فهرست‌نویسی در دوران اسلامی
الموضوعات :
1 - استاد دانشگاه علامه طباطبائی.
الکلمات المفتاحية: کتابخانه, فهرست‌نویسی, فهرست‌نامه, نسخه‌های خطی,
ملخص المقالة :
اهمیت کتاب در طول تاریخ بشر کتمان ناپذیر است. نخستین خط شناخته شده در ایران باستان را دین دبیره - خطی که اوستا بدان نگارش یافته است – دانسته اند. در نخستین متن های پارسی دری شواهدی موجود است که موازین خاصی را برای کتاب و کتاب تأیید می دارد. برخی از اسناد تاریخی نیز نشان می دهد که کتابخانه های گرانبها و بزرگی در قرون اولیه پس از اسلام در ایران وجود داشته است که از جمله کتابخانه صاحب بن عباد، کتابخانه جاحظ، کتابخانه علم الهدی، کتابخانه رشید و طواط، کتابخانه نوح بن منصور و نیز کتابخانه مدارس نظامیه در نیشابور و بغداد را می توان نام برد. بموازات اهمیت کتاب و کتابخانه، تدوین فهرست نیز برای کتابخانه ها امری ضروری شمرده می شده است: که از جمله اولین فهرست نویسی ها می توان به کتاب الفهرست یا فهرست العلوم ابن الندیم بغدادی اشاره کرد که از سده هفدهم میلادی در اروپا نیز شناخته شده بوده است. فهرست نامه های کتاب در زمینه فرهنگ و ادب فارسی حوزه ای فراتر از جغرافیای ایران داشته است که به عنوان مثال می توان از فهرست نامه های متعددی در شبه قاره هند نام برد که برای کتبی به زبان فارسی، عربی و اردو تهیه شده است که در این مقاله به تعداد زیادی از آنها اشاره شده است.
