نقش نوروزگرایی، هیجان خواهی و خودکنترلی در پیش بینی گرایش به رفتار مجرمانه در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها

الموضوعات :

محسن میرزائی ¹ (كارشناسي ارشد، گروه روانشناسی باليني ،دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، ,واحد اصفهان(خوراسگان)دانشگاه آزاد اسلامي،اصفهان،ایران)
ایلناز سجادیان ² (دانشيار،گروه روانشناسی بالینی، مركز تحقيقات سلامت جامعه،واحد اصفهان(خوراسگان)،دانشگاه آزاد اسلامي، اصفهان، ايران.)

تاريخ الإرسال : 01 الخميس , صفر, 1445 تاريخ التأكيد : 25 الثلاثاء , ربيع الأول, 1445 تاريخ الإصدار : 07 الأربعاء , جمادى الثانية, 1445

الکلمات المفتاحية: رفتار مجرمانه, نوروزگرایی, هیجان خواهی, خودکنترلی, ساکن گرمخانه ها.,

ملخص المقالة :

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش نوروزگرایی، هیجان خواهی و خودکنترلی در پیش بینی گرایش به رفتار مجرمانه در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها بود. روش پژوهش توصیفي از نوع همبستگي بود. جامعه آماری شامل کلیه افراد دارای رفتار مجرمانه ساکن گرمخانه ها شهر اصفهان در بهار 1402 بودند. تعداد 400 نفر به شیوه نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل، پرسشنامه سایکوپاتی(هاری،1991)، پرسش‌نامة صفات پنج گانه شخصيتی(مک کری و کاستا،1985)، هیجان خواهی آرنت(1993) و خودکنترلی(تانجی و همکاران،2004) بود. داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار Spss تحلیل شد. نتایج ضریب همبستگی نشان داد هیجان خواهی و نوروزگرایی دارای رابطه مثبت و معنادار با رفتارهای مجرمانه بوده و خودکنترلی دارای رابطه منفی و معنادار با رفتارهای مجرمانه می باشد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد، در گام اول خودکنترلی 1/88 درصد واریانس رفتارهای مجرمانه، در گام دوم خودکنترلی و نوروزگرایی 7/88 درصد واریانس رفتارهای مجرمانه و در گام سوم خودکنترلی، نوروزگرایی و هیجان خواهی 9/88 درصد واریانس رفتارهای مجرمانه افراد مجرم ساکن در گرمخانه‌ها را تبیین می کند. بنابرنتایج پژوهش، پیشنهاد می شود به منظور پیشگیری از رفتار مجرمانه بر نوروزگرایی، هیجان خواهی و خودکنترلی مجرمان ساکن گرمخانه توجه شود.

نص كامل:



بررسی نقش نوروزگرایی، هیجان خواهی و خودکنترلی در پیش بینی گرایش به رفتار مجرمانه در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها

 

 

 

 

 

 

 

چکیده

مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی نقش نوروزگرایی، هیجان خواهی و خودکنترلی در پیش بینی گرایش به رفتار مجرمانه در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها بود.

مواد و روش‌ها: روش پژوهش توصیفي از نوع همبستگي بود. جامعه آماری شامل کلیه افراد دارای رفتار مجرمانه ساکن گرمخانه ها شهر اصفهان در بهار 1402 بودند. تعداد 400 نفر به شیوه نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل، پرسشنامه(خودگزارش دهی سایکوپاتی هاری،1991)، پرسش‌نامة صفات پنج گانه شخصيتی(مک کری و کاستا،1985)،  هیجان خواهی آرنت(1993) و خودکنترلی(تانجی و همکاران،2004) بود. داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار اسمارت پی ال اس تحلیل به شیوه معادلات ساختاری انجام شد.

 یافته‌ها: نتایج نشان داد که خودکنترلی بر گرایش به رفتارهای مجرمانه در افراد دارای رفتار مجرمانه ساکن گرمخانه ها تاثیر داشت(05/0p<). همچنین ، هیجان خواهی بر گرایش به رفتارهای مجرمانه در افراد دارای رفتار مجرمانه ساکن گرمخانه ها تاثیر داشت(05/0p<). همچنین ، نوروز گرایی بر گرایش به رفتارهای مجرمانه در افراد دارای رفتار مجرمانه ساکن گرمخانه ها تاثیر داشت(05/0p<).

نتیجه‌گیری: بنابراین براساس نتایج پژوهش، خودكنترلي، هیجان خواهی و نوروزگرایی يكي از عوامل مهم و مؤثر، تبيين كننده مسئله گرایش به رفتار مجرمانه در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها است. افزایش نگرانی‌های عمومی درباره مسائل مختلف اجتماعی از این رو که خسارت و صدمات وارده بر پیکره جامعه روند رو به افزایشی یافته و هم از آن جهت که گاهی مقابله با آن نیز روز به روز دشــوارتر و پیچیده‌تر می‌شــود، شناخت علمی و دقیق مسائل اجتماعی را ضروری می‌سازد.

 

کلیدواژه ها: گرایش به رفتار مجرمانه، مجرمان ساکن گرمخانه ها، نوروزگرایی، هیجان خواهی و خودکنترلی

 

 

 

 

 

مقدمه

بیان مسئله

بدون شک، جرم نتیجه‌ي بسیاري از مشکلات اجتماعی و اقتصادي است که به‌طور مداوم تغییر می‌کند؛ صرف نظر از اینکه آیا ما آن را دوست داریم یا نداریم (حسین زاده و همکاران، 1400). از نظر آماری، جرم به عنوان یک شاخص تجربی برای آنالیز جامعه‌شناختی مفید است. گرایش به جرم نشانگر تغییرات سیاسی یا اجتماعی است. اغلب جامعه‌شناسان علاوه بر علاقه‌مندی به مطالعه‌ی جرم، بر روی جنایاتی که جوانان مرتکب می شوند نیز متمرکز می شوند؛ چراکه نسل جوان، آینده ی هر جامعه‌ای است. جوانان در تلاش برای درک ارزش های اجتماعی، اتخاذ استانداردهای زندگی و... با بسیاری از تناقضات و اختلال ها مواجه هستند که رفتارهای مجرمانه و بزهکاری تجلی این چالش ها است. بنابراین، برای کاهش این مشکلات، جوامع بر روی نوجوانان و جوانان سرمایه گذاری می کنند(کریناسکاس و  اکاس¹ ، 2020). مفهوم رفتارهای پرخطر به عنوان رفتارهایی تعریف می‌شود که می توانند  سلامت و بهزیستی نوجوانان، جوانان و سایر افراد جامعه را در معرض خطر قرار ‌دهند(سوانیاناو همکاران، 2020).

 افزایش بی رویه ی جرایم و گرایش به ارتکاب آن امروزه به یکی از مشکلات حاد در بیشتر شهرها تبدیل شده و از مهم ترین مسائلی است که اکثر جوامع به آن واکنش نشان می دهند(پرنداخ و همکاران، 1399). چراکه افزایش گرایش به ارتکاب جرم، امنیت اجتماعی و شاخص های توسعه را متأثر می‌سازد. به‌طورکلی، در شرایط آنومیک افراد از علایق فردی خود پیروی می کنند و هر ابزاری می‌تواند برای رسیدن به اهداف به کار رود؛ چراکه افراد در موقعیت آنومی نسبت به دیگران همدلی ندارند. درواقع، یکی از دلایل اصلی نقض قانون در جامعه، عدم تنظیم قدرت استانداردها در رفتار مردم است. به بیان دیگر، می توان گفت جرم یا تخلف یک واقعیت انسانی و اجتماعی است. جرم یا انحراف از هنجارهای رسمی چنانچه افزایش یابد پایداری، استواری و سلامت جامعه را مورد تهدید قرار می دهد و امنیت ملی و استحکام خانواده ها را دچار تزلزل می‌نماید (حسین زاده، 1401).

از آنجا که جرم شناسی علمی نمی توانست به مسائل اجتماعی و فردی ناشی از عملکرد نظام کیفری بی توجه باشد، لذا به این سمت گرایش یافت که طرز کار نظام کیفری ، فردی کردن مطلوب واکنش اجتماعی علیه جرم را به اجراء گذارد و بدین منظور به جرم شناسی بالینی متوسل شد(نجفی و همکاران، 1401). گرایش به ارتکاب جرم حالت بالقوه ای از رفتار است که فعلیت نیافته و جرمی صورت نپذیرفته است، لیکن میل و رغبت به این شیوه رفتاری در افراد وجود داشته و در صورت بروز و وجود زمینه ی مساعد، این میل و رغبت تبدیل به رفتار مجرمانه خواهد شد(اکبرپور و راد، ۱۳۹۴).  رفتار مجرمانه فعل یا کنشی است که افراد در زندگی روزمره و در شیوه زندگی شان در نقض هنجارهای قانونی و اجتماعی انجام می‌دهند و در آن صورت خود را در مواجهه با الزامات قانونی می یابند. در دنیای امروز جرم مسئله اجتماعی تلقی می‌شود، نه مشکل اخلاقی مربوط به افراد. سازمان‌های تخصصی جهان و پژوهشگران رشته های مختلفی مانند جرم شناسی، جامعه شناسی،حقوق، روانشناسی و حتی اقتصاد آن را مورد کاوش علمی قرار می‌دهند و کوشش های زیادی را در سطح خرد و کلان برای شناخت انگیزه های رفتار مجرمانه و عوامل متنوع موثر بر آن انجام می دهند(فتحی، 1397). 

 

ضرورت و اهمیت پژوهش

ویژگی بارز رفتار مجرمانه فردی این است که همراه با عوامل خارجی(علل و شرایط)،عوامل درونی (روانشناختی) نیز آن را تعیین میکنند. پدیده های محیط خارجی باعث ایجاد انگیزه، انگیزه رفتار می‌شوند و فقط در آگاهی فرد شکسته می شود. در عین حال، تعیین اجتماعی رفتار مخالف با توجه به فرمول ساده (محرک- پاسخ) محقق نمیشود. در پیدایش آن، نقش مهمی توسط پدیده های روانشناختی، حالات و فرایندهای رخ داده در ذهن انسان بازی می شود. نیازها، علایق، جهت‌گیری‌های ارزشی، نگرش‌هایی اجتماعی و سایر عناصر ساختار روانشناختی شخصیت به عنوان عوامل شخصی واسطه‌ای رفتار مجرمانه عمل می‌کنند(لئونتیو²، 1975).

ویژگی های شخصیتی / خلقی متغیرهای شخصیتی و خلقی مربوط به تمایلات رفتاری نسبتاً ثابتی هستند که از فردی به فرد دیگر متفاوت است. از جمله صفاتی که در این عنوان باید مورد بررسی قرار گیرد، پرخاشگری، تکانشگری، احساس طلبی، قلدری، برون گرایی و اعتماد/فریبکاری است(الیس ³و همکاران، 2009). مطالعات نشان می دهد که تقریباً 90٪ از مردم به یاد می آورند که در آن مرتکب شده اند حداقل یک عمل بزهکارانه یا مجرمانه در زمان انجام آنها به 20 سالگی رسیدند(الیس وهمکاران، 2009). پرخاشگری دوران کودکی ارتباط مثبتی با بزهکاری دارد و رفتار مجرمانه در مراحل بعدی زندگی(لوبر واستاسرمن-لوبر⁴، 1987).

هیجان خواهی و برونگرایی به تمایلات مختلف افراد به خودانگیختگی و برون گرایی در شرایط اجتماعی اشاره دارد. این ویژگی شخصیتی معمولاً با پرسیدن مجموعه‌ای از سؤالات از آزمودنی‌ها در مورد ترجیحات آنها برای حضور در اجتماعات پر جنب و جوش به جای تنها بودن یا در جمع ساکت، و سپس ترکیب پاسخ‌ها در یک معیار برون‌گرایی واحد اندازه‌گیری می‌شود(فرانسیس و پیرسون⁵، 1988).

روان رنجورخویی یکی از "پنج ویژگی بزرگ" شخصیت روانشناسی است و می تواند به عنوان تمایل مزمن به تجربه حالات عاطفی منفی مانند افسردگی، اضطراب و خشم تعریف شود. افرادی که در مقیاس روان رنجورخویی بالا قرار دارند از نظر عاطفی بی ثبات هستند و به سمت احساسات منفی گرایش دارند. یافته های مطالعات مختلف نشان میدهد در مورد اینکه چگونه روان رنجورخویی ممکن است با جنایت همراه باشد. به طور کلی، تقریباً تعداد مساوی از مطالعات نشان داده اند که روان رنجورها جنایتکارانه تر هستند، زیرا نتوانسته اند هیچ ارتباط معناداری بین روان رنجوری و توهین پیدا کنند. تنها چند مطالعه ارتباط احتمالی بین روان رنجوری و اختلالات سلوک را در کودکان بررسی کرده اند(الیس و همکاران، 2009). هیجان خواهی، که به عنوان تمایل به انتخاب و ترجیح دادن تجربیات جدید، محرک یا هیجان انگیز تعریف می شود، یک عامل خطر درون فردی برای رفتار بزهکارانه است(هاردن وهمکاران⁶، 2012).

تنظیم هیجان⁷ به روشهای آگاهانه یا ناخودآگاه شناختی و رفتاری گفته می‌شود که موجب مدیریت و متعادل ساختن هیجانات میشود (بات⁸، 2013 ؛ کرمی و همکاران، 1400). تنظیم هیجان فرآیندی است که به افراد کمک می‌کند زمانی که با چالش‌های تهدیدکننده و فشارزا مواجه می‌شوند، بتوانند هیجانهایشان را به خوبی مدیریت و تنظیم کنند درنتیجه به احتمال کمتری تحت تأثیر منفی هیجانات ناخوشایند قرار می‌گیرند و میزان بیشتری از تسلط و کنترل بر هیجاناتشان را تجربه می‌کنند (رودمن⁹ و همکاران، 2019). به طورکلی بسیاری از روان شناسان معتقدند که ناتوانی در برخورد مناسب با هیجانات مهمترین عامل در آسیب شناسی روانی است که این برخورد نامناسب با هیجانات را می‌توان نتیجه عدم توانایی در فهم، تعدیل، تجربه و ابراز هیجانات یا همان ناگویی هیجانی که خود نتیجه نقص و نارسایی در تنظیم هیجان است، درنظر گرفت(میلگرام و همکاران¹⁰،2020). افرادی که در تنظیم هیجان نقص و نارسایی دارند، علاوه بر ناتوانی در پردازش شناختی اطلاعات هیجانی و تنظیم هیجانات در مواجهه با وقایع استرسزای زندگی، توانایی تنظیم و کاهش عواطف منفی خود را ندارند(دیتلا و همکاران¹¹، 2020). دشواری تنظیم هیجان با انواع پیامدهای منفی شامل نشانه‌های افسردگی، اضطراب، سوءمصرف مواد، پرخاشگری و افکار خودکشی همراه است (ماکادو و همکاران¹²، 2017).

گوتفردسون و هیرشی¹³(1990) با ارائه یک نظریه جرم شناختی معروف، خودکنترلی را به عنوان «میزان آسیب پذیری [افراد] در برابر وسوسه های لحظه ای» تعریف می کنند،که خودکنترلی پایین ویژگی‌هایی مانند جهت‌گیری به زمان حال، ریسک‌پذیری، خود محوری و نداشتن صبر را نیز در بر می‌گیرد. اگر بیشتر معیارهای عملیاتی خودکنترلی را بررسی کنیم، تقریباً همه شاخص‌ها بر مسائل اطاعت، مدنیت و تبعیت از اقتدار تمرکز می‌کنند(پرون و همکاران¹⁴، 2004). این جنبه های رفتار تقریباً طبق تعریف با نقض قوانین کیفری همبستگی معکوس دارند. خودکنترلی توجه بسیاری از تحقیقات جرم شناسی را به خود جلب کرده است. شواهد حاکی از آن است که مجرمان و بزهکاران سطوح پایین تری از خودکنترلی نسبت به مردم به طور کلی دارند. بر اساس یک متاآنالیز توسط(پرات و کالن¹⁵،2000)، اکثر مطالعات نشان می دهد که خودکنترلی حدود 7 درصد از واریانس رفتار بزهکارانه و مجرمانه را تشکیل می دهد. ویژگی های شخصی فردی که قانون را زیر پا گذاشته است، انگیزه های پنهان رفتار او، سلسله مراتب ذاتی ارزش های او، میزان شدت و جهت پرخاشگری، میزان بلوغ شخصی و رشد خودکنترلی بر احساسات خود. - همه اینها تا حد زیادی بر ارزیابی سلامتی موضوع اعمال مجرمانه تأثیر می گذارد. نوع مستقیم پاسخ، مشخصه یک فرد خاص به عنوان یک گرایش پیشرو در شخصیت او، که در شرایط عادی توسط مهارت های تلقین شده رفتار اجتماعی کنترل می شود، می تواند خود را در موقعیت های شدید به مخرب ترین و ضد اجتماعی ترین شکل نشان دهد.

پیشگیری از جرم مشکلی جدی است که راه حل آن باید بر اساس تحولات علمی باشد که مستقیماً به ریشه های رفتار مجرمانه اشاره کند(سابچیک¹⁶، 2017).

در این پژوهش به این سوال پرداخته میشودکه آیا نوروزگرایی، هیجان خواهی و خودکنترلی در پیش بینی گرایش به رفتار مجرمانه در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها نقش دارد؟

 

 

روش پژوهش

پژوهش حاضر، توصیفی از نوع همبستگی بود که بر روی  400 نفر از  افراد دارای رفتار مجرمانه ساکن گرمخانه ها(مجرمانه سابقه دار)شهر اصفهان در بهار 1402 انجام شد. ابزار جمع آوری داده ها در این پژوهش شامل پرسشنامه(خودگزارش دهی سایکوپاتی هاری،1991)، پرسش‌نامة صفات پنج گانه شخصيتی(مک کری و کاستا، 1985)، هیجان خواهی آرنت(1993) و خودکنترلی(تانجی و همکاران،2004) بود.

پرسشنامه خودگزارش دهی سایکوپاتی هاری¹⁷(1991)

این پرسشنامه توسط هاری(1991) به منظور سنجش سایکوپاتی طراحی و تدوین شده است و دارای 34 سوال و 4 مولفه شامل دستکاری بین فردی، عاطفه ی سطحی، شیوه زندگی نامنظم، گرایشات مجرمانه می باشد و بر اساس طیف لیکرت است. برای محاسبه امتیاز هر زیرمقیاس، نمره تک تک گویه های مربوط به آن زیرمقیاس را با هم جمع کنید. برای محاسبه امتیاز کلی پرسشنامه، نمره همه گویه های پرسشنامه را با هم جمع کنید. دامنه امتیاز این پرسشنامه بین 34 تا 136 خواهد بود. هرچه امتیاز حاصل شده از این پرسشنامه بیشتر باشد، نشان دهنده میزان بیشتر سایکوپاتی خواهد بود و بالعکس. ضريب آلفاي كرونباخ محاسبه شده در پژوهش ساعد(1396) براي این پرسشنامه بالای 7/0 برآورد شد. که مولفه گرایش به رفتار مجرمانه یکی از مواردی هست که ازاین پرسشنامه جهت سنجش این مورد استفاده خواهد شد. 

  مقیاس هیجان خواهی آرنت

این مقیاس توسط آرنت(1993) برای اجتناب از محدودیت های فرم پنجم زاکرمن در پی کشف رابطه هیجان خواهی با نیاز به تازگی و شدت به عنوان دو محور فرعی ساخته شده است. این آزمون 20 گویه دارد و شامل دو خرده مقیاس میل به تازگی و شدت تجربه حسی می باشد. شیوه نمره گزاری آزمون بر اساس مقیاس لیکرت (1= هرگز تا 4= خیلی زیاد) است. خصوصیات روانسنجی این مقیاس در ایران توسط پوروفایی(1376 به نقل از ابوالقاسمی و نریمانی، 1384) گزارش شده است ضریب آلفای کرونباخ آن 65/0 و ضریب همبستگی کل مقیاس آرنت با مقیاس هیجان خواهی زاکرمن R= 41 بدست آمد(ابوالقاسمی و نریمانی، 1384).

پرسشنامه صفات شخصيتي(نئو)

از پرسش‌نامة صفات پنج گانه شخصيتی(مک کری و کاستا،1985) براي ‌اندازه‌گيري صفات شخصيتي استفاده گرديد.‌اين پرسش‌نامه داراي60 گويه مي‌باشد كه پاسخ‌هاي آن بر اساس طيف پنج ‌درجه‌اي در مقياس ليكرت تنظيم شده‌اند.‌اين ابزار پنج بعد شخصیت(روان نژندی،برون گرایی،انعطاف پذیری، توافق پذیری ،بیداری وجدان) را مورد ارزیابی قرار می دهد.شیوه نمره گذاری سؤالات بصورت لیکرت پنج گزینه ای کاملاً مخالفم(0)، مخالفم(1)، نظری ندارم(2)، موافقم(3) و کاملاً موافقم(4) است.برخی پرسش ها به صورت معکوس نمره گذاری می شود که در جدول زیر برآورد شده است. ترتیب سوالات در NEO PI-R به گونه ای است که هر سطر پاسخ نامه، برای یک مقیاس منظور شده است، بدین ترتیب که سطر اول پاسخ نامه مرتبط به شاخص N1 و سطر دوم E1 و سطر سوم O1 سطر چهارم C1سطر پنجمA1 ... است. در انتهای هر سطر پاسخ نامه نیز علامت اختصاری مقیاس آمده است(فتحی آشتیانی،1389) .مک کری و کاستا(2004) در تحقیقی که برای تجدید نظر در پرسشنامه(نئو) بر روی 1492 نفر انجام دادند ضرایب همبستگی این آزمون را برای پنج ویژگی شخصیتی به ترتیب 83/0؛ 83/0 ؛ 91/0 ؛ 76/0 ؛ 86/0 ، گزارش دادند.

 

پرسشنامه خودکنترلی تانجی

این پرسشنامه دارای 13 سوال بوده و هدف آن سنجش میزان کنترل افراد بر خودشان است. طیف پاسخگویی آن از نوع لیکرت بوده اما این شیوه نمره گذاری در مورد سوالات 2، 3، 4، 5، 7، 9، 10، 12 و 13 معکوس شده، برای بدست آوردن امتیاز کلی پرسشنامه، مجموع امتیازات همه سوالات را با هم جمع کنید. حداکثر نمره براي پرسشنامه خود کنترلی تانجی 65 و حداقل 13 است. نمره بالاتر بیانگر خودکنترلی بالاتر فرد خواهد بود و برعکس. در پژوهش تانجی و همکاران(2004) روایی این مقیاس با ارزیابی همبستگی آن با مقیاس های پیشرفت تحصیلی، سازگاری، روابط مثبت، و مهارت های بین فردی مورد تایید قرار گرفته است. همچنین پایایی آن بر روی دو نمونه آماری با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ 83/0 و 85/0 بدست آمده است.

و اخذ مجوزهای لازم از دانشگاه برای اجرای پژوهش به سازمان بهزیستی مراجعه شد و با ارائه مجوز توضیحات لازم به بخش اداری داده شد، سپس به دو گرمخانه مراجعه شد و پرسشنامه هاتحویل داده شد و توضیحات لازم ارائه شد و درخواست عودت پرسشنامه ها توسط افرادساکن گرمخانه صورت پذیرفت. و در زمان های مختلف به گرمخانه ها مراجعه گردید و پرسشنامه‌ها تحویل گرفته شد.

در نهایت برای تحلیل داده‌ها از دو روش توصیفی و استنباطی استفاده‌ شد. ابتدا در سطح توصيفي، با استفاده از شاخص‌هاي آمار توصيفي مانند جداول و نمودارهاي توزيع فراواني، ويژگي­هاي جمعيت شناختي آزمودني ها مورد بررسي قرار گرفت و سپس در سطح استنباطي، به کمک آمار استنباطی و با استفاده از رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری فرضیه های پژوهش مورد بررسی قرارگرفتند. جهت انجام محاسبات مربوط به تحلیل آماری داده ها از نرم افزارsmart pls  تجزیه و تحلیل استفاده شد.

 

یافته ها

در نمونه 400 تایی مورد مطالعه، وضعیت تاهل 210 نفر (5/52 درصد) مجرد، 157 نفر(3/39 درصد) متاهل و 26 نفر (5/6 درصد) متارکه یا فوت همسر است. همانطور که مشاهده می شود 39 نفر دارای تحصیلات بی سواد هستند که 8/9 درصد نمونه را به خود اختصاص داده است. 324 نفر (81 درصد) دیپلم یا کمتر از آن، 15 نفر (8/3 درصد) فوق دیپلم، 11 نفر (8/2 درصد) لیسانس و 7 نفر دارای تحصیلات فوق لیسانس یا بالاتر هستند که 81 درصد از نمونه را به خود اختصاص داده است.

 

 

 

 

 

جدول(1) ماتریس همبستگي پیرسون بین متغیرهای پژوهش

ضريب همبستگي پیرسون		رفتارهای مجرمانه	هیجان خواهی	خودکنترلی	نوروزگرایی
رفتارهای مجرمانه	ضریب همبستگی	1
	سطح معناداري
هیجان خواهی	ضریب همبستگی	486/0	1
	سطح معناداري	000/0
خودکنترلی	ضریب همبستگی	939/0-	466/0-	1
	سطح معناداري	000/0	000/0
نوروزگرایی	ضریب همبستگی	787/0	502/0	788/0-	1
	سطح معناداري	000/0	000/0	000/0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول(1) ماتریس همبستگي پيرسون را بین متغیرهای پژوهش نشان می دهد. همانطور که نتایج نشان می دهد، همبستگی درونی بین متغیرهای پژوهش معنادار است.

 

جدول(2) جدول ضریب همبستگی چندگانه نوروزگرایی، خودکنترلی و هیجان خواهی با رفتارهای مجرمانه در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها

شاخص آماری متغیر ملاک		متغیر پیش بین	ضریب همبستگی چندگانه	مجذور ضریب همبستگی چندگانه	مجذور ضریب همبستگی چندگانه تعدیل شده	ضریب F	سطح معناداری
رفتارهای مجرمانه در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها	گام اول	خودکنترلی	939/0	881/0	881/0	432/2951	001/0
	گام دوم	نوروزگرایی	942/0	887/0	887/0	043/1558	001/0
	گام سوم	هیجان خواهی	943/0	889/0	888/0	853/1050	001/0

                                                                                            01/0>p

به طوری که یافته های جدول (2) نشان می دهد از بین متغیرهای مورد مطالعه در رگرسیون بهترین پیش بینی کننده رفتارهای مجرمانه در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها در گام اول خودکنترلی، در گام دوم نوروزگرایی و در گام سوم هیجان خواهی بوده است. بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام ارتباط بین خودکنترلی، نوروزگرایی و هیجان خواهی با رفتارهای مجرمانه در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها معنادار بوده است. بر این اساس در گام اول ضریب خودکنترلی 1/88 درصد واریانس رفتارهای مجرمانه از در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها، در گام دوم ضرایب خودکنترلی و نوروزگرایی 7/88 درصد واریانس رفتارهای مجرمانه از در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها و در گام سوم ضرایب خودکنترلی، نوروزگرایی و هیجان خواهی 9/88 درصد واریانس رفتارهای مجرمانه از در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها را تبیین می کند.

جدول(3)جدول ضریب بتا در پیش بینی رفتارهای مجرمانه با نوروزگرایی، خودکنترلی و هیجان خواهی در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها

شاخص آماری متغیر ملاک		متغیر پیش بین	ضرایب بتای غیر استاندارد   بتا خطای معیار		ضرایب بتای استاندارد	ضریب t	سطح معناداری
رفتارهای مجرمانه در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها	گام اول	عدد ثابت	707/41	374/0	-	436/111	001/0
		خودکنترلی	491/0-	009/0	939/0-	327/54-	001/0
	گام دوم	عدد ثابت	271/37	048/1	-	570/35	001/0
		خودکنترلی نوروزگرایی	440/0- 086/0	014/0 019/0	841/0- 124/0	658/30- 517/4	001/0 001/0
	گام سوم	عدد ثابت	733/35	249/1	-	610/28	001/0
		خودکنترلی نوروزگرایی هیجان خواهی	436/0- 075/0 032/0	014/0 019/0 014/0	833/0- 108/0 044/0	253/30- 844/3 236/2	001/0 001/0 026/0

                                                                             01/0>p

یافته ها در جدول(3) حاکی از آن است که ضریب بتا به ازای یک واحد افزایش در خودکنترلی ، رفتارهای مجرمانه در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها را 833/0 واحد کاهش، ضریب بتا به ازای یک واحد افزایش در نوروزگرایی ، رفتارهای مجرمانه در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها را 108/0 واحد افزایش و ضریب بتا به ازای یک واحد افزایش در هیجان خواهی ، رفتارهای مجرمانه در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها را 044/0 واحد افزایش می دهد.

 

نتیجه‌گیری

هدف پژوهش حاضر، تعیین نقش نوروزگرایی، هیجان خواهی و خودکنترلی در پیش بینی گرایش به رفتار مجرمانه در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها بود. نتایج نشان داد خودکنترلی بر گرایش به رفتارهای مجرمانه، معکوس و معنادار است. به طوری که هر چقدر خودکنترلی در افراد کمتر باشد، گرایش به رفتارهای مجرمانه بیشتر است و برعکس. بنابراین فرضیه پژوهش تایید می شود. در تبیین این یافته ها می توان گفت که، رفتار خودکنترل شده به اقداماتی اشاره دارد که با اهداف ارزشمند و بلندمدت در مواجهه با انگیزه‌های متضاد به دنبال رضایت فوری هستند. هنگامی که کنترل فردبر رفتار خود افزایش می یابد گرایش به رفتارهی مجرمانه کاهش می یابد. گاهی اوقات، خودکنترلی مستلزم مهار یک تکانه نامطلوب است و در مواقع دیگر، خودکنترلی مستلزم تقویت یک عمل دلخواه است. افراد می توانند احساسات، افکار یا اعمال فیزیکی خود را تنظیم کنند. در هر مورد، جایگزینی برای رفتار خودکنترل‌شده - تکانشگری - معمولاً باعث رضایت کوتاه‌مدت به قیمت اهداف بلندمدت می‌شود. بنابراین می توان گفت که هر چقدر خودکنترلی در افراد کمتر باشد، گرایش به رفتارهای مجرمانه بیشتر است و برعکس. ناتوانی برای مقاومت در مقابل یک تکانه یا سائق یا تمایل به انجام اقدامی که آشکارا برای دیگران یا خود خطرناک است. در پنجمین ویرایش دستنامه تشخیصی و آماری اختلالات روانپزشکی (DSM-5) که در سال 2013 منتشر شده است، اختلالات کنترل تکانه در دسته کلی تری به نام اختلالات مخرب، کنترل تکانه و سلوک قرار داده شده است. به علاوه برخی از اختلالات که در نسخه قبلی در این دسته قرار داشتند به بخش های دیگری منتقل شدند.

کسانی که این مهارت را ندارند، اغلب برای کنترل احساسات، رفتارها و حرکات خود با مشکل مواجه می‌شوند. آنها دچار مشکلاتی همچون تکانشگری هستند و نیاز به کمک دارند. بررسي انجام شده در زمينه ی نقش خودکنترلی بر پیش بینی رفتار مجرمانه در این پژوهش نشان داد که فرضیه مورد تایید قرار گرفت و این مولفه قادر به پیش بینی رفتار مجرمانه در افراد دارای رفتار مجرمانه ساکن گرمخانه ها میباشد و همچنین يافته‌ی پژوهشی درباره ی این فرضیه وجود نداشت.

از دیگر نتایج پژوهش حاضر، تأثیر هیجان خواهی بر گرایش به رفتارهای مجرمانه معنادار است که در تبیین این یافته ها می توان گفت که، هیجان‌خواهی به عنوان تمایل به داشتن هیجان و تجربیات جدید و تمایل به خطرپذیری بیان می شود و افراد هیجان‌خواه؛ مستعد برای انجام رفتارهای مختلفی همچون مصرف مواد، خشونت، سكس، سقوط آزاد، ورزش‌های رزمی، كوهنوردی و... هستند. همچنین افراد هیجان‌خواه، گرایش به سوی کسب تجارب جدید و خطر کردن برای رسیدن به این تجارب است. هیجان‌-خواهان دائماً در جستجوی محرک‌های جدید و تازه در  محیط زندگی خود هستند و حاضرند آن را به بهای سنگین در معرض خطر قرار دادن حیثیت و اعتبار اجتماعی و حتی سلامتی جسمانی و حیات خود به دست آورند. آنها به احتمال بیشتری ماجراجو و برون‌گرا هستند که از نظر تکرار و یکنواختی خسته، کسل و بی‌حوصله می‌شوند. بنابراین افراد هیجان خواه به دلیل اینکه میل به تجربیات جدید در زندگی دارند، بیشتر به سمت رفتارهای پرخطر و مجرمانه گرایش پیدا می کنند. هیجان خواهی  ویژگی افرادی است که به دنبال تجربه و هیجانهای جدید و تازه هستند و برای ارضای این نیاز خود به محرک های بیرونی نیازمندند. برای این افراد محرک های ناشناخته، جدید، غیر قابل پیش بینی و حتی گاهی خطرناک جذابیت زیادی دارد. بررسي انجام شده در زمينه ی نقش هیجان خواهی بر پیش بینی رفتار مجرمانه در این پژوهش نشان داد که فرضیه مورد تایید قرار گرفت و همچنین يافته ی پژوهشی درباره ی این فرضیه وجود نداشت.

آخرین نتیجه بدست آمده از پژوهش حاضر نشان داد که نوروزگرایی بر گرایش به رفتارهای مجرمانه معنادار است. نتیجه این فرضیه با یافته های فلورز،گارسیا(2019) همسو بود. در تبین این نتایج می توان گفت که، افراد با نوروزگرایی بالا، در برخورد با تعارض های بین فردی، بیشتر دست به رفتارهای اجتنابی و واکنشهای هیجانی شدید می زنند. لذا تعارض را شدید و رفع آن را با مشکل مواجه می کنند و همین باعث می شود که فرد دارای خصلت نورزگرایی تمایل بیشتری به رفتارهای مجرمانه داشته باشد.

نوروزگرایی، فرد نوروتیک نمی‌تواند با واقعیت و با اجتماع خود سازگار شود، او با این که ممکن است با هوش باشد، اما به شیوه انعطاف ناپذیری عمل می‌کند )فرارها ، ترس‌ها ، حمله‌ها…) بررسي انجام شده در زمينه ی نقش نوروزگرایی بر پیش بینی رفتار مجرمانه در این پژوهش نشان داد که فرضیه مورد تایید قرار گرفت و این مولفه قادر به پیش بینی رفتار مجرمانه در افراد دارای رفتار مجرمانه ساکن گرمخانه ها می باشد و همچنین طی جستجوهای صورت گرفته توسط پژوهشگر مطالعه‌ای که این موضوع را بررسی کرده باشند صورت نگرفته است، بعبارتی دیگر در تائید همسویی و ناهمسویی نتایج به دست آمده، پژوهشی مشاهده نشد.

باتوجه به نتایج بدست آمده از پیشنهاد می شود، نشان داد که خودكنترلي، هیجان خواهی و نوروزگرایی نقش مهمی در کاهش رفتارهای مجرمانه داشتند، لذا پیشنهاد می شود مداخلات درمانی جهت افزایش خودکنترل افراد برگذار شود. اگرچه یافته ها نشان داد که خودکنترلی نقش مهمی در کاهش رفتارهای مجرمانه داشتند اما این مطالعه محدودیت‌هایی نیز داشت از جمله اینکه مطالعه حاضر مقطعی است و بنابراین هیچ تغییری به دلیل زمان یا تغییر تفاوت‌های فردی در نظر نمی‌گیرد. استفاده از پرسشنامه‌های خودگزارش دهی همراه با مسائل قابل توجه، از جمله نیاز به مقبولیت اجتماعی و سوگیری های گزارش دهی است علاوه بر این  پیشنهاد می‌شود در پژوهشهای آینده در کنار اندازه‌گیری از طریق پرسشنامه، از موارد مشاهده‌ای و سایر روش‌ها استفاده شود که بر دقت اطلاعات می‌افزاید و پژوهش‌های تکمیلی در سایر گروه‌ها و مناطق انجام پذیرد.

تضاد منافع

بدین وسیله کلیه نویسندگان تصریح مینمایند که هیچ گونه تضاد منافعی در خصوص مطالعه حاضر وجود ندارد.

 

فهرست منابع

پرنداخ، عمران و وروائی، اکبر و کاظمی، قباد. (1401). ،بررسی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و گرایش به ارتکاب جرائم خشونت آمیز در بین مردان شهر کرمانشاه،فصلنامه جامعه شناسی سیاسی ایران، دوره: 5، شماره: 4

حسن زاده، ف؛ اصغر نژاد، ع.(1398). نقش میانجی کمال‌گرایی در رابطه بین خودشیفتگی و اجتناب اجتماعی. مجله دانشکده پزشکی، 62(1).

حسین زاده, علی حسین, بوداقی, علی, خمیسی, امل.(1400)  بررسی جامعه‌شناختی تأثیر انواع سرمایه بر گرایش به ارتکاب جرم (مورد مطالعه: جوانان 18 تا 29 سال شهر اهواز). توسعه اجتماعی، 16(1): 25-58

حسین زاده, علی حسین, بوداقی, علی, خمیسی, امل.(1401). تعیین‌‌گرهای اجتماعی و روان‌‌شناختی گرایش به ارتکاب جرم (مورد مطالعه: جوانان 18 تا 29 سال شهر اهواز). جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، 9(19): 7-34

علی‌اکبر‌پور, جواد, راد, فیروز.(1394). بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با میزان گرایش به ارتکاب جرم در مناطق ده‌گانه تبریز. مطالعات جامعه شناسی, 8(26): 21-35.

فتحی آشتیانی،ع(1389)آزمون های روان شناختی،تهران، انتشارات بعثت.

فتحی آیت، پیشرو صمد، هیئت ژیلا، رستمی حسین.(1397). بررسی اطلاعات جمعیت شناختی موثر بر وقوع قتل (مورد مطالعه: تحلیل کیفی پرونده‌های قاتلان و مقتولین استان آذربایجان شرقی بین سال‌های1390تا 1395). فصلنامه علمی دانش انتظامی آذربایجان شرقی، 8(28): 1-20.

کرمی امیر، ذبیحی زهرا، راسخی رشخوار محسن، طبسی معصومه. (1400). بررسی نقش تنظیم هیجان و تاب‏آوری در سازگاری تحصیلی و کیفیت زندگی دانش‏آموزان در دوران همه‏گیری کووید- 19، پژوهش در نظام های آموزشی، 15(55): 133-142

نجفی، ع.ح.، و هاشم بیگی، ح. (1401). دانشنامه جرم شناسی.چاپ پنجم،گنج دانش.

نریمانی، محمد ، ابوالقاسمی عباس. (1384). کتاب آزمونهای روان شناختی. باغ رضوان

Butt, M. M., Sanam, F., Gulzar, S., & Yahya, F. (2013). Cognitive emotional regulation and forgiveness. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 4(12), 92-769.

Costa, P. T. & Mccrae, R. R. (1992). Normal personality assessment in clinical practice :The NEO personality inventory psychological assessment , journal of conculin and clinical psychology. 1,5 - 13

DiTella, M., Adenzato, M., Catmur, C., Miti, F., Castelli, L., Ardito, R.B. (2020). The role of alexithymia in social cognition: Evidence from a non_clinical population. Journal of Affective Disorders,(273):482_492

Francis, L. J., & Pearson, P. R. (1988). Religiosity and the short-scale EPQ—R indices of E, N and L, compared with the JEPI, JEPQ and EPQ. Personality and Individual Differences, 9(3), 653–657.

-García L, Lensing MB, Ytterstad E, Eisemann M. Quality of life in substance use disorder patients withand without attention deficit hyperactivity disorder 12 months after treatment: a naturalistic follow -up study. Atten Defic Hyperact Disord. 2019;11(3):299–310.

Kraniauskas, L., & Acus, A. (2020). Approaching the end of post-soviet transition? Trends of youth crime in klaipėda in 2005-2019. Social welfare: Interdisciplinary Approach, 1(10), 8-20.

Leverso, J., Bielby, W., & Hoelter, L. F. (2015). Back on the streets: Maturation and risk factors for recidivism among serious juvenile offenders. Journal of Adolescence, 41, 67-75.

Macedo, A., Marques, C., Quaresma, V., Soares, M. J., Amaral, A. P., Araújo, A. I., & Pereira, A. T. (2017). Are perfectionism cognitions and cognitive emotion regulation strategies mediators between perfectionism and psychological distress?. Personality and Individual Differences, 119, 46- 51.

McCrae, R. R., & Costa Jr, P. T. (1997). Personality trait structure as a human universal. American psychologist, 52(5), 509.‏‏‏

Millgram, Y., Jonathan, J.D., Tamir, M. (2020). Emotion Goals in Psychopathology: A New Perspective on Dysfunctional Emotion Regulation. Current Directions in Psychological Science, 29(3), 1_6. [link]

Rodman, A. M., Jenness, J. L., Weissman, D. G., Pine, D. S., & McLaughlin, K. A. (2019). Neurobiological markers of resilience to depression following childhood maltreatment: The role of neural circuits supporting the cognitive control of emotion. Biological psychiatry, 86(6), 464 -473.

Sobchik L. Criminal tendencies and psychological testing [Elektronnyi resurs]. Psikhologiya i pravo Psychology and Law, 2017. 7(1): 131–143.

Ssewanyana, D. et al. (2020). Clustering of health risk behaviors among adolescents in Kilifi, Kenya, a rural Sub-Saharan African setting. PloS one, 15, e0242186.

Tangney, J., Baumeister, R. F., & Boone, A. L. (2004). High selfcontrol predicts good adjustment, less pathology, better grades, and interpersonal success. Journal of Personality, 72, 271–324

Tanzilli, A., Muzi, L., Ronningstam, E., & Lingiardi, V. (2017). Countertransference when working with narcissistic personality disorder: An empirical investigation. Psychotherapy, 54(2), 184.‏

 

 

Examining the role of neuroticism, sensation seeking and self-control in predicting the tendency to criminal behavior in criminals living in hothouses

 

 

Abstract

Introduction: The aim of the present study was to investigate the role of neuroticism, sensation seeking and self-control in predicting the tendency to criminal behavior in criminals living in hothouses.

Materials and methods: The descriptive research method was correlation type. The statistical population included all people with criminal behavior living in hothouses in Isfahan city in the spring of 1402. 400 people were selected by available sampling method. The research tools included a questionnaire (Hari psychopathy self-report, 1991), five personality traits questionnaire (McCree and Costa, 1985), Arendt's sensation seeking (1993) and self-control (Tanji et al., 2004). The research data was analyzed using SmartPLS software using structural equations Findings: The results showed that self-control had an effect on the tendency to criminal behavior in people with criminal behavior living in hothouses (p<0.05). Also, thrill-seeking had an effect on the tendency to criminal behavior in people with criminal behavior living in greenhouses (p<0.05). Also, Nowruzism had an effect on the tendency to criminal behavior in people with criminal behavior living in greenhouses (p<0.05). 

Conclusion: Therefore, based on the results of the research, self-control, excitement seeking and neuroticism is one of the important and effective factors that explains the tendency to criminal behavior in criminals living in hothouses. The increase in public concerns about various social issues, since the damage and injuries caused to the body of the society is increasing and also because sometimes dealing with it is becoming more difficult and complicated day by day, it makes scientific and accurate knowledge of social issues necessary.

 

Keywords: tendency towards criminal behavior, criminals living in hothouses, modernism, sensationalism and self-control.

 

---

[1]  Kraniauskas & Acus

[2]  Leontiev

[3]  Ellis

[4]  Loeber & Stouthamer-Loeber

[5]   Francis & Pearson

[6]  Hardan

[7]  Emotional regulation

[8]  Butt

[9]  Rodman

[10]  Millgram

[11]  DiTella

[12]  Macedo

[13]  Gotferedson & hirchy

[14]  Peron

[15]  Perat & kalen

[16]  Sobchik

[17] .Hare Self-Report Psychopathy Scale(SRP)

---