تحلیل عوامل تأثیرگذار بر تغییرات شکل هندسی رودخانه کر با تاکید بر عوامل هیدرولیکی ومورفولوژیکی، مطالعه موردی: حدفاصل بین پل عباس آباد و سد درودزن

الموضوعات :

ابوذر نیکنام ¹ , غلامرضا خسروی ² , احمد نوحه گر ³ , ارشک حلی ساز ⁴

1 - دانش‌ آموخته کارشناسی ارشد علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
2 - دانش‌ آموخته دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
3 - استاد دانشکده محیط زیست، گروه برنامه ریزی، مدیریت و آموزش محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران
4 - استادیار گروه علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران

تاريخ الإرسال : 01 الإثنين , شوال, 1435 تاريخ التأكيد : 25 الثلاثاء , رمضان, 1438 تاريخ الإصدار : 13 الجمعة , ذو الحجة, 1442

الکلمات المفتاحية: سنجش از دور, GIS, رودخانه کر, پارامترهای هندسی, تغییرات مورفولوژیکی,

ملخص المقالة :

هدف: هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل عوامل تأثیرگذار بر تغییرات شکل هندسی رودخانه کر با تاکید بر عوامل هیدرولیکی و مورفولوژیکی و نحوه تغییرات پیچان­رودهای در حدفاصل بین پل عباس آباد و سد درودزن می باشد. 
روش­: در این پژوهش نوع بازه از لحاظ پایداری با مقایسه مسیر رودخانه بر روی تصاویر ماهواره ای سال 1379 و 1393 و نقشه های توپوگرافی سال 1382 و تصاویر گوگل ارثی سال 93، پارامترهای هندسی و فراوانی آنها تعیین شد. پس از ایجاد ارتباط منطقی بین تمام متغیرها، چگونگی تاثیر احداث سد ملاصدرا روی مورفولوژی رودخانه مورد تحلیل قرار گرفت. در آخر روند تغییرات رودخانه در محدوده مورد مطالعه با استفاده از تصاویر ماهواره ای و نقشه های توپوگرافی مشخص شد.
بحث و نتیجه گیری: یافته­های پژوهش نشان دادند که رودخانه کر در بازه  مورد نظر بسیار حساس بوده و تغییرات زیادی در فواصل کم زمانی دارد. در خصوص جابه جایی و تغییر مسیر رودخانه می توان گفت که در پیچ و خم های رودخانه حالت توسعه یافتگی و گسترش پهنا و طول قوس ها دیده می­شود. جابه­جایی رودخانه شدید بوده و رودخانه تبدیل الگوی گیسویی به مئاندری را می­گذراند که همراه با قطع شدگی و توسعه ی انحنای مئاندرهاست. همچنین در سال 79 قوس بزرگی داشته­ایم که این قوس در سال 93 به صورت یک خط مستقیم درآمده است. به طوری که ضریب خمیدگی رودخانه در طی این سال­ها کاهش یافته است و این امر نشان از تبدیل‌شدن رودخانه از حالت سینوسی و پیچان‌رودی به پیچان‌رودی توسعه‌یافته و شدید می‌باشد. بررسی سینوزیته جریان نیز حاکی از این است که قبل از احداث سد ملاصدرا میزان سینوزیته پایین بوده و باعث افزایش فراوانی الگوی مستقیم شده است اما بعد از احداث سد میزان سینوزیته افزایش داشته که منجر به ایجاد حالت مئاندری رودخانه شده است.

المصادر:

1. Asghari Saraskanrood S. Study and analysis of different river patterns in the chay city of Urmia, two quarterly journals of applied geomorphology of Iran. first year, first issue, spring and summer .2013.http://journals.hsu.ac.ir/agi/article-1-26-fa.pdf

2. Baghdadi H, Alvinia M, Vaezipour HA, Hilal Beiki A. Morphological changes and audit of vulnerable areas in Meandri rivers (Sarbaz river case study), 5th National Conference on Watershed Management and Soil and Water Resources Management, Kerman , Iranian Association of Irrigation and Water Engineering.https://civilica.com/doc/143739

3. Telluri A. Basic Principles of River Engineering and Management, Agricultural Research and Education Organization. Soil Conservation and Watershed Management Research Institute.2004; 321.https://vista.ir/book/764501

4. Jafarbiglou M, Bagheri Seyed Shokri S, Neghaban S, Safarrad T. Study of bed changes and geomorphological features of Gilan Gharb river in 1956 to 2002, Quantitative geomorphological researches, No. 2, Autumn . 2012; 2: 102- 87.http://ensani.ir/fa/article/346370

5. Guide to river morphology studies, Journal No. 592, Vice President for Strategic Planning and Supervision, 2012.http://shaghool.ir/Files/592-s.pdf

6. Azizyan A, Gholizadeh M, Amiri Takldani A. Simulation of the migration process of meanders (meandering rivers) using CCHE2D numerical model, 8th International Seminar on River Engineering. Shahid Chamran University of Ahvaz.https://civilica.com/doc/86024/

7. Gharib Reza MR, Masoumi HR. Morphology of Zohreh River and its changes in the coastal plain of Hindijan, 7th International Seminar on River Engineering, Ahvaz, Khuzestan Water and Electricity Organization. Shahid Chamran University of Ahvaz.https://civilica.com/doc/12537/

8. Maghsoudi M, Sharafi S, Maqami Y. Trend of morphological pattern changes in Khorramabad river using. RS, GIS, AUTO CAD. Teacher of the Humanities Quarterly. 2010; 3: 68.https://hsmsp.modares.ac.ir/article-21-986-fa.html

9. Morid S, Study of morphological changes and trends of Karun river using GIS and RS techniques, Tarbiat Modares University technical report. 2004; 63. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=77273https://civilica.com/doc/86016/

10. Chu ZX, Sun XG, Zhai SK, Xu KH. Changing Pattern of Accretion/Erosion of the Modern Yellow River (Huanghe) Subaerial delta. China: Based on Remote Sensing Images. 2006; 13-30.https://www.infona.pl/resource/bwmeta1.element.elsevier-b0aef31d-3524-3904-ba9b-ba2d68c1cda7

11. Sandra JW. Medium and short – Term channel planform changes on the Rivers Tay and Tummel. Scotland. Geomorphology. 2000; 195-208.https://www.researchgate.net/publication/223716322_Medium_and_short-term_channel_change_on_the_Rivers_Tay_and_Tummel