معرفی مدارس و رصدخانه‌های مشهورآذربایجان در قرن نهم هجری قمری
الموضوعات :شهرخ خسروی مهتاج 1 , ستار عودی 2 , رمضان رضایی 3
1 - دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی ،واحد تهران مرکزی،دانشگاه ازاداسلامی،تهران،ایرانmahtaj.sh1351@gmail.com
2 - دانشیار گروه تاریخ، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.(نویسنده مسئول)sattar_oudi@yahoo.com
3 - استادیار گروه تاریخ، دانشگاه تهران، تهران، ایران.sattar_oudi@yahoo.com
الکلمات المفتاحية: مدارس, آذربایجان, قرن نهم هجری, مراکز علمی و آموزشی, رصدخانه ها,
ملخص المقالة :
با روی کار آمدن ایلخانان جامعه علمی و فرهنگی ایران از انفعال و ایستایی چند دهه حاکمیت مغول بیرون آمد. تساهل و مدارای مذهبی ایلخانان تأثیر ویژه‌ای بر رشد فرهنگ و آموزش در این عصر داشت. نظر به اهمیتی که مراکز علمی آذربایجان در عصر مورد نظر داشته-اند همچنین با توجه به اهتمام در امر تاسیس مدارس مقارن با قرن نهم ه.ق در منطقه آذربایجان و شمال غربی ایران و توسعه و ترقی علوم در این ناحیه پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به این سوال است که جایگاه وضعیت علمی مراکز علمی آذربایجان در قرن نهم هجری چگونه بوده و چه پیامدهای اجتماعی با تاکید بر مذهب داشته‌اند؟ روش تحقیق به‌صورت توصیفی – تحلیلی می‌باشد. نتایج حاکی از آن است که مدارس مهم‌ترین مراکز علمی قرن نهم بودند که هم ازنظر تعداد و هم میزان فعالیت‌های آموزشی بر سایر مراکز برتری داشتند. در این دوره مدارس بسیاری برای نشر و گسترش علم ساخته و یا بازسازی شدند. عمده‌ترین علومی که در این دوره در مدارس تدریس می‌شد علوم کلامی، ریاضی و فلسفه بود. از سوی دیگر به عنوان یک نتیجه قابل توجه، در فعالیت‌های علمی پس از حمله مغول، روح متعصب و خشک مذهبی که در عهد خلفا براساس جانبداری از مذاهب اهل سنت حاکم بود، در قرن نهم از میان رفت. البته نباید نقش رصدخانه‌ها و اهمیت آنان در کنار مدارس را نادیده گرفت، زیرا تأسیس رصدخانه‌‌ای همچون رصدخانه مراغه با جمعی از اندیشمندان آن زمان نقش بسیار پررنگی در رواج علم و دانش در این خطه داشته است.
_||_
