بررسی تغییرات الگوی شاخص های کیفی مسکن مرتبط با روش چیدمان فضا(از دوره قاجار تا به امروز)

الموضوعات :

عاطفه جباری ¹ , مریم قلمبر دزفولی ² , حسین مرادی‌نسب ³ , محمود نیکخواه شهمیرزادی ⁴

1 - پژوهشگر دکترای معماری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران.
2 - استادیار گروه شهرسازی، واحد پردیس، دانشگاه آزاد اسلامی، پردیس، ایران.
3 - استادیار گروه معماری ، واحد سمنان ، دانشگاه آزاد اسلامی ، سمنان ، ایران
4 - استادیار گروه مهندسی عمران، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران.

تاريخ الإرسال : 02 الخميس , جمادى الأولى, 1445 تاريخ التأكيد : 13 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1445 تاريخ الإصدار : 22 الإثنين , صفر, 1446

الکلمات المفتاحية: کیفیات مسکن , سازمان فضایی, نحو فضا, خانه های بومی , شهر مشهد,

ملخص المقالة :

کیفیت زندگی مردم یک منطقه مبتنی بر نحوه  پاسخگویی به نیازهای انسانی در محیط‌های زیستی می‌باشد .موضوعی که با گذر زمان در عرصه های مختلف زیستی از جمله مسکن دچار ضعف گشته است. لذا این تحقیق بر آن است تا با روش به نام نحو فضا به خوانش پیکره‌بندی سازمان فضایی خانه‌های بومی شهر مشهد در ادوار مختلف تاریخی  بپردازد. در‌این پژوهش، از‌روش ترکیبی استفاده شده است و به عنوان نمونه تعداد 12خانه از دوره های مختلف تاریخی انتخاب شدند که سهم ادوار مختلف قاجار، پهلوی اول، پهلوی دوم و معاصر، هر کدام 3 خانه است که پس از برداشت، در نرم افزار نحو فضا، پلان آنها شبیه سازی شد. آنچه می توان بیان کرد اینکه با خوانش نحو فضا در خانه های بومی و امروزی آنتروپی بصری، عمق نسبی و ارتباط بصری در خانه های امروزی افزایش یافته که افزایش آنها می تواند برخی را کاهش دهد. اما همپیوندی بصری و قابلیت دید در خانه های امروزی کاهش یافته است.

المصادر:

1. بهپور، زهرا، شعاعی، حمیدرضا، و نبی میبدی، مسعود. (1397). نحو فضا رهیافتی برای ادراک عرصه بندی خانه در شهر یزد (دوره های قاجاریه, پهلوی و جمهوری اسلامی). معماری اقلیم گرم و خشک، 6(8 )، 47-75. https://sid.ir/paper/269115/fa
2. راپاپورت، آموس. (1381)." به سوی انسان شناسی خانه". (ترجمه ی مسعود پرچمی عراقی). مجله آبادی (36).
3. زارعی، سعیده، و یگانه، منصور. (1397). تحلیل نقش هم پیوندی فضاها در روابط اجتماعی خانه های سنتی کاشان. مدیریت شهری، 17(52 )، 81-91.. https://sid.ir/paper/92334/fa
4. طبرسا، محمدعلی، پاسیان خمری، رضا، و حسینی فوجردی، سیدمحسن. (1397). کاربرد تکنیک چیدمان فضا برای مقایسه تطبیقی میان ساختار فضایی بافت های تاریخی و توسعه های جدید شهری (نمونه پژوهش: بافت تاریخی و شهرک فرهنگیان گرگان). معماری و شهرسازی ایران، 9(16 )، 5-16.. https://sid.ir/paper/250926/fa
5. قاسمیان اصل، عیسی و نصر، طاهره. (1397)، بررسی مطلوبیت فضایی خانه های سنتی بر اساس مؤلفه های راندمان عملکردی (مطالعه موردی: خانه‌های دوره قاجار در شهر یزد). فصلنامه مطالعات محیطی هفت حصار، 6(23)، 107-121. http://hafthesar.iauh.ac.ir/article-1-547-fa.html
6. قلمبر دزفولی، مریم و قلمبر دزفولی، راما (1402). " ویژگی های کیفی مسکن". قزوین: انتشارات چهاد دانشگاهی.
7. مظاهری، مجتبی، دژدار، امید، و موسوی، سیدجلیل. (1397). تحلیل نقش حیاط در ساختار فضایی خانه های ایرانی با بهره گیری از روش نحو فضا (Space Syntax). هویت شهر، 12(34 )، 97-108.. https://sid.ir/paper/154773/fa

8. Ascensão, A., Costa, L., Fernandes, C., Morais, F., & Ruivo, C. (2019). 3D space syntax analysis: Attributes to be applied in landscape architecture projects. Urban Science, 3(1), 20. https://www.mdpi.com/2413-8851/3/1/20/pdf
9. Haq, S., & Zimring, C. (2003). Just down the road a piece: The development of topological knowledge of building layouts. Environment and behavior, 35(1), 132-160. https://www.academia.edu/download/54972633/EandB03-COVER.pdf
10. Hillier, B. (1999) The hidden geometry of deformed girds: or, why space syntax work, when it looks as though it shouldn’t .Environment and planning B: planning and Design. https://discovery.ucl.ac.uk/id/eprint/1402/1/hillier1999-hiddengeometry.pdf
11. Hillier, B. (2005). The Art of Place and The Science of Place. World Architectural, Beijing, Special Issue on Space Syntax, 96-102. https://discovery.ucl.ac.uk/id/eprint/1678/1/hillier05-artofspace-english.pdf
12. Jiang, B., Claramunt, C., & Klarqvist, B. (2000). Integration of space syntax into GIS for modelling urban spaces. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 2(3-4), 161-171. https://pages.cs.wisc.edu/~mksung/jiang00integration.pdf
13. Klarqvist, B. (2015). A space syntax glossary. NA, 6(2). http://arkitekturforskning.net/na/article/viewFile/778/722
14. Koohsari, M. J., Oka, K., Owen, N., & Sugiyama, T. (2019). Natural movement: A space syntax theory linking urban form and function with walking for transport. Health & place, 58, 102072. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1353829218306737
15. Montello, D. R. (2007, June). The contribution of space syntax to a comprehensive theory of environmental psychology. In Proceedings of the 6th international space syntax symposium (pp. 1-12). https://www.academia.edu/download/5329842/papers_5cinvitedpapers_5cdaniel_montello.pdf
16. Rapoport, A. (1999). A framework for studying vernacular design. Journal of architectural and planning research, 52-64.
17. Suryawinata, B. A., Mariana, Y., & Wijaksono, S. (2018, December). Sustainability and urban morphology. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 195, No. 1, p. 012099). IOP Publishing. https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1755-1315/195/1/012099/pdf