سبزراه‌های حاشیه رودخانه زرینه‌رود میاندوآب و رودخانه دز دزفول و توسعه پایدار طبیعت رودخانه در حاشیه آنها
الموضوعات :
راضیه نوردیده
1
,
محمد جدیری عباسی
2
,
رضا فتحی پور
3
1 - دانش‌آموخته دوره دکتری معماری، دانشکده معماری، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران
2 - استادیار گروه معماری، دانشکده معماری، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران
3 - استادیار گروه معماری، دانشکده معماری، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران
الکلمات المفتاحية: سبزراه, حاشیه رود, پایداری طبیعت, زرینه‌رود, میاندوآب, رودخانه دز دزفول,
ملخص المقالة :
با توجه به صنعتی شدن جوامع، نظم طبیعی شهرها برهم خورده و میتوان گفت که تعامل و مشارکت بین افراد با طبیعت کمرنگ گردیده است. برای برقراری ارتباط بین انسان و طبیعت میتوان از علم منظر کمک گرفت. رودخانه دز دزفول و زرینه‌رود میاندوآب که از محدوده مرکزی شهر میگذرند نقش کلیدی در تعریف منظر شهری دارد. این رودها منبع با ارزشی در جهت ارتقای کیفیت محیط از دید زیبایی‌شناسی، اکولوژیكی، تفرجگاهی و شهرسازی می‌باشند. متاسفانه در محدوده مورد مطالعه طراحی مناسبی صورت نپذیرفته است. سبزراه‌ها را میتوان به دلیل ماهیت خطی بودن، گزینه مناسبی برای حاشیه رودخانه‌ها در نظر گرفت. با توجه به حیاتی بودن رودخانه دز و زرینه در شهر و نقشی که در سرزندگی محیط بر عهده دارند، در این تحقیق سعی شده با توجه به طغیان‌های رودخانه و مسائل زیست محیطی، امكان ایجاد سبزراه در حاشیه این رودخانه‌ها بررسی شود. پژوهش حاضر نوعی تحقیق کاربردی و ترکیبی از روشهای کتابخانه‌ای و تحلیلی است و هدف آن مطالعه پایداری طبیعت رودخانه در حاشیه آنهاست. در این مقاله که طرح محور میباشد سعی شده با بررسی مشكل سواحل رودخانه‌های دایمی کشور که در مقاطعی به شهر میخورند و بیشتر آنها هم اکنون در وضعیت نابسامان قرار گرفتهاند و محل رشد گیاهان بیثمر و معمولاً محل زباله انداختن مردم شده و منظر طبیعی آنها نیز در شهرها بیشتر در جهت زشت‌نمایی رشد نموده است، با طراحی و ایجاد فضاهای گردشگری برای زیست انسان و تفریح و توریست و در عین حال توسعه پایدار و ادامه‌دار تا حدودی بتوان سواحل این رودخانه‌های دایمی را در جوار شهرها سر و سامان داد و موجب روند این توسعه در جهت پایدار شد. این توسعه پایدار در مسیر حرکت آب موجب ایجاد منظر شهری زیبا و بنا نهادن محیطی برای گذران اوقات فراغت و افزایش روحیه مخاطبان با استفاده از آسایش روانی و معنوی آب به دست میآید.
[1] Taghvaei, S.H., Alidoost, Sh., Mobarghaei Dinan, N., 2017, A framework for landscape & urban riverside’s improvement based on ecosystem services case study: Sefidrud River in Astaneh Ashrafieh, Journal of Architecture and Urban Planning, 19, 77. (in Persian)
[2] Dabiri, M., Razavi, N., Baharlo, M., Pakzad, P., 2008, The song of water, design of human being; the role of water in urban landscape designing, Municipalities Monthly, 86, 360. (in Persian)
[3] Moeinfar, M., Beig Babaei, B., 2015, The sustainability of the river nature with architectural design on its edge (Case study: Zarrineh-Rud beach in Miyandoab city), The First National Conference on Geography, Tourism, Natural Resources and Sustainable Development, 19 February, Tehran, Iran. (in Persian)
[4] Baghdadi, A., Goodarzi, H., 2021, Solutions for sustainable landscape design of urban rivers using greenways, study area: Karaj River, Green Architecture, 23, 21. (in Persian)
[5] Little, C.E., 1995, Greenways for America, Johns Hopkins University Press, London.
[6] Fabos, J.G., 1995, Introduction and overview: the greenway movement, uses and potentials of greenways, Landscape and Urban Planning, 33, 1.
[7] Shabani, N., Abarkar, M., Parivar, P., Kouchekzadeh, M., 2011, Introducing and applying landscape ecological approach in city scale (Case study: The city of Tehran). Journal of Environmental Sciences and Technology, 12, 185.
[8] Ghalehnoee, M., Alikhani, M., 2015, Evaluation of Isfahan’s “Mâdies” as greenways, with sustainable development approach; a case study of Niasarm Mâdi, Journal of Environmental Studies, 40, 1067. (in Persian)
[9] Bahrainy, S.H., 2003, A theory of city form, (Translation), Author: Lynch, K., 2nd Edition, University of Tehran Press, pp. 593. (in Persian)
[10] Tabibian, M., 2010, City and environment, (Translation), Authors: Boone, C.G., Modarres, A., 1st Edition, University of Tehran Press, pp. 218, 219 and 221. (in Persian)
[11] Ahern, J., 1995, Greenways as a planning strategy, Landscape and Urban Planning, 33, 131.
[12] Nematollahi Sani, M., Momeni, M., 2013, Green urban sidewalks as a sample of sustainable urban spaces, First Architecture and Sustainable Urban Spaces Conference, Parman Applied Research Group, 22 November, Mashhad, Iran. (in Persian)
[13] Tabatabaei Masoleh, S., 2013, Design of the river bank with an emphasis on the connection between the city and nature (case study: Zarjob river bank in Rasht between Takhti bridge and Zarjob bridge), M.Sc. Thesis, Gilan University, pp. 75. (in Persian)
[14] Zoulfaqarzadeh, H., Tavakoli, A., Valadkhan, R., 2013, Architecture from nature to nature with an emphasis on the role of sustainable materials, First Architecture and Sustainable Urban Spaces Conference, Parman Applied Research Group, 22 November, Mashhad, Iran. (in Persian)
[15] Kiani, M., 2015, Organization of inner-city riverbanks with emphasis on environmental indicators (case study: Golestan city river), International Conference on Environmental Science, Engineering and Technologies, University of Tehran, 5-6 May, Tehran, Iran. (in Persian)
[16] Furman, E., Hildén, M., 1997, Guidelines for Environmental Impact Assessment (EIA) in the arctic, Finnish Ministry of the Environment, Finland.
[17] Healey, P., 2007, Urban complexity and spatial strategies towards a relational planning for our times, 1st Edition, Routledge, pp. 338.
[18] Haughton, G., Hunter, C., 2003, Sustainable cities, 1st Edition, Routledge.
[19] Makhdoum, M., 2012, Living in the environment, (Translation), Author: Miller, G.T., 12th Edition, University of Tehran Press. (in Persian)
[20] Shahabi, Sh., 2003, Green architecture, Abadi: Quarterly Journal on Architecture & Urbanism, 12, 94. (in Persian)
[21] Zahri, S., 2012, Green architecture: Advanced technologies and materials, (Translation), Author: Attmann, O., Mehrazan. (in Persian)
[22] Hedayat, N., 2005, Improving the performance of water delivery systems in the Dez and Moghan irrigation schemes in Iran. Ph.D. thesis, Cranfield University.
[23] Zallaghi, M., Afrous, A., 2020, Qualitative simulation of nitrate and phosphate along the Dez River using QUAL2KW model, Iranian Journal of Soil and Water Research, 50, 2099. (in Persian)
[24] Saeedian, A., Goli, M., Kaboli, A.R., 2012, Investigating the interaction of the Dez River and the city fabric on the modern urban life of Dezful, National Conference on Archeology and Architecture of Dezful Water Structures, Dezful Branch, Islamic Azad University, 30-31 January, Dezful, Iran. (in Persian)
[25] Shamsaei, A., Oreei Zareh, S., Sarang, A., 2005, The comparison of water indices and zoning quality in Karoon and Dez Rivers, Journal of Water and Wastewater, 16, 39. (in Persian)
[26] Ameli, M.M., ISNA, 2023. (Available online: https://aftabnews.ir/003UVH).
[27] Sharzei, G., Majed, V., 2015, Using choice experiment to value Zarinehroud’s environmental functions improvement, Environmental Sciences, 13, 133. (in Persian)
[28] Zarin Khabar. (Available online: https://images.app.goo.gl/ajfkURfgTGa4dk8y6).
[29] Schanze, J., Olfert, A., Tourbier, J.T., Gersdorf, I., Schwager, T., 2004, Existing urban river rehabilitation schemes, Final report of WP2 from urban river basin enhancement methods, European Commission.
[30] Bemanian, M.R., 2008, The environmental planning revitalization for river valleys of Tehran in strategic factors analysis approach (SWOT) (Case study: Velenjak river valley), Environmental Sciences, 5, 1. (in Persian)
[31] Mingers, J., 2001, Multimethodology - Mixing and matching methods, In: Rational analysis for a problematic world revisited: problem structuring methods for complexity, uncertainty and conflict, Rosenhead, J., Mingers, J., (Editors), 2nd Edition, John Wiley & Sons, pp. 289-310.
[32] Golkar, K., 2006, The concept of cityscape, Abadi: Quarterly Journal on Architecture & Urbanism, 53, 38. (in Persian)
