بررسی تطبیقی شخصیت های « پرده خانه» بهرام بیضایی براساس کهن الگوهای کریستوفر ووگلر

الموضوعات : مطالعات نقد ادبی

لطیفه سلامت باویل ¹

1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

تاريخ الإرسال : 24 الجمعة , رجب, 1438 تاريخ التأكيد : 10 الجمعة , ذو الحجة, 1438 تاريخ الإصدار : 28 الأربعاء , ذو القعدة, 1437

الکلمات المفتاحية: کهن الگو, ووگلر, پرده خانه, بیضایی,

ملخص المقالة :

مفهوم کهن الگو ابزاری بایسته برای شناخت کارکرد شخصیت ها در داستان است. هفت کهن الگوی بنیادی شخصیت که ووگلر آنها را در کتاب سفر نویسنده برشمرده قابل انطباق با بسیاری از داستانهاست. این کهن الگوها انواع ثابت شخصیت نیستند بلکه به عنوان کارکردهای انعطاف پذیر شخصیتی، گاه صورتک هایی بر چهره می زنند و با جذب انرژی و ویژگی های شخصیت های دیگر، داستان را پیش می برند. ووگلر درسفر نویسنده، از الگویی که جوزف کمپبل تحت عنوان سفر قهرمان ارائه کرده است، پیروی می کند. این مقاله به بررسی کهن الگوهای پرکاربرد هفت گانه شخصیت پرداخته و تلاش می کند تا واکاوی روشنی از ساختار و شخصیت های نمایشنامه پرده خانه بهرام بیضایی انجام دهدو با تکیه بربنیاد نقش مایه های اندیشه های اسطوره ای به شیوه ای دراماتیک به شناخت و کارکـرد شخصیت ها در داستان بپردازد . نتیجه پژوهش حاضر این است که این کهن الگوها در بیشتر آثار داستانی و نمایشی به ویژه پرده خانه با شخصیت های داستان قابل انطباق است و می توان از الگوی ووگلر برای باز آفرینی متون داستانی کهن بهره برد.

المصادر:

بیضایی، بهرام.(1382). پرده خانه.چاپ اول، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.

ثمینی، نغمه.(1393). تماشاخانه اساطیر، چاپ سوم، تهران: نی.

جعفری نژاد، شهرام.(1379). بهرام بیضایی، چاپ دوم، تهران: قصه.

خلج، منصور.(1381). نمایشنامه نویسان ایران، چاپ اول، تهران: اختران.

سپانلو، محمدعلی.(1366). نویسندگان پیشرو ایران، جاپ اول، تهران: نگاه.

کمپبل، جوزف.(1388). قهرمان هزارچهره، ترجمه شادی خسروپناه، چاپ اول، مشهد: گل آفتاب.

کمپبل، جوزف.(1380). قدرت اسطوره، ترجمه عباس مخبر، چاپ اول، تهران: مرکز.

مورنو، آنتونیو.(1376). یونگ، خدایان و انسان مدرن، ترجمه داریوش مهرجویی، جاپ اول، تهران: مرکز.

ووگلر، کریستوفر.(1387). سفر نویسنده، ترجمه محمد گذرآبادی، چاپ اول، تهران: مینوی خرد.

ویتیلا، استوارت.(1390). اسطوره و سینما، ترجمه محمدگذرآبادی، چاپ دوم، تهران: هرمس.

حسن لی، کاووس و حقیقی، شهین. (1388). «تحلیل شخصیت زن در نمایشنامه «پرده خانه ». اثر بهرام بیضایی»، پژوهشنامه ی فرهنگ و ادب، سال پنجم شماره 8 ، صص 60 - 98