فرهنگ و ایدئولوژی در عملکرد انجمن آثار ملی (مطالعة موردی فعالیت انتشارات و کتابخانه)

الموضوعات : فصلنامه تاریخ

علیرضا اسماعیلی ¹ (گروه تاریخ و باستان‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
علی بیگدلی ² (گروه تاریخ و باستان‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران *(نویسندة مسئول))
مهرناز بهروزی ³ (گروه تاریخ و باستان‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 09 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1442 تاريخ التأكيد : 27 الأحد , رمضان, 1442 تاريخ الإصدار : 15 الإثنين , محرم, 1443

الکلمات المفتاحية: فرهنگ, ایدئولوژی, کتابخانه‌, انجمن آثار ملی, انتشارات,

ملخص المقالة :

کتاب رسانه‎ای قدیمی است که علاوه‌بر انتقال اندیشه و میراث نسلی به نسل‎های بعد از خود، در عمومی‎کردن ایدئولوژی‎ها نیز تأثیر بسزایی دارد. از همین‌رو کتاب همچون رادیو و تلویزیون در عصر جدید، در دورة سنت و مدرن همواره ابزاری مهم و غیرقابل‌انکار در اشاعة ایدئولوژی حکومت‌ها بوده است. انجمن آثار ملی با بیش از نیم قرن فعالیت (1357-1304)، با رویکرد ناسیونالیسم باستانگرا و تجدد غربی، از نهادهای مهم فرهنگی دورة پهلوی بود که تألیف، ترجمه و نشر کتاب و نیز تأسیس کتابخانه بخش مهمی از فعالیت‌های آن را تشکیل می‌داد. این انجمن با فعالیت‌های خود، به‌ویژه در بخش فرهنگی و پژوهشی توانست تا حدود زیادی در احیا و بازشناسی تمدن و فرهنگ ایرانی و شاخصه‌های هویتی آن ایفای نقش کند، اما به دلیل فاصلة موجود بین حاکمیت و ملت، در همراه ساختن تودة مردم با اهداف فرهنگی خود ناکام بود. بعضا نادیده گرفتن علایق مذهبی مردم باعث عمیق‌تر شدن این شکاف می‌شد؛ چنانکه در مواردی نیز این رویکرد انجمن اعتراض برخی از اعضای مذهبی انجمن را به همراه داشت.در این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی و بهره‌گیری گسترده از اسناد، نقش انجمن آثار ملی در اشاعة ایدئولوژی سلطنت پهلوی در حوزة چاپ و نشر کتاب مورد بررسی قرار گرفته است.