تاثیر میزان کل مواد آلی (TOM) و دانه بندی رسوبات در پراکنش اجتماعات ماکروبنتیک رودخانه حفار غربی در خرمشهر

الموضوعات :

زینب غلامی ¹ , سیدمحمدباقر نبوی ²

1 - کارشناس ارشد آلودگی های محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات اهواز *(مسوول مکاتبات).
2 - استادیار، مدیرگروه محیط زیست دانشگاه علوم وفنون دریایی خرمشهر

تاريخ الإرسال : 23 الأحد , صفر, 1431 تاريخ التأكيد : 09 السبت , شوال, 1431 تاريخ الإصدار : 10 الأربعاء , ذو الحجة, 1436

الکلمات المفتاحية: رودخانه حفار, ماکروبنتیک, میزان کل مواد آلی, دانه بندی رسوبات,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: شهر خرمشهر در 128 کیلومتری اهواز و در جنوب غربی خوزستان واقع است. رودخانه کارون قبل از رسیدن به خلیج فارس در شهر خرمشهر به دو شاخه بهمن شیر و حفار تقسیم می شودکه باتوجه به اهمیت رودخانه حفار و وضعیت هیدرولوژیکی آن بررسی موجودات ماکروبنتیک آن اهمیت می یابد. روش کار: در این پژوهش تعداد 10 ایستگاه در محدوده مطالعاتی انتخاب شد و نمونه برداری ها از اسفند 86 آغاز و در شهریور 87 پایان یافت. نمونه برداری ها توسط گرب ون وین با وسعت 025/0 مترمربع در دو، فصل گرم و سرد و در هر فصل یک بار انجام گرفت. هم چنین پارامترهای فیزیکوشیمیایی آب شامل دما، DO pH , و شوری نیز اندازه گیری شد. میزان کل موادآلی درون رسوبات با استفاده از روش احتراق وآنالیز دانه بندی رسوبات در هر ایستگاه با استفاده ازروش بوکنن انجام گرفت. نتیجه: از میان گروه های بنتوزی شناسایی شده بیشترین فراوانی به ترتیب عبارت است از پرتاران 19/65 %، شکم پایان 65/29 %، دوکفه ای ها 97/4 % و حشرات 18/0 % . در ایستگاه هایی که میزان مواد محلول بالا بود، شمار ماکروبنتیک ها کاهش چشم گیری داشت. در ایستگاه 1 (کارخانه صابون سازی) و در بافت های رسوبی سیلتی رسی و شن ریز تعداد آن ها زیاد بود. بیشترین فراوانی بنتیک ها در ایستگاه های پایین دست رودخانه مشاهده شد که میزان مواد آلی موجود در رسوبات در این ایستگاه ها کمتر بوده است. به طور کلی اجتماعات بنتیک در بافت های رسوبی با مواد آلی کم و ذرات رسوبی شن ریز درشت تر بیشترین فراوانی را دارا بودند.

المصادر:

1. Pennak, R.L. (1953(, Freshwater invertebrate of the united states. the Ronald press company , New York , U.S.A. pp. 283-284


2. Parsons, T.R. Takashashi, M. & Hargrove, B, (1977(. Biological oceanographic processes. Pergamon press. Ltd.  Oxford. Pp.33.


3. Buchanana. J. b. )1984(-sediment analysis. In Methods for the study of marine benthos. N. A. MC. In tyre (eds). Black well Secintific publication, oxford.


4. Sarda, R.)1995(.life cycle. Demography and production of marenzeleria viridis in sait marsh of southern new England. J. mer. Biol. U. k, 75. pp 725-738


5. نیکویان.ع، 1375، بررسی تراکم، پراکنش و تنوع و تولید ثانویه بی مهرگان کف زی (ماکروبنتوزها) در خلیج چابهار، رساله دکتری (بیولوژی دریا) دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، 186صفحه.


6. رهبری. کاوه، 1384، مطالعه تاثیر برخی پارامترهای زیست محیطی روی اجتماعات ماکروبنتیک در رودخانه کارون از بازه ملاثانی تا دار خویین- پایان نامه کارشناسی ارشد واحد علوم و تحقیقات اهواز.


7. Gray, J.S, )1981(. The ecology of marine sediments. Cambridge University press. Cambridge. pp 187.


8. Maslowski,J.(2003).Effects of trophic conditions on benthic macrofauna in the vicinity of the river swina mouth ,southern Baltica sea.oceanologia