ایده ها و الگوهای باز زنده سازی مسیل‏ها و رودخانه‏های شهری (مطالعه موردی: رودخانه شاهرود)

الموضوعات :

اسدالله دیوسالار ¹ (استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.)
پری شکری فیروزجاه ² (استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.)
سجاد فردوسی ³ (کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، ایران *(مسئول مکاتبات).)

تاريخ الإرسال : 25 الأربعاء , ذو القعدة, 1436 تاريخ التأكيد : 29 الأربعاء , محرم, 1437 تاريخ الإصدار : 11 الثلاثاء , ربيع الأول, 1437

الکلمات المفتاحية: باز زنده سازی, شهر, مسیل, رودخانه شهری, طبیعت,

ملخص المقالة :

اقلیم و جغرافیای منطقه ای از عوامل موثر در طراحی شهر هستند، به گونه ای که غالبا فرم کلی شهرها و فضاهای مختلف شهری تحت تاثیر کلیت طبیعی منطقه قرار دارد. این عوامل در کنار پاسخگویی به دغدغه های محیط زیستی بوجود آمده در دهه های اخیر است که لزوم پرداخت به مقوله طبیعت شهرها را متذکر می شود. در این راستا با توجه به گسترش شهرها، رودخانه ها از جمله آخرین فضاهایی محسوب می گردند که به نوعی حضور طبیعت را در شهرها بیان می دارند. با این حال این فضاها فرصت هایی هستند که بی توجه رها شده اند و استفاده کامل و در خوری از آن ها نمی شود. در این خصوص پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی سعی در شناخت کامل تر از ویژگی های این فضاها دارد تا بتوان نقشی دیگر را نیز به آن ها واگذار نمود و استفاده بهینه ای از آن ها برد. به منظور انجام این پژوهش به دو روش اسنادی و میدانی به جمع آوری داده ها و تهیه اطلاعات اقدام گردیده و مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند. در ادامه با توجه به وضعیت موجود محدوده مورد مطالعه، به ارایه الگوها و ایده های پیشنهادی به صورت تصویری در محیط های autocad و photoshop، در زمینه باز زنده سازی محدوده مورد نظر پرداخته شده، به نحوی که بتوان به وضعیت آشفته رودخانه شاهرود صورتی دلپذیر و زیبا داد و آن را به کریدوری سبز، به مفهوم پایداری و سبزینگی تبدیل نمود. در این راستا باز زنده سازی رودخانه شاهرود، به شهر، چهره و هویت ویژه ای خواهد بخشید که علاوه بر استفاده ساکنین، امکان جذب سیاح و توریست را از سراسر کشور و فراتر از آن افزایش خواهد داد.

المصادر:

- مهذب طلاب، محمد، 1385، بازیابی فضاهای پنهان شهری (مسیل ها)، اولین همایش ملی مهندسی مسیل ها (کال ها)، مشهد: شهرداری مشهد.

2- Sophia, Jane Findlay. and Mark, Patrick Taylor, 2006. Why rehabilitate urban river systems, Area.

3- Yang, Y. W. Zhao , F. XU, 2007. Theoretical framework of the urban river restoration planning, Environmental Informatics ARCHIVES, Volume 5.

4- پاکزاد، جهانشاه، 1391، راهنمای طراحی فضاهای شهری در ایران، تهران: دبیرخانه شورایعالی شهرسازی و معماری، چاپ ششم.

5- Nepta Consulting Engineers, 2008. organizing of Semnan rivers.

6- Pregile, P. and N. Volkman, 1999. Landscape in history, Design and Plaaning in the eastern and western traditions, Jhon wily & sons.

7- Wheeler, S, 1998. Planning Sustainable and Livable Cities, In The City Reader ed (R.T. Legates and fostout) Routedge.

8- Micarelli, R., H., Irani Behbahani, B., Shafie, 2007. River-valleys as an Intra-City Natural Feature, Tehran, Int. J. Environ. Res. Summer.

9- Jackson, L. 2003. The Relationship of Urban Design to Human Health and Condition, Landscape and Urban Planning, No 64.

10- ایرانی بهبهانی، هما، 1373، سیر تغییر تفسیر مفهوم پارک های شهری از قرن 15 تا امروز در غرب، فصلنامه علمی فضای سبز، سال دوم، شماره 5 و 6، تهران.

11- ایرانی بهبهانی، هما. فریادی، شهرزاد. و محبعلی، گلنار، 1391، حفاظت و باز زنده سازی منظر رود دره دربند بر اساس الگوهای رفتاری، فصلنامه محیط شناسی، سال سی و هشتم، شماره 62، تهران.

12- Matsuoka, R. and R, Kaplan, 2008. People Needs in the Urban landscapes: Analysis of Landscape and Urban Planning Contributions, Landscape and Urban Planning, No 84.

13- صالحی، مهرنوش، 1386، طراحی اکولوژیکی پارک های حاشیه رودخانه، تهران: دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد طراحی محیط.

14- بختیاری، کیمیا، 1389، طراحی فضای شهری در کنار آب، ماهنامه شهر و ساختمان، شماره 54 و 55 .

15- Turner, T, 1998. Landscape Planning and Environmental Impact Design, 2nd Edition, UCL Press.

16- پورجعفر، محمدرضا. و رستنده، امین، 1388، الگوهای طراحی منظر در امتداد مسیل های درون شهری، نشریه هویت شهر، سال سوم، شماره پنج، تهران.

17- میرزایی، شهره، 1386، باز زنده سازی پارک های شهری با نگرش توسعه پایدار، سومین همایش ملی فضای سبز و منظر شهری، جزیره کیش: سازمان شهرداریها و دهداری های کشور.

18- توسلی، محمود، 1379، اصطلاح شناسی نوسازی و بهسازی شهری، فصلنامه عمران و بهسازی شهری، شماره دوم، تهران

19- Šafránková, Jana, 2005. urban revitalization and possibilities of public participation, Department of Social Sciences, Faculty of Civil Engineering Czech Technical University Prague.

20- مهندسین مشاور شهرسازی و معماری طرح معماری محیط، 1390، طرح جامع شهر شاهرود.

21- مهندسین مشاور پارت، 1380، طرح تفصیلی شهر شاهرود.