شناسایی و معرفی سامانه انتقال زیرزمینی آب (قنات) از رودخانه شاپور به بندرگناوه در شمال استان بوشهر
الموضوعات : Irrigation, drainage and water supply systems
1 - شرکت سهامی آب منطقه ای بوشهر،بوشهر، ایران
الکلمات المفتاحية: قنات, رودخانه, تصاویر ماهواره‌ای, بندرگناوه, استان بوشهر ,
ملخص المقالة :
قنات یکی از سازه‌های مهم برای احداث سامانه‌های انتقال آب است. در دنیای باستان، انتقال آب به مناطق دوردست توسط قنات انجام می‌شد. عمده قنات‌هاي بزرگ در مناطق كويري ايران حفر و معرفي شده‌‌اند و برای نواحی ساحل دریا قنات‌های بزرگ معرفی نشده است؛ بنابراین از شناخت روش‌های حفر قنات و انتقال آب در این ناحیه، اطلاعات چندانی در دست نیست. برای این هدف، مطالعه از طریق تجزیه و تحلیل عوارض خطی بر روی تصاویر ماهواره‌ای، عکس‌های هوایی و بازدید میدانی انجام گردید. نتایج این پژوهش منجر به شناسایی و معرفی قنات بوکَه- تُل‌بُرج با طول قابل تشخیص در حدود 63 کیلومتر گردید، که می‌تواند یکی از قنات‌های مهم در ساحل خلیج فارس، استان بوشهر و حتی ایران محسوب شود. این قنات آب رودخانه شاپور را از شهر آبپخش در دشتستان به نواحی شمالی و شرق بندرگناوه منتقل می‌نموده است. فاصله بين ميله چاه‌ها بطور متوسط حدود 65-60 متر است و جهت آن از جنوب شرق به سمت شمال غرب است. وجود این رشته قنات بزرگ و پرهزینه، نشان از توان مهندسی، اراده بالا و اهمیت آبرسانی و انتقال آب به فاصله دوردست جهت تامین آب سکونتگاهی مهم بوده است، همچنین فعاليت‌هاي وسيع كشاورزي را در ساحل خلیج فارس نشان می‌دهد.
Azadijoo, O. (2023). Introducing and understanding the Qanat of the Jezireh, the largest water transfer structure of ancient times in Bushehr Province on the Persian Gulf coast, The Second International Conference on Research in Water. Wastewater and River Engineering,Tehran).In Persian(
Boustani, F. (2008). Sustainable water utilization in arid region of Iran by qanats. International Journal of Civil and Environmental Engineering, 2(7),152-155. https://zenodo.org/record/1080378/files/13037.pdf
Bushehr Regional Water Company. (2021). Office of Basic Studies of Water Resources, Data and Statistics Bank, Statistical Period of 2011-2021 water years. (In Persian)
Esmaeili, Gh., Habibi, A., & Esmaeili, HR. (2022). Qanat system, an ancient water management system in Iran: History, architectural design and fish diversity. Iranian Journal of Ichthyology, 10(2), 131-144.
Eghtedari, A. (1969). The remains of ancient cities on the coasts and islands of the Persian Gulf and the Sea of Oman. National Monuments Association Publications, Tehran, p.1136. )In Persian(
Haeri, MR. (2016). Qanat in Iran, Cultural Research Office Publications. Second edition,Tehran, p.126) In Persian(
National Cartographic Center of Iran “NCC”. (2007). Farazamin Consulting Engineers Co., Aerial Orthophoto Bu-shehr Province, (Scale:1/1000). (In Persian)
ParsPiyab. (2007). Planning for the organization of springs and Qanats in Deylam city, Bushehr Province Agricul-tural, Jahad Organization.) In Persian (
Tabatabaei, S.M., & Khozeymehnezhad, H. (2022). Assessment of protective methods and increase of qanats dis-charge in Iran, Journal of Aqiufer and Qanat (semi-annual), 2(4), 17-28. (In Persian)
Zarei, H. (2022). Archaeological survey of the coastline of Bushehr-Daylam Peninsula and the Persian Gulf, Teh-ran. First edition, Ganjineh Hunar Publications, p.254. (In Persian)
