علی

حرية الوصول المقاله

1 - بررسی تاثیر محیط کالبدی بر رفتار جستجوگرانسان (میدان گنجعلی خان وکوثر کرمان)
ارشیا صاحبی khosro movahed

آنگاه که انسان جوینده، در برخی از پیکره های هنوز ماندگار معماری این سرزمین گام برمی دارد در نمونه های پرشماری، کشف می کند که این پیکره ها، هرچند دگرگون اند اما سرشار از ارزش ها وتوانش های بسیاراند؛ ارزش هایی که نیاز بدیهی به مراقبت وبازشناختی هر بار نو، دارند. هدف اصل أکثر

آنگاه که انسان جوینده، در برخی از پیکره های هنوز ماندگار معماری این سرزمین گام برمی دارد در نمونه های پرشماری، کشف می کند که این پیکره ها، هرچند دگرگون اند اما سرشار از ارزش ها وتوانش های بسیاراند؛ ارزش هایی که نیاز بدیهی به مراقبت وبازشناختی هر بار نو، دارند. هدف اصلی این مقاله هرچند که بصورت مشخص، بررسی تاثیر محیط کالبدی بر تحقق بخشیدن رفتارجستجوگر انسان در نمونه هایی از معماری این سرزمین بوده، اما نخست از آرمانی آغاز گردیده،که می خواسته بداند کدامیک از نمونه های معماریمان هنوز زنده اند، هم نفس می کشند وهم ما را بدنبال خود می کشانند. برای محقق شدن هدف اصلی، پس از مطالعه نظریات موجود در روانشناسی محیط، بطور ویژه بر علوم اعصاب شناسی متمرکز شده ویافته های بسیاری حاصل گردید. موضوع اصلی، قابلیت محیط کالبدی ساخته شده از یکسو وانسان با پیچیدگی های بسیار، در سامانه عصبی-روانی-جسمانی خود از دیگر سو، بوده است. این هر دو چنانچه با هم درآمیخته شوند، هر یک موجب ایجاد طنینی در پیکره دیگری خواهد شد.کاوش بیشتر در محیط، نه تنها آن رابرای انسان درونی ساخته وتعاملات خلاق می آفریند بلکه بر رشد سیناپسهای مغزی نیز می افزاید. روش پژوهش مقاله، روش پیمایشی بصورت میدانی وبا پرسشنامه وزنی وطیف لیکرتی بوده اولی برای ویژگیهای محیط توسط خبرگان ودومی برای ویژگیهای رفتاری توسط مردم گذر کننده ازمیدان گنجعلی خان وکوثر کرمان بوده است. داده ها در هربخش توسط آزمون تحلیل واریانس یکطرفه سنجش گردید. یافته اصلی، تفاوت معنادار رفتارجستجوگری در میدان گنجعلی خان و سطح مطلوبتر موجود در آن محیط بود. در نتیجه بنظر میرسد، می توان با طراحی یاتقویت ویژگی هایی در محیط، انتظار داشت که رفتار مطلوب جستجوگری در آن تقویت شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

2 - آشکارسازی تغییرات پوشش آب حوضه‌ی زاینده‌رود با استفاده از سنجش از دور
پانته آ لطفی مژگان احمدی ندوشن علی اصغر بسالت پور

آب به عنوان یکی از اساسی‌ترین نيازهای زندگي در حال حاضر برای ادامه حیات و گستردگي موارد استفاده در مسائل شرب، كشاورزي، صنعت، اقتصادي - اجتماعي و امنيتي - سياسي ما را شامل می‌شود. با توجه به اهمیت این موضوع، مدیریت و بهره‌برداری اصولی از منابع آب به یکی از موضوعات مهم جه أکثر

آب به عنوان یکی از اساسی‌ترین نيازهای زندگي در حال حاضر برای ادامه حیات و گستردگي موارد استفاده در مسائل شرب، كشاورزي، صنعت، اقتصادي - اجتماعي و امنيتي - سياسي ما را شامل می‌شود. با توجه به اهمیت این موضوع، مدیریت و بهره‌برداری اصولی از منابع آب به یکی از موضوعات مهم جهانی تبدیل شده است. تکنیک سنجش از دور امروزه در کشاورزي کاربردهاي فراوانی از جمله تعیین سطح زیرکشت و پیش‌بینی عملکرد محصول دارد، در این پژوهش، ارزیابی روش تشخیص پهنه‌ها، سطوح آبی و رودخانه‌ها با شاخص آب تفاضلی نرمال شده با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست 9 در بازه زمانی 1401-1363 جهت تفکیک پوشش آب استفاده شد. نتایج به‌دست آمده نشان داد که روند محسوسی در کاهش سطح آب در نقاط موردنظر مشاهده می‌شود که می¬تواند ارتباط مستقیمی با برداشت آب برای مصارف کشاورزی در نقاط مختلف مسیر وجود داشته باشد. به عبارت دیگر، مقدار آبی که شاخص NDWI در هر ایستگاه نشان می‌دهد تفاوت معنی¬داری با سایر ایستگاه‌ها دارد که نمایانگر استحصال آب معنی¬دار آب در تمام نقاط رودخانه زاینده¬رود است. بنابراین در مطالعه حاضر مشخص شد که شاخص آب تفاضلی نرمال شده به راحتی قادر به استخراج آب از تصاویر ماهواره‌ای بوده است و شاخص مناسبی برای پیش‌بینی وضعیت حوضه زاینده‌رود است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

3 - تبیین قفل شدگی سیاستی حوزه فناوریهای انرژیهای تجدید پذیر در ایران
طاهره میرعمادی زهره رحیمی راد

زمینه: تغییرات آب و هوایی و گرم شدن کره زمین یکی از تهدیدهای عاجل جامعه بشری و ایران است و یکی از راه حل ها افزایش استفاده از انرژیهای تجدید پذیر است. با این وجود، این حوزه توجه درخوری را در سیاست های ملی علم و فناوری ایران دریافت نکرده است. هدف: هدف پژوهش حاضر ارائه پا أکثر

زمینه: تغییرات آب و هوایی و گرم شدن کره زمین یکی از تهدیدهای عاجل جامعه بشری و ایران است و یکی از راه حل ها افزایش استفاده از انرژیهای تجدید پذیر است. با این وجود، این حوزه توجه درخوری را در سیاست های ملی علم و فناوری ایران دریافت نکرده است. هدف: هدف پژوهش حاضر ارائه پاسخ به پرسشهای دوگانه چرایی قفل شدگی سیاستی حوزه فناوریهای انرژیهای تجدید پذیر و چگونگی رفع آن در قالب یک بسته جامع از آمیخته های سیاستی است. روشها: این پژوهش از نگرش پسا ساختارگرایانه "تعمیق آینده"عنایت الله و روش عملی هماهنگ با آن یعنی "تحلیل لایه ای علی" برای ساخت چارچوب فراترکیبی خود استفاده می کند. یافته ها: دستاورد نظری پژوهش، مدل جدیدی برای طبقه بندی یا لایه بندی نظریه های علی قفل شدگی سیاستی اعم از نظریات نئوکلاسیک، تکامل گرا و نگرش چند سطحی بر اساس نظریه تعمیق آینده ی عنایت الله است. نتیجه گیری: براساس نتایج پژوهش، مکتب اقتصاد نئوکلاسیک دارای سطحی ترین نوع تبیین نسبت و مکتب تکامل گرا دارای تبیین نسبتا پیچیده تر و نگرش چند سطحی دارای عمیق ترین نوع تبیین نسبت به پدیده قفل شدگی سیاستی در حوزه سیاستهای توسعه فناوری انرژی تجدید پذیر است. بر مبنای این یافته نظری، آمیخته ی سیاستی جامعی که حاصل ترکیب این دلالتهای سیاستی ست، درپایان ارائه می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

4 - تعیین روابط علی از ابعاد اکوسیستم کارآفرینی به منظور توسعه صنعتی با استفاده از ISM
عبدالحسین شکری هوشنگ تقی زاده مجید باقر زاده خواجه

سیاست‌گذاران در حال حاضر شروع به مطالعه بر روی شایستگی‌های مورد نیاز یک سیستم مبتنی بر حمایت از کارآفرینی با رشد بالا نموده‌اند. یک رویکرد در حال ظهور تمرکز بر اکوسیستم های کارآفرینی است. بر همین اساس هدف این تحقیق تعیین روابط علی از ابعاد اکوسیستم کارآفرینی به منظور تو أکثر

سیاست‌گذاران در حال حاضر شروع به مطالعه بر روی شایستگی‌های مورد نیاز یک سیستم مبتنی بر حمایت از کارآفرینی با رشد بالا نموده‌اند. یک رویکرد در حال ظهور تمرکز بر اکوسیستم های کارآفرینی است. بر همین اساس هدف این تحقیق تعیین روابط علی از ابعاد اکوسیستم کارآفرینی به منظور توسعه صنعتی با استفاده از ISM می‌باشد. روش تحقیق از نوع توصیفی بوده و نمونه آماری این تحقیق به روش نمونه‌گیری هدفمند و به تعداد 143 نفر در بخش تأییدی و 15 نفر خبره در بخش الگوی ساختاری- تفسیری(ISM) انتخاب شده بودند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده شده که پس از تأیید روایی و پایایی در بین اعضای نمونه آماری تحقیق توزیع شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های تحلیل عاملی تأییدی و الگوی ساختاری- تفسیری استفاده شده است. نتایج بررسی‌های نشان می‌دهد که بازارهای قابل دسترسی شامل بازار داخلی و بازار بین‌المللی در سطح اول قرار داشته و برای دستیابی به این بازارها بایستی اساس و پایه اکوسیستم کارآفرینی مانند بودجه و مالی، دانشگاه ها به عنوان کاتالیزورها، سرمایه فکری و نیروی کار، آموزش و پرورش و پشتیبانی فرهنگی تقویت شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

5 - بررسی تحلیلی شکل‌گیری جنگ زمینی در آینده در مساله خیزترین منطقه جمهوری اسلامی ایران
سیدعلیرضا قاضی میرسعید

این تحقیق با هدف بررسی تحلیلی شکل‌گیری جنگ زمینی در آینده در مساله خیزترین منطقه جمهوری اسلامی ایران انجام گرفت. در این راستا یک نشست تخصصی متشکل از38 نفر از استادان حوزه جنگ زمینی که در 11 گروه خبره گروه بندی شدند، برگزار شد و مصاحبه ساخت‌یافته با ایشان انجام شد. سپس ن أکثر

این تحقیق با هدف بررسی تحلیلی شکل‌گیری جنگ زمینی در آینده در مساله خیزترین منطقه جمهوری اسلامی ایران انجام گرفت. در این راستا یک نشست تخصصی متشکل از38 نفر از استادان حوزه جنگ زمینی که در 11 گروه خبره گروه بندی شدند، برگزار شد و مصاحبه ساخت‌یافته با ایشان انجام شد. سپس نتایج حاصله مجددا به خبرگان ارائه و تایید مجدد دریافت شد. سپس با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی تحلیل داده‌ها صورت گرفته و مساله‌خیزترین منطقه کشور برای جنگ زمینی احتمالی آینده، منطقه شرق و جنوب شرق کشور شناسایی شد. همچنین روندهای موجود برای شکل‌گیری چنین جنگی در این منطقه، پررنگ‌تر شدن حضور قدرتهای فرامنطقه‌ای شامل آمریکا و ناتو، تشدید تحرکات رژیم صهیونیستی و عربستان در بلوچستان پاکستان و ایران، شکل‌گیری مجدد گروههای دارای هویت جعلی در افغانستان و شمال پاکستان و افزایش بی‌اعتمادی به دولت مرکزی و قومیت‌گرایی مفرط در استانهای مرزی ایران هستند و کنشگران کلیدی نیز شامل نیروهای فرامنطقه ای آمریکا، ناتو و رژیم صهیونیستی و عربستان ، ترکیه، داعش و شکلهای جدید گروههای دارای هویت جعلی، منافقین و گروههای استقلال طلب بلوچستان پاکستان و طالبان ، تروریستهای محلی و رادیکالیسم قومی و وهابیت می باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

6 - پیش‌بینی نابسامانی بانکی و سرایت بحران در شبکه بانکی (با کاربرد رویکرد ترکیبی خطی و غیرخطی)
احمد بیدی فریدون رهنما رودپشتی رضا غلامی جمکرانی حمید رضا کردلویی مرتضی بکی حسکویی

پژوهش حاضر با هدف پیش‌بینی نابسامانی بانکی و سرایت بحران در شبکه بانکی با استفاده از رویکرد ترکیبی خطی و غیر خطی انجام شده است. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی پیمایشی و از نظر هدف کاربردی است. از این رو، برای رسیدن به این هدف، ابتدا شاخص شکنندگی شبکه بانکی (BSFI) به عنوان أکثر

پژوهش حاضر با هدف پیش‌بینی نابسامانی بانکی و سرایت بحران در شبکه بانکی با استفاده از رویکرد ترکیبی خطی و غیر خطی انجام شده است. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی پیمایشی و از نظر هدف کاربردی است. از این رو، برای رسیدن به این هدف، ابتدا شاخص شکنندگی شبکه بانکی (BSFI) به عنوان یک نظام هشدار سریع به منظور شناسایی بحران&lrm;های بانکی، در چهار بخش شبکه بانکی (تخصصی، تجاری، خصوصی و موسسات اعتباری) مورد بررسی قرار گیرد و در ادامه سرایت شکنندگی شبکه بانکی در چهار بخش مذکور با استفاده از رویکردهای خطی و غیر خطی با استفاده از داده‌های طی دوره زمانی 1/95 تا 9/99 مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج محاسبات شاخص شکنندگی شبکه بانکی (BSFI) در زیر بخش‌های شبکه بانکی کشور نشان دهنده دوره‌های شکنندگی بالای شبکه بانکی می‌باشد از جمله ماه‌های منتهی به سال 1396 شکنندگی شبکه بانکی در سطح بالایی قرار دارد که می‌تواند حاکی از اثرات ادوار انتخاباتی باشد. همچنین در انتهای دوره مورد بررسی، ریسک‌پذیری بالا در شبکه بانکی مشاهده می‌شود که ناشی ایجاد حباب و نشان دهنده یک هشدار قوی برای مشکلات آتی شبکه بانکی کشور است. علاوه بر این، در اکثر دوره مورد بررسی شکنندگی قابل توجهی بر شبکه بانکی حاکم بوده است. در ادامه نتایج آزمون علیت خطی گرنجر نشان دهنده رابطه علیت دوطرفه بین موسسات اعتباری و بانک‌های خصوصی، یک رابطه علی یک طرفه از بانک‌های خصوصی به بانک‌های تخصصی و تجاری و همچنین یک رابطه علی یک طرفه از بانک‌های تخصصی به بانک‌های تجاری می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

7 - آینده نگری در آینده‌پژوهی: تحلیل علّی لایه‌ای چالش‌های آینده‌پژوهی در ایران
عبدالرحیم گواهی

آینده‌پژوهی به‌عنوان یک علم و هنر در خدمت بسیاری از تحقیقات علمی قرار گرفته و از همین رو با کاربری میان‌رشته‌ای خود به مطالعات و پژوهش در آینده می‌پردازد. این دانش به شدت تحت تأثیر نگرش متولیان و متصدیان پژوهشی خود قرار دارد که هر کدام به فراخور برداشت‌های گوناگون خود، أکثر

آینده‌پژوهی به‌عنوان یک علم و هنر در خدمت بسیاری از تحقیقات علمی قرار گرفته و از همین رو با کاربری میان‌رشته‌ای خود به مطالعات و پژوهش در آینده می‌پردازد. این دانش به شدت تحت تأثیر نگرش متولیان و متصدیان پژوهشی خود قرار دارد که هر کدام به فراخور برداشت‌های گوناگون خود، از آن بهره‌مند می‌شوند. با توجه به نوین بودن این رشته در کشور، این ضرورت احساس شد که در راستای اعتلای کیفیت آینده‌پژوهی و به سرمنزل رساندن این دانش، شناسایی چالش‌های این رشته مفید به نظر می‌رسد. در این مقاله در گام اول با استفاده از مرور مطالعات پیشین و هم‌زمینه و همچنین استفاده از نظرهای کارشناسان در قالب برگزاری دو پنل خبرگی، لیست اولیه‌ای از چالش‌های آینده‌پژوهی در کشور شناسایی شد و این چالش‌ها در گام دوم با استفاده از روش تحلیل علّی لایه‌ای مورد بررسی و موشکافی قرار گرفتند. قرارگیری چالش‌ها در سطوح مختلف مدل تحلیل علی لایه‌ای، پیش‌نیازی برای کاربست نگاهی دقیق‌تر به ماهیت مسائل ایجاد می‌نماید. لذا محققان به مدد این روش آینده‌پژوهی و در مواجهه نظام‌مند با چالش‌های احصائی، به خلق انتظام فکری مبادرت نموده و مستقلاً راهکارهای پیشنهادی خود را معطوف به حل مسائل و چالش‌های آینده‌پژوهی تدوین نموده‌اند. بنابراین در انتهای مقاله، با نگرش و رویکرد لایه‌ای، پیشنهاداتی در جهت رفع موانع پیش‌روی توسعه کیفی و کمی این دانش در کشور عرضه شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

8 - ضرورت آینده پژوهی در نظام های آموزش و پرورش
علی رضا همتی محمد علی گودرزی ابراهیم حاجیانی

نظام آموزش و پرورش و به عبارت بهتر تعلیم و تربیت، به طور بالقوه یکی از محوری ترین و تعیین کننده ترین نهادهای اجتماعی در تحقق توسعه کشور به حساب می آید. یکی از اساسی ترین وظایف هر نظام تربیتی ارایه تصویری روشن از انسان مطلوب است و گویاترین شاهد بر ضرورت وجود یک نظام آموز أکثر

نظام آموزش و پرورش و به عبارت بهتر تعلیم و تربیت، به طور بالقوه یکی از محوری ترین و تعیین کننده ترین نهادهای اجتماعی در تحقق توسعه کشور به حساب می آید. یکی از اساسی ترین وظایف هر نظام تربیتی ارایه تصویری روشن از انسان مطلوب است و گویاترین شاهد بر ضرورت وجود یک نظام آموزشی، توجه به آینده ها است. آموزش و پرورش پیش دبستانی تا دانشگاه ضرورتاً بایستی آینده مدار باشد، زیرا کارکرد آن در واقع تجهیز دانش آموزان و دانشجویان به دانش و مهارت های لازم برای مشارکت موثر در جامعه چه در زمان حال و چه در زمان آینده است. در این مقاله سعی شده است با تعریف نظام آموزش و پرورش به عنوان یکی از ارکان سیستم های اجتماعی و اقتصادی به تشریح مشکلات وضع موجود آن پرداخته و پس از معرفی و تبیین عوامل و پیشران های تاثیر گذار در توسعه این نهاد اجتماعی به ضرورت و اهداف آینده پژوهی در این نظام پرداخته و در پایان با تعریف یک نگاه جدید در تاثیر و کاربرد آینده پژوهی در فرایند یادگیری، پیشنهاداتی را در این خصوص ارایه می دهد. شایان ذکر است در مسیر این مقاله منظور از عبارات آموزش و پرورش به مفهوم تعلیم و تربیت در تمامی سطوح از پیش دبستانی تا دانشگاه است و محدود به سازمان معمول آموزش و پرورش نخواهد بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

9 - خلَط روایات تاریخی: افسانه ارُینب
عبدالرحیم قنوات

ضمن بحث و ارائه نظر درباره شخصیت حسین بن علی(ع) و قیام و شهادت ایشان، گاه به داستان زنیارُین  ب نام اشاره میشود که یزید عاشق او شد و معاویه شوهرش را فریفت تا او را طلاق دهد و بههمسری یزید درآید، اما هنگامی که فرستاده معاویه برای خواستگاری او میرفت، امام(ع) خواست تاپیش أکثر

ضمن بحث و ارائه نظر درباره شخصیت حسین بن علی(ع) و قیام و شهادت ایشان، گاه به داستان زنیارُین  ب نام اشاره میشود که یزید عاشق او شد و معاویه شوهرش را فریفت تا او را طلاق دهد و بههمسری یزید درآید، اما هنگامی که فرستاده معاویه برای خواستگاری او میرفت، امام(ع) خواست تاپیشنهاد ازدواج وی را نیز مطرح سازد؛ ارینب ازدواج با امام را ترجیح داد، اما امام(ع) او را به همسرسابقش برگرداند و گفت که غرض وی از این ازدواج بازگرداندن او به همسرش بوده است، و بدین سانعشق یزید و نقشه معاویه ناکام ماند. اهمیت این داستان در آن است که در بعضی از منابع این رویدادبرساخته را از زمینهها و دلایل تقابل حسین بن علی(ع) با یزید شمردهاند. در این مقاله روایات مختلفمربوط به این داستان بررسی و حقیقت ماجرا آشکار میگردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

10 - تأملی درباره اعلام خطبه ای از نهج البلاغه: علاء بن زیاد و عاصم بن زیاد
سید حسن مهدیخانی سروجهانی

10.30495/jhcin.2022.20554

شریف رضی (د 406ﻫ) در یکی از خطبه های نهج البلاغه از دو نفر به نام های علاء بن زیاد حارثی در جایگاه شخصی متمول و عاصم بن زیاد حارثی به عنوان فردی زاهدپیشه نام برده‌است که توسط امام علی(ع) موعظه شده اند. در این مقاله براساس اخبار و گزارش های منابع تاریخی، رجالی، حدیث أکثر

شریف رضی (د 406ﻫ) در یکی از خطبه های نهج البلاغه از دو نفر به نام های علاء بن زیاد حارثی در جایگاه شخصی متمول و عاصم بن زیاد حارثی به عنوان فردی زاهدپیشه نام برده‌است که توسط امام علی(ع) موعظه شده اند. در این مقاله براساس اخبار و گزارش های منابع تاریخی، رجالی، حدیثی و ادبی، محتوای خطبه و اشخاص نام برده در آن بررسی شده است. عاصم بن زیاد حارثی و علاء بن زیاد حارثی متمول، هر دو در تاریخ مجهول اند. شریف رضی، و متقدمین و متأخرین او علاء بن زیاد عدوی زاهد (د 94ﻫ) را با عاصم بن زیاد اشتباه گرفته اند؛ هم چنین شریف رضی و برخی به اشتباه به جای ربیع بن زیاد از علاء بن زیاد حارثی به عنوان فرد متمول نام برده اند. افزون بر این به نظر می رسد اصل خبر مربوط به حسن بصری باشد، اما در نهج البلاغه و سایر منابع به امام علی(ع) نسبت داده شده‌است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

11 - ثابت بن سنان صابی و سنت تاریخ نگاری در اسلام 1
فریبا پات

ثابت بن سنان صابی از جمله مورخانی است که به رغم آن که آثارشان در سده های بعدمورد استفاده قرار گرفته است، اما امروز، به علت در دسترس نبودن آن آثار ، شأن واهمیتشان چندان شناخته شده نیست . در این مقاله با نگاهی کوتاه به زندگانی ثابتبن سنان به معرفی دو اثر مهم وی، یعنی تاری أکثر

ثابت بن سنان صابی از جمله مورخانی است که به رغم آن که آثارشان در سده های بعدمورد استفاده قرار گرفته است، اما امروز، به علت در دسترس نبودن آن آثار ، شأن واهمیتشان چندان شناخته شده نیست . در این مقاله با نگاهی کوتاه به زندگانی ثابتبن سنان به معرفی دو اثر مهم وی، یعنی تاریخ کبیر و اخبار قرامطه پرداخته ایم و براینشان دادن اهمیت کتاب تاریخ او و اینکه چه مقدار از آن مطالب اکنون در اختیارماست، به میزان و شیوۀ استفادۀ ابوعلی مسکویه از تاریخ او در تألیف تجارب الامماشاره کرده و در پایان در مورد اخبار قرامطه نیز این فرضیه را مطرح ساخته ایم که اینکتاب بخشی از همان تاریخ کبیرا ست که بعدها به صورت کتابی مستقل درآمده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

12 - تقابل علی(ع) و معاویه در روایت های عثمانیه و ابن تیمیه: مطالعه ای مقایسه ای
سید علی خیرخواه علوی نعمت الله صفری فروشانی عبداله فرهی عثمان یوسفی

10.30495/jhcin.2023.22790

ظهور اندیشه عثمانیه و نفوذ و گسترش آن در همه دانش های اسلامی از جمله تاریخ به شکل گیری مکتب تاریخ نگاری عثمانیه انجامید. ابن تیمیه عالم سنی سده هفتمی یکی از متأثران از اندیشه و مکتب عثمانیه بود که البته درباره شماری از رویدادهای تاریخ صدر اسلام صاحب دیدگاه های خا أکثر

ظهور اندیشه عثمانیه و نفوذ و گسترش آن در همه دانش های اسلامی از جمله تاریخ به شکل گیری مکتب تاریخ نگاری عثمانیه انجامید. ابن تیمیه عالم سنی سده هفتمی یکی از متأثران از اندیشه و مکتب عثمانیه بود که البته درباره شماری از رویدادهای تاریخ صدر اسلام صاحب دیدگاه های خاص خود است. این مقاله که با روش مقایسه ای نگاشته شده، به دنبال آن است که با استقصای موارد تمایز و تشابه میان تاریخ‌نگاری عثمانیه و ابن‌تیمیه در موضوع تقابل علی(ع) و معاویه، به شناخت عمیق‌تر از گرایش‌های آنان دست یابد. نتایج حاصل از این مقایسه، نشان داد که مورخان متمایل به مکتب عثمانیه کوشیدند تا با تحریف در برخی از گزارش ها، تصویری غیرواقعی از تقابل علی(ع) و معاویه برای مخاطبان خویش ارائه دهند؛ ابن تیمیه نیز در موارد زیادی در مواجهه با گزارش های تاریخی همسو با این مورخان است. با این همه در برخی موارد همچون نقش علی(ع) در فتنه عثمان، رویکردی متعارض با مبانی تاریخی مورخان عثمانیه اتخاذ کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

13 - کتاب الطبقات الکبیر ابن سعد، منبعی برای نهج‌البلاغه
مهدی مجتهدی

10.30495/jhcin.2023.22303

گردآورنده نهج‌البلاغه، شریف رضی(د 406ه&zwj;)، به ندرت از منابع خود یاد کرده‌است. کوشش های چند تن از محققان معاصر، به شناسایی برخی از منابع نهج‌البلاغه منجر شده‌است. نامه هفتادوهفتم یکی از عبارات مشهور و توصیه امام علی(ع) به ابن‌عباس هنگام اعزام او برای گفتگو با خوارج ا أکثر

گردآورنده نهج‌البلاغه، شریف رضی(د 406ه&zwj;)، به ندرت از منابع خود یاد کرده‌است. کوشش های چند تن از محققان معاصر، به شناسایی برخی از منابع نهج‌البلاغه منجر شده‌است. نامه هفتادوهفتم یکی از عبارات مشهور و توصیه امام علی(ع) به ابن‌عباس هنگام اعزام او برای گفتگو با خوارج است که بسیار مورد استناد قرار می‌گیرد. در منبع شناسی نهج‌البلاغه تاکنون برای این متن تنها به برخی از منابع اشاره شده که بعد از سیدرضی تألیف شده‌است. مطالعه حاضر ضمن معرفی منابع دیگر، نخست به این پرسش می‌پردازد که منبع سیوطی (د 911 ه&zwj;) برای این متن در آثارش چه بوده و چرا برخی از محققان را به چالش کشانده‌است؟ در ادامه نشان می‌دهد که کتاب الطبقات الکبیر اثر ابن‌سعد (د 230ه&zwj;) به احتمال زیاد منبع مستقیم یا با واسطه سید رضی بوده‌است. همچنین ضمن بررسی چاپ‌های موجود کتاب و نواقص آن، مشخص می‌شود که نسخه‌های خطی بخشی از کتاب تاکنون ناشناخته بوده و چون در سال‌های اخیر شناسایی، تصحیح و منتشر شده، این بخش در دسترس محققان پیشین نبوده و مورد غفلت واقع شده‌است. با توجه به این‌که درباره انتساب این متن به امیرالمؤمنین علیه‌السلام تردیدهایی مطرح است، این مقاله با معرفی منبع نامه 77 راه را برای بررسی بیشتر این مسأله هموار کرده‌است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

14 - خوارزم تجلی گاه مکتب اعتزال در روزگار خوارزمشاهیان
ابراهیم باوفا

مکتب کلامی اعتزال یکی از شکوفاترین و پر رونق ترین دوره های خود را در سرزمینخوارزم در روزگار خوارزمشاهیان سپری نموده است . این منطقه، نظر به مو قعیتجغرافیایی و اقتصادی و تعاملات تجاری با اقوام و ممالک شرقی خاصه با اروپایشمالی که صحنه نفوذ میراث فکری یونان بود ، ملت ها، ا أکثر

مکتب کلامی اعتزال یکی از شکوفاترین و پر رونق ترین دوره های خود را در سرزمینخوارزم در روزگار خوارزمشاهیان سپری نموده است . این منطقه، نظر به مو قعیتجغرافیایی و اقتصادی و تعاملات تجاری با اقوام و ممالک شرقی خاصه با اروپایشمالی که صحنه نفوذ میراث فکری یونان بود ، ملت ها، ادیان و مذاهب گوناگون را درخود جای داده بود . این عوامل با توجه به زمینه های فکری و فرهنگی ، امنیت اجتماعیو ثبات سیاسی خوارزم در نفوذ اعتزال در آن و جذب و گرایش خوارزمیان به آن و نیزبالندگی و شکوفایی فرهنگ و معارف عقلی در آن سرزمین در روزگار خوارزمشاهیانبسیار تاثیر داشته است . در این مقال کوشش شده زمینه های اجتماعی و فرهنگی ،فکری و مذهبی خوارزم بازبینی گردد و سهم خوارزمیان در ایجاد زمینه های لازم برایرشد فرهنگ و معارف عقلی در این سامان شناسایی شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

15 - نظریه بینامتنیت به‌مثابه رهیافت پژوهشی در مطالعات تاریخ اجتماعی مطالعه موردی: نقش و جایگاه علی بن ابی‌طالب(ع) در متون معماری(کتیبه‌ها) و فتوت‌نامه‌های سده‌های هفتم تا دهم ھ.
نسیم خلیلی مهدی فرهانی منفرد

این مقاله با هدف مطالعه شخصیت اسطوره ای علی بن ابی طالب(ع) در سده های میانه تاریخ ایران و در گستره متداخلی از حوزه های معماری، ادبیات، فرهنگ عامه و تصوف نگاشته شده است. نویسنده با بهره‌جستن از رویکرد نظریه ادبی بینامتنیت و مبتنی بر روش رولان بارت، متفکر فرانسوی، کوشیده أکثر

این مقاله با هدف مطالعه شخصیت اسطوره ای علی بن ابی طالب(ع) در سده های میانه تاریخ ایران و در گستره متداخلی از حوزه های معماری، ادبیات، فرهنگ عامه و تصوف نگاشته شده است. نویسنده با بهره‌جستن از رویکرد نظریه ادبی بینامتنیت و مبتنی بر روش رولان بارت، متفکر فرانسوی، کوشیده است نشان دهد چگونه وجهی اسطوره ای از این شخصیت مهم اسلامی در کنار شخصیت تاریخی ایشان ایجاد و در طول سده ها و از طریق شبکه فرهنگی درهم تنیده‌ای بازتولید شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

16 - فرایند معناپردازی در مجموعه ارک علیشاه تبریز با تحلیلی بر داده‌های تاریخی
فرزاد فیضی حبیب شهبازی شیران کریم حاجی زاده

10.30495/jhcin.2021.17223

بسیاری از مفاهیم و معناهای فرهنگی ـ اجتماعی و گاه سیاسیِ موجود در بناهای تاریخی پس از آفرینش آثار و در فرایند ارتباط مخاطبان با آن آثار شکل‌گرفته، تأثیر خود را نهاده و در بیشتر موارد پنهان مانده‌است. این مقاله به روش تحلیل گفتمانی، فرایند معناپردازی در ارک/ارگ علیشاه تب أکثر

بسیاری از مفاهیم و معناهای فرهنگی ـ اجتماعی و گاه سیاسیِ موجود در بناهای تاریخی پس از آفرینش آثار و در فرایند ارتباط مخاطبان با آن آثار شکل‌گرفته، تأثیر خود را نهاده و در بیشتر موارد پنهان مانده‌است. این مقاله به روش تحلیل گفتمانی، فرایند معناپردازی در ارک/ارگ علیشاه تبریز را در دوره های گوناگون کاویده و به این پرسش پرداخته که چگونه با تغییر در بافت پیرامونی و عناصر مجموعه، معناهای ارک دچار تغییر شده‌است. مجموعه علیشاه در زمان ایلخانی بازنمودی از ارکان اصلی حکومت شامل قدرت سیاسی (کاخ‌ها)، قدرت مذهبی (مسجد جامع بزرگ و خانقاه)، قدرت اقتصادی (راسته اصلی بازار) بوده و در دوره تیموری میزان نشانگی آن با سایر آثار معماری (مجموعه مظفریه و مجموعه صاحب آباد) تعدیل و تقسیم شده‌است. در دوره‌ صفوی ارک با دگرگونی در بافت اولیه و عناصر معماری، بازنمودی مجازی از قدرت نظامی، در دوره قاجار و هم‌زمان با افزایش حس مکان نمادی از مجاهدت‌های ملی و در دوره پهلوی مظهری از ترکیب سنت و مدرنیته بوده‌است. ارک در دوران پس از انقلاب اسلامی علاوه بر بازبافت گردانی (ساخت مصلی بزرگ به جای مسجد نخستین ایلخانی در محوطه شمالی ارک) کارکرد موزه‌ای و گردشگری پیدا کرده‌است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

17 - در باب تصرفات فرزند حاجی زین العطار شیرازی در اختیارات بدیعی پدرش؛ کیستی این فرزند و منابع او
یونس کرامتی

10.30495/jhcin.2022.19584

در دست‌نویس‌های پرشمار اختیارات بدیعی، اختلافاتی چشم‌گیر با منشأهای گوناگون به چشم می‌خورد که کار نشر ویراستی انتقادی از این کتاب را بسیار دشوار می‌سازد. مهم‌ترین اختلاف‌‌ها، یادداشت‌هایی به‌نسبت پرشمار از ابنمؤلف در شماری چشم‌گیر از دست‌نویس‌های اختیارات است که در چاپ‌ أکثر

در دست‌نویس‌های پرشمار اختیارات بدیعی، اختلافاتی چشم‌گیر با منشأهای گوناگون به چشم می‌خورد که کار نشر ویراستی انتقادی از این کتاب را بسیار دشوار می‌سازد. مهم‌ترین اختلاف‌‌ها، یادداشت‌هایی به‌نسبت پرشمار از ابنمؤلف در شماری چشم‌گیر از دست‌نویس‌های اختیارات است که در چاپ‌های عموما نامعتبر آن آمده‌است و حتی برخی، آن‌ها را ارجاع حاجی زینالعطار به یکی از فرزندان خود انگاشته‌اند؛ اما این فرزند، این یادداشت‌ها را پس از مرگ پدر و دست‌کم تا 850ﻫ به تدریج، یا دست‌کم در سه نوبت، افزوده‌است. بهره‌گیری گسترده حسین بن علی بن حسین انصاری از اختیارات بدیعی در دستور الاطباء من قواعد الحکماء (تألیف 839ﻫ) در کنار استنساخ دو دست‌نویس اختیارات با بیشترین افزوده‌های ابنمؤلف (در 846 و 850ﻫ)، احتمال یکی بودن او و ابنمؤلف را پذیرفتنی می‌نمایاند. در این افزوده‌‌ها بیشتر، نام دیگر (به‌ویژه نام‌های محلی شیرازی)، خواص غیر معمول، ریخت‌شناسی، چیستی و انواع هر دارو آمده‌است. شماری از آن‌ها، به‌ویژه افزوده‌های مرتبط با شیراز و فارس، حاصل تجربیات شخصی ابنمؤلف و شماری دیگر، برگرفته از منابعی غالبا ناگفته است. از مقایسه این افزوده‌ها با منابع محتمل، می‌توان دریافت که ابنمؤلف از عرایس الجواهر و نفایس الاطایب کاشانی در موضوع گوهرها و عطرها و در مورد عطر از الصیدنة بیرونی (که البته در مواضعی دیگر بدان استناد کرده) بهره برده‌است. وی در افزودن مطالبی به مقاله مرکبات اختیارات از المسائل فی الطب حنین بن اسحاق و شرح ابن ابی صادق نیشابوری بر آن بهره برده‌است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

18 - نقدی بر کتاب تاریخ اسلام اثر دکتر فیاض
صابر اداک

کتاب تاریخ اسلام، نوشته مرحوم دکتر علی اکبر فیاض (متوفی 1350 ش) ازاولین آثاری است که در زبان فارسی و به سبکی نو در زمینه تاریخ اسلام تدوینگردیده و درحجمی اندک، دوره ای نسبتاً طولانی از صدر اسلام تا پایان دولتعباسیان را دربرمی گیرد. این کتاب به رغم داشتن ویژگی های مثبت ک أکثر

کتاب تاریخ اسلام، نوشته مرحوم دکتر علی اکبر فیاض (متوفی 1350 ش) ازاولین آثاری است که در زبان فارسی و به سبکی نو در زمینه تاریخ اسلام تدوینگردیده و درحجمی اندک، دوره ای نسبتاً طولانی از صدر اسلام تا پایان دولتعباسیان را دربرمی گیرد. این کتاب به رغم داشتن ویژگی های مثبت که ناشر درمقدمه کتاب به آن اشاره کرده است، در فصول مربوط به دوران نبی اکرم (ص) وخلفای راشدین حاوی مطالب انتقاد برانگیزی است که در این مقاله، مواردی ازآن ها از جهات مختلف تاریخی، کلامی و نگارشی مورد نقد قرار گرفته و هریک بهفراخور موضوع و ذیل دسته بندی های مربوطه ارائه می گردد.ارائه چهره ای ناروادار و بی تساهل از پیامبر (ص) و مسلمانان صدر اسلام و نقلکثیری از این گونه روایات در کتاب مذکور که باعث برداشت های غلط از شخصیتو سیرۀ رسول اکرم (ص) می گردد، سبب اصلی در ساماندهی این مقاله بودهاست. به همین لحاظ، مقاله حاضر با نقد یکی از این روایات که به زعم راقم اینسطور خشن ترین روایتموجود در این کتاب درباره پیامبر (ص) و اصحابشمی باشد، آغاز شده است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

19 - دهخدای صوراسرافیل: طرحی ناتمام از سوسیال‌دموکراسی
هاشم آقاجری مهدی زمانی

10.30495/jhcin.2022.20102

علی‌اکبر دهخدا در تعیین و تبیین جهت‌گیری سیاسی و اجتماعی نظام تازه تأسیس مشروطه خوانشی ویژه متأثر از ایدئولوژی سوسیال‌دموکراسی بیان داشته است. فهم دهخدا از ایدئولوژی سوسیال‌دموکراسی چه بود و چگونه آن را با دین اسلام و سنت‌های ایرانی تلفیق کرد؟ بنابر نگاشته های دهخدا در أکثر

علی‌اکبر دهخدا در تعیین و تبیین جهت‌گیری سیاسی و اجتماعی نظام تازه تأسیس مشروطه خوانشی ویژه متأثر از ایدئولوژی سوسیال‌دموکراسی بیان داشته است. فهم دهخدا از ایدئولوژی سوسیال‌دموکراسی چه بود و چگونه آن را با دین اسلام و سنت‌های ایرانی تلفیق کرد؟ بنابر نگاشته های دهخدا در صوراسرافیل می توان گفت که در منظومه فکری دهخدا، دموکراسی در شکل حکومت ملی، بر بینشی دمکراتیک و اجتماعی استوار است. او بر مؤلفه‌هایی نظیر حاکمیت و حکومت مردم، استقلال، آزادی و تساوی حقوقی افراد تأکید دارد و تحقق این امور را شرط لازم برای گذار به دوره ترقی فرض می‌کند. افزون بر این، از سوسیالیسم به‌عنوان هدف و افق نهایی این نظام سیاسی یاد شده‌است که به‌تدریج و از طریق اصلاح وضع موجود قابل تحقق خواهد بود. دهخدا با تأسی به امر خاتمیت و دریافت تازه از دین در شکل جهان‌بینی توحیدی، سوسیالیسم را با بینش توحیدی ترکیب کرده و آن را مبنای نظری و فلسفی خوانش خود قرار داده‌است. به نظر می‌رسد، خوانش وی مبتنی بر تلفیق این سه وجه است. اگر چه شواهد نشان می‌دهد، این تلفیق، نتوانسته‌است ارتباط طبیعی و ارگانیکی را بین این وجوه برقرار سازد و گفتمان تازه‌ای را پایه ریزی کند، اما می‌توان از این تلاش به‌عنوان نقطه آغاز اندیشه ایجاد گفتمان سوسیال‌دموکراسی ملی و مذهبی در ایران یاد کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

20 - گزارشی فاخر از تاریخ اسلام 1 بررسی کتاب «تاریخ اسلام» اثر زنده یاد دکترعلی اکبر فیاض
عبدالرحیم قنوات

کتاب مشهور تاریخ اسلام یکی از معدود آثار باقی مانده از زنده یاد دکتر علی اکبر فیاض ( 12771350 ش) به شمار می آید این کتاب اولین بار در سال 1327 شمسی منتشر شد و تاکنون بارها توسطانتشارات دانشگاه تهران تجدید چاپ شده است. دکتر فیاض در این اثر نسبتا مختصر، گزارشی مستند وهنرم أکثر

کتاب مشهور تاریخ اسلام یکی از معدود آثار باقی مانده از زنده یاد دکتر علی اکبر فیاض ( 12771350 ش) به شمار می آید این کتاب اولین بار در سال 1327 شمسی منتشر شد و تاکنون بارها توسطانتشارات دانشگاه تهران تجدید چاپ شده است. دکتر فیاض در این اثر نسبتا مختصر، گزارشی مستند وهنرمندانه از دوره هایی مهم و طولانی از تاریخ اسلام ارائه کرده است. این اثر به رغم نقاط قوت بسیار(استفاده درست از منابع متعدد و متنوع، نثر زیبا و فاخر، رعایت بی طرفی علمی و...) کاستی هایی نیزدارد. اگر از چاپ نامناسب آن صرف نظر کنیم، م یتوان به اشکالاتی در تنظیم فصول کتاب، ارائه مطالبیبی ارتباط با عنوان کتاب، عدم استفاده از شیوه واحد ارجاع ، ایجاز مخلّ، برخی جملات نارسا و اغلاطجغرافیایی، ثبت نادرست بعضی تاریخ ها، بی دقتی در ثبت شماری از وقایع و عدم برخورد نقادانه بابعضی روایت های تاریخی اشاره کرد. در این مقاله این کتاب در دو بخش ارزیابی و بررسی شده است:1. از منظر عناصر بیرون متن: نویسنده، ناشر و چاپ، خوانندگان و زمینه اثر؛2. از منظر عناصر درون متن: عنوان، حجم، تبویب، منابع، ارجاعات، نثر، محتوای کتاب و روش نویسنده تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

21 - کاربرد شیوه های مدیریت معنا در ارتباطات و رهبری امام علی (ع)در نهج البلاغه
محمد ذاکری وحیده بهاورنیا

هدف: هدف این پژوهش، بررسی برخی از ویژگی های مهم رهبری در حضرت علی (ع) وتبیین الگوی مدیریت معنا در خطبه های امام علی (ع) در نهج البلاغه است. روش شناسی: در این راستا، نخست جوانب مختلف مدیریت معنا به عنوان شیوه برقراری ارتباط و رابطه آن با رهبری به صورت کلی عنوان شده و سپس أکثر

هدف: هدف این پژوهش، بررسی برخی از ویژگی های مهم رهبری در حضرت علی (ع) وتبیین الگوی مدیریت معنا در خطبه های امام علی (ع) در نهج البلاغه است. روش شناسی: در این راستا، نخست جوانب مختلف مدیریت معنا به عنوان شیوه برقراری ارتباط و رابطه آن با رهبری به صورت کلی عنوان شده و سپس الگوی مدیریت معنا در خطبه های حضرت علی (ع) درنهج البلاغه مطرح شده که شامل چهار عنصر استعاره، زبان ابتکاری،تضاد و داستان می باشد. این پژوهش با استراتژی کیفی و رویکرد بنیادی و به روش تحلیل محتوا و با استفاده از فرم وارسی بسته و پیش سازمان یافته بر اساس چهار مولفه فوق و مبتنی بر خطبه ها و نامه های آن حضرت در نهج البلاغه انجام شده است. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد امام علی(ع) در فرایندهای ارتباطی خود با مردم و کارگزاران حکومت از هر چهار شیوه مدیریت معنا بهره گیری نموده و عنصر داستان در این بین از کاربرد بیشتری برخوردار بوده است.نتایج: حضرت از چهار تکنیک مدیریت معنا جهت هدایت و نفوذ در انسانها به شیوه منحصر به فردی استفاده نموده است و دردوران حکومت خود با کارگزاران و عموم مردم به بهترین نحو ارتباط برقرار کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

22 - تبیین الگوی پاسخگویی و نظارت بر نظام اداری در حکومت علوی از منظر رابطه بوروکراسی و دموکراسی
محمد ذاکری اسماعیل اسدی هادی لطفی

پاسخگویی دستگاه بوروکراسی و نحوه کنترل و نظارت نظام سیاسی بر آن همواره یکی از مسائل مهم و چالش برانگیز مدیریت دولتی بوده است. در این راستا در پژوهش حاضر الگوی پاسخگویی و نظارت بر بوروکراسی در حکومت امام علی (ع) در چارچوب رابطه بوروکراسی و دموکراسی مورد بررسی قرار گرفته أکثر

پاسخگویی دستگاه بوروکراسی و نحوه کنترل و نظارت نظام سیاسی بر آن همواره یکی از مسائل مهم و چالش برانگیز مدیریت دولتی بوده است. در این راستا در پژوهش حاضر الگوی پاسخگویی و نظارت بر بوروکراسی در حکومت امام علی (ع) در چارچوب رابطه بوروکراسی و دموکراسی مورد بررسی قرار گرفته است. بدین ترتیب متغیرهای اصلی مورد بررسی شامل نظام پاسخگویی، کنترل و نظارت در حکومت علوی می‌باشد. برای انجام این مهم از روش تحقیق کیفی (تحلیل محتوا) بهره گرفته شده بدین معنی که پس از مطالعه ادبیات موضوع و استخراج چارچوب نظری، محتوای کتاب شریف نهج‌البلاغه که شامل خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های امام علی (ع) خصوصاً در زمان زمامداری ایشان است مورد مداقه و تحلیل قرار گرفته است. ضمن آنکه بررسی تطبیقی بین زمینه‌ها و روش‌های نظری و عملی پاسخگویی و نظارت علوی با نمونه‌های معاصر غربی نیز به اختصار صورت گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که امام در دوران زعامت خود از نظامی جامع و چندوجهی برای توسعه پاسخگویی و نظارت بر دستگاه بوروکراسی استفاده کرده‌اند که ابعاد اصلی آن کنترل سیاسی، خودکنترلی بر مبنای ارزش‌های بوروکراتیک و نظارت همگانی بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

23 - تبیین الگوی پاسخگویی و نظارت بر نظام اداری در حکومت علوی از منظر رابطه بوروکراسی و دموکراسی
ماندان مومنی ، صغرا پرگاری

پاسخگویی دستگاه بوروکراسی و نحوه کنترل و نظارت نظام سیاسی بر آن همواره یکی از مسائل مهم و چالش برانگیز مدیریت دولتی بوده است. در این راستا در پژوهش حاضر الگوی پاسخگویی و نظارت بر بوروکراسی در حکومت امام علی (ع) در چارچوب رابطه بوروکراسی و دموکراسی مورد بررسی قرار گرفته أکثر

پاسخگویی دستگاه بوروکراسی و نحوه کنترل و نظارت نظام سیاسی بر آن همواره یکی از مسائل مهم و چالش برانگیز مدیریت دولتی بوده است. در این راستا در پژوهش حاضر الگوی پاسخگویی و نظارت بر بوروکراسی در حکومت امام علی (ع) در چارچوب رابطه بوروکراسی و دموکراسی مورد بررسی قرار گرفته است. بدین ترتیب متغیرهای اصلی مورد بررسی شامل نظام پاسخگویی، کنترل و نظارت در حکومت علوی می‌باشد. برای انجام این مهم از روش تحقیق کیفی (تحلیل محتوا) بهره گرفته شده بدین معنی که پس از مطالعه ادبیات موضوع و استخراج چارچوب نظری، محتوای کتاب شریف نهج‌البلاغه که شامل خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های امام علی (ع) خصوصاً در زمان زمامداری ایشان است مورد مداقه و تحلیل قرار گرفته است. ضمن آنکه بررسی تطبیقی بین زمینه‌ها و روش‌های نظری و عملی پاسخگویی و نظارت علوی با نمونه‌های معاصر غربی نیز به اختصار صورت گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که امام در دوران زعامت خود از نظامی جامع و چندوجهی برای توسعه پاسخگویی و نظارت بر دستگاه بوروکراسی استفاده کرده‌اند که ابعاد اصلی آن کنترل سیاسی، خودکنترلی بر مبنای ارزش‌های بوروکراتیک و نظارت همگانی بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

24 - عناصر ایجاد تعلیق به‌واسطۀ روایت دَوَرانی در سینما و ادبیات داستانی
فضل اله خدادادی

10.30495/mediastudies.2022.64286.1424

موضوع این مقاله، عناصر ایجاد تعلیق به‌واسطۀ روایت دَوَرانی در سینما و ادبیات داستانی است. در سینما نیز شاهد ساختاری مشابه با داستان خواهیم بود، چراکه سینما داستان را با ابزارهای روایی سمعی و بصری و نه متنی-البته اشکال سمعی و بصری در زمرۀ متن است- به مخاطب منتقل می‌کند. أکثر

موضوع این مقاله، عناصر ایجاد تعلیق به‌واسطۀ روایت دَوَرانی در سینما و ادبیات داستانی است. در سینما نیز شاهد ساختاری مشابه با داستان خواهیم بود، چراکه سینما داستان را با ابزارهای روایی سمعی و بصری و نه متنی-البته اشکال سمعی و بصری در زمرۀ متن است- به مخاطب منتقل می‌کند. هرگاه در روایتی ادبی یا نمایشی (اعّم از رمان، فیلم و...) نگارنده یا فیلم‌نامه‌نویس علاوه بر روایت اصلی، چندین خرده روایت دیگر را نیز باهم به جلو برد، روایت از نوع دَوَرانی است. به زبان ساده‌تر روایت دورانی را می‌توان مجموعه‌ای از خرده روایت‌ها در دل یک کلان روایت دانست که حرکت بریده‌بریدۀ آن‌ها به جلو در ادبیات داستانی و سینما باعث ایجاد روایت‌های دورانی یا چرخشی می‌گردد. در این ساختار یکی از عناصر برجستۀ روایی ایجاد تعلیق و انتظار در چندین جهت است، چراکه مخاطب(بیننده) درگیر چندین حادثه می‌گردد. در سریال خانگی دل به کارگردانی منوچهر هادی به‌واسطۀ شگرد روایت‌پردازی دَوَرانی، شاهد چندین روایت متناوب و درنتیجه ایجاد تعلیق در بیننده هستیم. حال در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی فراهم آمده، بر آنیم تا ضمن واکاوی عناصر ساختاری روایت دورانی، به تحلیل عناصر آن در سریال دل بپردازیم. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد که روایت دورانی یک کلان روایت تجمیع شده از خرده روایت‌هایی است که عناصری همچون فلاش‌بک، تعلیق، شخصیت‌پردازی و مکث توصیفی در ایجاد آن نقش دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

25 - روش‌های شناسایی اخبار جعلی: مطالعه مروری سیستماتیک
کریم شعبانی علی گرانمایه پور شهناز هاشمی

10.30495/mediastudies.2022.64136.1422

مقدمه: اخبار جعلی با توجه به دسترسی افراد به شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌هایی که از قابلیت نظارت مستقیم برخوردار نیستند، روز به روز در حال گسترش است. در نتیجه دانستن شیوه‌های تشخیص یک خبر جعلی می‌تواند گامی مؤثر را در کاهش این گونه تأثیرگذاری‌ها داشته باشد. روش پژوهش: در أکثر

مقدمه: اخبار جعلی با توجه به دسترسی افراد به شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌هایی که از قابلیت نظارت مستقیم برخوردار نیستند، روز به روز در حال گسترش است. در نتیجه دانستن شیوه‌های تشخیص یک خبر جعلی می‌تواند گامی مؤثر را در کاهش این گونه تأثیرگذاری‌ها داشته باشد. روش پژوهش: دراین مطالعه مرور سیستماتیک، مقاله حاصل از پژوهش‌های انجام شده با موضوع شناسایی اخبار جعلی در جهان در دوره‌ی زمانی 2015 تا 2020 در مجلات معتبر علمی و پژوهشی داخلی و خارجی منتشر شده و در بانک‌های اطلاعاتی داخلی و بین‌المللی جمع‌آوری شد. در نهایت با اعمال معیار‌های ورود و خروج 43 مقاله مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: با استفاده از مطالعات انجام شده مقالات در دو دسته کلی طبقه‌بندی شد: 1- روش شناسایی انسانی، 2- روش شناسایی خودکار یا ماشینی. شاخص‌های ارائه شده در مورد موضوع و پیشرفت‌های حاصل شده در این زمینه، باز نیز حاکی از ضعف بسیاری در شناخت اخبار جعلی دارد. از یک سو مدل‌های ماشینی که از پایگاه داده استفاده می‌کنند، نمی‌توان مدلی را ارائه داد که در فضای واقعی به درستی عمل نماید و از سوی دیگر استفاده از روش‌های انسانی بسیار زمان‌بر است. نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد هنوز ضعف در تشخیص وجود دارد و در بسیاری از موارد مواجه با فضای واقعی خوب عمل نشده است، با این حال در سال‌های اخیر شبکه اجتماعی توئیتر بسیار بهتر از دیگر شبکه‌ها عمل کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

26 - تبیین مؤلفه‌های تأثیرگذار بر ایجاد تعلیق ناباوری در فضاهای داخلی
شرمین عیسی زاده زیری رضا نقدبیشی

10.30495/hoviatshahr.2023.70958.12300

جهان حاضر با تحمیل محدودیت‌های خود، انسان را ناگزیر به پناه بردن بر جهانی ساخته ذهن و مبتنی بر رؤیا می‌سازد تا لحظاتی را در آرامش سپری سازد که این مهم در ادبیات نمایشی و سینما با مفهوم تعلیق ناباوری ممکن می‌گردد. معماری به‌عنوان هنری دیرباز و معمار باهدف اولیه خود که بر أکثر

جهان حاضر با تحمیل محدودیت‌های خود، انسان را ناگزیر به پناه بردن بر جهانی ساخته ذهن و مبتنی بر رؤیا می‌سازد تا لحظاتی را در آرامش سپری سازد که این مهم در ادبیات نمایشی و سینما با مفهوم تعلیق ناباوری ممکن می‌گردد. معماری به‌عنوان هنری دیرباز و معمار باهدف اولیه خود که برانگیختگی احساسی در کاربر فرای خلق فضاهای کاربردی است، می‌تواند با طراحی فضاهایی ماورا تصورات، الگوهای طراحی بدیعی را در این حوزه وارد نماید. هدف در این پژوهش شناسایی عوامل اثرگذار بر ایجاد تعلیق ناباوری در فضاهای داخلی است. بر اساس شاخص‌های واکاوی شده و با اتکاء به مدلسازی مفهومی، سنجش نمونههای موردی از طریق کمّی‌سازی و تحلیل یافته ها بر اساس طیف لیکرت، هفت معیار و بیست و چهار شاخص دسته‌بندی گردیده و راهکارهای طراحی و نحوه اثربخشی آنها بر کاربر موردبحث قرار گرفته‌اند که به‌کارگیری آنها در معماری فضاهای داخلی میتواند منجر به ورود کاربر به جهانی ماورا تصورات گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

27 - تخمین میزان کاهش آلاینده های محیطی در پارکینگ طبقاتی بوعلی قزوین با به کارگیری دیوارهای سبز
امیرحسین جان زاده

هم گام با توسعه شهر قزوین و به تبع آن افزایش روزافزون خودروها در سطح شهر نیاز به پارکینگ به ویژه در مناطق متراکمشهر بیش از گذشته احساس م یشود. پارکینگ طبقاتی خیابان بوعلی قزوین نیز در همین راستا و در جهت بهره برداریاقتصادی از زمین و پاسخ به کمبود فضای پارکینگ در یکی از أکثر

هم گام با توسعه شهر قزوین و به تبع آن افزایش روزافزون خودروها در سطح شهر نیاز به پارکینگ به ویژه در مناطق متراکمشهر بیش از گذشته احساس م یشود. پارکینگ طبقاتی خیابان بوعلی قزوین نیز در همین راستا و در جهت بهره برداریاقتصادی از زمین و پاسخ به کمبود فضای پارکینگ در یکی از متراکم ترین مناطق شهری احداث شده است. در این پژوهشسعی بر تخمین میزان آلایند ههای ناشی از سوخت خودروها در محیط این پارکینگ و تعیین میزان کاهش آنها توسط دیوارسبز بوده است. روش به کار گرفته شده بر پایه ترکیبی از رو شهای کتابخانه ای و روش های آمار و مدل سازی عددی است.نتایج نشان م یدهد که هر 1m2 دیوار سبز موجود بر جدار ههای باز پارکینگ به میزان 757/7 μg از مجموع آلایند هها در هرثانیه و به میزان 1/ 26 % از کل آلایند ههای موجود م یکاهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

28 - تأثیر شمنیسم مغولان بر معماری دوره ایلخانان در ایران
سهیل میری نژاد نفیسه سلجی نسیم شهلا شبنم شکوری پرتوی سید مجتبی میرفردوس

پس از ورود مغولان به ایران، آنها به مرور تحت تأثیر فرهنگ ایرانی اسلامی شروع به آبادانی نموده، در تعامل با فرهنگ ایرانی مستحیل شدند. نظریه تداوم تاریخی فرهنگ ایران1 در عین اهمیتش، باعث نادیده گرفتن تأثیرات اقوام بیگانه بر فرهنگ ایرانی شده‌است. لذا قصد آن است با بررسی فره أکثر

پس از ورود مغولان به ایران، آنها به مرور تحت تأثیر فرهنگ ایرانی اسلامی شروع به آبادانی نموده، در تعامل با فرهنگ ایرانی مستحیل شدند. نظریه تداوم تاریخی فرهنگ ایران1 در عین اهمیتش، باعث نادیده گرفتن تأثیرات اقوام بیگانه بر فرهنگ ایرانی شده‌است. لذا قصد آن است با بررسی فرهنگ مغولان، تأثیراتی را که به نظر می‌رسد این فرهنگ بر معماری ایرانی گذاشته با روش تفسیری از طریق مطالعات کتابخانه ای و بررسی دو نمونه معماری، مورد مداقه قرار گیرد. در این رابطه پس از بررسی آراء محققان بر این امر که معماری ایران در عصر ایلخانان بسیار وامدار معماری ایرانی قبل از خود بوده، تاکید شده است و تنها تأثیر مغولان را می‌توان در به‌کارگیری مقیاس کلان و بی سابقه ای دانست که ناشی از جنبه های آیینی و نمادین فرهنگ آنها بوده و در این نوشتار برای اولین بار به آنها اشاره شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

29 - تعمیمی از حدس اردوش- سرپینسکی
حمید ترابی امیرعلی فاتحی زاده

فرض کنید(σ(n مجموع مقسوم علیه های عدد n باشد. در این مقاله ابتدا با تمرکز بر حدس اردوش- سرپینسکی، که به بیان نامتناهی بودن مجموعه جواب معادله ی (σ(n+1)=σ(n می پردازد، ضمن مرور بر برخی از تحقیقاتی که سعی در حل معادلات شامل σ دارند، به عنوان تعمیمی أکثر

فرض کنید(σ(n مجموع مقسوم علیه های عدد n باشد. در این مقاله ابتدا با تمرکز بر حدس اردوش- سرپینسکی، که به بیان نامتناهی بودن مجموعه جواب معادله ی (σ(n+1)=σ(n می پردازد، ضمن مرور بر برخی از تحقیقاتی که سعی در حل معادلات شامل σ دارند، به عنوان تعمیمی از معادله ی (σ(n+1)=σ(n به بررسی جواب های معادله ی (σ(n+1)=kσ(n در شرایط مختلف می پردازیم. به عنوان مثال با استفاده از نمایش بدست آمده از اعداد تام نشان می دهیم تنها عدد اول که جوابی از معادله ی (σ(n+1)=2σ(n باشد، 5 است و با استفاده از آن نتیجه می گیریم عدد اول n در صورتیکه مخالف 5 باشد جواب معادله (σ(n+1)=kσ(n است اگر وتنها اگر عدد n+1 عددی کا-تام باشد. همچنین نشان می دهیم تنها جواب معادله ی (σ(n+1)=2^r σ(n که بصورت n=p ,n+1=2q_1 q_2…q_s باشد که در آن s≤r و q_1 ، q_2، ...، q_s و p اعدادی فرد و اول هستند، به ازای (n,r)=(5,1) است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

30 - پراگماتیسم سیاست جنایی مشارکتی درقبال خشونت علیه زنان
عسل عظیمیان باقر شاملو محمد علی مهدوی ثابت نسرین مهرا

دیر زمانی نیست که گرایش به سیاست جنایی بر پایه ی مشارکت هرچه وسیع تر و فعال تر ارکان جامعه ی مدنی به ویژه مردم، شکل گرفته است. این راهبرد بیانگر مشارکت مردم و نهادهای غیر رسمی و غیردولتی چه در امر پیشگیری از جرم و چه در واکنش نسبت به جرایم و انحرافات اجتماعی است. در خشو أکثر

دیر زمانی نیست که گرایش به سیاست جنایی بر پایه ی مشارکت هرچه وسیع تر و فعال تر ارکان جامعه ی مدنی به ویژه مردم، شکل گرفته است. این راهبرد بیانگر مشارکت مردم و نهادهای غیر رسمی و غیردولتی چه در امر پیشگیری از جرم و چه در واکنش نسبت به جرایم و انحرافات اجتماعی است. در خشونت علیه زنان به دنبال بررسی سیاست جنایی مشارکتی با گذار از پاسخ های سرکوب گر صرف به پاسخ های توسعه محور،توجه هم زمان به پیش گیری با ارائه آمار وتوسیع آموزش ، پاسخ های جامعوی در کنار مجازات های رسمی بدون توسل به فرایندهای قضایی است. اجتماعی بودن سیاست جنایی، لازمه ی غیرکیفری و نرم بودن پاسخ های نظام عدالت است. این مشارکت باعث آشنایی مردم با امکانات و محدودیت های موجود می شود. این مقاله به دنبال پاسخ به میزان و امکان مداخله نهادهای غیر دولتی در دوسطح فعال وانفعالی نسبت به پدیده خشونت علیه زنان است؛ رویکردی که به نحوی شتاب زده اما با تلاش برای خروج از محدودیت های فقه و قوانین سابق باید مورد توجه قرار گیرد. حمایت از زنان در برابر خشونت در سطح کنشی یا پیش گیری اجتماعی که پایدارترین نوع پیش گیری از جرم محسوب می شود، با قدرت صورت نگرفته است؛ اما در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 92 و لایحه ی تأمین امنیت زنان و هم چنین پیش نویس قانون خشونت خانگی علیه زنان به وجه واکنشی آن بیش تر پرداخته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

31 - تفاوت اعتراض ثالث اجرایی با عناوین مشابه
احمد یوسفی صادقلو سعید مجیدی فر

چنانچه شخص ثالث به این ادعا که، حکم قطعی دادگاه به حقوق وی خسارت و یا تعرضی را وارد آورده معترض باشد، باید اعتراض خود را طبق مقررات مواد ۴۱۷ و ۴۱۸ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی اعلام ‌نماید درحالی که اعتراض شخص ثالث نسبت به مال توقیف‌ شده مقول أکثر

چنانچه شخص ثالث به این ادعا که، حکم قطعی دادگاه به حقوق وی خسارت و یا تعرضی را وارد آورده معترض باشد، باید اعتراض خود را طبق مقررات مواد ۴۱۷ و ۴۱۸ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی اعلام ‌نماید درحالی که اعتراض شخص ثالث نسبت به مال توقیف‌ شده مقوله‌ای جدا از اعتراض ثالث نسبت به حکم قطعی است که موضوع ماده ۱۴۶ قانون اجرای احکام مدنی می باشد، بعبارتی چنانچه شخص ثالث نسبت به مال توقیف شده اظهار حقی نماید شکایت وی بدون رعایت تشریفات مندرج در قانون آیین دادرسی مدنی و بدون پرداخت هرگونه هزینه ای مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. هرگاه در حین اجرای یک اجرائیه دادگاه یا اجرائیه ثبتی و مانند آنها، مالی به عنوان مال متعهد یا محکومٌ علیه یا مدیون توقیف شود و شخص ثالثی آن را مال خود یا متعلق به حق خود دانسته و به عمل اجرا معترض باشد این اعتراض را اعتراض ثالث اجرایی می نامند و اختصاص به اموال غیر منقول یا اجرای حکم ندارد بلکه شامل اموال منقول و اجرای قرار هم می باشد. با این حال برای شناسایی دقیق تر موضوع، ماهیت حقوقی اعتراض شخص ثالث به طور اعم و اخص مورد بررسی قرار گرفت و ضمن بررسی شرایط اعتراض ثالث اجرایی، ضرورت صدور اجرائیه در این خصوص مطالعه شد. در بخش دوم اعتراض ثالث اجرایی با نهادهای مشابه و متفاوت نظیر اعتراض به حق الزحمه حافظ و یا اعتراض به توقیف و صورت اموال غیرمنقول بررسی شده و در پایان اعتراض ثالث اجرایی در مراجع مختلف تصمیم گیرنده مورد واکاوی قرار گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

32 - تحلیل نظری جرایم علیه بشریت در پرتو یافته های جرم شناسی
سمیرا گل خندان

نظریه پردازی موضوعی است که بخشی از زندگی روزمره می باشد. بسیاری از افراد نظریات خاصی در مورد چرایی و چگونگی ارتکاب جرایم دارند. تاریخ، مشحون از بحث و گفت و گوهای عام و خاص در این باره است. هر نظریه در واقع بیان یک اعتقاد است. دیدگاهی است که اجازه می دهد جهان اطراف خود ر أکثر

نظریه پردازی موضوعی است که بخشی از زندگی روزمره می باشد. بسیاری از افراد نظریات خاصی در مورد چرایی و چگونگی ارتکاب جرایم دارند. تاریخ، مشحون از بحث و گفت و گوهای عام و خاص در این باره است. هر نظریه در واقع بیان یک اعتقاد است. دیدگاهی است که اجازه می دهد جهان اطراف خود را قدری بهتر شناخت. از آنجا که نوع بشر موجودی پیچیده است، نظریه پردازی در زمینه بزهکاری و به عبارتی بررسی علل اصلی بزهکاری اغلب اوقات کاری دشوار می باشد. این دشواری در ارتباط با جرایم علیه بشریت به لحاظ پیچدگی های خود این جرایم بیشتر است. هدف در این مقاله بررسی نظریه های جرم شناختی به منظور تبیین این جرایم و ارائه یک مبنا برای تحلیل نظام مند و درک مؤلفه های علت شناسانه آنها می باشد. در این راستا با توجه به این نکته که در بررسی نظریه ها نباید انتظار دست یابی به تفاسیری بی عیب و نقص یا دلیل اصلی ارتکاب این گونه جرایم داشت، به تحلیل نظری این جرایم می پردازیم و در این تحلیل ابتدا در یک مبحث، این جرایم را با توجه نظریه های کلاسیک که از قبل توسط جرم شناسان مطرح شده اند همچون آنومی، فشار، معاشرت های ترجیحی، یادگیری اجتماعی بررسی می نماییم و سپس در مبحث دیگر بر اساس نظریه های نوین که جدیدا توسط جرم شناسان در تحلیل جرایم مطرح شده اند همچون نظریه جرم دولتی، نظریه انطباق اجتماعی به تبیین این جرایم می پردازیم. در نهایت این نظریه ها در تعامل یا یکدیگر می توانند بخش مهمی از واقعیت این جرایم را توجیه نمایند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

33 - بازپژوهی جرم مادی صرف؛ مطالعه تطبیقی ایران و آمریکا
سجاد لشکری آذر محمد آشوری

بی شک زیربنای مسئولیت کیفری عنصر روانی یا تقصیر است، تفاوت مسئولیت مجرمین بیش از هر شاخص دیگری در حقوق کیفری تابع عنصر روانی آنها از حیث عمدی و یا غیرعمدی بودن رفتار ارتکابی است. بر همین اساس از گذشته‌های دور تاکنون، نظام‌ها و شیوه‌های متنوعی برای تعیین و تحمیل مسئولیت أکثر

بی شک زیربنای مسئولیت کیفری عنصر روانی یا تقصیر است، تفاوت مسئولیت مجرمین بیش از هر شاخص دیگری در حقوق کیفری تابع عنصر روانی آنها از حیث عمدی و یا غیرعمدی بودن رفتار ارتکابی است. بر همین اساس از گذشته‌های دور تاکنون، نظام‌ها و شیوه‌های متنوعی برای تعیین و تحمیل مسئولیت کیفری برای افراد موردبحث و شناسایی قرارگرفته است. براساس منابع خارجی عمده‌ترین نظام‌های مسئولیت کیفری عبارت‌اند از: نظام مسئولیت مطلق، نظام مسئولیت عینی، نظام مسئولیت مشروط و نظام مسئولیت بدون تقصیر. پژوهش حاضر نیز باهدف مطالعه نظام مسئولیت کیفری بدون تقصیر و جرایم مادی صرف به‌عنوان یک امر حادث، نسبتاً جدید و قابل‌تأمل با بیان نظریات مرتبط با موضوع، آثار و نتایج علمی و اجرایی جرایم مادی صرف را موردبررسی قرار داده است.‌در این پژوهش، نگارندگان با تکیه بر روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانه‌ای در پی پاسخ به این سؤال‌اند که چرا از احراز رکن روانی در جرایم مادی صرف، صرف‌نظر شده است و میزان مطابقت این جرایم با اصول و قواعد حقوقی تا چه حدی است. به همین خاطر سعی شده تا با ذکر‌ پیشینه و مفهوم جرایم مزبور و همچنین با بررسی سازوکارهای ناظر بر آن، به محتوای واقعی اینگونه جرایم دست‌یابیم. علاوه بر‌این بررسی مفاهیم‌ مترادف، شیوه رسیدگی و شناسایی ملاک‌های تشخیص جرایم مادی صرف نیزتواند در روشن شدن موضوع این نوشتار و صحت انتخاب علمی آن، مؤثر و مفید فایده باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

34 - جنایت های علیه بشریت در میانمار و لزوم جرم انگاری آن در حقوق ایران
سجاد رحمتی ترکاشوند جمال بیگی بابک پورقهرمانی

10.30495/jlap.2023.71741.1711

جنایات علیه بشریت از جرایمی است که در سطح ملی و بین المللی اتفاق میافتد، مبنای جرم انگاری آن، حمایت از حقوق بشر بوده و جرایمی را شامل می شود که ناقض ارزش های بشری و قواعد بین المللی هستند. و علت جرم انگاری آن، حمایت کیفری بین المللی از منافع جامعه و اصول حقوقی است که مو أکثر

جنایات علیه بشریت از جرایمی است که در سطح ملی و بین المللی اتفاق میافتد، مبنای جرم انگاری آن، حمایت از حقوق بشر بوده و جرایمی را شامل می شود که ناقض ارزش های بشری و قواعد بین المللی هستند. و علت جرم انگاری آن، حمایت کیفری بین المللی از منافع جامعه و اصول حقوقی است که مورد احترام جامعه بین المللی می باشد. سازمان های بین المللی به منظور مقابله با جنایات علیه بشریت اساسنامه دادگاه بین المللی کیفری را تدوین نموده اند تا در قبال جنایات ارتکابی ضمانت اجرایی وجود داشته باشد. بیشتر دولت ها، این جنایات را در قوانین کیفری خود جرم انگاری نموده اند. با این حال در قوانین جزایی کشور میانمار پیش بینی نشده ولی مصادیق جنایات علیه بشریت در آن احصاء شده است. در قانون جزای ایران نیز به صورت مستقل در این مورد جرم انگاری صورت نگرفته و مرتکب جنایات علیه بشریت را مطابق اساسنامه دیوان بین المللی کیفری مورد تعقیب قرار می دهند به همین خاطر این مقاله به دنبال بررسی جنایات علیه بشریت در حقوق جزای میانمار و لزوم جرم انگاری آن در حقوق ایران بوده، و روش تحقیق به صورت توصیفی و تحلیلی و گردآوری اطلاعات نیز به صورت فیشبرداری می باشد. نحوه انجام پژوهش کیفی بوده و یافته های تحقیق حاکی از آن است، در قانون ایران و میانمار جنایت علیه بشریت به صورت مستقل جرم انگاری نشده اما در حقوق ایران مصادیق آن شامل؛ قتل، تجاوز جنسی، بازداشت غیر قانونی و شکنجه مورد جرم انگاری قرار گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

35 - بررسی ساز و کار انتقال مالکیت در اقسام بیع مال کلی
پژمان پیروزی

در حقوق ایران، همانند حقوق بسیاری از کشورها، صرف انعقاد عقد بیع موجب انتقال مالکیت مبیعمی شود. البته، اگر چه انتقال مالکیت به مجرد وقوع بیع به عنوان یک اصل مسلم و قاعده کلی پذیرفتهشده است؛ لیکن تمامی قراردادهای فروش به انتقال فوری مالکیت مبیع منتهی نمی گردد. در بسیاریاز أکثر

در حقوق ایران، همانند حقوق بسیاری از کشورها، صرف انعقاد عقد بیع موجب انتقال مالکیت مبیعمی شود. البته، اگر چه انتقال مالکیت به مجرد وقوع بیع به عنوان یک اصل مسلم و قاعده کلی پذیرفتهشده است؛ لیکن تمامی قراردادهای فروش به انتقال فوری مالکیت مبیع منتهی نمی گردد. در بسیاریاز اقسام بیع انتقال مالکیت در زمانی منفصل از عقد محقق می گردد و ما شاهد نوعی انحراف از قاعدهانتقال مالکیت در زمان انعقاد عقد هستیم. از جمله مصادیق انحراف از قاعده، انتقال مالکیت مبیع دربیع کلی فی الذمه و بیع کلی در معین می باشد که ما در این مقاله در صدد هستیم به روش تحلیلی-تطبیقی ساز و کار انتقال مالکیت در این دو نوع از بیع را که به زعم نگارنده این سطور ساز و کاریتعلیقی می باشد مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

36 - نقش شاکی خصوصی در فرآیند دادرسی جرایم غیرقابل گذشت در دادسرا
مریم سادات مصطفوی مرتضی ناجی زواره

ارتکاب برخی جرایم در جامعه، آنچنان سبب بر هم خوردن نظم و امنیت جامعه می شود که عامه مردماز هیئت حاکمه انتظار دارند بدون تقاضای افراد، مرتکبین را تعقیب کند. این جرایم، غیرقابل گذشت نادارند و شاکی خصوصی )متضرر مستقیم از جر که شکایت کیفری کرده است(، علی الاصول در فرایندتعق أکثر

ارتکاب برخی جرایم در جامعه، آنچنان سبب بر هم خوردن نظم و امنیت جامعه می شود که عامه مردماز هیئت حاکمه انتظار دارند بدون تقاضای افراد، مرتکبین را تعقیب کند. این جرایم، غیرقابل گذشت نادارند و شاکی خصوصی )متضرر مستقیم از جر که شکایت کیفری کرده است(، علی الاصول در فرایندتعقیب مرتکبین آنها، نقشی ایفا نمی کند. اما قانون گذار بنا به مصالحی همچون گسترش گذشت درجامعه و کاهش اثرات سوء مجازات بر مجرم ، به خواست بزه دیده در این جرایم، توجه نموده است. بامطالعه سیاست حاکم بر قوانین داخلی، درمی یابیم، علیرغم نقش گسترده شاکی خصوصی که برخی ازآنها سبب تضییع حقوق متهم می شود، اثر بخشی به اراده او در مواردی، مشروط به موافقت دادگاه میباشد. بنابراین می توان گفت شاکی خصوصی در دادرسی های جزایی جرایم غیر قابل گذشت، نقشفرعی دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

37 - مطالعه موردی سقط جنین عمدی " حضرت محسن" از منظر فقه و حقوق کیفری و آثار مترتب برآن
رقیه نصیری سید علی ربانی موسویان

چکیده یکی از مسلمات تاریخی صدر اسلام، موضوع هجوم به بیت وحی بعد از نبی مکرم اسلام است. از شخصیت‌های مهمی که در این جریان مورد تعرض واقع شده حضرت زهرا است که از نتایج این تعرض، سقط فرزند ایشان است. مساله مورد بررسی عبارت از این است که مسئولیت کیفری این جرم چیست؟ و بر عهد أکثر

چکیده یکی از مسلمات تاریخی صدر اسلام، موضوع هجوم به بیت وحی بعد از نبی مکرم اسلام است. از شخصیت‌های مهمی که در این جریان مورد تعرض واقع شده حضرت زهرا است که از نتایج این تعرض، سقط فرزند ایشان است. مساله مورد بررسی عبارت از این است که مسئولیت کیفری این جرم چیست؟ و بر عهده کیست؟ و چه نتایجی از آن حاصل می‌گردد؟ در پژوهش حاضر تلاش گشته، با ارائه اسناد روایی و تاریخی از منابع فریقین، ضمن شناسایی عوامل اصلی آن، مجازات جرم مذکور از منظر فقه را با مصادیق آن انطباق داده و جهت تقریب مذاهب اسلامی به روش صحیح بر پایه وحدت علمی قرآنی و بر مبنای پرهیز از کتمان و تحریف حقایق دینی و وقایع تاریخی، یکی از وظایف تمامی فرق اسلامی را بیان نماییم. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که عامل اصلی سقط حضرت محسن بن علی، دومین خلیفه عامه بوده و از آنجا که بنابر قول مشهور فقها، مجازات سقط جنین عمدی ظالمانه، قصاص است، کیفرعامل اصلی این جنایت قصاص می‌باشد. از آنجا که طبق حکم قرآن کریم جهر در مورد ظلم، محبوب پروردگار بوده و کتمان این حقیقت، مخالفت با آیه مودت و تضییع اجر رسالت می‌باشد، سکوت در این موضوع جایز نمی‌باشد واز آنجا که مسلمانان باید با شادی پیامبر شاد و با حزن وی محزون گردند، بر تمامی مسلمین ابراز تاثر و همدردی با رسول گرامی اسلام واجب است که این امر می‌تواند به صورت نمادی از وحدت واقعی مسلمین تبلور یابد. هدف از این مقاله تطبیق وضعیت واقعه با قانون مجازات اسلامی 1392 و تعزیرات 1375 بود که با انطباق مذکور، عمدی بودن آن روشن شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

38 - اهرم ها: پیشینه، چیستی و کارکردها (مبتنی بر اندیشه های ابوعلی سینا)
فریدون رهنمای رودپشتی

اهرم، مفهومی عمیق با تاریخچه طولانی و کارکردی گسترده در ادبیات مالی دارد کهمستلزم درک، شناخت و چرایی مبتنی بر حقایق آن است. این امر دستاوردی را به همراهدارد که نشان می دهد دانش مالی در جهت تکامل و نقش آفرینی، با دان شهای دیگر نظیرفیزیک در تعامل بوده است و نیز شاخه ای جد أکثر

اهرم، مفهومی عمیق با تاریخچه طولانی و کارکردی گسترده در ادبیات مالی دارد کهمستلزم درک، شناخت و چرایی مبتنی بر حقایق آن است. این امر دستاوردی را به همراهدارد که نشان می دهد دانش مالی در جهت تکامل و نقش آفرینی، با دان شهای دیگر نظیرفیزیک در تعامل بوده است و نیز شاخه ای جدید از علم بنام فیزیک مالی را معرفیمی نماید. پژوهش حاضر، به روش تحلیلی- قیاسی مبتنی برشناخت تاریخی، به تبیینتاریخچه و چیستی اهر مها در چارچوب فلسفی با هدف و رویکرد نوین برای شناخت وترویج دانش مالی پرداخته است. از جمله مه مترین هدف این تحقیق، بازکاوی تاریخچهاهرم ها برای ارتقاء فرهنگ و تمدن ایرانی - اسلامی، است اگرچه مبدع واژ های آنارشمیدس بوده اما اولین بار در قالب انداز هگیری و مفهوم شناسی جامع، به ابوعل یسینامنتسب شده است، و ریشه آن در سرزمین ایران است.نتایج تحقیق شواهدی مبنی بر تائید این موضوع که اولاً، شهیر نامدار ایرانی، ابن سینایبزرگ، اولین بار اهرم را در فیزیک مکانیک برای جابجائی اجسام سنگین به صورت جامعو قابل اندازه گیری بکار برد ثانیاً، این مفهوم، از فیزیک به حوزه مالی ورود پیدا کرد. ثالثاً،اندازه گیری اهرم ها در دانش مالی به مفهوم تحمل فشار ناشی از وجود هزینه های ثابت کهبه منزله همان بارسنگین اجسام در ادبیات فیزیک مبتنی بر نظریات اب نسینا است و برایبقاء و موفقیت بنگاه های اقتصادی ضروری می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

39 - بررسی عوامل مؤثر بر انحراف قیمت بازار سهام از ارزش فعلی جریانات نقدی آتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
سیدیوسف احدی سرکانی الناز عمرانی

امروزه ارزشیابی سهام به عنوان یکی از مهمترین موضوعات در عرصه پژوهش های مالی به شمار می رود، چرا که سرمایه گذران با سرمایه گذاری در سهام سایر شرکتها با فرض انتخاب پورتفوی بهینه، همواره در پی کسب حداکثر بازدهی با ریسک معین و یا حداقل ریسک با بازدهی معین هستند و با توجه به أکثر

امروزه ارزشیابی سهام به عنوان یکی از مهمترین موضوعات در عرصه پژوهش های مالی به شمار می رود، چرا که سرمایه گذران با سرمایه گذاری در سهام سایر شرکتها با فرض انتخاب پورتفوی بهینه، همواره در پی کسب حداکثر بازدهی با ریسک معین و یا حداقل ریسک با بازدهی معین هستند و با توجه به مبادله روزانه تعداد بسیاری از سهام، به پیش بینی قیمت سهام با توجه به ارزش آتی شرکتها می پردازند. پژوهشگران مالی، روشهای مختلفی را برای پیش بینی ارزش شرکت ارائه و آنها را با هم مقایسه نموده اند. پژوهش حاضر با استخراج قیمت بازار سهام 80 شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و مقایسه آن با ارزش پیش بینی شده شرکت، بر اساس مدل تنزیل جریانات وجوه نقد آتی طی یک دوره زمانی10 ساله (1390-1381) و محاسبه تفاوت بین آنها به بررسی تأثیر عواملی همچون اهرم مالی، تورم، میزان دارایی های ثابت و دارایی های نامشهود، بر ایجاد این تفاوت پرداخته است. یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل داده های ترکیبی با استفاده از مدل رگرسیون چند متغیره نشان می دهند که از بین مجموعه عوامل مورد بررسی، تورم و حجم دارایی‌های ثابت با میزان انحراف ارزش پیش بینی شده از قیمت بازار سهام، از رابطه منفی و معناداری برخوردار است. اهرم مالی و حجم دارایی های نامشهود با تفاوت ارزش پیش بینی شده از قیمت بازارسهام فاقد هرگونه رابطه معناداری بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

40 - اثر بخش بانکی و بازار سرمایه بر رشد اقتصادی (مطالعه موردی کشورهای عضو کنفرانس اسلامی)
تقی ترابی مهدی تقوی محمد نصیری

دستیابی به رشد بلند مدت و پایدار اقتصادی در هر کشور با تجهیز و تخصیص بهینه منابع سرمایه گذااری دراقتصاد ملی آن کشور امکان پایر است. برای رسیدن به این هدف، بازارهای مالی گسترده و کذارا، بذه ویذبه بذازارسرمایه کارآمد، ضروری است. نظام مبتنی براقتصاد بازار در سطح کلان بر با أکثر

دستیابی به رشد بلند مدت و پایدار اقتصادی در هر کشور با تجهیز و تخصیص بهینه منابع سرمایه گذااری دراقتصاد ملی آن کشور امکان پایر است. برای رسیدن به این هدف، بازارهای مالی گسترده و کذارا، بذه ویذبه بذازارسرمایه کارآمد، ضروری است. نظام مبتنی براقتصاد بازار در سطح کلان بر بازارهای چهارگانه )بذازار کذا، ، بذازارکار، بازار پول و بازار سرمایه( استوار است که در بین آنها دو بازار )بازارپول و سرمایه( در ارتباط با بخذ مذالیمی باشند. بخ مالی روی دوم سکه اقتصاد هر کشوری است کذه در واقذع مکلذب بخذ قیییذی اقتصاداسذت .عللکرد بهینه نظام اقتصادی در جامعه، منوط به وجود دو بخ قیییی و مالی کذارا ، مکلذب ، قدرتلنذ د و تحذتنظارت است. فعالیت این دو بخ در کنار هلدیگر شرط ،زم وکافی برای یک نظام اقتصادی مطلوب محسذوبمیشود.در این تحییق به بررسی اثرات بخ بانکی و بازار سرمایه بر رشد اقتصادی و هلچنین رابطه علیت بین رشداقتصادی و توسعه بازار سرمایه و بخ بانکی با استفاده از مدل پنب دیتا پرداخته شده است که نتیجه برآورد مدلنشان داد که در دوره زمانی 4152 5991 ، متغیرهای بازار سهام بر سطح تولید و رشد اقتصادی کشورهای مورد -مطالعه تاثیرات منفی و غیرمعنادار داشته است. بعبارت دیگر با استفاده از این نتایج می توان بیان کرد که در دورهمورد نظر، بازار سهام بر رشد اقتصادی در این کشورها بی تأثیر بوده است. در میابب، متغیرهای بخ بانکی برسطح تولید و رشد اقتصادی کشورهای مدنظر تاثیرات مثبت و معنادار دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

41 - بررسی جهت علیت بین بازار نقدی و آتی زعفران با تمرکز بر دوره های صعودی و نزولی
جواد غیاثی محمدطاهر احمدی شادمهری

بررسی جهت علیت بین بازارهای آتی و نقدی یک محصول، همواره یک سوال مهم برای بازیگران بازار آن محصول و همچنین سیاستگذاران است. با راه اندازی بازار مشتقات مالی از جمله آتی و اخیتار معامله زعفران در بورس کالای ایران از سال 1397 این سوال در بازار زعفران ایران نیز مطرح شده است. أکثر

بررسی جهت علیت بین بازارهای آتی و نقدی یک محصول، همواره یک سوال مهم برای بازیگران بازار آن محصول و همچنین سیاستگذاران است. با راه اندازی بازار مشتقات مالی از جمله آتی و اخیتار معامله زعفران در بورس کالای ایران از سال 1397 این سوال در بازار زعفران ایران نیز مطرح شده است. در این مقاله هدف اصلی تعیین جهت علیت بین بازار نقدی و آتی زعفران است. داده های موردنیاز از بورس کالای ایران و همچنین پایگاه دنیای زعفران طی دوره خرداد 1397 تا آبان 1398 به صورت روزانه اخذ و بر اساس مدل های علیت گرنجر و ناهمسانی شرطی تعمیم یافته استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که در حالت عمومی، نتایج صریحی درباره جهت علیت وجود ندارد اما با تفکیک بین دوره های صعودی و نزولی، مشخص می شود که در دوره های نزولی،مطلقا، علیت از بازار آتی به نقدی بوده است و در دوره های صعودی، بعضا، علیت از بازار نقدی به آتی بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

42 - بررسی رابطه علیت بین رشد اقتصادی، تورم و توسعه ‏بازار سهام در ایران
راضیه گردشی الهام غلامی

رشد اقتصادی، تورم و توسعه بازار سهام به عنوان سه متغیر مهم در اقتصاد هر کشور محسوب می‌شود که بررسی نحوه ارتباط آنها حائز اهمیت است. از اینرو، هدف اصلی مقاله حاضر بررسی رابطه علیت پویای بین سه متغیر مذکور در بازه زمانی 1360 الی 1394، در ایران است. بدین منظور، از آزمون عل أکثر

رشد اقتصادی، تورم و توسعه بازار سهام به عنوان سه متغیر مهم در اقتصاد هر کشور محسوب می‌شود که بررسی نحوه ارتباط آنها حائز اهمیت است. از اینرو، هدف اصلی مقاله حاضر بررسی رابطه علیت پویای بین سه متغیر مذکور در بازه زمانی 1360 الی 1394، در ایران است. بدین منظور، از آزمون علیت گرنجر برای یافتن رابطه ی علی و معلولی بین متغیرها استفاده می شود. در ابتدا وجود رابطه بلندمدت بین متغیرها با آزمون همجمعی جوهانسن- جوسیلیوس بررسی شد که نتایج بیانگر وجود یک رابطه تعادلی بلندمدت است. سپس مدل تصحیح خطای برداری برای تعیین جهت علیت کوتاه‌مدت و بلندمدت بکار گرفته شد. با توجه به یافته‌ها، نرخ تورم و توسعه بازار سهام علیت گرنجری رشد اقتصادی در بلندمدت می باشند. در کوتاه‌مدت یک رابطه علیت دو طرفه فقط بین رشد اقتصادی و تورم وجود دارد، این در حالی است که یک رابطه علیت کوتاه‌مدت یک طرفه از توسعه بازار سهام به سمت رشد اقتصادی و نرخ تورم وجود دارد. طبقه بندی JEL: E44, O43, O53, E31 تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

43 - بررسی تأثیرات فناوری اطلاعات و ارتباطات بر تولید در کشورهای منطقه منا با تأکید بر ایران
محمدرضا شریف آزاده زهره جمشیدی

در طی دو دهه اخیر، اهمیت فناوری اطلاعات و ارتباطات ([1]ICT) در ارتقای بهره وری و رشد اقتصادی کشورها در قالب داده های بین کشوری بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. اغلب این مطالعات به تاثیرگذاری مثبت ICT بر رشد اقتصادی و بهره وری کل اقتصاد اذعان دارند. لذا با توجه به کارکرده أکثر

در طی دو دهه اخیر، اهمیت فناوری اطلاعات و ارتباطات ([1]ICT) در ارتقای بهره وری و رشد اقتصادی کشورها در قالب داده های بین کشوری بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. اغلب این مطالعات به تاثیرگذاری مثبت ICT بر رشد اقتصادی و بهره وری کل اقتصاد اذعان دارند. لذا با توجه به کارکردهای اقتصادی متعدد ICT، در این مطالعه هدف این است که با استفاده از روش پانل دیتا، ضمن بررسی نقش فن آوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) بر تولید در کشورهای عضو منا[2] در دوره زمانی 2009-2000، رابطه بلندمدت تولید و فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران نیز با استفاده از داده های سری زمانی 1347-1386، آزمون همگرایی یوهانسون- یوسیلیوس و مفهوم بردارهای همگرایی مطالعه شود. علاوه بر این از طریق آزمون علیت گرنجر، وجود علیت بین فناوری اطلاعات و ارتباطات و تولید در کشورهای مدنظر و برای ایران نیز بررسی شده است. نتایج برآورد مدل برای کشورهای عضو منا نشان می دهد که کلیه ضرایب تخمینی علامتهای مورد نظر را دارا بوده و از لحاظ آماری نیز معنادار می باشند. در کشورهای نمونه عضو منا، کشش تولیدی مخارج فناوری اطلاعات و ارتباطات، سرمایه، نیروی کار و سرمایه انسانی به ترتیب 0.0559 ، 0.2747 ،0.467و0.153 برآورد گردیده است. همچنین در سطح معناداری 5 درصد، علیت یک طرفه ای از ICT به تولید برقرار است. نتایج برآورد مدل برای ایران نیز نشان می دهد که ضرایب مربوط به مخارج در فناوری اطلاعات و ارتباطات، سرمایه، نیروی کار و سرمایه انسانی در بلند مدت بترتیب 0.07689 ، 0.4045، 0.1646 و 0.14288 بوده و همانند کشورهای عضو منا علیت یک طرفه ای از ICT به تولید برقرار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

44 - تأثیر خودپنداره فردی (جمع‌گرا در برابر فردگرا) و حس نوستالژی بر نگرش و قصد توصیه و خرید مصرف‌کنندگان محصولات مواد غذایی
مریم مجنونیان نوش آبادی حمید سعیدی شهرزاد چیت ساز

هدف پژوهش: هدف از این مطالعه بررسی تاثیر خودپنداره فردی (جمع‌گرا در برابر فردگرا) و حس نوستالژی بر نگرش و قصد توصیه و خرید مصرف‌کنندگان محصولات مواد غذایی است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و به این خاطر که به بررسی و تحلیل وضع موجود پرداخته ‌شد، روش بکار گر أکثر

هدف پژوهش: هدف از این مطالعه بررسی تاثیر خودپنداره فردی (جمع‌گرا در برابر فردگرا) و حس نوستالژی بر نگرش و قصد توصیه و خرید مصرف‌کنندگان محصولات مواد غذایی است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و به این خاطر که به بررسی و تحلیل وضع موجود پرداخته ‌شد، روش بکار گرفته شده در این پژوهش علیآزمایشی و طرح عاملی می‌باشد. این پژوهش شامل هشت متغییر است که دو متغییر آن به دو حالت درنظر گرفته شده است. جامعه آماری در این پژوهش شامل مصرف‌کنندگانی است که تجربه مصرف محصولات پاک را دارند. تعداد نمونه برای آزمایش یک ۱۵۷ نفر و برای آزمایش دو ۱۳۲ نفر درنظر گرفته شد. جهت گردآوری اطلاعات و داده های مورد نیاز به منظور بررسی فرضیه های پژوهش از پرسشنامه استفاده شد. در آمار استنباطی برای بررسی فرضیات از آزمون Anova و تی‌استیودنت استفاده شد. نتایج پژوهش: بر اساس نتایج به دست آمده تمام فرضیه ها دارای نتیجه عدم‌رد بودند. محدودیت‌های پژوهش: مطالعات و پژوهش های اندک که بتوان پژوهش را با آنها مقایسه نمود، از مهمترین محدودیت های پژوهش است. کاربردهای مدیریتی پژوهش: پیشنهاد می‌شود بازاریابان دو فاکتور نوستالژی و خودپنداره را برای فروش محصولات خود داشته باشند و همواره علاوه بر سلامتی فرد، سلامتی و خوشحالی دیگران ازجمله خانواده‌هایشان برایشان با اهمیت جلوه داده شود. نوآوری پژوهش: این پژوهش به روش علی- آزمایشی صورت گرفته است که کمتر به آن پرداخته شده و در ایران برای اولین بار به انجام رسیده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

45 - تاثیر منابع مختلف مالی (بودجه شخصى در برابر بودجه شرکتى) بر نحوه قضاوت درباره عدالت قیمتى و قصد خریدهاى بعدى
مهسا زیبائیان شهرزاد چیت ساز حمید سعیدی

مقدمه: این پژوهش به درک علمی از اهمیت عدالت در زمینه‌های قیمت‌گذاری می‌پردازد با توجه به اهمیت منصفانه بودن قیمت و نیز نسبی بودن انصاف و این که مدیران چه مواردی را در قیمت‌گذاری می‌بایست رعایت کنند تا افراد احساس نکنند به آنها اجحاف شده است، از عوامل مهم در قیمت‌گذاری ا أکثر

مقدمه: این پژوهش به درک علمی از اهمیت عدالت در زمینه‌های قیمت‌گذاری می‌پردازد با توجه به اهمیت منصفانه بودن قیمت و نیز نسبی بودن انصاف و این که مدیران چه مواردی را در قیمت‌گذاری می‌بایست رعایت کنند تا افراد احساس نکنند به آنها اجحاف شده است، از عوامل مهم در قیمت‌گذاری است. هدف پژوهش حاضر بررسی این که چگونه منابع مالی (با پرداخت بودجه شرکت یا پرداخت توسط شخص دیگر در مقابل پرداخت با بودجه شخصی) بر نحوه قضاوت خریدار از عدالت قیمتی و از طریق این قضاوت‌ها، واکنش خریدار به قیمت‌ها و قصد خریدهای بعدی تأثیر می‌گذارد. روش پژوهش: این پژوهش علی آزمایشی سناریو محور است‌، آزمایشی مبتنی بر سناریو (N = 224) با طرح عاملی 2 × 2 × 2 است که در این پروهش 8 سناریو مطرح شده است. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه است و مقیاس اندازه گیری رتبه‌ای لیکرت پنج گزینه‌ای است که بعد ازخواندن سناریو، شرکت کنندگان به سوالاتی پاسخ می‌دهند در سناریوها با ‌دست‌کاری منبع بودجه‌ای پرداختی خریدار با [بودجه شخصی/ و یا (بودجه شرکت)]بوده است. ایا عمل قیمت‌گذاری و ارائه قیمت پایین‌تر [برای مشتریان دایمی است / یا به دوستان نماینده فروش تخفیف داده شده است]، ایا مقدار تفاوت قیمت [کم (10 درصد)/، بالا (30 درصد)] مورد بررسی قرار می‌گیرد. نتایج پژوهش: بر اساس نظریه عدالت، هنگام پرداخت با بودجه شخصی در مقایسه با پرداخت مشتری با وجوه شرکت، تفاوت قیمت درک شده متفاوت است، هم‌چنین پذیرش اجتماعی ادراک شده ناشی از تفاوت قیمت در دو موقعیت‌های اعلامی پاسخ‌هایی متفاوت دارد. یافته‌های تحقیق دو ابعاد را بررسی ‌می‌کند اول این که، فاکتورهای مانند منبع بودجه (شرکتی و شخصی) و ارایه تخفیف از روش‌های نرم جامعه را به عنوان تعدیل کننده در نظر گرفته می‌شود و با دستکاری این دو متغیر به نقش نسبی اختلاف قیمت در برابر مقبولیت اجتماعی که در عملکرد قیمت‌گذاری به طوری که ‌این دو عامل تفاوت قیمت و مقبولیت اجتماعی متغیر مستقل هستند و به همراه آنها دو متغیر وابسته عدالت قیمتی و پاسخ خریداران را اندازه گیری ‌می‌کنیم. برای خریداران با بودجه شخصی، قیمت نقش کلیدی در قضاوت عادلانه دارد در حالی که خریداران در بخش تجاری که هزینه‌ها توسط بودجه شرکت یا شخص دیگر پرداخت می‌شود اختلاف قیمت نقش کم اهمیت‌تری را بازی ‌می کند و مقبولیت اجتماعی یک نقش کلیدی در قضاوت عدالت بازی ‌می‌کند و نیز شرکت‌ها در زمان ارایه قیمت متفاوت باید اطمینان داشته باشند که تفاوت قیمت‌ها از نظر اجتماعی قابل قبول است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

46 - فقه و حقوق ایران و قاعده تفسیر علیه انشا کننده قرارداد در آن
فاطمه شیخی منصور امینی پرویز ساورایی

10.30495/jijl.2022.64185.1496

چنانچه در معنا و مفهوم جزء یا شرطی از قرارداد که مستقلاً مورد مذاکره طرفین قرار گرفته باشد ، شک و ابهام وجود داشته باشد، قاعدتاً تفسیر به نفع کسی که اخیراً به قرارداد ملحق شده و علیه شخصی که سابقاً قرارداد را تهیه و تنظیم نموده است ارجح است ؛ زیرا شخص اولیه تهیه و تنظیم أکثر

چنانچه در معنا و مفهوم جزء یا شرطی از قرارداد که مستقلاً مورد مذاکره طرفین قرار گرفته باشد ، شک و ابهام وجود داشته باشد، قاعدتاً تفسیر به نفع کسی که اخیراً به قرارداد ملحق شده و علیه شخصی که سابقاً قرارداد را تهیه و تنظیم نموده است ارجح است ؛ زیرا شخص اولیه تهیه و تنظیم کننده قرارداد در هنگام تهیه و تنظیم متن اولیه ، قدرت جلوگیری از شک و ابهام در متن قرارداد را دارد. این اصل در حقوق کشورهای کامن لا و رومی ژرمنی به صراحت و بعضاً پیش بینی گردیده است . لکن بصراحت در حقوق ایران وجود نداردولی با توجه به اصول مبانی فقهی و اقتضائات اصول عدالت و انصاف، لزوم رعایت نظم عمومی و حسن نیت و حاکمیت اراده و قواعد تسبیب و منع تقلب نسبت به قانون ، می توان این دکترین را درفقه و حقوق ایران قابل اعمال و اجرا دانست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

47 - تأثیر حرج استقبالی در رافعیت حکم
رضا پورصدقی فاطمه قریب بلوک

10.30495/jfil.2023.74507.1721

شمول قاعده لاحرج بر فرض حرج استقبالی اعم از یقینی و احتمالی، دارای آثار مهمی در مسائل فقهی و حقوقی است. با این‌حال در منابع فقهی بحث مفصل و مستقلی دراین‌ موضوع صورت نگرفته است. در برخی موارد انسان با موضوعاتی مواجه است که در صورت عدم چاره اندیشی، در آینده موجب مشکل یا م أکثر

شمول قاعده لاحرج بر فرض حرج استقبالی اعم از یقینی و احتمالی، دارای آثار مهمی در مسائل فقهی و حقوقی است. با این‌حال در منابع فقهی بحث مفصل و مستقلی دراین‌ موضوع صورت نگرفته است. در برخی موارد انسان با موضوعاتی مواجه است که در صورت عدم چاره اندیشی، در آینده موجب مشکل یا مشکلات طاقت فرسا گردیده به گونه&lrm;ای که راه گریزی برای آن متصور نیست حال سوال این است که در چنین مواردی آیا می توان با استناد به حرج استقبالی حکم فعلی را رفع کرد؟ مطالعه حاضر که با روش تحلیل انتقادی منابع فقهی را مورد ارزیابی قرار داده نشان می دهد دو قول عمده در این زمینه مطرح‌ است طبق یک دیدگاه استناد حرج متوقف بر صدق فعلی حرج است و طبق دیدگاه دیگر حرج استقبالی نیز موضوع قاعده حرج بوده و رافع حکم الزامی است. استواری هر دیدگاه بر ادله متعدد یکی از چالش‌های حل این مسئله است. از منظر نگارندگان برای حل این مسئله حرج استقبالی یقینی از حرج استقبالی احتمالی باید تفکیک یابد. در حرج استقبالی یقینی ادله رفع حرج از استواری بیشتری نسبت به ادله عدم رفع برخوردار است ولی حرج استقبالی احتمالی دارای تفصیل بین شدت و ضعف احتمال است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

48 - مفهوم و عناصر سازنده‌ قاعده‌ شرعی و مقایسه آن با قاعده حقوقی
جلیل امیدی

قاعده، قضیه‌ای است دارای موضوعی کلی و حکمی که بر جزئیات آن موضوع حاکمیت دارد. قاعده به طورکلی و به اعتبار این‌که مقتضای عقل باشد یا طبیعت و یا توافق اصحاب علوم و صناعات به سه نوع عقلی، طبیعی و وضعی تقسیم می‌شود. قاعده‌ی شرعی به عنوان یکی از اقسام قواعد وضعی عبارت است از أکثر

قاعده، قضیه‌ای است دارای موضوعی کلی و حکمی که بر جزئیات آن موضوع حاکمیت دارد. قاعده به طورکلی و به اعتبار این‌که مقتضای عقل باشد یا طبیعت و یا توافق اصحاب علوم و صناعات به سه نوع عقلی، طبیعی و وضعی تقسیم می‌شود. قاعده‌ی شرعی به عنوان یکی از اقسام قواعد وضعی عبارت است از قضیه ای کلی متخذ از شرع و متضمن حکمی از احکام افعال مکلفان که خود از حیث مبنا به اصولی و فقهی و از نظر کیفیت تعلق به اعمال و وقایع مربوط به مکلفان، به تکلیفی و وضعی منقسم می‌گردد. قاعده‌ی شرعی دارای سه عنصر است: موضوع، حکم و نسبت خبری. موضوع، مجموع متعلق حکم و شخص مکلف یا محکومٌ‌ فیه و محکومٌ‌ علیه است. حکم، وصف شرعی اعمال مکلفان است و آنچه سبب یا شرط یا مانع شرعی آن اعمال محسوب می‌شود و یا بیانگر صحت یا بطلان آن هاست. نسبت خبری، ملازمه‌ی میان موضوع و حکم است. قاعده شرعی در عین حال که از همه ی اوصاف قاعده حقوقی نظیر کلی بودن، الزامی بودن و ضمانت اجرا داشتن بر خوردار است، از حیث نوع ضمانت اجراها و عرصه های حاکمیت تفاوت هایی هم با آن دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

49 - استناد به روایت اسحاق بن عمار بر حکم پیوند عضو پس از قصاص
قاسم عارف علی اکبر عارف

این مقاله در پی نقد و بررسی شیوه استناد فقهاء به روایت اسحاق بن عمار بر حکم پیوند عضو پس از قصاص می باشد و بدین منظور با در پیش گرفتن روش کتابخانه ای، پس از طرح بحث و بیان دیدگاه های موجود در مساله، به نقد و بررسی آن ها می پردازد و در پایان در ضمن اثبات صحت استناد به ای أکثر

این مقاله در پی نقد و بررسی شیوه استناد فقهاء به روایت اسحاق بن عمار بر حکم پیوند عضو پس از قصاص می باشد و بدین منظور با در پیش گرفتن روش کتابخانه ای، پس از طرح بحث و بیان دیدگاه های موجود در مساله، به نقد و بررسی آن ها می پردازد و در پایان در ضمن اثبات صحت استناد به این روایت، نظریه عمومیت حکم قطع عضو پیوند خورده نسبت به جانی و مجنی علیه را از آن استنباط نموده و بر خلاف دیدگاه مشهور فقهاء، تفصیل بین محدثه و یا مبقیه بودن جنایت برای قطع عضو را مطرح می نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

50 - مقایسة عقد حواله با تبدیل تعهد و انتقال دین و طلب
علیرضا فیض جواد واحدی زاده

تبدیل تعهد یکی از موارد سقوط تعهدات است که در مقایسه با سایر موارد سقوط تعهدات، کمترمورد بحث و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و دلیل این امر نیز شاید عدم پیش بینی عنوان تبدیلتعهد در فقه و اقتباس آن از حقوق غرب باشد. حقوق اسلام اگر چه نهادهایی تحت عناوین تبدیلتعهد و انتقال أکثر

تبدیل تعهد یکی از موارد سقوط تعهدات است که در مقایسه با سایر موارد سقوط تعهدات، کمترمورد بحث و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و دلیل این امر نیز شاید عدم پیش بینی عنوان تبدیلتعهد در فقه و اقتباس آن از حقوق غرب باشد. حقوق اسلام اگر چه نهادهایی تحت عناوین تبدیلتعهد و انتقال دین و طلب را مطرح ننموده است، ولی از همان ابتدا، انتقال تعهد را مابین زندگانبدون هیچ گونه مشکلی پذیرفته و بر جنبة مادی آن نسبت به جنبة شخصی بیشتر ارزش قائلگردیده است و ماهیت و محتوی این نهادها را در قالب نهادهای حقوقی دیگر و با عناوین حقوقیمختلف از جمله وفای به غیر جنس دین، ضمان و حواله بیان کرده است. اما حواله نهاد حقوقی استکه ضمن داشتن سابقة فقهی طولانی، کاملاً منطبق بر تبدیل تعهد به اعتبار تبدیل داین است. چهدر حواله، توافق محیل و محال را شرط دانسته و رضایت محالٌ علیه را از ارکان عقد به شمار نیاوریمو چه هر سه (محیل، محال، محالٌ علیه) را جزء ارکان حواله تلقی کنیم و رضایت هر سه را شرطبدانیم تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

51 - بررسی تاثیر تاخیری شاخص های کلان اقتصادی بر بازده سهام
دکتر زهرا پورزمانی دکتر علی روحی کیوان مام حمه

هدف از این تحقیق بررسی تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی (تورم، رشد شاخص سهام، رشد نرخ اشتغال و تولیدناخالص داخلی) بر بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران در بین سال های 1380 تا 1387 ، با استفاده از الگوVAR و علیت گرنجر است. در این تحقیق متغیرهای مورد بررسی به صورت فصلی جم ع أکثر

هدف از این تحقیق بررسی تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی (تورم، رشد شاخص سهام، رشد نرخ اشتغال و تولیدناخالص داخلی) بر بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران در بین سال های 1380 تا 1387 ، با استفاده از الگوVAR و علیت گرنجر است. در این تحقیق متغیرهای مورد بررسی به صورت فصلی جم عآوری و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که رشد اشتغال نم یتواند بازده را توضیح دهد و هیچ رابطه علیتی نیز بین رشد اشتغال و بازدهسهام وجود ندارد و تنها بازده با وقفه 1 دوره قادر به توضیح رشد اشتغال است. تولید ناخالص داخلی با وقفه یکدوره قادر به توضیح بازده است و بازده با وقفه 1 دوره نیز می تواند تولید ناخالص داخلی را توضیح دهد و همچنینرابطه علیت دوطرفه بین بازده و تولید ناخالص داخلی وجود دارد و با آگاهی از هر کدام می توان متغیر دیگر راپیش بینی کرد.بازده با وقفه 2 دوره می تواند تورم را توضیح دهد و همچنین رابطه علیت یکطرفه بین آنها از طرف بازده بهتورم وجود دارد و با آگاهی از بازده می توان تورم را پیش بینی کرد . رشد شاخ ص کل سهام با وقفه 2 دوره می تواندبازده را توضیح دهد و از طرف دیگر بازده با وقفه 2 دوره نیز قادر به توضیح رشد شاخص کل سهام است . بعلاوهرابطه علیت یکطرفه بین آنها از طرف بازده به رشد شاخص کل سهام وجود دارد و با آگاهی از بازده می توان رشدشاخص کل سهام را پی شبینی کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

52 - ارزیابی مدل کارت امتیازی متوازن با استفاده از شبیه سازی دینامیکی مطالعه موردی: بانک سامان
محمد علی افشار کاظمی فاطمه پناهی

در عصر کنونی، جهان با طیف وسیعی از مسائل پویای پیچیده مواجه است. منظور ازمسائل پویا نیازمند اقدامات مدیریتی مستمر و پویا هستند. در حوزه مدیریت و سیاست گذاری، . در طول زمانمسائل پویا مسائلی هستند که از ماهیت مستمر و بازگشتی برخوردارند. در این موارد، نتایج اقدامات مدیریتی أکثر

در عصر کنونی، جهان با طیف وسیعی از مسائل پویای پیچیده مواجه است. منظور ازمسائل پویا نیازمند اقدامات مدیریتی مستمر و پویا هستند. در حوزه مدیریت و سیاست گذاری، . در طول زمانمسائل پویا مسائلی هستند که از ماهیت مستمر و بازگشتی برخوردارند. در این موارد، نتایج اقدامات مدیریتیمشاهده و ارزیابی شده و بر اساس آن اقدامات جدیدی صورت خواهد پذیرفت که نتایج ، مشاهدات و اقداماتجدیدتری را به دنبال خواهند داشت. به این ترتیب، یک حلقه بسته شکل می گیرد. مسائل بازخوردی در نتیجهتعاملات پیچیده میان متغیرهای سیستم شکل می گیرند. هدف اصلی روش شناسی پویایی های سیستم، درک علل( پویایی های نامطلوب و طراحی سیاست های جدید به منظور اصلاح یاحذف آنهاست.(میرزایی ودیگران 1386این مقاله به پیاده سازی دینامیکی مدل کارت امتیازی متوازن دربانک سامان پرداخته که با توجه به شرایطرقابتی و پیچیده اقتصاد کنونی ایران، افزایش تعداد بانک های خصوصی و ارائه طرح های جدید از سوی آنها درجهت جذب و حفظ مشتریان با توجه به افزایش سطح آگاهی و انتظارات مشتریان از بانک ها که دیگر چیزی بیشاز نیازهای پایه ای طلب می کنند، مدیران ارشد سازمان را متوجه ایجاد تغییرات در سازمان نموده است. با اینهدف که سازمان بتواند به فعالیتهایش از دید مشتریان نگاه کند، به منظور افزایش کارایی به طور کامل از ظرفیتهایش استفاده نماید و در نهایت یک فرهنگ سازمانی مشتری محور که امروزه تنها مزیت رقابتی پایدار و بلندمدتسازمانها می باشد را ایجاد نماید.در مقاله حاضر پویاسازی الگو در هر یک از منظرها به صورت جداگانه صورت پذیرفته و سپس با توجه بهتاثیرات متقابل منظرها بر یکدیگر و فرمول نویسی روابط شبیه سازی توسط نرم افزار ونسیم صورت گرفته است.آزمایش رفتار مدل و تحلیل حساسیت مدل انجام پذیرفته و در نهایت تحلیل سناریوهای مختلف ارائه میگردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

53 - ارزشیابی جریان‌های نقدی با استفاده از روش جریان نقد سرمایه و مقایسه آن با روش جریان نقد آزاد و روش ارزش فعلی تعدیل شده در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
محسن دستگیر ولی خدادادی مریم قاید

یکی از روش های ارزشیابی شرکت ها استفاده از جریان های نقدی تنزیل شده است. در این مقاله روش ارزشیابی جریان نقد سرمایه تنزیل شده با میانگین موزون هزینه سرمایه قبل از مالیات معرفی و به منظور اثبات کارایی آن در بازار ایران با دو روش متداول موجود، جریان نقد آزاد تنزیل شده با أکثر

یکی از روش های ارزشیابی شرکت ها استفاده از جریان های نقدی تنزیل شده است. در این مقاله روش ارزشیابی جریان نقد سرمایه تنزیل شده با میانگین موزون هزینه سرمایه قبل از مالیات معرفی و به منظور اثبات کارایی آن در بازار ایران با دو روش متداول موجود، جریان نقد آزاد تنزیل شده با میانگین موزون هزینه سرمایه بعد از مالیات و ارزش فعلی تعدیل شده مقایسه می گردد. بدین منظور 54 شرکت از میان شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار به عنوان نمونه انتخاب و اطلاعات مالی آن ها برای دوره مالی سه ساله 1383 الی 1385 گردآوری و با استفاده از آزمون آماری T استیودنت زوجی تحلیل گردید. نتایج تحقیق نشان داد که با استفاده از نرخ تنزیل مناسب، ارزش محاسبه شده با استفاده از روش جریان نقد سرمایه با دو روش یاد شده برابر می گردد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

54 - ارتباط ویژگی های تردید حرفه ای حسابرسان و قضاوت و تصمیم گیری آنها
زهره حاجیها احمد گودرزی زهرا فتاحی

چکیدهاین پژوهش درحوزه تحقیقات رفتاری درحسابرسی وبا هدف بررسی ویژگیهای تردید حسابرس و رابطه آنها باقضاوت و تصمیم گیری حسابرس انجام شده است. مطالعات قبلی نشان داده است ،داشتن بینش در مورد ویژگی های تردید نقش مهمی در قضاوت و تصمیم گیری حسابرسان دارد. جامعه آماری ،حسابرسان أکثر

چکیدهاین پژوهش درحوزه تحقیقات رفتاری درحسابرسی وبا هدف بررسی ویژگیهای تردید حسابرس و رابطه آنها باقضاوت و تصمیم گیری حسابرس انجام شده است. مطالعات قبلی نشان داده است ،داشتن بینش در مورد ویژگی های تردید نقش مهمی در قضاوت و تصمیم گیری حسابرسان دارد. جامعه آماری ،حسابرسان سازمان حسابرسی وموسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی است. انتخاب نمونه بصورت تصادفی،حجم نمونه یکصد نفرازحسابرسان با گروه های شغلی متفاوت سازمانی بود. روش تحقیق، توصیفی- پیمایشی و برای جمع آوری داده هااستفاده شد.نتایج نشان داد ، چهار ( PLS ) از پرسشنامه و تجزیه و تحلیل از آزمون آماری کمترین مربعات جزییویژگی تردید( اعتماد فردی، تعلیق درقضاوت، منبع کنترلی و شک و تردید حرفه ای )بر قضاوت و تصمیم گیریحسابرسان موثرند .ولی بیشترین تاثیر مربوط به منبع کنترلی می باشدو هرچه توجه به آن بالارود کیفیت قضاوت وتصمیم گیری نیز افزایش خواهد یافت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

55 - تحلیل بهره‌وری در سیستم بانکی (رابطه علیت کوتاه‌مدت و بلندمدت میان نیروی کار، کفایت سرمایه و بهره‌وری کل عوامل در بانک‌ها)
آهو فامیل بختیاری کامبیز هژبر کیانی عباس معمارنژاد فرهاد غفاری

ارتقای بهره‌وری بازارهای مالی نقش مهمی را در اقتصاد کشورها بازی می‌کند. با توجه به بانک محور بودن سیستم تأمین مالی اغلب کشورها ازجمله ایران، شناخت راه‌های اندازه‌گیری و افزایش سطح بهره‌وری در بانک‌ها حائز اهمیت است. براین اساس، هدف از این مطالعه بررسی رابطه علیت کوتاه و أکثر

ارتقای بهره‌وری بازارهای مالی نقش مهمی را در اقتصاد کشورها بازی می‌کند. با توجه به بانک محور بودن سیستم تأمین مالی اغلب کشورها ازجمله ایران، شناخت راه‌های اندازه‌گیری و افزایش سطح بهره‌وری در بانک‌ها حائز اهمیت است. براین اساس، هدف از این مطالعه بررسی رابطه علیت کوتاه و بلندمدت میان متغیرهای کفایت سرمایه، نیروی کار و بهره‌وری کل عوامل در مجموعه منتخبی از 10 بانک پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1389-1398 می‌باشد. نتایج تحقیق با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی پویا (DOLS)، مدل الگوی تصحیح خطای برداری (VECM) و آزمون والد نشان می‌دهد، در کوتاه‌مدت تنها یک رابطه یک‌سویه از سمت کفایت سرمایه به بهره‌وری کل به‌دست‌آمده است. در بلندمدت روابط دوسویه میان متغیرهای نیروی کار و کفایت سرمایه با بهره‌وری کل عوامل، مثبت و معنادار به‌دست‌آمده‌اند. همچنین جزء تصحیح خطا که بیانگر سرعت تعدیل کوتاه‌مدت به سمت تعادل بلندمدت می باشد، مورد ارزیابی قرارگرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

56 - کُنش علی-رفتاری هدفمندِ حسابداری سبز و هم‌آوایی گفتمان‌های ‌زیست‌محیطی شرکت‌های بازار سرمایه: استدلال فضیلت مَابانه‌ی نظریّه‌ی زاگزبسکی
بهجت عباسی محمد حامد خانمحمدی زهرا مرادی طاهره محمودیان

10.30495/jma.2021.19292

حسابداری سبز نیز در راستای تغییرات رفتارِ شرکت‌ها با محیط‌زیست، در طی سال‌های اخیر به موضوعی مهم و قابل توجه در حوزه پایداری درآمده است. لذا در این پژوهش باترکیب رویکردهای نظری همچون کنش علی-رفتاری هدفمند با هم آوایی گفتمان‌های زیست‌محیطی در هدف اول اقدام به بررسی نقش چ أکثر

حسابداری سبز نیز در راستای تغییرات رفتارِ شرکت‌ها با محیط‌زیست، در طی سال‌های اخیر به موضوعی مهم و قابل توجه در حوزه پایداری درآمده است. لذا در این پژوهش باترکیب رویکردهای نظری همچون کنش علی-رفتاری هدفمند با هم آوایی گفتمان‌های زیست‌محیطی در هدف اول اقدام به بررسی نقش چنین کنش هایی بر هنجارهای زیست‌محیطی در قالبِ هم آوایی گفتمان بین الاذهانی شرکت‌ها می‌شود. از طرف دیگر نیز با ایجاد تعامل تاثیرگذار فضیلت مآبی با کنش علی رفتاری هدفمند، این پژوهش به دنبال بررسی تغییر در هم آوایی گفتمان‌های زیست‌محیطی شرکت‌های بازار سرمایه می‌باشد. در این پژوهش ۲۰۹ نفر از مدیران شرکت‌های بازار سرمایه از طریق نمونه گیری تصادفی ساده مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار پژوهش پرسشنامه استاندارد بود و به منظور برازش مطلوبیت مدل و آزمون فرضیه‌های پژوهش از تحلیل حداقل مربعات جزئی استفاده شد. نتایج آزمون فرضیه‌های پژوهش نشان داد، کُنشِ علی-رفتاری هدفمندِ حسابداری سبز بر هم‌آوایی گفتمان‌های ‌زیست‌محیطی شرکت‌های بازار سرمایه تاثیر مثبت دارد. از طرف دیگر مشخص شد، نظریّه‌ی فضیلت مآبی زاگزبسکی تاثیرِ کُنشِ علی-رفتاری هدفمندِ حسابداری سبز بر هم‌آوایی گفتمان‌های ‌زیست‌محیطی شرکت‌های بازار سرمایه را تقویت می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

57 - برآورد ارزش پولی ترسیب کربن اندام هوایی درختان در پارک جنگلی چیتگر
حسن شفیعی سلیمان محمدی لیمایی امیراسلام بنیاد

10.30495/jrnr.2022.64835.10227

درختان از مهمترین و بزرگ ترین مخازن کربن در اکوسیستم های جنگلی به شمار می روند و اندازه گیری و برآورد موجودی ذخایر کربن اندام های مختلف درختان از مهمترین موضوع های پژوهشی محققان بوم شناسی است. هدف این پژوهش، برآورد ارزش پولی ترسیب کربن اندام هوایی درختان در پارک ج أکثر

درختان از مهمترین و بزرگ ترین مخازن کربن در اکوسیستم های جنگلی به شمار می روند و اندازه گیری و برآورد موجودی ذخایر کربن اندام های مختلف درختان از مهمترین موضوع های پژوهشی محققان بوم شناسی است. هدف این پژوهش، برآورد ارزش پولی ترسیب کربن اندام هوایی درختان در پارک جنگلی چیتگر تهران بود. بر اساس روش نمونه برداری منظم تصادفی، تعداد 100 قطعه نمونه دایره ای شکل 10 آری در شبکه ای به ابعاد 100×100 متر برداشت شد. در داخل هر قطعه نمونه مشخصه های نوع گونه، قطر برابر سینه و ارتفاع درختان اندازه گیری شد. به منظور برآورد ترسیب کربن گونه های مختلف درختان از معادلات آلومتریک استفاده شد. از آزمون های تجزیه واریانس و دانکن برای مقایسه ترسیب کربن بین گونه های مختلف استفاده شد. بر اساس نتایج میانگین ترسیب کربن در گونه های اقاقیا، توت، کاج تهران، زبان گنجشک و سرو نقره ای به ترتیب برابر 4/58، 1/92، 58/31، 2/08 و 0/86 تن در هکتار محاسبه شد. نتایج آزمون تجزیه واریانس نشان داد اختلاف معنی داری بین میانگین ترسیب کربن بین گونه های مختلف وجود دارد. همچنین در هر هکتار از عرصه جنگل کاری 67/76 تن و در کل عرصه تحت مطالعه به مساحت 800 هکتار، 54212 تن کربن توسط بخش هوایی گونه های مختلف ذخیره شده است. در مجموع، ارزش اقتصادی حاصل از ترسیب کربن در پارک جنگلی چیتگر 1/37 میلیون یورو محاسبه شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

58 - تحلیلی بر تصویرنمایی نهج‌البلاغه از فرهنگ بینشی و کُنشی فرماندهان مسلمان
رضا جعفری طاهره حجتی زاده

مقدمه و هدف پژوهش: با توجه به اینکه یکی از مجال های تصویر نماییِ نهج البلاغه، ترسیم فرهنگ حاکم بر بینش فکری و کُنش عملی فرماندهان مسلمان در میدان های جنگ و غیر آن است و فرهنگ نیز، شاخص ممیّز گروه های مختلف بشری از یکدیگر در بازشناخت آن ها از سایر طیف ها یا گروه های نظیر أکثر

مقدمه و هدف پژوهش: با توجه به اینکه یکی از مجال های تصویر نماییِ نهج البلاغه، ترسیم فرهنگ حاکم بر بینش فکری و کُنش عملی فرماندهان مسلمان در میدان های جنگ و غیر آن است و فرهنگ نیز، شاخص ممیّز گروه های مختلف بشری از یکدیگر در بازشناخت آن ها از سایر طیف ها یا گروه های نظیر در جوامع دیگر است، این مقاله کوشیده است، پاره ای از ظرائف فرهنگی فرماندهان اسلامی را در حوزۀ پندار و کردار با رویکرد بلاغی و ادبی از منظر نهج البلاغه مطالعه نماید. روش پژوهش: گردآوری اطلاعات پژوهش، به روش کتابخانه ای؛ ابزار گردآوری آن، فیش‌برداری؛ تنظیم یافته ها در قالب جداول و تحلیل یافته‌ها نیز از نوع توصیفی بوده است. یافته‌ها: مؤلفه‌ها و صفات مورد توجه و تأکید حضرت علی(ع) برای فرماندهان و مدیران در25 نامه از نامه‌های نهج‌البلاغه ذکر شده است. صرف نظر از ویژگی‌ها و صفاتی که با وجود اختلاف در لفظ، از ترادف معنایی برخوردارند، از منظر مولای متقیان(ع)، 130 ویژگی شاخص و محوری، از اوصاف و خصائص برجسته فرماندهان مسلمان در حکومت اسلامی بوده و این ویژگی ها، می باید پایه و اساسِ منش و روش آنان در انجام وظایف و تکالیف شان در برابر خداوند و امام و ولی زمانه، در قبال زیردستان و در مواجهه با دشمنان در حالات مختلف نبرد باشد که این ویژگی ها در قالب جداولی در متن مقاله ارائه شده اند. نتیجه گیری: بن مایه ی فرهنگ حاکم بر بینش و کُنش فرماندهان مسلمان، مؤلفه هایی چون تقوا، اصالت خانوادگی، نجابت، پندپذیری، فرمان پذیری، عدالت، مهربانی، پاکدلی، پاکدستی، خردمندی، فرهیختگی، بردباری، عفوپذیری، زیرکی، قانون مندی، کارآمدی، شجاعت، جنگاوری و دلیری است که نهج البلاغه این فرهنگ را به خوبی تصویر نموده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

59 - تحلیلی بر مبانی نظری اخلاق در نهج‌البلاغه به عنوان مؤلفه‌ای مؤثر بر فرهنگ ملی
رضا جعفری

مقدمه و هدف پژوهش: دین و به طور خاص، اسلامیت یکی از سه عنصر اصلی فرهنگ ملی ایران است و اخلاق هم یکی از ارکان چهارگانه اسلام به شمار می‌رود که تقیّد یا عدم تقیّد ملی نسبت به اخلاق اسلامی، تأثیر قابل توجهی بر فرهنگ ملی ما دارد. تاکنون درباره اخلاق مطالعات گوناگونی به عمل أکثر

مقدمه و هدف پژوهش: دین و به طور خاص، اسلامیت یکی از سه عنصر اصلی فرهنگ ملی ایران است و اخلاق هم یکی از ارکان چهارگانه اسلام به شمار می‌رود که تقیّد یا عدم تقیّد ملی نسبت به اخلاق اسلامی، تأثیر قابل توجهی بر فرهنگ ملی ما دارد. تاکنون درباره اخلاق مطالعات گوناگونی به عمل آمده و نهج‌البلاغه نیز به عنوان یکی از منابع مورد وثوق همۀ فِرَق اسلامی که زمینه‌های اخلاقی در آن موج می‌زند، بارها موردتوجه اندیشمندان اخلاق‌پژوه در حوزه اخلاق عملی بوده است؛ لکن از موضوع‌های مغفول در این میان،مبانی نظری اخلاق در نهج‌البلاغه و میزان تأثیر آن بر فرهنگ ملی کشور بوده است. لذا هدف اصلی تحقیق حاضر، تحلیل مبانی نظری اخلاق در نهج‌البلاغه، به عنوان یک مؤلفۀ تأثیرگذار بر فرهنگ ملی است. روش پژوهش: رویکرد کلی مطالعه، کیفی از نوع تحلیل مضمون و روش گردآوری اطلاعات، کتابخآن‌های بوده است. یافته‌ها: مبانی نظری اخلاق در نهج‌البلاغه، بر اعتقاد به خداوند و حکیمانه بودن نظام تشریعی او، یقین به معاد و ثواب و عقاب اعمال، توجه به دنیا به عنوان وسیله‌ای برای ساختن آخرتی سعادتمند نه به عنوان غرض غایی و توجه به کرامت ذاتی انسان و دوری از هرچیزی که این کرامت ذاتی را مخدوش نماید، استوار است که توجه به این مبانی، در ساختن جامعه‌ای عاری از رذایل اخلاقی و در نتیجه، ارتقای فرهنگ ملی تأثیرگذاراست. نتیجه‌گیری: دو نتیجه کلی بر این تحقیق مترتب بوده است: نخست این‌که، مبانی بنیادین اخلاق نظری نهج‌البلاغه که بر دیگر شاخه‌های اخلاقی سایه افکنده، چهار مبنای اساسیخدا، انسان، دنیا و آخرت است که امام علی (ع) با توجه دادن انسان به این مبانی با دو رویکرد ایجابی و سلبی، اخلاقیات عملی را تبیین می‌کند و نتیجة دوّم، آن است که پایبندی مردم به این مبانی، چهره فرهنگ ملی را اسلامی‌تر نموده و اسلامیت فرهنگی را به طور چشم‌گیری در جامعه نمایان و از پناه بردن به الگوهای اخلاقی فرهنگ غرب و فرهنگ‌های التقاطی می‌رهاند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

60 - ضرورت از دیدگاه کلام و فلسفه اسلامی
سید صدرالدین طاهری

چالش‌های فلسفه و کلام اسلامی، که از قبیل تعامل یا تقابل و در غالب موارد آمیخته‌ای از هر دو است، بخشی از تاریخ هر دو رشته از تفکر اسلامی است و مطالعه آن به نوبه خود را احاطه به مسائل هر دو، به ویژه فلسفه اسلامی، مؤثر است. پیگیری این رشته از تحقیق نیازمند به حوصله و دقت و أکثر

چالش‌های فلسفه و کلام اسلامی، که از قبیل تعامل یا تقابل و در غالب موارد آمیخته‌ای از هر دو است، بخشی از تاریخ هر دو رشته از تفکر اسلامی است و مطالعه آن به نوبه خود را احاطه به مسائل هر دو، به ویژه فلسفه اسلامی، مؤثر است. پیگیری این رشته از تحقیق نیازمند به حوصله و دقت و فرصت بسیار است و مسائل بسیاری را فرا می‌گیرد. در این مقاله فقط بخش کوچکی از یک شاخه فرعی از یک مسئله به اختصار تمام مورد بررسی قرار گرفته، و آن، ضرورت علت و معلولی است که خود از فروع علت فاعلی است و آن نیز یکی از شاخه‌های اصل کلی علیت است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

61 - اندیشه‌ی علیت و نقش معرفتی حس در آن نزد ابن‌سینا
فاطمه رمضانی

علیت از دو زاویه معرفت شناختی و وجود شناختی قابل تأمل است. بحث در حوزه‌ی معرفت شناختی شامل کیفیت آشنایی انسان با علیت، بداهت علیت، ادله علیت، نقش حس در پیدایش علیت، ارتباط تجربه و علیت، شناخت ضرورت بین علت و معلول و غیره است. ابن‌سینا سهم فراوانی در توضیح و رفع شبهات ح أکثر

علیت از دو زاویه معرفت شناختی و وجود شناختی قابل تأمل است. بحث در حوزه‌ی معرفت شناختی شامل کیفیت آشنایی انسان با علیت، بداهت علیت، ادله علیت، نقش حس در پیدایش علیت، ارتباط تجربه و علیت، شناخت ضرورت بین علت و معلول و غیره است. ابن‌سینا سهم فراوانی در توضیح و رفع شبهات حوزه معرفت شناختی علیت داشته است. وی با ارائه دو تبیین فلسفی و روان شناختی، بسیاری از رخنه های معرفتی علیت را مرتفع ساخته است. از جمله مباحث بسیار مهم معرفت شناختیِ علیت، ارتباط بین حس و علیت است. ابن‌سینا به این مسأله توجه داشته و درباره آن سخن گفته است. او علیت را محصول تعامل حس و عقل معرفی کرده است. به ‌زعم او، عقل در دستیابی به مفهوم علیت، وابسته به حس و در تصدیق به علیت، از استقلال برخوردار است. وی با ارائه‌ی تحلیل روان شناختی از علیت و اقتران آن با قیاس عقلی مبتنی بر امتناع تناقض، در صدد تبیین رابطه ضروری بین علت و معلول بر آمده است. این مقاله با ارائه‌ی تبیین ابن‌سینا از علیت، درصدد تعیین جایگاه و نقش معرفتی حس در علیت است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

62 - تجربه گرایی در برابر واقع گرایی علمی: نگاهی تاریخی به سیر تحولات این دو رویکرد تا اوائل قرن بیستم
یاسمن هوشیار

واقع گرایی علمی, رهیافتی است با این ادعا که نظریه های علمی به منظور کشف از واقع ارائه می شوند وبه ما امکان شناخت حوادث طبیعی و پدیدارها و فهم علل وقوع آن ها را می دهند و به این منظور گاه از دادههای حس و تجربه فراتر می روند و مدعی وجود برخی جنبه های غیر قابل مشاهده به عن أکثر

واقع گرایی علمی, رهیافتی است با این ادعا که نظریه های علمی به منظور کشف از واقع ارائه می شوند وبه ما امکان شناخت حوادث طبیعی و پدیدارها و فهم علل وقوع آن ها را می دهند و به این منظور گاه از دادههای حس و تجربه فراتر می روند و مدعی وجود برخی جنبه های غیر قابل مشاهده به عنوان علت بخشهایمشاهده پذیر طبیعت می شوند. هر چند واقع گرایی علمی، به عنوان یک موضوع مستقل در فلسفه علم، مدتزمانی طولانی نیست که مطرح شده، اما اندیشۀ کلی آن در طول تاریخ تفکر وجود داشته است. مخالفت با اینرویکرد عمدتاً از جانب رویکرد های بدیلی است که با تکیه به مبادی تجربه گرایی در مقابل آن صف آراییکرده اند. در این مقاله سعی بر این است که با نگاهی به تاریخ تفکر و با تمرکز بر تبیین به عنوان هدف علم،ریشه های فلسفی این دو گروه مولفه ها و مشخصه های فکری آن ها را روشن ساخته و سیر تطور آن ها را ازدر دوره باستان پیگیری کرده و نشان داده شود که چگونه رفته رفته اَشکال نظام مندتر وپیچیده تری از ایندو رویکرد بوجود آمده است. این صورتهای پیچیده تر تقریبا مربوط به زمانی است که فلسفۀ علم به عنوان یکعلم مستقل مطرح شده و عمدتاً در این زمان رویکرد غالب ضد واقع گرایی بوده است. لذا نگارنده با عنایت بهمشخصه های اصلی به بررسی آراء سه فیلسوف علم صاحب نام، ارنست ماخ، آنری پوانکاره، پی یر دوئمپرداخته و در آخر نیز با نگاهی مجدد به دو رویکرد نتیجه گیری کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

63 - ارزیابی اثرات توسعه گردشگری بیابانی بر جوامع روستایی، مطالعه موردی: روستاهای بخشهای جرقویه علیا و بن رود شهرستان اصفهان
نرگیس وزین حمید برقی سید محمد طباطبایی

هدف تحقیق حاضر شناخت اثرات گردشگری بیابانی بر جوامع روستایی دو بخش جرقویه علیا و بنرود شهرستان اصفهان میباشد. منطقه مورد مطالعه از موقعیت جغرافیایی مناسب، سابقه تاریخی، تنوع بناهای تاریخی و چشم‌اندازهای گوناگون طبیعی و منحصربه‌فرد برخوردارند یکی از مناطق جذاب گردشگری ای أکثر

هدف تحقیق حاضر شناخت اثرات گردشگری بیابانی بر جوامع روستایی دو بخش جرقویه علیا و بنرود شهرستان اصفهان میباشد. منطقه مورد مطالعه از موقعیت جغرافیایی مناسب، سابقه تاریخی، تنوع بناهای تاریخی و چشم‌اندازهای گوناگون طبیعی و منحصربه‌فرد برخوردارند یکی از مناطق جذاب گردشگری ایران و اصفهان به‌حساب می‌آیند. روش تحقیق توصیفی‌ - تحلیلی بوده و جمع آوری اطلاعات به روش پیمایشی و از طریق تکنیک پرسشنامه است. جامعه آماری پژوهش 360 نفر از روستاییان از 12 روستای منطقه مورد مطالعه است که با روش نمونهگیری تصادفی ساده متناسب با حجم جامعه انتخاب شدند. سطح پایایی پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ 73/. دست آمد. برای آزمون فرضیات از نرمافزار SPSS و آزمونهای آماری T-tes تک نمونهای و تحلیل عاملی استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که در منطقه مورد مطالعه توسعه گردشگری بیابانی بر توسعه مناطق روستایی اثرگذار بوده است با استفاده از روش تحلیل عاملی و 29 متغیر، تأثیر گردشگری بیابانی بر جوامع روستایی منطقه مورد مطالعه تحلیل شد که متغیرها به پنج عامل تقلیل یافته و عامل اول بهنام توسعه اقتصادی و رفاه با واریانس 30.61 درصد، بعنوان مهمترین عامل متأثر از گردشگری بیابانی در مناطق روستایی مورد مطالعه شناخته شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

64 - اثرآزاد سازی تجاری بررشد اقتصادی شهرهای ایران
احمد علی اسدپور

رشد اقتصادی به عنوان یکی از اجزاء مهم توسعه اقتصادی محسوب می شود، از طرفی آزاد سازی تجاری با درجه پیوستن هر کشور به اقتصاد جهانی طی زمان، مقوله ای است که مورد توجه اقتصاددانان کشورهای مختلف جهان می باشد. بنابراین در این مطالعه به بررسی عوامل تاثیر گذار بر رشد اقتصادی از أکثر

رشد اقتصادی به عنوان یکی از اجزاء مهم توسعه اقتصادی محسوب می شود، از طرفی آزاد سازی تجاری با درجه پیوستن هر کشور به اقتصاد جهانی طی زمان، مقوله ای است که مورد توجه اقتصاددانان کشورهای مختلف جهان می باشد. بنابراین در این مطالعه به بررسی عوامل تاثیر گذار بر رشد اقتصادی از جمله آزاد سازی تجاری پرداخته شده است. برای این منظور، از آمار سری زمانی طی سال‌های 1360 تا 1393 و با استفاده از مدل خود همبستگی با وقفه توزیع شده (ARDL) استفاده شد. همچنین برای بررسی رابطه علیت میان آزاد سازی تجاری و نرخ رشد اقتصادی در بلند مدت و کوتاه مدت از آزمون علیت مدل تصحیح خطا استفاده شد.نتایج حاصل از این مطالعه نشان دهنده تاثیر مثبت و معنی دار متغیرهای؛ سرمایه گذاری کل، تعداد کل نیروی کار و شاخص آزاد سازی تجاری بر نرخ رشد اقتصادی در کوتاه مدت و بلند مدت است. همچنین با استفاده از آزمون والد بر روی ضرایب مدل تصحیح خطا به این نتیجه دست یافته شد که همواره در کوتاه مدت و بلند مدت رابطه علیت از آزاد سازی تجاری به نرخ رشد اقتصادی وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

65 - جرایم علیه گردشگران در مقصدهای گردشگری مطالعه موردی کلانشهرتهران
دکترآزیتا رجبی مرضیه خان محمدی

گردشگری صنعتی است بسیار ظریف و حساس به ویژه در ارتباط با مسائل ایمنی و امنیتی در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی است و هرگونهحادثه و بروز ناامنی مانند جرایم علیه گردشگران، جنگها،ناآرامی های سیاسی و حوادث تروریستی زیانهای جبران ناپذیری را براین صنعت وارد می سازد.کنترل وت أکثر

گردشگری صنعتی است بسیار ظریف و حساس به ویژه در ارتباط با مسائل ایمنی و امنیتی در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی است و هرگونهحادثه و بروز ناامنی مانند جرایم علیه گردشگران، جنگها،ناآرامی های سیاسی و حوادث تروریستی زیانهای جبران ناپذیری را براین صنعت وارد می سازد.کنترل وتامین امنیت گردشگران وپیشگیری از وقوع جرایم علاوه بر اینکه اطمینان خاطر آنها را تقویت می کند منجر به حداقل رساندن خطرات سفر در حفظ امنیت جانی و مالی گردشگران وتشدید وتداوم سفرهای بعدی می شود.شهر تهران با دربرگرفتن یک چهارم جمعیت شهرنشین کشور )قطب جمعیتی( و نقطه ورود وخروج بیشتر گردشگران به کشور می باشدونقش اصلی را در مدیریت مقصد گردشگری ایفا می کند لذابروز حوادث امنیتی و جرایم علیه گردشگران می تواند صنعت گردشگری ایران را در عرصه های گوناگون به مخاطره اندازد.هدف از این مقاله بررسی مسائل امنیتی گردشگران وجرایم علیه آنان است. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی است و هدف آن کاربردی است. نتیجه بررسی ومصاحبه ها از مسولین در این زمینه نشان می دهد که شهر تهران از نظر امنیت اجتماعی و محیطی در سطح مطلوبی نیست ومانند خیلی از کلانشهرهای دیگر میزان وقوع جرایم بالااست.ودر حال حاضرشرایط امنیتی مطلوبی برای توسعه صنعت گردشگری پایدار ندارد.بر این اساس به نظر می رسد که می بایستی در راستای توسعه صنعت گردشگری در شهر مورد مطالعه اقدامات کارآمدی صورت گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

66 - سنجش کیفیت ابعاد زیست محیطی شهر مبتنی بر فضاهای شهری (مطالعه موردی: مقایسه محله فردوسی در منطقه12 و محله شهرک بوعلی در منطقه 2 تهران)
روجا بوداغی حمیدرضا صارمی

به نظر می‌سد افزایش اغتشاش بصری،، کیفیت نامناسب فضاهای شهری و آلودگی‌های زیست محیطی که منجر به عدم حضور پویای شهروندان در فضای شهری شده است. از این‌رو سنجش کیفیت ابعادزیست محیطی شهر به لحاظ برخوردای از فضای شهری را در جهت ارتقای فضاهای شهری‌مان انجام شده است. در این پژو أکثر

به نظر می‌سد افزایش اغتشاش بصری،، کیفیت نامناسب فضاهای شهری و آلودگی‌های زیست محیطی که منجر به عدم حضور پویای شهروندان در فضای شهری شده است. از این‌رو سنجش کیفیت ابعادزیست محیطی شهر به لحاظ برخوردای از فضای شهری را در جهت ارتقای فضاهای شهری‌مان انجام شده است. در این پژوهش مفاهیم شهر، فضای شهری، کیفیت فضای شهری، ابعاد زیست محیطی شهر مورد توجه قرار گرفته است. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی بوده جامعه آماری کلیه افراد 15 سال به بالا در دو منطقه محله فردوسی ر در منطقه12 وشهرک بوعلی در منطقه 2 تهران بوده که از میان آنان 380 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته 44 سوالی بوده، برای تجزیه و تحلیل از آزمون تی تک متغیره، تی مستقل و آزمون همبستگی پیرسون استفاده شده است. یافته‌ها نشان دادند ابعاد زیست‌محیطی شهر تهران از دیدگاه پاسخ دهندگان ابعاد زیست محیطی در دو منطقه تفاوت معنی داری نشان ندادند. و همچنین یافته‌ها نشان داده بین ابعاد زیست‌محیطی شهر و موفقیت فضای شهری ارتباط معنا داری وجود دارد و نیز نشان داده شده که مدیران شهری نتوانستند در بهبود کیفیت ابعاد زیست محیطی شهر و تهیه برنامه‌های توسعه کیفیت فضای شهری تاثیرمناسبی بگذارند. با بررسی یافته‌ها مشخص گردید افراد از ابعاد زیست‌محیطی شهر در دو منطقه رضایت نداشتند هرچند میانگین پاسخ‌های شهرک بوعلی به دلیل رعایت نکات زیبایی شناسی بهتر بوده اما افراد در دو منطقه از عملکرد مدیران در ایجاد فضاهای شهری رضایت نداشتند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

67 - سنجش کیفیت زندگی شهری در بافت‌های فرسوده(نمونه موردی: محله علی آباد شهر خرم آباد)
راضیه رشیدی احمد زنگانه حمیدرضا صارمی

مقدمه و هدف پژوهش: توسعه بی رویه شهرها، تغییرات ساختار اقتصادی- اجتماعی، عدم تطبیق و همخوانی بافت مرکزی با الگوهای جدید شهرنشینی، ترافیک و آلودگی، وجود تشکیلات متعدد و موازی در زمینه مدیریت مراکز شهری و مهم تر از همه بی توجهی مدیریت شهری به مراکز شهری از یک طرف و فرصت ت أکثر

مقدمه و هدف پژوهش: توسعه بی رویه شهرها، تغییرات ساختار اقتصادی- اجتماعی، عدم تطبیق و همخوانی بافت مرکزی با الگوهای جدید شهرنشینی، ترافیک و آلودگی، وجود تشکیلات متعدد و موازی در زمینه مدیریت مراکز شهری و مهم تر از همه بی توجهی مدیریت شهری به مراکز شهری از یک طرف و فرصت توسعه و سرمایه گذاری مناسب در حاشیه شهرها به علت ارزانی قیمت زمین از طرف دیگر، باعث افت و نزول کیفیت زندگی در مراکز شهری و به طور کلی کنار گذاشتن آنها از فرایند توسعه شهری شده است. هدف از پژوهش حاضر، سنجش ابعاد کیفیت زندگی شهری در قلمرو بافت فرسوده از طریق جنبه‌های عینی و ذهنی و در نهایت ارائه راهکار به منظور ارتقاء سطح کیفیت زندگی شهری در قلمرو بافت فرسوده محله علی آباد شهر خرم اباد می باشد. روش پژوهش: تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات توصیفی و پیمایشی و از نظر نوع تحلیل مبتنی بر مدل تحلیل رگرسیون است. این تحقیق با بهره گیری از روش‌های آمار استنباطی به تحلیل و آزمون فرضیات و چگونگی روابط بین متغیرها پرداخته شده است. به منظور سنجش کیفیت زندگی در قلمرو بافت فرسوده به روش نمونه گیری تصادفی 380 پرسشنامه تهیه گردید. سپس به منظور شناسایی عوامل و شاخص‌های تاثیرگذار در بحث رضایتمندی از زندگی در قلمرو بافت فرسوده محله علی آباد، از تکنیک‌های Tتک نمونه/ تک گروهی، R پیرسون و رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر استفاده شده است. یافته‌ها: یافته‌های این پژوهش نشان داد عامل حمل و نقل، مسکن، حکمروایی شهری و دسترسی تفریحی بیشترین تاثیر را بر میزان رضایتمندی از زندگی در بافت فرسوده دارد که با برنامه ریزی در راستای ارتقاء این مولفه ها می توان سطح رضایتمندی از زندگی را در این منطقه بالا برد. نتیجه گیری: متغیر کالبدی بر ابعاد ذهنی کیفیت زندگی موثر است. یعنی با افزایش یک انحراف استاندارد در متغیر ابعاد کالبدی، میزان رضایت از زندگی و ابعاد ذهنی کیفیت زندگی به همان مقدار افزایش خواهد داشت. همچنین باتوجه به نتایج حاصل از رگرسیون مشخص گردید که عامل مسکن بیشترین تاثیر را بر کیفیت کالبدی محیط شهری نداشته و این عامل حمل و نقل می باشد که بیشترین تاثیر را دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

68 - تعیین عوامل موثر بر توابع تولید اقلیمی جو دیم و تحلیل حساسیت آن در مناطق سرد و نیمه‌‌سرد استان لرستان
علیرضا توکلی عبدالمجید لیاقت امین علیزاده

شناخت عوامل موثر و برنامه‌ریزی برای مدیریت آنها و هماهنگ‌سازی عملیات زراعی با روند تغییرات عوامل موثر، منجر به بهبود شرایط تولید و پیش‌بینی دقیق‌تر تولید خواهد شد. رشد محصولات و تولید آنها در شرایط دیم، تابعی از تغییرات عوامل اقلیمی است. بدین منظور، آمار 25 عامل هواشناس أکثر

شناخت عوامل موثر و برنامه‌ریزی برای مدیریت آنها و هماهنگ‌سازی عملیات زراعی با روند تغییرات عوامل موثر، منجر به بهبود شرایط تولید و پیش‌بینی دقیق‌تر تولید خواهد شد. رشد محصولات و تولید آنها در شرایط دیم، تابعی از تغییرات عوامل اقلیمی است. بدین منظور، آمار 25 عامل هواشناسی دسته‌‌بندی شده همراه با آمار زراعی عملکرد جو دیم در شهرستان‌‌های الشتر، خرم‌‌آباد، الیگودرز و بروجرد به عنوان نمونه مناطق سرد و نیمه‌سرد استان لرستان برای سال‌‌های زراعی 85-1377 به کار گرفته شد. با استفاده از تجزیه علیت، ضریب همبستگی به دو بخش اثرات مستقیم و غیرمستقیم تفکیک شد. نتایج حاصل از هر یک از توابع تولید اقلیمی نشان‌‌دهنده نقش بارز کمبود فشار بخار دوره رشد محصول در توابع تولید است. مدل‌های محلی نیاز به داده‌‌‌‌های ورودی کمتری دارند لیکن مدل منطقه‌‌‌ای نیازمند داده‌‌‌‌های اقلیمی بیشتری است. با تعیین شاخص بهره‌‌‌‌وری بارش در تمام این مناطق طی 8 سال زراعی، بیشترین، کمترین و میانگین بهره‌‌وری بارش به ترتیب 3/0، 15/0 و 224/0 کیلوگرم بر مترمکعب بارش به دست آمد که میانگین آن حدود 6 درصد از میانگین کشوری (239/0 کیلوگرم بر مترمکعب بارش) کمتر می‌باشد. نتایج تحلیل حساسیت نشان داد که دمای حداکثر، ساعات آفتابی، دمای حداکثر مطلق و کمبود فشار بخار اشباع دوره رشد، حساس‌ترین عامل اقلیمی هستند. توابع تولید اقلیمی ابزار مناسبی برای پیش‌بینی عملکرد بوده و می‌تواند در فرآیند تصمیم‌گیری برای بهبود فعالیت‌های زراعی دیم به کار رود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

69 - سلوک صوفیانه و مسؤولیّت اجتماعی: بررسی آراء و رفتار اجتماعی- فرهنگی حاج ملّاعلی نورعلیشاه گنابادی
محمدعلی طاوسی محمودرضا اسفندیار

10.30495/jrs.2022.70793.10808

تأثیر تصوّف و آموزه‌هایش بر فعّالیت‌های اجتماعی- فرهنگی متصوّفه و مقولاتی نظیر عزلت و بنای خانقاه‌ها که از مستحسنات صوفیه محسوب شده‌‌اند، در شمار موضوعات مورد بحث برخی محقّقین دوره جدید در ایران است. نعمت‌اللّهیه از سلاسل مهمّ تصوّف در ایران می‌باشد که تأمّل در آن دسته أکثر

تأثیر تصوّف و آموزه‌هایش بر فعّالیت‌های اجتماعی- فرهنگی متصوّفه و مقولاتی نظیر عزلت و بنای خانقاه‌ها که از مستحسنات صوفیه محسوب شده‌‌اند، در شمار موضوعات مورد بحث برخی محقّقین دوره جدید در ایران است. نعمت‌اللّهیه از سلاسل مهمّ تصوّف در ایران می‌باشد که تأمّل در آن دسته از عقاید و رفتارهای مشایخ این طریقه که ارتباط با امور مدنی پیدا می‌کند، می-تواند به درک درستی از نسبت میان سلوک صوفیانه و مسؤولیّت اجتماعی رهنمون شود. بنابراین در نوشتار حاضر، برای نخستین‌بار به تحلیل برخی آراء و رفتارهای اجتماعی- فرهنگی حاج ملّاعلی نورعلیشاه گنابادی (1284ق./ 1867م.- 1337ق./ 1918م.) از پیران نامور نعمت‌اللّهیه در اواخر عصر قاجار می‌پردازیم.در این جستار، پس از توضیح درخصوص مفهوم مسؤولیت اجتماعی، به‌طور خلاصه بعضی آراء برجسته درباره نقش اجتماعی- فرهنگی صوفیان، بررسی می‌گردد. آنگاه برای تبیین موضوع، ضمن تحلیل مسأله چلّه‌نشینی نورعلیشاه و شرح تأسیس خانقاه مزارسلطانی بیدخت توسّط وی، به برخی فعّالیت‌های فرهنگی، اجتماعی‌اش پرداخته‌می‌شود.نتیجه مقاله آن است که حاج ملّاعلی گنابادی همچون بسیاری دیگر از بزرگان تصوّف، موفّق به جمع بین ظاهر و باطن شده و اهتمامش در رعایت دستورات طریقتی، مانع از حضور سودمند و مؤثّرش در جامعه نشده‌است. این پژوهش توصیفی- تحلیلی، براساس روش کتابخانه‌ای و منابع دسته اوّل می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

70 - مقامات و احوال در مأثورات امام علی(ع) تا سدة پنجم
زهرا ابراهیمی ابوالفضل محمودی

صوفیه مراحل و کیفیات مدارج سیر و سلوک خود را با عنوان حال و مقام طبقه‌بندی کرده‌اند که نشان‌دهندة موقعیت باطنی سالک و میزان پیشرفت و تعالی اوست. با توجه به جایگاه ارزندة امام علی(ع) در اسلام، متون متقدم تصوف نقل قول‌های فراوانی را از آن حضرت در بر دارند و بسیاری از مفاه أکثر

صوفیه مراحل و کیفیات مدارج سیر و سلوک خود را با عنوان حال و مقام طبقه‌بندی کرده‌اند که نشان‌دهندة موقعیت باطنی سالک و میزان پیشرفت و تعالی اوست. با توجه به جایگاه ارزندة امام علی(ع) در اسلام، متون متقدم تصوف نقل قول‌های فراوانی را از آن حضرت در بر دارند و بسیاری از مفاهیم عرفانی را که در تصوف مطرح می‌شود، می‌توان در قرآن کریم و تعلیمات و سخنان امام علی(ع) ملاحظه نمود. صوفیان به درستی تشخیص دادند که بعضی فرمایش‌های حضرت مستعد برداشتی عرفانی هستند. عرفا از طریق منابع روایی رسمی و از طریق سنتی شفاهی به مأثورات حضرت دسترسی داشته‌اند. به‌ خصوص مضامینی که از طریق اخیر نقل شده‌اند حتی در متون شیعی هم مستندی نداشته و جزو منابع قابل توجه برای شناخت حضرت هستند. از نظر آماری، مأثورات امام در همة مفاهیم مربوط به مقامات و بیشتر اصطلاحات مربوط به احوالات مورد اتکا بوده‌اند. البته، با توجه به کثرت نظام‌های مطرح توسط صوفیه، در این تحقیق کتاب مرجع اللمع فی التصوف ملاک خواهد بود که می‌تواند سهم حضرت را در تبیین مفاهیم و قابلیت اقتباسات عرفانی از فرمایش‌های حضرت را نشان دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

71 - مفهوم «احساس» در آثار نخستین شلایرماخر
بابک برومندفر شهرام پازوکی سید مسعود زمانی فاطمه لاجوردی

در نظام الاهیاتی شلایرماخر، مفهوم احساس جایگاه مهمی دارد و شالودة تجربة دینی در نگاه او مبتنی بر آن است. سؤال پژوهشی مقالة حاضر، دربارة مفهوم احساس (Gefühl) از نگاه شلایرماخر با توجه به آثار او تا سال 1792 میلادی است. شلایرماخر در زمانه ای زیسته که مواجهة فیلسوفان أکثر

در نظام الاهیاتی شلایرماخر، مفهوم احساس جایگاه مهمی دارد و شالودة تجربة دینی در نگاه او مبتنی بر آن است. سؤال پژوهشی مقالة حاضر، دربارة مفهوم احساس (Gefühl) از نگاه شلایرماخر با توجه به آثار او تا سال 1792 میلادی است. شلایرماخر در زمانه ای زیسته که مواجهة فیلسوفان با مسائل مابعدالطبیعه و الاهیات، نسبت به دوران باستان و قرون وسطی تفاوت های چشمگیری یافته است. هرچند موضوعات اصلی فلسفه هم‌چون خدا، نفس و جاودانگی آن، محوریت خود را از دست نداده بودند، اما فیلسوفان از افقی دیگر به آن‌ها می‌نگریستند و این سبب انقلابی در نظام های الاهیات مدرسی شد. شلایرماخر از یک سو در ردای کشیش مسیحی پا به میدان می‌نهد که متأثر از جریان فلسفة کانتی و اندیشه های اوست؛ از سوی دیگر او به دنبال تعریفی دوباره از دین با توجه به مفهوم احساس است تا بتواند دین را از فروکاست به اخلاق کانتی برهاند. او در رساله های نخستین خویش با تأثیرگرفتن از ارسطو و فیلسوفان یونانی و جریان فلسفة استعلایی کانت، حول مفهوم احساس می کوشد دینداری و الاهیات مسیحی را از سیطرة اندیشه های کانت و عقل گرایی دورة روشنگری نجات دهد؛ در این مقاله می کوشیم با تأکید بر آثار اولیه شلایرماخر تا سال 1792 سیر تحولات مفهوم احساس را بررسی کنیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

72 - تصحیح تطبیقی- انتقادی از رسالۀ «واردات» میرسیدعلی همدانی
علیرضا ابراهیم معصومه ناکینی

میرسیدعلی همدانی (د. 786ق) از عرفای نامدار کبرویه است که در ترویج و تثبیت آموزه‌های اسلامی و عرفانی در مناطق شمالی و مرکزی ایران، هند (کشمیر) و خراسان بزرگ (بخش‌هایی از افغانستان و تاجیکستان) سهیم بوده است. معدود آثار چاپ شده از او در ممالک فارسی‌زبان مورد توجه بوده و ز أکثر

میرسیدعلی همدانی (د. 786ق) از عرفای نامدار کبرویه است که در ترویج و تثبیت آموزه‌های اسلامی و عرفانی در مناطق شمالی و مرکزی ایران، هند (کشمیر) و خراسان بزرگ (بخش‌هایی از افغانستان و تاجیکستان) سهیم بوده است. معدود آثار چاپ شده از او در ممالک فارسی‌زبان مورد توجه بوده و زمینه برای احیاء دیگر نوشته‌های وی نیز مهیاست. متن فارسی رسالة واردات در همین راستا و در قالب تصحیحی تطبیقی- انتقادی عرضه می‌شود، به این وجه که بر مبنای سه نسخة خطی موجود و مطابقت موارد اختلافی با دیگر آثار همدانی، متنی نسبتا منقح تهیه شده و ایرادات نسخ موازی تبیین گردیده است. اشتراک و تشابه ترکیب‌ها و مضامین میان این رساله و سایر مطالب منقول از وی نشان می‌دهد که نزدیک به یقین می‌توان رسالة واردات را از آنِ میر سید علی همدانی دانست. محتوای این رساله را مقدمه و مؤخره‌ای ستایش‌آمیز، و متنی سرشار از نصایحی مشفقانه در بر می‌گیرد که در قالب نثری مسجع و آهنگین عرضه شده است. خصوصیات برجستة تصوف کبروی، از جمله: پایبندی به شریعت، پرهیز از قشری‌گری، تمایل به فتوت، التزام به امر به معروف، میل به سیاحت، گرایش به تشیع، التفات به برخی از آراء ابن عربی و توجه به ادبیات فارسی، نیز در این اثر به وضوح قابل مشاهده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

73 - امام علی(ع) در متون صوفیه (با تأکید بر متون تصوف تا قرن پنجم قمری)
زهرا ابراهیمی ابوالفضل محمودی

سیمای امام علی(ع) در تألیفات صوفیه بازتاب یافته است و بر این اساس می‌توان متون تصوف را جزو منابع شناخت حضرت به‌شمار آورد. در این مقاله با تأکید بر چهار عامل تأثیرگذار در ذهنیت صوفیه نسبت به امام علی(ع)، کوشش شده است تا تصویر ایشان از حضرت بررسی شود. این چهار عامل عبارتن أکثر

سیمای امام علی(ع) در تألیفات صوفیه بازتاب یافته است و بر این اساس می‌توان متون تصوف را جزو منابع شناخت حضرت به‌شمار آورد. در این مقاله با تأکید بر چهار عامل تأثیرگذار در ذهنیت صوفیه نسبت به امام علی(ع)، کوشش شده است تا تصویر ایشان از حضرت بررسی شود. این چهار عامل عبارتند از: الف- اوصاف شخصیِ امام علی(ع) در روایات و احادیث مورد استفادة صوفیه که اغلب ماخوذ از منابع سنی هستند. ب- نسبت امام علی(ع) با خلفا. ج- کرامات منقول از حضرت در متون عرفانی. د- تصویر امام علی(ع) در خواب‌ها و رویاهای صوفیه. مطالب فوق بر اساس ماثورات امام در متون متصوفه تا قرن پنجم قمری بررسی شده است. قابل ذکر است که در جمع‌بندی این مباحث می‌توان دریافت که درک صوفیان از مقام حضرت تا اندازة زیادی به تصورات شیعی از امام علی(ع) نزدیک بوده و بر این مبنا، می‌توان بر تقریب هر چه بیشتر میان تصوف و تشیع تأکید کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

74 - ویژگیهای انسان کامل در فصوص الحکم و مقایسۀ آن با اوصاف آدم علیون در زُهر
علیرضا ابراهیم

یهودیتّ و اسلام دو دین بزرگ هستند که باور به توحید و یگانگی خداوند، در محور عالمقدسی آنها قرار دارد. این رویکرد درگرایشات عرفانی ا ین دو دین نیز لحاظ شده است؛ به این گونهکه زُهر، مهمترین مکتوب قباّلای یهودی و فصوص الحکم به مثا بۀ مؤثرّترین متن تصو فّ اسلامی ،هر دو با مح أکثر

یهودیتّ و اسلام دو دین بزرگ هستند که باور به توحید و یگانگی خداوند، در محور عالمقدسی آنها قرار دارد. این رویکرد درگرایشات عرفانی ا ین دو دین نیز لحاظ شده است؛ به این گونهکه زُهر، مهمترین مکتوب قباّلای یهودی و فصوص الحکم به مثا بۀ مؤثرّترین متن تصو فّ اسلامی ،هر دو با محور یتّ توحید تدوین یافته اند . در هر دو اثر ، خداوند دارای دو ش أن تنزیهی وتشبیهیاست و فرایند خلقت که از میل خداوند برای ظهور نشات گرفته، بر پای ۀ ظهور وتجلّی صفاتخداوند استوار است .این صفات که او لیّن مرتبۀ تعینّ خداوند محسوب می شوند ، با وجود کثرتاعتباریشان، در مجموع هو یتیّ واحد دارند که صورتی خداانسان انگارانه بنام آدم علیون یا انسانکامل را می سازند .ا و مظهر جامع صفات خداوند است و بر سایر مخلوقات، تقدمّ وتفو قّ دارد .باتوجهّ به سریان عقاید وحدت وجودی در زُهر و فصوص الحکم، آدم علیون یا انسان کامل با هم ۀهستی وحدت د ارد و منشأ و مرجع کل یۀّ موجودات تلقی می شود .نسبت او با خداوند نیز همچونظاهر و مظهر است وبه همین دلیل شناخت او، شناخت خداوند است .نویسندگان دو کتاب مزبورکه هریک داع یۀ الهامی بودن کار خویش را دارند ، با تأویل آیات متون مقدسّ کوشش نموده اند تاراهی را برای حصول این شناخت فراهم آورند .از این جهت شاید بتوان محور تفکرّ عرفانی زُهر وفصوص الحکمرا آدم علیون یا انسان کامل قلمداد کرد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

75 - خطبۀالبیان و شطحیات عارفان
رضا اسدپور

خطبۀالبیان نام یکی از خطبه های منسوب به مولا علی (ع) است که درباره صحت انتساب آن به امام در طول تاریخ دیدگاه های مختلفی وجود داشته است . در این خطبه کلماتآغاز می شود و به شرح حال ایشان به اَنَا مسجعی بر زبان حضرت جاری شده که با ضمیرعنوان ولی و انسان کامل در حالت فنای أکثر

خطبۀالبیان نام یکی از خطبه های منسوب به مولا علی (ع) است که درباره صحت انتساب آن به امام در طول تاریخ دیدگاه های مختلفی وجود داشته است . در این خطبه کلماتآغاز می شود و به شرح حال ایشان به اَنَا مسجعی بر زبان حضرت جاری شده که با ضمیرعنوان ولی و انسان کامل در حالت فنای فی الله اشاره دارد . از این رو، این خطبه بهشطحیات اهل تصوف شباهت دارد و همواره از یک سو مورد توجه صوفیان و فرقه هایشیعه و باطنیه، و از سوی دیگر، مورد مخالفت مخالفان تصوف بوده است ، که صحتانتساب آن را رد کرده اند. در این مقاله ابتدا کتاب شناسی خطبه با تقسیم بندی نوع شناسانۀآن معرفی می شود و سپس نسخه شناسی شروح آن از نظر می گذرد . پس از آن، تحلیلتاریخی و نسبت آن با شطحیان اهل تصوف مورد کنکاش قرار می گیرد . برای تحقق اینامر، معانی مختلف شطح از م نظر تصوف، و پیشینۀ شطح گویی در اسلام بررسی شده ودیدگاه روزبهان بقلی و برخی از شارحان این خطبه، نظیر میرشریف نقطوی، دهدارشیرازی،عبدالصمد همدانی، راز ذهبی، میرزای قمی و ... نیز آمده است . در پایان با استناد به نظراتافراد یاد شده خبطۀالبیان به مثابۀ شطح شمرده می شود تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

76 - ارزیابی فنی و اقتصادی ساختمان تجاری انرژی خالص صفر در شهر اهواز با در نظرگرفتن قابلیت اطمینان
سیدمحمدامین موسوی سادات حسین محمد نژاد شورکایی سودابه سلیمانی

10.22034/jest.2018.21553.3076

زمینه و هدف : گسترش مولدهای برق وابسته به انرژی باد و خورشید، موجب توسعه ی ساختمان های مجهز به منابع تجدیدپذیر شده‌است. طراحی ساختمان انرژی صفر از بعد فنی و اقتصادی هدف اصلی این مقاله است. در بعد فنی ظرفیت منابع تجدیدپذیر، نوع مصالح، محل و جهت ساخت، ارتفاع با توجه به نو أکثر

زمینه و هدف : گسترش مولدهای برق وابسته به انرژی باد و خورشید، موجب توسعه ی ساختمان های مجهز به منابع تجدیدپذیر شده‌است. طراحی ساختمان انرژی صفر از بعد فنی و اقتصادی هدف اصلی این مقاله است. در بعد فنی ظرفیت منابع تجدیدپذیر، نوع مصالح، محل و جهت ساخت، ارتفاع با توجه به نوع بارهای الکتریکی سرمایشی و گرمایشی تعیین می شود. در بعد اقتصادی، با کمک تحلیل هزینه ی فایده، به صرفه بودن احداث این گونه ساختمان ها مورد بررسی قرار می گیرد. روش بررسی : در این مقاله در ابتدا میزان پتانسیل انرژی خورشیدی محاسبه می شود، در ادامه با توجه به مشخصات اقلیمی شهر اهواز میزان بار الکتریکی، گرمایشی و سرمایشی محاسبه می شود و با استفاده از مدل های نرم افزاری این داده ها صحت سنجی می شوند. با بررسی نرم افزاری و مدل سازی با استفاده از نرم افزار AutoCAD و نرم افزارتحلیلی Design builder بهترین طرح فنی استخراج و برای انتخاب اندازه سیستم از نرم افزارSystem Advisor model (SAM) استفاده می شود و مدل نرم افزاری سیستم سرمایش خورشیدی با نرم افزار PISTACHE شبیه سازی می گردد و برای تحلیل اقتصادی از اندازه گیری ارزش خالص فعلی(NPW) و نرم افزار COMFAR استفاده می شود. چشم انداز در نظر گرفته شده برای طراحی ساختمان، 20 ساله می باشد. یافته ها : با استفاده از ارزیابی فنی به روش عددی و نرم افزاری انتخاب بهترین طرح فنی در ساختمان با کاربری تجاری با مساحت کل زمین 1500 متر مربع و زیر بنای460متر مربع با تعداد 15 واحد تجاری در دو طبقه بررسی شد که نتایج تحقیق نشان می دهد ساختمان با توجه به شرایط آب و هوایی در شهر اهواز 15 درجه نسبت به جنوب طراحی و احداث شود تا بیش‌ترین تابش به سمت بام ساختمان در تابستان و همچنین بدنه ی ساختمان در زمستان را داشته باشیم. علاوه بر این با در نظر گرفتن قابلیت اطمینان و متصل بودن ساختمان به برق شبکه ی سراسری مشخص گردید که مشکلات تامین بار در ساختمان به حداقل ممکن می رسد و ساختمان می تواند با شبکه داد و ستد داشته باشد به طوری که در تابستان باید از شبکه ی سراسری برق گرفت و در زمستان برق اضافی به شبکه تزریق گردد. بحث و نتیجه گیری : در پایان با استفاده از تحلیل فنی نشان داده می شود که نیازهای حرارتی و برودتی ساختمان را می توان از انرژی خورشیدی با در نظر گرفتن قابلیت اطمینان تامین کرد و همچنین با تحلیل اقتصادی نشان داده می شود که طراحی ساختمان انرژی صفر نسبت به حالت غیربهینه ی ساختمان دارای سود خالص می باشد و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

77 - تأثیر ترکیب مواد ورودی بر کیفیت کمپوست تولیدی به روش توده‌های استاتیک با هوادهی فعال در مناطق روستایی(مطالعه موردی: روستای سولقان)
قاسمعلی عمرانی محمد علی عبدلی مهیار صفا

10.22034/jest.2019.24646.3372

زمینه و هدف: بررسی فرایند تولید کمپوست از پسماندهای تفکیک شده روستایی به روش توده‌های ساکن با هوادهی فعال از نظر درصد ترکیب مواد تشکیل‌دهنده آنها، شرایط و مدت زمان فرایند عمل‌آوری، تحلیل پارامترهای کلیدی حاکم بر فرایند، کیفیت محصول نهایی و نیز ارزیابی اقتصادی هزینه‌ها و أکثر

زمینه و هدف: بررسی فرایند تولید کمپوست از پسماندهای تفکیک شده روستایی به روش توده‌های ساکن با هوادهی فعال از نظر درصد ترکیب مواد تشکیل‌دهنده آنها، شرایط و مدت زمان فرایند عمل‌آوری، تحلیل پارامترهای کلیدی حاکم بر فرایند، کیفیت محصول نهایی و نیز ارزیابی اقتصادی هزینه‌ها و درآمد، از مهم‌ترین اهداف این تحقیق می‌باشد. روش بررسی:در این مطالعه پس از تفکیک پسماندهای روستایی، دو توده کمپوست یکی شامل ۱۰۰ درصد پسماند فسادپذیر و توده دیگر شامل ۷۵ درصد پسماند فسادپذیر و ۲۵ درصد فضولات گاوی ایجاد گردید. برای تخمین بهتر متغیرهای مربوط به فرایند رسیدگی و شناسایی خطاهای مشاهده، از سه تکرار استفاده گردید. چهار متغیر اصلی رطوبت، اسیدیته، دمای محیط و درون توده و نسبت C/N برای هر یک از توده‌ها اندازه‌گیری شد. تحلیل آماری جامع از نظر مقایسه پارامترها، بررسی همبستگی متغیرها و تحلیل واریانس یک طرفه بر روی پارامترهای اندازه‌گیری شده، انجام گرفت. یافته‌ها:میزان کاهش کل کلیفرم‌ها در هر دو بستر در حدود ۳log ملاحظه گردید. میزان کاهش تخم انگل در توده‌های حاوی ۱۰۰ درصد پسماند در حدود ۸/۷۵ درصد و در توده‌های مخلوط با فضولات گاوی در حدود ۹۵ درصد بدست آمد. فلزات سنگین سرب، کادمیوم و نیکل در هیچ کدام از توده‌ها، شناسایی نشدند. میانگین نسبت C/N در محصول نهایی در این روش برابر با ۳۵/۱۲ و میانگین pH نیز برای کمپوست رسیده برابر ۰۵/۸ ثبت گردید. بحث و نتیجه‌گیری:مقایسه محصول نهایی با استانداردهای ایران، آمریکا و کانادا نشان می‌دهد که روش استاتیک در هر دو ترکیب سبب تثبیت پسماندهای جامد و در نهایت منجر به تولید کمپوست مناسب شده‌ است. از نظر ارزیابی اقتصادی ملاحظه شد که نرخ بازده داخلی برای تولید کمپوست به روش استاتیک برابر با ۴/۱۲ درصد می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

78 - پهنه‌بندی خطر سیلاب شهری با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند متغیره (مطالعه موردی: شهرک امام علی، شهر مشهد)
محمد رستمی خلج دانا حسامی حسین سلمانی تیمور تیموریان

10.22034/jest.2020.21852.3091

زمینه و هدف: سالانه در نقاط مختلف جهان، جان و مال بسیاری از مردم در اثر وقوع سیل به مخاطره می افتد. تغییرات کاربری اراضی، افزایش شهرنشینی، ساخت و سازهای غیر اصولی، سیستم فاضلاب قدیمی و توسعه اراضی غیر قابل نفوذ در مناطق شهری اثرات مهمی دروقوع این خطر دارند، لذا به منظور أکثر

زمینه و هدف: سالانه در نقاط مختلف جهان، جان و مال بسیاری از مردم در اثر وقوع سیل به مخاطره می افتد. تغییرات کاربری اراضی، افزایش شهرنشینی، ساخت و سازهای غیر اصولی، سیستم فاضلاب قدیمی و توسعه اراضی غیر قابل نفوذ در مناطق شهری اثرات مهمی دروقوع این خطر دارند، لذا به منظور مدیریت مناطق شهری، انجام اقدامات امدادی و اولویت بندی مناطق جهت رفع مشکل سیلاب، باید مناطقی که بیش تر دچار مشکل می شوند مشخص شوند. روش بررسی: چندین معیار روی سیلاب شهری موثرند و در ایجاد سیلاب شهری نقش دارند که در تحلیل آسیب پذیری مناطق شهری دربرابر سیلاب باید در نظر گرفته شوند. یکی از روش هایی که با دقت کافی و با استفاده از اطلاعات موجود می توان پتانسیل مناطق تحت خطر را مشخص کرد استفاده از روش تصمیم گیری چند متغیره (MCDA) است که در این مطالعه برای تعیین پتانسیل خطر سیلاب در شهرک امام علی (ع) شهر مشهد استفاده شد. برای این منظور از شش لایه اطلاعاتی شامل لایه فاصله از کانال، شیب، کاربری اراضی، تراکم زهکشی، شیب کانال اصلی و ارتفاع استفاده گردید. پس از تشکیل ماتریس مقایسه زوجی برای لایه های ذکر شده، وزن لایه ها با استفاده از دانش متخصصان و کارشناسان منطقه تعیین گردید و در نهایت نقشه مناطق مستعد خطر سیلاب تهیه گردید. یافته ها: نقشه پتانسیل خطر بدست آمده نشان داد که 2/8 درصد از منطقه که در نزدیکی خروجی حوضه و در اطراف کانال اصلی قرار دارند، دارای پتانسیل خطر بیش تری هستند. نتیجه گیری: نتایج و بررسی های میدانی نشان داد روش تصمیم گیری چند متغیره روشی دقیق و مناسب برای پهنه بندی خطر سیلاب شهری می باشد و با استفاده از این روش می توان مناطقی که دارای خطر آبگرفتگی بیش تری هستند مشخص کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

79 - تعیین سن بهره برداری بهینه اقتصادی گونه کاج تدا (Pinus taeda) در شمال ایران
مصطفی ادیب نژاد سلیمان محمدی لیمائی

10.22034/jest.2020.22622.3168

زمینه و هدف: هدف مطالعه حاضر تعیین سن بهره‌برداری بهینه اقتصادی گونه کاج تدا (Pinus taeda) در استان گیلان می‌باشد. کاج تدا یکی از گونه های سریع الرشد است که رشد موفقیت آمیزی در جنگلکاری‌های استان گیلان داشته است.روش بررسی: برای این منظور داده‌های رویش و قیمت چوب سرپا کا أکثر

زمینه و هدف: هدف مطالعه حاضر تعیین سن بهره‌برداری بهینه اقتصادی گونه کاج تدا (Pinus taeda) در استان گیلان می‌باشد. کاج تدا یکی از گونه های سریع الرشد است که رشد موفقیت آمیزی در جنگلکاری‌های استان گیلان داشته است.روش بررسی: برای این منظور داده‌های رویش و قیمت چوب سرپا کاج تدا مورد استفاده قرار گرفت. از آنالیز رگرسیونی برای تعیین بهترین مدل رویش کاج تدا استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بهترین رابطه بین رویش حجم در هکتار و سن یک مدل رویش چند جمله‌ای درجه سوم است. معادله قیمت چوب سرپای کاج تدا با استفاده از مدل خود کاهشی بدست آمد. به علت عدم معنی‌داری این رابطه در سطح 05/0، از متوسط قیمت چوب سرپا در سال‌های مختلف استفاده شد. با توجه به قیمت، رویش سالیانه و نرخ سود بانکی، سن بهینه کاج تدا با توجه به معیارهای فنی و اقتصادی به دست آمد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که سن بهره‌برداری بهینه اقتصادی کاج تدا به ازای نرخ‌های مختلف سود بانکی تغییر می‌کند.یافته ها: نتایج نشان داد که بهترین رابطه بین رویش حجم در هکتار و سن یک مدل رویش چند جمله‌ای درجه سوم است. معادله قیمت چوب سرپای کاج تدا با استفاده از مدل خود کاهشی بدست آمد. به علت عدم معنی‌داری این رابطه در سطح 05/0، از متوسط قیمت چوب سرپا در سال‌های مختلف استفاده شد. با توجه به قیمت، رویش سالیانه و نرخ سود بانکی، سن بهینه کاج تدا با توجه به معیارهای فنی و اقتصادی به دست آمد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که سن بهره‌برداری بهینه اقتصادی کاج تدا به ازای نرخ‌های مختلف سود بانکی تغییر می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

80 - بررسی کارایی تالاب مصنوعی سطحی حاوی گیاه نی در حذف برخی پیراسنجه-های شیمیایی فاضلاب شهرک صنعتی بوعلی
فرشته پی نبر سهیل سبحان اردکانی مهدی ریاحی خرم

10.22034/jest.2019.8530

زمینه و هدف: ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻓﻨﺎﻭﺭﻱ ﻣﻨﺎﺳﺐ برای تصفیه فاضلاب ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺁﺏ ﻭ ﻫﻮﺍﻳﻲ، ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺣﺎﻳﺰ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺍﺳﺖ. ﺭﻭﺵ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﭘﺎﻻﻳﺶ ﺁﺏﻫﺎﻱ ﺁﻟﻮﺩﻩ ﺷـﻬﺮﻱ در تالاب مصنوعی حاوی نی، ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺭﺍﻫﺒﺮﻱ ﺳﺎﺩﻩ، نیاز به ﻓﻨﺎﻭﺭﻱ ساده ﻭ ﻣﺼﺮﻑ ﺍﻧﺮﮊﻱ ﻛﻢ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺭﻭﺵﻫﺎﻱ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﭘﺎﻻﻳﺶ أکثر

زمینه و هدف: ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻓﻨﺎﻭﺭﻱ ﻣﻨﺎﺳﺐ برای تصفیه فاضلاب ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺁﺏ ﻭ ﻫﻮﺍﻳﻲ، ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺣﺎﻳﺰ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺍﺳﺖ. ﺭﻭﺵ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﭘﺎﻻﻳﺶ ﺁﺏﻫﺎﻱ ﺁﻟﻮﺩﻩ ﺷـﻬﺮﻱ در تالاب مصنوعی حاوی نی، ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺭﺍﻫﺒﺮﻱ ﺳﺎﺩﻩ، نیاز به ﻓﻨﺎﻭﺭﻱ ساده ﻭ ﻣﺼﺮﻑ ﺍﻧﺮﮊﻱ ﻛﻢ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺭﻭﺵﻫﺎﻱ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﭘﺎﻻﻳﺶ، ﺭﻭﺷﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﺍﻱ ﺣﺬﻑ ﺁﻻﻳﻨﺪﻩﻫﺎ ﺍﺯ ﺁﺏ ﺑﻮﺩﻩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﺻﻼﺡ ﻭ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﻣﺤﻴﻂ ﺯﻳﺴﺖ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺛﺮ ﺍﺳﺖ. بنابراین، این پژوهش با هدف بررسی کارایی حذف و یا کاهش برخی پیراسنجه های شیمیایی فاضلاب شهرک صنعتی بوعلی همدان به وسیله گیاه نی در تالاب مصنوعی سطحی انجام یافته است. روش بررسی: سه راکتور به صورت پایلوت به روش تالاب مصنوعی سطحی با زمان ماند دو روز ساخته شد. نمونه ها با استفاده از ظروف مخصوص نمونه برداری از ورودی و خروجی رآکتور برداشت و مطابق با روش های استاندارد آنالیز شد و در نهایت داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد پردازش قرار گرفتند. یافته ها: نتایج بیانگر آن بود که کارایی حذف اکسیژن خواهی شیمیایی و کل جامدات معلق به ترتیب برابر با %75 و %80 بود. بحث و نتیجه گیری: اگرچه کارایی حذف پیراسنجه های مورد ارزیابی در تالاب مصنوعی سطحی حاوی گیاه نیطی زمان ماند دو روز قابل توجه می باشد، اما با توجه به بالابودن غلظت پیراسنجه ها در خروجی تالاب، فاضلاب تصفیه شده شهرک صنعتی بوعلی از شرایط استاندارد برای استفاده در سایر کاربری ها به ویژه کشاورزی برخوردار نیست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

81 - ارزیابی عدم قطعیت مدل‌های ANN و ANFIS در تخمین جریان ورودی به سد رئیس‌علی دلواری
علی اسکندری روح اله نوری محمدرضا وصالی ناصح فریماه سعیدی

10.22034/jest.2020.20068.2909

زمینه و هدف: اطلاع دقیق از کمیت آب جاری در رودخانه‌ها تاثیر فراوان بر مدیریت کمی و کیفی منابع آب در جوامع وابسته با آن دارد. در این راستا هدف تحقیق حاضر ارزیابی عدم قطعیت در فرآیند تخمین جریان رودخانه شاپور، ورودی به سد رئیس‌علی دلواری، واقع در استان بوشهر می‌باشد. روش أکثر

زمینه و هدف: اطلاع دقیق از کمیت آب جاری در رودخانه‌ها تاثیر فراوان بر مدیریت کمی و کیفی منابع آب در جوامع وابسته با آن دارد. در این راستا هدف تحقیق حاضر ارزیابی عدم قطعیت در فرآیند تخمین جریان رودخانه شاپور، ورودی به سد رئیس‌علی دلواری، واقع در استان بوشهر می‌باشد. روش بررسی: برای تخمین جریان ماهانه ورودی به سد رئیس‌علی دلواری از مدل‌‌های هوش مصنوعی شبکه عصبی مصنوعی (ANN) و سیستم استنتاج نروفازی تطبیقی (ANFIS) استفاده گردید. همچنین به منظور بهبود استفاده از نتایج این مدل‌ها در تصمیمات مدیریتی در بخش آب، تعیین عدم قطعیت هر یک از آن‌ها در فرآیند مدل‌سازی جریان انجام شد. در این راستا از نتایج شبیه‌سازی شده در اجرای هر مدل تحت الگوهای متفاوتی از داده‌های واسنجی، استفاده و برای ارزیابی عدم قطعیت هر مدل نیز از دو شاخص عرض محدوده اطمینان (d-factor) و 95 درصد عدم قطعیت پیش‌بینی‌ها واقع شده در این محدوده (95PPU) استفاده گردید. یافته‌ها: مطابق نتایج به دست آمده از مدل‌های ANN و ANFIS بهینه اجرا شده، مشخص گردید که اگر چه مقادیر آماره‌های ضریب تعیین (R2) و قدرمطلق میانگین خطاها (MAE) برای هر دو مدل از مقادیر مناسبی برخوردار بودند، اما عملکرد آن‌ها در برخی نقاط با دبی بالا با خطای قابل توجهی همراه بود. همچنین با بررسی نتایج عدم قطعیت مدل‌ها مشخص شد مدل ANFIS با مقدارd-factor کم‌تر و مقدار شاخص 95PPU بزرگ‌تر، از عدم قطعیت کم‌تری نسبت به مدل ANN برخوردار بود. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به عملکرد تقریباً یکسان هر دو مدل ANN و ANFIS در مراحل واسنجی و صحت‌سنجی، می‌توان مدل ANFIS را به عنوان مدل بهینه تخمین جریان ماهانه ورودی به سد رئیس‌علی دلواری به دلیل دارا بودن عدم قطعیت کم‌تر پیشنهاد نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

82 - اهمیت دسترسی به انرژی‌های پاک محیط زیستی در کاهش خشونت علیه زنان
ولی اله نصیری حسین ثریائی آذر حجت سلیمی ترکمانی

10.30495/jest.2023.67773.5690

ارتباط بین استخراج سوخت های فسیلی و خشونت علیه زنان بومی، تشدید خشونت علیه زنان به دلیل تغییرات اقلیمی و خشونت علیه زنان مدافع محیط‌زیست و منتقد سوخت‌های فسیلی، ازجمله مسائلی هستند که اهمیت دسترسی به انرژی های پاک را در کاهش خشونت علیه زنان نشان می دهد. در میان مغفول م أکثر

ارتباط بین استخراج سوخت های فسیلی و خشونت علیه زنان بومی، تشدید خشونت علیه زنان به دلیل تغییرات اقلیمی و خشونت علیه زنان مدافع محیط‌زیست و منتقد سوخت‌های فسیلی، ازجمله مسائلی هستند که اهمیت دسترسی به انرژی های پاک را در کاهش خشونت علیه زنان نشان می دهد. در میان مغفول ماندن موضوع، انکار و عدم توجه کافی در مورد تأثیر انرژی در تشدید خشونت علیه زنان از سوی محققان و سیاست گذاران، این مطالعه که به روش توصیفی-تحلیلی و با بهره گیری از اسناد بین المللی و دیدگاه نهادهای بین المللی صورت گرفته است، در راستای تجزیه‌وتحلیل رابطه میان انرژی و خشونت علیه زنان است تا راهی برای آینده مشترک پیشنهاد گردد. یافته های پژوهش نشان می دهد که دسترسی زنان به انرژی های پاک در کاهش خشونت علیه زنان بسیار مؤثر است و موضوع خشونت علیه زنان معترض سوخت های فسیلی یک چالش جدید برای حقوق بین الملل و حقوق زنان است که باید به‌موقع مورد مداقه قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

83 - ارزیابی اثرات زیست محیطی "خاکاب" کارخانه بازیافت نخاله¬های ساختمانی و عمرانی به روش ماتریس لئوپولد ایرانی در نرم افزار EIA+ (مطالعه موردی: کارخانه استحصال شن و ماسه گود آبعلی)
سالی صالحی فرید غلامرضافهیمی مسعود کیا دلیری احمد توانا کیوان صائب

زمینه و هدف: فرآیند بازیافت پساب های صنعتی، آلودگی هایی را به جا می گذارد که در فرآیند کارخانجات تولید شن و ماسه بازیافتی مشهود است. پژوهش حاضر به بررسی اثرات زیست محیطی بازیافت نخاله های ساختمانی در کارخانه های بازیافت شن و ماسه پرداخته است. روش‌ بررسی: دو مرحله بهره أکثر

زمینه و هدف: فرآیند بازیافت پساب های صنعتی، آلودگی هایی را به جا می گذارد که در فرآیند کارخانجات تولید شن و ماسه بازیافتی مشهود است. پژوهش حاضر به بررسی اثرات زیست محیطی بازیافت نخاله های ساختمانی در کارخانه های بازیافت شن و ماسه پرداخته است. روش‌ بررسی: دو مرحله بهره برداری و اجرای طرح احداث کارخانه ملک شن واقع در گود آبعلی تهران، در فاصله سال های 1399-1400، به¬عنوان فازهای اصلی تحقیق حاضر در نظر گرفته شد. از این رو، 13 فعالیت خرد و 23 پارامتر محیطی شناسایی شد و نتایج در نرم افزار EIA+ با استفاده از روش ماتریس لئوپولد ایرانی مورد تجزیه و تحلیل و بر اساس نتایج مورد بحث قرار گرفت. یافته ها: سه ریز فعالیت شامل شستشوی ماسه ریز از طریق دستگاه اوواش با امتیاز 6/3-، تبدیل قطعات بتنی و تخته سنگ های بزرگ به قطعات کوچکتر و انتقال به دستگاه سنگ شکن فکی با امتیاز 8/2- و انتقال باقیمانده خاکاب تولید شده توسط دستگاه اوواش به حوضچه دپو با امتیاز 7/2- بیشترین اثرات منفی را داشته اند. سه ریز فعالیت ایجاد فضای سبز با امتیاز 2/2+، فروش محصولات با امتیاز 9/0+ و استخدام کارکنان با امتیاز 5/0+ بیشترین تأثیرات مثبت را بر محیط زیست دارند. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به تأثیر مثبت بر اقتصاد، افزایش فضای سبز در منطقه، اشتغال‌زایی و همچنین کاهش میزان فزاینده نخاله های انباشته شده در گود آبعلی، احداث و بهره برداری کارخانه، فعالیتی مثبت ارزیابی می‌شود، ولی با توجه به اثرات مخرب محیط زیستی آن، نیاز است تا راهکارهای جایگزین جهت تعدیل تاثیرات زیست محیطی آن، در نظر گرفته شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

84 - بررسی ساختار توده‌های انارشیطان (Tecomella undulata R.) در استان بوشهر
زهرا ذولفقاری مصطفی مرادی رضا بصیری اکبر قاسمی

10.22034/jest.2017.11624

علوم و تکنولوژی محیط زیست، دورهنوزدهم، شماره چهار، زمستان 96 بررسی ساختار توده های انارشیطان (Tecomellaundulata R.) در استان بوشهر زهرا ذولفقاری[1] مصطفی مرادی [2] * moradi4@gmail.com رضا بصیری [3] اکبر قاسمی[4] تاریخ دریافت:21/9/94 تاریخ پذیرش:6/11/94 أکثر

علوم و تکنولوژی محیط زیست، دورهنوزدهم، شماره چهار، زمستان 96 بررسی ساختار توده های انارشیطان (Tecomellaundulata R.) در استان بوشهر زهرا ذولفقاری[1] مصطفی مرادی [2] * moradi4@gmail.com رضا بصیری [3] اکبر قاسمی[4] تاریخ دریافت:21/9/94 تاریخ پذیرش:6/11/94 چکیده زمینه و هدف: ساختار از عوامل مهم زیست محیطی است که می تواند ویژگی های منحصر به فردی را در جنگل ایجاد نماید. بنابراین با شناخت و آگاهی از ساختار توده می توان برنامه ریزی بهتر و جامع تری برای حفظ، احیاء و گسترش منابع ارزش مند جنگل داشت. در این تحقیق، ساختار توده های انار شیطان در استان بوشهر بررسی شد. مواد و روش ها: برای این منظور توده انارشیطان در دو منطقه علی آباد (10 هکتار) و شهنیا (2 هکتار) آماربرداری صدرصد شد. یافته ها: نتایج نشان داد که هر دو منطقه دارای ساختار یک آشکوبه می باشند که علت آن وجود تخریب های انسانی، طبیعی و عدم زادآوری است. علاوه براین، قطریقه و ارتفاع درختان انارشیطان در منطقه شهنیا نسبت به علی آباد دارای دامنه ی وسیع تر و بیش تری بود. هم چنین از نظر مد قطر برابر سینه و یقه، طول روشنایی تاج، نسبت پهنای تاج، پهنای تاج، عمق تاج و اندازه تاج، منطقه شهنیا نسبت به منطقه علی آباد بیش ترین مقدار را داشت. در حالی که از نظر میانگین ارتفاعی و میزان پوشش تاج ، سطح تاج، طول تاجی ، شاخص ضخامت تاج ، نسبت تنه، ارتفاع تاج و درصد روشنایی تاج کم ترین مقدار را نسبت به منطقه علی آباد داشت که به علت بهره برداری از شاخه و برگ توسط اهالی روستا به منظور تهیه زغال و مصرف دارویی و تغذیه دام می باشد. بحث و نتیجه گیری: این تحقیق نشان داد که انارشیطان در مناطق مورد مطالعه از نظر ساختاری جز توده های هم سال خالص می باشد که به خاطر وجود تخریب های انسانی و غیر انسانی قدرت تجدید حیات خود را از دست داده و تشکیل توده های یک آشکوبه ای داده است. واژه های کلیدی:ساختار عمودی و افقی، گونه انارشیطان، ویژگی های ساختار توده، شهنیا و علی آباد J.Env. Sci. Tech., Vol 19, No.4, winter, 2018 Evaluation the Reasons of Inattention and I Evaluation ofTecomellaundulata R. stands structure in Bushehr province Zahra Zolfaghari[5] Mostafa Moradi[6]* moradi4@gmail.com Reza Basiri[7] Akbar Ghasemi[8] Date Received: December12, 2015 Admission Date: January 26, 2016 Abstract Background and objectives: Forest structure is one the main environmental factor that produce unique characteristic in forest. Therefore, knowledge of the structure stand can help us to have better and more comprehensive plan for conservation and development of valuable forest resources. In this study, Tecomella undulata stand structure in Bushehr province were investigated. Method: For this purpose, T. undulata stand in Aliabad area (10 hectares) and Shahinal (2 hectares) was inventory. Findings: Our result indicated that two studied sites have one layered canopy which resulted from natural and manmade disturbances and also lack of regeneration. Moreover, correlation between collar diameter and tree high reveled that T. undulata stand in Shahnia has wider range compare to Aliabad and contained thicker trees. Also, Mode diameter at breast height, collar diameter, Crown area, spread ratio, width, depth, size and light crown length in Shahnia were more than Aliabad. While the average of height, crown coverage, area, Crown length, thickness index, ratio percentage and Bole ratio, Shahnia had the lowest value compare to Aliabad. Which is exploitation branches and leaves by villager for charcoal, medicinal and animal feed uses. Discussion & Conclusion: In conclusion, the present study showed that T. undulata stands are one layered pure stands that resulted by thropogenic anthropogenic disturbances. Such disturbances caused elimination of regeneration and formed one layered canopy stands. Keywords: Vertical and Horizontal Structures, Species Tecomella Undulata, Features Stand Structure,Aliabad and Shahnia. مقدمه یکی از مباحث مهم در زمینه ی اهداف جنگل شناسی نزدیک به طبیعت، شناخت و بررسی ساختار جنگل می باشد، زیرا جزء مولفه های مهم برای توصیف جنگل محسوب می شود (1). ساختار در واقع، ساختمان عمودی و افقی، را مشخص می کند، که منظور از ساختار عمودی جنگل، آشکوب بندی درختان می باشد و برحسب ارتفاع و طرز قرار گرفتن در یک توده جنگلی طبقات یا آشکوب های مختلفی به وجود می آید. در حالی که منظور از ساختار افقی، پراکنش سطحی توده های جنگلی بر روی زمین جنگل می باشد (2). لذا با بررسی ساختار عمودی و افقی جنگل می توان جنگل را تجزیه و تحلیل کرد (3). بنابراین ساختار از عوامل مهم زیست محیطی است که می تواند ویژگی های منحصر به فردی را در جنگل ایجاد نماید (4). از طرفی ساختار توده در رابطه با مطالعات اکولوژی دارای اهمیت بالایی بوده و نقش مهمی را در حفاظت گونه های گیاهی و مدیریت اکوسیستم های جنگلی دارد. به همین دلیل پایداری اکوسیستم های جنگلی ضروری است. علاوه براین، بررسی ساختار جنگل در یک توده ی طبیعی نه تنها وضعیت جنگل را از نظر ترکیب گونه ای بلکه از لحاظ نحوه ی آشکوب بندی نیز مشخص می کند (1)؛ از طرفی جزء یکی از راه های شناخت فرآیندهای طبیعی در اکوسیستم های جنگلی نیز محسوب می شود (5). از این رو با آگاهی از این مشخصات می توان برنامه ریزی بهتر و جامع تری برای حفظ، احیاء و گسترش منابع ارزش مند جنگل داشته باشیم. انارشیطان با نام علمی Tecomella undulata از خانواده پیچکیان است (6) که در مناطق جنوب کشور و در استان های بوشهر، فارس و هرمزگان پراکنش دارد (7). این گونه به طور گسترده ای در مناطق خشک که بارندگی بین 500-150 میلی متر می باشد، سازگار است و رشد بسیار خوبی بر روی تپه های شنی دارد (8). ریشه‌ها و نیز ریشه‌های جانبی این گونه بر روی سطح بالایی خاک، باعث چسبیده شدن خاک (9) و تثبیت شن های روان می شود (8). از طرفی به عنوان یک بادشکن نیز عمل می کند (10). هم چنین این گونه وضعیت حاصل خیزی خاک را از نظر ماده آلی، ازت کل، کربن و فسفر افزایش و زمینه را از لحاظ مواد مغذی برای موجودات ماکرو و میکرو فراهم می کند (12،11). این موارد در کنار مقاومت بالای آن نسبت به حرارت بالا و پایین، هم چنین خشک سالی، سرما، باد و آتش و آلودگی (8، 13) باعث شده انارشیطان گونه ای مناسب برای جنگل کاری در مناطق خشک (14) باشد. این گونه علاوه بر نقش حفاظتی در مناطق خشک (8) در زمینه های دارویی هم اهمیت بسیار بالایی دارد و برای درمان برخی از بیماری ها از آن استفاده می شود (16). ولی متاسفانه در ایران این گونه نادر و با ارزش به دلایل مختلفی مانند آفات و بیماری ها و چرای دام و قطع آن ها در معرض خطر انقراض قرار دارند. از طرفی اطلاعات زیادی هم در رابطه با این گونه با ارزش در ایران موجود نمی باشد (8 و17). به همین دلیل شناخت همه جانبه این گونه و نیز رویش گاه های آن، برای مدیریت بهتر، از جنبه های مهم و ضروری است که باید صورت بگیرد. تاکنون در زمینه ساختار انارشیطان در داخل کشور تحقیقی صورت نگرفته است، اما با توجه به اهمیت ساختار درختان، تحقیقات مختلفی در داخل و خارج کشور انجام شده است که از آن جمله می توان به مطالعه رستمی کیا و همکاران (2013)، در رابطه با ساختار توده جنگلی ارس ( Juniperus excels) در جنگل حفاظتی یرق خلخال (1)، حیدری و همکاران (2013)، در رابطه با ساختار افقی و عمودی جنگل های بلیک در منطقه Baneeh، استان کردستان در شمال جنگل های زاگرس (جنگل های بلوط) (18)، زبیح اللهی و همکاران (2013)، در رابطه با ساختار جنگل توده های هرس شده و توده های دست نخورده در شمال جنگل های زاگرس (19)، پورهاشمی و همکاران (2014)، در رابطه با ویژگی های ساختاری توده های شاخه زاد بلوط جنگل های مریوان (20)، بصیری و همکاران (2014)، در رابطه با ساختار و ترکیب جنگل های رودخانه ای حوزه ی مارون بهبهان اشاره کرد (21). در صورتی که در نقاط مختلف دنیا پژوهش های مختلفی در این زمینه انجام شده است که از جمله می توان به مطالعه جیمنز پرز و همکاران (2006) (Jimenez-Perez et al)، در رابطه با ساختار تاج درخت در جنگل های آمیخته کاج در مکزیک (22)، بالستر (2014) (Balster)، در رابطه با تجزیه و تحلیل مشخصات ساختاری در جنوب سوئد (23)، اتیجال و همکاران (2014) (Etigale et al)، در رابطه با الگوی توزیع قطر در جنگل های ذخیره ای رودخانه یوکان نیجریه (24)، و پاودل همکاران (2014) (Paudel et al)، در رابطه با تنوع در ساختار و ترکیب توده ی صنوبر سفید در جنوب غربی یوکان (25)، پچ و پودلاسکی (2015) (Pach & Podlaski) در رابطه با مقایسه تنوع ساختار قطر در دو توده نراد و راش مدیریت شده و مدیریت نشده (26) اشاره کرد. هدف این تحقیق بررسی و تعیین ساختار افقی و عمودی انارشیطان در دو منطقه شهنیا و علی آباد در استان بوشهر می باشد: هم چنین در این تحقیق فرض بر این گرفته شد که انار شیطان در مناطق مورد مطالعه از نظر ساختار همگن است. روش بررسی منطقه مورد بررسی این مطالعه در دو منطقه ای که شامل توده ی انارشیطان بود صورت گرفت. یکی از این مناطق، منطقه شهنیا واقع در بخش بردخون در شهرستان دیر می باشد که 130 کیلومتر با استان بوشهر فاصله دارد. مساحت این منطقه 2 هکتار با طول جغرافیایی ″22 ′29 ◦51 تا ″16 ′29 ◦51 شرقی و عرض جغرافیایی ″7 ′7 ◦28 تا ″2 ′7 ◦28 شمالی می باشد. هم چنین میانگین بارندگی در این منطقه 220 میلی متر، متوسط دما 32 درجه سانتی گراد و ارتفاع از سطح دریا 8 متر است. منطقه ی دیگر، علی آباد دلوار می باشد که 35 کیلومتر از استان بوشهر فاصله دارد. مساحت این منطقه 10 هکتار با طول جغرافیایی ″ 26 ′3 ◦51 تا ″16 ′3 ◦51 شرقی و عرض جغرافیایی″21 ′48 ◦28 تا ″ 7 ′48 ◦28 شمالی می باشد. هم چنین میانگین بارندگی در این منطقه هم، 217 میلی متر، متوسط دما 24 درجه سانتی گراد و ارتفاع از سطح دریا آن 4 متر است، (27) (شکل1) شکل1- موقعیت مناطق مورد مطالعه در استان بوشهر Figure 1. Studied sites locations in Bushehr province جمع آوری اطلاعات برای مشخص کردن ساختار انار شیطان با توجه به وسعت کم منطقه، از آماربرداری صددرصد استفاده شد. کلیه مشخصات درخت شامل قطر برابر سینه (بیش از 5 سانتی متر و از طریق متر نواری)، قطر یقه (از طریق نوار قطرسنج)، ارتفاع کل و ارتفاع تاج (از طریق شیب سنج سونتو)، دو قطر بزرگ و کوچک تاج ( از طریق متر نواری) و تعداد پایه ها و درصد تاج پوشش برداشت شدند (28). از عواملی مانند قطر درخت با ویژگی (معیارهای مرکزی و شاخص های پراکندگی قطر، پراکنش تعداد در طبقه های قطری و سطح مقطع)، ارتفاع درخت با ویژگی (معیارهای مرکزی و شاخص های پراکندگی ارتفاع، ارتفاع آشکوب بالا، تغییرات افقی در ارتفاع، پراکنش تعداد در طبقه های ارتفاعی)، قطر و ارتفاع (ارتباط قطر و ارتفاع (منحنی ارتفاع))، تاج پوشش با ویژگی (میزان پوشش تاج، پراکنش تعداد در طبقه های قطر تاج، طول روشن تاج (LCL)[9]، طول تاج (CL)[10] ، پهنای تاج (CR)[11]، عمق تاج (CD)[12]، درصد روشنایی تاج (LCP)[13]، شاخص ضخامت تاج (CTI)[14]، نسبت پهنای تاج (CSR)[15]، سطح اشغال شده توسط تاج (CPA)[16]، اندازه تاج (CS)[17]، ارتفاع پایه تاج (HCB)[18]، پهنای تاج (CW)[19]، ارتفاع تاج (CH)[20]، قطرتاج (CD)[21]و نسبت تنه (BR)[22] (29، 30، 31، 32، 33، 34، 35، 36، 22، 37، 38، 39، 40، 41، 42، 43) به منظور تشریح ساختار توده استفاده شد. هم چنین (شکل 2) نمایی از اندازه گیری تاج درخت را نشان می دهد. شکل 2- اندازه گیری تاج درخت(14) Figure 2. Tree crown measurement از طرفی برای تعیین ساختار افقی و عمودی توده ی انارشیطان از نرم افزار SVSو برای تجزیه و تحلیل ساختار نیز از نرم افزار Excel و SPSS 21 استفاده شد. یافته ها ساختارتوده نتایج حاصل از منحنی پراکنش تعداد در طبقه های قطری برای توده های انار شیطان دو منطقه شهنیا و علی آباد نشان داد که این توده ها دارای پراکنش زنگوله ای می باشند. در مطالعات ما بیش ترین تعداد قطر برابر سینه و یقه گونه انارشیطان در منطقه ی شهنیا در طبقه ی قطری 15 و 20 سانتی متری می باشند که هر کدام به ترتیب شامل 121 و 107 تعداد درخت است، از سویی در منطقه ی علی آباد هم بیش ترین تعداد قطر برابر سینه و یقه ی گونه انارشیطان 15 و20 سانتی متر با 271 و 192 تعداد درخت می باشد بنابراین با توجه به این نمودار می توان چنین استنباط کرد که توده انارشیطان در دو منطقه شهنیا و علی آباد بیش تر در طبقه های قطری پایین قرار دارند (شکل 3 و 4). شکل 3- پراکنش تعداد در طبقه قطری انار شیطان در منطقه شهنیا Figure 3. T. undulata diameter classes distribution in Shahnia شکل 4- پراکنش تعداد در طبقه قطری انار شیطان در منطقه علی آباد Figure 4. T. undulata diameter classes distribution in Aliabad نتایج مربوط به عوامل ساختاری گونه انارشیطان در دو منطقه شهنیا و علی آباد در جدول (1) آمده است. چنان که در این جدول مشخص شده است، مد قطر برابر سینه درختان مورد مطالعه در منطقه شهنیا و علی آباد به ترتیب 33/14 و 78/11 سانتی متر می باشد. از طرف دیگر درختان مورد بررسی دارای میانگین ارتفاع 16/3 و 24/3 متر، به ترتیب برای منطقه شهنیا و علی آباد می باشند. از دیگر موارد مورد مطالعه در رابطه با درختان انارشیطان، میزان تاج پوشش بود که نتایج حاکی از آن است که میانگین تاجی درخت در منطقه ی علی آباد (86/1 متر) نسبت به میانگین تاج درخت در منطقه ی شهنیا 60/0 متر بیش تر می باشد. جدول 1- نتایج معیار عوامل ساختاری گونه ی انارشیطان در دو منطقه ی شهنیا و علی آباد Table 1. Results of standard structural factors of T. undulata in Aliabad Shahnia گونه قطر برابر سینه(سانتی متر) (مدیان ± برد میان چارکی) قطریقه (سانتی متر) (مدیان ± برد میان چارکی) سطح مقطع برابر سینه (متر مربع) (مدیان ±برد میان چارکی ) سطح مقطع یقه (متر مربع) (مدیان ±برد میان چارکی ) ارتفاع (متر) (میانگین ± انحراف معیار) میزان تاج پوشش (مترمربع) (میانگین ± انحراف معیار) انارشیطان (شهنیا) 93/6 ± 33/14 56/7± 74/19 92/158±19/161 96/230±88/305 71/0 ± 16/3 351/0±60/0 انارشیطان (علی آباد) 17/5±78/11 64/7±47/18 51/98±9/108 1/229±79/267 70/0 ± 24/3 63/0±86/1 مد سطح مقطع گونه انارشیطان در منطقه ی شهنیا بیش ترین مقدار را نسبت به منطقه ی علی آباد داشت. با توجه به طبقه بندی انجام شده در طبقه های ارتفاعی می توان بیان کرد که گونه ی انارشیطان در منطقه ی شهنیا 6 طبقه ی ارتفاعی و در منطقه ی علی آباد 5 طبقه ی ارتفاعی را دارا می باشد. هم چنین از نظر فراوانی گونه انارشیطان در طبقه های ارتفاعی هم می توان بیان کرد که بیش ترین فراوانی گونه انار شیطان در منطقه شهنیا در کل توده مربوط به طبقه 3 متری و برای منطقه علی آباد هم مربوط به طبقه 4 متری می باشد (شکل 5). شکل 5- پراکنش تعداد در طبقه های ارتفاعی انارشیطان در دو منطقه مورد مطالعه Figure 5. T. undulata height class distribution in the studied sites نتایج منحنی پراکنش تعداد در طبقه های قطری تاج نشان داد که بیش ترین پراکنش قطری تاج مربوط به طبقه های پایین تر می باشد: هم چنین مطابق با نمودار (6) از نظر تعداد طبقه تاجی می توان بیان نمود که انارشیطان در منطقه ی علی آباد دارای 17 طبقه ی قطری تاج و در منطقه ی شهنیا نیز دارای 16 طبقه ی تاجی است. علاوه براین، بیش ترین قطر تاج انارشیطان هم در منطقه ی شهنیا 75/8 متر و در منطقه ی علی آباد 40/11 متر اندازگیری شد. شکل 6- پراکنش تعداد در طبقه های قطری تاج انار شیطان در مناطق مورد مطالعه Figure 6. T. undulata crown diameter class distribution in studied sites بررسی ارتباط قطر و ارتفاع برای تعیین بهترین مدل یا منحنی ارتفاع توده برای گونه ی انارشیطان در دو منطقه ی شهنیا و علی آباد، معادلات مختلفی مورد مطالعه قرار گرفت و با توجه به ضریب هم بستگی بیش تر، معادله ی نهایی به صورت یک معادله خطی مشخص شد. بررسی منحنی ارتفاع گونه انارشیطان نشان داد که ضریب هم بستگی بین قطر یقه و ارتفاع در منطقه ی شهنیا 65/0 (شکل 7) و در منطقه ی علی آباد 42/0 (شکل 8) است. بنابراین باتوجه به نتایج منحنی های مربوط به قطر یقه و ارتفاع درختان می توان گفت که هم بستگی بالایی در سطح یک درصد بین این دو پارامتر در هر دو منطقه شهنیا و علی آباد وجود دارد. شکل 7- منحنی ارتفاع انارشیطان در منطقه شهنیا Figure 7. T. undulata height diagram in Shahnia شکل 8- منحنی ارتفاع انارشیطان در منطقه علی آباد Figure 8. T. undulata height diagram in Aliabad ترسیم ساختار توده های انارشیطان با استفاده از نرم افزار شبیه سازی ساختار توده برای رسم ساختار افقی و عمودی توده ی انارشیطان در منطقه ی علی آباد و شهنیا از نرم افزار SVS استفاده شد. ساختار مناطق مورد مطالعه، با استفاده از این نرم افزار به صورت سه بعدی یعنی افقی و عمودی و پرسپکتیو طراحی گردید (شکل 9). با توجه به این اشکال سه بعدی می توان چنین بیان کرد که ساختار افقی در منطقه شهنیا کم ترین سطح تاجی را نسبت به منطقه علی آباد دارد. هم چنین ساختار عمودی ارایه شده در شکل هم نشان می دهد که دو منطقه شهنیا و علی آباد دارای یک آشکوب می باشند. شکل 9- نمایش ساختار عمودی و افقی گونه انارشیطان در مناطق مورد مطالعه الف (منطقه علی آباد)، ب (منطقه شهنیا) Figure 9. T. undulata horizontal and vertical structure in a studied sites A (Aliabad), B (Shahnia) مقایسه عوامل تاج پوشش در دو منطقه ی مورد مطالعه جدول های (2 و 3) میانگین و میانه عوامل تاج پوشش دو منطقه علی آباد و شهنیا را نشان می دهد. از بین این عوامل به دست آمده در جدول های (2 و3)، عامل طول روشن تاج (متر)، پهنای تاج ، عمق تاج ، نسبت پهنای تاج و اندازه تاج مربوط به منطقه شهنیا بیش ترین میانگین را نسبت به منطقه علی آباد دارا بود، ولی عواملی مانند طول تاج، شاخص ضخامت تاج، ارتفاع تاج، درصد روشنایی تاج هم چنین نسبت تنه به دست آمده در منطقه علی آباد نسبت به شهنیا بیش ترین میانگین ، و مد عواملی مانند سطح اشغال شده توسط تاج، ارتفاع پایه تاج و پهنای تاج هم در منطقه ی علی آباد نسبت به شهنیا بیش ترین مقدار را دارا بود. جدول 2- منطقه شهنیا Table 2. Shahnia site میانگین ± انحراف معیار عوامل تاج پوشش طول روشن تاج (متر) 57/0± 38/1 طول تاج (متر) 26/0 ± 15/0 عمق تاج (متر) 60/0± 10/0 شاخص ضخامت تاج (متر) 92/0± 50/0 نسبت پهنای تاج (متر) 62/1± 65/0 اندازه تاج (متر) 60/0± 10/0 نسبت تنه (متر) 10/0± 39/0 ارتفاع تاج (متر) 62/0± 15/0 پهنای تاج (متر) 60/0± 10/0 درصد روشنایی تاج 7/70± 11/13 عوامل تاج پوشش برد میان چارکی ± مدیان سطح اشغال شده توسط تاج (متر) 72/3±41/1 ارتفاع پایه تاج (متر) 20/1± 34/0 قطر تاج (متر) 75/4± 80/1 جدول 3- منطقه علی آباد Table 3. Aliabad site عوامل تاج پوشش میانگین ± انحراف معیار 33/1± 53/0 طول روشن تاج (متر) 86/1± 63/0 طول تاج (متر) 56/0 ± 10/0 عمق تاج (متر) 98/0± 34/0 شاخص ضخامت تاج (متر) 54/1± 45/0 نسبت پهنای تاج (متر) 56/0± 10/0 اندازه تاج (متر) 10/0± 43/0 نسبت تنه (متر) 86/1± 63/0 ارتفاع تاج (متر) 10/0 ± 56/0 پهنای تاج (متر) 81/70 ± 08/13 درصد روشنایی تاج برد میان چارکی ± مدیان عوامل تاج پوشش 79/3 ±68/1 سطح اشغال شده توسط تاج (متر) 39/1 ± 32/0 ارتفاع پایه تاج (متر) 83/4 ± 15/2 قطر تاج (متر) بحث و نتیجه گیری بررسی نتایج SVS درباره ساختار عمودی توده های انارشیطان در دو منطقه ی مورد مطالعه نشان داد که دو منطقه دارای الگوی یک آشکوبه می باشد که علت آن را می توان تخریب های طبیعی و انسانی دانست، چرا که به موازات هر طبقه آشکوب، بخشی از میکروکلیمای جنگل حذف و در نتیجه تنوع زیستی کاهش می یابد (44)، از این رو دخالت های جنگل شناسی و پرورش و غنی سازی توده در دو منطقه الزامیست (20). عوامل مربوط به تاج درختان می تواند اطلاعات مهمی برای ارزیابی شرایط زیست محیطی فراهم کند (22). بررسی این عوامل (سطح تاجی ، طول، عمق، ضخامت تاج و ...) که در قسمت نتایج در رابطه با آن ها صحبت شد، حاکی از آن بود که منطقه شهنیا از نظر طول روشن تاج ، اندازه تاج، عمق تاج ، نسبت پهنای تاج و پهنای تاج بیش تر ین مقدار را نسبت به منطقه ی علی آباد داشت، زیرا درختان این منطقه قطورتر و مسن تر می باشند. از طرفی مابقی عوامل تاجی در منطقه شهنیا مانند سطح تاج، طول تاج، شاخص ضخامت تاج، نسبت تنه، ارتفاع تاج، درصد روشنایی تاج، سطح اشغال شده توسط تاج ، ارتفاع پایه تاج و قطر تاج نسبت به منطقه علی آباد از مقدار کم تری برخوردار بود که علت آن را می توان ناشی از بهره برداری مردم روستا از شاخ و برگ درختان به منظور تهیه هیزم، مصرف دارویی و تغذیه دام در گذشته دانست. از این رو می توان گفت که روش های سنتی اثرات منفی بر روی خصوصیات و ساختار جنگل داشته است (18، 19، 17). منطقه شهنیا از نظر عوامل ذکر شده نسبت به منطقه ی علی آباد میانگین های کم تری دارد که می تواند ناشی از بهره برداری از شاخ و برگ درختان به منظور تهیه هیزم و تغذیه دام در گذشته باشد. بنابراین روش های سنتی اثرات منفی بر روی خصوصیات و ساختار جنگل دارد (18، 19، 17). ویژگی های ساختاری جنگل به عنوان یکی از مهم ترین ویژگی های توده می باشد که در زمینه مدیریت اکوسیستم های جنگلی از آن استفاده می شود (26 ). مطالعه ویژگی های ساختاری توده انار شیطان در دو منطقه شهنیا و علی آباد نشان داد که سطح مقطع توده انارشیطان در منطقه ی شهنیا نسبت به منطقه علی آباد بیش ترین مقدار را دارد که این مساله بیان گر بالا بودن قطر در منطقه شهنیا می باشد، زیرا قطر و سطح مقطع دو پارامتر مناسب برای به کمیت در آوردن ساختار توده های جنگلی می باشد (4). بنابراین می توان گفت که درختان منطقه شهنیا نسبت به منطقه علی آباد مسن تر هستند چرا که افزایش یا کاهش سن می تواند بر روی سطح مقطع تاثیر داشته باشد. بنابراین می توان بیان کرد که سطح مقطع و قطر در جنگل عوامل بسیار مهمی برای تصمیم گیری در مدیریت پایدار جنگل هستند (21، 24). هم چنین الگوی پراکنش تعداد در طبقه های قطری از شاخص های مهمی بوده که در گذشته مورد استفاده جنگل داران به منظور مدیریت جنگل بوده است (45). بنابراین از این شاخص برای گونه انارشیطان در دو منطقه مورد مطالعه استفاده شد و نشان داد که توده انارشیطان در دو منطقه به صورت توده های جوان و هم سال می باشد، زیرا در دو منطقه زادآوری مناسبی وجود ندارد. برای مشخص کردن درجه مرغوبیت رویش گاه، از عاملی به نام ارتفاع استفاده شد (46). میانگین ارتفاع در منطقه شهنیا نسبت به منطقه علی آباد کم تر است که دلیل آن بودن توده ی انارشیطان در وسط روستا می باشد. در نتیجه بیش تر تحت تردد و دخالت های انسانی و دامی قرار دارد (17). از طرفی نمودار پراکنش تعداد در طبقات ارتفاعی منطقه علی آباد و شهنیا نشان داد که هر دو منحنی دارای حالت نرمال و دارای چولگی به راست می باشد و از نظر شیب منحنی ، شیب منحنی منطقه شهنیا نسبت به علی آباد کم تر است که علت آن را می توان نبودن آب کافی دانست زیرا در اطراف این توده زمین های کشاورزی و چاه های زیادی وجود دارد. بنابراین می توان گفت که پراکنش تعداد در طبقات ارتفاعی معیار مناسبی برای نشان دادن ساختار عمودی و آشکوب بندی توده می باشد (1). تاج پوشش یکی از مهم ترین عواملی است که می تواند تاثیر به سزایی بر روی حفظ خاک، رطوبت خاک و پوشش گیاهی کف جنگل داشته باشد، به طوری که هر چه این سطح تاج بیش تر باشد، زمینه را برای جذب بهتر و مناسب تر نزولات جوی درکف جنگل فراهم می کند. در نتیجه ، فرسایش کم تر (47) و حاصل خیزی بیش تر را به همراه دارد (48)، علاوه براین، شرایط را برای رشد و نمو پوشش گیاهی نیز مهیا می سازد (49). از این رو ویژگی های آن اطلاعات مهم و مفیدی را فراهم می کند که می تواند برای کاربردها و اهداف چند منظوره مفید باشد (21، 1) . بررسی تاج پوشش گونه های انارشیطان در منطقه علی آباد به دلیل گسترده بودن تاج، بیش ترین میزان تاج پوشش را نسبت به منطقه ی شهنیا دارد، به دلیل این که کم تر در معرض تخریب انسانی و دامی قرار می گیرد. هم چنین نتایج پراکنش طبقه های قطری تاج در منطقه علی آباد نسبت به شهنیا بیش ترین میانگین قطری تاج را نشان می دهد، زیرا منطقه، دور از روستا می باشد و کم تر مورد تخریب قرار دارد. پراکندگی ابرنقاط قطر و ارتفاع گونه انارشیطان در دو منطقه شهنیا و علی آباد نشان داد که گونه انارشیطان در منطقه ی شهنیا، دامنه ی وسیع تری از قطر و ارتفاع را به خود اختصاص داده است. بنابراین از این جهت نسبت به منطقه علی آباد دارای تنوع قطری و ارتفاعی بیش تری است، که این تنوع در منطقه شهنیا احتمالا به دلیل دور بودن از دریا است ، زیرا نزدیک بودن به دریا شرجی زیادی همراه با نمک وارد رویش گاه می کند که همین عامل می تواند بر روی رشد گونه تاثیر به سزایی داشته باشد ( 17). بررسی ساختار از آن جهت دارای اهمیت است که جنگل های با تنوع قطر و ارتفاع دارای پایداری بیش تری در برابر عوامل نامساعدی از قبیل آشفتگی ها (50) و متغیرهای اقلیمی (25) می باشند. از طرفی چنین جنگل هایی باعث ایجاد زیست گاه های متنوع تر و پایدارتر برای زندگی حیات وحش می شوند (23، 51). بنابراین اگاهی از ساختار جنگل و عوامل تاثیر گذار بر آن می تواند باعث تولید اطلاعات برای مدیریت بهتر و تنوع زیستی جنگل شود (52، 51). از این رو اطلاع از وضعیت ساختار جنگل می تواند به مدیران این آگاهی را بدهد تا با ایجاد تنوع در ساختار، حفظ تنوع زیستی و مدیریت رویش گاه باعث ایجاد جنگلی با پایداری بیش تر شوند (25). این مسایل از آن جهت دارای اهمیت می باشد که در مناطق مورد مطالعه توده های مورد بررسی تنوع ساختاری نداشته و این موضوع می تواند هشداری برای مدیران منابع طبیعی در جهت اقدامات لازم برای افزایش پایداری توده های مورد بررسی باشد. در این مناطق زادآوری طبیعی وجود ندارد که این مساله خود باعث ایجاد جنگل های یک اشکوبه شده است. عدم وجود نسل های جدید و زادآوری در این مناطق، خود متاثر از عوامل متعددی از جمله چرای دام (17) و وجود آفات (53) می باشد. بنابراین برای داشتن جنگلی پایا و دایمی لازم است که در ابتدا با ایجاد زادآوری مصنوعی اقدام به استقرار نهال های جدید نمود تا پایداری توده های انار شیطان تضمین شود. به این نکته نیز باید توجه داشت که منطقه علی آباد دارای درختان قطورتر و به نوعی مسن تر می باشد چرا که وجود کشیدگی به سمت راست در منحنی قطر و ارتفاع، گویای وجود درختان قطورتر در این منطقه نسبت به منطقه شهنیا می باشد. این مساله بیان گر این واقعیت می باشد که مدت زمان زیادی است که نهال های کافی به عنوان نسل پشتیبان درختان کنونی به دلایل مختلفی وجود نداشته است. این دلایل شامل چرای دام سبک و نیز عوامل طبیعی مانند فرسایش بادی شدید می باشد. فرسایش بادی باعث کنار رفتن خاک های اطراف یقه این گونه می شود، بنابراین پوست در محل یقه به طور عرضی ترک برداشته و ریشه از تنه جدا می شود. از این رو زادآوری در آن منطقه بسیار کم و توده به سمت مسن تر شدن می رود (17، 51). باید به این نکته توجه داشت که ساختار اهمیت مهمی برای محیط زیست و کارکردهای جنگل دارد. به طور مثال می تواند باعث کاهش سرعت باد و جلوگیری از فرسایش گردد (8). هم چنین موجب ذخیره کربن (54)، کاهش آلودگی هوا (55) و نیز ایجاد زیست گاه برای جانوران (56) می شود. موارد گفته شده از این جهت دارای اهمیت است که مناطق مورد مطالعه دارای شرایط سخت بوده و عموماً تپه های ماسه ای است که در معرض انواع فرسایش قرار داشته و استقرار پوشش گیاهی با ساختار متنوع در چنین محیطی علاوه بر جلوگیری از فرسایش باعث ایجاد زیست گاه برای جانوران و هم چنین دیگرکارکردهای جنگل می شود. با جمع بندی گفته شده از نتایج این تحقیق می توان بیان کرد که توده های انار شیطان به علت وجود تخریب های انسانی و غیر انسانی قدرت تجدید حیات خود را از دست داده و تشکیل توده های یک آشکوبه ای می دهد. بنابراین حفاظت مداوم از دخالت های انسانی و مدیریت علمی این گونه نادر در رویش گاه ها یش می تواند راه حلی مناسب برای حفظ و پایداری این جنگل ها باشد. تشکر و قدردانی کمال سپاس گزاری را از دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان به سبب فراهم آوردن امکانات و شرایط برای انجام این تحقیق به عمل می آورند. همچنین تشکر ویژه از آقایان خداداد ذوالفقاری، مهندس سید حسین حسینی و مهندس فردین حاجب به سبب کمک بی دریغ آن ها در انجام این پایان نامه تشکر ویژه می شود. Reference Rostamikia, Y. & Zobeiri, M. 2013. Study on The Structure of Juniperus excels Beib. Stand in Khakhal Protected Forests. Journal of Wood & Forest Science and Technology, 19(4), pp. 151-162 (In Persian) .Marvie Mohajer, M.R. 2005. Silviculture. University of Tehran Press. 387p. (In Persian) Pastorella, F., & Paletto, A. 2013. Stand structure indices as tools to support forest management: an application in Trentino forests (Italy). Journal of Forest Science, 59(4), pp. 159-168. Kalia, R. K., Rai, M. K., Sharma, R., & Bhatt, R. K. 2014. Understanding Tecomella ndulate: an endangered pharmaceutically important timber species of hot arid regions. Genetic Resources and Crop Evolution, 61(7), pp. 1397-1421. Mahmoodi, A, Soheili, I, Farokh-Nejad, I., 2013. Ecological characteristics of the Tecomella ndulate tree Case study (DARAB), Journal of Biodiversity and Ecological Sciences, 3, pp. 41-47. Aslam, M., Singh, R., Negi, PS., Bhakuni, DS., Das, SC. 2006. Enhanced in vitro regeneration from cotyledonary node explants of Tecomella ndulate (Smith) Seem. Proceedings of the National Academy of Sciences, India Section B: Biological Sciences, 76, pp. 281285. Rokde, SN. 2001. Grazing ndulate of ndulat goats in marwar tract of semi-arid Rajasthan. Indian Journal Small Rumin, 7, pp. 7274. Aggarwal, R.K., Gupta, J.P., Saxena, S.K. and Muthana, K.D. 1976. Studies on soil ndula-chemical and ecological changes under twelve years old five desert tree species of western Rajasthan. Indian Forester, 102(12), pp. 863-872. Rao, A.V., Kiran, B., Lahiri, A.N. & Bala, K. 1986. Influence of trees on microorganisms of arid soil and its fertility. Indian for, The Indian Forester (Founded In 1878) Apioneer Mothly Journal In Forestry Research An Education, 115, pp. 680-683. Mathur, N., Singh, J., Bohra, S., Bohra, A., Mehboob, V. M., Vyas, A., 2010. Phytoremediation potential of some multipurpose tree species of Indian Thar Desert in oil contaminated soil. Advances in Environmental Biology, 4, pp. 131137. Shankarnarayan, K.A., & Nanda, P.C., 1963. Cytotaxonomy of Tecomella ndulate Seem. Agroforestry in the arid zones of India, 1, pp. 174-75. Singh, G. 2009. Comparative productivity of Prosopiscineraria and Tecomella ndulate based agroforestry systems in degraded lands of Indian Desert. Journal of Forest Research, 20, pp. 144−150. Phondani, P.C., Bhatt, A., Elsarrag, E., & Horr, Y.A. 2015. Ethnobotanical magnitude towards sustainable utilization of wild foliage in Arabian Desert. Journal of Traditional and Complementary Medicine. 2, pp. 1-10. Hosseini, S.H., Fakhry, F. & Kazeroni, H. 2000. Investigation of Ecological Characteristics of (Tecomella undulata) and its Economical Value in Bushehr Province. Agricultural Research and Education Organization, 73 p. (In Persian) Haidari, M., Namiranian, M., Gahramani, L., Zobeiri, M., & Shabanian, N. 2013. Study of vertical and horizontal forest structure in Northern Zagros Forest (Case study: West of Iran, Oak forest). European Journal of Experimental Biology, 3(1), pp. 268-278. Zabiholahi, S, Haidari, M., 2013. Study of forest structure in pruned (Galazani) and undisturbed stand In the Northern Zagros forest (Case study: Baneh, Kurdistan province), Advances in Environmental Biology, 7(10), pp. 3163-3169. Jimenez-Perez, J., Aguirre-Calderon, O.A. and Kramer, H. 2006. Tree crown structure in a mixed coniferous forest in Mexico. Conference on International Agricultural Research for Development, University of Bonn, pp. 1-7. Balster, R. 2014. Structural and demographic analysis of a multilayered forest in southern Sweden. pp. 1-63. Etigale, E. B., Olajide, O. & Udo, E.S. 2014. Stand Structure, Density And Yield Of Tree Community In Ukpon River Forest Reserve, Cross River State, Nigeria, Nature and Science, 12(11), pp. 1-8. Paudel S.K., Simard S.W., Nitschke C.R., Innes J.L. 2015. Climate Variation and Disturbance Regime Affect Stand Composition and Structure of the Boreal Forests in Southwest Yukon of Canada. Open Journal of Forestry, 5, pp. 337-352. Pach, M., & Podlaski, R. 2015. Tree diameter structural diversity in Central European forests with Abies alba and Fagus sylvatica: managed versus unmanaged forest stands. Ecological Research, 30(2), pp. 367-384. Department of Meteorology of Bushehr Province. Zobeiri, M. 1994. Forest inventory (tree and forest). First edition, University of Tehran publication. Tehran, Iran, 400 p. (In Persian) Keyes, C. R. & Teraoka, E.K. 2014. Structure and Composition of Old-Growth and Unmanaged Second-Growth Riparian Forests at Redwood National Park, USA. Forests, 5(2), pp. 256-268. McElhinny, C. 2005. Quantifying stand structural complexity in woodland and dry sclerophyll forest, South-Eastern Australia. Ph.D thesis, (Australian National University). Carvalho, J. P. 2011. Composition and structure of natural mixed-oak stands in northern and central Portugal. Forest Ecology and Management, 262 (10), pp. 1928-1937. Coroi, M., Skeffingto, M.S., Giller, P., Smith, C., Gormally, M. and O’Donovan, G. 2004. Vegetation diversity and stand structure in streamside forests in the south of Ireland. Forest Ecology and Management, 202, pp. 39-57. Dewalt, S. J., Maliakal, S. K. and Denslow, J. S. 2003. Changes in vegetation structure and composition along a tropical forest chronosequence: implications for wildlife. Forest Ecology and Management, 182, pp. 139151. Savadogo, P., Tigabu, M., Sawadogo, L. and Odén, C. 2007. Woody species composition, structure and diversity of vegetation patches of a Sudanian savanna in Burkina Faso. Bois Et Forets Des Tropiques, 294 (4), pp. 5-20. Commarmot, B., Bachofen, H., Bundziak, Y., Bürgi, A., Ramp, B., Shparyk, Y., Sukhariuk, D., Viter, R. and Zingg, A. 2005. Structures of virgin and managed beech forests in Uholka (Ukraine) and Sihlwald (Switzerland): a comparative study. Forest Snow and Landscape Research, 79 (1/2), pp. 4556. Youngblood, A., Metlen, K.L., and Coe, K., 2006. Changes in stand structure and composition after restoration treatments in low elevation dry forests of northeastern Oregon, Forest Ecology and Management 234, pp. 143163. Scott, E. 2005. Moddeling wind throw risk in coastal variable retention using tree, neighbourhood, and stand attributes. The University of British Columbia, the faculty of graduate studies the faculty of forestry department of forest sciences, 98p. Zumaravi, A., Hann, D.W. 1989. Equation for predicting the height tocrown base of six tree species in the centeral western Willamette Valley of Oregan, forest research laboratory. (Oregan State University). Cienciala. E., J. Apltauer, Z. Exnerová, F. Tatarinov, 2008. Biomass functions applicable to oak trees grown in Central-European forestry, Journal of Forest Science, 54 (3), pp. 109120. Alijanpour, A. 2013. Effect of physiographic factors on qualitative and quantitative characteristics of Cornus mas L. natural stands in Arasbaran forests, Iran. Journal of forestry research, 24 (1), pp. 69-74. Winn, M.F., 2007. Urban tree crown health assessment system: a tool for communities and citizen foresters, USDA Forest service, Southern Research Station Sang-Mook Lee, Bradley Department of Electrical Engineering, Virginia Tech Philip A. Araman, USDA Forest Service, Southern Research Station, pp.180183. Schoenholtz, S. H., Van Miegroet, H., & Burger, J. A. 2000. A review of chemical and physical properties as indicators of forest soil quality: challenges and opportunities. Forest ecology and management, 138 (1), pp. 335-356. Caspersen, J. P., Vanderwel, M. C., Cole, W. G., & Purves, D. W. 2011. How stand productivity results from size-and competition-dependent growth and mortality. PloS one, 6(12), pp. e28660. Pugnaire, F.I., Haase, P., Puigdef bregas, J., Cueto, M., Clark, S.C. & Incoll, L.D. 1996. Facilitation and succession under the canopy of a leguminous shrub, Retama sphaerocarpa, in a semi-arid environment in south-east Spain. Oikos 76: 455-464. Fattahi, M. 1994. Study on Zagros oak forests and the most important their destruction causes. Institute. (In Persian) of Forests and Rangelands Research press, Sanandaj, IranPeterson, C.J. & Pickett, S.T.A. 1995 .Forest reorganizationA case study in an old-growth forest catastrophic blowdown. Ecology, 76, pp. 763774. Brassard B.W., Chen H.Y.H. 2006. Stand Structural Dynamics of North American Boreal Forests. ritical Reviews in Plant Sciences, 25, pp. 115137. Gao T., Hedblom M., Emilsson T., Nielsen A.B. 2014. The role of forest stand structure as biodiversity indicator. Forest Ecology and Management, 330, pp. 8293. Fallahchai, M. M., Ozel, H. B., & Payam, H. 2013. The Comparison of The Natural Stands Quantitative Characteristics in Managed and Non-Managed Areas in Caspian Sea Coastal Forests. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 15(1), pp. 1-10. Jandl, R., Lindner, M., Vesterdal, L., Bauwens, B., Baritz, R., Hagedorn, F., Johnson, D.W., Minkkinen, K., Byrne, K.A. 2007. How strongly can forest management influence soil carbon sequestration? Geoderma, 137, pp. 253268. Nowak, D.J., Crane, D.E., Stevens, J.C., Hoehn, R.E., Walton, J.T., Bond, J. 2008. A Ground-Based Method of Assessing Urban Forest Structure and Ecosystem Services. Arboriculture & Urban Forestry, 34(6), pp. 347358. Horner, G.J., Baker, P.J., Nally, R.M., Cunningham, S.C., Thomson, J.R., Hamilton, F. 2010. Forest structure, habitat and carbon benefits from thinning floodplain forests: Managing early stand density makes a difference. Forest Ecology and Management, 259 (3), pp. 286293. Mahdiani, A. R., Heydari, H., Rahmani, R. & Azadfar, D. 2012. Structure of Oak (Quercus macranthera) Forest Stands in the Golestan Province, 19(2), pp. 23-42 (In Persian) Nouri, Z., Zobeiri, M., Feghhi, J. & Marvie Mohadjer, M.R. 2013. An Investigation on the Forest Structure and Trees Spatial Pattern in Fagus orientalis stands of Hyrcanian Forests of Iran (Case Study: Gorazbon District of Kheyrud Forest). Iranian Journal of Natural Recources, 66(1), pp. 113-125. (In Persian) Rezanejad, F. 2015. Flower biology in Tecomella undulate (Roxb.) Seem. (Bignoniaceae). Iranian journal of biology, 27(4), pp. 647-660. (In Persian) Pourhashemi, M., Zandebasiri, M. & Panahi, P. 2015. Structural characteristics of oak coppice stands of Marivan Forests. Iranian journal of biology, 27(5), pp 766-776. (In Persian) R. Basiri, R., Riazi, A., Taleshi, H. & Pourrezaei, J. 2014. The structure and composition of riparian forests of Maroon River, Behbahan. 22(2), pp. 307-321. (In Persian) Amiri, M., Dargahi, D., Azadfar, D., & Habashi, H. 2009. Comparison Structure of the natural and managed Oak (Quercus castaneifolia) Stand (shelter wood system) in Forest of Loveh, Gorgan. Journal of Agriculture Science and Natural Resources, 15(6), pp. 54-63. (In Persian) Valipour, A., Namiranian, M., Ghazanfari, H., Heshmatol Vaezin, S. M., Lexer, M. J. & Plieninger, T. 2013. Relationships between forest structure and tree's dimensions with physiographical factors in Armardeh forests (Northern Zagros).Iranian journal of Forest and Poplar research, 21(1), pp 30-47. (In Persian) Danehkar, A., Mahmoudi, B., Taghizadeh, A. & Kamrani, E. 2010. Investigation of Mangrove communities’ structure in Sirik area of Hormozgan province, Iran. 62(4), pp 359-369. (In Persian) M. Talebi, M.., Sagheb-Talebi, Kh. & Jahanbazi, H. 2006. Site demands and some quantitative and qualitative characteristics of Persian Oak (Quercus brantii Lindl.) in Chaharmahal & Bakhtiari Province (western Iran). 14(10), pp 67-71. (In Persian) 1- دانشجوی کارشناسی ارشد گروه جنگل داری، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان. 2- استادیار گروه جنگل داری، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان* (مسوول مکاتبات). 3- دانشیار گروه جنگل داری، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان. 4- دانشجوی دکتری جنگلداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری. 1- MSc Forestry, Department of Forestry, Faculty of Natural Resources, Behbahan Khatam Al-Anbia University of Technology, Iran. 2- Assistant Professor, Department of forestry, Faculty of Natural Resources and Environment, Behbahan Khatam Al-Anbia University of Technology, Iran.*(Corresponding Author) 3- Associate professor, Department of Forestry, Faculty of Natural Resources and the Environment, Behbahan Khatam Al-Anbia University of Technology, Iran. 4- Ph.D. of Forestry, Dept. of Forestry, Faculty of Natural Resources Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University-Iran. 1- light crown length 2- Crown length 3- Crown ratio 4- Crown depth 5- Light crown percentage 6- Crown thickness index 7- Crown spread ratio 8- Crown projection area 9- Crown size 10- Height to crown base 11- Crown width 12- Crown height 13- Crown diameter 14- Bole ratio تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

85 - طبقه بندی مناطق جنگلی استان گلستان به روش حداکثر احتمال با استفاده ازتصاویر ماهوار های ETM+ سال 2001
عبدالرسول سلمان ماهینی آزاده نادعلی جهانگیر فقهی برهان ریاضی

نزولات جوی در محیط عاری از پوشش گیاهی به علت کم بودن نفوذ پذیری خاک، به مقدار کم در زمین فرو می روند و بیشتر در روی زمین جاری می شوند و همین پدیده به همراه سایر عوامل باعث فرسایش خاک و آلودگی آب های سطحی و کاهش حاصل خیزی خاک می شود. متاسفانه در چند سال اخیر، کاهش چشمگیر أکثر

نزولات جوی در محیط عاری از پوشش گیاهی به علت کم بودن نفوذ پذیری خاک، به مقدار کم در زمین فرو می روند و بیشتر در روی زمین جاری می شوند و همین پدیده به همراه سایر عوامل باعث فرسایش خاک و آلودگی آب های سطحی و کاهش حاصل خیزی خاک می شود. متاسفانه در چند سال اخیر، کاهش چشمگیری در پوشش جنگلی به خصوص پوشش درختی در استان گلستان مشاهده می شود، به طوری که این مساله یکی از دلایل بروز سیل های مهیب بوده است. در این مطالعه، از داده های ماهواره لندست و سنجنده ETM+، سال 2001 جهت طبقه بندی پوشش درختی استان گلستان به روش حداکثر احتمال استفاده شده است. برای این کار با توجه به اطلاعات و تجربه قبلی از انواع کاربری و پوشش سرزمین در این محدوده و مطالعه چشمی تصویر رنگ مجازی، پوشش درختی منطقه شناسایی شد و بر روی تصویر رنگ مجازی تعیین گردید. سپس، با استفاده از 6 باند تصویر شامل باندهای 1، 2، 3، 4، 5، 7 و نمونه های تعلیمی خام وطبقه بندی کننده حداکثر احتمال، طبقه بندی صورت گرفت. در مرحله بعد، از نقشه حاصل از طبقه بندی نظارت نشده با 100 طبقه، جهت پالایش نمونه های تعلیمی خام استفاده گردید و طبقه بندی تصویر به روش مذکورتکرار شد. در انتها، صحت تصاویر طبقه بندی شده به دو روش جابه جایی تصادفی پیکسل ها وهمچنین استفاده از تصاویر سنجنده LISS III به عنوان نقاط کنترل زمینی مشخص شد. نتایج نشان دهنده درستی بسیار خوب طبقه بندی جنگل با استفاده از تصاویر ماهواره لندست است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

86 - طبقه‌بندی مناطق جنگلی استان گلستان به روش حداکثر احتمال با استفاده ازتصاویر ماهواره‌ای ETM+ سال 2001
عبدالرسول سلمان ماهینی آزاده نادعلی جهانگیر فقهی برهان ریاضی

نزولات جوی در محیط عاری از پوشش گیاهی به علت کم بودن نفوذ&zwnj;پذیری خاک، به مقدار کم در زمین فرو می&zwnj;روند و بیشتر در روی زمین جاری می&zwnj;شوند و همین پدیده به همراه سایر عوامل باعث فرسایش خاک و آلودگی آب&zwnj;های سطحی و کاهش حاصل&zwnj;خیزی خاک می&zwnj;شود. متاسفان أکثر

نزولات جوی در محیط عاری از پوشش گیاهی به علت کم بودن نفوذ&zwnj;پذیری خاک، به مقدار کم در زمین فرو می&zwnj;روند و بیشتر در روی زمین جاری می&zwnj;شوند و همین پدیده به همراه سایر عوامل باعث فرسایش خاک و آلودگی آب&zwnj;های سطحی و کاهش حاصل&zwnj;خیزی خاک می&zwnj;شود. متاسفانه در چند سال اخیر، کاهش چشمگیری در پوشش جنگلی به خصوص پوشش درختی در استان گلستان مشاهده &zwnj;می&zwnj;شود، به طوری که این مسأله یکی از دلایل بروز سیل&zwnj;های مهیب بوده است. در این مطالعه، از داده&zwnj;های ماهواره&zwnj; لندست و سنجنده ETM+، سال 2001 جهت طبقه&zwnj;بندی پوشش درختی استان گلستان به روش حداکثر احتمال استفاده شده است. برای این کار با توجه به اطلاعات و تجربه قبلی از انواع کاربری و پوشش سرزمین در این محدوده و مطالعه چشمی تصویر رنگ مجازی، پوشش درختی منطقه شناسایی شد و بر روی تصویر رنگ مجازی تعیین گردید. سپس، با استفاده از 6 باند تصویر شامل باندهای 1، 2، 3، 4، 5، 7 و نمونه&zwnj;های تعلیمی خام وطبقه&zwnj;بندی&zwnj;کننده&zwnj; حداکثر احتمال، طبقه&zwnj;بندی صورت گرفت. در مرحله بعد، از نقشه حاصل از طبقه&zwnj;بندی نظارت &zwnj;نشده با 100 طبقه، جهت پالایش نمونه&zwnj;های تعلیمی خام استفاده گردید و طبقه&zwnj;بندی تصویر به روش مذکورتکرار شد. در انتها، صحت تصاویر طبقه&zwnj;بندی شده به دو روش جابه&zwnj;جایی تصادفی پیکسل&zwnj;ها وهمچنین استفاده از تصاویر سنجنده LISS III به عنوان نقاط کنترل زمینی مشخص شد. نتایج نشان دهنده درستی بسیار خوب طبقه&zwnj;بندی جنگل با استفاده از تصاویر ماهواره لندست است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

87 - بررسی جوامع پلانکتونی و کیفیت آب درتالاب بند علی خان
پریسا نجات خواه معنوی محمد مهدوی مریم فروزد

در این تحقیق جهت بررسی کیفیت آب تالاب بند علی خان،&zwnj; پلانکتون گیاهی و جانوری و متغیرهای BOD5، CODوDO طی سال 1384 و به صورت فصلی اندازه&zwnj;گیری شد. سه گروه از پلانکتون&zwnj; گیاهی آب شیرین شامل دیاتومه&zwnj; با 11 جنس، سیانوباکتر با 3 جنس و اوگلنوفیسه با 1 جنس شناس أکثر

در این تحقیق جهت بررسی کیفیت آب تالاب بند علی خان،&zwnj; پلانکتون گیاهی و جانوری و متغیرهای BOD5، CODوDO طی سال 1384 و به صورت فصلی اندازه&zwnj;گیری شد. سه گروه از پلانکتون&zwnj; گیاهی آب شیرین شامل دیاتومه&zwnj; با 11 جنس، سیانوباکتر با 3 جنس و اوگلنوفیسه با 1 جنس شناسایی شدند. بیشترین فراوانی متعلق به جنس Navicula و کمترین فراوانی متعلق به جنس Euglena بود. همچنین سه گروه از پلانکتون جانوری آب شیرین شامل روتیفرها با یک جنس، مژه&zwnj;داران با یک جنس و سخت&zwnj;پوستان با دو جنس شناسایی شدند. جنس Vorticella بیشترین فراوانی و جنس Daphnia دارای کمترین فراوانی بود. نتایج نشان داد که غلظت آلاینده&zwnj;ها با عبور از مسیر تالاب و رسیدن به بخش انتهایی آن به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. به&zwnj;گونه&zwnj;ای که از ابتدا به انتهای تالاب از غلظت BOD5،92%وCOD،94% کاسته شد. از طرفی غلظت اکسیژن محلول در انتهای تالاب 85% نسبت به بخش ابتدایی افزایش داشته است. تراکم پلانکتونی نیز از ابتدای تالاب به سمت انتها افزایش نشان داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

88 - مدیریت و توسعه پایدار منظر فرهنگی چشمه علی ری
مرضیه باورساد مجتبی انصاری

زمینه و هدف: مناظر فرهنگی نتیجه روابط متقابل جاری میان اکوسیستم های گذشته و حال، فرهنگ ها و تاریخ هاست. این مناظر نشان دهنده لایه هایی از تعامل میان بشر و محیط زیست طبیعی آن در طول زمان بوده که از ارتباطات پیچیده میان آن ها شکل گرفته و همواره نیز در حال تغییر می باشد. د أکثر

زمینه و هدف: مناظر فرهنگی نتیجه روابط متقابل جاری میان اکوسیستم های گذشته و حال، فرهنگ ها و تاریخ هاست. این مناظر نشان دهنده لایه هایی از تعامل میان بشر و محیط زیست طبیعی آن در طول زمان بوده که از ارتباطات پیچیده میان آن ها شکل گرفته و همواره نیز در حال تغییر می باشد. در مناظر فرهنگی تاکید بر تاریخ بشر و تداوم سنت های فرهنگی و ارزش های اجتماعی است. محوطه تاریخی طبیعی چشمه علی با قدمتی نزدیک به 8000 سال، منشا شکل گیری اسکان بشر در شهر باستانی ری است. در این محوطه لایه های سازنده منظر در قالب چشمه و تپه به عنوان عناصر طبیعی و نیز باروی ری و کتیبه فتحعلی شاه قاجار به عنوان عناصر تاریخی و فرهنگی به خوبی قابل مشاهده است. جدا از ویژگی های برجسته منظر فرهنگی تاریخی چشمه علی این محوطه به دلیل مداخلات انسانی و هجوم بافت مسکونی به حریم تاریخی و در نتیجه تخریب تدریجی بستر طبیعی تحت فشار می باشد. روش بررسی: در این پژوهش از روش توصیفی-تحلیلی به شیوه مطالعات کتابخانه ای و بازدیدهای میدانی با هدف احیا و ارتقای هویت فرهنگی و تاریخی محوطه و افزایش آگاهی و شناخت ارزش های برجسته آن استفاده شده است. یافته ها : تمامی اقدامات مدیریتی بر پایه اصول و راهکارهای حفاظتی در کنار استفاده های پایدار گردشگری از طریق باززنده سازی و تفسیر روایات تاریخی و نیز ارتقای تجربه و لذت در بازدیدکنندگان به ارایه راهکارهای طراحی در سایت مورد مطالعه پرداخته است. نتیجه گیری: علاوه بر این که محوطه مورد نظر به روند حیات طبیعی خود باز می گردد، عملکرد تمامی جنبه های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی موثر در آن بهبود خواهد یافت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

89 - ارزیابی و پهنه بندی ریسک سیلاب سکونتگاه های انسانی در راستای توسعه پایدار با بهره گیری از Fuzzy AHP در محیط GIS و مدل DPSIR (مطالعه موردی : منطقه آبعلی)
مرتضی قبادی معصومه احمدی پری اسماعیل صالحی

زمینه و هدف: ارزیابی و پهنه بندی ریسک سیلاب در سکونتگاه های انسانی به دلیل توسعه آن ها در حاشیه رودخانه ها، بستر و حواشی دشت های سیلابی بدون شناخت و توجه به شرایط هیدرولوژیکی و دینامیکی رودخانه ها و قسمت های بالا دست حوضه که موجب افزایش خطر سیلاب و خسارات جانی، مالی و ز أکثر

زمینه و هدف: ارزیابی و پهنه بندی ریسک سیلاب در سکونتگاه های انسانی به دلیل توسعه آن ها در حاشیه رودخانه ها، بستر و حواشی دشت های سیلابی بدون شناخت و توجه به شرایط هیدرولوژیکی و دینامیکی رودخانه ها و قسمت های بالا دست حوضه که موجب افزایش خطر سیلاب و خسارات جانی، مالی و زیربنایی می شود، امری ضروری و مهم در راستای توسعه پایدار سکونتگاه های انسانی می باشد. هدف از تحقیق حاضر شناسایی علل سیلاب و پیش بینی دامنه خسارات ناشی از آن در محدوده منطقه آبعلی است. روش بررسی: به منظور تحلیل عوامل تاثیر گذار بر سیلاب منطقه از مدل مفهومی DPSIR استفاده شده است. در تحلیل آسیب پذیری منطقه در برابر خطر سیلاب به روش DPSIR ، عوامل اجتماعی ، اقتصادی ، کالبدی و زیست محیطی به عنوان نیرو محرکه ها مورد بررسی قرار می گیرد و سپس با نقشه سازی نیرو محرکه ها و پهنه بندی منطقه ، سطح ریسک سیلاب منطقه تعیین می گردد. بدین منظور از روش Fuzzy AHP برای محاسبه وزن لایه ها و برای اجرای آن از برنامه نویسی در نرم افزار Matlab بهره گرفته شد و در نهایت براساس وزن های مستخرج از روش Fuzzy AHP، در محیط GIS پهنه بندی ریسک انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان می دهد از مجموع کل مساحت منطقه مطالعاتی، حدود 1788 هکتار ریسک خیلی بالا، 5098 هکتار ریسک بالا، 75/6190 هکتار ریسک متوسط و 75/3038 هکتار ریسک پایین سیلاب دارند. نتیجه گیری: : نتایج حاصل از تلفیق مدل های سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری و سیستم اطلاعات جغرافیایی در تایید مطالعات پیشین، حاکی از کارایی بالای آن ها در تعیین مناطق با ریسک بالای سیلاب می باشد و ضرورت دارد در فرایند برنامه ریزی و آمایش به ویژه ارزیابی خطر این سطوح پهنه بندی شده مدنظر قرار گرفته شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

90 - بررسی سرریز نوسانات شاخص استرس مالی بر شاخص مصرف کننده، شاخص قیمتی تولید کننده و شاخص قیمتی مصرف کننده با تأکید بر مدل های GARCH-BEKK، VAR و علیت گرانجر
روح اله رضازاده هاشم نیکو مرام میرفیض فلاح شمس

در طول دوران استرس مالی، تأثیر شوک های استرس مالی بر فعالیت های اقتصادی ممکن است با آنچه معمولاً در زمان عادی مشاهده می شود متفاوت باشد. بنابراین مقتضی است که نحوه ی تفاوت تأثیرات استر س مالی بر فعالیت های اقتصادی در دوران بی ثباتی مالی مورد بررسی قرار گیرد. در این مقال أکثر

در طول دوران استرس مالی، تأثیر شوک های استرس مالی بر فعالیت های اقتصادی ممکن است با آنچه معمولاً در زمان عادی مشاهده می شود متفاوت باشد. بنابراین مقتضی است که نحوه ی تفاوت تأثیرات استر س مالی بر فعالیت های اقتصادی در دوران بی ثباتی مالی مورد بررسی قرار گیرد. در این مقاله با توجه به بحث فوق چگونگی تأثیر وخامت شرایط مالی اقتصاد ایران و تأثیر آن بر متغیرهای کلان اقتصادی در طی سال های 1391 تا 1396 مورد بررسی قرار گرفته است. به همین منظور در این پژوهش قصد داریم با ساخت شاخص استرس مالی با استفاده از نماینده هایی از بازار های مختلف، تأثیر سرریز نوسانات شاخص استرس مالی را بر شاخص مصرف کننده، شاخص قیمتی تولید کننده و شاخص قیمتی مصرف کننده بررسی کنیم. به همین جهت با استفاده از مدل BEKK دو متغیره GARCH و همچنین با مدل VAR، تأثیر شوک ها و نوسانات بین آنها مورد آزمون قرار گرفت و سپس رابطه ی بین آنها از طریق آزمون علیت گرانجر بررسی گردید. نتایج نشان دهنده ی این است که بین شاخص استرس مالی با شاخص مصرف کننده در کوتاه مدت رابطه ی دو طرفه برقرار است اما در بررسی رابطه علیت بین شاخص استرس مالی و شاخص قیمتی تولید کننده نتایج آزمون های علیت و VAR نشان می دهند که رابطه ای بین آنها برقرار نیست . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

91 - پیش‌ بینی‌ روند‌ روزانه‌ قیمت‌ سهام‌ با‌ استفاده‌ از‌ متن‌ کاوی‌ احساسات‌ کاربران‌ شبکه‌ اجتماعی‌ و‌ داده‌ کاوی‌ نماگرهای‌ تکنیکال
کامل ابراهیمیان ابراهیم عباسی اکبر عالم تبریز امیر محمدزاده

ا ین‌ پژوهش‌ به‌ پیش‌ بینی‌ روند‌ آتی‌ قیمت‌ سهام‌ در‌ بازه‌ کوتاه‌ مدت‌ روزانه‌ با‌ استفاده‌ از‌ تحلیل‌ نظرات‌ سرمایه‌ گذاران‌ در‌ شبکه‌ ی‌ اجتماعی‌ سهامیاب‌ می‌ پردازد. قابلیت‌ پیش‌ بینی‌ پذیری‌ بازارهای‌ سهام،‌ به‌ خاطر‌ دارا‌ بودن‌ یک‌ سیستم‌ پیچیده،‌ پویا‌ و‌ غیر‌ أکثر

ا ین‌ پژوهش‌ به‌ پیش‌ بینی‌ روند‌ آتی‌ قیمت‌ سهام‌ در‌ بازه‌ کوتاه‌ مدت‌ روزانه‌ با‌ استفاده‌ از‌ تحلیل‌ نظرات‌ سرمایه‌ گذاران‌ در‌ شبکه‌ ی‌ اجتماعی‌ سهامیاب‌ می‌ پردازد. قابلیت‌ پیش‌ بینی‌ پذیری‌ بازارهای‌ سهام،‌ به‌ خاطر‌ دارا‌ بودن‌ یک‌ سیستم‌ پیچیده،‌ پویا‌ و‌ غیر‌ خطی‌ همواره‌ از‌ چالش‌ های‌ پژوهشگران‌ بوده‌ است‌ در‌ این‌ تحقیق،‌ برای‌ اولین‌ بار،‌ با‌ تحلیل‌ احساسات‌ نظرات‌ کاربران‌ و‌ ترکیب‌ آن‌ با‌ 22 نماگر‌ تکنیکال‌ به‌ کمک‌ سه‌ الگوریتم‌ درخت‌ تصمیم،‌ بیز‌ ساده‌ و‌ ماشین‌ بردار‌ پشتیبان‌ ،مدلی‌ با‌ دقت‌ 08/72 درصد‌ برای‌ پیش‌ بینی‌ جهت‌ حرکت‌ سهام‌ توسعه‌ یافت‌ و‌ به‌ پیش‌ بینی‌ روند‌ کوتاه‌ مدت‌ سهام‌ پرداخته‌ شد‌ بر‌ اساس‌ نتایج،‌ ماشین‌ بردار‌ پشتیبان،‌ عملکردی‌ بهتر‌ از‌ دو‌ الگوریتم‌ دیگر‌ از‌ خود‌ نشان‌ داد. همچنین‌ مشخص‌ شد‌ حجم‌ معاملات‌ روز‌ آتی‌ و‌ تعداد‌ نظر‌ ها‌ دارای‌ همبستگی‌ معناداری‌ است‌ و‌ نتایج‌ آزمون‌ علیت‌ گرنجر‌ نشان‌ داد‌ می‌ توان‌ برای‌ پیش‌ بینی‌ قیمت‌ سهام،‌ از‌ تجمیع‌ احساسات‌ روزانه‌ کاربران‌ نیز‌ بهره‌ جست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

92 - تحلیل علیت گرنجر در الگوهای میانگین جهت سنجش k مین وقفه همبستگی متقابل بین باقیمانده‌های استاندارد بازده و حجم معاملات در شرایط بحران
محمد حسن صالح فاضل محمدی نوده مجتبی ملکی چوبری

این مطالعه به بررسی تحلیل علیت گرنجر در الگوهای میانگین جهت سنجش k مین وقفه همبستگی متقابل بین باقیمانده‌های استاندارد بازده و حجم معاملات در دوره‌ بحران پرداخته است. بدین منظور بر اساس داده‌های روزانه از فروردین‌ماه 1399 الی مهرماه 1400 ابتدا نقاط شکست ساختاری تعیین‌شد أکثر

این مطالعه به بررسی تحلیل علیت گرنجر در الگوهای میانگین جهت سنجش k مین وقفه همبستگی متقابل بین باقیمانده‌های استاندارد بازده و حجم معاملات در دوره‌ بحران پرداخته است. بدین منظور بر اساس داده‌های روزانه از فروردین‌ماه 1399 الی مهرماه 1400 ابتدا نقاط شکست ساختاری تعیین‌شده و سپس به بررسی رابطه بین حجم معاملات روزانه و تغییرات قیمت شاخص بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از الگوی GARCH-ARMA پرداخته شد. در نهایت به بررسی علیت در میانگین بین بازده و حجم معاملات برای هر زیر دوره پرداخته شد. نتایج نشان داد هنگامی‌که قیمت‌ها در دوره بحران به‌شدت کاهش می‌یابد، فعالان بازار تمایل دارند از حجم معاملات گذشته برای پیش‌بینی بازده فعلی استفاده کنند. همچنین نتایج نشان داد زمانی که حرکت صعودی قیمت در دوره بعد از بحران وجود دارد، مشاهده می‌شود که همبستگی‌ها از تأخیر 2 تا 20 معنی‌دار است. این مشاهدات نشان می‌دهد که علیت-در-میانگین بین هر دو سری به‌طور نامتقارن پس از دوره بحران رخ می‌دهد. چنین رفتار نامتقارنی از دو منظر از فرضیه ناهمگونی معامله‌گران پشتیبانی می‌کند، اولا، درجه همبستگی متقابل معنی‌دار بین باقیمانده‌های استانداردشده هر دو سری در بالاترین وقفه قبل از بحران قوی‌تر از بعد از بحران است. دوما، بازه زمانی که حجم معاملات گذشته با بازده فعلی مرتبط شود، پس از بحران طولانی‌تر می‌شود. از نتایج تحقیق می توان در پیش بینی قیمت سهام در مقطعی که با سقوط بازار سهام و بروز پدیده های رفتاری به ویژه احساسات منفی بازار مواجه هستیم استفاده کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

93 - شناسایی عوامل علی و معلولی موثر بر سکوت سازمانی به روش دیمتل فازی در شرکت های مالی و سرمایه گذاری خراسان رضوی
اعظم قاسمی

10.30495/jik.2024.23257

امروزه بسیاری از سازمان‌ها بیش‌ازپیش از کارکنان خود می‌خواهند خلاق باشند، اظهارنظر بیشتری کنند و مسئولیت بیشتری بپذیرند. سکوت کارکنان، با محدود کردن اظهارنظر کارکنان، سبب کاهش اثربخشی فرایندهای تغییر می گردد و بسیاری از سازمان ها از آن گله دارند. پدیده رفتاری به وسیله م أکثر

امروزه بسیاری از سازمان‌ها بیش‌ازپیش از کارکنان خود می‌خواهند خلاق باشند، اظهارنظر بیشتری کنند و مسئولیت بیشتری بپذیرند. سکوت کارکنان، با محدود کردن اظهارنظر کارکنان، سبب کاهش اثربخشی فرایندهای تغییر می گردد و بسیاری از سازمان ها از آن گله دارند. پدیده رفتاری به وسیله ممانعت از بازخور منفی، مانع تحول و توسعه سازمانی موثر می شود، از این رو سازمان توانایی بررسی و تصحیح خطاها را از دست می دهد. بنابراین توجه به این مشکل رایج در سازمان ها، از اهمیت زیادی برخوردار است.هدف اصلی پژوهش حاضر، ارائه روشی برای شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر سکوت سازمانی به روش دیمتل فازی در شرکتهای سرمایه گذاری خراسان رضوی است. جامعه آماری این پژوهش را 12 تَن از خبرگان حوزه مدیریت مالی وسرمایه گذاری در موسسات مالی وسرمایه گذاری تشکیل میدهند که این افراد بر اساس رویکرد نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. در این پژوهش با مطالعه مبانی نظری پژوهشهای داخلی و خارجی 25 عامل موثر بر سکوت سازمانی در این شرکتها را شناسایی کرد که این 25 معیار شامل عوامل مدیریتی،عوامل مربوط به کارکنان و عوامل سازمانی است. در پژوهش حاضر، برای گردآوری داده ها از دو پرسشنامه استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل دادهها، دو روش دیمتل فازی و آزمون t اسیودنت به کار رفت..در ادامه آزمون دیمتل فازی انجام پذیرفت که عوامل تاثیرگذار (علّی) و تاثیر پذیر(معلولی) شناسایی شدند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

94 - بررسی روابط بین بورس های تهران و استانبول: علیت و همجمعی
جواد شکرخواه سینا عنایت‌الهی احمد موید فرد

بازارهای سهام یکی از مهم ترین اجزاء اقتصاد هر کشوری محسوب می شوند که شناخت عوامل موثر بر آنها به داشتن اقتصاد پویا و با شاخص های مطلوب یاری می رساند. همچنین بررسی روابط بین بور س های مختلف از سویی به شناخت بهتر جریان سرمایه و از سویی دیگر به تصمیم گیری بهتر در مورد سیاس أکثر

بازارهای سهام یکی از مهم ترین اجزاء اقتصاد هر کشوری محسوب می شوند که شناخت عوامل موثر بر آنها به داشتن اقتصاد پویا و با شاخص های مطلوب یاری می رساند. همچنین بررسی روابط بین بور س های مختلف از سویی به شناخت بهتر جریان سرمایه و از سویی دیگر به تصمیم گیری بهتر در مورد سیاستگذرای و سرمایه گذاری در بازار سرمایه منجر می شود. در این مقاله به ارتباط بین بورس های تهران و استانبول با استفاده از داده های روزانه و در دوره 13 مارس 2001 تا 6 نوامبر 2015 پرداخته ‌شده است. آزمون علیت گرنجر برای بررسی رابطه علیت و آزمون همگرایی یوهانسون برای بررسی رابطه هم جمعی و بلندمدت بین متغیرها استفاده شده است. نتایج حاکی از وجود رابطه علیت یک‌طرفه از بورس استانبول به بورس تهران می باشد به این معنی که تغییرات بورس استانبول بر بورس تهران اثرگذار بوده و نه بالعکس. آمارهای توصیفی نیز وجود یک همبستگی بالا بین این دو بورس را نشان می دهد. در پایان نیز نتایج آزمون همگرایی یوهانسون وجود بردار همگرایی بین این دو بورس و وجود رابطه ی تعادلی بلندمدت را تائید نمی‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

95 - بررسی رابطة توسعه نظام مالی اسلامی و جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی
غلامرضا امینی خیابانی کریم حمدی

با توجه به نقش شاخص های اقتصادی در رشد شرکت ها، در این مطالعه قصد داریم رابطة توسعه نظام مالی اسلامی و جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی را در قالب روش های پانل دیتا مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم. تکنیک‌های مرتبط با پانل دیتا شامل ریشه واحد پانلی، هم انباشتگی پانلی و مدل ت أکثر

با توجه به نقش شاخص های اقتصادی در رشد شرکت ها، در این مطالعه قصد داریم رابطة توسعه نظام مالی اسلامی و جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی را در قالب روش های پانل دیتا مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم. تکنیک‌های مرتبط با پانل دیتا شامل ریشه واحد پانلی، هم انباشتگی پانلی و مدل تصحیح خطای برداری پانلی و رابطه علیت گرنجری هستند. لازم به ذکر است داده های مربوط به سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی از بسته نرم‌افزاری حاوی شاخص های توسعه جهانی که سالانه توسط بانک جهانی منتشر می شود و همچنین از پایگاه اطلاعاتی UNCTAD در سال 2015 استخراج شده است. شاخص های مربوط به توسعه نظام مالی اسلامی شامل تعادل، یکپارچگی، مقبولیت، و تداوم است و از آخرین گزارشات موسسه آموزش و تحقیقات بانک توسعه اسلامی گردآوری شده است. یافته های تحقیق بیان کننده رابطه علی دو طرفه میان توسعه نظام مالی اسلامی و جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در کوتاه مدت و بلند‌مدت است. ضمن اینکه شواهد حاکی از رابطه علیت گرنجری قوی میان این دو متغیر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

96 - تخمین ارزش خالص فعلی پروژه‌های صنعتی- معدنی با استفاده از شبکه عصبی رگرسیون عمومی
حسین بدیعی مهیار یوسفی طالب پرگر

در بررسی اقتصادی پروژه های صنعتی و معدنی و تخمین ارزش خااص فعلی سرمایه گذاری، بسیاری از پارامترها مربوط به آینده و غیر قطعی می باشند بنابراین بررسی این پروژه ها و تخمین رفتار پارامترهای غیر قطعی بر مبنای پیش بینی استوار هستند. در این حالت به منظور حصول نتایج واقعبینانه أکثر

در بررسی اقتصادی پروژه های صنعتی و معدنی و تخمین ارزش خااص فعلی سرمایه گذاری، بسیاری از پارامترها مربوط به آینده و غیر قطعی می باشند بنابراین بررسی این پروژه ها و تخمین رفتار پارامترهای غیر قطعی بر مبنای پیش بینی استوار هستند. در این حالت به منظور حصول نتایج واقعبینانه تر، عموماً از تکنیک های بررسی تحت شرایط ریسک در پیش بینی دقیق تر پارامترهای آینده استفاده می شود. در این خصوص روش های مختلفی وجود دارد که یکی از آن ها استفاده از مدل های شبیه سازی می باشد. در این مدل ها رفتار فاکتورهای متغیر به طور قطعی شناخته شده نیست و این عدم قطعیت نه به صورت یک عدد ثابت، بلکه به صورت یک متغیر تصادفی در نظر گرفته شده و رفتار این متغیر یا متغیرهای تصادفی از طریق برآورد یک تابع توزیع احتمالی و شبیه سازی آن تحلیل می شود. مقاله حاضر با هدف بررسی فنی و اقتصادی واحد صنعتی-معدنی طلای کوه زر تربت حیدریه در حالت ریسک برای یک دوره 7ساله، به تشریح کاربرد روش شبیه سازی در تحلیل سیستم های اقتصادی معدنی پرداخته و همچنین از روش هوش مصنوعی رگرسیون عمومی برای تخمین ارزش خاص فعلی سرمایه گذاری واحد فوق استفاده نموده است. بنابراین پس از انجام محاسبات و تشکیل جدول جریان نقدینگی، از اطلاعات به دست آمده از سال های گذشته و حال، به عنوان مبنایی برای تخمین رفتار آینده پارامترهای تاثیر گذار و دارای عدم قطعیت استفاده شده و میزان تغییرات سال های آتی برای هر یک از این متغیرها به صورت یک تابع توزیع احتمالی پیش بینی گردیده است. سپس با جاگذاری توابع توزیع متغیرهای غیرقطعی در سلول های جدول جریان نقدینگی، نمونه برداری تصادفی صورت گرفت و در نهایت با استفاده از تکنیک شبیه سازی، رفتار آینده سیستم و دامنه تغییرات ارزش خالص فعلی تحت شرایط ریسک مورد پیش بینی و تحلیل قرار گرفت. سپس با استفاده نتایج حاصل از شبیه سازی، یک شبکه عصبی رگرسیون عمومی برای پیش بینی و تخمین ارزش خالص فعلی در شرایط وجود متغیرهای غیر قطعی، مانند تولید سالیانه و هزینه تولید، طراحی و اجرا گردید و نتایج نشان داد که شبکه طراحی شده با قابلییت اطمینان خوبی می تواند ارزش خالص فعلی را پیش بینی نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

97 - بررسی سرانه و عوامل تاثیرگذاردردست یابی به فضای سبزمطلوب درشهرهای کوچک (مطالعه ‌موردی ‌شهر زیارتعلی)
امید حیدری بهروز نارویی اسماعیل صالحی لعبت زبردست

فضای سبز نقش مهمی درپایداری یک شهر دارد که درصورت توجه به استاندارد های زیست محیطی وپراکنش مناسب آن در ارتباط با فاکتور های مختلفی چون جمعیت، تراکم و مساحت، می تواند نقش مثبتی را بر بهبود کیفیت زندگی ایفا کند. از همین رو بررسی و تحلیل کاربری فضای سبز و تعیین سرانه آن با أکثر

فضای سبز نقش مهمی درپایداری یک شهر دارد که درصورت توجه به استاندارد های زیست محیطی وپراکنش مناسب آن در ارتباط با فاکتور های مختلفی چون جمعیت، تراکم و مساحت، می تواند نقش مثبتی را بر بهبود کیفیت زندگی ایفا کند. از همین رو بررسی و تحلیل کاربری فضای سبز و تعیین سرانه آن با استفاده ازمدل معماری بهرام سلطانی و تخمین حجم نمونه با استفاده از مدل کوکران در یکی از گرم و خشک ترین شهرهای ایران و ارایه پیشنهاد های ایده آلی در راستای ایجاد تعادل درساختار کالبدی- اجتماعی شهر مورد مطالعه، به عنوان موضوع پژوهش حاضر می تواند حایز اهمیت باشد. این پژوهش از نوع کاربردی و براساس شیوه توصیفی _ تحلیلی نگاشته شده، که اقدام به جمع آوری اطلاعات اسنادی (کتابخانه ای) ومیدانی کرده که ابتدا با ایجاد مدل شاخص مشکلات فضای سبز شهری درقالب پنج شاخص وسپس شکستن این شاخص ها به چهارده مولفه، و امتیاز بندی این مولفه ها از 10-0 که نهایتا با استفاده ازتحلیل سلسله مراتبی، میزان درجه اهمیت هرکدام ازمولفه ها مشخص شد. همچنین 340پرسش نامه به طور تصادفی بین این تعداد شهروند توزیع شد. نتایج پژوهش روشن ساخت که وضعیت موجود فضای سبز، پراکنش و توزیع آن در منطقه از استاندارد های معمول در شهرهای کوچک به دور بوده و ساکنین آن را با مشکلاتی رو به رو کرده است. بیش ترین مشکل موجود درفضاهای سبزشهری کاستی درتجربه های متنوع بوده که میانگین 23/4 را به خود اختصاص داده و ازسویی محاسبات انجام شده نیزگویای کمبود مقدار فضای سبزی در حد 3/64977 متر مربع است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

98 - شناسایی صفات مؤثر بر عملکرد ریشه چغندرقند (Beta vulgaris L.) تحت شرایط آلودگی طبیعی ریزوکتونیایی
حیدر عزیزی

به منظور شناسایی صفات مؤثر بر عملکرد ریشه و تعیین روابط علت و معلولی بین آن¬ها، تعداد 20 رقم مختلف چغندرقند در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با چهار تکرار به لحاظ 11 صفت مهم کمّی و کیفی شامل عملکرد ریشه، عملکرد قند ناخالص، عملکرد قند خالص، درصد قند ناخالص، درصد قند خالص أکثر

به منظور شناسایی صفات مؤثر بر عملکرد ریشه و تعیین روابط علت و معلولی بین آن¬ها، تعداد 20 رقم مختلف چغندرقند در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با چهار تکرار به لحاظ 11 صفت مهم کمّی و کیفی شامل عملکرد ریشه، عملکرد قند ناخالص، عملکرد قند خالص، درصد قند ناخالص، درصد قند خالص، ضریب استحصال شکر، α-آمینو نیتروژن، سدیم، پتاسیم، ضریب قلیاییت و درصد قند ملاس مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف بین ارقام مورد بررسی از نظر صفت مقدار نیتروژن مضره ریشه در سطح احتمال پنج درصد و برای سایر صفات، در سطح احتمال یک درصد معنی¬دار بود. ضرایب تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی برای اکثر صفات بالا بود که بیانگر وجود تنوع نسبتاً بالا در ارقام مورد مطالعه برای صفات ارزیابی شده می¬باشد. ضرایب همبستگی بین صفات نشان داد که بیشترین همبستگی منفی و معنی¬دار به ترتیب در بین صفت عملکرد ریشه با صفات درصد قند ناخالص (62/0-)، درصد قند خالص (53/0-)، ضریب قلیاییت (52/0-)، مقدار پتاسیم (49/0)، سدیم ریشه (45/0-) و همچنین میزان قند ملاس (49/0-) و با صفات عملکرد قند ناخالص (95/0)، عملکرد قند خالص (90/0) و ضریب استحصال شکر (58/0) همبستگی مثبت و معنی¬داری وجود دارد. در تجزیه رگرسیون چندگانه به روش گام به گام، صفات درصد قند خالص و ناخالص، میزان نیتروژن مضره و ضریب قلیاییت به ترتیب وارد مدل شدند که 82 درصد از تغییرات عملکرد ریشه را توجیه کردند. بر اساس نتایج تجزیه علیّت، صفات میزان نیتروژن مضره (35/0) و درصد قند خالص (31/0-) به ترتیب بیشترین اثر مستقیم را با عملکرد ریشه داشتند، بنابراین گزینش بر اساس صفات مذکور می¬تواند ما را در دستیابی به ژنوتیپ¬های با عملکرد بالا یاری دهد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

99 - بررسی مضامین تعلیمی در شعر فرخی یزدی و ایرج میرزا
سیده مریم جزایری شهریار شادی گو ناهید جعفری دهکردی

10.30495/clq.2021.679714

از دیرباز تا کنون شاعران با در نظر گرفتن دستورالعمل های اخلاقی و تعلیمی در شعر خود سعی بر بهبود اوضاع جامعه داشته اند. با شکل‌گیری مشروطه و سیاست‌های حاکم نیاز به تعلیم و اصول اخلاق به مردم جامعه احساس می شد. این پژوهش بر مبنای روش توصیفی‌-تحلیلی حاصل از مطالعات کتابخان أکثر

از دیرباز تا کنون شاعران با در نظر گرفتن دستورالعمل های اخلاقی و تعلیمی در شعر خود سعی بر بهبود اوضاع جامعه داشته اند. با شکل‌گیری مشروطه و سیاست‌های حاکم نیاز به تعلیم و اصول اخلاق به مردم جامعه احساس می شد. این پژوهش بر مبنای روش توصیفی‌-تحلیلی حاصل از مطالعات کتابخانه‌ای انجام شده و هدف اصلی آن تبیین نمودهای تعلیمی در اشعار فرخی یزدی و ایرج میرزا است. فرخی یزدی و ایرج میرزا از جمله شاعران آزادی خواه عصر مشروطه هستند که به تعلیم و آگاهی بخشیدن مردم توجه داشته‌اند. بررسی اشعار این دو شاعر نشان می دهد که، بینش اجتماعی آن‌ها و موضع گیری متفاوتشان در مورد تعلیم و تربیت تا حد زیادی از طبقه اجتماعی آن‌ها تأثیر پذیرفته است. نتیجه این پژوهش حکایت از آن دارد که، به دلیل تفاوت‌های خانوادگی، فکری و سیاسی دو شاعر، مضامین تعلیماتی در شعر آن ها در دو جهت متفاوت سیر می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

100 - نگاهی تطبیقی به شیوۀ تاریخ‌نگاری «طبری» و «مسعودی»
محمود رمضانی منیژه فلاحی رضا فهیمی

تاریخ‌نگاری ایرانی، به مثابه بخشی از سنت تاریخ‌نگاری اسلامی، در قرون نخستین به ثمر نشستن دین مبین اسلام از دل مکتب تاریخ‌نگارانه عراق برآمد و برخی از بزرگ‌ترین مورخان مسلمان را در دل خود پروراند. هرچند تاریخ‌نگاری اسلامی ، هم زمان با تکوین تمدن اسلامی به سرعت رو به رشد أکثر

تاریخ‌نگاری ایرانی، به مثابه بخشی از سنت تاریخ‌نگاری اسلامی، در قرون نخستین به ثمر نشستن دین مبین اسلام از دل مکتب تاریخ‌نگارانه عراق برآمد و برخی از بزرگ‌ترین مورخان مسلمان را در دل خود پروراند. هرچند تاریخ‌نگاری اسلامی ، هم زمان با تکوین تمدن اسلامی به سرعت رو به رشد نهاد، اما پویایی و رشد فلسفی چندانی نداشت. در بهترین حالت با رویکردی کلامی و با روشی متأثر از قاعده علوم حدیث و رجال بررسی می‌شد. البته چهره‌هایی استثنایی همانند طبری و مسعودی تا حدودی متفاوت‌تر از دیگران عمل کرده و نگاه مشخص‌تری به موضوع داشته‌اند . یکی از دلایل معروف بودن طبری را در طی قرون متوالی، می توان ثمره روش تاریخ نگاری او دانست؛ روشی که به شدت متاثیر از روش محدثان است؛ هم در جمع آوری داده های تاریخی و هم در نگارش آنها. از طرف دیگر مسعودی مورخ برجسته سده های سوم و چهارم هجری،یکی از بنیان گذاران تاریخ نگاری تحلیلی و عقلی به شمار می رود که با تالیف آثار خود، نگرش خاصی در تاریخ نگاری تحلیلی بر پایه عقل اعمال نمود. بر این مبنا در این پژوهش سعی خواهیم کرد با بهره‌گیری از روش تحلیلی- توصیفی به مقایسه سبک تاریخ نگاری طبری و مسعودی بپردازیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

101 - تحلیل تطبیقی سبک‌شناسی زبانی در رزم رستم با اشکبوس شاهنامه و رزم عمروعاص با علی (ع) علی‌نامه
فرشاد اسکندری شرفی حسین صحراگرد حسن حیدری

10.30495/clq.2023.1954332.2389

علی‌نامه نخستین حماسۀ دینی ادب فارسی، بازمانده از قرن پنجم هجری، است. سرایندۀ این منظومه، شاعری شیعی مذهب، متخلص به ربیع است که آن را در شرح مغازی امام علی (ع)، به‌ویژه جنگ‌های ایشان در جمل و صفین، و در مقابله با شاهنامه، سروده است. هدف پژوهش پیش‌رو که روشی توصیفی- تحلی أکثر

علی‌نامه نخستین حماسۀ دینی ادب فارسی، بازمانده از قرن پنجم هجری، است. سرایندۀ این منظومه، شاعری شیعی مذهب، متخلص به ربیع است که آن را در شرح مغازی امام علی (ع)، به‌ویژه جنگ‌های ایشان در جمل و صفین، و در مقابله با شاهنامه، سروده است. هدف پژوهش پیش‌رو که روشی توصیفی- تحلیلی دارد و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای صورت می‌گیرد، مشخص نمودن میزان تأثیرپذیری این حماسۀ دینی کمتر شناخته شده، از عناصر سبکی شاهنامه فردوسی، در سطح زبانی است. رویکرد پژوهش تطبیقی است؛ به همین منظور ابتدا دو داستانِ رزم رستم با اشکبوس و رزم عمروعاص با علی (ع) از شاهنامه فردوسی و علی‌نامه ربیع انتخاب و از نظر مختصات آوایی، لغوی و نحوی بررسی و با هم مقایسه شده است تا ویژگی‌های مشترک و متمایز سبکی آن‌ها در سطح زبانی مشخص و تحلیل آماری گردد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که علی‌نامه اگر چه هفتاد سال پس از شاهنامه و در مقابله با آن سروده شده است؛ اما از نظر سبک زبانی تا حد فراوانی تحت تأثیر شاهنامه قرار گرفته است؛ به‌گونه‌ای که بسیاری از مختصات آوایی، لغوی و نحوی موجود در شاهنامه و سبک خراسانی در آن به کار رفته است. تأثیرپذیری فراوان علی‌نامه از شاهنامه نشانگر این است که شاهنامه همواره به‌عنوان اثری شاخص و صاحب‌سبک الهام‌بخش دیگر حماسه‌سرایان بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

102 - تبیین شاخصه دینی در اندیشه حکومتی سعدی و طرطوشی؛ موردکاوی گلستان و سراج الملوک
فاضل عباس زاده شهرام دلشاد

10.30495/clq.2021.683767

آثار مختلفی در ادبیات فارسی و عربی پدید آمده‌اند که با رویکردی موعظه‌گونه، اقشار مختلف مردم را مورد مناصحه و ارشاد قرار داده و سعی در تقویت اخلاق و تحکیم مدنیت جامعه داشته‌اند. از جمله این اقشار سلاطین و شاهان هستند که نویسندگان این آثار، این گروه را مخاطب قرار داده و ت أکثر

آثار مختلفی در ادبیات فارسی و عربی پدید آمده‌اند که با رویکردی موعظه‌گونه، اقشار مختلف مردم را مورد مناصحه و ارشاد قرار داده و سعی در تقویت اخلاق و تحکیم مدنیت جامعه داشته‌اند. از جمله این اقشار سلاطین و شاهان هستند که نویسندگان این آثار، این گروه را مخاطب قرار داده و تلاش نموده اند جایگاه سلطان و شیوه‌هایی حکومتی وی را تشریح نمایند و در این میان به اصول دینی، سیاسی، و اخلاقی و مدیریتی و نظائر آن توجه داشته‌اند. سعدی در گلستان خود در بابی مخصوص به سیرت پادشاهان و در دیگر ابواب به طور گذرا، به اخلاق و محاسن و مساوی این گروه می‌پردازد و به نوعی بایدها و نبایدهای آن‌ها را ذکر می کند. طرطوشی نیز در سراج الملوک درباره سلاطین سخن رانده و اصول اخلاقی و سیاسی که باید ملک به آن آراسته باشد را بیان می دارد. این پژوهش در صدد است تا به شکلی ویژه، نقش شاخصه دینی را در اندیشه حکومتی سعدی و طرطوشی در سه محور جایگاه سلطان، شیوه حکومتی، و مفهوم زوال پذیری حکومت، مورد بررسی قرار دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

103 - بررسی تطبیقی رذایل اخلاقی در حدیقة الحقیقة سنایی و بوستان سعدی
خدیجه فرجادزاده جواد مهربان قزلحصار

10.30495/clq.2021.683768

اندرزها و تعالیم اخلاقی، همواره جزو مفاهیم برجسته شعر بوده و سنایی و سعدی از جمله شاعران اخلاق مدار و اخلاق گرا هستند. ما در این پژوهش به بررسی تطبیقی مضامین اخلاقی در حدیقۀ الحقیقة سنایی و بوستان سعدی با رویکرد تحلیل محتوا پرداخته ایم. نگارنده پس از مقدمه ای در اخلاق و أکثر

اندرزها و تعالیم اخلاقی، همواره جزو مفاهیم برجسته شعر بوده و سنایی و سعدی از جمله شاعران اخلاق مدار و اخلاق گرا هستند. ما در این پژوهش به بررسی تطبیقی مضامین اخلاقی در حدیقۀ الحقیقة سنایی و بوستان سعدی با رویکرد تحلیل محتوا پرداخته ایم. نگارنده پس از مقدمه ای در اخلاق و مضامین اخلاقی، عمده توجه را با در نظر گرفتن اندیشه های سنایی و سعدی در دو اثر مذکور بر اساس مبارزه با نفس معطوف داشته و در این زمینه ها از آیات قرآن، احادیث و اشعاری که گواه اثبات این مطلب بوده، استفاده شایانی کرده و در نتیجه گیری ملحوظ داشته است. در نهایت این دستاورد حاصل شد که محور مشترک تعالیم اخلاقی حدیقۀ الحقیقة سنایی و بوستان سعدی، سعادت انسان بوده است. سنایی با زبانی روان و با بیانی عرفانی و نگاه شریعت مدارانه، مخاطبانش را به رعایت فضایل اخلاقی و پرهیز از رذایل اخلاقی در جهت اصلاح جامعه دعوت می کند. سعدی هم انسان آرمانی خود را در هر مرتبه اجتماعی که باشد به مبارزه نفسانی و اخلاق مداری فرا می خواند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

104 - بررسی تطبیقی رئالیسم اجتماعی در داستانهای «ماشین‌ها پنج قروش» صباح الدین علی با «بیست و چهارساعت در خواب و بیداری» صمد بهرنگی
موسی رحیمی محمد شاهین

برکسی پوشیده نیست که رئالیسم یکی از بزرگترین مکتب های ادبی جهان است. این جریان ادبی گسترده‌ و تاثیرگذار از اواخر قرن نوزدهم در اروپا و امریکا با ظهور رمان و داستان کوتاه نویسی آغاز شد. در اوایل قرن بیستم با کمی تاخیر این جریان در ادبیات ایران و ترکیه زبان فارسی مکتب ها أکثر

برکسی پوشیده نیست که رئالیسم یکی از بزرگترین مکتب های ادبی جهان است. این جریان ادبی گسترده‌ و تاثیرگذار از اواخر قرن نوزدهم در اروپا و امریکا با ظهور رمان و داستان کوتاه نویسی آغاز شد. در اوایل قرن بیستم با کمی تاخیر این جریان در ادبیات ایران و ترکیه زبان فارسی مکتب ها و جریانهایی همچون رئالیسم و رئالیسم اجتماعی بر ادبیات داستانی معاصر هر دو کشور ترکیه و ایران سابه گسترده است. گرایش و علاقه نویسندگان رئالیسم اجتماعی در هر دو زبان انعکاس پیامدهای ناخوشایند تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است که در ادبیات معاصر آنها ظهور یافته است. صباح الدین علی یکی از برجسته‌ترین رمان نویسان و داستان کوتاه نویسان ترکیه است و از رهبران رئالیسم اجتماعی پس از جمهوری ترکیه محسوب می‌شود. صمد بهرنگی نیز از مشهورترین و تاثیرگذارترین نویسندگان معاصر ایران هستند که رئالیسم اجتماعی در آثارشان مشهود است. مقالۀ حاضر پژوهشی است تطبیقی- مقایسه‌ای از داستانهای ماشین‌ها پنج قروش صباح الدین علی و بیست و چهارساعت در خواب و بیداری صمد بهرنگی که با هدف شناخت تفاوت ها و شباهت‌های موجود در این آثار با روش تحلیلی-توصیفی نوشته شده است. واژگان کلیدی: رئالیسم اجتماعی، ادبیات داستانی معاصر ترکیه و ایران، صباح الدین علی، صمد بهرنگی. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

105 - بررسی تطبیقی داستان جزیره‌ از غزاله علیزاده و من می‌روم نوشته ژان اشنوز از منظر آرای باختین
مریم دیباج رضوان صادقی قهساره

در این مقاله با استفاده از مولفه چندصدایی باختین، مصداق ها و کاربست آن را با شیوه توصیفی تحلیلی در داستان جزیره غزاله علیزاده و رمان من می روم از ژان اشنوز بررسی کرده ایم و کوشیده ایم در آغاز به این سوال پاسخ دهیم که چندآوایی چه مولفه هایی دارد و چگونه در این دو داستان أکثر

در این مقاله با استفاده از مولفه چندصدایی باختین، مصداق ها و کاربست آن را با شیوه توصیفی تحلیلی در داستان جزیره غزاله علیزاده و رمان من می روم از ژان اشنوز بررسی کرده ایم و کوشیده ایم در آغاز به این سوال پاسخ دهیم که چندآوایی چه مولفه هایی دارد و چگونه در این دو داستان نمود پیدا می کند. بر این اساس، تاکید این جستار بر بینامتنیت، چندزبانی و گفتگومندی است، چرا که منطق گفتگومندی و چندصدایی زمینه ساز خلق مفهومی تازه از سوی ژولیا کریستوا به نام بینامتنیت شده است. در ادامه این مولفه ها در هر دو داستان‌ بررسی و تحلیل میشوند. از منظرباختین چندآوایی به معنای وجود چندین صداست. هر شخصیّت بازنمای صدایی‌ست که یک خود فردی را جدای از دیگران نمایندگی می‌کند. داستان جزیره‌ی علیزاده متنی است که توانسته از نفوذ اندیشه تک گویه در گفتمان دوری جوید و زمینه ای مناسب را برای تضارب صداها واندیشه های متنفاوت و نگرش های ناهمگون و در نتیجه پذیرش دیگری به مثابه آگاهی مستقل و جداگانه فراهم آورد. در همین راستا در داستان من می‌روم اشنوز بازی با کلمات، ابهام، نمادپردازی، درهم‌آمیختن ژانرها، اتصال کوتاه، نقل قول‌هایی از نویسندگان دیگر یا بینامتنیت و طنز بیشتر به چشم می‌خورد. برآیند این مقاله آن است بینامتنیت که از مولفه‌های بدیع گفتگومندی می‌باشد در هر دو داستان به وضوح وجود دارد، لذا در نظر داریم با ذکر مثال نشان دهیم این مولفه چگونه در دو داستان نمود پیدا کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

106 - واکاوی تطبیقی ادبیات اعتراض‎ در اشعار سمیح القاسم و علیرضا قزوه (با تکیه بر انتقاد از نهادهای بین‎المللی)
صابره سیاوشی مصطفی جاوید مهر ناهید نصیحت

10.30495/clq.2023.1977448.2508

اعتراض نوعی موضع&lrm;گیری است که اساسی&lrm;ترین کاربرد آن، سلب احساس امنیت از فرد یا مجموعه&lrm;ای است که مورد دادخواهی قرار گرفته است. درجۀ تأثیرگذاری اعتراض، بنابر نوع آن، متفاوت است. یکی از تأثیرگذارترین انواع اعتراض، در قالب شعر خود&lrm;نمایی می&lrm;کند؛ زیرا شاعران أکثر

اعتراض نوعی موضع&lrm;گیری است که اساسی&lrm;ترین کاربرد آن، سلب احساس امنیت از فرد یا مجموعه&lrm;ای است که مورد دادخواهی قرار گرفته است. درجۀ تأثیرگذاری اعتراض، بنابر نوع آن، متفاوت است. یکی از تأثیرگذارترین انواع اعتراض، در قالب شعر خود&lrm;نمایی می&lrm;کند؛ زیرا شاعران به‌وسیلۀ بیان اعتراضات خود، نقش بسزایی در بیدار کردن مردم و بیرون آوردن جامعه از خمودگی و وارفتگی دارند. این جستار به تطبیق اشعار اعتراضی دو شاعر معاصر فلسطینی و ایرانی به نام&lrm;های سمیح القاسم و علیرضا قزوه اهتمام دارد. تلاش نویسندگان بر آن بوده است که بر&lrm;اساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، اشتراکات و افتراقات اشعار این دو شاعر را، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار دهند. نتایج به‌دست‌آمده نشان از آن دارد که نوع ادبیات سمیح القاسم آمیخته با عجز و ناتوانی است که نشان از ناامیدی ایشان دارد اما علیرضا قزوه از موضع قدرت و با نوعی قاطعیت به نقد نهادهای بین&lrm;المللی پرداخته است که نشان&lrm;دهندۀ امیدواری اوست و این امیدواری و ناامیدی، ناشی از فضای جامعۀ این دو شاعر است؛ به این قرار که از نگاه سمیح القاسم به دلیل فقدان بستر مناسب، میزان تأثیرگذاری مفاهیم شعری به حداقل رسیده و درنهایت منجر به ناامیدی شاعر گشته است. از نتایج به‌دست‌آمدۀ دیگر نوع پردازش دو شاعر به مسائل است که هر دو شاعر برای میان&lrm;تهی نشان دادن نهادهای بین&lrm;المللی، به ظواهر آن پرداخته&lrm;اند با این تفاوت که سمیح القاسم به‌ظاهر اعضای این سازمان&lrm;ها پرداخته اما علیرضا قزوه به&lrm;طور کل ساختارها را به چالش کشیده است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

107 - بررسی تطبیقی شعر وراق هروی و سعدی با محوریت نوع تعلیمی
آیت شوکتی مسعود باوان پوری وحید سجادی فر

10.30495/clq.2023.1974337.2492

محمود وراق هروی و سعدی شیرازی دو تن از شاعرانی هستند که در دیوان‌های شعری خویش به حکمت، پند و اندرز توجّه خاصی داشته‌اند. تأثیرپذیری از فرهنگ اسلامی و آموزه‌های دینی به‌ویژه قرآن و نهج‌البلاغه در کنار تجارب زندگی شخصی از جمله منابع حکمت در شعر آن‌ها محسوب می‌شود. سادگی أکثر

محمود وراق هروی و سعدی شیرازی دو تن از شاعرانی هستند که در دیوان‌های شعری خویش به حکمت، پند و اندرز توجّه خاصی داشته‌اند. تأثیرپذیری از فرهنگ اسلامی و آموزه‌های دینی به‌ویژه قرآن و نهج‌البلاغه در کنار تجارب زندگی شخصی از جمله منابع حکمت در شعر آن‌ها محسوب می‌شود. سادگی و وضوح واژه‌ها و عبارات، آزادی نسبی از اصطلاحات مهجور و نامفهوم، خروج از فرهنگ لغوی قدیم و استفاده از فرهنگ لغوی عصر خویش، بهره گرفتن از ضرب‌المثل‌ها متناسب با نیاز عصر و ذوق و سلیقه مردم و عوام‌پسند بودن آن از ویژگی‌های ادبیّات حکمی این دو شاعر فرزانه محسوب می‌شود. پژوهش حاضر بر آن است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با بهره‌گیری از مکتب آمریکایی ادبیّات تطبیقی به بررسی وجوه اشتراک در ادبیّات تعلیمی و حکمی دو شاعر بپردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که هر دو شاعر در قالب ابیات و انواع ادبی گوناگون، مکارم اخلاق از جمله کار و تلاش، صبر، جود و بخشش، ظلم‌ستیزی و ... را به مخاطبان‌شان توصیه کرده‌ و آنها را از صفات نکوهیده از جمله طمع، بخل و حسد و ...برحذر داشته‌اند. پرداختن به اصول اخلاقی و تعلیمی در شعر این دو شاعر گاه به حدی نزدیک است که گویی این شعار از تفکّر یک انسان برآمده‌اند؛ برای نمونه وراق در دو بیت مال و ثروت را وسیله‌ای برای حفظ و افزودن بزرگواری انسان می‌داند و سعدی نیز در یک بیت دقیقاً همین نکته را گوشزد می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

108 - حکایت «میوه خوردن غلام نزد پادشاه» در ادب عربی و فارسی بررسی آبشخور‌ها و تحلیل عناصر داستانی آن
سید محمدرضا ابن الرسول مریم کلانتری سمیه حسنعلیان

داستان میوه خوردن غلامی نزد خواجه‌اش از جمله داستان‌های تعلیمی است که در ادبیات عربی و فارسی صورت‌‌هایی از نثر و نظم آن یافت می‌شود. قدیم‌ترین مأخذ این روایت مربوط به ادبیات عربی در کتاب الإمتاع والمؤانسة از ابوحیان توحیدی (قرن چهارم) است. پس از آن نمونه‌های نثر و نظم ع أکثر

داستان میوه خوردن غلامی نزد خواجه‌اش از جمله داستان‌های تعلیمی است که در ادبیات عربی و فارسی صورت‌‌هایی از نثر و نظم آن یافت می‌شود. قدیم‌ترین مأخذ این روایت مربوط به ادبیات عربی در کتاب الإمتاع والمؤانسة از ابوحیان توحیدی (قرن چهارم) است. پس از آن نمونه‌های نثر و نظم عربی و فارسی تا پایان قرن نُه آن‌ را ذکر کرده‌اند. مولانا و عطار نیز در ادبیات فارسی خلاقانه به بازآفرینی منظوم این روایت پرداخته‌اند. این داستان که با دو روایت مختلف ذکر شده است به یک نتیجه‌گیری اخلاقی یکسانی که عبارت است از امانت‌داری و تعهد منتهی می‌شود. بدین رو بررسی آبشخورهای این حکایت، نه تنها آیندگان را با تجریبات اقوام گوناگون آشنا می‌کند بلکه به حفظ و ضبط فرهنگ و تاریخ پیشینیان نیز می‌پردازد. در این پژوهش ضمن مأخذیابی و مقایسه منابع عربی و فارسی روایت، به بررسی عناصر داستانی آن از جمله درون‌مایه، پیرنگ، شخصیت، گفت و گو، زاویه دید و صحنه می‌پردازیم و مشخص می‌کنیم مآخذ منظوم فارسی تا چه اندازه به مأخذ قدیم عربی شباهت دارند. از مهم‌ترین نتایج این بررسی که براساس شیوه قیاسی تطبیقی به انجام رسیده، این است که مضمون حکایت در همه مآخذ عربی و فارسی یکسان است و حکایات منظوم فارسی با الهام‌گیری از منابع کهن، مضمونی یکسان را با ساختاری متفاوت به نظم کشیده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

109 - اندیشه‌های تعلیمی جهانی درافسانه‌های ازوپ و کلیله‌ودمنه
نعمت اصفهانی عمران

یکی از انواع چهارگانه ادبیات که از روزگاران کهن مورد تأکید و اتفاق‌نظر ملت‌های صاحب فرهنگ و تمدن جهان بوده و هست، ادبیات‌تعلیمی است. ادبیات‌تعلیمی به نوعی از ادبیات گفته می‌شود که در آن خالق اثر با در مقابلْ قراردادن دو مفهوم خیر و شرّـ به‌طورغیرمستقیم‌ـ سعی دارد تا مض أکثر

یکی از انواع چهارگانه ادبیات که از روزگاران کهن مورد تأکید و اتفاق‌نظر ملت‌های صاحب فرهنگ و تمدن جهان بوده و هست، ادبیات‌تعلیمی است. ادبیات‌تعلیمی به نوعی از ادبیات گفته می‌شود که در آن خالق اثر با در مقابلْ قراردادن دو مفهوم خیر و شرّـ به‌طورغیرمستقیم‌ـ سعی دارد تا مضامین اخلاقی و حکمی را، ‌که در ادبیات کلاسیک جهان عموماً به زبان حیوانات (فابل) و در قالب پند و اندرز است، به دیگران آموزش ‌دهد. در میان آثار تعلیمی جهان به زبان فابل، دو اثر به نام‌های افسانه‌های ازوپ و کلیله و دمنه، که یکی متعلق به دنیای غرب و دیگری متعلق به جهان شرق است، بیش از آثار دیگر با مضامین اخلاقی و حکمی همراه است. برهمین‌اساس، نگارنده برآن‌است تا برخی از اصول اخلاقی افسانه‌های ازوپ و کلیله و دمنه را، که در تاریخ ادبیات جهان از جایگاه ارجمندی برخوردارند و در حوزه ادبیات‌تعلیمی مورد تأکید بسیاری از اندیشمندان اخلاق‌گرا می‌باشند، نقد و بررسی نماید. شایان ذکر است که آموزه‌های تعلیمی دو اثر مذکور در عرصه‌های مختلف زندگی بیش از همه در مسائل دینی، اجتماعی و سیاسی نمود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

110 - ساختارشکنی و هنجارگریزی تطبیقی نحوی، واژگانی و زمانی در شعر پروین اعتصامی
بهمن گرجیان فرنگیس عباس زاده

زبان یک واقعیت فرهنگی و محصول اندیشه انسانی است که با خلاقیت و نوع‌آوری همراه است. خلاقیت و آفرینندگی زبان انسان باعث ترکیب اصوات و ترکیب معانی در قالب ساخت‌های زبانی پیچیده در آفرینش‌های ادبی می‌شود و بالفعل شدن آن در فرایند اجتماعی شدن و فرهنگ سازی، خلاقیت ادبی را به أکثر

زبان یک واقعیت فرهنگی و محصول اندیشه انسانی است که با خلاقیت و نوع‌آوری همراه است. خلاقیت و آفرینندگی زبان انسان باعث ترکیب اصوات و ترکیب معانی در قالب ساخت‌های زبانی پیچیده در آفرینش‌های ادبی می‌شود و بالفعل شدن آن در فرایند اجتماعی شدن و فرهنگ سازی، خلاقیت ادبی را به همراه خواهد داشت. شاعر با استفاده از ساخت‌های زبانی، گذشته، حال، آینده را تصور کند و در هر زمان و مکان از واقعیت به سوی خیال حرکت نماید. در پژوهش حاضر به بررسی هنجارگریزی نحوی، واژگانی و زمانی در قطعات، مثنویات و منظومات پروین اعتصامی می‌پردازیم که شعرش نمادی از سبک عراقی و خراسانی می‌باشد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که وی از هنجارهای نحوی زبان متعارف و معیار بسیار دور شده است. ترتیب کلمات، تغییرات گرامری، باهم‌آیی با توجه به اصول و ساختار و سبک زبانی می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

111 - بررسی اشعار حافظ با دیوان امام علی از دیدگاه ادبیات‌تعلیمی
مسلم رجبی

یکی از بزرگ‌ترین غزل‌سرای قرن هشتم هجری، خواجه حافظ شیرازی است. درباره او همین بس که؛ مفاهیم تربیتی و مضامین والای اخلاقی در ‌لابه‌لای اشعار شورنگیزش، خودنمایی می‌کند و عواطف و احساسات پاک و سرشار خوانندگان را برمی‌انگیزد. نیک می‌‌دانیم که حافظ بر دیوان‌ شعرای پیشین تسل أکثر

یکی از بزرگ‌ترین غزل‌سرای قرن هشتم هجری، خواجه حافظ شیرازی است. درباره او همین بس که؛ مفاهیم تربیتی و مضامین والای اخلاقی در ‌لابه‌لای اشعار شورنگیزش، خودنمایی می‌کند و عواطف و احساسات پاک و سرشار خوانندگان را برمی‌انگیزد. نیک می‌‌دانیم که حافظ بر دیوان‌ شعرای پیشین تسلّط شگرفی داشته است و از مضامین بدیع و مفاهیم ناب آنان، برای ادای مقصود و ضرورت کلام خویش بهره می‌برده است. یکی از این دیوان‌های شعری، دیوان ارزشمند امام علیاست؛ چراکه قرابت مضامین اخلاقی و تربیتی اشعار حافظ در پاره‌ای از اوقات، نشان‌دهندة تأثیرِ مفاهیمِ والایِ اخلاقی و حکمیِ دیوان امام علیاست. این پژوهش با هدف بررسی تطبیقی دیوان حافظ شیرازی و دیوان امام علیاز دیدگاه ادبیات‌تعلیمی انجام گرفته است تا بتوان از وجوه تقارن و تشابه مضامین اخلاقی و تربیتی اشعار خواجه با سروده‌های امام علیبیش‌ازپیش آگاه شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

112 - مقایسۀ دنیا از منظر حضرت علی (علیه¬السّلام) در نهج¬البلاغه و دیدگاه مولانا در مثنوی
حبیب جدید الاسلامی

بی‌تردید جهان و آنچه در آن است برای وصول به کمال بنا شده است؛ بنابراین، بهره‌برداری از دنیا اگر در مسیر کمال باشد، مقدمة کمال نیز محسوب می‌شود. در نظرگاه حضرت علی، علیه‌السّلام، دنیا، آن زمان مذموم است که به هوس‌های زودگذر آن دل بسته شود و متعلّقات آن در راه رضای حق تعا أکثر

بی‌تردید جهان و آنچه در آن است برای وصول به کمال بنا شده است؛ بنابراین، بهره‌برداری از دنیا اگر در مسیر کمال باشد، مقدمة کمال نیز محسوب می‌شود. در نظرگاه حضرت علی، علیه‌السّلام، دنیا، آن زمان مذموم است که به هوس‌های زودگذر آن دل بسته شود و متعلّقات آن در راه رضای حق تعالی مورد استفاده قرار نگیرد. از نظر مولوی دنیا همچون زن جادوگری است که سحر و جادویش باعث فریب آدمیان می‌شود. زندان است و انسان‌ها زندانیان گرفتار در این زندان؛ صحرای خشک و لم یزرعی است و انسان‌ها همچون قوم بنی‌اسرائیل گرفتار در این صحرا. جویندۀ دنیا دچار شقاوت است و جویندۀ آخرت دارندۀ سعادت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

113 - بررسی تطبیقی دیدگاه های بالزاک و جمال زاده در دو اثر اوژنی گرانده و دارالمجانین
کریم حیاتی آشتیانی سونیا طالبی

اونوره دو بالزاک و محمد علی جمال زاده، از متفکدران و نویسدندگان بنامفرانسه و ایران بودند که با آفرینش آثار خود تأثیر بسزایی در شکل گیریاندیشه و تفکرات جامعه عصر خویش داشته و به بسط ادبیات واقع گرایی بهعنوان شیوه ای مشخص در به تصویر کشیدن واقعیت های اجتماعی پرداختند.مقال أکثر

اونوره دو بالزاک و محمد علی جمال زاده، از متفکدران و نویسدندگان بنامفرانسه و ایران بودند که با آفرینش آثار خود تأثیر بسزایی در شکل گیریاندیشه و تفکرات جامعه عصر خویش داشته و به بسط ادبیات واقع گرایی بهعنوان شیوه ای مشخص در به تصویر کشیدن واقعیت های اجتماعی پرداختند.مقاله حاضر بر این فرض بنا شده است که میان اندیشه های این دو نویسدنده بهدلیل شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعه، مدی توان تشابه و ارتبارقاعده مندی را مشاهده کرد و شاید از این روی است که جمال زاده از رئالیسدت بزرگی همچون بالزاک الهام گرفته است. بدین ترتیب در طی این تحقیق، که بهبررسی مضامین اجتماعی یکسان میان دو اثر اوژنی گرانده بالزاک ودارالمجانین جمال زاده اختصاص یافته، ابتدا تأثیر محیط، اجتماع و روابط علتو معلولی در واقایت های زندگی و تحلیل و شناساندن دقیق تیپ های اجتماعیمطالعه می گردد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

114 - اغتنام فرصت در گلستان و بوستان سعدی و مطابقت آن با نهج البلاغه
حسینعلی موسی‌زاده سیدمحمود سیدصادقی سیدجعفر حمیدی

این جستار ادبی موضوع اغتنام فرصت را مورد کنکاش قرار داده است، موضوعی که امروزه با نام مدیریت زمان در نزد نظریه پردازان روان‌شناسی موفقیت و صاحبنظران علم مدیریت اهمیت ویژه‌ای دارد. سعدی که در زمینه پیام‌های اخلاقی، برجسته‌ترین شاعر ادبیات فارسی شناخته شده. با توجّه به آن أکثر

این جستار ادبی موضوع اغتنام فرصت را مورد کنکاش قرار داده است، موضوعی که امروزه با نام مدیریت زمان در نزد نظریه پردازان روان‌شناسی موفقیت و صاحبنظران علم مدیریت اهمیت ویژه‌ای دارد. سعدی که در زمینه پیام‌های اخلاقی، برجسته‌ترین شاعر ادبیات فارسی شناخته شده. با توجّه به آنچه در این پژوهش آمده در کتاب‌های گلستان و بوستان عنایت خاصی به اغتنام فرصت داشته است و آن را لازمه بهره‌مندی بیش‌تر از زندگی دنیوی و اخروی می‌دانست. در این تحقیق کوشش شده است تا دیدگاه شیخ شیراز با عقیده امام نخستین شیعیان مقایسه گردد و با منطق روان‌شناسان موفقیت امروزی شرح داده شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

115 - درآمدی بر ادبیات تطبیقی غیرجدّ
سیّداحمد حسینی کازرونی

ادبیّات منظوم و منثور را به دو بخش کلّی تقسیم کرده اند: جدّ و هزل.جدّیات شامل نوشتارهای اخلاقی، عشقی، رزمی و بزمی است؛ و آثار مکتوب غیرجدّی،مواردی مانند طنز، هجا، فکاهی، لطیفه، بذله، مطایبه، شوخی، مسخرگی، و انتقاد رادربرمی گیرد.در نوشتارهای بازمانده از ادب پیشین فارسی، أکثر

ادبیّات منظوم و منثور را به دو بخش کلّی تقسیم کرده اند: جدّ و هزل.جدّیات شامل نوشتارهای اخلاقی، عشقی، رزمی و بزمی است؛ و آثار مکتوب غیرجدّی،مواردی مانند طنز، هجا، فکاهی، لطیفه، بذله، مطایبه، شوخی، مسخرگی، و انتقاد رادربرمی گیرد.در نوشتارهای بازمانده از ادب پیشین فارسی، جز دربارة هجا 1 چیزی درخور توجّه دربارة ادب غیرجدّی نیامده است و اگر گاهی در متون ادب فارسی، مطالبی دیده شود، غالباً هجورا ب هجای هزل یا دیگر متفرّعات غیرجدّ ب هکار برده اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

116 - سیری در ادبیات تعلیمی کودکان ایران و برخی شباهت‌ها و تفاوت‌های آن با آلمان
پونه قائم‌دوست مسعود سلامی

گرچه ادبیات تعلیمی کودکان واژه‌ای متأخر به حساب می‌آید و به طریق اولی نزد پیشینیان نیز جایگاهی نداشته است، اما ردّ پای کودکان و نوجوانان در مباحث مربوط به ایشان چه در دوران کهن و چه در دوران نو کاملاً مشهود است. آرای تربیتیِ حاکم بر ادبیات امروزین ایران و دیگر کشورها وا أکثر

گرچه ادبیات تعلیمی کودکان واژه‌ای متأخر به حساب می‌آید و به طریق اولی نزد پیشینیان نیز جایگاهی نداشته است، اما ردّ پای کودکان و نوجوانان در مباحث مربوط به ایشان چه در دوران کهن و چه در دوران نو کاملاً مشهود است. آرای تربیتیِ حاکم بر ادبیات امروزین ایران و دیگر کشورها وامدار عقاید بزرگانی در عرصه‌های عقلی و ادبی می‌باشد. هدف ما بررسی شکل‌گیری و نشو و نمای نظام تربیتی از دوران کهن تا کنون، و نیز بررسی برخی مایه‌های مشترک در ادبیات کودکان ایران و آلمان می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

117 - ضرورت تعلیم و تربیت زنان در اندیشه‌ قاسم امین مصری و پروین اعتصامی
فاﻃﻤﺔ مرادی رضا سمیع‌زاده

پروین اعتصامی از شاعران گرانمایه معاصر ایران زمین است که با بیان نکات مختلف از جمله تعلیم و تربیت زنان در شعرهای خود، برجستگی خاصّی یافته است و از جمله زنان باشهامتی است که تحت تأثیر تربیت پدرِ ارجمندی چون یوسف اعتصام‌الملک و در سایة دانش و ترجمه‌های او از زبان‌های مختل أکثر

پروین اعتصامی از شاعران گرانمایه معاصر ایران زمین است که با بیان نکات مختلف از جمله تعلیم و تربیت زنان در شعرهای خود، برجستگی خاصّی یافته است و از جمله زنان باشهامتی است که تحت تأثیر تربیت پدرِ ارجمندی چون یوسف اعتصام‌الملک و در سایة دانش و ترجمه‌های او از زبان‌های مختلف، بالید و به شکوفایی و کمال رسید. کتاب تحریر المرأﺓ اثر قاسم امین مصری دربارة آزادی و تعلیم و تربیت زنان است که یوسف اعتصام‌الملک از زبان عربی به فارسی ترجمه و بخش‌هایی از آن را با نام تربیت نسوان در ایران منتشر کرده است. در این مقاله سعی شده است اندیشه‌های قاسم امین مصری دربارة ضرورت تعلیم و تربیت زنان و تأثیر آن در شعر و اندیشة پروین؛ همچنین زندگی، آثار، اندیشه‌ها و آرمان‌های آنان بررسی شود؛ با این سؤالات که؛ آیا پروین در همةزمینه‌های شعری خود تحت تأثیر این متفکّر و نویسندة مصری بوده است یا خیر؛ و اگر بوده تا چه میزان و به چه صورتی بوده است؟ همچنین تفاوت‌های این بینش در چه بخش‌هایی است؟ که در این نوشتار، یکی از تفاوت‌های بینش پروین با قاسم امین، توجّه پروین به ظرافت‌های وجودی زنان ایرانی، بدون تقلید صِرف از زنان غربی، تشخیص داده شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

118 - بررسی تطبیقی بازتاب میراث ادبی در راحة الصدور و عقد العلی
حسن اسدزاده خانقاه محمد ابراهیم‌پور نمین خسرو جلیلی کهنه‌شهری

متون تاریخی فارسی در دوره کلاسیک ضمن اینکه به لحاظ محتوا مربوط به تاریخ‌اند، بخشی از میراث نثر فارسی به شمار می آیند. نویسندگان آثار تاریخی هم توجه خاصی به ادبی کردن نثر دارند و می کوشند تاریخ را در قالب نثر زیبایی ارائه دهند و بخشی از میراث ادبی نظیر کاربرد شعر فارسی و أکثر

متون تاریخی فارسی در دوره کلاسیک ضمن اینکه به لحاظ محتوا مربوط به تاریخ‌اند، بخشی از میراث نثر فارسی به شمار می آیند. نویسندگان آثار تاریخی هم توجه خاصی به ادبی کردن نثر دارند و می کوشند تاریخ را در قالب نثر زیبایی ارائه دهند و بخشی از میراث ادبی نظیر کاربرد شعر فارسی و شعر عربی، امثال و حکم، آیات قرآنی و احادیث را در آثار خودشان بازتاب دهند. در این مقاله، میراث ادبی در دو متن تاریخی برجسته مربوط به دوره سلجوقی، راحة الصدور راوندی و عقد العلی افضل الدین کرمانی، و همچنین شیوه های کاربرد هر یک از آن ها بررسی شده و نتیجه گرفته شده است که هر دو نویسنده، میراث ادبی را با مهارت خاصی در آثار خود به کار برده اند که تأثیر بسزایی بر ادبیات فارسی آن دوران داشته است. میزان بازتاب آیات و احادیث در هر دو کتاب تقریباً نزدیک به هم است اما شیوه های کاربرد آن‌ها متفاوت می باشد. همچنین اشعار و امثال و حکم بکار رفته در راحة الصدور به مراتب بیش‌تر از کتاب عقد العلی است. شیوه های کارکرد اشعار در هر دو اثر شبیه هم است و در حالی که به نظر می رسد کارکرد روایی- تاریخی ارجح باشد، ولی هر دو نویسنده از این کارکرد کم‌ترین بهره را برده اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

119 - داستان کوتاه در ایران و مصر؛ بررسی تطبیقی داستان "ندارد" علی اشرف درویشیان و "یک نگاه" یوسف ادریس
مجید صالح بک فاطمه بیگلری

گفته می شود که ادبیات هر عصر آینه تمام نمای آن عصر است و مطالعهادبیات هر دور های ویژگی آن دوره را بیان می کند. این امر به ویژه در گونه هاینوین ادبیات از قبیل رمان و داستان کوتاه مشهود می باشد . در هر کشوریادبیات تحت تأثیر اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن می باشد . در ای أکثر

گفته می شود که ادبیات هر عصر آینه تمام نمای آن عصر است و مطالعهادبیات هر دور های ویژگی آن دوره را بیان می کند. این امر به ویژه در گونه هاینوین ادبیات از قبیل رمان و داستان کوتاه مشهود می باشد . در هر کشوریادبیات تحت تأثیر اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن می باشد . در این بین ،ایران و مصر از این قاعده مستثنی نیستند. در هر دو کشور، نویسندگانی بود ه اندکه برای بیان مشکلات اجتماع خویش به داستان کوتاه با سبک واقع گرایانه رویآورد هاند. این مقاله دو تن از نویسندگان ایران و مصر به نا م ها ی علی اشرفدرویشیان و یوسف ادریس که دارای سبک تقریبا مشابهی در داستان نویسیهستند و دو داستان کوتاه از آ نها را انتخاب کرده است و پس از ارائه خلاصه ایاز زندگی آنها و بیان عوامل ظهور داستان کوتاه در ایران و مصر ، با استفاده ازتحلیل و توصیف به بررسی و مقایسه این دو داستان پرداخته و در نهایت مواردتشابه و تمایز تفکر اجتماعی آنان را بیان کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

120 - آموزه‌های تعلیمی در متون کهن با تکیه بر مرزبان‌نامه
فاطمه خدارحمی مریم جلالی نرگس جابری نسب

این پژوهش با هدف بررسی آموزه های تعلیمی در متون کهن با تکیه بر مرزبان نامه انجام شده است. بسیاری از آثار فاخر ادب فارسی آثاری هستند که در قالب آموزه های تعلیمی نگاشته شده اند. کتاب مرزبان نامه نیز از جزو آثار ارزشمند در حوزه ادبیات تعلیمی است که سرشار از مفاهیم مختلف دی أکثر

این پژوهش با هدف بررسی آموزه های تعلیمی در متون کهن با تکیه بر مرزبان نامه انجام شده است. بسیاری از آثار فاخر ادب فارسی آثاری هستند که در قالب آموزه های تعلیمی نگاشته شده اند. کتاب مرزبان نامه نیز از جزو آثار ارزشمند در حوزه ادبیات تعلیمی است که سرشار از مفاهیم مختلف دینی، فرهنگی، اجتماعی، اخلاقی، سیاسی، اقتصادی و غیره است که با گذشت قرن ها از تألیف آن همچنان می تواند برای نسل امروز و نسل های بعد مفید واقع شود. بخش عظیمی از موضوعات این کتاب موضوعات اخلاقی و اجتماعی است که موضوعات مهمی در هر دوره ای از زندگی انسان ها هستند و نویسنده در تمامی داستان ها با تأکید بر این آموزه ها مخاطبان را با خود همراه می‌کند. یافته های پژوهشی نشان می دهد در آموزه های تعلیمی این کتاب نویسنده بیش‌ترین تأکید را بر اندیشیدن و تدبیر به موقع در امور، مشورت کردن پیوسته و در هر کاری و همنشینی با صالحان دارد به گونه ای که می توان گفت نگاه ویژه وی به تفکر و اندیشه ورای هر موضوع دیگری است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

121 - ارزش‌های تعلیمی در شعر احمد زکی ابو شادی با توجه به مفاهیم رمانتیک آن
رؤیا ایزددوست زهرا خسروی ومکانی سهیلا قسیمی ترشیزی

10.30495/clq.2021.685282

احمد زکی ابو شادی(1892م) از شاعران پیشگام در زمینه گرایش به مکتب رمانتیک در ادبیات عربی به شمار می‌رود که علاوه بر اصول رمانتیک گاهی نیز به تجلّی درونمایه های تعلیمی در شعر همّت گماشت. او زاییده عصری است که تلاش برای رهایی از استعمار به صورت تمام عیار انجام می شد؛ از ای أکثر

احمد زکی ابو شادی(1892م) از شاعران پیشگام در زمینه گرایش به مکتب رمانتیک در ادبیات عربی به شمار می‌رود که علاوه بر اصول رمانتیک گاهی نیز به تجلّی درونمایه های تعلیمی در شعر همّت گماشت. او زاییده عصری است که تلاش برای رهایی از استعمار به صورت تمام عیار انجام می شد؛ از این رو پاره ای از پندهای اخلاقی و ارزش های انسانی را در قالب زیرساخت های درون‌متنی به تصویر کشید؛ با خواندن اشعار وی می‌توان از ویژگی‌های اشعار رمانتیک در جامعه عرب آگاه شد. منظور از شعر تعلیمی آن دسته از ابیاتی است که هدف سراینده آن آموزش ارزش‌های اخلاقی و باورهای انسانی باشد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی قصد دارد نشان دهد که آموزه های تعلیمی این شاعر در چه حوزه‌ای و چگونه منعکس شد. مهم ترین نتایج حاکی از آن است که گزاره های اخلاقی مورد نظر او در مباحث دینی از طریق روابط بینامتنی و توصیفات زیبا مطرح شد در حالی که در بیان مسائل اجتماعی و سیاسی بیش از هر شگرد ادبی، به نمادپردازی گرایش داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

122 - مطالعه تطبیقی آراء تربیتی امام صادق(ع) و ژان ژاک روسو
عباس رهبری حسین خسروی سهراب اسلامی علی الهامی

پژوهش حاضر آراء تربیتی امام صادق(ع) و ژان ژاک روسو را به ‌صورت موردی، تحلیل و بررسی کرده است. این پژوهش با استناد به منابع معتبر تاریخی و حدیثی به شیوه کتابخانه‌ای و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بر اساس سندکاوی است که به تحلیل مسأله می‌پردازد. نتایج ‌بدست‌ آمده در این پژوهش أکثر

پژوهش حاضر آراء تربیتی امام صادق(ع) و ژان ژاک روسو را به ‌صورت موردی، تحلیل و بررسی کرده است. این پژوهش با استناد به منابع معتبر تاریخی و حدیثی به شیوه کتابخانه‌ای و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بر اساس سندکاوی است که به تحلیل مسأله می‌پردازد. نتایج ‌بدست‌ آمده در این پژوهش نشان می‌دهد، با توجه به اینکه دیدگاه‌های امام صادق(ع) مربوط به قرن اول و دوم هجری است و از قدمت زیادی نسبت به دیدگاه‌های روسو برخوردار است متأسفانه مورد توجه محققین تعلیم و تربیت قرار نگفته و یا بعضاً گذرا از آن گذشته‌اند و علمای غرب پس از ترجمه کتب عربی به لاتین با دیدگاه‌های اسلامی آشنا شدند احتمال اینکه دیدگاه‌های امام صادق(ع) مورد مطالعه علمای تربیتی در غرب قرار گرفته باشد زیاد است احتمال اقتباس روسو از آراء و نظرات تربیتی امام صادق(ع) به علت تشابهات در برخی از آراء تربیتی ژان ژاک روسو و امام صادق(ع) وجود دارد هرچند که روسو در نوشتارهای خود ذکری در این مورد نداشته است. در پژوهش حاضر به مقایسه تطبیقی دیدگاه‌های تربیتی طرفین از نظر هدف، اصول و روش پرداخته می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

123 - بررسی تطبیقی طنزپردازی در شعر محمّدعلی افراشته و احمد مطر
حبیب حاجی پور پروین‌دخت مشهور

استفاده از طنز به نیّت بازگویی دغدغه های مردمی، روشی ایده آل برای شاعرانی است که با حکومت های استبدادی روبه رو هستند. در ایران(دوران پهلوی دوّم) و عراق(دوران بعث) به دلیل فضای بسته سیاسی و اختناق حاکم، محمّدعلی افراشته و احمد مطر، با سودجستن از شگردهای متنوّع طنزسرایی، أکثر

استفاده از طنز به نیّت بازگویی دغدغه های مردمی، روشی ایده آل برای شاعرانی است که با حکومت های استبدادی روبه رو هستند. در ایران(دوران پهلوی دوّم) و عراق(دوران بعث) به دلیل فضای بسته سیاسی و اختناق حاکم، محمّدعلی افراشته و احمد مطر، با سودجستن از شگردهای متنوّع طنزسرایی، به تشریح کاستی های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی پرداخته اند و شعر خود را بستری مناسب جهت تبیین دغدغه های خُرد و کلان افراد قرار داده اند. بررسی این شگردها در سروده دو شاعر با رویکرد تطبیقی(آمریکایی) و روش توصیفی- تحلیلی نشان می دهد که آن‌ها با استفاده از ترفندهایی چون تشبیه و استعاره های خنده دار؛ تهکّم و استهزاء؛ برعکس گویی؛ واژه های طنزآمیز و توصیف خنده دار، ضمن قوام بخشیدن به ساختار طنزهای خود، بر اثربخشی انتقادهای مورد نظرشان افزوده اند. افراشته و مطر به صورت مجزّا از تکنیک های دیگری هم استفاده کرده اند که در طنز افراشته، نقیضه سازی و در طنز مطر، غافلگیری، اغراق و تناقض برجسته تر بوده است. کارکرد اصلی طنز در سروده های دو شاعر، سیاسی- اجتماعی است و به هدف تولید خنده و تفکّر به موازات هم خلق شده است تا با ساختارشکنی مبانی رسمی جامعه، زمینه برای تحوّلات شخصی و اجتماعی و رسیدن به آینده آرمانی فراهم گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

124 - بررسی تطبیقی نامه‌های نیما یوشیج و «امیلِ» ژان ژاک روسو
مریم حقی

نیما یوشیج(1276-1338ش) از مشهورترین و تأثیرگذارترین شاعران معاصر است که علاوه بر دیوان شعر و آثار ادبی، مجموعه نامه‌‌ها حاوی نظرات نیما در موضوعات مختلف نیز از او در دست است. یکی از موضوعات مهمی که در مجموعه نامه‌های نیما فراوان به چشم می‌خورد مسائل مربوط به تعلیم و ترب أکثر

نیما یوشیج(1276-1338ش) از مشهورترین و تأثیرگذارترین شاعران معاصر است که علاوه بر دیوان شعر و آثار ادبی، مجموعه نامه‌‌ها حاوی نظرات نیما در موضوعات مختلف نیز از او در دست است. یکی از موضوعات مهمی که در مجموعه نامه‌های نیما فراوان به چشم می‌خورد مسائل مربوط به تعلیم و تربیت است. نیما که خود چند سال سابقه تدریس داشته است از نزدیک با مسائل و مشکلات این حوزه آشنا بوده و انتقادهای بسیاری به سیستم آموزشی کشور داشته است. به نظر می‌رسد که نیما در بیان برخی آراء تربیتی خود تحت تأثیر ژان ژاک روسو(1712-1778م) نویسنده و فیلسوف فرانسوی و به ویژه کتاب امیل او بوده است. نیما و روسو طبیعت و روستا را بر شهر ترجیح می‌دهند و معتقدند که اطفال باید تا حد ممکن در طبیعت و دور از شهر پرورش یابند و مهم ترین تربیت در دوران کودکی، تربیت جسمانی و تحریک حس کنجکاوی است. هدف از نگارش این مقاله بررسی نظرات نیما یوشیج درباره تعلیم و تربیت در مجموعه نامه ها و تأثیرپذیری او از نظرات ژان ژاک روسو و به‌ویژه کتاب امیل او می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

125 - شناخت‌نامه دکتر محمّدعلی اسلامی ندوشن
مهری نصیری حسین خسروی اصغر رضاپوریان

شناخت‌نامه یا تک‌نگاری(Monographie) پژوهشی است که(معمولاٌ) توسط یک نویسنده و در خصوص موضوعی واحد انجام می‌شود و نتیجه آن که با شرح و تفصیل و جزئیات همراه است، در قالب کتاب، مقاله و یا پایان‌نامه(رساله) ارائه می‌گردد. تحقیق به شیوه تک‌نگاری را نخستین بار فردریک لوپله در أکثر

شناخت‌نامه یا تک‌نگاری(Monographie) پژوهشی است که(معمولاٌ) توسط یک نویسنده و در خصوص موضوعی واحد انجام می‌شود و نتیجه آن که با شرح و تفصیل و جزئیات همراه است، در قالب کتاب، مقاله و یا پایان‌نامه(رساله) ارائه می‌گردد. تحقیق به شیوه تک‌نگاری را نخستین بار فردریک لوپله در قرن نوزده در توصیف زندگی کارگران به کار برده است. او نتایج بررسی‌های خود را به صورت کتابی زیر عنوان کارگران سال ۱۸۵۵ منتشر کرد. در ایران ابتدا تک‌نگاری با چاپ کتاب اورازان توسط جلال آل احمد آغاز شد، سپس نوشتن تک‌نگاری‌ها به شیوه جدیدتری شکل گرفت. موضوع این مقاله نیز اختصاص دارد به شناخت‌نامه محمدعلی اسلامی ندوشن. در این مقاله اسلامی ندوشن معرّفی، آثار او طبقه‌بندی، سپس مشهورترین آثارش بررسی می‌گردند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

126 - نقد تطبیقی رمان سیذارتا در مقایسه با شاهکارهای برجسته عرفانی- تعلیمی ادب فارسی
احمد یشیل حجت عباسی

رمان سیذارتا که توسط هرمان هسه، نویسنده اهل آلمان نگاشته شده است، در زمره برترین داستان های عرفانی- تعلیمی ادبیات معاصر جهان، از دید جهان بینی و آموزه‌های تبلیغی، همگونی ها و مطابقاتی شگرف با تعالیم شاهکارهای کلاسیک ادبیات فارسی دارد. این نوشتار در پی آن است که با رویکر أکثر

رمان سیذارتا که توسط هرمان هسه، نویسنده اهل آلمان نگاشته شده است، در زمره برترین داستان های عرفانی- تعلیمی ادبیات معاصر جهان، از دید جهان بینی و آموزه‌های تبلیغی، همگونی ها و مطابقاتی شگرف با تعالیم شاهکارهای کلاسیک ادبیات فارسی دارد. این نوشتار در پی آن است که با رویکردی تطبیقی و با گستردن دامنه بازنمایی همسانی ها میان رمان سیذارتا و ادب عرفانی و تعلیمی فارسی به حیطه درونمایه‌‌ها، شعارپردازی ها و پیام های ضمنی، گامی مثبت در جهت واکاوی و بازشناساندن هرچه بیش‌تر ظرفیت های الهام بخشی گنجینه های ادب پارسی بردارد و در عین حال بر این پیشنهاد تأکید کند که گستره ادبیات فارسی، استعدادی شگرف برای به نظم در آوردن و یا دست کم مستند به شواهد شعری کردنِ این رمان دارد؛ امری که در صورت تحقق می تواند به عنوان راهکاری شایسته هم برای خروج از بن بست ادبی و هم خلق فرصتی نوین از برای شاعران، مترجمان و نمایشنامه نویسان این مرز و بوم باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

127 - بررسی کرامات امام علی(ع) در اشعار مولانا جلال الدین بلخی
غلامعلی آریا وحیده داداش زاده

کرامات و معجزات از جمله مباحث مطرح در آثار ادیبان و شاعران پارسی گوی بوده است. از زمانی که سنایی عرفان را به طور عملی وارد شعر نمود و زمینه برای ظهور عرفا و شاعران بزرگ فراهم شد، شعر به عنوان تجلی‌گاه خصال و کرامات شخصیت‌های بزرگ دینی و ملی گردید. در این بین جایگاه امام أکثر

کرامات و معجزات از جمله مباحث مطرح در آثار ادیبان و شاعران پارسی گوی بوده است. از زمانی که سنایی عرفان را به طور عملی وارد شعر نمود و زمینه برای ظهور عرفا و شاعران بزرگ فراهم شد، شعر به عنوان تجلی‌گاه خصال و کرامات شخصیت‌های بزرگ دینی و ملی گردید. در این بین جایگاه امام علی(ع) به عنوان شخصیتی دینی و مذهبی غیر قابل انکار است. مأثورات عرفانی امام علی(ع) در آثار عرفا و شعرا منبع الهامات شعری و نویسندگی این گروه از جامعه گردید. مولانا به عنوان یکی از عرفا و شعرا برجسته در نضج و گسترش عرفان اسلامی نقش بی‌بدیلی ایفا نموده است و بررسی آثار وی برای درک بهتر ظرایف این عرصه می‌تواند راهگشا باشد. این مقاله در صدد است، به روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی کرامات امام علی(ع) در آثار مولانا جلال الدین رومی بپردازد. این پژوهش بر آن است که نشان دهد که علی‌رغم سنی مذهب بودن مولانا، وی ارادت خالصانه‌ای نسبت به امام علی(ع) داشته و همواره از کرامات ایشان در اشعار و فحوای کلامش یاد کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

128 - سیره علوی در جنگ در آینه نهج البلاغه و شعر عبدالمسیح الانطاکی
نعمت اله حسنی

10.30495/clq.2021.683774

شخصیت امام علی(ع) آنچنان رفیع است که وصف آن از دایره مذهب تشیّع فراتر رفته و علمای بزرگی از سایر مکاتب و ادیان را به إعجاب و تعظیم وا داشته است. از جمله آن‌ها، عبدالمسیح انطاکی، ادیب و شاعر مسیحیِ معاصر با منظومه‌ای در پنج هزار و ششصد بیت است. این پژوهش با کنکاش در نهج أکثر

شخصیت امام علی(ع) آنچنان رفیع است که وصف آن از دایره مذهب تشیّع فراتر رفته و علمای بزرگی از سایر مکاتب و ادیان را به إعجاب و تعظیم وا داشته است. از جمله آن‌ها، عبدالمسیح انطاکی، ادیب و شاعر مسیحیِ معاصر با منظومه‌ای در پنج هزار و ششصد بیت است. این پژوهش با کنکاش در نهج البلاغه و اشعار عبدالمسیح انطاکی، سیره و رأی آن امام همام و دیدگاه این ادیب مسیحی را در برخی ابعاد و مصادیق مهم جنگ و جهاد از جمله شجاعت، جنگاوری، تدبیر، هوشیاری، صلح حکیمانه و رعایت اصول الهی و اخلاقی در جنگ، مورد بررسی قرار داده و آشکار می‌سازد. بر اساس قرآن، از آنجا که سبیل الله مسیر رشد آدمی است، جهاد فی سبیل الله نیز قرارگرفتن و قراردادن انسان‌ها در مسیر کمال و رشد است. بر خلاف سایر جنگ‌ها که غالباً با قصد منافع مادی افراد یا گروه‌های خاص است در سبک علوی یا اسلام حقیقی، نیت و هدف غایی درجنگ، تنها خشنودی پروردگار می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

129 - بررسی و تحلیل ویژگی‌های اعجاز در پرتو اندیشه‌های قرآنی علامه جوادی آملی
حسین مقدس جواد کارخانه

10.30495/qsf.2021.684517

یکی از نکات برجسته و قابل تأمل در امر اعجاز به نحو عام توجه به ویژگی‌های آن بوده که آن را از بقیه امور خارق العاده مانند سحر تمییز داده و برتری اعجاز را ثابت می‌نماید. در این مهم، هرچند می‌توان اذعان نمود تمام فرق اسلامی و حتی اندیشمندان غرب نیز معتقدند که معجزات انبیا، أکثر

یکی از نکات برجسته و قابل تأمل در امر اعجاز به نحو عام توجه به ویژگی‌های آن بوده که آن را از بقیه امور خارق العاده مانند سحر تمییز داده و برتری اعجاز را ثابت می‌نماید. در این مهم، هرچند می‌توان اذعان نمود تمام فرق اسلامی و حتی اندیشمندان غرب نیز معتقدند که معجزات انبیا، خارق عادت است اما اینکه این خارق عادت بودن به معنی نقض قانون علیت بوده و یا در راستای آن تحقق می‌یابد سخنان متفاوتی بیان داشتند. این مقاله تلاش دارد تا به روش تحلیلی- توصیفی، ضمن تبیین برخی از مهم‌ترین شرائط اعجاز، به مواردی همچون بررسی رابطه میان عادت و طبیعت با اعجاز، رابطه اعجاز با قانون علیت، طفره ناپذیر بودن اعجاز، تبیین فاعل اعجاز و تعمیم تحدی در تمام اعجاز انبیا در پرتو اندیشه‌های قرآنی آیت الله جوادی آملی بپردازد. در این راستا اعجاز انبیا در پرتو ارتباط با علل غیبیه‌ای شکل می‌گیرد که خود حاکی از عجز دیگران است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

130 - بررسی جایگاه انسان قبل از دنیا در نظام معنایی سبک زندگی توحیدی با تاکید بر اندیشه‌های امام خمینی و علامه طباطبایی
سیدمحمدتقی موسوی فر محمدهادی مفتح

10.30495/qsf.2022.1943769.2705

تبیین نظام معنایی سبک زندگی توحیدی پروژه‌ای بزرگ و ضروری است. این مقاله بر آن است که به تبیین جایگاه انسان قبل از دنیا بپردازد در این راستا به حکایت‌های قرآن کریم از زندگی قبل از دنیای انسان پرداخته نظیر خلیفه خدا بودن، معلم به اسماء الهی بودن، مسجود ملائکه بودن، متحمل أکثر

تبیین نظام معنایی سبک زندگی توحیدی پروژه‌ای بزرگ و ضروری است. این مقاله بر آن است که به تبیین جایگاه انسان قبل از دنیا بپردازد در این راستا به حکایت‌های قرآن کریم از زندگی قبل از دنیای انسان پرداخته نظیر خلیفه خدا بودن، معلم به اسماء الهی بودن، مسجود ملائکه بودن، متحمل امانت الهی شدن و مفطور به فطرت الهی بودن؛ که هر یک از این موارد قطعه مهمی از نظام معنایی سبک زندگی را تشکیل می‌دهد که این شناخت نیز مطمئن‌ترین راه رسیدن به اهداف سبک زندگی توحیدی است. این پژوهش با روش تحلیلی کتابخانه‌ای و با تکیه بر آراء امام خمینی و علامه طباطبایی به بررسی آیات این حوزه پرداخته و بر نقش بنیادین این معانی در سبک زندگی توحیدی استدلال نموده است و داستان هبوط را برنامه‌ای الهی و ظلوم و جهول بودن را برترین وصف انسانی دانسته و مطابق برخی روایات شجره منهیه را مقامات اهل بیت معرفی کرده که آدم برای رسیدن به آن، مشقت زندگی در دنیا را پذیرفته است. فطرت الهی را فطرت معرفت، توحید و ولایت دانسته که دستیابی به کمال مطلق و ظهور همه اسما و صفات الهی را می‌خواهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

131 - حرکت به سوی مدرسه مطلوب از دیدگاه استاد مطهری با استناد به آیات قرآن کریم
لیلا میرزائی سعید بهشتی محسن ایمانی نائینی

این پژوهش با هدف معرفی الگوی مدرسه‌‌ مطلوب بر اساس تحلیل مبانی انسان‌شناختی استاد مطهری و استناد به آیات قرآن کریم انجام شده است. نوع تحقیق، بنیادی- کاربردی و روش مورد استفاده تحلیلی- استنباطی و با استفاده از روش کتابخانه‌ای (واقعی و مجازی) اطلاعات جمع‌آوری و ابزار گردآ أکثر

این پژوهش با هدف معرفی الگوی مدرسه‌‌ مطلوب بر اساس تحلیل مبانی انسان‌شناختی استاد مطهری و استناد به آیات قرآن کریم انجام شده است. نوع تحقیق، بنیادی- کاربردی و روش مورد استفاده تحلیلی- استنباطی و با استفاده از روش کتابخانه‌ای (واقعی و مجازی) اطلاعات جمع‌آوری و ابزار گردآوری اطلاعات نیز فیش‌برداری می‌باشد. یافته‌‌های تحقیق نشان داد که استاد مطهری، کمال را فعلیت یافتن استعدادها می‌داند و از سه نوع فطرت ادراکی، احساسی و خواستنی نام می‌برد که در مدارس و در فضای تعلیم و تربیت باید رشد داده شوند. در ادامه محققان با نظر به آیات قرآن و مبانی انسان شناختی استاد مطهری(ره) به تدوین الگوی مدرسه مطلوب می‌پردازند. مدرسه‌ا‌‌ی که حتی در عصر فناوری اطلاعات نیز اصول ثابت انسانی را پرورش داده و مهارت‌‌های نرم، فقط شامل مهارت‌‌های رایانه‌ای و دیجیتال نیست. نگاه همه کارگزاران مدرسه، بر اصل هدایت‌پذیری انسان می‌باشد. در این مدرسه تنها تراز علمی مدرسه، نشانگر لیاقت و شایستگی آن مدرسه محسوب نمی‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

132 - ویژگی‌های «السابقون» در آیات و روایات از منظر فریقین
هاشم اندیشه ولی الله نقی‌پورفر فاطمه دانش پژوه

آیه دهم سوره واقعه را بدان جهت آیه سابقون نامیده‌اند که کلمه سابقون در آن به کار رفته است. سابقون کسانی هستند که نه‌تنها در ایمان پیشگام‌اند، که در اعمال خیر و صفات و اخلاق انسانی نیز پیشقدم‌اند، آن‌هااسوه و قدوه مردم، و امام و پیشوای خلق می‌باشند، و به همین دلیل مقربان أکثر

آیه دهم سوره واقعه را بدان جهت آیه سابقون نامیده‌اند که کلمه سابقون در آن به کار رفته است. سابقون کسانی هستند که نه‌تنها در ایمان پیشگام‌اند، که در اعمال خیر و صفات و اخلاق انسانی نیز پیشقدم‌اند، آن‌هااسوه و قدوه مردم، و امام و پیشوای خلق می‌باشند، و به همین دلیل مقربان درگاه خداوند بزرگ هستند. بنابراین اگر بعضی از مفسران پیشگام بودن آن‌ها را تنها به سبقت در اطاعت خدا یا نمازهای پنج‌گانه، یا جهاد، یا هجرت، یا توبه، و امثال آن تفسیر کرده‌ اند، هر کدام گوشه ای از این مفهوم وسیع را مورد توجه قرار داده‌ اند، وگرنه این کلمه این‌ها و غیر این‌ها از خیرات و برکات را شامل می شود، و نیز اگر در روایات اسلامی گاه سابقون به امیر مؤمنان علی(ع) که نخستین مسلمان از مردان بود تفسیر شده، در حقیقت بیان مصداق‌های روشن آن است، ما در این کوتاه نخست به شأن نزول آیه ده سوره واقعه می‌پردازیم و در ادامه پیشینه السابقون را بیان می‌کنیم و در انتها ویژگی‌های السابقون را در آیات و احادیث فریقین مطرح می‌کنیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

133 - متشابه و محکم و راسخان در علم از دیدگاه امام علی (ع)
رضا رستمی زاده مجید خزایی

بحث مهم و متشابه از مهمترین مباحث علوم قرآنی است که در طول تاریخ بسیار مورد نزاع و اختلاف دانشمندان اسلامی و مفسران بنام قرار گرفته است؛ تا آن حد که نزدیک به بیست نظر درباره مفهموم و مصداق محکم و متشابه قرآنی و جایگاه راسخان در علم نسبت به فهم محکم و متشابه ارائه شده اس أکثر

بحث مهم و متشابه از مهمترین مباحث علوم قرآنی است که در طول تاریخ بسیار مورد نزاع و اختلاف دانشمندان اسلامی و مفسران بنام قرار گرفته است؛ تا آن حد که نزدیک به بیست نظر درباره مفهموم و مصداق محکم و متشابه قرآنی و جایگاه راسخان در علم نسبت به فهم محکم و متشابه ارائه شده است که برخی از این نظرات قابل نقد و برخی دیگر نزدیک به هم یا مثل هم هستند. در این مقاله ضمن اشارۀ کوتاهی به پیشینۀ این بحث و آوردن نظرات دانشمندان اسلامی، به بررسی دیدگاه امام علی، علیه السّلام، درباره محکم و متشابه پرداخته شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

134 - سفارش‌های اخلاقی در کلیات سعدی با رویکرد به قرآن و نهج البلاغه
رضا موسی‌آبادی بتول فخر اسلام

شعر سعدی چشم‌انداز پند و پیام‌های گوناگونی است که هر یک به تنهایی جلوه‌ای از بینش منحصربه‌فرد وی نسبت به دنیای پیرامونش می‌باشد؛ آنگونه که می‌توان قلمرو مفاهیم و مؤلفه‌های اخلاقی را در پیام‌های زیبا و ژرف وی به خوبی مشاهده کرد. از آنجا که در دل هر پندی، پیامی نهفته است، أکثر

شعر سعدی چشم‌انداز پند و پیام‌های گوناگونی است که هر یک به تنهایی جلوه‌ای از بینش منحصربه‌فرد وی نسبت به دنیای پیرامونش می‌باشد؛ آنگونه که می‌توان قلمرو مفاهیم و مؤلفه‌های اخلاقی را در پیام‌های زیبا و ژرف وی به خوبی مشاهده کرد. از آنجا که در دل هر پندی، پیامی نهفته است، شاعر شیرین‌سخن بر آن بوده است که مخاطب خود را به گونه‌ای به سوی افق‌های رشد و پویایی رهنمون سازد و به همین جهت بسیاری از آموزه‌های اخلاقی سعدی را می‌توان آیین‌نامه‌ای برای بهتر زیستن در نظر گرفت. آنچه در این مجموعه گرد آمده است بررسی مهم‌ترین آموزه‌های اخلاقی در کلیات سعدی و شناساندن دغدغه‌های ذهنی و فکری شیخ اجل ـ که از چهره‌های جاویدان در قلمرو اخلاق شعر گذشته فارسی نیز به شمار می‌آید ـ می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

135 - بررسی قیام زید بن علی(ع) و تأثیر آن بر روند گسترش تشیّع
حسن قریشی کربن علی اکبر رزاقی سید ابوالفضل رضوی زهرا قنبری مله

بدون شک یکی از قاریان و مفسران کلام الهی که از جایگاه ویژه‌ای در بین قاریان و مفسران قرآن برخوردار است زید بن علی(ع) است. آثار بجا مانده از ایشان نشانگر آن است که وی تألیفات زیادی در این خصوص داشته و لقب "حلیف القرآن" درباره او نشان‌دهنده پیوند ثابت وی با قرآن است. ایشا أکثر

بدون شک یکی از قاریان و مفسران کلام الهی که از جایگاه ویژه‌ای در بین قاریان و مفسران قرآن برخوردار است زید بن علی(ع) است. آثار بجا مانده از ایشان نشانگر آن است که وی تألیفات زیادی در این خصوص داشته و لقب "حلیف القرآن" درباره او نشان‌دهنده پیوند ثابت وی با قرآن است. ایشان همچنین دارای قرائتی مشهوری بوده که بعضی از بزرگان آن را در کتابی مستقل جمع آوری نموده‌اند. قیام زید که نشأت‌گرفته از آیات قرآن بوده، نخستین قیامی است که از سوی خاندان علی(ع) بعد از واقعه کربلا در سرزمین‌های اسلامی، بر ضد امویان صورت گرفته است. سادات حسنی و سادات حسینی نیز با الهام از این قیام علیه امویان و عباسیان دست به شورش و اعتراض زدند. لذا این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی در صدد است ابتدا چگونگی قیام‌ زید بن علی(ع) با استفاده از آموزه‌های قرآنی را مشخص و سپس تأثیر این قیام را بر روند گسترش تشیع بیان نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

136 - بررسی آراء مفسران قرآن در بازشناسی مفهوم «دابة الارض»
محمدرضا حاجی اسماعیلی فایضه علی عسگری

آیه شریفه ﴿... أخرَجنا لَهُم دابةً مِن الأرض تُکَلِّمُهُم اَنَّ الناسَ کانُوا بِآیاتِنا لایُوقِنونَ﴾(نمل/82) بسیار پرسش برانگیز، و از جمله آیاتی است که معرکه آرای مفسران است. نوشتار حاضر بر آن است که تبیین نماید این آیه حاکی از وقوع چه رخدادی است، و آیا غرض از آن انذار أکثر

آیه شریفه ﴿... أخرَجنا لَهُم دابةً مِن الأرض تُکَلِّمُهُم اَنَّ الناسَ کانُوا بِآیاتِنا لایُوقِنونَ﴾(نمل/82) بسیار پرسش برانگیز، و از جمله آیاتی است که معرکه آرای مفسران است. نوشتار حاضر بر آن است که تبیین نماید این آیه حاکی از وقوع چه رخدادی است، و آیا غرض از آن انذار و دعوت است و یا گواهی و شهادت در دادگاه عدل الهی؛ و منظور از دابة انسان است یا غیر انسان، و تکلم او چگونه تکلمی است و مخاطبان او چه کسانی هستند. در پایان بر این اعتقاد تأکید شده است که اصل خروج دابة الارض از جمله وعده‌های الهی و تحقق‌پذیر است، اما کیفیت آن رازناک است و خداوند آن را در لفافه بیان کرده، و مفسران نیز با بهره‌گیری از روایات و قرائن، هر کدام دیدگاه‌هایی را در این زمینه بیان کرده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

137 - تجلّی قرآنی- شاعرانه حضرت علی(ع) در شعر کهن فارسی
احمدرضا یلمه ها مسلم رجبی

دین مبین اسلام از دو منبع نورانی و استوار سرچشمه می‌گیرد؛ یکی آموزه‌های قرآن کریم و دیگر تعالیم اهل بیت علیهم السلام. در قرآن کریم به استناد تفاسیر و روایات خاندان وحی علیهم السلام آیاتی هست که در شأن امیر مؤمنان علی ابن ابی طالب(ع) نازل شده است. حال شعرای شیعی و نیز مس أکثر

دین مبین اسلام از دو منبع نورانی و استوار سرچشمه می‌گیرد؛ یکی آموزه‌های قرآن کریم و دیگر تعالیم اهل بیت علیهم السلام. در قرآن کریم به استناد تفاسیر و روایات خاندان وحی علیهم السلام آیاتی هست که در شأن امیر مؤمنان علی ابن ابی طالب(ع) نازل شده است. حال شعرای شیعی و نیز مسلمان که بنا به تیمّن و تبرّک آیات نورانی وحی را در اشعار خویش منعکس می‌ساخته‌اند، گاهی اوقات به هنگام مدح مقام عظمای علوی و نیز تمجید از مقام شامخ ولایت، این آیات را در اشعار خود تعمّداً می‌گنجانده‌اند تا از طرفی سخن خویش را رنگ و رویی قرآنی بزنند و نیز از طرفی دیگر بتوانند در پرتو روایات اهل بیت علیهم السلام، اشعار ولایی خود را مستحکم بیان نموده و به آن رنگ جاودانگی ببخشند. در این پژوهش سعی شده است تا آیاتی را که به حدّ تواتر در احادیث، مرتبط با امیر مؤمنان حضرت علی علیه السلام دانسته شده و شعرای فارسی زبان این آیات را در اشعارشان متبلور ساخته، مورد نقد و بررسی قرار دهیم تا بیش‌تر با این اشعارقرآنی- ولایی آشنا شده و از میزان ارادت این شعرا به ساحت امیرالمؤمنین علی ابن ابی طالب علیه السلام بیش‌تر آگاه شویم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

138 - اعجاز در هیأت ایجاز در قرآن کریم
علی اوسط خانجانی محمد رضا شعبانی ورکی

چکیده متکلمان اعجاز را به عنوان پشتوانه درستیِ دعوت پیامبران بر دو گونه "فعلی و قولی" دانسته اند. اعجاز قولی که برجسته ترین مصداق آن قرآن کریم است، به دو ویژگی، ممتاز است. یکی از آن دو، حکمت، که ناظر بر محتوی و دیگری بلاغت است که مُشعر بر اسلوب و صورت است. این مقاله با أکثر

چکیده متکلمان اعجاز را به عنوان پشتوانه درستیِ دعوت پیامبران بر دو گونه "فعلی و قولی" دانسته اند. اعجاز قولی که برجسته ترین مصداق آن قرآن کریم است، به دو ویژگی، ممتاز است. یکی از آن دو، حکمت، که ناظر بر محتوی و دیگری بلاغت است که مُشعر بر اسلوب و صورت است. این مقاله با عنوان اعجاز در هیأت ایجاز در قرآن کریم کارکرد ایجاز را در سر سلسله اعجاز قولی یعنی قرآن کریم به کاوش نهاده است. نگارندگان در این مقاله پس از تبیین فلسفه ایجاز در آیات قرآن کریم و مفهوم شناسی آن، شواهد ایجاز را با استمداد از قواعد بلاغی مورد تحلیل قرار داده اند. بررسی ها حاکی از آن است که آیات مکی صبغه ایجازی دارد و فراوانی ایجاز قصر نیز در سراسر قرآن کریم بیشتر از ایجاز حذف می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

139 - روش شناسی تفسیر عرفانی بیان السعادة فی مقامات العبادة
قدرت ا... خیاطیان سمیه خادمی

یکی از روش‌های تفسیر قرآن، روش تفسیر عرفانی است. عرفا اغلب بر تفسیر انفسی آیات بیش‌تر از جنبه آفاقی توجه نموده و بر باطن و معنای درونی قرآن بسیار تأکید کرده‌اند. یکی از تفسیرهای عرفانی مهم قرن چهاردهم، تفسیر بیان السعادة فی مقامات العبادة متعلق به سلطان محمّد گنابادی(سل أکثر

یکی از روش‌های تفسیر قرآن، روش تفسیر عرفانی است. عرفا اغلب بر تفسیر انفسی آیات بیش‌تر از جنبه آفاقی توجه نموده و بر باطن و معنای درونی قرآن بسیار تأکید کرده‌اند. یکی از تفسیرهای عرفانی مهم قرن چهاردهم، تفسیر بیان السعادة فی مقامات العبادة متعلق به سلطان محمّد گنابادی(سلطان علیشاه) است. این تفسیر، دارای جنبه‌های فقهی، کلامی، فلسفی و عرفانی است. با توجه به اینکه بیش‌تر تفاسیر عرفانی، متعلق به عرفای اهل تسنن‌اند و از این جهت که تفسیر بیان السعادة تفسیری عرفانی با عقاید شیعی است، مناسب می‌نماید که ویژگی‌ها، روش‌شناسی و مطالب مهم عرفانی مطرح‌شده در آن مورد بررسی قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

140 - بررسی نکته های قرآنی در عال مآرای نادری
مریم ایرانمنش

عالم آرای نادری نوشته محمدکاظم مرویمفصل ترین زندگینامه نادرشاه افشا ر، و یکی از برجسته ترین آثار تاریخی عبرت آموز قرن دوازدهم هجری است. نثر محمدکاظم به تداول عامه ماوراءالنهر در آن عصر نزدیک است و متناسب با داستان پردازی است. تعداد زیادی از این اشعار از نوع تعلیمی و اخل أکثر

عالم آرای نادری نوشته محمدکاظم مرویمفصل ترین زندگینامه نادرشاه افشا ر، و یکی از برجسته ترین آثار تاریخی عبرت آموز قرن دوازدهم هجری است. نثر محمدکاظم به تداول عامه ماوراءالنهر در آن عصر نزدیک است و متناسب با داستان پردازی است. تعداد زیادی از این اشعار از نوع تعلیمی و اخلاقی است و نویسنده در پی آن است که در ضمن بیان حوادث و رخدادهای تاریخی، نکته های اخلاقی و اندیشه های پسندیده مذهبی و عرفانی، و علوم و فنون را به مردم یادآور شود، و نکته های ظریف قرآنی را نیز به مخاطب یادآور شود. این مقاله سعی دارد با روش کتابخانه ای و سندکاوی، و آوردن نمونه هایی از اشعار تعلیمی و اخلاقی این اثر، گوشه ای از برجستگی ها و جذابی تها و آموزه های قرآنی این کتاب تاریخی را بازگو کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

141 - بررسی مفاهیم هیدرولوژیکی باران در قرآن با تکیه بر نهج البلاغه
سید علی هاشمی خانعباسی رضا نوروز ولاشدی

پیشرفت علوم در ذهن هر انسان منصفی این پرسش را تداعی می‌کند که چگونه در کتاب آسمانی قرآن و نهج‌البلاغه، باران به ‌طور دقیق، علمی و شیوا بیان شده است. این بدان معنی است که این کتب، آیات و سخنان مطابق سطح دانش و درک موضوعات علمیِ زمان خود، به تشریح عناصر طبیعی پرداخته‌اند. أکثر

پیشرفت علوم در ذهن هر انسان منصفی این پرسش را تداعی می‌کند که چگونه در کتاب آسمانی قرآن و نهج‌البلاغه، باران به ‌طور دقیق، علمی و شیوا بیان شده است. این بدان معنی است که این کتب، آیات و سخنان مطابق سطح دانش و درک موضوعات علمیِ زمان خود، به تشریح عناصر طبیعی پرداخته‌اند. لذا در این پژوهش با بهره‌گیری از آیات قرآن و تفسیر گهربار حضرت علی(ع) در خطبه 115 کتاب نهج البلاغه به بررسی علوم موجود در این خطبه در باب بارش نزولات جوی و درخواست آن از خالق هستی پرداخته شده است. هدف از این پژوهش مقایسه عبارات دقیق حضرت علی(ع) در خطبه باران با علم روز آب و هواشناسی در مورد مکانیزم شکل‌گیری، حرکت، و اشکال مختلف بارش در کره زمین است. در نهایت با بررسی دقیق خطبه حضرت به انواع مختلف باران و نظریه تشکیل قطرات باران(هم‌آمیزی و برژرون) و باران مؤثر اشاره می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

142 - قناعت و ساده زیستی میان قرآن و نهج البلاغه
شهربانو مهینی

قناعت یکی از فضایل ارزشمند اخلاقی است که مانع حرص ورزی و زیاده خواهی است و یکی از اصول ارزشی اخلاق اقتصادی در اسلام به حساب می آید. تمایل افراطی و شدید انسان به مادیات و لذات زودگذر دنیایی منشاء رذایل اخلاقی در جامعه می شود و باعث پایمال شدن حقوق انسان ها و باعث از بین أکثر

قناعت یکی از فضایل ارزشمند اخلاقی است که مانع حرص ورزی و زیاده خواهی است و یکی از اصول ارزشی اخلاق اقتصادی در اسلام به حساب می آید. تمایل افراطی و شدید انسان به مادیات و لذات زودگذر دنیایی منشاء رذایل اخلاقی در جامعه می شود و باعث پایمال شدن حقوق انسان ها و باعث از بین رفتن سرمایه های مادی و منابع طبیعی می شود. یکی از راه های توسعه اقتصادی و پیشرفت همه جانبه جامعه ترویج فرهنگ ساده زیستی وقناعت است. بهترین الگوی ساده زیستی در قرآن و تعالیم دین مبین اسلام حضرت پیامبر (ص)، ائمه معصومین (ع) و سایر اولیای الهی هستند که با بررسی دیدگاه ها و سیره عملی ایشان می توان الگو های عملی مناسبی را برای مردم ارائه کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

143 - مبنای قرآنی و روایی قصاص مرد قاتل در مقابل زن مقتول
فاطمه محمدی داوود داداش نژاد مرتضی براتی

قتل عمدی عبارت است از سلب عمدی حیات از انسان زنده به طرقی که در قانون بیان شده است. در شریعت و فقه اسلامی اهمیت به‌خصوصی به بحث قتل نفس داده شده است به قدری که قتل‌ نفس از گناهان کبیره محسوب شده و به شدت مورد تنذیر واقع گردیده و مؤکداً از آن نهی‌شده، همچنین وعده عقابی س أکثر

قتل عمدی عبارت است از سلب عمدی حیات از انسان زنده به طرقی که در قانون بیان شده است. در شریعت و فقه اسلامی اهمیت به‌خصوصی به بحث قتل نفس داده شده است به قدری که قتل‌ نفس از گناهان کبیره محسوب شده و به شدت مورد تنذیر واقع گردیده و مؤکداً از آن نهی‌شده، همچنین وعده عقابی سخت در جهان آخرت به مرتکبین آن داده شده است. از سوی دیگر قتل عمد و نظرات مختلف درباره آن همواره یکی از چالش‌های پیش روی قانونگذار بوده است چراکه در قرآن کریم در باب این نوع جنایت و نیز مجازات آن به صراحت صحبت نشده است. در این مقاله کوشش نموده‌ایم که در ضمن تعریفی از قصاص، به بیان مبنای حکم فوق در قرآن و روایات پرداخته و نظر فقه امامیه و عامه در رابطه با این موضوع مطرح شود و در پایان به بیان نتیجه حاصل از بحث پرداخته‌ایم. در این راستا از روش تحقیق کتابخانه‌ای استفاده شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

144 - حقیقت مرگ در قرآن و دلایل ترس از آن از دیدگاه امام علی(ع) در نهج البلاغه
فاطمه حمیدی فرد علی رضا یوسفی نرگس کشتی آرای

این پژوهش با روش تحلیل محتوایی و با نظام مقوله بندی قیاسی به تحلیل و بررسی حقیقت مرگ در قرآن و علل ترس از آن در کلام امام علی(ع) در نهج البلاغه می‌پردازد. قرآن یاد مرگ را یکی از ویژگی‌های پیامبران می‌داند که فرار از آن امکان ندارد. حقایقی همچون انکارناپذیری مرگ و عدم ره أکثر

این پژوهش با روش تحلیل محتوایی و با نظام مقوله بندی قیاسی به تحلیل و بررسی حقیقت مرگ در قرآن و علل ترس از آن در کلام امام علی(ع) در نهج البلاغه می‌پردازد. قرآن یاد مرگ را یکی از ویژگی‌های پیامبران می‌داند که فرار از آن امکان ندارد. حقایقی همچون انکارناپذیری مرگ و عدم رهایی از آن، پایان یافتن کار جسم، حتمی بودن آن و...؛ و دلایلی همچون دنیاپرستی و دنیازدگی، گنهکار بودن، انکار معاد و آماده نبودن برای آخرت، جهل به عاقبت کار و... از دلایل ترس از مرگ می‌باشد که در نهج البلاغه مطرح گردیده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

145 - تبیین رابطه فاعلیت خدا و انسان در قرآن با تأکید بر نظریات فخر رازی
رضا کهساری محمدرضا عامریان علیرضا صابریان

10.30495/qsf.2021.684507

نقش انسان در افعال خود از مباحث مهم کلامی و تفسیری است، بدین معنا که آیا انسان در افعال خود قدرت انتخاب دارد و یا اینکه مجبور اراده الهی است و اراده او در انجام افعال نقشی ندارد؟ فخر رازی، فیلسوف، متکلم و مفسر بزرگ قرن ششم و هفتم، افعال انسان را مخلوق خدا دانسته و معتقد أکثر

نقش انسان در افعال خود از مباحث مهم کلامی و تفسیری است، بدین معنا که آیا انسان در افعال خود قدرت انتخاب دارد و یا اینکه مجبور اراده الهی است و اراده او در انجام افعال نقشی ندارد؟ فخر رازی، فیلسوف، متکلم و مفسر بزرگ قرن ششم و هفتم، افعال انسان را مخلوق خدا دانسته و معتقد است که انسان در انجام افعال خود هیچ اختیاری از خود نداشته، و اراده و اختیار انسان را منافی با توحید در خالقیت و ربوبیت می‌داند. وی علم ازلی و گستره الهی را موجب جبری بودن افعال می‌داند و بیان می‌کند همانگونه که خدا، خالق انسان است، آفریدگار افعال او نیز می‌باشد. نگارنده به روش توصیفی تحلیلی، به کنکاش آرای فخر پرداخته و نظریه وی را متعارض با آیات قرآن و اصل علیت می‌داند. از دیگر نتایج این پژوهش، رابطه عرضی خالقیت خدا و انسان و تبیین رابطه ثبت اعمال انسان در ام‌الکتاب با جبری بودن انسان، می‌توان اشاره کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

146 - واکاوی افراط‌گری دینی و نقش تعلیم و تربیت اسلامی در مهار آن
فرهاد رمضان زاده سید ابراهیم میرشاه جعفری

هدف اصلی این پژوهش واکاوی افراط‌گری دینی و نقش تعلیم و تربیت اسلامی در مهار آن می باشد. از نظر فلسفه و پارادایم حاکم بر پژوهش جزء پژوهش های کیفی و در پارادایم سازنده گرایی- تفسیری قرار داد. روش پژوهش حاضر از نوع تحلیل محتوای کیفی(کتابخانه ای) است. جامعه آماری پژوهش شامل أکثر

هدف اصلی این پژوهش واکاوی افراط‌گری دینی و نقش تعلیم و تربیت اسلامی در مهار آن می باشد. از نظر فلسفه و پارادایم حاکم بر پژوهش جزء پژوهش های کیفی و در پارادایم سازنده گرایی- تفسیری قرار داد. روش پژوهش حاضر از نوع تحلیل محتوای کیفی(کتابخانه ای) است. جامعه آماری پژوهش شامل پژوهش‌ها و اسناد موجود مرتبط در سایت‌های علمی می‌باشد. نمونه آماری تا رسیدن به اشباع نظری و استخراج مقوله‌های افراط‌گرایی دینی ادامه یافته است. ابزار پژوهش شامل تمامی اسناد و مدارکی است که در رابطه با افراط‌گرایی دینی و شیوه استفاده از آموزش‌های دینی در شکل‌گیری افراط‌گرایی وجود دارد(از طریق فیش برداری)، می‌باشد. روش تجزیه و تحلیل در پژوهش حاضر تحلیل مضمون است. در این روش از طریق تحلیل متون مورد نظر به صورت استقرائی، مؤلفه‌های تربیت مطلوب به ‌منظور مهار افراط‌گرایی دینی تدوین گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

147 - نظرة اجتماعیة لخلط الروایة العراقیة والعنف، روایة "الکافرة " لعلی بدر أنموذجاً
حسن مجیدی زینب جعفرنژاد

10.30495/cls.2022.1956561.1363

تعتبر روایة "الکافرة " الثانیة عشر من سلسة روایات الکاتب العراقی؛ علی بدر، فقد تطرق بدر الی الظروف السیاسیة والقضایا الاجتماعیة المتأزمة بالعراق فی الوقت الراهن، بحیث استوعب المخاطب معاناة الشعب والمشاکل الاجتماعیة واحداث البلاد . قامت الدراسة فی الکشف عن العنف والهمجیة أکثر

تعتبر روایة "الکافرة " الثانیة عشر من سلسة روایات الکاتب العراقی؛ علی بدر، فقد تطرق بدر الی الظروف السیاسیة والقضایا الاجتماعیة المتأزمة بالعراق فی الوقت الراهن، بحیث استوعب المخاطب معاناة الشعب والمشاکل الاجتماعیة واحداث البلاد . قامت الدراسة فی الکشف عن العنف والهمجیة المسیطرة وأثرها البالغ علی الشارع العراقی.. تسعى هذه الدراسة، اعتماداً على المنهج الاجتماعی، إلى دراسة روایة الکافرة حیث تمحورت الروایة علی اندلاع الحرب القائم والارهاب والعنف وإنعدام الأمن وبالتالی علی القضایا الأساسیة فی حیاة الفرد العراقی المغلوب علی امره بدءاً من الخیانة والعدوان والاغتراب والفوضى والتحیز وعدم المساواة بین الجنسین حتی الانتحار، ویبرز الکاتب ظاهرة العنف فی روایته والتعبیر عنها بشتی الطرق. الروایة بشکل عام تبرز الواقع والقضایا الإجتماعیة؛ ویرتکز الکاتب علی الفحص المتعمق لشخصیة الفرد والمجتمع العراقی؛ وهو یعبر عن تفاصیل هذا المجتمع؛ یحدد أوجه القصور والنقص فیه؛ ویذکر أنواع العنف فی الروایة. من وجهة نظر الکاتب لا یمکن أن یتحقق اجتناب العنف والقطرسة إلا إذا کان المجتمع متماسک متکاتف ومنسجم اجتماعیا بحیث ینتقد بشکل خاص الوضع الإجتماعی المحیط به والظروف الإجتماعیة کما أنه ینتقد الحقائق الحالیة للمجتمع العراقی تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

148 - دور الثقافة فی تعلیم اللغات الخارجیة( اللغة العربیة نموذجا)
سیده رقیه مهری نژاد

10.30495/cls.2022.1913267.1291

یسعی هذا البحث أن یدرس دور الثقافة ومکانتها فی تعلیم اللغة الخارجیة وتأثیرها فی تعلّم اللغة الخارجیة و تأثیرها فی تعلّم اللغة العربیة کلغة خارجیة. فی تعلّم اللغة الخارجیة و منها اللغة العربیة و استخدامها المتناسب، تعلیم الثقافة لم یکن مؤثراً للسیاقات المختلفة فقط، بل فی أکثر

یسعی هذا البحث أن یدرس دور الثقافة ومکانتها فی تعلیم اللغة الخارجیة وتأثیرها فی تعلّم اللغة الخارجیة و تأثیرها فی تعلّم اللغة العربیة کلغة خارجیة. فی تعلّم اللغة الخارجیة و منها اللغة العربیة و استخدامها المتناسب، تعلیم الثقافة لم یکن مؤثراً للسیاقات المختلفة فقط، بل فی مواضع تعلیم الثقافة مع اللغة الخارجیة التی لا مفرّ منها نستطیع أن نستخدم طرقا مختلفة.فی الواقع تعلیم اللغة العربیة خارج عن إطار لغة المقصد الثقافیة لم یکن مفیداً إلاّ إت یرافق بعض مواصفات ثقافة مجتمع تلک اللغة، لهذا حلّ مسائل تتعلّق باللغة والثقافة تساعد جودة عملیة تعلیم اللغة العربیة کلغة خارجیة وتحقّق الأهداف العلمیّة للتعلیم أی الإشراف علی اللغة العربیّة من قبل متعلّمیها کأداة لإیجاد العلاقة. النقطة الهامة فی تعلم إحدی اللغات الأجنبیة هی إننا بالنظر إلى الإتجاهات الثقافیة للمجتمعات لتعلّمها اللغات الأجنبیة، نجد أن هذا النهج یتأثر بالثقافة بالمعنى العام للکلمة. هذا البحث ، یحاول من جهة ، أن یدرس دور اللغة والثقافة فی تعلیم اللغة العربیة من خلال النظر فی هذین المفهومین. لتحقق هذا الهدف، قد عالجنا المباحث النظریة المعروضة فی هذا المجال وتقدیم أمثلة لتوضیح المناقشة. من ناحیة أخرى، یتم دراسة القضایا المتعلقة بعملیة تدریس اللغة وتعلمها فی هذا المجال. فی هذا البحث اعتمدنا علی الأسلوب التوصیفی- التحلیلی. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

149 - شعریة الرمز والتشکیل الصوری فی شعر علی جعفر العلاق؛ قراءة تأویلیة لقصیدة «نواح بابلی»
محمد علی آذرشب حسین الیاسی بیان قمری

الرمز جزء أساسی من عناصر بناء الشعریِّة والمرتکز الأساس للشاعر المعاصر یعتمد علیه اعتماداً لاسهامه الکبیر فی اثراء النص الشعری. إن علی جعفر العلاق من البارزین فی الشعر العربی المعاصر وهو ابن الستینیات ومن أبرز شعراء هذا الجیل اشتهر فی شعره برؤیته الموضوعیِّة إلی الواقع أکثر

الرمز جزء أساسی من عناصر بناء الشعریِّة والمرتکز الأساس للشاعر المعاصر یعتمد علیه اعتماداً لاسهامه الکبیر فی اثراء النص الشعری. إن علی جعفر العلاق من البارزین فی الشعر العربی المعاصر وهو ابن الستینیات ومن أبرز شعراء هذا الجیل اشتهر فی شعره برؤیته الموضوعیِّة إلی الواقع العربی، والحقیقة هی أنّ التواشج بین شعره وبین الواقع هو الذی أثقل کاهل القصیدة عند العلاق والقصیدة عند العلاق تطغی علیها رائحة التشاؤم وهذه الصبغة تنمُّ عن انهیارات یلاحظها الشاعر فی الشارع العربی، وهذا الواقع المتردی هو الذی جعل العلاق یشمّ نار المراثی وأبلغه حدَّ المأساة. یتجه هذا البحث صوب دراسة قصیدة نواح بابلی من دیوان أغنیِّة الممالک الضائعة من منظور تأویلی؛ والبحث للقبض علی أهدافه المتوخاة اعتمد علی المنهج الوصفی- التحلیلی وأخذ القصیدة بالفحص والمقاربة التأویلیِّة من عتبة العنوان إلی متن النص، وما تمخّض عن هذا البحث هو أنَّ القصیدة رفض للواقع العربی المتردی واعتمد فیها الشاعر علی مفارقة الأدوار کما اعتمد علی التراث بوصفه من الروافد الهامة لشعر العلاق لتجسید الواقع العربی وما آل إلیه من الموت والضیاع ووظّف التشکیلات الصوریة الحسیة لیعمِّق بها مأساة الواقع العربی. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

150 - الإمام علی (ع) ودرس الإخلاص
سیدابراهیم آرمن راحلة ارسن

یعتبر الاخلاص وصدق النیات زینة لکل إنسان؛ والتحلی بهذه الزینة لیس من السهل الیسیر بل یتطلب من الإنسان سنوات من الترویض لتتحقق لدیه هذه الصفات.والإسلام شجّع المسلمین علی التحلی بهذه الصفات کما شجعهم علی الأخلاق الحسنة. ومن جانب آخر نری أن حیاة الأنبیاء والأتقیاء عامرة ب أکثر

یعتبر الاخلاص وصدق النیات زینة لکل إنسان؛ والتحلی بهذه الزینة لیس من السهل الیسیر بل یتطلب من الإنسان سنوات من الترویض لتتحقق لدیه هذه الصفات.والإسلام شجّع المسلمین علی التحلی بهذه الصفات کما شجعهم علی الأخلاق الحسنة. ومن جانب آخر نری أن حیاة الأنبیاء والأتقیاء عامرة بالاجتهاد للوصول إلی الأخلاق الحسنة وللابتعاد عن الرذائل الأخلاقیة.لیس من الیسیر للإنسان أن یتغلب علی النفس الأمارة بالسوء، کما لیس من السهل أن یسیطر علی غضبه وأنانیته.ولهذا قیل: الجنة حفت بالمکاره والنار حفت بالشهوات. یهدف هذا المقال إلی دراسة جانب من الجوانب الأخلاقیة للإمام علی (ع) إذ نراه قمة الأخلاق الفاضلة، وقدوة الإخلاص فی أقواله وأعماله.فالمقال یقدم حکایة طریفة لحیاة هذا الإمام الهمام فی إحدی الغزوات، والحکایة نقلها مولانا جلال الدین فی المثنوی المعنوی، إذ صور الإمام (ع) فارسا شجاعا، مسیطرا علی غضبه وأنانیته، إلی جانب تمسکه العظیم بالقیم الأخلاقیة، والمبادئ الإنسانیة. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

151 - بلاغة تقدیم المسند إلیه فی خطب نهج البلاغة*
بختیار مجاز سردار اصلانی نصرالله شاملی

یعتبر المسند إلیه وأحواله(منها التقدیم والتأخیر)، من الموضوعات ذات أهمیة بالغة فی علم المعانی. یتمظهر المسند إلیه فی المبتدأ والفاعل ونائبه واسم النواسخ والمفعول الأوّل لـ"ظنّ" وأخواتها والمفعول الثانی لـ"أری" وأخواتها؛ کما أنّ حقّه مرتبة التقدیم وذلک لأنّ مدلوله هو الذ أکثر

یعتبر المسند إلیه وأحواله(منها التقدیم والتأخیر)، من الموضوعات ذات أهمیة بالغة فی علم المعانی. یتمظهر المسند إلیه فی المبتدأ والفاعل ونائبه واسم النواسخ والمفعول الأوّل لـ"ظنّ" وأخواتها والمفعول الثانی لـ"أری" وأخواتها؛ کما أنّ حقّه مرتبة التقدیم وذلک لأنّ مدلوله هو الذی یخطر بالبال أوّلا ولکونه المحکوم علیه، فیسبق الحکم طبعاً. ولتقدیمه دوافع شتی تهدف هذا البحث بمتابعة المنهج الوصفی- التحلیلی، دراستها فی خطب نهج البلاغة. توصلت نتائج الدراسة إلی أنّ الإمام علی(ع) قد عُنی عنایة شدیدة باستخدام المسند إلیه للتعبیر عن أفکاره ولتصویر خوالج صدره. فالأغراض البلاغیة الکامنة وراء تقدیم المسند إلیه فی خطب الإمام لا تقتصر علی الاهتمام والاختصاص فقط؛ إذ تتجاوز إلی غیرها کتعجیل المسرة فی السامع والتحذیر والتشویق والمدح والتعظیم والتحقیر والدعاء وذکر السبب وإفادة الشمول ونفیه. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

152 - قیاس خاصیة تنوع المفردات فی الأسلوب
حامد صدقی محمد یعقوبی

الاسلوب هو الذی یصوغ الأعمال الأدبیة و یمنحها شخصیتها المتمیّزة. و من أهم الأهداف و الوظائف التی ترکز علیها النظریة الأسلوبیة دراستها للغة أدیب کما یمثلها إنتاجُه الأدبی، و ذلک باخضاعها لمناهج من التحلیل،بهدف الوصول إلی معاییر موضوعیة تساعد الناقد علی التفسیر من خلال ثل أکثر

الاسلوب هو الذی یصوغ الأعمال الأدبیة و یمنحها شخصیتها المتمیّزة. و من أهم الأهداف و الوظائف التی ترکز علیها النظریة الأسلوبیة دراستها للغة أدیب کما یمثلها إنتاجُه الأدبی، و ذلک باخضاعها لمناهج من التحلیل،بهدف الوصول إلی معاییر موضوعیة تساعد الناقد علی التفسیر من خلال ثلاثة توجهات فی التحلیل اللغوی للنص. واحد من تلک التوجهات هو التوجه الاحصائی الذی یسعی الی رصد درجة تکرار ظاهرة لغویة معیّنه فی أسلوب شخص معیّن رصداً علمیّاً دقیقاً، ینأی عن الملاحظة العابرة، و یرفض تجزئة الإحساس الصادر عن إلتقاط الظواهر. فی تقصی النظریة الأسلوبیة نحاول دراسة تطبیق علم الإحصاء،و إستخدام الجداول الإحصائیة و الأرقام، و هی المهام التی سهلتها الحاسبات الإلکترونیة الحدیثة. و الغرض من ذلک هو إستعمال أحد الطرق الإحصائیه (طریقة جونسون)فی کتابات ثلاثة من مفکری العرب: نصر حامد أبوزید، رضوان جودت زیادة و علی حرب. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

153 - المرأة عند بهار والرصافی
حسن شوندی

قبیل إعلان الدستور وبعده فی إیران والعراق قام المتجدّدون یدعون إلى الأفکار الجدیدة منها الدفاع عن مکانة المرأة وحقوقها. فشارکهم "بهار" فی إیران و" الرصافی" فی العراق، إلّا أنّ لآراء بهار صبغة تقلیدیّة تجمع بین المناداة إلى تعلیم المرأة وتعلّمها الفنون وبین التقالید . وا أکثر

قبیل إعلان الدستور وبعده فی إیران والعراق قام المتجدّدون یدعون إلى الأفکار الجدیدة منها الدفاع عن مکانة المرأة وحقوقها. فشارکهم "بهار" فی إیران و" الرصافی" فی العراق، إلّا أنّ لآراء بهار صبغة تقلیدیّة تجمع بین المناداة إلى تعلیم المرأة وتعلّمها الفنون وبین التقالید . والشاعر الإیرانی ینسی کثیرا من المشاکل الأساسیة للمرأة. أمّا الرصافی فإنّه یدعوها إلى التعلّم والنشاطات الإجتماعیة سافرة. کما أنّه یتناول المشاکل الأخری للمرأة کفقدها حقوقها فی العمل والزواج والطّلاق دون أن یحمیها الشرع ولا الحکومة. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

154 - جمالیات استدعاء الشخصیات التراثیة فی قصائد علی فودة
فاطمة جمشیدی حسین کیانی

استهدفت هذه المقالة دراسة جمالیة إحضار الشخصیّات التراثیة فی عناوین القصائد عند الشاعر علی فودة(1946–1982م)، کما درسَت مدی ربط تجارب هذه الشخصیات بتجارب علی فودة النفسیة والاجتماعیة والسیاسیة فی حیاته الواقعیة، إضافة إلی استخدامه عنصرین هامّین لجمالیة إحضار هذه ال أکثر

استهدفت هذه المقالة دراسة جمالیة إحضار الشخصیّات التراثیة فی عناوین القصائد عند الشاعر علی فودة(1946–1982م)، کما درسَت مدی ربط تجارب هذه الشخصیات بتجارب علی فودة النفسیة والاجتماعیة والسیاسیة فی حیاته الواقعیة، إضافة إلی استخدامه عنصرین هامّین لجمالیة إحضار هذه الشخصیّات؛ هما الرمز والقناع. قد أوحت النتائج أنّ الشاعر تأثّر بالشخصیّات التراثیة بما فیها الدینیة(النبی عیسی وبلال الحبشی) والأسطوریة(کلیوبترا والسندباد) والأدبیة(الصعاﻟﻴﻚ وعروة بن الورد)، وقام باستدعائها للتأثیر علی المتلقّین إضافة، إلی بیان تجاربه بصورة مثیرة، وبعمله هذا جعل قصائده أشدّ فاعلیة وأکثر قدرةً علی التأثیر فی المتلقّین، وحصلت کلّ هذه النتائج عبر المنهج التحلیلی بصورة کیفیة اعتماداً علی مجموعة من المصادر والمراجع المتنوّعة کالأدبیة والسیاسیة والنفسیة والاجتماعیة. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

155 - منظومة «ما یغنی عن المغنی» النحویة المعاصرة وشارحها
زینب رضاپور

تعتبر منظومة ما یغنی عن المغنی من المنظومات النحویة التعلیمیة التی تنتمی إلی علی أکبر نهاوندی. إهتمّ الأدیب المعاصر، محمد فرید نهاوندی، بشرحها وسمّاها شرح الجمل أو مکمّل السیوطی. یرصد هذا البحث تسلیط الأضواء علی مبدع هذه المنظومة النحویة وشارحها. لم یستطع کتّاب‌ السیر و أکثر

تعتبر منظومة ما یغنی عن المغنی من المنظومات النحویة التعلیمیة التی تنتمی إلی علی أکبر نهاوندی. إهتمّ الأدیب المعاصر، محمد فرید نهاوندی، بشرحها وسمّاها شرح الجمل أو مکمّل السیوطی. یرصد هذا البحث تسلیط الأضواء علی مبدع هذه المنظومة النحویة وشارحها. لم یستطع کتّاب‌ السیر والتراجم التمییز بین الشارحین الذین اندرجا فی المنظومات النحویة ضمن مسمّی واحد. اعتمدت فی إعداد هذا البحث علی المنهج الوصفی- التحلیلی، ثمّ تقف الدراسة عند تعریف خالق المنظومة وشارحها موجزةً للکشف عن أهمّ المواضیع النحویة الواردة فی هذه المنظومة النحویة المعاصرة. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

156 - مطابقة أسس ومکونات سیرة الإمام علی(ع) لمبادئ النظام الدیمقراطی
حسن فضل اردشیر اسدبیگی محمود مهدوی دامغانی

موضوع المقالة التی بین أیدینا تطابق مبادئ سیرة أمیر المؤمنین علی(ع) مع مبادئ النظام الدیمقراطی. إن المنزلة الرفیعة للدیمقراطیة لا تخفی علی عاقل و لکن منذ أکثر من ثلاثة عشر قرن مضت وفی مجتمع مثل المملکة العربیة التی کانت تنتقل لتوّها من الجاهلیة نحو الحضارة، فإن عرض رؤیة أکثر

موضوع المقالة التی بین أیدینا تطابق مبادئ سیرة أمیر المؤمنین علی(ع) مع مبادئ النظام الدیمقراطی. إن المنزلة الرفیعة للدیمقراطیة لا تخفی علی عاقل و لکن منذ أکثر من ثلاثة عشر قرن مضت وفی مجتمع مثل المملکة العربیة التی کانت تنتقل لتوّها من الجاهلیة نحو الحضارة، فإن عرض رؤیة وسلوک یدلّان علی مجتمع وحکومة دیمقراطیة فهو أمر یستحق التأمل. إن هذه الدراسة بالإعتماد علی المنهج الوصفی- التحلیلی هدفت إلی تطبیق نهج الإمام(ع) فی الفعل والقول فی عصر الخلفاء وخاصة أثناء خلافته مع نهج الأنظمة الدیمقراطیة. إنّ البحث والتحقیق فی سیرة الإمام علی(ع) وفحص مختلف جوانب سلوکه بعد رحیل النبی محمد(ص) یُظهر أنّ سلوکه یتّسق مع ما یسمی الیوم بالنظام الدیمقراطی وعلیه یمکن اعتبار الإمام(ع) شخص دیمقراطی. شخصٌ علی الرغم من وجود نصوص من الآیات القرآنیة الکثیرة والروایات العدیدة الدّالة علی خلافته للرسول الأکرم(ص) وجدارته بها حُرم من حقه الطبیعی ومع ذلک وحفاظاً علی الدین الإسلامی وحمایة حیاة المسلمین؛ لم یکتفِ فقط بقبول رأی الناس واختیاره الصمت لمدة ربع قرن، بل قدّم مشورته للخلفاء وکان مثالاً للدیمقراطیة خلال فترة حکومته. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

157 - الشاعر البحرینی علی عبدالله خلیفة؛ وقفة مع شعره وأدبه
مهدی ممتحن طیب عبدائی

الملخص علی عبدالله خلیفة، شاعر الغوص والبحر من أبرز الشعراء الحرکة الأدبیة الجدیدة فی البحرین، تلک الحرکة التی انبثقت فی الستینیات وصاحبت التطورات السیاسیة والاجتماعیة والاقتصادیة والثقافیة فی البحرین، وامتزجت بها وتخلقت فی أتونها الواقعیة. إنه قد أنشد شعراً فی مختلف أکثر

الملخص علی عبدالله خلیفة، شاعر الغوص والبحر من أبرز الشعراء الحرکة الأدبیة الجدیدة فی البحرین، تلک الحرکة التی انبثقت فی الستینیات وصاحبت التطورات السیاسیة والاجتماعیة والاقتصادیة والثقافیة فی البحرین، وامتزجت بها وتخلقت فی أتونها الواقعیة. إنه قد أنشد شعراً فی مختلف الأغراض الشعریة، لذلک نجد دواوینه تشتمل مضامین متنوعة مثل: البحر، المرأة، الوطن، والنخلة، و...إلخ. ونلاحظ فی أشعاره أن لبیئته المعیشیة دوراً کبیراً فی إنشاده الأشعار الفصیحة کما صاغ کلمات ملائمة بظروف التی کانت تمر فی حیاته ونری فی دیوانه الأول "أنین الصواری" قد جسّد حیاة غواصی اللؤلؤ ومهنتهم الشاقة ومکابد سفرهم فی سیاقٍ مسرحیٍ جمیل. نشأ علی عبدالله خلیفة علی حبّ الشعر العربی القدیم فکتبه بشفافیة وعذوبة ورقّة، خرج من دائرة إیقاعه العروضی الرتیب، باحثاً فی شعر التفعیلة عن مساحات جدیدة، رحبة، مفتوحة الأبواب. وحین لم یرض هذا الجدید ذائقته الشعریة، وجدناه یقبل صوب الأجد، الذی ما فتئ یستشرف فضاءات لا حدود لها ولا نهایات. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

158 - مجموعة «صدی الحیاة» التعلیمیة، التعریف بها ونقدها
علی ضیغمی سید علی‌رضا تقوی

مجموعة صدی الحیاة التعلیمیة هی مجموعة من الکتب لتعلیم المحادثة العربیة، تم تألیفها فی 13 مجلدا ألَّفها عدد من المؤلّفین الإیرانیین تحت إشراف الدکتور مسعود فکری وطبعها أول مرة معهد إیران للغات فی طهران سنة 1385 ﻫ.ش / 2006 م. حاولنا أن نعرّف هذه المجموعة ونذکر بعض الملاحظ أکثر

مجموعة صدی الحیاة التعلیمیة هی مجموعة من الکتب لتعلیم المحادثة العربیة، تم تألیفها فی 13 مجلدا ألَّفها عدد من المؤلّفین الإیرانیین تحت إشراف الدکتور مسعود فکری وطبعها أول مرة معهد إیران للغات فی طهران سنة 1385 ﻫ.ش / 2006 م. حاولنا أن نعرّف هذه المجموعة ونذکر بعض الملاحظات فی نقدها، بغیة الارتقاء بمستواها وازدیاد الفائدة لدی الاستفادة منها حیث بدأت أقسام اللغة العربیة فی الجامعات الإیرانیة والمعاهد الأهلیة والحکومیة المعنیّة بتعلیم المحادثة العربیة فی إیران؛ تقبل علی هذه المجموعة فی تعلیم المحادثة العربیة للإیرانیین. وحاولنا أن نقف فی نقدنا موقفا محایدا ونذکر نقاطها الإیجابیة والسلبیة معاً ونقترح کیفیة إزالة النقاط السلبیة عند ذکرها. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

159 - اللغة العربیة المعاصرة بین النشأة والتعلیم
فاطمه شریف زاده یزدی محمد جنتی فر

إن اللغة رموز ملفوظة وإشارات متفق علی دلالتها تستعمل للتعبیر عن المعانی وهی أوسع من الکلام لأن الکلام یقتصر علی الرموز الملفوظة أی الکلمات أو الألفاظ، وهی مؤلفة من مقاطع صوتیة أو علی الأقل من مقطع صوتی واحدکما فی (لِ) من (ولَی) و(رَ) من (رأی)؛ فهما فِعلا أمر واللغات أحا أکثر

إن اللغة رموز ملفوظة وإشارات متفق علی دلالتها تستعمل للتعبیر عن المعانی وهی أوسع من الکلام لأن الکلام یقتصر علی الرموز الملفوظة أی الکلمات أو الألفاظ، وهی مؤلفة من مقاطع صوتیة أو علی الأقل من مقطع صوتی واحدکما فی (لِ) من (ولَی) و(رَ) من (رأی)؛ فهما فِعلا أمر واللغات أحادیة الهجاء وفیه تدرج اللغة الصینیة ولهجاتها وطائفة من اللغات حامیة وسامیة، ومنها المصریة القدیمة والقبطیة واللغة العربیة من اللغات السامیة والمنسوبة إلی سام بن نوح. و أشهر هذه اللغات العربیة والسامیة والعبرانیة. أما الفارسیة لیست من اللغات السامیة وهی من اللغات الأریة نسبة إلی آریا وهو لفظ یراد به جمیع مملکة الفرس مثل لفظ ایران. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

160 - ارائه الگوی پژوهش و ارزشیابی تحول محور در نظام تعلیم و تربیت
سیدمحمد سیدی مسعود پورکیانی مژگان درخشان سنجر سلاجقه

پژوهش و ارزشیابی در نظام تربیت رسمی و عمومی به عنوان یک فعالیت ماموریت‌گرا، بر مبانی، رسالت، اهداف و ماموریتهای نظام تربیت رسمی وعمومی استوار است. هدف از اجرای این تحقیق، ارائه الگوی پژوهش و ارزشیابی تحول محور با رویکرد داده بنیاد در نظام تعلیم و تربیت ایران است. روش تح أکثر

پژوهش و ارزشیابی در نظام تربیت رسمی و عمومی به عنوان یک فعالیت ماموریت‌گرا، بر مبانی، رسالت، اهداف و ماموریتهای نظام تربیت رسمی وعمومی استوار است. هدف از اجرای این تحقیق، ارائه الگوی پژوهش و ارزشیابی تحول محور با رویکرد داده بنیاد در نظام تعلیم و تربیت ایران است. روش تحقیق از نوع آمیخته است. مرحله کیفی از روش استقرائی و راهبرد نظریه پردازی داده بنیاد از دیدگاه اشتراوس و کوربین ودر مرحله کمی از تکنیک دلفی فازی و تحلیل شکاف فازی استفاده شد. جمع‌آوری داده‌ها به شیوه اشباع نظری بود. کدگذاری باز هم زمان و زنجیره‌وار داده‌ها به کمک نرم افزار مکس کیودا 18 از 26 صفحه یادداشت‌های خود بنیان مبتنی بر مشاهده شروع شد و سپس 129 سند کدگذاری و در پایان با کدگذاری مصاحبه‌های عمیق با 11 خبره به پایان رسید. در پایان این مرحله 98 مقوله شناسایی شد. الگوی اولیه در اختیار 12 خبره از اساتید دانشگاه فرهنگیان، فردوسی مشهد، پیام نور و دانشگاه آزاد قرار گرفت و تغییرات دلفی فازی در 3 مرحله انجام و مدل با 72 مقوله به اشباع نظری رسید. اهمیت مقوله‌ها بین 7/0تا 9/0 قرار دارد و بطور متوسط مقوله‌ها دارای اهمیت 0.79 هستند. عملکرد مقوله‌ها بین 35/0 تا 6/0قرار دارد و بطور متوسط مقوله‌ها دارای عملکرد 493/0هستند. الگوی نهایی پژوهش و ارزشیابی تحول محور شامل ۱۱ مولفه برای شرایط علّی، 20 مولفه برای راهبردها، 9 مولفه برای شرایط مداخله گر، 14 مولفه برای شرایط زمینه ای و 17 مولفه برای پیامدها می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

161 - شناسایی برنامه درسی سبز مبتنی بر ساحت‌های تعلیم وتربیت در آموزش‌وپرورش
معصومه ریحانی شیروان نازیا سادات ناصری محبوبه سلیمان پورعمران

هدف: هدف از انجام این پژوهش، طراحی مدل برنامه درسی سبز مبتنی بر ساحت‌های تعلیم و تربیت در آموزش‌وپرورش بود. روش: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ رویکردی، کیفی بود. مشارکت کنندگان مورد مطالعه در بخش کیفی، تعداد 25 نفر از خبرگان علمی، کیفی شامل اساتید و اعضای هیا أکثر

هدف: هدف از انجام این پژوهش، طراحی مدل برنامه درسی سبز مبتنی بر ساحت‌های تعلیم و تربیت در آموزش‌وپرورش بود. روش: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ رویکردی، کیفی بود. مشارکت کنندگان مورد مطالعه در بخش کیفی، تعداد 25 نفر از خبرگان علمی، کیفی شامل اساتید و اعضای هیات علمی رشته علوم تربیتی، برنامه‌ریزی درسی و محیط‌زیست دانشگاه فرهنگیان، دانشگاه دولتی و دانشگاه آزاد استان خراسان شمالی و مدیران ارشد اداره کل آموزش‌وپرورش خراسان شمالی بودند که به شیوه هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها، مصاحبه نیمه ساختاریافته و از روش دلفی جهت گردآوری داده‌ها استفاده شد. در تحلیل داده‌ها در بخش کیفی پژوهش از روش تحلیل تم یا تحلیل مضمون استفاده گردید. برای سنجش روایی از روش سه سویه سازی استفاده شد. یافته‌ها: نتایج تحقیق نشان داد ابعاد برنامه درسی سبز دارای چهار بعد (هدف، محتوا، روش تدریس و ارزشیابی) و ساحت‌های تعلیم و تربیت دارای 6 بعد (اعتقادی، عبادی و اخلاقی؛ اقتصادی و حرفه‌ای؛ علمی و فناوری؛ اجتماعی و سیاسی؛ زیستی و بدنی و زیبایی‌شناختی و هنری) می‌باشد. همچنین در خصوص رتبه‌بندی مؤلفه‌های برنامه درسی سبز و ساحت‌های تعلیم و تربیت در آموزش‌وپرورش مشخص شد با توجه به مقادیر بار عاملی بیشترین اولویت در بعد هدف (احترام به طبیعت) – محتوا (ایجاد نگرش چند وجهی)، روش‌های تدریس (محتوای تلفیقی و بین‌رشته‌ای)، ارزشیابی (ارزشیابی بر اساس ایده پردازی در حل مسائل زیست‌محیطی)، می‌باشد. نتیجه گیری: ارتقاء فرهنگ محیط‌زیستی دانش آموزان به دلیل حساسیت سنی دانش آموزان دارای شرایط و ضوابط خاصی است و آموزش ارتقاء فرهنگ محیط‌زیستی دانش آموزان باید مسائل مختلفی را موردتوجه قرارداد. در نتیجه ارتقاء فرهنگ محیط‌زیستی دانش آموزان به دلیل حساسیت سنی دانش آموزان دارای شرایط و ضوابط خاصی است و آموزش ارتقاء فرهنگ محیط‌زیستی دانش آموزان باید مسائل مختلفی را موردتوجه قرارداد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

162 - بررسی و ارزیابی نقش فضاهای شهری در ایجاد حس نشاط و شادی‌آفرینی شهروندان(مطالعه موردی: میدان گنجعلی‌خان شهر کرمان)
حسین غضنفرپور مجتبی سلیمانی دامنه مرضیه صداقت کیش فرشته صفرزاده

هدف پژوهش حاضر بررسی و ارزیابی نقش میدان گنجعلی‌خان شهر کرمان در ایجاد حس نشاط شهروندان می‌باشد. شیوه گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و پیمایش میدانی صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش، شهروندانی می‌باشد که جهت گذراندن اوقات فراغت به میدان گنجعلی‌خان مراجعه ک أکثر

هدف پژوهش حاضر بررسی و ارزیابی نقش میدان گنجعلی‌خان شهر کرمان در ایجاد حس نشاط شهروندان می‌باشد. شیوه گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و پیمایش میدانی صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش، شهروندانی می‌باشد که جهت گذراندن اوقات فراغت به میدان گنجعلی‌خان مراجعه کرده‌اند. در این راستا محقق در طول یک هفته مجموعاً 140 پرسش‌نامه را تکمیل کرد. همچنین متخصصین، که با استفاده از تکنیک دلفی 25 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده‌اند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، از آزمون‌های مقایسه میانگین وضعیت موجود و ایده‌آل و رگرسیون گام به گام و همچنین جهت ضریب اهمیت معیارها از تکنیک SWARA، استفاده شده‌است. مقایسه وضعیت موجود و ایده‌آل در شاخص‌های حس نشاط و شادی-آفرینی میدان گنجعلی‌خان نشان می‌دهد که میدان گنجعلی‌خان شهر کرمان به لحاظ شادی آفرینی در وضعیت مطلوب‌ قرار ندارند. به عبارتی میزان میانگین تمامی شاخص‌ها از حد مبنا (3) پایین‌تر است. نتایج مدل رگرسیون گام به گام نشان می‌دهد شاخص عاطفی با ضریب بتا 0/517 بیشترین تأثیر و شاخص امنیتی با ضریب بتا 0/287 کمترین تأثیر را شادی‌آفرینی میدان گنجعلی‌خان شهر کرمان داشته است. نتایج مدل SWARA حاکی از آن است از بین شاخص‌های مؤثر بر شادی‌آفرینی میدان گنجعلی‌خان شهر کرمان، شاخص امنیتی با وزن نهائی 0/339 در رتبه اول، شاخص اجتماعی با وزن 0/271 در رتبه دوم، شاخص فضایی کالبدی با وزن 0/217 در رتبه سوم و نهایتاً شاخص عاطفی با وزن نهایی 0/174 در رتبه چهارم قرار گرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

163 - شناسایی عوامل موثر بر توسعه گردشگری مذهبی در استان چهارمحال وبختیاری(مطالعه موردی امامزاده حمزه علی در شهرستان بروجن)
محمود رنجبر دستنایی حمید برقی یوسف قنبری

چکیده گردشگری مذهبی یکی از رایج‌ترین اشکال گردشگری در جهان است و صاحب‌نظران صنعت گردشگری بر این باورند که به لحاظ موقعیت فرهنگی ـ مذهبی خاص ایران در میان کشورهای دیگر، گردشگری مذهبی جای رشد و توسعه بسیاری در کشور دارد؛ در ایران امکان مذهبی مقدس فراوانی وجود دارد که تعد أکثر

چکیده گردشگری مذهبی یکی از رایج‌ترین اشکال گردشگری در جهان است و صاحب‌نظران صنعت گردشگری بر این باورند که به لحاظ موقعیت فرهنگی ـ مذهبی خاص ایران در میان کشورهای دیگر، گردشگری مذهبی جای رشد و توسعه بسیاری در کشور دارد؛ در ایران امکان مذهبی مقدس فراوانی وجود دارد که تعدادی در زمره آثار ثبت شده در فهرست میراث ملی نیز قرار دارند و علاوه بر داشتن جاذبه زیارتى، دارای جاذبه‌های فرهنگی ـ ‌تاریخی نیز هستند؛ استان چهارمحال بختیاری با دارا بودن موقعیت استراتژیک، پیوند دهنده ناحیه گردشگری مرکز کشور به غرب و جنوب غربی و همچنین دارا بودن منابع و جاذبه‌های گردشگری، می‌تواند نقش قابل توجهی را در توسعه گردشگری مرکز و جنوب غربی کشور داشته باشد هدف از این تحقیق شناسایی اثرات مکان‌های مذهبی بر توسعه گردشگری است و امامزاده حمزه علی در شهرستان بروجن به عنوان یک نمونه موردی مطالعه قرار گرفته و سعی شده با استفاده از تکنیک SWOT نقاط قوت، ضعف و فرصت‌ها و تهدیدهایی که این مکان مقدسه را تحت تاثیر قرار می‌دهد را بررسی کرده و سپس با ارائه راهکارهای مناسب به بهبود وضعیت فعلی کمک نماییم روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای- اسنادی و میدانی می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد منطقه مورد مطالعه با 29 نقطه قوت و امتیاز وزنی833/3و 10 فرصت و امتیاز وزنی 359/3در مقابل 16 نقطه ضعف و امتیاز وزنی 2622/3و 14 تهدید و امتیاز وزنی 974/2توانمندی‌های نسبتا بالایی را برای توسعه گردشگری مذهبی در استان چهارمحال و بختیاری برخوردار می‌باشد و در صورت برنامه‌ریزی دقیق برای این توانمندی‌های و مهم‌تر از همه اجرای دقیق این برنامه‌ها، می‌توان زمینه‌های توسعه گردشگری را در این استان فراهم سازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

164 - شناسایی عوامل موثر بر توسعه گردشگری مذهبی در استان چهارمحال وبختیاری(مطالعه موردی امامزاده حمزه علی در شهرستان بروجن)
محمود رنجبر دستنایی حمید برقی یوسف قنبری

چکیده گردشگری مذهبی یکی از رایج ترین اشکال گردشگری در جهان است و صاحب‌نظران صنعت گردشگری بر این باورند که به لحاظ موقعیت فرهنگی ـ مذهبی خاص ایران در میان کشورهای دیگر، گردشگری مذهبی جای رشد و توسعه بسیاری در کشور دارد؛ در ایران امکان مذهبی مقدس فراوانی وجود دارد که تع أکثر

چکیده گردشگری مذهبی یکی از رایج ترین اشکال گردشگری در جهان است و صاحب‌نظران صنعت گردشگری بر این باورند که به لحاظ موقعیت فرهنگی ـ مذهبی خاص ایران در میان کشورهای دیگر، گردشگری مذهبی جای رشد و توسعه بسیاری در کشور دارد؛ در ایران امکان مذهبی مقدس فراوانی وجود دارد که تعدادی در زمره آثار ثبت شده در فهرست میراث ملی نیز قرار دارند و علاوه بر داشتن جاذبه زیارتى، دارای جاذبه‌های فرهنگی ـ ‌تاریخی نیز هستند؛ استان چهارمحال بختیاری با دارا بودن موقعیت استراتژیک، پیوند دهنده ناحیه گردشگری مرکز کشور به غرب و جنوب غربی و همچنین دارا بودن منابع و جاذبه های گردشگری، می تواند نقش قابل توجهی را در توسعه گردشگری مرکز و جنوب غربی کشور داشته باشد هدف از این تحقیق شناسایی اثرات مکان‌های مذهبی بر توسعه گردشگری است و امامزاده حمزه علی در شهرستان بروجن به عنوان یک نمونه موردی مطالعه قرار گرفته و سعی شده با استفاده از تکنیک SWOT نقاط قوت، ضعف و فرصتها و تهدیدهایی که این مکان مقدسه را تحت تاثیر قرا می‌دهد را بررسی کرده و سپس با ارائه راهکارهای مناسب به بهبود وضعیت فعلی کمک نماییم روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای- اسنادی و میدانی می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد منطقه مورد مطالعه با 29 نقطه قوت و امتیاز وزنی833/3و 10 فرصت و امتیاز وزنی 359/3در مقابل 16 نقطه ضعف و امتیاز وزنی 2622/3و 14 تهدید و امتیاز وزنی 974/2توانمندی‌های نسبتا بالایی را برای توسعه گردشگری مذهبی در استان چهارمحال و بختیاری برخوردار می‌باشد و در صورت برنامه‌ریزی دقیق برای این پتانسیل‌های و مهمتر از همه اجرای دقیق این برنامه‌ها، می‌توان زمینه‌های توسعه گردشگری را در این استان فراهم سازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

165 - تحلیل و بررسی رابطه جرائم افساد فی‌الارض و امنیت ملی ایران
نغمه فرهود امیر وطنی

چکیده بی‌شک یکی از پرچالش ترین مباحث حقوق کیفری ایران پس از انقلاب، تبیین ماهیت و مفهوم افساد فی‌الارض و تشخیص گستره آن است. موضوعی که با گذشت بیش از 30 سال از سابقه قانون‌گذاری اسلامی در ایران همچنان در هاله‌ای از ابهام و اختلاف به سر می‌برد؛ اما سوای گستره این نوع جرا أکثر

چکیده بی‌شک یکی از پرچالش ترین مباحث حقوق کیفری ایران پس از انقلاب، تبیین ماهیت و مفهوم افساد فی‌الارض و تشخیص گستره آن است. موضوعی که با گذشت بیش از 30 سال از سابقه قانون‌گذاری اسلامی در ایران همچنان در هاله‌ای از ابهام و اختلاف به سر می‌برد؛ اما سوای گستره این نوع جرائم آن چیزی که اهمیت موضوع را دو چندان می کند رابطه آن با امنیت ملی است. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که نسبت بین امنیت ملی و جرائم افساد فی‌الارض چه رابطه‌ای با یکدیگر دارند؟ فرضیه‌ای را که در این مقاله برای پاسخگویی به سؤال اصلی در صدد تحلیل و بررسی آن هستیم این است که امنیت ملی مهم‌ترین مؤلفه ایجابی در بحث قوانین کیفری جرانم افساد فی‌الارض است به نحوی که مهم‌ترین موارد محاربه در قانون مجازات اسلامی مثل اسلحه کشیدن برای ترسانیدن مردم، برهم زدن امنیت از طریق سرقت مسلحانه و قطع ‌الطریق، ریختن طرح براندازی حکومت اسلامی، نامزد شدن برای یکی از پست‌های حساس حکومت کودتا و یا تشکیل یا اداره یا عضویت در دسته یا جمعیت به قصد برهم زدن امنیت کشور همگی در چارچوب امنیت ملی قابل تحلیل هستند. این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی انجام می‌شود و یافته های پژوهش نشان می‌دهد که جرائم افساد فی‌الارض با امنیت ملی رابطه همبستگی منفی دارند یعنی افزایش یک پارامتربا کاهش پارامتر دیگروکاهش آن پارامتربا افزایش پارامتر دیگرهمراه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

166 - بررسی ومقایسه ماهیت علیت از دیدگاه ملاصدرا وهیوم
زینب درویشی محمدحسین ایراندوست

اصل علیت که بر اساس آن هر پدیدهای نیاز به علتی دارد، یکی از مسایلی است کمتر فیلسوفی است که پیرامون آن به بحث وبررسی نپرداخته باشد.این مقاله با روش تحلیلی،اسنادی ونقادی وبا هدف بررسی ومقایسه ماهیت علیت از دیدگاه ملاصدرا وهیوم نگاشته شده است.به نظر می رسد،ریشه انکار علیت أکثر

اصل علیت که بر اساس آن هر پدیدهای نیاز به علتی دارد، یکی از مسایلی است کمتر فیلسوفی است که پیرامون آن به بحث وبررسی نپرداخته باشد.این مقاله با روش تحلیلی،اسنادی ونقادی وبا هدف بررسی ومقایسه ماهیت علیت از دیدگاه ملاصدرا وهیوم نگاشته شده است.به نظر می رسد،ریشه انکار علیت درمنظرهیوم با مبانی معرفت شناختی او در نگرش به واقعیت‌های خارجی و ذهنی، یعنی اساس تجربی شناخت ارتباط داشت. از دیدگاهملاصدرا، علیت یک اصل فلسفی است که فهم دقیق و عمیق آن تنها از عهده عقل فلسفی بر می آید. و لذا بروز و ظهور آن نیز عمیق‌تر از تجربه، و در جهان عقلانی است. از این رو، تفسیر علیت ازنظرصدرا از سطح مشاهده و استقرا فراتر می‌رود و به یک اصل فلسفی تبدیل می‌گردد که در آن نسبت معلول به علت نوعی نسبت فقر و امکان وجودی است. ملاصدرا با تغییر دیدگاه وجودشناختی، اصل علیت را به نظریه تجلّی بازگرداند. این نظریه را می‌توان رویکردی عرفانی به اصل علیت تلقی کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

167 - تمیز مدعی از مدعی علیه در دعوای نفقه
سید مهدی میرداداشی

چکیده: یکی از چالشهای محاکم خانواده در حوزه دادرسی یافتنِ پاسخ به این سوال است که اگر زوجه، دادخواست مطالبه نفقه دهد آیا علاوه بر ارائه قباله ازدواج، باید تمکین خود یا در صورت عدم تمکین، عذر خود و موجه بودن آن را نیز اثبات کند یا این که برای مطالبه نفقه زوجه تنها باید س أکثر

چکیده: یکی از چالشهای محاکم خانواده در حوزه دادرسی یافتنِ پاسخ به این سوال است که اگر زوجه، دادخواست مطالبه نفقه دهد آیا علاوه بر ارائه قباله ازدواج، باید تمکین خود یا در صورت عدم تمکین، عذر خود و موجه بودن آن را نیز اثبات کند یا این که برای مطالبه نفقه زوجه تنها باید سند ازدواج را ارائه نماید و بر عهده زوج است که نشوز او و غیر موجه بودن عذر وی در عدم تمکین را اثبات کند ؟ به عبارت دیگر در دعوای مطالبه نفقه، مدعی چه کسی است تا بار اقامه بینه بر عهده وی گذارده شود؟ به عبارت دیگردر حوزه دادرسی خانواده، هرگاه زن از طریق دادگاه مطالبه نفقه کند آیا باید علاوه بر اثبات رابطه زوجیت، ادای وظایف زناشویی از جانب خود را نیز ثابت نماید یا اثبات نشوز زن برای رفع تکلیف انفاق به عهده شوهر است؟ به عبارت دیگر آیا تمکین شرط استحقاق زن در مطالبه نفقه است یعنی نفقه با وجود تمکین وجوب پیدا می‌کند نه با عقد، یا این که نفقه نیز مانند مهر به مجرد عقد بر زوج واجب می‌شود و نشوز مانع استقرار آن می‌شود؟ رسالت این قلم پاسخ گوئی به این پرسش است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

168 - مبانی حقوق محکوم‌علیه در مرحله اجرای احکام کیفری با تأکید بر فقه امامیّه
احمد مرادخانی طاهره جعفری

در حقوق جزای امروز، توجه به حقوق محکوم‌علیه در مرحله اجرای احکام کیفری، از اهمیت فراوانی برخوردار است. تحقق عدالت کیفری و وصول به اهداف مجازات‌ها بدون توجّه به حقوق محکوم‌علیه مشکل است. در حقوق اسلام، توجه به شخصیّت و حقوق محکوم‌علیه، هم در وضع قانون و هم در اعمال آن، م أکثر

در حقوق جزای امروز، توجه به حقوق محکوم‌علیه در مرحله اجرای احکام کیفری، از اهمیت فراوانی برخوردار است. تحقق عدالت کیفری و وصول به اهداف مجازات‌ها بدون توجّه به حقوق محکوم‌علیه مشکل است. در حقوق اسلام، توجه به شخصیّت و حقوق محکوم‌علیه، هم در وضع قانون و هم در اعمال آن، مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به اهمیّت رعایت حقوق محکوم‌علیه در مرحله اجرای احکام کیفری و ممنوعیّت هرگونه توهین، تحقیر و شکنجه در حقوق کیفری اسلام، رعایت عدالت در برخورد با محکوم‌علیه و برخورداری وی از امنیّت، حفظ حیات، کرامت، حیثیّت و عزّت انسانی محکوم‌علیه و رعایت اصل فردی کردن مجازات‌ها در برخورد با وی، از جمله مبانی حقوق محکوم‌علیه در مرحله اجرای احکام کیفری‌اند که در فقه امامیّه نیز بر آن‌ها تأکید فراوانی شده است. برخورد یکسان با محکوم‌علیهم بدون در نظر گرفتن مبانی ذکر شده، استحقاق‌ها، توانایی‌ها و فضایل هر فرد، ظلم است. عدالت آن است که در عین تساوی افراد در مقابل قانون، شایستگی‌های آنان نیز در نظر گرفته شود، لذا برخورد یکدست و خشک، بدون انعطاف‌پذیری و عدم رعایت شأن هر فرد نمی‌تواند مفید باشد و عدالت را به ارمغان آورد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

169 - طلوعِ فجرِلیالیِ مُقمَره در فقه عبادی امام خمینی
علی شیرخانی

چکیده آنچه این مقاله عهده دار تبیین آن است، تعیین طلوع فجر، در شبهای مهتابی می باشد،چرا که سپیده صادق و نور گسترده و افقی، در شبهای مهتابی، به دلیل حضور ماه و روشنایی موجود در افق، تا دقایقی خودنمایی ندارد، به گونه ای که اگر ماه در افق نبود، این نور گسترده چون خط نازک د أکثر

چکیده آنچه این مقاله عهده دار تبیین آن است، تعیین طلوع فجر، در شبهای مهتابی می باشد،چرا که سپیده صادق و نور گسترده و افقی، در شبهای مهتابی، به دلیل حضور ماه و روشنایی موجود در افق، تا دقایقی خودنمایی ندارد، به گونه ای که اگر ماه در افق نبود، این نور گسترده چون خط نازک دیده می شد.به دلیل حضور ماه و روشنایی افق، نور گسترده فجر با تأخیر و پس از حدود 20 دقیقه،نمایان می شود،و آن زمان ( تاخیر بیست دقیقه ای) دیگر نور ماه، مانع نور سپیده فجر نیست. در موضوع طلوع فجر در شبهای مهتابی سخن در این است که آیا مبدأ، فجر صادق است،که در تقدیر فجر صادق، طلوع کرده است و یا آن که مبدأ، فجری فعلی است که نمایان باشد و در پنهه افق با چشم عادی دیده شود، گرچه در تقدیر فجر صادق طلوع کرده باشد. البته نظر دوّم تأخیر حدود 20 دقیقه ای را می طلبد. مشهور فقیان نظر اول را نتخاب کرده اند و بر این باورند که میان لیالی مقمره و غیره مقمره فرقی وجود ندارد، ولی امام خمینی در این مساله بر این باور است که باید نور سپیده در شبهای مهتابی با چشم دیده شود و حضور واقعی و تقدیری آن ملاک نیست، بنابراین باید دقایقی صبر کرد و سپس اقدام به اقامه ی نماز صبح کرد. واژگان کلیدی: فجر،طلوع، طلوع فجرفعلی،طلوع فجر تقدیری و لیالی مقمره ، فقه و فقه عبادی تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

170 - مسئولیت مدنی ناشی از فسخ و شرط فاسخ در قراردادها
زهرا معماریان سید ابوالفضل حسینی سیرت سید مهدی میرداداشی

مسئولیت مدنی در معنی عام خود شامل دو بخش است: یکی مسئولیت قراردادی و دیگری مسئولیت خارج از قرارداد. مسئولیت قراردادی مسئولیتی است که در نتیجه تخلف از مفاد قرارداد خصوصی پدید می آید. همچنین مسئولیت خارج از قرارداد مسئولتی که ناشی از نقض قرارداد نیست بلکه ناشی از زیان و خ أکثر

مسئولیت مدنی در معنی عام خود شامل دو بخش است: یکی مسئولیت قراردادی و دیگری مسئولیت خارج از قرارداد. مسئولیت قراردادی مسئولیتی است که در نتیجه تخلف از مفاد قرارداد خصوصی پدید می آید. همچنین مسئولیت خارج از قرارداد مسئولتی که ناشی از نقض قرارداد نیست بلکه ناشی از زیان و خسارتی است که شخصی به دیگری وارد می آورد و در نتیجه آن موظف به جبران خسارت زیان دیده می شود. مقصود از گنجاندن شرط در قرار داد تحقق آن در خارج است. از این رو، اگر شرط غیر مقدور باشد، باطل تلقی می شود. یکی از دلایل انحلال عقود، شرط فاسخ است. براین اساس طرفین شرط می کنند اگر حادثه، فعل یا ترک فعلی رخ دهد عقد از بین برود. در این صورت با حصول معلق علیه، عقد منفسخ می گردد. در این موارد سبب انفساخ ارادی است و نتیجه به طور قهری ظاهر می گردد. مدت شرط فاسخ باید معلوم باشد. به علاوه امکان درج آن در تمام قراردادها وجود ندارد. در مدتی که شرط فاسخ وجود دارد طرفین باید از انجام هرگونه عملی منافی با حق طرف دیگر خودداری کنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

171 - بررسی فقهی سود علی‌الحساب تضمینی در سپرده‌های بانکی
هایده درویشی عصمت السادات طباطبایی لطفی سید محمد شفیعی مازندرانی

بانک‌ها با هدف جذب سرمایه مردمی، سود علی‌الحساب تضمینی تعیین کرده و پرداخت اضافه سود را به بازدهی اقتصادی بانک منوط دانسته‌اند. از دیدگاه فقهی، دریافت سود در قبال سپردن پول، بدون هیچ گونه قبول خطر، ربا محسوب شده که حرام شرعی است. فقها دریافت سود علی الحساب را در صورت بس أکثر

بانک‌ها با هدف جذب سرمایه مردمی، سود علی‌الحساب تضمینی تعیین کرده و پرداخت اضافه سود را به بازدهی اقتصادی بانک منوط دانسته‌اند. از دیدگاه فقهی، دریافت سود در قبال سپردن پول، بدون هیچ گونه قبول خطر، ربا محسوب شده که حرام شرعی است. فقها دریافت سود علی الحساب را در صورت بستن عقد شرعی همچون وکالت بانک در سرمایه گذاری، مضاربه، مشارکت و مانند آنها و در نهایت مصالحه مجاز دانسته اند. در این تحقیق ضمن بررسی چگونگی این عقود در فعالیت های بانکی مرتبط با سود، دو مقوله جواز دخالت حکومت در تعیین حداقل سود و بیمه سپرده بانکی مورد بحث بوده که بر مبنای آن ها می توان تعیین و تضمین سود علی‌الحساب را دارای توجیه شرعی دانست. با توجه به پذیرش بیمه در قالب عقود اسلامی توسط جمهور فقها، بیمه سپرده بانکی که بازپرداخت اصل سرمایه و حداقل سود را تضمین می‌کند، منعی ندارد. همچنین دخالت دولت در قیمت‌گذاری، در صورت لزوم و به قصد تأمین مصالح اجتماعی، مورد پذیرش واقع گردیده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

172 - تبیین علیت در نظام فلسفی سینوی و صدرایی
آذر سپهوند محمد حسین ایراندوست اسماعیل علیخانی

مسئله علیت یکی از مهم‌ترین مسائل فلسفی است که بدون فهم آن درک جهان هستی ممکن نیست. اساساً هر نوع بحث، سخن و تجربه‌ای مبتنی بر فهم علیت و پذیرش آن است. مسئله علیت از جهات مختلف مورد توجه قرارگرفته است..فیلسوفان جدید غرب مانند هیوم و کانت این موضوع را از نظرگاه معرفت‌شناس أکثر

مسئله علیت یکی از مهم‌ترین مسائل فلسفی است که بدون فهم آن درک جهان هستی ممکن نیست. اساساً هر نوع بحث، سخن و تجربه‌ای مبتنی بر فهم علیت و پذیرش آن است. مسئله علیت از جهات مختلف مورد توجه قرارگرفته است..فیلسوفان جدید غرب مانند هیوم و کانت این موضوع را از نظرگاه معرفت‌شناسی و فیلسوفان مسلمان از حیث وجودشناسی مورد بررسی قرار داده‌اند. این مقاله سعی بر آن دارد که، با نظر به علیّت تحلیلی، چیستی و کاربردهای آن را در فلسفۀ اسلامی و خصوصاً از دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا مورد توجه قرار دهد. نتایج نشان داد که سنخیت علت و معلول دو معنی حداقلی و حداکثری دارد. معنای حداقلی بر مبنای نظام‌های فلسفی قبل از حکمت متعالیه تبیین می‌شود، اما معنای حداکثری با توجه به مبانی خاص حکمت متعالیه چون اصالت وجود و تشکیک وجود تبیین می‌گردد. با این تفکیک آشکار می‌شود بسیاری از مخالفت‌ها با قاعده سنخیت علت و معلول در حقیقت متوجه معنای حداکثری سنخیت است و معنای حداقلی مورد پذیرش بیشتر فیلسوفان است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

173 - احکام و آداب تعلیم و تعلّم در حیطه فرایند یاددهی‌– یادگیری
عیسی بهرامی عباسعلی حیدری محمود قیوم زاده

هدف پژوهش حاضر بررسی احکام و آداب تعلیم و تعلّم در اسلام در حیطه فرایند یاددهی – یادگیری است. روش تحقیق اسنادی – کیفی بوده و وظایف مشترک تعلیم و تعلم در فقه تربیتی، آداب مربی و متربی قبل از تدریس، حین تدریس و پس از تدریس و نیز احکام ناظر بر آنها بررسی شد. نت أکثر

هدف پژوهش حاضر بررسی احکام و آداب تعلیم و تعلّم در اسلام در حیطه فرایند یاددهی – یادگیری است. روش تحقیق اسنادی – کیفی بوده و وظایف مشترک تعلیم و تعلم در فقه تربیتی، آداب مربی و متربی قبل از تدریس، حین تدریس و پس از تدریس و نیز احکام ناظر بر آنها بررسی شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که آداب تعلیم و تعلم از نظر طبقه‌بندی دارای ابعاد اخلاقی، روحی، روانی و فنی برخوردار می‌باشد. وظایف معلمان و متعلمان به اقتضای نقش‌آفرینی آن ها متفاوت بوده، تقیّد به اجرای آن ها فرایند تعلیم و تربیت را اثربخش می سازد. آداب تعلیم و تعلم در فرایند یاددهی – یادگیری در مراحل قبل از تدریس، حین تدریس و پس از تدریس تفکیک‌پذیر بوده و برای معلم و شاگرد رفتارهای متناسبی را طلب می‌کند. احکام تعلیم و تربیت موجب می‌شود تا منافع معلم و متعلم در سطوح فردی و اجتماعی، در دنیا و آخرت تضمین گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

174 - تأملی بر جامعه مدنی مطلوب مبتنی بر عدالت اجتماعی از منظر نهج‌البلاغه
مریم براهویی جهانشاهی منصور امیرزاده جیرکلی رضا حق پناه

هدف پژوهش حاضر تأملی بر جامعه مدنی سیاسی مطلوب مبتنی بر عدالت اجتماعی از منظر نهج‌البلاغه می‌باشد. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی بوده و به دنبال پاسخگویی به این پرسش اساسی است که شاخصه‌های تشکیل جامعه مدنی مطلوب بر مبنای عدالت اجتماعی از منظر نهج‌البلاغه چیست؟ یافته‌های پژو أکثر

هدف پژوهش حاضر تأملی بر جامعه مدنی سیاسی مطلوب مبتنی بر عدالت اجتماعی از منظر نهج‌البلاغه می‌باشد. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی بوده و به دنبال پاسخگویی به این پرسش اساسی است که شاخصه‌های تشکیل جامعه مدنی مطلوب بر مبنای عدالت اجتماعی از منظر نهج‌البلاغه چیست؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مشارکت مردم در امور سیاسی و اجتماعی توجه به آزادی، برابری در مقابل قانون و... از مولّفه‌های شکل‌گیری جامعه مدنی مطلوب می‌باشند. عدالت اجتماعی زمانی در جامعه تحقّق می‌یابد که همه‌ مردم به حقّی که برایشان تعریف شده برسند و هر کس بتواند بنا بر استعداد و شایستگی‌هایی که دارد، از امکانات طبیعی و غیرطبیعی موجود در جامعه استفاده کند. ریشه‌ بسیاری از اختلال‌ها و بی‌نظمی‌ها و نارسایی‌های اجتماعی در عدم تحقّق عدالت اجتماعی است. امام علی(ع) با الگوسازی در رهبری و زمامداری و مدیریّت نظام اسلامی، به دنبال ساماندهی عناصر حکومت براساس دینداری و شایسته‌سالاری بود تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

175 - بررسی و ارزیابی جایگاه حکمرانی مطلوب در نهج‌البلاغه
سید روح الله طباطبایی علی شیرخانی مهدی مطهرنیا

10.22034/sej.2020.1911218.1266

هدف پژوهش حاضر تبیین ویژگی‌‌های سیاست و حکمرانی مطلوب از دیدگاه حضرت علی(ع) در نهج‌البلاغه است. پرسش اصلی مقاله حاضر آن است که حکمرانی مطلوب از دیدگاه امام علی(ع) از چه جایگاهی برخوردار می‌باشد؟. همچنین پژوهش حاضر بر این فرضیه استوار است که حکمرانی مطلوب براساس دیدگاه ا أکثر

هدف پژوهش حاضر تبیین ویژگی‌‌های سیاست و حکمرانی مطلوب از دیدگاه حضرت علی(ع) در نهج‌البلاغه است. پرسش اصلی مقاله حاضر آن است که حکمرانی مطلوب از دیدگاه امام علی(ع) از چه جایگاهی برخوردار می‌باشد؟. همچنین پژوهش حاضر بر این فرضیه استوار است که حکمرانی مطلوب براساس دیدگاه امام علی(ع)، برگرفته از احکام الهی است، و مجموعه‌ای از عوامل از جمله قانون‌گریزی و عدم توجه به شایسته‌سالاری از ویژگی‌های حکومت طاغوتی هستند. حکومت مطلوب در اندیشه امام علی(ع) از اهمیت زیادی برخوردار است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که از منظر امام علی(ع)، قانونمندی، مشارکت مردم، شفافیت(پذیرا بودن انتقادات و پاسخگو بودن)، مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی، اثربخشی و کارایی، شایسته‌سالاری نقش موثری در ایجاد حکمرانی مطلوب در جامعه دارند. در مقابل، ایشان یکی از موانع مهم و اساسی در مسیر ایجاد حکمرانی مطلوب را قانون‌‌گریزی، عدم توجه به شایسته‌سالاری، خودکامگی و ریاست‌طلبی معرفی می‌‌کنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

176 - تأثیر شکاف قومیت‌‌ها در تحولات منجر به مشروطیت در ایران
محمدعلی علیزاده محمد قاسم پور یوسف متولی حقیقی

10.22034/sej.2021.1925377.1311

هدف پژوهش حاضر پاسخ به این سوال است که شکاف قومیتی در دوره قاجار چه تأثیری بر روند تحولات منجر به مشروطیت داشته است؟ پژوهش بر این فرضیه استوار است که شکاف‌‌های قومیتی باعث شده که اقوام مختلف با بهره‌‌گیری از نیروی نظامی، مهم‌‌ترین تحولات منجر به مشروطیت را رقم زده و در أکثر

هدف پژوهش حاضر پاسخ به این سوال است که شکاف قومیتی در دوره قاجار چه تأثیری بر روند تحولات منجر به مشروطیت داشته است؟ پژوهش بر این فرضیه استوار است که شکاف‌‌های قومیتی باعث شده که اقوام مختلف با بهره‌‌گیری از نیروی نظامی، مهم‌‌ترین تحولات منجر به مشروطیت را رقم زده و در نهایت انقلاب مشروطیت به واسطه غلبه اقوام مخالف نظام حاکم شکل گرفته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و یافته‌‌ها نشان داد که برخی از قومیت‌‌ها هیچ ذهنیتی از مشروطیت نداشته و صرفاً به دلیل ضعف حکومت مرکزی فرصت را برای تسویه حساب‌‌های قومی مناسب دیده‌‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

177 - انس و هیبت و وجوه تعلیمی آن دو در حدیقۀ سنایی و مثنوی معنوی
سمانه منصوری آلهاشم رامین محرمی

10.30495/dk.2021.686462

هیبت و انس از مفاهیم زوجی است که جزو احوال عرفانی به‌حساب می آیند و در مرتبه ای بالاتر از خوف ‌و رجا و قبض و بسط قرار دارند؛ از آن جا‌که این احوال در لحظات حیات عارف، نوسان دارند و او تجربۀ هر دو حال را دارد. عارفان هم در مورد هیبت و هم دربارۀ انس، اقوالی دارند و سالکا أکثر

هیبت و انس از مفاهیم زوجی است که جزو احوال عرفانی به‌حساب می آیند و در مرتبه ای بالاتر از خوف ‌و رجا و قبض و بسط قرار دارند؛ از آن جا‌که این احوال در لحظات حیات عارف، نوسان دارند و او تجربۀ هر دو حال را دارد. عارفان هم در مورد هیبت و هم دربارۀ انس، اقوالی دارند و سالکان را گاهی دارای حال هیبت و گاهی دارای حال انس می دانند؛ اما بر اساس مکتب فکری خود یکی از این دو حال را بر دیگری ترجیح داده، در آثار عرفانی و تعلیمی شان، دیدگاه ویژۀ خود را به مخاطب عرضه می کنند. در این پژوهش ضمن تأکید بر مسائل بنیادینی چون انس، هیبت؛ به عنوان زمینۀ اصلی بحث با بهره گیری از روش تحلیلی- توصیفی، به جنبۀ تعلیمی آن دو، در حدیقة سنایی و مثنوی معنوی، پرداخته‌شده و آن گاه این نتیجه حاصل گردیده که هرچند آثار عرفانی تجلی حالات درونی سرایندگان آن است، اما گاه جنبۀ تعلیمی، بر بیان حالات درونی پیشی می گیرد و آفرینندۀ اثر، متناسب با احوال خود به سمت یکی از این احوال گرایش پیدا می کند و بر صفات قهری یا لطفی خداوند تأکید بیشتری می کند؛ چنانکه سنایی از عارفان مکتب زهد، بیشتر بر هیبت خداوند تأکید و مخاطبان را از هیبت خداوند بر حذر می دارد؛ ولی مولوی به‌عنوان عارف مکتب عاشقانه، بیشتر به انس با خداوند و صفات جمالی او تأکید دارد. بیان تشابه و تفاوت مکتب فکری و گرایش های عرفانی این دو عارف و شرح و تفسیر آنان از دو حال هیبت و انس، از اهداف اصلی این مقاله است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

178 - آسیب‌شناسی ترجمه‌های نهج‌البلاغه
حامد شریعتی نیاسر منصور پهلوان

10.30495/dk.2021.1876235.1576

نهج‌البلاغه که آن را فوق کلام مخلوق و دون کلام خالق دانسته‌اند، کتابی است گرانقدر شامل خطبه‌ها نامه‌ها و حکمت‌های علی علیه السلام است که آ‌ن را دانشمند صاحب نام امامی سیدرضی (م۴۰۶) گردآورده است. این کتاب که هم به لحاظ ادبی و هم به لحاظ اعتقادی و هم به لحاظ سیاسی و اجتما أکثر

نهج‌البلاغه که آن را فوق کلام مخلوق و دون کلام خالق دانسته‌اند، کتابی است گرانقدر شامل خطبه‌ها نامه‌ها و حکمت‌های علی علیه السلام است که آ‌ن را دانشمند صاحب نام امامی سیدرضی (م۴۰۶) گردآورده است. این کتاب که هم به لحاظ ادبی و هم به لحاظ اعتقادی و هم به لحاظ سیاسی و اجتماعی دارای اهمیت است، قرن‌ها است که در دسترس مسلمانان قرار دارد و از آن بهره‌های کثیر عاید شده است. از این کتاب ترجمه‌های چندی به زبان فارسی صورت پذیرفته است که شمار آن بالغ بر یکصد عنوان می‌گردد اما در این ترجمه‌ها علاوه بر نکات ارزشمند و مفیدی که در آنها هست، گاه اغلاطی به چشم می‌خورد که به فهم درست عبارت‌های نهج‌البلاغه آسیب می‌رساند به گونه‌ای که در بعضی موارد معنا و مقصود عبارت مولا علی علیه‌السلام با این ترجمه‌ها تطبیق ندارد. گاهی انتقال معنای صحیح فدای عبارت‌پردازی مترجم گردیده و گاه به تطور معنای لغوی الفاظ در طی قرون توجه نشده است. دسته‌بندی این اغلاط و معرفی آن‌ها تحت عنوان آسیب‌های ترجمه‌های نهج‌البلاغه موضوع این مقاله است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

179 - بررسی شعر اعتراض در سروده های منتقدترین شاعران مشهور انقلاب اسلامی
رضا کریمی لاریمی رضا فرصتی جویباری حسین منصوریان

10.30495/dk.2021.1914326.2120

در دورۀ انقلاب اسلامی، شاعران متعهد و ملتزم، برای دفاع از ارزش‌های انقلاب و ترویج افکار انقلابی، به بیان واقعیت‌ ها و انتقاد از مشکلات و بیان مسائل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، مذهبی، اخلاقی، اقتصادی و... دوران خود پرداخته‌اند. که این اشعار به شعر اعتراض موسوم گشته‌اند. شعر أکثر

در دورۀ انقلاب اسلامی، شاعران متعهد و ملتزم، برای دفاع از ارزش‌های انقلاب و ترویج افکار انقلابی، به بیان واقعیت‌ ها و انتقاد از مشکلات و بیان مسائل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، مذهبی، اخلاقی، اقتصادی و... دوران خود پرداخته‌اند. که این اشعار به شعر اعتراض موسوم گشته‌اند. شعر اعتراض به عنوان جریان ادبی نوپا، نوعی شعر اجتماعی و از بن مایه‌های شعر پایداری سرچشمه می‌گیرد. از میان شاعران، سلمان هراتی، سید حسن حسینی، قیصر امین پور و علیرضا قزوه از جمله شاعران منتقد به شمار می‌روند. این پژوهش سعی دارد به بررسی درونمایه‌ها، شیوه‌های بیان، لحن و قالب اعتراضی در اشعار شاعران مشهور بعد از انقلاب اسلامی در حیطه‌های گوناگون (سیاسی، اجتماعی، مذهبی، اخلاقی، اقتصادی، فرهنگی و...) بپردازد و وجه اشتراک و افتراق سروده‌های آن‌ها را در این زمینه بررسی نماید. این جستار به شیوه توصیفی، تحلیلی، آماری و با استفاده از مطالعات کتابخانه ای انجام شده است. شاعران در انتقاد از معضلات کشور یا جامعه بشری از نگرشی واقع گرایانه و در عین حال فرامرزی برخوردارند، به طوری که، اشعار اعتراضی آنان بازتابی از شرایط اجتماعی و سیاسی جامعه و زمان است و چنین اشعاری علاوه بر حضور فعال شاعران معترض در عرصه‌های سیاسی و ادبی جامعه، تأئیدی است بر نظریه جامعه شناختی ادبیات که هنر را همواره از بستر‌های اجتماعی و سیاسی متاثر می‌داند و در نهایت اینکه هدف شعر اعتراض، حفظ ارزش‌های اسلامی، اصلاح نمودن جامعه و مبارزه با بی عدالتی است. بنابرابن بیشترین بسامد بازتاب درون مایه‌های اعتراضی در اشعار سید حسن حسینی و کمترین نمود آن مربوط به قیصر امین پور است که به ترتیب در قالب‌های سپید، نیمایی، غزل، هایکو، رباعی و... در زمینه‌های سیاسی و اجتماعی سروده شده است که گاهی این اعتراض‌ها جهانی و گاهی داخلی است که اعتراض‌های نوع اول حول اعتراض به سیاست‌های قدرت‌های جهانی می‌چرخد و اعتراض‌های درون کشوری مربوط به بی عدالتی‌های موجود در جامعه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

180 - ساختار اخلاقی– اعتراضی در اندیشه‌های نظامی گنجوی
علی آسمند جونقانی

10.30495/dk.2021.1914478.2123

در این پژوهش پیوند اخلاق و اعتراض در اندیشۀ نظامی مورد بررسی قرارگرفته است. او با رویکرد تعلیمی در پی عدالت ورزی حاکمان و هدایت جامعه به ‌سوی جامعه آرمان‌شهری است و با داستان‌های تعلیمی و بیان اعتراضی گاه با تصریح و گاه با تعریض در برابر عوامل تحمیلی اجتماعی و سیاسی ای أکثر

در این پژوهش پیوند اخلاق و اعتراض در اندیشۀ نظامی مورد بررسی قرارگرفته است. او با رویکرد تعلیمی در پی عدالت ورزی حاکمان و هدایت جامعه به ‌سوی جامعه آرمان‌شهری است و با داستان‌های تعلیمی و بیان اعتراضی گاه با تصریح و گاه با تعریض در برابر عوامل تحمیلی اجتماعی و سیاسی ایستادگی می‌کند. به اعتقاد او شاید تعلیم از میان انواع ادبی عرصۀ بهتری برای روح انتقادی و اعتراضی به حاکمان زورمدار باشد. از این‌رو در قالب داستان‌هایی از سرنوشت حاکمان گذشته ستودنی‌ها را ستوده و ناشایست‌ها را تقبیح کرده، مضامین ارزشمندی چون عدالت، دین‌داری و خردورزی و انسان‌دوستی را ستایش کرده و از سویی ناراستی و نادرستی و بی‌عدالتی و ظلم را تقبیح کرده است. نگارنده در این جستار ضمن مطالعه تحلیلی نتیجه می‌گیرد بر اساس آموزه‌های دینی، نظامی اعتراض خود را به حاکمان زمان خود به چهار روش مختلف اقتضائی ابراز داشته و این اعتراض را با توجه به مبانی اخلاقی و شرایط تأثیرگذاری بیان می‌دارد. از این‌رو ظلم را برنمی‌تابد و با آوردن حکایت‌های متعدد از پادشاهان گذشته به تعریض یا با نصایح اخلاقی به‌تلویح و یا با اعتراض به ‌تصریح بر آن‌ها می‌تازد تا به راه دادگری بازآیند. مرحله نهایی از اصول اعتراضی - تعلیمی نظامی متوسل شدن به عالم فرازمینی و توسل به کسانی چون پیامبر اسلام است تا خود ریشه ظلم را برکنند. او ضمن دعوت به عدالت‌ورزی که یکی از شرایط اصلی در حکومت‌داری است، پادشاهی را که فاقد شرط عدالت ورزی در آرمان‌شهر نظامی باشد، فاقد صلاحیت حکومت‌داری می‌داند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

181 - نقد و تحلیل ساختار تعلیمی کتاب«نصاب الصبیان» ابونصر فراهی (مطالعه موردی یک کتاب کودک در نظام آموزشی سبک سنّتی)
ابوالفضل غنی زاده نزهت طاهری فر

10.30495/dk.2021.581902.1237

در این نوشته، یک کتاب کودک (نصاب الصبیان) از دو جنبۀ شکلی و محتوایی، مورد مطالعۀ آمایشی_ تحلیلی قرار می‌گیرد. این کتاب در نظام آموزشی ایران اسلامی حدود ششصد و پنجاه سال مورد استفاده قرارگرفته است.با پژوهش انجام گرفته روی 3216 واژۀ به‌کاررفته در نصاب الصبیان، در یک بست أکثر

در این نوشته، یک کتاب کودک (نصاب الصبیان) از دو جنبۀ شکلی و محتوایی، مورد مطالعۀ آمایشی_ تحلیلی قرار می‌گیرد. این کتاب در نظام آموزشی ایران اسلامی حدود ششصد و پنجاه سال مورد استفاده قرارگرفته است.با پژوهش انجام گرفته روی 3216 واژۀ به‌کاررفته در نصاب الصبیان، در یک بستر آمایشی تحلیل ریخت و محتوا؛ الف- از نظر شکلی؛ بسامد زبانی واژگان، محتوای لغات، قافیه غنی و فقیر، واژگان انسانی و غیرانسانی و همچنین جاندار و غیر جاندار بودن بخش غیرانسانی و ب- ازنظر محتوایی؛ موضوع لغات، خوشایندی، ناخوشایندی و خنثایی واژه‌ها، درون‌مایۀ اخلاقی، تخیلی و عاطفی آن‌ها و همچنین عناصر حرکتی، رنگی و موسیقیایی لغات مشخص می‌شود سپس از طریق تعیین بسامد واژگان، عناصر تعلیمی استاندارد و غیراستاندارد کتاب مشخص می‌گردد و در نهایت پس از بررسی‌های لازم، فاصله داشتن این کتاب از معیارهای شعر کودک به اثبات می‌رسد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

182 - بررسی شخصیت ضد اجتماعی در رمان «شوهر آهو خانم»
فاطمه عباسی صاحبی حسین منصوریان سرخگریه رضا فرصتی جویباری

10.30495/dk.2021.685934

شخصیت، جزئی از ساختار کلی متن داستان به شمار می آید. شخصیت های رمان یا داستان، در واقع افرادی هستند که با اعمال و گفتار خود نقش آفرینی می کنند. شوهر آهو خانم به عنوان نخستین اثر علی محمد افغانی، به بازتاب مناسبت های خانوادگی و تحلیل روابط روحی، روانی و عاطفی شخصیت أکثر

شخصیت، جزئی از ساختار کلی متن داستان به شمار می آید. شخصیت های رمان یا داستان، در واقع افرادی هستند که با اعمال و گفتار خود نقش آفرینی می کنند. شوهر آهو خانم به عنوان نخستین اثر علی محمد افغانی، به بازتاب مناسبت های خانوادگی و تحلیل روابط روحی، روانی و عاطفی شخصیت های داستانی توجه ویژه ای دارد. نویسنده در این رمان، با نفوذ به درونیات و ذهنیات شخصیت های داستانی، سعی می کند به لایه های پنهانی روح و روان آنها دست یابد. در این پژوهش، سعی بر آن است تا به روش توصیفی - تحلیلی به تشریح روان شناختی شخصیت ضد اجتماعی هما به عنوان یک زن سرکش و قانون شکن در این رمان پرداخته، و به این پرسش پاسخ داده شود که چه ویژگی هایی در شخصیت هما وجود دارد که وی را به عنوان شخصیت ضد اجتماعی نشان می دهد. نتایج حاکی از آن است که این شخصیت داستانی، با ویژگی های رفتاری همچون چرب زبانی، ظاهرسازی، سنگدلی، پرخاشگری، قانون شکنی، عدم وفاداری و عدم احساس پشیمانی می تواند به عنوان یک شخصیت زن ضد اجتماعی در داستان معرفی شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

183 - بازتاب سنت و تجدد در رمان خانۀ ادریسی‌ها
مهناز ابهری منیژه فلاحی علی اسکندری

10.30495/dk.2022.1943713.2411

رمان خانۀ ادریسی‌ها، شناخته شده ترین رمان غزالۀ علیزاده است که از زمان انتشار آن درسال 1370 همواره مورد توجه منتقدان و خوانندگان ادبیات داستانی بوده است. این رمان که به شیوۀ رئالیستی نوشته شده، با رویکردهای گوناگون، شایستۀ بررسی و تحلیل است. مقالۀ حاضر مطالعۀ درونمای أکثر

رمان خانۀ ادریسی‌ها، شناخته شده ترین رمان غزالۀ علیزاده است که از زمان انتشار آن درسال 1370 همواره مورد توجه منتقدان و خوانندگان ادبیات داستانی بوده است. این رمان که به شیوۀ رئالیستی نوشته شده، با رویکردهای گوناگون، شایستۀ بررسی و تحلیل است. مقالۀ حاضر مطالعۀ درونمایۀ آن را از منظر بازتاب و تقابل سنت و مدرنیسم به عهده گرفته و کوشیده است تا با روش توصیفی و تحلیلی محتوای آن را از جهت مواجهۀ نویسنده با مقولۀ سنت و تجدد بررسی و تحلیل کند. یافته‌های مقاله نشان می‌دهد نویسنده ضمن به تصویر کشیدن تحول جامعۀ سنتی که خانۀ ادریسی‌ها نماد آن است، در لایه‌های درونی داستان در صدد ترسیم سیما و عملکرد نظام‌های توتالیتاریستی به عنوان نمادی از تجدد برآمده است. نویسنده با نثری روان و تهذیب یافته و با جزءنگاری رئالیستی سرنوشت شخصیت‌های داستان را در متن کشاکش‌های یک دورۀ درحال تحول به نمایش درمی‌آورد تا نشان دهد که راه‌یابی تجدد و پیدایش دگرگونی در جوامع سنتی بدون تحول و تکامل تدریجی این جوامع و در فقدان جریان‌های نیرومند روشنفکری می‌تواند به استقرار نظام‌های اقتدارگرای تمامیت خواه منتهی شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

184 - بررسی «عنوان» در سروده‌های علی باباچاهی از رئالیسم تا پست‌مدرنیسم
علی محمدی طاهره قاسمی

10.30495/dk.2022.690474

شعر معاصر ایران، تحولات گوناگونی را از سرگذرانیده و جریان‌های مختلفی را آزموده است. یکی از این جریان‌های شعری که در دهۀ هفتاد ایجاد شد، جریان شعر پست‌مدرن است که در کنار سایر جریان‌های نوظهور از اوایل دهۀ هفتاد تکوین و تاکنون نیز ادامه یافته است. علی باباچاهی، شاعر و من أکثر

شعر معاصر ایران، تحولات گوناگونی را از سرگذرانیده و جریان‌های مختلفی را آزموده است. یکی از این جریان‌های شعری که در دهۀ هفتاد ایجاد شد، جریان شعر پست‌مدرن است که در کنار سایر جریان‌های نوظهور از اوایل دهۀ هفتاد تکوین و تاکنون نیز ادامه یافته است. علی باباچاهی، شاعر و منتقد معاصر، با سرودن دفترهای نم نم باران و عقل عذابم می‌دهد، وارد شعر پست‌مدرن شد. او در ابتدا، کار شاعری را با تأثیرپذیری از نیما و پیروان او آغاز کرد که واقع‌گرایی و عینی‌گرایی اساس کار آن‌ها را تشکیل می‌داد؛ اما رفته رفته، رویة شعر او تحول پیدا کرد و در راستای این تحول، عنوان‌های سروده‌هایش نیز، دست‌خوش آن دگرگونی واقع شد. این تحقیق می‌کوشد تا با روش تحلیلی _ توصیفی به بررسی عنوان‌های شعری علی باباچاهی، از دورۀ مدرنیسم تا پست‌مدرنیسم بپردازد. اگر سیر عنوان شعرهای او را از ابتدا یعنی زمانی که پیرو نیما بود تا دورۀ دوم شاعریش، یعنی دورۀ پست‌مدرن بررسی کنیم، متوجه تغییرات اساسی و عمده این عنوان‌ها می‌شویم. تلاش نویسندگان در این پژوهش بر آن‌ست که به این سوال‌ها پاسخ دهند که رابطۀ میان عنوان سروده‌های علی باباچاهی و متن سروده‌هایش از چه کیفیتی برخوردار است و آیا می‌توان از طریق عنوان‌های شعری، اندیشه‌ و ذهنیت او از مدرنیسم تا پست‌مدرنیسم را ردیابی و دنبال کرد؟ تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

185 - تحلیل بازتاب اندیشه های میهن دوستانه در اشعار لایق شیرعلی
کوروش جمشیدی علی اصغر بوندشهریاری مرتضی حاجی مزدرانی امیرحسین ماحوزی

10.30495/dk.2022.1942025.2352

میهن دوستی پدیده ای است که در سدۀ اخیر بر ادبیّات معاصر، تأثیر ویژه ای داشته است. عارف قزوینی و فرخی یزدی، نمونه ای از شعرای معاصری هستند که میهن دوستی در شعر آن‌ها جلوه خاصی دارد. شعر تاجیکستان نیز به دلیل تهاجم اقوام بیگانه و سال ها، سیطرۀ کمونیسم، نیاز به دمیدن أکثر

میهن دوستی پدیده ای است که در سدۀ اخیر بر ادبیّات معاصر، تأثیر ویژه ای داشته است. عارف قزوینی و فرخی یزدی، نمونه ای از شعرای معاصری هستند که میهن دوستی در شعر آن‌ها جلوه خاصی دارد. شعر تاجیکستان نیز به دلیل تهاجم اقوام بیگانه و سال ها، سیطرۀ کمونیسم، نیاز به دمیدن روحی تازه از غرور ملی و میهن دوستی دارد تا در جهت حفظ وحدت ملی و نیل به توسعه، به یاری قوم تاجیک بیاید. لایق شیرعلی، شاعر ملی تاجیکستان و یکی از شاخص ترین چهره های اشعار میهن دوستانه است که در سروده هایش، عشق به میهن و وطن خود را نشان داده است. مقالۀ حاضر به روش توصیفی با رویکرد تحلیل محتوا، به بررسی تحلیل بازتاب اندیشه های میهن دوستانه در اشعار لایق شیرعلی شاعر وطن‌پرست، پرداخته است. جنبه های مختلف میهن دوستی در شعر لایق شامل یادکرد گذشتۀ باشکوه قوم تاجیک، اهمیّت زبان فارسی به عنوان زبان مادری، تأثیرپذیری از شاهنامه، دعوت به صلح و اندیشه های جهان‌وطنی می باشد. نویسندگان با تکیه بر اندیشۀ صاحب‌نظران، اشعار لایق را مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیده اند که اندیشه های میهن دوستانۀ لایق، ریشه های عمیق انسان دوستانه دارند. لایق، خواهان صلح، پیشرفت، برابری و هم زیستی مسالمت آمیز همۀ ملّت های جهان است و این آرمان، زمانی محقق خواهد شد که هر انسانی به ارزش های ذاتی خودش پی ببرد؛ بنابراین لازمۀ صلح جهانی از دیدگاه لایق شیرعلی، خودشناسی و خودآگاهی فردی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

186 - شرح احوال و اصول فکرى ابوعلی دقاق
مهدی محقق هایده نعمتی

در فایل اصلی مقاله موجود است

در فایل اصلی مقاله موجود است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

187 - خوانش شعرهای مولوی و امیلی دیکسون از دیدگاه شالوده شکنی ژاک دریدا
فاضل اسدی امجد طیبه دیبا

در فایل اصل مقاله موجود است.

در فایل اصل مقاله موجود است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

188 - مقایسه ی تطبیقی زندگی و لغت نامه علامه دهخدا و سامودل جانسون
هلن دارایی

در فایل اصل مقاله موجود است.

در فایل اصل مقاله موجود است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

189 - بررسی مفهوم هویت از دیدگاه ساختار شکن در نمایش نامه های خانوادگی سام شپرد
فاضل اسدی امجد سید سارا قاضی میر سعید

در فایل اصل مقاله موجود است.

در فایل اصل مقاله موجود است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

190 - «تعلیق معنا و نیاز تقابل های دوگانه »ی دریدا در دو اثر سام شپارد، کودک مدفون و غرب حقیقی
فاضل اسدی امجد مهدی سپهر منش

در فایل اصل مقاله موجودد است.

در فایل اصل مقاله موجودد است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

191 - بررسی شخصیّت علی(ع) در خاوران‌نامه بر اساس نظریّۀ فلیپ هامون
خلیل بیگ‌زاده بایرام مراد مرادی افسانه نوری

شخصیّت بزرگ و برجستۀ علی(ع) به گونه‌ای است که همه را مجذوب خویش ساخته و در طول تاریخ همواره نویسندگان و شاعران بسیاری شخصیّت وی را توصیف کرده‌اند از جملۀ آنان مولانا محمّدبن‌حسّام خوسفی شاعر قرن نهم هجری است. وی نخستین حماسه‌سرای مذهبی ادب فارسی و جزء اوّلین شاعرانی است أکثر

شخصیّت بزرگ و برجستۀ علی(ع) به گونه‌ای است که همه را مجذوب خویش ساخته و در طول تاریخ همواره نویسندگان و شاعران بسیاری شخصیّت وی را توصیف کرده‌اند از جملۀ آنان مولانا محمّدبن‌حسّام خوسفی شاعر قرن نهم هجری است. وی نخستین حماسه‌سرای مذهبی ادب فارسی و جزء اوّلین شاعرانی است که تفکّر شیعی را در شعر خود پرورانده است. شخصیّت والای علی (ع) وی را بر آن داشته تا پیرامون آن حضرت، ابیاتی نغز و زیبا بسراید. فیلیپ هامون (Philip Hamon) نشانه‌شناس فرانسوی، شخصیّت را به عنوان عنصر نشانه‌ای در نظر می‌گیرد و مبانی نظری نشانه‌شناسی شخصیّت را گسترش می‌دهد. هامون، شخصیّت را نشانه‌ای می‌داند که از دال (نام، جایگاه نحوی و بُعد بلاغی) و مدلول (صفات، کنش گفتاری و کنش رفتاری)تشکیل می‌شود. به طور کلی با بررسی نشانه‌شناسی شخصیّت می‌توان با تکیه بر ویژگی‌ها و صفات به لایه‌های عمیق درونی شخص پی برد و این مجموعه رفتارها را الگو و سرمشق خویش قرار داد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که کنش‌های گفتاری، دو سطح از شخصیّت حضرت علی(ع) را نشان می‌دهد. در گفت‌وگوهای میان مردم، وی شخصیّتی بی‌نیاز و توانمند ترسیم شده است که از هیچ چیز و هیچ کس ترسی ندارد؛ اما در گفت ‌و گوهایی که ما بین او با خدا صورت می‌گیرد، وی به عنوان شخصیّتی نیازمند و ناتوان به تصویر کشیده شده است. کنش‌های رفتاری وی شامل کنش‌های مختلفی مانند جنگ کردن، کشتن، نجات دادن و مانند این است که بسامد فراوان این نوع کنش‌ها نشان دهندۀ جایگاه اصلی امام علی(ع) در داستان دارد. همچنین وی شخصیّتی بوده که درگیر مبارزه با دشمنان و نابود کردن آنان برای دفاع از دین اسلام و مسلمانان بوده است. نام‌ها و لقب‌های به کار رفته برای این امام، یعنی؛ علی، حیدر و غشمشم، همگی با صفت‌ها و کنش‌های این شخصیّت هم‌خوانی دارند و به گونه‌ای اسم و لقبش دلالت بر تمام خصوصیّت‌هایی دارد که در داستان، وی از خود نشان می‌دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

192 - بررسی تناسب اجزای تشبیه و استعاره با موضوع در شعر فارسی
لیلا امیری زهرا ریاحی زمین

اجزای صور خیال به خصوص مشبهٌ به و مستعارٌ منه با ظرفیت وسیع و نامحدود واژگانی، معنایی، هنری و ادبی، نقشی کلیدی در ساختار تشبیه و استعاره دارند؛ امّا آیا این عناصر گنجایش آن را دارند که بار موضوع یک سروده را بر دوش بکشند؟ پژوهش حاضر بر آن است تا چگونگی و چرایی گزینش اجزا أکثر

اجزای صور خیال به خصوص مشبهٌ به و مستعارٌ منه با ظرفیت وسیع و نامحدود واژگانی، معنایی، هنری و ادبی، نقشی کلیدی در ساختار تشبیه و استعاره دارند؛ امّا آیا این عناصر گنجایش آن را دارند که بار موضوع یک سروده را بر دوش بکشند؟ پژوهش حاضر بر آن است تا چگونگی و چرایی گزینش اجزای صور خیال را در شعر فارسی در ارتباط با حوزۀ موضوعی آن ها، با روش تحقیق کیفی، از نوع تحلیلی- توصیفی و شیوۀ متن پژوهی بررسی کند. یافته ها نشان می دهد علاوه بر ابعاد زیبایی شناسانه، حماسی، غنایی، عرفانی و تعلیمی بودنِ موضوع اشعار، در انتخاب اجزای صور خیال سهم چشمگیری دارد. لازم به ذکر است در زمینۀ تناسباتِ اجزای صور خیال و موضوع اشعار، بسامد فراوان کاربردها مدّ نظر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

193 - بررسی ابعاد تعلیمی اشعار ذکر شده در فیه‌مافیه و مجالس سبعه بر پایۀ نظریۀ تقابل‌های دوگانه
وحید رحمانی خلیلی پروین دخت مشهور سید حسین سیدی اکبر شعبانی

تقابل ها که در دو سطح واژگانی و معنایی نمود می یابند، این امکان را برای خالق اثر اندرزی فراهم می آورند تا با ایجاد فضای مقایسه ای، زمینه های لازم را برای افزایش درک مخاطب فراهم آورد. در میان ادیبان فارسی زبان، مولانا با تکیه بر قابلیت های تقابل واژگانی و معنایی، م أکثر

تقابل ها که در دو سطح واژگانی و معنایی نمود می یابند، این امکان را برای خالق اثر اندرزی فراهم می آورند تا با ایجاد فضای مقایسه ای، زمینه های لازم را برای افزایش درک مخاطب فراهم آورد. در میان ادیبان فارسی زبان، مولانا با تکیه بر قابلیت های تقابل واژگانی و معنایی، مهم ترین اندیشه های اندرزی و عرفانی مورد نظر خود را در مجالس سبعه و فیه مافیه تشریح کرده و موفق به ایجاد قاعدۀ دو قطبیِ اخلاق/ ضد اخلاق شده است. در این مقاله، اشعار به کار رفته در این دو اثر منثور، بر پایۀ نظریۀ تقابل های دوگانه و روش توصیفی و تحلیل محتوا بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که مولانا به تناسب مخاطبان خود که غالباً از اقشار سطح پایین جامعه بوده اند، از تقابل های تعلیمی واژگانی بیشتر استفاده کرده است؛ چراکه برای درک آن، نیاز به دانش چندان بالایی نیست. او در این سطح، به تقابل میان آن سرا/ این جهان؛ جوهر/ عرَض؛ خلوص/ نفاق؛ خدابینی/ خودبینی؛ هوشیاری/ غفلت؛ خودسازی/ نفس گرایی؛ انعطاف پذیری/ عدم انعطاف پرداخته است. در قلمرو تقابل های معنایی نیز، به مورادی چون: عمل نیکو/ عمل بد؛ علم و خردورزی/ جهل و بی خردی؛ توکل بر خدا و تدبیر او/ عدم توکل به خدا و تدبیر او؛ سرای باقی/ سرای فانی؛ دادورزی/ ستمکاری اشاره شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

194 - بررسی مضامین مشترک نهج البلاغه و کشف المحجوب هجویری
علی محمد موذنی حسین حسنی درگاه

در فایل اصل مقاله موجود است.

در فایل اصل مقاله موجود است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

195 - بررسی هنجار گریزی زمانی در مجموعه داستان های غزاله علیزاده (از کتاب باغزاله تا ناکجا)
معصومه زارع کهن آذر دانشگر

از شگردها و شیوه های برجسته سازی کلام در بین صاحبانِ آثار ادبی، هنجارگریزی و خروج از زبان معیار(نُرم)آن عصر می باشد.هنجارگریزی یکی از معیارهای زیبایی شناسی ادبی محسوب می شود،و همچنین به کاربردن واژگان و ساختاری است که در گذشته متداول بوده است؛ودارای انواع گوناگونی است. أکثر

از شگردها و شیوه های برجسته سازی کلام در بین صاحبانِ آثار ادبی، هنجارگریزی و خروج از زبان معیار(نُرم)آن عصر می باشد.هنجارگریزی یکی از معیارهای زیبایی شناسی ادبی محسوب می شود،و همچنین به کاربردن واژگان و ساختاری است که در گذشته متداول بوده است؛ودارای انواع گوناگونی است. ازجمله: هنجارگریزی آوایی، نوشتاری ،زمانی و غیره. این تحقیق به بررسی هنجارگریزی زمانی(باستانگرایی) در مجموعه داستان های غزاله علیزاده در کتاب با غزاله تا ناکجا پرداخته است.هنجارگریزی زمانی دارای زیرمجموعه های نحوی و واژگانی است؛ برآیند پژوهش در این مقاله نشان می دهد که هنجارگریزی زمانی در مجموعه داستان های کوتاه این نویسنده به شکل: کاربرد واژگان کهن و کم کاربرد،کاریرد نام شغل ها بصورت کهن،تضمین شعری، ضرب المثل،افعال کهن وکم کاربرد،حذف فعل، وجه وصفی و سجع و تقدیم فعل منعکس است.روش تحقیق در این مقاله بصورت تحلیلی – تو صیفی بوده و مؤلف پس از بیان مبانی نظری مرتبط با موضوع به بررسی موارد هنجارگریزی زمانی در سبک این نویسنده پرداخته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

196 - دریغ یاد (نوستالوژی )در شعر 4 شاعر معاصر تاجیک
فروغ نفیسی حسین اسماعیلی رقیه ابراهیمی زاد

10.30495/dk.2021.680304

مردم تاجیکستان بعد از سال‌ها جدایی، از سرزمین کهن و مهد شاعران و دانشمندان بزرگ زبان فارسی در خراسان بزرگ، با بازیافتن استقلال، بار دیگر فرصت برگشتن به هویت اصلی خود را می‌یابند و درصدد سروسامان دادن به فرهنگ و ادبیات فارسی، این میراث گران‌بهای نیاکان ما، برمی‌آیند، و ب أکثر

مردم تاجیکستان بعد از سال‌ها جدایی، از سرزمین کهن و مهد شاعران و دانشمندان بزرگ زبان فارسی در خراسان بزرگ، با بازیافتن استقلال، بار دیگر فرصت برگشتن به هویت اصلی خود را می‌یابند و درصدد سروسامان دادن به فرهنگ و ادبیات فارسی، این میراث گران‌بهای نیاکان ما، برمی‌آیند، و به آرزوی دیرین خود جامه‌ عمل می‌پوشانند، با بررسی آثاری که شاعران این دیار، بعد از استقلال سروده‌اند، متوجه می‌شویم که اغلب این سرایندگان، با یادآوردن گذشتة ارزشمند خویش در روزگار خراسان بزرگ‌ و برای آن چه که در این مدّت جدایی از دست داده‌اند، حسرت می‌خورند و گلّه و شکایت از سرنوشت خویش دارند. به طوری که در آثار اخیر تعداد زیادی از شاعران تاجیکستان، دریغ یاد (نوستالوژی ) و حسرت برای گذشتة فرهنگ و زندگی اجتماعی گذشتة آنان به خوبی آشکار است. در این مقاله با (روش توصیفی – تحلیلی) بررسی اشعاری از صدرالدین عینی، بازار صابر، گلرخسار صفی آوا و لایق شیرعلی از زاویة دریغ یاد می‌پردازیم. تا به عمق اندوهان علاقه‌مندی این شاعران مبارز و وطن پرست به فرهنگ و ادبیات فارسی سرزمین مادری پی ببریم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

197 - اثر بخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهزیستی فاعلی و سرمایه روانشناختی و انعطاف‎پذیری شناختی زنان دارای دلزدگی زناشویی
آرزو شاه حسینی کیمیا پورشیرازی اکبر محمدی

هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثر بخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهزیستی فاعلی و سرمایه روانشناختی و انعطاف&lrm;پذیری شناختی زنان دارای دلزدگی زناشویی انجام شد. روش: پژوهش حاضر از نوع مداخله ای با طرح پیش آزمون- پس آزمون بود. مشارکت کنندگان با روش نمونه&lrm;گیری هد أکثر

هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثر بخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهزیستی فاعلی و سرمایه روانشناختی و انعطاف&lrm;پذیری شناختی زنان دارای دلزدگی زناشویی انجام شد. روش: پژوهش حاضر از نوع مداخله ای با طرح پیش آزمون- پس آزمون بود. مشارکت کنندگان با روش نمونه&lrm;گیری هدفمند 30 نفر (15 نفر گروه آزمایش) و(15 نفر گروه کنترل) انتخاب شدند. . جامعه آماری شامل کلیه زنان مراجعه کننده به مرکز مشاوره اندیشه سبز در شهر قم بابت دلزدگی زناشویی در سال 1401 بودند. ابزار: ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه‌های انعطاف پذیری شناختی دنیس و واندروال (2010)، سرمایه روان‌شناختی لوتانز (2007)، پرسشنامه عاطفه مثبت و عاطفه منفی (واتسون، 1988) و رضایت از زندگی (دینر و دیگران، 1985) بود. مداخله درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد طی 8 جلسه 1 تا 5/1 ساعت اجرا گردید . داده ها با روش آزمون تحلیل کوواریانس تحلیل شدند یافته ها: نتایج نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهزیستی فاعلی، سرمایه روانشناختی و انعطاف پذیری شناختی زنان حجم نمونه اثربخش بوده است. نتیجه گیری: استفاده از این روش درمانی می تواند در افرادی که در ارتباطات زناشویی، دچار ضعف هستند، مفید باشد و بنابراین استفاده از این روش ها برای مراکز روان درمانی باید در اولویت باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

198 - شناسایی عوامل موثر بر خشونت خانگی علیه مردان
منیژه سلیمی

امروزه تقریباً این اعتقاد رایج گشته است که خشونت خانگی صرف محدود به آسیب و صدمه فیزیکی اعضای خانواده علیه یکدیگر نمی‌باشد، بلکه می‌تواند رفتارهایی نظیر تهدید، تحقیر، تمسخر و فحاشی علیه مردان را نیز شامل شود. بر این اساس هدف از پژوهش حاضر، شناسایی عوامل موثر بر خشونت خان أکثر

امروزه تقریباً این اعتقاد رایج گشته است که خشونت خانگی صرف محدود به آسیب و صدمه فیزیکی اعضای خانواده علیه یکدیگر نمی‌باشد، بلکه می‌تواند رفتارهایی نظیر تهدید، تحقیر، تمسخر و فحاشی علیه مردان را نیز شامل شود. بر این اساس هدف از پژوهش حاضر، شناسایی عوامل موثر بر خشونت خانگی علیه مردان می‌باشد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، از نوع پژوهش‌های کاربردی و از نظر نوع روش پژوهش اکتشافی محسوب می‌گردد. جامعه آماری پژوهش حاضر در بخش دلفی، صاحبنظران و کارشناسان حوزه خانواده می‌باشد که با استفاده از روش نمونه‌گیری غیرتصادفی هدفمند تعداد 25 نفر انتخاب شدند. همچنین جامعه آماری در مرحله مصاحبه، شامل کلیه مردانی است که در سال 99 برای مشاوره به مراکز مشاوره خانواده زنجان مراجعه می‌کردند که با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس تعداد 25 نفر انتخاب شدند. کدهای محوری شامل عدم رعایت حقوق زنان، مدیریت ضعیف مرد در خانواده، مشکلات تربیتی قبل از ازدواج، مشکلات جسمی و روحی، مشکلات رفتاری زوجین، مشکلات روانی مردان و مشکلات معیشتی بوده و علی‌رغم اینکه در راند اول دلفی تمامی موارد امتیاز بیشتر از 7 کسب کردند، اما برخی از مفاهیم بر اساس نظر خبرگان با هم ادغام و عنوان جدیدی به خود اختصاص دادند. در راند دوم بر اساس نتایج مشخص شده که تمام شاخص‌ها امتیازی بیشتر از 7 کسب کردند. بر اساس نتایج می‌توان گفت: بخش مهمی از خشونت علیه مردان، نتیجه عدم رعایت حقوق زنان در خانواده و اجتماع است. بر این اساس با رعایت حقوق زنان، می‌توان به کاهش خشونت علیه مردان امیدوار شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

199 - اجتماعیات و اخلاقیات و آسیب های مرتبط با آن در نسخه خطی دیوان میرزا سیدعلی متخلص به شهلا
محمدرضا حصارکی

مسائل اخلاقی و اجتماعی موجود در آثار شاعران، به عنوان مهمترین رسانه فرهنگی در اشاعه‌ی زیبایی‌های معنوی و اخلاقی، بُعد وسیعی از بستر هزارساله فرهنگ و ادب فارسی، اختصاص داده، بدین جهت پرداختن به جنبه‌های تعلیم و تربیتی آن، مهم و ضروری به نظر می‌رسد، بدیهی است، اگر این شاع أکثر

مسائل اخلاقی و اجتماعی موجود در آثار شاعران، به عنوان مهمترین رسانه فرهنگی در اشاعه‌ی زیبایی‌های معنوی و اخلاقی، بُعد وسیعی از بستر هزارساله فرهنگ و ادب فارسی، اختصاص داده، بدین جهت پرداختن به جنبه‌های تعلیم و تربیتی آن، مهم و ضروری به نظر می‌رسد، بدیهی است، اگر این شاعران و در واقع جامعه شناسان متعهد نبودند، آسیب‌های ناشی از اوضاع نابسامان اجتماعی و تحمیل شده بر جامعه، معرفی، شناسایی و رفع نمی‌شد. در این مقاله با مطالعه ۳۴۸۱ بیت شعر دیوان میرزا سید علی مدرسی و استخراج مسائل اخلاقی و آسیب‌های مربوط به آن، دسته بندی و به تحلیل کیفی و کمی آن پرداخته و با استخراج ۱۶۴۰ بیت آموزه‌های اخلاقی و ۱۶۴۱ بیت آسیب های مرتبط با آن، به این نتیجه دست یافته است ،که شاعر را می‌توان به‌حق از شاعران قدرتمند در زمینه ارائه و آموزش اخلاق اجتماعی، آن هم در دوره‌ی پرآشوب سیاسی اجتماعی دوره قاجاریه قلمداد کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

200 - وفاق اجتماعی در نهج البلاغه
علیرضا طاهری نیا حسین احمدی سایه خدایاری مطلق

«وفاق اجتماعی» از حیاتی‌ترین اصول زیست جمعی می‌باشد که افراد یک جامعه را با افکار و عقائد متفاوت بر سر مجموعه‌ای از ارزش‌های مشترک منسجم می‌سازد. سفارش به اجتماع و دوری از اختلاف از مهم‌ترین اموری است که امام علی(ع) در سخنان گهربار خویش در نهج البلاغه بدان پرداخته‌اند. أکثر

«وفاق اجتماعی» از حیاتی‌ترین اصول زیست جمعی می‌باشد که افراد یک جامعه را با افکار و عقائد متفاوت بر سر مجموعه‌ای از ارزش‌های مشترک منسجم می‌سازد. سفارش به اجتماع و دوری از اختلاف از مهم‌ترین اموری است که امام علی(ع) در سخنان گهربار خویش در نهج البلاغه بدان پرداخته‌اند. امام همام ریشه بسیاری از مشکلات جوامع ‎‎ بشری را، از هم گسیختگی اجتماع دانسته‌اند. تحلیل محتوای نهج البلاغه نشان می‌دهد که ایشان جهت مبارزه با این‎ معضل اجتماعی‎، شیوه‎های استواری را به همراه دارد که عمل به این شیوه‎ها و دستورات‎، باعث استحکام ساختار نظام اجتماعی می‌باشد. یافته‌ها نشان می‌دهد که در نگاه حضرت علی(ع)؛ وفاق اجتماعی یک هدیه‌ الهی است و شکل-گیری آن ریشه در الفت قلب‌ها(ریشه در وجود انسان دارد)دارد و بر مبنای اندیشه‌ی واحدی به نام دین؛ میثاق واحد به نام قرآن؛ حاکم اسلامی(پیامبران، امامان، حاکمان)؛ اعتماد سازی مسؤولین؛ افزایش آگاهی و دوری از تفرقه استوار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

201 - شناسایی عوامل موثر بر خشونت خانگی علیه مردان
منیژه سلیمی محمد علی چیت ساز

امروزه تقریباً این اعتقاد رایج گشته است که خشونت خانگی صرف محدود به آسیب و صدمه فیزیکی اعضای خانواده علیه یکدیگر نمی‌باشد، بلکه می‌تواند رفتارهایی نظیر تهدید، تحقیر، تمسخر و فحاشی علیه مردان را نیز شامل شود. بر این اساس هدف از پژوهش حاضر، شناسایی عوامل موثر بر خشونت خان أکثر

امروزه تقریباً این اعتقاد رایج گشته است که خشونت خانگی صرف محدود به آسیب و صدمه فیزیکی اعضای خانواده علیه یکدیگر نمی‌باشد، بلکه می‌تواند رفتارهایی نظیر تهدید، تحقیر، تمسخر و فحاشی علیه مردان را نیز شامل شود. بر این اساس هدف از پژوهش حاضر، شناسایی عوامل موثر بر خشونت خانگی علیه مردان می‌باشد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، از نوع پژوهش‌های کاربردی و از نظر نوع روش پژوهش اکتشافی محسوب می‌گردد. جامعه آماری پژوهش حاضر در بخش دلفی، صاحبنظران و کارشناسان حوزه خانواده می‌باشد که با استفاده از روش نمونه‌گیری غیرتصادفی هدفمند تعداد 25 نفر انتخاب شدند. همچنین جامعه آماری در مرحله مصاحبه، شامل کلیه مردانی است که در سال 99 برای مشاوره به مراکز مشاوره خانواده زنجان مراجعه می‌کردند که با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس تعداد 25 نفر انتخاب شدند. در ابتدا با استفاده تحلیل تم 59 کد باز در ذیل 7 کد محوری جای گرفتند. در ادامه با استفاده از تکنیک دلفی فازی 20 شاخص نهایی شدند. کدهای محوری شامل عدم رعایت حقوق زنان، مدیریت ضعیف مرد در خانواده، مشکلات تربیتی قبل از ازدواج، مشکلات جسمی و روحی، مشکلات رفتاری زوجین، مشکلات روانی مردان و مشکلات معیشتی بوده و علی‌رغم اینکه در راند اول دلفی تمامی موارد امتیاز بیشتر از 7 کسب کردند، اما در این مرحله برخی از مفاهیم بر اساس نظر خبرگان با هم ادغام شدند و عنوان جدیدی به خود اختصاص دادند. در راند دوم بر اساس نتایج مشخص شده که تمام شاخص‌ها امتیازی بیشتر از 7 کسب کردند. بر اساس نتایج تحقیق حاضر می‌توان گفت: بخش مهمی از خشونت علیه مردان، نتیجه عدم رعایت حقوق زنان در خانواده و اجتماع است. بر این اساس با رعایت حقوق زنان، می‌توان به کاهش خشونت علیه مردان امیدوار شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

202 - سیمای وفاق اجتماعی در اندیشه‌ علوی(مورد مطالعه: نهج البلاغه
علیرضا طاهری نیا حسین احمدی سایه خدایاری مطلق

چکیده وفاق اجتماعی از حیاتی ترین اصول زیست جمعی می باشد که افراد یک جامعه را با افکار و عقائد متفاوت بر سر مجموعه ای از ارزش های مشترک منسجم می سازد. سفارش به اجتماع و دوری از اختلاف از مهم ترین اموری است که امام علی(ع) در سخنان گهربار خویش در نهج البلاغه بدان پرداخته أکثر

چکیده وفاق اجتماعی از حیاتی ترین اصول زیست جمعی می باشد که افراد یک جامعه را با افکار و عقائد متفاوت بر سر مجموعه ای از ارزش های مشترک منسجم می سازد. سفارش به اجتماع و دوری از اختلاف از مهم ترین اموری است که امام علی(ع) در سخنان گهربار خویش در نهج البلاغه بدان پرداخته اند. امام همام ریشه بسیاری از مشکلات جوامع &lrm;&lrm; بشری را، از هم گسیختگی اجتماع دانسته اند. تحلیل محتوای نهج البلاغه نشان می دهد که ایشان جهت مبارزه با این&lrm; معضل اجتماعی&lrm;، شیوه&lrm;های استواری را به همراه دارد که عمل به این شیوه&lrm;ها و دستورات&lrm;، باعث استحکام ساختار نظام اجتماعی می باشد. یافته ها نشان می دهد که در نگاه حضرت علی(ع)؛ وفاق اجتماعی یک هدیه الهی است و شکل گیری آن ریشه در الفت قلب ها دارد و بر مبنای اندیشه ی واحد(دین)؛ میثاق واحد(قرآن)؛ حاکم اسلامی(پیامبران، امامان، حاکمان)؛ اعتماد سازی مسؤولین؛ افزایش آگاهی و دوری از تفرقه استوار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

203 - دراسة آلیّات الإقناع والحجاج فی رسائل الإمام علی(ع) فی نهج البلاغة (الرّسالة الخامسة والأربعین نموذجاً)
مهدی عابدی

الإقناع کان ومازال من أفضل الوسائل تأثیراً علی الآخرین، وهو آلةٌ بیانیة فاعلة لتحقیق التأثیر فی المتلقّی، والمحور الرّئیس فی إیصال الأفکار وتحقیق المقاصد بین المتکلّم والمتلقّی عبر وسائل الإقناع والإثارة، والحجاج میزةٌ من میزات هذا التخاطب (الشفویة والکتابیة). هذه الدّر أکثر

الإقناع کان ومازال من أفضل الوسائل تأثیراً علی الآخرین، وهو آلةٌ بیانیة فاعلة لتحقیق التأثیر فی المتلقّی، والمحور الرّئیس فی إیصال الأفکار وتحقیق المقاصد بین المتکلّم والمتلقّی عبر وسائل الإقناع والإثارة، والحجاج میزةٌ من میزات هذا التخاطب (الشفویة والکتابیة). هذه الدّراسة تکشف عن جانب بسیط من العملیة الإقناعیة فی کلام خطیبٍ کان له الحظّ الأوفر فی هذه الصّناعة، لأنّ رسائل الإمام علی (علیه السّلام) مادّة غزیرة بشکلها ومضمونها وتکامل مجموعة العلاقات فیها، وتنظّم النصّ ککلّ منسجم متلائم. قد تناولت هذه الدّراسة موضوع الحجاج والإقناع فی رسالة الإمام علی (ع) إلی عثمان بن حنیف الأنصاری (کعامله الحکومی) وتحاول أن تقوم بدراسة کیفیة استخدام آلیات الإقناع ووسائله فی بناء الرّسالة بمنهج وصفی- تحلیلی. ومن نتائج هذه الدّراسة أنها تهدف إلی إیجاد نظرة عمیقة لمتلقّی رسالة الإمام وتقدّمه رؤیة طریّة؛ هذه الرّسالة تقوم علی الطّابع الحجاجی والإمام یحاول من خلالها تنفیذ أغراضه عبر الإقناع والتأثیر وکلامه البلیغ مزوّدٌ بأسالیب متنوّعة وکذلک یتحدّث المرسل عن نفسه تارةً یمتدحها وأخری یؤبّخها، وذلک وفق الإستراتیجیة التضامنیة، وتعدّ إحدی استراتیجیات التّخاطب أن یتضامن المتکلّم مع المخاطب فی حالة التنازل عن سلطته فی التخاطب ویعتمد المرسل فی صوره التشبیهیة علی الهیئات المختلفة، ما یجعل المتلقّی فی رقابة دائمة مع النصّ من أجل اکتشاف الخیوط المشترکة بین هذه الصّور. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

204 - تعلیم اللّغة العربیّة فی إیران (دراسة نقدیة فی أهدافها ومناهجها)
محمّد نبی أحمدی علی سلیمی

إنّ مناهج تعلیم اللغة لاتکون من العلوم والفنون المتوطّنة ضرورة. ولهذا فمن الضروری الاستفادة من المناهج العالمیة الجدیدة لتعلیمها، وإنّ الأسالیب القدیمة تحتاج إلی التصلیح، والتحسین، والتحدیث علی مرّ الزمن. علی سبیل المثال إنّ تعلیم اللّغة الثانیة علی أساس المناهج المنسوخ أکثر

إنّ مناهج تعلیم اللغة لاتکون من العلوم والفنون المتوطّنة ضرورة. ولهذا فمن الضروری الاستفادة من المناهج العالمیة الجدیدة لتعلیمها، وإنّ الأسالیب القدیمة تحتاج إلی التصلیح، والتحسین، والتحدیث علی مرّ الزمن. علی سبیل المثال إنّ تعلیم اللّغة الثانیة علی أساس المناهج المنسوخة مثل: "الترجمة والنحو" أقصیت منذ سنوات فی العالم؛ لکنّها کانت ولاتزال تسود علی نظامنا التعلیمی فی إیران. ورغم أنّنا أدرکنا بأنّ هذه الأسالیب لاتلبّی حاجاتنا فی التعلیم لکنّنا نستخدمها ولانغیّرها. فمن الضروری أن یبنی تعلیم اللّغة علی أساس توفّر شروط، منها أنّ أسلوب التعلیم لایکون ثابتاً ومن الممکن أن نغیّره بالتدرّج مع تطوّر التقنیّات التعلیمیّة ووسائطها وفق مناهجها الجدیدة فی العالم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

205 - ملامح الاغتراب فی شعر "علی فودة" وردود فعله علیها
فاطمة جمشیدی وصال میمندی فاطمه قادری رضا افخمی عقدا

الاغتراب هو وعی الفرد بالصراع القائم بین ذاته وبین البیئة المحیطة به بصورة تتجسّد فی الشعور بعدم الانتماء والسخط والقلق والعدوانیة وما یصاحب ذﻟﻚ من سلوﻙ إیجابی أو شعور بفقدان المعنی واللامبالاة والانعزال الاجتماعی وما یصاحبه من أعراض إکلینیکیة، وهو ظاهرةٌ بارزةٌ فی العص أکثر

الاغتراب هو وعی الفرد بالصراع القائم بین ذاته وبین البیئة المحیطة به بصورة تتجسّد فی الشعور بعدم الانتماء والسخط والقلق والعدوانیة وما یصاحب ذﻟﻚ من سلوﻙ إیجابی أو شعور بفقدان المعنی واللامبالاة والانعزال الاجتماعی وما یصاحبه من أعراض إکلینیکیة، وهو ظاهرةٌ بارزةٌ فی العصر الحدیث، فالأدب فی مثل هذه الظروف ینعدم فیه الاستقرار والهدوء، فمن هنا غلبت فکرة الاغتراب فی الوقت الحاضر على تجربة الشعراء. هدفَت هذه المقالةُ دراسةَ أنواع الاغتراب فی شعر "علی فودة" الشاعر الفلسطینی المعاصر (1946-1982م) والسبب فی اختیار هذا الشاعر یعود إلی أن هذا الشاعر لا یعرفه الطلّاب والباحثون کما یستحقّه، فدراسة شعره من خلال الفحص عن أقسام الاغتراب فی حیاته یسدل الستار عن کثیر من الزوایا الخفیة فی شخصیته. کذﻟﻚ قَصدَت المقالة الکشفَ عن توظیفه بعضَ الآلیّات التعویضیة إزالةً لهذا الشعور وکلّ هذا عبر المنهج الکیفی الذی یعتمد علی الوصف والتحلیل. إضافة إلی هذا، دَرَسَت ردّةَ فعل الشاعر وتعامُلَه تجاه اغترابه، ووصَلَت إلی أنّ اغتراب هذا الشّاعر ظَهَرَ متمثّلاً فی الاغتراب الاجتماعی، والسیاسی، والنفسی، والإخوانی، والزمانی، والمکانی. وظّف هذا الشاعرُآلیات لدفع اغتراباته کتکرار الألفاظ الدّالة عن الاغتراب واستخدام أسلوب الحوار فی اللجوء إلی الطبیعة والاستئناس بها وخطاب أمّه المیّتة عند الحنین إلی الطفولة، وأیضاً الخشوع تارة والسّخط تارة أخری. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

206 - شبهة حجم نهج البلاغة والإسهاب فی کلام الإمام علی (ع) والرد علیها
علی حاجی خانی

لایشک أحد أن نهج البلاغة من أعظم الکتب الدینیة بعد القرآن الکریم، ولیست الخطب والرسائل والمواعظ والحکم المتوافرة فیه إلّا نبراساً منهاجاً منیراً یستهدی به البشر ویأخذ منه النور ویهدی به إلی سبیل الرشاد، ذلک لأن ما ورد فیه، المضامین القرآنیة وخلاصة سنن النبی وقد أبان الإ أکثر

لایشک أحد أن نهج البلاغة من أعظم الکتب الدینیة بعد القرآن الکریم، ولیست الخطب والرسائل والمواعظ والحکم المتوافرة فیه إلّا نبراساً منهاجاً منیراً یستهدی به البشر ویأخذ منه النور ویهدی به إلی سبیل الرشاد، ذلک لأن ما ورد فیه، المضامین القرآنیة وخلاصة سنن النبی وقد أبان الإمام عن فصاحته وبلاغته بأجمل وأروع ما یمکن أن یقوله البشر. وبمرور الزمن قام الحاقدون والمشککون بطرح بعض الشکوک والشبهات فی مدی أصالته ودقة محتواه. من هذا المنطلق فإن من أهم الشبهات اللفظیة أو الشکلیة الواردة علی نهج البلاغة، هی شبهة حجم نهج البلاغة والإسهاب فی کلام الإمام، کما قال بعض المشککین فی نهج‌ البلاغة إنّ فیه إطناب وتطویل کالقاصعة والأشباح وعهد مالک الأشتر؛ بید أن هذا لم یکن مألوفاً من قبل ولم یعهد إلیه. ففی هذا المقال یتناول الباحث هذه الشبهة ویسعی إلی الرد علیها وفقاً للمنهج الوصفی التحلیلی، مشیرا إلی کثیر من الخطب الطویلة التی سبقت عهد الإمام وأنه هو الذی کان یحدد مدی الإطناب أو الإیجاز فی الخطب وفقاً للمرسِل أو المخاطَب أو الأمکنة التی تُلقی فیها؛ کما أن الطول والقصر لیس معیاراً مناسباً لتحدید مصداقیة الخطب، بل الأثر الذی یترکه علی المتلقی هو ما ینبنی علیه إلقاء الخطب، وفیما یخص عهد مالک والإطناب فیه، توصل الباحث إلی أن شخصیة مالک والمتلقی الخاص ما کان یقتضی الإطناب فی العهد، بل المتلقی العام لهذا العهد والظروف الحاکمة علی فحوی النص، هو السبب الرئیسی فی الإطناب والإسهاب فیه. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

207 - النقد الأدبی العربی المعاصر وتأثره بالمناهج الغربیة "دراسة وتحلیل"
حسن مجیدی سیدمحمد أحمدنیا

النقد الأدبی من أبرز مظاهر الأدب العربی المعاصر وهذه الظاهرة فی العصر الحدیث تأثر بمباحث النقد الغربی بسبب اتصال العرب بالآداب الغربیة. تأثر النقد العربی عن الغرب بسبب مؤثرات کالنقد المقارن والمدارس النقدیة کمدرسة الدیوان ورجالها. والعرب - رغم هذه التأثیرات التی تعتبر ل أکثر

النقد الأدبی من أبرز مظاهر الأدب العربی المعاصر وهذه الظاهرة فی العصر الحدیث تأثر بمباحث النقد الغربی بسبب اتصال العرب بالآداب الغربیة. تأثر النقد العربی عن الغرب بسبب مؤثرات کالنقد المقارن والمدارس النقدیة کمدرسة الدیوان ورجالها. والعرب - رغم هذه التأثیرات التی تعتبر لازما للمجتمع المثقف والنشیط ولابد منها - لم ینس التراث العربی فی هذه التیارات النقدیة، ولم ینفصل عن الأصالة والقدیم تماما. نعالج فی هذا المقال بشکل وصفی ومکتبی المؤثرات الأجنبیة علی النقد الأدبی العربی المعاصر. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

208 - الرّدّ علی منظّری انزیاحیة الأسلوب؛ رؤیة نقدیة
محمّد هادی مرادی مجید قاسمی

لم یظهر مصطلح الأسلوبیة إلّا فی بدایة القرن العشرین مع ظهور الدّراسات اللّغویّة الحدیثة، ویعدّ شارل بالی (1865-1947م) مؤسّس علم الأسلوب فی المدرسة الفرنسیة، وخلیفة "سوسیر" فی کرسیّ علم اللّغة بجامعة "جینیف".والأسلوبیة هی تشبه عملیة نقدیة ترید أن تکتشف الأسس الجمالیة الت أکثر

لم یظهر مصطلح الأسلوبیة إلّا فی بدایة القرن العشرین مع ظهور الدّراسات اللّغویّة الحدیثة، ویعدّ شارل بالی (1865-1947م) مؤسّس علم الأسلوب فی المدرسة الفرنسیة، وخلیفة "سوسیر" فی کرسیّ علم اللّغة بجامعة "جینیف".والأسلوبیة هی تشبه عملیة نقدیة ترید أن تکتشف الأسس الجمالیة التی یقوم علیها الأثر الأدبی. ومن أبرز الأسلوبیات التی ظهرت، أسلوبیة الانزیاح. والانزیاح یعدّ تفنّنا فی الکلام وتصرفا فیه یکسب النّصّ قیمة جمالیة، وینبّه إلی أسرار بلاغیة کثیرة، وهو من فنون التّواصل بین المبدع والمتلقّی؛ لأنّه یبرز إمکانات المبدع فی استعمال الطّاقة التّعبیریة الکامنة فی الّلغة، لإیصال رسالته إلی المتلقّی بکلّ ما فیها من القیم الجمالیة، فینزاح الأسلوب عن نمط الأداء المألوف المعتاد، لیحقّق ما یریده من أهداف یعجز عن توصیلها التّرکیب العادیّ.ولکن هناک بعض الدّارسین خیل إلیهم أنّ الأسلوب لیس إلّا انزیاحا عن النّمط المألوف.ولقد سار صاحبا هذا المقال إلی ردّ هذا الزّعم مستعینین ببعض الشّواهد الشّعریة والقرآنیة. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

209 - الدور الحضاری لأبی علی القالی فی الأدب الأندلسی
علی باقر طاهری نیا سید مهدی مسبوق شهلا زمانی

قد أولی أهل الأندلس بالثقافة الإسلامیة واللغة العربیة اهتماما بالغا وعملوا علی نشرهما، فازدهرت اللغة والأدب فی الأندلس؛ فمن ثم یعدّ التراث الأدبی واللغوی العظیم الذی خلفه لنا الأندلسیون من نتاج ذلک الاهتمام. من کبار الأدباء الذین أسهموا فی ترسیخ الثقافة الإسلامیة والأد أکثر

قد أولی أهل الأندلس بالثقافة الإسلامیة واللغة العربیة اهتماما بالغا وعملوا علی نشرهما، فازدهرت اللغة والأدب فی الأندلس؛ فمن ثم یعدّ التراث الأدبی واللغوی العظیم الذی خلفه لنا الأندلسیون من نتاج ذلک الاهتمام. من کبار الأدباء الذین أسهموا فی ترسیخ الثقافة الإسلامیة والأدب العربی فی الأندلس هو أبوعلی القالی الذی عمل علی تأسیس المذهب الأدبی وتعلیم أبناء الخلیفة الأمویة وجمع الکتب ونقل أهم المصادر العربیة إلی الأندلس. ویعتبر القالی رائد کتابة المعجم الأدبی فی الأندلس وإماما فی اللغة وعلوم الأدب، وقد قاد فی الأندلس حرکة لغویة ضخمة بمؤلفاته اللغویة بحیث تخرج علیه نفر غیر قلیل من اللغویین، ولقیت مؤلفاته صدی واسعا فی الشرق الإسلامی وغربه. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

210 - المصاحبة اللفظیة فی شعر لبید بن ربیعة العامری؛ دراسة دلالیة
سید محمود میرزایی الحسینی علی نظری یونس ولیئی

المصاحبة اللفظیة ظاهرة لغویة تشیع فی جمیع اللغات ولا تختصّ بلغة واحدة، والمراد منها هو الترابط المعتاد لکلمة ما فی لغة ما بکلمات أخری معینة فی جمل تلک اللغة. وهی مبحث مهم فی علم الدلالة، لأن لها دورًا هامًا فی توجیه دلالة کثیر من الألفاظ والتراکیب وهی سمة ممیزة لبنیة ال أکثر

المصاحبة اللفظیة ظاهرة لغویة تشیع فی جمیع اللغات ولا تختصّ بلغة واحدة، والمراد منها هو الترابط المعتاد لکلمة ما فی لغة ما بکلمات أخری معینة فی جمل تلک اللغة. وهی مبحث مهم فی علم الدلالة، لأن لها دورًا هامًا فی توجیه دلالة کثیر من الألفاظ والتراکیب وهی سمة ممیزة لبنیة النّصّ ومفتاح لقراءته وتحلیله وتفکیکه. هذه الظاهرة تؤکد علی أننا بحاجة إلی النظر فی تراکیب الألفاظ وتلازمها وتصاحبها للوصول إلی المعنی المراد إضافة إلی المعنی المعجمی للألفاظ. تحلیل المصاحبات وتصنیفها یمیطان اللثام عن المقومات الأسلوبیة فی لغة الشاعر ونظامه الفکری ویساعدان القرّاء والنقاد علی إصدار حکم نقدیّ واقعی بالنسبة إلی الشاعر. یقوم هذا البحث بتتبّع المنهج التوصیفی- التحلیلی بدراسة أشعار لبید بن ربیعة العامری من منظار علم الدلالة وخاصة ظاهرة "المصاحبة اللفظیة" للإجابة عن السؤالین الأصلیین: ما هی وجوه المصاحبة اللفظیة الموظّفة فی شعر لبید؟ وکیف تسهم هذه الظاهرة فی تحدید دلالة التراکیب والألفاظ وفی إدراک المعنی؟ یظهر من خلال هذا المقال أن الشاعر وظّف المصاحبات اللفظیة علی المستویین الأساسیین الفعلی والاسمی بأنماطهما المختلفة فی شعره. ونری أنّ المصاحبة اللفظیة لها أهمیة خاصة فی الوصول إلی غرض الشاعر لأن بعض الأحیان تحصیل المعنی المقصود لا یمکن إلا عن طریق دراسة هذه الظاهرة اللغویة. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

211 - شخصیة دِعْبِل الخُزاعِی من خلال التناقضات
یحیی معروف

قلما نجد شاعرا أو کاتبا شیعیا دافع عن النبیّ (صلی الله علیه وآله وسلم) وآل بیته الأبرار إلا ونجد أنواع التهم تخیم علیه. هذا المقال یدرس تناقضات المؤرخین من خلال تعریفهم لدِعْبِل الخُزاعِی (الشهید سنة 246ق) فیحاول الإجابة عن الأسئلة التالیة: 1. هل یمکننا الاعتماد علی أقو أکثر

قلما نجد شاعرا أو کاتبا شیعیا دافع عن النبیّ (صلی الله علیه وآله وسلم) وآل بیته الأبرار إلا ونجد أنواع التهم تخیم علیه. هذا المقال یدرس تناقضات المؤرخین من خلال تعریفهم لدِعْبِل الخُزاعِی (الشهید سنة 246ق) فیحاول الإجابة عن الأسئلة التالیة: 1. هل یمکننا الاعتماد علی أقوال بعض المؤرخین للتعریف بشخصیة دعبل الخزاعی رغم تناقضاتهم؟ 2. هل للتعصب دور فی آرائهم وأقوالهم؟ 3. هل هناک أقوال أخری وردت فی کتبهم تنفی مزاعمهم فیما زعموا؟ یحاول الباحث عرض التُّهم التی ألصِقَت بشاعرنا ثم الإجابة عنها مستخدما نفس الکلمات الواردة فی أقوال هؤلاء المؤرخین ویظلُّ القصد من ذلک هو إلقاء المزید من الضوء علی تلک التهم والمقارنة بین أقوالهم لیتبین للقارئ نیاتهم حتی یصل إلى الاستنتاج المنطقی. وللبحث فرضیات نحاول إثباتها وهی: 1. أقوال وآراء هؤلاء المؤرخین للتعریف بشخصیة شاعرنا نابع عن حقد دفین. 2. إنهم اضطرّوا لخلق التُّهم لإبعاد الناس عن الشیعة وشعرائهم. 3. توجیه هذه التهم لم یکن إلا بأمر من سلاطین الجور. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

212 - کاهش ارتعاشات بدنه خودرو ناشی از اغتشاش جاده با استفاده از کنترل کننده تطبیقی عصبی- فازی
سپیده حیدری امین رمضانی مجید ناصریان

در این مقاله ابتدا مدل خطی سیستم تعلیق خودرو انتخاب و شبیه سازی و داده های لازم جهت آموزش از آن استخراج می گردد. در راستای تحقق هدف سیستم تعلیق، با استفاده از روش های مرسوم یک کنترل کننده PID برای سیستم تعلیق طراحی و از آن جهت آموزش کنترل کننده تطبیقی عصبی - فازی (ANFIS أکثر

در این مقاله ابتدا مدل خطی سیستم تعلیق خودرو انتخاب و شبیه سازی و داده های لازم جهت آموزش از آن استخراج می گردد. در راستای تحقق هدف سیستم تعلیق، با استفاده از روش های مرسوم یک کنترل کننده PID برای سیستم تعلیق طراحی و از آن جهت آموزش کنترل کننده تطبیقی عصبی - فازی (ANFIS) استفاده شود. این سیستم ANFIS با استفاده از خطای خروجی کنترل کننده PID به صورت بر خط آموزش می بیند و پس از آموزش، کنترل کننده از مدار خارج و کنترل کننده تطبیقی عصبی - فازی به تنهایی کار کنترل سیستم را به عهده می گیرد. در صورت تغییر پارامترهای سیستم تحت کنترل، کنترل کننده مجدداً وارد مدار شده و شبکه با استفاده از خطای جدید بار دیگر آموزش می‌بیند. از وی&zwj;ژگی های مهم این روش عدم نیاز به مدل ریاضی اجزای سیستم نظیر عملگر، فنر و کمک فنر که همگی غیرخطی هستند و عدم نیاز به ژاکوبین سیستم می باشد. در انتهای کار نتایج عملکرد کنترل کننده (ANFIS) که با یک کنترل کننده PID آموزش می بیند با یک کنترل کننده تناسبی - مشتقی خالص مقایسه می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

213 - بررسی آموزه های تمثیلی ـ تعلیمی در تحفـةالاحرار جامی
مالک شعاعی

10.30495/jpll.2023.1972277.1284

نورالدین عبدالرحمن جامی، نام‌آورترین شاعر و عارف قرن نهم هجری است. در میان 45 اثر برجا مانده از وی، مثنوی تحفـةالاحرار به داشتن مضامین تمثیلی ـ تعلیمی متمایز است. این کتاب، مرام‌نامه‌ای حاوی دستورهای اخلاقی و نصایح پدر برای فرزند خردسال خویش بوده سؤال اصلی این است که جا أکثر

نورالدین عبدالرحمن جامی، نام‌آورترین شاعر و عارف قرن نهم هجری است. در میان 45 اثر برجا مانده از وی، مثنوی تحفـةالاحرار به داشتن مضامین تمثیلی ـ تعلیمی متمایز است. این کتاب، مرام‌نامه‌ای حاوی دستورهای اخلاقی و نصایح پدر برای فرزند خردسال خویش بوده سؤال اصلی این است که جامی چـه مسـائلی از این حوزه ودر چه حدودی بیان کرده‌است؟ لذا هدف این پژوهش، تبیین و بررسی مضامین تعلیمی از قبیل: تأکید بر علم‌اندوزی، توجّه به اصول و فروع دین، قناعت، مبارزه با هوس، بی‌اعتباری دنیا، یاد مرگ، نکوهش آزمندی، پرهیز از مداهنت، دوری از مصاحبت فرومایگان، توجه به عدل و انصاف، پیروی از پیر و ... است که از دریچة تمثیل بدان کم‌تر نگریسته شده‌است. در میان مبانی مختلف تمثیلی ـ تعلیمی، توجه به دین، پرهیز از مداهنت و یاد مرگ، بسامد بالاتری دارند. پژوهش حاضر با روش توصیف و تحلیل، به بررسی این آموزه‌های پرداخته، روش گردآوری اطلاعات، اسنادی و کتاب‌خانه‌ای است. جامعه آماری شامل بیت‌های تحفـةالاحرار جامی است. نمونه های آماری، بیت‌هایی از تحفـةالاحرار است که علاوه بر مبانی تعلیمی، مبتنی بر صنعت تمثیل، حسب کتب فنون و صناعات ادبی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

214 - تحلیل تمثیل‌های انتقادی در داستان گنه‌گنه‌های زرد با رویکرد سیاسی و تأثیرات اجتماعی در جهت روشنگری مخاطب
مریم علیزاده کامران پاشایی فخری پروانه عادل زاده

ادبیات داستانی انتقادی یکی از بارزترین عرصه‌هایی است که مسائل و معضلات اجتماعی در آن به‌خوبی بازنمایی شده است. در برخی دوره‌های اجتماعی، نویسند‌گان به دلیل خفقان سیاسی جامعه نمی‌توانستند به‌ راحتی عقاید خود را بیان نمایند، از شگردهای بیانی غیرمستقیم مانند تمثیل‌های انتق أکثر

ادبیات داستانی انتقادی یکی از بارزترین عرصه‌هایی است که مسائل و معضلات اجتماعی در آن به‌خوبی بازنمایی شده است. در برخی دوره‌های اجتماعی، نویسند‌گان به دلیل خفقان سیاسی جامعه نمی‌توانستند به‌ راحتی عقاید خود را بیان نمایند، از شگردهای بیانی غیرمستقیم مانند تمثیل‌های انتقادی برای بیان آرا و اندیشه‌ها و انتقادات خود بهره می‌گرفتند. از آن‌جا که بررسی تمثیل‌های انتقادی برای نشان دادن اندیشه‌ها و انتقادات از اوضاع سیاسی، اجتماعی و تاریخی جامعه در جهت روشنگری مخاطب ضرورت دارد هدف پژوهش بررسی کنش‌ها و رفتار‌های تمثیلی انتقادی در داستان گنه‌گنه‌های زرد با رویکرد سیاسی و تأثیرات اجتماعی در جهت روشنگری مخاطب می‌باشد. ما در این مقاله برآنیم از متن داستان نمونه‌هایی که بر پایه تمثیل سیاسی، تاریخی و اجتماعی وجود دارد ذکر کنیم و آسیب‌های اجتماعی ناشی از آن را بررسی کنیم و به این پرسش پاسخ دهیم که؛ تأثیر کنش‌ها و رفتار‌های تمثیلی انتقادی با رویکرد سیاسی، اجتماعی و تاریخی در داستان گنه‌گنه‌های زرد در جهت روشنگری مخاطب به چه اندازه است؟ روش گردآوری اطلاعات این تحقیق به شیوه کتابخانه‌ای انجام شده و رویکرد توصیفی - تحلیلی دارد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد نویسنده با تمثیل‌های انتقادی با رویکرد سیاسی و تأثیرات اجتماعی کنش‌ها و رفتارهای استبدادی، دیکتاتوری و استعمار و آسیب‌های اجتماعی ناشی از آن را برای روشنگری مخاطب به تصویر کشیده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

215 - جایگاه تمثیل در رباب نامۀ سلطان ولد
علی محمد مؤذنی تمیمی تواندشتی تمیمی تواندشتی شیوا بیرجندی

رباب‌نامه، در آسمان ادب و عرفان اسلامی همچون ماهِ تابان است که نور و تراوش خود را از خورشیدِ مثنوی مولانا وام می‌گیرد و شب‌های تیره نو سفران را روشن می‌کند. سلطان ولد همچون پدر، عشق را فراتر از همه پدیده‌های هستی می‌بیند و آن را همانند رهبری معرفی می‌کند که بر تمامی عنا أکثر

رباب‌نامه، در آسمان ادب و عرفان اسلامی همچون ماهِ تابان است که نور و تراوش خود را از خورشیدِ مثنوی مولانا وام می‌گیرد و شب‌های تیره نو سفران را روشن می‌کند. سلطان ولد همچون پدر، عشق را فراتر از همه پدیده‌های هستی می‌بیند و آن را همانند رهبری معرفی می‌کند که بر تمامی عناصر هستی از ملک تا ملکوت فرمانروایی دارد. سلطان ولد فرزند مولانا جلال الدین از جمله شخصیّت‌هایی بود که اراده کرد تا شعر صوفیه را پس از مولانا به گونه‌ای زنده و پویا پاسداری کند. او ضمن برخورداری از آموزش‌های پدر، از دانش‌های زمان نیز بهره مند شد و به پیروی از آن عارف ارجمند دیوانی همسنگ کلیات شمس تبریزی سرود، سپس به موازات آن، به تقلید از مثنوی معنوی، رباب نامه را با یاری از حضرت باری، برای پیروان پدر و یاران خود به رشته نظم کشید. رباب نامه یک مثنوی تعلیمی است که در روزگار مولانا تناقض و دوگانگی‌های میان مولانا و برخی مریدانش را با زبانی ساده برطرف کرده است. سلطان ولد در انتقال مفاهیم عرفانی و فلسفی همواره از تمثیل استفاده کرده است. تمثیل حاصل ارتباط دوگانه میان مشبه و مشبه به می‌باشد که چون تمثیل معنای درونی داستان است سلطان ولد مراد از ظاهر حکایت را به صورت تمثیلی روایت کرده است. این پژوهش به روش (توصیفی- تحلیلی) و با مراجعه به اسناد و منابع معتبر کتابخانه‌ای به مقوله تمثیل در رباب نامه پرداخته است. همان گونه که مولانا با تفسیری سمبولیک نی را به عنوان عاشق دور از معشوق معرفی می‌کند. سلطان ولد توضیح می‌دهد که رباب، ساز محبوب مولانا می‌باشد و البته نوایش دل سوخته‌تر و جانگذارتر از ناله نی است. در نی یک ناله بیش نیست اما در رباب، ناله‌های بسیار از یارانی به گوش می‌رسد که هریک از وطن و جنس خود جدا گشته‌اند. حاصل پژوهش این که: تمثیل در رباب نامه‌ی سلطان ولد از جایگاهی بلند برخوردار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

216 - عناصر تعلیمی، اخلاقی و بن‌مایه‌های اساسی شعر انقلاب اسلامی
سید احمد حسینی کازرونی محمد رضا کمالی بانیانی

شعر امروز، در مسیر انقلاب اسلامی گویاترین نمود در هستی امروزین ما و در عین حال نشان قدرت و شایستگی‌های ذهنی آن در عرصة ادبیات جامعه است. تنوع در شکل و محتوای هر چهار مقطع تاریخی، یعنی، زمان نضج گیری انقلاب، پس از آن جنگ و شعر پس از جنگ، پژواک اندیشه‌های ملون این نسل پوی أکثر

شعر امروز، در مسیر انقلاب اسلامی گویاترین نمود در هستی امروزین ما و در عین حال نشان قدرت و شایستگی‌های ذهنی آن در عرصة ادبیات جامعه است. تنوع در شکل و محتوای هر چهار مقطع تاریخی، یعنی، زمان نضج گیری انقلاب، پس از آن جنگ و شعر پس از جنگ، پژواک اندیشه‌های ملون این نسل پویاست. در نگاه به روند رو به پیش، به ارزش‌هایی می‌رسیم که قادر است شعر معاصر را سرانجام از فضای موجود و چند تکة گذشته، به فضای والای تعلیمی- اخلاقی و بس گسترده‌تر و یگانه‌تری که سزاوار آن است بکشاند. چنان که بر کل فرهنگ ما نیز مسلط شود و بتواند با پیش آهنگان تمدن بشری، راه حفظ و حراست از اعتلای حق و شأن آدمی را بپیماید. بررسی بن مایه‌های اندیشه ی شعر پس از انقلاب اسلامی که همگی منشأ اخلاقی- تعلیمی و مذهبی دارند مد نظر این پژوهش است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

217 - آموزه‌های تعلیمی در منظومة غنایی محب و محبوب
احمد رضا یلمه ها

شعر تعلیمی، یکی از گسترده‌ترین و دراز آهنگ‌ترین انواع شعری ادب فارسی است. اشعار و آثار تعلیمی گاهی به صورت مستقل و جداگانه است همانند منظومه‌ها و داستان‌ها و قطعاتی که منحصراً به تعلیم و پند و حکمت و اخلاق می‌پردازد و گاهی هم در میان دیگر آثار ادبی پراکنده است. بدان گون أکثر

شعر تعلیمی، یکی از گسترده‌ترین و دراز آهنگ‌ترین انواع شعری ادب فارسی است. اشعار و آثار تعلیمی گاهی به صورت مستقل و جداگانه است همانند منظومه‌ها و داستان‌ها و قطعاتی که منحصراً به تعلیم و پند و حکمت و اخلاق می‌پردازد و گاهی هم در میان دیگر آثار ادبی پراکنده است. بدان گونه که گاهی مفاهیم و مضامین اخلاقی، حکمی، مذهبی و پندیات در منظومه‌های غنایی و حتی حماسی و یا قصاید مدحی به کار رفته که نه تنها جنبة شاعرانه این قبیل آثار را کم نمی‌کند بلکه با شور و احساس خاصی باعث جذابیت این قبیل آثار می‌گردد . یکی از منظومه‌های غنایی ناشناخته ادب فارسی (که آن را می‌توان طولانی‌ترین ده نامه ادب فارسی به حساب آورد و تا کنون مورد غفلت واقع گردیده ) منظومة محب و محبوب است که یکی از آثار نفیس متعلق به قرن هشتم هجری است که در قالب مثنوی در شرح عشق و عاشقی به شیوة ده نامه‌های ادب فارسی سروده شده و تاکنون به زیور چاپ آراسته نگردیده است . در این مثنوی غنایی، مضامین و معانی تعلیمی و حکمی فراوانی موجود است که شاعر به اقتضای زمینة انفعالی و ذوقی در جای جای این داستان عاشقانه به کار برده است . این پژوهش بر آن است تا برای نخستین بار به مایه‌ها و زمینه‌های تعلیمی و اخلاقی در این منظومه غنایی بپردازد . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

218 - عروسی ابد «بررسی مرگ اختیاری یا تولدی دیگر در شعر تعلیمی مولانا»*
سید احمد حسینی کازرونی اسماعیل عبدی مکوند

مرگ و مرگ اختیاری از مبانی عمیق عرفان و ادب تعلیمی است. مولانا نگاهش به مرگ از نوع نگاه سنایی است. امّا ظرافت‌ها و باریک‌اندیشی‌های مولانا و اشاراتی از آیین بودایی و یونانی و ایران باستان، به نگاه مولانا لطافت و معنویتی خاص عطا فرموده است. این مقاله برآن است تا با روش ت أکثر

مرگ و مرگ اختیاری از مبانی عمیق عرفان و ادب تعلیمی است. مولانا نگاهش به مرگ از نوع نگاه سنایی است. امّا ظرافت‌ها و باریک‌اندیشی‌های مولانا و اشاراتی از آیین بودایی و یونانی و ایران باستان، به نگاه مولانا لطافت و معنویتی خاص عطا فرموده است. این مقاله برآن است تا با روش تحلیلی ـ توصیفی نگرش مولانا را نسبت به مرگ به طوراعم، و به مرگ ارادی به طور اخص، باز نماید؛ و نشان دهد که مولانا چگونگی تجلّی از مرگ را در ترکیباتی از قبیل: افشارش مرگ، بحر بی‌پایان مرگ، بیخ مرگ، تب مرگ، تلخی مرگ، جان مرگ‌اندیش، خدنگ مرگ، خمار مرگ، دود مرگ، سراب مرگ، شراب مرگ، شربت مرگ، گردن مرگ، مرغ مرگ‌اندیش و... در اشعارش نمایان ساخته تا بتواند با آرامش قلبی، جلوه‌های وصال حق را ارائه نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

219 - تأملی تعلیمی- روان شناختی بر داستان پادشاه و کنیزک مثنوی در بستر قواعد ساختارگرایی
ابوالفضل غنی زاده مجید سرمدی فاطمه کوپا علی محمدزاده

داستان، بازنمایی از زندگی انسانی است که خواننده تلاش می کند؛ خود را در آن بیابد، خود را به آن برساند و یا خود را از آن دور سازد. در درون خود رمزها و رازهایی دارد که اگر خوب بازگشایی شود ترجمۀ هر کدام از آن ها، زندگی بشریت را خوب معنی می کند، و تعلیم هر یک، برگی بر بارور أکثر

داستان، بازنمایی از زندگی انسانی است که خواننده تلاش می کند؛ خود را در آن بیابد، خود را به آن برساند و یا خود را از آن دور سازد. در درون خود رمزها و رازهایی دارد که اگر خوب بازگشایی شود ترجمۀ هر کدام از آن ها، زندگی بشریت را خوب معنی می کند، و تعلیم هر یک، برگی بر باروری آن می افزاید. این نوشته می خواهد؛ داستان پادشاه و کنیزک مثنوی معنوی را رمزگشایی کند. با استفاده از قواعد ساختار گرایی آن را بشکافد و با ارادۀ تعلیمی و آموزشی، شکل و محتوای آن را تبیین و توضیح دهد. ایضاح صحنه های مختلف داستان، آشنایی با مزۀ تلخ و شیرین روان شناختی آن بر زاویۀ دید مخاطب قدرت و دقت خواهد بخشید. در مجموع نوشته هایی که در مورد این داستان ملاحظه شد، به نظر می رسد با این شیوه و فرایند، تحقیقی دربارۀ آن صورت نگرفته باشد، امید است مقبول نظر استادان و مورد استفادۀ پژوهندگان قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

220 - تمثیل، محمل اندیشه‌های تعلیمی صائب
فاطمه جهانشاهی قدمعلی سرامی

تمثیل قالب و صنعتی است که برای تبیین معنی و در خدمت ادبیات تعلیمی قرار می‌گیرد و تمثیل ابزاری است برای تجسم بخشیدن و به تصویر کشیدن مفاهیم انتزاعی تا هرچه کوبنده‌تر و دلنشین‌تر مضامین تعلیمی در جان خواننده بنشیند و لذا در بیان مفاهیم تعلیمی مذاهب، نقش بسزایی دارد. تمثیل أکثر

تمثیل قالب و صنعتی است که برای تبیین معنی و در خدمت ادبیات تعلیمی قرار می‌گیرد و تمثیل ابزاری است برای تجسم بخشیدن و به تصویر کشیدن مفاهیم انتزاعی تا هرچه کوبنده‌تر و دلنشین‌تر مضامین تعلیمی در جان خواننده بنشیند و لذا در بیان مفاهیم تعلیمی مذاهب، نقش بسزایی دارد. تمثیل از دیر‌باز با مفاهیم و اقسام و ویژگی‌های گوناگون که برای آن برشمرده‌اند، از زمان رودکی در شعر فارسی حضور داشته است و در قرن ششم و هفتم در آثار سنایی، عطار و مولانا و ... دیده می‌شود اما در دوران صفویه، بخصوص در اشعار صائب بیش ‌از تمام ادوار از آن بهره گرفته شده است، صائب با شگرد تمثیل و تصویر‌سازی‌های دقیق و خیال‌انگیر توانسته مفاهیم اجتماعی، اخلاقی، حکمی، فلسفی، عرفانی و ... را هر چه زیباتر و حیرت‌انگیز‌تر تعلیم دهد و در جان مخاطب حکاکی کند، در این مقاله به سبب وفور تمثیل‌ها و مفاهیم تعلیمی فقط به ارائه برخی مضامین تعلیمی در غزلیات صائب می‌پردازیم تا افق تازه‌ای که وی با تصویرآفرینی و تمثیل با برانگیختن احساس در خواننده به نمایش گذارده، بیان نماییم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

221 - بازنمود آموزه‌های تعلیمی در شکوائیه‌های طالب آملی
داریوش کاظمی مصطفی صابری

بررسی شکوه و آموزه‌های تعلیمی نهفته در اشعار طالب آملی به عنوان یک شاعر عارف، جدا از شناخت اوضاع سیاسی و اجتماعی، به شناخت افکار، عقاید و زبان خاص او وابسته است. بدین منظور در این گفتار ابتدا به توضیحی اجمالی پیرامون زبان خاص عرفا پرداخته می شود تا از زبان رمزی عرفانی ا أکثر

بررسی شکوه و آموزه‌های تعلیمی نهفته در اشعار طالب آملی به عنوان یک شاعر عارف، جدا از شناخت اوضاع سیاسی و اجتماعی، به شناخت افکار، عقاید و زبان خاص او وابسته است. بدین منظور در این گفتار ابتدا به توضیحی اجمالی پیرامون زبان خاص عرفا پرداخته می شود تا از زبان رمزی عرفانی اطلاعاتی به دست آوریم. سپس از میان اشعار مختلفی که طالب در آنها شکوه و شکایتی را مطرح ساخته است به شکوه او از مردم خواهیم پرداخت و تعلیم مورد نظر او را که به شکل شکوائیه بیان گردیده با ذکر شواهد جستجو خواهیم کرد. بررسی شکوائیه‌های طالب، ما را به این نتیجه می‌رساند که شکایت از مردم در حقیقت، شکایت از نابخردی، ظلم، نفاق، ریا و همه آن چیزی است که با نوع ایدئولوژی و جهان‌بینی عرفانی در تضاد است و بیان شکوه نوعی اعتراض و مبارزه است. از سوی دیگر طالب در بیان شکوه و شکایت، نه تنها مردمان عصر خویش بلکه همه انسان‌ها را از اندیشه‌ها، رفتارها و کردارهای ناشایست برحذر می‌دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

222 - سیر تطوّر واژة «ادب» «در سه قرن اول هجری»
فرزانه مظفریان اسماعیل آذر

ادب در عرف عرب جاهلی عادات و رسوم نیکو به شمار می‌رفته که چنین تفکری از میراث و تبار گذشته به یادگار مانده است. این رسوم و عادات به صورت سنت‌هایی در می‌آید که از نظر اجتماعی و فرهنگی نیکو و پسندیده به حساب می‌آید و به آنها نام ادب اط8اق می‌گردد. از آن جایی که یاد دادن و أکثر

ادب در عرف عرب جاهلی عادات و رسوم نیکو به شمار می‌رفته که چنین تفکری از میراث و تبار گذشته به یادگار مانده است. این رسوم و عادات به صورت سنت‌هایی در می‌آید که از نظر اجتماعی و فرهنگی نیکو و پسندیده به حساب می‌آید و به آنها نام ادب اط8اق می‌گردد. از آن جایی که یاد دادن و تعلیم و تربیت بسیار مهم شمرده می‌شد لذا کلمة ادب بر کلیه معارف (به جز معارف دینی) اطلاق گردید. در این جا لفظ تعلیم و تأدیب به صورت مترادف به کار برده می‌شدند. پس از اسلام معنی ادب همچنان بر اساس معنی دورة جاهلی به کار می‌رفت، یعنی شیوه رفتار و حُسن اخلاق و نیز داشتن اطلاعات و معارف اجتماعی. تازیان با اقوام دیگر می‌آمیزند و این آمیزش خاصه در قرن سوم هجری و با روی کار آمدن تمدن اسلامی در بغداد صورت می‌پذیرد. در این روزگار حوزة معنی ادب گسترش می‌یابد و بر انواع علوم و فنون و صنایع و پیشه‌ها و ورزش‌ها نهاده می‌شود جز امور شرعی گاهی ادب و جمع آن آداب به مواردی مربوط می‌شد که شناخت آنها برای جامعه ضرورت داشت مانند ادب‌الکاتب یعنی فنونی که برای صنعت دبیری به کار می‌رود. آداب طعام و آداب سفر و آداب درس و بحث از آن جمله‌اند. در سه قرن اولیه ادب در معنی راه و رسم زندگی به کار می‌رفته و همراه با آن نکته‌های ظریف و بدیع، لطیفه‌ها، نادره‌ها و ظرافت را نیز ادب نام می‌نهادند و کسی که در این حوزه اطلاعات داشت و مردم را سرگرم می‌کرد، او را ادیب می‌خواندند و در نهایت در اواخر قرن سوم ادب برای اطلاعاتی استفاده می‌شد که مربوط به لغت و معنی بود. گرچه در قرون پنجم و ششم، ادب صرفاَ برای علم صرف و لغت و بیان به کار می‌رفت. اما تغییر معنی ادب در طی قرون متمادی نشان می‌دهد که دگرگونی‌های معنایی با سرگذشت تحولات اجتماعی یک قوم، وابسته بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

223 - سخنی پیرامون ادبیات تعلیمی و غنایی
سید احمد حسینی کازرونی

ادبیات فارسی از غنی‌ترین ادبیات جهانی است، لبریز از عواطف و احساسات درونی و قالب‌های گوناگون رایج زمان در درازنای تاریخ پرفراز و نشیب این سرزمین. بسیاری از شاه‌کارهای ادبی، جنبة تعلیمی دارند و از این قبیل است مثنوی مولوی و بوستان سعدی و حدیقة سنایی و منظومه‌های عطّار و أکثر

ادبیات فارسی از غنی‌ترین ادبیات جهانی است، لبریز از عواطف و احساسات درونی و قالب‌های گوناگون رایج زمان در درازنای تاریخ پرفراز و نشیب این سرزمین. بسیاری از شاه‌کارهای ادبی، جنبة تعلیمی دارند و از این قبیل است مثنوی مولوی و بوستان سعدی و حدیقة سنایی و منظومه‌های عطّار و نظایر آنها که جنبه‌های تعلیمی آنها همپای جنبه‌های ادبی پُرمایه و قوی است، عرصة کاربرد ادب تعلیمی بسیار وسیع است، زیرا به هر حال، هر اثری، مطلبی را تعلیم می‌دهد. در شعر فارسی، ادب غنایی به صورت داستان، مرثیه، مناجات، بثّ الشّکوی، گلایه و تغزّل در قالب‌های غزل، رباعی، مثنوی و حتّی قصیده مطرح می‌شود. امّا مهم‌ترین قالب آن غزل است، شعر غنایی در دو معنی به کار می‌رود: 1- اشعار احساسی و عاطفی 2- اشعار عاشقانه تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

224 - بازتاب ادبیات تعلیمی در شعر بهار
غلامحسین ملایی

استفاده از شعر در عرصه ی تعلیم و تربیت در ادبیات کهن ما از دیرباز رایج بوده و در دوران مشروطیت با همه ی تنوع و گستردگی در شعر ملک الشعرای بهار نمود می یابد تا جایی که دیوان بزرگ ترین شاعر معاصر را باید در زمره ی ادبیات تعلیمی به شمار آورد که بیانگر خوش بینی او نسبت به ن أکثر

استفاده از شعر در عرصه ی تعلیم و تربیت در ادبیات کهن ما از دیرباز رایج بوده و در دوران مشروطیت با همه ی تنوع و گستردگی در شعر ملک الشعرای بهار نمود می یابد تا جایی که دیوان بزرگ ترین شاعر معاصر را باید در زمره ی ادبیات تعلیمی به شمار آورد که بیانگر خوش بینی او نسبت به نسل آینده ایران است. او آگاهانه و دل سوزانه از توانایی کم نظیر خود در عرصه ی شعر بهره می برد تا مفاهیم و ارزش های اخلاقی جهان شمولی - که ریشه در فرهنگ اسلامی و تاریخ ایران باستان دارد - را در قالب داستان، تمثیل و ... به مردم خویش ارایه کند. نظر به تنوع مخاطب، این آموزه ها گوناگون و رنگارنگ اند و اغلب ارزش های ملی و دینی را در بر می گیرند. با این وجود مضامینی چون ترغیب به دادگری، آزادگی، وطن دوستی، دانش اندوزی و مهربانی به خلق را می توان محور این اندرزها دانست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

225 - نقش تمثیلی حیوانات در طرب المجالس
رضا الیاسی مریم محمودی

استفاده از حیوانات به عنوان شخصیت داستان ها و حکایت های داستانی، یکی از ابزارهایی است که نویسندگان و داستان سرایان از دیرباز تاکنون به آن توجّه داشته و از آن بسیار بهره برده اند. از جمله آثاری که در بخشی از آن از حیوانات برای ایفای نقش تمثیلی و نمادین استفاده شده، کتا أکثر

استفاده از حیوانات به عنوان شخصیت داستان ها و حکایت های داستانی، یکی از ابزارهایی است که نویسندگان و داستان سرایان از دیرباز تاکنون به آن توجّه داشته و از آن بسیار بهره برده اند. از جمله آثاری که در بخشی از آن از حیوانات برای ایفای نقش تمثیلی و نمادین استفاده شده، کتاب طرب المجالس اثر میرحسینی غوری هروی است که در قرن هفتم تألیف شده است. میرحسینی هروی در بخش سوم کتاب با عنوان در فضیلت و شرف انسان بر جمیع حیوانات از حیوانات گوناگون به عنوان بخشی از شخصیت های داستان کتاب خود استفاده کرده است. در این کتاب از حدود شصت جانور مختلف نام برده شده که هریک از آنها با توجّه به نقشی که در داستان دارند، نمادی از شخصیتی هستند که در جهان بیرون وجود دارند و میرحسینی هروی با استفاده از این نقش های تمثیلی و نمادین که برای هریک از این حیوانات در جامعه و اذهان مردم وجود دارد، به بیان اهداف تعلیمی، اخلاقی و تربیتی خود پرداخته است. این کتاب با توجّه به کاربرد مؤثر و گسترده از نقش سبملیک حیوانات گوناگون در آن، اثری تعلیمی و نمادین و جایگاه آن به عنوان یک اثر تمثیلی به گونه توصیفی در ادب فارسی و عرفانی قابل توجّه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

226 - تمثیل شگردی تعلیمی در مثنوی معنوی
فرزانه آباد شبنم حاتم پور فرزانه سرخی فریدون طهماسبی

تمثیل به عنوان شگردی تعلیمی یکی از گونه های پرکاربرد ادب فارسی است که شاعران عارف ایرانی در هدایت و راهنمایی انسان ها به سوی اهداف والای انسانی از آن بهرۀ فراوان برده اند. مولانا نیز از این روش به شکل هنرمندانه در مثنوی استفاده کرده است به طوری که تمثیل بخش اعظمی از مثن أکثر

تمثیل به عنوان شگردی تعلیمی یکی از گونه های پرکاربرد ادب فارسی است که شاعران عارف ایرانی در هدایت و راهنمایی انسان ها به سوی اهداف والای انسانی از آن بهرۀ فراوان برده اند. مولانا نیز از این روش به شکل هنرمندانه در مثنوی استفاده کرده است به طوری که تمثیل بخش اعظمی از مثنوی را به خود اختصاص داده است. بر همین اساس ساختار اصلی این مقاله با رویکرد تحلیل این موضوع با دو هدف عمده دنبال می شود، اول آنکه گستردگی استفاده مولانا از شگرد تمثیل مشخص شود و دوم اینکه شیوه بیان این شگرد برای اقناع مخاطب توسط مولانا معین شود. برای دستیابی به این دو مقصود اشعار مولانا در شش دفتر مثنوی معنوی مورد بررسی قرار گرفته است. بر همین اساس مطالبی در مورد تمثیل و شاخصه های آن و موضوع شیوه های استفاده از این شگرد تعلیمی را در مثنوی مورد تحلیل و بررسی قرار داده ایم. در این تحقیق که رویکردی توصیفی- تحلیلی دارد، ضمن تبین شیوه های استفاده از شگرد تمثیل، سعی شده است که به این پرسش اساس پاسخ داده شود که آیا مولانا تا چه میزان از روش های و شیوه های تنبیه، تبشیر، انذار، تذکار، استدلال و مفاخره به عنوان آموزه های تعلیمی در مثنوی بهره برده است؟ و تا چه اندازه در این روش ها در اقناع مخاطب خود موفق بوده است؟ تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

227 - بازتاب تعلیمی مثل‌ها در دیوان صائب تبریزی
فریدون طهماسبی حسین جّبارپور

سبک هندی (اصفهانی) از سبک‌های معروف شعر فارسی است که هر چند در ابتدا مورد بی‌مهری بسیاری قرار گرفت امّا به مرور زمان توانست حقانیت خود را ثابت کند. صائب بزرگ‌ترین شاعر ایرانی این سبک است که از تمام امکانات فرهنگی، طبیعی و زبانی اطراف خود برای ساختن، ترکیبات و مضمون‌های أکثر

سبک هندی (اصفهانی) از سبک‌های معروف شعر فارسی است که هر چند در ابتدا مورد بی‌مهری بسیاری قرار گرفت امّا به مرور زمان توانست حقانیت خود را ثابت کند. صائب بزرگ‌ترین شاعر ایرانی این سبک است که از تمام امکانات فرهنگی، طبیعی و زبانی اطراف خود برای ساختن، ترکیبات و مضمون‌های شعری بهره گرفته و آن‌ها را با خیال‌های رنگارنگی ترکیب کرده تا در مخاطب تأثیر فراوانی به جا بگذارد. این شاعر که بیشتر مضمون‌های به کار رفته‌اش انسانی و جهانی است همواره مخاطبان خود را به شیوه‌های گوناگون و با استفاده از امکاناتی که از اطراف خود به وام گرفته است تعلیم می‌دهد. یکی از این امکانات فرهنگ عامه به ویژه مثل‌ها هستند که با وجود کوتاهی‌شان پیام‌های اخلاقی فراوانی در آن‌ها وجود دارد. مقاله مذکور درصدد است پیام اخلاقی و تعلیمی این مثل‌ها را در دیوان صائب بررسی نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

228 - بررسی آموزه‌های تعلیمی در ازدواج‌های سیاسی ایران
کامران پاشایی فرخی

زن در طول تاریخ ایران عمدتا در کنار مرد و با عنوان همسر و مادر نقش ایفا کرده است و نداشتن شوهر نهایتاً با بی‌فرزندی و عقیم بودن و بی‌ارج بودن زن در جامعه برابر بوده است؛ از این رو مداقه در ازدواج زنان و آموزه‌های تعلیمی مترتب بر آن امری ضروری محسوب می‌شود. اگرچه در برخی أکثر

زن در طول تاریخ ایران عمدتا در کنار مرد و با عنوان همسر و مادر نقش ایفا کرده است و نداشتن شوهر نهایتاً با بی‌فرزندی و عقیم بودن و بی‌ارج بودن زن در جامعه برابر بوده است؛ از این رو مداقه در ازدواج زنان و آموزه‌های تعلیمی مترتب بر آن امری ضروری محسوب می‌شود. اگرچه در برخی از دوره‌های تاریخی،‌ خواست و اراده زن در انتخاب همسر محترم شمرده می‌شد اما اغلب ازدواج‌های مصلحتی بی اراده طرفین صورت می‌گرفت و زنان عموماً به مثابه کالا یا وجه‌المصالحه از قومی به قومی و از حرمسرای پادشاهی به شبستان سلطانی دیگر انتقال می‌یافتند و اغلب زندگی‌شان در همان قفس‌های طلایی خاتمه می‌یافت. در این مقاله سعی شده است با بررسی دلایل ازدواج‌های سیاسی و انواع آن، نمونه‌هایی از چنین وصلت‌هایی در طول تاریخ ایران و نگرش‌های تعلیمی آن در ادبیات فارسی مورد مداقه قرار گیرد تا تبعات این چنین نگرشی برای جامعه انسانی بیش‌تر واکاوی شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

229 - بررسی تمثیل و گونه های آن در منظومة عرفانی سیرالعباد الی المعاد سنائی
رامین صادقی نژاد مریم محمدزاده

تمثیل از عناصر مُهمّ در داستان پردازی و بهترین روش برای بیان مسائل عرفانی و فلسفی و یکی از شیوه های مؤثّر در فهم مُخاطب به شمار می رود. بررسی مثنوی سیر العباد الی المعاد سنائی غزنوی، نشان می دهد، سنائی از عنصر تمثیل، بهرۀ فراوانی برده است. سؤال اصلی این نوشته آن است که أکثر

تمثیل از عناصر مُهمّ در داستان پردازی و بهترین روش برای بیان مسائل عرفانی و فلسفی و یکی از شیوه های مؤثّر در فهم مُخاطب به شمار می رود. بررسی مثنوی سیر العباد الی المعاد سنائی غزنوی، نشان می دهد، سنائی از عنصر تمثیل، بهرۀ فراوانی برده است. سؤال اصلی این نوشته آن است که سنائی، بیشتر از چه نوع تمثیلی برای بیان موضوعات و مفاهیم و مقاصد تعلیمی خود سود برده است؟ این نوشته با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تمثیل و گونه های آن در این اثر پرداخته است. سنائی در این منظومه، با وارد کردن آرایۀ تمثیل به حیطۀ بیان مسائل عرفانی و فلسفی، ضمن آن که سبب سهولت درک مسائل غامض فلسفی و عرفانی شده و مخاطب را به تفکّر در آفرینش و هستی واداشته، اثری بدیع و به دور از ابتذال آفریده است. یافته های پژوهش، نشان می دهد که تمثیل های ادبی بر ساخته از قرآن و بویژه اسرائیلی‌ات پُرکاربردترین نوع تمثیل در این اثر عرفانی- فلسفی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

230 - تأثیر عناصر تعلیمی در دگردیسی قالب قصیده در شعر انقلاب
سید احمد حسینی کازرونی محمد رضا کمالی بانیانی

شعر انقلاب هر چند عمدتاً در حوزه قالب های شناخته شده کلاسیک و نو حرکت کرده است اما فضاهایی تازه و درون مایه ای متفاوت با پیشینه ریشه دار خویش آفریده است. نگاه به انسان و جهان و حرکت در قلمرو اندیشه ها و مضامین مذهبی به گونه ای در شعر انقلاب دیده می شود، که هرگز به این أکثر

شعر انقلاب هر چند عمدتاً در حوزه قالب های شناخته شده کلاسیک و نو حرکت کرده است اما فضاهایی تازه و درون مایه ای متفاوت با پیشینه ریشه دار خویش آفریده است. نگاه به انسان و جهان و حرکت در قلمرو اندیشه ها و مضامین مذهبی به گونه ای در شعر انقلاب دیده می شود، که هرگز به این گستردگی و عمق در سروده های قبل از انقلاب و حتی دوره های دوردست ادبیات ما سابقه نداشته است. پیوند با تاریخ، تلمیح و تطابق تاریخی حتی خارج از مرز جغرافیایی و تکریم از انقلابیون، بنیادی ترین عوامل نوپردازی در قالب ها هستند. نوگرایی در شعر انقلاب و پس از آن تغییر در زبان و تعبیرات و تازگی مضامین و اندیشه با حفظ قالب بوده است. پیوستگی معنایی در قالب های کهن پس از انقلاب و انسجام در نظم عمومی تازگی دارد و آن پریشانی بیت ها را از غزل ربوده است. شمار نوآوران در سال های پیش از انقلاب رشد چشم گیر داشته، شاعران جوان کوشیده اند جریان غزل نو را دامن زنند و گستره نوآوری در عرصه قالب را به طرق گوناگون وسعت بخشند. بنیان های عقیدتی انقلاب، در قالب موجب رواج اصطلاحات رایج فرهنگ دینی شد و این امر خود راه گشای بسیاری از نوآوری ها در قلمرو تعبیرات و ارتباط های واژگانی بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

231 - آموزه‌های اخلاقی – تعلیمی ِخردنامه‌های فیلسوفان یونان در اقبال‌نامه نظامی
علی افضلی

نظامی‌ یکی از معدود گویندگانی است که ردّپای حکمت یونان و آرای فلاسفه باستان را می‌توان در آثارش جستجو‌ کرد. وی با تلفیق آموزه‌های اسلامی و موازین فلسفی، به اصول حکیمانه، صبغه‌ای دینی- مذهبی داد. بنیاد حکمت فلاسفه پیشین بر مبنای اصول انسانی و هدف آن، پرورش قوای روحانی بو أکثر

نظامی‌ یکی از معدود گویندگانی است که ردّپای حکمت یونان و آرای فلاسفه باستان را می‌توان در آثارش جستجو‌ کرد. وی با تلفیق آموزه‌های اسلامی و موازین فلسفی، به اصول حکیمانه، صبغه‌ای دینی- مذهبی داد. بنیاد حکمت فلاسفه پیشین بر مبنای اصول انسانی و هدف آن، پرورش قوای روحانی بود. از این رو شاید به جرأت بتوان خاستگاه ادب تعلیمی را در حکمت فیلسوفان یافت؛ زیرا اینان در ‌واقع، اولین معلمان اخلاق جهت تربیت بشریت بودند و با بهره‌گیری از ادلّه و براهین عقلی و نیز ملموس و عینی ساختن مسائل، آدمیان را جهت رسیدن به کمال هدایت می‌کردند. نظامی در مجموعه اقبال‌نامه، با به‌تصویر کشیدن مشرب فلسفی حکما، به نوعی سعی در تربیت مخاطب خویش و نصیحت کردن وی داشته ‌است. آنچه که در این مقاله بررسی می‌شود، تحلیل دیدگاه‌های تربیتی سه فیلسوف نامدار یونانی (سقراط، افلاطون، ارسطو) با استناد به کلام نظامی در منظومه اقبال‌نامه است. در‌اصل بر‌آنیم تا بن‌مایه‌ها‌ی تربیتی آموزه‌های آنان و نیز نقش آن‌ها را در پایه‌گذاری این نوع ادبیات مورد نقد و ارزیابی قرار دهیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

232 - بازتاب تعلیم نام ها و معانی قرآن در مثنوی
امیدوار مالملی

مقالۀ حاضر با هدف "بازتاب تعلیم نام ها و معانی قرآن در مثنوی" است. مثنوی مولوی، شعر تعلیمی است. با مطالعه ی اخبار مسلمانان و دیرینه ی تاریخی آنان معلوم می گردد که‌ آیات قرآن کریم و احادیث پیامبر راه گشای آنان در تمام شؤون و ادوار زندگی بوده است. بدین سبب بود که صحابه و أکثر

مقالۀ حاضر با هدف "بازتاب تعلیم نام ها و معانی قرآن در مثنوی" است. مثنوی مولوی، شعر تعلیمی است. با مطالعه ی اخبار مسلمانان و دیرینه ی تاریخی آنان معلوم می گردد که‌ آیات قرآن کریم و احادیث پیامبر راه گشای آنان در تمام شؤون و ادوار زندگی بوده است. بدین سبب بود که صحابه و تابعین برای نهادینه کردن آداب و سنن، قوانین و احکام الهی به حفظ و نگهداری کلام وحی و گفتار آن حضرت در حد یک واجب دینی می پرداختند، تا بتوانند با توسّل به این دو به سر منزل مقصود، نایل‌آیند و در نهایت علم قرائت و تفسیر قرآن و حدیث به عنوان علوم مقدّس جهت هدایت انسان ها در آمدند و درایت و معرفت بزرگان، به ویژه در حوزه ی دین، به وسیله ی فقها، متکلّمین و مفسّرین برای بیان عقاید مورد تعلیم و تربیت قرار گرفت و موج عرفان و تصوّف نیز که وارد حوزه ی زبان و ادب فارسی شد، آن را زیور بلاغت و چاشنی کلام گویندگان قرار داد و در بین سخنوران ایرانی کسی که بهتر از همه از عهده ی این تعالیم معرفتی بر آمده جلال الدّین محمّد بلخی (متوفی 672) است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

233 - زوال اخلاق در کشاکش شوربختی و فقر (بررسی شاخص های محتوایی تمثیل در رمان سمفونی مردگان)
سهیلا لویمی

بلاغت پژوهان تاکنون برای تمثیل تعاریف گوناگون آورده اند. امّا تمثیل در این پژوهش به عنوان سبکی از داستان گویی، شیوه ای از روایت است که درون مایه ای غیرداستانی را در لفافه ای از ساختار داستانی می پوشاند. سمفونی مردگان رمان عباس معروفی، نویسنده و شاعر ایرانی است که مهم‌تر أکثر

بلاغت پژوهان تاکنون برای تمثیل تعاریف گوناگون آورده اند. امّا تمثیل در این پژوهش به عنوان سبکی از داستان گویی، شیوه ای از روایت است که درون مایه ای غیرداستانی را در لفافه ای از ساختار داستانی می پوشاند. سمفونی مردگان رمان عباس معروفی، نویسنده و شاعر ایرانی است که مهم‌ترین اثر او و نقطه ی عطف آثارش به شمار می‌رود. این اثر با بهره‌گیری از زبان شاعرانه‌، داستان یک خانواده و یک شاعر بیگانه با دنیای اطراف خود را به زیبایی روایت کرده است. تمثیل هایی از برادرکشی، عشق، تنهایی، انتقام، جهل، حسد، تعصّب، ریا، حرص، حق‌کشی و تجاوز به حقوق دیگران که در حیطه ی ادبیات تعلیمی گنجانده می شود؛ در این رمان، آمده است. برای آشنایی بیشتر خوانندگان با این اثر، به عناصر سبک‌ساز زبانی، ادبی، روایی و شاخص های محتوایی ادبیات تعلیمی از جمله موتیف‌های واژگانی و زبان عامیانه، وفور تشبیهات، کنایه‌ها و استعاره‌ها، شخصیت‌پردازی و توصیفات، که تبیین کننده ی بیان تمثیلی نویسنده و اثر اوست؛ اشاره شده است. روش این پژوهش تحلیلی و توصیفی با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای با شیوه ی فیش برداری، است؛ با پرسش اصلی این که تمثیل چه جایگاهی در بیان نویسنده برای ارائه ی مفاهیم داستانی خویش در کتاب سمفونی مردگان به منظورِ برقراری ارتباط بیشتر با خوانندگان اثر داشته است؟ تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

234 - جلوه‌های امثال تازی در اشعار تعلیمی پارسی*
زهرا سلیمانی

بسیاری از آثار نویسندگان و شعرای فارسی زبان در طول تاریخ، متأثر از زبان دین و کتاب آسمانی (قرآن کریم) بوده است. ادبای ایرانی در شعر و نثر تعلیمی از زبان و فرهنگ عربی بسیار سود جسته‌اند و به طور مثال در گفتار خود از صناعات ادبی همچون ارسال المثل (= تمثیل)، اقتباس و یا حت أکثر

بسیاری از آثار نویسندگان و شعرای فارسی زبان در طول تاریخ، متأثر از زبان دین و کتاب آسمانی (قرآن کریم) بوده است. ادبای ایرانی در شعر و نثر تعلیمی از زبان و فرهنگ عربی بسیار سود جسته‌اند و به طور مثال در گفتار خود از صناعات ادبی همچون ارسال المثل (= تمثیل)، اقتباس و یا حتی تلمیح از امثال عربی در تبیین، تفهیم و آموزش پیام خویش بسیاربهره برده‌اند چنان که عبارات حکیمانه عربی در متن شاه‌کارهای زبان فارسی نظیر گلستان سعدی، مثنوی مولوی و... اثرگذاری قابل تأمل فرهنگ عربی را بر ادبیات تعلیمی فارسی به خوبی نشان می‌دهد و از آنجا که ادبیات تطبیقی به بحث و بررسی تاثیرگذاری آثار ادبی ملل مختلف می‌پردازد، از انعکاس‌ها و بازتاب‌های ادبیات یک ملت در ادبیات سایر ملت ها سخن می گوید. بدیهی است که کوشش هایی از این دست اگرچه کم شمار نیستند اما هم چنان در اقیانوس بی کران ادبیات ملل، شایستة توجه و اهتمامی بیش از پیش‌اند. نظر به این مهم در این جستار، سعی شده است با نگاهی اجمالی به عرصه ادبیات تعلیمی فارسی نمونه‌ای، از بازتاب حِکَم و امثال عربی در ادبیات پارسی ارائه گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

235 - بررسی و تحلیل تمثیل‌های تعلیمی وحدت وجود و تجلّی در شرح رباعیّات جامی
غلامرضا داوودی پور اصغر دادبه

‌در این مقاله که بر مبنای کارکرد تمثیلات تعلیمی در شرح رباعبّات جامی - که رساله ای در شرح وحدت وجود و آرای ابن عربی است- سامان یافته و موضوع با تکیه بر جنبه تعلیمی آن در ترازوی بحث و نظر سنجیده شده است. ابتدا دربارۀ تمثیل؛ وحدت وجود و تجلّی به کوتاهی توضیحاتی داده شده، أکثر

‌در این مقاله که بر مبنای کارکرد تمثیلات تعلیمی در شرح رباعبّات جامی - که رساله ای در شرح وحدت وجود و آرای ابن عربی است- سامان یافته و موضوع با تکیه بر جنبه تعلیمی آن در ترازوی بحث و نظر سنجیده شده است. ابتدا دربارۀ تمثیل؛ وحدت وجود و تجلّی به کوتاهی توضیحاتی داده شده، سپس تمثیل های موجود در متن، در زیر هشت بخش جداگانه شامل تمثیل نور و خورشید، آتش، آیینه، شیشه، جریان آب، دریا و بحر، حروف و اعداد طبقه بندی و تشریح و توضیح شده است و در پایان جمع بندی و نتیجه گیری مباحث صورت گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

236 - نقش عناصر تعلیمی در دگردیسی قالب مثنوی در شعر انقلاب
سید احمد حسینی کازرونی محمد رضا کمالی بانیانی

شعر انقلاب هر چند عمدتاً در حوزه قالب های شناخته شده کلاسیک و نو حرکت کرده است اما فضاهایی تازه و درون مایه ای متفاوت با پیشینه ریشه دار خویش آفریده است. نگاه به انسان و جهان و حرکت در قلمروی اندیشه ها و مضامین مذهبی به گونه ای در شعر انقلاب دیده می شود، که هرگز تا این أکثر

شعر انقلاب هر چند عمدتاً در حوزه قالب های شناخته شده کلاسیک و نو حرکت کرده است اما فضاهایی تازه و درون مایه ای متفاوت با پیشینه ریشه دار خویش آفریده است. نگاه به انسان و جهان و حرکت در قلمروی اندیشه ها و مضامین مذهبی به گونه ای در شعر انقلاب دیده می شود، که هرگز تا این گستردگی و عمق در سروده های قبل از انقلاب و حتی دوره های دوردست ادبیات ما سابقه نداشته است. توجه به عناصر ارزشی، اخلاقی، تعلیمی، پیوند با تاریخ، تلمیح و تطابق تاریخی حتی خارج از مرز جغرافیایی و تکریم از انقلابیون، بنیادی ترین عوامل نوپردازی در قالب ها هستند. نوگرایی در شعر انقلاب و پس از آن تغییر در زبان و تعبیرات و تازگی مضامین و اندیشه با حفظ قالب بوده است. پیوستگی معنایی در قالب های کهن پس از انقلاب و انسجام در نظم عمومی تازگی دارد. بنیان های عقیدتی انقلاب، در قالب موجب رواج اصطلاحات رایج فرهنگ دینی شد و این امر خود راه گشای بسیاری از نوآوری ها در قلمروی تعبیرات و ارتباط های واژگانی بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

237 - بررسی موضوعات تعلیمی و غنایی لالایی‌های استان بوشهر
منیژه پورنعمت رودسری

در رویکرد مطالعات فرهنگی، پژوهشگر تحقیقات خود را به آثار مشهور و معتبر محدود نمی‌کند، بلکه ادبیات عامه پسند را نیز معرف فرهنگ جامعه می داند. با توجه به این که لالایی‌ها جزو ادبیات شفاهی و عامیانه محسوب می شوند و در حوزه ی مردم شناسی باید به شناخت بیشتر مردم مناطق مختلف أکثر

در رویکرد مطالعات فرهنگی، پژوهشگر تحقیقات خود را به آثار مشهور و معتبر محدود نمی‌کند، بلکه ادبیات عامه پسند را نیز معرف فرهنگ جامعه می داند. با توجه به این که لالایی‌ها جزو ادبیات شفاهی و عامیانه محسوب می شوند و در حوزه ی مردم شناسی باید به شناخت بیشتر مردم مناطق مختلف دست یافت، باید دید که لالایی ها تا چه حد اوضاع اجتماعی و فرهنگی مردم منطقه را فرا می نماید. به دلیل این که مادر اولین کارگزار اجتماعی شدن کودک در تعلیم مفاهیم دینی، فرهنگی و اجتماعی است و همچنین در لالایی ها احساسات خود را نیز بیان می کند، بررسی لالایی‌ها می‌تواند در حوزه ی پژوهش‌های ادبیات تعلیمی و غنایی مورد توجه باشد. این بررسی برآن است تا نشان دهد که برخی از لالایی‌ها بیانگر آرزوهای مادران و نشانگر هویت مذهبی مردم است. لالایی‌ها همچنین دل نگرانی‌های اجتماعی و اقتصادی مردم، ساختار خانواده‌ها از قبیل ارتباط عاطفی و چند همسری را نیز نشان می دهد. با توجه به این که تاکنون تحقیقات انجام شده در مورد لالایی های استان بوشهر بیشتر جمع آوری بوده و کمتر تحلیل محتوایی شده است، انجام این پژوهش ضروری به نظر می رسد تا از طریق تحلیل محتوای لالایی به عنوان نوعی ادبیات عامیانه، غنایی و تعلیمی، با دیدگاه های فرهنگی، اقتصادی، دینی و مذهبی مردم استان بوشهر به ویژه مادران و زنان این منطقه آشنا شویم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

238 - گذری برتمثیل در مثنویهای طالب علی خان لکهنویی، متحلص به عیشی
زیبا فلاحی مهرداد چترایی مریم محمودی

تمثیل یکی از مهمترین و کهن ترین شیوه‌های بلاغی در ادب فارسی ایران و فرهنگ اجتماعی جهان است. به دلیل ظرفیت معنایی وکاریزمای گفتمان؛ حجم بزرگی از ادبیات تعلیمی را پوشش می‌دهد. در این مقاله ضمن معرفی ِ نسخه‌ی خطی "کلیات دیوانِ طالب علی خان متخلص به عیشی" نمونه‌های تازه‌ای أکثر

تمثیل یکی از مهمترین و کهن ترین شیوه‌های بلاغی در ادب فارسی ایران و فرهنگ اجتماعی جهان است. به دلیل ظرفیت معنایی وکاریزمای گفتمان؛ حجم بزرگی از ادبیات تعلیمی را پوشش می‌دهد. در این مقاله ضمن معرفی ِ نسخه‌ی خطی "کلیات دیوانِ طالب علی خان متخلص به عیشی" نمونه‌های تازه‌ای از تمثیلات داستانی و شعری را از متن آن می‌آوریم. نسخه خطی این دیوان، به خط نستعلیق کتابت شده است. از ذکر تحمیدیه ها و مناقب اهل بیت و بسیاری از ائمه اطهار (علیه السّلام) می توان فهمید که طالب علی خان (عیشی) شاعری متدین و در مذهب شیعه ی اثنی عشری، با مشرب عرفانیست. این تحقیق که به روش تحلیلی-کتابخانه ای انجام شده، تمثیلات در مثنویِ 2161 بیتی عیشی را بررسی نموده است. بیش از 200 تمثیل در نسخه وجود دارد، و مهم‌ترین آن‌ها مثنویِ "چهار دوست" است که به عنوان داستان تمثیلی به آن پرداخته‌ایم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

239 - بررسی بن مایه های تعلیمی و اخلاقی رمان سووشون
سید احمد حسینی کازرونی محمد رضا کمالی بانیانی

سووشون یک رمان تاریخی- سیاسی، با نثری دقیق و محکم است. این اثر از نظر فن داستان نویسی و پرورش درون مایه بسیار قوی و همچنین اولین داستانی است که شخصیّت محوری آن یک زن می باشد. در این رمان موضوعات مختلف همانند مسایل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، تاریخی، تعلیمی و حماسی با هم ترک أکثر

سووشون یک رمان تاریخی- سیاسی، با نثری دقیق و محکم است. این اثر از نظر فن داستان نویسی و پرورش درون مایه بسیار قوی و همچنین اولین داستانی است که شخصیّت محوری آن یک زن می باشد. در این رمان موضوعات مختلف همانند مسایل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، تاریخی، تعلیمی و حماسی با هم ترکیب شده اند و اثری جاودانه را خلق کرده اند. هر چند در اغلب پژوهش ها و نقد ها این رمان از حیث سیاسی مورد بررسی قرار گرفته اما جنبه تعلیمی آن به قدری قوی است که می توان این اثر را در زمره یکی از آثار تعلیمی قرار داد. در واقع ندای پس زمینه سووشون، ندایی آگاه ساز، تذکر دهنده و تعلیم گرایانه است. بر همین اساس در این پژوهش به بررسی جنبه های تعلیمی رمان سووشون پرداخته خواهد شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

240 - بن مایه‌های تعلیمی دین از دید جلال آل احمد
سید احمد حسینی کازرونی رضا کمالی بانیانی

دین اسلام دینی است جهانی و برخوردار از یک سلسله عناصر تعلیمی، امور اعتقادی و مقررات اخلاقی و عملی است که به کار بستن آنها سعادت و نیک‌بختی انسان را در دنیا و آخرت تأمین می‌کند. مقررات تعلیمی دین اسلام که از جانب آفریدگار جهان فرستاده شده به گونه‌ای است که هر فردی از افر أکثر

دین اسلام دینی است جهانی و برخوردار از یک سلسله عناصر تعلیمی، امور اعتقادی و مقررات اخلاقی و عملی است که به کار بستن آنها سعادت و نیک‌بختی انسان را در دنیا و آخرت تأمین می‌کند. مقررات تعلیمی دین اسلام که از جانب آفریدگار جهان فرستاده شده به گونه‌ای است که هر فردی از افراد بشر و هر جامعه‌ای از جامعه‌های انسانی که آنها را به کار بندد، بهترین شرایط زندگی و مترقی‌ترین کمال انسانی برایش فراهم خواهد شد. جلال آل احمد یکی از برجسته‌ترین روشن‌فکرانی است که در زمینه‌های گوناگون از جمله غرب‌زدگی، دین، حقوق زنان، دولت، روشن‌فکری و... صاحب نظر بوده و قلم‌فرسایی کرده است. اینمقالهمی‌کوشدتادیدگاه و تلقیجلالآل احمد راازدین، عللوریشه‌هایپدیدارتاریخی آنونیزفهمویازبنیان‌های تعلیمی آن کهنقشیاساسی درشکل گیری پاردایم فکری جامعه آن روز ایرانیان داشت مورد نقد و بررسی قرار دهد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

241 - آیین تعلیمی کفن و دفن و سوگواری در هشت اثر حماسی (شاه‌نامه، گرشاسب‌نامه، اسکندرنامه، ظفرنامه، مهابهارات، اودیسه، ایلیاد و انه‌اید)
سهیلا ذوقی احمد ذاکری

سایه سیاه و سنگین مرگ، این دغدغه همیشگی ذهن بشر، همگام با زندگی همواره با انسان بوده و این راز مخوف پیوسته ذهن او را به خود مشغول داشته است. بشر راه های بسیاری را برای مقابله با مرگ یا فرار از آن آزموده ولی راه به جایی نبرده، لذا تلخی حضورش را پذیرفته و بدان تن داده است أکثر

سایه سیاه و سنگین مرگ، این دغدغه همیشگی ذهن بشر، همگام با زندگی همواره با انسان بوده و این راز مخوف پیوسته ذهن او را به خود مشغول داشته است. بشر راه های بسیاری را برای مقابله با مرگ یا فرار از آن آزموده ولی راه به جایی نبرده، لذا تلخی حضورش را پذیرفته و بدان تن داده است. با قبول واقعیت مرگ، هر ملّتی به فکر افتاد تا این بخش از زندگی را بنا بر مذهب و فرهنگ و سنّت خویش با آداب خاصی پاس دارد. رفتگان را بزرگ بشمارد و خود را در برابرش آماده کند. شاید وصیّت کردن، نمایش آمادگی در برابر مرگ باشد. در این مقاله سعی شده تا حدّ امکان به آداب سوگواری در چند اثر حماسی پرداخته شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

242 - بازتاب آموزه های تعلیمی امثال قرآنی در تاریخ جهانگشای جوینی
زهرا سلیمانی

آثار ادبای فارسی از دیرباز عرصه ای برای عرضۀ ادبیات تعلیمی بوده است چنان که غالب آنان از انواع امثال و حکم در جهت غنای حکمی و اخلاقی شعر و سخن خود بهره ها برده اند. چرا که امثال، عصارۀ حکمت های ملل و چکیدۀ حکایات نحل می باشد و راه نویسنده را در نیل به مقصود کوتاه تر و ج أکثر

آثار ادبای فارسی از دیرباز عرصه ای برای عرضۀ ادبیات تعلیمی بوده است چنان که غالب آنان از انواع امثال و حکم در جهت غنای حکمی و اخلاقی شعر و سخن خود بهره ها برده اند. چرا که امثال، عصارۀ حکمت های ملل و چکیدۀ حکایات نحل می باشد و راه نویسنده را در نیل به مقصود کوتاه تر و جذاب تر می نماید. از سوی دیگر، ادب فارسی همواره با کلام الهی عجین بوده است و نویسندگان با اقتباس و تضمین آیات الهی و امثال قرآنی بر زیبایی و غنای لفظی و معنوی آثار خود افزوده اند. البته این ویژگی در سبک نثر فنی بیشتر به چشم می خورد که در این رهگذر، تاریخ جهانگشای جوینی از نمونه های برجسته و بارز آن به شمار می آید. مؤلف این کتاب با تبحر و تسلطی که بر زبان عربی و کلام الهی داشته است گام به گام با اغراض متنوعی از جمله بهره مندی از آموزه های مختلف، تفسیر و توضیح، متن جهانگشا را مزین به آیات الهی نموده است. این نوشته با نگاهی اجمالی به جوینی و این کتاب تاریخی بر آن است تا با ارائه نمونه ای از ضرب المثل های قرآنی جهانگشا، نقش تعلیمی این امثال را تبیین نموده و موفقیت جوینی را به نمایش گذارد که چگونه با تکیه بر امثال قرآنی توانسته است جهانی نو از آموزه های مختلف را به روی مخاطب بگشاید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

243 - جلوه‌های تصاویر تعلیمی در دیباچه‌های مثنوی*
ابراهیم ابراهیم تبار

بی شک جلال الدین محمّد مولوی یکی از پرمایه‌ترین گویندگان ایرانی است. شهرت او به کتاب عظیم الشان مثنوی است؛ و اطلاعات کم نظیر مولوی در این اثر موج می‌زند. دربارة این اثر بی مانند، آثار زیادی به چاپ رسیده است؛ امّا به دلیل حجم مطالب و موضوعات متنوع، هنوز جای خالی تحقیقات أکثر

بی شک جلال الدین محمّد مولوی یکی از پرمایه‌ترین گویندگان ایرانی است. شهرت او به کتاب عظیم الشان مثنوی است؛ و اطلاعات کم نظیر مولوی در این اثر موج می‌زند. دربارة این اثر بی مانند، آثار زیادی به چاپ رسیده است؛ امّا به دلیل حجم مطالب و موضوعات متنوع، هنوز جای خالی تحقیقات احساس می شود. یکی از موضوعات قابل بحث، جلوه‌های تصاویر بیانی در دیباچه های مثنوی است که عرصة تبلور اندیشه‌های تعلیمی مولاناست. به تعبیر دیگر، مولانا از گونه‌های بیانی نه به قصد تزیین کلام، بلکه برای تفهیم و تعلیم مطالب آسمانی و روحانی با زبان رمز به سالکان طریقت بهره‌های فراوان برده است. با توجه به گستردگی حوزة تخیّل شاعر، و بهره‌وری از تصاویر در مثنوی، می‌توان به دو گونة استعاره و تشبیه اشاره نمود که بیش از سایر عناصر بیانی، در خدمت تعلیمات حقایق الهی قرار گرفته است این پژوهش بر آن است تا زمینه‌های تعلیمی تصاویر بیانی را در دیباچة شش گانه مثنوی بررسی نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

244 - تعلیم و تربیت از نظر خواجه نصیر الدین توسی
جعفر حمیدی

متون کهن فارسی، گنجینۀ عظیم تفکرات و اندیشه های تعلیمی و اخلاقی است چنانکه تعلیم و تربیت امروز با همه پیشرفت های شگرف خود باید ریز خواره این خوان گسترده و پر برکت باشد. استاد البشر، خواجه نصیر الدین توسی ( 672- 597 ه.ق ) از جمله کسانی است که علاوه بر سیاست و امور کشور أکثر

متون کهن فارسی، گنجینۀ عظیم تفکرات و اندیشه های تعلیمی و اخلاقی است چنانکه تعلیم و تربیت امروز با همه پیشرفت های شگرف خود باید ریز خواره این خوان گسترده و پر برکت باشد. استاد البشر، خواجه نصیر الدین توسی ( 672- 597 ه.ق ) از جمله کسانی است که علاوه بر سیاست و امور کشور داری، همچون همشری دیگرش خواجه نظام الملک، از تعلیم و نصیحت و پند و اندرز دریغ نورزیده است. او فیلسوف، ریاضی دان، ستاره شناس، معلم، وزیر، ادیب، شاعر، منتقد و از جمله مشاهیر و نوابغ کم نظیری است که در هنگام آبادانی و رونق شهر توس در سال 672 هجری قمری، چشم به جهان گشود. عقاید و نظرات خواجه درباره آموزش و پرورش، تربیت فرزند و اخلاق قابل توجه بسیار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

245 - تعالیم خرد گرایانه در شاه‌نامة فردوسی
عبدالله رضایی

از آن جائی که توجه عمدة فردوسی به تمدن و فرهنگ ایرانی است، اثر ارجمند این حکیم فرزانه مشحون است از تعالیم حکیمانه و فرهنگ ساز. فردوسی بر اساس اوّلُ ما خَلَقَ اللهُ العقل خردورزی و تعقل را درمانگاه هر درد بی درمانی می‌داند که بدون بهره‌گیری از آن هیچ کاری به سامان نمی‌ر أکثر

از آن جائی که توجه عمدة فردوسی به تمدن و فرهنگ ایرانی است، اثر ارجمند این حکیم فرزانه مشحون است از تعالیم حکیمانه و فرهنگ ساز. فردوسی بر اساس اوّلُ ما خَلَقَ اللهُ العقل خردورزی و تعقل را درمانگاه هر درد بی درمانی می‌داند که بدون بهره‌گیری از آن هیچ کاری به سامان نمی‌رسد. آنچه در این مقاله مطمح نظر بوده بررسی و شناخت و ارائه دقیق و حساب شدۀ خردورزی کارآمدی است که الگو و راه کار نیاکان موفق و سرافراز ما در این سرزمین بوده است. تبلوری از تعالیم خردورزانه این دانشی مرد فرهنگ پرور را در معرض عقل و هوش خواننده قرار می دهیم تا بتواند دُرَر گران سنگ این تعالیم را آویزة گوش و هوش خود سازد و با به کارگیری آن در آبادانی و سرافرازی این مرز و بوم هر چه بیشتر و راه گشاتر همت بلند خود را مصروف دارد. وی به موازات تعالیم خردگرایانه که تجلی بخش کام‌یابی‌های درخشان نیاکانمان بوده از افتادن در مسیر نادانی که آن را بی‌راهۀ شیطان قلمداد می‌کند بر حذر می دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

246 - تأمّلی بر تعالیم اخلاقی شعر سنایی
خلیل حدیدی حمید ثنایی

سنایی شاعر بزرگ و پرمایة ادب پارسی از جمله شاعران برجسته ای است که آثارش از جهات کمیت و کیفیت در خور توجه و بررسی است. از میان آثار این سخنور کم نظیر، دیوان اشعار گران سنگ وی از ظرافت‌ها و لطایف خاص برخوردار است که از جهت ادبی و فکری و زبانی و تنوع مضامین مختلف جایگاه أکثر

سنایی شاعر بزرگ و پرمایة ادب پارسی از جمله شاعران برجسته ای است که آثارش از جهات کمیت و کیفیت در خور توجه و بررسی است. از میان آثار این سخنور کم نظیر، دیوان اشعار گران سنگ وی از ظرافت‌ها و لطایف خاص برخوردار است که از جهت ادبی و فکری و زبانی و تنوع مضامین مختلف جایگاه ویژه و استواری دارد. ترویج آموزه‌های زهد و عرفان نیز از مهم‌ترین محورهای موضوعی در قصاید سنایی است. نکوهش دنیا، مرگ اندیشی، توصیه به گسستن از آرزوهای بی حد و حصر، ترویج قناعت پیشگی و مناعت طلبی، کوشش برای به جوشش در آوردن گوهر حقیقی آدمی، از مضامین رایج اشعار اوست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

247 - جایگاه و نقش با اهمیت سبک مینی‌مالیسم ِ قصه‌های تمثیلی مثنوی ‌در حوزه‌ی تعلیمی کودک و نوجوان
سیده اسما نجات ثریا رازقی هنگامه آشوری

مینی‌مالیسم یا کمینه گرایی، نوعی سبک هنری‌ است که اساس آثار خود را برپایه‌ی سادگی بیان و مضامین خالی از پیچیدگی فلسفی یا شبه فلسفی بنیان گذاشته است. نویسندگان این سبک عقیده دارند که صرفه جویی در کلام و کوتاه نویسی موجب زیبایی می‌شود و برتأثیر کلام و بلاغت می‌افزاید. عال أکثر

مینی‌مالیسم یا کمینه گرایی، نوعی سبک هنری‌ است که اساس آثار خود را برپایه‌ی سادگی بیان و مضامین خالی از پیچیدگی فلسفی یا شبه فلسفی بنیان گذاشته است. نویسندگان این سبک عقیده دارند که صرفه جویی در کلام و کوتاه نویسی موجب زیبایی می‌شود و برتأثیر کلام و بلاغت می‌افزاید. عالی‌ترین نمونه های مینی‌مالیست را در ادبیات کلاسیک ایران از جمله کتاب مثنوی و قصه‌های تمثیلی آن می‌توان یافت. آن‌چه قابل طرح است این است که آیا داستان‌های تمثیلی مثنوی، می‌تواند درحوزه‌ی تعلیم و تربیت کودک مثمرثمر واقع شود؟ روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. هدف از این پژوهش بررسی سبک مینی مالیسم قصه های تمثیلی مثنوی در حوزه تعلیمی کودک است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد با بررسی قصه‌های تمثیلی مثنوی بسیاری از ویژگی‌های داستان‌های مینی‌مال، درآن‌ها به چشم می‌خورد و از طرف دیگر نظر به تعلیمی بودن کتاب مثنوی و با توجه به محدودیت‌های شناختی کودکان، داستان‌های مینی‌مال و تمثیلی مثنوی، بهترین بستر برای بیان آموزه‌های تعلیمی، اخلاقی و اجتماعی کودکان و نوجوانان است، چرا که کلام و داستان‌های طولانی مناسب مخاطبین کودک و نوجوان نیست و درحوصله‌ی آن‌ها نمی‌گنجد و ازجنبه‌های تعلیمی و آموزشی آن می‌کاهد. در ادبیات کودک که گرایش به ساده نویسی و واقعی بودن داستان‌ها برای ملموس‌کردن فضای داستانی با ذهنیت کودک می‌باشد به ناچار کوتاه نویسی به امر بدیهی تبدیل شده است و نویسندگان این حوزه علاقه مند به استفاده از بیان مینی‌مالیستی برای انتقال مفاهیم آموزشی و تربیتی خویش به‌کودکان هستند. نگارندگان در این پژوهش عناصری را که در مینی‌مال مورد استفاده قرار گرفته اند، در دفاتر مثنوی مورد بررسی قرار داده و قصه‌های تمثیلی که دارای عناصر مشترک و همچنین پیام‌های تعلیمی بوده، پیدا کرده و آن‌ها را تجزیه و تحلیل کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

248 - نقش عناصر تعلیمی در تحول ساختاری و محتوایی قالب شعر انقلاب
سید احمد حسینی کازرونی محمد رضا کمالی نیانی

شعر امروز ایران در حال طی کردن مرحله گذر و به عبارت دیگر در حال دگردیسی است. اگر شعر امروز را تداوم زاینده و پوینده شعر کهن بدانیم، این شعر حتی در سرکش ترین حالات هم دنباله روی شعر سنتی و کهن است. اما تحولات صنعتی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و ... خواه ناخواه تأثیر گذار است أکثر

شعر امروز ایران در حال طی کردن مرحله گذر و به عبارت دیگر در حال دگردیسی است. اگر شعر امروز را تداوم زاینده و پوینده شعر کهن بدانیم، این شعر حتی در سرکش ترین حالات هم دنباله روی شعر سنتی و کهن است. اما تحولات صنعتی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و ... خواه ناخواه تأثیر گذار است. ادبیات به عنوان کاربردی ترین هنر متأثر از این تحولات است و بی شک شاعر انقلاب در هر یک از زمینه های شعری با نو شدن و نوآفریدن گرایش ذاتی داشته است. آنچه در شعر انقلاب عامل اصلی تحولات لفظی و معنایی در قالب است روی آوری شعرا به بیان مسایل تعلیمی، اخلاقی و ارزشی است که استفاده از آنها به ناچار شاعر را به سوی دگردیسی در ساختار، واژگان، زبان، صور خیال، اندیشه و قالب شعر پیش برده است. در این مقاله از عوامل تحول ساز در زمینه های لفظی و معنایی یکی از قالب های رایج شعر انقلاب، یعنی غزل سخن به میان می آید. از میان قالب های سنّتی، غزل بیش ترین کاربرد را در شعر انقلاب داشته و حجم غزل های سروده شده نسبت به قالب های دیگر بیشتر است. نوآوری شاعران این دوره در غزل سرایی، غزل این دوره را با ویژگی هایی همراه کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

249 - کنکاشی در نمادپردازی در گنبد هفتم (با تکیه بر ادبیات تعلیمی و غنایی)
راحله عبداله زاده برزو

هفت پیکر، از جملة شاه کارهای ادبیات غنایی است که سخن پرداز گنجه آن را به رشتة نظم در آورده است. این اثر در به کارگیری نمادها در بیان ساختار روانی انسان، بی نظیر است. او در این اثر، سلوک بهرام را در هفت وادیِ هفت گنبدِ آسمانی به دست هفت شاه بانوی جهان، برای رسیدن به تمام أکثر

هفت پیکر، از جملة شاه کارهای ادبیات غنایی است که سخن پرداز گنجه آن را به رشتة نظم در آورده است. این اثر در به کارگیری نمادها در بیان ساختار روانی انسان، بی نظیر است. او در این اثر، سلوک بهرام را در هفت وادیِ هفت گنبدِ آسمانی به دست هفت شاه بانوی جهان، برای رسیدن به تمامیت و کمال به تصویر می کشد. در گنبد هفتم که به رنگ سپید و سیارة زهره ویژه شده است و داستان از زبان دُرسَتی، شاه دخت ایرانی، بیان می شود، همه چیز رنگ و بوی سپیدی دارند. خواجة پارسا نمادی از بهرام گور است که در سفر از پارسایی ظاهری و قشری به پارسایی درون می رسد. از جملة نمادهای به کار رفته در این داستان می توان به ماه، خورشید، درخت، آب، موسیقی، نگهبان، زن، خار و ... اشاره کرد. این مقاله تلاشی است برای تحلیل نمادهایی که در واپسین داستان هفت پیکر به کار گرفته شده اند. در پایان مقایسه کوتاهی میان بهرام به عنوان یک شخصیت حماسی تاریخی با سیاوش، پهلوان ایرانی صورت گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

250 - رمزینه‌های اندامیِ انسان در رباعیات عین‌القضات همدانی با تکیه بر ادبیات تعلیمی، غنایی، عرفانی
محمد رضا رضائیان

با بررسی و دقت در آثار ادبی، به خصوص اشعارتعلیمی و عرفانی، می‌توان دریافت که ادبیات وعرفان به نوعی هم زادند وزبان ادبیات را، نسخه بدلی اززبان دین دانست که هر دو سرزمینی آسمانی دارند. صوفیه همواره درجهت تبیین عقاید و ترویج اعتقادات خویش- چه دربُعد تعلیمی و چه در بُعد تو أکثر

با بررسی و دقت در آثار ادبی، به خصوص اشعارتعلیمی و عرفانی، می‌توان دریافت که ادبیات وعرفان به نوعی هم زادند وزبان ادبیات را، نسخه بدلی اززبان دین دانست که هر دو سرزمینی آسمانی دارند. صوفیه همواره درجهت تبیین عقاید و ترویج اعتقادات خویش- چه دربُعد تعلیمی و چه در بُعد توجیدی (به وجد آوردن)- از ادبیات، به‌خصوص شعر و به‌ویژه رباعی بسیار بهره برده‌اند. آن‌ها برای تبیین تجربیات عرفانی و مفاهیم کاملاً مجرد و ماورایی و نیز حالات خویش، به زبان رمزی سخن گفته‌اند. در این راستا، عین القضات همدانی نیز به عنوان یک نویسنده والبته شاعرعارف، درآثار منثورش، از شعر، خصوصاً رباعیاتی بهره جسته که خود سروده است. وی به عنوان یکی ازپیش‌گامان عرصة رمز، با استفاده از شبکه‌های رمزی موجود، به ویژه رمزینه‌های اندامی انسان، در رباعیاتش که درواقع مکمل مباحث عرفانی اویند، زبان رمزی را درعالی‌ترین سطح به کاربسته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

251 - تأملی در نقش تعلیمی داستان‌های شاه‌نامه*
مریم رضایی بیگی علی سلیمی

با وجود این که شاه‌نامه فردوسی سراسر رزم و بزم و جوشش است، اما اشارات تعلیمی فراوانی، پیرامون عبرت گرفتن از دنیا در آن وجود دارد. این شاه کار سترگ، در قالب توصیف زندگانی شهریاران و پهلوانان، زیباترین و آموزنده ترین وصف‌ها را دربارۀ مرگ و زندگانی بیان نموده است. این کتاب أکثر

با وجود این که شاه‌نامه فردوسی سراسر رزم و بزم و جوشش است، اما اشارات تعلیمی فراوانی، پیرامون عبرت گرفتن از دنیا در آن وجود دارد. این شاه کار سترگ، در قالب توصیف زندگانی شهریاران و پهلوانان، زیباترین و آموزنده ترین وصف‌ها را دربارۀ مرگ و زندگانی بیان نموده است. این کتاب، از سر تا به بُن، نفس گرم حکیمی را با خود دارد که با هنرمندی تمام، خردورزی ایرانیان را با باورهای اسلامی پیوند زده، ترکیبی متوازن از اندیشه‌های انسانی در امر تعلیم و تربیت خلق نموده است. در جای جای این اثر جاودان، شکوفایی و سپس پرپر شدن زندگی پادشاهان با دیده عبرت نگریسته شده است. حکیم توس، در لابلای شرح حال آنها، خوشی ها را با نا کامی ها در هم آمیخته است و از آنجا که نگرش او ملهم از بینش دینی است، مرگ برای او به منزله نردبان انتقال از جهان فانی به سرای باقی است. علاوه بر این، نگاه او به دنیا، به منزله دار مکافات، از ویژگی‌های بارز اندیشه حاکم بر شاه‌نامه است و غالب قهرمانان او، در همین دنیا به سزای کردار خویش می‌رسند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

252 - بررسی اشعار تعلیمی و غنایی در آثار شاعران معاصر تاجیکستان
غلام عباس نفیسی

تاجیکستان، پاره‌ای از تن خراسان بزرگ است، همان خراسانی که روزگاری زادگاه بزرگان علم و ادب ایران زمین بوده است، بزرگانی چون رودکی، ناصرخسرو، مولوی، و... اکنون مدت هاست که از اصل خود جدا افتاده است. با وجود همه‌ی سختی هایی که در قرون معاصر تحمل کرده است، هنوز در شعر مردم أکثر

تاجیکستان، پاره‌ای از تن خراسان بزرگ است، همان خراسانی که روزگاری زادگاه بزرگان علم و ادب ایران زمین بوده است، بزرگانی چون رودکی، ناصرخسرو، مولوی، و... اکنون مدت هاست که از اصل خود جدا افتاده است. با وجود همه‌ی سختی هایی که در قرون معاصر تحمل کرده است، هنوز در شعر مردم این سامان، آثار تعلیم به سبک شاعران گذشته وجود دارد، همچنین آثار غنایی بی‌شماری نیز زینت بخش کتاب خانه‌های این دیار است. در این مقاله سعی شده است تا تعلیم و تربیت در شعر معاصر این سرزمین مورد بررسی قرار گیرد و میزان رشد و بالندگی شعر معاصر تاجیکی با مروری بر شعر شاعران مطرح این سرزمین مورد توجه واقع شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

253 - بررسی چند اصل تعلیمی- تربیتی از دیدگاه مولانا
علی رضا یوسفی فروغ منصوری

مثنوی و اشعار مولانا دارای دو جنبه عام و خاص است که جنبه عام شامل حکایات و تمثیلات است و جنبه خاص معناشناسی است. اشعار و آثار مولانا ازآبشخور قرآن بهره گرفته و جاودان مانده است. یکی از خصوصیات منحصر به فرد اشعار مولانا که همواره انسان را شیفته خود می کند، طرز بیان مسایل أکثر

مثنوی و اشعار مولانا دارای دو جنبه عام و خاص است که جنبه عام شامل حکایات و تمثیلات است و جنبه خاص معناشناسی است. اشعار و آثار مولانا ازآبشخور قرآن بهره گرفته و جاودان مانده است. یکی از خصوصیات منحصر به فرد اشعار مولانا که همواره انسان را شیفته خود می کند، طرز بیان مسایل تعلیمی و اندرزی است. به جراّت می توان گفت که مهم ترین موضوع در آثار مولانا و به ویژه مثنوی، عناصر تعلیمی- تربیتی، اخلاقی و ارزشی است. مولانا در اکثر اشعارش ابتدا ذهن خواننده را برای به نتیجه رساندن یک تمثیل در مسیر معرفتی که مدنظرش است باز می کند و سپس به بیان داستان پرداخته و در انتها نتیجه گیری را به دست خواننده می سپارد، چرا که هم او مرشد به حقی است و هم خوانندگانش مریدان شایسته ای و لذا بدون گفتن صریح نتیجه نهایی خواننده را به مسیر درست حقیقت بدون نگرانی از انحراف او هدایت می کند و این بهترین الگوی تربیتی و رشد می تواند باشد. بررسی همه عناصر تعلیمی در مثنوی معنوی در حوصله این مقاله نیست و در اینجا فقط به سه الگوی تعلیمی- تربیتی تنبیه، تشویق و خاموشی پرداخته خواهد شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

254 - بررسی دنیا و تمثیل‌های تعلیمی آن از نگاه "سعدی"و"محمّد تقی بهار"
رضا موسی آبادی مهدی نوروز

تمثیل یکی از ابزارهای مهم بیانی شاعران و نویسندگان در دوره‌های مختلف ادبیّات کلاسیک فارسی بوده است. در هر زمان بنابر مقتضیّات دوره، شاعران و نویسندگان به گونه‌ای از این نوع ادبی در بیان تمثیل‌های تعلیمی مربوط به دنیا بهره برده‌اند. سعدی شیرازی از شاعران دورة کلاسیک و مح أکثر

تمثیل یکی از ابزارهای مهم بیانی شاعران و نویسندگان در دوره‌های مختلف ادبیّات کلاسیک فارسی بوده است. در هر زمان بنابر مقتضیّات دوره، شاعران و نویسندگان به گونه‌ای از این نوع ادبی در بیان تمثیل‌های تعلیمی مربوط به دنیا بهره برده‌اند. سعدی شیرازی از شاعران دورة کلاسیک و محمَد تقی بهار از شاعران عصر مشروطه از جمله شاعران برجسته‌ای هستند که آثارشان از جهات کمیّت، کیفیّت و استفاده از تمثیل‌های شعری درخور توجه و بررسی است. بی تردید دنیا و تمثیل‌های تعلیمی آن در آثار و باورهای ذهنی تعداد بی شماری از اندیشمندان و صاحب نظران به ویژه در گسترة ادب پارسی سایه افکنده است و همواره مورد توجَه و عنایت بسیاری از شاعران و نویسندگان بوده است. در شعر سعدی و ملک الشعرای بهار نیزدنیا و تمثیل‌های تعلیمی آن تصاویری است که نه تنها مطلوب و لذت بخش نیستند؛ بلکه گاه مهیب و هولناک نیز می‌باشند. البته اگر گاهی تصویر زیبایی نیز دیده می‌شود یا در عمقِ خود، دربرگیرندة ترس و اندوه دنیاست و یا صرفاً به این دلیل که به گونه‌ای به آخرت مربوط می‌شوند خوب ترسیم شده است. این پژوهش برآن است که دنیا و تمثیل‌های تعلیمی آن را براساس اشعار این شاعران سترگ ادب پارسی با رویکرد تمثیلی و روش توصیفی – تحلیلی بررسی نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

255 - دنیا و تصاویر تعلیمی آن از نگاه عطار
عطا محمد رادمنش الهام معینیان

عطّار با اینکه خود بهرة قابل توجّهی از دنیا داشته ولی از این نظر که در فاصلة زمانی دو هجوم وحشتناک به ایران یعنی فتنه‌های ترکان غز و ایلغار مغول در ایران زیسته و زمانه‌ای را درک کرده که ظلم و فساد، فقر و بدبختی سراسر سرزمین ایران را فرا گرفته بود، از دیدگاهی شاعرانه به أکثر

عطّار با اینکه خود بهرة قابل توجّهی از دنیا داشته ولی از این نظر که در فاصلة زمانی دو هجوم وحشتناک به ایران یعنی فتنه‌های ترکان غز و ایلغار مغول در ایران زیسته و زمانه‌ای را درک کرده که ظلم و فساد، فقر و بدبختی سراسر سرزمین ایران را فرا گرفته بود، از دیدگاهی شاعرانه به دنیا نگاه نکرده است. در واقع مناظر و تصاویر تعلیمی دنیا در برابر چشمان وی مجسّم شده و او آنها را در قالب شعر ترسیم کرده، تصاویری است که نه تنها مطلوب و لذت‌بخش نیستند بلکه گاه مهیب و هولناکند. البته اگر گاهی تصویر زیبایی نیز دیده می‌شود، یا در عمق خود، در برگیرندة ترس و اندوه دنیاست و یا صرفاً به این دلیل که به گونه‌ای به آخرت مربوط می‌شوند، خوب ترسیم شده است. در این مقاله قصد داریم دنیا را از دریچة نگاه این شاعر عارف ببینیم و تابلوهای نقّاشی را که در لابه‌لای کلام او در برخی از آثارش وجود دارند، در معرض دید خوانندة دیده‌ور قرار دهیم. از میان آثار عطار بیشتر رویکرد به الهی‌نامه، اسرارنامه و تذکرة الاولیاء بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

256 - نگاهی به منظومۀ تعلیمی- غنایی «حسن ارابه‌کش» از میرزا تورسون‌زاده، شاعر تاجیک
مرجان علی اکبرزاده

با توجه به این‌که شناخت و بررسی ادبیات فارسی در بیرون از مرزهای کشورمان، به منظور پاس‌داشت و اشاعۀ آن، امری ضروری به نظر می‌رسد، در مقالۀ حاضر، منظومۀ تعلیمی-غنایی حسن ارابه‌کش از شاعر بنام معاصر تاجیک، میرزا تورسون‌زاده (1911م-1977م)، مورد ارزیابی قرار گرفته است. از آن أکثر

با توجه به این‌که شناخت و بررسی ادبیات فارسی در بیرون از مرزهای کشورمان، به منظور پاس‌داشت و اشاعۀ آن، امری ضروری به نظر می‌رسد، در مقالۀ حاضر، منظومۀ تعلیمی-غنایی حسن ارابه‌کش از شاعر بنام معاصر تاجیک، میرزا تورسون‌زاده (1911م-1977م)، مورد ارزیابی قرار گرفته است. از آنجا که شاعر مذکور یکی از نمایندگان مکتب ادبی رئالیسم سوسیالیستی تاجیکستان است، شعر او اغلبِ ویژگی‌های این مکتب را دارا است که در متن مقاله، ضمن بررسی شواهدی از داستان مورد نظر، این خصایص، کاویده شده است. از جمله مهم‌ترین موارد، تقابل سنت و مدرنیته در داستان مذکور است. به‌گونه ای که شاعر سوسیالیست سعی دارد بر اساس افکار حزبی آن روزگار تاجیکستان علاوه بر القای تفکرات حزبی به مخاطبان، از سنت‌های اجتماعی و فرهنگی، فاصله گرفته به تفکرات مدرن و البته سوسیالیستی روی آورد. داستان، منظومه‌ای تعلیمی- غنایی است، زیرا شاعر علاوه بر پندهای غیرمستقیم، دعوت به مدرنیزه شدن و البته اشاعۀ سوسیالیسم، به روایت عشق حسن و صدف نیز پرداخته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

257 - نگرشی به تمثیل در ادبیات تعلیمی
سیّد احمد حسینی کازرونی محمدرضا کمالی بانیانی

تمثیل که شاخه ای از تشبیه است ذکر روایتی است به شعر یا نثر که مفهوم واقعی آن را از طریق برگرداندن اشخاص و حوادث به صورت هایی غیر از آنچه که در ظاهر دارند حاصل می شود یا بیان داستان و حدیثی است به طریق ذکر مثال و مثل در اصطلاح ادبی نوع خاصی است که آن را به فارسی داستان ( أکثر

تمثیل که شاخه ای از تشبیه است ذکر روایتی است به شعر یا نثر که مفهوم واقعی آن را از طریق برگرداندن اشخاص و حوادث به صورت هایی غیر از آنچه که در ظاهر دارند حاصل می شود یا بیان داستان و حدیثی است به طریق ذکر مثال و مثل در اصطلاح ادبی نوع خاصی است که آن را به فارسی داستان (دستان) می گویند و مثل و افسانه در معنی وجاهت اشتراک دارند. ادبیات تعلیمی، نوشته ها و آثاری است که برای خواننده و دریافت کننده پیام، دانش و معارفی را بیان کند و یا تعلیماتی از قبیل علوم فلسفی، مذهبی و دیگر علوم را نشان دهد. در طول سالیان گذشته و قرن هایی که بر ادبیات فارسی گذشته، آثار بسیاری در ادبیات تعلیمی همراه با تمثیل در شعر و نثر پدید امده است که هر کدام دریایی از معارف را به همراه دارد امّا در تصّور ادب فارسی نیز آثاری یافت می شود که هر از چندی در تاریخ ادبیات فارسی در زمرة ادب تعلیمی قرار می گیرد امّا داخل در ادبیات نیست که باید این آثار را نظم تعلیمی بنامیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

258 - طنز تعلیمی بایزید و فضای کارناوال
محمد استوار نامقی اسماعیل عبدی مکوند

نگرشی کوتاه به متون تعلیمی بیان می‌کند که حکایت‌های عرفانی بایزید مانند فضای کارناوال پر از تصاویری است که بیانگر براندازی و محو مرزبندی‌هاست. از ویژگی‌های کارناوالی، برهم زدن ارزش‌ها و هنجارهای پذیرفته شده از سوی نهادهای برتری‌جو است. بدیهی است این هنجارشکنی، شامل نهاد أکثر

نگرشی کوتاه به متون تعلیمی بیان می‌کند که حکایت‌های عرفانی بایزید مانند فضای کارناوال پر از تصاویری است که بیانگر براندازی و محو مرزبندی‌هاست. از ویژگی‌های کارناوالی، برهم زدن ارزش‌ها و هنجارهای پذیرفته شده از سوی نهادهای برتری‌جو است. بدیهی است این هنجارشکنی، شامل نهادهای دینی، فرهنگی، اجتماعی می‌شود. نگارندگان برآنند تا با استفاده از این نظریه، چند حکایت بایزید را بررسی کنند و روش حکایت پردازی او را که برمبناهای کارناوالی و مبتنی بر میزان مرزبندی میان خود و دیگری است، بازخوانی نمایند. در این روش، میزان مرزبندی، به کم‌ترین حد می‌رسد. بایزید با استفاده از ظرافت‌های زبانی، تک‌صدایی حاصل از هنجارهای پذیرفته شده را ریشخند می‌کند و با تداخل صداها و استفاده از تمام توان واژه‌ها، هرگونه تک‌روی را به سخره می‌گیرد که نتیجۀ آن محو تمایز ایدئولوژی‌ها و آفرینش طنز عرفانی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

259 - شاعری از اهالی امروز: تحلیل تبلور اندیشه‌های تعلیمی و تعهد ادبی در شعر سهراب سپهری*
فاطمه پورجعفری حسن شهابی

هدف ادبیات تعلیمی اصلاح اخلاقیات، پرورش اندیشه‌ها و رشد افکار جامعه، برای رسیدن به خوش‌بختی است. یکی از مفاهیمی که اغلب در ارتباط با مطالعات تعلیمی و همسو با آن مطرح می شود، مسألة تعهد شاعر (Commitment) و رسالت شعر است که خود به عنوان پاره‌ای از پیکرجامعه شناسی ادبیات ب أکثر

هدف ادبیات تعلیمی اصلاح اخلاقیات، پرورش اندیشه‌ها و رشد افکار جامعه، برای رسیدن به خوش‌بختی است. یکی از مفاهیمی که اغلب در ارتباط با مطالعات تعلیمی و همسو با آن مطرح می شود، مسألة تعهد شاعر (Commitment) و رسالت شعر است که خود به عنوان پاره‌ای از پیکرجامعه شناسی ادبیات به شمار می‌رود. در این میان، گاهی برخی شعرا از سوی هنرمندان هم عصر خود، متهم به دوری‌گزینی از اجتماع وعدم تعهد شده‌اند و این امر، آنها را هدف انتقادهای تند و تیزی از سوی منتقدین قرار داده است. مقاله حاضر، به دنبال یافتن ابعاد اجتماعی و مصادیق تعلیمی در اشعار سپهری با ارایه شواهدی از آثار وی می‌باشد. نتایج حاصل از این تحقیق، گویای این واقعیت است که سپهری شاعری فاقد تعهد نبوده و بر احوال مردم روزگار و مشکلات جوامع آنان آگاهی داشته و در جستجوی یافتن راه‌هایی برای رفع دردها و کمبودهای ایشان نیز بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

260 - مختصری از تعالیم رجعت و تناسخ در مثنوی مولوی
امیدوار مالملی

مقالة حاضر با هدف مطالعة "مختصری از تعالیم رجعت و تناسخ در مثنوی مولوی" است. مثنوی مولوی، شعری تعلیمی است و مولویه عقیده دارند که نفوس جملة آدمیان در عالم علوی موجودند، هریک به وقت خود به این عالم سفلی نزول می‌کنند، بر مرکب جسم سوار می شوند و کمال خود را حاصل می‌نمایند. أکثر

مقالة حاضر با هدف مطالعة "مختصری از تعالیم رجعت و تناسخ در مثنوی مولوی" است. مثنوی مولوی، شعری تعلیمی است و مولویه عقیده دارند که نفوس جملة آدمیان در عالم علوی موجودند، هریک به وقت خود به این عالم سفلی نزول می‌کنند، بر مرکب جسم سوار می شوند و کمال خود را حاصل می‌نمایند. و باز عروج کرده و به عالم علوی باز می گردند. در این پژوهش سعی بر آن است تا با مرور بر مثنوی مولوی این مسألة مورد توافق عرفا و فلاسفه، مورد بررسی قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

261 - بررسی آموزه‌های تعلیمی مفاهیم عدالت و تأمین اجتماعی از منظر سعدی شیرازی
پروانه عادل زاده بهروز غفوری

آموزه های تعلیمی عدالت و تأمین اجتماعی، آرمان والایی است با این که همه آن را می ستایند ولی به یک گونه نمی بینند و تلقی یکسانی از ابعاد و گستره آن ندارند. این مقوله، به عنوان یکی از مهم ترین آرمان های بشری از دیرباز مورد توجه اندیشه مندان و صاحب نظران قرار گرفته است. در أکثر

آموزه های تعلیمی عدالت و تأمین اجتماعی، آرمان والایی است با این که همه آن را می ستایند ولی به یک گونه نمی بینند و تلقی یکسانی از ابعاد و گستره آن ندارند. این مقوله، به عنوان یکی از مهم ترین آرمان های بشری از دیرباز مورد توجه اندیشه مندان و صاحب نظران قرار گرفته است. در اندیشه تعلیمی شرق، عدالت و تأمین اجتماعی به عنوان محوری ترین هدف بشریت بوده است. یکی از نغزترین آثاری که به این مسأله پرداخته است، کلیات سعدی است. عدالت در برداشت سعدی، به مفهوم توزیع امکانات و مناصب براساس لیاقت هاست. در این دیدگاه، توزیع امکانات مادی و رفاهی و نیز توزیع قدرت باید براساس شایستگی ها صورت گیرد. وی به عدالت توزیعی قائل است و هم در نوع و هم در شکل حکومت، طبقه ی متوسط را شایسته ی حکومت کردن می داند. در واقع این اندیشه مند ادب فارسی، به لحاظ اقتصادی و اجتماعی، به نوعی شایسته سالاری باور دارد. در این مقاله سعی برآن است که نگرش های تعلیمی این متفکر ادبی قرن هفتم هجری قمری در مقوله عدالت و تأمین اجتماعی از این منظر مورد بررسی تحلیلی قرار گیرد تا رویکرد متفاوتی فراروی سیاست مداران و پژوهشگران عرضه کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

262 - خدا و یاد او در آرمان‌شهر سعدی و مقایسه‌ی آن با نهج‌البلاغه
فریدون طهماسبی

سعدی شیرازی، شاعر شیرین کلام قرن هفتم، جامعه‌ای آرمانی را در بوستان طراحی کرده است که جامعه‌ای توحیدی است. و در آن از خداوندی متعال، بخشنده، دستگیر، کریم، خطا‌بخش و پوزش‌پذیر سخن به میان می‌آورد که دو جهان در برابر علم او قطره‌ای بیش نیست. در این جهان مطلوب، پروردگار مح أکثر

سعدی شیرازی، شاعر شیرین کلام قرن هفتم، جامعه‌ای آرمانی را در بوستان طراحی کرده است که جامعه‌ای توحیدی است. و در آن از خداوندی متعال، بخشنده، دستگیر، کریم، خطا‌بخش و پوزش‌پذیر سخن به میان می‌آورد که دو جهان در برابر علم او قطره‌ای بیش نیست. در این جهان مطلوب، پروردگار محبوب و معبود بندگان صادق است و آنان همواره در ایمان و عشق به او پایدار و با ثبات هستند. به نظر سعدی، یاد چنین خداوندی در همه‌ی احوال می‌بایستی بر زبان انسان جاری باشد و فرد نباید از ذکر حق غافل شود تا بر صراط مستقیم بماند و از جامعه‌ی آرمانی بیرون نرود. این فکر سعدی در بوستان، شباهت فراوانی به بیانات امام علی (ع) دارد، چون اندیشه‌ی سعدی در بوستان بر مبنای اندیشه‌ی ناب اسلامی است که از کلام الهی گرفته می‌شود و امام علی (ع) نیز آن را بخوبی و با تسلط کامل در نهج‌البلاغه، پرورش داده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

263 - خردگرایی تعلیمی در شاه نامة حکیم توس*
مصطفی خدایاری

شاه‌نامه بی‌تردید یکی از آثار گران‌سنگ ادب پارسی و در ردیف بزرگ‌ترین تراویده‌های ذهنی بشری، در قالب حماسه است. ستایش خرد در شاه‌نامه، چشمگیر است، چنانچه واژگان خرد، خردمندی، مفاهیم وتبعات معنایی آن را از شاه‌نامه بسترند با کالبدی بی جان روبرو خواهیم شد. هر محقق شاه‌نام أکثر

شاه‌نامه بی‌تردید یکی از آثار گران‌سنگ ادب پارسی و در ردیف بزرگ‌ترین تراویده‌های ذهنی بشری، در قالب حماسه است. ستایش خرد در شاه‌نامه، چشمگیر است، چنانچه واژگان خرد، خردمندی، مفاهیم وتبعات معنایی آن را از شاه‌نامه بسترند با کالبدی بی جان روبرو خواهیم شد. هر محقق شاه‌نامه شناسی، زوایا و خبایای شاه‌نامه را عمیقاً کنکاش کند، در می‌یابد که همواره خرد تعلیمی، با معنویت ودین مداری هم آغوش است، از این رو در دیدگاه او، خردگرایی منهای دین مداری نکوهیده است. در این جستار، نگارنده با رویکردی تعلیمی، نخست به مفاهیم خردگرایی تعلیمی، تبعات و پیامدهای آن در شاه‌نامه پرداخته،آنگاه نشان داده است عنصر خرد و مفاهیم معنوی دیگر،همچون دین مداری و دانایی، در دستگاه اندیشة شاعر ازچه ژرفای معنایی تعلیمی برخوردار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

264 - جلوه های ادب تعلیمی در مهابهاراتا
نسرین مظفری

مهابهاراتا حماسه ی بزرگ شبه قاره ی هند اندیشه های بی بدیل فراوانی برای تعالی و کمال انسان به تاریخ بشری عرضه کرده است. مهابهاراتا بی تردید منشأ فیاض الهام از برای شاعران، قصه سرایان، نمایش نویسان، حکما، ژرف اندیشان و هنرمندان بوده است، گفته اند ویاسا (که بنا به سنت هندو أکثر

مهابهاراتا حماسه ی بزرگ شبه قاره ی هند اندیشه های بی بدیل فراوانی برای تعالی و کمال انسان به تاریخ بشری عرضه کرده است. مهابهاراتا بی تردید منشأ فیاض الهام از برای شاعران، قصه سرایان، نمایش نویسان، حکما، ژرف اندیشان و هنرمندان بوده است، گفته اند ویاسا (که بنا به سنت هندوها سراینده نامور این رساله است) کلیه ی امور را در مهابهاراتا بررسی کرده و هیچ مطلبی در آفاق وانفس نمانده که وی بدان نپرداخته باشد. مهابهاراتا ودای پنجم نام نهاده اند، زیرا کتابی است جامع جمیع صفات و مطلوب مذاق خاص و عام و هر طبقه ای از طبقات جامعه هندو به فراخور فهم و دانایی خویش از آن بهره مند گردیده، گرچه این کتاب جزو حماسه های بزرگ جهان است اما مشحون از پند و اندرز و ادب تعلیمی است، به گونه ای که به حماسه ی اخلاقی معروف شده است. در این پژوهش به معرفی مهابهاراتا و بیان جلوه های ادب تعلیمی آن پرداخته ایم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

265 - تعلیم و تربیت در ادبیات کهن ایران و یونان
ماه نظری

در علوم انسانی سعادت فردی متمایز از جامعه فرض نمی شود و مهار خویِ سرکش، با تفسیرِ مفهوم انسانیّت و کرامت و عدالت اجتماعی، با گذر از فردیّت و استقرار در جوامع بشری، قابل توجیه است. یکی از اهداف مهمّ ادبیات، کمک به انسان و کمال گرایی است. تا در این راستا، خود را بهتر بشنا أکثر

در علوم انسانی سعادت فردی متمایز از جامعه فرض نمی شود و مهار خویِ سرکش، با تفسیرِ مفهوم انسانیّت و کرامت و عدالت اجتماعی، با گذر از فردیّت و استقرار در جوامع بشری، قابل توجیه است. یکی از اهداف مهمّ ادبیات، کمک به انسان و کمال گرایی است. تا در این راستا، خود را بهتر بشناسد و از طریق خودشناسی به خدا شناسی برسد. به همین دلیل مبارزه با پستی ها، پرورش روحِ عفت، غرور، شهامت، خلاقیّت، شاد باشی و نشاط بخشی و اشتیاق برای تعلیم و تعلّم در لابلای آثار ادبی موج می زند. با توجه به نقش بسیار حساس و ارزندة علوم انسانی به طور عام و ادبیّات به طور خاص، زمینه های پژوهش وبررسی را، در ادبیّات، فراهم می سازد تا بسیاری از مشکلات زندگی فردی - اجتماعی انسان ها را حل نماید. فرایند تعلیم و تربیت ملل مختلف، در مقایسة بین فرهنگی حائز اهمیّت است. به همین منظور خودرا بی نیاز از بررسی تعلیم و تربیت ایران باستان، دوران استیلای عرب بر ایران، و اهداف نظامیه ها و ... نمی دانیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

266 - نقش عناصر تعلیمی در دگرگشت زبان شعر انقلاب
سید احمد حسینی کازرونی محمد رضا کمالی بانیانی

انقلاب سال 57 بزرگ ترین حادثه بعد از انقلاب مشروطه در تاریخ ایران به شمار می رود. هر انقلابی در بطن خود علاوه بر مسایل و موضوعات گوناگونی که با خود همراه دارد، به یک تجربه ادبی جدید نیز منجر می شود. هر چند عده ای معتقدند شعر پس از انقلاب به سوی نوعی دگردیسی (نه نوآوری) أکثر

انقلاب سال 57 بزرگ ترین حادثه بعد از انقلاب مشروطه در تاریخ ایران به شمار می رود. هر انقلابی در بطن خود علاوه بر مسایل و موضوعات گوناگونی که با خود همراه دارد، به یک تجربه ادبی جدید نیز منجر می شود. هر چند عده ای معتقدند شعر پس از انقلاب به سوی نوعی دگردیسی (نه نوآوری) حرکت کرده است اما قالب های سنتی در هم نشینی با قالب های نوین شعر ایران از لحاظ آرمان، عواطف و رویکرد به دگرآفرینی های ساختار صور خیال، قالب و ... توانسته است روندی پیشرو داشته باشد. یکی از مهم ترین تحولاتی که در شعر دوره انقلاب اسلامی علاوه بر موارد فوق به وقوع پیوسته است، بی شک دگردیسی در زبان شعراست. از آن جا که محور اغلب تفکرات شعراء در اطراف قطبی جدید از عناصر تعلیمی، اخلاقی، ارزش ها و آیین های نو پرسه می زند، لذا فرهنگ و آداب برخاسته از چنین خواهش هایی به شکل های گوناگون در زبان شعر انقلاب تبلور یافته و آن را دچار تحول و دگرگونی کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

267 - یکسانی های محتوایی غزلیات و مثنوی «دستورنامه» نزاری قهستانی
سید علی جعفری صادقی سید احمد حسینی کازرونی

ادب تعلیمی همواره یکی از گسترده ترین عرصه های هنرنمایی بسیاری از سخنوران و پدیدآورندگان آثار ادبی بوده است، که به واسطه ی خلاقیت و جاذبه ی سخن، به آموزه ها و تعالیم خویش اثربخشی و توان نفوذ ده چندان در دل مخاطبان بخشیده اند. منظومه ی دستورنامه نزاری قهستانی، مثنوی کوتاه أکثر

ادب تعلیمی همواره یکی از گسترده ترین عرصه های هنرنمایی بسیاری از سخنوران و پدیدآورندگان آثار ادبی بوده است، که به واسطه ی خلاقیت و جاذبه ی سخن، به آموزه ها و تعالیم خویش اثربخشی و توان نفوذ ده چندان در دل مخاطبان بخشیده اند. منظومه ی دستورنامه نزاری قهستانی، مثنوی کوتاهی است که به ظاهر در شرح آداب و رسوم باده نوشی و به انگیزه ی تعلیم و اندرز فرزندانش سروده است. اما آشنایی با ویژگی های سبکی و محتوایی دیگر سروده های نزاری به ویژه در قالب غزل و دقت و بررسی دگرباره در دستورنامه نشان دهنده ی مشترکات محتوایی فراوانی در میان مضامین غزلیات وی و دستورنامه می باشد؛ که عمدتاً بازتابی از انگیزه ها و خواست های ملامتی نزاری است. پی بردن به این مشترکات، زمینه ی دریافت معانی تازه ای را از این منظومه فراهم می سازد، به گونه ای که می توان گفت: محتوای دستورنامه در واقع بازآفرینی مضامین رایج ملامتی غزل فارسی در قالب مثنوی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

268 - تأثیر حمایت از خودمختاری معلم و گرایش‌های علیتی خودمختار بر از خودبیگانگی تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم با نقش واسطه‌ای نیازهای روان‌شناختی اساسی
جواد کیهان مهدی کاظم زاده بیطالی

10.30486/jsrp.2018.544564

هدف این پژوهش، بررسی تأثیر حمایت از خودمختاری معلم و گرایش‌های علیتی خودمختار بر ازخودبیگانگی تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم با نقش واسطه‌ای نیازهای روان‌شناختی اساسی در قالب یک مدل علّی بود. این پژوهش توصیفی - همبستگی از نوع مدل یابی معادلات ساختاری با رویکرد تحلیل أکثر

هدف این پژوهش، بررسی تأثیر حمایت از خودمختاری معلم و گرایش‌های علیتی خودمختار بر ازخودبیگانگی تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم با نقش واسطه‌ای نیازهای روان‌شناختی اساسی در قالب یک مدل علّی بود. این پژوهش توصیفی - همبستگی از نوع مدل یابی معادلات ساختاری با رویکرد تحلیل مسیر بود. جامعة آماری پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان دختر و پسر دوره متوسطه دوم شاغل به تحصیل 1395-1394 شهرستان ارومیه بود؛ که از میان آنان 300 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند که برای تعیین حجم نمونه از جدول مورگان استفاده شد. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه‌های استاندارد ازخودبیگانگی تحصیلی دیلون و گروات (1976)، نیازهای روان‌شناختی اساسی لاگواردیا، ریان، کوچمن و دسی (2000)، حمایت از خودمختاری معلم بلک و دسی (2000) و گرایش‌های علیتی خودمختار روز، مارکلند و پارفیت (2001) استفاده شد. داده‌های حاصل با استفاده از روش تحلیل مسیر، تجزیه‌وتحلیل شد. نتایج این بررسی نشان داد که حمایت از خودمختاری معلم و گرایش‌های علیتی خودمختار بر نیازهای روان‌شناختی اساسی تأثیر مثبت و معنادار دارند (01/0p<). نیازهای روان‌شناسی اساسی بر ازخودبیگانگی تحصیلی دانش‌آموزان تأثیر منفی و معنادار دارند (01/0p<). حمایت از خودمختاری معلم و گرایش‌های علیتی خودمختار بر ازخودبیگانگی تحصیلی دانش‌آموزان تأثیر منفی و معنادار دارند (01/0p<) و درنهایت اینکه نیازهای روان‌شناسی اساسی در رابطه بین حمایت از خودمختاری معلم و گرایش‌های علیتی خودمختار با ازخودبیگانگی تحصیلی دانش‌آموزان نقش واسطه‌ای دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

269 - بررسی تأثیر هوش هیجانی مردان بر خشونت علیه زنان در بین زوجین متأهل
طیبه جعفریان منصور فتحی ملیحه عرشی رمضانعلی قادری

هدف این پژوهش، تعیین اثر هوش هیجانی مردان بر خشونت علیه زنان در بین زوج‌های متأهل شهر طبس بود. روش این پژوهش از نوع همبستگی و جامعۀ آماری شامل همۀ زوج‌های متأهل شهر طبس در سال 1393 بود که حداقل یک سال از ازدواج آنان گذشته بود. با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای تعداد 230 أکثر

هدف این پژوهش، تعیین اثر هوش هیجانی مردان بر خشونت علیه زنان در بین زوج‌های متأهل شهر طبس بود. روش این پژوهش از نوع همبستگی و جامعۀ آماری شامل همۀ زوج‌های متأهل شهر طبس در سال 1393 بود که حداقل یک سال از ازدواج آنان گذشته بود. با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای تعداد 230 زوج (230 زن، 230 مرد) از 5 منطقه شهر طبس انتخاب شدند. مردان پرسشنامۀ‌ هوش هیجانی (برادبری و گریوز،2003) و زنان پرسشنامۀ خشونت علیه زنان (حاج یحیی، 1999) را تکمیل کردند. داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تحلیل گردید. نتایج نشان داد که اثر مؤلفه‌های خودآگاهی، خودمدیریتی، آگاهی اجتماعی و مدیریت رابطه، بر خشونت علیه زنان معنادار است (01/0P<). براساس نتایج این پژوهش مردانی که از هوش هیجانی بالاتری برخوردارند، نسبت به همسر خود خشونت کمتری را اعمال می‌کنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

270 - تأثیر سندرم استکهلم بر اختلال استرس پس از حادثه با نقش میانجی‌گری روش‌های مقابله‌ای در زنان تحت خشونت خانگی
ائلیاز برناک افسانه قنبری پناه فریبا حسنی رعنا محمدزاده اسماعیلی

10.30486/jsrp.2020.1906442.2553

این پژوهش با هدف یافتن تاثیر سندرم استکهلم بر اختلال استرس پس از حادثه با میانجی‌گری روش‌های مقابله‌ای در زنان تحت خشونت خانگی انجام شده است. جامعه آماری شامل تمام زنان متاهل تحت خشونت خانگی بین سنین ۱۸ تا ۶۰ سالی بوده است که به مراکز بهزیستی، اورژانس اجتماعی، دادگاه عم أکثر

این پژوهش با هدف یافتن تاثیر سندرم استکهلم بر اختلال استرس پس از حادثه با میانجی‌گری روش‌های مقابله‌ای در زنان تحت خشونت خانگی انجام شده است. جامعه آماری شامل تمام زنان متاهل تحت خشونت خانگی بین سنین ۱۸ تا ۶۰ سالی بوده است که به مراکز بهزیستی، اورژانس اجتماعی، دادگاه عمومی خانواده شعبه ۱ و تعدادی از مراکز خدمات مشاوره روانشناختی استان تهران مراجعه کرده و اقدام به تکمیل پرسشنامه‌ها نمودند. در این پژوهش برای جمع آوری نمونه‌ها از روش نمونه‌ گیری در دسترس استفاده شده. ابزار جمع آوری اطلاعات عبارت بود از: مقیاس سندرم استکهلم (Graham et al. 1995)، مقیاس شهروندی اختلال استرس پس از سانحه میسیسیپی(Keane et al. 1987) ، پرسشنامه راهبردهای مقابله با استرس Endler and Parker, 1990)) و پرسشنامه خشونت خانگی علیه زنان(Tabrizi et al. 2012) . در این پژوهش برای تحلیل داده‌ها از مدلیابی معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد سندرم استکهلم به صورت مستقیم بر اختلال استرس پس از حادثه در زنان تحت خشونت خانگى تاثیر می‌گذارد. همچنین نتایج نشان دادند که بین سندرم استکهلم و اختلال استرس پس از حادثه و با میانجی‌گری روش‌هاى مقابله‌اى در زنان تحت خشونت خانگى تاثیر غیرمستقیم معنادار وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

271 - دلالت‌های حاکم بر برنامه درسی در رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی به پدیده جهانی‌شدن با تأکید بر دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی
نجمه سلطانی نژاد نرگس کشتی آرای سید حسین واعظی

10.30486/jsre.2018.542517

هدف پژوهش، فهم دلالت‌های حاکم بر برنامه درسی در رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی به پدیده جهانی‌شدن از دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی است. تربیت فراگیرانی با ذهنیتی جهانی و مبتنی بر رویکردهای اسلامی وظیفه‌ای استراتژیک است که پیش روی مدیریت منابع انسانی در نهادهای آموزشی قرار دار أکثر

هدف پژوهش، فهم دلالت‌های حاکم بر برنامه درسی در رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی به پدیده جهانی‌شدن از دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی است. تربیت فراگیرانی با ذهنیتی جهانی و مبتنی بر رویکردهای اسلامی وظیفه‌ای استراتژیک است که پیش روی مدیریت منابع انسانی در نهادهای آموزشی قرار دارد. روش پژوهش، تحلیل منطقی فرارونده و حوزه پژوهش اسناد، متون و منابع مرتبط با تعلیم و تربیت اسلامی و جهانی‌شدن به‌طور عام و اسناد و منابع و آثار آیت‌الله جوادی آملی به‌طور خاص بوده؛ که تمام متون مربوط به نظرات آیت‌الله جوادی آملی در حوزه تعلیم و تربیت و جهانی‌شدن به‌صورت کل شمار و به روش نمونه‌گیری هدفمند موردمطالعه قرار گرفتند. مبتنی بر دیدگاه ایشان چهار نوع تعلیم و تربیت در عرصه نظام‌های تعلیم و تربیتی با خروجی خاص هر یک از آن‌ها قابل طرح است. همچنین از دو رویکرد الهی و الحادی در برنامه درسی در سطح جهان نام‌برده شده که هر یک هدف، روش، محتوا و شیوه ارزشیابی خاصی دارد. توجه به برنامه‌ریزی‌ها، سیاست‌ها، اهداف، محتوا، روش‌ها، راهبردهای آموزشی و ارزشیابی در هر برنامه درسی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ماهیت برنامه درسی با رویکرد الهی تحت تأثیر فلسفه و منابع ارزشمند دینی است که با توجه به عوامل ذکر شده، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

272 - بررسی مبانی تربیتی حیات طیبه در سند چشم انداز تحول (سند ملی برنامه درسی ) با دید انتقادی
سیدمحمد محمدزاده احمدعلی فروغی ابری

چکیده این پژوهش با هدف بررسی مبانی تربیتی حیات طیبه در سند چشم انداز تحول (سند ملی برنامه درسی ) با دید انتقادی به روش کیفی از نوع پژوهش توصیفی تحلیل محتوا انجام گرفت . حوزه پژوهش شامل کتاب ها ،مجلات و نوشته های مرتبط با موضوع پژوهش بود که جهت نمونه گیری نیز به علت کثر أکثر

چکیده این پژوهش با هدف بررسی مبانی تربیتی حیات طیبه در سند چشم انداز تحول (سند ملی برنامه درسی ) با دید انتقادی به روش کیفی از نوع پژوهش توصیفی تحلیل محتوا انجام گرفت . حوزه پژوهش شامل کتاب ها ،مجلات و نوشته های مرتبط با موضوع پژوهش بود که جهت نمونه گیری نیز به علت کثرت منابع در این حوزه از منابع دست اول شامل تفسیر نمونه و المیزان و فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی (مصباح یزدی )، منابع دست دوم شامل مکتوبات چاپی و دیجیتالی که برای محقق قابل دسترسی بود، استفاده شد .در این پژوهش جهت گردآوری اطلاعات از نمونه فیش هایی که به وسیله پژوهشگر طراحی شده بود استفاده گردید . روش تجزیه و تحلیل در این پژوهش به شیوه تحلیل محتوا ، تطبیق و استنتاج نظری بود یافته های پژوهش بیانگر این بود که در پنج بخش مبانی فلسفی سند چشم انداز تحول (سند ملی برنامه درسی ) با توجه به مبانی تربیتی حیات طیبه از 28 مورد غفلت شده است . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

273 - ارزیابی دیدگاه دبیران علوم تجربی و تعلیمات اجتماعی مجری طرح آموزش مبتنی بر رویکرد تربیتی پیرامون محتوای کتاب کارمایه معلمان در دروس فوق
معصومه صمدی

هدف این پژوهش، بررسی دیدگاه دبیران علوم تجربی و تعلیمات اجتماعی مجری طرح آموزش مبتنی بر رویکرد تربیتی پیرامون محتوای کتاب کارمایه معلمان دردروس علوم تجربی و تعلیمات اجتماعی است. روش پژوهش توصیفی از نوع بررسی محتوا است .جامعه مورد مطالعه دبیران علوم تجربی و تعلیمات اجتما أکثر

هدف این پژوهش، بررسی دیدگاه دبیران علوم تجربی و تعلیمات اجتماعی مجری طرح آموزش مبتنی بر رویکرد تربیتی پیرامون محتوای کتاب کارمایه معلمان دردروس علوم تجربی و تعلیمات اجتماعی است. روش پژوهش توصیفی از نوع بررسی محتوا است .جامعه مورد مطالعه دبیران علوم تجربی و تعلیمات اجتماعی مجری طرح آموزش مبتنی بر رویکرد تربیتی پایه دوم راهنمایی در استان‌های گلستان و سیستان و بلوجستان و شهر تهران است. از معلمان مجری طرح که تعداد آنها 82نفر بود و محتوای کتاب کارمایه‌های معلمان نمونه‌گیری به عمل نیامد و دیدگاه‌های کلیه معلمان مجری طرح پایه دوم در باره کل محتوای کتاب کارمایه‌های معلمان در دروس علوم تجربی و تعلیمات اجتماعی مورد مطالعه قرارگرفت. ابزار جمع‌آوری داده‌ها فهرست وارسی محتوای محقق ساخته کتاب کارمایه معلمان در درس علوم تجربی و تعلیمات اجتماعی بود که روایی آن با استفاده از روش محتوایی و قضاوت متخصصان و پایایی آن بر اساس درصد توافق بین ارزیابان مورد تأیید قرار گرفت. واحد تحلیل محتوای درس با توجه به اهداف طرج بود. نتایج حاصل حاکی از این است که به اعتقاد دبیران علوم تجربی وتعلیمات اجتماعی پایه دوم مجری طرح محتوای کتاب کارمایه معلمان درحوزه‌هایی از قبیل کیفیت بخشی به تدریس معلمان،ارتقای فعالیت گروهی دانش‌آموزان در کلاس درس، تلفیق محتوا با آموزه‌های دینی، برجسته سازی نکات تربیتی موفق بوده است. اما درحوزه‌هایی از قبیل برخورداری از اهداف روشن و واضح، نظم منطقی، پوشش دادن محتوای کتاب‌های درسی، ارتقای نگرش ملی، تلفیق محتوا با آموزه‌های ملی، ارتقای دانش تخصصی معلم و ارتقای تعامل مثبت بین معلمان دروس مورد مطالعه با دانش‌آموزان موفقیت لازم را کسب نکرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

274 - تحلیل محتوای مقولات مهارت‌های اجتماعی در کتاب درسی تعلیمات اجتماعی سال اول راهنمایی
اسماعیل قاسمی سجاد مجیدی پرست

تحقق اهداف آموزش و پرورش از طریق برنامه‌های درسی و منابع کمک آموزشی صورت می‌گیرد و کتاب درسی یکی از مهمترین مراجع و منابع یادگیری دانش‌آموزان در نظام آموزشی محسوب می‌شود. پژوهش حاضر، به بررسی تحلیل محتوای مهارت‌های اجتماعی در کتاب درسی تعلیمات اجتماعی سال اول راهنمایی م أکثر

تحقق اهداف آموزش و پرورش از طریق برنامه‌های درسی و منابع کمک آموزشی صورت می‌گیرد و کتاب درسی یکی از مهمترین مراجع و منابع یادگیری دانش‌آموزان در نظام آموزشی محسوب می‌شود. پژوهش حاضر، به بررسی تحلیل محتوای مهارت‌های اجتماعی در کتاب درسی تعلیمات اجتماعی سال اول راهنمایی می‌پردازد. به همین منظور، کتاب تعلیمات اجتماعی سال اول راهنمایی شامل 4 فصل و 78 صفحه بر اساس واحد تحلیل پاراگراف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر این اساس چهار مقوله مهارت‌های ارتباطی، جرأت ورزی، خودگردانی و مقابله‌ای در حوزه مهارت‌های اجتماعی انتخاب و از روش تحقیق تحلیل محتوا به منظور بررسی این مهارت‌ها استفاده شد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که میزان مهارت اجتماعی خودگردانی با فراوانی 21 پاراگراف و 12.06 درصد در مقایسه با دیگر مقولات مورد بررسی در پژوهش سهم بیشتری را دارست و این نشان از اهمیت دادن مؤلفان کتاب به این مقوله است. دیگر مهارت‌های اجتماعی همچون مشورت با دیگران و برقراری ارتباط هم با درصدی معادل 8.04 در جایگاه بعدی از مهارت‌های اجتماعی مطروحه در کتاب تعلیمات اجتماعی مورد توجه قرار گرفته‌اند. در زمینه مهارت اجتماعی بیان کردن نه نیز پاراگرافی مشاهده نشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

275 - مبانی معرفت شناسی تعلیم و تربیت چندفرهنگی
جلال غریبی هاشم گلستانی ابراهیم جعفری

این پژوهش با هدف بررسی مبانی معرفت شناسی تعلیم و تربیت چندفرهنگی، به روش کیفی از نوع پژوهش فلسفی: تحلیل مفهومی، انجام گرفت. حوزه پژوهش شامل کتاب‌ها، مجلات و نوشته‌های مرتبط با موضوع پژوهش بود که جهت نمونه‌گیری نیز به علت کثرت منابع در این حوزه از مکتوبات چاپی و دیجیتالی أکثر

این پژوهش با هدف بررسی مبانی معرفت شناسی تعلیم و تربیت چندفرهنگی، به روش کیفی از نوع پژوهش فلسفی: تحلیل مفهومی، انجام گرفت. حوزه پژوهش شامل کتاب‌ها، مجلات و نوشته‌های مرتبط با موضوع پژوهش بود که جهت نمونه‌گیری نیز به علت کثرت منابع در این حوزه از مکتوبات چاپی و دیجیتالی که برای محقق قابل دسترسی بود، استفاده شد. در این پژوهش جهت گردآوری اطلاعات از نمونه فیش‌هایی که به وسیله پژوهشگر طراحی شده بود استفاده گردید. روش تجزیه و تحلیل در این پژوهش به شیوه تحلیل مفهوم، تفسیر مفهوم و استنتاج نظری بود. یافته‌های پژوهش بیانگر این بود که دو ریشه و مبنای فلسفی عمده تعلیم و تربیت چندفرهنگی عبارتند از: پست مدرنیسم و نظریه انتقادی. بر اساس نتایج تحقیق مبانی معرفت شناسی تعلیم و تربیت چندفرهنگی عبارت بود از: اعتقاد به نسبیت گرایی، رد هرگونه حقیقت ثابت (مطلق) و در مقابل اعتقاد به حقایق محلی مبتنی بر مشاهدات عمومی مردم یا قراردادهای روش شناختی و پژوهشی عالمان و دانشمندان، رد دانش عینی یا عینیت گرایی و به جای آن قبولی نظریه ذهنیت متقابل؛ نفی قطعیت ها و جزم اندیشی‌های پوزیتیویستی در حوزه روش شناسی متدولوژی علمی؛ نفی مرزبندی‌های تصنعی میان رشته‌های دانش بشری و به جای آن طرفداری از رویکرد میان رشته ای در علوم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

276 - میزان آشنایی معلمان دوره متوسطه استان مازندران از مبانی برنامه‌ریزی درسی و اصول یادگیری
حسینجان دائی‌زاده علی شریعتمداری عزت‌الله نادری مریم سیف نراقی

چکیده هدف این پژوهش بررسی میزان آشنایی معلمان دوره متوسطه با مبانی برنامه‌ریزی درسی و اصول یادگیری به‌منظور ارائه راهکارهای بهبود و ارتقای دانش و مهارت‌های آنان است. روش انجام پژوهش از نوع ارزشیابی و جامعه آماری کلیه معلمان شاغل به تدریس در مدارس متوسطه استان مازندر أکثر

چکیده هدف این پژوهش بررسی میزان آشنایی معلمان دوره متوسطه با مبانی برنامه‌ریزی درسی و اصول یادگیری به‌منظور ارائه راهکارهای بهبود و ارتقای دانش و مهارت‌های آنان است. روش انجام پژوهش از نوع ارزشیابی و جامعه آماری کلیه معلمان شاغل به تدریس در مدارس متوسطه استان مازندران در سال تحصیلی 85 ـ84 است. نمونه آماری 360 نفر از معلمان است که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای و تصادفی ساده انتخاب شدند. در این تحقیق از دو ابزار محقق‌ساخته‌ شامل پرسشنامه (حاوی 30 سؤال بسته‌پاسخ با طیف لیکرت) و آزمون محقق‌ساخته (حاوی 30 سؤال چهارگزینه‌ای) استفاده شده است. داده‌ها در دو سطح توصیفی (با استفاده از جدولهای توزیع فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (با استفاده از آزمون ، Z و F ) تجزیه و تحلیل شدند. عمده‌ترین یافته‌های پژوهش این است که میزان شناخت معلمان دوره متوسطه از مبانی برنامه‌ریزی درسی و اصول یادگیری در حد پایین‌تر از متوسط بود. میانگین نمره آزمون سنجش میزان شناخت معلمان دوره متوسطه از مبانی برنامه‌ریزی درسی و اصول یادگیری 89/10 (در مقیاس 20 نمره‌ای) به‌دست آمده و بین میانگین نمره‌ها بر حسب متغیرهای جنسیت، مدرک تحصیلی، رشته تحصیلی و سابقه خدمت تفاوت معنادار وجود دارد. بیشترین میانگین نمره‌ها مربوط به معلمان گروه علوم تربیتی با مدرک فوق لیسانس و سابقه 10 تا 19 سال و کمترین آنها مربوط به معلمان گروه علوم پایه با مدرک لیسانس و سابقه بالای 20 تا 29 سال بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

277 - تحلیلی بر نظریه‌‌ی انتقادی تعلیم و تربیت و دلالت‌های آن برای برنامه‌ی درسی
رحمت اله خسروی سید مهدی سجادی

بر اساس نظریه‌ی انتقادی، تعلیم و تربیت به عنوان امری جدا نشدنی از تحول اجتماعی و انسانی تلقی می‌شود. این نظریه‌، مدرسه، برنامه‌ی درسی و تعلیم و تعلم را همچون عوامل و فعالیت‌هایی می‌بیند که از امور آکادمیک محض فراتر رفته‌ و دارای استلزامات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و تربیت أکثر

بر اساس نظریه‌ی انتقادی، تعلیم و تربیت به عنوان امری جدا نشدنی از تحول اجتماعی و انسانی تلقی می‌شود. این نظریه‌، مدرسه، برنامه‌ی درسی و تعلیم و تعلم را همچون عوامل و فعالیت‌هایی می‌بیند که از امور آکادمیک محض فراتر رفته‌ و دارای استلزامات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و تربیتی است. در این راستا، مطالعه‌ی حاضر کوششی در جهت تحلیل نظریه‌ی انتقادی تعلیم و تربیت و دلالت‌های آن برای برنامه‌ی درسی است. در این پژوهش، از روش کیفی جستار نظرورزانه به عنوان روش پژوهش و ابزار بررسی مستندات به عنوان ابزار جمع‌آوری اطلاعات استفاده شده است. با توجه به هدف مطالعه، مباحثی مانند مبانی فلسفی نظریه‌ی انتقادی تعلیم و تربیت، فرآیند تعلیم وتربیت در این نظریه، دلالت‌های مربوط بدان در حوزه‌ی برنامه‌ی درسی و انتقادات وارد بر آن مورد بررسی قرار گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

278 - تأثیر تدریس به روش بدیعه پردازی بر افزایش خلاقیت و پیشرفت تحصیلی درس تعلیمات اجتماعی دانش‌آموزان پسر سال تحصیلی دوم راهنمایی شهر بویین زهرا
هادی درزی رامندی علیرضا عصاره جمشید جراره

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر روش تدریس بدیعه پردازی بر افزایش خلاقیت و پیشرفت تحصیلی درس تعلیمات اجتماعی دانش‌آموزان پسر سال دوم دوره راهنمایی شهر بویین زهرا 91 ـ 90 است. از آن جایی که در این مقاله، تأثیر روش تدریس بدیعه پردازی در خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان مورد أکثر

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر روش تدریس بدیعه پردازی بر افزایش خلاقیت و پیشرفت تحصیلی درس تعلیمات اجتماعی دانش‌آموزان پسر سال دوم دوره راهنمایی شهر بویین زهرا 91 ـ 90 است. از آن جایی که در این مقاله، تأثیر روش تدریس بدیعه پردازی در خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان مورد بررسی قرار گرفته است، برای پاسخ به این سؤال نیاز به دو گروه آزمایش وگواه داریم. لذا از روش شبه تجربی از نوع پیش آزمون ـ پس آزمون با گروه گواه استفاده شده است. نمونه این پژوهش شامل42 نفر دانش‌آموز پسر سال دوم راهنمایی (22نفرگروه آزمایش و20نفرگروه گواه) بود که از بین مدارس راهنمایی شهرستان بویین زهرا یک مدرسه انتخاب شدند. سپس 2 کلاس برای حجم نمونه انتخاب شد. که دانش‌آموزان آن به صورت تصادفی در 2کلاس گواه (20 نفر) و آزمایش (22 نفر) در ساعات تدریس تعلیمات اجتماعی جای داده شدند. از دو گروه پیش آزمون خلاقیت و پیشرفت تحصیلی اجرا گردید. گروه آزمایش به طور جداگانه 12 جلسه 45 دقیق‌ای روش تدریس بدیعه پردازی دریافت کردند و پس از طی این دوره آموزشی از دو گروه پس آزمون خلاقیت و پیشرفت تحصیلی گرفته شد. به منظور تجزیه تحلیل داده‌ها از روش‌های آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار) ودر بخش استنباطی از تحلیل کواریانس استفاده شد که نتایج آن به شرح زیر است. روش بدیعه پردازی باعث افزایش خلاقیت دانش‌آموزان شده است. روش بدیعه پردازی بر میزان پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در درس تعلیمات اجتماعی تأثیر مثبت دارد. روش بدیعه پردازی باعث افزایش میزان مؤلفه‌های خلاقیت (سیالی، ابتکار، بسط و انعطاف پذیری) دانش‌آموزان شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

279 - واکاوی آراء تربیتی فارابی مؤسس فلسفه اسلامی
مرضیه اسلامیان نرگس کشتی آرای سیدهاشم گلستانی

تعلیم و تربیت یکی از اساسی‌ترین فعالیت‌هایی است که همواره در زمره مسائل فلسفی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در میان فلاسفه بزرگ تعلیم و تربیت کسانی هستند که به این فرایند مهم از نظر، معنا و مفهوم، اهداف و اصول، روش‌ها و ضرورت آن به گونه‌ای جامع نگریسته‌اند. از جمله ا أکثر

تعلیم و تربیت یکی از اساسی‌ترین فعالیت‌هایی است که همواره در زمره مسائل فلسفی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در میان فلاسفه بزرگ تعلیم و تربیت کسانی هستند که به این فرایند مهم از نظر، معنا و مفهوم، اهداف و اصول، روش‌ها و ضرورت آن به گونه‌ای جامع نگریسته‌اند. از جمله این فلاسفه بزرگ، فارابی ملقب به معلم ثانی، پدر فلسفه اسلامی است که در این پژوهش به بررسی آراء و دیدگاه‌های تربیتی وی پرداخته شده است. برای دستیابی به این مهم، از روش پژوهش تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. اطلاعات با استفاده از روش کتابخانه‌ای جمع‌آوری و با به کارگیری نظام مقوله بندی قیاسی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که فارابی هدف خلقت را دستیابی به کمال و سعادت انسان می‌داند. سعادت جز از طریق کسب فضایل و تعلیم و تربیت امکان پذیر نیست. در نتیجه این مربی بزرگ، تعلیم و تربیت را امری اساسی و محوری دانسته، در فرایند تعلیم و تربیت افراد، برای اراده و اختیار انسان از سویی و جامعه از سوی دیگر نقش به سزایی قائل است. همچنین فارابی بر این عقیده است که روان و روح باید انسان را به سوی شناخت حقیقت و زیبایی سوق دهد و هدف نهایی تعلیم و تربیت را رسیدن به ایده نیک و شناخت خدا می‌داند. دیدگاه این مربی در ارتباط با استلزامات تربیتی این است که فارابی اهداف تعلیم و تربیت را شامل اهداف جسمانی، ذوقی، اخلاقی، عقلانی و اجتماعی می‌داند. محتوای درس از نظر او این گونه است که فرد را به شناخت خدا و قرب الهی، ایمان به او و پیروی از دستوراتش هدایت کند، سپس به شناخت خود فرد، به عنوان مخلوق و معلول پروردگار بپردازد. همچنین فارابی در روش تدریس به دو روش برهانی و اقناعی توجه دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

280 - نسبی‌گرایی معرفت شناختی و دلالت‌های آن بر تعلیم و تربیت
محسن تاتاری حکیمه السادات شریف زاده

نسبی‌گرایی معرفت شناختی، طی چند سال اخیر به عنوان یک جریان فکری نیرومند در حوزه تأملات فلسفی مطرح شده و به سایر حوزه‌ها، از جمله تعلیم و تربیت سرایت کرده است. هدف از تحقیق حاضر بررسی دیدگاه نسبی‌گرایی معرفت شناختی و دلالت‌های آن در تعلیم و تربیت است. سؤالات پژوهش عبارتن أکثر

نسبی‌گرایی معرفت شناختی، طی چند سال اخیر به عنوان یک جریان فکری نیرومند در حوزه تأملات فلسفی مطرح شده و به سایر حوزه‌ها، از جمله تعلیم و تربیت سرایت کرده است. هدف از تحقیق حاضر بررسی دیدگاه نسبی‌گرایی معرفت شناختی و دلالت‌های آن در تعلیم و تربیت است. سؤالات پژوهش عبارتند از: 1 ـ معنای نسبی‌گرایی معرفت شناختی چیست؟ 2 ـ نسبی‌گرایی معرفت شناختی چه تأثیری بر مبانی تعلیم و تربیت (هدف تربیت، محتوای یادگیری و روش‌های تدریس) دارد؟ در این پژوهش از روش توصیفی ـ تحلیلی استفاده شده است. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که بر اساس دیدگاه نسبی‌گرایی معرفت شناختی، هیچ معیار و استاندارد عینی و قابل درک برای عقلانیت و شاخصی برای تعیین صدق و کذب گزاره‌ها وجود ندارد. در فرآیند تعلیم و تربیت هم نسبی‌گرایی معرفت شناختی در قالب دیدگاه سازنده‌گرایی مطرح می‌شود. بر این اساس هدف‌های آموزش در محیط یادگیری باید بیشترین تأکید را بر پرورش تفکر انتقادی و تفکر عمقی داشته باشند. محتوای کتب درسی نیز باید قابل تغییر و بازنگری باشند. نسبی‌گرایی معرفت شناختی بر روش‌های تدریس غیرمستقیم یا دانش‌آموز محور تأکید می‌کند. روش‌هایی که بر اساس آنها فراگیران در محور فعالیت قرار گرفته و منفعل نیستند. به نظر می‌رسد بر اساس نتایج به دست آمده و به کارگیری آنها در امر تعلیم و تربیت، می‌توان بر یکسری از مشکلات موجود فائق آمد و نتایج تربیتی مطلوبی را انتظار داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

281 - میزان توجه به رویکرد تربیت شهروند پیشرفت گرا در کتب درسی علوم اجتماعی دوره راهنمایی تحصیلی ایران
عباس قلتاش حسین فیاض بخش پریسا فرخی نژاد صدیقه محمدجانی

تربیت شهروندی پیشرفت‌گرا یکی از رویکردهای تربیت شهروندی است که بر تدارک فرصت‌ها جهت کسب و ارتقای پتانسیل‌های مشارکت فعال در زندگی اجتماعی تأکید دارد. این پژوهش با هدف بررسی میزان توجه به رویکرد تربیت شهروند پیشرفت گرا در کتب درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی ایران انجا أکثر

تربیت شهروندی پیشرفت‌گرا یکی از رویکردهای تربیت شهروندی است که بر تدارک فرصت‌ها جهت کسب و ارتقای پتانسیل‌های مشارکت فعال در زندگی اجتماعی تأکید دارد. این پژوهش با هدف بررسی میزان توجه به رویکرد تربیت شهروند پیشرفت گرا در کتب درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی ایران انجام شده است. در این پژوهش مطالعه اسنادی و کتابخانه‌ای جهت مشخص نمودن مؤلفه‌های تربیت شهروندی پیشرفت گرا و از روش تحلیل محتوا به منظور بررسی و تحلیل کتب درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی مورد استفاده قرار گرفته است. جامعه آماری این تحقیق در بخش تحلیل محتوا، کتب درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی است که کل جامعه، برای مطالعه انتخاب شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات، سیاهه‌های تحلیل محتوای کتب درسی است که پس از مطالعه مبانی نظری و بسترهای قانونی و بر اساس طرح پیشنهادی، تهیه و تدوین و روایی آن توسط متخصصان علوم تربیتی و جامعه شناسی تعیین شده است. واحد تحلیل، جملات مندرج در متن کتب درسی است .مهمترین یافته‌های این پژوهش در بخش تحلیل محتوا عبارت است از اینکه به تربیت شهروندی پیشرفت گرا در مجموع در کتب تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی به میزان 04/20 درصد در پایه اول راهنمایی، 22 درصد در پایه دوم راهنمایی، 14/20 درصد در پایه سوم راهنمایی، توجه شده است که نشان از عدم توجه کافی و شایسته به مولفه‌های تربیت شهروند پیشرفت گرا در کتب درسی مذکور دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

282 - تحلیل محتوای کتاب‌های درسی تعلیمات اجتماعی دورۀ راهنمایی تحصیلی از منظر نوع رویکرد آموزش شهروندی
محمدتقی محمودی

این پژوهش به تحلیل محتوا و تصاویر کتابهای درسی تعلیمات اجتماعی در سه پایۀ اول، دوم و سوم راهنمایی در سال تحصیلی 89 ـ 1388 در ایران پرداخته است. هدف پژوهش مشخص کردن نوع رویکرد آموزش شهروندی موجود در کتابهای درسی تعلیمات اجتماعی بوده است. جامعۀ آماری کتابهای تعلیمات اجت أکثر

این پژوهش به تحلیل محتوا و تصاویر کتابهای درسی تعلیمات اجتماعی در سه پایۀ اول، دوم و سوم راهنمایی در سال تحصیلی 89 ـ 1388 در ایران پرداخته است. هدف پژوهش مشخص کردن نوع رویکرد آموزش شهروندی موجود در کتابهای درسی تعلیمات اجتماعی بوده است. جامعۀ آماری کتابهای تعلیمات اجتماعی دورۀ راهنمایی تحصیلی است. نمونۀ کل جامعۀ آماری است. معیار توصیف آموزش شهروندی و واحد ثبت پاراگراف است. روش پژوهش تحلیل محتوا از نوع کمّی است. این مقاله با تلفیق دیدگاههای مختلف برای تحلیل رویکرد کتابهای درسی از طبقه‌بندی زیر بهره می‌برد. شهروند قانون‌مدار: فردی فعال، مطیع قوانین، مسؤول ب ـ شهروند مشارکتی: علاقه‌مند به مشارکت اجتماعی از دید فردی و همکاری در پیشرف جامعه و شهروند انتقادی ج‌ـ شهروند انتقادی بررسی منتقدانه ساختار اجتماعی اقتصادی سیاسی: علاقه‌مند به عدالت اجتماعی، با انگیزه برای تغییر اجتماعی. از تحلیل کتابهای درسی تعلیمات اجتماعی سه پایۀ دورۀ راهنمایی این نتیجه به‌دست آمد که بیشتر محتوای کتابها به آموزش شهروند قانون‌مدار با 5/45 درصد پرداخته است. آموزش شهروند مشارکتی با 06/36 درصد در مرتبۀ بعدی قرار دارد و آموزش شهروند انتقادی با 44/18 درصد کمترین نسبت را به خود اختصاص داده است. تعداد کل تصاویر کتابهای سه پایه 119 تصویر است که 65 درصد در کتاب پایۀ اول، 53 درصد در کتاب پایۀ دوم و 32 درصد در کتاب پایۀ سوم است. یکی از مسائل که مورد توجه رویکرد آموزش شهروند انتقادی است عدالت و برابری است. یافته‌ها نشان می‌دهد در پایۀ اول 53 درصد و کتاب دوم با 8/1 درصد و کتاب سوم 7/8 درصد تصاویر دارای نمادهای زنانه است. نداشتن فنون تأکید برای فهم پیام تصاویر کتاب یکی از نقدهای کتاب می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

283 - ماهیت و قلمرو تعلیم و تربیت اسلامی
معصومه علی نژاد زهره میر سپاسی سعید صانعی طاهره دیواندری سید حسن دیواندری

در تعلیم و تربیت اسلامی 3 نگرش وجود دارد. در نگرش نخست تعلیم و تربیت اسلامی به منزلۀ نظامی توصیفی است که از طریق بررسی آثار دانشمندان مسلمان می‏توان به آن دست یافت. در نگرش دوم، نظامی استنباطی است که براساس آن می‏توان با استفاده از متون دینی، برای همۀ مسائل تعلیم و تربی أکثر

در تعلیم و تربیت اسلامی 3 نگرش وجود دارد. در نگرش نخست تعلیم و تربیت اسلامی به منزلۀ نظامی توصیفی است که از طریق بررسی آثار دانشمندان مسلمان می‏توان به آن دست یافت. در نگرش دوم، نظامی استنباطی است که براساس آن می‏توان با استفاده از متون دینی، برای همۀ مسائل تعلیم و تربیت پاسخی فراهم آورد. در نگرش سوم، تعلیم و تربیت اسلامی به منزلۀ نظامی استنباطی ـ توصیفی تلقی شده است که در آن برخی مسائل و مباحثِ مربوط به تعلیم و تربیت از متون اسلامی استخراج می‏شود و دسترسی به برخی موارد دیگر براساس روش‌های تجربی و پیش‏فرض‏های دینی، انجام می‏گیرد. در این نوشتار سعی بر آن است که با عنایت به این مطالب، با اشاره‏ای کوتاه به ماهیت و تاریخچۀ تعلیم و تربیت اسلامی به منزلۀ رشته‏ای دانشگاهی، روش‌های پژوهش و دستاوردهای آن نیز مورد بررسی قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

284 - نقش اخلاق و تعلیم و تربیت از منظر فقه و حقوق اسلامی
علیرضا روستایی سید حسین واعظی

آموزه‌های تعلیم و تربیت از منظر فقه و حقوق اسلامی ضمانت اجرایی دارد. ایمان به خدا و احساس مسؤولیت در قبال آموخته‌ها و به کارگیری آنها، از لوازم تعلیم و تربیت از منظر فقه و حقوق اسلامی است. پژوهش حاضر با هدف تبیین اخلاق، تعلیم و تربیت به شیوه فقه و حقوق اسلامی و روش تحقی أکثر

آموزه‌های تعلیم و تربیت از منظر فقه و حقوق اسلامی ضمانت اجرایی دارد. ایمان به خدا و احساس مسؤولیت در قبال آموخته‌ها و به کارگیری آنها، از لوازم تعلیم و تربیت از منظر فقه و حقوق اسلامی است. پژوهش حاضر با هدف تبیین اخلاق، تعلیم و تربیت به شیوه فقه و حقوق اسلامی و روش تحقیق توصیفی، همراه با تجزیه و تحلیل محتوا و استفاده از منابع کتابخانه‌ای است. یافته‌های پژوهش حاکی است که فقه پویا همیشه در تکاپو و ارائه راه حل‌های نوین در خصوص مسائل مورد اشاره است. آنچه نیاز امروز ماست، دینی شدن است نه دینی کردن و آنچه لازم است دانستن قوانین و مقررات دینی به جهت مهیا شدن برای ورود به زندگی اجتماعی است، نه صرفاً آموزش گزاره‌های تئوری و تکراری که عموماً در همه مقاطع به وفور آموخته و معمولاً بالفور هم فراموش می‌شوند. بنابر این احساس نیاز به ورود مباحث اخلاقی، فقهی و حقوقی بر مباحث تریتی وضوح پیدا کرده و جمله از عواملی می‌شود که کتاب و درس و مباحث دینی، بی اهمیت یا در حاشیه و یا اجباری جلوه نکند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

285 - تحلیل و نقد دلالت‌های تعلیم و تربیت چندفرهنگی با تأکید بر آرای میشل فوکو
نجمه احمدآبادی آرانی حمید احمدی هدایت محسن فرمهینی فراهانی

10.30486/jsre.2019.665150

هدف پژوهش حاضر، تحلیل و نقد دلالت‌های تعلیم و تربیت چندفرهنگی با تأکید بر آرای میشل فوکو است. برای دستیابی به این هدف از روش‌های تحلیل مفهومی و انتقادی بهره گرفته شده است. فوکو به‌عنوان یک نظریه‌پرداز پست‌مدرن با طرح نظریة انتقادی درصدد ارائة نوعی از تعلیم و تربیت است ک أکثر

هدف پژوهش حاضر، تحلیل و نقد دلالت‌های تعلیم و تربیت چندفرهنگی با تأکید بر آرای میشل فوکو است. برای دستیابی به این هدف از روش‌های تحلیل مفهومی و انتقادی بهره گرفته شده است. فوکو به‌عنوان یک نظریه‌پرداز پست‌مدرن با طرح نظریة انتقادی درصدد ارائة نوعی از تعلیم و تربیت است که در آن مسئلة فرهنگ و عدالت از اهمیت خاصی برخوردار است. او ضمن انتقاد از روابط قدرت در نظام‌های آموزشی دلالت‌های قابل توجهی در تعلیم و تربیت چندفرهنگی ارائه کرده است. از نظر او اساس تربیت باید مبتنی بر شیوه‌های دموکراتیک و غیر اقتدارگرایانه باشد و علایق اعضا و اجزای متعدد سازندة جامعه اعم از دیگر فرهنگ‌ها، باید مورد توجه قرار گیرد. فوکو متون درسی را به‌عنوان عملکردهای ساخته تاریخ، جامعه و صاحبان قدرت نقد می‌کند و معتقد است که همواره از متون به‌عنوان ابزار قدرت بهره گرفته شده است. با بررسی آرای تربیتی فوکو می‌توان اذعان نمود رهنمودهای ضمنی وی به ایجاد عدالت آموزشی و فرهنگی می‌انجامد. با این وجود نقدهایی نیز ازجمله؛ بحرانی شدن بازنمایی واقعیت، تأکید بر نسبی‌گرایی معرفت‌شناختی، واگرایی سیاست‌های تعلیم و تربیت، عدم پیش‌فرض‌های لازم در بحث گفتمان و عدم ارائة راه‌حل برای معضلات تربیتی، به آرای او می‌توان وارد کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

286 - ضرورت‌های آموزش چندفرهنگی و واکاوی عناصر و مؤلفه‌های تعلیم‌وتربیت چندفرهنگی
اسماعیل مصطفی زاده نرگس کشتی آرا آذر قلی زاده

10.30486/jsre.2019.546259

وجود تنوع نژادی، قومی، زبانی، فرهنگی، در کشورهای مختلف، نظام‌های تربیتی آن‌ها را متعهد نموده تا پاسخی درخور و شایسته به پدیده تنوع و تکثر جوامع خود بدهند و به نحوی شایسته در برنامة آموزشی مورد توجه واقع شوند. تربیت چندفرهنگی، رویکردی است که در پاسخ به تنوع و تکثر فرهنگی أکثر

وجود تنوع نژادی، قومی، زبانی، فرهنگی، در کشورهای مختلف، نظام‌های تربیتی آن‌ها را متعهد نموده تا پاسخی درخور و شایسته به پدیده تنوع و تکثر جوامع خود بدهند و به نحوی شایسته در برنامة آموزشی مورد توجه واقع شوند. تربیت چندفرهنگی، رویکردی است که در پاسخ به تنوع و تکثر فرهنگی در یک جامعه و نظام تربیتی آن اتخاذ می‌شود. این مطالعه با هدف بررسی چیستی و دلایل توجه به برنامه درسی چند فرهنگی و شناسایی مؤلفه‌های آن انجام گرفت. روش پژوهش کیفی و از نوع تحلیل محتوا بود. به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات از همة منابع در دسترس در حوزة تعلیم‌وتربیت چندفرهنگی موجود در کتابخانه چاپی و الکترونیک (پایگاه‌های اطلاعات علمی معتبر) استفاده شد و با به‌کارگیری نظام مقوله‌ای قیاسی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. یافته‌های این پژوهش ضمن مشخص کردن ضرورت‌های تعلیم‌وتربیت چندفرهنگی (واقعیت‌های اجتماعی جامعة ایران، منزلت و کرامت انسانی و لزوم احترام به فرهنگ همة انسان‌ها، فقدان آموزش چندفرهنگی در نظام تربیتی کنونی، جهانی‌شدن و الزامات آموزشی ناشی از آن، ضرورت‌های تربیتِ معلمان آشنا به آموزش چندفرهنگی) نشان داد که توجه به برنامة درسی چندفرهنگی در آموزش، در شرایط کنونی جهانی و ملی یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است و در پایان مؤلفه‌های آموزش چندفرهنگی مورد شناسایی قرار گرفتند که به‌طور خلاصه می‌توان موارد زیر را اشاره نمود: آموزش ضد تبعیض نژادی، پذیرش تنوع و تکثر، همزیستی مسالمت‌آمیز با گروه‌های دیگر، رعایت عدالت تربیتی، انعطاف در برنامه‌های درسی، تنوع در استفاده از روش‌های تدریس، تنوع در استفاده از مواد آموزشی، حق حفظ زبان‌های اقلیت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

287 - واکاوی تجارب زیستۀ معلمان مدارس حاشیه‌ای (به لحاظ فرهنگی و جغرافیایی) از دانش‌آموزان به‌حاشیه رانده‌شده
محبوبه ادیبان سیدمهدی سجادی ابراهیم طلائی

10.30486/jsre.2021.565190.1150

پژوهش حاضر با هدف بررسی تجارب معلمان مدارس حاشیه ای (به لحاظ فرهنگی و جغرافیایی) از دانش آموزان به حاشیه رانده‌شده است. مبنای نظریه اتخاذشده، نظریۀ تعلیم و تربیت مرزی ژیرو است. در این پژوهش از روش کیفی تحلیل پدیدار شناختی استفاده‌شده است. بر مبنای نمونه گیری هدفمند به و أکثر

پژوهش حاضر با هدف بررسی تجارب معلمان مدارس حاشیه ای (به لحاظ فرهنگی و جغرافیایی) از دانش آموزان به حاشیه رانده‌شده است. مبنای نظریه اتخاذشده، نظریۀ تعلیم و تربیت مرزی ژیرو است. در این پژوهش از روش کیفی تحلیل پدیدار شناختی استفاده‌شده است. بر مبنای نمونه گیری هدفمند به واکاوی تجارب هشت نفر از معلمان در سه مدرسه حاشیه ای استان یزد که تجربه زیسته ای درزمینۀ موضوع موردمطالعه داشتند از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته پرداخته شد. یافته ها با روش کدگذاری داده های روایی بر اساس روش اسمیت تحلیل شد سپس به شناسایی و دسته بندی پنج مضمون معلم، دانش آموز، محتوای درسی، نظام تربیت رسمی و خانواده به دوازده مقوله و یازده زیر مقوله منجر شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که وجود نظام آموزش متمرکز، سطح پایین آموزش و ضعیف عمل کردن بخش تربیت‌معلم، نوع تربیت خانوادگی دانش آموزان، غنی نبودن محتوای کتب درسی از دانش بومی ازجمله عواملی است که نظام تربیت رسمی ایران را از حضور پررنگ تعلیم و تربیت مرزی خالی می کند. کلیدواژگان: پدیدارشناسی، تعلیم و تربیت چند فرهنگی، تعلیم و تربیت مرزی، هنری ژیرو تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

288 - مقایسه روش فرآیند تحلیل شبکه‌ای (ANP) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در آمایش سرزمین به روش اختصاص چندهدفه زمین (MOLA)
هادی رحیمی عبدالرسول سلمان ماهینی حمیدرضا کامیاب

هدف اساسی از آمایش سرزمین، مدیریت و برنامه‌ریزی آن، توزیع فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی، جمعیتی و ظرفیت‌های آشکار و پنهان با توجه به توان سرزمین و تحولات و دگرگونی‌های زمان و نیازها است. در این پژوهش برای پهنه‌بندی و آمایش شهرستان‌های گرگان و علی‌آباد در هشت کاربری کلان، أکثر

هدف اساسی از آمایش سرزمین، مدیریت و برنامه‌ریزی آن، توزیع فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی، جمعیتی و ظرفیت‌های آشکار و پنهان با توجه به توان سرزمین و تحولات و دگرگونی‌های زمان و نیازها است. در این پژوهش برای پهنه‌بندی و آمایش شهرستان‌های گرگان و علی‌آباد در هشت کاربری کلان، از روش بهینه‌سازی اختصاص چندهدفه زمین استفاده شد. از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و فرآیند تحلیل شبکه‌ای (ANP) و نظر کارشناسان برای وزن‌دهی به کاربری‌های کلان در سه معیاراصلی اکولوژیک، اقتصادی و اجتماعی انجام شد. همچنین مقایسه زون‌بندی بر پایه وزن‌دهی دو روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و فرآیند تحلیل شبکه‌ای موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد با توجه به مقادیر کاپای کل (0.9151)، کاپای مکانی (0.9524)، کاپای استاندارد (0.9523) و توافق شانس (0.1111) زون‌بندی به روش اختصاص چندهدفه زمین‌بر پایه وزن‌های فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و فرآیند تحلیل شبکه‌ای دارای شباهت زیادی است اما اختلاف جابه‌جایی کاربری‌ها در دو روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و فرآیند تحلیل شبکه‌ای تعداد 88663 پیکسل (7979 هکتار) معادل 2.9 درصد کل منطقه موردمطالعه بود. بدین منظور داده‌های آماری فاکتورهای شیب، ارتفاع، تراکم پوشش گیاهی، بارش و فرسایش‌پذیری بر پایه‌ی وزن‌دهی دو روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و فرآیند تحلیل شبکه‌ای استخراج شد. باتوجه به نتایج، جایگیری کاربری‌ها بر پایه روش فرآیند تحلیل شبکه‌ای در مقایسه با فرآیند تحلیل سلسله مراتبی به‌صورت کلی مناسب‌تر است. بدین معنی که روش فرآیند تحلیل شبکه‌ای دارای عملکرد مناسب‌تری در وزن‌دهی به کاربری‌ها داشته است. نتایج این پژوهش ارتباط و اهمیت همه جنبه‌های اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی را در آمایش و برنامه‌ریزی استفاده از سرزمین بیان می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

289 - مناظره با ابلیس در ادب عرفانی
علی اکبر افراسیاب پور فرشته سعدی فریبا میربلوک بزرگی

ابلیس در متون نظم و نثر فارسی هم مطرح گردیده است و گفتگو یا مناظره با ابلیس به گونه‌ای اختصاصی در ادبیات عرفانی قابل شناسایی است. عارفان با الگو گرفتن از قرآن کریم و دیگر کتاب‌های آسمانی، در قالب حکایات و مجادله‌هایی که بین ابلیس و پیامبران و یا عارفان ترسیم نموده‌اند ک أکثر

ابلیس در متون نظم و نثر فارسی هم مطرح گردیده است و گفتگو یا مناظره با ابلیس به گونه‌ای اختصاصی در ادبیات عرفانی قابل شناسایی است. عارفان با الگو گرفتن از قرآن کریم و دیگر کتاب‌های آسمانی، در قالب حکایات و مجادله‌هایی که بین ابلیس و پیامبران و یا عارفان ترسیم نموده‌اند که در ضمن آن به پرسش و اشکال‌هاییعقیدتی هم پاسخ داده‌اندجنبۀبرجسته‌ای از ادبیات تعلیمی را به نمایش گذاشته‌اند و ابلیس در اغلب مناظرات تلاش دارد که عمل خود را توجیه کند و خود را عاشق راستین معرفی نماید. برخی ابلیس را مظهر اخلاق ناپسندی چون تکبر و غرور و تند خویی و نمادی برای قهر الهی دانسته‌اند، از طرفی چون خداوند را احسن الخالقین می‌دانسته‌اند که همه چیز را حکیمانه و خیرخواهانه آفریده است، برای خلقت ابلیس هم حکمت‌هایی سودمند جستجو نموده‌اند که ناآشنایان گمان کرده‌اند از ابلیس دفاع شده است، چنانکه او را کارگزار الهی برای آزمایش انسان‌ها خوانده‌اند. در اینجا مناظره با ابلیس در پنج شیوۀ مناظره با خداوند، انبیا، عرفا، باخود و افراد ناشناس بررسی گردیده است و نمونه‌های آن از ادبیات عرفانی استخراج شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

290 - بررسی مضامین عرفانی غزلیات سلطان علی رودبند
لیلی عباسی منتظری علی افضلی

در این مقاله برآنیم تا به بررسی و تحلیل بن مایه‌های عرفانی موجود در کلام یکی از بزرگان عرفان یعنی سلطان علی رودبند (از احفاد امام موسی کاظم علیه السلام) بپردازیم. در حقیقت هدف ما از این پژوهش، کنکاش و جستجو در جهان بینی عرفانی معتقد و مورد قبول اهل بیت (علیهم السلام) اس أکثر

در این مقاله برآنیم تا به بررسی و تحلیل بن مایه‌های عرفانی موجود در کلام یکی از بزرگان عرفان یعنی سلطان علی رودبند (از احفاد امام موسی کاظم علیه السلام) بپردازیم. در حقیقت هدف ما از این پژوهش، کنکاش و جستجو در جهان بینی عرفانی معتقد و مورد قبول اهل بیت (علیهم السلام) است.اهمیت وی در تاریخ عرفان را می‌توان به دو نکته خلاصه کرد اول اینکه شیخ علی سیاهپوش، در روند تبدیل طریقت صفویه به سلطنت صفویان، نقش مهمی ایفا کرده است و دوم اینکه از شیخ رود بند، اشعاری بر جای مانده، که با مطالعه آن میتوان خط سیر طریقت صفویه از موسس آن به بعد را دنبال گرفت. آنچه با مطالعه در اندیشه‌های عرفانی رودبند حاصل می‌شود، عرفانی بر پایه سه اصل اهمیت در اجرای اصول شریعت، مبارزه با دنیاپرستی در همه اشکال آن و زهد و ریاضت است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

291 - نور علی نور، اثر عرفانی قرن نهم هجری
احمدرضا یلمه ها

با وجود آنکه آثار عرفانی و متون صوفیانة شناسایی شده، هر روز رو به فزونی است ولیکن کم نیست آثاری که هنوز مجهول القدر و ناشناخته باقی مانده و در گوشة کتابخانه‌های مختلف، در بوتة فراموشی به سر می‌برد. یکی از این آثار بی‌نام و نشان، نور علی نور از پیر جمالی اردستانی، عارف و أکثر

با وجود آنکه آثار عرفانی و متون صوفیانة شناسایی شده، هر روز رو به فزونی است ولیکن کم نیست آثاری که هنوز مجهول القدر و ناشناخته باقی مانده و در گوشة کتابخانه‌های مختلف، در بوتة فراموشی به سر می‌برد. یکی از این آثار بی‌نام و نشان، نور علی نور از پیر جمالی اردستانی، عارف و مفسّر شیعی مذهب قرن نهم هجری است. پیر جمالی از عرفایی است که به کثرت آثار مشهور است و اکثر آثار او به صورت نسخه‌های خطی، در مجموعه‌ها و یا به طور جداگانه و پراکنده وجود دارد. نور علی نور، از آثار منظوم آمیخته به نثر است که پیر جمالی آن را در شرح و تبیین تعابیر و مفاهیم عرفانی، به زبانی نسبتاً ساده تألیف نموده است. این پژوهش برای نخستین بار به معرفی و شناسایی این اثر ارزنده پرداخته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

292 - «تجلّی مفاهیم و اصطلاحات عرفانی دردو قصیده «عینیه» ابن سینا و «علی طریق إرم»نسیب عریضه»
محسن سیفی فاطمه لطفی مفرد نیاسری

اعتقاد به اینکه اصل و منشأ روح از عالم بالاست و به سبب غفلت و فراموشی در عالم پست مادی هبوط کرده و زندانی گشته، یکی از اصولی ترین بن مایه های عرفانی است و سالک می کوشد آن را از پلیدی ها پاک سازد و با علم و معرفت رشد دهد، تا آن هنگام که زمان مرگ فرا رسد و بار دیگر نفس به أکثر

اعتقاد به اینکه اصل و منشأ روح از عالم بالاست و به سبب غفلت و فراموشی در عالم پست مادی هبوط کرده و زندانی گشته، یکی از اصولی ترین بن مایه های عرفانی است و سالک می کوشد آن را از پلیدی ها پاک سازد و با علم و معرفت رشد دهد، تا آن هنگام که زمان مرگ فرا رسد و بار دیگر نفس به اتحاد مع الله برسد درحالی که به همه امور نهانی آگاه است. ابن سینا در قصیده عرفانی «عینیه» این مسأله را محور قرار داده و به تبیین مراحل سیر روح پرداخته است.نسیب عریضه،شاعر معاصر عربی، نیز در قصیده بلند ومشهور «علی طریق إرم» با الهام از «عینیه» ، مراحل سیر نفس در حرکت به سوی کمال را به رشته نظم کشیده است.دو شاعر در اندیشه پست شمردن دنیا و اسارت روح افلاکی در جسم خاکی و نیز والا بودن سرچشمه حقیقت ها با یکدیگر اتفاق نظر و درنحوه سیر و هدف خویش با هم اختلاف دارند. ما در این مقاله بر آنیم تا ضمن بررسی تطبیقی این دو قصیده به بیان وجوه تشابه و تفاوت آن دو بپردازیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

293 - «تأملی در جایگاه و اندیشه های جلال الدین سیوطی در تصوّف و عرفان اسلامی»
علی اکبر چناری محسن شرفایی

جلال‌ الدین سیوطی (849ـ911 هـ .ق)، فقیه،‌ محدّث و مفسّر بزرگ اهل سنت در سده دهم هجری، به دلیل جامعیت علمی‌اش دارای آثار گران‌بهایی در علوم مختلف اسلامی است. گرچه مهمترین و بیشترین آثار وی دربارة قرآن، حدیث تاریخ، فقه و ادبیات عرب است، اما با نوشتن آثاری همچون تأیید الحق أکثر

جلال‌ الدین سیوطی (849ـ911 هـ .ق)، فقیه،‌ محدّث و مفسّر بزرگ اهل سنت در سده دهم هجری، به دلیل جامعیت علمی‌اش دارای آثار گران‌بهایی در علوم مختلف اسلامی است. گرچه مهمترین و بیشترین آثار وی دربارة قرآن، حدیث تاریخ، فقه و ادبیات عرب است، اما با نوشتن آثاری همچون تأیید الحقیقه العلیه و تشیید الحقیقه الشاذلیه گرایش خود را به صوفیان و تصوف نشان داده و در عین انتقاد از صوفی نماها به دفاع از صوفیان برخواسته است. وی در آثار صوفیانه خود در صدد بیان آراء و اندیشه جدیدی برنیامده است و بیشتر مطالب بزرگان صوفیه را نقل کرده است. اگرچه او از کمال‌الدین محمد بن محمد بن عبدالرحمن شافعی معروف به «ابن امام الکاملیه» و از شمس‌الدین محمد بن عبدالدائم صوفی خرفه گرفته است و از این طریق به سه سلسله احمدیه، قادریه و سهروردیه می‌رسد، اما قرائنی نیز دال بر ارتباط او با سلسله شاذلیه وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

294 - «جلوة عرفانی امام علی (ع) در «گنج الله» فانی خویی
علی اکبر افراسیاب پور

سید میرزا حسن زنوزی (1225-1172 ق) دیوانی موسوم به «گنج الله» دارد که در آن با دیدگاهی عرفانی به شخصیت امام علی (ع) نگریسته است. آن امام همام پیشوای عارفان و سرچشمة آموزه‌های آنان به شمار می‌آید که این امر در دیوان فانی خویی به خوبی جلوه‌گر شده است، یعنی موضوع اصلی سرود أکثر

سید میرزا حسن زنوزی (1225-1172 ق) دیوانی موسوم به «گنج الله» دارد که در آن با دیدگاهی عرفانی به شخصیت امام علی (ع) نگریسته است. آن امام همام پیشوای عارفان و سرچشمة آموزه‌های آنان به شمار می‌آید که این امر در دیوان فانی خویی به خوبی جلوه‌گر شده است، یعنی موضوع اصلی سروده‌های او آموزه‌های عرفان اسلامی است و تکیة اصلی او در این مضامین به تفسیر باطن‌گرایانه و عرفانی از جایگاه مولای متقیان در حوزة معنویت می‌باشد. اشعاری که دربارة آن پیشوای الهی سروده در دو نکتة ایمان حقیقی و خلوص باطنی و عمل صالح و مراحل خودسازی و در نهایت تربیت انسان کامل قابل مطالعه است، در مجموع این آموزه‌ها را جهت الگوگیری مطرح می‌نماید و به تحلیل‌های دقیقی از حقایقِ معنویِ ایشان اشاره می‌نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

295 - جلوه های عرفانی خطابۀ غدیر خم در کلام مولانا جلال الدّین محمّد بلخی
مسروره مختاری

با وجود آن که پیرامون خطبۀ غدیر و مرد تکرارناپذیرِ تاریخ، حضرت علی(ع)، تاکنون کتابهای گرانسنگ و مقالات فراوانی به نگارش درآمده است، اما هنوز هزاران راز کشف نشده وجود دارد. سخنانی که در خطبۀ غدیر در شأن و منزلت حضرت علی(ع) توسّط پیامبر اسلام(ص) بیان شده، زمینۀ مساعدی أکثر

با وجود آن که پیرامون خطبۀ غدیر و مرد تکرارناپذیرِ تاریخ، حضرت علی(ع)، تاکنون کتابهای گرانسنگ و مقالات فراوانی به نگارش درآمده است، اما هنوز هزاران راز کشف نشده وجود دارد. سخنانی که در خطبۀ غدیر در شأن و منزلت حضرت علی(ع) توسّط پیامبر اسلام(ص) بیان شده، زمینۀ مساعدی را برای شاعران عارف فراهم آوردهاست، تا بتوانند بسیاری از مفاهیمِ عرفانیِ مندرج در این حدیث را، سرلوحۀ مباحث عرفانی خود قراردهند. مولانا جلالالدّین محمّد بلخی از شاعران سرآمد در این زمینه است که توانسته است با قالب ریزى ادبى غدیر، مبانى اعتقادى آن را بیان کند‏ و در نشر و تداوم پیام غدیر سهم بزرگی داشته باشد.‏ از آن جا که این خطابه سرشار از عرفان و معرفت است، این مقاله به چند جلوۀ عرفانی شاخص (ولایت، انسان کامل، علم شهودی و اتّحاد جان های اولیا) در کلام مولانا پرداخته است. تجلّی ولایت در آثار مولانا یکی از صدها و هزاران جلوۀ پرجاذبه از خطبۀ غدیر است. مولوی از مریدان و دلدادگانِ امام علی علیه السّلام، و به فضائل و مناقب آن حضرت به خوبی واقف است و آن حضرت را نور الهی، مظهر ولایت الهی، دانای علوم غیبی، سرمنشأ خوبی ها و مزیّن به صفات حمیده، نمونۀ اعلای انسان کامل، صاحب مکاشفات و مشاهدات عرفانی و پیشوای سالکان طریقت معرّفی کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

296 - آثارمقام عرفانی«صبر» بر نفس سالک از نظر خواجه عبدالله انصاری با تکیه بر کلام امام علی(ع)
فاطمه (مهناز) توکلی فاطمه حسن پور

از جمله مقامات عرفانی که سالک باید واجد آن گردد تا گرفتار رهزن‌ها و تنگناهای سلوک نشود «صبر» است. در بینش امام علی علیه‌السلام صبر در سیر انسان به سوی حق تعالی اهمیتی ویژه دارد، از همین‌روست که مسیر دستیابی به درجات و آثار آن را توصیف کرده‌اند تا از این طریق انگیزه‌های أکثر

از جمله مقامات عرفانی که سالک باید واجد آن گردد تا گرفتار رهزن‌ها و تنگناهای سلوک نشود «صبر» است. در بینش امام علی علیه‌السلام صبر در سیر انسان به سوی حق تعالی اهمیتی ویژه دارد، از همین‌روست که مسیر دستیابی به درجات و آثار آن را توصیف کرده‌اند تا از این طریق انگیزه‌های رسیدن به این مقام عرفانی تقویت شود. خواجه عبدالله انصاری نیز صبر را یکی از نخستین گام‌های رهروان به سوی حق و مقامی برای عوام و متوسطان می‌داند و با توجه به تاثیر «صبر» در سلوک از نقش آن در کمال نفس پرده بر می‌دارد. با بررسی دیدگاه امام علی علیه‌السلام و خواجه عبدالله انصاری به روش تحلیلی- توصیفی و بررسی اقسام سه‌گانه صبر بر معصیت، صبر بر مصیبت و صبر بر طاعت این نتیجه حاصل شد که تحقق درجات مختلف صبر در سالک باعث تربیت نفس او شده و او را در برابر وساوس و خواطر نفسانی مقاوم می‌کند تا آنجا که با ثبات قدم در سلوک، استعداد بهره‌مندی از مواهب الهی را پیدا کرده و به خداوند تقرب پیدا کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

297 - نگاهی به فلسفه طنز و کاربرد آن در عرفان
عباسعلی وفایی سپیده موسوی

یکی از عرصه های کاربرد طنز در ادبیات فارسی، آثار عرفانی است. نقاط اشتراک میان عرفان و طنز منجر به آن شده است که این دو در شعر عرفانی با یکدیگر تلاقی یابند و در آثار عرفانی با زمینة طنز عرفانی به کار گرفته شوند. بدین گونه که ساختار زبان عرفان و نیز ساختار طنز که بر وجهی أکثر

یکی از عرصه های کاربرد طنز در ادبیات فارسی، آثار عرفانی است. نقاط اشتراک میان عرفان و طنز منجر به آن شده است که این دو در شعر عرفانی با یکدیگر تلاقی یابند و در آثار عرفانی با زمینة طنز عرفانی به کار گرفته شوند. بدین گونه که ساختار زبان عرفان و نیز ساختار طنز که بر وجهی از اجتماع نقیضین استوار است زمینة منطقی و ساختاری کاربرد طنز را ایجاد می کند، همچنین هم عرفان و هم طنز بر شادمانگی روح و آموزش استوار است، لذا عرفان و طنز به لحاظ ساختاری و مفهومی، پیوندی عمیق با یکدیگر دارند و موجب هم پوشانی یکدیگر می شوند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

298 - اثرپذیری آثار فارسی احمد غزالی از کلام امام علی(ع)
سیدعلی اصغر میرباقری فرد سیده مریم روضاتیان عباسعلی ابراهیمی مهر

معارف و تعالیم اهل بیت(ع) یکی از سرچشمه‌های اصیل عرفان اسلامی است و اثرپذیری متون عرفانی از این آبشخور به خوبی مشهود است. فصاحت و بلاغت موجود در کلام و تعالیم امام علی(ع)، از دیرباز تاکنون، نویسندگان پارسی‌گوی را بر آن داشته تا آثار خود را به کلام آن حضرت آراسته کنند. ا أکثر

معارف و تعالیم اهل بیت(ع) یکی از سرچشمه‌های اصیل عرفان اسلامی است و اثرپذیری متون عرفانی از این آبشخور به خوبی مشهود است. فصاحت و بلاغت موجود در کلام و تعالیم امام علی(ع)، از دیرباز تاکنون، نویسندگان پارسی‌گوی را بر آن داشته تا آثار خود را به کلام آن حضرت آراسته کنند. احمد غزالی از نویسندگان برجسته مکتب عرفان است که در آثار خود به خصوص از کلام امام علی(ع) متأثر شده است. در این مطالعه به شیوه نقلی استنادی، گونه‌های مختلف اثرپذیری آثار فارسی احمد غزالی از کلام امام علی(ع) تبیین شده است. اثرپذیری آثار فارسی احمد غزالی از کلام امام بیشتر از نوع گزاره‌ای و به شیوه اقتباس است. از آن جا که آبشخورهای عرفان اسلامی و نیز نسبت عرفان و مکتب اهل بیت(ع) همواره مورد بحث بوده است، این تحقیق می‌تواند به عنوان نمونه، اثرپذیری عرفان اسلامی را از تعالیم اهل بیت(ع) نشان دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

299 - تحلیل‌ ساختاری سلامان و ابسال جامی از منظر رمز و رازهای عرفانی
مهدی ابراهیمی حسینعلی کندی علی اصغر حلبی

Normal0falsefalsefalseEN-USX-NONEAR-SA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt: أکثر

Normal0falsefalsefalseEN-USX-NONEAR-SA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-para-margin:0in; mso-para-margin-bottom:.0001pt; text-align:justify; mso-pagination:widow-orphan; font-size:10.0pt; font-family:"Times New Roman","serif";} >داستان سلامان و ابسال، به رغم بعضی مشابهت‌ها با داستان‌های کهن ایرانی، در اصل اسطوره‌ای یونانی بوده‌است که نخستین بار از طریق ترجمه از یونانی به عربی، به دست حنین‌بن‌اسحق عبادی به شرق رسیده‌است، قصة مزبور، جنبة تمثیلی، فلسفی، رنگ یونانی و اسکندرانی دارد و به احتمال قوی، به افکار هرمسی و نحلة صابئین که هرمس را از پیامبران خود می‌دانند، مرتبط بوده‌است، امّا بعدها، ابن سینا آن را به صورت قصّه‌ای مکاشفه‌ای و عرفانی درآورده؛ یعنی در حقیقت آن را بخشی از «حکمه‌المشرقیّین» خود در مقابل فلسفه‌ مشاء قرارداده‌است، ابن‌طفیل با تصرّفاتی آن را به یک بحث فلسفی تبدیل‌کرده‌ و بعد از او خواجه نصیر‌الدّین طوسی آن را در شرح اشارات شیخ، تفسیر و تأویل کرده‌است، عبدالرّحمان جامی نیز همان اصل روایت حنین‌بن‌اسحق را به فارسی به نظم درآورده‌است،این تحقیق تحلیلی و توصیـفی است که با استفـاده از اسناد کتابخـانه‌‌ای،نگارنده به تحلیـل محتوای مطالب پرداخته است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

300 - روایت غدیر‌خم و اشارات عرفانی در آثار نگارگری دوره صفویه
مهناز شایسته فر

از دیدگاه شیعیان و مفسران شیعی، واقعه غدیرخم و اعلام جانشینی حضرت علی(ع) از سوی پیامبر اکرم(ص)، یکی از بزرگ ترین وقایع تاریخی صدر اسلام به شمار آمده و از اهمیت خاصی، بویژه برای اثبات حقانیت ولایت امیرالمومنین(ع)، برخوردار بوده است. در میان شرح حدیث و روایت غدیر خم، اشار أکثر

از دیدگاه شیعیان و مفسران شیعی، واقعه غدیرخم و اعلام جانشینی حضرت علی(ع) از سوی پیامبر اکرم(ص)، یکی از بزرگ ترین وقایع تاریخی صدر اسلام به شمار آمده و از اهمیت خاصی، بویژه برای اثبات حقانیت ولایت امیرالمومنین(ع)، برخوردار بوده است. در میان شرح حدیث و روایت غدیر خم، اشارات بسیاری نیز به آیات نازل شده از سوی خداوند در این زمینه از جمله آیه تبلیغ و آیه اکمال شده است. این واقعه به دلیل اهمیت و جایگاه خود در میان شیعیان در عرصه‌های مختلف هنری، اجتماعی، سیاسی و نیز در زندگی عادی مردم، بازخوردی ویژه داشته است. در این میان، نگارگری اسلامی- ایرانی نیز مجال و فرصتی مناسب برای به تصویر کشیدن و متجلی ساختن داستان‌ها و مضامین مختلف، بویژه مضامین دینی- مذهبی در اختیار نگارگران قرار داده است. از جمله مضامینی که با سفارش حاکمان و حامیان شیعی مذهب کتابت و مصور شده، واقعه غدیرخم است. بیشتر نگاره‌های به دست آمده از این مضمون، متعلق به نسخ خطی دوره صفویه با نگرش خاص شیعی است. این کتب شامل آثارالباقیه، حبیب‌السیر، فال‌نامه، آثار المظفر، احسن‌الکبار، روضه الصفا، حمله حیدری و اثر استاد فرشچیان می‌باشد. اکثر نگاره‌های به دست ‌آمده از این نسخ، واقعه را تقریباً با همان شرح و تفسیر حدیث غدیر در دشتی فراخ نمایش داده اند، اما برخی نگاره‌ها نیز با نماد و مفهومی متفاوت، شأن ولایت حضرت را با توجه به احادیث، روایات و آیات قرآنی نشان داده‌اند. این مقاله نیز با توجه به شأن و جایگاه ولایت حضرت علی(ع)، به شرح و بررسی روایت غدیر در آثار نگارگری و نمونه‌های به دست آمده، پرداخته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

301 - بررسی تطبیقی مراتب قیامت ازدیدگاه سیدحیدرآملی و میرسیدعلی همدانی
سیروس مرادی محمد ابراهیم مالمیر اسماعیل منصوری‌لاریجانی

معاد و قیامت از موضوعات اساسی ومهم مورد توجه عرفای اسلامی است؛ در ادوار مختلف، عارفان محقق هریک به نحوی درباب حقیقت، انواع، مراتب، وچیستی آن سخن گفته اند. بر این اساس این پژوهش که به روش اسنادی صورت گرفته است به بررسی تطبیقی مراتب قیامت از منظر سی حیدر آملی و میرسیدعلی أکثر

معاد و قیامت از موضوعات اساسی ومهم مورد توجه عرفای اسلامی است؛ در ادوار مختلف، عارفان محقق هریک به نحوی درباب حقیقت، انواع، مراتب، وچیستی آن سخن گفته اند. بر این اساس این پژوهش که به روش اسنادی صورت گرفته است به بررسی تطبیقی مراتب قیامت از منظر سی حیدر آملی و میرسیدعلی همدانی دو عارف بزرگ شیعی- قرن هشتم ه. ق- پرداخته است و به این نتیجه رسیده است که سیدحیدر برمبنای معرفت‌شناسی تثلیثی و مبانی هستی شناسی و انسان شناختی عرفانی، از دو منظر مراتب قیامت را مورد توجه، تحلیل وبررسی قرارداده و دو گونه تقسیم کرده و برای هر قسم، دوازده مرتبه ترسیم نموده است. میرسیدعلی نیز در ابتدا بر مبنای معرفت شناسی مربعی اسرار نقطه و عدد چهار، چهارمرتبه قیامت را ترسیم وتبیین می کند سپس بر مبنای معرفت شناسی تثلیثی واطوار باطنی انسان سه قسم قیامت راتقسیم، تحلیل و بررسی می نماید.سیدحیدر آملی به عنوان یک نظریه پرداز بزرگ عرفان شیعی در تحلیل مراتب قیامت، رویکرد نظری ایشان بر رویکرد عملی و سلوکی، غلبه مشهود دارد ولی رویکرد میرسیدعلی همدانی با توجه به پیر و مرشد بودن، بیشتر جنبه سلوکی، تربیتی و کاربردی دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

302 - سیمای نوع‌دوستانه امام علی(ع) در اندیشه عطار و مولوی
بشیر اشرفی قربان علمی

پژوهش حاضر، با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی سیمای نوع دوستانه و ایثارگرانه امام علی(ع) در اندیشه عطار و مولوی پرداخته است. مطالعه آثار آن ها نشان می دهد که علت اقبال انسان امروزی به اندیشه های آن دو، به تأکید آن ها بر ارزش، حرمت و کرامت انسان برمی گردد و مه أکثر

پژوهش حاضر، با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی سیمای نوع دوستانه و ایثارگرانه امام علی(ع) در اندیشه عطار و مولوی پرداخته است. مطالعه آثار آن ها نشان می دهد که علت اقبال انسان امروزی به اندیشه های آن دو، به تأکید آن ها بر ارزش، حرمت و کرامت انسان برمی گردد و مهمترین جلوه آن، دوست داشتن آن ها و خدمت نمودن به آن ها، یعنی نوع دوستی است. آن دو در آثار خود، علاوه بر مدح صادقانه و پاک امام علی(ع) و بیان ویژگی های وی، اشاراتی به حوادث مهم زندگی او دارند، که بیانگر شخصیت نوع دوستانه و ایثارگرانه اوست که خدا درباره‌ اش می‌فرماید: و برخی از مردم براى به‌دست آوردن خشنودى خدا جان خویش را فدامی‌کنند. آن ها امام علی(ع) را الگوی بزرگ فضایل اخلاقی، به ویژه محبت، اخلاص، نوع دوستی و ایثار ستوده و مردم را به پیروی از او ترغیب نموده اند. زیرا او، که به گفته عطار کوه حلم و باب علم و قطب دین است، اصل نخست در معاشرت با مردم را محبت، احترام و دوستی دیگران دانسته و خطاب به مالک می فرماید: قلب خویش را از مِهر مردم و دوستی و لطف آنان سرشار کن. درواقع سیره عملی زندگی ایشان احترام کامل و اعتماد به دیگران بوده است. مولوی نیز او را "افتخار هر نبی و هر ولی" دانسته و او را مولای همه زنان و مردان مؤمن می خواند که همواره نوع دوستی را یکی از اصول مهم تعالیم خود شمرده و قلبش مملو از دوست داشتن مردم و هدایت آن ها بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

303 - تعلیم ناخودآگاه در قصه‌های مثنوی(با نگاهی به حکایت‌های شرح سروری بر دفتر چهارم مثنوی معنوی)
بیتا نوریان علی محمد سجادی

از جمله شیوه های مؤثر ارتباط با ناخودآگاه مخاطب در متون عرفانی به منظور القای بهتر آموزه‌های عارفانه، استفاده از تمثیل و استعاره است که در این ساحت، می‌توان با ابعاد ژرف‌تری از روان آدمی ارتباط برقرار کرد و به شکلی غیرمستقیم تأثیر فراوانی در امر آموزش افراد گذاشت. این ر أکثر

از جمله شیوه های مؤثر ارتباط با ناخودآگاه مخاطب در متون عرفانی به منظور القای بهتر آموزه‌های عارفانه، استفاده از تمثیل و استعاره است که در این ساحت، می‌توان با ابعاد ژرف‌تری از روان آدمی ارتباط برقرار کرد و به شکلی غیرمستقیم تأثیر فراوانی در امر آموزش افراد گذاشت. این روش، از جمله روش‌های مشترک میان تکنیک های روانشناسانه مدرن و متون تعلیمی صوفیانۀ ادب فارسی است. تمثیل، استعاره و کهن الگوها که بخش مهمی از ژرف ساخت متن های ادبی عارفانه را تشکیل می دهد، باوجود تعاریف کمابیش مشخصی که از آنها، از سوی یونگ و برخی روانشناسان دیگر ارائه شده است، برای مخاطبان آشناست، اما هنوز ماهیت این بخش از روان آدمی و ارتباط آن با پیش زمینه‌های فرهنگی و قومی و عصبی انسان جای بحث فراوانی دارد و بکارگیری آن‌ها در قصه‌های عرفانی و آثار کلاسیک ادبی و تشریح و واکاوی آن‌ها می‌تواند این شگردها را تفسیر کند. مثنوی، مهم‌ترین متن ادب فارسی در استفاده از این شگردهاست که مولانا عمیق‌ترین موضوعات حکمی و عارفانه را در قالب تمثیل های ساده و پیچیده طرح و ارائه می‌کند. شرح سروری، یکی از شروح مفصل بر مثنوی است که شارح خود نیز به آوردن حکایاتی در ایضاح و اثبات آموزه‌های مثنوی می‌پردازد. در این پژوهش با تحلیل برخی از تمثیلات مثنوی و حکایت‌های شرح سروری به معرفی و تبیین زوایایی از تفکرات و حوزه‌های تعلیمی مولانا از این منظر پرداخته و دریافته می‌شود که بسیاری از فنون‌ روش‌های روان درمانگرانه امروزین در قصه‌ها و تمثیل‌های مثنوی جریان دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

304 - بررسی محتوایی و اجمالی «مجمع البحار» محمدتقی مظفرکرمانی از منظر عرفانی
مینا خادم الفقرا نصرالله شاملی

ظهور قرآن به عنوان معجزۀ پیامبر اسلام(ص) باعث پیدایش علوم بسیاری از جمله علم تفسیر شد. از انواع علوم تفسیری می‌توان به تفاسیر عرفانی قرآن مجید اشاره کرد که در دوره‌های مختلف، آثار زیادی در این باره خلق شده است. یکی از آثار ارزشمندی که در این زمینه نگاشته شده است، اثر ار أکثر

ظهور قرآن به عنوان معجزۀ پیامبر اسلام(ص) باعث پیدایش علوم بسیاری از جمله علم تفسیر شد. از انواع علوم تفسیری می‌توان به تفاسیر عرفانی قرآن مجید اشاره کرد که در دوره‌های مختلف، آثار زیادی در این باره خلق شده است. یکی از آثار ارزشمندی که در این زمینه نگاشته شده است، اثر ارزشمند مجمع البحار تألیف محمدتقی مظفر کرمانی ملقب به مظفرعلیشاه از علما و عرفای بزرگ اوایل قرن دوازدهم (هـ.ق) و از اجداد مرحوم ناظم الاطبا است. این اثر، تفسیر منثور عرفانی سورۀ مبارکۀ حمد است. قبل از این رساله، مظفر علیشاه مثنوی بحرالاسرار را که تفسیر عرفانی و منظوم سورۀ حمد است، سروده بود و بنا به گفتۀ خود او، در اواخر عمر، برای اینکه این اثر مورد استفادۀ عموم مردم قرار گیرد، تفسیر مذکور را به نثر تألیف کرد و آن را به مجمع البحار موسوم گردانید. در این مقاله به بررسی اجمالی و محتوایی این اثر، که یکی از تفاسیر مهم و ناشناختۀ عصر قاجار است، پرداخته شده و کوشش شده است تا جایگاه این تفسیر منثور عرفانی که بر اساس نظریۀ مکتب وحدت وجود است، بازشناسی شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

305 - مفهوم دیگری و دیگرستیزی و دیگرپذیری در مثنوی مولانا
محمد ذاکری حشمت الله آذرمکان نجمه دری عبدالله فروزان فر

دیگری از مفاهیم فلسفی‌ای است که از قرن بیستم در آثار فیلسوفانی چون ‌هایدگر، سارتر و بوبر و لویناس مطرح شده است.اگر چه در فلسفه اسلامی مفهوم دیگری به صورت یک مساله مطرح نشده است اما در ادبیات فارسی به شکل‌های مختلفی چون اقلیت‌های دینی، قومی و زبانی به این پدیده پرداخته ش أکثر

دیگری از مفاهیم فلسفی‌ای است که از قرن بیستم در آثار فیلسوفانی چون ‌هایدگر، سارتر و بوبر و لویناس مطرح شده است.اگر چه در فلسفه اسلامی مفهوم دیگری به صورت یک مساله مطرح نشده است اما در ادبیات فارسی به شکل‌های مختلفی چون اقلیت‌های دینی، قومی و زبانی به این پدیده پرداخته شده است. نگاه مولانا در کتاب مثنوی معنوی‌اش به مساله دیگری به دو گونه است که هر دو نگاه، برخاسته از ویژگی‌های شخصیتی و فکری خود او و ضرورت‌های فضای فرهنگی عصر زندگی شاعر است. در نگاه اول مولانا در قامت یک فقیه مدرسه‌ای وامدار بر ساخته‌های پیشین درباره دیگری‌های مطرح در جامعه زمان خویش است و داوری‌هایی را روایت می‌کند که خود هیچ نقشی در تولید آن نداشته است و رنگی از ستیز با دیگری در قالب تحقیر، طرد و نفی را به همراه دارد. در نگاه دوم اما، دنیای مولانا بسیار متفاوت بوده و اندیشه خود وی و تجربیات شخص‌اش، شکل‌دهنده و تعریف‌کننده مفهوم دیگری است. اگر در نگاه اول، شاعر روایتگر اندیشه‌های دیگران است در نگاه دوم، خود دست به تولید معرفت می‌زند و در این افق جدید با کمک بن مایه‌های اندیشه عرفانی، بسیاری از بر ساخته‌های مرسوم پیشین را بر نتافته و تکرار نمی‌کند و با نگاهی انسانی و عرفانی، هستی و انسان را روایت می‌کند و از این رهگذر مفهوم دیگری نیز از تعاریف سابق خود دور و بازتعریف می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

306 - تربیت عرفانی از منظر علامه طباطبایی(ره)
مرآت امین الرعایا امیر جوان آراسته علی اکبر افراسیاب پور حسین خسروی

در فلسفۀ تعلیم و تربیت معاصر به تربیت عرفانی جایگاه اندکی داده شده است و یکی از نظریه‌پردازان آن علامه طباطبایی (1360-1281 ش) در رساله لب اللباب و آثار دیگر خود به معرفی تعلیم و تربیت عرفانی می‌پردازد و در رساله‌الولایه این تربیت را در قالب سیر و سلوک علمی و عملی به صور أکثر

در فلسفۀ تعلیم و تربیت معاصر به تربیت عرفانی جایگاه اندکی داده شده است و یکی از نظریه‌پردازان آن علامه طباطبایی (1360-1281 ش) در رساله لب اللباب و آثار دیگر خود به معرفی تعلیم و تربیت عرفانی می‌پردازد و در رساله‌الولایه این تربیت را در قالب سیر و سلوک علمی و عملی به صورت تطبیقی مطرح می‌نماید. در طرح نظر خود از عرفان نظری و هستی‌شناسی عرفانی و آشنایی با حقایق دین آغاز می‌کند و در عرفان عملی به تأثیر دعاها، مراقبه، ذکر و فکر، خلوت و طهارت، نیت و ارادات و مانند آن می‌پردازد و کلیدهای تربیت عرفانی را در منازل و مقامات سلوکی دنبال می‌کند و طرحی جامع برای برنامه‌ریزی در تدوین یک الگوی تربیتی ارائه می‌دهد که در این مقاله تلاش می‌گردد عناصر اصلی آن شناسایی و معرفی شوند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

307 - ظهور معنویت و عرفان در شعر شوریده شیرازی
شیرین بقایی

10.2234/erfan.2023.708529

فصیح الملک، شوریده شیرازی (متوفی 1345ق) را آخرین شاعر سبک بازگشت ادبی خوانده‌اند که از روشندلان نابغه در ادب فارسی به شمارمی‌آید، دوران پرتلاطم زندگی او در پایان عصر قاجاریه و ابتدای دوران پهلوی و حوادث انقلاب مشروطه، شعر او را دارای فراز و فرودهایی می‌کند که به سوی معن أکثر

فصیح الملک، شوریده شیرازی (متوفی 1345ق) را آخرین شاعر سبک بازگشت ادبی خوانده‌اند که از روشندلان نابغه در ادب فارسی به شمارمی‌آید، دوران پرتلاطم زندگی او در پایان عصر قاجاریه و ابتدای دوران پهلوی و حوادث انقلاب مشروطه، شعر او را دارای فراز و فرودهایی می‌کند که به سوی معنویت و عرفان نیز گرایش‌هایی را نشان می‌دهد در این مقاله با روش تحلیلی و با استناد به منابع دست اول و اشعار شاعر، سرودهایی که ارتباط با معنویت و عرفان داشته‌‌اند، تحلیل شده‌اند و عشق الهی و تمایل به وحدت وجود و تزکیۀ نفس تا گرایش به انسان کامل در آن دنبال می‌شود و به ویژه اشعار صوفیانۀ او دربارۀ امام علی(ع) چشمگیر است که با ارادت به امام حسین(ع) و امام رضا(ع) تکمیل می‌گردد و این امامان را در قامت انسان کامل عرفانی ترسیم می‌نماید و نتیجه‌گیری می‌شود که این شاعر دارای تمایلات معنوی و عرفانی بوده است و در دوران پختگی و دهه‌های پایانی عمر این گرایش افزایش یافته است. اصول معنوی را سرلوحۀ آموزه‌های خود در اغلب اشعار قرارمی‌دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

308 - فتوّت و جوانمردی در سیره و کلام حضرت علی (ع)
علی زرینی رضا سمیع‌زاده

فتوّت شعبه‌ای از علم تصوف است که راه و رسم‌های آن ساده، عملی و درخور فهم عامه مردم است. حضرت علی (ع) فتوّت و جوانمردی را بهترین جلوه دین و زیباترین زینت انسان می‌دانند. آنچه که حضرت علی (ع) را برای جوانمردان و اهل فتوّت در جایگاه قطب فتوّت نشانده، ویژگی‌های اخلاقی آن حض أکثر

فتوّت شعبه‌ای از علم تصوف است که راه و رسم‌های آن ساده، عملی و درخور فهم عامه مردم است. حضرت علی (ع) فتوّت و جوانمردی را بهترین جلوه دین و زیباترین زینت انسان می‌دانند. آنچه که حضرت علی (ع) را برای جوانمردان و اهل فتوّت در جایگاه قطب فتوّت نشانده، ویژگی‌های اخلاقی آن حضرت است که در اعمال و کلام آن بزرگوار پدیدار است. ویژگی‌های اخلاقی آن امام همام از دیرباز مورد توجه علمای اخلاق و نگارندگان بوده است لذا در بسیاری از متون دینی و فتوّت‌نامه‌ها به سیره پاکیزه آن بزرگوار استناد و استدلال نموده‌اند. در این پژوهش شرایط، نشانه‌ها، آیین و اصول فتوّت و جوانمردی در سیره و کلام آن حضرت مورد بررسی قرار گرفته و به صفات و خصلت‌های امیرالمؤمنین به‌عنوان قطب فتوّت و سرمشق جوانمردان پرداخته شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

309 - بررسی کرامات امام علی(ع) و تصویر ایشان در خواب‌ها و رویاهای صوفیه در متون عرفانی
وحیده داداش‌زاده غلامعلی آریا علیرضا ابراهیم

در این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی کرامات امام علی (ع) که در متون صوفیه باقی مانده اند وتصورمی شود که بخشی از تصور ایشان از حضرت بر پایه همین کرامات شکل گرفته باشد و تصویر امام علی(ع) و جایگاه و نقش خواب و رویا در کشف و شهود عرفا پرداخته شده است. این بررسی نشان أکثر

در این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی کرامات امام علی (ع) که در متون صوفیه باقی مانده اند وتصورمی شود که بخشی از تصور ایشان از حضرت بر پایه همین کرامات شکل گرفته باشد و تصویر امام علی(ع) و جایگاه و نقش خواب و رویا در کشف و شهود عرفا پرداخته شده است. این بررسی نشان می‌دهد که یکی از مهمترین کارکردهای خواب عرفا حل بسیاری از مسائل و دغدغه‌های ذهنی آنان بوده است که بیشتر در حوزه مسائل دینی و عرفانی هستند. آن ها علاوه بر این که این مسائل را از طریق خواب بیان می‌کردند، از این طریق بر تاثیرگزاری آن بر مخاطبان هم می‌افزودند؛ چون حل این مسائل در خواب از زبان خدا، پیامبر(ص) و مشایخ صوفیه انجام می‌شده است. علاوه بر حل مسائل در خواب عرفا، مکاشفاتی از نوع الهام مشاهده می‌شود که از وقایعی که هنوز در واقعیت اتفاق نیفتاده، خبرمی دهند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

310 - بررسی دیدگاه دکتر علی شریعتی درباره عرفان و تصوف
فاطمه سلیمانی کوشالی عظیم حمزئیان محمودرضا اسفندیار

دکتر علی شریعتی یکی از اثرگذارترین متفکران و روشنفکران دینی ایران در قرن حاضر بود که نقش برجسته ای در عرصه های دینی، سیاسی و اجتماعی عصر خود و پس از خود ایفا کرد. یکی از عناصر اصلی تفکر شریعتی، توجه به عرفان و تصوف بوده که در آثارش بارها بر نقش آن در عروج روح آدمی و نیز أکثر

دکتر علی شریعتی یکی از اثرگذارترین متفکران و روشنفکران دینی ایران در قرن حاضر بود که نقش برجسته ای در عرصه های دینی، سیاسی و اجتماعی عصر خود و پس از خود ایفا کرد. یکی از عناصر اصلی تفکر شریعتی، توجه به عرفان و تصوف بوده که در آثارش بارها بر نقش آن در عروج روح آدمی و نیز شکل گیری ایدئولوژی مورد نظر خود که متشکل از سه گانة عرفان، برابری، آزادی است؛ تأکید داشته است. نگاه شریعتی به عرفان، هم سو با بسیاری از روشنفکران آن دوره، نگاهی منتقدانه بود تا بتواند با پالایش این میراث پر بها، از آن به نفع اهداف اجتماعی سازنده بهره گیرد. این رویکرد سبب شد تا او ضمن ارج نهادن به بسیاری از دست آوردهای ارزشمند عرفانی و عارفان برجسته، به بیان نقاط منفی این میراث عظیم نیز بپردازد. نگاه تطبیقی شریعتی به ادیان و به تبع آن به عرفان و تصوف و نیز تأثیر وی از نهضت پروتستان و جریان اومانیسم، او را به خوانشی از عرفان رساند که در آن دغدغه های انسان قرن بیستمی که از یک سو به دنبال اثبات جایگاه خود در هستی و تکیه بر اراده، آزادی و اختیار اوست و از سوی دیگر در جستجوی معنا نیز هست، پاسخ گفته شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

311 - مورخ شهیر، عارف گمنام شرف‌الدین علی یزدی در آینة «التوحید من نفس الرحمن»
ناصر خراسانی داود چوگانیان غلامعلی آریا علیرضا ابراهیم

یکی از عرفای گمنام قرن نهم شرف‌الدین علی یزدی است که به واسطة اثر معروف خود، ظفرنامه تا‌‌‌‌‌‌کنون به عنوان مورخی شهیر از وی یاد شده؛ هرچند کشف آثار و تحقیقات معاصر ابعاد دیگر شخصیت علمی‌او را هویدا کرده است لیکن معرفی نسخة خطی تازه یاب رساله تهلیلیة التوحید من نفس الرحم أکثر

یکی از عرفای گمنام قرن نهم شرف‌الدین علی یزدی است که به واسطة اثر معروف خود، ظفرنامه تا‌‌‌‌‌‌کنون به عنوان مورخی شهیر از وی یاد شده؛ هرچند کشف آثار و تحقیقات معاصر ابعاد دیگر شخصیت علمی‌او را هویدا کرده است لیکن معرفی نسخة خطی تازه یاب رساله تهلیلیة التوحید من نفس الرحمن سبب پیدایی و شناخت وجهة عرفانی این مورخ، ادیب، ریاضی دان، منجم، لغوی و موسیقی دان یزدی شده که تا کنون مهجور مانده است. در این پژوهش ضمن واکاوی زندگی و شخصیت معنوی شرف‌الدین علی یزدی کوشش شده است با بررسی‌اندیشه های عرفانی وی در سه مقولة اساسی خداشناسی، هستی شناسی و انسان شناسی، منظومة عرفانی این دانشمند تبیین شود. شرف‌الدین علی یزدی قائل به وحدت ذاتی در ضمن کثرات رتبی است و آفرینش عالم را که صورتی از نَفَس رحمانی است، نمایشی مترتب بر ظهور اسمای حسنی و بر مدار عشق می‌داند. قرائن و شواهد تاریخی حکایت از تبعیت وی از شاه نعمت الله ولی در سلوک داشته و طی طریق در کنار اشتغالات سیاسی و اجتماعی وی بسیار بارز و حائز اهمیت است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

312 - کاربرد نجوم در تبیین مفاهیم عرفانی- تعلیمی بر مبنای شعر نظامی، انوری و ناصرخسرو
بهناز شهنوازی

گرایش به تعلیم و اخلاق و عرفان در تمام ادوار شعر فارسی وجود دارد؛ آن چه وجه تمایز اشعار در سبک ها و گفتمان های مختلف می شود، نحوة بیان شعرا و اندیشمندان است. در شعر انوری و ناصرخسرو، بخشی از اشعار تعلیمی با کمک تصاویر ادبی ساخته شده از صور فلکی است. شاعر با استفاده از ج أکثر

گرایش به تعلیم و اخلاق و عرفان در تمام ادوار شعر فارسی وجود دارد؛ آن چه وجه تمایز اشعار در سبک ها و گفتمان های مختلف می شود، نحوة بیان شعرا و اندیشمندان است. در شعر انوری و ناصرخسرو، بخشی از اشعار تعلیمی با کمک تصاویر ادبی ساخته شده از صور فلکی است. شاعر با استفاده از جایگاه رفیع ستاره ها و سیاره ها، سعد و نحس بودن و... به تعلیم روی می آورد. در شعر نظامی، علاوه بر اشعار تعلیمی، تعالیم عرفانی نیز با کمک همین صور فلکی و مبانی علم نجوم ارائه می شود. در این پژوهش در پی ارائه گزارشی از شیوة بیان این شاعران هستیم. پژوهش بر مبنای شیوه توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای انجام شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

313 - بررسی چگونگی نسبت بین حق‌تعالی وخلق در نگاه عرفانی امام‌علی(ع)
روح اله جعفری

حضرت حق تعالی نسبتی با خلق را داراست که از بیانات ژرف امیر مؤمنان حضرت علی (ع)، قابل استنباط می باشد. به جهت خلأ جدی کتب عرفانی از بحث متمرکز و جامعِ نقلی- استدلالی در موضوع و نیاز اساسی به بررسی سنجش رانه برداشت های وحدت وجودیِ بزرگان اهل فن در این باب، پژوهش حاضر با أکثر

حضرت حق تعالی نسبتی با خلق را داراست که از بیانات ژرف امیر مؤمنان حضرت علی (ع)، قابل استنباط می باشد. به جهت خلأ جدی کتب عرفانی از بحث متمرکز و جامعِ نقلی- استدلالی در موضوع و نیاز اساسی به بررسی سنجش رانه برداشت های وحدت وجودیِ بزرگان اهل فن در این باب، پژوهش حاضر با هدف بررسی چگونگی نسبت بین حق تعالی و خلق در نگاه عرفانی امام علی(ع) در مأثورات حضرت، با رویکرد اسنادیِ معتبر و به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. بنا به نتایج یافته های پژوهش، حضرت حق که مبدأ هستی است در همه عالَم سریان دارد. خداوند در حدود و مراتب اشیاء داخل نیست و درعین حال از حیثِ وجودی، از عالَم خارج نیست. این معنا، همان معیّت قیّومی حق تعالی با خلق می باشد. بنابراین، همه خلق، شؤون و مراتب ظهورِ وجودِ خداوند هستند. البته شأن، هرگز در حدی نیست که معیت با ذات حق داشته باشد. یعنی هیچ موجودی در مرتبه ذات حق تعالی نیست تا با او معیّت داشته باشد. به همین جهت، حق تعالی در مقام ذات، تنهایِ تنهاست و در مقام ظهور، دارای معیّت قیّومی با خلق می باشد. یافته های تحقیق، تأیید فحواییِ وحدت وجود به معنای صحیح کلمه را نیز دربردارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

314 - تجزیه علیت بین عملکرد دانه و برخی صفات زراعی لوبیا (Phaseolus vulgaris L.) درشرایط کنترل و آلودگی ویروس موزائیک معمولی لوبیا (Bean Common Mosaic Virus)
محمد مجتبی کامل منش ساسان قاسمی آنیتا نماینده

به منظور بررسی روابط علت و معلولی عملکرد دانه با برخی صفات زراعی در ژنوتیپ های لوبیا و تعیین سهم آن دسته از صفات که بیشترین تأثیر را بر عملکرد دارند، آزمایشی با 25 ژنوتیپ در دو شرایط بدون آلودگی و آلودگی به وسیله ویروس موزائیک معمولی لوبیا (Bean common mosaic virus ) در أکثر

به منظور بررسی روابط علت و معلولی عملکرد دانه با برخی صفات زراعی در ژنوتیپ های لوبیا و تعیین سهم آن دسته از صفات که بیشترین تأثیر را بر عملکرد دارند، آزمایشی با 25 ژنوتیپ در دو شرایط بدون آلودگی و آلودگی به وسیله ویروس موزائیک معمولی لوبیا (Bean common mosaic virus ) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. ابتدا ضرایب همبستگی فنوتیپی صفات با یکدیگر محاسبه شد. در شرایط بدون آلودگی صفات تعداد ساقه فرعی، شاخص برداشت و طول دوره زایشی و در شرایط آلودگی تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در غلاف و شاخص برداشت با عملکرد دانه همبستگی معنی دار در سطوح احتمال 05/0 و 01/0 نشان دادند. جهت تعیین سهم صفاتی که بیشترین تأثیر را بر عملکرد دانه داشتند از تجزیه رگرسیون گام به گام و متعاقب آن از تجزیه علیت استفاده شد. در تجزیه رگرسیون گام به گام صفت عملکرد دانه به عنوان متغیر وابسته وسایر صفات به عنوان متغیر مستقل قرار گرفتند. در شرایط بدون آلودگی به ترتیب صفات تعداد ساقه فرعی، شاخص برداشت، وزن بوته و طول ساقه اصلی وارد مدل رگرسیونی شده و در مجموع 84 درصد از تغییرات عملکرد را توجیه نمودند. در شرایط آلودگی نیز به ترتیب شاخص برداشت، وزن بوته و تعداد دانه در غلاف وارد مدل گردیدند و مجموعاً 93 درصد از تغییرات عملکرد را توجیه نمودند و به دلیل معنی دار بودن ضرایب رگرسیون ناقص در مدل باقی ماندند. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق شاخص برداشت به عنوان یک معیار گزینش مناسب جهت انتخاب ارقام پر محصول لوبیا در هر دو شرایط بدون آلودگی و با آلودگی معرفی شد. بعد از این صفت بر اساس نتایج حاصل از تجزیه علیت در شرایط بدون آلودگی، صفت تعداد ساقه فرعی و در شرایط آلودگی، تعداد دانه در غلاف به عنوان معیارهای مناسب معرفی می گردند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

315 - بررسی سیاست های ایجاد پیاده راه در افزایش کیفیت سکونت شهروندان (نمونه موردی: پیاده راه بوعلی شهر همدان)
مهدی مطهری تبار مهدیه حسینی نیا

ورود اتومبیل به داخل شهرها آسایش بیشتر برای بشریت ایجاد شد و این امر باعث ایجاد تغییرات بسیاری در زندگی روزمره انسان ها گشت. ساختار کلی شهر ها تغییر کرد و خیابان کشی ها فضا های پیاده را کم رنگ تر کرد و این امر به خودی خود باعث تغییرات زیادی در محل سکونت ، کیفیت فضای سکو أکثر

ورود اتومبیل به داخل شهرها آسایش بیشتر برای بشریت ایجاد شد و این امر باعث ایجاد تغییرات بسیاری در زندگی روزمره انسان ها گشت. ساختار کلی شهر ها تغییر کرد و خیابان کشی ها فضا های پیاده را کم رنگ تر کرد و این امر به خودی خود باعث تغییرات زیادی در محل سکونت ، کیفیت فضای سکونت در ابعاد گوناگون اجتماعی، فرهنگی، زیست ‌محیطی، اقتصادی و غیره به وجود آورده است. اما با گذشت با درگیر شدن تمام جنبه های زندگی به ابزارات صنعتی نیاز به انسان محور شدن شهرها احساس گشت و یکی از ابعاد این رویکرد ایجاد خیابان‌های مخصوص پیاده در مرکز شهر است این ویژگی، جنبه های همچون اتصال، خوانایی، ایمنی و امنیت و دسترسی به خدمات موردنیاز افراد پیاده را در برمی‌گیرد اما قبل از تبدیل شدن این معابر به پیاده راه برای ساکنان باید فکر چاره اندیشیده شود تا طرح مورد نظر دارای کیفیت خوب و قابل قبولی برای شهروندان گردد.پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی و ترکیبی با بررسی نمونه موردی است. برای گردآوری داده های پژوهش و سنجش نظر کاربران از روش میدانی، مطالعات کتابخانه ای و پرسشنامه و پیمایش میدانی استفاده شده است. در تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار , spss استفاده شده است. طبق نتایج بدست آمده مشخص گردید که پیاده راه بوعلی با بسیاری از معیار ها و شاخص های پیاده راه سازی مطابقت دارد اما یک سری مسائل و مشکلات وجود که با دارا بودن پتاسیل این پیاده راه در جهت ارتقا کیفیت سکونت قابل حل و پیگیری آن ها می تواند نقش اساسی ایفا کند. اهدافی که پژوهش مورد نظر دنبال می کند، بهبود دسترسی ها، توسعه پارکینگ عمومی ،نور پردازی ، احیای بافت فرسوده، مبلمان شهری ، نمای یک دست تعامل فرهنگی، امنیت، رفاه اجتماعی، افزایش گردشگری رونق فروش صنایع دستی، افزایش اعتبار محل، بهبود معیشت افراد منطقه ،کاهش آلودی صوتی، کاهش آلایندگی، افزایش فضای سبز می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

316 - «بررسی و تحلیل نقش «امر و نهی» در دفتر پنجم مثنوی مولوی»
معصومه حبیب وند محمدصادق تفضلی

پژوهش حاضر با عنوان بررسی و تحلیل نقش امر و نهی در دفتر پنجم مثنوی مولوی در پی آن است تا با شیوه‌ی تحلیلی- کتابخانه‌ای، دو اصطلاح از اصطلاحات رایج فرهنگ اشعار مولانا یعنی: امر و نهی را با استناد به دفتر پنجم مثنوی معنوی و اصول علم معانی مورد بررسی قرار داده و بدین طریق أکثر

پژوهش حاضر با عنوان بررسی و تحلیل نقش امر و نهی در دفتر پنجم مثنوی مولوی در پی آن است تا با شیوه‌ی تحلیلی- کتابخانه‌ای، دو اصطلاح از اصطلاحات رایج فرهنگ اشعار مولانا یعنی: امر و نهی را با استناد به دفتر پنجم مثنوی معنوی و اصول علم معانی مورد بررسی قرار داده و بدین طریق چیستی و چگونگی این دو اصطلاح را، به منظور کشف معانی ثانوی برخی ابیات در این اثر یاد شده به خواننده بنمایاند که: هدف از قواعد و اصول علم معانی بررسی و جستن معانی تحت لفظی جملات نیست بلکه بررسی و جستن معانی ثانویه جملات است که می‌تواند آن را افاده کند. در این علم جملات به دو دسته‌ی خبری و انشایی تقسیم می‌گردند. جملات خبری جملاتی است که صدق و کذب بر آنها وارد است و در مقابل جملات انشایی که احتمال صدق و کذب در آن نرود. در بررسی‌های انجام شده در این پژوهش معلوم می‌شود که مثنوی مولوی اثری عرفانی و تعلیمی است و بدیهی است که جملات امر و نهی در آن کارکرد وسیعی دارد خاصه اینکه ذهن مولانا مفاهیم و موضوعات اخلاقی و عرفانی را به شیوه‌های گوناگون در ذهن و ضمیر خواننده و شنونده تاثیرگذاراست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

317 - مقایسۀ استعارۀ دستوری گذرایی در شعر تعلیمی و عاشقانۀ سعدی
فرخنده زاده هفت تنانیان شاهرخ حکمت محسن ایزدیار

استعارۀ گذرایی، یکی از استعاره‌های دستوری است که در دستور نقش‌گرای نظام‌مند هلیدی، بدان پرداخته می‌شود. این مقاله می‌کوشد که استعارۀ گذرایی را در دو گونۀ ادبی تعلیمی و عاشفانۀ سعدی مقایسه کند. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و مقایسه‌ای است یافته‌های این مطالعه عبارتند أکثر

استعارۀ گذرایی، یکی از استعاره‌های دستوری است که در دستور نقش‌گرای نظام‌مند هلیدی، بدان پرداخته می‌شود. این مقاله می‌کوشد که استعارۀ گذرایی را در دو گونۀ ادبی تعلیمی و عاشفانۀ سعدی مقایسه کند. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و مقایسه‌ای است یافته‌های این مطالعه عبارتند از: روساخت بندها نشان می‌دهد که بر خلاف انتظار، در شعر عاشقانۀ سعدی، بسامد فرایند مادی بیشتر از فرایندهای دیگر است. پس از آن فرایند رابطه&lrm;ای با اختلاف بسیار قرار دارد. در شعر تعلیمی نیز، به لحاظ روساختی، فرایندهای مادی و رابطه&lrm;ای با یسامدی تقریباً یکسان از دیگر فرایندها پیشی گرفته‌اند. فرایند بعدی، از لحاظ کاربرد، فرایند ذهنی است اما تحلیل ژرف‌ساختی بندها، نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از فرایندها در شعر سعدی، اساساً در ژرف‌ساخت، ذهنی یا رفتاری بوده‌اند که احساسات درونی انسان را به خوبی نشان می‌دهند اما تحت تأثیر استعارۀ گذرایی، غالباً در رو ساخت به فرایندهای مادی و رابطه‌ای تغییر ماهیت داده‌اند. به نظر می‌رسد شاعر کوشیده است، احساسات درونی شخصیت‌های حاضر در حکایات و یا عاشق و معشوق را در شعر عاشقانه به نحو برجسته‌ای، عینی‌تر و ملموس‌تر کند. تبدیل فرایندهای ذهنی و رفتاری به مادی و رابطه‌ای در شعر عاشقانۀ سعدی نسبت به شعرتعلیمی به طور معناداری بیشتر است. با توجه به این‌که پاره‌ای از استعاره‌های گذرایی در شعر سعدی، یا مصداق کنایه‌اند و یا دارای معنای ثانویه هستند که در علم بلاغت ارزیابی می‌شوند؛ به نظر می‌رسد که استعارۀ گذرایی می‌تواند پژوهشگران حوزه ادبیات را در بازتعریف پاره‌ای از مباحث علم معانی و بیان یاری نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

318 - بررسی تطبیقی ساختار تصویرهای شعری حسین منزوی و محمدعلی بهمنی
نرگس عبدالهی علی سرور یعقوبی شاهرخ حکمت

مقاله حاضر به بررسی تطبیقی ساختار تصویرهای شعری حسین منزوی و محمدعلی بهمنی پرداخته شده است. به همین منظور نخست غزلیات منزوی و سپس غزلیات بهمنی بررسی شده و پس از بررسی غزلیات، تطبیق و تحلیل میان این دو غزل پرداز معاصر صورت گرفته است. روش کار در بدین گونه است که غزلیات ای أکثر

مقاله حاضر به بررسی تطبیقی ساختار تصویرهای شعری حسین منزوی و محمدعلی بهمنی پرداخته شده است. به همین منظور نخست غزلیات منزوی و سپس غزلیات بهمنی بررسی شده و پس از بررسی غزلیات، تطبیق و تحلیل میان این دو غزل پرداز معاصر صورت گرفته است. روش کار در بدین گونه است که غزلیات این دو شاعر در حوزة تصویر (صورخیال) بررسی شده است. هنجارگریزیها و نوآوری های این دو غزل پرداز در هر کدام از این بخش ها با توجه به غزلیات منتخب صورت گرفته و برخی نقاط ضعف و قوت آنها نیز بیان شده است. گفتنی است که غزلیات و ابیاتی که از این دو شاعر برای نمونه ذکر شده است به گونه ای انتخاب شده است که هم نشان دهندة سبک شخصی این دو شاعر باشد و هم بتواند تمایز و تشابه احتمالی این دو را نشان بدهد. این مطالعه با هدف یافتن انحرافات زبانی در غزلهای مونزاوی با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی در چارچوب ساختارگرایی و براساس مدل انحراف لیچ انجام شد. بر این اساس، انحرافات و خلاقیت های هنری شاعر اغلب برای سادگی در زبان شعر و رویکرد آن به زبان مشترک (ساده و غیرممکن) جستجو می شود. به طور کلی، متداول ترین نوع انحراف در غزل منزوی از نظر کیفی و کمی ، انحراف معنایی است. روش این تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی با فن کتابخانه ای می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

319 - بررسی جلوه‌های زیبایی‌شناسی در اشعار علی باباچاهی (مورد مطالعه: هفت مجموعه شعری)
محبوبه شیرگردون

زیبایی پیوند عمیقی با شعر دارد، در زیبایی شناسی شعر، صور خیال، موسیقی و عناصر بدیعی از مهم‌ترین عوامل زیبایی شعر محسوب می‌شوند. این عوامل زیبایی مختص به یک دوره و شاعر نیست بلکه در دوران معاصر هم نقش این عوامل پر رنگ‌تر شده است. یکی از این شاعران معاصر علی باباچاهی است، أکثر

زیبایی پیوند عمیقی با شعر دارد، در زیبایی شناسی شعر، صور خیال، موسیقی و عناصر بدیعی از مهم‌ترین عوامل زیبایی شعر محسوب می‌شوند. این عوامل زیبایی مختص به یک دوره و شاعر نیست بلکه در دوران معاصر هم نقش این عوامل پر رنگ‌تر شده است. یکی از این شاعران معاصر علی باباچاهی است، او اهل بوشهر و از سرزمین موج و دریا و شاعری طبیعت‌گرا است؛ از این جهت می‌توان جلوه‌های زیبایی‌شناسی را در اشعار او بررسی کرد. در بررسی‌های انجام شده به این نتیجه رسیدیم که بیشتر اشعار او متکی بر توصیف و تشبیه است و عناصر طبیعی در تشبیهات و استعاره‌های او بیشترین کاربرد را دارد. و بیشتر تشبیهات حسی به حسی هستند. از نظر موسیقی معنوی تضاد در شعر او بیشتر شامل تضاد بین دو اسم و صفت است که بیان‌کننده تقابل خوبی‌ها و بدی‌ها در زندگی اوست. تلمیحات ادبی جایگاه ویژه‌ای دارد، او از طریق حس‌آمیزی بین شعر و حواس خودش پیوند عمیقی بر قرار کرده است. عناصر آوایی و صوتی از جمله واج آرایی و جناس نقش مهمی در انسجام درونی شعر او دارد به وسیله‌ی تناسب صامت‌ها و مصوت‌ها و تکرار جمله و واژه‌ها، موسیقی درونی شعرش را مضاعف کرده است. تکرار پرکاربردترین روش در شعر اوست. در موسیقی بیرونی بیشتر وزن‌های معهود شعر فارسی را به کار برده است و بیشتر وزن‌ها ملایم و آرام هستند. قافیه و ردیف برای غنای شعر و کشش موسیقایی سخن او بسیار موثر بوده است ردیف در شعر او ساده و بیشتر از نوع ردیف فعلی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

320 - جایگاه پنج تمهید فرمالیستی در پرورش فرم روایی بخش اساطیری شاهنامه
میترا بیغمی مریم جعفری غلامعباس ذاکری

بررسی فرمالیستی شاهنامه فردوسی که به ندرت انجام شده، ابعاد تازه‌ای را درباره ساز و کار شکل-گیری این اثر سترگ آشکار می‌کند. فرمالیست‌ها کاشف تمهیدات و صناعات ادبی نبودند بلکه تأثیرات اصیل، محوری و سازندۀ آنها را در آثار بزرگ نشان می‌دادند. شاهنامه عرصه مناسبی برای ردیابی أکثر

بررسی فرمالیستی شاهنامه فردوسی که به ندرت انجام شده، ابعاد تازه‌ای را درباره ساز و کار شکل-گیری این اثر سترگ آشکار می‌کند. فرمالیست‌ها کاشف تمهیدات و صناعات ادبی نبودند بلکه تأثیرات اصیل، محوری و سازندۀ آنها را در آثار بزرگ نشان می‌دادند. شاهنامه عرصه مناسبی برای ردیابی این صناعات است و اساساً تکیه بر تمهیدات فرمالیستی‌ است که آن را نسبت به رقبایش در ژانر حماسی بی‌بدیل می‌سازد. در بخش نخست یا همان اسطوره‌ای شاهنامه کاربرد بسیاری از صناعات فرمالیستی همچون بخش‌های دیگر به چشم می‌آید اما به دلیل اهمیت خاستگاهی، روایی و پایه‌ای این بخش، برخی تمهیدات فرمالیستی از سوی فردوسی در ساختِ روایی آن بکار گرفته شده‌اند. جستار حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به تحلیل و شناسایی پنج شاخص فرمالیستی بکار رفته در روایت این بخش از شاهنامه پرداخته است. نتیجه حاکی از آن است که استفاده مؤکّد از ظرفیت نمادها، استفاده از قیدهای فعلی به منظور ایجاد گزاره‌های منفرد با ادبیت بالا، استفاده از آشنایی‌زدایی و برجسته‌سازی در تناسب با غرابت فضای بخش اسطوره‌ای، بسامد بالای استعاره و کنایه و نهایتاً شخصیت‌پردازی روایی که حاکی از ایجاد استقلال روابط و مناسبات در فضای اسطوره‌ای است از مهمترین عواملی هستند که روایت بخش نخست شاهنامه را قوام بخشیده و جذابیت لازم برای وفادار ساختن مخاطب به پیگیری ادامه داستان را ایجاد می‌کنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

321 - بررسی تأثیر موسیقی آوازی در زیبایی‌شناسی و محتوای شعر علی اکبر شیدا، رهی معیری، شهریار
مریم دلیلی حسینقلی صیادی ژیلا صراطی رجب توحیدیان

اهمیت موسیقی در بستر فرهنگی جامعه، معاشرت شاعران با موسیقدانان، فعالیت آنها در حوزه موسیقی، پیوند موسیقی با شعر فارسی را ایجاد کرده است که تاریخ دیرینه دارد. در مطالعه حاضر با روش توصیفی‌تحلیلی، اشعار سه شاعر اهل موسیقی: علی اکبر شیدا، رهی معیری، محمدحسین شهریار از منظر أکثر

اهمیت موسیقی در بستر فرهنگی جامعه، معاشرت شاعران با موسیقدانان، فعالیت آنها در حوزه موسیقی، پیوند موسیقی با شعر فارسی را ایجاد کرده است که تاریخ دیرینه دارد. در مطالعه حاضر با روش توصیفی‌تحلیلی، اشعار سه شاعر اهل موسیقی: علی اکبر شیدا، رهی معیری، محمدحسین شهریار از منظر توجه آنها به موسیقی آوازی و تأثیر آن در شعرشان با رویکرد زیبایی‌شناسی بررسی شده است. تأثیر موسیقی در شعر هر سه مشهود است. علی اکبر شیدا تصنیف‌ساز است و تمام اشعار او آهنگسازی شده است، رهی معیری چندین تصنیف سروده و با موسیقدانان ارتباط مستقیم داشته است. شهریار خود اهل موسیقی بوده و ضمن معاشرت با موسیقدانان، ساز نیز می‌نواخت. نتایج بررسی شعرشان نشان می-دهد: آشنایی سه شاعر با موسیقی آوازی و همکاری با موسیقدانان، در موسیقی شعر، زیباسازی و محتواسازی شعر آنها تأثیر گذاشته است، موسیقی شعرشان متناسب با ریتم و هماهنگ با الحان موسیقی است. در زیبایی‌شناسی، کارکرد موسیقایی واژه‌ها با آرایه‌های تکرار در سطح واج، واژه و جمله، جناس آمده و زیبا‌سازی با واژه‌های موسیقی با آرایه‌های مراعات‌النظیر، تشبیه، ایهام فراوانی دارد. در محتواسازی، همسو با محتوای رایج موسیقی آوازی، وصف عشق، جفاکاری و بی‌وفایی معشوق، عواطف و اندوه‌های شخصی و اجتماعی، را با واژه‌های مصطلح موسیقی بیان کرده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

322 - زیبایی‌شناسی چهار حسن ادبی در دیوان شاب الظریف
اسماعیل اسلامی

شاب الظریف از شاعران عرب‌زبان سوری دوره مملوکی است که در به کار انواع صناعات و آرایه&lrm;های ادبی مهارت بسیار داشت . از جمله آرایه‌های زیبا و مورد توجه وی چهار آرایه حسن مطلع، حسن ختام، حسن تخلص و حسن تعلیل است. در پژوهش حاضر، این چهار حسن ادبی در دیوان شاب الظریف از جن أکثر

شاب الظریف از شاعران عرب‌زبان سوری دوره مملوکی است که در به کار انواع صناعات و آرایه&lrm;های ادبی مهارت بسیار داشت . از جمله آرایه‌های زیبا و مورد توجه وی چهار آرایه حسن مطلع، حسن ختام، حسن تخلص و حسن تعلیل است. در پژوهش حاضر، این چهار حسن ادبی در دیوان شاب الظریف از جنبه زیبایی‌شناسی مورد بررسی قرار می‌گیرد. نگارنده جستار حاضر را به روش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه‌ای انجام داده و به این نتیجه دست یافته است که شاب الظریف چهار حسن ادبی حسن مطلع، حسن ختام، حسن تخلص و حسن تعلیل را بسیار هنرمندانه به کار برده است که از میان این محسنات، حسن تعلیل در مقایسه با دیگر موارد، به دلیل همراه بودن با آرایه‌های بیانی چون تشبیه و استعاره، جزء صورت‌های تخییلی و خیال‌انگیزِ بلاغت به شمار می‌آید. شاب الظریف با بهره‌گیری از این محاسن ادبی بعد از بنا نهادن سخن خود و رعایت اقتضای مخاطب، بر لطف و رونق کلام خویش افزوده و در نهایت سبب جلب توجه مخاطب شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

323 - نقش دین و اخلاق در دنیای آرمانی ‌عطارنیشابوری
راضیه رضازاده رضا اشرف زاده بتول فخر اسلام

الهیات وادبیّات در برآوردن نیازهای فطری بشر، نیزآگاهی او در انتخاب مسیر درست مؤثر بوده‌اند درون مایه اغلب آثار کهن فارسی با تأثیرپذیری از قرآن و احادیث دینی همواره پیغام‌رسان مفاهیم اخلاقی و تعلیمی بوده است. درحقیقت شعر عرفانی را نمی توان بدون در نظر گرفتن جنبه‌های تعلی أکثر

الهیات وادبیّات در برآوردن نیازهای فطری بشر، نیزآگاهی او در انتخاب مسیر درست مؤثر بوده‌اند درون مایه اغلب آثار کهن فارسی با تأثیرپذیری از قرآن و احادیث دینی همواره پیغام‌رسان مفاهیم اخلاقی و تعلیمی بوده است. درحقیقت شعر عرفانی را نمی توان بدون در نظر گرفتن جنبه‌های تعلیمی آن بررسی کرد.عطار به عنوان نمایندة روشنفکر جامعه خویش، در اوضاع نابسامان زمان خود به دنبال دنیای آرمانی خود است.از آنجاکه دینداری او توأم با توجّه به فلسفه واقعی عبادت است، این نوع گرایش به روح واقعی مذهب و نیز رعایت اخلاق از جانب همة مردم را می‌توان آرمان او در ساختن جامعه ایده آل دانست. در این پژوهش به بررسی برخی جلوه‌های دینی و اخلاقی عطار وتأثیر نیایش در تربیت و اخلاق، پیش شرط او برای ورود سالکان به دنیای آرمانی اش و اشاره مختصری به تأثیر پذیری مولانا از این شیوه، پرداخته شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

324 - بررسی اخلاق زیست محیطی در فرهنگ ایرانی با تأکید بر شعر ناصرخسرو
بتول فخراسلام

این پژوهش بر آن است که ضمن پرداخت مختصری به فرهنگ ایرانی و شعر فارسی از دریچة زیست مهری یا اخلاق زیست محیطی، به بررسی مؤلّفه‌های این موضوع با روش توصیفی - تحلیلی در شعر فرزانة خراسان، ناصرخسرو بپردازد. به نظر می‌رسد خرد ورزی و دانش آگاهی شاعر، او را واداشته است که در جه أکثر

این پژوهش بر آن است که ضمن پرداخت مختصری به فرهنگ ایرانی و شعر فارسی از دریچة زیست مهری یا اخلاق زیست محیطی، به بررسی مؤلّفه‌های این موضوع با روش توصیفی - تحلیلی در شعر فرزانة خراسان، ناصرخسرو بپردازد. به نظر می‌رسد خرد ورزی و دانش آگاهی شاعر، او را واداشته است که در جهان بینی ویژه‌اش، ضرورتِ نگرش عقلانی و اخلاقی به محیط زیست را به مخاطب شعر خود یادآور گردد تا از این راه، انسان به عبرت و آموختن از طبیعت، قدردانی و شکرگزاری و دریافت و ادراک جایگاه خود در هستی و زنجیرة روابط انسانی و غیرانسانی دست یابد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

325 - بررسی برخی شاخصه های اندیشة عرفانی در بارة «نماز» بر اساس منتخبی از حکایت های تعلیمی
سعید حسن زاده حمید رضا سُلیمانیان

آثار تعلیمی در ادبیّات عرفانی، مشحون از حکایت هایی است که معانی و حکمت هایی را در قالب گزارش و روایت بیان داشته است. این حکایت ها گرچه بهترین راهنمای سیر و سلوک است، شاخصه های اندیشه های عرفانی را نیز در خود جای داده است. از جملة این اندیشه ها که در قالب داستان نقل شده أکثر

آثار تعلیمی در ادبیّات عرفانی، مشحون از حکایت هایی است که معانی و حکمت هایی را در قالب گزارش و روایت بیان داشته است. این حکایت ها گرچه بهترین راهنمای سیر و سلوک است، شاخصه های اندیشه های عرفانی را نیز در خود جای داده است. از جملة این اندیشه ها که در قالب داستان نقل شده است، تأملاتی است که عارفان در باب یکی از ارکان عمدة شریعت یعنی نماز بیان کرده اند. این پژوهش که مبتنی بر مطالعة کتابخانه ای و مستند به داده های نظری است، به روش توصیفی تدوین شده است و پس از نگاهی گذرا به ادبیّات داستانی در حوزة آثار عرفانی و ضرورت تعلیم دهی آن، به ذکر نمونه هایی موفّق و شاخص از حکایت های تعلیمی با موضوع نماز پرداخته است. نتایج تحلیل این نمونه ها نشان می دهد که مهمترین شاخصه های اندیشه های عرفانی از جمله رویکرد حداکثری عارفان به دین، عبادت عاشقانه، ترک خودبینی و احساس نیاز به خدا، پرهیز از دینداری عادتیِ عوام گرایانه در خلال این حکایات، قابل تشخیص است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

326 - سیر شعر زهد فارسی در ایران از آغاز تا قرن قرن ششم هجری
حسین اسماعیللو

پیش از رواج افکار عارفانه در نظم و نثر فارسی، اندیشه های زهدگرایانه و تعالیم زاهد مآبانه؛ بخش گسترده ای از اشعارتعلیمی را به خود اختصاص داده است. ظهور سنایی و ناصرخسرو در مکتب شعری خراسان، نقطة اوج بیان افکارزهدگرایانه در شعر فارسی است. مکتب شعری آذربایجان، دیگر بستر مس أکثر

پیش از رواج افکار عارفانه در نظم و نثر فارسی، اندیشه های زهدگرایانه و تعالیم زاهد مآبانه؛ بخش گسترده ای از اشعارتعلیمی را به خود اختصاص داده است. ظهور سنایی و ناصرخسرو در مکتب شعری خراسان، نقطة اوج بیان افکارزهدگرایانه در شعر فارسی است. مکتب شعری آذربایجان، دیگر بستر مساعد برای گسترش این قسم از مفاهیم بود کهخاقانی و نظامی، نمایندگان برجستة آن محسوب می شوند. مکتب شعری اصفهان نیز دیگر مکتب قابل توجّه و تأمّل درزمینة شعر عرفانی قرن ششم هجری است که هر چند شاعران آن، هم طراز با دو مکتب خراسان و آذربایجان نیستند؛امّا اشعار بزرگانی چون کمال الدین و جمال الدین اصفهانی نمونه هایی از قدرت بیان شعرای آن مکتب را در معرضتوجّه مخاطبان قرار داده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

327 - تعالیم و آموزه‌های اخلاقی و دینی در الهی‌نامه عطّار نیشابوری
نسرین بیرانوند فاطمه چنانی

از شگفتی&lrm;های عالم اخلاق و عرفان و معنویت می توان به وجود تباری از شاعران و نویسندگان بزرگ یاد کرد که همواره در طول تاریخ و در هر شرایطی معلم اخلاق و انسانیت بوده و هستند و حکایات و اندرزهای آنان نشانه حکمت و معرفت عمیق آنهانسبت به خداوند و انسا‌ن‌ها است. برای شناخت أکثر

از شگفتی&lrm;های عالم اخلاق و عرفان و معنویت می توان به وجود تباری از شاعران و نویسندگان بزرگ یاد کرد که همواره در طول تاریخ و در هر شرایطی معلم اخلاق و انسانیت بوده و هستند و حکایات و اندرزهای آنان نشانه حکمت و معرفت عمیق آنهانسبت به خداوند و انسا‌ن‌ها است. برای شناخت شاعران پرداختن به حال آنان و عناصر زیبایی شعر کافی نیست بلکه پی بردن به عقاید و روحیات آنها کمک بیشتری به شناخت روحیه شاعران می کند. بهترین معیار و ملاک بررسی روحیه ی شاعران دقت در اشعار آنان است که اصطلاحاً فرزند جان آنان محسوب می شود. یکی از این پاکبازان و عارفان شیخ فریدالدین عطّارنیشابوری است. عطّارعلاوهبر جایگاهبلندیکهدر شعرونثروبلاغتسخندارد،نصیحت‌گریبزرگنیزهست. این مقاله که با روش تحلیلی و توصیفی انجام گرفته است بر آن است، برگزیده ترین مباحث اخلاقی و تعلیمی را در الهی&lrm;نامه که ناشی از تاثیر افکار و وسعت و عمق نفوذ معنوی اوست و برگرفته از آیات قرآن و احادیث نبوی و روایت های ائمه معصومین و عارفان بلند مرتبه است مشخص نماید. و سعی شده تا جایی‌که ممکن است هیچ بیتی که مضمون تعلیمی و اخلاقی دارد نادیده گرفته نشود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

328 - ریخت‌شناسی داستان علی‌بابا و چهل دزد بغداد
کیوان گورک

قصه‌های هزارویک‌شب یکی از متون کهن ادبیّات فولکلور جهان است. این کتاب مجموعه‌ای از حکایت‌های گوناگون است که توسط دختری به‌نام شهرزاد برای پادشاهی به‌نام شهریار روایت می‌شود.متأسفانه این اثر جاودانه در ایران بسیار کم مورد کنکاش قرار گرفته است؛ درحالی‌که شهرتی جهانی دارد. أکثر

قصه‌های هزارویک‌شب یکی از متون کهن ادبیّات فولکلور جهان است. این کتاب مجموعه‌ای از حکایت‌های گوناگون است که توسط دختری به‌نام شهرزاد برای پادشاهی به‌نام شهریار روایت می‌شود.متأسفانه این اثر جاودانه در ایران بسیار کم مورد کنکاش قرار گرفته است؛ درحالی‌که شهرتی جهانی دارد. در این پژوهش، سعی می‌شود داستان علی‌بابا و چهل دزد بغداد که یکی از قصه‌های مشهور هزارویک‌شب است، به‌شیوة ریخت‌شناسی تحلیل شود؛ در این مسیر،ابتدا آن را به ساختار افقی که نمایانگر دید جزئی‌نگر خواننده است، تجزیه کرده، آنگاه کنشگرهای اصلی داستان را مشخّص کرده و در آخر، داستان را به ساختار عمودی که نمایانگر دید راوی یا دانای کلّ است، تجزیه می‌کنیم؛ به این ترتیب، به کامل‌ترین شیوه، هدف اصلی پژوهش که مطالعة اجزای قصّه است، حاصل می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

329 - رهیافتی به شاخص های محتوایی ادبیات تعلیمی در اشعار، سیره و سخنان امام رضا (علیه السّلام)
امیر علی پور علی اصغر یساقی

یکی از مهم ترین اهداف ادبیات تعلیمی که سراینده را به سرودن این نوع شعر دعوت می کند، آموزش مسائل اخلاقی، تعلیم اندیشه های پسندیدۀ مذهبی، دینی، فلسفی و عرفانی است.ادبیات تعلیمی، یکی از اصلی ترین و در عین حال موثرترین گونه های ادبی است. ازآنجا که ادبیات هرملّتی آیینۀ تمام أکثر

یکی از مهم ترین اهداف ادبیات تعلیمی که سراینده را به سرودن این نوع شعر دعوت می کند، آموزش مسائل اخلاقی، تعلیم اندیشه های پسندیدۀ مذهبی، دینی، فلسفی و عرفانی است.ادبیات تعلیمی، یکی از اصلی ترین و در عین حال موثرترین گونه های ادبی است. ازآنجا که ادبیات هرملّتی آیینۀ تمام نمای تفکّرات، اندیشه ها، فرهنگ و آداب و رسوم آن ملّت است، به بهترین شکل ممکن و با زبانی هنری و به شکل زیبایی به نگارش درآمده است. امام رضا (ع) یکی از شخصیت های دینی است که سخنان منثور و منظوم ایشان از حیث محتوا بسیار معرفت آموز و گره خورده با مفاهیم تعلیمی و اخلاقی است. مقاله حاضر با هدف بررسی اهّم شاخص های محتوایی ادب تعلیمی منظوم و منثور فارسی و عربی در اشعار، سیره و سخنان امام رضا علیه السلام، ابتدا به استخراج مهم‌ترین شاخص‌های محتوایی ادبیات تعلیمی پرداخته و سپس با استفاده از شواهد روایی، مصداق‌های عینی در سخنان و اشعار آن حضرت بیان نموده است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است و با مطالعات احادیث و اشعار رضوی نمونه هایی از مصداق های عینی شاخص های محتوایی ادبیات تعلیمی مشاهده خواهد شد. از جمله مهم ترین این شاخص‌ها می توان به آموزنده بودن، تأکید برعقل گرایی و تفکّر، بی اعتنایی نسبت به دنیا و نکوهش آن، اشاره به آیات و روایات، آموزه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، ذکر آموزه ها و ارزش‌های اخلاقی به شیوۀ پند و اندرز، آموزه های عرفانی، زهد، تعالیم و رهنمودهای دینی، مذهبی، واقع گرایی و دوری از خیالبافی اشاره کرد. آنچه که دستاورد اصلی این پژوهش به شمار می رود، این است که در همۀ اشعار و سخنان آن حضرت، هدف ادبیات تعلیمی و شاخص های آن، که همان آموزش و هدایت مخاطبان است، به کار رفته است و از میان کارکردهای ادبیات تعلیمی بر کارکرد اخلاقی و فرهنگی تأکید فراوان دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

330 - بررسی تحلیلی گرایشهای فقه شیعه در تعلیم و تربیت دوره آل بویه
مریم سارخانلو محبوب مهدویان باقر سرداری

در بررسی جنبه های گوناگون فرهنگ و تمدن، تعلیم و تربیت به منزله مولفه ای مهم، همواره مورد توجه بوده، و امروز نیز معیار توسعه یافتگی جوامع به شمار می رود. شرایط و مقتضیات سیاسی, اجتماعی, فرهنگی و مذهبی هر جامعه در هر دوره ای از جمله متغیرهایی است که در مسیر شناخت تعلیم و أکثر

در بررسی جنبه های گوناگون فرهنگ و تمدن، تعلیم و تربیت به منزله مولفه ای مهم، همواره مورد توجه بوده، و امروز نیز معیار توسعه یافتگی جوامع به شمار می رود. شرایط و مقتضیات سیاسی, اجتماعی, فرهنگی و مذهبی هر جامعه در هر دوره ای از جمله متغیرهایی است که در مسیر شناخت تعلیم و تربیت آن دوره، پژو هشگران را به اندیشه ورزی وامی دارد. دوره حکومتی آل بویه، یکی از دوره هایی است که با توجه به ویژگی های خاص، به ویژه شیعی مذهب بودن آنان، تأثیر قابل اعتنایی در تعلیم و تربیت جامعه اسلامی داشته است که این پژوهش یکی از مؤلفه های این توسعه مورد بحث قرار گرفته است. در این مقاله علل توسعه فقه در دوره آل بویه و نمود گرایش های فقهی در این دوره، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. و در آن ضمن استخراج داده های لازم پژوهش از منابع متعدد و متنوع تاریخی و چینش منطقی داه ها و توصیف آنها، تحلیل های مرتبط ارائه شده است. نتیجه این تحقیق نشان می دهد مجموعه ای از عوامل از جمله تاثیر مذهب ، منش و سیاست رفتاری حاکمان آل بویه در این دوره، فقه، جایگاه ویژه ای یافت و حضوری برجسته پیدا کرد. این برجستگی هم در رشد آموزش معارف مذهبی شیعه، هم در تاسیس و توسعه نهادهای آموزش دینی و هم در تالیفات آموزشی و تربیت دانش آموخته های برجسته در فقه نمایان است. در بررسی جنبه های گوناگون فرهنگ و تمدن، تعلیم و تربیت به منزله مولفه ای مهم، همواره مورد توجه بوده، و امروز نیز معیار توسعه یافتگی جوامع به شمار می رود. شرایط و مقتضیات سیاسی, اجتماعی, فرهنگی و مذهبی هر جامعه در هر دوره ای از جمله متغیرهایی است که در مسیر شناخت تعلیم و تربیت آن دوره، پژو هشگران را به اندیشه ورزی وامی دارد. دوره حکومتی آل بویه، یکی از دوره هایی است که با توجه به ویژگی های خاص، به ویژه شیعی مذهب بودن آنان، تأثیر قابل اعتنایی در تعلیم و تربیت جامعه اسلامی داشته است که این پژوهش یکی از مؤلفه های این توسعه مورد بحث قرار گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

331 - تأملی برتشیّع قبیله خزاعه و نقش آن در حمایت از امام علی(ع)
شهربانو دلبری محمدعلی امینی طاهره عظیم زاده

قبیله بنی خزاعه در دوره جاهلیت به دلیل جمعیت ، نیرو و امکانات مناسب، مهارت در بازرگانی و مناطق گسترده محل سکونت در حجاز و تهامه ، یکی از مهمترین قبایل جزیره العرب به شمار می رفت. پس از طلوع خورشید اسلام روابط خزاعه و رسول خدا(ص) همواره دوستانه و با احترام متقابل همراه ب أکثر

قبیله بنی خزاعه در دوره جاهلیت به دلیل جمعیت ، نیرو و امکانات مناسب، مهارت در بازرگانی و مناطق گسترده محل سکونت در حجاز و تهامه ، یکی از مهمترین قبایل جزیره العرب به شمار می رفت. پس از طلوع خورشید اسلام روابط خزاعه و رسول خدا(ص) همواره دوستانه و با احترام متقابل همراه بود. دلیل این روابط حسنه ، پیمان اتحاد بین خزاعه و عبدالمطلب بود که آثار آن تا بعد از اسلام نیز ادامه یافت. محبت خزاعیان نسبت به پیامبر(ص) درگرایش آنان به قبول اسلام و مشارکت درحوادث تاریخی مانند صلح حدیبیه و فتح مکه، تاثیرگذاربود. خزاعیان در دوره خلافت ابوبکر ، جهت حفظ وحدت امت اسلامی ، حاکمیت وقت را در حوادثی چون جنگهای ردّه یاری کرده و در فتوحات دوره عمرحضور یافتند. با آغاز خلافت عثمان به دلیل بدعتهای خیلفه سوم وتبعیض بین قبایل قحطانی وعدنانی به ویژه سپردن حکومت مناطق مهم به بنی امیه، در صف مخالفان خلیفه سوم قرار گرفتند. تا آنجا که برخی از بزرگان خزاعه در واقعه محاصره عثمان و قتل او مشارکت کردند. پس مرگ عثمان، گروه بسیاری از افراد قبیله خزاعه با امام علی(ع) بیعت کرده و درگروه شیعیان حضرت جای گرفتند. در این پژوهش سعی شده است، دلایل و شواهد تشیع بنی خزاعه و نقش آن درحمایت از امام علی(ع) به ویژه در حوادث جنگ صفین مورد ارزیابی قرارگیرد و ماهیت آن با توجه به انشعاب در میان شیعیان عراق به تشیع سیاسی و اعتقادی معلوم گردد . یافته های پژوهش که بر اساس تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر منابع دست اول کتابخانه ای تدوین شده است، نشان می دهد که تشیع خزاعیان بر حقانیت امام علی (ع) و فضیلت ایشان بر سایر مدعیان خلافت استوار بوده است. بنابراین، بنی خزاعه را می توان از شیعیان اعتقادی به شمار آورد که براساس باورهای مذهبیشان در دوره خلافت امام علی (ع) درکنار حضرت ایستادند و مخلصانه از مواضع ایشان به ویژه درجنگ صفین دفاع کردند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

332 - نقش میرسید علی همدانی در انتقال و تثبیت مظاهر فرهنگ و تمدن ایرانی – اسلامی درکشمیر
احمدرضا بهنیافر

ایرانیان مسلمان با پی ریزی تمدن ایرانی – اسلامی و انتقال آن به سایر جوامع از جمله شبه قاره هند نقش موثری در پیشرفت های فرهنگی و تمدنی ایفا نمودند. نخبگان ایرانی که با توجه به عوامل دافعه موجود در ایران و عوامل جاذبه آفرین در هندوستان به این سرزمین مهاجرت کردند ، ب أکثر

ایرانیان مسلمان با پی ریزی تمدن ایرانی – اسلامی و انتقال آن به سایر جوامع از جمله شبه قاره هند نقش موثری در پیشرفت های فرهنگی و تمدنی ایفا نمودند. نخبگان ایرانی که با توجه به عوامل دافعه موجود در ایران و عوامل جاذبه آفرین در هندوستان به این سرزمین مهاجرت کردند ، به دلیل شایستگی های فراوان توانستند منشا خدمات موثر در حوزه های مختلف فرهنگی و تمدنی شوند. یکی از این نخبگان مهاجر میر سید علی همدانی است که بعد از حمله تیمور راهی سرزمین کشمیر گردید. هدف پژوهش حاضر که با استفاده از روش بررسی توصیفی – تحلیلی مبتنی بر منابع تاریخی و کتابخانه ای انجام شده یافتن پاسخ به این پرسش است که نقش میر سید علی همدانی در انتقال و تثبیت مظاهر فرهنگ و تمدن ایرانی – اسلامی به شبه قاره هند به ویژه کشمیر چه بوده است ؟ در پاسخ به این پرسش این فرضیه مطرح است که میر سید علی همدانی در انتقال و تثبیت مظاهر فرهنگ و تمدن ایرانی – اسلامی در شبه قاره هند نقش به سزایی ایفا نمود و نتیجه حاصله نیز آن است که مهاجرت میر سید علی همدانی به شبه قاره زمینه مناسبی برای ادامه جریان جذب مهاجران بیشتر از ایران فراهم کرد و با تبلیغ اسلام و قوانین اسلامی به زبان فارسی به ترویج احکام و تبلیغ فرهنگ ایرانی- اسلامی و شیعی پرداخت و او به عنوان یک عارف و انتقال گر فرهنگ ایرانی و شیعی در عرصه های مختلف فرهنگی و اجتماعی کشمیر تاثیری والا و گران سنگ داشته است. راهبرد اصلی مقاله آن است که توجه ویژه به اقدامات و سیاست های اعمال شده توسط اندیشمندان و علمایی چون میر سید علی همدانی در ترویج و تثبیت فرهنگ و تمدن ایرانی- اسلامی ضروری می باشد تا از این طریق بتوان در برابر سیاست های ایران هراسی و اسلام هراسی دشمنان این مرز و بوم مقاومت نمود و آن را با شکست مواجه کرد. زیرا آشنا نمودن سایر جوامع با فرهنگ و تمدن دیرینه ایرانی- اسلامی آن هم با زبان فارسی در گرایش آنان به مظاهر فرهنگی و تمدنی این سرزمین کهن بسیار موثر است . از طرف دیگر باتوجه به رشد تفکرات افراطی درمنطقه خاورمیانه ونفوذ آن در مناطقی مانندکشمیر با اتخاذ سیاستهای منطقی می توان آرامش رابه این سرزمین بازگرداند واز این طریق به تلاشهای گذشتگان وبزرگانی چون میر سید علی همدانی ارج نهاد و کشمیر همچنان به عنوان ایران صغیر باقی بماند . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

333 - بررسی استنادی شهادت محسن بن علی (ع) در متون تاریخی اهل تسنن و تشیع
اردشیر اسدبیگی بشیر سراجی

یکی از مسائلی که در تاریخ اسلام و تاریخ تشیع به وفور مورد بحث قرار گرفته و علمای اهل تسنن و تشیع پیرامون آن قلم زده اند، بحث از وجود یا عدم وجود محسن بن علی بن ابی طالب (ع) است؛ در کلام و روایات شیعی و در آثار و کلام اهل تسنن درباره وی سخن گفته شده و پیرامون تولد وی علم أکثر

یکی از مسائلی که در تاریخ اسلام و تاریخ تشیع به وفور مورد بحث قرار گرفته و علمای اهل تسنن و تشیع پیرامون آن قلم زده اند، بحث از وجود یا عدم وجود محسن بن علی بن ابی طالب (ع) است؛ در کلام و روایات شیعی و در آثار و کلام اهل تسنن درباره وی سخن گفته شده و پیرامون تولد وی علمای دو فرقه ی تسنن و تشیع اخباری را عنوان نموده و اطلاعاتی را به دست ما رسانده اند. از جمله این اطلاعات اخبار حاکی از طریقه ی نام گذاری محسن بن علی (ع) توسط پیامبر اکرم (ص)، ذکر ماجرای سقط شدن محسن (ع) در کتب تاریخی و روایی دو فرقه می باشدکه صحت آن ها نیاز به بررسی دقیق دارد. البته اطلاعات روایی و تاریخی فراتر از این رفته و از طریقه ی شهادت محسن بن علی، مکان و روز شهادت، محل دفن ایشان و شاهدان ماجرا گزارش داده است. حال سوال مهم و اصلی این است با این همه اخبار و شواهدی که به مارسیده چگونه عده ای دست به انکار و تحریف تاریخ می زنند و رویداد حتمی تاریخ را با گزارشات غیرمستند مخدوش می کنند. اخباری وجود دارد که خبر سقط محسن بن علی را قبل از واقعه می دهند، از جمله: خبر نبی اکرم (ص) پیرامون کشته شدن محسن (ع). اخباری وجود دارد که بعد از حادثه به ما رسیده، از جمله خبر سقط در کلام حضرت زهرا (س) و ائمه معصومین، اعتراف های عاملان واقعه وخبر واقعه در کلام و کتب اهل تسنن و تشیع. لذا در این مقاله سعی بر این است تا با تکیه بر منابع معتبر و دسته اول دو فرقه، در حد توان اخبار تاریخی به طور دقیق تحلیل شوند و وجود محسن بن علی ع برهمگان اثبات گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

334 - نمودارهای اخلاقی و رفتاری امیرالمؤمنین حضرت علی (ع)
مهدی مهدوی دامغانی اردشیر اسدبیگی علی رجبی

جریان دشمنی با علی‌بن‌ابی‌طالب با تلاش‌های همه‌جانبه حاکمان و راویان وابسته به بنی‌امیه به شهرهای مختلف از جمله اصفهان راه یافت؛ و با انتشار روایات جعلی جریان فکری نواصب عمق و شیوع بیشتری داشته است. نگارنده در این مقاله قصد دارد تا جلوه‌هایی از مکارم اخلاق و خلق‌وخوی عل أکثر

جریان دشمنی با علی‌بن‌ابی‌طالب با تلاش‌های همه‌جانبه حاکمان و راویان وابسته به بنی‌امیه به شهرهای مختلف از جمله اصفهان راه یافت؛ و با انتشار روایات جعلی جریان فکری نواصب عمق و شیوع بیشتری داشته است. نگارنده در این مقاله قصد دارد تا جلوه‌هایی از مکارم اخلاق و خلق‌وخوی علی (ع) را با توجه به کتاب حلیه‌الاولیاء طبقات‌الاصفیاء ابونعیم اصفهانی بررسی نماید. ارزشمندی فراوان کتاب مذکور به‌گونه‌ای است که سرمشق پدید آمدن کتاب‌های بسیار مهمی چون تذکره الاولیاء عطار نیشابوری و نفحات‌الانس عبدالرحمان جامی گردیده است. این کتاب همچنین در راه تکامل کتاب‌های صوفیانه (شرح حال اولیاء) که پیش از آن بوده است، گام‌های مؤثری برداشته است. بدین‌جهت نگارنده در بررسی این موضوع کتاب حافظ ابونعیم اصفهانی را انتخاب کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

335 - مالکیت حضرت علی (ع) بر ینبع النخیل
محمود شاکری فرد ماهیار شریعت پناهی شهربانو دلبری

حضرت علی (ع) به عنوان برجسته‌ترین نخبه مسلمانان پس از حضرت رسول اکرم (ص) و شاگرد پر آوازه‌ی ایشان، در دوران خلفاء در ینبع مدینه یک مرکز کشاورزی می‌سازد. برای نخستین بار است که کسی در این منطقه، کشاورزی را به شکل یک سرمایه گذاری دقیق و کار متراکم و برجسته شروع می‌کند. نخ أکثر

حضرت علی (ع) به عنوان برجسته‌ترین نخبه مسلمانان پس از حضرت رسول اکرم (ص) و شاگرد پر آوازه‌ی ایشان، در دوران خلفاء در ینبع مدینه یک مرکز کشاورزی می‌سازد. برای نخستین بار است که کسی در این منطقه، کشاورزی را به شکل یک سرمایه گذاری دقیق و کار متراکم و برجسته شروع می‌کند. نخلستان‌های اطراف ینبع، به صورت خیلی بدوی وجود داشته؛ ولی در دوره‌ی قبایلی، کار اساسی، بیشتر تجارت و دامداری است و حضرت علی (ع) است که برای اولین بار و به تنهایی در تبدیل مسئله‌ی دامداری و تجارت به آن شکل بدوی و کاروانی‌اش در آن نظام؛ درتولید کشاورزی سنتی، نقش یک موسس و بنیان گزار را دارد. در این مقاله سعی شده است به روش توصیفی و تحلیلی چگونگی مالکیت حضرت علی (ع) را بر این منطقه وسیع، حدود آن، وقفیات ایشان در این ناحیه و سرانجام مالکیت و تولیت املاک ایشان را تا زمان امام سجاد (ع) مورد بررسی قرار دهد. ونتایج پ&zwj;ژوهش مؤید این نکته است که مالکیت حضرت علی (ع) بر ینبع النخیل به واسطه خریداری زمینهای این منطقه، تلاش و کوشش ایشان بر روی آبادانی وگسترش آن بسیار ثمر بخش وحائظ اهمیت بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

336 - اثر عوامل محیطی غیرزنده بر جمعیت شته مومی کلم L. Brevicoryne brassicae روی زراعت کلزا در منطقه ورامین
علی اکبر کیهانیان محمد ولی تقدسی

شته مومی کلم Brevicoryne brassicae از مهمترین حشرات زیان آور روی کلزا است که با مکیدن شیره از قسمت های مختلف گیاه کلزا موجب خسارت کمی و کیفی دانه می گردد. براساس بررس های انجام شده در سال های 1380-1382، زمان ظهور شته مومی B. brassicae در مزارع کلزا متفاوت می باشد. أکثر

شته مومی کلم Brevicoryne brassicae از مهمترین حشرات زیان آور روی کلزا است که با مکیدن شیره از قسمت های مختلف گیاه کلزا موجب خسارت کمی و کیفی دانه می گردد. براساس بررس های انجام شده در سال های 1380-1382، زمان ظهور شته مومی B. brassicae در مزارع کلزا متفاوت می باشد. در منطقه ورامین شته مومی کلم در مرحله چند برگی گیاه کلزا در اواخر آبان ماه استقرار یافته و از اوایل اسفند تا اواسط آن، با مساعد شدن شرایط آب و هوایی و هم زمان با رشد گیاه کلزا از مرحله پنجه زنی به ساقه دهی جمعیت شته به تدریج افزایش و کلنی شته تشکیل می شود. اوج فعالیت شته مومی هم زمان با باز شدن گل و تشکیل غلاف در اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت ماه است. تکثیر شته مومی بستگی به عوامل محیطی غیرزنده نظیر دما، رطوبت و تعداد ساعات آفتابی در طول روز دارد. تجزیه علیت (Path coefficient analysis) اثر عوامل محیطی مذکور بر جمعیت شته مومی نشان می دهد که حداقل رطوبت نسبی، دما و تعداد ساعت های آفتابی تاثیر مستقیم بر جمعیت این آفت دارد. در این بررسی تاثیر این عوامل محیطی غیرزنده در ارتباط با جمعیت آفت مورد بحث قرار گرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

337 - آسیب شناسی شهرستان علی‌آباد کتول از منظر سیل‌خیزی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی
سیده الهام داوری مرضیه امینی مریم زارع

1493

سیل یکی از پیچیده‌ترین و مخرب‌ترین رویدادهای طبیعی می باشد و بیش از هر بلای دیگری، جان و مال انسان و شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه را به مخاطره می‌اندازد، هر چند مدیریت صحیح آن می‌تواند منبع بزرگی جهت تأمین نیازهای آبی یک منطقه باشد. در این راستا پژوهش حاضر با هدفپهنه‌ه أکثر

سیل یکی از پیچیده‌ترین و مخرب‌ترین رویدادهای طبیعی می باشد و بیش از هر بلای دیگری، جان و مال انسان و شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه را به مخاطره می‌اندازد، هر چند مدیریت صحیح آن می‌تواند منبع بزرگی جهت تأمین نیازهای آبی یک منطقه باشد. در این راستا پژوهش حاضر با هدفپهنه‌های آسیب پذیر و سیل خیز شهرستان علی آباد کتول با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) می باشد.جهت شناسایی مکان های با درجه خطرپذیری زیاد معیارهایی همچون شیب، فرسایش، کاربری اراضی، شبکه آبراهه، خاک، پراکنش گسل، واحد های زمین شناسی، بارش، تصاویر ماهواره ای RS مد نظر قرار گرفتند. تجزیه تحلیل داده ها در محیط نرم افزارGIS به کمک روش منطق بولین و تلفیق لایه ها صورت گرفته است. بررسی نقشه پهنه بندی سیلاب در محدوده شهرستان علی آباد کتول حاکی از آن است که قسمت های کمالان این شهرستان در پهنه خطر بالا و قسمت های جنوبی شهرستان در محدوده کوهستان های جنگلی در جنوب و اراضی پست دشتی در محدوده شمالی شهرستان عمدتاً در پهنه با خطر نسبتاً بالا واقع شده اند. گسترش وسیع رسوبات لسی و مارنی در دامنه ها و بستر دره ها و رسوبات حاشیه رودخانه ها یکی از دلایل اصلی در وقوع سیلاب های مخرب است. نتایج این پژوهش با تلفیق و روی هم گذاری معیارها بر اساس منطق بولین نشان داد درجه سیل خیزی مناطق شهرستان علی آباد کتول بالا می باشد، به طوری که 51 درصد کل منطقه در معرض خطر بسیار بالا، 24 درصد با سیل خیزی زیاد و 25 درصد در دشت سیلابی قرار دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

338 - ویژگی های آسیب زای زنان در بیان امیرمؤمنان(ع)
اکرم احمدیان احمدآبادی مجتبی سپاهی

در پژوهش حاضر هدف آن است که با استفاده از سخنان امام علی(ع) به ویژگی هایی از جنس زن پرداخته شود که اگر به درستی مدیریت نشوند، به آسیب هایی جدی تبدیل می گردند. روش کار کتابخانه ای و به صورت توصیفی-تحلیلی، با محوریت آموزه های علوی(ع) در منابع روایی مختلف به ویژه نهج البلا أکثر

در پژوهش حاضر هدف آن است که با استفاده از سخنان امام علی(ع) به ویژگی هایی از جنس زن پرداخته شود که اگر به درستی مدیریت نشوند، به آسیب هایی جدی تبدیل می گردند. روش کار کتابخانه ای و به صورت توصیفی-تحلیلی، با محوریت آموزه های علوی(ع) در منابع روایی مختلف به ویژه نهج البلاغه و با شیوه ی مسئله محور است. یافته های پژوهش شامل معرفی و تحلیل ویژگی هایی چون شدت عواطف، واکنش های سریع کلامی و رفتاری، میل به خودنمایی، لطافت جسمی و صفات خاص زنان می باشد. بدین روی، به جهت آنکه زنان به عنوان نیمی از پیکر اجتماع و ستون تربیتی و منبع تأمین عواطف در خانواده ها هستند و همچنین به سبب پیچیده شدن ساختار جوامع و گستردگی ارتباطات و تعدّد نقش ها و وظایف اجتماعی در عصر حاضر، پرداختن به موضوع آسیب های زنان بسیار مهم است؛ زیرا با مصونیت بخشی به زندگی زنان است که می توان هر چه بهتر به صیانت از مقام آنان و حفظ کانون خانواده ها و جوامع پرداخت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

339 - سیمای خشونت علیه زنان در شعر شاعران معاصر عراق و بررسی علل آن (مطالعه موردی: رصافی، زهاوی، سیاب و ملائکه)
مصطفی تراویده پیمان صالحی

هدف پژوهش حاضر بررسی سیمای خشونت علیه زن در اشعار چهار شاعر معاصر عراق: رصافی، زهاوی، سیاب و ملائکه و دیدگاهشان نسبت به پدیدة خشونت علیه زن با استناد به دیوان‌ اشعار آنان و تکیه‌بر نقد فرهنگی و به‌کارگیری روش توصیفی ـ تحلیلی است. خشونت علیه زن پدیده‌ای تلخ‌ با سابقه‌ای أکثر

هدف پژوهش حاضر بررسی سیمای خشونت علیه زن در اشعار چهار شاعر معاصر عراق: رصافی، زهاوی، سیاب و ملائکه و دیدگاهشان نسبت به پدیدة خشونت علیه زن با استناد به دیوان‌ اشعار آنان و تکیه‌بر نقد فرهنگی و به‌کارگیری روش توصیفی ـ تحلیلی است. خشونت علیه زن پدیده‌ای تلخ‌ با سابقه‌ای طولانی و با ابعاد فیزیکی، روانی، جنسی، اجتماعی و اقتصادی است که هنوز هم در جوامع انسانی وجود دارد. نتایج پژوهش بیانگر این است که شاعران مزبور در اشعار خود انواع خشونت‌ علیه زن ازجمله محرومیت از حضور در اجتماع و بهره‌مندی از رشد علمی و فرهنگی، استفاده به‌عنوان کالایی جنسی، تحقیر، تهدید به طلاق و سرگردانی، بدرفتاری، تنبیه بدنی و سلب حق انتخاب همسر منعکس کرده‌اند. همچنین آنان از ابتذال زنان در اثر فشار فقر، نداشتن حامی، نبود نهادهای حمایتی و اجتماعی و ذبح ناجوانمردانة زنان و دختران به‌حکم سنت قبیله‌ای ننگ‌زدایی سخت متأثر شده‌اند و تربیت نسلی شریف، آزاده و شجاع را برای جامعه، مرهون بهره‌مندی زن از زندگی‌ شرافتمندانه دانسته‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

340 - طراحی الگوی عوامل موثر بر خشونت علیه زنان
مهران سهراب زاده زهرا نوری

هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی عوامل مؤثر بر خشونت علیه زنان و طرح‌ریزی الگویی جامع پیرامون عوامل موثر بر خشونت خانگی علیه زنان است. جامعه پژوهش مقالات نشریات علمی معتبر جامعه شناسی و روان-شناسی با عنوان خشونت علیه زنان، که طی سال‌های 1378 تا 1398 منتشر شده می باشد. ن أکثر

هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی عوامل مؤثر بر خشونت علیه زنان و طرح‌ریزی الگویی جامع پیرامون عوامل موثر بر خشونت خانگی علیه زنان است. جامعه پژوهش مقالات نشریات علمی معتبر جامعه شناسی و روان-شناسی با عنوان خشونت علیه زنان، که طی سال‌های 1378 تا 1398 منتشر شده می باشد. نمونه‌ی پژوهش 35 مقاله ی پژوهشی استاندارد بود که بعد از رتبه بندی مقالات انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. طرح پژوهش کیفی و از نوع فراترکیب بود. پس از استخراج عوامل موثر بر خشونت علیه زنان ، نتایج نشان داد که در مقالات مذکور 64 متغیر شناسایی و پس از تایید متخصصان حوزه‌ی زنان و خانواده، متغیرهای مذکور مورد تأیید قرار گرفت و در هشت مقوله‌ی اصلی طبقه‌بندی شدند. درنتیجه‌ پژوهش حاضر هشت عامل پزشکی، خانوادگی، فردی، روانی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، حقوقی و مصادیق آن ها به مثابه عوامل موثر بر خشونت خانگی برعلیه زنان را تبیین و در قالب الگویی ارایه داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

341 - نقش و جایگاه زنان فلسطینی در شعر هارون هاشم رشید (مطالعۀ موردی دیوان وردة علی جبین القدس)
علی خضری سیمین ضیایی

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش و جایگاه زنان فلسطینی در شعر هارون هاشم رشید انجام شده است. در این تحقیق تلاش شده است با توجه به نقش مهم و اساسی زنان در صحنه‌ی مبارزه، به بررسی مهم ترین جلوه های پایداری و مقاومت زنان در دیوان وردة علی جبین القدس پرداخته شود. هارون هاشم شاعر أکثر

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش و جایگاه زنان فلسطینی در شعر هارون هاشم رشید انجام شده است. در این تحقیق تلاش شده است با توجه به نقش مهم و اساسی زنان در صحنه‌ی مبارزه، به بررسی مهم ترین جلوه های پایداری و مقاومت زنان در دیوان وردة علی جبین القدس پرداخته شود. هارون هاشم شاعر فلسطینی است که به حضور زنان و استقامت آنان در راه مقاومت توجه خاصی نشان داده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و با ابزار کتابخانه ای تهیه و تدوین شده است. نتایج تحقیق بر اساس بررسی اسناد و مدارک موجود نشان می دهد که هارون هاشم به ندرت به بیان احساسات و عواطف عاشقانه، و وصف زیبایی ظاهری زن پرداخته است بلکه بیشتر مضامین شعری وی در توصیف ذلّت ناپذیری، مسئولیت‌پذیری و صبر و استقامت زنان فلسطینی می‌باشد. او زنان فلسطینی را مظهر صبر و استقامت می داند که هرگز تن به ذلّت ندهند و در غیاب همسر مسئولیت خطیر تربیت فرزندان را نیز به عهده دارند تا نسلی ایده آل و آرمانی به جامعه ی خویش تحویل دهند. بنابراین شاعر با عاطفه‌ای صادق جنبه‌ی مادّی را از شعرش دور نگه می‌دارد و زبان شعری‌اش را به غزل عفیف نزدیک می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

342 - تحلیل جایگاه زن در رمان‌های غزاله علیزاده (رمان‌های بعد از تابستان، دو منظره، خانۀ ادریسی‌ها، شب‌های تهران)
مریم محمودی نگار حیدری

پژوهش حاضر با هدف بررسی دیدگاه‌های فمنیستی غزاله علیزاده و بررسی سیمای زن در آثار او انجام شده است.نقد فمینیستی به عنوان رویکردی جدی، متمایز و یکپارچه از اواخر دهۀ ۱۹۶۰ در ادبیات اروپا پدید آمد که هدفش شناخت نقش های فرهنگی و دستاوردهای بزرگ در جهت کسب حقوق اجتماعی و سیا أکثر

پژوهش حاضر با هدف بررسی دیدگاه‌های فمنیستی غزاله علیزاده و بررسی سیمای زن در آثار او انجام شده است.نقد فمینیستی به عنوان رویکردی جدی، متمایز و یکپارچه از اواخر دهۀ ۱۹۶۰ در ادبیات اروپا پدید آمد که هدفش شناخت نقش های فرهنگی و دستاوردهای بزرگ در جهت کسب حقوق اجتماعی و سیاسی زنان بود. این شیوه در اوایل دهۀ ۱۳۴۰ با داستان های سیمین دانشور در ایران پا گرفت و با ظهور نویسندگانی چون شهرنوش پارسی‌پور، زویا پیرزاد و غزاله علیزاده ادامه پیدا کرد. در این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی به نقد فمینیستی آثار داستانی غزاله علیزاده پرداخته می‌شود و شخصیت‌پردازی زنان از منظر تحلیل محتوایی مورد بررسی قرار می‌گیرد. یافته های پژوهش نشان می دهد که علیزاده زنان را بیشتر در معرض حوادث سیاسی ‌اجتماعی پس از انقلاب اسلامی قرار داده است. وی با چشم‌اندازی اعتدال‌گرا به انتقاد از تنهایی زن در جامعه پرداخته و با رویکردی اشراقی و عرفانی، تلاش کرده نقش و سهم زنان را در تاریخ اجتماعی ایران پررنگ‌تر نشان دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

343 - ارایه مدل علی سازگاری روانی با سرطان بر اساس سبک‌های دلبستگی و میانجی‌گری سبک‌های اِسناد علی در زنان مبتلا به سرطان
محرم فتح الهی انویق علی خادمی مهین اعتمادی نیا علی شاکر دولق

هدف پژوهش حاضر ارائه مدل علی سازگاری روانی با سرطان براساس سبک‌های دلبستگی و میانجی‌گری سبک‌های اِسناد علی در زنان مبتلا به سرطان می باشد. جامعه آماری پژوهش کلیه زنان مبتلا به سرطان تحت درمان شهرستان ارومیه درشش‌ماهه اول سال 1398بود. با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند أکثر

هدف پژوهش حاضر ارائه مدل علی سازگاری روانی با سرطان براساس سبک‌های دلبستگی و میانجی‌گری سبک‌های اِسناد علی در زنان مبتلا به سرطان می باشد. جامعه آماری پژوهش کلیه زنان مبتلا به سرطان تحت درمان شهرستان ارومیه درشش‌ماهه اول سال 1398بود. با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند 360 نفر به نمونه انتخاب شدند. طرح پژوهش همبستگی از نوع معادلات ساختاری بود. ابزار اندازه گیری در تحقیق حاضر شامل پرسشنامه فرم کوتاه مقیاس سازگاری روانی با سرطان واتسون و همکاران(1989)، پرسشنامه دلبستگی بزرگسالان هازن و شاور (1987)، پرسشنامه سبک اسنادی پیترسون و همکاران(1983) بود. تحلیل داده‌ها با‌استفاده‌ از روش حداقل مربعات جزئی مدل یابی معادلات ساختاری و نرم‌افزار pls تحلیل گردید. نتایج پژوهش رابطه مستقیم و معنی‌داری را بین سبک های دلبستگی و سبک های اسناد علی نشان داد. هم چنین رابطه مستقیم و غیرمستقیم معنی‌داری را بین سبک های دلبستگی و سازگاری روانی با سرطان به دست آمد و رابطه مستقیم معنی‌داری بین سبک های اسناد علی و سازگاری روانی با سرطان نیز به دست آمد. نتیجه کلی این که مدل دارای توانایی پیش‌بینی و برازش بوده و مناسب ساخته‌شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

344 - خصومت های مسلحانه و خشونت علیه زنان و کودکان از منظر مقررات بین المللی
حسنعلی موذن زادگان محمد علی حیدری امین نیکومنظری

موضوع خصومت های مسلحانه در عصر حاضر یکی از موضوعات مهمدرعرصه بین المللی و داخلی است.جهان هر روزه شاهد جنگ های بین المللیوداخلی می باشد.پیشگیری از این مخاصمات در گرو توسعه مردم سالاری ورعایت حقوق بشر و حکومت قانون در ابعاد گوناگون آن است. زنان و کودکانعامل برانگیختن جنگه أکثر

موضوع خصومت های مسلحانه در عصر حاضر یکی از موضوعات مهمدرعرصه بین المللی و داخلی است.جهان هر روزه شاهد جنگ های بین المللیوداخلی می باشد.پیشگیری از این مخاصمات در گرو توسعه مردم سالاری ورعایت حقوق بشر و حکومت قانون در ابعاد گوناگون آن است. زنان و کودکانعامل برانگیختن جنگها نیستند ولی همواره به گواه تاریخ بیشترین صدمات را دراثر جنگ ها به صور گوناگون متحمل شده و می شوند. از مشکلات حادبینالمللى زنان مسئله تجاوز نظامیافته علیه زنان و کودکان درمناقشات مسلحانهاست که با هدف پاکسازى قومى و... به طور وحشیانه صورت مىپذیرد.مسلماًبرخورد قاطع و جدى جامعه بینالمللى مىتواند تأثیرمطلوبى در جلوگیرى ازارتکاب به این اعمال غیرانسانى داشته باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

345 - جایگاه وحقوق زن در نهج البلاغه
سکینه صارمی گروی حسن مجیدی

این پژوهش به تحلیل جایگاه و حقوق زن در نهج البلاغه پرداخته است. یکی از منابعی که از دیرباز در مباحث انتقادی درباره جایگاه و منزلت زن در نگرش دینی مورد استفاده قرار گرفته، کلام امیرالمومنین (علیه السلام) در نهج البلاغه است. برخی با تمسّک به ظاهر کلام حضرت، کمال پذیری زن أکثر

این پژوهش به تحلیل جایگاه و حقوق زن در نهج البلاغه پرداخته است. یکی از منابعی که از دیرباز در مباحث انتقادی درباره جایگاه و منزلت زن در نگرش دینی مورد استفاده قرار گرفته، کلام امیرالمومنین (علیه السلام) در نهج البلاغه است. برخی با تمسّک به ظاهر کلام حضرت، کمال پذیری زن و وجود ارزش های والای انسانی او را انکار کرده و وی را موجودی دون و بی پایه انگاشته اند، و دسته ای دیگر با تاکید بر منزلت و کرامت والای زن، کلام حضرت را منافی با منزلت و جایگاه حقیقی اش پنداشته اند. این بررسی در سیره حضرت ثابت می کند که ایشان علی رغم سنت جاهلیت، به شخصیت و مقام زن احترام بسیار می گذاشته اند. در بیان کرامت و منزلت زن همین بس که او را مظهر جمال و عطوفت الهی معرفی نموده اند. در کلامی دیگر از زن به عنوان امانت الهی یاد شده است که همچون امانت های دیگر خداوند، ارزشمند و قابل احترام می باشد و باید آنچنان که شایسته امانت گذاری است از او محافظت و نگهداری شود. حضرت به احیای حقوق زن از جمله سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و تربیتی، اجتماعی… توجه خاصی مبذول می فرمود. افزون برآن که مردان را به رعایت حقوق زنان توصیه کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

346 - گجسته بانوان (المپیاس، ترکان خاتون و مهد علیا)
نعیمه متوسلی سید جعفر حمیدی سید احمد حسینی کازرونی

در ایران و تاریخ سراسر فراز و نشیب آن، زنان بسیاری بوده اند که هر کدام به نوعی، سهمی در آبادی یا ویرانی عناصر فرهنگی، انسانی، سیاسی و حتی حکومت و گسترش و نابودی مرزهای جغرافیایی این کشور داشتهاند. در این پژوهش، به معرفی تعدادی از زنان مؤثر(المپیاس، ترکان خاتون و مهد علی أکثر

در ایران و تاریخ سراسر فراز و نشیب آن، زنان بسیاری بوده اند که هر کدام به نوعی، سهمی در آبادی یا ویرانی عناصر فرهنگی، انسانی، سیاسی و حتی حکومت و گسترش و نابودی مرزهای جغرافیایی این کشور داشتهاند. در این پژوهش، به معرفی تعدادی از زنان مؤثر(المپیاس، ترکان خاتون و مهد علیا) در تاریخ و سرنوشت ایران، پرداخته شده است. همچنین میزان تأثیرگذاری، جنبههای این نفوذ و پیامدهای گجستهی آن، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و این نتیجه بدست آمده که در بعضی حکومت ها باید زنان را بازی گردانان قدرت نامید و این سه زن، تأثیرات بسیار منفی و مخربی بر تاریخ و سرنوشت مردم ایران داشته اند و به همین سبب باید آن ها را گجسته بانوان نامید؛ زیرا نحوست اندیشه ی آن ها دامن همه ی ایرانیان را گرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

347 - آموزههای قرآنی در آیینه شعر پروین اعتصامی
سهیلا لویمی فرخنده بهامیریان قهفرخی

یکى از خصوصیات بارز سروده هاى پروین اعتصامی، بهره گیرى از آیات کریمه و نورانى قرآن مجید مى باشد که بر حشمت و شکوه سروده هاى او دو چندان افزوده است و او را در جوانى در ردیف اشعر شاعران عصر خویش قرار داده است. راز ماندگاری نام پروین در آسمان ادب پارسی را باید در اعتقاد شا أکثر

یکى از خصوصیات بارز سروده هاى پروین اعتصامی، بهره گیرى از آیات کریمه و نورانى قرآن مجید مى باشد که بر حشمت و شکوه سروده هاى او دو چندان افزوده است و او را در جوانى در ردیف اشعر شاعران عصر خویش قرار داده است. راز ماندگاری نام پروین در آسمان ادب پارسی را باید در اعتقاد شاعر به قرآن مجید و حقایق عملی و زندگی معنوی و حیات عرفانی او جست‌ و‌جو کرد، به گونه‌ای که این صفت برتر، دیوان شعر او را به یک رسالة اخلاقی استوار، تبدیل می‌نماید و شعرش را مکتب خانه‌ای برای ادب‌آموزی و تعلیم و تربیت راستین، نشان می‌دهد. وی با طبع بلند و ضمیر منیر خود، آب حیات و مائده آسمانی قرآن را گرفته و با ذوق هنری خود آمیخته و به رشته نظم کشانیده است و در این مسیر برای تأثیر بیشتر نصایح و موعظه‌های تربیتی خود، از تمثیلات و داستان‌های قرآنی و جذابیت‌های خاص آن به نحو احسن استفاده نموده است. در این مقاله، نگارنده بر آن است که تعالیم و آموزه های قرآنی را که در جاى جاى دیوان پروین اعتصامی منعکس و جلوه گر مى باشد، مورد بحث و بررسی قرار دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

348 - فاطمه واران ایران
نعیمه متوسلی

در دوره ی معاصر، یکی از چهره هایی که خوش درخشیده، دکتر علی شریعتی، متفکر و معلم شهید است. یکی از مؤلفه های اندیشه ی وی، بررسی مسأله ی زن مسلمان ایرانی است. معلم شهید می کوشد تا بر اساس چهره ی حقیقی الگوی زنان مسلمان یعنی حضرت فاطمه (س)، سیمایی از زن آرمانی و به راستی مس أکثر

در دوره ی معاصر، یکی از چهره هایی که خوش درخشیده، دکتر علی شریعتی، متفکر و معلم شهید است. یکی از مؤلفه های اندیشه ی وی، بررسی مسأله ی زن مسلمان ایرانی است. معلم شهید می کوشد تا بر اساس چهره ی حقیقی الگوی زنان مسلمان یعنی حضرت فاطمه (س)، سیمایی از زن آرمانی و به راستی مسلمان ایرانی را بر پرده ی اذهان تصویر کند و جایگاه حقیقی زنان را به آن ها بنمایاند. در این مقاله، با جستاری در اندیشه ها و آثار دکتر شریعتی، مشخص شده که چهره ی واقعی زن بدین صورت می باشد که زنان لازم است چهره ی حقیقی و ارزشمند حضرت فاطمه (س) را بهتر بشناسند تا هر کدام از زنان، خود، فاطمه ی دوران باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

349 - الگوی نقش‌های مراقبتی زن در نظام خانواده مبتنی بر شخصیت حضرت فاطمه (س)
ایمان زاغیان حسن زارعی محمود آبادی مجید کافی مریم صالح زاده

10.30495/iifs.2022.1948237.1021

مقدمه: این پژوهش با هدف بازترسیم نقش‌های مراقبتی زن در نظام خانواده بر اساس سیره و شخصیت حضرت فاطمه (سلام الله علیها) انجام شد. روش: در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل مضمون به منابعی که در ارتباط با زندگانی حضرت فاطمه (سلام الله علیها) نگاشته شده بود توجه شد که این م أکثر

مقدمه: این پژوهش با هدف بازترسیم نقش‌های مراقبتی زن در نظام خانواده بر اساس سیره و شخصیت حضرت فاطمه (سلام الله علیها) انجام شد. روش: در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل مضمون به منابعی که در ارتباط با زندگانی حضرت فاطمه (سلام الله علیها) نگاشته شده بود توجه شد که این منابع همان جامعه‌ی آماری پژوهش نیز به حساب می‌آمد. همچنین با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند، سه منبع مورد انتخاب قرار گرفتند که اشباع نظری در استخراج داده‌های منبع سوم محقق شد. پس از آن داده‌ها در سه موقعیت فرزندی، مادری و همسری و سه سطح مضامین اولیه، ثانویه و شبکه‌ای ارائه گشت. سپس برای ارزیابی کیفیت داده‌های تحقیق از روش زاویه‌بندی از نوع داده‌ها استفاده شد. از این رو داده‌های به دست آمده از تحلیل مضمون به چهار نفر از متخصصان اسلامی / روانشناسی عرضه شد و داده‌های مربوط به نقش-های مراقبتی زن تدوین شد و یک مدل نهایی به دست آمد. یافته ها: در ارتباط با موقعیت فرزندی 2 مضمون شبکه‌ای حمایت و احترام به دست آمد. در موقعیت مادری 5 مضمون شبکه‌ای حمایت، محبت، هدایت و تربیت، احترام و عدالت به دست آمد. در نهایت ارتباط با موقعیت همسری 5 مضمون شبکه‌ای حمایت، سلامت، احترام، سازگاری و محبت به دست آمد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این پژوهش نقش‌های مراقبتی استخراج شده از سیره‌ی حضرت فاطمه (سلام الله علیها) بیان‌گر جایگاه مهم و ظرفیت‌های گسترده‌ی وجود زن است. این ظرفیت‌ها به حدی است که به او این امکان را می‌دهد نقش‌آفرینی قابل توجهی در خانواده داشته باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

350 - شناسایی و سنجش روابط علت و معلولی عوامل موثر بر چابکی سازمان با استفاده از روش تحلیل تم و دیمتل (مورد مطالعه: صنایع تولیدات فلزی شهرک صنعتی کاوه
Ahmad Talebizadeh Hasan Mehrmanesh

در دنیای امروزمحیط نامطمئن و رقابت زیاد بازار موجب اهمیت پیدا کردن چابکی با توجه به لزوم سرعت عمل و پاسخگویی به نیازهای بازار روز به روز افزایش پیدا کرده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر استفاده از روش دیمتل جهت بررسی روابط علی و معلولی عوامل موثر بر چابکی سازمان در صنایع ت أکثر

در دنیای امروزمحیط نامطمئن و رقابت زیاد بازار موجب اهمیت پیدا کردن چابکی با توجه به لزوم سرعت عمل و پاسخگویی به نیازهای بازار روز به روز افزایش پیدا کرده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر استفاده از روش دیمتل جهت بررسی روابط علی و معلولی عوامل موثر بر چابکی سازمان در صنایع تولیدات فلزی شهرک صنعتی کاوه است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع داده آمیخته می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان ارشد صنایع تولیدات فلزی شهرک صنعتی کاوه است که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند و اصل اشباع 25 نفر به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شد. در بخش کیفی از تحلیل تم و در بخش کمی از روش دیمتل استفاده گردید. با استفاده از تحلیل تم هشت مقوله رضایت مشتری، پاسخگویی، تغییر سازمانی،چابکی، رهبری تحول آفرین، فناوری اطلاعات، سازمان یادگیرنده و انعطاف پذیری برای چابکی مشخص شد. و به کمک روش دیمتل چهار متغیر رهبری تحول آفرین، فناوری اطلاعات، سازمان یادگیرنده و انعطاف پذیری به عنوان متغیرهای تأثیرگذار شناسایی شد. رهبری تحول آفرین بیشترین تأثیر و چابکی سازمان بیشترین نفوذ پذیری و اثرپذیرترین را به خود اختصاص داده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

351 - تحلیل اقتصادی استراتژهای پاسخ به ریسک پالایش استحصال گاز با روش NPV (مطالعه موردی صنعت پالایشگاه گاز)
alireza Askarian mahnaz Mirza Ebrahim Tehrani

10.30495/imj.2021.681441

امروزه با ارزیابی فنی و اقتصادی می توان نسبت به اقتصادی شدن استراتژی‌های پاسخ به ریسک به صورت کاملاً علمی اظهار نظر کرد. هدف از این مطالعه تحلیل توجیح پذیری اقتصادی استراتژهای کاهش ریسک از بین اقدامات پیشنهادی توسط مدیران با توجه به در نظر گرفتن الزامات، استانداردها و م أکثر

امروزه با ارزیابی فنی و اقتصادی می توان نسبت به اقتصادی شدن استراتژی‌های پاسخ به ریسک به صورت کاملاً علمی اظهار نظر کرد. هدف از این مطالعه تحلیل توجیح پذیری اقتصادی استراتژهای کاهش ریسک از بین اقدامات پیشنهادی توسط مدیران با توجه به در نظر گرفتن الزامات، استانداردها و محدودیت های پالایشگاه گاز است. با محاسبه کلی از زیان های توقف واحد پالایشگاه مشخص گردید که میزان آن بسیار سرسام آور می باشد و اگر بتوان حتی بخشی از هزینه های مربوطه را کاهش داد و یا سیر فرسایشی سیستم راکم کرد، می توان سود کلانی را عاید شرکت نمود. در این مطالعه اقتصادی بودن جریان فرآیند مالی استراتژی های کاهش ریسک، به صورت اختلاف عددی حاصل از قبل و بعد انجام اقدامات اصلاحی ریسک به عنوان میزان تاثیر گذاری اقدامات اصلاحی با استفاده از تکنیک‌های ارزش خالص فعلی و نرخ بازده داخلی، در ده سال ارزیابی شد است. نتایج حاصل از تحلیل اقتصادی 6 استراتژی کاهش ریسک نشان داد، فرآیند مالی حاصل از پیاده سازی استراتژی های کاهش ریسک در واحد نسبت به پیشگیری از عدم رخداد رویداد و توقف واحد، مثبت و بزرگتر از صفر است که بر ضرورت پیاده سازی از نقطه نظر اقتصادی دلالت می کند. با استفاده از روش های پیشرفته برای تحلیل سرمایه‌گذاری، می توان اقتصادی بودن و افزایش سودآوری استراتژی کاهش ریسک ها را محاسبه می‌کنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

352 - شناسایی و بررسی روابط علی-معلولی معیارهای تاثیر گذار بر قیمت فروش در شبکه توزیع امنی-چنل با استفاده از روش دیمتل
Mehrdad Bahremand Roya Soltani Rasoul Karimi

10.30495/imj.2023.1968433.1803

امنی-چنل یک مدل کسب و کار بر اساس کانال متقابل است که شرکت‌ها برای افزایش و بهبود ارتباط با مشتری استفاده می‌کنند. شرکت‌هایی که از امنی-چنل استفاده می‌کنند، بر این باورند که ارزش‌های مشتری، توانایی تماس مداوم آن با شرکت از طریق راههای متعدد در یک زمان است (کانالهای متعد أکثر

امنی-چنل یک مدل کسب و کار بر اساس کانال متقابل است که شرکت‌ها برای افزایش و بهبود ارتباط با مشتری استفاده می‌کنند. شرکت‌هایی که از امنی-چنل استفاده می‌کنند، بر این باورند که ارزش‌های مشتری، توانایی تماس مداوم آن با شرکت از طریق راههای متعدد در یک زمان است (کانالهای متعدد ارتباطی به صورت همزمان و با اطلاعات یکسان). در امنی-چنل کلیه رفتارهای مشتری در تمامی کانال‌های ارتباطی و نقاط تماس کاملاً پیش‌بینی و حمایت می‌شود به طوری که اگر در طی پروسه خرید، مشتری از یک کانال به کانال ارتباطی دیگری تغییر مسیر دهد هیچ تأثیر و کاستی در نتیجه خریدش شاهد نخواهد بود. در این پژوهش به دنیال بررسی روابط علی-معلولی معیارهای تاثیر گذار بر قیمت فروش در شبکه توزیع امنی-چنل با استفاده از روش دیمتل می‌باشیم. لذا با استفاده از روش دیمتل روابط علی-معلولی معیارهای تاثیرگذار بر آن، انجام می‌شود تا علاوه بر فرایند برنامه‌ریزی بلندمدت، توانایی مقابله با عدم قطعیت‌های آتی را داشته باشد. نتایج نشان داد که مهم ترین عامل موثر در فرآیند قیمت گذاری در توزیع امنی چنل می‌توان به عامل موجودی محصول اشاره نمود. همچنین عامل ظرفیت توزیع نیز تاثیر بسزایی بر روی قیمت‌گذاری در سیستم توزیع امنی-چنل دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

353 - شناسایی و بررسی روابط علی-معلولی معیارهای تاثیر گذار زمان تدارک، هزینه و رضایتمندی مشتری در شبکه توزیع امنی-چنل با استفاده از روش دیمتل
Seyed Ghiasuddin Taheri Mehrzad Navabakhsh Hamid Tohidi Davood Mohammaditabar

امنی-چنل یک مدل کسب و کار بر اساس کانال متقابل است که شرکت‌ها برای افزایش و بهبود ارتباط با مشتری استفاده می‌کنند. شرکت‌هایی که از امنی-چنل استفاده می‌کنند، بر این باورند که ارزش‌های مشتری، توانایی تماس مداوم آن با شرکت از طریق راههای متعدد در یک زمان است. در امنی-چنل ک أکثر

امنی-چنل یک مدل کسب و کار بر اساس کانال متقابل است که شرکت‌ها برای افزایش و بهبود ارتباط با مشتری استفاده می‌کنند. شرکت‌هایی که از امنی-چنل استفاده می‌کنند، بر این باورند که ارزش‌های مشتری، توانایی تماس مداوم آن با شرکت از طریق راههای متعدد در یک زمان است. در امنی-چنل کلیه رفتارهای مشتری در تمامی کانال‌های ارتباطی و نقاط تماس کاملاً پیش‌بینی و حمایت می‌شود به طوری که اگر در طی پروسه خرید، مشتری از یک کانال به کانال ارتباطی دیگری تغییر مسیر دهد هیچ تأثیر و کاستی در نتیجه خریدش شاهد نخواهد بود. در این پژوهش به دنبال بررسی روابط علی-معلولی معیارهای تاثیر گذار بر زمان تدارک، هزینه و رضایتمندی مشتری در شبکه توزیع امنی-چنل با استفاده از روش دیمتل می‌باشیم. لذا با استفاده از روش دیمتل روابط علی-معلولی معیارهای تاثیرگذار بر آن، انجام می‌شود تا علاوه بر فرایند برنامه‌ریزی بلندمدت، توانایی مقابله با عدم قطعیت-های آتی را داشته باشد. با توجه به محاسبات و تحلیل های انجام شده مشخص شد که معیارهای موجودی محصول، قابلیت پاسخگویی، مسئولیت پذیری، ارتباط با مشتری، شناسایی و انتخاب توزیع‌کنندگان، توانمندی فن‌آوری اطلاعات، انتظارات مشتری، در فرآیند بهبود زمان تدارک، هزینه و رضایتمندی مشتری در شبکه توزیع امنی-چنل به عنوان عوامل معلول می‌تواند نقش بسیار تاثیرگذاری در جذب مشتری و افزایش سهم بازار در بازارهای رقابتی ایفا نماید. نتایج نشان داد که از مهم ترین عامل‌های موثر در بهبود زمان تدارک، هزینه و رضایتمندی مشتری در شبکه توزیع امنی-چنل می‌توان به عوامل نرخ بازگشت مشتری و قوانین دولتی، اشاره نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

354 - بازاندیشی در محتوای آموزش مهارت‌های زندگی رویکرد اسلامی (مورد مطالعه: متخصصین تعلیم و تربیت اسلامی)
فرهاد حبیبی سیروس اسدیان صادق ملکی آوارسین

10.30495/ee.2023.1982938.1163

مقدمه و هدف: با استفاده از مهارت‌های واقعی و ضروری نشات گرفته از آموزه‌های الهی می‌توان یک زندگی با آرامشی برای انسان مضطرب امروزی مهیا نمود. این مطالعه با هدف بازاندیشی در محتوای آموزش برنامه‌درسی مهارت‌های زندگی توسط متخصصین تعلیم و تربیت اسلامی برای دانش‌آموزان ششم ا أکثر

مقدمه و هدف: با استفاده از مهارت‌های واقعی و ضروری نشات گرفته از آموزه‌های الهی می‌توان یک زندگی با آرامشی برای انسان مضطرب امروزی مهیا نمود. این مطالعه با هدف بازاندیشی در محتوای آموزش برنامه‌درسی مهارت‌های زندگی توسط متخصصین تعلیم و تربیت اسلامی برای دانش‌آموزان ششم ابتدایی انجام شده است. روش شناسی پژوهش: پژوهش حاضر به جهت استفاده از روش‌ کیفی (تحلیل محتوای عرفی) و کمی از نوع ترکیبی می‌باشد. مشارکت‌کنندگان بخش کیفی، متخصصان تعلیم و تربیت اسلامی بوده، حجم نمونه به شیوه گلوله‌برفی با شرکت 17 نفر با اشباع نظری اطلاعات به پایان رسید. جامعه آماری دوم، 33 نفر از متخصصان برنامه‌درسی بودند که به تعداد سی نفر از طریق کوکران انتخاب گردیدند. نظر گروه‌اول به شیوه مصاحبه‌عمیق، نیمه‌ساختارمند انجام، سپس داده‌ها طی سه مرحله کدگذاری تلخیص و مورد تحلیل قرار گرفت. در گروه‌دوم اطلاعات با پرسش‌نامه محقق‌ساخته جمع‌آوری و با استفاده از Spss با روش t تک‌نمونه‌ای مورد تحلیل قرارگرفت. روایی‌کمی به صورت روایی‌صوری و ضریب‌پایایی هم به روش کرونباخ انجام و در پایان الگوی طراحی شده مربوطه توسط متخصصان مورد تایید و اعتبارسنجی قرارگرفت. یافته ها: الگویی مطلوب از محتوای برنامه‌درسی مهارت‌های زندگی اسلامی با 18 مقوله اصلی و ‌محوری بدست آمد. بحث و نتیجه گیری: محتوا باید با توجه به همه ابعاد وجودی انسان، واقعیت‌های محیط زندگی (تفاوت‌ها، شرایط فرهنگی و مذهبی)، جهت ایجاد و تقویت وحدت ملی، با کمک ادبیات محلی، شفاهی و به صورت کاربردی در مقابل مهارت‌های صرفا" بلااستفاده نظری و با نگاهی متوازن به دنیا و آخرت، با رویکردی هنری و زیبا‌شناسانه برای هریک از دانش‌آموزان تهیه گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

355 - تاثیر مولفه‌های هوش اخلاقی مبتنی بر رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی با میانجی سرمایه اجتماعی بر خودآگاهی دانش‌آموزان
سیدهادی دلبری وحید فلاح سعید صفاریان همدانی

هدف این پژوهش تعیین تاثیر مولفه‌های هوش اخلاقی مبتنی بر رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی با میانجی سرمایه اجتماعی بر خودآگاهی دانش‌آموزان بود. این مطالعه مقطعی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش همه دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 99-1398 به تعداد 3512 نفر أکثر

هدف این پژوهش تعیین تاثیر مولفه‌های هوش اخلاقی مبتنی بر رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی با میانجی سرمایه اجتماعی بر خودآگاهی دانش‌آموزان بود. این مطالعه مقطعی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش همه دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 99-1398 به تعداد 3512 نفر بودند. حجم نمونه طبق جدول کرجسی و مورگان 346 نفر برآورد که طبق روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. داده‌ها با کمک پرسشنامه‌های محقق‌ساخته هوش اخلاقی و خودآگاهی مبتنی بر رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی و پرسشنامه استاندارد سرمایه اجتماعی (پاژاک، 2006) جمع‌آوری و با روش مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزارهای SPSS و LISREL تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که همه مولفه‌های هوش اخلاقی شامل درستکاری، مسئولیت‌پذیری، بخشش، دلسوزی، ارزش‌های اخلاقی و مهارت‌های ارتباطی بر سرمایه اجتماعی و خودآگاهی تاثیر مستقیم و معنادار و سرمایه اجتماعی بر خودآگاهی تاثیر مستقیم و معنادار داشت. همچنین، همه مولفه‌های هوش اخلاقی با میانجی سرمایه اجتماعی بر خودآگاهی دانش‌آموزان تاثیر غیرمستقیم و معنادار داشت (05/0p < /p> تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

356 - بررسی و نقد نظر دستور نویسان در رابطه با وجه وصفی و فعل وصفی
فاطمه تقی نژاد

فعل در زبان فارسی به دو صورت به کار می رود فعلی که به همه زمانها صرف می شود و دارای شخص ، زمان و افراد است که به آن فعل صرفی می گویند و فعل وصفی که بدون زمان و شخص است؛ یعنی برای همه زمانها و همه اشخاص، به یک شکل به کار می رود. فعل وصفی و وجه وصفی در دستور زبان فارسی مو أکثر

فعل در زبان فارسی به دو صورت به کار می رود فعلی که به همه زمانها صرف می شود و دارای شخص ، زمان و افراد است که به آن فعل صرفی می گویند و فعل وصفی که بدون زمان و شخص است؛ یعنی برای همه زمانها و همه اشخاص، به یک شکل به کار می رود. فعل وصفی و وجه وصفی در دستور زبان فارسی مورد بحث زیاد قرار گرفته و راجع به آن نظریات زیادی اعمال شده است. طبق یافته ها استنباط می شود که وجه وصفی ساختاری است که هم به صورت صفت فاعلی است و هم صفت مفعولی و در جمله، نقش وصفی یا قید حالت را ایفا می کند که با شرایط خاص می تواند به جای فعل به کار رود و با افعال دیگر در جمله همنشین شود ولی معادل و جانشین با همه افعال، قرار نمی گیرد. در این پژوهش سعی می شود نظریات تعداد قابل توجهی از دستور نویسان در رابطه با وجه وصفی و فعل وصفی و اشکالی که در این دو مورد، مد نظر آنها بوده بررسی گردد و همچنین نشان دهد که وجه وصفی چگونه تبدیل به فعل وصفی می شود و فعل وصفی چگونه با افعال دیگر همنشین می شود و آیا همنشین شدن با جانشین شدن به یک معناست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

357 - بررسی جلوه‌های ناتورالیسم در داستان‌های کوتاه دولت‌آبادی و درویشیان
روناک صمدی خلیل بیگزاده رقیه صدرایی

مکتب ادبی ناتورالیسم از بطن رئالیسم پدید آمده که طبیعت را عنصر اثرگذار بر ساختار زندگی دانسته و هدف آن بیان واقعیت‌های دردناک جامعه است. سبک نویسندگی محمود دولت‌آبادی و علی‌اشرف درویشیان رئالیسم است و از نویسندگان صاحب‌سبک در میان داستان‌نویسان نسل سوم ادبیات داستانی ای أکثر

مکتب ادبی ناتورالیسم از بطن رئالیسم پدید آمده که طبیعت را عنصر اثرگذار بر ساختار زندگی دانسته و هدف آن بیان واقعیت‌های دردناک جامعه است. سبک نویسندگی محمود دولت‌آبادی و علی‌اشرف درویشیان رئالیسم است و از نویسندگان صاحب‌سبک در میان داستان‌نویسان نسل سوم ادبیات داستانی ایران هستند. داستان‌‌های کوتاه این نویسندگان علی‌رغم تفاوت‌های سبک نویسندگی، در بُعد اندیشه شباهت‌هایی دارند که اندیشه‌های ناتورالیستی دو نویسنده در داستان‌های کوتاهشان یکی از این شباهت‌هاست، چنان که درون‌مایه‌های ناتورالیستی فراوانی در داستان‌های کوتاه دولت‌آبادی (ته شب، ادبار، مرد، از خم چمبر، گاواره‌بان، عقیل عقیل، آوسنة باباسبحان، باشبیرو، سایه‌های خسته) و درویشیان (فصل نان، از این ولایت، همراه آهنگ‌های بابام، آبشوران) که عموماً مربوط به فضای ایرانِ دورة پهلوی دوم هستند، دیده می‌شود. این نویسندگان زشتی‌های جامعة ایرانِ دهة چهل را آشکارا در شرایط خاصّی از اوضاع سیاسی و اجتماعی عصر پهلوی به تصویر کشیده‌اند. بنابر این، پژوهش پیش روی با هدف تبیین جلوه‌های ناتورالیستی در آثار دولت‌آبادی و درویشیان با رویکردی توصیفی- تحلیلی انجام شده که دستاورد آن تحلیل و تبیین جلوه‌هایی مشترک از ناتورالیسم مانند: فقر و بیکاری، خشونت علیه زنان، جهل و خرافه، نبود عشق و زیبایی، کارکرد زبان محاوره، توصیف دقیق و شرح جزئیات، مرگ و فرجام غم‌انگیز توصیف رنج‌ها و سختی‌های زندگی شکست حرمت کلمات و مفاهیم، فضاسازی تیره و آزارنده د ر داستان‌های کوتاه این دو نویسنده ‌است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

358 - آوانماها در زبان کردی
فرهاد محمدی

واژگانی که بر آوای خاصّی دلالت می‌کنند، در زبان کردی چنان تنوّعی دارند که برای تمام انواعِ صداهای مختلف می‌توان واژه‌ای معیّن یافت. این گونه از واژگان از نظر نوعی، بر خلافِ زبان فارسی، صرفاً اسم نیستند، بلکه غالبِ آنها از مقوله‌ی فعل محسوب می‌شوند که در دو زمانِ حال و گ أکثر

واژگانی که بر آوای خاصّی دلالت می‌کنند، در زبان کردی چنان تنوّعی دارند که برای تمام انواعِ صداهای مختلف می‌توان واژه‌ای معیّن یافت. این گونه از واژگان از نظر نوعی، بر خلافِ زبان فارسی، صرفاً اسم نیستند، بلکه غالبِ آنها از مقوله‌ی فعل محسوب می‌شوند که در دو زمانِ حال و گذشته و برای صیغه-های سه‌گانه و در وجه‌های مختلف قابلِ صرف هستند؛ بنابراین آوانماها را در زبان کردی می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: 1- آواهای فعلی؛ 2- آواهای اسمی. آواهای فعلی چون ذاتاً وقوع عملی را نشان می-دهند و می‌توان ریشه‌ی فعلی را در آنها مشخّص کرد، ساختمانِ صورتِ مصدری و صرفِ فعلِ آنها بسیط (= ساده) است؛ امّا آواهای اسمی هنگامی که به حالتِ فعل درآیند، شکلِ فعلیِ آنها به صورتِ مرکّب خواهد بود. در این نوشتار نخست توصیفی از ساختمانِ هجایی و الگوی ترکیب و ترتیبِ واجی در آوانماهای زبان کردی بیان می‌شود، سپس نمایه‌ای از پُرکاربردترین آوانماهای موجود در این زبان به ترتیبِ حروفِ الفبا ذکر می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

359 - بررسی مفاهیم و مضامین انتظار موعود در اشعار شاعران پایداری؛ علیرضا قزوه، محمد جواد محبت، قیصر امین‌پور
ناهید همتی رضا فهیمی محمدتقی قندی

چکیده پایداری مفهومی گسترده‌ایی است که می‌توان آن را یکی از بن مایه‌های ادبیات فارسی به حساب آورد. شاعران و نویسندگان معاصر فراوانی در این عرصه قلم زده‌اند که در این بین آنها قیصر امین‌پور و علیرضا قزوه و محمد جواد محبت از جمله شاعرانی هستند که دارای اندیشه‌های والا در أکثر

چکیده پایداری مفهومی گسترده‌ایی است که می‌توان آن را یکی از بن مایه‌های ادبیات فارسی به حساب آورد. شاعران و نویسندگان معاصر فراوانی در این عرصه قلم زده‌اند که در این بین آنها قیصر امین‌پور و علیرضا قزوه و محمد جواد محبت از جمله شاعرانی هستند که دارای اندیشه‌های والا در زمینه پایداری و مؤلفه‌های آن می‌باشند. در پژوهش پیشرو، ضمن ارایه تعاریف ادبیات پایداری و مؤلفه‌ها و شاخص‌های آن و تبیین بحث انتظار و موعود و امید به آینده به عنوان یکی از مؤلفه‌ها و معرفی شخصیت‌های مورد نظر و استخراج و ارایه شاهد مثال‌هایی از اشعار شاعران مذکور پرداخته شده است و در خاتمه نتیجه‌گیری این امر که ارتباط تنگاتنگ اعتقادات دینی، مذهبی و انتظار موعود این شاعران در شعرشان کاملا ملموس و محسوس بوده و این مؤلفه‌ها در پیروزی رزمندگان در هشت سال دفاع مقدس و حتی امید به آینده شاعران بی‌تأثیر نبوده است. کلید واژه: ادبیات پایداری، قیصر امین‌پور، علیرضا قزوه، محمد جواد محبت، انتظار. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

360 - رویکردی تعلیمی بر مفهوم واژه عشق درگزیده ای از منظومه های غنایی قرن های هفتم تانهم
عطا محمد رادمنش یوسف صفیان بلداجی احمدرضا یلمه ها

چکیده: این پژوهش در پی بررسی واژه عشق در منظومه های غنایی هفتم تا نهم است ومساله اصلی آن پاسخ به این پرسش است که سرایندگان این دوره زمانی با مواجهه با واژه عشق چه توصیه ای برای مخاطبان خود داشته اند و یا ایشان را به تشویق یا تحذیر رهنمون ساخته اند در این میان از مثنوی ه أکثر

چکیده: این پژوهش در پی بررسی واژه عشق در منظومه های غنایی هفتم تا نهم است ومساله اصلی آن پاسخ به این پرسش است که سرایندگان این دوره زمانی با مواجهه با واژه عشق چه توصیه ای برای مخاطبان خود داشته اند و یا ایشان را به تشویق یا تحذیر رهنمون ساخته اند در این میان از مثنوی های عاشقانه محمد عصار تبریزی ، نزاری قهستانی و خواجوی کرمانی وقاضی مسعود قمی ،امین احمد صافی وسلیمی جرونی بهره گرفته شده است وچنین مشخص می شود که در تعلیم عشق شاعران مذکور بیشتر با دید مثبت به واژه عشق نظر داشته اند و خوانندگان را به گذشت و دوری از منیت و کمال گرایی تشویق نموده اند . واژهای کلیدی : عشق ، تعلیم ،منظومه غنایی ،قرن هفت وهشت این نگارش در پی آن است مفهوم تعلیمی واژۀ عشق ، در بین سرایندگان منظومه‌های عاشقانه قرون ششم تا نهم را بررسی نماید هرچند هرکدام از منظومه های غنایی این دو قرن مفاهیم تعلیمی بسیاری در منظومه های خود وارد ساخته اند که از حوصله بحث خارج است اما همانطور که اشاره شد برآن هستیم نظر سرایندگان در مواجهه با واژه عشق را بررسی نماییم تا آشکار گردد هر کدام ازایشان برای مخاطبان خود چه توصیه ای داشته اند و در این بین ازسرایندگانی مانند نزاری قهستانی، محمد عصار تبریزی، خواجوی کرمانی، خواجه مسعود قمی، سلیمی جرونی و امین احمدصافی نام می آوریم تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

361 - نکات تعلیمی در منظومه‌های حماسی با تکیه بر مثنوی هفت لشکر
فهیمه گردگیران مریم محمودی احمدرضا یلمه ها

ادبیات تعلیمی گونه‌ای از ادبیات فارسی است که دربرگیرنده تعالیم اخلاقی و آموزش‌دهندۀ آن است. این گونۀ ادبی که از دیرباز مورد توجه بزرگان ادبیات فارسی بوده است با اندرزهای آذرباد مهر سپندان، اندرز خسرو قبادان، یادگار بزرگمهر و داستان مینوی‌خرد که بازمانده از ایران باستان أکثر

ادبیات تعلیمی گونه‌ای از ادبیات فارسی است که دربرگیرنده تعالیم اخلاقی و آموزش‌دهندۀ آن است. این گونۀ ادبی که از دیرباز مورد توجه بزرگان ادبیات فارسی بوده است با اندرزهای آذرباد مهر سپندان، اندرز خسرو قبادان، یادگار بزرگمهر و داستان مینوی‌خرد که بازمانده از ایران باستان است قدمت خود را به رخ می‌کشد و با آثار شاعرانی همچون فردوسی، سنایی، سعدی و ... ادامه می‌یابد. در میان انواع ادبی حماسه نیز این تعالیم را در خود دارد و در ادامۀ این مبحث آثاری همچون مثنوی هفت‌لشکر که اثری حماسی و دربرگیرندۀ تعالیم اخلاقی است، خودنمایی می‌کند. در این اثر که از شاعری ناشناس در قرن دوازدهم و محتملاً دورۀ صفویه کتابت شده است مواردی یافت می‌شود که نگارندگان را بر آن داشت تا به شیوۀ تحلیلی و توصیفی، دربارۀ ادبیات تعلیمی در این اثر دست به پژوهش بزنند. با طرح این پرسش‌ها که دسته بندی ادبیات تعلیمی در ادب فارسی چگونه است؟ و شاخصه‌های ادبیات تعلیمی در مثنوی هفت لشکر کدام است؟ پس از بررسی‌ها مشخص شد که سراینده با طرح مواردی همچون بزرگداشت خِرَد ، حمد خدا ، توکّل ، پذیرش پند پیران، طلب دعای خیر در حق دیگران و نیز با تبشیر و انذار و.. به طرح موضوعات اخلاقی پرداخنه است که می تواند در زندگی امروزه هم کاربرد داشته باشد از سوی دیگر شیوه نصیحت گویی مشفقانه در این منظومه و کاربرد انها در سراسر داستان نشان از ارزش واقعی اخلاقیات در نزد سراینده دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

362 - تحلیل سبک شناسی ترکیب‌بند «با کاروان نیزه» سرودۀ علیرضا قزوه
عزیز زیلابی مسعود پاکدل سیما منصوری منصوره تدینی

10.30495/farsij.2021.685686

ترکیب‌بند با کاروان نیزه از علیرضا قزوه یکی از معروف‌ترین منظومه‌های ادبیات دینی معاصر به‌شمارمی‌رود. شاعر ضمن خلق شعری حماسی و پرشور، بیشتر اهداف و نتایج آن واقعه را بیان‌کرده و در بارۀ عوامل ایجاد آن صحبت‌می‌کند و آن را بستری برای بیان مفاهیم آزادی، دفاع از حق و مقاوم أکثر

ترکیب‌بند با کاروان نیزه از علیرضا قزوه یکی از معروف‌ترین منظومه‌های ادبیات دینی معاصر به‌شمارمی‌رود. شاعر ضمن خلق شعری حماسی و پرشور، بیشتر اهداف و نتایج آن واقعه را بیان‌کرده و در بارۀ عوامل ایجاد آن صحبت‌می‌کند و آن را بستری برای بیان مفاهیم آزادی، دفاع از حق و مقاومت در برابر ظلم قرارمی‌دهد. در سطح ساختار، قوافی، ردیف‌ها و واژگزینی‌هایش همه در راستای همین هدف انتخاب‌شده‌است. مضامین شعر او نیز از این واقعه به‌عنوان یک انقلاب عظیم خبرمی‌دهد. توجه به موسیقی درونی، برجسته‌سازی مفاهیم و مضامین، استفاده از واژگان نشان‌دار، روانی و سادگی هوشمندانه، استفادۀ هنرمندانه از عناصر بلاغی، تصویرسازی مخیّل و عاطفی، مخاطب‌محوری، مفهوم‌گرایی، تأکید بر نهادینه‌ساختن مضامین دینی، انقلابی، انسانی و آرمانی از جمله ویژگی‌‌های سبکی شعر اوست. از آنجا که سبک‌شناسی ابزاری برای شناسایی هویت انسانی، علمی، ادبی و ایدئولوژیک شاعر است، از این رو این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس سبک‌شناسی لایه‌ای (مدرن) به بررسی ویژگی‌های بارز سبکی ترکیب‌بند عاشورایی این شاعر پرداخته‌است. نتایج پژوهش نشان‌می‌دهد شاعر از تمام امکانات و عناصر شعر در جهت تبیین اندیشه‌های دین‌باورانه‌اش بهره‌برده‌است و بر اساس همین اندیشه‌ها و مضامین علوی، حسینی و عاشورایی، او را می‌توان شاعری مفهوم‌گرا نامید. نگاهی به جنبه‌های ادبی و زبانی شعر قزوه نشان‌می‌دهد که شاعر با موازین ادبی و زبانی گذشته و حال آشنایی دارد و برای افزودن بر تأثیر کلام خود هر کجا که مناسب دانسته از آنها بهره‌برده‌است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

363 - بررسی مفاهیم غنایی در رمان شوهر آهوخانم
گلاله مرادی عبدالناصر نظریانی محمدامیر عبیدی نیا

10.30495/farsij.2021.685693

بیان احساسات شخصی در مفهوم گسترده آن در قالب نظم و نثر در دوره‌های مختلف همواره مورد توجه شاعران و نویسندگان ادب فارسی قرار گرفته است. احساسات شخصی اعم از نرم‌ترین تا درشت‌ترین آن‌ها در دایره ادب غنایی می‌گنجد. رمان یکی از انواع ادبی و نوع ادبی غالب در عصر حاضر است که پ أکثر

بیان احساسات شخصی در مفهوم گسترده آن در قالب نظم و نثر در دوره‌های مختلف همواره مورد توجه شاعران و نویسندگان ادب فارسی قرار گرفته است. احساسات شخصی اعم از نرم‌ترین تا درشت‌ترین آن‌ها در دایره ادب غنایی می‌گنجد. رمان یکی از انواع ادبی و نوع ادبی غالب در عصر حاضر است که پتانسیل و فضای لازم برای خلق و آفرینش مفاهیم غنایی را در خود دارد. رمان شوهر آهوخانم نوشته علی‌محمد افغانی و اولین اثر شناخته شده به سبک رئالیسم در ادبیات فارسی می‌باشد. در پژوهش حاضر سعی بر آن بوده تا با بهره‌گیری از شیوه توصیفی-تحلیلی، انواع مفاهیم غنایی در این رمان مورد بررسی قرار گیرد. مفاهیم غنایی در رمان شوهر آهوخانم بیشتر به صورت وصف، عشق و محبت، غم و اندوه، خشم و نفرت، شادی و امیدواری و موسیقی و رقص نمود پیدا کرده است. نویسنده از این مفاهیم در جهت توصیف فضا، حالات روحی شخصیت‌های داستان و اثرگذاری بیشتر بر مخاطب بهره گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

364 - جایگاه سیاسی-تعلیمی جانوران آبزی در کلیله و دمنه
حسین عباس نژاد پروانه عادل زاده کامران پاشایی فخری

10.30495/farsij.2022.1917819.1427

بیشتر داستان‌های کلیله و دمنه، تمثیلی و به زبان حیوانات است. به احتمال قوی دلیل عمدۀ استفاده از شخصیّت‌های حیوانی، محتوای سیاسی، تعلیمی آن است. جانوران، در متون تمثیلی با ایفای نقش تمثیلی و نمادین، غیر از اینکه موجب تنوّع و جذابیّت حکایت‌ها و داستان‌ها می‌شوند، شاعران و أکثر

بیشتر داستان‌های کلیله و دمنه، تمثیلی و به زبان حیوانات است. به احتمال قوی دلیل عمدۀ استفاده از شخصیّت‌های حیوانی، محتوای سیاسی، تعلیمی آن است. جانوران، در متون تمثیلی با ایفای نقش تمثیلی و نمادین، غیر از اینکه موجب تنوّع و جذابیّت حکایت‌ها و داستان‌ها می‌شوند، شاعران و اهل قلم از رویکرد نقش تمثیلی آن‌ها، بیشتر برای تحقق اهداف سیاسی، تعلیمی، اخلاقی و به خصوص اخلاق اجتماعی سود می‌جویند. داستان‌های کلیله و دمنه، غالباً منعکس کننده هرم قدرت و پیش کشیدن تعالیم اخلاقی در جامعۀ (هند، ایران و جهان اسلام) است؛ بنابراین به بهترین وجهی ساز و کار فرهنگ سیاسی، قدرت، پند و اندرز، رفتار سیاسی و تأثیر آن را بر طبقات دیگر نشان می‌دهد. با تجزیه و تحلیل متن می‌توان ساختار جایگاه سیاسی، تعلیمی و تأثیر آن را بر رفتارهای فردی و اجتماعی کشف و بررسی کرد. در این جستار که به شکل بنیادی، بر پایۀ مطالعات کتابخانه‌ای و به روش توصیفی - تحلیلی به تبیین و تحلیل این موضوع در کلیله و دمنه پرداخته شده است، سعی شده است که مضمون چند داستان از حیث بُعد سیاسی، تعلیمی با در نظر گرفتن جنبه‌های مدیریّتی، نظیر تصمیم گیری، برنامه ریزی، سازمان دهی و رفتار سازمانی در یک جامعه یا نهاد اجتماعی مورد ارزیابی قرار گرفته، و شخصیّت‌های نمادین حکایت‌ها با ایفای نقشی که در داستان‌ها بر عهده دارند، معرّفی شوند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

365 - منظومه غنایی ازهر ومزهر نزاری قهستانی در گذر تعالیم اخلاقی وقرآنی
یوسف صفیان بلداجی

10.30495/farsij.2022.1951167.1604

چکیده شمس الدین بن محمد نزاری قهستانی از شاعران و منظومه سرایان قرن هشتم به شمار می رود پژوهش حاضر به معرفی کوتاهی اززندگی و آثار او پرداخته است ، سپس منظومه غنایی ازهر و مزهر را معرفی می کند ودر پی رسیدن به نکات اخلاقی و قرآنی نهفته در این منظومه عاشقانه است .با بازکاو أکثر

چکیده شمس الدین بن محمد نزاری قهستانی از شاعران و منظومه سرایان قرن هشتم به شمار می رود پژوهش حاضر به معرفی کوتاهی اززندگی و آثار او پرداخته است ، سپس منظومه غنایی ازهر و مزهر را معرفی می کند ودر پی رسیدن به نکات اخلاقی و قرآنی نهفته در این منظومه عاشقانه است .با بازکاوی در این منظومه به شواهد شعری بر اساس مفاهیم قرآنی و اخلاقی می رسد و با استخراج ابیات به موضوع بندی آن پرداخته است وبه صورت نمودار بسامد هرکدام ازمفاهیم اخلاقی تعلیمی ،قرآنی را مشخص کرده است وی در این منظومه به مفاهیمی همچون بی اعتباری دنیا ،دوری از غرور وبخشش ،صبر و کوشش ودوری از بیداد، راز داری و...بر می خورد .. بیشتر آموزهای اخلاقی –تعلیمی وی جنبه دینی، اعتقادی داشته وجزو اخلاق بندگی به شمار می آیند وی از اخلاق اجتماعی سخن گفته ودراین منظومه غنایی توانسته است در قالب داستان نکات ارزشمند اخلاقی قرآنی را بگنجاند ودر رسالت شعری خویش جاودان بماند . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

366 - بررسی قرار دادهای تعاملی در تفسیر نسفی د رمقایسه با بخش ترجمه کشف الاسرا ر میبدی بر اسا س نظریه نورمن فرکلاف
طیبه ابراهیمی شهر آباد صابر امامی فرهاد طهماسبی

10.30495/farsij.2022.1946071.1574

تفسیر نسفی" اثر "نجم الدین نسفی" یکی از مهمترین آثار قرن پنجم و ششم هجری است که نویسنده در آن ترجمه ای مسجع از قرآن ارائه داده است و از دیگر تفاسیر مهم این دوره تفسیر "کشف الاسرار و عدة الابرار" اثر "ابوالفضل میبدی" است که نویسنده قرآن را با دیدی عرفانی تفسیر کرده است. أکثر

تفسیر نسفی" اثر "نجم الدین نسفی" یکی از مهمترین آثار قرن پنجم و ششم هجری است که نویسنده در آن ترجمه ای مسجع از قرآن ارائه داده است و از دیگر تفاسیر مهم این دوره تفسیر "کشف الاسرار و عدة الابرار" اثر "ابوالفضل میبدی" است که نویسنده قرآن را با دیدی عرفانی تفسیر کرده است. تحلیل گفتمان این دو کتاب می تواند اصول اعتقادی و ایدئولوژی نویسندگان را به خوبی نشان دهد. یکی از نظریه های مهم در زمینه تحلیل گفتمان، نظریه "نورمن فرکلاف" است که در آن رابطه میان ملاکهای درونی و بیرونی متن بررسی می شود. فرکلاف متن را در سه محور توصیف، تفسیر و تبیین بررسی می کند و یکی از موضوعاتی که دربخش توصیف متن به آن پرداخته می شود، این است که نویسنده از کدامیک از قرار دادهای تعاملی استفاده کرده است و نظام نوبت گیری برای سخن گفتن در متن چگونه اداره می شود؟ بررسی این موضوع به روابط قدرت میان دو طرف گفتگو بستگی دارد. گاهی مفسران با توضیحات اضافه ای که در ترجمه خود می آورند این امکان را به پژوهشگر می دهند که ساختار فکری آنان را دراین زمینه مشخص کند. در بررسی های به عمل آمده، نسفی با توجه به اطلاعات تاریخی و تفسیری خود در این زمینه قوی تراز میبدی عمل کرده است. در این مقاله نویسندگان با روش توصیفی- تحلیلی و کتابخانه ای در صدد هستند گفتمان موجود در ترجمه این دو کتاب را در زمینه قرار دادهای تعاملی مورد بررسی قرار دهند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

367 - محتوای طنز در آثار محمدعلی افراشته
آیدا پارس پور عصمت خوئینی

محمدعلی افراشته (1287–1338)، از پیشگامان شعر گیلکی و از نامداران طنز اجتماعی در قالب شعر و نثر سادۀ فارسی است. او درآثار خود، به دفاع از زحمت‌کشان پرداخته است و به همین دلیل از برجسته‌ترین نمایندگان ادبیات کارگری به شمار می‌رود. هنر افراشته این است که با استفاده ا أکثر

محمدعلی افراشته (1287–1338)، از پیشگامان شعر گیلکی و از نامداران طنز اجتماعی در قالب شعر و نثر سادۀ فارسی است. او درآثار خود، به دفاع از زحمت‌کشان پرداخته است و به همین دلیل از برجسته‌ترین نمایندگان ادبیات کارگری به شمار می‌رود. هنر افراشته این است که با استفاده از طنز، مردم را به اندیشیدن درباره ی حقوق اجتماعی خود ترغیب می‌کند. روزنامه‌ی چلنگر که از سال 1329، به مدت دو سال و نیم منتشر می‌شد، حاصل زندگی ادبی افراشته و به نوعی بازتاب دهندۀ عقاید و افکار اوست. اغلب آثار افراشته، در این روزنامه چاپ شده است. محتوای آثار افراشته نقد اوضاع سیاسی و اجتماعی است که در قالب شعر، داستان، نمایشنامه و تعزیه و با زبان طنز مجال بروز یافته است. وی در مواجهه با جامعه ی ایران آن روزگار، مشکلات عظیمی را مشاهده می کند که موجب تباهی و عقب‌ماندگی جامعه ی ایرانی گردیده است؛ در نتیجه به عنوان فردی وطن دوست و شاعری انقلابی و روشنفکر با استفاده از زبان ساده ی طنزآمیز مشکلات را در آثار خود انعکاس می دهد و بر اساس نوع گرایش های سیاسی خود، برای درمان دردهای آن راه حل نشان می دهد. نوشته ی حاضر با بررسی محتوایی مجموعه ی آثار محمدعلی افراشته، زمینه‌های مختلفی از نقد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اخلاقی را در نمونه های فراوانی از نظم و نثر آثار وی بازنموده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

368 - مضامین تعلیمی در اشعار عاشورایی یزد
مهدی صادقی محمود صادق زاده(نویسنده مسئول) دکترعزیزالله توکلی کافی‌آباد

10.30495/farsij.2022.688473

در این جستار به شیوۀ توصیفی-تحلیلی و استشهادی به بررسی مضامین تعلیمی در اشعار عاشورایی یزد پرداخته می‌شود تا میزان موفقیت شاعران این خطه در پرورش مضامین تعلیمی در فرهنگ عاشورا مشخص شود. شاعران عاشورایی یزد با بهره‌گیری از دو مقولۀ دین، ادبیات تعلیمی و شگردهای ادبی به اه أکثر

در این جستار به شیوۀ توصیفی-تحلیلی و استشهادی به بررسی مضامین تعلیمی در اشعار عاشورایی یزد پرداخته می‌شود تا میزان موفقیت شاعران این خطه در پرورش مضامین تعلیمی در فرهنگ عاشورا مشخص شود. شاعران عاشورایی یزد با بهره‌گیری از دو مقولۀ دین، ادبیات تعلیمی و شگردهای ادبی به اهداف ایدئولوژیکی حماسۀ تراژیک عاشورا پرداخته‌اند. آن‌ها با آمیختن حماسه و عرفان و دادن چاشنی ادب تعلیمی به اشعار عاشورا به تبیین فضایل و رذایلی همچون: اخلاق، رعایت ادب، حسد، وفاداری و... در مکتب عاشورا پرداخته‌اند؛ اما شاهکار ممتاز بُعد تعلیمی اشعار عاشورایی این است که شاعر با اظهار اندوه از مصیبت‌های کربلا در محور افقی شعر، درون‌مایه‌های تعلیمی را در دودستۀ ارزش شناختی و انسان‌شناختی در محور عمودی شعر به مخاطب می‌آموزد. هدف از پژوهش بررسی شاخصه‌ها و مؤلفه‌های اندیشه‌های مضامین تعلیمی در اشعار عاشورایی است که به پشتوانۀ الگوسازی واقعۀ عاشورا، استناد به قرآن و احادیث، خلاقیت در لحظه و ایجاز کارکرد ادبیات تعلیمی را در اشعار عاشورایی بیان می‌کند. نتایج پژوهش نشان‌دهندۀ ترکیب آموزه‌های تعلیمی در قاب فلسفۀ عاشورا است تا بدین شیوه، اخلاق اسلامی و ارزش‌های انسانی را باروحیۀ حماسی نهادینه کند که این امر موجب تغییر و تحولاتی در ارزش‌ها و هنجارهای جامعه می‌گردد. همچنین آمیزش مضامین تعلیمی و حماسی در اشعار عاشورایی نوعی هم‌زبانی و هم‌فکری بین تعلیم و تربیت و فلسفۀ عاشورا برقرار می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

369 - برهان عقلی علم الهی بر امامت امیرالمومنین علیه السلام
سیدرضا موسوی

تا کنون پژوهش های دامنه داری پیرامون علم الهی امیرالمومنین علی × صورت گرفته است؛اما هنوز زوایای ناگفته بسیاری نزد محققان کلام اسلامی وجود دارد .آنچه در این وجیزه بررسی می شود نگاهی متفاوت به علم الهی ایشان است.زاویه ی متفاوت برگرفته از این مسأله است که چگونه می تو أکثر

تا کنون پژوهش های دامنه داری پیرامون علم الهی امیرالمومنین علی × صورت گرفته است؛اما هنوز زوایای ناگفته بسیاری نزد محققان کلام اسلامی وجود دارد .آنچه در این وجیزه بررسی می شود نگاهی متفاوت به علم الهی ایشان است.زاویه ی متفاوت برگرفته از این مسأله است که چگونه می توان به شیوه برهانی وعقلی از رهگذر علم الهی دینی، امامت حضرت علی × را اثبات نمود؟ برهان علم از سه مقدمه تشکیل شده است :اول : اثبات علم الهی دینی امیرالمومنین × بر اساس نصوص معتبر ؛ دوم:عدم اعطای علم الهی به مدعی دروغین امامت ؛سوم:تنها حضرت علی × دارای علم الهی و مدعی امامت منصوص بوده است.مقدمه اول با ادله ی قرآنی و روایی اثبات شده ومقدمه دوم، بر اساس حکم عقلی مسلم است .مقدمه سوم نیز در گزارشات منابع معتبر شیعه و اهل سنت آمده است .بنابر مقدمات با روش های معمول روایی ،توصیفی –تحلیلی ، فرضیه پژوهش اثبات شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

370 - بررسی و تحلیل عقلی حکم ارشاد جاهل در اصول اعتقادی
روح اله خدادادی مصطفی خدادادنژاد

ارشاد جاهل به معنای تعلیم برخی مسائل به کسی است که از آن‌ها بی اطلاع است. ارشاد جاهل در امور اعتقادی یعنی تعلیمِ مسائلِ اعتقادی به شخصی که از آن مسائل ناآگاه است. هدف از این پژوهش تبیین ادله وجوب ارشاد جاهل در امور اعتقادی و همچنین محدوده این وجوب است. ادله ارشاد جاهل د أکثر

ارشاد جاهل به معنای تعلیم برخی مسائل به کسی است که از آن‌ها بی اطلاع است. ارشاد جاهل در امور اعتقادی یعنی تعلیمِ مسائلِ اعتقادی به شخصی که از آن مسائل ناآگاه است. هدف از این پژوهش تبیین ادله وجوب ارشاد جاهل در امور اعتقادی و همچنین محدوده این وجوب است. ادله ارشاد جاهل در کلمات علماء کمتر مورد توجه قرار گرفته است. کسانی که به آن پرداخته اند نیز مسئله ارشاد جاهل در احکام را مطرح کرده اند. در این مقاله با مراجعه به منابع دست اول و همچنین پژوهش های به روز از قبیل دروس خارج، ادله مختلف ارشاد جاهل را بررسی کرده و آن‌ها را بر ارشاد جاهل در امور اعتقادی تطبیق داده است. پس از بررسی آیات قرآن و بررسی سندی و دلالی روایات، و ادله عقلی مولف به این نتیجه رسید که ارشاد جاهل در اصول اساسی اعتقادی که اعتقاد به آن‌ها بر همه مکلفین لازم است، واجب کفایی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

371 - حدوث عالم مادی در فلسفه پرکلوس
مزدک رجبی

یکی از اساسی ترین مباحث فلسفه از روزگار نخست پیدایش آن در یونان، بحث صناعت یا حدوث عالم بوده است. این موضوع نزد پرُکلوس، فیلسوف بزرگ سده ی پنجم میلادی نیز از مهم ترین مباحث هستی شناسی و جهان شناسی به شمار می رفته است. مهم ترین مفهوم پرکلوس در باب صناعت عالم این ا أکثر

یکی از اساسی ترین مباحث فلسفه از روزگار نخست پیدایش آن در یونان، بحث صناعت یا حدوث عالم بوده است. این موضوع نزد پرُکلوس، فیلسوف بزرگ سده ی پنجم میلادی نیز از مهم ترین مباحث هستی شناسی و جهان شناسی به شمار می رفته است. مهم ترین مفهوم پرکلوس در باب صناعت عالم این است که جهان ساخته صانعی است که همان دمیورگوس است. در این مقاله نویسنده کوشیده است تا با تحلیل برجسته ترین مفاهیم پرکلوس، از جمله تفسیر وی در باب و نیز چگونگی صناعت عالم مادی، دیدگاه وی را در این باره آشکار کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

372 - شریعتی و آشفتگی فکر سیاسی ( نقد و بررسی آرای فکری سیاسی علی شریعتی بر اساس روش هرمنوتیک قصدگرا )
علی مرشدی‌زاد احسان تاجیک

آموزه های سیاسی مذهبی شریعتی در حسینیه ارشاد طی سال های 1347 تا 1351 خورشیدی، مخاطبین بسیاری را به خود جذب کرد ، که تأثیر گذاری بسزایی در جامعه به دنبال داشت. به نظر می رسد آموزه های شریعتی بر پایه تفسیری ایدئولوژیک و سیاسی از اسلام با تأثیر پذیری مستقیم ( و غیر قابل أکثر

آموزه های سیاسی مذهبی شریعتی در حسینیه ارشاد طی سال های 1347 تا 1351 خورشیدی، مخاطبین بسیاری را به خود جذب کرد ، که تأثیر گذاری بسزایی در جامعه به دنبال داشت. به نظر می رسد آموزه های شریعتی بر پایه تفسیری ایدئولوژیک و سیاسی از اسلام با تأثیر پذیری مستقیم ( و غیر قابل کتمان) از مارکسیسم، سوسیالیسم و اگزیستانسیالیسم بود که پایه های فکری خود را استوار کرد. بدین سبب این مقاله در صدد است به بررسی نظریات سیاسی علی شریعتی بپردازد و این که تفکرات سیاسی شریعتی در چه سطحی از مؤلفه های اندیشه سیاسی، فلسفه سیاسی، و نظریه سیاسی پیوند دارد. از این رو در با رویکرد تحقیق تحلیل اسنادی بر اساس روش هرمنوتیک قصدگرای کوئنتین اسکینر به عنوان مبنای پژوهش تحقیق حاضر زمینه ها و انگیزه ها و قصد مؤلف در زندگی فکری و آثار علی شریعتی مورد بررسی و شناخت قرار می گیرد . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

373 - نقش فن‌آوری‌های یادگیری در پرورش خلاقیت دانش‌آموزان
علیرضا پیرخائفی

معمولاً خلاقیت در نظام تعلیم و تربیت موضوعی فراموش شده است. با این حال از سال 1980 نقش و جایگاه مدرسه در پرورش خلاقیت، اهمیت بیشتری پیدا کرد. خلاقیت را باید تخیلی کاربردی دانست که هدفش ایجاد تمرکز برای نوآوری است. مدرسه در نظام تعلیم و تربیت نقشی مهم در ایجاد نوآوری ساز أکثر

معمولاً خلاقیت در نظام تعلیم و تربیت موضوعی فراموش شده است. با این حال از سال 1980 نقش و جایگاه مدرسه در پرورش خلاقیت، اهمیت بیشتری پیدا کرد. خلاقیت را باید تخیلی کاربردی دانست که هدفش ایجاد تمرکز برای نوآوری است. مدرسه در نظام تعلیم و تربیت نقشی مهم در ایجاد نوآوری سازنده در دانش‌آموزان و ایجاد نگرش‌های نوین در آنها دارد. امروزه در مدارس مدرن از فناوری‌های یادگیری نوینی برای پرورش خلاقیت دانش‌آموزان استفاده می‌شود. خلاقیت فن‌آورانه و خلاقیت دیجیتالی از انواع فن‌آوری‌های نوین یادگیری هستند که کاربرد زیادی یافته است. در یک مقایسه با حوزۀ خلاقیت دیجیتالی بدلیل داشتن تنوع بیشتر تأثیرات قدرتمندتری در بارورسازی خلاقیت دانش‌آموزان نسبت به خلاقیت فن‌آورانه دارد. با این حال، حوزۀ آموزش و پرورش بهتر از هر دو نوع فن‌آوری‌های نوین یادگیری برای پرورش خلاقیت دانش‌آموزان ایرانی استفاده می کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

374 - اکتشافات ژئوشیمی رسوبات آبراهه های ورقه یک صد هزارم زمین شناسی علی آباد،گلستان
ایرج رسا محمد هادی نظام پور

منطقه علیآباد واقع در شمال ایران دارای اندیسهای معدنی کوچکی میباشد. اکتشاف رسوبات آبراههای در راه بررسی احتمال وجودپتانسیلهای معدنی پوشیده در این منطقه به کار گرفته شد. پس از طراحی شبکه نمونهبرداری با روش ثقـل توپولـوژیکی تعـداد 639نمونه در اندازه <80مش برداشت و پس ا أکثر

منطقه علیآباد واقع در شمال ایران دارای اندیسهای معدنی کوچکی میباشد. اکتشاف رسوبات آبراههای در راه بررسی احتمال وجودپتانسیلهای معدنی پوشیده در این منطقه به کار گرفته شد. پس از طراحی شبکه نمونهبرداری با روش ثقـل توپولـوژیکی تعـداد 639نمونه در اندازه <80مش برداشت و پس از آمادهسازی در آزمایشگاه سازمان زمینشناسی کشور آنالیز گردید. پس از اطمینان از دقتمناسب آنالیزها، با مقایسه جفت نمونههای مشابه، بر روی آنها پردازشهای آماری تک و چند متغیره اعمال گردید. همزمان بـا روشآماری K-Mean Clusterتأثیر منفی غنیشدگی طبیعی سنگهای بالادست نمونهها حذف شد. نتایج حاصله نوع روابط میان عناصررا مشخص نمود. نقشههای پراکندگی عناصر در محیط Surfer 8با روش Class Post Mapترسیم شـد. بـا توجـه بـه همراهـیعناصر پاراژنز، انطباق با ساختارهای تکتونیکی و تودههای آذرین زیر سطحی و وجود سنگشناسی مـستعد کانـهسـازی در بالادسـتنمونهها، 20منطقه که اغلب جهت سرب، روی و مس آنومال بوده و نکارمن و الستان محل اصلی تمرکز آنها میباشـد بـرای کنتـرلصحرایی معرفی گردیدند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

375 - آموزه‌های تعلیمی طب‌القلوب و کیمیای سعادت بر اساس روی‌کرد بینامتنیت
دکتر غلامرضا هاتفی مجومرد دکتر منصور دهقان منشادی دکتر عبداله مرادی

تحلیل با رویکرد بینامتنیت ارتباط یک متن با سایر متون را بررسی می‌کند. هدف اصلی این پژوهش، مقایسة تعالیم اخلاقی کیمیای سعادت و طب القلوب است. اخلاق، بخش مهمی از ادب تعلیمی را در ادبیات فارسی به خود اختصاص داده است. به‌گونه‌ای که در زبان فارسی آثاری همچون کیمیای سعادت و ط أکثر

تحلیل با رویکرد بینامتنیت ارتباط یک متن با سایر متون را بررسی می‌کند. هدف اصلی این پژوهش، مقایسة تعالیم اخلاقی کیمیای سعادت و طب القلوب است. اخلاق، بخش مهمی از ادب تعلیمی را در ادبیات فارسی به خود اختصاص داده است. به‌گونه‌ای که در زبان فارسی آثاری همچون کیمیای سعادت و طب القلوب، با موضوع ادب تعلیمی و سرشار از آموزه‌های اخلاقی به وجود آمده‌اند. در بررسی پاره‌ای از فضایل و رذایل اخلاقی این دو کتاب، درمی‌یابیم تعالیم اخلاقی در این دو اثر به‌خوبی نمایان و چشمگیر است. غزالی و نقشبندی در آثار خود به‌صراحت پیام های اخلاقی خود را به نوع بشر عرضه می کنند. انسان عصر حاضر، به عامل کنترل‌کننده و بازدارنده از سقوط در منجلاب فساد، بیشتر از روزگاران گذشته نیازمند است. درنتیجه نیاز جهان معاصر به اخلاقیات، برای برون‌رفت از فسادهای اخلاقی موجود، حیاتی است. بر این اساس با شناخت فضیلت ها و رذیلت‌های اخلاقی از نگاه این دو نویسنده، می توان به جهان‌بینی آن‌ها پی برد و با تعمّق در اندیشه هایشان، درراه معرفت اخلاقیات و نیز معرفی پیام‌های اخلاقی آن‌ها در راستای اِعمال آن‌ها در زندگی فردی و اجتماعی برای نجات نوع بشر از تباهی و فسادهای دنیای کنونی، گام برداشت، نگارنده با رهیافتی توصیفی – تحلیلی با بهره‌گیری از روش کتابخانه‌ای موضوع حاضر را در قالب مقاله‌ای علمی -پژوهشی بررسی و تحلیل کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

376 - تطابق مصادیقی از حقوق در نهج‌البلاغه با موادی از اعلامیه جهانی حقوق بشر
دکتر علی حسین زاده لیلا زارعی شهامت

ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ از حقوق ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ همه افراد بشر از آن جهت که انسان هستند دارای آن می باشند. به منظور حفظ این حقوق، پدیدآورندگان اﻋﻼﻣﻴﻪ ی ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺣﻘﻮق بشر، مواد اعلامیه مذکور را تنظیم و به تصویب اعضای مجمع عمومی سازمان ملل متحد رساندند. درباره ی حقوق بشر در منابع اسلا أکثر

ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ از حقوق ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ همه افراد بشر از آن جهت که انسان هستند دارای آن می باشند. به منظور حفظ این حقوق، پدیدآورندگان اﻋﻼﻣﻴﻪ ی ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺣﻘﻮق بشر، مواد اعلامیه مذکور را تنظیم و به تصویب اعضای مجمع عمومی سازمان ملل متحد رساندند. درباره ی حقوق بشر در منابع اسلامی نکات گوناگونی وجود دارد. در این مقاله دیدگاه امام علی (ع) در نهج البلاغه محور کار قرار گرفت؛ زیرا هم می توان در آن مبانی حقوق بشر در اسلام را یافت و هم چگونگی اجرای آن را مشاهده کرد. در این پژوهش سعی بر آن است که با روش توصیفی- تحلیلی با تکیه بر کتاب شریف نهج البلاغه دیدگاه حقوق بشر امام علی (ع) با موادی از حقوق مطرح شده در اعلامیه ی جهانی حقوق بشر مورد مقایسه قرار گیرد. ﻧﺘﻴﺠـﻪ ی این ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ بین ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ و اﻋﻼﻣﻴﻪ ی ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در ﺑﺮﺧﻲ از ﺣﻘﻮق اﺷﺘﺮاکاتی وﺟﻮد دارد؛ اﻣـﺎ به دلیل ﺗﻔﺎوت در ﻣﺒﺎﻧﻲ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻫﺮ یک، در ﺑﺮﺧﻲ از ﺣﻘﻮق نیز ﺗﻔﺎوت ﻫﺎﻳﻲ وﺟـﻮد دارد. هدف این تحقیق تطبیق گزاره های از حقوق بشر نهج البلاغه با موادی از حقوق مطرح در اعلامیه ی جهانی حقوق بشر است تا از این رهگذر نقاط ضعف و قوت اعلامیه حقوق بشر روشن شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

377 - اقتباس مولوی از نهج‌البلاغه در مبحث قیامت
دکتر علی حسین زاده لیلا زارعی شهامت

همان گونه که قرآن کریم معجزه الهی و از طریق وحی بر زبان پیامبر اکرم (ص) جاری شده است، نهج البلاغه نیز بخشی از معجزۀ علوی است که با الهام از قرآن و تعالیم رسول‌الله (ص) از زبان امیرمؤمنان (ع) بیان شده است. به عبارتی اگر بخواهیم تالی قرآن را درکلام اولیای الهی بیابیم، نهج أکثر

همان گونه که قرآن کریم معجزه الهی و از طریق وحی بر زبان پیامبر اکرم (ص) جاری شده است، نهج البلاغه نیز بخشی از معجزۀ علوی است که با الهام از قرآن و تعالیم رسول‌الله (ص) از زبان امیرمؤمنان (ع) بیان شده است. به عبارتی اگر بخواهیم تالی قرآن را درکلام اولیای الهی بیابیم، نهج البلاغه بارزترین نمونه است. مولوی در اشعارش بیشترین تأثیر را بعد از قرآن و کلام پیامبر اکرم (ص) از نهج البلاغه پذیرفته است. به نظر می رسد او در بیان احادیث معصوم از سخنان حضرت علی(ع) بیشترین بهره را برده باشد. تأثیرپذیری فراوان او از این کتاب گران سنگ در ابعاد مختلف مبحث معاد، زمینه مناسب برای انجام پژوهش پیش رو در زمینه ی قیامت و رستاخیز است. این مقاله در پی آن است که با روش تحلیلی– توصیفی اقتباس مولوی در باب قیامت را، از کتاب شریف نهج البلاغه در مثنوی معنوی و دیوان شمس تبریزی تبیین نماید. یافته های پژوهش نشان می دهد مولوی در زمینه اثبات معاد از طریق ادله فطری و اقناعی، نقد منکران معاد، گواهان رستاخیز، حقیقت مرگ، عظمت و سختی روز حساب از کتاب گران سنگ نهج البلاغه امیر بیان اقتباس کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

378 - بررسی قصاید سنایی بر اساس نظریۀ تبادلی «پیتر بلاو»
عصمت احمدی رکن آباد دکترعزیزاله توکلی کافی آباد دکتر محمود صادق زاده

بر اساس نظریۀ تبادلی پیتر بلاو، هر یک از افراد جامعه، در جریان تبادلات و پیوندهای اجتماعی خود با دانش اندوزی در گروه‌هایی قرار می‌گیرند که پاداش نصیب آن‌ها شود و به واسطۀ این پاداش، پیوند اجتماعی آن‌ها با علم و خردورزی محکم می‌شود؛ اما اگر این افراد به‌عنوان اعضای جامعه أکثر

بر اساس نظریۀ تبادلی پیتر بلاو، هر یک از افراد جامعه، در جریان تبادلات و پیوندهای اجتماعی خود با دانش اندوزی در گروه‌هایی قرار می‌گیرند که پاداش نصیب آن‌ها شود و به واسطۀ این پاداش، پیوند اجتماعی آن‌ها با علم و خردورزی محکم می‌شود؛ اما اگر این افراد به‌عنوان اعضای جامعه، در فرایند همین معاملات تبادلی، هیچ‌گونه پاداشی در مقابل کنش خود دریافت نکنند، رشتۀ پیوند و تعاملات آن‌ها با علم و دانش‌اندوزی، سست و از هم گسیخته خواهد شد و در نتیجه در همان جهالت باقی خواهند ماند. در این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی و با مراجعه به منابع نظری تحقیق، تلاش شده است تا محورهای جامعه‌شناسانۀ نظریۀ پیتر بلاو در سروده‌های سنایی، مورد کنکاش قرار گیرد تا واکنش افراد جامعۀ به تصویر کشیده شده، در اشعار وی، در برابر کنش های موجود در محیط، تحلیل و بررسی شود. نتایج بررسی حاکی از آن است که وقتی قوۀ خردورزی انسان بسته باشد در مقابل با ورود هرگونه اطلاعات تازه، قادر به بررسی آن‌ها با دید عقلانی نیست و سنایی در قصایدش، مفاهیم پیرامون جهل و خردورزی را در جلوه‌های تقابلی آن در کنار هم قرار داده و از این راه مخاطبان را نسبت به مسائل تعلیمی بیدار کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

379 - بررسی و مقایسۀ کیفیت آموزه‌های تعلیمی در حکایت «مناظرۀ دیو گاوپای با مرد دینی» از روضه‌العقول با حکایت «دیو گاوپای و دانای دینی» از مرزبان‌نامه
دکترحبیب حاجی پور

در گسترۀ ادب فارسی، مسائل تعلیمی و اندرزی از جایگاه مهمی برخوردار است، به طوری که نفوذ و سیطرۀ آن را در همۀ گونه های ادبی شاهد هستیم. در این بین، برخی آثار کاملاً بر این مبنا نوشته شده اند که مجموعه ای از اخلاقیات را در قالب داستان به مخاطب انتقال دهند که در این بین، رو أکثر

در گسترۀ ادب فارسی، مسائل تعلیمی و اندرزی از جایگاه مهمی برخوردار است، به طوری که نفوذ و سیطرۀ آن را در همۀ گونه های ادبی شاهد هستیم. در این بین، برخی آثار کاملاً بر این مبنا نوشته شده اند که مجموعه ای از اخلاقیات را در قالب داستان به مخاطب انتقال دهند که در این بین، روضه العقول و مرزبان نامه قابل توجه اند. در این پژوهش، با تکیه بر روش توصیفی -تحلیلی و استناد به منابع کتاب خانه ای، حکایت مناظرۀ دیو گاوپای با مرد دینی از روضه العقول با حکایت دیو گاوپای و دانای دینی از مرزبان نامه به لحاظ بازنمایی آموزه های تعلیمی، تحلیل و مقایسه شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که دو نویسنده بیش از همه بر آموزه های خردورزی و علم آموزی و نکوهش دنیا و دنیاستیزی تأکید کرده اند. همچنین، ملطیوی به مسائلی چون: نکوهش غرور و خودبرتربینی؛ نیکوسخنی؛ زهدگرایی و پرهیزگاری؛ خدامحوری و توکل به حق تعالی؛ قناعت ورزیدن و اهمیت راست گویی و راست کرداری اشاره کرده و وراوینی هم، از اندرزهایی چون: نکوهش گرایش به هوی و هوس؛ ممکن الخطا بودن حواس آدمی و نکوهش تقدیرگرایی و تسلیم بودن سخن گفته است. این بررسی مشخص نمود که تنوع و فراگیری اخلاقیات در روضه العقول افزون تر است که این امر می تواند ناشی از حجم بیشتر تألیف ملطیوی باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

380 - بررسی و تطبیق روایتگری در آثار غزاله علیزاده، با تکیه بر رمان‌های «خانه ادریسی‌ها»، «شب‌های تهران»
زینت ناطق پور علی محمد موذنی تیمور مالمیر

روایت شناسی به عنوان علمی جدید، به بررسی ساختار حاکم بر روایت های داستانی می پردازد. با استفاده از شاخص های علم روایت شناسی، می توان به الگوی ساختاری روایت ها دست پیدا کرد. زبان شناسان متعددی به ارائة نظریات مبسوطی در این زمینه پرداخته اند و در این میان، مطالعات ژرار ژن أکثر

روایت شناسی به عنوان علمی جدید، به بررسی ساختار حاکم بر روایت های داستانی می پردازد. با استفاده از شاخص های علم روایت شناسی، می توان به الگوی ساختاری روایت ها دست پیدا کرد. زبان شناسان متعددی به ارائة نظریات مبسوطی در این زمینه پرداخته اند و در این میان، مطالعات ژرار ژنت از وسعت فراوانی برخوردار است. او در مطالعة روایت های داستانی، بر سه شاخص کلی "زمان"، "حالت یا وجه" و "صدا و لحن" تکیه می کند. غزاله علیزاده، از نویسندگان معاصر ادبیات داستانی ایران به شمار می رود که آثارش از دیدگاه علم روایت شناسی، قابل تأمّل است. این نوشتار با تکیه بر نظر روایت شناسان به ویژه نظریه های ژرار ژنت، به بررسی سه مؤلفه مذکور در آثار این نویسنده پرداخته است. روایت در گذشته و، گذشته در گذشته، روایت زمان حال و عبور مکرّر از زمان حال به گذشته، ویژگی برجستة آثار مذکور از لحاظ زمانی است. بیش تر رویدادهای این آثار، روی خط مستقیم و متوالی روایت شده اند استفاده از شتاب منفی و مثبت، بسامد و انواع آن، کانون صفر و کانون درونی، روایت درون داستانی با زاویة دید اول شخص، تک گویی، حدیث نفس و من شاهد، روایت برون داستانی با زاویة دید سوم شخص، هم چنین روایت پسازمانی و همزمانی، از ویژگی های روایت در رمان های فوق الذکر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

381 - مبانی قرآنی ضرورت مقاومت در اشعار فارسی
سید حسین فرمی باف کمال خواجه پور ابوالقاسم عاصی مذنب

10.30495/rpcl.2023.699917

مقاومت از جمله امور فطری است که در اشعار فارسی ضرورت آن، به زیبایی تمام مطرح شده و در آیات قرآن مبانی این ضرورت مورد تأکید قرار گرفته است. خداوند متعال از یک سو مسلمانان را از سازش و تسلیم شدن در برابر معاندین نهی می‌کند و از دیگر سو به لزوم صبر و استقامت در برابر دشمنا أکثر

مقاومت از جمله امور فطری است که در اشعار فارسی ضرورت آن، به زیبایی تمام مطرح شده و در آیات قرآن مبانی این ضرورت مورد تأکید قرار گرفته است. خداوند متعال از یک سو مسلمانان را از سازش و تسلیم شدن در برابر معاندین نهی می‌کند و از دیگر سو به لزوم صبر و استقامت در برابر دشمنان تأکید دارد. قرآن و روایات اسلامی هزینه سازش و تسلیم در برابر دشمنان را بسیار سنگین‌تر از مقاومت و پایداری می‌دانند. اسلام دین اعتدال است و مقاومت و پایداری در برابر عواملی است که توازن جامعه را - چه در بعد داخلی و چه در بعد خارجی- بر هم می‌زنند. در اشعار فارسی مقاومت هم از جهت حسن فعلی و هم از جهت داشتن اهداف الهی و آثار اجتماعی لازم دانسته شده است. این امور از جمله مبانی فکری و اندیشه‌ای مقاومت هستند که در قرآن به وضوح مورد تبیین و تفصیل قرار گرفته‌اند. مقاله حاضر با روش توصیفی و تحلیلی به مبانی قرآنی ضرورت مقاومت که در اشعار فارسی مطرح شده است، پرداخته است. نتایج حاصله نشان می‌دهد، ضرورت مقاومت در اشعار فارسی از جهات مختلف حسن فعلی نظیر هدفمندی ، قداست و داشتن اهداف الهی نظیر جلوگیری از تسلط باطل، عزتمندی دین خدا و آثار اجتماعی همچون سربلندی جامعه، گسترش عدالت تغذیه می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

382 - بهینه ‏سازی کمک‏ فنر الکترومغناطیسی و سیستم تعلیق خودرو با استفاده از الگوریتم زنبورعسل
سعید یعقوبی علی رضا اطمینانی اصفهانی افشین قنبرزاده

در این تحقیق، کمک فنر الکترومغناطیسی به مدل یک چهارم خودرو با دو درجه آزادی و مدل یک دوم خودرو با چهار درجه آزادی اضافه شده است. در ادامه، با استفاده از الگوریتم بهینه&lrm;سازی زنبورعسل در دو مرحله، مدل شبیه سازی شده، بهینه شده است. در مرحله اول، فقط ثوابت کمک فنر الک أکثر

در این تحقیق، کمک فنر الکترومغناطیسی به مدل یک چهارم خودرو با دو درجه آزادی و مدل یک دوم خودرو با چهار درجه آزادی اضافه شده است. در ادامه، با استفاده از الگوریتم بهینه&lrm;سازی زنبورعسل در دو مرحله، مدل شبیه سازی شده، بهینه شده است. در مرحله اول، فقط ثوابت کمک فنر الکترومغناطیسی بهینه شده و پارامترهای سیستم تعلیق ثابت فرض گردیده است. در مرحله دوم، علاوه بر ثوابت کمک فنر الکترومغناطیسی، پارامترهای سیستم تعلیق نیز مورد بهینه سازی قرار گرفته که در هر دو مرحله، مقادیر پارامترهای بهینه شده از اعمال ورودی ترکیبی شامل ده ورودی سینوسی با دامنه های مختلف و یک ورودی پله واحد به دست آمده و در نهایت با استفاده از این مقادیر، میزان انتگرال قدر مطلق خطا نسبت به چند حالت ورودی محاسبه شده است. برای تعیین تابع هدف در بهینه سازی انجام شده از انتگرال قدر مطلق خطا استفاده شده که هدف، کمینه سازی سطح زیر نمودار (جابه جایی خودرو) می باشد. نتایج نشان داد که مقادیر تابع هدف در حالت دوم بهینه سازی نسبت به حالت اول کمتر بوده، به گونه ای که به عنوان نمونه در اثر اعمال ورودی سینوسی با دامنه 5 مقدار این تابع برای مدل یک چهارم و یک دوم خودرو در حالت اول بهینه سازی به ترتیب برابر 293/0 و 283/0 و در حالت دوم بهینه سازی به ترتیب برابر 261/0 و 255/0 است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

383 - بهبود کنترل‌کننده تطبیقی عصبی-فازی با بکارگیری الگوریتم خوشه‌بندی فازی بمنظور کنترل ارتعاشات سیستم تعلیق خودرو
غلامرضا بامی محمدی مهدی صالحی

سیستم تعلیق یکی از اجزاء مهم تشکیل دهنده خودرو می‌باشد که هدف اصلی آن جداسازی بدنه خودرو از ارتعاشات ناشی از شرایط مختلف جاده‌ای می‌باشد. امروزه دست‌یابی به یک سیستم تعلیق که بتواند خود را با شرایط مختلف جاده‌ تطبیق دهد چالش پیش‌روی شرکت‌های سازنده خودرو می‌باشد. شرایط أکثر

سیستم تعلیق یکی از اجزاء مهم تشکیل دهنده خودرو می‌باشد که هدف اصلی آن جداسازی بدنه خودرو از ارتعاشات ناشی از شرایط مختلف جاده‌ای می‌باشد. امروزه دست‌یابی به یک سیستم تعلیق که بتواند خود را با شرایط مختلف جاده‌ تطبیق دهد چالش پیش‌روی شرکت‌های سازنده خودرو می‌باشد. شرایط جاده و سرعت پیش‌روی خودرو از عوامل متغییر با زمان می‌باشند که باعث می‌شود رفتار دینامیکی سیستم تعلیق بسیار تصادفی باشد. از این‌رو طراحی و کنترل یک سیستم تعلیق که قابلیت تطبیق و انعطاف‌پذیری مناسب در مواجه با شرایط مختلف جاده و سرعت پیش‌روی را داشته باشد، امری ضروری می‌باشد. در این پژوهش مدل دینامیکی خطی برای چهار چرخ خودرو در نظر گرفته شد و سپس معادلات دینامیکی مربوط به آن استخراج گردید. در ابتدا کنترل‌کننده فازی برای سیستم تعلیق خودرو طراحی شد، در مرحله بعد سیستم تعلیق خودرو با کنترل‌کننده فازی در مواجه با شرایط مختلف جاده و سه سرعت پیش‌روی قرار گرفت. سپس با استفاده از داده‌های مربوط به کنترل‌کننده فازی دو کنترل‌کننده دیگر از طریق سیستم استنتاج تطبیقی عصبی-فازی مبتنی بر تقسیم‌بندی توری و خوشه‌بندی فازی آموزش داده شدند. نتایج شبیه‌سازی نشان دادند که کنترل کننده تطبیقی عصبی- فازی مبتنی بر خوشه‌بندی فازی با وجود تغییر در شرایط جاده و سرعت خودرو عملکرد سیستم تعلیق را بصورت قابل ملاحظه‌ای بهبود می‌دهد، و در مقایسه با سایر روش‌های کنترلی توانایی بیشتری در کاهش شتاب خطی بدنه خودرو دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

384 - بررسی میزان اثر چسبندگی تایر با سطح ناهمواری‌های جاده‌ای بر پویایی رفتار دینامیکی سیستم تعلیق خودرو
محمد جعفر استاد احمد قرابی علیرضا ارغوان کاظم رضاکاشی‌زاده

تأثیر یک سیستم تعلیق مناسب در میزان راحتی سرنشین و فرمان پذیری خودرو امری بدیهی است، بنابراین انجام تست های سیستم تعلیق که تأثیر مستقیم بر روی ایمنی و آسایش مشتری دارد الزامی و حائز اهمیت است. مسئله مهم دیگر هزینه زیاد انجام تست ها بصورت عملی است و برای این منظور باید ر أکثر

تأثیر یک سیستم تعلیق مناسب در میزان راحتی سرنشین و فرمان پذیری خودرو امری بدیهی است، بنابراین انجام تست های سیستم تعلیق که تأثیر مستقیم بر روی ایمنی و آسایش مشتری دارد الزامی و حائز اهمیت است. مسئله مهم دیگر هزینه زیاد انجام تست ها بصورت عملی است و برای این منظور باید راه های مختلف مورد شناسایی قرار گیرند. یکی از بهترین راه های انجام این کار مدلسازی و انجام تست ها در محیط های مجازی است. برای انجام مدلسازی جنبه های مختلفی وجود دارد که از جمله این جنبه ها عبارتند از منابع تحریک یا ورودی ها که سبب ایجاد نوسانات می شوند، این تحریکات برای سیستم تعلیق بطور عمده ناشی از ناهمواری های جاده هستند. در این مقاله برای تحلیل دینامیکی خودرو، در ابتدا با استفاده از محیط کدنویسی نرم افزار مطلب ناهمواری های جاده ای بر اساس استاندارد جاده های بین شهری ایران ( معادل استاندارد اروپایی و کلاسه بندی سوم از ایزو 1-2631) و با سرعت ثابت حد مجاز 34Km/h بدست آمد و در ادامه با استفاده از تابع تبدیل فوریه، چگالی طیفی توانی جاده ناهموار بر حسب فرکانس با در نظر گرفتن حالت بحرانی برای شرایط خودروی ایستا (fn=1.0Hz) در مدل 4/1 خودرو (مشخصات خودرو) در محیط سیمولینک نرم افزار شبیه سازی شده و به محاسبه نیروهای وارده به سیستم تعلیق پرداخته شده است. در نهایت میزان اثر چسبندگی تایر به سطح ناهمواری های جاده ای و نیز اثر آن بر رفتار پویایی سیستم تعلیق خودرو مورد بررسی قرار گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

385 - بررسی پتانسیل شرایط جغرافیایی و ژئومورفولوژی در ذخیره سازی منابع آب با استفاده از GIS (منطقه مورد مطالعه شمال کویر حاج علیقلی)
رحیم یوسفی زاده

آب ماده اولیه و ضروری حیات، توسعه صنایع، تولیدات کشاورزی و..... به شمار می رود. اگر موضوع حفاظت آبها و خاکها به طور سیستماتیک و در مقیاس بسیار وسیع تحقق یابد، در واقع ثبات محیط طبیعی تامین می شود.محدوده تحقیق بین َ50 ْ 35 تا َ 26 ْ 36عرض شمالی وَ12 ْ 54 تا َ46 ْ 54 طول أکثر

آب ماده اولیه و ضروری حیات، توسعه صنایع، تولیدات کشاورزی و..... به شمار می رود. اگر موضوع حفاظت آبها و خاکها به طور سیستماتیک و در مقیاس بسیار وسیع تحقق یابد، در واقع ثبات محیط طبیعی تامین می شود.محدوده تحقیق بین َ50 ْ 35 تا َ 26 ْ 36عرض شمالی وَ12 ْ 54 تا َ46 ْ 54 طول شمالی قرارداردکه از شمال به ارتفاعات البرز، از شرق به روستای ده ملا ، از غرب به شهر دامغان و از جنوب به کویر حاج علیقلی محدود می گردد. ازجمله روستاهای موجود در منطقه روستای مهماندوست،ده ملا،کلاته ملا،فرات ، زرین آباد، مهدی آباد،عباس آباد،امرزان، بق، جزن،حیدرآبادو حاجی آباد می باشدکه جمعیتی حدود 62000 نفر را همراه با شهر دامغان در بر می گیرد. شغل اصلی جمعیت منطقه مذکور باغداری می باشد. معضل افت آبهای زیرزمینی، شور شدن آبها، افزایش تقاضا و پتانسیل منطقه جهت افزایش سطح زیر کشت، نیاز به بررسی همه جانبه در ایجاد توسعه پایدار داشته و جزء ضروری ترین مسائل منطقه است. جهت رسیدن به این منظور تمامی عوامل جغرافیایی و طبیعی به خصوص ژئومورفولوژی منطقه به صورت دقیق و میدانی و با استفاده از نرم افزار GIS مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته اند تا نقش آنها بر منابع آب این منطقه که یکی از مراکز فعالیت های انسانی در زمینه کشاورزی است مشخص گردد.نتایج نشان می دهد که ژئومورفولوژی منطقه شامل کوههای بلندبا تاثیردرمیزان بارش همچنین تشکیلات آهکی تکتونیزه سهم عمده ای در تامین آب منطقه دارد که همراه با دشت سر های گسترده نقش اصلی را در تغذیه سفره ها ایفاء می نمایند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

386 - باستان‌شناسی هزاره پنجم پیش از میلاد فلات مرکزی و چالش‌های پیش رو
حسن فاضلی

مطالعات باستان ‌شناسی در دهه ۱۳۵۰ شمسی در دشت قزوین، با کاوش در سه محوطه مهم زاغه، قبرستان و سگزآباد وارد مرحله نوینی شد که همگان به نتایج این اقدام شادروان دکتر عزت الله نگهبان به صورت مبسوط اشاره داشته‌ اند. این کاوش‌ ها به رغم نتایج درخشان از دو ضعف عمده برخوردار بود أکثر

مطالعات باستان ‌شناسی در دهه ۱۳۵۰ شمسی در دشت قزوین، با کاوش در سه محوطه مهم زاغه، قبرستان و سگزآباد وارد مرحله نوینی شد که همگان به نتایج این اقدام شادروان دکتر عزت الله نگهبان به صورت مبسوط اشاره داشته‌ اند. این کاوش‌ ها به رغم نتایج درخشان از دو ضعف عمده برخوردار بودند که یکی از مهمترین نقیصه‌ ها فقدان گاهنگاری درست محوطه ‌های مورد اشاره است. همین امر موجب شد تا برخی از کاوشگران این محوطه‌ ها در تبیین جابجایی استقرارها دچار برداشت‌های عامیانه از تحولات فرهنگی شوند که من آن‌را باستان‌شناسی شبه ‌تاریخی ـ فرهنگی نام می‌ نهم. استفاده از واژه باستان ‌شناسی شبه‌ تاریخی ـ فرهنگی بدین منظور بوده که این رهیافت‌ها شباهت ظاهری با مکتب تاریخی-فرهنگی دارند؛ اما مشرب باستان ‌شناسی تاریخی ـ فرهنگی خود دارای ساختار و چهارچوب مشخصی است که افرادی همانند دکتر مجیدزاده در طرح بیان و نظریاتشان از همان اندک بضاعت باستان ‌شناسی تاریخی ـ فرهنگی نیز بهره نجسته‌‌اند. نکته دوم که ذکر آن خالی از فایده نیست، فقر نظریه پردازی در مکتب تاریخی-فرهنگی است که موجب شد این نوع از باستان‌شناسی فاقد هرگونه درکی جامع از چگونگی تطور فرهنگی جوامع انسانی فلات مرکزی ایران باشد. به همین دلیل وقتی به یک گونه سفالی همانند سفال آلویی در یک بستر فرهنگی جدیدتر بر خوردند، تصور کردند که قومی تازه وارد به فلات حمله نموده و با به‌بار‌آوردن ویرانی‌ ها باعث جابجایی عظیم استقرارها شده است. جنگ و به‌کارگیری قوه قهریه علیه ساکنان بومی، نه تنها آن‌ها را از محل‌های مسکونی شان فراری داده، بلکه آن‌ها را مجبور کرده ضمن فراموش نمودن سنن و آداب و رسومشان، حتی در استفاده از اسباب روزمره زندگی، سفالی را استفاده کنند که باب میل مهاجمان بوده است. مقاله حاضر از دو منظر نگرش و نگاه سطحی این رویکرد شبه‌باستان‌شناختی را مورد نقد و ارزیابی قرار می ‌دهد و سعی دارد تصویر درست و علمی از باستان‌ شناسی هزاره پنجم پ.م شمال فلات مرکزی ارائه دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

387 - فرایند تولید صنایع سنگی تپه مهرعلی فارس در بستر فرهنگ‌های اواخر پیش ازتاریخ
علیرضا سرداری مهدیه دیوارگر

مطالعه و تحلیل صنایع سنگی به دست آمده از کاوش ها و بررسی ‌های باستان ‌شناختی می تواند چشم انداز روشنی از چگونگی فعالیت ‌های تولیدی و سازمان اجتماعی-اقتصادی جوامع باستانی را برای ما ارائه دهد. با این حال چنانچه، این مواد مربوط به مراکزی مهم و دوره‌ هایی باشد که مراحل انت أکثر

مطالعه و تحلیل صنایع سنگی به دست آمده از کاوش ها و بررسی ‌های باستان ‌شناختی می تواند چشم انداز روشنی از چگونگی فعالیت ‌های تولیدی و سازمان اجتماعی-اقتصادی جوامع باستانی را برای ما ارائه دهد. با این حال چنانچه، این مواد مربوط به مراکزی مهم و دوره‌ هایی باشد که مراحل انتقالی فرهنگ های اواخر پیش از تاریخ را طی می ‌کنند، این امکان را فراهم می ‌سازد که با گونه ‌شناسی و شناخت کارکرد شیوه ‌های فن آوری مصنوعات سنگی، نقش چنین دست‌ سازه‌ هایی را در ظهور و توسعه جنبه ‌هایی از تخصص‌ پذیری صنعتی، کوچ‌ نشینی و مبادلات تجاری را تا حدودی تبیین نمود. در این راستا، مطالعه مصنوعات سنگی تپه مهرعلی در شمال اقلید در استان فارس که مشتمل بر بیش از ۷۲۰ قطعه است، ما را در شناخت چنین اهدافی رهنمود ساخته است. صنعت ابزارسازی و تراش سنگ چخماق در تپه مهرعلی مبتنی بر تیغه، تراشه و ریزتیغه ‌هایی است که همراه با شناسایی مقادیری از انواع سنگ مادر، نشان از توالی تراشی می ‌دهد که در این محوطه تولید می شده و احتمالاً به دیگر جوامع ساکن در منطقه در شمال فارس توزیع و ارائه خدمات می ‌داده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

388 - گزارش مقدماتی بررسی و شناسایی باستان‌شناختی حوضه آبریز قزل اوزن در محدوده شمال شرقی استان زنجان، دهستان‌های آب‌بر و درام
محمد بهرام‌زاده ارض‌الله نجفی رضا آخوندی

دره طارم علیا واقع در شمال استان زنجان با جریان رودخانه قزل اوزن در میانه آن توسط دو رشته کوه موازی از رشته کوه‌های البرز محدود شده که جهت امتداد آنها شرق به غرب است. در این پژوهش، با تلفیق نتایج حاصل از معدود پژوهش‌های باستان‌شناختی و مطالعات جدید می‌توان تصویری از وضع أکثر

دره طارم علیا واقع در شمال استان زنجان با جریان رودخانه قزل اوزن در میانه آن توسط دو رشته کوه موازی از رشته کوه‌های البرز محدود شده که جهت امتداد آنها شرق به غرب است. در این پژوهش، با تلفیق نتایج حاصل از معدود پژوهش‌های باستان‌شناختی و مطالعات جدید می‌توان تصویری از وضعیت فرهنگی منطقه در دوران مختلف ارائه نمود و با تجزیه و تحلیل داده‌های بدست آمده از این پژوهش، ارتباطات و برهم‌کنش‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای این ناحیه با نواحی همجوار و غیرهم جوار را مشخص کرد. به این منظور دهستان‌های آب بر و درام از بخش مرکزی شهرستان طارم علیا مورد بررسی قرار گرفتند. طی این بررسی تعداد ۳۹ محوطه و مکان باستانی شناسایی و ثبت شد که در این پژوهش معرفی و مطالعه گردیده‌اند. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش و با استناد به شناسایی تعداد زیادی محوطه عصر آهن (۱۶ مورد) و دوران تاریخی (۱۲) مورد شاهد گسترش کمی و کیفی شواهد سکونت و استقرار جوامع بشری در منطقه از هزاره دوم قبل از میلاد تا نیمه نخست هزاره اول پس از میلاد هستیم. رونقی که به نظر می‌رسد، با توجه به حجم انبوه مکان‌ها و محوطه‌ها و آثار فرهنگی ادوار مختلف اسلامی (۱۹) مورد در طول دوران اسلامی همچنان تداوم داشته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

389 - تحلیل باستان‌شناختی آثار و استقرارهای اشکانی حوضه آبریز ابهررود
فرزاد مافی محمدرحیم صراف

منطقه جغرافیایی ابهررود در استان زنجان به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی‌اش وضعیتی دارد که شنـاخت کـم و کیف تطور فرهنگی آن در دوره اشکانی می‌تواند ما را در درک بهتر تحولات فرهنگی شمال غربی کشور در دوره اشکانی یاری دهد. این پژوهش در قالب یک بررسی میدانی و به منظور روشن نمودن أکثر

منطقه جغرافیایی ابهررود در استان زنجان به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی‌اش وضعیتی دارد که شنـاخت کـم و کیف تطور فرهنگی آن در دوره اشکانی می‌تواند ما را در درک بهتر تحولات فرهنگی شمال غربی کشور در دوره اشکانی یاری دهد. این پژوهش در قالب یک بررسی میدانی و به منظور روشن نمودن وضعیت فرهنگی منطقه در دوره اشکانی انجام پذیرفت؛ در این راستا، بررسی منطقه جغرافیایی ابهررود (شامل شهرستان‌های ابهر و خرمدره) در دو فصل انجام شد و در نتیجه، ۲۵۷ محوطه باستانی شناسایی گردید که از این بین، ۶۴ محوطه دارای آثار اشکانی بود. مطالعه گونه‌شناسی سفال اشکانی منطقه و نیز درک و دریافت کلی الگوی استقراری منطقه در دوره اشکانی از نتایج مهم این پژوهش است که نشانگر تغییرات جمعیتی یا تغییر الگوی پراکنش استقرارها نسبت به دوره قبل است. همچنین، مشخص گردید که بیشتر استقرارهای منطقه روستاهای کوچکی هستند و شواهدی از مراکز شهری شناسایی نشد. به نظر می‌رسد، فرهنگ مادی منطقه در دوره اشکانی، ضمن دارا بودن برخی ویژگی‌های بومی- محلی که آن را از سایر مناطق غرب و شمال غربی کشور تا حدی متمایز می‌کند. نهایتاً بخشی از گستره فرهنگی غرب و شمال غربی کشور است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

390 - گزارش مقدماتی فصل اول کاوش در تپه علی یورد، صائین قلعه – استان زنجان
امیرصادق نقشینه

نخستین فصل کاوش در تپه علی یورد در تابستان و پاییز سال ۱۳۸۹ توسط گروه باستان‌ شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر به انجام رسید. این تپه باستانی که یکی از بزرگ ترین و مهمترین مکان ‌های باستانی منطقه است، در غرب شهر صائین قلعه و در حوزه ابهر رود در استان زنجان واقع است. أکثر

نخستین فصل کاوش در تپه علی یورد در تابستان و پاییز سال ۱۳۸۹ توسط گروه باستان‌ شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر به انجام رسید. این تپه باستانی که یکی از بزرگ ترین و مهمترین مکان ‌های باستانی منطقه است، در غرب شهر صائین قلعه و در حوزه ابهر رود در استان زنجان واقع است. هدف از کاوش در این محل مطالعه توالی فرهنگی حوزه ابهر رود و همچنین آموزش دانشجویان رشته باستان‌شناسی است. به همین جهت یک ترانشه پلکانی در دامنه شمالی تپه و یک گمانه آزمایشی در مرکز آن ایجاد شد که حدود نیمی از ارتفاع تپه لایه‌ نگاری گردید. در نتیجه، این کاوش آثار و بقایایی از دوره اسلامی، دوره تاریخی و عصر مفرغ به دست آمد که در این نوشتار گزارش مقدماتی آن ارائه می‌شود. امید است با ادامه کاوش در فصل دوم بتوان لایه ‌نگاری این تپه مهم را به انجام رسانید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

391 - خالدی خدای آتش پیروزی اورارتوها
مریم دارا

آتش نزد مردم باستان محترم بود ولی این پدیده نزد اورارتو ها کم تر بررسی شده است. معمولاً اقوام باستانی خدایی با خویشکاری آتش را می ‌پرستیدند، ولی نزد اورارتوها این گونه نیست. این موضوع عجیب به نظر می‌ رسد، چون اورارتوها در محیطی سردسیر می ‌زیستند و آتش می‌ بایستی نزد آنا أکثر

آتش نزد مردم باستان محترم بود ولی این پدیده نزد اورارتو ها کم تر بررسی شده است. معمولاً اقوام باستانی خدایی با خویشکاری آتش را می ‌پرستیدند، ولی نزد اورارتوها این گونه نیست. این موضوع عجیب به نظر می‌ رسد، چون اورارتوها در محیطی سردسیر می ‌زیستند و آتش می‌ بایستی نزد آنان از اهمیت خاصی برخوردار بوده باشد. در متون سلطنتی اورارتویی اشارۀ مستقیمی به اهمیت آتش یا وجود خدایی با خویشکاری ویژۀ آتش به دست نیامده است، ولی با کمی تأمل بر تعدادی از آثار اورارتویی می ‌توان رد پای خویشکاری خدای آتش را در مهم ترین خدای اورارتوها، خالدی، مشاهده کرد. هدف مقاله حاضر این است که با بررسی شواهد، از جمله نقش خالدی بر سپری از محوطۀ باستانی انزاف و آتش‌دان های معبد آیانیس نشان دهد که آتشی ویژۀ خالدی روشن می ‌شد و می ‌توان آن را آتش پیروزی خواند و خالدی را نیز می‌ توان خدای آتش دانست. آتش خالدی همۀ مشخصات آتش پیروزی را اعم از همیشه سوزی و ارتباط با خدای پیروزی و روشن نگه داشته شدن آن در معابد و احتمالاً اهدای پیشکشی دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

392 - تبیین مقایسه ای اصول ،هدفهاوروشهای تربیتی مولوی وهایدگر
جواد طاهری نورالدین قاضی فاطمه رحمنی

چکیدههدفاصلیاینمقاله تبیینمقایسه اصول،هدفهاوروشهای تربیتیجلال الدینمحمد بلخیبه عنوان برجسته ترین نماینده ی عرفان و مارتین هایدگربهعنوان یکی از شخصیت های بزرگ وجنجالی تفکر فلسفی قرن بیستماست.اینتحقیق ازنوعتحلیلی-توصیفیواستنتاجنظریاستکهبرگرفته از)مطالعهاسنادی(کتابخانهایمی أکثر

چکیدههدفاصلیاینمقاله تبیینمقایسه اصول،هدفهاوروشهای تربیتیجلال الدینمحمد بلخیبه عنوان برجسته ترین نماینده ی عرفان و مارتین هایدگربهعنوان یکی از شخصیت های بزرگ وجنجالی تفکر فلسفی قرن بیستماست.اینتحقیق ازنوعتحلیلی-توصیفیواستنتاجنظریاستکهبرگرفته از)مطالعهاسنادی(کتابخانهایمیباشد.در تحقیق حاضر اکثر یافته ها و نتایج با استناد بهمتون و منابع اصلی اخذ شده و سعی شده است از آراء محققانی که به موضوعمقالهمرتبط هستند نیزاستفاده شود.در اینپژوهشجهت استنتاج نتایج از روشهای تحلیل مفاهیم و متن استفاده شده است.مولویدر مثنوی،بیشتر به اخلاق و تربیت نظر دارد ومثل یکشیخ تربیتمیکوشد که خواننده رااز خود بیرون آورد و از او چیز تازهای بسازدوهایدگردر زمینه تربیتی فهم و تبیین شرایط وجودی را1.استادیار ادبیات فارسی، گروهادبیات فارسی، دانشگاه آزاد واحد ابهر، ابهر، زنجان.2.استادیار ادبیات فارسی، گروه ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد واحد ابهر، ابهر، زنجان.3.دانش آموخته دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان82/تبیینمقایسهای اصول ،هدفهاوروشهای تربیتی مولویوهایدگرمهم ترین هدف تعلیم و تربیت قرار می دهد ووظیفه اصلی متربی را رساندن فراگیر به فهم می داند.حالبا توجه بهاین کهاشتراکاتو افتراقات زیادی بیناهداف تربیتی هایدگرو مولویوجود دارد،آشناییبااهداف،اصولوروشهایتربیتیدردودیدگاه ومقایسهآنهابایکدیگرامری ضروری استو این امر ازآنرویکهمیتواندباعثایجادشناختو آگاهی،بروزروحیهنقادینسبتبهخطمشیهاوبرنامهریزیهایآموزشیشودمطلوبومفیداست.مهمترین نتیجه ای که می توان از اینپژوهش گرفت این است که، اصول تربیتی همیشه پایدار و فروع آن تابع زمان است و معرفت عرفانیمولوی و هستی شناسی و معرفت به آن در نظر هایدگر و به تبع آن تربیت در آثار آنان توانسته اصولواحدی عرضه نماید.باتوجهبهاینموضوعمهموناظربههدفاینپژوهشپیشنهادمیشودپژوهشیباعنوانبررسی تطبیقی رابطه وجودی انسان با عالم از دیدگاه هایدگر ومولوی انجامگیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

393 - رفتار و آموزش در مثنوی معنوی ِ مولانا جلال الدین محمد بلخی
جواد طاهری

آموزشوتربیتفرایندیاستتدریجیکهدرزندگیبشرهمارهیکیازمهمتریننگرانیهایویبوده،بههمیندلیل،بررسیتأثیرآرایمربیانبزرگدرچگونگیرفتارهایاجتماعیانسانهاازاهمیتویژهایبرخورداراست.دراینمیانمربیانعارفنیزبااستفادهازاندیشههایعرفانی،بهبهبودوضعیتاجتماعیوفردیزندگیانسانهاسامانبخشیدهاند.یکیازبزر أکثر

آموزشوتربیتفرایندیاستتدریجیکهدرزندگیبشرهمارهیکیازمهمتریننگرانیهایویبوده،بههمیندلیل،بررسیتأثیرآرایمربیانبزرگدرچگونگیرفتارهایاجتماعیانسانهاازاهمیتویژهایبرخورداراست.دراینمیانمربیانعارفنیزبااستفادهازاندیشههایعرفانی،بهبهبودوضعیتاجتماعیوفردیزندگیانسانهاسامانبخشیدهاند.یکیازبزرگترینمربیانعارف،مولویشاعروعارفبزرگقرنهفتمهجریاستکهدراینحوزهصاحبنظریهاست.درتحقیقحاضرضمنبررسیاندیشههایویدرباره یبرخیآموزههایتربیتیبررفتارهایآموزشیاعضایهیأتعلمیزبانوادبیاتفارسیدانشگاههایآزاداسلامیمنطقهی12پرداختهشدهاست.جامعهیآماریاینپژوهش،مربوطبهسال93-92است.کهدرآناز ِروشپیمایشبادوپرسشنامهمحققساختهبا24گویهبامتغیرهایموردنظرپژوهشاستفادهشدهاست.رواییابزاربهطریقرواییمحتواییوپایاییآنازطریقآزمونمجددو ِآلفایکرانباخباضریبهمبستگی71/0پرسشنامهیاولو79/0پرسشنامهیدومتأییدگردید.ِتحلیلدادههابااستفادهازآمارتوصیفیواستنباطیواریانسیکراههورگرسیونچندمتغیرهوناپارامتریکفریدمنبااستفادهازنرمافزارspssانجامگردیدهاست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

394 - بررسی تطبیقی دیدگاه تربیتی جلال الدین محمد بلخی و مارتین هایدگر
فاطمه رحمنی جواد طاهری

هدفاصلیاینمقالهبررسی تطبیقی دیدگاه تربیتی جلال الدین محمد بلخی و مارتینهایدگراست.اینتحقیقاز نوعتطبیقی،وبرایجمعآوریاطلاعاتودادههایلازمآنازروشکتابخانهایوآرشیویاستفاده شدهاست.در پژوهشحاضر به منظوراستخراجدیدگاهتربیتی-عرفانیمولوی)بهعنواننمایندةسنتاسلامی و عارف برجستهءقرن هف أکثر

هدفاصلیاینمقالهبررسی تطبیقی دیدگاه تربیتی جلال الدین محمد بلخی و مارتینهایدگراست.اینتحقیقاز نوعتطبیقی،وبرایجمعآوریاطلاعاتودادههایلازمآنازروشکتابخانهایوآرشیویاستفاده شدهاست.در پژوهشحاضر به منظوراستخراجدیدگاهتربیتی-عرفانیمولوی)بهعنواننمایندةسنتاسلامی و عارف برجستهءقرن هفتم(و تربیتی-فلسفیهایدگر)بهعنوانیکیازچهرههای برجستۀمکتباصالتوجودخاصانسان و متفّکر پر آوازهءآلمانی در قرن بیستم(ابتدا یکبررسیاز آرایتربیتیهر دو اندیشمندارایهمیشود.سپس ازمضامین مطرح شده در باب آرایتربیتی مولوی وهایدگر-اشتراک و افتراق-واژههایی مانند تعلیم و تربیت،انسان، زبان، تفکر، هستی وشعرتبیین و نتیجه گیریمیگردد.که مهمتریننتیجه پژوهش، اصول تربیتی همیشه پایدار و فروعآن تابع زمان است و معرفت عرفانی مولوی و هستی شناسی و معرفت به آن در نظرهایدگر و به تبع آنتربیت در آثار آنان توانسته اصول واحدی عرضه نماید.باتوجهبهاینموضوعمهموناظربههدفاینپژوهشپیشنهادمیشودپژوهشیباعنوانتبیینمقایسهایاصول،هدفهاوروشهای تربیتیمولویوهایدگرانجامگیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

395 - تعیین مهم‌ترین‌ صفات تعیین کننده عملکرد ارقام مختلف برنج در شرایط نرمال و تنش خشکی
محمدرضا کریم حسین صبوری محمدعلی ابراهیمی سمیه سنچولی

به‌منظور ارزیابی اثر تنش خشکی بر عملکرد و تعدادی از صفات وابسته به آن، 14 ژنوتیپ برنج (شامل 5 رقم بومی و 9 رقم خارجی) در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در دو محیط بدون تنش (غرقاب) و تنش خشکی در مزرعه تحقیقاتی واقع در شهرستان علی‌آباد‌کتول (زیر ‌نظر دانشگاه گنبدک أکثر

به‌منظور ارزیابی اثر تنش خشکی بر عملکرد و تعدادی از صفات وابسته به آن، 14 ژنوتیپ برنج (شامل 5 رقم بومی و 9 رقم خارجی) در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در دو محیط بدون تنش (غرقاب) و تنش خشکی در مزرعه تحقیقاتی واقع در شهرستان علی‌آباد‌کتول (زیر ‌نظر دانشگاه گنبدکاووس) مورد مطالعه قرار‌گرفت. آبیاری مزرعه آزمایشی در هر دو محیط غرقاب و تنش، تا مرحله پنجه‌دهی ارقام به‌طور یکسان به‌ صورت غرقاب انجام‌شد، سپس برای ایجاد تنش، آبیاری از 40 روز پس از نشاء (مرحله حداکثر پنجه‌زنی) به فاصله هر 25 روز تا پایان فصل زراعی انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان‌داد که تفاوت معنی‌داری بین ژنوتیپ‌ها از‌ نظر کلیه صفات مورد مطالعه در دو شرایط مطالعه وجود داشت. بیشترین میانگین عملکرد در شرایط نرمال و تنش متعلق به ژنوتیپ‌های lR83752-B-B-12-3 و سپیدرود بود. وزن خوشه (**85/0) در شرایط بدون تنش (غرقاب) و حجم ریشه (**98/0) در شرایط تنش خشکی، بالاترین همبستگی مثبت و معنی-داری‌ را با عملکرد دانه داشتند. نتایج تجزیه علیت نشان داد که در شرایط بدون تنش، تعداد خوشه و در شرایط تنش خشکی، تعداد دانه پر خوشه دارای بالاترین اثر مستقیم و مثبت بر عملکرد دانه داشتند. در گروه‌بندی ارقام بر اساس تجزیه کلاستر با استفاده از روش ward، ارقام در شرایط نرمال و تنش در سه گروه قرار گرفتند. نتایج تجزیه کلاستر نشان‌داد که ارقامIR83752-B-B-12-3 ، Pegaso و سپیدرود که دارای حجم، وزن تر و وزن خشک ریشه بیشتری نسبت به ارقام دیگر بودند در گروه متحمل به خشکی قرار گرفتند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

396 - تبیین مدل علی فرهنگ سازمانی در حل تعارض بین فردی مدیران مدارس شهر تبریز
جعفر بهادری خسروشاهی رامین حبیبی کلیبر

هدف پژوهش حاضر تبیین مدل علی فرهنگ سازمانی در حل تعارض بین فردی مدیران مدارس شهر تبریز بود. روش پژوهش در قالب مدل علی و به روش تحلیل مسیر بود. جامعه آماری کلیه مدیران مدارس شهر تبریز در سال تحصیلی 96-1395 بودند که تعداد آن‌ها بر اساس آمار ارایه شده توسط سازمان مذکور 140 أکثر

هدف پژوهش حاضر تبیین مدل علی فرهنگ سازمانی در حل تعارض بین فردی مدیران مدارس شهر تبریز بود. روش پژوهش در قالب مدل علی و به روش تحلیل مسیر بود. جامعه آماری کلیه مدیران مدارس شهر تبریز در سال تحصیلی 96-1395 بودند که تعداد آن‌ها بر اساس آمار ارایه شده توسط سازمان مذکور 140 نفر بودکه از این میان تعداد 97 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی چندمرحله‌ای و با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های فرهنگ سازمانی کامرون و کویین (2006) و شیوه مقابله حل تعارض رحیم (1995) استفاده شد. پایایی و روایی این پرسشنامه‌ها مورد تأیید قرار گرفته است. برای تجزیه تحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر و با استفاده از نرم‌افزار SPSS.21 استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که اثر فرهنگ سازمانی بر حل تعارض مصالحه‌گرانه، مهربانانه و همراهانه مثبت و معنادار (05/0>P) و بر حل تعارض سلطه‌گرانه منفی و معنادار (05/0>P) است. همچنین اثر فرهنگ سازمانی بر حل تعارض اجتنابی منفی و غیرمعنادار است (01/0<P). بنابراین توجه به فرهنگ سازمانی مدیران می-توان باعث کاهش حل تعارض‌ در آن‌ها شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

397 - ارزیابی درونی و برونی درون- دانشگاهی گروه آموزشی فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران
عباس بازرگان

ساز و کار ارزشیابی وسیله‌ای است که بدون استفاده از آن فعالیت‌های آموزشی صرفاً رها کردن تیر در تاریکی خواهد بود. استفاده از آن نیز، آگاهی از کژی‌ها، کاستی‌ها و نواقص نظام را به دنبال دارد. این ساز و کار به دو صورت درونی و برونی انجام می‌گیرد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و أکثر

ساز و کار ارزشیابی وسیله‌ای است که بدون استفاده از آن فعالیت‌های آموزشی صرفاً رها کردن تیر در تاریکی خواهد بود. استفاده از آن نیز، آگاهی از کژی‌ها، کاستی‌ها و نواقص نظام را به دنبال دارد. این ساز و کار به دو صورت درونی و برونی انجام می‌گیرد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش تحقیق آن توصیفی- تحلیلی می‌باشد و هدف آن، انجام ارزیابی درونی و برونی درون- دانشگاهی گروه آموزشی فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران است. در انجام آن از ابزارهای کمی (پرسشنامه) و کیفی (مصاحبه و مشاهده) بهره گرفته شده است. جامعه مورد مطالعه شامل پنج زیرجامعه: 1. مدیران گروه (فعلی و قبلی)؛ 2. اعضاء هیأت علمی؛ (5 عضو)؛ 3. دانشجویان (24 دانشجوی کارشناسی ارشد و 11 دانشجوی دکتری)؛ 4. دانش آموختگان؛ (24 دانش آموخته با مدرک کارشناسی ارشد و 16 دانش آموخته با مدرک دکتری)؛ و 5. کارفرمایان (25 کارفرما) است که با توجه به کوچک بودن جامعه مورد مطالعه و جهت بررسی عمیق آن سرشماری کامل انجام گرفته است. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد، میزان مطلوبیت عوامل شش گانه مورد ارزیابی در هر دو مرحله با یکدیگر مطابقت دارند. بنابراین ارزیابی برونی درون دانشگاهی، نتایج ارزیابی درونی را تأیید می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

398 - بررسی موانع کاربست فاوا ( فناوری اطلاعات و ارتباطات) در مدارس متوسطه شهر اصفهان از نظر دبیران و مدیران
سوزان شهباز احمد رضا نصر اصفهانی عشرت زمانی

در آغاز قرن بیست و یکم، افراد و جوامع، با نیاز روزافـزون خـود بـه آمـوزش،مسئولیت فوق العاده سنگینی بر دوش مؤسسات آموزشی گذاشته اند .سرعت فزآینده علم و پیشرفت سریع فناوری، تلاش هر چه بیـشتر دسـتانـدکاران نظـام آموزشـی را بـرای آگاهی از فناوریهـای جدیـد و قابلیت هـای آنهـ أکثر

در آغاز قرن بیست و یکم، افراد و جوامع، با نیاز روزافـزون خـود بـه آمـوزش،مسئولیت فوق العاده سنگینی بر دوش مؤسسات آموزشی گذاشته اند .سرعت فزآینده علم و پیشرفت سریع فناوری، تلاش هر چه بیـشتر دسـتانـدکاران نظـام آموزشـی را بـرای آگاهی از فناوریهـای جدیـد و قابلیت هـای آنهـا ضـروری مـیسـاز د. از ایـن رو نظامهـای آموزشی در مقابل مـوج عظیمـی از تحـولات قـرار گرفتـه انـد کـه در آن موقعیـت سـنتی مدرسه، روش آموزش، دانش آموزان، معلم و مدیر به چالش کشیده شده اسـت. اگـر چـه ورود فاوا به مدارس میتواند باعث تحول نظام آموزشـی شـود ولـی تـرویج فناوری هـای نوین با موانعی نیز همراه است.به منظور بررسی موانـع کـاربرد فـاوا د ر مـدارس، پـژوهش توصـیفی-پیمایـشی حاضر انجام شده است نمونه آماری این پژوهش شامل 180 نفر از دبیـران و 37 نفـر ازمدیران مدارس متوسطه است. که دارای کارگاه فاوا بود ه انـد و از طریـق تـصادفی سـاده هماهنگ با تعـداد دبیـران و مـدیران نـواحی آموزشـی در سـطح شـهر اصـفهان انتخـاب شده اند. ابزار بکار رفته در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است کـه بـرای بررسـی روایی آن، از روایی محتوا و برای پایایی آن از آلفای کرونباخ استفاده شده است. تجزیـه و تحلیل پرسشنامه ها از طریق آمـاری توصـیفی و اسـتنباطی در محـیطSPSS صـورتگرفته است. از جمله مهمترین موانع کاربست فاوا که در پژوهش حاضر مشخص شده می توان به: 1- عدم تسلط دبیران به زبان انگلیسی 2- ضعف در دانش رایانه ای دبیران 3-عدم تلفیق رایانه در محتوای برنامه درسی 4- کمبود وقت کار عملی نسبت به تئوری در دبیرستانها اشاره کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

399 - تربیت اسلامی ، ضرورت فراموش شده دانشگاه آزاد اسلامی
دکتر سید محمد باقر رکنی

علیرغم گذشت سه دهه از انقلاب فرهنگی، در مورد مفاهیمی چون اسلامی کردن دانشگاهها و دانشگاه اسلامی به نظر می‌رسد هنوز اجماع نظر متقن و مدونی بین سیاست‌گذاران و متولیان فرهنگ عمومی به ویژه حوزه تعلیم و تربیت کشورمان بوجود نیامده است. برآیند برداشت‌های متفاوت از اسلام و دانش أکثر

علیرغم گذشت سه دهه از انقلاب فرهنگی، در مورد مفاهیمی چون اسلامی کردن دانشگاهها و دانشگاه اسلامی به نظر می‌رسد هنوز اجماع نظر متقن و مدونی بین سیاست‌گذاران و متولیان فرهنگ عمومی به ویژه حوزه تعلیم و تربیت کشورمان بوجود نیامده است. برآیند برداشت‌های متفاوت از اسلام و دانشگاه اسلامی منجر به ابهام و معطل ماندن موضوع اسلامی شدن دانشگاهها در عمل شده است. همچنین اسلامی کردن دانشگاه بدون توجه به اسلامی شدن مدارس که معلول تربیت اسلامی از دوره پیش دبستانی تا پایان دبیرستان می باشد، بحثی ناقص به نظر می‌آید. این نوشتار دو موضوع برداشت‌های ناصحیح از مفهوم اسلامی کردن دانشگاهها و همچنین عدم توجه به حوزه‌های مختلف تربیت اسلامی در مراکز آموزشی به ویژه دانشگاهها را نقد و بررسی نموده است. شیوه تحقیق این مقاله به صورت توصیفی- تحلیلی و استفاده از روش استنادی (کتابخانه‌ای) می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

400 - وزارت خواجه قوام الدین نظام الملک خوافی (836-903ق) در عهد سلطان حسین میرزا بایقرای تیموری (875-911ق)
دکتر امیر تیمور رفیعی

خواجه قوام‌الدین نظام‌الملک خوافی، فرزند مولانا شهاب‌الدین اسماعیل، یکی از وزیران سلطان حسین میرزا بایقرای تیموری (842 – 911ق) بود که نزدیک به سی سال از عمر خود را در دیوان تیموریان به کارهای مالی و ملکی سپری کرد. فعالیت‌های دیوانی وی از دوران ابوالقاسم بابر میرزا أکثر

خواجه قوام‌الدین نظام‌الملک خوافی، فرزند مولانا شهاب‌الدین اسماعیل، یکی از وزیران سلطان حسین میرزا بایقرای تیموری (842 – 911ق) بود که نزدیک به سی سال از عمر خود را در دیوان تیموریان به کارهای مالی و ملکی سپری کرد. فعالیت‌های دیوانی وی از دوران ابوالقاسم بابر میرزا فرمانروای هرات (853-861 ق)، آغاز شد و پس از آن در سلک خدمت گذاران سلطان ابوسعید گورکانی (855-873ق) وارد شد. وی از سال 855ق که سلطان حسین میرزا بایقرا بر تخت هرات نشست به عنوان وزیر فعالیت خود را آغاز کرد و تا سال 903 ق. که به دستور سلطان تیموری به قتل رسید، پیوسته یکی از وزیران دیوان اعلاء در هرات بوده است. دوران نسبتاً طولانی وزارت وی منجر به بروز کشمکش‌ها و دسته‌بندی‌های سیاسی در ساختار حکومتی تیموریان گردید. در واقع مرگ وی نتیجه شدت اختلافات سیاسی – مذهبی عناصر ترک و تاجیک بود. سلطان حسین میرزا بایقرا نیز نتوانست اوضاع متشنج داخلی را تحت نظم و کنترل در آورد. شورش‌های داخلی زبانه کشید و به دنبال آن یورش‌های ازبکان و دخالت آنان در اختلافات خانوادگی شاهزادگان تیموری، اوضاع را وخیم‌تر کرد، در نهایت با مرگ سلطان حسین بایقرا در 911ق. جانشین لایقی در میان خاندان تیموری باقی نماند تا از سقوط هرات به دست ازبکان در سال 913 جلوگیری به عمل آورد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

401 - بررسی رابطه بین مسئولیت‌پذیری اجتماعی و نگرشهای مثبت درباره تعلیم و تربیت با هدفگرایی تبحری در دانش آموزان دختر سال اول دبیرستانهای گرگان
معصومه دامغانی میرمحله رحیم بدری گرگری

هدف از انجام این تحقیق بررسی رابطه بین مسئولیت‌پذیری اجتماعی و نگرشهای مثبت درباره تعلیم و تربیت با هدفگرایی تبحری در دانش آموزان دختر سال اول دبیرستانهای گرگان می باشد. در این پژوهش، متغیرهای مسئولیت‌پذیری اجتماعی و نگرشهای مثبت درباره تعلیم و تربیت به عنوان متغیرهای پ أکثر

هدف از انجام این تحقیق بررسی رابطه بین مسئولیت‌پذیری اجتماعی و نگرشهای مثبت درباره تعلیم و تربیت با هدفگرایی تبحری در دانش آموزان دختر سال اول دبیرستانهای گرگان می باشد. در این پژوهش، متغیرهای مسئولیت‌پذیری اجتماعی و نگرشهای مثبت درباره تعلیم و تربیت به عنوان متغیرهای پیش بین و هدفگرایی تبحری به عنوان متغیر ملاک در نظر گرفته شده‌اند. نمونه تحقیق مشتمل بر 400 دانش آموز دختر سال اول دبیرستانهای گرگان است که به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای مورد نظر از چندین مقیاس از جمله مجموعه مقیاسهای الگوهای یادگیری سازگار استفاده گردید. بر اساس نتایج این پژوهش متغیرهای مسئولیت‌پذیری اجتماعی و نگرشهای مثبت درباره تعلیم و تربیت با هدفگرایی تبحری رابطه مثبت معنی داری نشان دادند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

402 - نقش برخی از ویژگی های معلمان ابتدایی بر میزان آگاهی آنها از اصول تعلیم و تربیت در استان کردستان
فردین عبداللهی علی شریعتمداری عزت االله نادری

هدف این پژوهش بررسی میزان آگاهی معلمان دورهی ابتدایی از اصول تعلیمو تربیت به منظور ارائهی الگویی مناسب جهت ارتقای سطح آگاهی آنها از اصولتعلیم و تربیت در استان کردستان میباشد.روش انجام پژوهش روش زمینهای بوده و جامعه آماری شامل کلیه معلمانشاغل به تدریس در مدارس ابتدایی اس أکثر

هدف این پژوهش بررسی میزان آگاهی معلمان دورهی ابتدایی از اصول تعلیمو تربیت به منظور ارائهی الگویی مناسب جهت ارتقای سطح آگاهی آنها از اصولتعلیم و تربیت در استان کردستان میباشد.روش انجام پژوهش روش زمینهای بوده و جامعه آماری شامل کلیه معلمانشاغل به تدریس در مدارس ابتدایی استان کردستان در سال تحصیلی 88-89میباشد. نمونه آماری سیصد و هفتاد نفر از معلمان است که به روش نمونه گیریخوشهای چند مرحلهای و تصادفی ساده انتخاب شدند. در این پژوهش از ابزار محققساخته شامل پرسشنامه )حاوی چهل سؤال چهار گزینهای( استفاده شده استهمچنین در این پرسشنامه از متغیرهایی مانند سطح تحصیلات ،رشته تحصیلی وسابقه تدریس استفاد شده است.عمدهترین یافتههای این پژوهش این است که به طور کلی میزان آگاهی معلمانابتدایی از اصول تعلیم و تربیت پایینتر از متوسط بوده و بین میانگین نمرهها بر حسب متغیرهای سطح تحصیلات، رشته تحصیلی و سابقه تدریس تفاوت معناداریوجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

403 - عقلانیت و مدرنیسم در اندیشه و آثار محمدعلی فروغی
محمدعلی نوبخت مقصود رنجبر علی محسنی

ناکارآمدی و عقب ماندگی ساختار نظام سیاسی حاکم بر ایران دوران قاجار دستاوردهایی جز فقر، بیماری و تحقیر برای ملت ایران به ارمغان نیاورد. از اینرو نخبگان سعی کردند تا با تلفیق عقلانیت و مدرنیسم تغییری در پارادایم اندیشه حاکم بر نظام سنتی ایران و تحولی مهم در فضای فکری ایرا أکثر

ناکارآمدی و عقب ماندگی ساختار نظام سیاسی حاکم بر ایران دوران قاجار دستاوردهایی جز فقر، بیماری و تحقیر برای ملت ایران به ارمغان نیاورد. از اینرو نخبگان سعی کردند تا با تلفیق عقلانیت و مدرنیسم تغییری در پارادایم اندیشه حاکم بر نظام سنتی ایران و تحولی مهم در فضای فکری ایرانیان ایجاد کنند. هدف پژوهش حاضر سنجش و نسبت بررسی عقلانیت و مدرنیسم در آثار و اندیشه‌های‌ محمدعلی فروغی "ذکاءالملک"است. فروغی با ژرف اندیشی و پرهیز از گرایش افراط گونه و بررسی اندیشه های فلسفی و سیاسی جدید غرب که تا زمان وی در بین نخبگان سیاسی بی سابقه بود؛ درک عمیق و سنجیده‌ای از کالبد سیاسی ایران داشت. وی با بینشی واقع گرایانه و متمرکز نمودن توان خود بر روشنگری سیاسی و ترجمه، تألیف متون کلاسیک فرهنگ غربی، سخنرانی و مقاله نویسی؛ اندیشه های فلسفی، اقتصادی و سیاسی مدرن را به ایرانیان معرفی نمود. سوأل اصلی پژوهش این است که؛ عقلانیت و مدرنیسم در اندیشه و آثار محمد علی فروغی تا چه میزان تأثیر داشته است؟ و فرضیه مقاله حاضر این می‌باشد که محمدعلی فروغی نسبت به نخبگان نوگرای همروزگار خود درک بهتری از عقلانیت و مدرنیسم داشته و تلاش وی این بوده تا با خلق تألیفات منسجم و سنجیده در تحول فکری، نضج عقلانی و ایجاد نهادهای مدرن نقش نظری و عملی بهتری ایفا نماید. از اینرو آثار و نظام اندیشگی وی براساس اسناد و منابع تاریخی به روش توصیفی، تحلیلی بررسی و نقش و سامانه فکری وی از مفهوم عقلانیت و مدرنیسم مورد واکاوی قرار گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

404 - ترکیب و خاستگاه اجتماعی شورشیان بابی با تأکید بر شورش بابی ها در مازندران (1265-1264 قمری)
سینا فروزش

چکیده جریان بابی گری در عصر محمدشاه قاجار و سال 1260 هـ. ق رسماً اعلام موجودیت کرد. این جنبش، در آغاز، سه مرحلۀ تبلیغی بابیت، مهدویت و نبوت را پشت سر گذاشت. سیدعلی محمد شیرازی، بانی جریان مذکور، به دستور حاج میرزا آقاسی، صدر اعظم محمدشاه، راهی آذربایجان شد و از جمادی ال أکثر

چکیده جریان بابی گری در عصر محمدشاه قاجار و سال 1260 هـ. ق رسماً اعلام موجودیت کرد. این جنبش، در آغاز، سه مرحلۀ تبلیغی بابیت، مهدویت و نبوت را پشت سر گذاشت. سیدعلی محمد شیرازی، بانی جریان مذکور، به دستور حاج میرزا آقاسی، صدر اعظم محمدشاه، راهی آذربایجان شد و از جمادی الثانی 1264 هـ. ق تا شعبان 1266 هـ. ق حدود دو سال و سه ماه را در زندان چهریق گذراند. پس از ناامید شدن بابی ها از آزادی سیدعلی محمد، این جنبش وارد مرحله جدیدی شد که در پیش گرفتن رویکرد نبرد مسلحانه بود. آنان اسارت پیشوای شان را بهانه ساختند و با انجام چند شورش، به زورآزمایی با حکومت موجود پرداختند؛ اوج این هماورد مسلحانه در همان گام اول اتفاق افتاد و آن شورش بابی ها در قلعۀ شیخ طبرسی مازندران بود که حدود نه ماه به طول انجامید و با سرکوب بابی ها نیز خاتمه یافت. مسألۀ مقالۀ حاضر، چرایی تلوّن ترکیب اجتماعی و نیز خاستگاه اجتماعی شورشیان بابی و انگیزه های حضور آنان در جنبش یاد شده، با تأکید بر شورش مازندران است. در انجام این تحقیق از روش تحقیق تاریخی استفاده شده است که سعی دارد با با نگاهی عینی به وقایع و حوادث مستند تاریخی که در منابع آمده است، به تبیین تاریخی موضوع بپردازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

405 - سیاست مذهبی فتحعلی شاه قاجار در قبال اهل تسنن در ایران
امیر اکبری محمد کاویانی یگانه

منابع تاریخ قاجاریه تصویری متشرع از فتحعلی شاه، دومین پادشاه قاجار ترسیم نموده اند. حکومت وی بر بزرگترین مملکت شیعی جهان از یک سو و همجواری ایران با همسایگان پیرو مذهب سنت از سوی دیگر، شناخت سیاست مذهبی وی در قبال اهل تسنن را حائز اهمیت بسیار می سازد که هدف تحقیق پیش رو أکثر

منابع تاریخ قاجاریه تصویری متشرع از فتحعلی شاه، دومین پادشاه قاجار ترسیم نموده اند. حکومت وی بر بزرگترین مملکت شیعی جهان از یک سو و همجواری ایران با همسایگان پیرو مذهب سنت از سوی دیگر، شناخت سیاست مذهبی وی در قبال اهل تسنن را حائز اهمیت بسیار می سازد که هدف تحقیق پیش رو می باشد. بررسی منابع تاریخی نشان می دهد سیاست راهبردی سلاطین قاجاریه من جمله فتحعلی شاه در قبال اهل تسنن، سیاستی بر مبنای تقابل حداقلی، مدارای مذهبی و تلاش برای تحقق وحدت اسلامی بوده است که می توان آنرا سیاست تعاملی نامید. مصادیقی چون آزادی مذهبی، امنیت اجتماعی، عدم وجود روایات دال بر درگیری نظامی حکومت با اهل تسنن، تلاش برای متمایل نمودن سنی مذهبان مناطق مرزی به حکومت مرکزی، نفوذ برخی علمای صوفی سنی در دربار و مراوده اهل سنت با درباریان و علمای شیعه موید این معناست. تاثیرپذیری احتمالی از روایات وارده از معصومین(ع) دال بر لزوم تعامل و تعایش شیعیان با عامه مسلمین، عدم احساس خطر سیاسی یا مذهبی از جانب اهل سنت، از میان رفتن تدریجی روحیه افراطی ضد تسنن در میان شیعیان، حاکم شدن دیدگاه مجتهدین و برچیده شدن تدریجی مشرب اخباری در میان علماء شیعه، جدی شدن خطر استعمار غرب و ضرورت اتحاد اسلامی و جلوگیری از متمایل شدن سنیان ساکن مناطق مرزی به مهاجرت یا پیوستن به همسایگان سنی مذهب رقیب دولت قاجاریه از مهم ترین علل اتخاذ چنین سیاستی بوده است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

406 - بررسی و تحلیل شرایط هدیه دادن و هدیه گرفتن از دیدگاه حضرت علی(ع)
علی اکبر عباسی

هدیه در سیره امام علی(ع) و بررسی عملکرد آن حضرت در این باره بخصوص در عهد خلافت موضوعی است که مدتی ذهن نویسنده را به خود مشغول می‌داشت و بر این اساس پژوهش حاضر انجام شد سوال اصلی این تحقیق این بود که دیدگاه حضرت علی(ع) درباره شرایط هدیه دادن و هدیه گرفتن چیست؟ با واکاوی أکثر

هدیه در سیره امام علی(ع) و بررسی عملکرد آن حضرت در این باره بخصوص در عهد خلافت موضوعی است که مدتی ذهن نویسنده را به خود مشغول می‌داشت و بر این اساس پژوهش حاضر انجام شد سوال اصلی این تحقیق این بود که دیدگاه حضرت علی(ع) درباره شرایط هدیه دادن و هدیه گرفتن چیست؟ با واکاوی منابع تاریخی ، ادبی ، فرهنگنامه‌ای و نهج‌البلاغه که از قرون نخستین اسلامی باقی مانده است سعی شد پاسخ مناسبی برای سوال مذکور ارائه شود. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که حضرت امیر(ع) برای هدیه دادن و هدیه گرفتن معیارهای داشتند که از جمله آنها این بود که هدیه باید از اموال شخصی و نه بیت‌المال داده شود و باید ساده و بی‌تکلف باشد. هدیه نباید با انگیزه گرفتن منصب و یا موقعیتی دنیایی ارائه شود. امام علی(ع) نسبت به هدیه دادن و هدیه گرفتن ساده و بی‌تکلف از اقشار ضعیف و گروههایی که از سوی فرصت‌طلبان و اشراف منزوی شده بودند، راغب بود. هدیه دادن به همسایگان هم در سیره آن بزرگوار ارجحیت داشت آن حضرت با این که هدیه دادن و گرفتن را بسیار نیکو می‌دانست ولی نسبت به هدیه دادن-های بعضی از کارگزارانش از بیت‌المال به سختی عکس العمل نشان داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

407 - شخصیت علمی - ادبی امیر علیشیر نوایی و اثربخشی مکتب ساز او
امیر نعمتی لیمائی

امیرعلیشیر نوایی، سیاستمدار و فرهنگمرد پرآوازه روزگار تیموری، واجد جایگاهی والا در تاریخ فرهنگ ایران است. آنچه هویدا می نماید، جدا از توانمندی و نفوذ سیاسی فوق العاده، شخصیت علمی - ادبی وی از جمله دلایل دستیابی او به چنین جایگاهی است. شخصیت علمی - ادبی امیرعلیشیر نوایی أکثر

امیرعلیشیر نوایی، سیاستمدار و فرهنگمرد پرآوازه روزگار تیموری، واجد جایگاهی والا در تاریخ فرهنگ ایران است. آنچه هویدا می نماید، جدا از توانمندی و نفوذ سیاسی فوق العاده، شخصیت علمی - ادبی وی از جمله دلایل دستیابی او به چنین جایگاهی است. شخصیت علمی - ادبی امیرعلیشیر نوایی موضوعی است که در این مقاله مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته است. از این رهگذر، با یاری جستن از روش تحقیق تاریخی، نقش او در ادب ترکی، تاثیر وی بر گسترش قلمروی فرهنگ ایرانی، اثربخشی مکتب ساز او و همچنین تدوین فرهنگ لغت های متعدد با تکیه بر آثار وی مورد بررسی واقع گردید. نتایج حاصله نشان داد وی از سویی در ادب ترکی پیشرو و پیشتاز بوده و از دیگر سوی نقش به سزایی در معرفی و نشر فرهنگ ایرانی در میان اقوام ترک زبان ایفا نموده است. گام هایی که او در سال های عمر خویش در این رهگذر برنهاد، به نزدیکی فرهنگی بیش از پیش ایرانیان و ترکان انجامید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

408 - «میرزا علی اکبر ارداقی از مشروطیت تا کمیته مجازات»
محمد رضا علم علی توکلیان

انقلاب مشروطیت را می توان مهمترین رویداد سیاسی تاریخ معاصر ایران نامید. افراد ، گروه ها و طیف های گوناگون اجتماعی در برپایی نظام جدید سیاسی ، کاهش خودکامگی و استقرار نظم و قانون نقش داشتند. اما بعد از پیروزی انقلاب مشروطه و پیش آمدن استبداد صغیر و به دنبال آن فتح تهران أکثر

انقلاب مشروطیت را می توان مهمترین رویداد سیاسی تاریخ معاصر ایران نامید. افراد ، گروه ها و طیف های گوناگون اجتماعی در برپایی نظام جدید سیاسی ، کاهش خودکامگی و استقرار نظم و قانون نقش داشتند. اما بعد از پیروزی انقلاب مشروطه و پیش آمدن استبداد صغیر و به دنبال آن فتح تهران و اعاده مشروطیت بعضی از این افراد و گروه ها دچار تندروی شدند ، چرا که انقلاب را در رسیدن به اهدافش ناکام می دانستند به همین دلیل با تشکیل کمیته مجازات به اقداماتی علیه عوامل داخلی و به زعم خودشان سرسپردگان خارجی دست زدند. از جمله این افراد میرزا علی اکبر ارداقی بود که به همراه دوست خود عمادالکتاب بعد از تشکیل این کمیته به عضویت آن درآمدند. هدف از این پژوهش بررسی روند سیر مبارزات سیاسی و آزادیخواهی میرزا علی اکبرارداقی بر اساس اسناد و منابع تاریخی است که به روش توصیفی- تحلیلی تبیین می گردد تا بتوان به سوالات زیر پاسخ گفت : میرزا علی اکبر ارداقی چرا به انقلاب مشروطه پیوست؟ در روند پیروزی و اعاده مشروطیت چه نقشی داشت؟ میرزا علی اکبر ارداقی بر اساس چه اعتقاد و مبانی فکری به کمیته مجازات پیوست؟ تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

409 - تحولات آموزشی قهستان از دوره سلجوقی تا قاجار با تاکید بر نقش مشاهیر و دانشمندان منطقه
امیر کوچی محمود خواجه میرزا اردشیر اسدبیگی

قهستان منطقه ای است در جغرافیای تاریخی ایران زمین که پیوندی عظیم وناگسستنی با خراسان بزرگ دارد. گرچه که امروزه بخش عمده ی آن را خراسان جنوبی نامیده اند و برخی نواحی شمالی آن جزء خراسان رضوی است،اما با این وجود قهستان در سیر تاریخی خود شاهد وقایع تاریخی بوده است.ولایت قه أکثر

قهستان منطقه ای است در جغرافیای تاریخی ایران زمین که پیوندی عظیم وناگسستنی با خراسان بزرگ دارد. گرچه که امروزه بخش عمده ی آن را خراسان جنوبی نامیده اند و برخی نواحی شمالی آن جزء خراسان رضوی است،اما با این وجود قهستان در سیر تاریخی خود شاهد وقایع تاریخی بوده است.ولایت قهستان با توجه به موقعیت جغرافیایی وبافت فرهنگی اش در زمینه تعلیم وتربیت نقش ویژه ای در فرهنگ وتمدن اسلامی از سلجوقیه تا پایان قاجاریه داشته است،به گونه ای که عالمان بزرگی از این ولایت سربرآوردند و عوامل مهمی چون سیاسی،اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی بر وضعیت آموزش قهستان تاثیر گذار بوده است.روش گرداوری اطلاعات در این تحقیق بر پایه روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته به شیوه جمع آوری منابع واسناد کتابخانه ای است.یافته های پژوهشی حاکی از آن است که وضعیت آموزشی قهستان تابع وضعیت سیاسی،اقتصادی و فرهنگی آن است که زمینه ساز تعالی و پیشبرد نهاد آموزشی شده است،به گونه ای که از نظر سیاسی تاسیس مدارس دولتی و از نظر اقتصادی شاهراه بودن آن و به لحاظ فرهنگی تکثر فکری و قومی از عمده عوامل ترقی وضعیت آموزشی قهستان وثبات در این ناحیه محسوب میشود.لذا جایگاه مدارس در کیفیت آموزش ولایت قهستان در ارتقای بینش فرهنگی این ولایت نقش بسیار مهمی ایفا کرده،تا آنجا که بزرگان ،مفاخر ومشاهیر علمی وعلمای دینداری را در خود پرورانده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

410 - نقش میرزا محمد اخباری در فراز و فرود مکتب اخباری در دوره فتحعلی شاه (فایل اصلاح کامل بازنگری شده)
الهام امیری غلامحسین زرگری نژاد سینا فروزش

پیروزی علمای اصولی بر اخباری‌ها از مهمترین تحولات درونی تشیع در عهد قاجاریه بود که همواره با پیامدهای سیاسی و فکری همراه بود. موج سوم جنبش اخباری‌گری توسط میرزا محمد اخباری آخرین نماینده مهم جریان اخباری‌گری در دوره قاجاریه آغاز شد. پس از این دوره اخباری‌ها برای همیشه ا أکثر

پیروزی علمای اصولی بر اخباری‌ها از مهمترین تحولات درونی تشیع در عهد قاجاریه بود که همواره با پیامدهای سیاسی و فکری همراه بود. موج سوم جنبش اخباری‌گری توسط میرزا محمد اخباری آخرین نماینده مهم جریان اخباری‌گری در دوره قاجاریه آغاز شد. پس از این دوره اخباری‌ها برای همیشه از اصولیها شکست قطعی یافتند. از آن زمان به بعد اصولیان رهبری دینی و سیاسی جامعه شیعه را به دست گرفتند. بنابراین مسأله اصلی این تحقیق، نظر به جایگاه میرزا محمد اخباری در این مرحله از جنبش اخباری‌گری، نقش ایشان در فراز و فرود مکتب اخباری در دوره فتحعلی شاه قاجار می‌باشد.چارچوب نظری این تحقیق مبتنی بر این دیدگاه است که قرائت از دین و منـابع دینـی در دورههای مختلف شکل گرفته و این امر موجب پیدایش گرایش‌های مـذهبی مختلفـی در درون جامعـه شیعی شده است. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که میرزامحمد اخباری در دربار فتحعلی شاه قاجار مقرب شد و با تکیه بر قدرت شاه و سوار شدن بر موج احساسات او به ترویج اخبارگری پرداخت . از دیگر سو می دانیم که میرزا محمد، افزون بر اعتقادات تند اخباری و ضد اصولی خود، گرایش به نوعی عقاید مرتبط با علوم غریبه داشت و شاید این امور و پیامدهای فکری و مذهبی آن هم در تصمیم اصولیان در مقابله با او مؤثر بوده است؛ واژگان کلیدی: میرزا محمد اخباری ، اخباری‌گری، علمای اصولی، علمای اخباری، فتحعلی شاه قاجار تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

411 - تشیّع در خلافت عثمان بن عفان
سیدمحمد طیّبی

پرسش‌های اصلی که در این نوشتار در پی پاسخگویی به آنها هستیم به شرح زیر عبارتند از: 1. رهبری شیعه و شیعیان در قبال نتیجه شورای پیشنهادی عمر و انتخاب عثمان چه موضعی در پیش گرفتند؟ 2. در خلافت عثمان کدامین صحابه و تابعین شیعی و برخاسته از کدام مناطق و شهرها به مبارزه با دس أکثر

پرسش‌های اصلی که در این نوشتار در پی پاسخگویی به آنها هستیم به شرح زیر عبارتند از: 1. رهبری شیعه و شیعیان در قبال نتیجه شورای پیشنهادی عمر و انتخاب عثمان چه موضعی در پیش گرفتند؟ 2. در خلافت عثمان کدامین صحابه و تابعین شیعی و برخاسته از کدام مناطق و شهرها به مبارزه با دستگاه خلافت و طرح دیدگاههای خود در ابعاد مختلف مبادرت ورزیدند؟ 3. در اندیشه و باورهای شیعیان این دوره امام علی(ع) از کدامین ویژگی‌های شاخص برخوردار بود؟ 4. مواضع امام علی(ع) در دوره مورد بحث در برابر خلیفه و کارگزارنش چگونه بود؟ یافته‌ها به اختصار دلالت بر آن دارد که: روند شورای پیشنهادی عمر و نتیجه آن مورد توافق جریان شیعه نبوده، گرچه آنان بنابه مصلحت بر انتخاب مزبور صحّه گذاشتند. بیشترین صحابه و تابعین شیعی برخاسته از مدینه‌النبی، کوفه و نیز مصر بودند؛ آنان در شهرهای مزبور به مبارزه و عرضه دیدگاههای خود مبادرت ورزیدند. از مجموعه سخنان شیعیان در محدوده خلافت عثمان و در جریان بیعت با امام علی(ع) ـ پس از قتل عثمان ـ می‌توان دریافت که آن حضرت به دلایل و ویژگی های متعدد و متقن به عنوان رهبری آرمانی همواره مطرح بوده است. امام علی(ع) در دوره خلافت عثمان پیوسته به عنوان ملجأ، واسطه و علاقمند به اصلاحات و گره‌گشای مشکلات گلایه‌ها و شکایت‌های مردم را به خلیفه منتقل می‌کرد؛ لیکن کارگزاران اموی به این اقدامها به دیده حسد و بدگمانی می‌نگریستند؛ و در جریان قیام سال سی و پنج هجری نیز پیشنهادهای آن حضرت در حل بحران از سوی کارگردانان خلافت نادیده انگاشته شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

412 - جنگ روانی یهود علیه پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم)
مریم آقایی بجستانی نعیمه موحدی

جنگ روانی شیوه‌ای است که همواره برای تأثیر بر روح و روان دشمن و غلبه بر او مورد استفاده قرار می‌گیرد. جنگ‌های یهود علیه پیامبر(ص) و مسلمانان بخش مهمی از تاریخ زندگی پیامبر را تشکیل می‌دهد .یکی از شیوه‌های یهود برای غلبه بر مسلمین استفاده از انواع جنگ‌های روانی علیه پیا أکثر

جنگ روانی شیوه‌ای است که همواره برای تأثیر بر روح و روان دشمن و غلبه بر او مورد استفاده قرار می‌گیرد. جنگ‌های یهود علیه پیامبر(ص) و مسلمانان بخش مهمی از تاریخ زندگی پیامبر را تشکیل می‌دهد .یکی از شیوه‌های یهود برای غلبه بر مسلمین استفاده از انواع جنگ‌های روانی علیه پیامبر و جامعه نوپای مسلمان بوده است .بررسی تنوع شیوه‌های جنگ روانی علیه پیامبر و شگرد‌های ان از ان جهت حائز اهمیت است که در کنار آن موضع گیری‌های حکیمانه آن حضرت میتواند راهگشای خوبی جهت عبرت گرفتن از تاریخ و شناخت راههای مقابله با دشمن باشد در این نوشتار ضمن معرفی جنگ روانی به بررسی شیوه‌های مختلف آن و رویکرد پیامبر (ص) به این اقدامات پرداخته شده است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

413 - شاهنامه‌ای که پایانش خوش نبود «بررسی یک متن تاریخی دوره قاجاریه»
یوسف متولی حقیقی

فتحعلی خان صبای کاشانی ملک الشعرای دربار فتحعلی شاه به دستور دومین پادشاه قاجار مأمور تدوین تاریخ جنگهای اول ایران وروس در قالب مجموعه ای منظوم شنشمه نامه محصول این مأموریت بود.اگرچه به رغم ادعای سراینده این مجموعه از معاصرینش، این سروده نتوانست با سایرشاهنامه ها وبه وی أکثر

فتحعلی خان صبای کاشانی ملک الشعرای دربار فتحعلی شاه به دستور دومین پادشاه قاجار مأمور تدوین تاریخ جنگهای اول ایران وروس در قالب مجموعه ای منظوم شنشمه نامه محصول این مأموریت بود.اگرچه به رغم ادعای سراینده این مجموعه از معاصرینش، این سروده نتوانست با سایرشاهنامه ها وبه ویژه شاهنامة فردوسی در زمینه های شعری وحماسی رقابت کند اما توانست نگرش رسمی دربار قاجار به کشور رسید وجنگ با این کشور را تاحدود زیادی نمایان سازد، این مجموعه که در فاصله سالهای 1228 تا 1231 قمری سروده شد فقط سالهای اولیه جنگ را تا مقطعی که پیروزی نسبی برای ایرانیان حاصل شد، دربرمی گیرد. یکی از دلایل اصلی این امر آن بود که صبا می خواست سرودة خود را در جایی به پایان برساند که آخرش خوش باشد و واگر تاریخ این جنگ ها را به پایان می رساند و شکست های ایران را یادآور می شد شاهنامه اش پایانی خوش نمی یافت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

414 - دولت امینی و اصلاحات پیشنهادی آمریکا
یوسف متولی حقیقی

به دنبال کودتای 28 مرداد 1332 که آمریکایی‌ها صاحب موقعیت فوق‌العاده‌ای در ایران شدند، کمونیست‌ها تبلیغات گسترده‌ای را علیه رژیم پهلوی آغاز کردند. دولتمردان آمریکا با نگرانی از این گونه تبلیغات در سطح جهان بر آن شدند تا برای جلوگیری از انقلاب سرخ و مبارزه با نفوذ شوروی، أکثر

به دنبال کودتای 28 مرداد 1332 که آمریکایی‌ها صاحب موقعیت فوق‌العاده‌ای در ایران شدند، کمونیست‌ها تبلیغات گسترده‌ای را علیه رژیم پهلوی آغاز کردند. دولتمردان آمریکا با نگرانی از این گونه تبلیغات در سطح جهان بر آن شدند تا برای جلوگیری از انقلاب سرخ و مبارزه با نفوذ شوروی، مجموعه اصلاحات لیبرالی به ویژه در چارچوب اصلاحات ارضی را در کشورهای تحت نفوذ سیاست‌های غرب آغاز کنند. آنان در این راستا از به قدرت رسیدن دکتر علی امینی که قبلاً وفاداری خود را به سیاست‌های آمریکا نشان داده بود، به عنوان نخست وزیر ایران حمایت کردند. امینی در بهار 1340 با حمایت کِنِدی رئیس جمهور دموکرات آمریکا موفق به تشکیل دولت در ایران شد. انجام اصلاحات ارضی و نیز ایجاد فضای سیاسی مطلوب نظر آمریکا دو مأموریت بزرگ کابینه‌ی امینی بود. قدرت‌یابی بیش از حد امینی که با انحلال مجالس شورای ملی و سنا خود را نشان داده بود محمد رضا پهلوی را نگران از تبدیل شدن امینی به رقیبی برای سلطنت خود کرد. عدم همکاری نیروهای سیاسی منتقد حکومت همچون جبهه‌ی ملی نیز بر میزان مخالفت‌ها با دولت امینی افزود و در این شرایط شاه ایران با سفر به واشنگتن خواهان به دست گیری رهبری اصلاحات مورد نظر آمریکا شد. همکاری شاه و کندی که تحت عنوان انقلاب سفید در تاریخ ایران مطرح شد، نقطه پایان دولت امینی بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

415 - امیر علیشیر نوایی و نقش سیاسی و فرهنگی او در عصر تیموری
امیر تیمور رفیعی احترام اسفینی فراهانی

امیر نظام الدین علیشیر فرزند امیر کیچکنه بهادر در (۸۴۴ هـ. ق) هرات در یک خانواده ترک زبان چشم به جهان گشود. وی در خراسان (۸۵۴ هـ. ق) مدتی در خدمت ابوالقاسم بابر فرمانروای هرات بود و در همین زمان به علت وابستگی که از دوران نوجوانی با سلطان حسین بایقرای تیموری داشت. هر دو أکثر

امیر نظام الدین علیشیر فرزند امیر کیچکنه بهادر در (۸۴۴ هـ. ق) هرات در یک خانواده ترک زبان چشم به جهان گشود. وی در خراسان (۸۵۴ هـ. ق) مدتی در خدمت ابوالقاسم بابر فرمانروای هرات بود و در همین زمان به علت وابستگی که از دوران نوجوانی با سلطان حسین بایقرای تیموری داشت. هر دو در یک مکتب درس می‌خواندند. پس ازمرگ ابوالقاسم بابر او در مشهد به کسب علم و کمالات پرداخت و سلطان حسین بایقرا برای کسب قدرت به مرو رفت. امیر علیشیر در زمان ابوسعید تیموری به سمرقند رفت، و در مدرسه خواجه فضل الله ابوالیثی به تحصیل علوم مشغول شد. پس از اینکه تا زمانی که سلطان حسین بایقرا قدرت را به دست گرفت (۸۷۳ هـ. ق) امیرعلیشیر در هرات به او پیوست و از‌‌ همان آغاز حکومت وی از جمله مهم‌ترین امیران و مشاوران وی شد. چندی مقام مهم محافظت مهر بزرگ همایون را بر عهده داشت، و سپس به منصب امارت عالی مراتب دیوان اعلی، که از مهم‌ترین مقامات در دستگاه تیموری بود منصوب گردید. او نقش بسیار مهمی در ثبات سیاسی و فرهنگی دوران حکومت سلطان حسین بایقرا داشت و همچنین مقام شامخی در تاریخ و در ادبیات ایران و در اعتلای شعر و ادب و هنر هرات در قرن نهم داشته است. با پیوند سیاست و ادبیات در راه اعتلا و پیشبرد فرهنگ و زبان ترکی نقش به سزایی در تاریخ زبان ترک ایفا کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

416 - قلعه سکوهه سیستان و نقش تاریخی آن در وقایع شرق ایران در دوره قاجاریه
مریم ابراهیمی

ایرانی و اسلامی بیشتر نمایان می باشد. در هنگامه رقابت های از قدیم الایام جلگه نسبتاً هموار سیستان بنا به موقعیت های خاص جغرافیایی و منطقه ای مورد تهاجمات داخلی و خارجی واقع می گردید. از این رو حکمرانان و مردم سیستان همواره اقدام به ساخت قلاع بزرگ با حصارهایی مرتفع با ا أکثر

ایرانی و اسلامی بیشتر نمایان می باشد. در هنگامه رقابت های از قدیم الایام جلگه نسبتاً هموار سیستان بنا به موقعیت های خاص جغرافیایی و منطقه ای مورد تهاجمات داخلی و خارجی واقع می گردید. از این رو حکمرانان و مردم سیستان همواره اقدام به ساخت قلاع بزرگ با حصارهایی مرتفع با اهداف نظامی و دفاعی جهت پیشگیری از آسیب و حفظ جان و مالشان در برابر تهاجمات مکرر دشمنان می نمودند. قلعه سکوهه یکی از قلاع مهمی است که به لحاظ چنین ضرورت هایی سنگ بنای اولیه آن از دوره افشاریه و زندیه گذاشته شد و در عهد قاجاریه که تخت گاه حاکمان سیستان گردید توسعه یافت. در ساخت آن از مصالح بومی با توجه به شرایط اقلیمی استفاده شده و هنر و معماری آن نیز تلفیقی از عهد صفویه و قاجاریه با رگه هایی از تاثیر معماری اروپایی است و نمادهای سنت بومی، توسعه طلبانه دو دولت روس و انگلیس که مناطق شرقی ایران در معرض مداخلات و تهدیدات و اقدامات آنها واقع شده بود، حاکمان و مردم این منطقه به شایستگی در انجام و بازیابی هویت ملی و ایرانی خود ایفای نقش می نمایند؛ به ویژه در زمان ناصرالدین شاه پس از یک دوره از هم گسیختگی سیاسی، اهمیت این مطلب بیشتر نمایان می شود. پژوهش پیش رو با نگرشی تاریخی و به شیوه کتابخانه ای با استناد به منابع مکتوب تاریخی و بهره گیری از تاریخ شفاهی به روش تحلیلی توصیفی نگاشته شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

417 - سیاست اقتصادی دولت فروغی پس از اشغال ایران در شهریور1320
دکتر صادق بافنده ایمان دوست

محمد علی فروغی، شخصیتی چند وجهی است. نقش سیاسی که او در یکی از حساس ترین دوره های تاریخی ایران به عهده گرفت، کاری نبود که هر سیاستمداری بتواند به عهده گیرد. یکی از موضوعات مورد مناقشه در تاریخ ایران کاهش ارزش ریال توسط دولت فروغیبلافاصله پس از اشغال ایران توسط نیروهای م أکثر

محمد علی فروغی، شخصیتی چند وجهی است. نقش سیاسی که او در یکی از حساس ترین دوره های تاریخی ایران به عهده گرفت، کاری نبود که هر سیاستمداری بتواند به عهده گیرد. یکی از موضوعات مورد مناقشه در تاریخ ایران کاهش ارزش ریال توسط دولت فروغیبلافاصله پس از اشغال ایران توسط نیروهای متّفقین است. دکتر مشرّف نفیسی وزیر دارایی کابینه فروغی کسی است که این کاهش ارزش را به وی نسبت می‌دهند و به شدّت مورد انتقاد قرار گرفته است، حتی بعضی وی را خائن و عامل بیگانه دانسته‌اند. از طرف دیگراو از این تصمیم دفاع کرده و معتقد است نرخ‌های مبادله هیچ کاهش ارزشی نداشته است. اوضاع اقتصادی ایران طی جنگ جهانی دوّم کمتر مورد توجه قرار گرفته است و کمتر بررسی شده است. هدف از مقاله حاضر بررسی این موضوع از طریق کاهش جنجال برانگیز ارزش ریال در آن مقطع می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

418 - امام علی و زبیر: از تفاهم تا تخاصم
دکتر علی ناظمیان فرد یاسمین حاتم الابراهیمی

علی بن ابی طالب و زبیر بن عوام که از پیشگامان و سابقون در اسلام و از خواص و نخبگان تأثیر گذار عصر خود به شمار می آمدند، بخش عمده‌ای از حیات ایمانی و سیاسی خویش را از دوران مکی تا روزگار خلیفه سوم در مدینه با تفاهم، همدلی و همگرایی گذراندند اما در روزهای آغازین حکومت اما أکثر

علی بن ابی طالب و زبیر بن عوام که از پیشگامان و سابقون در اسلام و از خواص و نخبگان تأثیر گذار عصر خود به شمار می آمدند، بخش عمده‌ای از حیات ایمانی و سیاسی خویش را از دوران مکی تا روزگار خلیفه سوم در مدینه با تفاهم، همدلی و همگرایی گذراندند اما در روزهای آغازین حکومت امام علی، روابط آنها به سردی گرایید و سر انجام در حوالی بصره به رویارویی نظامی منجر شد. پرسشی که این مقاله می کوشد تا به روش توصیفی تحلیلی برای آن پاسخی جستجو کند، این است که چگونه تفاهم و همگرایی میان این دو صحابی بزرگ به واگرایی و تخاصم بدل شد و کار را به مقابله و منازعه کشاند؟ یافته های این پژوهش، ناظر به این معناست که اشرافیت مادی که در عصر فتوح اسلامی دامنگیر برخی از صحابه پیامبر گردید، به تحول احوال آنها انجامید و دنیاگرایی و میل به قدرت، جای اخلاص و فداکاری دیروز را گرفت و موجب شد که مطالبات زبیر از حکومت نوبنیاد علی (ع) افزایش یابد؛ اما چون امام علی حاضر به برآوردن آنها نشد، روابط میان آن دو به تیرگی گرایید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

419 - سه زن دربار ناصری و تمدن اروپا
طاهره عظیم زاده طهرانی

در میان مردان دربار قاجار، عباس میرزا، قائم مقام و امیر کبیر از پیشگامان نوگرایی و توجه به تمدن اروپا بودند. اما حدود آشنایی زنان دربار قاجار با تمدن غرب مشخص نیست. این پژوهش با تکیه بر سه زن عصر ناصری یعنی مهد علیا مادر، عزت‌الدوله خواهر و تاج‌السلطنه دختر ناصرالدین شا أکثر

در میان مردان دربار قاجار، عباس میرزا، قائم مقام و امیر کبیر از پیشگامان نوگرایی و توجه به تمدن اروپا بودند. اما حدود آشنایی زنان دربار قاجار با تمدن غرب مشخص نیست. این پژوهش با تکیه بر سه زن عصر ناصری یعنی مهد علیا مادر، عزت‌الدوله خواهر و تاج‌السلطنه دختر ناصرالدین شاه، حدود آشنایی زنان را با دانش و از سوی دیـگر با استعمار غـرب بررسی می‌کند. به نظر می‌رسد زنان دربار قاجار در جهت گسترش مظاهر علمی تمدن غرب چون مدرسه روزنامه و غیره گامی بر نداشتند، نسبت به جنبه استعماری غرب نیز بی‌توجه بودند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

420 - آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان در عصر صفویه
ناصر تکمیل همایون

آموزش و پرورشِ فرزندان، نخست در خانه و خانواده به صورتهای تقلیدی و تلقینی از کهنترین روزگار وجود داشته و به دلیل داشتن بار فرهنگی و ارزشی، نوزادان را برای زندگی در جامعه گسترده پرورش داده و بی تردید چگونگی اوضاع اجتماعی، در کیفیت و تحقق آن دخالت تام داشته است. تکالیف آم أکثر

آموزش و پرورشِ فرزندان، نخست در خانه و خانواده به صورتهای تقلیدی و تلقینی از کهنترین روزگار وجود داشته و به دلیل داشتن بار فرهنگی و ارزشی، نوزادان را برای زندگی در جامعه گسترده پرورش داده و بی تردید چگونگی اوضاع اجتماعی، در کیفیت و تحقق آن دخالت تام داشته است. تکالیف آموزش و پرورش، در مسیر تحولات تاریخی اندک اندک جنبه نهادی یافته و بسیاری از وظایف آن از نهاد خانواده به نهاد آموزش انتقال پیدا کرده است. در ایران عصر اسلامی، این نهاد برجسته که ریشه در فرهنگ ایران باستان و آموزشهای دینی داشت، تطورات سریع یافت و جلوه ای درخشان در سراسر ایران زمین از خود نشان داد. پس از یورشهای مغولان و لشکرکشی های تیمور، نظام ملوک الطوایفی در سراسر ایران زمین سایه گسترد، و نهاد حکومتی در بخش هایی از کشور، به طور مستقل استقرار یافت. اما فرهنگ ایرانی و نهادهای وابسته به آن (آموزش و پرورش) کم و بیش وحدت و همسانی خود را حفظ کردند. با روی کار آمدن سلسله صفویه، ایران از استقلال ملی برخوردار گردید. اما یگانگی پدید آمده، بیشتر حکومتی و زورمدارانه بود و نهادهای فرهنگی را بر پایه تشیع خاص قزلباش به خدمت خود در آورد و فرهنگ (هنر و اندیشه و آموزش) پویایی لازم را از دست داد و توسعه و پیشرفت فقط در پاره ای عناصر مادی فرهنگ (معماری و هنرهای تزیینی) چشمگیر شد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

421 - "عدالت محوری" و ضرورت انتقال مرکز خلافت از مدینه به کوفه (40-35 هـ ق)
علی‌اکبر خدری‌زاده

تغییر مرکز خلافت اسلامی از مدینه – نخستین مرکزیت حاکمیت اسلام – به شهر تازه تأسیس کوفه، یکی از رویدادهای مهم دوره‌ی خلافت حضرت علی(ع) به شمار می‌آید که نقش موثری در شکل گیری تحولات سیاسی سالهای ۳۵ تا ۴۰ هجری داشته است. این شهر که در سال ۱۷ هجری – مقارن أکثر

تغییر مرکز خلافت اسلامی از مدینه – نخستین مرکزیت حاکمیت اسلام – به شهر تازه تأسیس کوفه، یکی از رویدادهای مهم دوره‌ی خلافت حضرت علی(ع) به شمار می‌آید که نقش موثری در شکل گیری تحولات سیاسی سالهای ۳۵ تا ۴۰ هجری داشته است. این شهر که در سال ۱۷ هجری – مقارن با دوره‌ی خلافت عمر – به عنوان یک پایگاه نظامی و مرکز پشتیبانی به منظور تداوم جریان فتوحات اعراب بنیان نهاده شد، به تدریج با افزایش روند مهاجرت قبایل عرب به آنجا، به عنوان یک کانون مهم سیاسی در دوره‌ی خلافت علی(ع) اثرگذار و حائز موقعیت ممتاز اجتماعی در راستای تحقق عدالت و مبارزه با اشرافیت جدید بوده است. بر این اساس، مقاله‌ی حاضر بر این باور است که، صرف نظر از علل جانبی ناشی از ضرورت‌های سیاسی دورۀ مورد بحث، هدف اصلی علی(ع) از انتقال مرکز خلافت از مدینه به کوفه، ایجاد پایگاهی برای مبارزه با بقایای اشرافیت دوره عثمان و فراهم آوردن بستری مناسب برای تحقق عدالت اجتماعی بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

422 - وزارت خواجه قوام الدین نظام الملک خوافی )903-836ق( در عهد سلطان حسین میرزا بایقرای تیموری )911-875ق
امیر تیمور رفیعی

خواجه قوامالدین نظامالملک خوافی، فرزند مولانا شهابالدین اسماعیل، یکی ازوزیران سلطان حسین میرزا بایقرای تیموری )911 – 842ق( بود که نزدیک به سی سال ازعمر خود را در دیوان تیموریان به کارهای مالی و ملکی سپری کرد. فعالیتهای دیوانیوی از دوران ابوالقاسم بابر میرزا فرمانر أکثر

خواجه قوامالدین نظامالملک خوافی، فرزند مولانا شهابالدین اسماعیل، یکی ازوزیران سلطان حسین میرزا بایقرای تیموری )911 – 842ق( بود که نزدیک به سی سال ازعمر خود را در دیوان تیموریان به کارهای مالی و ملکی سپری کرد. فعالیتهای دیوانیوی از دوران ابوالقاسم بابر میرزا فرمانروای هرات )( ، 861-853ق آغاز شد و پس از آندر سلک خدمت گذاران سلطان ابوسعید گورکانی )873-855ق( وارد شد. وی از سال855ق که سلطان حسین میرزا بایقرا بر تخت هرات نشست به عنوان وزیر فعالیت خود راآغاز کرد و تا سال 903ق. که به دستور سلطان تیموری به قتل رسید، پیوسته یکی ازوزیران دیوان اعلاء در هرات بوده است. دوران نسبتاً طولانی وزارت وی منجر به بروزکشمکشها و دستهبندیهای سیاسی در ساختار حکومتی تیموریان گردید. در واقع مرگوی نتیجه شدت اختلافات سیاسی – مذهبی عناصر ترک و تاجیک بود. سلطان حسینمیرزا بایقرا نیز نتوانست اوضاع متشنج داخلی را تحت نظم و کنترل در آورد. شورشهایداخلی زبانه کشید و به دنبال آن یورشهای ازبکان و دخالت آنان در اختلافات خانوادگیشاهزادگان تیموری، تر اوضاع را وخیم کرد، در نهایت با مرگ سلطان حسین بایقرا در911ق. جانشین لایقی در میان خاندان تیموری باقی نماند تا از سقوط هرات به دستازبکان در سال 913جلوگیری به عمل آورد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

423 - ضرورت نوسازی اقتدارگرا از نگاه "مرد آزاد"
علی اکبر خدری زاده فاطمه دانش شکیب

یکی از خصایص اصلی ادبیات سیاسی- اقتصادی ایران در سال های پس از کودتای 1299ش غلبه ی گفتمان استبداد مٌنّور (نوسازی اقتدارگرا) در میان روشنفکران تجددخواه نسل سوم است. سرخوردگی از انقلاب مشروطه در میان برخی از کنشگران سیاسی، بحران های متعدد سیاسی- اجتماعی به جا مانده از جنگ أکثر

یکی از خصایص اصلی ادبیات سیاسی- اقتصادی ایران در سال های پس از کودتای 1299ش غلبه ی گفتمان استبداد مٌنّور (نوسازی اقتدارگرا) در میان روشنفکران تجددخواه نسل سوم است. سرخوردگی از انقلاب مشروطه در میان برخی از کنشگران سیاسی، بحران های متعدد سیاسی- اجتماعی به جا مانده از جنگ جهانی اول در ایران و نیز رواج اندیشه ی دیکتاتور مصلح در برخی از کشورهای توسعه نیافته از جمله ترکیه را می توان عوامل اصلی تغییر گفتمان سیاسی از مشروطه به استبداد مٌنّور دانست. در همین راستا ضرورت نوسازی و تشکیل دولت مقتدر در میان غالب نشریات آن دوره بازتاب گسترده ای داشته است. "مرد آزاد" که به وسیله علی اکبر داور در سال 1301ش انتشار یافت از نشریات طرفدار حکومت مقتدر بود که به نقش قدرت دولت مرکزی در نوسازی ساختار اقتصادی، اداری و فرهنگی باور عمیق داشت و اصلاحات را تنها از طریق اجبار ممکن می دانست. در این مقاله تلاش شده است با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و بازخوانی برخی از مقالات روزنامه "مرد آزاد" به معرفی و بررسی اندیشه های این نشریه در خصوص ضرورت نوسازی اقتدارگرا در ایران پرداخته شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

424 - بررسی و تحلیل شرایط هدیه دادن و هدیه گرفتن از دیدگاه حضرت علی(ع)
علی اکبر عباسی

هدیه در سیره امام علی(ع) و بررسی عملکرد آن حضرت در این باره بخصوص در عهد خلافت موضوعی است که مدتی ذهن نویسنده را به خود مشغول می داشت و بر این اساس پژوهش حاضر انجام شد سوال اصلی این تحقیق این بود که دیدگاه حضرت علی(ع) درباره شرایط هدیه دادن و هدیه گرفتن چیست؟ با واکاوی أکثر

هدیه در سیره امام علی(ع) و بررسی عملکرد آن حضرت در این باره بخصوص در عهد خلافت موضوعی است که مدتی ذهن نویسنده را به خود مشغول می داشت و بر این اساس پژوهش حاضر انجام شد سوال اصلی این تحقیق این بود که دیدگاه حضرت علی(ع) درباره شرایط هدیه دادن و هدیه گرفتن چیست؟ با واکاوی منابع تاریخی، ادبی، فرهنگنامه ای و نهج البلاغه که از قرون نخستین اسلامی باقی مانده است سعی شد پاسخ مناسبی برای سوال مذکور ارائه شود. یافته های پژوهش حاکی از آن است که حضرت امیر (ع) برای هدیه دادن و هدیه گرفتن معیارهای داشتند که از جمله آنها این بود که هدیه باید از اموال شخصی و نه بیت المال داده شود و باید ساده و بی تکلف باشد. هدیه نباید با انگیزه گرفتن منصب و یا موقعیتی دنیایی ارائه شود. امام علی(ع) نسبت به هدیه دادن و هدیه گرفتن ساده و بی تکلف از اقشار ضعیف و گروههایی که از سوی فرصت طلبان و اشراف منزوی شده بودند، راغب بود. هدیه دادن به همسایگان هم در سیره آن بزرگوار ارجحیت داشت آن حضرت با این که هدیه دادن و گرفتن را بسیار نیکو می دانست ولی نسبت به هدیه دادن های بعضی از کارگزارانش از بیت المال به سختی عکس العمل نشان داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

425 - بررسی منازعات غزنویان و قراخانیان در خراسان
ابوالحسن مبیّن

سرزمین خراسان بزرگ که در سده‌های اولیه اسلامی و به خصوص در قرن سوم و چهارم هجری/ نهم و دهم میلادی دوران رشد و ترقی خود طی می‌کرد، سرزمینی ثروتمند و حاصلخیز بود، که همواره چشم طمع قدرتمندان منطقه را به سوی خود جلب می‌کرد. پس از آن که مواهب و امتیازات این سرزمین محمود بن أکثر

سرزمین خراسان بزرگ که در سده‌های اولیه اسلامی و به خصوص در قرن سوم و چهارم هجری/ نهم و دهم میلادی دوران رشد و ترقی خود طی می‌کرد، سرزمینی ثروتمند و حاصلخیز بود، که همواره چشم طمع قدرتمندان منطقه را به سوی خود جلب می‌کرد. پس از آن که مواهب و امتیازات این سرزمین محمود بن سبکتگین غزنوی را به سوی خود کشاند، باعث شد که وفاداری ظاهری او نسبت به سامانیان بهسلطه طلبی و استقلال خواهی تبدیل شود. اما دیگر دولت ترک منطقه نیز که در فروپاشی امارت سامانیان نقش داشت، در پی فرصت مناسبی برای دست انداختن و تسلط بر این ناحیه بود. از این رو بود که تهاجماتی از سوی قراخانیان گاه به صورت یکپارچه و گاه پراکنده از ماواءالنهر به این سرزمین صورت گرفت. غزنویان نیز در مقابل برای مواجهه با تحرکات قراخانیان در خراسان، گهگاه به لشکرکشی به ماوراءالنهر می‌پرداختند. بنابراین پژوهش حاضر قصد بررسی این سوال اساسی را دارد که دلایل اصلی رقابت و درگیری قراخانیان و غزنویان یعنی اولین دولت‌های ترک مسلمان منطقه که حکومت ایرانی سامانی را بین خود تقسم نموده بودند، در خراسان چه بوده است و چه عواملی موجب درگیری این دو دولت در خراسان می‌گردید؟ یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که سیاست توسعه طلبی دو دولت ترک مسلمان علت اصلی این رقابت و درگیری بوده است. هر دوی آن‌ها خود را وارث سامانیان در منطقه می‌دانست که خراسان جزیی از قلمروی آن دولت محسوب می‌شد. ضمن آن که وسعت قلمروی غزنویان و توجه بیشتر آن‌ها به موضوع لشکرکشی و غزوات هندوستان، و مسائل متعدد دیگری که در دوره سلطان مسعود مزید بر آن شد، فرصت مناسبی را برای تعقیب سیاست قراخانیان برای توسعه قلمروی خود به این سوی جیحون فراهم می‌آورد. عدم یکپارچگی این دولت نیز زمینه اقدامات خودسرانه برخی از حکام نظیر علی تگین حاکم بخارا را موجب می‌گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

426 - سیاست مذهبی فتحعلی شاه قاجار در قبال اهل تسنن در ایران
عباس سرافرازی محمد کاویانی یگانه

منابع تاریخ قاجاریه تصویری متشرع از فتحعلی شاه، دومین پادشاه قاجار ترسیم نموده اند. حکومت وی بر بزرگترین مملکت شیعی جهان از یک سو و همجواری ایران با همسایگان پیرو مذهب سنت از سوی دیگر، شناخت سیاست مذهبی وی در قبال اهل تسنن را حائز اهمیت بسیار می‌سازد که هدف تحقیق پیش رو أکثر

منابع تاریخ قاجاریه تصویری متشرع از فتحعلی شاه، دومین پادشاه قاجار ترسیم نموده اند. حکومت وی بر بزرگترین مملکت شیعی جهان از یک سو و همجواری ایران با همسایگان پیرو مذهب سنت از سوی دیگر، شناخت سیاست مذهبی وی در قبال اهل تسنن را حائز اهمیت بسیار می‌سازد که هدف تحقیق پیش رو می‌باشد. بررسی منابع تاریخی نشان می‌دهد سیاست راهبردی سلاطین قاجاریه من جمله فتحعلی شاه در قبال اهل تسنن، سیاستی بر مبنای تقابل حداقلی، مدارای مذهبی و تلاش برای تحقق وحدت اسلامی بوده است که می‌توان آنرا سیاست تعاملی نامید. مصادیقی چون آزادی مذهبی، امنیت اجتماعی، عدم وجود روایات دال بر درگیری نظامی حکومت با اهل تسنن، تلاش برای متمایل نمودن سنی مذهبان مناطق مرزی به حکومت مرکزی، نفوذ برخی علمای صوفی سنی در دربار و مراوده اهل سنت با درباریان و علمای شیعه موید این معناست. تاثیرپذیری احتمالی از روایات وارده از معصومین(ع) دال بر لزوم تعامل و تعایش شیعیان با عامه مسلمین، عدم احساس خطر سیاسی یا مذهبی از جانب اهل سنت، از میان رفتن تدریجی روحیه افراطی ضد تسنن در میان شیعیان، حاکم شدن دیدگاه مجتهدین و برچیده شدن تدریجی مشرب اخباری در میان علماء شیعه، جدی شدن خطر استعمار غرب و ضرورت اتحاد اسلامی و جلوگیری از متمایل شدن سنیان ساکن مناطق مرزی به مهاجرت یا پیوستن به همسایگان سنی مذهب رقیب دولت قاجاریه از مهم‌ترین علل اتخاذ چنین سیاستی بوده است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

427 - واکنش امام علی به ماجرای سقیفه در نهج البلاغه
علی ناظمیان فرد

ابوبکر بن ابی قحافه به محض دریافت خبر تجمع انصار خزرجی به رهبری سعدبن عباده در سقیفه بنی ساعده، بدون فوت وقت، به همراه عمر بن خطاب و ابوعبیده جراح به این محل شتافت و در غیاب رقبای هاشمی خود - علی و عباس- توانست با تاکید بر خویشاوندی با رسول خدا(ص) و برتری قریش بر سایر ق أکثر

ابوبکر بن ابی قحافه به محض دریافت خبر تجمع انصار خزرجی به رهبری سعدبن عباده در سقیفه بنی ساعده، بدون فوت وقت، به همراه عمر بن خطاب و ابوعبیده جراح به این محل شتافت و در غیاب رقبای هاشمی خود - علی و عباس- توانست با تاکید بر خویشاوندی با رسول خدا(ص) و برتری قریش بر سایر قبایل عرب، بارزترین تجلی عقل سیاسی عربی را در پرتو منطق قبیله ای برای بیعت با خود تهییج کند. پرسشی که در کانون توجه این مقاله قرار دارد این است که انتخاب ابوبکر در سقیفه بنی ساعده، چه واکنشی را از جانب امام علی(ع) برانگیخت؟ یافته‌های این پژوهش که مبتنی بر روش توصیفی تحلیلی و مستند به خطبه‌های نهج البلاغه و داده‌های تاریخی است، نشان می‌دهد که آن حضرت، قاطعانه به نفی منطق قبیله ای سقیفه پرداخت اما در همان حال، با هوشمندی و درایت، به اتخاذ راهبرد صبوری و اجتناب از وحدت شکنی روی آورد تا کیان اسلام از هرگونه خطر احتمالی در امان بماند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

428 - دارالشفا نخستین بیمارستان قم در دوره قاجاریه
مهدی وزین افضل حسین اسماعیلی نصرآبادی

دارالشفا، یکی از ابنیه مجاور حرم حضرت معصومه(س) است که در شمال مدرسه فیضیه قرار دارد. قدمت مکانی که دارالشفا در آن ساخته شده است، به دوره صفویه و سلطنت شاه عباس دوم می‌رسد. با روی کار آمدن قاجاریه و در دوران سلطنت فتحعلی شاه، اقدامات عمرانی در قم سرعت بیشتری گرفت و فتحع أکثر

دارالشفا، یکی از ابنیه مجاور حرم حضرت معصومه(س) است که در شمال مدرسه فیضیه قرار دارد. قدمت مکانی که دارالشفا در آن ساخته شده است، به دوره صفویه و سلطنت شاه عباس دوم می‌رسد. با روی کار آمدن قاجاریه و در دوران سلطنت فتحعلی شاه، اقدامات عمرانی در قم سرعت بیشتری گرفت و فتحعلی شاه در پی این اقدامات، دارالشفا را گسترش داد و آن را به صورت بیمارستانی برای زوار حرم حضرت معصومه(س) و مردم قم در آورد. در طی دوران بعد از مرگ فتحعلی شاه، چند سالی به همت کامران میرزا نایب السلطنه دارالشفا همچنان کارکردی بیمارستانی داشت؛ ولی بعد از مرگ این شاهزاده قاجاری، دارالشفا به صورت مدرسه علوم دینی درآمد. در دوره پهلوی و با تلاش‌های حاج شیخ عبدالکریم حائری، مؤسس حوزه علمیه قم، به حجرات دارالشفا افزوده شد و کاملاً در اختیار طلاب علوم دینی قرار گرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

429 - شاخصه های تربیتی دولتمردان در نظام حقوقی شیعی با رویکردی بر دیدگاه های سیاسی حضرت علی(ع)
امیررضا محمودی سیده مهشید میری بالاجورشری فرزین افروز

در نظام سیاسی اسلام شخصیت و عملکرد دولتمردان یکی از مسایل مهم و حیاتی تلقی می گردد، به طوری که این مهم در تربیت سیاسی دولتمردان در سیره حضرت علی، بخصوص در نهج البلاغه به صورت شیوا و متفاوت بیان شده است. اهمیت بحث زمانی نمود پیدا می کند که عدم توجه به این امر باعث ناکارآ أکثر

در نظام سیاسی اسلام شخصیت و عملکرد دولتمردان یکی از مسایل مهم و حیاتی تلقی می گردد، به طوری که این مهم در تربیت سیاسی دولتمردان در سیره حضرت علی، بخصوص در نهج البلاغه به صورت شیوا و متفاوت بیان شده است. اهمیت بحث زمانی نمود پیدا می کند که عدم توجه به این امر باعث ناکارآمدی نظام سیاسی اسلام می گردد، بنابراین شناخت و تحلیل مسایل مربوط به شناسایی، تربیت و انتخاب کارگزاران حکومت با رویکردی جامع به اوامر و نواهی حضرت علی (ع) می تواند در جاری شدن احکام اسلام در قالب سیستم های سیاسی شود و کارآمدی و موفقیت این نظام سیاسی- الهی را به جهانیان نشان دهد. در این مقاله روش های تربیتی و اصلاحی حضرت علی، ملاک های انتخاب دولتمردان و روش های نظارتی بر کارگزاران حکومتی به صورت نظری و کیفی مورد تحلیل و بررسی قرار خواهد گرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

430 - ارائه الگوی آرمان تربیتی شهروندان آزاد جهان مبتنی بر آراء فیلسوفان تعلیم و تربیت معاصر
رویا بویری عباس قلتاش سید احمد هاشمی علی اصغر ماشینچی

با افزایش تنوع فرهنگی، شهروندان نیاز به دانش، نگرش و مهارت هایی برای عملکرد در جوامع خودشان و فراتر از مرزهای خود دارند. پرسش اصلی اینکه الگوی آرمان تربیتی شهروندان آزاد جهان از منظر فیلسوفان تعلیم و تربیت معاصر چگونه قابل ترسیم است؟ هدف ارائه الگوی آرمان تربیتی شهروندا أکثر

با افزایش تنوع فرهنگی، شهروندان نیاز به دانش، نگرش و مهارت هایی برای عملکرد در جوامع خودشان و فراتر از مرزهای خود دارند. پرسش اصلی اینکه الگوی آرمان تربیتی شهروندان آزاد جهان از منظر فیلسوفان تعلیم و تربیت معاصر چگونه قابل ترسیم است؟ هدف ارائه الگوی آرمان تربیتی شهروندان آزاد جهان مبتنی بر آراء فیلسوفان تعلیم و تربیت معاصر است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و رویکرد تبیینی تأییدی است و داده‌ها از اندیشه های فلاسفه معاصر مرتبط با حوزه شهروندی جهانی جمع‌آوری گردید. از یافته‌های حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات نظری مرحله کیفی، الگوی مورد نیاز طراحی و تجزیه و تحلیل آن در قالب تحلیل توصیفی و تحلیل عاملی تأییدی در تطبیق با مدل مفهومی ارائه گردید و یافته‌های کیفی نشان می‌دهد شهروندان آزاد جهانی در سایه تعلیم و تربیت حرفه ای می توانند نیروی انسانی آگاه، متعهد و ماهر برای جامعه دانش و مدیریت دانش در پاسخگویی به هزاره سوم تربیت کنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

431 - بررسی اثربخشی عوامل جامعه شناختی زمینه های سیاسی - اجتماعی بر خشونت علیه زنان در جامعه (مطالعه موردی: زنان ساکن در شهر تهران)
ناهید لطفی عالیه شکربیگی عبدالرضا سلمانی شاه محمدی

در خانواده نقش سازنده زن در ایجاد پیوندهای اخلاقی و عاطفی اعضای خانواده غیرقابل انکار است. اما این هدف جز در محیطی امن و باثبات و به دور از خشونت امکانپذیر نیست. بنابراین در تحقیق حاضر به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که آیا عوامل جامعه شناختی زمینه های سیاسی - اجتماعی ب أکثر

در خانواده نقش سازنده زن در ایجاد پیوندهای اخلاقی و عاطفی اعضای خانواده غیرقابل انکار است. اما این هدف جز در محیطی امن و باثبات و به دور از خشونت امکانپذیر نیست. بنابراین در تحقیق حاضر به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که آیا عوامل جامعه شناختی زمینه های سیاسی - اجتماعی بر خشونت علیه زنان در جامعه اثرگذار می باشند؟ لذا تحقیق حاضر از نظر روش، توصیفی- پیمایشی و از نظر هدف،کاربردی می باشد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفته است. جامعه آماری، شامل زنان ساکن شهر تهران بودند که با استفاده از فرمول کوکران384 نفر برآورد گردید، نتایج نشان داد که عوامل سیاسی و اجتماعی بر خشونت علیه زنان اثربخش می باشند. همچنین نقش عوامل سیاسی و اجتماعی و زیر مولفه های آنها بسیار پررنگ و چشمگیر بودند و پیش بینی کننده خوبی در جهت کاهش خشونت علیه زنان می باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

432 - نگاهی تطبیقی به اصول و مفروضات عدالت از دیدگاه امام علی(ع) و لیبرالیسم
نوذر خزایی بهروز دیلم‌صالحی کمال پولادی

هدف مقاله حاضر بررسی اصول و مفروضات عدالت از دیدگاه امام علی و لیبرالیسم است. این مقاله درصدد هست تا با روش تحلیلی-توصیفی به این پرسش پاسخ دهد که عدالت در دیدگاه امام علی و لیبرالیسم از چه جایگاهی برخوردار است؟ براساس یافته‌های این پژوهش نهج البلاغه یکی از مهمترین منابع أکثر

هدف مقاله حاضر بررسی اصول و مفروضات عدالت از دیدگاه امام علی و لیبرالیسم است. این مقاله درصدد هست تا با روش تحلیلی-توصیفی به این پرسش پاسخ دهد که عدالت در دیدگاه امام علی و لیبرالیسم از چه جایگاهی برخوردار است؟ براساس یافته‌های این پژوهش نهج البلاغه یکی از مهمترین منابعی است که مفهوم عدالت و برابری در آن انعکاس خاصی داشته است. در اندیشه سیاسی مغرب زمین نیز، عدالت منعکس شده است. عدالت در نهج البلاغه به معنای دادن حق شایسته هر فرد در توزیع منافع در جامعه و برآوردن نیازهای اساسی افراد و در لیبرالیسم به معنای انصاف و برخورداری از منافع بر اساس شایستگی می‌باشد. البته، ایده اجرایی سازی و نهادینه کردن برابری اجتماعی در لیبرال دموکراسی به واسطه اتکاء به نهادهای نوین دولت لیبرال دموکرات نسبت به عدالت نهج البلاغه امام علی علیه السلام که متکی به اخلاق مبتنی بر ایمان است، امکان استعداد بیشتری دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

433 - شناسایی و اولویت بندی عوامل الگوی پول هوشمند در بازار سهام ایران
خدیجه عیدان ترک زاده فرزین رضایی امیررضا کیقبادی محسن صیقلی

هدف پژوهش حاضر، شناسایی شرایط و عوامل مؤثر بر پول هوشمند و اولویت بندی متغیرهای به دست آمده بر اساس این شرایط در بازار سهام ایران است. روش این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و بر اساس داده، از نوع آمیخته است که در شناسایی عوامل از نوع کیفی و از طریق مصاحبه با خبرگان صورت گرف أکثر

هدف پژوهش حاضر، شناسایی شرایط و عوامل مؤثر بر پول هوشمند و اولویت بندی متغیرهای به دست آمده بر اساس این شرایط در بازار سهام ایران است. روش این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و بر اساس داده، از نوع آمیخته است که در شناسایی عوامل از نوع کیفی و از طریق مصاحبه با خبرگان صورت گرفت و در اولویت بندی عوامل شناسایی شده از نوع کمی و ‌با‌ استفاده ‌از‌ پرسشنامه انجام گردید. جامعه آماری با استفاده از روش نمونه گیری با حداکثر تنوع انتخاب شدند، مدل پژوهش برای اولویت بندی به صورت سه سطحی با همه شرایط و عوامل شناسایی شده طراحی گردید و با نرم افزار (Expert choice) و با تکنیک تحلیل سلسله مراتبی (AHP) آزمون شد. نرخ ناسازگاری در تمامی مقایسات زوجی کمتر از۱/۰ می باشد، در نتیجه مدل پژوهش مورد تأیید می باشد. در سطح اول، معیار شرایط علی رتبه اول را کسب کرده است.در سطح دوم در بین مقوله های (شرایط علی، عوامل کلان اقتصادی )، (شرایط زمینه ای، قوانین و مقررات وضع شده از سوی دولت) و (شرایط مداخله گر، رفتار بازارهای موازی) رتبه اول را کسب کرده است و در سطح سوم تغییرات نرخ ارز رتبه اول را کسب کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

434 - الگوی شایستگی مدیران بر اساس نهج‌البلاغه امام علی (ع)
پریسا قربان‌نژاد احمد ‌ عیسی‌خانی

این پژوهش با هدف استخراج الگوی شایستگی مدیران بر اساس کتاب ارزشمند نهج&zwnj;البلاغه امام علی (ع) انجام شده است. در فرآیند پژوهش، کلیه خطبه&zwnj;ها، نامه&zwnj;ها و حکمت&zwnj;های حضرت به طور دقیق مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است و سپس مطالب مستخرج بر اساس الگوی کدگذاری أکثر

این پژوهش با هدف استخراج الگوی شایستگی مدیران بر اساس کتاب ارزشمند نهج&zwnj;البلاغه امام علی (ع) انجام شده است. در فرآیند پژوهش، کلیه خطبه&zwnj;ها، نامه&zwnj;ها و حکمت&zwnj;های حضرت به طور دقیق مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است و سپس مطالب مستخرج بر اساس الگوی کدگذاری باز برگرفته از رویکرد نظریه&zwnj;پردازی داده&zwnj;بنیاد کدگذاری شده&zwnj;اند. در مرحله بعد، این کدها در قالب طبقات اصلی و فرعی شایستگی&zwnj;ها طبقه&zwnj;بندی شده&zwnj;اند. به منظور حصول اطمینان از صحت و درستی استنباط محققین از شایستگی&zwnj;ها، الگوی شناسایی شده توسط 24 نفر از افراد خبره و صاحب&zwnj;نظر مورد ارزیابی قرار گرفته است و پس از انجام آزمون آماری، شایستگی&zwnj;های نهایی مشخص شده&zwnj;اند. نتایج این پژوهش نشان داد که بر مبنای نهج&zwnj;&zwnj;البلاغه حضرت علی (ع)، الگوی شایستگی مدیران در قالب پنج شایستگی تقوی&zwnj;مداری، امانت&zwnj;داری، عدالت&zwnj;ورزی و انصاف، تصمیم&zwnj;گیری و رفتاری- اخلاقی قابل ارائه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

435 - بررسی قدرت پیش بینی شاخص های بورس اوراق بهادار برای فعالیت های اقتصادی آینده در حوزه ی فرکانس
امیر محمدزاده پریسا کریم خانی

بازارهای مالی یکی از بازارهای تاثیر گذار در اقتصاد هر کشوری می باشد. رکود و رونق بازارِ بورسِ پاره ای از کشورها نه تنها اقتصاد ملی بلکه اقتصاد جهان را نیز تحت تاثیر قرار می دهد و یکی از موضوعات مورد توجه محققان و پژوهشگران اقتصادی و مالی، موضوع بررسی عملکرد بورس و شاخص أکثر

بازارهای مالی یکی از بازارهای تاثیر گذار در اقتصاد هر کشوری می باشد. رکود و رونق بازارِ بورسِ پاره ای از کشورها نه تنها اقتصاد ملی بلکه اقتصاد جهان را نیز تحت تاثیر قرار می دهد و یکی از موضوعات مورد توجه محققان و پژوهشگران اقتصادی و مالی، موضوع بررسی عملکرد بورس و شاخص قیمت سهام بر متغیرهای اقتصادی می‌باشد. تاکنون بررسی های زیادی در خصوص رابطه علیت شاخص های بورس اوراق بهادار و متغیرهای اقتصادی در کشورهای مختلف صورت گرفته است که در بعضی موارد وجود این روابط به اثبات رسیده اند و در برخی موارد نیز رد شده است. نوآوری این تحقیق بررسی علیت گرنجر در حوزه ی فرکانس می‌باشد که تاکنون مطالعه جامعی، بالاخص در ایران صورت نگرفته است. این پژوهش به بررسی رابطه علی متغیر تولید ناخالص داخلی با متغیرهای بورس اوراق بهادار اعم از شاخص کل قیمت سهام، شاخص مالی و شاخص صنعت در کشور ایران پرداخته است و این موضوع را بررسی می‌کند که آیا قدرت پیش بینی در فرکانس‌های پایین متمرکز است یا در فرکانس های بالا وجود دارد. هدف اصلی که از انجام این تحقیق دنبال می شود آن است که بتوان از شاخص های بورس، برای تهیه الگویی جهت پیش بینی تولید ناخالص داخلی استفاده نمود.نتایج بدست آمده از پژوهش نشان می‌دهد که در ایران هیچ رابطه علی بین تولید ناخالص داخلی و متغیرهای انتخابی بورس اوراق بهادار در حوزه فرکانس وجود ندارد و نمی توان از شاخص های بورس برای پیش بینی تولید ناخالص داخلی استفاده کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

436 - بررسی میزان توجه به مؤلفه های حقوق بشر در کتب تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی
عباس قلتاش مسلم صالحی پریسا فرخی نژاد

این پژوهش با هدف بررسی میزان توجه به مؤلفه های حقوق بشر در کتب درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی ایران انجام شده است. در این پژوهش از روش توصیفی جهت مشخص نمودن مؤلفه های حقوق بشر و از روش تحلیل محتوا به منظور بررسی و تحلیل کتب درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی استفاده أکثر

این پژوهش با هدف بررسی میزان توجه به مؤلفه های حقوق بشر در کتب درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی ایران انجام شده است. در این پژوهش از روش توصیفی جهت مشخص نمودن مؤلفه های حقوق بشر و از روش تحلیل محتوا به منظور بررسی و تحلیل کتب درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش در بخش تحلیل محتوا، کتب درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی بوده که کل جامعه، برای مطالعه انتخاب شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات، سیاهه های تحلیل محتوای کتب درسی بود که پس از مطالعه مبانی نظری و بسترهای قانونی و بر اساس طرح پیشنهادی، تهیه و تدوین شد و روایی آن توسط متخصصان علوم تربیتی و جامعه شناسی تعیین شد. واحد تحلیل، جملات مندرج در متن کتب درسی بوده است. مهم ترین یافته های این پژوهش عبارت بودند از اینکه به حقوق بشر در مجموع به میزان 46/22 درصد در پایه اولراهنمایی، 32/32 درصد در پایه دوم راهنمایی، 08/52 درصد در پایه سوم راهنمایی، 23/19درصد به بعد شناختی، 34/7 درصد به بعد عاطفی و 65/10 درصد به بعد عملکردی در کتب درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی توجه شده که بیشترین میزان توجه مربوط به بعد شناختی در ارتباط با مؤلفه های حقوق بشر بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

437 - تأثیر آموزش الگوی تلفیقی تعلیمی-مولوی بر روابط والد-فرزند دانش‌آموزان دختر
فریبا فرازی معصومه اسمعیلی حسین اسکندری محمد حاتمی

10.30495/jwsf.2020.1891825.1423

والدین و فرزندان‌شان در دوران نوجوانی روابط تازه‌ای با یکدیگر برقرار می‌کنند. هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش الگوی تلفیقی تعلیمی-مولوی بر روابط والد-فرزند بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود و جامعه آماری کلیه دانش‌آموزان دختر کل أکثر

والدین و فرزندان‌شان در دوران نوجوانی روابط تازه‌ای با یکدیگر برقرار می‌کنند. هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش الگوی تلفیقی تعلیمی-مولوی بر روابط والد-فرزند بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود و جامعه آماری کلیه دانش‌آموزان دختر کلاس دوازدهم هنرستان‌های شهر بیرجند در سال تحصیلی 96-95 بودند. از این جامعه تعداد 30 نفر که ویژگی‌های ورودی موردنظر را داشتند به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. از پرسشنامه رابطه والد-فرزند فاین، مورلند و سئوبل (1983)، برای سنجش متغیر وابسته استفاده شد. برنامه آموزشی طی 8 جلسه 1 ساعته برای گروه آزمایش اجرا شد و گروه کنترل مداخله‌ای دریافت ننمود. تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش با استفاده از تحلیل کواریانس چندمتغیره انجام شد. نتایج نشان داد آموزش الگوی تلفیقی تعلیمی-مولوی موجب بهبود روابط والد–فرزند در مقابل گروه کنترل شد (05/0>P). با توجه به نتایج بدست آمده می‌توان گفت در اثر آموزش الگوی تلفیقی تعلیمی-مولوی کیفیت روابط والد–فرزند بهبود پیدا می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

438 - کنترل، پیشگیری و مقابله با خشونت علیه زنان در قوانین موضوعه ایران
امیررضا محمودی هاله مجیدی

10.30495/jwsf.2021.1917702.1523

خشونت علیه زنان ، علاوه بر آسیب های وارده به خود بزه دیده و آثار کوتاه مدت و بلتد مدت آن بر روی زندگی افراد خشونت دیده، با توجه به منزلت و جایگاه حقوقی زنان در هر اجتماعی، دارای عواراض و پیامدهای زیاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و... می باشد. بنابراین با توجه به تمامی آثار أکثر

خشونت علیه زنان ، علاوه بر آسیب های وارده به خود بزه دیده و آثار کوتاه مدت و بلتد مدت آن بر روی زندگی افراد خشونت دیده، با توجه به منزلت و جایگاه حقوقی زنان در هر اجتماعی، دارای عواراض و پیامدهای زیاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و... می باشد. بنابراین با توجه به تمامی آثار سوء آن در زمینه های گوناگون و به تبع آن به وجود آمدن معضلات و مشکلات حقوقی در رابطه با این پدیده، شناخت قوانین موضوعه در رابطه با کنترل، پیشگیری و مقابله با این معضل دارای اهمیت می باشد. در همین راستا، این پژوهش در ابتدا به بررسی قوانین و مقررات موجود در رابطه با مقابله و کنترل خشونت علیه زنان در قوانین موضوعه ایران پرداخته و با اشاره به وجود تورم قوانین در این حوزه با به چالش کشیدن خلاء ها و کاستی های موجود و عدم هماهنگی های لازم بین ارگان های تقنینی، اجرایی و قضایی در رابطه با موضوع و حتی بیان نقاط قوت قوانین موجود، موضوع را مورد بحث قرار داده و به این نتیجه رسیده است که تصویب و اجرای قوانین بدون کارشناسی همه جانبه و یا تصویب و اجرای قوانین موردی بدون توجه به آثار آن ها نه تنها کمکی به پیشگیری و مقابله با خشونت های علیه زنان نکرده بلکه موجب تضییع حقوق آنان نیز شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

439 - طراحی الگوی کارآفرینی زنان
ایرج ثقفی یوسف بیگ زاده مجتبی رمضانی یقعوب علوی متین یحیی داداش کریمی

10.30495/jwsf.2021.1926807.1557

از مجموع 7 واحد نهاد مردمی و کارآفرین موجود در استان آذربایجان غربی ارومیه که در هر واحد حدود 10 الی 15 کارآفرین مشغول به کار هستند مجموع تعداد افراد مشارکت یافته در این پژوهش با احتساب خبرگان مد نظر به 225 نفر رسیده است. لذا حجم نمونه آماری با استقاده از جدول مورگان 14 أکثر

از مجموع 7 واحد نهاد مردمی و کارآفرین موجود در استان آذربایجان غربی ارومیه که در هر واحد حدود 10 الی 15 کارآفرین مشغول به کار هستند مجموع تعداد افراد مشارکت یافته در این پژوهش با احتساب خبرگان مد نظر به 225 نفر رسیده است. لذا حجم نمونه آماری با استقاده از جدول مورگان 141نفر برآورد گردیده است. روش نمونه گیری نیز تصادفی طبقه ای می باشد. در این تحقیق، به منظور گردآوری اطلاعات جهت تهیه و تدوین ادبیات تحقیق از روش کتابخانه ای استفاده شده و به منظور گردآوری داده جهت بررسی سئوالات تحقیق نیز از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. بدیهی است که پرسشنامه طراحی شده از لحاظ روائی و پایایی نیز مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق، به منظور تحلیل مشخصات پاسخ دهندگان به پرسشنامه از جدول و نمودار بهره گیری شده است. برای تحلیل داده های گردآوری شده از تحلیل عاملی اکتشافی بهره گیری شده و مدل نهائی استخراج شده است. تحلیل عاملی تاییدی نیز از طریق نرم افزار SPSS و PLS انجام شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که الگوی کار آفرینی زنان کدامند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

440 - گروه بندی هیبریدهای ذرت بر اساس برخی خصوصیات زراعی
سلیمان محمدی لیلی علی وند فرهاد فرح وش حمزه حمزه کامران انوری سونیا عارفی

به منظور بررسی روابط بین صفات مهم هیبریدهای ذرت، آزمایشی با 14 هیبرید دیررس ذرت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار در سال زراعی 1388 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی میاندوآب انجام گرفت. نتایج نشان داد که بین هیبریدهای مورد مطالعه از نظر ارتفاع بوته و أکثر

به منظور بررسی روابط بین صفات مهم هیبریدهای ذرت، آزمایشی با 14 هیبرید دیررس ذرت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار در سال زراعی 1388 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی میاندوآب انجام گرفت. نتایج نشان داد که بین هیبریدهای مورد مطالعه از نظر ارتفاع بوته و بلال، تعداد ردیف دانه و تعداد دانه در بلال، وزن هزار دانه، ماده خشک و عملکرد دانه اختلاف معنی داری وجود دارد ولی نیاز حرارتی یکسانی داشتند. بیشترین عملکرد دانه مربوط به هیبرید KLM76005 × MO17 بود. نتایج همبستگی صفات زراعی نشان داد که عملکرد دانه با صفات شاخص برداشت و بیوماس همبستگی مثبت و معنی داری دارد. تجزیه رگرسیون گام به گام صعودی مشخص ساخت صفات شاخص برداشت، بیوماس و وزن هزار دانه بیشترین تغییرات موجود در عملکرد دانه را توجیه کردند و تجزیه علیت با این صفات نشان داد که صفات مذکور بیشترین اثر مثبت مستقیم و معنی دار را بر عملکرد دانه دارند. تجزیه خوشه ای با استفاده از روش وارد، هیبریدهای مورد مطالعه را به پنج دسته تقسیم کرد. خوشه های دوم و سوم از نظر عملکرد دانه و صفات مؤثر بر عملکرد (شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک و وزن هزار دانه) از میانگین بالاتری برخوردار بودند. مطالعه همبستگی صفات از نظر نیـازهای حرارتی نمایان گر وجــود همبستگی منفی و معنی دار عملکرد دانه با صفات GDD تا ظهور گل تاجی و GDD کل بود. تجزیه به مؤلفه های اصلی صفات از نظر نیاز حرارتی نشــان داد که دو مؤلفه اصلی 80.3 درصــد از تغییرات واریانس را در این گروه از صفات توجیــه نمــود. در نهایت صفات شاخص برداشت و بیوماس به عنوان معیارهای غیرمستقیم در گزینش هیبریدها و هیبرید KLM76005×MO17 به عنوان بهترین هیبرید شناسایی گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

441 - ارزیابی روابط عملکرد دانه و برخی از صفات مورفوفیزیولوژیک در ژنوتیپ‌های گندم نان در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی
سامان معتضدی سعید سیف زاده رضا حق پرست حمیدرضا ذاکرین حمید جباری جهانفر دانشیان

10.30495/jcep.2019.664834

روابط بین عملکرد دانه با برخی از صفات مورفوفیزیولوژیک و تعیین اهمیت نسبی هر یک از آنها، در 25 ژنوتیپ گندم نان از نظر14صفت مورفوفیزیولوژیک طی آزمایشی در دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط مزرعه طی سال های زراعی 1395-1393در أکثر

روابط بین عملکرد دانه با برخی از صفات مورفوفیزیولوژیک و تعیین اهمیت نسبی هر یک از آنها، در 25 ژنوتیپ گندم نان از نظر14صفت مورفوفیزیولوژیک طی آزمایشی در دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط مزرعه طی سال های زراعی 1395-1393در شرایط آب و هوایی غرب کشور (ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود کرمانشاه) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که صفات مورد بررسی، به جز طول سنبله، تفاوت معنی داری در دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی داشتند. در شرایط آبیاری تکمیلی، صفات مذکور مقادیر معنی دار بالاتری را نسبت به شرایط دیم نشان دادند. انجام آبیاری تکمیلی منجر به کاهش دمای سطح برگ و دمای کانوپی گردید. ضرایب همبستگی ساده بین صفات در هر دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی نشان داد که صفات پایداری غشای سلولی، طول برگ پرچم، عملکرد کاه و کلش، محتوای آب نسبی، وزن هزار دانه، محتوای کلروفیل، دمای برگ و دمای کانوپی همبستگی معنی دار بالایی با عملکرد دانه دارند. نتایج تجزیه رگرسیون همچنین نشان داد که صفات عملکرد کاه وکلش و طول برگ پرچم در شرایط دیم و صفات عملکرد کاه و کلش، طول برگ پرچم، محتوای آب نسبی و عملکرد سنبله در شرایط آبیاری تکمیلی وارد مدل رگرسیونی شدند و به ترتیب 741/0 و 899/0 از کل تغییرات مربوط به عملکرد دانه را تبیین نمودند. تجزیه علیت نشان داد که بیشترین اثر مستقیم مثبت به عملکرد کاه و کلش و طول برگ پرچم تحت شرایط دیم و عملکرد کاه و کلش، محتوای آب نسبی، طول برگ پرچم و عملکرد سنبله تحت شرایط آبیاری تکمیلی ارتباط داشت و این امر نشان دهنده اهمیت این صفات بر عملکرد دانه می باشد. در هر دو شرایط، عملکرد کاه و کلش بیشترین اثر مستقیم و مثبت را بر عملکرد دانه دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

442 - ارزیابی همبستگی تعدادی از خصوصیات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی ارقام جو لخت با عملکرد دانه
محمدرضا داداشی عباسعلی نوری نیا مرتضی عسگر شهرام عزیزی چاخرچمن

به‌منظور بررسی همبستگی بین عملکرد دانه و تعدادی از صفات وابسته به آن در لاین‌های جو لخت (بدون پوشینه) در استان گلستان، تعداد 10 لاین جو لخت در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. در طول فصل رشد و نیز بعد از أکثر

به‌منظور بررسی همبستگی بین عملکرد دانه و تعدادی از صفات وابسته به آن در لاین‌های جو لخت (بدون پوشینه) در استان گلستان، تعداد 10 لاین جو لخت در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. در طول فصل رشد و نیز بعد از برداشت محصول صفات ارتفاع، طول سنبله، تعداد سنبله در متر مربع، عملکرد بیولوژیک، تعداد کل پنجه، تعداد پنجه ی بارور، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله، محتوی آب نسبی برگ، ضریب پایداری غشاء، سطح برگ پرچم، نسبت سدیم به پتاسیم، عملکرد دانه، وزن هزار دانه و شاخص برداشت در بوته مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که روش رگرسیون گام به گام مناسب‌ترین مدل برای عملکرد می باشد. با استفاده از تجزیه ی علیت، همبستگی بین صفات باقی مانده در مدل به اثرات مستقیم و غیر مستقیم تفکیک شد. با توجه به همبستگی و نیز تجزیه ی علیت، وزن هزار دانه با اثر مستقیم 0.69 مهم‌ترین جزء مؤثر بر عملکرد دانه تشخیص داده شد. اثر مستقیم تعداد دانه در سنبله و تعداد پنجه ی بارور بر عملکرد مثبت و معنی دار بودند و اثر غیرمستقیم تعداد پنجه ی بارور از طریق وزن هزار دانه نسبتاً بالا برآورد شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

443 - ارزیابی اثر برخی صفات بر عملکرد در لاین ‏های اینبرد نوترکیب گندم نان (Triticum aestivum L) تحت شرایط تنش کم آبی
صفیه محمدزاده سعید اهری زاد ورهرام رشیدی

به منظور بررسی و تعیین صفات تاثیر گذار بر عملکرد دانه لاین های اینبرد نوترکیب گندم نان در شرایط تنش کم آبی پژوهشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز در سال 90-1389 اجرا گردید. در این آزمایش 28 لاین اینبرد نوترکیب گندم نان به همراه دو والد (نورستار و ز أکثر

به منظور بررسی و تعیین صفات تاثیر گذار بر عملکرد دانه لاین های اینبرد نوترکیب گندم نان در شرایط تنش کم آبی پژوهشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز در سال 90-1389 اجرا گردید. در این آزمایش 28 لاین اینبرد نوترکیب گندم نان به همراه دو والد (نورستار و زاگرس) به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سطح آبیاری (70 و 140 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که از لحاظ کلیه صفات بین لاین ها اختلاف معنی دار وجود داشت که حاکی از وجود تنوع ژنتیکی در بین آنها است. لاین های شماره 32، 163 و 182 از بیشترین عملکرد در هر دو شرایط محیطی برخوردار بودند. در دو شرایط تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله و شاخص برداشت بالاترین همبستگی مثبت و معنی دار با عملکرد دانه را داشتند. تجزیه علیت براساس رگرسیون گام به گام در شرایط آبیاری نرمال نشان داد که بیشترین اثر مستقیم و مثبت را به ترتیب تعداد سنبله (0.556)، تعداد دانه در سنبله (0.278) و وزن هزار دانه (0.259) و در شرایط کم آبی تعداد سنبله (0.430)، عملکرد کاه (0.276) و طول پدانکل (0.323) بر عملکرد داشتند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

444 - ارزیابی واکنش ژنوتیپ های جدید گندم نان به آبیاری تکمیلی از نظر عملکرد دانه و برخی صفات زراعی و فیزیولوژیکی
معصومه خیری مظفر روستایی اسماعیل زادحسن رقیه دست بری رسول اسلامی محمدباقر خورشیدی بنام

به منظور بررسی اثر آبیاری تکمیلی بر عملکرد دانه 20 لاین و رقم پیشرفته گندم دیم انتخابی از جمعیت Azar2/78Zhong291، این پژوهش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه درسال زراعی 88-1378 اجرا گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان أکثر

به منظور بررسی اثر آبیاری تکمیلی بر عملکرد دانه 20 لاین و رقم پیشرفته گندم دیم انتخابی از جمعیت Azar2/78Zhong291، این پژوهش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه درسال زراعی 88-1378 اجرا گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف بین ژنوتیپ ها از نظر صفات طول غلاف برگ پرچم، تعداد سنبلچه بارور، تعداد سنبلچه غیربارور، تعداد دانه در سنبله اصلی، وزن دانه در سنبله اصلی، وزن هزار دانه، تعداد روز تا ظهور سنبله، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیکی، شاخص برداشت و عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد و صفـات طول سنبله و وزن خشک پدانکل در سطح احتمال 5 درصد معنی دار و صفات تعداد پنجه بارور، ارتفاع بوته، طول پدانکل، وزن خشک سنبله و عملکرد بیولوژیک غیر معنی دار بودند. بر اساس نتایج، تنوع ژنتیکی کافی در بین لاین های گندم برای اغلب صفات وجود داشت. نتایج نشان داد که لاین های شماره 16و 4 به ترتیب با 3680 و 3400 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهد از برتری معنی داری برخوردار بودند. این لاین ها نسبت به رقم شاهد آذر 2 تحت آبیاری تکمیلی 810 الی 1090 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه بیشتری تولید کردند. بر اساس نتایج صفات طول غلاف برگ پرچم، تعداد دانه در سنبله، وزن دانه در سنبله، تعداد پنجه و شاخص برداشت با عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی دار و صفت تعداد پنجه غیربارور با عملکرد دانه رابطه منفی و معنی داری داشتند. نتایج تجزیه علیت نشان داد که صفات طول غلاف برگ پرچم، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه دارای بیشترین اثر مستقیم بر عملکرد دانه بودند و تاریخ رسیدگی فیزیولوژیکی اثر مستقیم منفی بر عملکرد دانه داشت. در مجموع، بر اساس صفات مختلف و عملکرد دانه لاین شماره 16 (Azar2/78Zhong291-53) مناسب ترین لاین برای آبیاری تکمیلی انتخاب گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

445 - ارزیابی برخی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک لاین ها و ارقام گندم نان
پریسا مرادیان حمداله کاظمی اربط محمد رضایی مراداعلی

این پژوهش به منظور بررسی ارتباط برخی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک مرتبط باعملکرد دانه و اجزای عملکرد در 11 لاین گندم پاییزه (Triticum aestivum L) همراه 4 رقم شاهد ( ,Oroum (C-83-7) ,Zareh (C-83-8) Mihan (C-84-8) و Zarrin) درسال زراعی 1391 - 1390 در قالب طرح بلوک های کا أکثر

این پژوهش به منظور بررسی ارتباط برخی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک مرتبط باعملکرد دانه و اجزای عملکرد در 11 لاین گندم پاییزه (Triticum aestivum L) همراه 4 رقم شاهد ( ,Oroum (C-83-7) ,Zareh (C-83-8) Mihan (C-84-8) و Zarrin) درسال زراعی 1391 - 1390 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که در بین صفات مورد بررسی ارتفاع ساقه، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن دانه در سنبله، وزن میانگره ها، طول سنبله و وزن سنبله در سطح احتمال 1درصد و از نظر عملکرد دانه در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود که نشان دهنده وجود اختلاف بین ژنوتیپ های مورد بررسی از نظر این صفات است. لاین Zrn/Shiroodi با متوسط عملکرد 9422 کیلوگرم در هکتار بیشترین مقدار عملکرد دانه را به خود اختصاص داد. رگرسیون چندگانه به روش نزولی، تعداد سنبله در متر مربع، وزن میانگره ها و طول سنبله با ضریب تبیین 15.5 بیشترین تغییرات مربوط به عملکرد دانه را توجیه کردند. بر اساس نتایج تجزیه علیت با افزایش صفاتی مانند طول سنبله (0.749) و تعداد سنبله در مترمربع (0.442) عملکرد دانه نیز افزایش یافت. تجزیه خوشه ای لاین ها به روش Wardآنها را در دو گروه بر اساس صفات مورد نظر گروه بندی کرد. بنابراین، می‌توان صفات مورد نظر را در برنامه های گزینش ژنوتیپ‌های امیــد بخش گنـدم های زمستانه مورد استفاده قرار داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

446 - مقایسه عملکرد دانه و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های بومی عدس تحت تنش خشکی و اثر توام خشکی و شوری بر برخی ژنوتیپ‌های تحت بررسی در مرحله رویشی
ورهرام رشیدی سمن چلبیانی مهناز شریفی احمد بابازاده

تنش شوری و خشکی، از جمله مهم‌ترین تنش‌های غیرزیستی، رشد و نمو محصولات زراعی را کاهش می‌دهند. در ایران و برخی از کشورهای جهان عده کثیری از مردم جهت تامین پروتئین مورد نیاز خود از حبوباتی نظیر عدس استفاده می کنند. به منظور ارزیابی ژنوتیپ های عدس از نظر تحمل به خشکی در مرح أکثر

تنش شوری و خشکی، از جمله مهم‌ترین تنش‌های غیرزیستی، رشد و نمو محصولات زراعی را کاهش می‌دهند. در ایران و برخی از کشورهای جهان عده کثیری از مردم جهت تامین پروتئین مورد نیاز خود از حبوباتی نظیر عدس استفاده می کنند. به منظور ارزیابی ژنوتیپ های عدس از نظر تحمل به خشکی در مرحله گلدهی آزمایشی به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو سال 1392 و 1393 در دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر متقابل ژنوتیپ × تنش خشکی برای کلیه صفات تحت بررسی معنی دار بود که حاکی از واکنش متفاوت ژنوتیپ ها از نظر آن صفات نسبت به تنش خشکی می باشد. مقایسه میانگین صفات از نظر اثر متقابل ژنوتیپ × تنش خشکی نشان داد با وجود اینکه کلیه ژنوتیپ ها در شرایط تنش خشکی نسبت به شرایط بدون تنش کاهش عملکرد معنی داری داشتند، اما ژنوتیپ شاوی ورزقان هم در شرایط بدون تنش خشکی و هم در شرایط واجد تنش، نسبت به سایر ژنوتیپ ها دارای عملکرد بالاتری بودند. همچنین، جهت ارزیابی تحمل ژنوتیپ های بومی عدس نسبت به اثر توام تنش شوری و خشکی، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و با استفاده از 3 فاکتور در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز در سال 1393 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش گلخانه ای شامل: تنش خشکی دو سطح ( شاهد و آبیاری در مرحله 50% ظرفیت زراعی)؛ تنش شوری در دو سطح (شاهد و شوری، 4 دسی زیمنس بر متر) و تعداد 7 ژنوتیپ انتخابی عدس از آزمایش جوانه زنی بودند. نتایج تجزیه واریانس آزمایش گلخانه ای نشان داد که اثر متقابل سه جانبه ژنوتیپ × شوری × خشکی فقط برای طول ریشه معنی دار بود که نشان‌دهنده متأثر شدن متفاوت ژنوتیپ ها از لحاظ این صفت تحت تاثیر اعمال توأم شوری و خشکی می باشد. اثر سطوح تنش شوری و سطوح تنش خشکی روی کلیه صفات معنی دار بود که نشان‌دهنده تغییر ارزش صفات مورد مطالعه و تحت تأثیر قرار گرفتن آنها از شرایط تنش شوری و خشکی است. نتایج تجزیه رگرسیون و علیت برای وزن خشک ساقه نشان داد که صفت تعداد ریشه های جانبی با بیشترین اثرات مستقیم و غیرمستقیم، نقش مؤثری در افزایش میزان وزن ساقه در شرایط تنش شوری و خشکی داشت. تجزیه خوشه ای نیز ژنوتیپ ها را به دو خوشه تقسیم نمود. خوشه دوم مشتمل بر ژنوتیپ های کلیبر، هوراند دانه ریز و شاوی ورزقان از نظر صفات مورد مطالعه از ارزش بالاتری نسبت به میانگین برخوردار بودند و آنها را می توان ژنوتیپ های متحمل در مرحله رویشی نسبت به سایر ژنوتیپ ها در این آزمایش دانست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

447 - بررسی رابطه ی علّی بین رشد بخش کشاورزی و رشد اقتصادی در ایران
آزاده فلسفیان محمد قهرمان زاده لیلا غلامی

رشد اقتصادی هر چند تنها معیار توسعه ی اقتصادی نمی‌باشد ولی اهمیت آن همواره بیش از سایر شاخص‌های توسعه بوده است. بخش کشاورزی از محورهای اصلی رشد و توسعه ی پایدار اقتصادی بوده و به‌عنوان تولید کننده ی محصولات راهبردی (استراتژیک) و تامین ‌کننده ی مواد غذایی مورد نیاز ج أکثر

رشد اقتصادی هر چند تنها معیار توسعه ی اقتصادی نمی‌باشد ولی اهمیت آن همواره بیش از سایر شاخص‌های توسعه بوده است. بخش کشاورزی از محورهای اصلی رشد و توسعه ی پایدار اقتصادی بوده و به‌عنوان تولید کننده ی محصولات راهبردی (استراتژیک) و تامین ‌کننده ی مواد غذایی مورد نیاز جمعیت رو به رشد جامعه، تاثیر به سزایی در بسیاری از مسایل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشور دارد. در این راستا، تحقیق حاضر به بررسی رابطه ی علّی بین رشد اقتصادی و رشد بخش کشاورزی در ایران می‌پردازد. بدین منظور، از روش علیت گرانجر بهره گرفته شده و در این خصوص ایستایی متغیرهای مورد نظر از طریق آزمون دیکی – فولر تعمیم ‌یافته مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد که یک رابطه ی دو سویه بین رشد اقتصادی و رشد بخش کشاورزی کشور در یک دوره ی بلند مدت وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

448 - رابطه بین عملکرد و اجزای عملکرد دانه در هیبریدهای ذرت تحت شرایط مختلف آبیاری
جمیله سیدزوار مجید نوروزی سعید اهری زاد علی بنده حق

به منظور بررسی ارتباط برخی صفات زراعی با عملکرد دانه 14 هیبرید ذرت، آزمایشی در سال زراعی 1389 به صورت کرت های خرد شده با طرح پایه بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز (خلعت پوشان) اجرا شد. در این آزمایش برخی صفات مورفولوژیک، أکثر

به منظور بررسی ارتباط برخی صفات زراعی با عملکرد دانه 14 هیبرید ذرت، آزمایشی در سال زراعی 1389 به صورت کرت های خرد شده با طرح پایه بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز (خلعت پوشان) اجرا شد. در این آزمایش برخی صفات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد، در سه شرایط آبیاری مختلف (عادی، تنش ملایم و تنش شدید کمبود آب) مورد ارزیابی قرار گرفتند. در کلیه صفات مورد مطالعه، به جز قطر بلال، اختلاف معنی دار بین سطوح تنش کمبود آب و هیبریدهای مورد مطالعه مشاهده شد. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام در متوسط شرایط تنش نشان داد که صفات تعداد ردیف در بلال، وزن 300 دانه، تعداد دانه در ردیف و تعداد برگ در بوته، در مجموع 83 درصد تغییرات عملکرد دانه را تبیین نمودند. بر اساس تجزیه علیت، بیشترین اثر مستقیم بر عملکرد دانه مربوط به صفت تعداد دانه در بلال بود. تجزیه به مؤلفه های اصلی نشان داد که مؤلفه اول دارای ضرایب بزرگ برای صفات وزن 300 دانه، ارتفاع بوته، طول بلال، مساحت برگ پرچم، قطر بلال و قطر چوب بلال و مؤلفه دوم نیز دارای ضرایب بزرگ بر صفات وزن خشک بوته، تعداد دانه در ردیف، تعداد برگ در بوته، تعداد ردیف در بلال و عملکرد دانه بودند. دو مؤلفه اول که 78 درصد تغییرات را توجیه می کردند به عنوان مهم ترین مؤلفه ها برآورد شد که مؤلفه اول به عنـوان عامل رشـدی-مورفولوژیکی و مؤلفه دوم به عنوان عامل عملکرد نام گزاری شدند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

449 - بررسی واکنش عملکرد ذرت دانه ای (SC 704) به تاریخ کاشت مناسب و کم آبیاری با روش آماری چند متغیره
بابک میرشکارنژاد فرزاد پاک نژاد محمد نبی ایلکایی

10.30495/JCEP.2022.1880528.1614

اقلیم خشک و نیمه خشک در اغلب نواحی ایران، اهمیت استفاده از روش های مدیریت زراعی را دوچندان کرده است. بر این اساس، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال های زراعی 1395 و 1396 در دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران اجرا شد. تی أکثر

اقلیم خشک و نیمه خشک در اغلب نواحی ایران، اهمیت استفاده از روش های مدیریت زراعی را دوچندان کرده است. بر این اساس، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال های زراعی 1395 و 1396 در دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه تاریخ کاشت، (1 اردیبهشت، 21 اردیبهشت و 10 خرداد) و چهار رژیم آبیاری شامل I100: 100%ETc،I80: 80%ETc ،I60: 60%ETc و I40: 40%ETc مبتنی بر نیاز آبی گیاه ذرت طراحی شدند. بالاترین بهره وری اقتصادی مصرف آب به میزان 1/19 و 1/01 کیلوگرم بر متر مکعب به ترتیب در سال اول و دوم با تاریخ کاشت اول حاصل شد. تجزیه علیت نشان داد که متغیرهایی نظیر وزن بلال با تأثیر مثبت و مستقیم (1/27) و بهره وری بیولوژیکی مصرف آب با تأثیر مستقیم (0/937) از عوامل اصلی تأثیرگذار بر عملکرد دانه بودند. بر اساس آزمون تجزیه به مؤلفه های اصلی، صفات عملکرد دانه، وزن بلال، عملکرد بیولوژیک، تعداد کل دانه، وزن هزار دانه و شاخص برداشت تحت عنوان صفات زراعی و صفات عملکرد اقتصادی مصرف آب و عملکرد بیولوژیکی مصرف آب به عنوان صفات فیزیولوژیکی ذرت در مجموع 70 درصد از کل تغییرات عملکرد را توجیه کردند. بنابراین، با توجه به معنی داری اثر متقابل تاریخ کاشت و آبیاری بر عملکرد دانه (p ≤ 0.01)، کاشت زودهنگام ذرت دانه ای و مدیریت کم آبیاری با تعدیل تنش های غیرزنده نقش عمده ای در کسب عملکرد بهینه و ارتقای بهره وری آب آبیاری خواهند داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

450 - استفاده از لاین‌های جایگزین کروموزومی گندم برای مطالعه روابط بین عملکرد و اجزای آن در شرایط تنش خشکی و نرمال
مسعود گلستانی شهرام محمدی

به‌منظور بررسی روابط بین عملکرد و اجزای آن، آزمایشی با استفاده از دو سری لاین‌ جایگزین کروموزومی گندم شامل سری لاین‌های‌ جایگزین رقم تایمستین در زمینه‌ ژنتیکی رقم چاینیز اسپرینگ و رقم رد اجیپشن در زمینه‌ ژنتیکی رقم چاینیز اسپرینگ به همراه والدینشان در قالب طرح بلوک‌های أکثر

به‌منظور بررسی روابط بین عملکرد و اجزای آن، آزمایشی با استفاده از دو سری لاین‌ جایگزین کروموزومی گندم شامل سری لاین‌های‌ جایگزین رقم تایمستین در زمینه‌ ژنتیکی رقم چاینیز اسپرینگ و رقم رد اجیپشن در زمینه‌ ژنتیکی رقم چاینیز اسپرینگ به همراه والدینشان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو شرایط بدون تنش و تنش خشکی به‌صورت گلدانی در سال 1393 انجام شد. آنالیز‌های رگرسیونی نشان دادند که مشارکت اجزای عملکرد دانه در ایجاد تغییرات عملکرد دانه در دو شرایط یکسان نیست. به طوری که، در شرایط بدون تنش عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت و در شرایط تنش تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله بیشترین تغییرات موجود در عملکرد دانه را تبیین نمودند. در سه حالت از چهار حالت مدل رگرسیون گام‌به‌گام (دو سری لاین جایگزین و دو شرایط آزمایش) دو صفت شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیک وارد مدل شدند و بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که این دو از پایدارترین صفات در توجیه تغییرات عملکرد دانه می‌باشند. در تجزیه‌ علیت برای عملکرد دانه در شرایط بدون تنش و برای هر دو سری لاین، بیشترین اثرات مستقیم مربوط به عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت بود. در شرایط تنش، بیشترین اثرات مستقیم در سری تایمستین مربوط به عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت و در سری رد اجیپشن مربوط به تعداد سنبله و تعداد دانه در سنبله بود. تجزیه‌ خوشه‌ای به روش وارد و با محاسبه‌ فواصل اقلیدسی، لاین‌های جایگزین مربوط به هر دو سری لاین جایگزین و هر دو شرایط بدون تنش و تنش خشکی را در سه گروه قرار داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

451 - شناسایی صفات موثر بر عملکرد لاین‌های اینبرد نوترکیب گندم نان تحت تنش کم‌آبی
حسین نظری سعید اهری‌زاد محمد مقدم واحد محمود تورچی

به منظور شناسایی صفات تاثیرگذار بر عملکرد دانه در شرایط آبیاری بدون تنش و تنش کم آبی، 65 لاین اینبرد نوترکیب گندم حاصل از رقم آمریکایی Yecoro Roja (پرمحصول، پاکوتاه و زودرس) به عنوان والد پدری و لاین ایرانی No.49 (با عملکرد متوسط، پابلند و دیررس) به عنوان والد مادری، در أکثر

به منظور شناسایی صفات تاثیرگذار بر عملکرد دانه در شرایط آبیاری بدون تنش و تنش کم آبی، 65 لاین اینبرد نوترکیب گندم حاصل از رقم آمریکایی Yecoro Roja (پرمحصول، پاکوتاه و زودرس) به عنوان والد پدری و لاین ایرانی No.49 (با عملکرد متوسط، پابلند و دیررس) به عنوان والد مادری، در آزمایشی با استفاده از طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار در فصل زراعی 1392 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز مورد ارزیابی قرار گرفتند. سطوح آبیاری به عنوان فاکتور اصلی و لاین های مورد مطالعه به عنوان فاکتور فرعی ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت بین تیمارهای تنش آبی برای عملکرد دانه، ارتفاع بوته، طول پدانکل، تعداد دانه در سنبله، عملکرد کاه، وزن هزار دانه، طول ریشه و حجم ریشه در سطح احتمال 5 درصد و برای وزن ریشه در سطح احتمال 1 درصد معنی دار می باشد. اختلاف بین لاین های گندم و همچنین اثر متقابل لاین × شرایط آبیاری برای همه صفات مورد بررسی در سطح احتمال 1 درصد معنی دار شد. در شرایط آبیاری بدون تنش، عملکرد دانه با ارتفاع بوته، تعداد سنبله بارور، تعداد دانه در سنبله، طول پدانکل، وزن هزار دانه، طول سنبله، عملکرد کاه و طول ریشه همبستگی معنی دار و مثبت داشت. در شرایط تنش کم آبی، عملکرد دانه با تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله بارور، طول پدانکل، طول ریشه و عملکرد کاه همبستگی مثبت و معنی دار در سطح احتمال 1 درصد داشت. تجزیه علیت براساس تجزیه رگرسیون چندگانه به روش گام به گام، نشان داد که در شرایط بدون تنش ارتفاع بوته، طول پدانکل، تعداد دانه در سنبله، عملکرد کاه، تعداد سنبله بارور و طول ریشه و در شرایط تنش کم آبی تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، تعداد سنله بارور، طول ریشه و وزن ریشه از اجزای موثر بر عملکرد دانه هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

452 - تجزیه علیت عملکرد دانه در جمعیت‌های رازیانه (Foeniculum vulgare M) در شرایط آبیاری عادی و تنش کم‌آبی
میلاد قاسمی سعید اهری زاد مجید نوروزی علی بنده حق رقیه اژدری

10.30495/JCEP.2022.532664.1294

با توجه به این که رویکرد جهانی به سمت داروهای گیاهی و فاصله گرفتن از داروهای شیمیایی است، توجه بیش از پیش به گیاهان دارویی را ایجاب می نماید. رازیانه با داشتن متابولیت‌های ثانویه متنوع در درمان نفخ، سرفه، اختلالات گوارشی و افزایش شیر، کاربرد داشته و به عنوان یکی از گی أکثر

با توجه به این که رویکرد جهانی به سمت داروهای گیاهی و فاصله گرفتن از داروهای شیمیایی است، توجه بیش از پیش به گیاهان دارویی را ایجاب می نماید. رازیانه با داشتن متابولیت‌های ثانویه متنوع در درمان نفخ، سرفه، اختلالات گوارشی و افزایش شیر، کاربرد داشته و به عنوان یکی از گیاهان دارویی بسیار مهم محسوب می شود. تنش خشکی یکی از مهم ترین تنش‌های غیر‌زنده محیطی می‌باشد که تولید محصولات کشاورزی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به منظور بررسی اثرات مستقیم و غیرمستقیم صفات مورد ارزیابی بر عملکرد دانه گیاه دارویی رازیانه، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در دو شرایط آبیاری مطلوب و محدود به‌طور مجزا در سه تکرار روی 19 جمعیت رازیانه در سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که بین شرایط مختلف آبیاری و نیز بین جمعیت‌های مورد مطالعه رازیانه از نظر اکثر صفات در سطح احتمال یک درصد اختلاف معنی‌داری وجود دارد. همچنین، اثر متقابل شرایط × جمعیت برای اکثر صفات در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. همبستگی عملکرد دانه با تعداد چتر در بوته، ارتفاع بوته، تعداد میان‌گره و بیوماس در هر دو شرایط آبیاری مطلوب و محدود، مثبت و معنی‌دار بود. تجزیه رگرسیون به روش گام به گام نشان داد که در شرایط آبیاری مطلوب تعداد دانه در چتر و تعداد چتر در بوته با ضریب تبیین 0.88 بیشترین تاثیر را بر عملکرد دانه دارند. در شرایط تنش کم‌ آبی تعداد چتر در بوته و ارتفاع بوته با ضریب تبیین 0.60 بیشترین تاثیر را بر عملکرد دانه داشتند. نتایج تجزیه علیت نشان داد که تعداد چتر در بوته با اثر مستقیم 0.90 در شرایط مطلوب آبیاری و 0.53 در شرایط تنش کم آبی بیشترین اثر را در هر دو شرایط بر عملکرد دانه دارد. با توجه به اینکه اثرات غیر‌مستقیم در هر دو شرایط، زیاد قابل توجه نبودند، بنابراین جهت گزینش جمعیت‌های برتر از نظر عملکرد دانه باید به صفت تعداد چتر در بوته، بیشتر توجه نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

453 - اثر تنش کم آبی بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه ای با استفاده از تجزیه علیت
یاسر مومنی قزلعاشق حسن منیری فر

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد ذرت و صفات وابسته به آن، آزمایشی در قالب طرح کرت های خرد شده با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. کرت های اصلی شامل چهار رژیم آبیاری (بدون تنش، تنش در مرحله 6 تا 7 برگی، تنش در مرحله گلدهی و تنش در مرحله پر شدن دانه) و کرت أکثر

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد ذرت و صفات وابسته به آن، آزمایشی در قالب طرح کرت های خرد شده با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. کرت های اصلی شامل چهار رژیم آبیاری (بدون تنش، تنش در مرحله 6 تا 7 برگی، تنش در مرحله گلدهی و تنش در مرحله پر شدن دانه) و کرت های فرعی شامل چهار رقم هیبرید ذرت (سینگل کراس 704، 604، 500 و دابل کراس 370) بودند. نتایج همبستگی ساده نشان داد که اکثر صفات مورد بررسی همبستگی مثبت و معنی داری با عملکرد داشتند. رگرسیون گام به گام و تجزیه علیت در متوسط شرایط تنش نشان داد که صفت وزن بلال دارای بالاترین اثر مستقیم بر عملکرد دانه و دارای اثرات غیرمستقیم و مثبت از طریق صفات قطر بلال، ارتفاع گیاه، میانگین قطر ساقه و وزن چوب بلال بر عملکرد دانه است. با اعمال تنش در مرحله 6 تا 7 برگی، وزن بلال دارای بالاترین اثر مستقیم و مثبت بر عملکرد دانه و دارای اثرات غیرمستقیم از طریق صفات ارتفاع گیاه، طول گل آذین نر و طول بلال بر عملکرد دانه بود. همچنین، در شرایط تنش در مرحله پرشدن دانه، صفت وزن 300 دانه دارای بیشترین اثر مستقیم و مثبت بر عملکرد دانه و دارای اثرات غیرمستقیم و مثبت از طریق تعداد دانه و عمق دانه بر عملکرد دانه بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

454 - ارزیابی برخی صفات مورفوفیزیولوژیک مؤثر بر عملکرد ژنوتیپ های گندم پاییزه
بابک هوشمندی ورهرام رشیدی

به منظور بررسی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک مؤثر بر عملکرد ارقام گندم پاییزه، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 92-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا گردید. در این آزمایش 15 رقم بومی و اصلاح شده أکثر

به منظور بررسی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک مؤثر بر عملکرد ارقام گندم پاییزه، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 92-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا گردید. در این آزمایش 15 رقم بومی و اصلاح شده گندم پاییزه از لحاظ صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که ژنوتیپ های مورد بررسی از نظر ارتفاع بوته، طول پدانکل، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، تراکم سنبله، تعداد پنجه نابارور، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک و محتوای نسبی آب برگ پرچم اختلاف معنی داری داشتند. همچنین، مشخص شد که صفات تعداد دانه در سنبله، تراکم سنبله، تعداد پنجه بارور، وزن هزار دانه، شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیک از همبستگی مثبت و معنی داری با عملکرد دانه برخوردار بودند. نتایج تجزیه علیت نشان داد که اثر مستقیم شاخص برداشت و محتوای نسبی آب برگ پرچم بر عملکرد دانه مثبت ولی اثر مستقیم طول سنبله بر عملکرد دانه منفی بود. تجـزیه خوشـه ای به روش WARD، ژنوتیپ ها را در دو گـروه بر اساس صفات مورد نظر گروه بندی کرد و همه ارقام بومی در یک گروه جای گرفتند. ارقام شماره 7، 4 و 13 از لحاظ عملکرد دانه نسبت به دیگر ارقام مورد بررسی، برتر تشخیص داده شدند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

455 - تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های گندم دوروم از نظر صفات زراعی تحت شرایط دیم
عباس سلیمانی فرد رحیم ناصری

تنوع ژنتیکی صفات زراعی در 16 ژنوتیپ گندم دوروم و روابط آنها با عملکرد دانه در شرایط دیم، در ایستگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی ایلام در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات زراعی شامل ارتفاع بوته، طول پدانکل، طول سنبله، تعداد دا أکثر

تنوع ژنتیکی صفات زراعی در 16 ژنوتیپ گندم دوروم و روابط آنها با عملکرد دانه در شرایط دیم، در ایستگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی ایلام در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات زراعی شامل ارتفاع بوته، طول پدانکل، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، تعداد سنبله در متر مربع، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت بودند. نتایج این پژوهش نشان داد که ژنوتیپ های مورد مطالعه از نظر صفات مورد بررسی تحت شرایط دیم، اختلاف معنی داری با یکدیگر دارند. رگرسیون گام به گام نشان داد که صفات تعداد سنبله در متر مربع، وزن هزار دانه و ارتفاع بوته حدود 75 درصد از تغییرات عملکرد دانه را در شرایط دیم توجیه می نمایند. بر اساس تجزیه علیت اثر مستقیم تعداد سنبله در متر مربع و وزن هزار دانه بر عملکرد دانه تحت شرایط دیم مثبت و بالا می باشد. تجزیه خوشه ای داده ها ژنوتیپ ها را در سه گروه قرار داد. مقایسه میانگین صفات در گروه های حاصله نشان داد که ژنوتیپ های موجود در گروه دوم، بیشترین میزان عملکرد دانه، تعداد سنبله در متر مربع و وزن هزار دانه را دارند و برای اهداف به نژادی در شرایط دیم قابل استفاده می باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

456 - روابط بین صفات در اکوتیپ‌های آویشن دنایی (Thymus daenensis subsp. daenensis) تحت شرایط بدون تنش و تنش خشکی
مسعود گلستانی

10.30495/jcep.2020.671171

روابط بین صفات در اکوتیپ‌های آویشن دنایی، آزمایشی در دو محیط بدون‌ تنش و واجد تنش خشکی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار در سال زراعی 97-1396 در شهرستان ابرکوه بررسی شد. برای تعیین روابط بین صفات از همبستگی ساده و برای تعیین صفات مؤثر و نیز میزان اثرات مستقیم أکثر

روابط بین صفات در اکوتیپ‌های آویشن دنایی، آزمایشی در دو محیط بدون‌ تنش و واجد تنش خشکی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار در سال زراعی 97-1396 در شهرستان ابرکوه بررسی شد. برای تعیین روابط بین صفات از همبستگی ساده و برای تعیین صفات مؤثر و نیز میزان اثرات مستقیم و غیرمستقیم آنها بر وزن خشک اندام ‌هوایی به‌ترتیب از رگرسیون گام‌به‌گام و تجزیه علیت و همچنین جهت یافتن عوامل پنهانی که باعث ایجاد همبستگی‌های خاصی بین متغیرهای اندازه‌گیری ‌شده می‌شوند، از تجزیه به عامل‌ها استفاده شد. ضرایب همبستگی بین صفات نشان داد که وزن‌تر و خشک اندام‌هوایی با بزرگ ترین و کوچک ترین قطر تاج‌ پوشش، سطح تاج ‌پوشش، طول‌ برگ، تعداد ساقه در بوته و عملکرد اسانس در هر دو شرایط آزمایش رابطه مثبت و معنی‌دار داشت. نتایج رگرسیون گام‌به‌گام نشان داد که در شرایط بدون ‌تنش صفات سطح تاج ‌پوشش، طول و عرض برگ، تعداد گل در گل‌آذین و تعداد روز تا 50% گلدهی و در شرایط تنش‌خشکی صفات سطح تاج‌ پوشش، طول و عرض برگ و تعداد روز تا 50% گلدهی وارد معادله شدند. در تجزیه علیت در هر دو شرایط سطح تاج ‌پوشش بیشترین اثر مستقیم و مثبت و عرض برگ اثر مستقیم و منفی بر وزن خشک اندام‌ هوایی داشتند. با استفاده از تجزیه به عامل‌ها در هر دو شرایط سه عامل اصلی در مجموع حدود 76% از تغییرات کل را توجیه کردند و صفات وزن ‌تر و خشک اندام‌ هوایی، بزرگ ترین و کوچک ترین قطر تاج ‌پوشش، سطح تاج ‌پوشش، طول‌ برگ، تعداد ساقه در بوته و عملکرد اسانس از اجزای تشکیل‌دهنده این عوامل بودند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

457 - واکنش لاین های دابل هاپلوئید جو از نظر عملکرد دانه و صفات مورفولوژیکی به تنش خشکی
معروف خلیلی سعید اهری زاد علیرضا پورابوقداره

رابطه 40 لاین دابل هاپلوئید به همراه ژنوتیپ های والدینی و سه ژنوتیپ شاهد با عملکرد دانه و برخی از صفات مورفولوژیک جو با اجرای آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار تحت دو رژیم آبی (شرایط تنش و بدون تنش)، طی دو سال زراعی 92 و 1391 مورد بررسی قرار گرفت. أکثر

رابطه 40 لاین دابل هاپلوئید به همراه ژنوتیپ های والدینی و سه ژنوتیپ شاهد با عملکرد دانه و برخی از صفات مورفولوژیک جو با اجرای آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار تحت دو رژیم آبی (شرایط تنش و بدون تنش)، طی دو سال زراعی 92 و 1391 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب بیانگر اختلاف معنی داری بین سال، شرایط تنش، لاین ها و اثر متقابل لاین × سال برای اکثریت صفات اندازه گیری شده بود. مقایسه میانگین های گروهی بین شرایط تنش آبی و فاقد تنش نشان داد که لاین های دابل هاپلوئید از نظر تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه، نسبت به ژنوتیپ های شاهد از درصد کاهش کمتری برخوردار بودند. ضرایب همبستگی بین صفات در شرایط تنش و فاقد تنش نشان داد که عملکرد دانه بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار را با صفات عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه، وزن هکتولیتر و شاخص برداشت داشت. بر اساس نتایج حاصل از رگرسیون گام به گام صفات طول پدانکل، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و وزن هکتولیتر از جمله مهم ترین صفات مؤثر در افزایش عملکرد دانه بودند، به طوری که درتجزیه علیت نیز صفات فوق در هر دو شرایط تنش و فاقد تنش اثر مستقیم بالایی بر عملکرد دانه داشتند. به طورکلی، با توجه به مقایسه میانگین های صفات و همچنین بر اساس شاخص های STI و GMP لاین های شماره 11، 13، 14، 18، 24، 29، 30، 35 و 39 به عنوان لاین های مطلوب از نظر عملکرد دانه و صفات مرتبط با آن و متحمل ترین لاین ها در پاسخ به تنش کم آبی شناسایی شدند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

458 - ارتباط فنولوژی و صفات فیزیولوژیک با عملکرد دانه کلزا در خراسان شمالی
عباس فروغی عباس بیابانی علی راحمی کاریزکی قربانعلی رسام

مهم ترین صفات فنولوژیک و فیزیولوژیک مؤثر بر افزایش عملکرد کلزا با اجرای آزمایشی در سال 1394-1393 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار روی 20 رقم کلزا در مزرعه تحقیقاتی مجتمع آموزش عالی شیروان واقع در خراسان شمالی تعیین شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بی أکثر

مهم ترین صفات فنولوژیک و فیزیولوژیک مؤثر بر افزایش عملکرد کلزا با اجرای آزمایشی در سال 1394-1393 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار روی 20 رقم کلزا در مزرعه تحقیقاتی مجتمع آموزش عالی شیروان واقع در خراسان شمالی تعیین شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ارقام برای کلیه صفات از لحاظ آماری تفاوت معنی‌دار وجود داشت. بیشترین عملکرد دانه با 513/56 گرم در متر مربع به رقم هیبرید تراویتا تعلق داشت که با ارقام کودیاک، L72، SW102 و بیلبائو تفاوت معنی‌دار نداشت. کمترین عملکرد به رقم شیرالی با 344/41 گرم در متر مربع به دست آمد که با ارقام زرفام و ساری‌گل نیز تفاوت معنی‌داری نداشت. بین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن دانه، شاخص برداشت، تعداد روزهای تا ساقه‌دهی، تا شروع گل‌دهی، تا پایان گل‌دهی، تا شروع تشکیل غلاف، تا پایان تشکیل غلاف و تا رسیدگی فیزیولوژیک، همچنین شروع پر شدن دانه، سرعت پر شدن دانه و ارتفاع بوته همبستگی مثبت و معنی‌دار و بین عملکرد و دوره پر شدن دانه، تعداد روزهای تا سبز شدن و تا مرحله رزت همبستگی منفی و معنی دار وجود داشت. بر اساس رگرسیون گام به گام، عملکرد دانه به‌عنوان متغیر وابسته و بقیه صفات به‌عنوان متغیرهای مستقل وارد مدل گردیدند. اثرات مستقیم و مثبت شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیک و همچنین اثر غیر مستقیم مثبت عملکرد بیولوژیک روی تعداد خورجین در بوته، و اثر غیر مستقیم مثبت تعداد خورجین در بوته روی شاخص برداشت نشان داد که این صفات از اجزای قابل اعتماد برای انتخاب ژنوتیپ‌های با عملکرد بالا به شمار می روند. نتایج تجزیه ضرایب مسیر برای وزن و تعداد دانه در واحد سطح نشان داد که وزن و تعداد دانه اجزای مهمی در تعیین عملکرد دانه هستند که البته تأثیر تعداد دانه در واحد سطح بزرگ‌تر است. سرعت پر شدن دانه در تعیین وزن دانه از دوام پر شدن دانه مؤثرتر بود. تجزیه رگرسیون نیز نشان داد که به‌ازای یک درجه سلسیوس افزایش دما در دوره پر شدن دانه، طول این دوره 1/54 روز کاهش و سرعت پر شدن دانه به میزان 0/007 میلی‌گرم بر دانه در روز افزایش پیدا می‌کند. به ازای افزایش هر روز دوام پر شدن دانه، سرعت پر شدن دانه به‌میزان 0/004 میلی‌گرم بر دانه در روز کاهش یافت. به‌طورکلی از نظر سرعت و دوام پر شدن دانه بین 20 رقم کلزای مورد مطالعه، تنوع ژنتیکی وجود داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

459 - بررسی جرم شناختی جرایم علیه امنیت کشور با رویکرد جامعه شناسی جنایی
سالار صادقی عباسعلی اکبری

10.30495/jss.2020.1907835.1229

جرایم علیه امنیت کشور جرایمی هستند که مستقیماً قصد ضربه زدن به امنیت جامعه و حکومت را داشته و در پی نابودی پایه های حاکمیت هستند. گسترش وقوع چنین جرایمی در دهه های اخیر، سیاست کیفری امنیت مدار را به دنبال داشته و به تبع آن جرم‌شناسی امنیتی ظهور کرده که مجرم را موجودی خط أکثر

جرایم علیه امنیت کشور جرایمی هستند که مستقیماً قصد ضربه زدن به امنیت جامعه و حکومت را داشته و در پی نابودی پایه های حاکمیت هستند. گسترش وقوع چنین جرایمی در دهه های اخیر، سیاست کیفری امنیت مدار را به دنبال داشته و به تبع آن جرم‌شناسی امنیتی ظهور کرده که مجرم را موجودی خطرناک قلمداد نموده و هیچ حقوقی برای وی قائل نیست. مسئله اصلی این است که عوامل موثر در بروز این جرایم و تدابیر پیشگیرانه آن چیست؟ اهداف این تحقیق، تبیین عوامل متعدد اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و همچنین ارائه تدابیر پیشگیرانه است. از مهم ترین این عوامل می توان به بی عدالتی، تبعیض و برخوردهای سرکوب گرایانه اشاره کرد و از مهمترین راهکارهای پیشگیری از چنین جرایمی می توان به تامین حقوق و آزادی های افراد و اجرای عدالت در جامعه اشاره کرد. روش تحقیق در این مقاله به طریق توصیفی و تحلیلی است. بر این اساس، مقاله حاضر در صدد علت‌شناسی اجتماعی و راهکارهای پیشگیری کیفری و غیرکیفری از جرایم علیه امنیت از طریق تطبیق با نظریه های جامعه شناسی جنایی، جرم شناسی کلاسیک و انتقادی و همچنین مکتب زمیولوژی و آموزه های عدالت ترمیمی- با تاکید بر حقوق کیفری ایران- می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

460 - بررسی عوامل ‌اجتماعی مرتبط با میزان ‌جرائم زنان زندان‌ تبریز
حسین بنی فاطمه رامین بابایی‌نژاد

تحقیق حاضر با هدف تعیین عوامل اجتماعی مرتبط با میزان ارتکاب جرائم زنان زندانی زندان تبریز انجام شد. متغیرهای کنترل اجتماعی، فقر فرهنگی، سابقه ی بزهکاری در دوران نوجوانی، سابقه جرایم قبلی، خشونت علیه زن درخانه و دوستان ناباب متغیرهای مستقل می‌باشند. متغیری که به أکثر

تحقیق حاضر با هدف تعیین عوامل اجتماعی مرتبط با میزان ارتکاب جرائم زنان زندانی زندان تبریز انجام شد. متغیرهای کنترل اجتماعی، فقر فرهنگی، سابقه ی بزهکاری در دوران نوجوانی، سابقه جرایم قبلی، خشونت علیه زن درخانه و دوستان ناباب متغیرهای مستقل می‌باشند. متغیری که به عنوان مسأله اصلی تحقیق در نظر گرفته شده بود نیز میزان ارتکاب جرائم زنان است. جامعه آماری شامل 100 نفر از زنان زندانی زندان تبریز است که طبق فرمول کوکران 79 نفر از آن ها به روش تصادفی ساده انتخاب شده‌اند. روش تحقیق حاضر پیمایش از نوع هم بستگی است و گردآوری داده‌ها به وسیله پرسشنامه محقق ساخته انجام شده است. در این بررسی از اعتبار محتوایی (صوری) جهت تعیین اعتبار پرسش نامه و ضریب آلفای کرونباخ برای تعیین پایایی سؤالات استفاده شد که عمده‌ترین نتایج به دست آمده به شرح زیر می‌باشد: میزان ارتکاب جرایم زنان به سابقه بزهکاری، سابقه جرایم قبلی وخشونت علیه آن ها در خانه مرتبط است ولی رابطه ای بین کنترل اجتماعی، دوستان ناباب و فقر فرهنگی خانواده با میزان ارتکاب جرائم در بین زنان زندانی تبریز مشاهده نشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

461 - هویت‌های عمومی در ایران*
کرامت اله راسخ

هدف این مقاله بررسی مرزهای هویت عمومی درایران است. هویت عمومی درفرایند آموزش و قربانی کردن تقویت می‌شود. رویکرد نظری این پژوهش براساس نظرات برنهارد گیزن بنا شده است. این تحقیق بااستفاده از روش موضوع‌گرا انجام گرفت. نژاد، زبان، قومیت، دین ومذهب عمده‌ترین شاخص‌های هویت آغ أکثر

هدف این مقاله بررسی مرزهای هویت عمومی درایران است. هویت عمومی درفرایند آموزش و قربانی کردن تقویت می‌شود. رویکرد نظری این پژوهش براساس نظرات برنهارد گیزن بنا شده است. این تحقیق بااستفاده از روش موضوع‌گرا انجام گرفت. نژاد، زبان، قومیت، دین ومذهب عمده‌ترین شاخص‌های هویت آغازین و آداب، رسوم، مناسک، الگوهای رفتاری و خصوصیات فرهنگی از جمله مهم‌ترین شاخص‌های هویت سنتی هستند. دین تا عصرمدرن مهم‌ترین و دربیشتر مواقع تنها منبع هویت عمومی بود. مدرنیسم در دنیای کنونی در کنار دین دومین منبع هویت عمومی است. واکنش در برابر مدرنیسم به ‌منزله منبع هویت عمومی درجوامع سنتی شدید است. به ‌علاوه، عوامل گوناگون از قبیل وابستگی جنسیتی، طبقاتی، سطح تحصیلات، خاستگاه اجتماعی، محل سکونت و غیره در واکنش افراد در مقابل مدرنیسم تاثیر دارد. یافته‌های تحقیق و تاریخ یک قرن گذشته ایران نشان داد که جامعه ایرانی متشکل از هویت‌های متفاوت آغازین و سنتی دربرابر مدرنیسم به ‌منزله منبع هویت عمومی واکنش شدید نشان داد. این مقاومت تحول به جنبش اجتماعی یافت و به ‌این‌ترتیب زمینه برای انقلاب اسلامی در بهمن 1357 فراهم شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

462 - ارائه راهبردهای طراحی فضای عمومی شهری به مثابه پلتفرم اجتماعی‌- فرهنگی (مورد مطالعه: محدوده پیرامون ارگ علیشاه تبریز)
مسعود توپچی خسروشاهی آرش ثقفی‌اصل

طراحی پلتفرم اجتماعی و فرهنگی ازجمله موضوعات و مباحث جدیدی درطراحی عرصه‌های عمومی شهری بوده که این رویکرد با هدف کلی بهبود زندگی عمومی شهری به دنبال ایجاد بستر و شرایطی مطلوب برای حضور مردم در فضای عمومی و ظهور فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی‌، تفریحی، آموزشی، گردشگری و غیره أکثر

طراحی پلتفرم اجتماعی و فرهنگی ازجمله موضوعات و مباحث جدیدی درطراحی عرصه‌های عمومی شهری بوده که این رویکرد با هدف کلی بهبود زندگی عمومی شهری به دنبال ایجاد بستر و شرایطی مطلوب برای حضور مردم در فضای عمومی و ظهور فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی‌، تفریحی، آموزشی، گردشگری و غیره در چارچوبی از ارزش‌ها، نیازها، فرهنگ‌ها و سیاست‌های کلی جامعه هدف می‌باشد. در این پژوهش که به موضوع طراحی فضای عمومی شهری با رویکرد پلتفرم اجتماعی- فرهنگی معاصر پرداخته شده است‌، سعی بر آن شده تا ضمن ارائه راهبردهایی برای طراحی این گونه از فضاها، به مطالعه و نهایتاً طراحی یک پلتفرم اجتماعی– فرهنگی برای ارگ علیشاه تبریز به عنوان نمونه موردی پرداخته شود. یافته‌های پژوهش حاکی ازآن است که علی رغم عدم برنامه‌ریزی‌، مدیریت و طراحی محدوده با ارزش ارگ علیشاه تبریز، این مکان به طور کامل به یک محدوده رها شده‌ای تبدیل گشته که اثرات و تبعات بسیار نامطلوبی و اسفباری را برای شهر و شهروندان به بار آورده است. در نهایت بر اساس اهداف پژوهش، راهبردهایی برای ایجاد پلتفرم اجتماعی و فرهنگی این مجموعه ارائه شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

463 - بررسی احراز رابطه علّیّت در فرض تعدد عوامل مختلف در وقوع جنایت علیه نفس در فقه و حقوق ایران
عبدالامیر نیسی فرج الله براتی سید جاسم پژوهنده

یکی از شرایط تحقق مسئولیت کیفری، احراز رابطه علّیّت بین فعل مرتکب و نتیجه مجرمانه است. سؤالی که مطرح می‌شود این است که رابطه علّیّت در حالت اجتماع عوامل متعدد در جنایت علیه نفس (قتل) به‌صورت اجتماع مباشرین متعدد و یا اجتماع اسباب متعدد و یا به‌صورت اجتماع سبب و مباشر چگ أکثر

یکی از شرایط تحقق مسئولیت کیفری، احراز رابطه علّیّت بین فعل مرتکب و نتیجه مجرمانه است. سؤالی که مطرح می‌شود این است که رابطه علّیّت در حالت اجتماع عوامل متعدد در جنایت علیه نفس (قتل) به‌صورت اجتماع مباشرین متعدد و یا اجتماع اسباب متعدد و یا به‌صورت اجتماع سبب و مباشر چگونه احراز می‌شود؟ به‌منظور پاسخ به این سؤال باید گفت که گاهی این عوامل متعدد در عرض یکدیگر قرار دارند یعنی تأثیر عوامل در تحقق نتیجه (وقوع جنایت علیه نفس)، متوقف بر وجود یکدیگر نمی‌باشد، بلکه به طور مستقل و هم‌زمان با تأثیر سایر عوامل، منجر به ایجاد نتیجه واحد، می‌شوند هرچند زمان وقوع رفتار هریک از عوامل مؤخر یا مقدم بر دیگری باشد و گاهی در طول هم قرار دارند به این معنا که تأثیر عوامل هم‌زمان نبوده و به طور غیرمستقیم در تحقق نتیجه نقش داشته‌اند، و جنایت، مستند به همه عوامل نیست. قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 در خصوص اجتماع سبب و مباشر ملاک را انتساب عرفی جنایت قرار داد و نحوه‌ی مسئولیت هریک از سبب و مباشر را به میزان تأثیرشان قرار داده است. در صورت تعدد مباشر به‌صورت عرضی، نتیجه مجرمانه به‌حساب تمام عوامل گذاشته می‌شود همچنین، در فرض تعدد اسباب به‌صورت عرضی حکم به تساوی مسئولیت داده شده در اجتماع طولی اسباب، قانون‌گذار در مادّه 535 ابتدا سبب مقدم در تأثیر را پذیرفته ولی در ادامه، با آوردن قیودی از این قاعده عدول کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

464 - بازشناسی مفهوم دموکراسی متعهد در اندیشه سیاسی دکتر علی شریعتی
علی میرزایی داراب فولادی امید علی احمدی

بازشناسی مفهوم دموکراسی متعهد در اندیشه سیاسی دکتر علی شریعتی علی میرزایی دکتر داراب فولادی دکتر امید علی احمدی چکیدهعلی شریعتی به عنوان یک روشنفکر در زمینه‌های مختلف در سپهر اندیشه ایران معاصر گامهای بلندی برداشته و در قامت یک اندیشمند مؤلف ظاهر شده است. آن بخش از تولی أکثر

بازشناسی مفهوم دموکراسی متعهد در اندیشه سیاسی دکتر علی شریعتی علی میرزایی دکتر داراب فولادی دکتر امید علی احمدی چکیدهعلی شریعتی به عنوان یک روشنفکر در زمینه‌های مختلف در سپهر اندیشه ایران معاصر گامهای بلندی برداشته و در قامت یک اندیشمند مؤلف ظاهر شده است. آن بخش از تولیدات فکری او که بر تحولات سیاسی و اجتماعی کشورمان اثرات عمیقی نهاده، وارد کردن عنصر مسئولیت اجتماعی و مفهوم تعهد به قاموس روشنفکری و کنش سیاسی بوده است. او برای این کار به بازتعریف سیاست و مفاهیم مرتبط با آن پرداخت. پژوهشگران در این تحقیق مبانی نظری و جانمایه خوانش شریعتی از سیاست بویژه نظریه امت و امامت یا دموکراسی متعهد را مورد بررسی قرار داده‌اند. در این میان سوال اصلی که نقطه تمرکز پژوهش بوده عبارت از این است که شریعتی در مفهوم‌پردازی دموکراسی متعهد تحت تأثیر کدامین رویکرد کلان سیاسی قرار داشته و پیامدهای نظری آن چه بوده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد شریعتی در مفهوم‌پردازی دموکراسی متعهد تحت تأثیر رویکرد سوسیال دموکراسی قرار داشته و تلاش وی برای تلفیق آن با عناصر مکتب تشیع به ارایة نظریه امت و امامت و بازتعریف مفاهیم سیاسی در این چارچوب منتهی شده است. در فرآیند انجام این پژوهش، اطلاعات لازم از طریق روش کتابخانه‌ای گردآوری شده و با کاربست روش توصیفی- تحلیلی مورد استنتاج قرار گرفته‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

465 - تحلیل سندی روایات ناظر بر خشونت در برپایی حکومت مهدوی
سید علی طاهری مهدی مهریزی

برای دستیابی به چگونگی تشکیل حکومت امام زمان(ع)، راهی نداریم جز رجوع به روایات معصومین علیهم السلام، با مراجعة به این روایات، درمی یابیم که برخی، برپایی این حکومت را همراه با خشونت، بیان کرده اند. روش این پژوهش، مطالعة کتابخانه ای است و با مراجعة به کتاب های رجالی و برر أکثر

برای دستیابی به چگونگی تشکیل حکومت امام زمان(ع)، راهی نداریم جز رجوع به روایات معصومین علیهم السلام، با مراجعة به این روایات، درمی یابیم که برخی، برپایی این حکومت را همراه با خشونت، بیان کرده اند. روش این پژوهش، مطالعة کتابخانه ای است و با مراجعة به کتاب های رجالی و بررسی احوالات راویان، اعتبار یا عدم اعتبار اسناد این روایات را مورد بررسی قرار داده ایم. ما از بحث در سند روایات به دنبال اثبات صدور آن روایات از لسان اهل بیت علیهم السلام هستیم. حصول اطمینان به صدور روایت از معصوم، می تواند از راه های گوناگونی حاصل شود، یک راه وثوق مخبری است، یعنی ثقه بودن همة راویان موجود در سند روایت. پس از بررسی به این نتیجه رسیده ایم که اکثر روایات از نظر سند ضعیف اند. یافتة نهایی این است که حضرت برای برپایی حکومت، تا مجبور نشوند و در معرض کشته شدن قرار نگیرند، از خشونت استفاده نخواهند کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

466 - A Contrastive Study of Persian and English Written Discourse: Ellipsis in Realistic Novels
اسماعیل فقیه سپیده رحیم پور

This study aspires to examine the concept of ellipsis by comparing and contrasting English and Persian written texts. For this purpose, three Persian novels and three English ones were selected. These novels were analyzed carefully; they were compared and contrasted for أکثر

This study aspires to examine the concept of ellipsis by comparing and contrasting English and Persian written texts. For this purpose, three Persian novels and three English ones were selected. These novels were analyzed carefully; they were compared and contrasted for types and amount of ellipsis used, through a Chi-square analysis. The results of the data analysis revealed that various types of ellipsis were used differently in these two languages. In other words, in the English corpus, nominal ellipsis was used more frequently than verbal ellipsis but in the Persian one, the use of verbal ellipsis was more frequent than nominal. Moreover, the results of this study lend some support to the idea of the universality of ellipsis, in that, all subtypes of ellipsis were used in these two languages although they were used more frequently in English than in Persian. This study might have implications for teachers, material developers, and researchers in the field of teaching English as a foreign language. In other words, teaching ellipsis directly to foreign language learners will improve the quality of their writing. Moreover, the results of the present study have obvious importance in increasing students' awareness of the way native speakers of English organize their writing. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

467 - In Pursuit of Intercultural Communicative Competence in EFL Context: Exploring Iranian English Teachers’ Perceptions
موسی رضا بنفشه محدثه خسروی Mavadat Saidi

The current study attempted to cast light on the status quo of Iranian EFL teachers' perceptions of ICC. It further attempted to see if their experience would influence their conceptualizations of ICC. To this end, a total of 100 EFL teachers were asked to complete a qu أکثر

The current study attempted to cast light on the status quo of Iranian EFL teachers' perceptions of ICC. It further attempted to see if their experience would influence their conceptualizations of ICC. To this end, a total of 100 EFL teachers were asked to complete a questionnaire survey adapted from Han & Song's (2011) study. The results of both quantitative and qualitative analysis revealed a number of commonalities and discrepancies among the participants' conceptualizations of International Communication Competence (ICC) and its relevance to ELT considering their teaching experience. The findings point to the prominence of intercultural teacher education in the Iranian context. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

468 - توکیل اذنی
محمد آزادی محمد جعفری فشارکی

10.22034/ijrj.2024.1967213.4284

چکیده: مشهور علماء در فقه بر این عقیده است که وکالت عقد است منتها قبول لفظی شرط نیست و قبول فعلی کفایت می کند به اینکه کسی به دیگری بگوید وکیلی در فروش خانه ام و او در مقام قبول بفروشد، این پژوهش با تعلیل در عبارات مشهور، صحت بیع در چنین توکیلی را نه از جهت تحقق وکالت أکثر

چکیده: مشهور علماء در فقه بر این عقیده است که وکالت عقد است منتها قبول لفظی شرط نیست و قبول فعلی کفایت می کند به اینکه کسی به دیگری بگوید وکیلی در فروش خانه ام و او در مقام قبول بفروشد، این پژوهش با تعلیل در عبارات مشهور، صحت بیع در چنین توکیلی را نه از جهت تحقق وکالت به ایجاب و قبول، بلکه از جهت مشروعیت اذن و امر معتبر میداند. بعلاوه صحت توکیل غایب، توکیل استفهامی و اکتفاء به اشاره ی مفهمه در حالت اختیار و عدم عجز از نطق، مستند این است که توکیل صرفاً متوقف بر عقد نیست بلکه صحت افعال وکالت بر اذن هم مترتب است، و تشبیه وکالت تنها از این جهت به اباحه طعام معنا پیدا می کند. لذا توکیل دو نوع است توکیلی که در آن قبول مطلقاً لازم است و توکیلی که قبول لفظی در آن شرط نیست و قبول فعلی هم مطلقاً حاصل نیست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

469 - امکان سنجی «عفو» از سرایت احتمالی در اثر جنایت
حمید مسجدسرایی حسن پورلطف اله رضا الهامی

10.22034/ijrj.2022.1952056.4105

قانون مجازات اسلامی درباره امکان عفو جانی توسط مجنیٌ علیه قبل از بهبودی کامل، نسبت به سرایت احتمالی بعدیِ ناشی از جنایت ضرب و جرح عمدی، به سکوت برگزار کرده است. مراجعه به منابع و فتاوی معتبر اسلامی حاکی از این است که موضوع حاضر، خاستگاه اختلاف نظر بین فقهاست؛ به طوری که أکثر

قانون مجازات اسلامی درباره امکان عفو جانی توسط مجنیٌ علیه قبل از بهبودی کامل، نسبت به سرایت احتمالی بعدیِ ناشی از جنایت ضرب و جرح عمدی، به سکوت برگزار کرده است. مراجعه به منابع و فتاوی معتبر اسلامی حاکی از این است که موضوع حاضر، خاستگاه اختلاف نظر بین فقهاست؛ به طوری که مشهور فقیهان عمدتاً به دلیل این‌که چنین عفوی مستلزم ابراء ما لم یجب می شود آن را صحیح ندانسته و موجب رفع ضمان از سرایت بعدی نمی‌دانند. دیدگاه دوم، چنین عفوی را از باب وصیّت صحیح می‌داند که تا ثلث دیه، صحیح و نافذ بوده و بیشتر از ثلث، موقوف به اجازه ورّاث می‌باشد. در مقابل، برخی دیگر از فقهای معاصر، بدون توجیه این عفو به وصیّت؛ به طور مطلق حکم به صحّت چنین عفوی کرده‌اند که نتیجتاً، رفع ضمان هرگونه سرایت بعدی برای جانی را در پی دارد. نوشتار حاضر با روش توصیفی تحلیلی، ضمن بازخوانی مبانی فقهی دیدگاه‌های مطرح و با بهره‌گیری از مستندات و مؤیدات موجود، قول سوم را قابل دفاع دانسته است. پیشنهاد نوشتار حاضر آن است که قانون‌گذار با هدف ایجاد وحدت رویه قضائی، با افزودن یک ماده قانونی، به صحّت عفو از سرایت و عدم ضمان جانی، وجاهت قانونی ببخشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

470 - بررسی فقهی- حقوقی ماهیّت شرط انفساخ خود به خودی عقد
سعید ابراهیمی ایوب منصوری محمد بای

بطور معمول در زمان تنظیم قولنامه‌های فروش املاک، شروطی گنجانیده می‌شود که گاه تشخیص ماهیّت آنها منشاء بروز اختلاف میان طرفین قرارداد و محاکم می‌باشد. با توجّه به اینکه امروزه بخش عمده‌ای از معاملات به صورت نسیه صورت می‌پذیرد، فروشندگان کالا برای گریز از روند طولانی دادر أکثر

بطور معمول در زمان تنظیم قولنامه‌های فروش املاک، شروطی گنجانیده می‌شود که گاه تشخیص ماهیّت آنها منشاء بروز اختلاف میان طرفین قرارداد و محاکم می‌باشد. با توجّه به اینکه امروزه بخش عمده‌ای از معاملات به صورت نسیه صورت می‌پذیرد، فروشندگان کالا برای گریز از روند طولانی دادرسی و اجرای احکام بطور معمول در متن قرارداد و یا بخش توضیحات آن، انفساخ معامله را به عدم پرداخت ثمن در مدت معین، معلق می‌نمایند که اصطلاحاً از آن به شرط انفساخ خود به خودی عقد تعبیر می‌شود. در خصوص ماهیّت و صحّت چنین شرطی تردیدها و ایراداتی وجود دارد. با توجّه به اینکه در نوشته‌های فقهی و آثار حقوقی، ماهیّت فرض مورد بحث و اشکالات وارد بر آن، چندان مورد بررسی و تحلیل قرار نگرفته است، در نوشتار حاضر نگارنده ضمن بررسی ماهوی شرط مزبور و پاسخگویی به ایرادات وارده و مقایسه‌ی آن با نهادهای مشابه، توجیه آن را در قالب شرط نتیجه‌ی معلق پذیرفته است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

471 - تبیین استقرار عقود تعلیقی از منظر فقه و حقوق عمومی ایران
محمد حسین سیاحی غلامعلی سیفی رحیم سیاح

10.22034/ijrj.2023.1948949.4045

تبیین عقد معلّق و کاربردشناسی آن در اصطلاح فقهی و زمینه‌سازی تعیین ماهیت‌کردن‌ آن در معیت مفاهیمی هم‌چون عقود منجّز از موضوعات مهم در حقوق موضوعه ایران می‌باشد. اما وجود اندیشه‌ها و تفکرات مختلف در ارتباط با موضوع عقد معلّق سبب ایجاد تلقی متفاوت در این زمینه شده است. بر أکثر

تبیین عقد معلّق و کاربردشناسی آن در اصطلاح فقهی و زمینه‌سازی تعیین ماهیت‌کردن‌ آن در معیت مفاهیمی هم‌چون عقود منجّز از موضوعات مهم در حقوق موضوعه ایران می‌باشد. اما وجود اندیشه‌ها و تفکرات مختلف در ارتباط با موضوع عقد معلّق سبب ایجاد تلقی متفاوت در این زمینه شده است. برخی از حقوق‌دانان اسلامی تعلیق در عقود را با استدلال به برهان عقلی و نقلی و عدم استقرار تنجیز و منافات با جزمیت عقود باطل می‌پندارند. با توجه به اینکه غرض متعاقدین از وضع عقود ایجاد التزام و تحقق آثار به موجب قرارداد است، لذا با پذیرش تعلیق در منشأ و الحاق آن به عقود تنجیزی، ساختارآفرینی و سلب انکار آغازگری تعلیق در عقود و اعراض از واقع‌گرایی و انکار آغازگری تعلیق در عقود امکان‌پذیر می‌باشد. علیهذا، قائلین نظریه مزبور با روش توصیفی- تحلیلی و با اثبات استقرایی مصادیق همگون تعلیق عقود در فقه و حقوق اداری و استظهار ادله محرزه همچون ضرورت، عقل‌گرایی و اندیشه‌ورزی در تداول تحقق عقود معلّق و شمّ الفقاهه ناصواب در عقود معلّق معتقدند که می‌توان استلزام انعقاد عقود اداری به نحو معلّق در حقوق ایران را ابراز و صورت‌بندی کاربست‌پذیری آن را بایسته پنداشت. برآیند اینکه، انسجام‌بخشی جواز نقد دینی برای استکشاف نظریه فایده‌انگاری"تعلیق عقود در حقوق اداری" با نقد یکسان‌انگاری منطق فقه و حقوق در قانون‌گرایی با تغییر نگرش به جامعه‌شناختی مدنی و محوریت تئوری‌پردازی و رویگردانی از تصور ناروا بودن به‌کارگیری قیاس در تفسیر فقهی برای تبیین تعلیق در عقود بر پایه عقل‌گرایی، پرهیز از ظاهرگرایی و استقلال نظام اندیشه حقوقدانان ضروریست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

472 - اثرعقدمعلق پیش ازتحقق معلق علیه
علی اکبر ایزدی فرد حمید ابهری جواد هاشمی

عقد معلق تا زمان تحقق معلق علیه وضعیت نامعلومی دارد و شاید اینگونه تصور شود که قبل از تحقق معلق علیه، عقد معلق هیچگونه اثرحقوقی ندارد. بامراجعه به دیدگاه فقها وصاحبنظران حقوق می توان قائل شد به اینکه دراین وضعیت گونه ای حق ابتدایی مسلم نه احتمالی وجود دارد. این حق که تح أکثر

عقد معلق تا زمان تحقق معلق علیه وضعیت نامعلومی دارد و شاید اینگونه تصور شود که قبل از تحقق معلق علیه، عقد معلق هیچگونه اثرحقوقی ندارد. بامراجعه به دیدگاه فقها وصاحبنظران حقوق می توان قائل شد به اینکه دراین وضعیت گونه ای حق ابتدایی مسلم نه احتمالی وجود دارد. این حق که تحت عنوان حق آلی خوانده می شود آثاری در روابط طرفین معامله و همچنین در رابطه با اشخاص ثالث دربر دارد که در این مقاله به بحث و بررسی پیرامون آن می پردازیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

473 - تحلیل آثار تعلیق دادرسی در حقوق طرفین
غلامرضا پیر جهانگیر بهرام تقی پور ابوالحسن مجتهد سلیمانی

10.22034/ijrj.2019.546201

تعلیق دادرسی امری خلاف اصل رسیدگی به اختلاف در کوتاه ترین زمان می باشد بر اساس حادث شدن برخی علل، ممکن است دادرسی با تعلیق مواجه شود که این تعلیق در نهایت به حقوق طرفین و یا یکی از طرفین دعوا آسیب برساند. فوت و حجر هر یک از طرفین دعوا از جمله مصادیقی است که مانع از روند أکثر

تعلیق دادرسی امری خلاف اصل رسیدگی به اختلاف در کوتاه ترین زمان می باشد بر اساس حادث شدن برخی علل، ممکن است دادرسی با تعلیق مواجه شود که این تعلیق در نهایت به حقوق طرفین و یا یکی از طرفین دعوا آسیب برساند. فوت و حجر هر یک از طرفین دعوا از جمله مصادیقی است که مانع از روند دادرسی شده و دادرسی را معلق می گرداند و یا اینکه ممکن است این تعلیق در اثر اعتراض شخص ثالث و یا دستور دادگاه مبنی بر توقیف دادرسی می باشد. مصادیق تعلیق دادرسی در قانون آیین دادرسی مدنی و قانون اجرای احکام به نظر حصری می رسد با این وجود قانونگذار در به کار بردن لفظ تأخیر به جای تعلیق سهل انگاری نموده است که نمونه بارز آن را می توان در مواد 423 و 434 مشاهده کرد. در هر دو ماده منظور تعلیق دادرسی است اما قانونگذار از لفظ تأخیر استفاده کرده است. در این مقاله مفهوم تعلیق دادرسی و برخی مصادیق آن به طور انتخابی مورد ارزیابی و بحث قرار می گیرد تا اینکه بتوان نسبت به این مانع در جریان دادرسی به طور دقیق اظهارنظر کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

474 - جرم انگاری اظهار خلاف واقع مطلع در حقوق ایران
جمال بیگی سید رضا موسوی

10.22034/ijrj.2023.702558

عدالت قضایی از بزرگترین اهداف هر نظام قضایی است که در نظام های حقوقی به عنوان یک ارزش مطرح شده است. اهتمام دین اسلام نیز بر اجرای عدالت و اقامه حق بر اساس موازین شرعی دراین زمینه مشهود می باشد. اجرای عدالت قضائی از یک طرف مستلزم مشارکت شهروندان در ارائه به موقع و صحیح ا أکثر

عدالت قضایی از بزرگترین اهداف هر نظام قضایی است که در نظام های حقوقی به عنوان یک ارزش مطرح شده است. اهتمام دین اسلام نیز بر اجرای عدالت و اقامه حق بر اساس موازین شرعی دراین زمینه مشهود می باشد. اجرای عدالت قضائی از یک طرف مستلزم مشارکت شهروندان در ارائه به موقع و صحیح اطلاعات از وقوع جرم بوده و از طرف دیگر اقدامات دقیق و سریع دستگاه قضاء را طلب می نماید. هر اقدامی که کشف جرم و شناسایی متهم را با تأخیر مواجه ساخته و موجبات گمراه نمودن قضات رسیدگی کننده به پرونده و فرار متهم از چنگال عدالت را فراهم می نماید و یا به کاهش نقش آنان در وقوع بزه انجامیده و یا افراد بی گناهی را در مظان اتهام قرار دهد، اجرای عدالت را در هاله ای از ابهام قرار داده و النهایه نظم و امنیت و منافع عمومی جامعه در معرض تهدید قرار خواهد گرفت. در نهایت دراین پژوهش با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی چنین نتیجه گیری می شود که اظهارات خلاف واقع علاوه بر عواقب سوء در روند رسیدگی به پرونده ها و اطاله دادرسی، موجب بدبینی مردم به دستگاه قضاء می گردد، قانون گذار ایران به جزء در موارد خاص به دلیل نبود فصلی مستقل با نام جرایم علیه عدالت قضایی توجه خاصی به جرم اظهارات خلاف واقع مطلع به مثابه جرم علیه عدالت قضایی ننموده و ضرورت نگاه نوین در زمینه جرم انگاری اظهارات خلاف واقع در راستای اجرای عدالت قضایی را می طلبد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

475 - مقایسه تطبیقی یافته‌های جرم‌شناسان و مکاتب حقوقی معاصر با سیاست جنایی و فقه جزایی علی (ع)
مسعود حیدری مسعود مومنی

10.22034/ijrj.2019.669369

سیاست جنایی به عنوان مجموعه ای از تدابیر برای کنترل پدیده مجرمانه در دهه های اخیر، تحت تأثیر رهیافت های مکاتب حقوقی و نظریات جرم شناسان، تحولی چشمگیر یافته و مفهوم موسع آن مورد توجه قرار گرفته است. لکن این نگرش در طول تاریخ حقوق کیفری بی سابقه نیست و در فقه جزایی اسلام أکثر

سیاست جنایی به عنوان مجموعه ای از تدابیر برای کنترل پدیده مجرمانه در دهه های اخیر، تحت تأثیر رهیافت های مکاتب حقوقی و نظریات جرم شناسان، تحولی چشمگیر یافته و مفهوم موسع آن مورد توجه قرار گرفته است. لکن این نگرش در طول تاریخ حقوق کیفری بی سابقه نیست و در فقه جزایی اسلام بویژه در دوران حکومت حضرت امیر (ع) سیاست جنایی در مفهوم مذکور مورد توجه بوده است. همسویی یافته های جرم شناسان و مکاتب حقوقی معاصر با دیدگاه های آن فقیه جرم شناس، بیانگر این واقعیت است. توجه ایشان به مقوله های پیشگیری، بازپروری، قابلیت های جامعه مدنی، اصل قانونمندی و مداخله حداقلی حقوق کیفری و در یک کلام؛ توجه ویژه به کرامت انسانی، باعث گردیده است علیرغم گذشت قرن ها، سیاست های جزایی ایشان همچنان با نیازهای انسان امروزی منطبق و در قالب یک سیاست منحصر به فرد مطرح باشد. لذا با توجه به همزیستی مسالمت آمیز فقه جزایی امامیه با داده های نظری جرم شناسی و تجارب علمی سیاست جنایی؛ شایسته است سیاست های حاکم بر فقه جزایی معاصر، تمامی اصول مقبول و مؤکد در نظام حقوقی اسلام را رعایت کند تا عنوان سیاست جنایی اسلام بر آن قابل اطلاق باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

476 - شرط فاسخ در فقه و حقوق شیعه
سید علی جبار گلباغی ماسوله

در گستره ی فقه و حقوق، نظریه ها و نهادهای فقهی حقوقی گوناگونی وجود دارند که در ارتباط معنادار با یکدیگر، سازمان یک نظام فقهی حقوقی را به سامان می آورند. تاکنون، در پرتو مساعی دانشمندان فقه وحقوق شیعه، بسیاری از این نظریه ها و نهادها شناسایی و مورد نقض و ابرام قرار گرفته أکثر

در گستره ی فقه و حقوق، نظریه ها و نهادهای فقهی حقوقی گوناگونی وجود دارند که در ارتباط معنادار با یکدیگر، سازمان یک نظام فقهی حقوقی را به سامان می آورند. تاکنون، در پرتو مساعی دانشمندان فقه وحقوق شیعه، بسیاری از این نظریه ها و نهادها شناسایی و مورد نقض و ابرام قرار گرفته اند، لیک نگاه سازمان گرایانه، تطبیقی و مقارنه ای به فقه و حقوق شیعه، اذعان می دارد که هنوز نظریه ها و نهادهایی هستند که همچنان ناشناخته مانده اند و یا بحث چندانی درباره ی آنها صورت نپذیرفته است. در سطح حقوق داخلی، نگاه به قوانین مدنی برخی از کشورهای بیگانه و در سطح بین المللی، بررسی مفاد برخی از پیمان نامه ها، از وجود نهادی برای انحلال قرارداد خبر می دهد که ماهیت آن، تعلیق انحلال قهری قرارداد، در آینده می باشد. لذا مقاله ی حاضر، بر آن است که در پژوهشی بنیادی، به روش توصیفی و با اتکاء به مطالعات کتابخانه ای در محدوده ی مکاتب فقهی شیعه، به این پرسش پاسخ دهد که آیا فقه و حقوق شیعه، با این نهاد انحلال قرارداد آشنا بوده است؟ فقه و حقوق شیعه چه تبیینی را برای این نهاد انحلال قهری قرارداد ارائه می دهد؟ تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

477 - پرتویی از آراء فقهی امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(ع) در کلیّات حدود و گذری بر آثار آن در قانون جزای اسلامی
ولی الله ملکوتی فر علی ساربان نژاد

از زمانی که بشر پا به عرصه وجود هستی نهاد، شوق به کمال هم با او متولد شد و بعضی از انسان‌ها به جهت غفلت از تعالیم انبیاء کمال خود را در امور مادی جستجو می‌کردند و نتیجه این امر، سودجویی از یکدیگر شد. که قهراً بعضی ظالم و بعضی مظلوم گشته و سپس جدال بین این دو گروه آغاز ش أکثر

از زمانی که بشر پا به عرصه وجود هستی نهاد، شوق به کمال هم با او متولد شد و بعضی از انسان‌ها به جهت غفلت از تعالیم انبیاء کمال خود را در امور مادی جستجو می‌کردند و نتیجه این امر، سودجویی از یکدیگر شد. که قهراً بعضی ظالم و بعضی مظلوم گشته و سپس جدال بین این دو گروه آغاز شد و گاهی ظالمان خویش را به حق و مظلومان را بر باطل می‌پنداشتند. ولی تلاش بی وقفه و شبانه روزی این سفیران الهی، منجر به تربیت انسان‌هایی نمونه و والا در جهت ارتباط بشر با خدا و بسط عدالت شده است. یکی از این دست پروردگان، مولود کعبه و عصاره وجودی رسول خدا(ص)؛ امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(ع) است که تمام زوایای حیات آن حضرت مشحون از کردار و رفتار اعجازگونه و خارق العاده بوده است. بدون شک یکی از منابع مهم در فقه، مباحث جزایی است. بخش جزایی فقه، به چهار بحث می‌پردازد که عبارتست از: حدود، جنایات، دیات، تعزیرات. که جمع‌آوری آراء مربوط به این مباحث می‌تواند ثروت علمی خوبی برای مجتهدین و علاقمندان باشد. آراءفقهی امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(ع) به جهت استفاده از کتاب و سنت، ودعای پیامبر(ص) درباره حضرت علی(ع) که فرمودند: خداوند قلب ایشان را برای قضاوت هدایت کند و ملازمت با پیامبر(ص) ازکودکی تا آخرعمر آن حضرت، هوش و زیرکی، دقت و تیزبینی و وسعت علم ایشان، منحصر به فرد و اعجازگونه است.که پیامبراکرم(ص) در این مورد فرموده اند: اقضاکم علی بهترین شما در قضاوت علی است. همین دلایل باعث شدکه امام علی(ع) گوی سبقت را درهمه ی امور خصوصا در قضاوت از ابوبکر و عمر و عثمان ببرد. دلیل این امر مشورت خواستن زیاد آنها از امام علی(ع) بود. تا جایی که عمر همیشه می گفت: لولاعلی لهلک عمر اگرعلی نبود عمرهلاک می شد. این دلایل باعث شده که آثار آراء فقهی امیرالمؤمنین علی(ع) همیشگی و از بین نرفتنی باشد. ازجمله قضاوت‌های منحصر به فرد امام علی(ع): زیادی جلد در شرب خمر، قطع نکردن دست سارق در مرتبه سوم سرقت، جمع بین جلد و رجم زانی، جدا کردن متهمان در جنایت واحد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

478 - امکان سنجی «عفو» از سرایت احتمالی در اثر جنایت
حمید مسجدسرایی حسن پورلطف اله رضا الهامی

10.22034/ijrj.2023.700478

قانون مجازات اسلامی درباره امکان عفو جانی توسط مجنیٌ علیه قبل از بهبودی کامل نسبت به سرایت احتمالی بعدیِ ناشی از جنایت ضرب و جرح عمدی، به سکوت برگزار کرده است. مراجعه به منابع و فتاوی معتبر اسلامی حاکی از این است که موضوع حاضر، خاستگاه اختلاف نظر بین فقهاست؛ به طوری که أکثر

قانون مجازات اسلامی درباره امکان عفو جانی توسط مجنیٌ علیه قبل از بهبودی کامل نسبت به سرایت احتمالی بعدیِ ناشی از جنایت ضرب و جرح عمدی، به سکوت برگزار کرده است. مراجعه به منابع و فتاوی معتبر اسلامی حاکی از این است که موضوع حاضر، خاستگاه اختلاف نظر بین فقهاست؛ به طوری که مشهور فقیهان عمدتاً به دلیل این که چنین عفوی مستلزم ابراء ما لم یجب می شود آن را صحیح ندانسته و موجب رفع ضمان از سرایت بعدی نمی دانند. دیدگاه دوم، چنین عفوی را از باب وصیّت صحیح می داند که تا ثلث دیه، صحیح و نافذ بوده و بیشتر از ثلث، موقوف به اجازه ورّاث می باشد. در مقابل، برخی دیگر از فقهای معاصر، بدون توجیه این عفو به وصیّت؛ به طور مطلق حکم به صحّت چنین عفوی کرده اند که نتیجتاً، رفع ضمان هرگونه سرایت بعدی برای جانی را در پی دارد. نوشتار حاضر با روش توصیفی تحلیلی، ضمن بازخوانی مبانی فقهی دیدگاه های مطرح و با بهره گیری از مستندات و مؤیدات موجود، قول سوم را قابل دفاع دانسته است. پیشنهاد نوشتار حاضر آن است که قانون گذار با هدف ایجاد وحدت رویه قضائی، با افزودن یک ماده قانونی، به صحّت عفو از سرایت و عدم ضمان جانی، وجاهت قانونی ببخشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

479 - ارزیابی نابرابری‌ها در دستیابی به فرصت‌های آموزشی: با مطالعه موردی مقطع ابتدایی شهرستان دهلران درسال تحصیلی91-1390*
جواد شیرکرمی سعید بختیارپور

این پژوهش، مسئله نابرابری‌های آموزشی را در بُعد مناطق آموزش و پرورش با مطالعه موردی مقطع ابتدایی شهرستان دهلران مورد مطالعه قرار داده است. پژوهش حاضر نوعی مطالعه اسنادی می‌باشد؛ اطلاعات جمعیتی مورد نیاز این پژوهش با استفاده از داده‌های آماری آخرین سرشماری نفوس و مسکن، و أکثر

این پژوهش، مسئله نابرابری‌های آموزشی را در بُعد مناطق آموزش و پرورش با مطالعه موردی مقطع ابتدایی شهرستان دهلران مورد مطالعه قرار داده است. پژوهش حاضر نوعی مطالعه اسنادی می‌باشد؛ اطلاعات جمعیتی مورد نیاز این پژوهش با استفاده از داده‌های آماری آخرین سرشماری نفوس و مسکن، و نیز اطلاعات مربوط به آموزش و پرورش (دانش‌آموزان، معلمان و ساختمان های آموزشی) با استفاده از آمار و ارقام موجود در آموزش و پرورش شهرستان مورد مطالعه کسب شده است و سپس این آمار و اطلاعات در فرم‌های اطلاعاتی محقق ساخته طبقه‌بندی و تنظیم شده‌اند. به منظور مقایسه و رتبه‌بندی میزان بهره‌مندی مناطق و نواحی مختلف (اعم از شهر یا روستا) از آموزش مقطع ابتدایی، از شاخص‌ها و فرمول‌های برنامه‌ریزی آموزشی، نظیر شاخص انتخاب منطقه، ضریب جینی، منحنی لورنز و نمودار پنج قسمتی سطوح بهره‌مندی مناطق استفاده گردید. در ادامه به منظور تعیین میزان نابرابری‌های آموزشی، داده‌ها و اطلاعات با استفاده از نرخ‌های ثبت نام و پوشش تحصیلی واقعی، نسبت دانش‌آموز به معلم، ضریب بهره‌برداری از فضاهای آموزشی و نرخ بازده‌های آموزشی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که در بین مناطق و نواحی مختلف (اعم از شهر یا روستایی) شهرستان دهلران، از حیث بهره‌مندی از فرصت‌های آموزشی تعادل مناسبی برقرار نیست. از جنبه نرخ‌های ثبت نام و پوشش تحصیلی و نیز از حیث میزان دسترسی به معلمان مقطع ابتدایی، مناطق شهری نسبت به نواحی روستایی و گروه پسران نسبت به گروه دختران برتری داشته و در سطح بالاتری قرار دارند. در زمینه دسترسی به فضاهای آموزشی مناطق شهری نسبت به نواحی روستایی برخوردارتر بوده‌اند و در مورد نرخ بازده‌های آموزشی، دختران نسبت به پسران و مناطق شهری نسبت به نواحی روستایی برتری دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

480 - بررسی میزان آگاهی معلمان دوره ی ابتدایی از اصول تعلیم و تربیت به منظور ارائه الگوی مطلوب جهت ارتقای سطح آگاهی آنها از اصول تعلیم وتربیت در استان کردستان
فردین عبداللهی علی شریعتمداری عزت الله نادری

هدف این پژوهش بررسی میزان آگاهی معلمان دوره ی ابتدایی از اصول تعلیم وتربیت به منظور ارائه ی الگویی مناسب جهت ارتقای سطح آگاهی آنها از اصول تعلیم وتربیت در استان کردستان می باشد. روش انجام پژوهش روش زمینه ای بوده وجامعه آماری شامل کلیه معلمان شاغل به تدریس در مدارس ابتد أکثر

هدف این پژوهش بررسی میزان آگاهی معلمان دوره ی ابتدایی از اصول تعلیم وتربیت به منظور ارائه ی الگویی مناسب جهت ارتقای سطح آگاهی آنها از اصول تعلیم وتربیت در استان کردستان می باشد. روش انجام پژوهش روش زمینه ای بوده وجامعه آماری شامل کلیه معلمان شاغل به تدریس در مدارس ابتدایی استان کردستان در سال تحصیلی 89-88 می باشد. نمونه آماری 370 نفر از معلمان است که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و تصادفی ساده انتخاب شدند. در این پژوهش از ابزار محقق ساخته شامل پرسشنامه (حاوی 40 سؤال چهار گزینه ای) استفاده شده است همچنین در این پرسشنامه از متغیرهایی مانند سطح تحصیلات، رشته تحصیلی وسابقه تدریس استفاد شده است. عمده ترین یافته های این پژوهش این است که به طور کلی میزان آگاهی معلمان ابتدایی از اصول تعلیم وتربیت پایین تر از متوسط بوده وبین میانگین نمره ها بر حسب متغیرهای سطح تحصیلات، رشته تحصیلی و سابقه تدریس تفاوت معناداری وجود دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

481 - تعیین روابط علی بین پیشایندهای مدیریت منابع انسانی پایدار با استفاده از مدل‌سازی ساختاری- تفسیری
صیاد ندیمی داراب محمدرضا مردانی غلامرضا معمارزاده طهران ناصر حمیدی

10.30495/qjopm.2020.1895058.2800

هدف این مقاله تعیین روابط علی بین پیشایندهای مدیریت منابع انسانی پایدار با استفاده از مدلسازی ساختاری- تفسیری می باشد. مطالعه حاضر از منظر هدف، کاربردی و بر اساس روش انجام کار توصیفی است. جامعه آماری این تحقیق دو بخش کارکنان وزارت بهداشت و آموزش پزشکی و خبرگان می باشد. أکثر

هدف این مقاله تعیین روابط علی بین پیشایندهای مدیریت منابع انسانی پایدار با استفاده از مدلسازی ساختاری- تفسیری می باشد. مطالعه حاضر از منظر هدف، کاربردی و بر اساس روش انجام کار توصیفی است. جامعه آماری این تحقیق دو بخش کارکنان وزارت بهداشت و آموزش پزشکی و خبرگان می باشد. ابزار گردآوری داده ها دو پرسشنامه را شامل می شود. پرسشنامه اول به منظور شناسایی و تایید چارچوب نظری در جامعه آماری مورد مطالعه استفاده شده که پس از تأیید روایی و پایایی در بین اعضای نمونه آماری توزیع گردیده است. پرسشنامه دوم مخصوص روش مدل سازی ساختاری- تفسیری است. برای تحلیل داده ها از تحلیل عاملی تأییدی و مدل سازی ساختاری- تفسیری استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که ده عامل به عنوان پیشایندهای مدیریت منابع انسانی پایدار در جامعه آماری مورد نظر تلقی می شود. همچنین نتایج مدل سازی ساختاری- تفسیری نشان می دهد که حمایت سازمانی و نظارت به عنوان اساس پیشایندهای مدیریت منابع انسانی پایدار می باشد که به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر سایر پیشایندها اثرگذار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

482 - بررسی رابطه علّی بین کارآفرینی و بیکاری در بخش صنعت ایران (1385-1364)
محمّدباقر بهشتی محمد حسن خیرآور محمد حسن قزوینیان

امروزه کارآفرینی به عنوان ابزار مهم تولید شغل و کاهش میزان بیکاری نزد کارشناسان و سیاستگذاران کشوراهمیتی فزاینده یافته است. در خصوص چگونگی رابطه مذکور، ابهامات بسیاری در کشورهای در حال توسعه ظهور یافته است. نتایج حاصل ازمطالعات گروهی از اقتصاددانان نشانگر رابطه مثبت بین أکثر

امروزه کارآفرینی به عنوان ابزار مهم تولید شغل و کاهش میزان بیکاری نزد کارشناسان و سیاستگذاران کشوراهمیتی فزاینده یافته است. در خصوص چگونگی رابطه مذکور، ابهامات بسیاری در کشورهای در حال توسعه ظهور یافته است. نتایج حاصل ازمطالعات گروهی از اقتصاددانان نشانگر رابطه مثبت بین بیکاری و کارآفرینی است. به عبارت دیگراین عده مطرح می سازند بالا رفتن نرخ بیکاری منجر به افزایش کارافرینی می گردد. حال آنکه برخی دیگر رابطه عکس بین این دو متغیر را مطرح می سازند و مستنداً بیان می دارند که افزایش فعالیتهای کارافرینی، نرخ بیکاری را کاهش می دهد. هدف از این مقاله، بررسی رابطه علّی بین کارآفرینی - به مفهوم ایجاد کسب و کارهای جدید- در صنعت ایران و نرخ بیکاری می باشد. در این راستا، آزمون علیت هیسائو برای بررسی رابطه علی بین نرخ بیکاری و کارآفرینی در بخش صنعت کشور به کار گرفته شده است. نتایج این مقاله حاکی از آن است که در بخش صنعت کشور رابطه علی یک طرفه از کارآفرینی به نرخ بیکاری وجود دارد. طبقه بندی JEL: L11, M13 تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

483 - رابطه میان فرهنگ بازارگرایی و بهره‌وری منابع انسانی؛ تبیینی از رویکرد بازار در یک سازمان تجاری
غلام رضا امینی خیابانی کریم حمدی

فرهنگ بازارگرایی شکلی از انعطاف پذیری خلاقانه است که با هدف ارزش آفرینی برای عوامل بازار به وجود می آید و در رأس آن مشتری، کانون توجه فعالیت‌ها قرار می گیرد. بهره وری هم با در برداشتن مفهوم کارایی به مثابه یک شاخص اقتصادی، از اهداف اصلی سازمان های تجاری محسوب می گردد. ا أکثر

فرهنگ بازارگرایی شکلی از انعطاف پذیری خلاقانه است که با هدف ارزش آفرینی برای عوامل بازار به وجود می آید و در رأس آن مشتری، کانون توجه فعالیت‌ها قرار می گیرد. بهره وری هم با در برداشتن مفهوم کارایی به مثابه یک شاخص اقتصادی، از اهداف اصلی سازمان های تجاری محسوب می گردد. اینکه فرهنگ بازارگرایی و بهره وری منابع انسانی چه تأثیراتی بر یکدیگر القا می نمایند، محور اصلی این پژوهش است. به ویژه آن که در مطالعات مختلف، جهت علیّت میان این دو متغیر و نحوه ارتباط بین آنها با نتایج متفاوتی همراه بوده است. در این پژوهش با استفاده از تکنیک علیّت گرنجری و آزمون هاسمن در تخمین سیستم معادلات همزمان،رابطة علی بهره‌وری منابع انسانی و فرهنگ بازارگرایی آزموده شد. الگوی فرهنگ بازارگرایی، برگرفته از مدل دنیسون و الگوی بهره وری منابع انسانی مبتنی بر مدل هرسی و بلانچارد می‌باشد و گردآوری داده ها بر اساس مشاهده مستقیم رفتار پرسنل فروشگاه زنجیره ای یاس در شهر تهران تا رسیدن به مرحله اشباع ادامه یافت. نتایج رابطة علی دو طرفه میان متغیرهای پژوهش را تأیید نمود به نحوی که از یک طرف بهره‌وری منابع انسانی عامل بهبود فرهنگ بازارگرایی و از سوی دیگر فرهنگ بازارگرایی به عنوان عامل ارتقای بهره وری منابع انسانی شناسایی گردیدند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

484 - شهرسازی مشارکتی باتاکیدبرمحله محوری (مطالعه موردی محله علی آبادبرازجان)
حمید صابری غلامرضا امینی نژاد احمد قاسمی

لزوم رویارویی باچالش های جدیدشهرنشینی موجب دگرگونی هایی درمدیریت شهری شده است،بنابراین شهرسازی مشارکتی باتاکیدبر رهیافت محله محوری به عنوان یک نظام برنامه ریزی کارآمدمی توانددرصورت تحقق دقیق وکارشناسانه بادرنظرگرفتن تمامی جوانب وشناخت کامل ازنظرات وخواسته های ساکنان هرم أکثر

لزوم رویارویی باچالش های جدیدشهرنشینی موجب دگرگونی هایی درمدیریت شهری شده است،بنابراین شهرسازی مشارکتی باتاکیدبر رهیافت محله محوری به عنوان یک نظام برنامه ریزی کارآمدمی توانددرصورت تحقق دقیق وکارشناسانه بادرنظرگرفتن تمامی جوانب وشناخت کامل ازنظرات وخواسته های ساکنان هرمحله بسیاری ازمشکلات امروزه درشهرهاراکاهش دهد.روش این پژوهش براساس هدف کاربردی و براساس ماهیت توصیفی- تحلیلی می باشد وجمع آوری این اطلاعات براساس مطالعات کتابخانه ای ،اسنادی و میدانی انجام گرفته است.بدین منظوردرراستای دستیابی به اهداف این پژوهش ابتداپرسشنامه ای ازنوع سئوالات بسته پاسخ بااستفاده ازطیف لیکرت که دارای روایی وپایایی مناسب بوده تدوین وبراساس روش نمونه گیری به شیوه تصادفی درسطح محله توزیع شدوسپس داده های بدست آمده راباستفاده ازنرم افزار SPSSموردتجزیه وتحلیل قرارداده ودرنهایت به ارائه راهکارهایی جهت مشارکت بهینه ساکنان محله مبادرت شده است.نتایج بررسی هانشان می دهدتفاوت معناداری بین پایگاه اجتماعی واقتصادی ومیزان مشارکت پذیری ساکنان محله موردمطالعه وجودندارد ،همچنین رابطه معناداری بین عدم وجودبرنامه ریزی صحیح ونقش آن درمشارکت کمترشهروندان محله علی آبادوجوددارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

485 - دیدن و مشتقات فعلی آن در شعر حافظ
قربانعلی ابراهیمی

شعر حافظ به مناسبت نحوه به کارگیری زبان، جولانگاه رستاخیز کلمات است. کلماتی که در غزل‌های همسان (به لحاظ ساختار وزن و قافیه و ردیف) شاعران هم عصر او، فاقد آن جذبه‌ها و کشش‌ها و بارهای معنایی است که در غزل‌های حافظانه، پیدا و پنهان است. در دستگاه نشانه‌ای که حافظ بر محو أکثر

شعر حافظ به مناسبت نحوه به کارگیری زبان، جولانگاه رستاخیز کلمات است. کلماتی که در غزل‌های همسان (به لحاظ ساختار وزن و قافیه و ردیف) شاعران هم عصر او، فاقد آن جذبه‌ها و کشش‌ها و بارهای معنایی است که در غزل‌های حافظانه، پیدا و پنهان است. در دستگاه نشانه‌ای که حافظ بر محور همنشینی واژگان خویش برمی‌گزیند، معماری ویژه‌ای شکل می‌گیرد که در آن کلمات جان می‌گیرند و در ایهامی لطیف، بنای با شکوهی از زبان، تخیل و عاطفه را به نمایش می‌گذارند. یکی از این واژگان، دیدن و مشتقات فعلی آن است، که کارکرد چند معنایی آن در زبان و ادبیات فارسی مسبوق به سابقه است و حتی پیش از حافظ بارها دست فرسود دیگر شاعران شعر فارسی بوده است. اما حافظ با ویژگی مخصوص خویش آناتی از زبان و تخیل را در این ساحت به ظهور رسانده است. پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل این مصدر و کارکردهای مختلف معنایی آن در شعر شاعر پرداخته است و منظرهای گوناگون مورد توجه حافظ در این مصدر همچون: پزشکی، نجوم و دیگر بارهای معنایی آن بر روی مخاطب شعر گشوده است، تا مخاطب شعر پس از این جستار به درکی صریح‌تر از غزل حافظ نایل گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

486 - بررسی ادبیات تعلیمی در هزار و یک شب
شکوفه محمدی رایگانی محمد حکیم آذر حسین خسروی

ادبیات تعلیمی یکی از کهن‌ترین، مهم‌ترین و تأثیرگذارترین گونه‌های ادبی است که در میان همۀ اقوام و ملل، نمودی چشمگیر و تعیین‌کننده دارد. شعر و نثر فارسی نیز از دیرباز، اهداف و مقاصد تعلیمی را در انواع گوناگون خود آزموده و متجلّی کرده است. در این میان، قصّه‌ها و حکایات؛ از أکثر

ادبیات تعلیمی یکی از کهن‌ترین، مهم‌ترین و تأثیرگذارترین گونه‌های ادبی است که در میان همۀ اقوام و ملل، نمودی چشمگیر و تعیین‌کننده دارد. شعر و نثر فارسی نیز از دیرباز، اهداف و مقاصد تعلیمی را در انواع گوناگون خود آزموده و متجلّی کرده است. در این میان، قصّه‌ها و حکایات؛ از جمله قصّه‌های عامیانه، سهمی بارز و محوری را در انتقال آموزه‌های متنوّع تعلیمی از آنِ خود کرده‌اند. این قصّه‌ها بخشی قابل توجّه از میراث روایی، ادبی، فرهنگی و جامعه‌شناسی هر قوم به شمار می‌روند. بررسی و تحلیل آموزه-های تعلیمی در حکایات عامیانه، گامی است راهگشا برای ورود به دنیای ذهنیّات، باور‌ها، عواطف و اخلاقیات مردمان یک ملّت. بر همین اساس پژوهش حاضر به بررسی و طبقه‌بندی آموزه‌های تعلیمی کتاب هزار و یک شب می‌پردازد. این پژوهش در دو بخش فضائل اخلاقی و رذایل اخلاقی انجام شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که در حکایت‌های این کتاب، بیشترین بسامد مکارم اخلاقی مربوط به توصیۀ به سخاوت و بخشش، پشیمانی و اعتراف به اشتباه، حرمت قول و پیمان، راست‌گویی، مهمان‌نوازی، رازداری، صبر و شکیبایی و ... است و ذمائم اخلاقی چون؛ بدی و تاوان آن، خیانت، جهالت، نیرنگ و حیله‌گری، حسادت، دروغ، حرص و آز و ... نیز از بسامد بالایی برخوردارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

487 - مضمون‌سازی و تصویرآفرینی با اَعلام جغرافیایی در غزل‌های محمدعلی بهمنی
سهیل فتاحی موسی پرنیان رقیه علوی

در ادبیات فارسی، شاعران و نویسندگان، کمابیش به دانش جغرافی و شناخت اقالیم، کشورها، شهرها، کوه‌ها، رودها و مانند آن توجه خاصی داشته‌اند و با این عناصر، مضامین و تصاویر شعری آفریده‌اند. اَعلام جغرافیایی که به دو بخش عَلَم عام و عَلَم خاص تقسیم می‌شوند، در شعر معاصر نیز با أکثر

در ادبیات فارسی، شاعران و نویسندگان، کمابیش به دانش جغرافی و شناخت اقالیم، کشورها، شهرها، کوه‌ها، رودها و مانند آن توجه خاصی داشته‌اند و با این عناصر، مضامین و تصاویر شعری آفریده‌اند. اَعلام جغرافیایی که به دو بخش عَلَم عام و عَلَم خاص تقسیم می‌شوند، در شعر معاصر نیز بازتاب قابل توجهی دارد. یکی از شاعران موفق معاصر در حوزۀ غزل، محمدعلی بهمنی است. بهمنی از این عناصر به منظور مضمون‌سازی و ساخت تصاویر شاعرانه بهره برده است. در این مقاله که به روش توصیفی-تحلیلی و آماری و بر پایۀ منابع کتابخانه‌ای است، تلاش شده است که شیوۀ بهمنی در ساخت مضامین و تصاویر شعری با اَعلام جغرافیایی استخراج و بسامد پرکاربردترین اَعلام در غزل وی مشخص گردد. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که بهمنی بیشتر در غزلِ خود از اَعلام عام جغرافیایی بهره برده است؛ اَعلامی مانندِ آسمان، شهر، خانه و کوه بیش از سایر اَعلام در غزل وی کاربرد داشته‌اند. بهمنی تقریباً از همۀ شگردهای بیانی؛ همچون تشبیه، استعارۀ مصرحه، استعارۀ مکنیه، استعارۀ تمثیلی، کنایه، نماد، تمثیل و مجاز در ساخت مضامین و تصاویر شعری بهره برده است که تشبیه در بین این شگردها، بیشترین کاربرد را دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

488 - مقایسۀ دو اثر عاشقانۀ جلیس‌المشتاق و بساتین‌الانس
فاطمه رستمی علیرضا قوجه زاده اشرف چگینی

جلیس‌المشتاق منظومه‌ای عاشقانه است که در سال 870 توسط شاعری ناشناخته با نام یا تخلص «علی» در دورۀ حکمرانی امیر شیران‌شاه فرخ‌یسار (869- 907) سرود شده است. این اثر، برگردان منظوم بساتین‌الانس اخستان دهلوی (726 ق)، دبیر و ادیب دورۀ سلطان غیاث‌الدین تغلق و محمدشاه تغلق است أکثر

جلیس‌المشتاق منظومه‌ای عاشقانه است که در سال 870 توسط شاعری ناشناخته با نام یا تخلص «علی» در دورۀ حکمرانی امیر شیران‌شاه فرخ‌یسار (869- 907) سرود شده است. این اثر، برگردان منظوم بساتین‌الانس اخستان دهلوی (726 ق)، دبیر و ادیب دورۀ سلطان غیاث‌الدین تغلق و محمدشاه تغلق است. با توجه به دست‌نویس ریاحین القلوب، ترجمۀ منظوم گلستان از شاعری به نام امیر سید علی حسینی (زنده در تاریخ 860) و تقدیم آن به سلطان خلیل شروان شاه (820- 868) و از قرائن موجود در این اثر، چنین بر می‌آید که سرایندۀ جلیس‌المشتاق همین سید علی حسینی باشد. این منظومه حکایت عشق کشورگشا (پسر پادشاه بتیهان هند) با ملک‌آرا (دختر پادشاه چین) است که در خلال آن چندین حکایت دیگر نیز نقل‌ شده است. با توجه به پیشینۀ مشترک این دو اثر، افتراقات و اشتراکاتی در داستان‌پردازی، ترکیبات، شخصیت‌ها و صحنه‌پردازی‌های آن‌ها دیده می‌شود. سرایندۀ جلیس‌المشتاق در توصیفات خود از اصطلاحات موسیقی، نجومی و عناصر طبیعی بهره‌ جسته و با زبانی ساده برخلاف زبان پیچیده و مغلق بساتین‌الانس با پیروی از وزن و بحر شاهنامه به روایت این داستان پرداخته است. برگردان این دو متن ارزشمند ادبی‌ با آبشخور هندی به نظم و نثر، بیان‌گر نفوذ و تأثیر عمیق زبان، فرهنگ و ادب فارسی در شبه‌قارۀ سدۀ هشتم است. در این پژوهش با تحلیل و مقایسۀ این دو متن به بررسی افتراقات و اشتراکات آن پرداخته شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

489 - بررسی نقش موسیقایی قافیه در غزل «محمد علی بهمنی» با رویکردی ساختارگرایانه
ناصر نیکوبخت سارا شفیع‌زاده گروسی

توجه به موارد مختلف موسیقی شعر (وزن، قافیه و ردیف) در دریافت معانی و حس گوینده در بیان عواطف خود بسیار مؤثر است، به-ویژه وقتی شاعر این موضوع را با قافیه در شعر مطرح می‌کند؛ قافیه را می‌توان مهم‌ترین جلوه‌گاه موسیقی کناری و اوج هنرنمایی شاعر در آن دانست. محمدعلی بهمنی شا أکثر

توجه به موارد مختلف موسیقی شعر (وزن، قافیه و ردیف) در دریافت معانی و حس گوینده در بیان عواطف خود بسیار مؤثر است، به-ویژه وقتی شاعر این موضوع را با قافیه در شعر مطرح می‌کند؛ قافیه را می‌توان مهم‌ترین جلوه‌گاه موسیقی کناری و اوج هنرنمایی شاعر در آن دانست. محمدعلی بهمنی شاعری غزل‌سرا شناخته شده است و با توجه به ویژگی غزل هایش در جایگاه غزل نو، مبتکر قافیه هایی است که از واژه‌های متداول امروزی و در عین حال گوشنواز و در ارتباط با سایر تناسب‌ها و صنایع غزلش پدید آمده است. در این تحقیق، سعی شده است تا این نوآوری را در غزل با بررسی نقش قافیه و تناسب آوایی آن با حروف بیت، تأثیر حروف قافیه در القای عاطفه مورد نظر شاعر، موسیقی قافیه و تأثیر قافیه در تشخص لفظی و معنایی مفهوم مورد نظر شاعر، با رویکردی ساختارگرایانه نشان دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

490 - بررسی عناصر موسیقایی در شعر سیدعلی صالحی
لیلا هاشمیان اسماعیل قادری

یکی از عواملی که شعر را از دیگر گفته‌ها متمایز می‌سازد، موسیقی آن است. در طول تاریخ زندگی انسان، هر چیزی که صدای ریتمیک و موسیقایی داشته، توجه او را به خود جلب کرده است. شعر هم یکی از چیزهایی است که همیشه مورد توجه انسان بوده است، دلیل آن هم موسیقایی بودن شعر است. این و أکثر

یکی از عواملی که شعر را از دیگر گفته‌ها متمایز می‌سازد، موسیقی آن است. در طول تاریخ زندگی انسان، هر چیزی که صدای ریتمیک و موسیقایی داشته، توجه او را به خود جلب کرده است. شعر هم یکی از چیزهایی است که همیشه مورد توجه انسان بوده است، دلیل آن هم موسیقایی بودن شعر است. این ویژگی شعر است که باعث تأثیرگذاری و ماندگاری آن در ذهن و خیال خواننده می‌شود. به طوری که تمامی کتب آسمانی ادیان مختلف هم به صورت نوشته‌هایی موزون و آهنگین بوده‌اند تا در پیروان این ادیان بیشترین تأثیر را داشته باشند. اما آن عناصری که برجنبة موسیقایی شعرهای مختلف می‌افزاید، متنوع و گوناگون هستند. موسیقی شعر کلاسیک فارسی ناشی ازعوامل مختلفی همچون: وزن، قافیه، ردیف و ... می‌باشد. شعر کلاسیک را چون بیشتر به صورت آواز می‌خوانده‌اند، موسیقایی‌تر به نظر می‌رسد، در واقع شاعر مجبور بود که به هر نحو ممکن بر موسیقایی بودن آن بیفزاید تا قابل خوانده شدن به صورت آواز در دربارها یا در جمع مردم باشد. اما عوامل ایجاد کنندة موسیقی در شعر نو به دلیل تحولاتی که در ساختار و محتوای شعر به وجود آمد، با عوامل موسیقی ساز در شعر کلاسیک، تفاوت‌هایی دارد، که در این مجال قصد بررسی این عوامل را داریم. سیدعلی صالحی، یکی از شاعران نو پرداز معاصراست که شعرش را می‌توان جزو شعر گفتار به حساب آورد. شعر او از لحاظ موسیقایی در نوع خود منحصر به فرد است. در این مقاله سعی بر آن است تا عواملی را که باعث ایجاد موسیقی در شعر صالحی می‌شود، مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

491 - بررسی تغییر فرم سازند گچساران در محدوده سد گتوند علیا با استفاده از داده های سنجش از دور راداری
اکبر هاشمی فرد پرویز کردوانی فریده اسدیان

سدهایبزرگمعمولاًبهصورتچندمنظورهوبااهدافیچونذخیرهآببرایفصولکمآبی، کنترلسیلاب، تولیدانرژیواستفادۀتفریحیساختهمیشوند.با استفاده از تکنیک اینترفرومتری، امکان نمایش تغییر شکلهای آهسته پوسته زمین در طول نشست و نیز تحت شرایط خاص وجود دارد.سد گتوند علیا بر روی قسمتی از سازند گچس أکثر

سدهایبزرگمعمولاًبهصورتچندمنظورهوبااهدافیچونذخیرهآببرایفصولکمآبی، کنترلسیلاب، تولیدانرژیواستفادۀتفریحیساختهمیشوند.با استفاده از تکنیک اینترفرومتری، امکان نمایش تغییر شکلهای آهسته پوسته زمین در طول نشست و نیز تحت شرایط خاص وجود دارد.سد گتوند علیا بر روی قسمتی از سازند گچساران قرار گرفته است، در این تحقیق قسمتی از این سازند، در محدوده مخزن سد گتوند علیا که دراثرانحلالدچارفرونشستولغزششده است، با استفاده از تکنیک تداخل سنجی تفاضلی راداری مورد بررسی و پردازش قرار گرفته است. جهت انجام این تحقیق، یک جفت تصویر ماهواره یCosmo Sky – Med باند X به فاصله زمانی دو سال تهیه و پردازش گردید. نتایج تداخل نگار بدست آمده در این تحقیق حداکثر نرخ فرونشست را در سازند گچساران و در محدوده معدن نمک عنبل، به میزان 53 سانتیمتر نشان می دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

492 - ارزیابی مدل های غیرخطی قطر - ارتفاع گونه توسکا در جنگل های هیرکانی (مطالعه موردی: جنگل رضاییان)
انوشیروان عالمی جعفر اولادی اصغر فلاح یاسر مقصودی

ارزیابی وضعیت توده جنگلی در طول زمان به دقت و نوع مدل‌های قطر- ارتفاع وابسته است. در این پژوهش مدل‌های مختلف قطر- ارتفاع برای برآورد دقیق ارتفاع درخت توسکا در توده‌های ناهمسال آمیخته نامنظم در بخشی از سری چهار جنگل رضاییان علی‌آباد ارزیابی شد. 200 قطعه نمونه دایره‌ای شک أکثر

ارزیابی وضعیت توده جنگلی در طول زمان به دقت و نوع مدل‌های قطر- ارتفاع وابسته است. در این پژوهش مدل‌های مختلف قطر- ارتفاع برای برآورد دقیق ارتفاع درخت توسکا در توده‌های ناهمسال آمیخته نامنظم در بخشی از سری چهار جنگل رضاییان علی‌آباد ارزیابی شد. 200 قطعه نمونه دایره‌ای شکل به‌مساحت 1000 مترمربع و به‌روش تصادفی- منظم به ابعاد شبکه 200 ×150 متر و با شدت 33/3 درصد در جنگل مورد مطالعه پیاده شد. در تمام قطعات نمونه، مشخصه‌های گونه، قطر برابر سینه تمام درختان با قطر بیشتر از 5/7 سانتیمتر و ارتفاع درختان اندازه‌گیری و ثبت شد. با استفاده از 43 مدل رگرسیونی، ارتباط بین ارتفاع به‌عنوان متغیر وابسته و قطر به‌عنوان متغیر مستقل بررسی و تجزیه و تحلیل شد. نتایج به‌دست آمده نشان داد که نتایج معیارهای ارزیابی مدل، تفاوت زیادی با یکدیگر نداشتند و ازنظر آماری تفاوت معنیداری بین مقادیر برآوردشده با استفاده از مدل‌های مختلف و مقادیر واقعی در سطح اطمینان 99 درصد وجود نداشت. همچنین پنج مدل رگرسیونی غیرخطی هندسی، هندسی 2، هایپربولیک 3، مورگان- مرسر- فلودین و لگاریتمی با ضریب تبیین 88/0 و درصد مجذور میانگین مربعات خطای به‌ترتیب 81/7، 86/7، 88/7، 90/7و 92/7 درصد، نتایج مشابه و نزدیک به‌هم داشتند و توانایی خوبی برای برآورد ارتفاع درختان جنگلی با دقت مناسب داشتند. این مدل‌ها می‌توانند در برآورد ارتفاع درختان جنگلی در صورت تأیید و تکرار این نتایج در مناطق جنگلی شمال ایران استفاده شوند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

493 - تعیین مهم‌ترین صفات مؤثر بر نشت الکترولیتی گلابی وحشی (Pyrus biossieriana Buhse) تحت شرایط تنش خشکی با استفاده از روش‌های آماری چند متغیره
سید مرتضی زاهدی مهدیه کریمی فرزاد کیان ارثی

گلابی وحشی یک پایه مهم برای ارقام مختلف گلابی محسوب می‌شود و با توجه به اینکه تا حدودی بردبار به خشکی بوده، کاربرد تیمارهای مختلف برای افزایش تحمل آن در مقابله با تنش خشکی امری ضروری است. نشت الکترولیت‌ها عامل مهم و مؤثر در پاسخ به تنش خشکی و صفات مربوط به آن می‌باشد. ب أکثر

گلابی وحشی یک پایه مهم برای ارقام مختلف گلابی محسوب می‌شود و با توجه به اینکه تا حدودی بردبار به خشکی بوده، کاربرد تیمارهای مختلف برای افزایش تحمل آن در مقابله با تنش خشکی امری ضروری است. نشت الکترولیت‌ها عامل مهم و مؤثر در پاسخ به تنش خشکی و صفات مربوط به آن می‌باشد. برای این منظور آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار جهت شناسایی صفات مؤثر بر نشت الکترولیتی طراحی گردید. این صفات در 12 تیمار شامل سطوح مختلف تنش خشکی و غلظت‌های مختلف براسینواستروئید روی گلابی وحشی در بهار و تابستان سال 1395 در شرایط گلخانه انجام شد. نتایج همبستگی سایر صفات با نشت الکترولیت نشان داد که این صفت با صفات میزان پرولین (**83/0r= )، مالون دآلدئید (**98/0r= ) و پراکسید هیدروژن (**87/0r= ) همبستگی مثبت و کاملاً معنی‌دار و با صفات وزن خشک ریشه، برگ و ساقه، رشد طولی، کلروفیل a، b و کاروتنوئید همبستگی منفی و کاملاً معنی‌دار داشت. نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که چهار صفت کلروفیل a، وزن خشک برگ، رشد طولی و پراکسید هیدروژن در مجموع 99% از تغییرات را توجیه نمودند. بر اساس نتایج تجزیه علیت، میزان پراکسید هیدروژن بیشترین تأثیر مستقیم مثبت (083/0) و صفات رشد طولی و کلروفیل a بیشترین تأثیر مستقیم و منفی را بر نشت الکترولیت‌ها داشتند. صفت میزان پراکسید هیدروژن بیشترین اثر غیرمستقیم و مثبت را از طریق کاهش میزان کلروفیل a بر نشت الکترولیت‌ها داشت. صفت رشد طولی بیشترین اثر غیرمستقیم و منفی را از طریق کلروفیل a بر نشت الکترولیت‌ها داشت. با استفاده از نتایج این پژوهش می‌توان علاوه بر اندازه‌گیری نشت الکترولیت‌ها به صورت مستقیم، تیمارهای افزایش تحمل به تنش خشکی در گلابی وحشی را با اندازه‌گیری میزان پراکسید هیدروژن، رشد طولی و کلروفیل a توصیه نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

494 - معرفی لیست فلورستیک منطقه سر علی آباد گرگان - ایران
سید علی حسینی

سرعلی آباد گرگان با وسعت 2500 هکتار در 45 کیلومتری جنوب شهرستان گرگان واقع شده است. حداقل ارتفاع این منطقه 1800 متر و حداکثر آن 3200 متر از سطح دریا می‌باشد. میزان متوسط بارندگی سالیانه منطقه 384 میلیمتر است که بیشتر به صورت برف می‌باشد. بررسی به عمل آمده (1389-1385) نش أکثر

سرعلی آباد گرگان با وسعت 2500 هکتار در 45 کیلومتری جنوب شهرستان گرگان واقع شده است. حداقل ارتفاع این منطقه 1800 متر و حداکثر آن 3200 متر از سطح دریا می‌باشد. میزان متوسط بارندگی سالیانه منطقه 384 میلیمتر است که بیشتر به صورت برف می‌باشد. بررسی به عمل آمده (1389-1385) نشان داد که در منطقه مورد مطالعه 255 گونه گیاهی متعلق به 177 جنس و 54 خانواده گیاهی وجود دارد. بیشترین تعداد گونه به ترتیب مربوط به خانواده‌های Asteraceae با 33 گونه (9/12 درصد)،Lamiaceae با 28 گونه(11 درصد)، Poaceae با 27 گونه (6/10 درصد)، Fabaceae با 20 گونه (8/7 درصد)، Caryphyllaceae با 18 گونه (1/7 درصد)، Brassicaceae با 17گونه (7/6 درصد) و Liliaceaee با 10 گونه (1/3 درصد) است. از نظر شکل زیستی، 5/52 درصد گونه ها همی کریپتوفیت، 6/17 درصد تروفیت، 2/12 درصدکامفیت، 2/10 کریپتوفیت، 7/6 درصد فانروفیت و 8/0 درصد اپی فیت هستند. از نظر عنصر رویشی منطقه 7/44 درصد عنصر ایران و تورانی، 4/18 درصد عنصر اروپا - سیبری، 9 درصد عنصر اروپا- سیبری، مدیترانه ای و ایران- تورانی، 8/7 درصد عنصرچند منطقه ای، 1/5 درصد عناصر اروپا – سیبری و ایران - تورانی، 7/4 درصد عنصر ایران - تورانی و مدیترانه ای،3/4 درصد عنصرجهانی، 5/3 درصد عنصر اروپا- سیبری و مدیترانه ای، 2/1 درصد عنصر ایران – تورانی و صحرا - سندی، 8/0 درصد عنصر ایران – تورانی، مدیترانه ای و صحرا - سندی و 4/0 درصد عناصر اروپا سیبری، صحرا - سندی و ایران – تورانی می‌باشد. از 255 گونه از فلور منطقه 85 گونه (3/33 %) گیاه دارویی و 14 گونه (5/5%) بومزاد ایران می‌باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

495 - بررسی نقش گونه‌های پرستار (حامی) بر حفظ گونه‌های خوشخوراک مرتعی در عرصه‌ها تحت سه مدیریت چرایی (چرای شدید، مناسب و قرق) در مراتع ییلاقی سرعلی‌آباد گرگان
ناصر مهاجر محمد حسن جوری محمد مهدوی نوید مهاجر

روابط متقابل بین دو گیاه، استقرار و بقای آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بنابراین آگاهی از چگونگی وقوع این روابط می‌تواند برای حفظ و نگهداری گونه‌های مرتعی و نیز اصلاح و مدیریت مراتع کشور قابل استفاده باشد. از آنجایی که تسهیل به‌عنوان یک عامل تأثیرگذار بر جوامع گیاهی محس أکثر

روابط متقابل بین دو گیاه، استقرار و بقای آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بنابراین آگاهی از چگونگی وقوع این روابط می‌تواند برای حفظ و نگهداری گونه‌های مرتعی و نیز اصلاح و مدیریت مراتع کشور قابل استفاده باشد. از آنجایی که تسهیل به‌عنوان یک عامل تأثیرگذار بر جوامع گیاهی محسوب می‌شود، می‌توان از این پدیده برای احیای اراضی تخریب شده استفاده کرد. از این رو نقش گونه‌های پرستار (حامی) بر حفظ گونه‌های خوشخوراک مرتعی در عرصه‌های چرایی (شدید، رایج و قرق) در مراتع ییلاقی سرعلی‌آباد گرگان مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام این تحقیق ابتدا با عملیات میدانی پلات‌های یک مترمربعی به صورت سیستماتیک در 4 جهت اصلی در نواحی نزدیک استقرار دام‌ها جهت دانگ شماری به‌منظور تعیین نواحی با زون‌های چرایی، مستقر گردیدند. سپس در هر سه منظقه موردنظر 40 پلات یک مترمربعی به‌صورت سیستماتیک تصادفی مستقر گردید و تعداد پایه گونه‌ها در هر یک از پلاتها ثبت شد. در هر یک از عرصه‌های چرایی گونه‌های پرستار و ذینفع تعیین شدند و شدت وابستگی گونه‌ها به یکدیگر محاسبه شد. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد گونه Festuca ovina در هر سه منطقه چرایی مورد مطالعه همبستگی مثبت و معنی‌داری با گونه گون داشته است و این میزان در منطقه چرای شدید بیش از دو منطقه چرای متوسط و قرق بوده است. بنابراین با توجه به اینکه اکثر مراتع کشور در حد متوسط تا فقیر به سر می‌برند، تعیین گونه‌های حامی و حمایت شونده می‌تواند در تدوین برنامه‌های احیایی به مدیریت اکولوژیک مراتع کمک نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

496 - تجزیه ضرایب همبستگی عملکرد دانه با برخی از صفات مورفولوژیک در گلرنگ‌های بهاره
محمدرضا داداشی علیرضا احمدزاده ابوالقاسم محمدی بندارخیلی بهرام علیزاده

به منظور بررسی همبستگی عملکرد دانه با اجزاء آن و برخی از صفات مورفولوژیک در گلرنگ‌های بهاره، 30 ژنوتیپ مختلف گلرنگ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر مورد آزمایش قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. صفات مورد اندازه‌گی أکثر

به منظور بررسی همبستگی عملکرد دانه با اجزاء آن و برخی از صفات مورفولوژیک در گلرنگ‌های بهاره، 30 ژنوتیپ مختلف گلرنگ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر مورد آزمایش قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. صفات مورد اندازه‌گیری شامل ارتفاع بوته، تعداد دانه در طبق اصلی، وزن طبق اصلی، تعداد طبق یک بوته، وزن تک بوته، زمان گل‌دهی، زمان رسیدگی، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، وزن هکتولیتر، وزن 100 دانه، درصد روغن دانه و عملکرد روغن بود. نتایج بدست آمده نشان داد که اختلاف معنی‌داری بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه در اکثر صفات وجود داشت. عملکرد دانه با صفات ارتفاع بوته، تعداد دانه در طبق، وزن هکتولیتر، عملکرد بیولوژیک و عملکرد روغن رابطه مثبت و معنی‌داری داشت. استفاده از سه روش رگرسیون گام به گام، صعودی و نزولی نشان داد، در هر سه روش بیشترین تغییرات عملکرد دانه توسط صفات ارتفاع بوته، تعداد دانه در طبق اصلی، وزن هکتولیتر و وزن100 دانه ایجاد شده است. تجزیه ضرایب همبستگی عملکرد دانه با صفاتی که بیشترین تغییرات عملکرد دانه را ایجاد کردند به همراه چهار صفت زمان رسیدگی، تعداد طبق در بوته، وزن طبق اصلی و درصد روغن نشان داد، صفات ارتفاع بوته، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق اصلی، وزن هکتولیتر و وزن 100 دانه دارای اثرات مستقیم مثبت و صفات زمان رسیدگی و درصد روغن اثرات مستقیم منفی، روی عملکرد دانه داشته‌اند. بزرگترین اثر مربوط به وزن 100 دانه (352/0) و کوچکترین آن مربوط به تعداد طبق در بوته (138/0) بود. بررسی رگرسیون صفت وزن 100 دانه با برخی از صفات دیگر نشان داد که دو صفت وزن طبق اصلی و تعداد دانه در طبق اصلی، اصلی‌ترین صفات موثر بر صفت وزن 100 دانه بودند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

497 - بررسی شاخص‌های مورفولوژیک موثر بر عملکرد و اجزای عملکرد در ژنوتیپ‌های مختلف پنبه
محمدرضا داداشی برزو کازرانی

این تحقیق به منظور بررسی ارتباط عملکرد با 10 صفت اندازه‌گیری شده در 8 ژنوتیپ پنبه انجام شده است. آزمایش در سال زراعی 1383 در ایستگاه تحقیقات پنبه هاشم‌آباد گرگان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی (RCBD) با 4 تکرار پیاده گردید برای بررسی ارتباط صفات با عملکرد هر 10 صفت با أکثر

این تحقیق به منظور بررسی ارتباط عملکرد با 10 صفت اندازه‌گیری شده در 8 ژنوتیپ پنبه انجام شده است. آزمایش در سال زراعی 1383 در ایستگاه تحقیقات پنبه هاشم‌آباد گرگان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی (RCBD) با 4 تکرار پیاده گردید برای بررسی ارتباط صفات با عملکرد هر 10 صفت با عملکرد از نظر همبستگی مورد محاسبه قرار گرفت. تجزیه رگرسیون گام به گام وتجزیه علیت نشان داد که صفات وزن وش در چین اول، تعداد شاخه رویا، وزن وش در چین دوم بیشترین تغییرات عملکرد را توجیه می کنند (963/0=R2). بیشترین اثر مستقیم بر صفت عملکرد تک بوته مربوط به صفت وزن وش در چین اول بود (087/1). از آنجائیکه وزن وش در چین اول و دوم بزرگترین اثرات مستقیم را دارا می باشند می توان از این صفات به عنوان معیار انتخاب استفاده نمود. تجزیه علیت برای صفات مرتبط با عملکرد انجام شد و نشان داد که صفت وزن وش در چین اول بیشترین تأثیر را در افزایش عملکرد داشته و انتخاب مستقیم بر مبنای این صفت می تواند مفید واقع شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

498 - امام هادی (علیه السّلام) در منابع معتبر تاریخی اهل سنّت از امامت تا شهادت
حجت عبادعسکری اردشیر اسدبیگی محمدحسین رجبی دوانی

گزارشات تاریخی و روایی از جمله منابع مهم برای فهم و درک سیره ی ائمه ی اطهار (علیم السّلام) به شمار میرود. برخی از امامان شیعه به دلائلی بیشتر در منابع و برخی کمتر مطرح شده اند. گزارشات منابع در دو دسته ی شیعه و سنّی قابل بررسی است. در این تقسیم بندی تواریخ عمومی با گرای أکثر

گزارشات تاریخی و روایی از جمله منابع مهم برای فهم و درک سیره ی ائمه ی اطهار (علیم السّلام) به شمار میرود. برخی از امامان شیعه به دلائلی بیشتر در منابع و برخی کمتر مطرح شده اند. گزارشات منابع در دو دسته ی شیعه و سنّی قابل بررسی است. در این تقسیم بندی تواریخ عمومی با گرایشات سنّی مشهود می باشد. منابع دیگری در این راستا وجود دارد که به مدد پژوهشگر می آید؛ مانند نگارش های وَفَیات، اَعلام، رجال و فرهنگ نامه ها. تحقیق حاضر به شیوه ی توصیفی-تحلیلی به بررسی این نکته می پردازد که سیره ی امام نهمِ شیعه در دوران امامت ایشان تا چه اندازه در منابع اهل سنت گزارش شده است؟ در این پژوهش نشان داده می شود که تعدادی از منابع، حقیقت پوشی نکرده اند و برخی دیگر اشاره ی چندانی نداشته اند. شرح سیره ی امام هادی علیه السّلام در گزارشات تاریخی در سایه ی گزارشات زندگانی خلفا و حاکمان وقت عباسی و حوادث تاریخ اسلام قرارگرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

499 - جایگاه مسجد جامع کوفه در تمدن اسلامی
عیاسعلی فراهتی محبوبه ساتر

مساجد جامع برخی شهرها، از زمان صدر اسلام و پس از آن، نه تنها در بعد عبادی بلکه در تمامی ابعاد آموزشی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی واقتصادی، بسیار فعال بوده‌اند. تمامی این ابعاد و کارکردها زمینه‌ای شد تا تمدن اسلامی از درون مساجد مسلمین آغاز گشته و مساجد، خصوصاً مساجد جامع، ن أکثر

مساجد جامع برخی شهرها، از زمان صدر اسلام و پس از آن، نه تنها در بعد عبادی بلکه در تمامی ابعاد آموزشی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی واقتصادی، بسیار فعال بوده‌اند. تمامی این ابعاد و کارکردها زمینه‌ای شد تا تمدن اسلامی از درون مساجد مسلمین آغاز گشته و مساجد، خصوصاً مساجد جامع، نخستین پایگاه برای رشد و بالندگی این تمدن فراگیر محسوب شوند. مهم‌ترین کارکرد مسجد، به عنوان مهم‌ترین رکن زایش و اعتلای یک تمدن اصیل، کارکرد علمی و آموزشی آن است و در این مقاله بدان بیش‌تر از سایر کارکردها پرداخته می‌شود. مسجد، ابتدایی ترین و مهم‌ترین مرکز اشاعه‌ی علوم مختلف بوده و نقش مهمی در شکل گیری تمدن اسلامی داشته‌اند. در این میان، مسجد جامع کوفه نیز، به دلیل جامعیت علمی و درک حضور اساتیدی همچون امیرالمؤمنین امام علی، امام باقر و امام صادق و به تبع آنان صحابی و شاگردان این ائمه‌ی همام، مرکز نشر علوم و تعلیم و تعلم بوده و نقشی بی‌بدیل در رونق علوم و شکوفایی تمدن اسلامی داشته است و در تأثیرگذاری و اهمیت آن، همین بس که شهر کوفه را، بعد از مکه و مدینه، به عنوان سومین مرکز علمی-اسلامی مطرح نموده است.پژوهش حاضر بر آن است که جایگاه مسجد جامع کوفه و نقش کلیدی آن را در تمدن اسلامی بر اساس شواهد تاریخی و مطالعات کتابخانه‌ای اثبات نماید. بدین منظور ابتدا به تبیین مفاهیم مسجد و تمدن و به دنبال آن تمدن اسلامی پرداخته و جایگاه علم و دانش را در اسلام مطرح کرده تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

500 - آسیب شناسی آرا ونظرات خاورشناسان درباره دیدگاه های سیاسی واجتماعی حضرت علی (علیه السلام)
سیدمحسن شیخ الاسلامی امیر تیمور رفیعی سید حسن قریشی کرین

دیدگاه سیاسی واجتماعی مستشرقان نسبت به امام علی(علیه السلام) دارای نوسانات و چالش های فراوانی است. مشتشرقان آلمان و انگلیس به عنوان سردمداران اسلام شناسی به طور عام تلاش کرده اند شخصیت، وموقعیت امام علی (علیه السلام)را مادی گرایانه و فارغ از مذهب، مورد تحلیل و بررسی قرا أکثر

دیدگاه سیاسی واجتماعی مستشرقان نسبت به امام علی(علیه السلام) دارای نوسانات و چالش های فراوانی است. مشتشرقان آلمان و انگلیس به عنوان سردمداران اسلام شناسی به طور عام تلاش کرده اند شخصیت، وموقعیت امام علی (علیه السلام)را مادی گرایانه و فارغ از مذهب، مورد تحلیل و بررسی قرار دهند. با توجه به اینکه جهان اسلام و منابع موجود از ابتدا در سیطره جماعت اهل سنت بوده، و منابع شیعه تحریف یا کمتر بدان اعتماد شده، عمدتا شاهد نتایج مغرضانه و کمتر منصفانه بوده ایم. از یک سو مستشرقان به امام علی (ع) به عنوان یک اپوزیسیون حکومت مرکزی و دارای اندیشه ضد سکولار نظر دارند، و اندیشه های اعتقادی و دینی او را خلط در آراء سیاسی و اقتصادی می کنند؛ از طرفی تعداد اندکی از مستشرقین موفق شده‌اند که تحت تاثیر عواطف شخصی، ملی و مذهبی واقع نشوند و این نهضت را صرفا از نظر علمی مورد مطالعه و بررسی قرار دهند. هدف این پژوهش بررسی تطبیقی مواضع سیاسی مستشرقین درباره موقعیت اجتماعی وسیاسی حضرت علی (علیه السلام) و مطالعه بنیاد فکری و رویکرد عملی آن ها می باشد. در این تحقیق با رویکردی تحلیلی و تبیینی درصدد پاسخ به این سئوالات هستیم که: برداشت سیاسی مستشرقان از سیاست امام علی (علیه السلام)چگونه بود؟ مبانی فکری جایگاه اجتماعی امام علی(علیه السلام) از بُعد سیاسی چگونه بوده است؟ فرض غالب بر این است که مستشرقین با توجه به وجود پژوهشگران برجسته و پژوهشکده های فراوان اسلامی- شیعی، سعی کرده اند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

501 - نقد و بررسی احوال و مناسبات دو شیخ صفوی (خواجه علی و شیخ ابراهیم)
علی سالاری شادی

در احوال خاندان صفوی از مرگ صدرالدین تا ظهور جنید از دو شیخ صفوی بنام خواجه علی وشیخ ابراهیم یاد شده است. منابع صفوی وغیر صفوی از جمله منابع تیموری مطلب در خوری در احوال آن دو ندارند.اما محققان معاصر به دلایلی تلاش ورزیده اند که برای آنها اقدامات وفعالیت هایی تعریف نمای أکثر

در احوال خاندان صفوی از مرگ صدرالدین تا ظهور جنید از دو شیخ صفوی بنام خواجه علی وشیخ ابراهیم یاد شده است. منابع صفوی وغیر صفوی از جمله منابع تیموری مطلب در خوری در احوال آن دو ندارند.اما محققان معاصر به دلایلی تلاش ورزیده اند که برای آنها اقدامات وفعالیت هایی تعریف نمایند. حال این نوشته در صدد است تا چرایی این موضوع وهمچنین نوع و ماهیت اقدامات وفعالیت های این شیوخ رابه بحث گذارد که آیا علی رغم ادعاهای محققان معاصر،آنها صاحب داعیه ویارهبری وسرپرستی نهضت وطریقتی را برعهده داشته اند؟ آیا شواهد وقراینی دال بر ادعا ها وجود دارد؟ و همچنین عمده فعالیت واقدامات آنها حول چه محوری بوده است؟ با این وصف، در راستای پاسخ به این سوالات، نوشته پیش رو به ناچار دو رویکرد نقد گونه خواهد داشت.اول بازیابی وبازسازی جایگاه وموقعیت واقعی این دو عضو خاندان صفوی ؛ دوم اینکه این جانمایی وبازسازی ،ناخود آگاه با پاره ای از مطالب محققان معاصر که برای آنها وظایف وتعاریف خاصی را مطرح کرده اند، متفاوت وحتی در مواردی متضاد خواهد بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

502 - بررسی شخصیت و عملکرد قیس بن سعد بن عباده انصاری
رامین علیزاده مهدی گلجان مهدی انصاری

قیس بن سعد بن عباده انصاری یکی از اصحاب پیامبر )ص( و از یاران امام علی )ع( و امام حسن است. تاریخی برای تولد وی ذکر نشده؛ اما با توجه به قرائن و پژوهشهای موجود، هنگام ورود پیامبر )ص( به مدینه در سن نوجوانی بوده است. این شخصیت در دوران پیامبر دارای افتخاراتی از جمله: خادم أکثر

قیس بن سعد بن عباده انصاری یکی از اصحاب پیامبر )ص( و از یاران امام علی )ع( و امام حسن است. تاریخی برای تولد وی ذکر نشده؛ اما با توجه به قرائن و پژوهشهای موجود، هنگام ورود پیامبر )ص( به مدینه در سن نوجوانی بوده است. این شخصیت در دوران پیامبر دارای افتخاراتی از جمله: خادم پیامبر ،رئیس انتظامات و حامل پرچم انصار در بعضی از غزوهها بوده که این مناصب نشان از نزدیکی و همراهی او با پیامبر دارد. در زمان خلافت امام علی )ع، از اولین کسانی است که با ایشان بیعت کرد و در جنگ های جمل ، صفین و نهروان از یاران امام بود.وی مناصب مختلفی در دوره امام علی (,ع) داشت وی از اولین کسانی بود که با امام حسن )ع( بیعت کرد و در نهایت بعد از صلح امام حسن )ع( در مدینه اقامت گزید و در آخر حکومت معاویه درگذشت. پژوهش پیش رو به شیوه توصیفی – تحلیلی و تاریخی و با استناد به منابع کتابخانهای، نقش و تاثیرگذاری قیسبن عباده بر حوادث تاریخی دوران پیامبر و دوران اما علی )ع( و پس از ایشان را مورد مطالعه قرار داده است. بررسیهای صورت گرفته نشان می دهد که قیس و خاندان وی از ارکان اصلی اسلام در زمان پیامبر اکرم )ص( بوده و حتی بعد از وفات ایشان و در زمان امام علی )ع( نیز رشادتها و تلاشهای بیشائبهای در راه تقویت و تحکیم اسلام از خود نشان داده و تا آخر بر عهد و پیمان خود باقی ماند . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

503 - راهبرد امام علی (ع) در برابر جریان‌ فکری شیفتگان شیخین در دوره خلافت
سید محسن شریفی شکرالله خاکرند

جریان‌ فکری شیفتگان شیخین که از آنان به عنوان طرفدار مکتب خلفای نخستین نیز یاد می‌شود، یکی از مهمترین‌ جریان‌های فکری دوره حکومت امام علی (ع) محسوب می‌شود که برآیندی از اندیشه و رفتار خلفای نخستین در طول 25 سال خلافت می‌باشد. پرسش اساسی این پژوهش این است که راهبرد امام أکثر

جریان‌ فکری شیفتگان شیخین که از آنان به عنوان طرفدار مکتب خلفای نخستین نیز یاد می‌شود، یکی از مهمترین‌ جریان‌های فکری دوره حکومت امام علی (ع) محسوب می‌شود که برآیندی از اندیشه و رفتار خلفای نخستین در طول 25 سال خلافت می‌باشد. پرسش اساسی این پژوهش این است که راهبرد امام در برابر این جریان فکری چه بود که لازمه آن شناخت ماهیت و ویژگی اندیشه‌ای این جریان و نمودهای عینی آن در جامعه است. ارائه اسلوب و مبنایی منطقی از نحوه برخورد امام با این جریان فکری با تاکید بر شرایط تاریخی و اجتماعی جامعه از اهداف این تحقیق است که بیانگر اشراف کامل آن حضرت بر جامعه زمان خود می‌باشد. برای پاسخ به این پرسش از روش توصیفی تاریخی همراه با تحلیل محتوایی متون استفاده می‌شود، چون از گونه تحقیقات تاریخی است که بر اساس سیره و تاریخ انجام می‌شود و به مسائل جریانشناسی و شناخت جامعه نیز نظر دارد. فرضیه این تحقیق بر این مطلب استوار است که امام در ابتدای حکومت به خاطر تاثیرگذاری اندیشه شیخین در جامعه اسلامی نمی‌توانسته به صراحت از مکتب شیخین انتقاد نماید. با این همه یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد، امام در نیمه دوم حکومتش توانسته نقدهای جدی خود را نسبت به اندیشه و رفتار شیخین ابراز نماید وبه خاطر شرایط خاص و البته اثبات جایگاه خود نزد مسلمانان نه تنها واکنش تندی در برابر نظر آن حضرت صورت نگرفته است، بلکه به نظر می‌رسد، جامعه اسلامی وحتی گروه طرفدار مکتب خلفا این انتقادات را به صورت ضمنی پذیرفته باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

504 - دیدگاه عبدالله ابن زبیر نسبت به حکومت حضرت علی (ع)
حیدر عباسی فر غفار پوربختیار منصور امانی

علی ابن ابیطالب، بعد از قیام مسلمانان علیه خلیفۀ سوم عثمان، با انتخاب مردم جامعه اسلامی بعنوان خلیفه چهارم تعیین گردید. هنگام این انتخاب، جبهۀ مخالفین بلافاصله در مقابل آن قرار گرفت، اتحاد گروه اشراف قریش در رأس این مخالفین قرار داشت. در این جبهه نقش عبدالله بن زبیر در أکثر

علی ابن ابیطالب، بعد از قیام مسلمانان علیه خلیفۀ سوم عثمان، با انتخاب مردم جامعه اسلامی بعنوان خلیفه چهارم تعیین گردید. هنگام این انتخاب، جبهۀ مخالفین بلافاصله در مقابل آن قرار گرفت، اتحاد گروه اشراف قریش در رأس این مخالفین قرار داشت. در این جبهه نقش عبدالله بن زبیر در کنار پدر و شریک پدرش طلحه و خاله او عایشه بسیار مشهود و عیان است. اهمیت تحقیق بررسی مخالفت ابن زبیر و دلایل آن و سرانجام این مخالفت، هدف تحقیق پی بردن به این مخالفت با طرح این سؤال: نقش عبدالله ابن زبیر در مقابله با خلافت امام علی(ع) چگونه بود؟ فرضیه مطروحه: عبدالله ابن زبیر بر اساس لجاجت، حسادت، عناد و جاه طلبی و قدرت طلبی و مخالفت با برنامه سیاسی و اقتصادی امام علی(ع) به مقابله برخاست، اما در این امر شکست خورد. دستاورد مقاله: عبدالله ابن زبیر به عنوان یک فرد جاه طلب که در طلب قدرت و رسیدن به رأس هرم خلافت بود، تمام اهتمام خود را بر آن قرار داد تا با ایجاد یک جبهه متحد خلیفه علی ابن ابیطالب را از قدرت براندازد، جنگی را علیه امام ترتیب داد. وی در این جنگ شکست خورده و در اهدف خود ناکام ماند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

505 - تحلیلی بر سیره امیرمؤمنان علی(علیه‌السّلام) در مواجهه با تعصّبات نابجا
سید علی غضنفری حسین عبدالمحمدی

یکی از ناهنجاری‌های فرهنگی و اجتماعی شایع قبل از اسلام در جامعه حجاز که مشکلات بزرگی پدید آورده بود؛ عصبیت و حمیت نابجا نسبت به قوم، نژاد، زبان و عقیده بود که پیامبر اکرم (صلّی-الله‌علیه‌وآله) در محو این ناهنجاری کوشید و تحولات بزرگی در این جهت پدید آورد. با رحلت رسول‌خ أکثر

یکی از ناهنجاری‌های فرهنگی و اجتماعی شایع قبل از اسلام در جامعه حجاز که مشکلات بزرگی پدید آورده بود؛ عصبیت و حمیت نابجا نسبت به قوم، نژاد، زبان و عقیده بود که پیامبر اکرم (صلّی-الله‌علیه‌وآله) در محو این ناهنجاری کوشید و تحولات بزرگی در این جهت پدید آورد. با رحلت رسول‌خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) و مهجوریت اهل‌بیت او، جامعه اسلامی در ابعاد گوناگون، با ارزش‌های دینی فاصله گرفت؛ از جمله، عصبیت‌های نابجا مجدداً در جامعه احیا شده و گسترش پیدا کرد، مخصوصاً در زمان خلیفه سوم این مشکل بیش از گذشته مطرح شد و امیرمؤمنان علی (علیه‌السّلام) زمانی به حکومت رسید که این معضل، شکل پیچیده‌ای یافته بود و چه‌بسا وجهه دینی پیدا کرده و مقابله با این مشکل فرهنگی و اجتماعی، نیازمند مبارزه‌ای هوشمندانه، عالمانه و دقیق بود؛ بر همین اساس، امام (علیه‌السّلام) با دو شیوه به اصلاح این معضل پرداخت؛ فرهنگ‌سازی و تبیین نظری و نیز الگوسازی و تبدیل نظریه‌ها به رویه‌ها. هدف این نوشتار بررسی و تبیین عملکرد امام (علیه‌السّلام) در این دو محور با استفاده از بیانات حضرت و نیز دیگر روایات و گزارشات تاریخی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

506 - نقش امیرعلیشیر نوایی در سیاست های اعمال شده سلطان حسین بایقرا
امیر نعمتی لیمائی عطاءالله حسنی

چکیده: امیرعلیشیر‌نوایی از جمله بازیگران پرکنش صحنه سیاست در واپسین دهه های حکومت تیموریان به شمارمی آید. از این روی، در این مقاله با بهره‌جستن از روش تحقیق تاریخی تلاش شده است درک گردد نقش او در سیاست های اعمال شده از سوی پادشاه وقت، سلطان‌حسین‌بایقرا، چه اندازه بو أکثر

چکیده: امیرعلیشیر‌نوایی از جمله بازیگران پرکنش صحنه سیاست در واپسین دهه های حکومت تیموریان به شمارمی آید. از این روی، در این مقاله با بهره‌جستن از روش تحقیق تاریخی تلاش شده است درک گردد نقش او در سیاست های اعمال شده از سوی پادشاه وقت، سلطان‌حسین‌بایقرا، چه اندازه بوده و چه تأثیری بر چند و چون کنش ها و واکنش های سیاسی رخ داده در آن عهد نهاده است. آنچه هویدا می نماید، بررسی مجموعه داده های تاریخی و آگاهی های موجود نشان داد که نوایی نه تنها در تصمیم گیری های سیاسی سلطان تأثیرگذار بود، بلکه در ترکیب و آرایش نیروهای سیاسی و فراز و فرود موقعیت آنان هم حضوری مؤثر داشت. افزون بر این، برای وی در فرونشاندن و یا برکشیدن آتش نبردهای داخلی این روزگار نیز سهم به سزایی درنظر باید گرفت. واژگان کلیدی: امیر علیشیر‌نوایی، سلطان‌حسین بایقرا، جنگ های داخلی، نیروهای سیاسی، سیاستهای حکومتی تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

507 - رفتار شناسی سیاسی محمدعلی شاه در «توپ فرستادن»1 به مجلس
دکتر محمد رضا جلالی

چکیده رفتار شناسی سیاسی و تاریخی پردازشی از رویکرد روان شناختی به‌موضوع‌های سیاسی و تاریخی است. در این معنا پایه‌های انگیزشی، شخصی، منشی، بازخوردی و ارزشی هر رفتار سیاسی، مدّنظر قرار می‌گیرند؛ و پویش تکوینی اعمال و رویدادها در بافت شخصیتی و موقعیتی، مورد تحلیل واقع می‌ أکثر

چکیده رفتار شناسی سیاسی و تاریخی پردازشی از رویکرد روان شناختی به‌موضوع‌های سیاسی و تاریخی است. در این معنا پایه‌های انگیزشی، شخصی، منشی، بازخوردی و ارزشی هر رفتار سیاسی، مدّنظر قرار می‌گیرند؛ و پویش تکوینی اعمال و رویدادها در بافت شخصیتی و موقعیتی، مورد تحلیل واقع می‌شوند و عملاً از یکجانبه‌گرایی و یک وجهی‌گرایی تحلیلی اجتناب می‌شود. محمدعلی شاه ساخت سرشتی خودکامانه‌ای در سلطه‌ی سیاسی بر مردمش داشت. پس زمینه‌های تربیتی و آموزشی‌اش نیز او را در این مسیر هدایت کرده بود. رشد سیاسی‌اش در بافت موقعیتی آن روز ایران و ساختار سیاسی نسبتاً وابسته‌ی حکومت نیز چنین استعدادی را در وی شکوفا و محقق ساخته بود. از این رو او مورد مناسبی در بطن اقبال انقلاب مشروطیت به ایران، نبود. میراث پدرش را بر باد داد و زمینه‌ی نامساعدی برای فرزندش، برجای گذاشت. تمکین به مشروطه در زمان ولایتعهدی بیشتر ایفای نقش ماهرانه و هوشمندانه‌ای بود که به کار زد و کارگر افتاد. اما در سلطنتش خود و مشروطه خواهان را وارد دور معیوبی کرد که جز بر غلبه‌ی استبداد خواهی و برچیدن بساط مشروطیت، معطوف نبود. روندی که او به اقتضای شخصیش پیمود، جز آنچه شد یعنی به توپ بستن مجلس و استقرار مجدد استبداد ـ استبداد صغیر ـ سرانجامی نداشت. در این سیر ناگزیری تکوینی اگر محافظه‌کاری و بلاتکلیفی مجلسیان نمی‌بود، مهار و کنترل او زودتر صورت می‌گرفت اما خود شاه دگرگونه نمی‌شد. محمدعلی شاه سلطان حکومت مشروطه نبود؛ استعدادی که به واسطه‌ی خوی نرم و منعطف پدر و پسرش داشتند. در این نوشتار سیر وقایعی که زمینه‌ی متعیّن بمباران مجلس را فراهم ساخت، بر مبنای دیدگاهی که مذکور افتاد، کاویده شده است. واژگان کلیدی محمدعلی شاه ـ خودکامه‌گی ـ استبدادخواهی ـ مشروطّیت ـ بمباران مجلس ـ انجمن‌ها. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

508 - وضعیت اجتماعی کوفه در آستانه قیام امام حسین علیه السلام
دکتر امیر تیمور رفیعی سعید نجفی نژاد

چکیده در آستانه قیام امام حسین(ع)، گروه‌های اجتماعی و مذهبی متعددی در کوفه وجود داشته است و این تنوع از همان آغاز تاسیس این شهر، بعنوان یکی از ویژگی‌های مهم اجتماعی آن مطرح بوده است. یکی از عواملی که تاثیر فراوانی در وقوع حادثه عاشورا داشت ، بافت اجتماعی خاص مردم کو أکثر

چکیده در آستانه قیام امام حسین(ع)، گروه‌های اجتماعی و مذهبی متعددی در کوفه وجود داشته است و این تنوع از همان آغاز تاسیس این شهر، بعنوان یکی از ویژگی‌های مهم اجتماعی آن مطرح بوده است. یکی از عواملی که تاثیر فراوانی در وقوع حادثه عاشورا داشت ، بافت اجتماعی خاص مردم کوفه بوده است . نوع و میزان تاثیرگذاری این خصوصیت اجتماعی کوفه در شکل گیری واقعه عاشورا پرسش اصلی این پژوهش است . همچنین این نکته که نسبت دادن صفت بی وفایی به مردم کوفه در تمامی اعصار پس از حادثه عاشورا تا چه حدی می تواند صحیح باشد می تواند یکی از پرسش های فرعی این تحقیق باشد. بنظر می رسد منسوب نمودن کوفیان به این صفت بطور مطلق نمی تواند منطقی باشد . مقاله پیش رو با روشی توصیفی – تحلیلی به بررسی داده های کتابخانه ای خویش می پردازد. واژگان کلیدی: کوفه، امام حسین علیه السلام ، عاشورا، بی وفایی ، بافت اجتماعی. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

509 - تأثیر امام موسی کاظم(ع) برتمدن اسلامی
دکتر امیر تیمور رفیعی فاطمه حسین خراسانی

چکیده شروع دوران امامت امام موسی کاظم علیه السلام مقارن بود با اعمال فشارهای سیاسی و اجتماعی بر خاندان اهل بیت(ع) از سوی حکومت عباسیان و همچنین ظهورفرقه‌های مذهبی در ابعاد گسترده . در چنین شرایطی و با وجود محدودیت‌های بسیار، امام کاظم علیه السلام ناگزیر بودند کهبرا أکثر

چکیده شروع دوران امامت امام موسی کاظم علیه السلام مقارن بود با اعمال فشارهای سیاسی و اجتماعی بر خاندان اهل بیت(ع) از سوی حکومت عباسیان و همچنین ظهورفرقه‌های مذهبی در ابعاد گسترده . در چنین شرایطی و با وجود محدودیت‌های بسیار، امام کاظم علیه السلام ناگزیر بودند کهبرای دستیابی به اهداف والایی که مدنظر داشتند به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی روی آورند . اما در این بین شناخت روش های مورد استفاده توسط امام در مسیر این فعالیت ها ، از اهمیت خاصی برخوردار است هر چند که موضوعات دیگری همچون میزان کارکردهای این اقداماتو ابزارهایی که در اختیار امام کاظم علیه السلام بوده نیز به نوبه خود دارای اهمیت می باشند .برای داشتن درکی بهتر از این مباحث می بایست داده های تاریخی منابع اصیل و همچنین تحلیل هایی که در آثار نویسندگان معاصر وجود دارند مورد بررسی قرار گیرند. واژگان کلیدی: فرهنگ، تمدن، امام کاظم علیه السلام ، عباسیان، فرقه‌های مذهبی تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

510 - نوایی؛ مذهب و تصوف
عطاءالله حسنی امیر نعمتی لیمائی

چکیده: شمار ابهامات و ناشناخته های مرتبط با افکار و عملکرد امیر علیشیر نوایی، سیاستمدار و فرهنگمرد برجسته واپسین دهه های حکومت تیموریان، به نسبت افزون است. از جمله این موارد می توان به چنددستگی باورهای مورخان درباب عقاید مذهبی ویاشاره داشت. چنانکه شماری امیرعلیشیر أکثر

چکیده: شمار ابهامات و ناشناخته های مرتبط با افکار و عملکرد امیر علیشیر نوایی، سیاستمدار و فرهنگمرد برجسته واپسین دهه های حکومت تیموریان، به نسبت افزون است. از جمله این موارد می توان به چنددستگی باورهای مورخان درباب عقاید مذهبی ویاشاره داشت. چنانکه شماری امیرعلیشیر را پیرو مذهب تشیع برشمرده ، گروهی وی را از جمله باورداران به مذهب تسنن پنداشته و دسته ای نیز او را یک صوفی صافی و یا فردی که در هیچ گروه مذهبی قرار نمی گرفت، شناخته اند. از این روی، نگارنده بهتر آن دید تا نگاهی نقادانه به مدارک موجود و گزارش های رویدادنگاران آن عهد افکند، شاید یارای آن بیابد چگونگی تفکر امیرعلیشیر را در این باره دریابد. برآیند بازنگری داده های در دسترس آن شد که او نه پیرو تشیع، نه پیرو تسنن و نه یک صوفی تمام عیار بود. او تنها فردی دیندار بود که سرشت اندیشه اش به دور از هرگونه عامی گری، آمیخته ای از تفکرات تشیع، تسنن و تصوف را همراه داشت. واژگان کلیدی: امیرعلیشیر نوایی، تشیع، تسنن، تصوف تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

511 - خاندان فرات و گرایش های شیعی آنان
دکتر محمد باغستانی کوزه گر سارا زمانی رنجبر گرمرودی

چکیده: در تاریخ مذهب شیعه، یکی از مسایل مهم و قابل توجهی که با آن روبرو می‌شویم، نقشی است که خاندانها در آن ایفا می‌کنند. این خاندان ها،چه در عصر حضور ائمه و چه عصر غیبت، نقش مؤثری در شکل‌گیری مؤسسات سیاسی، افکار و اندیشه‌ها و نیز تداوم حیات شیعه داشته‌اند . افرادی أکثر

چکیده: در تاریخ مذهب شیعه، یکی از مسایل مهم و قابل توجهی که با آن روبرو می‌شویم، نقشی است که خاندانها در آن ایفا می‌کنند. این خاندان ها،چه در عصر حضور ائمه و چه عصر غیبت، نقش مؤثری در شکل‌گیری مؤسسات سیاسی، افکار و اندیشه‌ها و نیز تداوم حیات شیعه داشته‌اند . افرادی از آنها از فعالان سیاسی بودند.به عنوان مثال،زمانی که ائمه شیعه تحت نظارت و کنترل از جانب دستگاه حاکم بودند، در نقش وکلای ائمه حضور یافتند و وساطت بین ائمه و شیعیان را بر عهده گرفتند. عده ی دیگری نیز با نفوذ در دستگاه خلافت عباسی و انتصاب پاره‌ای از مشاغل دیوانی و حتی وزارت، کمک بزرگی به حفظ و تقویت حرکت شیعه کردند. از جمله این خاندانها می‌توان به خاندان نوبختی،یقطین، فرات و غیره اشاره کرد. پژوهش حاضر سعی در معرفی یکی از خاندان‌های شیعه و جایگاه ایشان در تحولات سیاسی ـ فرهنگی و اجتماعی تشیع در قرون سوم و چهارم هجری دارد. واژگان کلیدی: خاندان فرات، گرایش های شیعی، ابوالحسن علی بن الفرات، محسّن بن علی بن فرات، ابوالفتح فضل بن جعفر بن فرات تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

512 - جایگاه و نقش مکتب کوفه در بنیان‌گذاری و شکوفایی علمی در تمدن اسلامی ( از ورود امام علی (ع) تا تاسیس حوزه علمی بغداد )
احمد رضا بهنیافر

چکیده: در شکوفایی علمی در تمدن اسلامی، ملل، مکاتب و شخصیت‌های مختلف تأثیرگذار بودند. از جمله مکتب علمی کوفه و اندیشمندان آن که با توجه به ساختار جمعیتی ایرانی ـ عربی (یمنی ـ نزاری) و حضور حضرت علی(ع) و امام صادق(ع) در این شهر موجب تحرک علمی و پیدایش و شکوفایی علوم أکثر

چکیده: در شکوفایی علمی در تمدن اسلامی، ملل، مکاتب و شخصیت‌های مختلف تأثیرگذار بودند. از جمله مکتب علمی کوفه و اندیشمندان آن که با توجه به ساختار جمعیتی ایرانی ـ عربی (یمنی ـ نزاری) و حضور حضرت علی(ع) و امام صادق(ع) در این شهر موجب تحرک علمی و پیدایش و شکوفایی علوم مختلف گردید. در مقاله‌ی حاضر با استفاده از روش کتابخانه‌ای به پیدایش مکتب علمی کوفه و نقش دانشمندان آن در تمدن اسلامی از ورود امام علی (ع) تا تاسیس حوزه علمی بغداد پرداخته شده و نتیجه‌ی حاصله آن است که آغاز تدوین در علومی مانند تفسیر، کلام، فقه مربوط به کوفه و حوزه‌ی علمی آن است و در مدون کردن سایر علوم و انتشار و شکوفایی آن نیز نقش بسزایی داشت. میراث کوفه بعدها به سایر حوزه‌های علمی ا ز جمله بغداد انتقال یافت. واژگان کلیدی :مکتب کوفه– تمدن اسلامی – شکوفایی علمی- امام علی (ع) – حوزه بغداد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

513 - پیش آیندها و پس آیندهای روان‌شناختی شکست ایرانیان در جنگ‌های ایران و روس
محمّدرضا جلالی سکینه سلیمی حسن امین اسماعیلی

چکیده: روند تغییرات سریع ناشی از توسعه در کشورهای اروپایی موجب شکافی عظیم میان این دولت ها با کشور ایران گردید. نا آگاهی و دور بودن حکومت ایران از این تغییرات بیشتر بر تعمیق شکاف می‌افزود. تکوین دولت های مطلقه که در روند تأمین توسعه ی اقتصادی و صنعتی و نظامی هدف های أکثر

چکیده: روند تغییرات سریع ناشی از توسعه در کشورهای اروپایی موجب شکافی عظیم میان این دولت ها با کشور ایران گردید. نا آگاهی و دور بودن حکومت ایران از این تغییرات بیشتر بر تعمیق شکاف می‌افزود. تکوین دولت های مطلقه که در روند تأمین توسعه ی اقتصادی و صنعتی و نظامی هدف های استعماری را نیز تعقیب می کردند همراه با ضعف شدید حکومت قاجاری در زمان فتحعلی شاه، ایران را در وضعیّتی کاملاً طُمع گونه برای این دولت ها قرار داد. تاریخ معاصر ایران از این زمان به این سوی تماماً حکایتِ تعدّی و چپـاولی است که دوسویه ی زیاده خواهی بیرونی و مقهور بودگی درونی دارد. در این میان امپراطوری روسیه که در رقابت با امپراطوری بریتانیا از گذشته ی دورهدف های توسعه ارضی در ایران را دنبال می کرده است ضعف و بی خبری حاکمیّت و نابسامانی و عقب ماندگی کشور را مناسب قصدمندی تعدّی طلبانه خویش دانست و به غفلت دربار ایران این کشور را دچار جنگی ساخت که از ابتدا عقلا و اهل خِرَد سرانجامش می دانسته و می شناختند. سران حکومت نیز در اوان و اواسط جنگ دریافتند که در مهلکه ای پر فاصله که به تدریج شناخته بودند افتاده اند. ساختار ماهیّتاً متمایز نظامی و مدرن حرفه ای روسیه با ساختی کاملاً ایلیاتی سنّتی ایران درگیر دو جنگ طولانی شد. عواملی همچون درگیری روسیه در دو جبهه دیگر، منازعات جنگ اوّل را طولانی ساخت؛ با این حال این کشور به عمده خواسته های تصرف گرایانه و اشغال گرایانه‌اش دست یافت. در جنگ دوم روسیه آن منازعات با فرانسه و عثمانی را نداشت، تجربه ی شکست در جنگ پیشین نیز به مصداق درماندگی آموخته شده سلب جرأت از ایرانیان کرده بود و اطّلاع نسبی بر فاجعه و خطر پیش رو که اینک دیگر برای فتحعلی شاه و عبّاس میرزا نیز درونی شده بود، بدون تجهیزات مقابله ای جنگی، تنها بر ترس و اضطراب و ناامنی و تزلـزل می افزود. از این رو در این جنگ سرعت پیروزی روسیه برق آسا بود و عهدنامه ترکمان چای محصول این مقابله ی کاملاً نابرابر بود که به مراتب نسبت به جنگ اوّل قابل اجتناب می نمود. در این مطالعه ضمن مقایسه دو سیستم نظامی کاملاً متفاوت ایران و روسیه، به شرایط دو کشور و نقش دیگر نیروهای مداخله گر که در تناسب با هدف‌های استعماری خود به موضوع جنگ ها می نگریستند، و قدرت راهبری جنگ در دو کشور، و تحلیل ثمرات این دو رخداد شوم مبادرت شده است. واژگان کلیدی: جنگ‌های ایران و روس ـ فتحعلی شاه ـ عبّاس میرزا ـ اصلاحات نظامی. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

514 - عملکرد مدارس جامعه تعلیمات اسلامی درشهر اصفهان
دکتر علی رضا ابطحی فروشانی کیمیا کشتی آرا

چکیده با روی کار آمدن سلسله پهلوی و در زمان سلطنت رضا شاه ،برقراری امنیت و تشکیل دولت مقتدرمرکزی در ایران در رأس امورقرار گرفت و تمرکزگرایی روح حاکم بر اقداماتی بود که در جهت استقرار نظم در ایران نوین انجام گرفت. این خط مشی در عرصه های فرهنگی بویژه در آموزش و پرورش أکثر

چکیده با روی کار آمدن سلسله پهلوی و در زمان سلطنت رضا شاه ،برقراری امنیت و تشکیل دولت مقتدرمرکزی در ایران در رأس امورقرار گرفت و تمرکزگرایی روح حاکم بر اقداماتی بود که در جهت استقرار نظم در ایران نوین انجام گرفت. این خط مشی در عرصه های فرهنگی بویژه در آموزش و پرورش نیز نمود داشت و این نهاد مهم تحت نظارت دولت فعالیت می کرد و برنامه های آموزشی همانند سایر برنامه ها اهداف خاص دنبال شده از الگوی غربی را پیروی می کرد . زمینه رشد و شکوفایی نهضت های فرهنگی پس از سقوط رضا شاه فراهم و فعالیت نیروهای مذهبی در جهت اسلامی کردن نظام تعلیم و تربیت آغازشد. تأسیس مدارس جامعه تعلیمات اسلامی یکی از نشانه های شروع این حرکت بود ،مدارسی که با همت عباسعلی اسلامی در تهران شروع به کار کرد و با هدایت روحانیون و حمایت بازاریان معتقد و متنفذ در سراسر کشور گسترش یافت. در شهر اصفهان با کوشش شیخ غلام رضا فیروزیان شعبه هایی از این مدارس تأسیس شد و خیلی زود توانست با ارائه برنامه های آموزشی دینی در کنار مطالب درسی نظر خانواده های متدین اصفهانی را به خود جلب کند و مورد حمایت روحانیون بزرگی مانند آیت الله خادمی قرار گیرد و تا هنگام به اجرا گذاشتن سیاست ملی کردن کلیه مدارس توسط دولت به فعالیت خود ادامه دهد . در تمام مدت فعالیت این مدارس، عملکرد اعضاء آن از نظر نیروهای امنیتی ساواک دور نماندو چهره های شاخص و فعالی مانند شیخ غلام رضا فیروزیان بارها زندانی شدند . در این پژوهش تلاش شده چگونگی تأسیس و عملکرد این مدارس در شهر اصفهان با تکیه بر اسناد و مدارک موجود و با روش توصیفی –تحلیلی ، به عنوان گوشه ای از مبارزات فرهنگی در زمان پهلوی دوم از جانب روحانیون مورد بررسی قرار گیرد. واژگان کلیدی : اصفهان - پهلوی دوم - مدارس جامعه تعلیمات اسلامی - عباسعلی اسلامی - شیخ غلام رضا فیروزیان تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

515 - خط کوفی در گذر تاریخ اسلامی
دکتر امیر تیمور رفیعی لیلا کاویانی اسکندری مهرنازکاویانی اسکندری

چکیده خط کوفی را نخستین نگارش از خطوط اسلامی میدانیم.این خط که پیش از ظهور اسلام رواج داشته وتوسط مسلمانان و اعراب اشاعه یافته است، در طول سالیانی که استعمال گشت به اشکال و نگارش متفاوت دیده شده است.اصولاکاربرد این خط در نگارش مصحف شریف، سنگ مقبره ها و کتیبه مساجد بو أکثر

چکیده خط کوفی را نخستین نگارش از خطوط اسلامی میدانیم.این خط که پیش از ظهور اسلام رواج داشته وتوسط مسلمانان و اعراب اشاعه یافته است، در طول سالیانی که استعمال گشت به اشکال و نگارش متفاوت دیده شده است.اصولاکاربرد این خط در نگارش مصحف شریف، سنگ مقبره ها و کتیبه مساجد بود که تا اواسط قرن هفتم هجری نیز متداول بوده است. در این پژوهش سعی شده است به انواع نگارش این خط، سابقه و وجه تسمیه آن و استفاده آن در هنرهای تزئینی و معماری پرداخته شود. واژگان کلیدی:حضرت علی ابن ابی طالب(ع)، خط کوفی، خطوط اسلامی، کوفی ساده وتزئینی تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

516 - مواضع امام علی(ع) در برابر سقیفه
دکتر ناصر جدیدی هومان محمدی

چکیده موضوع جانشینی پیامبر(ص) را می توان مهمترین رخداد پس از رحلت رسول خدا(ص) دانست.اگر به آن نحوی که پیامبر(ص) می خواست پیش می رفت سیر تغییر و تحولاتی را که در دوران رسالتش، تلاش های زیادی برای آن نموده بود تا جامعه عرب را از آن ارزشهای جاهلی و قبیله ای دور بنماید، أکثر

چکیده موضوع جانشینی پیامبر(ص) را می توان مهمترین رخداد پس از رحلت رسول خدا(ص) دانست.اگر به آن نحوی که پیامبر(ص) می خواست پیش می رفت سیر تغییر و تحولاتی را که در دوران رسالتش، تلاش های زیادی برای آن نموده بود تا جامعه عرب را از آن ارزشهای جاهلی و قبیله ای دور بنماید، به یک تحول عمیق و بنیادین نائل می گردید. ولی پس از رحلت آن حضرت رسومات جاهلی مجددأ آشکارگردید و مانع از تحقق چنین امری شد و جانشینی را که پیامبر، تعیین نموده بود کنار گذاشتند.درجریان سقیفه عده ای از انصارومهاجرین در محلی بنام سقیفه بنی ساعده که سایبانی متعلق به انصار بود گرد آمدند تا برای جانشینی پیامبرتصمیم بگیرند.این مجمع که به شورای سقیفه معروف شد درحالی شکل گرفت که هیچ یک از بنی هاشم در آن حضور نداشتند،چرا که مشغول کفن و دفن پیامبر بودند.پس از تشکیل سقیفه و انتخاب ابوبکر عده ای ازبیعت با او پشیمان شدند و عده ای نیز با او بیعت نکردند و به مخالفت با او برخاستند که تعدادی از مخالفان حامیان علی(ع) بودند.با وجود اینکه کارهای دیگری در این زمینه صورت گرفته است ولی بررسی های جدید از منابع اهل سنت وشیعه و بویژه از خلال خطبه های نهج البلاغهمی تواند بر سر مباحثی که بین مورخان اختلاف است باب تازه ای را باز نماید. واژگان کلیدی: ،پیامبر(ص)،جانشینی،سقیفه،مولاعلی(ع)،نهج البلاغه تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

517 - تاریخ سیاسی زیدیه در ایران و پیامدهای آن-از قیام زید تا تشکیل حکومت علویان طبرستان
قاسم بیات اصغری محمدرضا فلاح گر

چکیده زیدیه فرقه ای از شیعه می باشند که همزمان با قیام زید بن علی (ع) به وجود آمدند. پس از زید طرفدارانش به گرد پسرش یحیی، جمع شدند. پس از شهادت یحیی، قیامهابه رهبری فرزندان عبدالله بن حسن بن حسن (ع) (محمد نفس زکیه) ادامه یافت. یحیی بن عبدالله به دیلم رفت و قیام را أکثر

چکیده زیدیه فرقه ای از شیعه می باشند که همزمان با قیام زید بن علی (ع) به وجود آمدند. پس از زید طرفدارانش به گرد پسرش یحیی، جمع شدند. پس از شهادت یحیی، قیامهابه رهبری فرزندان عبدالله بن حسن بن حسن (ع) (محمد نفس زکیه) ادامه یافت. یحیی بن عبدالله به دیلم رفت و قیام را به داخل ایران کشاند. بسیاری از دیلمیان، اسلام شیعی از نوع زیدی را پذیراو حامی آن شدند. حسن بن زید با استفاده دیلمیان و علویانی که به او پیوسته بودند، حکومتش را در طبرستان پایه گذاری کرد. حکومت علویان پیامد سیاسی - اجتماعی را نه تنها درطبرستان بلکه مناطق وسیعی از ایران و جهان اسلام بوجود آورد وآنجا را به پایگاهی برای گسترش زیدیه در ایرانتبدیل کرد تا بتواند در برابر خراسان که گرایش عباسی داشت رقابت کرده و به گسترش عقاید خود در ایران بپردازد . واژگان کلیدی : زید بن علی، زیدیه، ایران، دیلم، علویان، یحیی بن عبدالله، طبرستان. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

518 - ترور رزم آرا، نقطه قوتی که به ضعف تبدیل شد
میرهادی حسینی جواد عباسی کنگوری

از تولد جامعه سیاسی نوین ایرانی در دوران مشروطیت تاکنون ، عموما وقایع مهم وتعیین کننده تاریخی به ترورهایجنجالی و البته پر رمز و راز مرتبط بوده اند که تلاش کانونهای قدرت بیگانه جهت مخفی نگهداشتن ماهیت وچگونگی اجرای آنها به مدد تحلیل های به شدت فرقه گرایانه متاثر از جناح أکثر

از تولد جامعه سیاسی نوین ایرانی در دوران مشروطیت تاکنون ، عموما وقایع مهم وتعیین کننده تاریخی به ترورهایجنجالی و البته پر رمز و راز مرتبط بوده اند که تلاش کانونهای قدرت بیگانه جهت مخفی نگهداشتن ماهیت وچگونگی اجرای آنها به مدد تحلیل های به شدت فرقه گرایانه متاثر از جناح بندی های خصمانه داخلی در سر به مهرباقی نگهداشتن پرونده این ترورها موفق تر از تلاش اذهان کنجکاو برای اطلاع یابی از آن ها بوده اند .از جمله این ترور ها میتوان به ترور " حاج علی رزم آرا" نخست وزیر محمدرضاپهلوی در دوران نهضت ملی اشارهنمود که تاثیرات غیرقابل تردیدی در موفقیت عملیات ملی شدن نفت داشت اما از دیگرسو باید اعتراف نمود کهجابجایی قدرت خارجی مسلط بر نفت کشور در ناآرامیهای سیاسی وتحریکات معماری شده افکار عمومی در اینجابجایی قدرت و نقش تعیین کننده این ترور در تضعیف وحدت ملی کمتر مورد توجه قرار گرفته است، در اینتحقیق تلاش جهت روشن شدن این ابهامات صورت گرفته و از مجموعه ای از کتاب سند های موضوعی ، خاطراترجال سیاسی دوران و کتب معتبر به عنوان روش های اصلی وفرعی تحقیق استفاده شده است . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

519 - بررسی رابطه میان رشد مصرف برق و رشد اقتصادی در کشورهای منتخب صادرکننده نفت
محسن مهرآرا راضیه فرمهینی فراهانی آیت حسن زاده

این مقاله به بررسی رابطه میان رشد اقتصادی و رشد مصرف برق در برخی از کشورهای منتخب صادرکننده نفت در دوره زمانی 1972 تا 2008 می‌پردازد که در آن از هر دو روش تک معادله و داده‌های ترکیبی استفاده می‌شود. نتایج تجربی مبتنی بر روش داده‌های ترکیبی نشان می‌دهد که مسیر علّیت میان أکثر

این مقاله به بررسی رابطه میان رشد اقتصادی و رشد مصرف برق در برخی از کشورهای منتخب صادرکننده نفت در دوره زمانی 1972 تا 2008 می‌پردازد که در آن از هر دو روش تک معادله و داده‌های ترکیبی استفاده می‌شود. نتایج تجربی مبتنی بر روش داده‌های ترکیبی نشان می‌دهد که مسیر علّیت میان رشد اقتصادی و رشد مصرف برق در بلند مدت بصورت دو طرفه و در کوتاه مدت از رشد مصرف برق به رشد اقتصادی است. این یافته‌ها دلالت بر آن دارد که کشورهای صادرکننده نفت منتخب، کشورهایی وابسته به انرژی برق می باشند. بنابراین سیاست‌های کاهش تقاضای برق از طریق افزایش قیمت برق اثر نامطلوبی بر رشد اقتصادی این کشورها در کوتاه مدت و بلندمدت خواهد داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

520 - بررسی رابطه بین مخارج بهداشتی سرانه و درآمد سرانه در کشورهای با درآمد پایین و متوسط (رهیافت علّیت در داده‌های تابلویی)
داوود بهبودی فرانک باستان مجید فشاری

در این مطالعه رابطه علّی بین مخارج بهداشتی سرانه و تولید ناخالص داخلی سرانه برای کشورهای با درآمد پایین و متوسط طی دوره 2003-2007 مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور از آزمون علیت گرنجر هشیائو(1981) و آزمون علیت تودا و یاماموتو(1995) استفاده شده است. نتایج به دست آمده أکثر

در این مطالعه رابطه علّی بین مخارج بهداشتی سرانه و تولید ناخالص داخلی سرانه برای کشورهای با درآمد پایین و متوسط طی دوره 2003-2007 مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور از آزمون علیت گرنجر هشیائو(1981) و آزمون علیت تودا و یاماموتو(1995) استفاده شده است. نتایج به دست آمده حاکی از این امر است که در کشورهای با درآمد پایین و متوسط (در حال توسعه) که ایران هم جزو آنهاست، تنها از طرف درآمد سرانه به مخارج بهداشتی سرانه، علیت وجود دارد.با توجه به وجود رابطه علّی یک طرفه از سوی درآمد سرانه به مخارج بهداشتی سرانه در گروه کشورهای با درآمد سرانه متوسط و پایین، در این از گروه کشورها افزایش درآمد سرانه می‌تواند از طریق افزایش مخارج مصرفی منجر به افزایش مخارج بهداشتی سرانه شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

521 - رابطه بین مصرف انرژی و تولید در بخش صنعت ایران
سید کمال صادقی ناصر صنوبر داوود بهبودی علی دهقانی

هدف اصلی این مقاله بررسی رابطه بین مصرف انرژی و ارزش تولیدات زیر بخش‌های صنعتی در صنایع چهاررقمی ایرانبا استفاده از علیت گرنجر و گرنجر- هشیائودر دوره 86-1374 می باشد. نتایج مدل نشان می‌دهد که بین متغیرهای ارزش تولیدات صنعتی و انرژی مصرفی در این بخش یک رابطه علی یک طرفه أکثر

هدف اصلی این مقاله بررسی رابطه بین مصرف انرژی و ارزش تولیدات زیر بخش‌های صنعتی در صنایع چهاررقمی ایرانبا استفاده از علیت گرنجر و گرنجر- هشیائودر دوره 86-1374 می باشد. نتایج مدل نشان می‌دهد که بین متغیرهای ارزش تولیدات صنعتی و انرژی مصرفی در این بخش یک رابطه علی یک طرفه از سوی انرژی مصرفی به ارزش تولیدات زیربخش‌های صنعتی، بر اساس طبقه بندی ISIC برقرار بوده و این رابطه علی یک طرفه در هر دو رویکرد علیت تأیید می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

522 - نگاهی به مناقب و مراثی معصومین (علیهم السلام) در شعر محمد چهری
مسعود باوان پوری وحید سجادی فر نرگس لرستانی

ادبیات مذهبی، یکی از گونه های ادبی است که متأسفانه کمتر مورد توجه قرار گرفته است، در حالی که تقریباً در تمامی ادیان و زبان ها رواج داشته است. شاعر در این گونۀ ادبی، ارادت خاص خویش را به محضر بزرگان دین خویش اعلان می دارد. کربلایی محمد چهری، شاعر معاصر هرسینی (از تواب أکثر

ادبیات مذهبی، یکی از گونه های ادبی است که متأسفانه کمتر مورد توجه قرار گرفته است، در حالی که تقریباً در تمامی ادیان و زبان ها رواج داشته است. شاعر در این گونۀ ادبی، ارادت خاص خویش را به محضر بزرگان دین خویش اعلان می دارد. کربلایی محمد چهری، شاعر معاصر هرسینی (از توابع کرمانشاه)، در شعر خویش اهتمام ویژه ای به امام علی (ع)، حضرت فاطمه (س) و نیز امام حسین (ع) داشته است. شاعر، ارادت خود را به این بزرگواران بیان داشته و اشعاری در مدح یا رثای آنان سروده و آن را با شعر خویش تلفیق کرده است. وی همچنین قصایدی در رثای شهدا، قیام 15 خرداد، شهر خمین و . . . دارد. مقالۀ حاضر می کوشد با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از دیوان دو پی یک یِه سه و ته گُل بویلَه به بررسی شعر دینی این شاعر بپردازد و ابیاتی را که دربارۀ مدح و رثای بزرگان مذهب شیعه است، تبیین نماید. نتایج پژوهش نشان دهندۀ نگرش ویژۀ شاعر به موضوع قیام عاشورا و حوادث تلخی است که در آن روز بر اهل بیت (علیهم السلام) گذشته است. شاعر در این اشعار، بیشتر به رثای این بزرگواران پرداخته است و دلیل این امر را می‌توان در شهادت مظلومانۀ این امام همام (علیه السلام) و یاران باوفایشان جست‌وجو کرد. کثرت مراثی شاعر نسبت به مدایح وی نشان‌دهندۀ علاقۀ وی به این بزرگواران و اندوه او در مصایب ایشان است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

523 - بررسی و توصیف فعل در گویش لمزانی
محمد صالح ارزن کار

گویش لمزانی در فاصلۀ بین گویش پس‌کرانه‌ای استان هرمزگان؛ یعنی خانوادۀ گویش‌های لارستانی و گویش کرانه‌های خلیج فارس؛ یعنی گویش بندری واقع شده است. گویش این شهر و بخش مهران از خانوادۀ گویش‌های لارستانی است که به علت بکر‌ماندن منطقه، بسیاری از ویژگی‌های فارسی کهن در آن پو أکثر

گویش لمزانی در فاصلۀ بین گویش پس‌کرانه‌ای استان هرمزگان؛ یعنی خانوادۀ گویش‌های لارستانی و گویش کرانه‌های خلیج فارس؛ یعنی گویش بندری واقع شده است. گویش این شهر و بخش مهران از خانوادۀ گویش‌های لارستانی است که به علت بکر‌ماندن منطقه، بسیاری از ویژگی‌های فارسی کهن در آن پویا و زنده است. یکی از جنبه‌های حائز اهمیت این پژوهش آن است که گویش لمزانی از یک سو به گویش‌های جنوب فارس؛ یعنی دری لارستانی تعلّق دارد و از سویی دیگر، مردم این منطقه به عنوان آخرین گویشوران لارستانی با بندری‌زبان‌ها در ارتباط و تعامل مستقیم هستند و از این رهگذر، توصیف مشخصه‌های دستوری و صرفی این گویش می‌‌تواند در شناخت بهتر گویش‌های کرانه‌ای و پس‌کرانه‌ای هرمزگان سهمی بسزا داشته باشد. مواد زبانی و داده‌های گویشی این پژوهش، طی ده سال تهیه شده است و برای تلفظ صحیح و رفع خطاهای آوایی، از افراد کهن‌سال و میان‌سال کمک گرفته شده است و در نهایت، پژوهشگر با استفاده از شمّ زبانی خود به تجزیه و تحلیل داده‌ها پرداخته است. برآیند نهایی تحقیق نشان می‌‌دهد که تداول برخی ساخت‌های کهن فعلی، ویژگی ارگاتیو، نقش برجسته و تمایزی تکیه در تصریف افعال، وجود نداشتن ساخت آینده، استفاده از بن گذشته در ساخت حال مستمر و استعمال وندهای کهن فارسی، از مشخصه‌های این گویش است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

524 - بررسی جایگاه علی(ع) در معراج پیامبر(ص) در سروده‌های کُردی جنوبی
سید آرمان حسینی آبباریکی یحیی آتش زای

داستان معراج رسول اکرم(ص) رایج ترین مضمون و درون مایۀ دینی در سروده های کُردی جنوبی است. شاعران کُرد جنوبی از زوایای مختلف داستان معراج را دست مایۀ سروده های خود قرار داده اند و حضور علی (ع) در همۀ این معراج نامه ها از ویژگی های مشترک آن ها به شمار می آید. از آن جایی که أکثر

داستان معراج رسول اکرم(ص) رایج ترین مضمون و درون مایۀ دینی در سروده های کُردی جنوبی است. شاعران کُرد جنوبی از زوایای مختلف داستان معراج را دست مایۀ سروده های خود قرار داده اند و حضور علی (ع) در همۀ این معراج نامه ها از ویژگی های مشترک آن ها به شمار می آید. از آن جایی که پرداختن به این اشعار، روایت معراج از دیدگاه مردم عامّۀ کُرد ( کُردان جنوبی) را نیز روشن می سازد، بنابراین نگارندگان در این جستار بر آن شدند ضمن بیان نمایی کلّی از معراج، توضیحاتی دربارۀ معراج‌نامه‌ها و نسخه‌های خطی آن‌ها، بازتاب این واقعه را - با تکیه بر جایگاه علی(ع) - در ادبیات کُردی جنوبی بررسی نمایند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

525 - بررسی اندیشه‌های محوری در دیوان ملّا زلفعلی بختیاری
حمزه محمدی ده چشمه فرزاد محمدی

10.30495/irll.2019.671516

در دورۀ مشروطه و پس از آن، شاعران زیادی در سرزمین بختیاری پای در عرصۀ شعر و ادب نهاده‌اند که بسیاری از آنان ضمن تسلّط بر زبان و ادبیّات فارسی معیار و سرودن اشعار خود به زبان فارسی، آثاری نیز با گویش بختیاری ارائه نموده‌اند و در این میان، تعدادی از شاعران بختیاری نیز به أکثر

در دورۀ مشروطه و پس از آن، شاعران زیادی در سرزمین بختیاری پای در عرصۀ شعر و ادب نهاده‌اند که بسیاری از آنان ضمن تسلّط بر زبان و ادبیّات فارسی معیار و سرودن اشعار خود به زبان فارسی، آثاری نیز با گویش بختیاری ارائه نموده‌اند و در این میان، تعدادی از شاعران بختیاری نیز به ‌صورت ویژه به سرودن اشعار خود به گویش بختیاری پرداخته‌اند. از پیشگامان برجسته و مشهور شعر بختیاری در این دوران، می‌توان از مُلا زُلفعلی بختیاری نام برد که آثار او سرآغاز تحوّل بزرگی در شعر گویشی بختیاری معاصر به شمار می‌رود. ملّا زُلفعلی بختیاری از پیشروان شعر گویشی بختیاری، پیش از داراب‌افسر است.اشعار وی با واژه‌های اصیل بختیاری، بیانگر تبحّر و اِشراف فراوانی است که وی به گویش بختیاری داشته است. از ملّا زُلفعلی دو اثر مهم و تعدادی اشعار پراکنده بر جای مانده است؛ معراج‌نامه و حدیث کساء که نشان از قدرت شاعری و توانایی این شاعر در گویش بختیاری دارد. معراج‌نامه را در شرح معراج پیامبراکرم(ص) و جانبداری از لُرهای بختیاری و منظومۀ حدیث کساء را در ستایش خاندان نبوّت و امامت سروده است. با توجّه به اهمیّت ملّا زُلفعلی در سرودن شعر گویشی (بختیاری) و نشان دادن جایگاه او در این زمینه، این مقاله به معرّفی شاعر و بررسی اندیشه‌های محوری شعرش می‌پردازد. این تحقیق، به روش توصیفی - تحلیلی و بر پایۀ منابع کتابخانه‌ای نگارش یافته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

526 - توصیف دستگاه فعلی گویش اردکان فارس
لطف الله یارمحمدی جلال رحیمیان حبیبب زبانگیرفرد

10.30495/irll.2019.671518

گویش اردکان فارس یکی از گویش‌های جنوب غربی ایران است که در بعضی از مناطق شهرستان سپیدان استان فارس از جمله مرکز آن؛ یعنی شهر اردکان رایج است. در این پژوهش سعی شده است با تجزیه و تحلیل داده‌های جمع آوری‌شده از طریق پرسشنامه و مصاحبه با گویشورانِ بالای 35 سال، به بررسی و أکثر

گویش اردکان فارس یکی از گویش‌های جنوب غربی ایران است که در بعضی از مناطق شهرستان سپیدان استان فارس از جمله مرکز آن؛ یعنی شهر اردکان رایج است. در این پژوهش سعی شده است با تجزیه و تحلیل داده‌های جمع آوری‌شده از طریق پرسشنامه و مصاحبه با گویشورانِ بالای 35 سال، به بررسی و توصیف موشکافانۀ دستگاه فعلی گویش اردکان فارس پرداخته شود و مباحث مصدر، ریشۀ فعل، افزونه‌های صرفی، زمان‌های مختلف، وجه، افعال سببی و مجهول بررسی گردد. از آن‌جا‌ که گویش اردکان فارس دارای ساخت ارگاتیو است در این پژوهش برای نشان دادن این ساخت، چگونگی صرف افعال لازم و متعدی در زمان‌های مختلف گذشتۀ ساده، گذشتۀ نقلی، گذشتۀ استمراری، گذشتۀ ملموس، گذشتۀ دور و گذشتۀ التزامی و کاربرد آن‌ها در جمله با هم مقایسه و به وجوه مختلف فعل در این گویش ازجمله وجه اخباری، وجه التزامی و وجه امری پرداخته شده است. همچنین طرز تشکیل افعال سببی و مجهول نیز بررسی گردیده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

527 - تحلیل نشانه های رازآموزی و تشرّفِ آیینی و تعلیقِ آن در آوازهای خنیاگر بختیاری؛ بهمن مسعود بختیاری
مختار ابراهیمی

10.30495/irll.2021.685003

اسطوره شناسی بیش از آن ‌که شیوه ای در بررسی و تحلیل داستان ها و آیین های باستانی باشد، گونه ای مکتب فکری است که هستی و حضور انسان اسطوره ای را در متون توضیح می دهد، متونی که تا امروز نشانه هایی از آیین های اسطوره ای را در خود حفظ کرده اند. این که این نشانه ها کدامند و چ أکثر

اسطوره شناسی بیش از آن ‌که شیوه ای در بررسی و تحلیل داستان ها و آیین های باستانی باشد، گونه ای مکتب فکری است که هستی و حضور انسان اسطوره ای را در متون توضیح می دهد، متونی که تا امروز نشانه هایی از آیین های اسطوره ای را در خود حفظ کرده اند. این که این نشانه ها کدامند و چگونه به سفر قهرمان اشاره می کنند، پرسش اصلی این مقاله است. آوازها و سروده های بختیاری در راستای فرهنگ ایرانی در طول حیات خود راهی دراز طی کرده اند تا امروز به دست ما رسیده اند. رازآموزی و تشرّف آیینی که در پژوهش‌های اسطوره شناسان بزرگی مانند میرچا الیاده و جوزف کمپبل طرح شده اند، در آوازهای بختیاری با تفاوت‌هایی درخور تأمل، خود را نشان می‌دهند. در دیدگاه این دو اسطوره‌پژوه، رازآموزی از نظمی ساختاری حکایت می‌کند، در حالی که در خرده‌روایت‌های سروده های بختیاری چنین نظمی آشکار نیست بلکه پژوهشگر باید نشانه‌های پراکندۀ رازآموزی و سفر قهرمان عاشق را دریابد و در کنار هم بچیند. وضعیت وجودی و تجربۀ زیستۀ عاشق در آوازهای خنیاگر بختیاری پیوسته دچار تعلیق و بی‌سرانجامی است و این تعلیق که گویی از ضمیر ناخودآگاه جمعی سرچشمه می‌گیرد، دغدغۀ اصلی قهرمان است. در این مقاله آوازها و سروده هایی که قابلیت و ظرفیت نقد اسطوره شناختی داشتند مورد تحلیل قرار گرفتند، اغلب این آوازها سرودۀ بهمن علاءالدین هستند جز چند مورد که بهمن علاء الدین آن ها را از فولکلور بختیاری گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

528 - بررسی تحلیلی آموزه‌های تعلیمی در ضرب‌المثل‌های لهجۀ جهرمی
بهرام شعبانی

10.30495/irll.2021.679657

در این پژوهش، با هدف آشنایی بیش تر با فرهنگ عامیانۀ مردم جهرم، آموزه های تعلیمیِ ضرب‌المثل‌های لهجۀ جهرمی با تکیه بر سیصدوپنجاه مثل، بررسی گردیده است. ضرب المثل ها نخست به روش میدانی و با گوش دادن به سخنان تعدادی از افراد بومی و کهنسال و کمک گرفتن از افرادی که مجموعه أکثر

در این پژوهش، با هدف آشنایی بیش تر با فرهنگ عامیانۀ مردم جهرم، آموزه های تعلیمیِ ضرب‌المثل‌های لهجۀ جهرمی با تکیه بر سیصدوپنجاه مثل، بررسی گردیده است. ضرب المثل ها نخست به روش میدانی و با گوش دادن به سخنان تعدادی از افراد بومی و کهنسال و کمک گرفتن از افرادی که مجموعه ای از ضرب المثل ها را در اختیار داشته اند و نیز با مراجعه به منابع مکتوبی که برخی نمونه ها در آن ثبت گردیده، گردآوری و به روش توصیفی- تحلیلی به اختصار تحلیل شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که این مثل ها در گذر زمان بر اساس بینش، خوی جمعی و واقعیت های زندگی مردم این منطقه و به زبانی آهنگین، حکیمانه و برساخته از واژه های فارسی، پدید آمده و بازتابی از موضوعات گوناگون و گاه متناقضِ مرتبط با زندگی مردم جهرم است. همچنین آموزه های گوناگونی همچون لزوم هوشیاری در شناخت افراد، رعایت سنخیت در کارها، اهمیت دادن به کار و تربیت فرزند، آینده نگری، وظیفه شناسی، صبر، دقت در معاملات، اعتماد به نفس و نه گفتن در جای لازم و نکوهش رفتارهایی چون ادعا، تازه به دوران رسیدگی، ناسپاسی، بی اصالتی، خسّت، تنبلی، تن پروری، افشای راز، تکبّر، پرگویی و رفتار دوگانه با بسامدهای متفاوت از این ضرب المثل ها قابل یادگیری است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

529 - بررسی صرف فعل در گویش قاینی
صدیقه سادات مقداری خدیجه عاملی

10.30495/irll.2021.566785.1217

در پژوهش حاضر با بررسی صرف افعال در زمان های سه گانه در گویش قاینی برآنیم تا وجود یا عدم وجود واژه بست های فاعلی و مفعولی کنایی در این گویش مشخص شود. ساخت ارگتیو از جمله ویژگی هایی است که هنوز در برخی از گویش های ایرانی (مانند کرمانجی، تالشی، تاتی، بلوچی و ...) با أکثر

در پژوهش حاضر با بررسی صرف افعال در زمان های سه گانه در گویش قاینی برآنیم تا وجود یا عدم وجود واژه بست های فاعلی و مفعولی کنایی در این گویش مشخص شود. ساخت ارگتیو از جمله ویژگی هایی است که هنوز در برخی از گویش های ایرانی (مانند کرمانجی، تالشی، تاتی، بلوچی و ...) باقی مانده است. در حالی که در برخی دیگر(مانند فارسی معاصر،کردی مرکزی و جنوبی، لری، مازندرانی،گیلکی و...) از بین رفته و جای خود را به انواع نظام های حالت دهی دیگر از جمله فاعلی- مفعولی داده است. گردآوری داده های زبانی این پژوهش، به صورت میدانی و کتابخانه ای، در شهرستان قاین صورت گرفته است. قاین از جمله شهرستان های خراسان جنوبی است و در حد فاصل 33 تا 34 درجه عرض شمالی و 38 تا 60 درجه طول شرقی واقع شده است. تحلیل داده های این پژوهش نشان داد که گویش قاینی که از گویش های ایرانی شرقی است، یک ویژگی را نشان می د هد که به نظر، نوعی ساخت شبه ارگتیو یا کنایی را از دورۀ میانه تاکنون حفظ نموده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

530 - پژوهشی در مورد الف میانجی، کاف مکسور و مصدر جعلی در گویش تایبادی
فضل الله خدادادی

10.30495/irll.2023.703092

سرزمین کهن‌سال ایران دارای فرهنگ عامه‌ای دیرپا، گسترده و غنی با حوزه‌های مطالعاتی فراوان است، یکی از این حوزه‌های تحقیقاتی، مطالعۀ گویش‌های جغرافیایی است. یکی از گویش‌های قدیمی فارسی دری، گویش شهرستان مرزی تایباد در نوار شرقی کشور و هم‌مرز با کشور افغانستان است. گویش‌ها أکثر

سرزمین کهن‌سال ایران دارای فرهنگ عامه‌ای دیرپا، گسترده و غنی با حوزه‌های مطالعاتی فراوان است، یکی از این حوزه‌های تحقیقاتی، مطالعۀ گویش‌های جغرافیایی است. یکی از گویش‌های قدیمی فارسی دری، گویش شهرستان مرزی تایباد در نوار شرقی کشور و هم‌مرز با کشور افغانستان است. گویش‌های رایج در استان‌های خراسان به دلیل وجود قدمت، شاعران سترگ و حوزۀ نفوذ فارسی دری نکات ظریف شناخته‌نشده‌ای دارند که تبیین آن‌ها می‌تواند به لحاظ فرهنگی، زبان‌شناسی و رده‌شناسی ثمربخش باشد. بر همین اساس، پژوهش حاضر در سه محور، شامل انواع ساخت‌واژه با کاف مکسور، مصدرهای صفت‌ساز و الف میانجی افزایشی به مطالعه در گویش تایباد می‌پردازد. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد که در این گویش، بافت کلام، مشخص‌کنندۀ معانی متعدد کاف مکسور در بافت‌ها و ساخت‌های متعدد است. همچنین مصدرهایی جعلی با قابلیت ساخت صفت حالیه در این گویش وجود دارد که خاص می‌نماید و الفی میانجی بین دو واژۀ متشابه به‌قصد افزایش عملی یا اغراق به کار می‌رود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

531 - معرفی ضریرنامه ملانورعلی و رمزیاری
خلیل بیگ زاده سمیه عرفانی

حماسۀ ‌دینی ضریرنامه، سرودۀ ملانورعلی ورمزیاری به گویش کردی گورانی است. این منظومه که از حماسه‌های دینی و تاریخی ادب محلی کردی به‌شمار می رود، حادثۀ عظیم عاشورا را از آغاز تا انجام و نیز، قیام ضریر را به زبان حماسی و در قالب مثنوی به نظم کشیده است که برگردانی آزاد از ضر أکثر

حماسۀ ‌دینی ضریرنامه، سرودۀ ملانورعلی ورمزیاری به گویش کردی گورانی است. این منظومه که از حماسه‌های دینی و تاریخی ادب محلی کردی به‌شمار می رود، حادثۀ عظیم عاشورا را از آغاز تا انجام و نیز، قیام ضریر را به زبان حماسی و در قالب مثنوی به نظم کشیده است که برگردانی آزاد از ضریرنامۀ خزائی است. چنان‌که نتیجۀ پژوهش نشان می‌دهد، زبان روایی و لحن حماسی و فاخر این منظومه از ویژگی‌های برجستۀ آن به‌حساب می‌آید و انتقام و خون‌خواهی مهم‌ترین اندیشۀ حاکم بر آن است. شاعر در شخصیت‌پردازی و کاربرد دیگر عناصر داستانی، بیش از هر چیز، سعی کرده رویدادهای داستان را پیش ببرد و زمینه‌ای محکم، باورپذیر، قابل‌ارائه و مخاطب‌پسند در روند حوادث به‌وجود آورده است. ویژگی‌های داستانی حماسی بر ساختار و موضوع و درون‌مایۀ‌ این داستان حاکم است و آن را در ردیف داستان‌های حماسی‌مذهبی بومی و محلی قرار می‌دهد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

532 - چند نکته در گویش شیرازی امروز
مهدی فاموری

با وجود زوال گویش قدیم شیرازی و جایگزینی آن به وسیله گویش دری از حدود سده های نه و ده هجری، هنوز برخی نشانه های آن در گویش شیرازی امروز مشاهده می شود. بدین ترتیب، اگرچه عمده تفاوت های گونه ی زبانی رایج در شیراز با گویش گفتاری معیار، در حوزه تمایزهای لهجه ای است؛ این گون أکثر

با وجود زوال گویش قدیم شیرازی و جایگزینی آن به وسیله گویش دری از حدود سده های نه و ده هجری، هنوز برخی نشانه های آن در گویش شیرازی امروز مشاهده می شود. بدین ترتیب، اگرچه عمده تفاوت های گونه ی زبانی رایج در شیراز با گویش گفتاری معیار، در حوزه تمایزهای لهجه ای است؛ این گونه ی زبانی واجد برخی ساخت های نحوی و واژگان مخصوص به خود، یعنی واجد برخی خصائص گویشی نیز می باشد. در همین زمینه، در این گفتار، به بررسی چند ساخت نحوی گویش شیرازی امروز، یعنی گذشته ی نقلی، ضمیر متصل فاعلی و فعل است پرداخته شده است. گذشته ی نقلی در گویش شیرازی امروز، به دو شکل مختصر و کامل صرف می شود. تفاوت مهمی که بین صرف گذشته ی نقلی کامل در گویش معیار و گویش شیرازی دیده می شود، در نحوه ی استفاده از فعل معین و شکل صرف آن است. ضمیر متصل فاعلی در گویش شیرازی بر دو شکل ?e&scaron; و ?e&scaron;un است. فعل است نیز در سه شکل مختلف به کار می رود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

533 - ارائه مدل جدید پنج قطب بیرینگ مغناطیسی و مقایسه با مدل سه قطب
پدرام وکیلی مهرداد جعفربلند حمیدرضا مومنی

در سال‌های اخیر به علت ویژگی‌های خاص بیرینگ‌های مغناطیسی فعال از جمله، نگهداری کم، مناسب بودن برای محیط‌های تمیز و سرعت‌های بسیار زیاد توجه بیشتری به آن شده است. یکی از انواع متداول بیرینگ مغناطیسی نوع سه قطب با هسته‌های یکپارچه و مجزا است. بعضی از کاستی‌های این نوع بیر أکثر

در سال‌های اخیر به علت ویژگی‌های خاص بیرینگ‌های مغناطیسی فعال از جمله، نگهداری کم، مناسب بودن برای محیط‌های تمیز و سرعت‌های بسیار زیاد توجه بیشتری به آن شده است. یکی از انواع متداول بیرینگ مغناطیسی نوع سه قطب با هسته‌های یکپارچه و مجزا است. بعضی از کاستی‌های این نوع بیرینگ عبارت است از نوسانات زیاد، پایداری و راندمان کم. در این مقاله دو مدل بیرینگ مغناطیسی سه قطب بررسی شده و کاستی‌های آنها بیان شده است سپس مدل جدیدی با پنج قطب برای بیرینگ مغناطیسی ارائه و تحلیل شده است. مدل پیشنهادی دارای نوسانات کمتر، پایداری و راندمان بیشتر است. مدل بیرینگ مغناطیسی پنج قطب همراه با کنترل‌کننده و در حضور اغتشاش شبیه‌سازی شده است. نتایج شبیه‌سازی نشان می‌دهد لرزش و نوسانات روتور مدل پنج قطب نسبت به مدل سه قطب کمتر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

534 - مروری بر سیستم‌های معلق مغناطیسی با تاکید بر تعلیق الکترودینامیکی
عباس نجارخدابخش محمدرضا مرادیان بیژن معاونی

امروزه استفاده از سیستم‌های ریلی معلق مغناطیسی در حوزه حمل و نقل بسیار مورد توجه قرار گرفته است. معلق بودن وسیله در سیستمهای ریلی معلق مغناطیسی به خاطر ایجاد دو میدان مغناطیسی در فاصله نزدیک به هم و در نتیجه دافعه و یا جاذبه بین آنها می‌باشد. در ایران بررسی انواع سیستم‌ أکثر

امروزه استفاده از سیستم‌های ریلی معلق مغناطیسی در حوزه حمل و نقل بسیار مورد توجه قرار گرفته است. معلق بودن وسیله در سیستمهای ریلی معلق مغناطیسی به خاطر ایجاد دو میدان مغناطیسی در فاصله نزدیک به هم و در نتیجه دافعه و یا جاذبه بین آنها می‌باشد. در ایران بررسی انواع سیستم‌های مغناطیسی موجود و کاربرد آنها بویژه در سیستم‌های حمل و نقل چندان مورد توجه قرار نگرفته و ویژگی‌ها و مشخصات هریک از این سیستم‌ها با جزئیات بیشتر در جایی مطرح نشده است. این مقاله به مرور تحقیقات و مطالعات گذشته در خصوص کاربردها، مشخصات و ویژگی‌های این سیستم‌ها پرداخته و مقایسه‌ای بین آنها ارائه می‌نماید. همچنین تجهیزات و وسائلی که به عنوان تجهیزات آزمایشگاهی برای بررسی رفتار سیستمهای تعلیق مغناطیسی با تاکید بر تعلیق الکترودینامیکی ساخته شده است را معرفی می‌نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

535 - مدلسازی سیستم تعلیق الکترودینامیکی نوع آهنربای دائم با لحاظ کردن اثر پوستی
محمد رجبی سبدانی عباس نجارخدابخش احمد دارابی

در این مقاله ایجاد نیروهای معلق مغناطیسی و مقاوم رانش در سیستم تعلیق الکترودینامیکی با استفاده از آهنربای دائم مورد بررسی قرار گرفته است. سیستم تعلیق الکترودینامیکی نیروی عکس العمل متقابل دو میدان مغناطیسی است که براساس خاصیت دفعی تولید شده و باعث ایجاد تعلیق می‌شود. بخ أکثر

در این مقاله ایجاد نیروهای معلق مغناطیسی و مقاوم رانش در سیستم تعلیق الکترودینامیکی با استفاده از آهنربای دائم مورد بررسی قرار گرفته است. سیستم تعلیق الکترودینامیکی نیروی عکس العمل متقابل دو میدان مغناطیسی است که براساس خاصیت دفعی تولید شده و باعث ایجاد تعلیق می‌شود. بخش معلق این سیستم شامل یک آهنربای دائم مکعبی شکل و مسیر راهنمای آن یک ریل آلومینیومی با ضخامت دو میلیمتر است که در مدل تحلیلی آهنربا با مدل ورقه‌ای جریان مدل شده است و جریان القایی ناشی از تغییر میدان در ریل آلومینیومی با لحاظ کردن اثر پوستی محاسبه شده است. جهت بررسی اثر پوستی، ریل آلومینیومی چند لایه با هدایت الکتریکی متفاوت فرض شده است. نیروهای تعلیق و مقاوم رانش در سرعتهای مختلف به کمک مدل تحلیل محاسبه شده‌اند. سپس به کمک روش اجزای محدود دوبعدی سیستم مدل‌سازی شده و تأثیر تغییر سرعت بر نیروهای تعلیق و مقاوم رانش در دو فاصله هوایی مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج شبیه‌سازی شده توسط مدل تحلیلی با روش اجزای محدود مقایسه شده و مورد تأیید قرار گرفته است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

536 - پایدار سازی رفتار سیستم تعلیق الکترومغناطیسی با استفاده از الگوریتم ژنتیک
عباس نجار خدابخش محمدرضا مرادیان لیلا نجار خدابخش نوید رضا ابجدی

سیستم تعلیق الکترومغناطیسی که یکی از روش‌های مورد استفاده در قطارهای معلق مغناطیسی است دارای رفتاری ناپایدار و غیرخطی است. در این مقاله ابتدا مدل ریاضی سیستم تعلیق الکترومغناطیسی را به دست آورده و سپس آن را خطی کرده‌ایم. پس از آن جهت پایدار کردن رفتار سیستم از روش فیدبک أکثر

سیستم تعلیق الکترومغناطیسی که یکی از روش‌های مورد استفاده در قطارهای معلق مغناطیسی است دارای رفتاری ناپایدار و غیرخطی است. در این مقاله ابتدا مدل ریاضی سیستم تعلیق الکترومغناطیسی را به دست آورده و سپس آن را خطی کرده‌ایم. پس از آن جهت پایدار کردن رفتار سیستم از روش فیدبک حالت استفاده شده است که ضرایب کنترلی آن با روش ریکاتی به دست آمده است. همچنین جهت ایجاد رفتاری بهتر در سیستم تعلیق از روش هوشمند الگوریتم ژنتیک برای محاسبه ضرایب بهینه سیستم کمک گرفته‌ایم. شبیه‌سازی‌های انجام شده به کمک نرم‌افزار MATLAB نشان می‌دهد که استفاده از روش الگوریتم ژنتیک نسبت به حالتی که ضرایب فیدبک حالت با روش ریکاتی به دست آمده‌اند کارآمدتر بوده و سیستم به ازای تغییر مرجع فاصله هوایی و اعمال نیروی خارجی رفتار بهتری دارد و نوسانات شدیدی که موجب عدم رضایت مسافرین به خاطر تکان‌های شدید در قسمت معلق می‌شود را حذف می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

537 - واکاوی عوامل توسعۀ توریسم در مجموعۀ تاریخی حاج آقا علی رفسنجان
محمدرضا شریفی فدیجی مجید رمضانی سربندی

مجموعۀ تاریخی حاج آقا علی رفسنجان یکی از زیباترین بناهای تاریخی کشور و استان کرمان می‌باشد که با توجه به قابلیت‌های آن به عنوان منطقۀ گردشگری شناخته شده است. با توجه به اینکه رضایت گردشگر امر مهمی در توسعۀ این صنعت به‌شمار می‌آید، لذا پژوهش حاضر با هدف واکاوی عوامل توسع أکثر

مجموعۀ تاریخی حاج آقا علی رفسنجان یکی از زیباترین بناهای تاریخی کشور و استان کرمان می‌باشد که با توجه به قابلیت‌های آن به عنوان منطقۀ گردشگری شناخته شده است. با توجه به اینکه رضایت گردشگر امر مهمی در توسعۀ این صنعت به‌شمار می‌آید، لذا پژوهش حاضر با هدف واکاوی عوامل توسعۀ توریسم در مجموعۀ تاریخی حاج آقا علی رفسنجان از دیدگاه گردشگران به‌روش توصیفی و آماری- همبستگی انجام شده است. جامعۀ آماری پژوهش را تعداد 150 گردشگر در بازۀ زمانی یک ماهه، که در دو روز عادی و تعطیل در مجموعۀ تاریخی حاج آقا علی به سر ‌برده‌اند تشکیل می‌دهد که بر اساس جدول مورگان و کرجسی، تعداد 108 نفر از طریق روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب گردید. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده شد که پایایی آن از طریق پیش‌آزمون با مقدار آلفای کرونباخ برای هر یک از مقیاس‌های اصلی در حد مناسب (بالای 75/0) مورد تأیید قرار گرفت. نتایج پژوهش بیانگر میزان رضایت‌مندی متوسط گردشگران از وضع حاضر می‌باشد و تحلیل عاملی نیز رضایت‌مندی را در قالب 7 عامل دسترسی، امنیت، خدمات عمومی، خدمات راهنمایی، تسهیلات رفاهی، شرایط استراحت‌گاهی و تأمین نیازها تبیین نموده است که مهمترین آن مربوط به تسهیلات رفاهی با بار عاملی 47/0 و خدمات استراحت‌گاهی با بار عاملی 46/0 می‌باشد. بنابراین تقویت عوامل دسترسی، امنیت، خدمات عمومی و راهنمایی و تأمین نیازها در مرحلۀ نخست توسعۀ گردشگری مجموعۀ آقا علی رفسنجان قرار می‌گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

538 - مبانی و مصادیق قابلیت توجیه جرم انگاری جرایم علیه امنیت
شیما مرادی فر جواد طهماسبی محمد علی مهدوی

10.30495/jcld.2024.1989968.1070

به نظر میرسد جرم¬انگاری، تنها بر اساس یک مبنا و نظر امکان¬پذیر نیست و باید برای جرم ¬انگاری جرایم، به نظریه-های تلفیقی یا مختلط توجه کرد؛ چه اینکه برای توجیه و تبیین مبانی، کاراتر و کارآمدتر است و نقص تک بعدی نگاه کردن نیز رفع می¬شود. ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار اﻳﺮان، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ مقتضیات أکثر

به نظر میرسد جرم¬انگاری، تنها بر اساس یک مبنا و نظر امکان¬پذیر نیست و باید برای جرم ¬انگاری جرایم، به نظریه-های تلفیقی یا مختلط توجه کرد؛ چه اینکه برای توجیه و تبیین مبانی، کاراتر و کارآمدتر است و نقص تک بعدی نگاه کردن نیز رفع می¬شود. ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار اﻳﺮان، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ مقتضیات ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮان و ﺗﻬﺪﻳﺪاﺗﻲ ﻛﻪ اﻣﺮوزه، ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻛﺸﻮر اﺳﺖ و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎى امنیتی و ﻧﻈﺎﻣﻲ اﻣﺮوزى ﺟﻬﺎن، ﺑﺮﺧﻲ از رﻓﺘﺎرﻫﺎﻳﻲ را جرم¬انگاری کرده است ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﺧﻄﺮ ﺑﺮاى امنیت داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﺸﻮر اﺳﺖ. در حقوق عرفی و غربی، از مبانی بسیاری سخن به میان آمده است؛ با این وصف، مبانی و مصادیقی که قابلیت توجیه جرم¬¬انگاری جرایم علیه امنیت را دارد و می¬توان آن¬ها را در تلفیقی منطقی قرار داد، عبارت از اصل رفاه، اصل ضرر، مصلحت¬اندیشی قانونی و کمال¬گرایی قانونی است و مصادیق آن شامل: ﺿﺮورت تشکیل ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ و ﺣﻔﻆ آن، ﺿﺮورت ﺣﻔﻆ امنیت ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﺿﺮورت ﺣﻔﻆ تمامیت ارﺿﻲ و اﺳﺘﻘﻼل ﻛﺸﻮر، ﺿﺮورت ﺣﻔﻆ وﺟﻬﻪ و اﻗﺘﺪار سیاسی و اﻗﺘﺼﺎدي ﻛﺸﻮر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

539 - واکاوی مستندات حدیثی شیعه دربارۀ محل و نحوۀ تولّد امام علی (ع)
قاسم بستانی

در خصوص محل و نحوۀ تولّد امام علی (ع) مشهوراتی نزد شیعه وجود دارد؛ مانند تولّد ایشان در کعبه، یا کنار رفتن دیوار کعبه و ورود مادر ایشان به داخل کعبه از آن محل. خاستگاه همۀ این باورها روایات است. براین‌پایه، جا دارد پرسیده شود مستندات حدیثی شیعه در این باره کدام اند. نیز أکثر

در خصوص محل و نحوۀ تولّد امام علی (ع) مشهوراتی نزد شیعه وجود دارد؛ مانند تولّد ایشان در کعبه، یا کنار رفتن دیوار کعبه و ورود مادر ایشان به داخل کعبه از آن محل. خاستگاه همۀ این باورها روایات است. براین‌پایه، جا دارد پرسیده شود مستندات حدیثی شیعه در این باره کدام اند. نیز، با توجه به این که می‌دانیم روایات در طول تاریخ دچار آسیب‌هایی شده‌اند، باید بپرسیم این روایات از جنبۀ سندی و متنی از چه درجۀ اعتباری برخوردار اند. در این مطالعه می‌خواهیم روایات مربوط به ولادت علی (ع) در کعبه را از منابع حدیثی شیعه گردآوری، و از حیث سند و متن بررسی کنیم تا پاسخی برای پرسش‌های یادشده بیابیم. می‌خواهیم تحریرهای مختلف از حکایت ولادت علی (ع) را بازشناسی کنیم و دریابیم از میان آن‌ها کدام‌یک پذیرفتنی‌ترین گزارش دربارۀ ولادت ایشان است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

540 - تحلیل تاریخی فرمانبرداری شامیان از معاویه (با تمرکز بر تحلیل روایات مدح و ذم آنان در نهج ‌البلاغه)
اکرم السادات حسینی یحیی میر حسینی کمال صحرایی اردکانی

تبعیت محض شامیان از معاویه، زبانزد خاص و عام است. در برخی از گزاره‌های نهج‌البلاغه شامیان با خصوصیاتی چون جهالت، دنائت و پستی، خشونت، رذالت، فرومایگی و بندگانی تندخو معرفی شده‌اند. برخی از مورخان نیز علت تبعیت اهل شام را کم‌خردی، تبعیت کورکورانه، فقدان اندیشه و تأمل، بی أکثر

تبعیت محض شامیان از معاویه، زبانزد خاص و عام است. در برخی از گزاره‌های نهج‌البلاغه شامیان با خصوصیاتی چون جهالت، دنائت و پستی، خشونت، رذالت، فرومایگی و بندگانی تندخو معرفی شده‌اند. برخی از مورخان نیز علت تبعیت اهل شام را کم‌خردی، تبعیت کورکورانه، فقدان اندیشه و تأمل، بی‌تفاوتی نسبت به اخبار و حوادث پنهان، بیان کرده‌اند. این در حالی است که بر پایه برخی گزاره‌های نهج‌البلاغه، مردم شام به نظم، امانت‌داری، تبعیت بدون چشم‌داشت، مُصلحِ عموم و متحد توصیف شده، حتی حضرت علی (ع) آرزو کردند ای کاش معاویه ده نفر از اهل عراق را با یک نفر اهل شام معاوضه کند. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با تمرکز بر جریان اُموی‌ در شام، به علت تبعیت محض شامیان پرداخته است. از جمله نتایج‌ این پژوهش آنکه گرچه مردم شام خصائصی ممتاز داشتند اما این ویژگی‌ها دستاویز جریان ‌ِاُموی به رهبریت معاویه قرار گرفت تا با تکیه ‌بر باورهای پیشا اسلامی شامیان و سیاست‌های متناسب با روحیات آنان، ویژگی‌های مثبت مردم شام را به نفع خود مصادره کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

541 - احادیث طوال در میراث مکتوب سدۀ نخست هجری
محمد قندهاری علی راد

متون حدیثی بلند یا احادیث طوال مسئله‌ای قدیم‌ اما هم‌چنان چالش‌برانگیز در حدیث‌پژوهی بوده است. احادیث و اخبار بلند به‌جامانده از سدۀ اول با ابهامات متعددی روبرو هستند. شاید مهم‌ترین آن‌ها این است که این احادیث چه‌گونه ثبت و ضبط می‌شدند و اگر از ابتدای صدور به این بلندی أکثر

متون حدیثی بلند یا احادیث طوال مسئله‌ای قدیم‌ اما هم‌چنان چالش‌برانگیز در حدیث‌پژوهی بوده است. احادیث و اخبار بلند به‌جامانده از سدۀ اول با ابهامات متعددی روبرو هستند. شاید مهم‌ترین آن‌ها این است که این احادیث چه‌گونه ثبت و ضبط می‌شدند و اگر از ابتدای صدور به این بلندی نبوده‌اند، متن فعلی چه‌گونه شکل گرفته است. شاید یکی از بهترین نمونه‌های موجود، روایات بلند کتاب سلیم بن قیس هلالی باشد که بیش‌‌تر این چالش‌ها را به همراه خود دارد. در این مطالعه، برای فهم بهتر مشکل و پیدا کردن راهکار، با مروری بر فرهنگ نقل مکتوب روایات در صدر اسلام، به انواع و اقسام حالاتی که به ایجاد احادیث طوال انجامیده است می‌پردازیم تا با مرور مثال‌هایی از همان دوران ببینیم چه‌گونه برخی از سنت‌های ثبت و نقل حدیث در میان محدثان و مورخان متقدم به بدفهمی این روایت‌های طولانی در نسل‌های بعد منجر شده است. درنهایت می‌توانیم از نتایج این بحث برای فهم ساختار متون کتب کهنی هم‌چون کتاب سلیم بهره بگیریم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

542 - دفاع از انتساب کتاب تصحیح الاعتقادات به شیخ مفید
عمیدرضا اکبری

از دیرباز شرح و نقدنگاری بر آثار عالمان در میان فرق، خاصّه در مسائل کلامی، امری رایج بوده است. بااین‌حال، برخی از این کتب در طول تاریخ اسلام ازمیان رفته، یا چندان مورد توجه قرار نگرفته‌اند. کتاب تصحیح الاعتقادات شیخ مفید هم که حاشیه‌ای بر الاعتقادات ابن بابویه است، در س أکثر

از دیرباز شرح و نقدنگاری بر آثار عالمان در میان فرق، خاصّه در مسائل کلامی، امری رایج بوده است. بااین‌حال، برخی از این کتب در طول تاریخ اسلام ازمیان رفته، یا چندان مورد توجه قرار نگرفته‌اند. کتاب تصحیح الاعتقادات شیخ مفید هم که حاشیه‌ای بر الاعتقادات ابن بابویه است، در سده‌های میانی کم‌تر مورد توجه بوده، و این امر به همراه برخی آراء مندرج در این کتاب موجب شده است بعضی از معاصران در اصالت کتاب تردید کنند و حتی آن را غیراصیل و برساختۀ دوران متأخر بدانند. در این مطالعه با نقد مستندات منکرانِ نسبتِ اثر، در جستجوی قرائنی برآمده‌ایم که نسبت کتاب را به شیخ مفید تأیید می‌کنند. از آن جمله، گزارش‌های مکرر ابن شهرآشوب از نسخه‌ای از شیخ مفید است؛ نسخه‌ای که مطالبش به‌سان حاشیه‌ای بر الاعتقادات ابن بابویه ذکر می‌شود. شواهدی مؤید آن است که جوابات ابی‌جعفر القمی و الرد علی ابن بابویه که نجاشی و ابن شهرآشوب از جملۀ آثار شیخ مفید ذکر کرده‌اند، احتمالاً همین کتاب است. این کتاب از نظر منابع، مبانی و ادبیات هم‌خوانی بالایی با آثار شیخ مفید دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

543 - مطالعۀ انتقادی اَصالتِ سند روایت حفص از قرائت عاصم
حامد شریفی نسب

در عصر حاضر از یک سو قرائت عاصم بن ابی‌النجود به روایت حفص بن سلیمان در بسیاری از بلاد اسلامی رواج یافته، و از سوی دیگر، ادعا شده که سند این قرائت از طریق ابوعبدالرحمان سُلَمی به علی(ع) متصل است. از نگاه مورّخانه جا دارد پرسیده شود چه شواهدی بر این اتصال سند می‌توان یاف أکثر

در عصر حاضر از یک سو قرائت عاصم بن ابی‌النجود به روایت حفص بن سلیمان در بسیاری از بلاد اسلامی رواج یافته، و از سوی دیگر، ادعا شده که سند این قرائت از طریق ابوعبدالرحمان سُلَمی به علی(ع) متصل است. از نگاه مورّخانه جا دارد پرسیده شود چه شواهدی بر این اتصال سند می‌توان یافت؛ آیا سند قرائت حفص از عاصم سندی تشریفاتی و ساختگی است که برای متصل جلوه دادن این قرائت و ممتاز نمودن آن از سایر قرائات وضع شده، یا به‌راستی حاکی از انتقال دقیق این قرائت از عصر صحابۀ پیامبر اکرم (ص) به ادوار بعد است. بدین منظور، در مطالعۀ حاضر اصالت سندِ این قرائت را با تکیه بر شواهد تاریخی مختلف ارزیابی خواهیم کرد؛ شواهدی که از گزاره‌های رجالی در احوال راویان، وضعیتِ روایت از حیثِ انفراد و تعارض با دیگر روایات، رویکرد عمومی به پذیرش یا طرد قاری و راوی، تعدّد استادها و راویانِ قرّاء و شرائط عمومی حاکم بر عصر قاریان به دست می‌آیند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

544 - روش‌شناسی سیدمرتضی عسکری در نقد تاریخی روایات
فاطمه کسرایی مجید معارف ملیحه السادات سیدرضادولابی

مرتضی عسکری (1386-1293ش) که در ایران اغلب با عنوان علامه عسکری شناخته می‌شود از ناقدان حدیث در دوران معاصر است. وی با رویکرد نقدی به فهم و پاکسازی روایات در عرصه‌های متعددی مانند سیره، رجال، کلام و علوم قرآنی همت گماشت. بدین منظور از معیارهایی که حدیث‌پژوهان برای شناخت أکثر

مرتضی عسکری (1386-1293ش) که در ایران اغلب با عنوان علامه عسکری شناخته می‌شود از ناقدان حدیث در دوران معاصر است. وی با رویکرد نقدی به فهم و پاکسازی روایات در عرصه‌های متعددی مانند سیره، رجال، کلام و علوم قرآنی همت گماشت. بدین منظور از معیارهایی که حدیث‌پژوهان برای شناخت روایات سره از ناسره تعیین نمودند خاصّه ملاک تاریخ بهره فراوان برد. با تأمل بر آثار وی به دست می‌آید که روش او ناظر بر نقد سند و متن احادیث به صورت توأمان است. به‌طوری‌که در نقد بیرونی که با محوریت راوی به آن پرداخته به مؤلفه‌هایی چون بررسی امکان حضور و سماع راوی از نظر تاریخی توجه داشته است، سنجش وثاقت راوی و شخصیت‌شناسی وی و تمایلات فرقه‌ای از دیگر مواردی است که در نقد روایات به آن دقت نموده است. در نقد بیرونی با محوریت کتاب به بررسی وثاقت مؤلف و نسبت اثر به او، همزمان با تحقیق در صحت و سقم مطالب کتاب و نیز سلامت کتاب از جهت وحدت یا اختلاف نسخ دقت نمود. نقد درونی روایات با استفاده از ملاک تاریخ بررسی توافق روایات با حوادث مسلم تاریخ، توجه به تثبیت متن از جهاتی چون تخلیط یا تقطیع‌های عمدی هم‌چنین سنجش متن روایات با سیر تاریخ پیدایش فرق و عقاید گام دیگری است که عسکری در نقد تاریخی روایات پیموده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

545 - شناسایی میراث صوفیان خراسان در آثار شیخ صدوق.
سکینه انصاری علی عادل زاده

میان سنت‌های روایی گوناگون همواره تعامل و یا تقابل-هایی رخ نموده است. سنت حدیثی امامیه نیز به عنوان یکی از سنت‌های حدیثی قدرتمند، در طول تاریخ بر دیگر سنت ها اثرگذار بوده، همان‌گونه که تأثراتی نیز پذیرفته است. مقاله-ی حاضر عهده‌دار کشف و تبیین روابط و تعاملات حدیثی شیخ أکثر

میان سنت‌های روایی گوناگون همواره تعامل و یا تقابل-هایی رخ نموده است. سنت حدیثی امامیه نیز به عنوان یکی از سنت‌های حدیثی قدرتمند، در طول تاریخ بر دیگر سنت ها اثرگذار بوده، همان‌گونه که تأثراتی نیز پذیرفته است. مقاله-ی حاضر عهده‌دار کشف و تبیین روابط و تعاملات حدیثی شیخ صدوق به عنوان یکی از ارکان حدیث شیعه با سنت تصوف در قرن چهارم هجری است. صدوق از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین محدثین شیعه است که سفرهای بسیاری به نقاط مختلف داشته است. از جمله سفرهای مهم صدوق سفر به خراسان و اقامت در آن دیار است. در آن دوران تصوف بخشی مهم از ساختار معنوی جامعه‌ی خراسان بوده است. با توجه به پیش‌فرض این پژوهش در تعامل و تأثرات متقابل سنت‌های حدیثی گوناگون بر یکدیگر، و نیز اقامت طولانی مدت صدوق در خراسان، پرسش اصلی مقاله این است که آیا بین شیخ صدوق به عنوان یکی از محدثان صاحب سبک شیعی، با سنت حدیثی اهل تصوف پیوندی برقرار است؟ نتایج این پژوهش نشان می دهد که شیخ صدوق در برخی آثارش روایاتی را گزارش کرده که منشاء صوفیانه داشته است. تشابهات متنی، وجود الفاظ و مفاهیم مختص به متصوفه در متن برخی روایات، همچنین حضور روات و مشایخی در اسناد احادیث که گرایش صوفیانه‌ی آنان محرز است، مؤید این مطلب است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

546 - قراءات منسوب به اهل بیت علیهم السلام و رسم المصحف
حمید رضا مستفید شبنم رجب زاده مریم حاجی عبدالباقی

دو علم قرائات و رسم‌المصحف از عوامل فهم، پژوهش و خوانش قرآن کریم می‌باشند که از یکدیگر تأثیر و تأثّر بسیاری می‌پذیرند و همواره به عنوان موضوعات چالش‌برانگیز علوم قرآنی مطرح بوده‌اند. در این میان قرائات منسوب به اهل‌بیت(ع) با وجودی که از جمله قرائات شاذ به شمار می‌آیند، أکثر

دو علم قرائات و رسم‌المصحف از عوامل فهم، پژوهش و خوانش قرآن کریم می‌باشند که از یکدیگر تأثیر و تأثّر بسیاری می‌پذیرند و همواره به عنوان موضوعات چالش‌برانگیز علوم قرآنی مطرح بوده‌اند. در این میان قرائات منسوب به اهل‌بیت(ع) با وجودی که از جمله قرائات شاذ به شمار می‌آیند، به سبب انتسابشان به معصومین(ع) و به جهت وجوه تفسیری، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. از منظر ابن الجزری (833 ق) یکی از شروط صحت قرائات، مطابقت قرائت با رسم یکی از مصاحف عثمانی ولو به صورت احتمالی است. سوال این جاست که قرائات منسوب به اهل بیت (ع) به چه میزان با این شرط منطبق هستند. روش تحقیق این مقاله با استفاده از منابع مکتوب این علوم، توصیفی _ تحلیلی _ موردی است. این پژوهش به روی 500 قرائت منسوب به اهل‌بیت(ع) تمرکز نموده است که از میان این قرائات در نگاه نخست ، 312 قرائت کاملاً مطابق با رسم و 188 قرائت مخالف با رسم تلقی می‌شود. امّا در بررسی‌های مجدد از طریق هفت روشِ دستاورد این مقاله، 55 قرائت دیگر مطابق با دیدگاه ابن الجزری، موافق با رسم محسوب می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

547 - بررسی تحلیلی تاریخی عدم ذکر نام امام علی علیه السلام در قرآن کریم «از منظر آزمون الهی»
محمود خوران علی محمدی آشنانی

عدم‌وجود نام امام‌علی(ع) در متن قرآن‌کریم، از یک‌سو، پاره‌ای از اخباریان‌شیعه را برانگیخته تا به‌استناد برخی از روایات، از حذف نام آن‌حضرت از قرآن‌کریم، سخن بگویند و ازسوی‌دیگر، برخی از مخالفان شیعه آن را ابزار شبهه افکنی در خلافت بلافصل امام علی(ع) قرار داده اند؛ عدم‌ذ أکثر

عدم‌وجود نام امام‌علی(ع) در متن قرآن‌کریم، از یک‌سو، پاره‌ای از اخباریان‌شیعه را برانگیخته تا به‌استناد برخی از روایات، از حذف نام آن‌حضرت از قرآن‌کریم، سخن بگویند و ازسوی‌دیگر، برخی از مخالفان شیعه آن را ابزار شبهه افکنی در خلافت بلافصل امام علی(ع) قرار داده اند؛ عدم‌ذکر نام در نصّ تنزیلی قرآن‌کریم، مبتنی بر علل و مصالح متعدّدی است؛ یکی‌از ‌دلایلی که تاکنون مورد بررسی علمی قرار نگرفته، سنّت آزمون‌الهی در خلافت پیامبر اعظم(ص) است. پژوهۀ پیشِ‌رو، با روش توصیفی-تحلیلی و بااستناد به‌آیات، روایات وشواهد‌تاریخی،رفتار گروه‌های دخیل در آزمون شناخت و پیروی از رهبر الهی را در جامعۀ معاصر نبوی ، مورد بررسی قرارداده ‌‌&lrm;‌و سپس نقش بی‌بدیل عدم‌ذکر نام امام‌علی(ع) درآشکارسازی منویات باطنی افراد وتحقّق بهینۀ این آزمون مهمّ را باز نمایانده‌است. همچنین در فرض ذکر نام، پیامدهای احتمالی خطرناکتر آن را، پیش رو نهاده‌است.ضمنا پیش از ورود به بحث آزمون الهی، با بیان مراد برخی روایاتِ مدّعیِ ذکر نام، شبهۀ آن برطرف شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

548 - واکاوی آرای علمای رسم المصحف در مصاحف کهن: مطالعۀ موردی مصحف شمارۀ 1 آستان قدس رضوی (مصحف منسوب به امام علی علیه السلام)
مریم قیدر مرتضی توکلی

یکی از مشهورترین مصاحف کهن قرآن، منسوب به دستخط امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام، در کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی به شماره 1 وقف شده است. این مصحف به خط کوفی و در مقایسه با سایر نسخه ها تقریباً کامل است. در این پژوهش با مقایسۀ شیوۀ رسم این مصحف با رسم المصحف وی أکثر

یکی از مشهورترین مصاحف کهن قرآن، منسوب به دستخط امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام، در کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی به شماره 1 وقف شده است. این مصحف به خط کوفی و در مقایسه با سایر نسخه ها تقریباً کامل است. در این پژوهش با مقایسۀ شیوۀ رسم این مصحف با رسم المصحف ویژگی های مشترک و متمایز آن بازشناسی شده است. مبنای شناخت رسم المصحف، آراء ابوعمرو دانی و ابوداود سلیمان بن نجاح بوده و در این خصوص مصحف امیری و لیبی مرجع قرار داده شده است. این تطبیق از یک سو نشان داده به لحاظ شیوۀ رسم، میان مصحف موردِ مطالعه با رسم المصحف مطابقت زیادی وجود داشته و از سوی دیگر مواضع اختلاف، جنس آنها و تکرارشونده و پربسامدبودن آنها نمایانده شده است. گفتنی است که عمدۀ این اختلافات (قریب به 2000 اختلاف در رسم واژه های قرآنی یافت شد) از جنس حذف یا زیادت الف و همچنین تفاوت در نگارش واو یا یاء یا همزه است که رسم الخط این مصحف را با رسم المصحف متمایز می کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

549 - بررسی تحلیلی سیر تاریخی «وقف لازم» در دانش وقف و ابتدا قرآن کریم
روح الله محمدعلی نژاد عمران محمد رسول تکبیری محسن قاسم پور راوندی کریم پارچه باف دولتی

از علائم وقف و ابتدا در قرآن که رعایتش نقش مهمی در فهم صحیح آیات ایفا می‌کند، علامت وقف لازم مـ است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، سیر تاریخی وقف لازم از زمان سجاوندی تا زمان معاصران را تحلیل می‌کند. پس از مطالعه وقف‌های لازم و بررسی نقش آن‌ها در فهم، دریافته شد که ت أکثر

از علائم وقف و ابتدا در قرآن که رعایتش نقش مهمی در فهم صحیح آیات ایفا می‌کند، علامت وقف لازم مـ است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، سیر تاریخی وقف لازم از زمان سجاوندی تا زمان معاصران را تحلیل می‌کند. پس از مطالعه وقف‌های لازم و بررسی نقش آن‌ها در فهم، دریافته شد که تعداد زیادی از آیات دارای علامت وقف لازم، در آیات اعتقادی هستند. درصورت عدم رعایت وقف لازم، چه بسا فهمی خلاف مراد الهی از آیات قرآن کریم به دست آید. این کژفهمی می‌تواند تا حدی پیش رود که مراد الهی از آیات قرآن کریم برعکس جلوه نماید؛ مثلاً مفهومی توحیدی به کفرآمیز منجر گردد؛ خطاب به اشخاص، وارونه نمایان شود؛ گفت‌وگویی ناظر به شخصیتی خاص، منحرف به شخصیتی دیگر گردد. رعایت وقف لازم، اثرش را در قرائت و فهم قرآن به صورت محسوسی ایفا و از فهم ناقص آیات جلوگیری می‌کند. با بررسی تاریخی مشخص می‌شود از زمان سجاوندی تا زمان معاصر، تعداد 16 مورد از مواضع وقوف لازم، در همه دوره‌ها لازم؛ 3 مورد ابتدا لازم، سپس غیرلازم و مجدّد لازم؛ 29 مورد در ابتدا لازم اما تا زمان معاصر غیرلازم؛ 3 مورد در ابتدا غیرلازم و تا زمان معاصر تبدیل به لازم؛ 3 مورد هم متغیر بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

550 - واکاویی وضعیت و شخصیت رجالی ابوجعفر الحسینی العلوی المرعشی، راوی اصلی تفسیر منسوب به امام حسن عسکری(ع)
کاظم استادی

در میان دانشمندان شیعه، مخصوصاً علمای متأخر، کتاب‌های الاحتجاج و تفسیر امام حسن عسکری(ع)، مورد مناقشه است. این مناقشات، چند بُعدی و از لایه‌های متعددی همچون: تاریخ تألیف، انتساب کتاب به مؤلف، اسناد و محتوای کتاب‌ها، تشکیل شده‌اند. دراین میان، یک نکته حائز توجه است که، ت أکثر

در میان دانشمندان شیعه، مخصوصاً علمای متأخر، کتاب‌های الاحتجاج و تفسیر امام حسن عسکری(ع)، مورد مناقشه است. این مناقشات، چند بُعدی و از لایه‌های متعددی همچون: تاریخ تألیف، انتساب کتاب به مؤلف، اسناد و محتوای کتاب‌ها، تشکیل شده‌اند. دراین میان، یک نکته حائز توجه است که، تمامِ کتاب تفسیر عسکری(ع) و نیز بخش قابل توجه‌ای از کتاب احتجاج، بنقل از یک راوی، با نام ابوجعفر الحسینی المرعشی یا اسامی تصحیف شده و مشابه آن می‌باشد. بنابراین، مهم است تا وضعیت این راوی، شناسایی و نیز ترجمه شود. واکاوی وضعیت ابوجعفر در منابع متقدم، ممکن است بتواند این دو کتاب را ازنظر هویتِ رجالی راویان و مؤلفان روشن کند؛ و نیز، شاید بتواند تاریخ نقل و انتقالات این کتاب‌ها را روش، و حتی برخی از مناقشات پیرامون این دو کتاب را مرتفع نماید. بر اساس پژوهش حاضر، که به روش کتابخانه‌ای انجام شده است، روشن شد که در منابع متقدم و متأخر شیعه، هیچ اطلاعی، بیش از یک خط، از ابوجعفر مرعشی و شاگرد وی طبرسی، وجود ندارد؛ و جدای از اینکه شهرت ایشان از ساخته‌های متأخرین است؛ حتی انتساب احتجاج به طبرسی نیز، روشن نمی‌باشد. هر چند که در الانساب سمعانی، ترجمه اندکی از ابوجعفر مرعشی وجود دارد، و او وی را از شیعیان غالی دانسته است؛ که البته با توجه به شواهدی، این احتمال که مرعشی از غلات نصیریه ایران باشد، پر رنگ می‌شود تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

551 - مطالعۀ ترجمه‌های فارسی قرآن از حیث صحت ترجمۀ لای نفی جنس
زهره اخوان مقدم مجید نبوی

ضرورت ترجمۀ دقیق قرآن کریم به زبانهای مختلف از جمله فارسی، اقتضا می‌کند که برای شناخت بهتر این قواعد و اعمال آن در ترجمۀ قرآن کریم کوشش کنیم. از جملۀ این قواعد، نفی جنس است که در زبان عربی با کاربرد ادات لا صورت می‌گیرد. لای نفی جنس در قرآن ۱۱۲ بار به کار رفته است. لازم أکثر

ضرورت ترجمۀ دقیق قرآن کریم به زبانهای مختلف از جمله فارسی، اقتضا می‌کند که برای شناخت بهتر این قواعد و اعمال آن در ترجمۀ قرآن کریم کوشش کنیم. از جملۀ این قواعد، نفی جنس است که در زبان عربی با کاربرد ادات لا صورت می‌گیرد. لای نفی جنس در قرآن ۱۱۲ بار به کار رفته است. لازم است اسلوب نفی جنس در قرآن کریم چنان به زبانهای دیگر ترجمه شود که تمایز آن با اسالیب دیگری که در آنها هم از ادات لا استفاده می‌شود، معلوم گردد. در مطالعۀ حاضر کوشیده‌ایم 9 ترجمۀ فارسی از قرآن کریم را از حیث نحوۀ ترجمۀ لای نفی جنس با یکدیگر مقایسه کنیم. چنان که مشاهده می‌شود، از حیث صحت ترجمۀ لای نفی جنس، ترجمۀ رضایی اصفهانی با 107 مورد ترجمۀ صحیح دقیق‌ترین است و در ردۀ بعد، ترجمۀ حداد عادل با 19 مورد ترجمۀ درست جای دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

552 - واکاوی حکم گریستن بر امام حسین علیه السلام
سید علی ربانی موسویان

روایات فراوانی در رابطه با فضیلت و امر بر گریستن بر حضرت امام حسین علیه السلام از جانب رسول خدا و ائمه اهل بیت علیهم السلام از فریقین رسیده است و تاکید فراوان فقهاء عظام نیز همواره بر اقامه عزا بر آنحضرت بوده است. گستره دایره روایات این موضوع و شدت اهمیت و تاکید آن از ج أکثر

روایات فراوانی در رابطه با فضیلت و امر بر گریستن بر حضرت امام حسین علیه السلام از جانب رسول خدا و ائمه اهل بیت علیهم السلام از فریقین رسیده است و تاکید فراوان فقهاء عظام نیز همواره بر اقامه عزا بر آنحضرت بوده است. گستره دایره روایات این موضوع و شدت اهمیت و تاکید آن از جانب بزرگان مذهب موجب شد تا با هدف یافتن حکم واقعی بکاء بر امام حسین علیه اسلام با روش توصیفی و تحلیلی ادله این موضوع مورد واکاوی مجدد قرار گیرد. نتایج حاصله نشان داد اصل اعتقاد به مشروعیت گریه و اقامه عزا بر آنحضرت از ضروریات مذهب بوده و انجام آن بر این اساس که به طور عموم مصداق آیه مودت و فریضه تولی است مانند سایر مصادیق واجبات، واجب است و همانگونه که هیچ مصداقی از عناوین واجبات به این سبب که مصداق آن واجب، محدود به آن مورد نیست از دائره وجوب خارج نگشته و مستحب نمیگردد، گریه و اقامه بر امام حسین علیه السلام نیز که از مصادیق واجب تولی و مودت اهل بیت است به عذر محدود نبودن مصداق مودت و ابراز محبت به گریستن بر آنحضرت، از دایره فریضه بودن خارج نمیگردد. این درحالی است که ادله خاص فراوان از جانب معصومین نشان میدهد هیچ مصداقی مانند گریه بر امام حسین علیه السلام برای مودت و تولی (غیر از اصل اعتقاد به امامت و وجوب معرفت ائمه و باور به مفروض الطاعه بودن معصومین) این مقدار مورد تاکید قرار نگرفته و اصرار شارع بر اقامه بکاء بر آنحضرت تا حدیکه آن را از علائم ایمان شمرده عذری را در ترک آن برای مکلف مومن در حد میسور باقی نمیگذارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

553 - نص قرآن بر ولایت حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام «بررسی تحلیلی آیه بلاغ»
محمد رضا آرام

این پژوهش آیه ی بلاغ را با توجه به تفاسیر شیعه و سنّی، تفسیر کرده و ضمن استناد به احادیث و روایات، ارتباط آن را با ولایت و امامت امیرالمومنین علی علیه السلام بیان کند و نیز در ادامه ضمن بررسی تحلیلی این آیه، به شبهات موجود در مدلول این آیه پرداخته و سپس به بررسی جوانب م أکثر

این پژوهش آیه ی بلاغ را با توجه به تفاسیر شیعه و سنّی، تفسیر کرده و ضمن استناد به احادیث و روایات، ارتباط آن را با ولایت و امامت امیرالمومنین علی علیه السلام بیان کند و نیز در ادامه ضمن بررسی تحلیلی این آیه، به شبهات موجود در مدلول این آیه پرداخته و سپس به بررسی جوانب مختلف دلالت آیه بلاغ و شأن نزول آن می پردازد.نویسنده ارتباط این آیه را با آیات قبل و بعد – که درباره اهل کتاب است – در قالب چند پرسش و پاسخ توضیح داده است.این آیه به صراحت نشان میدهد که رسول، جز انجام رسالت و رسانیدن پیام وظیفه دیگری ندارد و کسی که زیر بار رسالت رفته است البته به لوازم آن که همان تبلیغ و رسانیدن امر ولایت است باید قیام کند .کلیدواژه ها: آیه بلاغ، ولایت و امامت امیرالمومنین علی علیه السلام، ابلاغ رسالت، شأن نزول، غدیرخم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

554 - شاخص‌های جهاد‌‌ تبیین با تحلیل سخنرانی های حضرت زینب(سلام الله علیها) درمعرفی قیام عاشورا
حسین برزگر

بهره‌گیری از قیام عاشورا و روشنگری‌های امام سجاد و حضرت زینب، به منظور دستیابی به یک الگوی موثر برای جهاد تبیین در عرصه‌های دینی یکی از دغدغه‌ها و مسائل مهم در جنگ شناختی در مقابل جریان تحریف برای پاسداران سنگر معارف الهی است. نوشتار حاضر، با هدف شناسایی و معرفی شاخص‌ أکثر

بهره‌گیری از قیام عاشورا و روشنگری‌های امام سجاد و حضرت زینب، به منظور دستیابی به یک الگوی موثر برای جهاد تبیین در عرصه‌های دینی یکی از دغدغه‌ها و مسائل مهم در جنگ شناختی در مقابل جریان تحریف برای پاسداران سنگر معارف الهی است. نوشتار حاضر، با هدف شناسایی و معرفی شاخص‌های محوری، نقش و رابطه هریک را در جهاد تبیین حضرت زینب  با شیوه تحلیلی و توصیفی مورد بررسی قرار داده است. به این منظور، در ابتدا معنای جهاد تبین از منابع اسلامی‌ و تعاریف امامین انقلاب مورد بررسی قرارگرفته و سپس به توصیف شاخص‌ها و تحلیل منطقی رابطه هر یک از شاخص‌ها با جهاد‌تبین پرداخته شده ‌است. با بررسی‌ها مشخص می‌شود، حضرت زینب درآگاه‌سازی و تبیین علاوه بر راهبرد معین، دارای شاخص‌های اصیل دینی همچون اعتقادی، اخلاقی و روش شناختی است که تبلور آن در سخنرانی‌های ایشان در قالب، خدامحوری، معادباوری، صبر و ایستادگی، موقعیت‌شناسی، مخاطب‌شناسی، رعایت حدود الهی به ویژه حیا و عفت، جریان سازی و حماسه‌آفرینی نمایان می‌باشد. نتیجه اینکه بی‌گمان بازخوانی این شاخص‌ها و شناخت نقش شاخص‌ها در عرصه جهاد تبیین می‌تواند برای هر قشری از مردان و زنان مومن در هر عصری و در شرایط مختلف الگویی علمی و عملی ارائه نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

555 - بررسی منطقِ ایستاییِ تاق در بنای موسوم به ارک علیشاه در تبریز
امین مرادی بهروز عمرانی مهدی ذاکری

در صورتی‌که بقایای معماریِ منسوب به علیشاه جیلانی در تبریز را آخرین حلقه از زنجیره‌ ساختمان‌های بزرگ‌مقیاس دوره ایلخانی متصور شویم؛ به گونه‌ای‌ که دهانه‌ی سی متریِ آن بزرگ‌ترین و مرتفع‌ترین تاق آجری جهان اسلام را در بر داشته است، ابراز ایرادات فنی در راستای ردِ تئوری ام أکثر

در صورتی‌که بقایای معماریِ منسوب به علیشاه جیلانی در تبریز را آخرین حلقه از زنجیره‌ ساختمان‌های بزرگ‌مقیاس دوره ایلخانی متصور شویم؛ به گونه‌ای‌ که دهانه‌ی سی متریِ آن بزرگ‌ترین و مرتفع‌ترین تاق آجری جهان اسلام را در بر داشته است، ابراز ایرادات فنی در راستای ردِ تئوری امکان اجرای تاق در دهانه‌ی مزبور، نکته‌ی مقابل بیش از نیم قرن مطالعات تاریخ معماری، نتایج باستان‌شناسی و گزارشات جهانگردان پیرامون انطباق داده‌های تاریخی با موقعیت مسجد علیشاه در تبریز خواهد بود. با فرض بر اینکه بقایای معماری U شکل با دیوارهایی به قطر یازده متر، جهت اجرای تاق آجریِ بخشی از پروژه معماریِ عظیمی در نظر گرفته شده است؛ کشف محدودیت‌های سازه‌ای حجم معماری مورد مطالعه در زمینه‌ی میزان پایداری، آسیب‌پذیری و نهایتاً عدم امکان اجرای تاق در دهانه‌ی مزبور، فصل‌گشای افق‌های نوینی پیرامون تفسیرِ متون تاریخی و رابطه آن با بنای ایلخانی یاد شده در منابع تاریخی خواهد بود. تحقیق پیش‌رو بر آن است تا پس از پاسخ‌دهی به این مسئله که آیا حجم آجری منسوب به علیشاه قابلیت اجرای چنان تاقی را داشته است یا خیر، ضمن آنالیز استاتیکی و تحلیل مشخصات سازه‌ای بقایای معماریِ موجود و بدون توجه به روایات تاریخی، نقش تعیین کننده‌ای در بازبینیِ مسائل تاریخی پیرامون مسجد علیشاه داشته باشد. مطابق نتایج به دست آمده، تنش حاصل از بارگذاریِ ناشی از وزن هر نوع تاق در بنای مورد نظر، فراتر از پتانسیل‌های مکانیکیِ سازه بوده و منجر به فروپاشی پایه‌ها در هر شرایط خواهد شد. از این دیدگاه، هیچ نوع پوششی از نوع تاق در هیچ بازه‌ی زمانی در بقایای معماری منسوب به علیشاه قابل اجرا نبوده است. بدین‌ترتیب، هیچ رابطه‌ای میان بقایای امروزی منسوب به علیشاه و مسجد ساخته شده توسط علیشاه وزیر با بزرگترین تاق آجری جهان وجود ندارد؛ از این دیدگاه، نمیتوان بقایای معماری موجود را به علیشاه جیلانی نسبت داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

556 - شناسایی جایگاه فناوری اطلاعات و نوآوری در برنامه درسی دوره کارشناسی رشته زیست‌شناسی دانشگاه تعلیم و تربیت کابل- افغانستان
وحیدالله عبدالرحیم زی محبوبه عارفی کوروش فتحی واجارگاه اسماعیل جعفری

هدف پژوهش شناسایی جایگاه فناوری اطلاعات و نوآوری در برنامه درسی دوره کارشناسی رشته زیست‌شناسی دانشگاه تعلیم و تربیت کابل است. این پژوهش با رویکرد کیفی و روش نظریه داده بنیاد از نوع اکتشافی در بهار سال 1401 انجام شد. جهت گردآوری داده‌ها از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته ه أکثر

هدف پژوهش شناسایی جایگاه فناوری اطلاعات و نوآوری در برنامه درسی دوره کارشناسی رشته زیست‌شناسی دانشگاه تعلیم و تربیت کابل است. این پژوهش با رویکرد کیفی و روش نظریه داده بنیاد از نوع اکتشافی در بهار سال 1401 انجام شد. جهت گردآوری داده‌ها از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته هدفمند با دو گروه اساتید و دانشجویان رشته زیست‌شناسی که ۱۹ تن شرکت کرده بودند به عمل آمد. جهت تحلیل داده‌ها از رهیافت نظام‌مند اشتراوس و کوربین استفاده‌شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که سه مؤلفه مهم شامل: جایگاه فناوری اطلاعات و نوآوری در زیبایی‌های طبیعت و حفاظت محیط‌زیست، جایگاه فناوری اطلاعات و نوآوری در ژنتیک انسانی، حیوانی و گیاهی، جایگاه فناوری اطلاعات و نوآوری در آموزش مجازی و کاربرد واقعیت افزوده مورد شناسایی قرار گرفت. یافته‌ها حاکی است که فناوری اطلاعات و نوآوری در رشته زیست‌شناسی با کمبود وسایل مدرن جهت انجام آزمایش‌های پیشرفته و کاربرد فعالیت‌های یاددهی – یادگیری مواجه است. جهت کاهش چالش‌ها مسئولان و سیاست‌گذاران فناوری اطلاعات و نوآوری به تجهیز کردن وسایل مدرن آزمایشگاه، ظرفیت‌سازی منابع انسانی و آگاهی از نوآوری‌های جدید توجه داشته باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

557 - بررسی تأثیر متغیرهای فردی، سازمانی و فرهنگی بر پذیرش فن‌آوری اطلاعات در میان دبیران در قالب الگویابی علّی
حسن قلاوندی فرشید اشرفی سلیم کندی سیما علی زاده

هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل فردی، سازمانی و فرهنگی مؤثر بر پذیرش فن‌آوری اطلاعات در میان دبیران در قالب یک الگوی علی بود. پژوهش حاضر، در زمره الگویابی علی قرار می‌گیرد که شامل تحلیل مسیر و مدل&lrm;یابی معادلات ساختاری می‌شوند. جامعه آماری در این پژوهش، دبیران دوره متوسط أکثر

هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل فردی، سازمانی و فرهنگی مؤثر بر پذیرش فن‌آوری اطلاعات در میان دبیران در قالب یک الگوی علی بود. پژوهش حاضر، در زمره الگویابی علی قرار می‌گیرد که شامل تحلیل مسیر و مدل&lrm;یابی معادلات ساختاری می‌شوند. جامعه آماری در این پژوهش، دبیران دوره متوسطه ناحیه یک شهر ارومیه، با حجم 260 نفر بودند. 150 نفر از آنها بر اساس جدول کرجسی و مورگان و به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب و به پرسش‌نامه‌ای متشکل از خرده مقیاس‌های تصمیم به استفاده، انتظار عملکرد، انتظار تلاش، نفوذ اجتماعی و شرایط تسهیل‌کننده، فردگرایی/ جمع‌گرایی، فاصله قدرت و ابهام&lrm;گریزی، و مردانگی/ زنانگی پاسخ دادند. برای تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها، از الگویابی معادلات ساختاری بر اساس روش حداقل مجذورات جزیی (PLS) و آزمون تی تک متغیره برای بررسی وضعیت مؤلفه‌های فرهنگی و سازمانی استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که انتظار عملکرد و تلاش، و نفوذ اجتماعی اثر مثبت و معنی‌دار بر تصمیم به استفاده از فن‌آوری اطلاعات دارند. شرایط تسهیل‌کننده و مردانگی/ زنانگی نیز اثر مثبت و معنی‌داری بر استفاده داشت. هم&lrm;چنین، اثر ابهام‌گریزی و فاصله قدرت نیز بر این متغیر منفی و معنی‌دار بود. اما اثر فردگرایی/ جمع‌گرایی بر این متغیر معنی‌دار نبود. در نهایت، مدل آزمون شده 27 درصد از تغییرات تصمیم به استفاده از رایانه و 19 درصد تغییرات استفاده را پیش‌بینی کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

558 - Genetic improvement of essence percent and dry flower yield using indirect selection in German chamomile (Matricaria chamomilla L.)
احمدرضا گل‌پرور عبداله قاسمی پیربلوطی

Background & Aim: German chamomile is one of the most important medicinal plants. So, assessment of genetic diversity and relationship among the traits are very essential in chamomile breeding programs. Determination of the best indirect selection criteria for genet أکثر

Background & Aim: German chamomile is one of the most important medicinal plants. So, assessment of genetic diversity and relationship among the traits are very essential in chamomile breeding programs. Determination of the best indirect selection criteria for genetic improvement of essence percent and dry flower yield of German chamomile (Matricaria chamomilla L.) populations was investigated using some morphological, agronomical and phonological characteristics. Experimental: In this experiment, statistical design of RCBD with three replications was used. Number of flower plant-1, fresh flower yield plant-1, days to budding, days to 50 and 100% of flowering, number of flowering stem, plant height, number of tiller plant-1, dry flower yield plant-1 and essence percent were measured. Results & Discussion: Analysis of variance showed highly significant differences among chamomile populations for all the studied traits. This assigns genetic diversity for mentioned traits and possibility of genetic improvement of these via selection. Assessment of correlation coefficients revealed positive and significant relationship of the majority of traits with dry flower yield as well as some traits with essence percent. Path analysis indicated applicability of indirect selection through the traits days to 50% flowering, No. flower plant-1, fresh flower yield plant-1 and days to budding for genetic improvement of dry flower yield specifically in early breeding generations. Industrial and practical recommendations: The traits 50% flowering and No. flower plant-1 also were introduced as the best indirect selection criteria for improvement of essence percent based on path analysis results. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

559 - تحلیل گفتمان دفاعیه علی سلمان، دبیرکل جمعیت الوفاق بحرین، در دادگاه‌ آل خلیفه
علیرضا بیگی حسن مجیدی

10.30495/pir.2020.680008

حکومت بحرین پس از انقلاب 14 فوریه سال 2011، به بهانه‌های مختلف رهبران عمدتاً شیعی را بازداشت کرد. یکی از این افراد شیخ علی سلمان، دبیرکل جمعیت الوفاق است. وی باوجود همراهی با نظام در روند گفتگوها و برآورده ساختن خواسته نظام بحرین در آرام‌سازی این جنبش درنهایت توسط آل‌خل أکثر

حکومت بحرین پس از انقلاب 14 فوریه سال 2011، به بهانه‌های مختلف رهبران عمدتاً شیعی را بازداشت کرد. یکی از این افراد شیخ علی سلمان، دبیرکل جمعیت الوفاق است. وی باوجود همراهی با نظام در روند گفتگوها و برآورده ساختن خواسته نظام بحرین در آرام‌سازی این جنبش درنهایت توسط آل‌خلیفه بازداشت گردید و در دادگاه به دفاع از خود پرداخت. شناخت گفتمان حاکم بردفاعیات شیخ علی سلمان به‌عنوان دریچه‌ای برای آشنایی با یکی از گفتمان‌های سیاسی بحرین، هدف این پژوهش است. این مقاله درصدد تبیین و تحلیل دفاعیه شیخ علی سلمان در دادگاه بحرین و پاسخگویی به این سؤال است که مولفه‌های گفتمانی حاکم بر دفاعیه علی سلمان، در دادگاه حکومت بحرین چیست؟ یافته‌های این مقاله که با استفاده از روش تفسیری و تحلیل گفتمان ون‌دایک تدوین‌شده؛ نشان‌دهنده نوعی گفتمان میانه‌رو و اصلاح‌طلب (در مقابلِ گفتمان انقلابی) در دفاعیه سلمان است. از میان متغیرهای کیفی بیان گردیده در تحلیل گفتمان انتقادی ون دایک، علی سلمان از واژگان، نقل‌وقول، حسن تعبیر و قطب‌بندی، بیشترین استفاده را کرده است. فرضیه این پژوهش از این قبیل است که نظام آل خلیفه اصلاح‌ناپذیر نبوده و همواره سعی دارد با دادن وعده‌های بی‌اساس به مردم بحرین آنان را از جنبش دور سازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

560 - بکارگیری رویکرد ساختاری – تفسیری جهت طراحی مدل عوامل مؤثر بر خشونت خانگی علیه مردان در جوامع شهری (مطالعه موردی: مردان شهر زنجان)
منیژه سلیمی بتول امین جعفری

گسترش شهرنشینی و درهم تنیدگی و فشردگی جمعیت دارای پیامدهای گسترده‌ای است که یکی از آنها افزایش خشونت خانوادگی است. در میان انواع خشونتهای خانگی در جوامع شهری خشونت زنان علیه مردان را می‌توان یک پدیده نوظهور دانست که در گذشته به شکل خاص مورد توجه نبوده است. مطرح کردن این أکثر

گسترش شهرنشینی و درهم تنیدگی و فشردگی جمعیت دارای پیامدهای گسترده‌ای است که یکی از آنها افزایش خشونت خانوادگی است. در میان انواع خشونتهای خانگی در جوامع شهری خشونت زنان علیه مردان را می‌توان یک پدیده نوظهور دانست که در گذشته به شکل خاص مورد توجه نبوده است. مطرح کردن این امر به دلیل ریشه‌های مردسالارانه‌ای که در جامعه وجود دارد با تعارضاتی همراه است که سبب شده‌اند این نوع خشونت در جامعه بصورت مسکوت باقی بماند. پژوهش حاضر با هدف بکارگیری رویکرد ساختاری – تفسیری جهت طراحی مدل عوامل مؤثر بر خشونت خانگی علیه مردان در جوامع شهری انجام گرفت. روش این پژوهش، ترکیبی و از نوع طرح متوالی- اکتشافی است. جامعه آماری پژوهش حاضر، صاحبنظران و کارشناسان حوزه خانواده می‌باشد که با استفاده از روش نمونه‌گیری غیرتصادفی هدفمند تعداد 25 نفر انتخاب شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. با استفاده از ISM اقدام به طراحی مدل اولیه شد. بر اساس سطوح تعیین شده و ماتریس دستیابی نهایی و پس از تعیین روابط و سطح متغیرها می‌توان آ‌ن‌ها را به شکل مدلی ترسیم کرد. در پژوهش حاضر عوامل در سه سطح قرار گرفته‌اند. مشکلات معیشتی به عنوان ریشه و علت اصلی در سطح سوم مدل قرار گرفت. نتایج تحلیل Micmac نیز همسو با نتایج مدل ساختاری تفسیری بر اهمیت مشکلات معیشتی به عنوان ریشه خشونت خانگی بود. می‌توان نتیجه گرفت ریشه اصلی خشونت خانگی در مشکلات اقتصادی و معیشتی نهفته است که با حل آن، می‌توان به کاهش خشونت خانگی علیه مردان کمک کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

561 - ارائه مدلی عمومی برای محله جرم‌خیز
مصطفی اجتهادی صلاح الدین قادری فرشید خضری

وجود نظریه‌ها و مطالعات متعدد درباره جرم در سطح محله به‌رغم داشتن نقاط مثبت دچار نوعی تقلیل‌گرایی و ابهام هستند. بسیاری از این مطالعات در بررسی جرم به عوامل یکی از حوزه‌ها مانند اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و محیطی توجه کرده‌اند و قادر به مطالعه نظام‌مند جرم در سطح محله نبو أکثر

وجود نظریه‌ها و مطالعات متعدد درباره جرم در سطح محله به‌رغم داشتن نقاط مثبت دچار نوعی تقلیل‌گرایی و ابهام هستند. بسیاری از این مطالعات در بررسی جرم به عوامل یکی از حوزه‌ها مانند اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و محیطی توجه کرده‌اند و قادر به مطالعه نظام‌مند جرم در سطح محله نبوده‌اند. همچنین نظریه‌ها و مطالعاتی که سعی کرده‌اند مدلی ترکیبی‌تر برای مطالعه جرم در سطح محله ارائه دهند بازهم به‌خوبی قادر به ترکیب سطوح و ابعاد مختلف نبوده‌اند. هدف این مقاله ارائه مدلی چندبعدی و چندسطحی با تأکید بر عوامل و سازوکارهای علی برای توضیح جرم در سطح محله است. این مقاله بدون اینکه ادعای ارائه نظریه داشته باشد تلاش می‌کند با مرور فشرده نظریه‌های موجود در ابعاد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و محیطی و ترکیب آن‌ها مدلی عمومی برای مطالعه جرم در سطح محله ارائه دهد. مقاله می‌کوشد توان تبیینی و توضیحی مطالعات حوزه محله و جرم را بالا ببرد. میزان موفقیت این هدف مشروط به آزمون این مدل با استفاده از داده‌های درون و بین محله‌ای و همچنین نقد آن توسط محققان این حوزه است. مدل ارائه‌شده در این مقاله مدلی چندبعدی و چندسطحی است به‌گونه‌ای که تلاش شده ویژگی‌های بیرونی و درونی محله همراه با قدرت عاملین جمعی و فردی را برای تبیین و توضیح جرم ترکیب کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

562 - بکارگیری رویکرد ساختاری – تفسیری جهت طراحی مدل عوامل مؤثر بر خشونت خانگی علیه مردان در جوامع شهری (مطالعه موردی: مردان شهر زنجان)
منیژه سلیمی محمدعلی چیت ساز بتول امین جعفری

گسترش شهرنشینی و درهم تنیدگی و فشردگی جمعیت دارای پیامدهای گسترده‌ای است که یکی از آنها افزایش خشونت خانوادگی است. در میان انواع خشونت‌های خانگی در جوامع شهری خشونت زنان علیه مردان را می‌توان یک پدیده نوظهور دانست که در گذشته به شکل خاص مورد توجه نبوده است. مطرح کردن ای أکثر

گسترش شهرنشینی و درهم تنیدگی و فشردگی جمعیت دارای پیامدهای گسترده‌ای است که یکی از آنها افزایش خشونت خانوادگی است. در میان انواع خشونت‌های خانگی در جوامع شهری خشونت زنان علیه مردان را می‌توان یک پدیده نوظهور دانست که در گذشته به شکل خاص مورد توجه نبوده است. مطرح کردن این امر به دلیل ریشه‌های مردسالارانه‌ای که در جامعه وجود دارد با تعارضاتی همراه است که سبب شده‌اند این نوع خشونت در جامعه بصورت مسکوت باقی بماند. پژوهش حاضر با هدف بکارگیری رویکرد ساختاری – تفسیری جهت طراحی مدل عوامل مؤثر بر خشونت خانگی علیه مردان در جوامع شهری انجام گرفت. روش این پژوهش، ترکیبی و از نوع طرح متوالی- اکتشافی است. جامعه آماری پژوهش حاضر، صاحبنظران و کارشناسان حوزه خانواده می‌باشد که با استفاده از روش نمونه‌گیری غیرتصادفی هدفمند تعداد 25 نفر انتخاب شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. با استفاده از ISM اقدام به طراحی مدل اولیه شد. بر اساس سطوح تعیین شده و ماتریس دستیابی نهایی و پس از تعیین روابط و سطح متغیرها می‌توان آ‌ن‌ها را به شکل مدلی ترسیم کرد. در پژوهش حاضر عوامل در سه سطح قرار گرفته‌اند. مشکلات معیشتی به عنوان ریشه و علت اصلی در سطح سوم مدل قرار گرفت. نتایج تحلیل Micmac نیز همسو با نتایج مدل ساختاری تفسیری بر اهمیت مشکلات معیشتی به عنوان ریشه خشونت خانگی بود. می‌توان نتیجه گرفت ریشه اصلی خشونت خانگی در مشکلات اقتصادی و معیشتی نهفته است که با حل آن، می‌توان به کاهش خشونت خانگی علیه مردان کمک کرد.کلید واژه‌ها: خشونت خانگی علیه مردان، مدل ISM، مردان ساکن شهر زنجان تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

563 - بررسی و ارزیابی نقش فضاهای شهری در ایجاد حس نشاط و شادی‌آفرینی شهروندان(مطالعه موردی: میدان گنجعلی‌خان شهر کرمان)
حسین غضنفرپور مجتبی سلیمانی دامنه مرضیه صداقت کیش فرشته صفرزاده

هدف پژوهش حاضر بررسی و ارزیابی نقش میدان گنجعلی‌خان شهر کرمان در ایجاد حس نشاط شهروندان می‌باشد. شیوه گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و پیمایش میدانی صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش، شهروندانی می‌باشد که جهت گذراندن اوقات فراغت به میدان گنجعلی‌خان مراجعه ک أکثر

هدف پژوهش حاضر بررسی و ارزیابی نقش میدان گنجعلی‌خان شهر کرمان در ایجاد حس نشاط شهروندان می‌باشد. شیوه گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و پیمایش میدانی صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش، شهروندانی می‌باشد که جهت گذراندن اوقات فراغت به میدان گنجعلی‌خان مراجعه کرده‌اند. در این راستا محقق در طول یک هفته مجموعاً 140 پرسش‌نامه را تکمیل کرد. همچنین متخصصین، که با استفاده از تکنیک دلفی 25 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده‌اند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، از آزمون‌های مقایسه میانگین وضعیت موجود و ایده‌آل و رگرسیون گام به گام و همچنین جهت ضریب اهمیت معیارها از تکنیک SWARA، استفاده شده‌است. مقایسه وضعیت موجود و ایده‌آل در شاخص‌های حس نشاط و شادی-آفرینی میدان گنجعلی‌خان نشان می‌دهد که میدان گنجعلی‌خان شهر کرمان به لحاظ شادی آفرینی در وضعیت مطلوب‌ قرار ندارند. به عبارتی میزان میانگین تمامی شاخص‌ها از حد مبنا (3) پایین‌تر است. نتایج مدل رگرسیون گام به گام نشان می‌دهد شاخص عاطفی با ضریب بتا 0/517 بیشترین تأثیر و شاخص امنیتی با ضریب بتا 0/287 کمترین تأثیر را شادی‌آفرینی میدان گنجعلی‌خان شهر کرمان داشته است. نتایج مدل SWARA حاکی از آن است از بین شاخص‌های مؤثر بر شادی‌آفرینی میدان گنجعلی‌خان شهر کرمان، شاخص امنیتی با وزن نهائی 0/339 در رتبه اول، شاخص اجتماعی با وزن 0/271 در رتبه دوم، شاخص فضایی کالبدی با وزن 0/217 در رتبه سوم و نهایتاً شاخص عاطفی با وزن نهایی 0/174 در رتبه چهارم قرار گرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

564 - شناسایی عوامل موثر بر توسعه گردشگری مذهبی در استان چهارمحال وبختیاری(مطالعه موردی امامزاده حمزه علی در شهرستان بروجن)
محمود رنجبر دستنایی حمید برقی یوسف قنبری

چکیده گردشگری مذهبی یکی از رایج‌ترین اشکال گردشگری در جهان است و صاحب‌نظران صنعت گردشگری بر این باورند که به لحاظ موقعیت فرهنگی ـ مذهبی خاص ایران در میان کشورهای دیگر، گردشگری مذهبی جای رشد و توسعه بسیاری در کشور دارد؛ در ایران امکان مذهبی مقدس فراوانی وجود دارد که تعد أکثر

چکیده گردشگری مذهبی یکی از رایج‌ترین اشکال گردشگری در جهان است و صاحب‌نظران صنعت گردشگری بر این باورند که به لحاظ موقعیت فرهنگی ـ مذهبی خاص ایران در میان کشورهای دیگر، گردشگری مذهبی جای رشد و توسعه بسیاری در کشور دارد؛ در ایران امکان مذهبی مقدس فراوانی وجود دارد که تعدادی در زمره آثار ثبت شده در فهرست میراث ملی نیز قرار دارند و علاوه بر داشتن جاذبه زیارتى، دارای جاذبه‌های فرهنگی ـ ‌تاریخی نیز هستند؛ استان چهارمحال بختیاری با دارا بودن موقعیت استراتژیک، پیوند دهنده ناحیه گردشگری مرکز کشور به غرب و جنوب غربی و همچنین دارا بودن منابع و جاذبه‌های گردشگری، می‌تواند نقش قابل توجهی را در توسعه گردشگری مرکز و جنوب غربی کشور داشته باشد هدف از این تحقیق شناسایی اثرات مکان‌های مذهبی بر توسعه گردشگری است و امامزاده حمزه علی در شهرستان بروجن به عنوان یک نمونه موردی مطالعه قرار گرفته و سعی شده با استفاده از تکنیک SWOT نقاط قوت، ضعف و فرصت‌ها و تهدیدهایی که این مکان مقدسه را تحت تاثیر قرار می‌دهد را بررسی کرده و سپس با ارائه راهکارهای مناسب به بهبود وضعیت فعلی کمک نماییم روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای- اسنادی و میدانی می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد منطقه مورد مطالعه با 29 نقطه قوت و امتیاز وزنی833/3و 10 فرصت و امتیاز وزنی 359/3در مقابل 16 نقطه ضعف و امتیاز وزنی 2622/3و 14 تهدید و امتیاز وزنی 974/2توانمندی‌های نسبتا بالایی را برای توسعه گردشگری مذهبی در استان چهارمحال و بختیاری برخوردار می‌باشد و در صورت برنامه‌ریزی دقیق برای این توانمندی‌های و مهم‌تر از همه اجرای دقیق این برنامه‌ها، می‌توان زمینه‌های توسعه گردشگری را در این استان فراهم سازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

565 - شناسایی عوامل موثر بر توسعه گردشگری مذهبی در استان چهارمحال وبختیاری(مطالعه موردی امامزاده حمزه علی در شهرستان بروجن)
محمود رنجبر دستنایی حمید برقی یوسف قنبری

چکیده گردشگری مذهبی یکی از رایج ترین اشکال گردشگری در جهان است و صاحب‌نظران صنعت گردشگری بر این باورند که به لحاظ موقعیت فرهنگی ـ مذهبی خاص ایران در میان کشورهای دیگر، گردشگری مذهبی جای رشد و توسعه بسیاری در کشور دارد؛ در ایران امکان مذهبی مقدس فراوانی وجود دارد که تع أکثر

چکیده گردشگری مذهبی یکی از رایج ترین اشکال گردشگری در جهان است و صاحب‌نظران صنعت گردشگری بر این باورند که به لحاظ موقعیت فرهنگی ـ مذهبی خاص ایران در میان کشورهای دیگر، گردشگری مذهبی جای رشد و توسعه بسیاری در کشور دارد؛ در ایران امکان مذهبی مقدس فراوانی وجود دارد که تعدادی در زمره آثار ثبت شده در فهرست میراث ملی نیز قرار دارند و علاوه بر داشتن جاذبه زیارتى، دارای جاذبه‌های فرهنگی ـ ‌تاریخی نیز هستند؛ استان چهارمحال بختیاری با دارا بودن موقعیت استراتژیک، پیوند دهنده ناحیه گردشگری مرکز کشور به غرب و جنوب غربی و همچنین دارا بودن منابع و جاذبه های گردشگری، می تواند نقش قابل توجهی را در توسعه گردشگری مرکز و جنوب غربی کشور داشته باشد هدف از این تحقیق شناسایی اثرات مکان‌های مذهبی بر توسعه گردشگری است و امامزاده حمزه علی در شهرستان بروجن به عنوان یک نمونه موردی مطالعه قرار گرفته و سعی شده با استفاده از تکنیک SWOT نقاط قوت، ضعف و فرصتها و تهدیدهایی که این مکان مقدسه را تحت تاثیر قرا می‌دهد را بررسی کرده و سپس با ارائه راهکارهای مناسب به بهبود وضعیت فعلی کمک نماییم روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای- اسنادی و میدانی می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد منطقه مورد مطالعه با 29 نقطه قوت و امتیاز وزنی833/3و 10 فرصت و امتیاز وزنی 359/3در مقابل 16 نقطه ضعف و امتیاز وزنی 2622/3و 14 تهدید و امتیاز وزنی 974/2توانمندی‌های نسبتا بالایی را برای توسعه گردشگری مذهبی در استان چهارمحال و بختیاری برخوردار می‌باشد و در صورت برنامه‌ریزی دقیق برای این پتانسیل‌های و مهمتر از همه اجرای دقیق این برنامه‌ها، می‌توان زمینه‌های توسعه گردشگری را در این استان فراهم سازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

566 - تحلیل و بررسی رابطه جرائم افساد فی‌الارض و امنیت ملی ایران
نغمه فرهود امیر وطنی

چکیده بی‌شک یکی از پرچالش ترین مباحث حقوق کیفری ایران پس از انقلاب، تبیین ماهیت و مفهوم افساد فی‌الارض و تشخیص گستره آن است. موضوعی که با گذشت بیش از 30 سال از سابقه قانون‌گذاری اسلامی در ایران همچنان در هاله‌ای از ابهام و اختلاف به سر می‌برد؛ اما سوای گستره این نوع جرا أکثر

چکیده بی‌شک یکی از پرچالش ترین مباحث حقوق کیفری ایران پس از انقلاب، تبیین ماهیت و مفهوم افساد فی‌الارض و تشخیص گستره آن است. موضوعی که با گذشت بیش از 30 سال از سابقه قانون‌گذاری اسلامی در ایران همچنان در هاله‌ای از ابهام و اختلاف به سر می‌برد؛ اما سوای گستره این نوع جرائم آن چیزی که اهمیت موضوع را دو چندان می کند رابطه آن با امنیت ملی است. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که نسبت بین امنیت ملی و جرائم افساد فی‌الارض چه رابطه‌ای با یکدیگر دارند؟ فرضیه‌ای را که در این مقاله برای پاسخگویی به سؤال اصلی در صدد تحلیل و بررسی آن هستیم این است که امنیت ملی مهم‌ترین مؤلفه ایجابی در بحث قوانین کیفری جرانم افساد فی‌الارض است به نحوی که مهم‌ترین موارد محاربه در قانون مجازات اسلامی مثل اسلحه کشیدن برای ترسانیدن مردم، برهم زدن امنیت از طریق سرقت مسلحانه و قطع ‌الطریق، ریختن طرح براندازی حکومت اسلامی، نامزد شدن برای یکی از پست‌های حساس حکومت کودتا و یا تشکیل یا اداره یا عضویت در دسته یا جمعیت به قصد برهم زدن امنیت کشور همگی در چارچوب امنیت ملی قابل تحلیل هستند. این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی انجام می‌شود و یافته های پژوهش نشان می‌دهد که جرائم افساد فی‌الارض با امنیت ملی رابطه همبستگی منفی دارند یعنی افزایش یک پارامتربا کاهش پارامتر دیگروکاهش آن پارامتربا افزایش پارامتر دیگرهمراه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

567 - افسانه ام کلثوم !
محمدرضا طبیب عبدالعزیز موحد

زینب کبری (س) دختر حضرت علی (ع) وحضرت فاطمه (س) می‌باشد که در سال ششم هجری چشم به جهان گشوده است، نام زینب را پیامبر (ص) بر او نهاد و برای احترام و تکریم ایشان کنیه‌های مختلفی در تاریخ به او داده‌اند، همچون عقلیه بنی هاشم، ام کلثوم، در ادبیات عرب ام کلثوم لقبی برای احتر أکثر

زینب کبری (س) دختر حضرت علی (ع) وحضرت فاطمه (س) می‌باشد که در سال ششم هجری چشم به جهان گشوده است، نام زینب را پیامبر (ص) بر او نهاد و برای احترام و تکریم ایشان کنیه‌های مختلفی در تاریخ به او داده‌اند، همچون عقلیه بنی هاشم، ام کلثوم، در ادبیات عرب ام کلثوم لقبی برای احترام به یک بانوی عزیز است که برای تکریم او بشمار می‌رود. ام کلثوم یکی از کنیه‌های معروف و متداول حضرت زینب (س) است که به او داده‌اند. علی رغم شهرت این بانوی بزرگ اسلام و نقش آفرینی ایشان به ویژه در واقعه هولناک کربلا، همچون سایر مسائل مربوطه به زندگی ائمه که بسیاری از وقایع زندگی آنها در هاله‌ای از ابهام است. (به واسطه قدرت‌های مسلط زمان همچون بنی امیه و بنی عباس، که دشمنان اهل بیت بوده‌اند زندگانی حضرت زینب (س) نیز دارای ابهاماتی است از جمله اینکه آیا زینب همان ام کلثوم است یا اینکه مربوط به دو دختر حضرت علی (ع) و فاطمه(س) می‌باشد؟در این پژوهش که به شیوه‌ای توصیفی –تحلیلی نگاشته شده است نگارنده با استفاده از منابع اصلی تاریخی به این نتیجه رسیده است که ام کلثوم همان زینب (س) است و حضرت فاطمه و حضرت علی (ع) فقط یک دختر داشته‌اندآن هم زینب (س) بوده است که کنیه ایشان ام کلثوم بوده است). تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

568 - علل شکل گیری جریان خوارج
زهرا رستاک زهره کیانی نژاد

در تاریخ اسلام ما شاهد تغییر و تحولات بسیاری هستیم و در این میان مسئله خوارج که در تاریخ اسلام در مورد آنها زیاد بحث و تفصیل شده است جای تحقیق و تفحص بیشتری دارد. خوارج افرادی بودند در طول تاریخ سیاسی و نظامی بسیار باعث فتنه و فساد شدند و شورش های مکرری را به دنبال خود أکثر

در تاریخ اسلام ما شاهد تغییر و تحولات بسیاری هستیم و در این میان مسئله خوارج که در تاریخ اسلام در مورد آنها زیاد بحث و تفصیل شده است جای تحقیق و تفحص بیشتری دارد. خوارج افرادی بودند در طول تاریخ سیاسی و نظامی بسیار باعث فتنه و فساد شدند و شورش های مکرری را به دنبال خود به راه انداختند و می بینیم که سوء قصد به معاویه و عمروعاص و شهادت حضرت علی (ع) نیز به دست این گروه می انجامد٬ خوارجی که در شعارهای خود به شعار لا حکم الا الله تاکید می کردند و فقط به نوع تفکر خارج شده خود از دین اهمیت می دادند و زیر لوای این شعار تمام مقاصد خود را انجام می دادند. خوارجی که جایگاه و پایگاهی میان صحابه نداشتند و چنانکه در گذر تاریخ می بینیم و شاهد هستیم باید پایگاه اجتماعی آنان را میان تابعین جست.در این پژوهش تلاش نگارنده بر آن است تا با استفاده از منابع تاریخی دست اول و مکتوب به علل شکل گیری جریان خوارج بپردازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

569 - مطالعه‌ی چهارطاقی‌های علی‌آباد شمشیربر و رحمت‌آباد کرمان بر اساس نویافته‌های باستان‌شناختی
علیرضا زبان آور محمد مرتضایی رضا شعبانی صمخانی

AOI-2105-1101

در میان چهارطاقی‌های ساسانی که تا به امروز مورد شناسایی قرارگرفته‌اند بیشترین تعداد آن‌ها در جنوب ایران و در نواحی فارس و کرمان قرار دارند که دراین‌بین چهارطاقی‌های کرمان به سبب دورافتادگی تا حدود زیادی ناشناخته مانده‌اند. تا به امروز شناخت معماری مذهبی دوره‌ی ساسانی در أکثر

در میان چهارطاقی‌های ساسانی که تا به امروز مورد شناسایی قرارگرفته‌اند بیشترین تعداد آن‌ها در جنوب ایران و در نواحی فارس و کرمان قرار دارند که دراین‌بین چهارطاقی‌های کرمان به سبب دورافتادگی تا حدود زیادی ناشناخته مانده‌اند. تا به امروز شناخت معماری مذهبی دوره‌ی ساسانی در نواحی کرمان به پژوهش‌های واندنبرگ در دهه‌ی 60 سده‌ی بیستم میلادی محدود می‌شود. در این نوشتار چهارطاقی‌های علی‌آباد شمشیربر و رحمت‌آباد که در جنوب غربی استان کرمان و در شهرستان ارزوئیه‌ قرار دارند، با توجه به یافته‌های نوین از این دو محوطه‌ی مذهبی، مورد گونه شناسی معماری و مذهبی قرارگرفته‌اند. نگارندگان در این پژوهش سعی کرده‌اند تا در ابتدا نوع معماری این دو بنا را مطالعه کرده و سپس در مقایسه و همسان‌سازی با سایر سازه‌های مشابه و منابع مکتوب زرتشتی کیفیت مذهبی آن‌ها را مورد ارزیابی قرار دهند. این پژوهش ازنظر ماهیت‌ و ‌روش، پژوهشی توصیفی-تحلیلی بوده و گردآوری داده‌ها به‌صورت میدانی و کتابخانه‌ای می‌باشد. نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر این موضوع است که برخی چهارطاقی‌ها مانند چهارطاقی‌های موردمطالعه در این مقاله می‌توانند صرفاً جایگاه آتش دادگاه باشند. این تحقیق از این منظر می‌تواند مورد اهمیت باشد که ضمن معرفی ویژگی‌های معماری نویافته از این چهارطاقی‌ها، کاربری نوینی برای آن‌ها ارائه می‌دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

570 - واکاوی ریشه‌ها و جلوه‌های زبان‌پریشی در شعر دهۀ هفتاد
قربانعلی ابراهیمی

"زبان پریشی" یکی از اصطلاحاتی است که از دهۀ هفتاد وارد شعر و نقد ادبی شده است و نقد و نظرهای متفاوت و گاه متناقضی را به همراه داشته است. شاعران دهۀ هفتاد و برخی منتقدانی که با دیدی مثبت به شعر دهۀ هفتاد و دستاوردهای آن می نگرند، "زبان پریشی" را به عنوان یکی از شاخصه های أکثر

"زبان پریشی" یکی از اصطلاحاتی است که از دهۀ هفتاد وارد شعر و نقد ادبی شده است و نقد و نظرهای متفاوت و گاه متناقضی را به همراه داشته است. شاعران دهۀ هفتاد و برخی منتقدانی که با دیدی مثبت به شعر دهۀ هفتاد و دستاوردهای آن می نگرند، "زبان پریشی" را به عنوان یکی از شاخصه های تأثیرگذار و محوری شعر دهۀ هفتاد می دانند و به کارگیری آن را در شعر به مثابۀ نوعی دستاورد هنری تلقّی می کنند. از سوی دیگر، شاعران نسل قبل و منتقدان تثبیت شده ای قرار دارند که با دید انکاری به این نوع تجربه ها نگاه می کنند و شعرهای مبتنی بر زبان پریشی را زیر عنوان هرج و مرج ادبی و یکی از نشانه های انحراف شعر فارسی می دانند. دیدگاه میانه ای نیز وجود دارد که سعی می کند با تکیه بر مباحث نظری و انتقادی، وجوه مثبت و منفی زبان‌پریشی در شعر فارسی را مورد بررسی قرار دهد. این پژوهش فارغ از ارزش داوری های مورد اشاره، بر آن است تا مبانی نظری و تئوریک زبان پریشی و پیامدهای آن را در شعر فارسی واکاوی کند. بر این اساس زبان‌پریشی و پیامدهای آن در شعرهای رضا براهنی و علی باباچاهی مورد بررسی قرار می گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

571 - فضیلت‌ها در ادبیات داستانی معاصر ایران و مصر بر اساس آرای سلیگمن
زهرا دوستی آرش مشفقی محمدعلی مجلل

در این پژوهش با تکیه بر چند رمان برجسته از سه نویسنده زن معاصر ایران و بررسی تطبیقی آن ها با آثار داستانی نجیب محفوظ به شیوه تحلیلی-توصیفی، فضایل مثبت مطرح شده در شخصیت زنان دو سرزمین بر اساس فضایل شش‌گانه سلیگمن بررسی شده‌اند. دستاورد این پژوهش این است که زنان نویسنده أکثر

در این پژوهش با تکیه بر چند رمان برجسته از سه نویسنده زن معاصر ایران و بررسی تطبیقی آن ها با آثار داستانی نجیب محفوظ به شیوه تحلیلی-توصیفی، فضایل مثبت مطرح شده در شخصیت زنان دو سرزمین بر اساس فضایل شش‌گانه سلیگمن بررسی شده‌اند. دستاورد این پژوهش این است که زنان نویسنده در تاریخ ادبیات ایران، در بسیاری از آثارشان همسو با روان‌شناسی مثبت نگر حرکت کرده‌اند. آنان در رمان‌های خود مروج کنجکاوی، شجاعت، انصاف، مهربانی، خویشتن‌داری، رهبری و شایسته‌سالاری، درک زیبایی و کمالات در خصوص زنان هستند. این مهم در دو رمان کوچه مدق و بین القصرین نجیب محفوظ نیز با تفاوت فاحشی قابل مشاهده است. زنان برجسته در دو رمان محفوظ، مهربانی، مقاومت، مهربانی و عشق و پشتکار داشتن را از میان فضایل شش‌گانه سلیگمن دارا هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

572 - سبک ایدئولوژیک شعر عاشورایی معاصر مطالعۀ موردی؛ شعر علی معلم، علی موسوی گرمارودی و طاهره صفارزاده
پروین گلی‌زاده محمود رضایی دشت ارژنه

در این پژوهش با بررسی اشعاری از سه شاعر برجستة عاشورایی نشان داده شده است که این شاعران تا چه حد به چارچوبِ ایدئولوژی اسلامی (که مد نظر شاعران بوده است) پای‌بندی داشته و تا چه حد به خطوط قرمز نزدیک شده‌اند و هم‌چنین مشخص شده است که نوآوری‌های شاعرانه و مفهوم‌سازی‌های ای أکثر

در این پژوهش با بررسی اشعاری از سه شاعر برجستة عاشورایی نشان داده شده است که این شاعران تا چه حد به چارچوبِ ایدئولوژی اسلامی (که مد نظر شاعران بوده است) پای‌بندی داشته و تا چه حد به خطوط قرمز نزدیک شده‌اند و هم‌چنین مشخص شده است که نوآوری‌های شاعرانه و مفهوم‌سازی‌های ایدئولوژیکِ آنان در اشعارشان چه مواردی بوده است. در مجموع چنین نتیجه‌گیری شد که علی معلم دامغانی، شاعری سنتی است که گاهی برای پروردن شعر خود علی‌رغم نگرش ایدئولوژیکی، به مفهوم‌سازی می‌پردازد. علی موسوی گرمارودی، شاعری است که بیش از دیگران به هنرِ شاعری و زیباییِ صنایعِ شعری‌اش بها داده و نسبت به شاعران دیگر کم‌تر پای‌بند سنت‌های دینی بوده است. در مقابل طاهره صفارزاده، شاعری است که بسیار محتاطانه از مفاهیم ایدئولوژیک مذهبی استفاده می‌کند و اولویت را بیش از ظاهر و فرم شعر به ایدئولوژی و محتوای شعر می‌دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

573 - نقد و بررسی عنصر داستانی تعلیق در سه رمان از فریبا وفی
محمد عیس زاده حاجی آقا آرش مشفقی عزیز حجاجی کهجوق

تعلیق در داستان کیفیتی است که نویسنده برای وقایعی که در داستان در حال شکل گیری است می آفریند تا شور و علاقه و انگیزه ای در خواننده برای خواندن داستان ایجاد کند. جستار حاضر با شیوۀ توصیفی- تحلیلی سعی دارد این عنصر داستانی را در سه رمان از این نویسنده (پرندۀ من، رویای تبت أکثر

تعلیق در داستان کیفیتی است که نویسنده برای وقایعی که در داستان در حال شکل گیری است می آفریند تا شور و علاقه و انگیزه ای در خواننده برای خواندن داستان ایجاد کند. جستار حاضر با شیوۀ توصیفی- تحلیلی سعی دارد این عنصر داستانی را در سه رمان از این نویسنده (پرندۀ من، رویای تبت و ترلان) بررسی نماید. سه رمان یاد شده از عنصر تعلیق قوی برخوردار نیستند و دلیل این امر توجه بیشتر نویسنده به شخصیت پردازی و بازنمایی هویت شخصیت های داستانی است. این گفته به معنای فقدان این عنصر در رمان های یاد شده نیست. بلکه نویسنده از برخی ابزارها برای ایجاد این عنصر و جبران ضعف آن کمک می گیرد که یکی از این عناصر گنجاندن روایت های موازی در طول رمان است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

574 - سبک‌شناسی و بازشناسی نسخه‌های خطّی مثنوی عرفانی بحرالمعارف اثر شیخ علی دانیالی
حمیدرضا طاهری پارسا بهرام پروین گنابادی زهرا قرقی

مثنوی بحرالمعارف اثر علاء بن علی دانیالی متخلّص به شهاب منظومهای است عرفانی و تعلیمی که در سال 921 ق. در عصر شاه طهماسب سروده شده است. این اثر دارای دو نسخه خطّی است که با توجه به‌تصریح کاتب در نسخه 9371 (گ 4: ب) در همان سال‌های حیات شاعر کتابت شده است و زمینه‌های خروج أکثر

مثنوی بحرالمعارف اثر علاء بن علی دانیالی متخلّص به شهاب منظومهای است عرفانی و تعلیمی که در سال 921 ق. در عصر شاه طهماسب سروده شده است. این اثر دارای دو نسخه خطّی است که با توجه به‌تصریح کاتب در نسخه 9371 (گ 4: ب) در همان سال‌های حیات شاعر کتابت شده است و زمینه‌های خروج از سبک عراقی و ورود به سبک هندی و نیز مایه‌هایی قوی از سطوح مختلف سبک کهن را نشان می‌‌دهد؛ در این پژوهش با نگاهی مجمل به ادبیّات و تصوّف عصر صفوی و رویکردهای عرفانی مثنوی بحرالمعارف ضمن بررسی دو نسخه خطّی موجود، ویژگی‌های آن از دیدگاه نسخه‌شناسی و به مناسبت گوشه‌هایی از زندگی شاعر را نیز از نظر می‌‌گذرانیم و با ذکر نمونه‌هایی از متن به معرّفی و پژوهش درباره ویژگیهای سبکی آن در سطوح مختلف زبانی، فکری و ادبی خواهیم پرداخت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

575 - ساخت و چهارچوب معناشناختی فعل در عتبه الکتبه
اشرف شیبانی اقدم

طبقه‌بندی افعال بر اساس رفتار نحوی، معیار درجات شکل‌گرفته، نقش‌های موضوعی، عناصر ادراکی و واژگانی و چارچوب معناشناختی آنها از مواردی است که در دوره‌های مختلف مباحث متفاوتی را پیش کشیده است. مطالعه‌ی رخدادهای فرعی جای‌گرفته در افعال و بررسی رابطه‌ی علت/نتیجه یا رابطه‌ی ا أکثر

طبقه‌بندی افعال بر اساس رفتار نحوی، معیار درجات شکل‌گرفته، نقش‌های موضوعی، عناصر ادراکی و واژگانی و چارچوب معناشناختی آنها از مواردی است که در دوره‌های مختلف مباحث متفاوتی را پیش کشیده است. مطالعه‌ی رخدادهای فرعی جای‌گرفته در افعال و بررسی رابطه‌ی علت/نتیجه یا رابطه‌ی اسلوب/ شیوه در کنار تبیین وجود یا عدم وجود همزمان ارتباط‌های ذکر شده نیز نظرات متعددی مطرح ساخته است. عتبه‌الکتبه نوشته‌ی منتجب‌الدین بدیع که از نمونه‌های ترسل در قرن ششم هجری است، تمایزهای سبکی خاصی را نشان می‌دهد که گاه در قالب چارچوب‌های معناشناختی شکل‌یافته با معیارهای شناخته شده وتعاریف واژگانی و اصطلاحی، نمی‌گنجد.در این کتاب افعال ضرورتاً چارچوب‌های معناشناختی ثابتی را در بر نمی‌گیرند و گروهی از افعال با ساخت ربطی که نیازی به عامل یا کارگزار ندارد، در معنی ساخت هایی که می آید که به فاعلی ارجاع داده می شود و جدای از آنکه رابطه ی اسلوب و شیوه را نشان می دهد، همزمان رابطه ی علی را نیز تبیین می کند؛ این تمایزها چنانکه گلدبرگ مطرح می کند حاصل محدویت واحد فرهنگی نیست و به سبک و گزینش های خاص منتجب الدین بدیع ارتباط دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

576 - بازتاب رئالیسم در رمان خانه ادریسى‏ ها
حمیدرضا فرضى رستم امانى آستمال

رئالیسم" به معنى واقع گرایى، به عنوان یک جنبش ادبى در قرن نوزدهم به وجود آمد و هنوز هم به عنوان یک سبک ادبى در ادبیات داستانى معاصر به کار مى رود. تعدادى از نویسندگان معاصر ایران نیز به این سبک گرایش داشته اند. یکى از آن ها غزاله علیزاده، داستان نویس زن معاصر است که در أکثر

رئالیسم" به معنى واقع گرایى، به عنوان یک جنبش ادبى در قرن نوزدهم به وجود آمد و هنوز هم به عنوان یک سبک ادبى در ادبیات داستانى معاصر به کار مى رود. تعدادى از نویسندگان معاصر ایران نیز به این سبک گرایش داشته اند. یکى از آن ها غزاله علیزاده، داستان نویس زن معاصر است که در برخى از آثارش به رئالیسم توجه داشته است؛ از جمله در رمان "خانه ادریسى ها". در این مقاله "خانه ادریسى ها" از دیدگاه رئالیستى بررسى شده است. در این رمان علاوه بر این که عناصر رئالیسم به کار رفته، خود علیزاده نیز دیدگاه هاى انتقادى خویش را که عمدتا در تقابل رمانتیسم و رئالیسم است، مطرح کرده و به نفى رمانتیسم و اثبات رئالیسم پرداخته و این مسأله حاکى از گرایش او به رئالیسم است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

577 - تحلیل سبک‌شناسی عبارت‌های فعلی کلیله و دمنه با رویکرد کاربردگرا
اشرف شیبانی‌اقدم زهرابیگم محسنی‌پور کلهرودی

کاربردشناسی شاخه‌ای نسبتاً جدید در علم زبان‌شناسی است که قدمت آن تقریباً به نیم قرن اخیر می‌رسد و موضوع آن مطالعۀ معنا و نحوۀ انتقال پیام از گوینده یا نویسنده به مخاطب (شنونده یا خواننده) بر اساس بافت و موقعیت گفتاری است. به عبارت دیگر در کاربردشناسی آن‌چه مورد بررسی و أکثر

کاربردشناسی شاخه‌ای نسبتاً جدید در علم زبان‌شناسی است که قدمت آن تقریباً به نیم قرن اخیر می‌رسد و موضوع آن مطالعۀ معنا و نحوۀ انتقال پیام از گوینده یا نویسنده به مخاطب (شنونده یا خواننده) بر اساس بافت و موقعیت گفتاری است. به عبارت دیگر در کاربردشناسی آن‌چه مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد تنها صورت‌های زبانی و نحوی ایجادشده در زنجیرۀ گفتاری و متن نوشتاری نیست، بلکه قسمت اعظم پیامی که گوینده یا نویسنده به مخاطب (شنونده یا خواننده) منتقل می‌کند متأثر از بافت و موقعیت ایجاد گفتار است.پیش‌انگاری‌ها، استلزام و کنش‌های گفتاری از جمله مفاهیم مطرح در کاربردشناسی زبان است که در این مقاله کارکرد آن‌ها در عبارات فعلی کلیله و دمنه و نقش آن‌ها در ایجاد سبک فنی بررسی شده است. نتایج حاصل از تحقیق مؤید فرضیه‌های تحقیق مبنی بر این‌که عبارات فعلی در کلیله و دمنه نمود لفظی یک به یک ندارند بلکه دارای معانی ضمنی و تلویحی هستند، بوده و هم‌چنین روند دشوار شدن متن و گرایش نویسنده را به سبک فنی نشان می‌دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

578 - سبک‌شناسی حکایات گلستان بر اساس فعل بر مبنای دستور نقشگرای نظام‌مند
مریم نخعی

دستور نقش‌گرای نظام&lrm;مند، ارائه&lrm;گر ابزاری برای کشف معنا در زبان و ارتباط کاربرد زبان با بافت‌های اجتماعی است تا در درک ما از زندگی اجتماعی مشارکت نماید. به این دلیل که در این دستور الگوهای تجربه به‌صورت افعال و فرآیندها به‌واسطة فرانقش اندیشگانی حاصل می‌شوند، بنا أکثر

دستور نقش‌گرای نظام&lrm;مند، ارائه&lrm;گر ابزاری برای کشف معنا در زبان و ارتباط کاربرد زبان با بافت‌های اجتماعی است تا در درک ما از زندگی اجتماعی مشارکت نماید. به این دلیل که در این دستور الگوهای تجربه به‌صورت افعال و فرآیندها به‌واسطة فرانقش اندیشگانی حاصل می‌شوند، بنابراین با بررسی و تعیین افعال و فرآیندها و میزان رخداد آن‌ها در یک داستان، می‌توان راه به تجربیات، افکار و دنیای ذهن نویسنده برد. در تحقیق حاضر و بر مبنای این دستور، به بررسی 40 حکایت از هشت باب گلستان سعدی پرداخته شده است تا با تعیین افعال و میزان کاربرد فرآیندهای فرانقش تجربی در آن‌ها به&lrm;عنوان شاخصی سبکی، به بررسی ارتباط میان فرآیند به کار رفته و مضمون حکایات گلستان پرداخته شود. نتایج تحلیل، حاکی از آن است که فرآیند رابطه&lrm;ای و بهره‌گیری از ساختار وصفی در چهار باب از هشت باب، فرآیند غالب است؛ ضمن آن‌که پایین‌ترین میزان بهره&lrm;گیری از فرآیند ذهنی و وجودی حاکی از بیان پیام موجود در حکایات، با استفاده از زبانی ساده و بدون ابهام و دشواری است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

579 - Economic Evaluation of Ostrich Production Using Fuzzy Approach in Sistan
ز. غفاری مقدم

This study aimed to economic evaluation of ostrich production in Sistan region by the use fuzzy conception in five platforms including (1 bird, 30 birds, 50 birds, 100 birds and 200 birds). The result showed that amount of benefit cost for 30, 50, 100 and 200 was 0.20, أکثر

This study aimed to economic evaluation of ostrich production in Sistan region by the use fuzzy conception in five platforms including (1 bird, 30 birds, 50 birds, 100 birds and 200 birds). The result showed that amount of benefit cost for 30, 50, 100 and 200 was 0.20, 0.26, 0.30, 0.31 and present value was 105, 549, 1460, 2927 million rials. According to the results obtained from present value and benefit-cost in fuzzy state, all the suggested units in the study are economically justified. Therefore, construction of fattened ostrich production, from one bird to 200 birds, is justified in the region of Sistan. Results shows that, the implementation of some research projects, such as ostrich farming, would be an effective step to revive the livestock industry in this region. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

580 - وصایای وفا؛ فرزندنامه‌ای ناشناخته متعلق به دورۀ قاجار
صبا جلیلی جشن آبادی

فرزندنامه‌، نوشته‌ای است که والدین با هدف آموزش دانش و مهارت خاص، یا ارائۀ اندرزهای اخلاقی، اجتماعی، دینی، برای فرزندان خود نوشته‌اند. این زیرگونۀ مهم ادبی، حاصل تلاقی دو امر است: نگرانی‌های والدین و بی‌تجربگی و خامیِ فرزندان تا سنین جوانی. سه اصل پیشینۀ بسیار کهن، بسام أکثر

فرزندنامه‌، نوشته‌ای است که والدین با هدف آموزش دانش و مهارت خاص، یا ارائۀ اندرزهای اخلاقی، اجتماعی، دینی، برای فرزندان خود نوشته‌اند. این زیرگونۀ مهم ادبی، حاصل تلاقی دو امر است: نگرانی‌های والدین و بی‌تجربگی و خامیِ فرزندان تا سنین جوانی. سه اصل پیشینۀ بسیار کهن، بسامد بالا و تکرارپذیریِ این نوع متون، نشان از جایگاه مهم آن در ادبیات تعلیمی است. نوشتار حاضر، ضمن معرفیِ رساله‌ای از حسین‌علی خان نوری متخلص به وفا (درگذشت 1322ق)، به بیان درون‌مایه‌ها و اعتقادات و مبانی تربیتی و اندرزیِ وی پرداخته است. این نسخۀ منحصربه‌فرد، به شمارۀ 1321، تنها در کتابخانۀ مرکز احیاء قم نگهداری می‌شود. وفا این وصایا را برای فرزند سیزده‌ساله‌اش محمد نوشته است تا راهنمای زندگیِ فرزندش باشد. نتیجۀ این پژوهش نشان می‌دهد که وصایای وفا مناسب با اقتضای حال فرزندش است و نویسنده با آگاهی از مقولۀ مخاطب‌شناسی و بهره از شگردهایی چون انتقال تجربه، تشبیه، توصیف و لحن‌های مناسب با مقام سخن، کوشیده است تا در فرزندش تأثیر گذارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

581 - نگاهی به مثنوی «سلم‌الجنان» اکبرعلی‌خان متخلص به جاوید
نگار حیدری احمدرضا یلمه ها مریم محمودی

10.30495/noskheh.2022.690805

یکی از نسخه‌های گمنام، معراج‌نامه‌ای ناشناخته به نام سلم‌الجنان سرودۀ اکبرعلی‌‌خان متخلص به جاوید است. این پژوهش بر آن است تا ضمن معرفی این اثر، به بیان ویژ‌گی‌ها و شاخصه‌های زبانی، ادبی، موسیقایی و فکری آن بپردازد. ازنظر ویژگی‌های زبانی، واژه‌ها و عبارت‌های عربی در متن أکثر

یکی از نسخه‌های گمنام، معراج‌نامه‌ای ناشناخته به نام سلم‌الجنان سرودۀ اکبرعلی‌‌خان متخلص به جاوید است. این پژوهش بر آن است تا ضمن معرفی این اثر، به بیان ویژ‌گی‌ها و شاخصه‌های زبانی، ادبی، موسیقایی و فکری آن بپردازد. ازنظر ویژگی‌های زبانی، واژه‌ها و عبارت‌های عربی در متن غلبه دارد که برخی از آن‌ها منسوخ و متروک و نامأنوس است. سراینده در برخی ابیات به ترکیب‌سازی‌های جدید دست زده است. بهره‌گیری از عامیانه‌گویی و مخفف‌نویسی از دیگر شگردهای شاعر در حیطۀ زبانی است. جاوید در قلمرو ویژگی‌های ادبی به‌صورت معتدل مباحث بلاغی و آرایه‌های ادبی را در متن نشانده است. در زمینۀ موسیقی شعر، شاعر از وزن مفتعلن مفتعلن فاعلن (بحر سریع) و قالب مثنوی بهره برده است. در قلمرو محتوا نیز بر آن بوده است تا معراج حضرت رسول (ص) را براساس اعتقادات و روایات مسلمانان به‌گونه‌ای پرشور و معنوی ازطریق پیوند مناسب میان تصاویر، عواطف، احساسات، خیال‌پردازی و وزن ترسیم کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

582 - معرفی مثنوی بحرالمعارف شهاب‏الدین علی دانیالی فسوی جهرمی و نسخ خطی آن با رویکرد سطح زبانی و ادبی
بیتا قاسمی سید مهدی خیراندیش محمدهادی خالق زاده

10.30495/noskheh.2021.688006

مثنوی بحرالمعارف از شهاب الدین علی دانیالی فسوی جهرمی، دیوانی قطور بالغ بر 19000 بیت، در عرفان و اخلاق و بر وزن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (بحر رمل مسدس محذوف) در قرن دهم هجری سروده شده است. دو نسخۀ خطی از این مثنوی به شمارة 9371 در کتابخانۀ مجلس موجود است. این اثر در 188 بر أکثر

مثنوی بحرالمعارف از شهاب الدین علی دانیالی فسوی جهرمی، دیوانی قطور بالغ بر 19000 بیت، در عرفان و اخلاق و بر وزن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (بحر رمل مسدس محذوف) در قرن دهم هجری سروده شده است. دو نسخۀ خطی از این مثنوی به شمارة 9371 در کتابخانۀ مجلس موجود است. این اثر در 188 برگ و به خط نستعلیق کتابت شده که تاکنون تصحیح و منتشر نشده است. این مقاله با هدف معرفی و بررسی سطح ادبی مثنوی بحرالمعارف و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و به روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر متن نسخۀ آن انجام شده است. در این نوشتار سعی بر آن است تا افزون بر بررسی نسخۀ خطی، منابع شهاب الدین علی دانیالی فسوی جهرمی برای سرودن این اثر شناسایی، و فضای فرهنگی معاصر با دورۀ نویسنده بررسی شود. حاصل پژوهش نشان می دهد که فسوی جهرمی در سرودن این اثر در ساختار و محتوا، بیشتر متأثر از شاعران سلف خویش بوده است و از این منظر نمی توان او را شاعری صاحب سبک به شمار آورد. عربی مآبی از ویژگی برجستة این اثر عرفانی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

583 - معرفی و تصحیح نسخۀ خطی شرح خطبة البیان به روایت میر شریف آملی
رضا اسدپور

خطبة البیان نام یکی از خطبه‌های منسوب به مولا علی(ع) است که در خصوص صحت انتساب آن به ایشان، دیدگاه‌های مختلفی در طول تاریخ مطرح شده است. در این خطبه، کلمات مسجعی بر زبان حضرت جاری شده است که با ضمیر انا آغاز شده و به شرح حال ایشان در مقام ولی و انسان کامل در حالت فنای ف أکثر

خطبة البیان نام یکی از خطبه‌های منسوب به مولا علی(ع) است که در خصوص صحت انتساب آن به ایشان، دیدگاه‌های مختلفی در طول تاریخ مطرح شده است. در این خطبه، کلمات مسجعی بر زبان حضرت جاری شده است که با ضمیر انا آغاز شده و به شرح حال ایشان در مقام ولی و انسان کامل در حالت فنای فی‌الله اشاره دارد. بدین سبب به شطحیات اهل تصوف و اقوال اهل غلو شباهت داشته و همواره مورد توجه صوفیان و فرقه‌های شیعه و باطنیه بوده است. از این خطبه و شروح آن، نسخه‌های خطی بسیاری در کتابخانه‌های ایران و کشورهای دیگر وجود دارد. یکی از این شروح متعلق به شخصی به نام میر شریف از سدۀ دهم هجری است که تاکنون ناشناخته بوده است. از این شرح، نسخه‌های متعددی با تفاوت‌هایی چند در دست است. نسخه‌ای که نام میر شریف را در مقدمه و انتهای خود دارد، به شمارۀ 1015 در کتابخانۀ دانشگاه تهران موجود است. در این مقاله، ابتدا میر شریف و رسالۀ شرح خطبة البیان وی معرفی شده و پس از گزارش نسخه‌های مختلف برجای‌مانده از این اثر، تصحیح نسخۀ خطی شمارۀ 1015 این رساله همراه با مآخذ آیات و روایات و اشعار و تفاوت‌های نسخه‌بدل از نظر می‌گذرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

584 - معرفی و بررسی نسخۀ خطی التوحید من نفس الرحمن شرف‌الدین علی یزدی
ناصر خراسانی داود چوگانیان غلامعلی آریا علیرضا ابراهیم

رسالۀ التوحید من نفس الرحمن یکی از برجسته‌‌ترین تهلیلیه‌های عرفانی موجود در میان انبوه میراث مکتوب عرفانی و ادبی این سرزمین است که بی‌اغراق احیا و معرفی آن، گشایش دریچه‌ای نو و منظری متفاوت بر این گونه از ادبیات عرفانی است. این پژوهش ضمن تصحیح و تعلیق یک اثر عرفانی، منت أکثر

رسالۀ التوحید من نفس الرحمن یکی از برجسته‌‌ترین تهلیلیه‌های عرفانی موجود در میان انبوه میراث مکتوب عرفانی و ادبی این سرزمین است که بی‌اغراق احیا و معرفی آن، گشایش دریچه‌ای نو و منظری متفاوت بر این گونه از ادبیات عرفانی است. این پژوهش ضمن تصحیح و تعلیق یک اثر عرفانی، منتج به شناخت وجهۀ نامکشوف از ابعاد شخصیت مؤلف آن شده است. شرف‌الدین علی یزدی تاکنون به‌عنوان مورخی شهیر، شاعر، منشی، منجم، ریاضی‌دان، موسیقی‌دان، لغوی و حروفی قرن نهم، زبانزد خاص و عام بوده، لیکن وجهۀ عرفانی این دانشمند، مغفول مانده است. متن رسالۀ حاضر، شامل دو بخش است: اول براهین عقلی و نقلی در اثبات توحید و دوم تفسیر عرفانی باب التهلیل از کتاب فتوحات المکیه ابن‌عربی. این رساله در هر دو بخش حاوی ویژگی‌های خاص عرفانی و ادبی است؛ استفاده از نثر فنی، ارجاع مکرر به آیات و احادیث، اثبات توحید به روش احصایی، تقسیم‌بندی توحید بر اساس ۳۶ آیۀ تهلیل، تبیین آرا و اندیشه‌های عرفانی مؤلف و از بُعد تاریخی، اثبات ارتباط شرف‌الدین با حکومت قراقویونلوها از نتایج این پژوهش به شمار می‌رود. این رساله بر اساس سه نسخۀ موجود و به‌شیوۀ نسخۀ اساس تصحیح شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

585 - معرفی اندیشه وآثار درویش علی بن یوسف کرکهری و تأثیر اندیشه های دیگران بر آثار او
فاطمه توسل پناهی علی اصغر حلبی شروین خمسه

درویش علی بن یوسف کرکهری یکی از شیوخ متصوّفه بوده است که به جز زبده الطریق که اولین اثر اوست آثار دیگرش(شرح لمعات، محک العاشقین، شرح احصاءاسماءالله)را آن گونه که در اوایل هر کدام از رسالاتش ذکر می کند بنا به درخواست مریدان و دوستان خود نگاشته است. از آن جا که او شریعت ر أکثر

درویش علی بن یوسف کرکهری یکی از شیوخ متصوّفه بوده است که به جز زبده الطریق که اولین اثر اوست آثار دیگرش(شرح لمعات، محک العاشقین، شرح احصاءاسماءالله)را آن گونه که در اوایل هر کدام از رسالاتش ذکر می کند بنا به درخواست مریدان و دوستان خود نگاشته است. از آن جا که او شریعت را برای قدم گذاردن به طریقت و وصول به حقیقت لازم و واجب می شمارد، جزو صوفیان مکتب عراق محسوب می شود. در آراء او رگه هایی از آراء محی الدین ابن عربی دیده می شود و محتمل است از فخرالدین عراقی پذیرفته باشد. وی با آن که در مسلک اهل صحو است از صوفیان اهل سکر نیز در رسالاتش نام می برد و اقوالی را از آنان ذکر می کند.آیا می توان او را به ضرس قاطع سهروردی دانست،اگر نتوان او را در سلک مکتب سهروردی دانست می توان او را جزو مشربی به شمار آورد که سعد الدین حمویه طلایه دار آن بوده یعنی کسی که هم اثراتی از عرفان ابن عربی دارد و هم مکاتب مختلف را در هم آمیخته است. از آن جا که رسالاتش مختصر،مفید و به منظور تعلیم سالکان است و تدوینی است از کتب دیگران، در این مقاله به بررسی عقاید و آراء دیگران در آثار او خواهیم پرداخت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

586 - معرفی و بازشناسی نسخۀ خطی مثنوی بهرام و بهروز از وقار شیرازی
مهدی نوروز رضا جلیلی

مثنوی بهرام و بهروز از وقار شیرازی، منظومه‌ای تعلیمی و عرفانی در 1440 بیت است که در سدۀ سیزدهم هجری سروده شده و محتوایی تعلیمی و عرفانی دارد. از این مثنوی تاکنون یک نسخۀ خطی به کتابت میرزا ابراهیم، مشهور به آقا و متخلّص به صفا به دست آمده است. شاعر هدف خود را از سرودن ا أکثر

مثنوی بهرام و بهروز از وقار شیرازی، منظومه‌ای تعلیمی و عرفانی در 1440 بیت است که در سدۀ سیزدهم هجری سروده شده و محتوایی تعلیمی و عرفانی دارد. از این مثنوی تاکنون یک نسخۀ خطی به کتابت میرزا ابراهیم، مشهور به آقا و متخلّص به صفا به دست آمده است. شاعر هدف خود را از سرودن این منظومه، بیان مسائل حکیمانه به زبان شعر بیان کرده و برای تحقق این هدف، از شیوۀ عطار و مولانا و نظامی تأثیر پذیرفته است. گسترۀ این تتبع در دو حوزۀ لفظ و معنا قابل شناسایی است. مثنوی بهرام و بهروز در سطوح فکری و زبانی و ادبی دارای ویژگی‌های قابل تأملی است که این موضوع، نشان از احاطۀ علمی و ادبی وقار شیرازی دارد. در مقالۀ حاضر، با تکیه بر روش توصیفی‌تحلیلی، ضمن معرفی مختصر شاعر، ویژگی‌های گوناگون تنها نسخۀ خطی به‌دست‌آمده از مثنوی بهرام و بهروز در سطوح یادشده بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که مثنوی مذکور از دید فکری، در پی تبیین آموزه‌های تعلیمی و عرفانی به مخاطبان خویش است و روساختی عاشقانه و ژرف‌ساختی آموزه‌ای دارد. از دید زبانی، وقار با تکیه بر ساده‌گویی و ویژگی‌های سبک خراسانی به‌ویژه روش مولانا، اثرش را به رشتۀ نظم درآورده است. در سطح ادبی نیز، شاعر بیش از همه به صورت‌های خیالی تشبیه و استعاره نظر داشته که این امر بیانگر جنبه‌های خیال‌انگیزی و شاعرانگی برجستۀ مثنوی بهرام و بهروز است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

587 - نقد، بررسی و معرفی منظومه خطی «طوبی»
حمیدرضا قانونی الهام پهلوان صباغ

تصحیح و ویرایش نسخه‌های خطی، یکی از بنیادی ترین و فنّی ترین پژوهش های ادبی است. نسخه خطی طوبی از نویسنده ای نامعلوم به کتابت کاتبی رضوان علی نام است؛ این نسخه به سبب داشتن ویژگی های داستانی آن هم با ساختاری منظوم با محتوا و محوریت اشعاری زاهدانه، درخور بازشناسی است. نسخ أکثر

تصحیح و ویرایش نسخه‌های خطی، یکی از بنیادی ترین و فنّی ترین پژوهش های ادبی است. نسخه خطی طوبی از نویسنده ای نامعلوم به کتابت کاتبی رضوان علی نام است؛ این نسخه به سبب داشتن ویژگی های داستانی آن هم با ساختاری منظوم با محتوا و محوریت اشعاری زاهدانه، درخور بازشناسی است. نسخه مذکور از منظری یادآور کلیله و دمنه است و از سویی دیگر یادآور مثنوی مولانا؛ شاعر کوشیده است با اقتباس از آثار داستانی گذشته و آثاری چون مثنوی مولوی در قالب داستان هایی منظوم از زبان حیوانات منظومه ای نو بسازد؛ به نظر می رسد شاعر با داستان های کلیله و دمنه مانوس بوده است و از مثنوی مولوی نیز بهره برده است. درون مایۀ اکثر داستان های این منظومه زهد، اخلاق، عرفان و تربیت است. روش پژوهش، مطالعه، یادداشت برداری و گرد آوری اطلاعات از منابع معتبر کتابخانه ای است. هدف در این تحقیق شناخت و شناساندن منظومه ای است که نشان می دهد شاعر به طرز و شیوۀ مولوی علاقۀ وافر دارد ولی در این شیوه هنوز مبتدی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

588 - معرفی نسخة شوقنامة عباسی و احوال و آثار مؤلف آن
مهدی عسگری منصور نصیری

10.30495/noskheh.2022.693721

دوستداران و منتقدان عرفان و تصوف در عالم اسلام همواره به مثنوی معنوی توجه داشته‌اند. برخی از اهل عرفان و تصوف به تلخیص و گزارش مثنوی معنوی پرداخته‌اند. شوقنامة عباسی یکی از این تلخیص‌ها و گزارش‌هاست. از این تلخیص و گزارش مختصر، تنها یک نسخة خطی تا زمان حاضر یافت شده است أکثر

دوستداران و منتقدان عرفان و تصوف در عالم اسلام همواره به مثنوی معنوی توجه داشته‌اند. برخی از اهل عرفان و تصوف به تلخیص و گزارش مثنوی معنوی پرداخته‌اند. شوقنامة عباسی یکی از این تلخیص‌ها و گزارش‌هاست. از این تلخیص و گزارش مختصر، تنها یک نسخة خطی تا زمان حاضر یافت شده است. این نسخه را عارف و فیلسوف گمنام عصر صفوی، علیقلی بن قرچغای‌خان نوشته است. نسخة منحصربه‌فرد شوقنامة عباسی در کتابخانه و موزة ملی ملک به شمارة 5/4097 نگهداری می‌شود. این نسخه در حاشیة نسخة دیگری از نویسنده‌ای ناشناخته است. آنچه در این پژوهش بررسی می‌شود، معرفی احوال و آثار نویسندة شوقنامة عباسی و معرفی نسخه و محتوای این تلخیص و گزارش از مثنوی معنوی است. روش پژوهش در این مقاله، توصیفی ـ تحلیلی و کتابخانه‌ای است. نتیجة اجمالی از بحث این است که تاکنون دربارة احوال و آثار قرچغای‌خان تحقیق جامعی انجام نشده است و لازم است که رسالة شوقنامة عباسی با همة کاستی‌هایش تصحیح و منتشر شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

589 - تحلیل آموزه‌های اخلاقی و تعلیمی در مثنوی صفات‌العاشقین هلالی جُغتایی
فرشاد اسکندری شرفی وحید مبارک

10.30495/pars.2022.1935179.2755

هلالی جغتایی از سرایندگان برجستۀ شعر فارسی در اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم هجری است که افزون‌بر غزلیات لطیف عاشقانه، منظومه‌های عاشقانه و عارفانۀ درخور توجهی نیز از او به یادگار مانده است. یکی از این منظومه‌ها، مثنوی صفات‌العاشقین است که در 1237 بیت و در قالب بیست باب أکثر

هلالی جغتایی از سرایندگان برجستۀ شعر فارسی در اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم هجری است که افزون‌بر غزلیات لطیف عاشقانه، منظومه‌های عاشقانه و عارفانۀ درخور توجهی نیز از او به یادگار مانده است. یکی از این منظومه‌ها، مثنوی صفات‌العاشقین است که در 1237 بیت و در قالب بیست باب سروده شده است. در این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، مثنوی صفات‌العاشقین هلالی ازنظر پیوند با نوع ادبی تعلیمی و کاربرد آموزه‌های اخلاقی و تعلیمی بررسی و تحلیل شده است. دستاورد پژوهش گویای این است که منظومۀ صفات‌العاشقین سرشار از مفاهیم اخلاقی و تعلیمی است؛ تاجایی‌که از مجموع ابیات این منظومه، 893 بیت (72 درصد) در تمجید و توصیۀ فضیلت‌ها و نکوهش و نهی از رذیلت‌های اخلاقی آمده است. قناعت، کم‌خوابی و کم‌خوردن، ادب، سخاوت، صبر، عزلت و از غوغای خلایق رَستن، کم‌گویی، احسان، وفا، همت، شُکر، شجاعت، صدق و راستی، تواضع، حیا، ناپایداری دنیا و ترک آن و خُلق خوش، موضوع‌های اخلاقی و تعلیمی هفده‌گانه‌ای است که هلالی در مثنوی صفات‌العاشقین از آن‌ها سخن رانده است. نکتۀ تأمل‌برانگیزی که در بطن برخی از این موضوعات دیده می‌شود، نمود نگرش عرفانی و صوفیانه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

590 - رویکرد تعلیمی مولوی در مواجهه با زبان
مختار ابراهیمی حامد توکلی دارستانی

مولوی در مثنوی به دلیل اتخاذِ رویکردِ شاعرانه، عارفانه و تعلیمی و مواجهه‌های متعددی که با زبان دارد و دربارة فهم، ذات، قصد و غایتِ آن، واجد دیدگاه‌های خاصی است. مولوی در مثنوی غالباً با دو رویکرد کلان مواجه است: نخست رویکرد تعلیمی که بازتاب‌دهندة نگرش‌های دینی، معنوی و أکثر

مولوی در مثنوی به دلیل اتخاذِ رویکردِ شاعرانه، عارفانه و تعلیمی و مواجهه‌های متعددی که با زبان دارد و دربارة فهم، ذات، قصد و غایتِ آن، واجد دیدگاه‌های خاصی است. مولوی در مثنوی غالباً با دو رویکرد کلان مواجه است: نخست رویکرد تعلیمی که بازتاب‌دهندة نگرش‌های دینی، معنوی و اخلاقی اوست و دوم، رویکرد وجودی و انتولوژیک که انعکاس‌دهندة نگرش عرفانی، تفسیری و تأویلی وی است. در پژوهش حاضر نشان داده‌ایم که تلقی مولوی از زبان، غالباً ابزاری برای تعلیم مفاهیم اخلاقی و تعلیمی است حال آن‌که به‌دلیل نگرش عرفانی، تفسیری و تأویلی، بارقه‌هایی از نگرش وجودی و انتولوژیک نیز در تفکر و شعر وی شکل گرفته‌است. چنین قرابت‌هایی نمی‌بایست منجر به بدفهمی از مثنوی و تطبیق آن با آراء برخی فیلسوفان غربی شود. در پژوهش حاضر نشان داده-ایم برخلاف برخی پژوهش‌ها، که میان مولوی و فیلسوفان غربی، و مشخصاً هایدگر، ارتباط‌های فلسفی برقرار کرده‌اند، اگرچه برخی شباهت‌ها و اشتراکات لفظی و ظاهری وجود دارد، اما دارای تفاوت‌های بنیادین و عمیقی با یکدیگر هستند. در نگرش مولوی، زبان غالباً ابزاری ناقص، و هم‌چنین حاملِ مفاهیم تعلیمی است و غالب بودن عنصر تعلیمی در مقایسه با ابعاد فلسفی، موجب می‌شود تا نتوان نگرش مولوی نسبت به زبان را با نگرش فیلسوفانی چون هایدگر یکسان تلقی کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

591 - تاریخ گریزی شاهنامه و هفت پیکر با رویکردهای اخلاقی، تعلیمی در داستان بهرام پنجم
منصوره شهریاری

بیشتر قهرمان های ادبیات غنایی، حماسی، نمایشی و تعلیمی ما دست پرورده ی تاریخ هستند یکی از این شخصیت ها بهرام گور است که فرمانروایی او در منابع تاریخی به زیور افسانه ها در منابع ادبی آراسته شده است. وی از جمله پاشاهان ساسانی است که به دلیل محبوبیت مورد توجه مورخان، ادیبا أکثر

بیشتر قهرمان های ادبیات غنایی، حماسی، نمایشی و تعلیمی ما دست پرورده ی تاریخ هستند یکی از این شخصیت ها بهرام گور است که فرمانروایی او در منابع تاریخی به زیور افسانه ها در منابع ادبی آراسته شده است. وی از جمله پاشاهان ساسانی است که به دلیل محبوبیت مورد توجه مورخان، ادیبان و هنرمندان و ... قرار گرفته است. این پژوهش با نگاه توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به بررسی این شخصیت در دو حوزه ی تاریخ و ادبیات می پردازد.داستان های مربوط به بهرام گور در منابع تاریخی و ادبی با وجه تمایزهائی بیان شده اند ولی همه آن ها یک هدف را دنبال کرده اند و آن هم تعلیم آحاد جامعه است. این پژوهش به دنبال پاسخ گوئی به این سوال است که چگونه از داستان به مثابه ابزاری جهت تعلیم استفاده شده است؟ جهت تبیین این موضوع ابتدا به نگاه مورخان در باب شخصیت مذکور پرداخته و سپس شخصیت بهرام را در شاهنامه فردوسی و هفت پیکر نظامی مورد بررسی قرار داده ایم. یافته ها حاکی از آن است با وجود آنکه یک شخصیت در ثقل این پژوهش ها قرار دارد اما نگاه متفاوت، تحلیل های متفاوتی را رقم زده است. زمانی که با نگاه ادبی و با استفاده از عناصر عاطفه و تخیل به متون تاریخی می نگریم دیگر هدف توصیف صرف واقعیات نیست چنانکه فردوسی و نظامی در توصیف شخصیت بهرام داشته اند در واقع آنان در مواردی با گریز های تاریخی داستان های تعلیمی خلق کرده اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

592 - نکات تعلیمی در منظومه‌های حماسی با تکیه بر مثنوی شهنشاه‌نامۀ سلیمانی (شاهنامۀ عارف)
مریم السادات خبوشانی احمدرضا یلمه ها

10.30495/pars.2023.708052

ادبیات تعلیمی گونه‌ای از ادبیات فارسی است که دربرگیرندۀ تعالیم اخلاقی و آموزش‌دهندۀ آن است. این گونۀ ادبی که از دیرباز مورد توجه بزرگان ادبیات فارسی بوده، با اندرزنامه‌هایی که بازمانده از ایران باستان و دورۀ ساسانی است، آغاز شده و با آثار شاعرانی چون فردوسی، سنایی، سعدی أکثر

ادبیات تعلیمی گونه‌ای از ادبیات فارسی است که دربرگیرندۀ تعالیم اخلاقی و آموزش‌دهندۀ آن است. این گونۀ ادبی که از دیرباز مورد توجه بزرگان ادبیات فارسی بوده، با اندرزنامه‌هایی که بازمانده از ایران باستان و دورۀ ساسانی است، آغاز شده و با آثار شاعرانی چون فردوسی، سنایی، سعدی و... ادامه یافته است. در میان انواع ادبی، حماسه نیز این تعالیم را در خود دارد و در ادامۀ این مبحث، آثاری همچون مثنوی شنهشاه‌نامۀ سلیمانی که اثری حماسی و دربرگیرندۀ تعالیم اخلاقی است، خودنمایی می‌کند. در این اثر که از فتح‌الله عارف از شعرای سدۀ دهم هجری است، مواردی یافت می‌شود که نگارندگان را بر آن می‌دارد تا دربارۀ ادبیات تعلیمی در این اثر دست به پژوهش بزنند. با طرح این پرسش‌ها که دسته‌بندی ادبیات تعلیمی در ادب فارسی چگونه است و شاخصه‌های ادبیات تعلیمی در مثنوی شهنشاه‌نامۀ سلیمانی کدام است، پس از بررسی‌ها مواردی همچون ستایش خرد و خردمندی، حمد خدا، شنیدن پند پیران و احترام به والدین، اطاعت محض از پادشاهان، نکوهش جهان‌سپنجی، نکوهش رذایل اخلاقی، دادگری و احسان پادشاهان، یاد مرگ کردن، تأثیرپذیری از آیات و احادیث مورد توجه قرار گرفت و تحلیل شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

593 - جنبه‌های تعلیمی مثنوی حدیقه سنایی
دکتر اسحاق طغیانی مریم حیدری

عرفان همواره در رونق و شکوفایی ادبیات تعلیمی نقشی اساسی داشته است. فرهنگ کناره گیری از دنیا، توجه به ناپایداری و گذرا بودن دنیا و شادی و غم های آن، دوری از رذائل اخلاقی و پرداختن به فضائل از جمله مسائل مشترک عرفان و ادبیات تعلیمی است. مثنوی حدیقة الحقیقه نخستین منظومة أکثر

عرفان همواره در رونق و شکوفایی ادبیات تعلیمی نقشی اساسی داشته است. فرهنگ کناره گیری از دنیا، توجه به ناپایداری و گذرا بودن دنیا و شادی و غم های آن، دوری از رذائل اخلاقی و پرداختن به فضائل از جمله مسائل مشترک عرفان و ادبیات تعلیمی است. مثنوی حدیقة الحقیقه نخستین منظومة عرفانی است که با هدف تعلیم مباحث عرفانی، دینی و اخلاقی سروده شده است و سنایی اولین شاعری است که از حکایت و تمثیل برای تعلیم مسائل اخلاقی و عرفانی کمک گرفته و در این زمینه سرمشق شاعران بعد از خود قرار می گیرد. این مقاله بر آن است که جنبه های مختلف مفاهیم تعلیمی و اخلاقی را در حدیقة سنایی بررسی کند و نقش برجستة حکایت ها و تمثیل های این منظومه را در بیان این مفاهیم نشان دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

594 - کنش و منش شاهان اساطیری؛ الگویی تربیتی در شاهنامه و متون تاریخی
محمدرضا حاجی آقا بابایی

10.30495/pars.2022.699735

توجه به کنش‌ها و ویژگی‌های اخلاقی شاهان اساطیری یکی از موضوعات مهم مطرح در شاهنامه و متون تاریخی است. پدیدآورندگان این متون کوشیده‌اند‌ پادشاهان را الگوهای برتر رفتاری معرفی کنند تا بتوانند از این طریق اندکی از تندی رفتار حاکمان روزگار خویش بکاهند و ایشان را به‌گونه‌ای أکثر

توجه به کنش‌ها و ویژگی‌های اخلاقی شاهان اساطیری یکی از موضوعات مهم مطرح در شاهنامه و متون تاریخی است. پدیدآورندگان این متون کوشیده‌اند‌ پادشاهان را الگوهای برتر رفتاری معرفی کنند تا بتوانند از این طریق اندکی از تندی رفتار حاکمان روزگار خویش بکاهند و ایشان را به‌گونه‌ای غیرمستقیم آموزش دهند؛ یا با بیان شباهت میان رفتار ایشان و پادشاهان اساطیری، جایگاه والایی برای حاکمان روزگار خود پدید آورند و از مزایای بیشتری بهره‌مند شوند. با بررسی متن‌های تاریخی می‌بینیم که تاریخ‌نگاران، روزگاران گذشته را دورانی مطلوب و به‌دور از هرگونه زشتی و ناروایی پنداشته‌اند؛ ازاین‌رو درپی ارائة الگویی مثالی و تقلیدپذیر از اخلاق و رفتار پادشاهان اساطیری برآمده‌اند؛ الگویی که اگر دیگر حاکمان از آن پیروی کنند، جامعه‌ای آرمانی شکل می‌گیرد. در این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی، بخش اساطیری شاهنامه و برخی متون تاریخی بررسی می‌شود که به زندگی شاهان اساطیری پرداخته‌اند. بیشتر مطالبی که در این آثار دربارة پادشاهان اساطیری و رفتار ایشان بیان شده ‌است، مربوط‌به رفتار مهربانانة ایشان با زیردستان و تأکید ویژه بر عدالت‌گستری و جلوگیری از ستم بر مردمان است. توجه به دینداری پادشاهان و نقش ایشان در هدایت مردمان به‌سوی جامعه‌ای آرمانی نیز اهمیت بارزی در این متون دارد؛ جامعه‌ای که در آن از ظلم و ستم خبری نیست و مردم در آرامش و آسایش به سر می‌برند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

595 - شگردها و علل و انگیزه‌های کاربرد مضامین تعلیمی در منظومه های غنایی با‌ تکیه بر منظومۀ نویافتۀ «ناز و نیاز»
احمدرضا یلمه ها

اشعار تعلیمی یکی از گسترده‌ترین و رایج‌ترین گونه‌های ادب فارسی است. اشعار و آثار تعلیمی گاهی اثری کاملاً مجزا و مستقل است؛ همانند منظومه‌ها و آثاری که تنها به تعلیم و پند و حکمت و اخلاق می‌پردازد؛ گاهی نیز مفاهیم و مضامین اخلاقی، حکمی، مذهبی و پندیات به‌طور پراکنده در م أکثر

اشعار تعلیمی یکی از گسترده‌ترین و رایج‌ترین گونه‌های ادب فارسی است. اشعار و آثار تعلیمی گاهی اثری کاملاً مجزا و مستقل است؛ همانند منظومه‌ها و آثاری که تنها به تعلیم و پند و حکمت و اخلاق می‌پردازد؛ گاهی نیز مفاهیم و مضامین اخلاقی، حکمی، مذهبی و پندیات به‌طور پراکنده در میان آثار دیگر ادبی مانند منظومه‌های غنایی و حماسی و یا قصاید مدحی به کار می‌رود؛ در این حالت افزون‌بر نکاستن از جنبة شاعرانة این آثار، با شور و احساس ویژه‌ای، گیرایی این آثار افزایش می‌یابد. منظومۀ ناشناختۀ ناز و نیاز یکی از آثاری است که سرشار از آموزه‌های تعلیمی است. این منظومه از آثار ارزشمند سدۀ یازدهم هجری است و در شمار منظومه‌های گرانقدر عاشقانۀ فارسی قرار دارد؛ این منظومه تاکنون به چاپ نرسیده است و تنها نسخۀ باقی مانده از آن، نسخه‌ای با شمارۀ 483 در کتابخانۀ U.C.L.A دانشگاه لس‌آنجلس است. در این اثر، مضامین و معانی تعلیمی و حکمی بسیاری وجود دارد که شاعر، آنها را باتوجه‌به زمینۀ انفعالی و ذوقی و با استفاده از شگردهایی مانند ترغیب، انذار، استدلال و... به کار برده است. این موضوع بیانگر حسن توجه شاعر در استوارکردن کلام برپایۀ منطق عقلی و هنری است. نگارنده در این پژوهش می‌کوشد تا افزون‌بر معرفی کوتاه منظومۀ ناز و نیاز، چرایی بازتاب مضامین تعلیمی را در این منظومۀ غنایی بررسی کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

596 - نگاهی به علل تحول مضامین تعلیمی از دورۀ سلجوقی تا تیموری (با تکیه بر گفتمان‌های اجتماعی و کلامی)
رحمان مشتاق مهر احمد گلی فاطمه معنوی

ادبیات تعلیمی یکی از انواع کهن ادب فارسی است که علاوه بر ارتباط گسترده‌ای که با دیگر انواع ادبی از جمله حماسه، غنا، عرفان و طنز دارد، با دانش‌هایی چون علوم سیاسی، اجتماعی و علم کلام نیز پیوند مستمر و گاه مستقیم دارد؛ ازاین‌رو با توجه به اهمیت گفتمان‌های مختلف اجتماعی در أکثر

ادبیات تعلیمی یکی از انواع کهن ادب فارسی است که علاوه بر ارتباط گسترده‌ای که با دیگر انواع ادبی از جمله حماسه، غنا، عرفان و طنز دارد، با دانش‌هایی چون علوم سیاسی، اجتماعی و علم کلام نیز پیوند مستمر و گاه مستقیم دارد؛ ازاین‌رو با توجه به اهمیت گفتمان‌های مختلف اجتماعی در شکل‌گیری ایدئولوژی حاکم بر جوامع و تجلی آن در نحوۀ تفکر اقشار گوناگون جامعه، در این تحقیق، قصد بر آن است که با واکاوی ریشه‌های اجتماعی، سیاسی و کلامیِ مضامین اندرزی از دورۀ سلجوقی تا تیموری، درک روشن‌تری از چگونگی شکل‌گیری مضمون‌های تعلیمی در شعر این دوره، که برخی از آن‌ها تا دورۀ مورد بحث سابقه ند‌اشته&lrm;اند، ارائه شود و علل شکل‌گیری آن‌ها تبیین گردد. البته در پژوهش حاضر از مضامین عام تعلیمی، که در تمام ادوار ادب فارسی نمونه‌های زیادی دارند، صرف‌نظر شده و تنها به بیان تعالیمی پرداخته‌ شده است که ارتباط مستقیمی با شرایط اجتماعی و اندیشه‌های کلامی دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

597 - شاخص‌های محتوایی و صوری ادبیات تعلیمی
رحمان مشتاق مهر سردار بافکر

ادبیات تعلیمی مهم‌ترین و اصلی‌ترین گونۀ ادبی است که نیکبختی انسان را در بهبود منش اخلاقی او می‌داند و همّ خود را متوجه آموزش و تعلیم اندیشه‌های پسندیده دینی، عرفانی، فلسفی، مسائل اخلاقی، علوم و فنون؛ تهذیب نفس، تذکیه ذهن، پروش قوای روحی و تعالی و کمال انسان می‌کند. ادبی أکثر

ادبیات تعلیمی مهم‌ترین و اصلی‌ترین گونۀ ادبی است که نیکبختی انسان را در بهبود منش اخلاقی او می‌داند و همّ خود را متوجه آموزش و تعلیم اندیشه‌های پسندیده دینی، عرفانی، فلسفی، مسائل اخلاقی، علوم و فنون؛ تهذیب نفس، تذکیه ذهن، پروش قوای روحی و تعالی و کمال انسان می‌کند. ادبیات تعلیمی شاخص‌های محتوایی و صوری خاصی دارد که حدّ و مرز و وجوه تفارق آن را با انواع دیگر کاملاً معین و مشخص می‌کند. برخی از آنها، شرط اصلی، لازم و کافی برای ادبیات تعلیمی هستند که فقدان آنها تعلیمی بودن متن ادبی را منتفی می‌کند و بعضی از آنها فرعی‌اند. هدف این مقاله کشف ارتباطات تازه میان محتوا، زبان، صور خیال، موسیقی شعر، مباحث دستوری، صنایع ادبی و... با ادبیات تعلیمی است. برای هر یک از این شاخص‌ها، نمونه‌هایی از مثنوی، رباعی، قصیده، غزل، نثر و... آورده شده است و نقاط ضعف و قوّت آنها مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. آشنایی با این شاخص‌ها، در تشخیص متن تعلیمی از غیر آن، نگاه علمی به ادبیات و شناخت بهتر بسیاری از آثار ادبی تعلیمی کمک می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

598 - علل و انگیزه‌های رویکرد تعلیمی در منظومه‌های عاشقانۀ شیرین و خسرو و مجنون و لیلی امیر خسرو دهلوی
احمدرضا یلمه ها آسیه ذبیح نیا عمران

گونۀ ادبی شعر تعلیمی حدود و ثغور خاصی ندارد و در بطن و جوف اغلب مضامین شعر فارسی از جمله ادب غنایی جاری و ساری است و این امر بدان سبب است که برای شاعران عارف، داستان بهانه‌ای برای طرح مباحث تعلیمی بوده است. پژوهش حاضر می‌کوشد تا علل و انگیزه‌های کاربرد مضامین تعلیمی و ا أکثر

گونۀ ادبی شعر تعلیمی حدود و ثغور خاصی ندارد و در بطن و جوف اغلب مضامین شعر فارسی از جمله ادب غنایی جاری و ساری است و این امر بدان سبب است که برای شاعران عارف، داستان بهانه‌ای برای طرح مباحث تعلیمی بوده است. پژوهش حاضر می‌کوشد تا علل و انگیزه‌های کاربرد مضامین تعلیمی و اندرزی را در منظومه‌های غنایی شیرین و خسرو و مجنون و لیلی امیر خسرو دهلوی بررسی و تحلیل کند. امیر خسرو دهلوی (651ـ725ق) از عارفان و شاعران نام‌آور پارسی‌گوی هندوستان است. او در سرودن مثنوی عاشقانه، پیرو نظامی گنجوی است. یکی از موضوعات مهم در منظومه‌های عاشقانۀ امیر خسرو، توجه و ترویج معنویت و اخلاق است که تحت‌تأثیر اندیشه‌های عرفانی وی نزج یافته ‌است. او سازندگی درونی انسان و اصلاح و تهذیب نفس او را در دست‌یابی به سعادت فردی، اجتماعی، دنیوی و اخروی، ضروری و لازم می‌داند. جستار حاضر با واکاوی کیفیت انعکاس مباحث اندرزی و طرح آن در مجنون و لیلی و شیرین و خسرو به این نتیجه دست یافته که توجه به اصول اخلاقی در ترسیم جامعه‌ای ایدئال و آرمانی، بیش از هر معنایی، و تلاش انسان برای تسکین روحی، آرامش و امنیت، در نتیجۀ حصول به جامعه‌ای اخلاقی‌انسانی در فضای همواره پرآشوب و هراسناک دنیوی، از گذشته تا امروز مؤثر و مفید است. دنیایی اخلاق‌گرا، مقدس و آرمانی که همگی انسان‌ها در اوج خودشکوفایی قرار گرفته و به تکامل شخصیتی خویش رسیده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

599 - تحلیل و بررسی اندیشه ‏های تعلیمی گیسودراز
علی اکبر افراسیاب پور حسین آریان

10.30495/pars.2021.685480

ادبیات تعلیمی در سبک عراقی به یکی از آموزه های اصلی تبدیل می شود و شایسته است تا اندیشه های تعلیمی شاعران این سبک با نگاهی دقیق تر مطالعه شود. در شرح و بیان این موضوع، پرسش تحقیق دربارة چگونگی جایگاه آموزه های تعلیمی در نزد شاعران این سبک است. از آنجا که با این رویکرد ب أکثر

ادبیات تعلیمی در سبک عراقی به یکی از آموزه های اصلی تبدیل می شود و شایسته است تا اندیشه های تعلیمی شاعران این سبک با نگاهی دقیق تر مطالعه شود. در شرح و بیان این موضوع، پرسش تحقیق دربارة چگونگی جایگاه آموزه های تعلیمی در نزد شاعران این سبک است. از آنجا که با این رویکرد به اندیشة تعلیمی گیسودراز پرداخته نشده است، نویسندگان در این پژوهش با روش تحلیل موضوعی و با استناد به منابع دست اول می کوشند تا آموزه های گیسودراز در حوزه های مختلف را ارائه دهند؛ اعتراض به ناملایمات هستی، تعلیم مهرورزی و جایگاه محبت در آموزش انسان و تعلیم کتاب و کتابخوانی از آن جمله است. این موارد با زبانی ساده و روان به پیروی از سعدی بیان شده است. درواقع آموزش و تعلیم از مضامین تأثیرگذار در دیوان اشعار او به شمار می آید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

600 - بررسی ساختاری- معنایی ژانر تعلیمی و نمونه‌های آن با تکیه بر مثنوی مولوی
اسحاق طغیانی امرالله سلطان محمدی

در ادب پارسی به مبحث انواع ادبی توجه چندانی نشده است. نوع یا گونه تعلیمی که از گونه‌های پذیرفته‌شده میان ادیبان و منتقدان ادبی زبان فارسی است نیز از این قاعده مستثنا نیست. در بیشتر کتاب‌هایی که در زمینه انواع نگاشته شده است، از گونه تعلیمی سخن به میان آمده است اما به نظ أکثر

در ادب پارسی به مبحث انواع ادبی توجه چندانی نشده است. نوع یا گونه تعلیمی که از گونه‌های پذیرفته‌شده میان ادیبان و منتقدان ادبی زبان فارسی است نیز از این قاعده مستثنا نیست. در بیشتر کتاب‌هایی که در زمینه انواع نگاشته شده است، از گونه تعلیمی سخن به میان آمده است اما به نظر می‌رسد که تعاریف و دسته‌بندی‌ها به بازنگری نیاز داشته باشد. در این مقاله با بررسی ساختاری- معنایی، به تبیین این گونه و نمونه‌های آن با تکیه بر متونی که در نوع خود برجسته است، پرداخته می‌شود و دسته‌بندی منطقی و کاملی از نمونه‌های این گونه ادبی ارائه می‌شود. مشکل تداخل و آمیزش گونه‌ها چالشی بر سر راه بحث انواع است اما به‌ناچار نویسندگان این مقاله نخست گونه‌ها و نمونه‌های آن را تبیین و تحدید کرده‌اند و برای هر یک از نمونه‌های گونه تعلیمی چهارچوب‌های مشخص محتوایی- ساختاری تعیین کرده‌اند؛ سپس ویژگی‌های هر یک از سه بعد زبانی، بلاغی و اندیشه‌ای و نمونه‌هایی از شعر و نثر ذکر کرده‌اند. همچنین با آوردن حکایتی از مثنوی به‌عنوان نمونه، نشان داده‌اند که همه نمونه‌های تعلیمی در لایه‌های مختلف حکایات مثنوی وجود دارد و این دلیل دیگری بر خاص بودن این اثر جاودانه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

601 - واکاوی لایه های تعلیمی پنهان در طنز گلستان
احمدرضا یلمه ها مسلم رجبی

هر گفتار و رفتارى که به ظاهر غیر جدّى و به صورتى لطیف و همراه با مزاح جلوه‌گر شود و در کُنه خود بیانگر حقیقت و واقعیّتى جدّى باشد، طنز گفته می شود. در حقیقت طنز خنده هایی است عاقلانه و عارفانه بر زندگی که به وسیلۀ کشف و برهنه کردن تضادها و ناهماهنگی های زندگی جلوه گر می أکثر

هر گفتار و رفتارى که به ظاهر غیر جدّى و به صورتى لطیف و همراه با مزاح جلوه‌گر شود و در کُنه خود بیانگر حقیقت و واقعیّتى جدّى باشد، طنز گفته می شود. در حقیقت طنز خنده هایی است عاقلانه و عارفانه بر زندگی که به وسیلۀ کشف و برهنه کردن تضادها و ناهماهنگی های زندگی جلوه گر می شود. سمت و سوی طنز اجتماعی است و مایۀ اصلی آن انتقاد و برملا کردن کاستی ها و کمی ها است امّا نه به صورت خشک و جدّی و کتابی، بل به شکل خنده آور و گاهگاهی نیش دار و تمسخر آمیز. هدف از این طنز اصلاح کردن معایب و مفاسد و نیز مبارزه با رذایل است که در صورت تحقّق چنین امری ما با رشد و تعالی فضائل انسانی و محامد اخلاقی روبه رو خواهیم شد. یکی از کسانی که از این نوع ادبی در آثارش سود جسته و از طنز در راه بهبود و صلاح پذیری جامعه، استفادۀ شایان نموده است، سعدی شیرازی است.این پژوهش سعی دارد تا از طریق بررسی تحلیلی-توصیفی به واکاوی لایه های تعلیمی پنهان در گلستان سعدی بپردازد تا در پایان برهمگان آشکار شود که سعدی از طنز در گلستانش به خاطر هدفی والاتر از خنده استفاده نموده و آن همانا تعلیم فضایل اخلاقی و تربیتی در انسان است.بدیع بودن موضوع در بردارندۀ نتایج ارزندۀ ادبی و تربیتی خواهد بود و استادی بی نظیر سعدی را در استفاده از این نوع ادبی نمایان خواهد نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

602 - بررسی بوطیقای شعر تعلیمی در اشعار ناصرخسرو
علیرضا نبی لو فرشته دادخواه

ناصرخسرو از برجسته‌ترین شاعران شعر تعلیمی است که در اشعارش علاوه بر مضامین اخلاقی به اوصاف شعر و شاعر و مخاطب شعر پرداخته است و به نوعی صاحب نقد و فن شعر یا بوطیقاست. از ویژگی‌های برجسته بوطیقای او آن است که شعر را با حکمت و اندیشه‌های تعلیمی گره می‌زند و برای شاعر، شعر أکثر

ناصرخسرو از برجسته‌ترین شاعران شعر تعلیمی است که در اشعارش علاوه بر مضامین اخلاقی به اوصاف شعر و شاعر و مخاطب شعر پرداخته است و به نوعی صاحب نقد و فن شعر یا بوطیقاست. از ویژگی‌های برجسته بوطیقای او آن است که شعر را با حکمت و اندیشه‌های تعلیمی گره می‌زند و برای شاعر، شعر و مخاطب اوصافی را برمی‌شمارد که هر کدام به نوعی از منظومه فکری ـ تعلـیمی وی سـرچشمه گرفـته است. با بررسی اشعار ناصرخسرو در می‌یابیم که شعرش با حکمت، خرد و مفاهیم تعلیمی گره خورده، در اشعارش به ترسیم و تعلیم این بوطیقا و فن شعر پرداخته است؛ یعنی هم خود شاعر در اشعارش به چنین دیدگاه و بوطیقایی معتقد است و هم برای خواننده این دیدگاه تعلیمی را توصیه می‌کند. نکاتی مانند رابطه کلام، خرد و اندیشه، کلام و حقیقت‌گویی، عجین بودن شعر با شریعت و حکمت، پرداختن به شعر زاهدانه، منسوب بودن شعر به جان و عالم غیب، لزوم مطابقت کلام با عمل، شاعر و سخن متعهدانه، شاعر و شعر دینی، انتقاد از شاعران درباری و شاعر و تازگی و نیکویی سخن از آن جمله است. او همچنین به دسته‌بندی و تفـکیک مخـاطبان و خوانندگان می‌پردازد و برای خواننده آگاه، هشیار و اهل اندیشه جایگاه خاصی قائل است. این مقاله با در نظر گرفتن همه قصیده‌های ناصرخسرو انجام شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

603 - مضامین تعلیمی در دیوان رودکی سمرقندی
کریم شاکر

ادبیّات تعلیمی، یکی از مهمترین انواع ادبی است که تثبیت و تقویت صفات مطلوب را از یک سو و نکوهش و تلاش برای حذف صفات ناپسند را در مخاطب عام از سوی دیگر دنبال می‌کند. نگرش هر شاعر درباره‌ی این صفات، نقش برجسته‌ای در کیفیّت القای این مضامین به مخاطبان دارد که بسته به شرایط أکثر

ادبیّات تعلیمی، یکی از مهمترین انواع ادبی است که تثبیت و تقویت صفات مطلوب را از یک سو و نکوهش و تلاش برای حذف صفات ناپسند را در مخاطب عام از سوی دیگر دنبال می‌کند. نگرش هر شاعر درباره‌ی این صفات، نقش برجسته‌ای در کیفیّت القای این مضامین به مخاطبان دارد که بسته به شرایط درونی و محیط پیرامون هر شاعر می‌تواند متفاوت یا حتّی متعارض باشد و بر این اساس، می‌توان ادبیّات تعلیمی را نتیجه و برآیند تثبیت مضامین غنایی و الصاق عنوان خوب و بد به تجربیّات درونی فردی نیز دانست. در این مقاله، مضامین تعلیمی را در چارچوب تحلیل و دسته‌بندی شواهدی از دیوان رودکی، به عنوان خنیاگر و ترانه‌سرایی بنام و شایسته، به دو بخش عمده‌ی امر به معروف و نهی از منکر، بررسی نموده‌ایم تا نشان دهیم در تعداد اندکی از سروده های رودکی که اینک در دسترس است، وی بیشتر می‌کوشد احساسات و طرز تلقّی خود را از محیط پرآشوب زمانه‌اش، بنمایاند. به رغم این باور عام که رودکی انسانی شادخوار و دم‌غنیمتی بوده‌است، در واقع، اندوهی حزن آلود و ناشی از خردورزی در اشعارش نمایان است. مهمترین دغدغه‌ی رودکی، سعادتمندی است و تنها راه سعادتمندی از نظر وی، آراستگی به دانش، حکمت و اخلاق، آن هم در جامعه‌ای اخلاق‌مدار و خردمند است پس مضامین تعلیمی نزد رودکی به عنوان پدر شعر فارسی و شاعر تیره‌چشم روشن‌بین صبغه‌ی غنایی و هنرمندانه همانند مطربان شادی‌آفرین و نیز مصلحانه و اجتماعی همانند اندرزهای پدرانه دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

604 - بازتاب ادب تعلیمی در اساطیر کهن با نظر به داستان زال و سیمرغ و ماجراهای تِلِماک
احمد رنجبر بهناز شکوری

اساطیر و نقش آن در تربیت، سابقه‌ای به قدمت تاریخ کهن دارد. اساطیر کهن در لفافه‌ای از ماجراهای عبرت‌‌آموز، راه را برای زندگی درست و عاقلانه هموار می‌کنند. ادبیات تعلیمی از آبشخور داستان‌ها و اساطیر گرفته شده است. مجموعه‌های حماسی‌ـ اسطوره‌ای از مهم‌ترین اسوه‌های ادب تعلی أکثر

اساطیر و نقش آن در تربیت، سابقه‌ای به قدمت تاریخ کهن دارد. اساطیر کهن در لفافه‌ای از ماجراهای عبرت‌‌آموز، راه را برای زندگی درست و عاقلانه هموار می‌کنند. ادبیات تعلیمی از آبشخور داستان‌ها و اساطیر گرفته شده است. مجموعه‌های حماسی‌ـ اسطوره‌ای از مهم‌ترین اسوه‌های ادب تعلیمی هستند. در این میان، داستان زال و سیمرغ با وجود تقابل‌های فراوان از دید ادب تعلیمی با دیگر داستان‌های حماسی به‌ویژه ماجراهای تلماک نوشتۀ فُرانسوا فنلون قابل مقایسه و قیاس است. مانتُور در ماجراهای تلماک و سیمرغ در داستان زال، هر دو موجودی اسطوره‌ای، دارای خرد ایزدی و تعلیم‌دهنده هستند. مانتور تلماک را که روزی به‌جای پدر قهرمانش، اُولیس، بر اریکۀ قدرت در سرزمین ایتاک خواهد‌ نشست تعلیم می‌دهد و سیمرغ زال را که روزی به‌جای پدر پهلوانش، سام، حاکمیت سیستان را بر عهده خواهد گرفت، می‌پرورد. هر دو اثر حماسی رویدادهای خود را در بستری از ادبیات تعلیمی پیش ‌برده‌اند. با توجه به نقشی که اسطوره‌ها در این دو شاهکار حماسی ایفا می‌کنند، بر این بنا استوار است که خدایان اساطیری به لطف خرد ایزدی خود، در خصوص پرورش معنوی انسان‌ها دارای خویشکاری هستند. جستار حاضر با روش توصیفی‌تحلیلی و رویکردی تطبیقی به بررسی و بازتاب ادب تعلیمی در شناخت اسطوره‌ها پرداخته است. نتیجۀ این پژوهش حاکی از این است که ویژگی مشترک بنیادین در هر دو اثر، بازتاب خردورزی به‌منظور خودسازی و رشد معنویت درونی است، با این تفاوت که در داستان زال و سیمرغ، بیشتر به جنبۀ حماسی ‌و در تلماک، بیشتر به آیین حکومت‌داری پرداخته شده‌ است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

605 - همنشینی ادب حماسی و ادب تعلیمی در اسکندرنامۀ نظامی گنجه‌ای
شیرزاد طایفی حسین یاسری

در گسترۀ ادبیات جهان و ایران، آثار ادبی بر اساس اندیشه و محتوا به چهار قسم ادب حماسی، تعلیمی، غنایی و نمایشی تقسیم می‌شوند. برخی از متون ادبی، اعم از نظم و نثر، تک‌ژانری هستند؛ اما گاهی متونی ظهور یافته‌اند که ترکیبی از دو یا چند ژانر ادبی متفاوت بوده‌ و با یکدیگر همنشی أکثر

در گسترۀ ادبیات جهان و ایران، آثار ادبی بر اساس اندیشه و محتوا به چهار قسم ادب حماسی، تعلیمی، غنایی و نمایشی تقسیم می‌شوند. برخی از متون ادبی، اعم از نظم و نثر، تک‌ژانری هستند؛ اما گاهی متونی ظهور یافته‌اند که ترکیبی از دو یا چند ژانر ادبی متفاوت بوده‌ و با یکدیگر همنشین شده‌اند و از این رهگذر توانسته‌اند دستاوردهایی در تحقیقات متون ادبی فراهم سازند. از جمله همنشینی ژانرها، آمیختگی ادب حماسی و ادب تعلیمی است. ویژگی مشترک این دو ستیز با ناسازهاست: یکی در برون، دیگری در درون و سرانجام پی‌ریزی‌کنندۀ یک جامعۀ آرمانی. در این پژوهش کوشیده‌ایم تا با تکیه بر مطالعات کتابخانه‌ای و به روش توصیفی‌تحلیلی مبتنی بر استقرا، به بازخوانی بیناژانری در دو گونۀ ادب حماسی و ادب تعلیمی در اسکندرنامه بپردازیم. از جمله اهداف این نوشته، تبیین ویژگی‌ها، وجوه افتراق و اشتراک این دو ژانر در اسکندرنامه است؛ نیز نقطۀ تلاقی آن دو در این اثر نمایانده می‌شود. از جمله دستاوردهای ترکیب ژانر حماسی و تعلیمی آن است که تکمیل‌کنندۀ یکدیگرند. تکیه‌گاه ادب حماسی (شرف‌نامه)، اغلب معطوف به اراده اما ادب تعلیمی (اقبال‌نامه) بر پایۀ عقل و معرفت استوار است. ادب حماسی، بر عینیت (تمشیت امور کشور) پای می‌فشارد و در مقابل، ادب تعلیمی بر ذهنیت (مفاهیم اخلاقی) اصرار دارد. علت غایی هر دو ژانر ادبی، بسترسازی صلح و آرامش است: یکی در بیرون (سطح آفاقی) و دیگری در درون (سطح انفسی) برای پایه‌گذاری مدینۀ فاضلۀ مورد نظر نظامی گنجه‌ای. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

606 - مناظره، ادب بی‌اضطراب بررسی ژرف‌ساخت معناییِ مناظرات در انواع ادبی با تکیه بر ادب تعلیمی
رحمان مشتاق مهر رسول کاظم زاده

مناظره، گفت‌وگویی مبتنی بر ادب بی‌اضطراب است و آنگاه که درصدد اقناع و اثبات بربیاید، خود را با پوششی از کنایه و ایهام و ابهام و تحقیر و طنز بر حریف می‌آراید. طرفین مناظره و بیشتر طرف غالب آن، سخن خود را در لفافه‌ای از الفاظ مؤدبانه می‌آرایند، حال آنکه ظرایف و لطایف و تع أکثر

مناظره، گفت‌وگویی مبتنی بر ادب بی‌اضطراب است و آنگاه که درصدد اقناع و اثبات بربیاید، خود را با پوششی از کنایه و ایهام و ابهام و تحقیر و طنز بر حریف می‌آراید. طرفین مناظره و بیشتر طرف غالب آن، سخن خود را در لفافه‌ای از الفاظ مؤدبانه می‌آرایند، حال آنکه ظرایف و لطایف و تعریض‌هایی در پشت آن سخن برای تنبیه و تعلیم نهفته است. این مقاله بر آن است مناظره را با توجه به ظرفیت گفتمانی آن، از نظر نقش کارکردی آن در اجتماع بررسی کند و در انواع مختلف ادبی که ذهن انسان، آمال و خواسته‌ها و وسعت ‌نظر او را آینگی می‌کنند، نشان دهد. حاصل آنکه مناظره طبق بافتار و ساختار روایی خاص در جهت عینی کردن مسائل فلسفی و فکری و اجتماعی در انواع ادبی تجلی دارد و بر اصل رعایت بافت موقعیت و رندی در کنایه و ادب بی‌اضطراب استوار است. با تحلیل ژرف‌ساختی مناظره، نگاشتی تازه از موضوع مبدأ برای شخص سؤال‌گر آشکار می‌شود که با کارکردهای کنایه و استعاره هم‌خوانی دارد. موضوع غالب مناظرات عرفانی، عادت‌زدایی و حقیقت‌جویی، مناظرات حماسی، مفاخره و نبرد داد و بیداد، مناظرات تعلیمی، طرح‌واره‌های تعلیمی برای ایجاد سؤال‌هایی در ذهن مخاطب و مناظرات غنایی، بافت موقعیتی و آموزش آداب است. با رعایت این آداب ظریف، شاه و نوکر، غنی و فقیر و... ضمن گفتاری مؤدبانه، موقّرانه، بی‌اضطراب سخن خود را بیان داشته از مزیت گفت‌وگویی راهگشا بهره می‌برند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

607 - آموزه ‏های تعلیمی ـ اخلاقی در غزلیات حکیم نزاری قُهستانی
پروین رضائی

10.30495/pars.2021.686087

تعلیم و تربیت از دیرباز اهمیت بسیاری داشته است و شاعران و نویسندگان در ضمن آثار خود همواره به این مهم توجه کرده اند. نزاری قهستانی ازجمله شاعرانی است که به اهمیت آموزه های تعلیمی توجه کرده است؛ به‌طوری‌که غزلیات خود را بسیار به نوع تعلیمی آمیخته است؛ درنتیجه اشعارش سرشا أکثر

تعلیم و تربیت از دیرباز اهمیت بسیاری داشته است و شاعران و نویسندگان در ضمن آثار خود همواره به این مهم توجه کرده اند. نزاری قهستانی ازجمله شاعرانی است که به اهمیت آموزه های تعلیمی توجه کرده است؛ به‌طوری‌که غزلیات خود را بسیار به نوع تعلیمی آمیخته است؛ درنتیجه اشعارش سرشار از مضامین و معانی تعلیمی و حکمی است. نگارنده در این پژوهش بر آن است تا به روش توصیفیـ تحلیلی و با ابزار کتابخانه به بررسی و تحلیل محتواییـآماری آموزه های تعلیمی در غزلیات حکیم نزاری بپردازد. حاصل مطالعه و بررسی این پژوهش نشان می دهد که نزاری در غزلیاتش خوانندگان را به فضایل مهم اخلاقی و انسان ساز مانند صبر، توبه، مهربانی، عفو، خُلق نیک، قناعت و وفای به عهد دعوت می کند و از رذایلی مانند کینه، حرص، مکر و حیله، غرور و عُجب، آزار دیگران، ظلم، حب دنیا و ریا و... برحذر می دارد.واژه‌های کلیدیتحلیل محتوایی، مضامین تعلیمی، نزاری قهستانی، غزل تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

608 - بررسی مضامین تعلیمی در مثنوی ناشناختۀ ظهیر کرمانی
پری مالملی احمدرضا یلمه ها پریسا داوری

10.30495/pars.2022.690514

مثنوی ظهیر کرمانی یکی از آثار گرانسنگ سدۀ دوازدهم هجری است که سرشار از آموزه‌های تعلیمی است و تاکنون به زیور چاپ آراسته نشده است. این منظومه سرشار از مضامین و معانی تعلیمی و حکمی است که شاعر به اقتضای زمینۀ انفعالی و ذوقی به کار برده است و هرکجا مجال یافته به پند و اندر أکثر

مثنوی ظهیر کرمانی یکی از آثار گرانسنگ سدۀ دوازدهم هجری است که سرشار از آموزه‌های تعلیمی است و تاکنون به زیور چاپ آراسته نشده است. این منظومه سرشار از مضامین و معانی تعلیمی و حکمی است که شاعر به اقتضای زمینۀ انفعالی و ذوقی به کار برده است و هرکجا مجال یافته به پند و اندرز مخاطب پرداخته است. نگارندگان بر آن شدند تا در پژوهش حاضر براساس روش اسنادی ـ کتابخانه‌ای، برای نخستین‌بار به بن‌مایه‌ها و زمینه‌های تعلیمی و اخلاقی در این منظومة غنایی بپردازند. مهم‌ترین پرسش در پژوهش حاضر این است که آیا ردّپای افکار و عقاید مذهبی سراینده در این اثر مشهود است و آیا افزون‌بر اخلاق فردی به اخلاق اجتماعی در این اثر نیز توجه شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که سراینده در مکتب شیعه پرورش یافته است و آبشخور تفکرات وی از مکتب شیعه و آیات و احادیث اهل بیت عصمت و طهارت سرچشمه می‌گیرد؛ این تفکرات به‌روشنی در اشعار وی نمود یافته است. همچنین او افزون‌بر ابعاد اخلاق فردی، به بعد اجتماعی اخلاق نیز در این اثر توجه داشته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

609 - واکاوی تطبیقی جایگاه قناعت در مثنوی معنوی مولوی و بوستان سعدی با تأملی در دیدگاه مکتب معنادرمانی و ارائۀ الگویی از آن
حسنعلی بختیاری نصرآبادی حسین دولتدوست محمدحسین حیدری محسن محمدی فشارکی

پرسش از معنای زندگی، از مهم‌ترین سؤالات انسان است. ویکتور فرانکل در مکتب خویش که معنادرمانی نامیده می‌شود، کوشیده است به این پرسش اساسی پاسخ دهد. وی بر آن است به فرد بیاموزد که معنای زندگی خویش را دریابد و از رخوت و خلأ وجودی بیرون آمده و سرچشمه‌های زلال زندگی را ادراک أکثر

پرسش از معنای زندگی، از مهم‌ترین سؤالات انسان است. ویکتور فرانکل در مکتب خویش که معنادرمانی نامیده می‌شود، کوشیده است به این پرسش اساسی پاسخ دهد. وی بر آن است به فرد بیاموزد که معنای زندگی خویش را دریابد و از رخوت و خلأ وجودی بیرون آمده و سرچشمه‌های زلال زندگی را ادراک کند. فضایل اخلاقی یکی از سرچشمه‌های زلال زندگی و از ارکان اساسی سعادت بشر و مایۀ تعالی و تکامل مادی و معنوی است. بزرگان ادب فارسی، غالب شاهکارهای خود را با بهره‌گیری از فرهنگ اسلامی و آموزه‌های قرآنی خلق کرده‌ و کوشیده‌اند تا مخاطب را به‌سمت فضایل اخلاقی در پرتو معنابخشی به زندگی رهنمون سازند. قناعت از جمله فضایل اخلاقی مهمی است که شاعران هرکدام به‌شیوه‌ای بدان اشاره کرده‌اند. مولوی و سعدی از جمله شاعرانی هستند که به گواهی آثارشان، نظرگاهی دینی و تربیتی دارند و از همین روی است که آشنایی با آیات و روایات و تسلط بر آموزه‌های دینی را در آثارشان قابل ستایش می‌بینم. سعدی در بوستان، فقط به توصیف افراد قناعت‌پیشه اکتفا نکرده است، بلکه ضمن ارائۀ بابی با عنوان قناعت، نمونه‌ای از حکایات و تمثیل را برای روشنگری خوانندگان و تأثیر کلام و بیان نصایح ذکر می‌کند. مولوی نیز در مثنوی معنوی، ضمن ستودن قناعت به مذمت حرص و طمع می‌پردازد و می‌کوشد تا با از بین بردن رذایل، زمینۀ کسب فضایل را برای مخاطب فراهم سازد. در این راستا، مکتب معنادرمانی به مؤلفه‌هایی چون رنج، جزء جدایی‌ناپذیر زندگی، محور کوشش و پاداش، وسعت نظر برای معنایابی، انسان‌ساز بودن و پاسخی به معنای زندگی و شناخت خداوند اشاره دارد. تطبیق مؤلفه‌های حاکم بر جایگاه قناعت در متون یادشده و مؤلفه‌های مستخرج از مکتب معنادرمانی، منتج به شکل‌گیری الگویی تربیتی گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

610 - مظاهر انحطاط اخلاقی پادشاهان در شاهنامۀ فردوسی
علی آسمند جونقانی

یکی از محوری‌ترین پایه‌های تفکر فردوسی در کنار حماسه، تعلیم است؛ چنان‌که می‌توان شاهنامه را کتاب تعلیم و اخلاق&lrm;ورزی ارباب سلوکِ ملوک خواند. بدی‌ها و نیکی‌ها در محتوای شعر این شاعر، نمود ویژه‌ای دارد. به‌جرئت می‌توان یکی از اهداف حماسۀ فردوسی را بیان راستی و ناراستی أکثر

یکی از محوری‌ترین پایه‌های تفکر فردوسی در کنار حماسه، تعلیم است؛ چنان‌که می‌توان شاهنامه را کتاب تعلیم و اخلاق&lrm;ورزی ارباب سلوکِ ملوک خواند. بدی‌ها و نیکی‌ها در محتوای شعر این شاعر، نمود ویژه‌ای دارد. به‌جرئت می‌توان یکی از اهداف حماسۀ فردوسی را بیان راستی و ناراستی و زشتی و پلیدی و خوبی و بدی دانست. بررسی ابعاد مختلف شاهنامه از جمله فضای اعتراضی، انتقادی و اندرزی در برابر رفتار پادشاهان، سبب شناخت بیشتر محتوای این اثر می‌شود. این جستار سعی دارد با مطالعۀ کتابخانه‌ای، مظاهر رذایل اخلاقی و ناهنجاری‌های معمول در رفتار پادشاهان را به‌صورت توصیفی‌تحلیلی بررسی کند. از نتایج این پژوهش آن است که در دوره‌های مختلف، برخی پادشاهان دچار انحطاط اخلاقی شده و این رذایل اخلاقی به شکل‌های مختلف از جمله غرور، نامردمی، زیاده‌خواهی، جاه‌طلبی، خشم، شهوت، ناپاک‌دینی، بدگمانی، استبداد رأی، دروغ‌گویی، قتل، تهدید و ارعاب، پادشاه‌کشی و ده‌ها خصلت زشت دیگر، در رفتار آنان جلوه‌گر شده است. نتیجۀ این ناراستی‌ها عواقب وخیمی همچون ناخشنودی، فقر و فلاکت، از بین رفتن برکت، بدنامی، نابودی مُلک، ویرانی و شورش عمومی برای جامعه در پی داشته و در نهایت به سقوط حکومت منجر شده است. این رفتارها که از متن داستان‌های شاهنامه استخراج‌ شده، فضای اعتراضی‌ـ انتقادی را در شاهنامه حاکم ساخته و با اندرزها و پندها در پایان داستان‌ها باعث زیرساخت تعلیمی شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

611 - اشتراکات آموزه‌های اخلاقی بوستان سعدی و دیوان امام علی(ع)
عباسعلی وفایی رقیه کاردل ایلواری

دیوان اشعار منسوب به امام علی، علیه‌السّلام، تاج آثار ادبی جهان عرب، سرشار از آموزه های اخلاقی، تعلیمی و عرفانی است که بسیاری از شاعران و ادیبان مسلمان سعی داشتند تا با توجه به میزان درک و توانایی خود از این دیوان و آموزه های آن خوشه‌چینی کنند و در مراحل گوناگون زندگی، أکثر

دیوان اشعار منسوب به امام علی، علیه‌السّلام، تاج آثار ادبی جهان عرب، سرشار از آموزه های اخلاقی، تعلیمی و عرفانی است که بسیاری از شاعران و ادیبان مسلمان سعی داشتند تا با توجه به میزان درک و توانایی خود از این دیوان و آموزه های آن خوشه‌چینی کنند و در مراحل گوناگون زندگی، آن را به کار بندند. شیخ اجل سعدی شیرازی، شاعر نامدار پارسی زبان، از جمله مریدان تفکر آن حضرت، توانسته است بهره مندی شایسته و درخوری از اشعار اخلاقی، تعلیمی و عرفانی داشته باشد و در آثار خود از آن بهره مند شود. در پژوهش حاضر نیز با توجه به موضوع مقاله سعی شد تا اشتراکات آموزه های اخلاقی بوستان سعدی (سعدی نامه) با دیوان امام علی، علیه‌السّلام، که برخی آن را منسوب به ایشان می دانند، انتخاب شود و در کنار هم قرار گیرد تا میزان اشتراک آموزه های اخلاقی بوستان و دیوان آن حضرت بررسی شود. به ویژه مسایل اخلاقی و تعلیمی مد نظر است که قابل آموزش به افراد جامعه در نهادهای مختلف اجتماعی، سیاسی و فرهنگی باشد. با غور بیشتری در دیوان امام علی، علیه‌السّلام، می بینیم که همة شاعران و عارفان در هر مسلک و آیین و مذهبی، عرفان آن حضرت را مرجع و اصل آثار خود قرار داده اند و از آن بهره جسته‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

612 - دیدگاه‌های اخلاقی و تربیتی در شعر وحشی بافقی
اسحاق طغیانی علی علیزاده

تعلیم و تربیت یکی از برجسته ترین درونمایه ها و اغراض شعر فارسی است. این نوع ادبی، بیش از دیگر انواع، ذهن و زبان شاعران و سخنوران ادب فارسی را به خود مشغول کرده است. وحشی بافقی علیرغم اینکه شاعری وقوع پرداز بوده و عنصر غالب اشعار او عشق است ولی بخش عمده ای از ابیات و اشع أکثر

تعلیم و تربیت یکی از برجسته ترین درونمایه ها و اغراض شعر فارسی است. این نوع ادبی، بیش از دیگر انواع، ذهن و زبان شاعران و سخنوران ادب فارسی را به خود مشغول کرده است. وحشی بافقی علیرغم اینکه شاعری وقوع پرداز بوده و عنصر غالب اشعار او عشق است ولی بخش عمده ای از ابیات و اشعار خود را چه در خلد برین که اثری تعلیمی ـ اخلاقی است و چه در دیگر منظومه ها و قالبهای شعری اش به موضوع تعلیم و تربیت اختصاص داده است. او مدتی به مکتب داری اشتغال داشته و پاره‌‌ای از موازین و شیوه های تعلیم و تربیت که در نظر مربیان امروزی این فن نیز پذیرفته شده است در اشعارش انعکاس یافته است. مهمتر از آن، تبیین مفاهیم و فضایل دینی و اخلاقی چون قناعت، جود و بخشش، عدل و انصاف و تحسین آنها و تشریح رذایل اخلاقی چون تظاهر، کبر، حرص و حسد و تحذیر از آنها، از جمله موضوعاتی است که جنبه تعلیمی و اخلاقی شعر او را برجسته کرده است. در میان مفاهیم اخلاقی و ارزشی، مباحثی نه چندان دلپسند چون تن دادن به حقارت و ذلت نیز در شعر او به چشم می خورد که شاید این امر بیشتر ناشی از پیروی او از سنن ادبی رایج در شعر فارسی باشد. این مقاله بر آن است که دیدگاه های اخلاقی و تربیتی وحشی را با استناد به اشعار وی بررسی و ارزیابی کند و بسامد آنها را به شکل جدول و نمودار بر اساس روش تحلیل آماری نشان دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

613 - گفتمانِ مدارا و رویکردِ تعلیمی در شعر فریدون مشیری
عباس باقی نژاد برات محمدی فروغ جلیلی

10.30495/pars.2023.703106

فریدون مشیری از شاعران مطرح معاصر است که طی چند دهه شاعری، از شعر خود برای ستایش ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی سود برده و در جهت ترویج مهرورزی، نوع‌دوستی، خیرخواهی و صفاتی از این دست کوشیده است. چنین رویکردی ضمن اینکه حکایت از غلبۀ اندیشه‌ای انسانی و آرمانی و نیز گرایشی جام أکثر

فریدون مشیری از شاعران مطرح معاصر است که طی چند دهه شاعری، از شعر خود برای ستایش ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی سود برده و در جهت ترویج مهرورزی، نوع‌دوستی، خیرخواهی و صفاتی از این دست کوشیده است. چنین رویکردی ضمن اینکه حکایت از غلبۀ اندیشه‌ای انسانی و آرمانی و نیز گرایشی جامعه‌شناختی بر محتوای شعر مشیری دارد، کلام وی را از هنجاری تعلیمی برخوردار کرده و زمینۀ تکوین گفتمانی اجتماعی با ویژگی‌های منحصربه‌فرد را در کار او فراهم کرده است؛ گفتمانی شاخصه‌هایی دارد و می‌توان رسالت آن را ترویج روحیۀ مدارا و تعلیمِ رواداری ارزیابی کرد. در این نوشتار، ضمن تبیین خاستگاه و ابعاد و عللِ موضع‌گیری مدارامدارانۀ مشیری در برابر مسائل انسانی و اجتماعی، مؤلفه‌ها و تجلیات گفتمانِ مدارا در شعر وی بررسی و تحلیل می‌شود. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد گفتمان مسلط شعر مشیری برآیند نگرش انسانی و روحیۀ تساهل در او و نیز نگاه و موضع‌گیری مسئولانۀ مشیری در قبال مسائل انسانی است که با ذهن و زبان سادۀ مشیری پیوندی تنگاتنگ یافته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

614 - بررسی مقایسه‏ ای آموزه‏ های تعلیمی، اخلاق فردی و آیین کشورداری در قابوس‏نامه و سیاست‏نامه
حسین آریان

ادبیات تعلیمی سابقۀ طولانی‌مدت در ادبیات ایران دارد. هدف از نگارش آثار تعلیمی، آموزش و تعلیم مسائل و نکات اخلاقی برای ارتقای اخلاق مخاطب است. قابوس‌نامه اثر عنصرالمعالی و سیاست‌نامه نوشتۀ خواجه نظام‌الملک طوسی، که هر دو مربوط به قرن پنجم هجری‌اند، جزء ادبیات تعلیمی به ش أکثر

ادبیات تعلیمی سابقۀ طولانی‌مدت در ادبیات ایران دارد. هدف از نگارش آثار تعلیمی، آموزش و تعلیم مسائل و نکات اخلاقی برای ارتقای اخلاق مخاطب است. قابوس‌نامه اثر عنصرالمعالی و سیاست‌نامه نوشتۀ خواجه نظام‌الملک طوسی، که هر دو مربوط به قرن پنجم هجری‌اند، جزء ادبیات تعلیمی به شمار می‌روند. این مقاله با شیوۀ توصیفی و تحلیلی سعی دارد با رویکردی مقایسه‌ای، آموزه‌های تعلیمی این دو متن را در دو زمینۀ آموزه‌های مربوط به سیاست و کشورداری و اخلاق فردی بررسی کرده و به این پرسش پاسخ دهد که آیا بین این آموزه‌ها در دو متن یادشده تفاوتی می‌توان قائل شد. پژوهش حاضر به این نتیجه دست یافته که در قابوس‌نامه بیشتر به آموزه‌های اخلاق فردی تأکید شده؛ ضمن آنکه از آموزه‌های مربوط به سیاست و کشورداری غفلت نشده است. در مقابل در سیاست‌نامه بیشتر در جهت هدف نویسنده و موضوع اثر بر آموزه‌های مربوط به سیاست و کشورداری، تأکید بیشتری صورت گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

615 - رازداری در داستان های عاشقانة شاهنامه (شاخصة مهم ادب تعلیمی)
حسین آقاحسینی ناهید نصرآزادانی

رعایت مرزهای اخلاق انسانی، یکی از برجسته ترین خصوصیات شاعران بزرگ ادب فارسی است. خلق آثار ارزشمندی همچون شاهنامه در کنار ارزش های ادبی آن که در اوج زیبایی است به دلیل رعایت اصول اخلاقی بیشترین تأثیر را در برانگیختن خصایل انسانی در مخاطبان خویش داشته است. یکی از مهم‌ترین أکثر

رعایت مرزهای اخلاق انسانی، یکی از برجسته ترین خصوصیات شاعران بزرگ ادب فارسی است. خلق آثار ارزشمندی همچون شاهنامه در کنار ارزش های ادبی آن که در اوج زیبایی است به دلیل رعایت اصول اخلاقی بیشترین تأثیر را در برانگیختن خصایل انسانی در مخاطبان خویش داشته است. یکی از مهم‌ترین این خصایل، رازداری و کتمان سرّ است که در بسیاری از داستان‌های شاهنامه از جمله داستان های عاشقانه در دو گونة رازداری ممدوح و مذموم دیده می شود. فردوسی با حفظ تعهد به تعلیم اخلاق رازداری، به بیان ماجرای عشق، در گیرودارهای قومی، نژادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و نظامی در جامعة نیمه تاریخی و نیمه افسانه ای داستان ها پرداخته است. این آموزه گاه به شکل پند و نصیحت و گاه در عمل و عکس العمل شخصیت ها همراه با بسیاری از ظرایف و نکات، اوج و فرود می یابد. بررسی رازداری در داستان های عاشقانة شاهنامه با توجه به ویژگی ها و عناصر برجسته ای مانند حماسه، عشق، پهلوانی، آیین سوگند و امثال آن اهمیت دارد. بررسی این داستان‌ها برای اثبات عوامل تأثیرگذار در گسترش تعلیم رازداری و شناخت نقش عناصر اصلی داستان عاشقانه در رازداری‌های ممدوح یا مذموم و همچنین بررسی تأثیر بن مایه های حماسی و عشق، در پایداری و یا ضعف رازداری اهمیت دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

616 - تأثیر به‌کارگیری حوزۀ معنایی و واژگانی در تصحیح متن تعلیمی
عباسعلی وفایی سید مهدی حسینی میر محمدی

استفاده از نظریه‌های مختلف زبان‌شناسی برای تحلیل کیفیت متون ادبی، در دهه‌های اخیر از مقبولیت فراوانی برخوردار بوده؛ به‌ویژه که با به‌کارگیری این امر، افق‌های نگرش تازه‌ای در نقد متون ادبی به وجود آمده است. یکی از مهم‌ترین حوزه‌های زبان‌شناسی، مبحث معنی‌شناسی است که خود أکثر

استفاده از نظریه‌های مختلف زبان‌شناسی برای تحلیل کیفیت متون ادبی، در دهه‌های اخیر از مقبولیت فراوانی برخوردار بوده؛ به‌ویژه که با به‌کارگیری این امر، افق‌های نگرش تازه‌ای در نقد متون ادبی به وجود آمده است. یکی از مهم‌ترین حوزه‌های زبان‌شناسی، مبحث معنی‌شناسی است که خود شامل مصادیق مختلفی است. از جمله موضوعات مهم معنی‌شناسی، مسئلۀ حوزۀ معنایی و واژگانی است که زبان‌شناسان مختلف، دربارۀ این دو حوزه در آثار خود صحبت کرده‌اند. این نظریه را حتی در تصحیح متون فارسی می‌توان به کار گرفت. این مقاله با به‌کارگیری تکرار، با هم‌آیی‌ معنایی، تضاد معنایی و جز این‌ها به بررسی دو اثر تعلیمی تصحیح‌شده (قابوسنامه و بوستان سعدی) از سوی مرحوم یوسفی می‌پردازد. باتوجه به مجال مقاله می‌کوشد تا با این عناصر، متن تصحیح‌شده را واکاود و انتخاب اصح و ادق را از غیر اصح باز نماید. باهم‌آیی‌ واژگانی و معنایی در این دو اثر تعلیمی بررسی شد و دلیل انتخاب نسخه‌بدل به متن یا متن به نسخه‌بدل‌ها باز نموده شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

617 - مستورة کردستانی مهین بانوی شعر و هنر و عرفان
ابوالقاسم رادفر

از میان زنان شاعر پارسی‌گوی تنها تعداد محدودی از آنان علاوه بر داشتن جوهره و توانایی شعری از خط فکری معینی پیروی می‌کنند. از این روست که این افراد، نامی درخور و سزاوار در تاریخ ادبیات زنان ایران به دست آورده‌اند. یکی از برجسته‌ترین این بانوان، بزرگ بانوی شعر و ادب و عرف أکثر

از میان زنان شاعر پارسی‌گوی تنها تعداد محدودی از آنان علاوه بر داشتن جوهره و توانایی شعری از خط فکری معینی پیروی می‌کنند. از این روست که این افراد، نامی درخور و سزاوار در تاریخ ادبیات زنان ایران به دست آورده‌اند. یکی از برجسته‌ترین این بانوان، بزرگ بانوی شعر و ادب و عرفان، ماه‌شرف خانم، معروف به مستورة کردستانی است. شاعری دارای فضل و کمال و خط و ربط و شعر و انشا. در مدت نزدیک به 90 سال که از درگذشت این بانوی فاضله می‌گذرد همة آثار وی جز دیوانِ شعر دو هزار بیتی او و تاریخ کردستان، که در شرح حالات و حکمرانی وُلات اردلان از آغاز تأسیس این سلسله تا زمان مؤلف است، از بین رفته است. مستوره، شاعری شیعی و دوستدار اهل بیت، علیهم السّلام، بود که برخی اشعارش در ستایش امیرمؤمنان علی، علیه السّلام، است. وی شاعری پیرو سبک عراقی است و همچون برخی شاعران دورة‌ قاجار، خطّی خوش و زیبا دارد؛ چنان که در زمرة خطّاطان بنام زمانه خویش جای می‌گیرد. وی با برخی از سخنوران برجستة زمانه‌اش چون یغمای جندقی و ملّا خضر نالی، شاعر دردآشنا نیز مراوداتی داشته است. مستوره سخنوری خوش‌ذوق، فهیم و مستغرق عوالم عرفانی بود؛ امّا نه بدان معنا که شعرش خالی از مضامین اجتماعی و درگیری‌های عصر و زمانه‌اش باشد. بیان مفاهیم عالی انسانی و مضامین دینی در اشعار او موج می‌زند؛ به ویژه جلوه‌های عزاداری سرور شهیدان حسین بن علی، علیه‌السّلام، و مدح پیامبر اکرم، صلّی الله علیه و آله و سلّم، و ائمة اطهار، علیهم السّلام، بخصوص امیرالمؤمنین علی، علیه السّلام. از دیگر ویژگی‌های شعر مستورة کردستانی رویکرد او به عرفان و مضامین عرفانی است که صبغة خاصّی به شعر او داده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

618 - بررسی تطبیقی اشعار تعلیمیِ منسوب به امام رضا (ع) با اشعار تعلیمی سعدی شیرازی با رویکرد نظریة بینامتنیت
فاروق نعمتی سیده سمیه موسوی سالم ایوب مرادی

10.30495/pars.2021.686127

امام رضا (ع) تجسّم زیباترین و والاترین نمودهای اخلاقی است. با بررسی اشعار ایشان پی می بریم شعر آن حضرتبا حِکَم و مفاهیم تعلیمی و اخلاقی گره خورده است. در این میان، سعدی شیرازی که بوستان و گلستان او، آینة تمام نمای ادبیات تعلیمی در گسترة شعر کهن پارسی است، مضامین اخلاقی أکثر

امام رضا (ع) تجسّم زیباترین و والاترین نمودهای اخلاقی است. با بررسی اشعار ایشان پی می بریم شعر آن حضرتبا حِکَم و مفاهیم تعلیمی و اخلاقی گره خورده است. در این میان، سعدی شیرازی که بوستان و گلستان او، آینة تمام نمای ادبیات تعلیمی در گسترة شعر کهن پارسی است، مضامین اخلاقی ـ تعلیمی بسیاری را در اشعار خود جای داده است. نکتة تأمل برانگیز در مقایسة اشعار تعلیمی امام رضا(ع) با مضامین تعلیمی در سروده های سعدی، شباهت های بسیار میان این اشعار است؛ به گونه ای که گویی سعدی پس از چند قرن، پیام های اخلاقی آن حضرترا دوباره با الفاظی دیگر تکرار کرده است. نگارنده در این پژوهش می کوشد تا با استفاده از نظریة بینامتنیّت، ضمن برجسته کردن مضامین تربیتی و اخلاقی در اشعار امام رضا(ع)، به شباهت ها و اشتراکات اشعار تعلیمی سعدی با سروده های رضوی بپردازد و آن را در گذرگاه ادبیات تعلیمی بررسی و تحلیل کند. پژوهش برپایة روش تحلیلیـتوصیفی و براساسِ مکتب امریکایی در ادبیات تطبیقی است. همچنین در میان آثار سعدی، تمرکز بیشتر بر دو اثر گلستان و بوستان است که بارِ تعلیمی دارد. فرایند بینامتنی در این پژوهش بیانگر آن است که بیشترین شکلِ بینامتنیِ اشعار سروده های تعلیمی سعدی با اشعار تعلیمی رضوی، بینامتنیتِ امتصاص یا همان نفی متوازی است که سعدی در آن، معانی و مفاهیمِ اشعار آن امام(ع) را در موضوعاتِ مختلفِ تعلیمی و اخلاقی، به شیوه های مختلف بیان کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

619 - متن شناسی و تحلیل آموزه‌های تعلیمی و عرفانیِ ملاحتِ احمدی منظومه ای اخلاقی در مدح نبی (ص)
سید امیر جهادی حسینی حمیدرضا خوارزمی

10.30495/pars.2023.704268

محمد کاظم صاحب (قرن یازدهم قمری) متخلص به مسیح البیان از شاعران خوش قریحه و در عین حال کمتر شناخته شدۀ روزگار صفوی است که در برخی منابع نیز با شاعر دیگری اشتباه گرفته شده است. آثار وی مشتمل بر دیوان و مجموعه مثنوی هایی است به عناوین ملاحت احمدی، صباحت یوسفی، آینه خانه و أکثر

محمد کاظم صاحب (قرن یازدهم قمری) متخلص به مسیح البیان از شاعران خوش قریحه و در عین حال کمتر شناخته شدۀ روزگار صفوی است که در برخی منابع نیز با شاعر دیگری اشتباه گرفته شده است. آثار وی مشتمل بر دیوان و مجموعه مثنوی هایی است به عناوین ملاحت احمدی، صباحت یوسفی، آینه خانه و پری خانه. دیوان وی را یکی از محققان در سال های گذشته تصحیح و طبع کرده است، اما مثنوی های صاحب هنوز تصحیح و منتشر نشده است. مسئلۀ پژوهش فعلی در ناشناخته ماندن مثنوی ملاحت احمدی و عدم توجه به ارزش های متنی و ادبی اثر است. در این نوشتار مثنوی ملاحت احمدی که از جمله منظومه های تعلیمی و آیینی ادب فارسی در عصر صفوی است، از منظر متن شناسی و با روش تحلیل و توصیف محتوای کیفی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. ملاحت احمدی در بحر خفیف سروده شده است؛ کلیّت اثر به ستایش نبی مکرم اسلام (ص) اختصاص دارد. مهم ترین خصیصۀ اثر، جنبۀ آیینی منظومه است. ضمن متن حکایات کوتاه و بلند بسیاری که بعضاً رنگ و بوی واقعیت دارند نیز نقل شده است و شاعر گاه با زبانی صریح و مستقیم و گاه در خلال همین حکایات و تمثیلات آموزه های تعلیمی و عرفانی را با زبانی غیر مستقیم و با لحنی ساده و بی پیرایه برای مخاطبان تبیین می کند. از جمله عناصر تعلیمی پربسامد و مؤکد در منظومه؛ اهتمام شاعر نسبت به نفی اخلاق ذمیمه و ملکه ساختن فضایل معرفتی است؛ توضیح و تبیین مبانی و اصطلاحات عرفانی و مباحث تفسیری قرآن و حدیث را نیز وجهۀ همّت شاعر بوده است. سبک اثر تا حد زیادی متأثر از حدیقۀ سنایی است، زبان اثر نسبتاً روان و استوار است و گاهی لحن و رنگ و بوی غنایی نیز در شعر تنیده شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

620 - بررسی انگاره‌های تعلیمی در کتاب «ریاض الخلود» اثر ملا ابوبکر مصنّف چوری(اثرِ تقلیدیِ ناشناخته از گلستان سعدی)
فاروق نعمتی هادی یوسفی

10.30495/pars.2022.699379

ملا ابوبکر مصنّف چوری، از ادیبان و علمای قرن یازدهم هجری است؛ او آثار و تألیفات گران‌سنگی در حوزه‌های مختلف دینی و ادبی از خود به یادگار گذاشته است. کتاب ریاض الخلود، اثری تعلیمی ـ اخلاقی به زبانِ پارسی است که یکی از مهم‌ترین آثار نویسندة آن به شمار می‌رود. این کتاب درب أکثر

ملا ابوبکر مصنّف چوری، از ادیبان و علمای قرن یازدهم هجری است؛ او آثار و تألیفات گران‌سنگی در حوزه‌های مختلف دینی و ادبی از خود به یادگار گذاشته است. کتاب ریاض الخلود، اثری تعلیمی ـ اخلاقی به زبانِ پارسی است که یکی از مهم‌ترین آثار نویسندة آن به شمار می‌رود. این کتاب دربردارندة بسیاری از مضامین اخلاقی و تربیتی است و به تقلید از گلستان سعدی، در هشت باب به نگارش درآمده؛ مصنّف در آن، بارزترین مقوله‌های تعلیمی را گاه به‌صورت نظم و گاه به‌صورت نثر بیان کرده است. این مقاله به‌روش تحلیلی ـ توصیفی و با هدفِ بررسیِ کلّی کتاب ریاض الخلود ازمنظر ادبیات تعلیمی می‌کوشد تا به مهم‌ترین افکار و اندیشه‌های حِکمیـاخلاقی مصنّف در خلالِ این اثر تعلیمی بپردازد و به این پرسش اصلی پاسخ دهد: مهم‌ترین درون‌مایه‌های تعلیمی و اخلاقی در کتاب ریاض الخلود چیست؟ و نویسنده از چه ابزارهایی در این زمینه استفاده می‌کند؟. یافته‌های پژوهش گویای آن است که مصنّف چوری با پیروی از سبک و رویکرد اخلاقی سعدی در گلستان، با گوشزدکردن برخی از ویژگی‌های نیک و برحذرداشتن از برخی صفات مذموم، توانسته است علاوه‌بر تصنیف یک اثر بدیع و تأمل‌برانگیز در حوزة ادب تعلیمیِ فارسی، نقش خود را در جایگاه یک معلم اخلاق در دورة خود نمایان کند. بهره‌گیری از آیات قرآن کریم و احادیث، توجه به سخنانِ بزرگان ایران باستان، استفاده از ضرب‌المثل‌ها، حکایات و... از اسلوب‌های نویسندة کتاب در بیان مضامین تعلیمی است. در این میان، آوردنِ ابیاتی به زبان فارسی و عربی، از مهم‌ترین ابزارهای ملا ابوبکر مصنّف در کتاب ریاض الخلود است که دربردارندة معانیِ اخلاقی و تعلیمی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

621 - بازتاب آموزه‌های تعلیمی در آیینۀ اشعار تقی دانش
رجب توحیدیان

10.30495/pars.2023.705880

تقی دانش از شاعران و ادبای اواخر دورۀ قاجار و اوایل پهلوی است که در جای‌جای دیوان اشعارش به بیان آموزه‌های تعلیمی (اخلاقی، عرفانی و مذهبی) پرداخته است. دانش با بهره‌گیری از آیات قرآنی و احادیث و اقوال بزرگان دینی و با استفاده از امثال و حکم عربی و فارسی و تمثیل، بهترین أکثر

تقی دانش از شاعران و ادبای اواخر دورۀ قاجار و اوایل پهلوی است که در جای‌جای دیوان اشعارش به بیان آموزه‌های تعلیمی (اخلاقی، عرفانی و مذهبی) پرداخته است. دانش با بهره‌گیری از آیات قرآنی و احادیث و اقوال بزرگان دینی و با استفاده از امثال و حکم عربی و فارسی و تمثیل، بهترین آموزه‌های تعلیمی را در آیینۀ اشعارش بازتاب داده است. هدف از این پژوهش، بررسی آموزه‌های تعلیمی در اشعار تقی دانش، در محدودۀ قصاید و غزلیات و قطعات بوده است. این پژوهش، درپی پاسخ به این سؤال است که تقی دانش در اشعار خویش با استفاده از چه شیوه‌هایی آموزه‌های تعلیمی، (اخلاقی، عرفانی و مذهبی ـ دینی) را بیان کرده است؟. در این پژوهش، با روش توصیفی ـ تحلیلی و بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای، آموزه‌های تعلیمی دانش، در کل قصاید و غزلیات و قطعات دیوانش بررسی شده است. نتیجۀ پژوهش حاضر نشان می‌دهد که دانش با تأثیر از پیشینیان، آموزه‌های تعلیمی را به‌صورت‌های گوناگون و در سطحی گسترده، در دیوان خود انعکاس داده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

622 - سبک اقناعی نظامی در بیان مضامین تعلیمی با تکیه بر قصاید
سید احمد پارسا محمد سعیدی مقدم

آموزه های تعلیمی از مضامین رایج در قصاید نظامی است که در کنار خمسة او، تا کنون از نظر مغفول مانده است. در فرایند خوانش این قصاید، مشخص می شود که نظامی در بیان مسایل تعلیمی، سبکی اقناعی به کار می گیرد؛ به این معنی که با روش هایی چون انذار، تبشیر، اسلوب استفهام و اسلوب شر أکثر

آموزه های تعلیمی از مضامین رایج در قصاید نظامی است که در کنار خمسة او، تا کنون از نظر مغفول مانده است. در فرایند خوانش این قصاید، مشخص می شود که نظامی در بیان مسایل تعلیمی، سبکی اقناعی به کار می گیرد؛ به این معنی که با روش هایی چون انذار، تبشیر، اسلوب استفهام و اسلوب شرط سعی در قبولاندن مفهوم مورد نظر خود و یا تغییر نگرش مخاطب دارد. البته؛ گاهی از شگردهای بلاغی چون: تکرار، تلمیح، تمثیل و اسلوب معادله برای قانع کردن مخاطب استفاده می کند. توجه به این امر می تواند، بیانگر تلاش شاعر و حُسن توجّه او در مستدل ساختن کلام بر پایة منطق عقلی و هنری باشد تا آنچه در مدّ نظر او است، مقبول طبع واقع شده و مورد پذیرش خواننده قرار گیرد. این پژوهش با روش توصیفی و با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا، به بررسی ابیات تعلیمی قصاید نظامی می پردازد تا هم شگرد خاص وی را در بیان موعظه، پند و حکمت بنمایاند و هم بابی برای آشنایی با این مضامین در قصاید نظامی باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

623 - تعلیم و تربیت درآثار رشید یاسمی
مریم خلیلی جهانتیغ فراست پیروزی‌نژاد

تعلیم و تربیت یکی از مؤلّفه‌های اساسی در تعالی بشر، توسعه و پیشرفت جوامع و نیل به اهداف و آرمانهای عالی بشری است. در این زمینه فیلسوفان، حکیمان و دانشمندان جوامع سعی در پخش عقاید منور معنوی داشته‌اند. رشید یاسمی یکی از چهره‌های ممتاز و اصیل ادب و هنر ایران در نیمة اول ق أکثر

تعلیم و تربیت یکی از مؤلّفه‌های اساسی در تعالی بشر، توسعه و پیشرفت جوامع و نیل به اهداف و آرمانهای عالی بشری است. در این زمینه فیلسوفان، حکیمان و دانشمندان جوامع سعی در پخش عقاید منور معنوی داشته‌اند. رشید یاسمی یکی از چهره‌های ممتاز و اصیل ادب و هنر ایران در نیمة اول قرن حاضر و از جمله نخستین شاعران و نویسندگانی است که تحولات اجتماعی و فکری قرن اخیر در آثار آنان تأثیرگذار بوده است. با توجه به اهمیت تعلیم و تربیت در تعالی انسان و ضعفها و نقایصی که در ابتدای قرن حاضر در جامعه و فرهنگ ما به وجود آمده بود، رشید یاسمی به صورت غیر مستقیم کوشش مستمری را برای تعلیم و تربیت مردم آغاز کرد. سخن رشید از نظر معنی و مضمون، درس اخلاق و فضیلت است. زبان او هم متناسب با پیام او زبان پاکیزه و پالودۀ یک معلم اخلاق است. به همین جهت توصیه به تعالیمی همچون خانواده‌دوستی، احترام به زن، حسن معاشرت، علم‌آموزی، کار و تلاش، دوری از تنبلی و تن‌پروری، ایمان به ارادۀ انسان، حکمت و عبرت و...در آثار وی به کرّات دیده می‌شود. این تعالیم در اشعار او اغلب به صورت غیر مستقیم بیان می‌گردد و تمام آثار او اعم از تألیف، ترجمه و شعر پر از تعالیم اخلاقی و تربیتی هستند. این پ&zwj;ژوهش سعی دارد از این دیدگاه به شعر و اندیشة رشید بپردازد. روش این تحقیق تحلیلی-توصیفی می‌باشد و از طریق بررسی آثار وی محقق خواهد شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

624 - بررسی توصیه‌های عام و خاص (وصیت‌نامه) در ساقی‌نامه‌ها (بر مبنای تذکرۀ میخانه، پیمانه، ساقی‌نامه‌سرایان آذربایجان و سایر ساقی‌نامه‌ها)
مهدی ملک ثابت سمیرا صدیقی مورنانی

ساقی‌نامه‌ها از انواع ادبی غنایی هستند که شاعر در آن‌ها ابیاتی خطاب به ساقی، مغنّی و مطرب سروده، از او طلب باده و نواختن ساز و سرود می‌کند. سرایندگان در این نوع ادبی، علاوه بر مضامین خمری و میخانه‌ای و توصیف‌ باده، جام، ساقی و... مضامینی دیگری دربارۀ دنیای فانی و بی‌اعت أکثر

ساقی‌نامه‌ها از انواع ادبی غنایی هستند که شاعر در آن‌ها ابیاتی خطاب به ساقی، مغنّی و مطرب سروده، از او طلب باده و نواختن ساز و سرود می‌کند. سرایندگان در این نوع ادبی، علاوه بر مضامین خمری و میخانه‌ای و توصیف‌ باده، جام، ساقی و... مضامینی دیگری دربارۀ دنیای فانی و بی‌اعتباری مقام و منصب ظاهری، ناهنجاری روزگار، دورویی مردم زمانه و... نیز آورده‌ و در ضمن آن‌ها کلمات حکمت‌آمیز هم افزوده‌اند. یکی از مفاهیم پرکاربرد و موضوعات مهم در ساقی‌نامه‌ها نکات اخلاقی و تعلیمی و عبرت‌آموز است. نگارندگان در این جستار، توصیه و وصیت‌نامه در ساقی‌نامه‌ها را بررسی می‌کنند. این پژوهش با شیوۀ توصیفی‌تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، به بررسی و تحلیل موضوع توصیه به‌شکل عام و وصیت‌نامه به‌شکل خاص در ساقی‌نامه‌ها پرداخته است. بررسی‌ها نشان از آن دارد که سفارش و توصیۀ عام در این نوع ادبی شامل اندرزها و پندهای اخلاقی (اعم از سفارش به انجام فضایل و نیکی‌ها و ترک رذایل و بدی‌ها) عرفانی، خیامی و کشورداری است. توصیه‌های خاص (وصیت‌نامه) که مراد از آن سفارش‌هایی در سیاق وصیت‌نامۀ شرعی با بیانی ادیبانه است نیز در شعر برخی از ساقی‌نامه‌سرایان چون ملاهادی سبزواری و والی کرمانی و محمدحسن سهایی وجود دارد که سرایندگان در آن‌ها سفارش به امور مربوط به مرگ و خاک‌سپاری را در فضایی میخانه‌ای به تصویر کشیده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

625 - آموزه های ادب تعلیمی در پریشانِ حکیم قاآنی
عبدالعلی اویسی حسین صادقی

یکی از سخنسرایان و نویسندگان بزرگ در قرن سیزدهم ه.ق حکیم میرزا حبیب شیرازی متخلص به قاآنی است. وی علی رغم شاعری به نویسندگی نیز پرداخته و کتابِ پریشان خود را برای تعلیم آموزه های تربیتی، اخلاقی و پند و اندرز نوشته است. اگر از دریچه ی ادبیّات تعلیمی به کتاب پریشان بنگریم أکثر

یکی از سخنسرایان و نویسندگان بزرگ در قرن سیزدهم ه.ق حکیم میرزا حبیب شیرازی متخلص به قاآنی است. وی علی رغم شاعری به نویسندگی نیز پرداخته و کتابِ پریشان خود را برای تعلیم آموزه های تربیتی، اخلاقی و پند و اندرز نوشته است. اگر از دریچه ی ادبیّات تعلیمی به کتاب پریشان بنگریم، به گنجینه ای سرشار از معرفت شناسی عرفانی و مواعظ، نکات تربیتی و اخلاقی ارزشمند بر می خوریم، به گونه ای که هر کدام از این مفاهیم و آموزه های تعلیمی او می تواند سرمشقی برای زندگی علمی و عملی جامعه انسانی قرار گیرد. پژوهش حاضر با روش تحلیلی – توصیفی به بررسی آموزه های تعلیمی کتابِ پریشان پرداخته و ساختِ معناییِ دوگانه ی حکایت ها و پند ها را بررسی نموده است. صفات تربیتی و اخلاقی خوب و بد نشان می دهد آموزه های تعلیمی حکیم قاآنی چه بوده و نیز چه بسامدی داشته اند، چه صفات تربیتی و اخلاقی نزد وی نیکو و چه صفاتی نزد وی مذموم و نکوهیده شمرده شده است که غالبا جنبه ی بازدارندگی داشته است. از خلال همین صفات نیز می توان دریچه ای به دنیای انسان های عصر حکیم قاآنی باز کرده و جامعه ی آندوران را به خوبی تماشا نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

626 - تربیت تدریجی و تأثیرپذیری مولانا از امام محمد غزّالی
حمیدرضا شایگان فر علی فرداد

مقولۀ تأثیرپذیری و تأثیرگذاری علما و دانشمندان در بیان افکار و عقاید آن‌ها، یکی از موضوعاتی همیشگیِ مدنظر و مطالعۀ پژوهشگران بوده است. در این مقاله نیز تأثیرپذیری مولانا جلال‌الدین محمد بلخی از امام محمد غزّالی در باب برخی مسائل تربیتی از قبیل تربیت تدریجی و خودشناس با أکثر

مقولۀ تأثیرپذیری و تأثیرگذاری علما و دانشمندان در بیان افکار و عقاید آن‌ها، یکی از موضوعاتی همیشگیِ مدنظر و مطالعۀ پژوهشگران بوده است. در این مقاله نیز تأثیرپذیری مولانا جلال‌الدین محمد بلخی از امام محمد غزّالی در باب برخی مسائل تربیتی از قبیل تربیت تدریجی و خودشناس با تکیه بر کتاب‌های کیمیای سعادت و احیاء علوم‌‌الدین غزّالی، و مثنوی معنوی و دیوان کبیر مولانا، مورد نظر قرار گرفته است. از آنجایی که غزّالی و مولانا به‌لحاظ تاریخی وحوادث زندگی با یکدیگر قرابت دارند، در بحث تعلیم و تربیت و اصولی که این دو عارف بلندپایه به آن‌ها اشاره کرده‌اند، تأثیرپذیری مولانا از غزّالی در باب مسائل تربیتی و تعلیمی درخور بررسی است. این نوشتار با روش تحلیل محتوا می‌کوشد تا به این سؤال، یعنی اثرپذیری مولانا در اظهار اندیشه‌ها و افکار خود از ابوحامد غزّالی پاسخ دهد. این تحقیق نشان می‌دهد که مولوی در رعایت تشویق و تنبیه،‌ ایجاد انگیزه،‌ نظرداشت تفاوت‌های شخصیتی، ‌غور در بُعد باطنی،‌ مهیا کردن شرایط توبه و توکل و دوری از گناه، از غزّالی تأثیر فراوان پذیرفته است تا جایی که می‌توان برخی آراء مولانا را ترجمان افکار غزّالی دانست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

627 - بررسی کارکردهای تکرار در القای مضامین اخلاقی و تعلیمی (مطالعه موردی شعر شفیعی کدکنی)
محسن ذوالفقاری اکبر اسدی دامناب

تکرار در زیبایی شناسی شعر معاصر نقش بسزایی دارد و این آرایه بلاغی موجب پیوند نا گسستنی شعر معاصر با موسیقی و اندیشه شده‌است. هدف این مقاله بررسی نقش تکرار و کارکردهای آن در تبیین و تعلیم اندیشه های اخلاقی شعر شفیعی کدکنی در دو مجموعه شبخوانی و در کوچه باغ های نشابور است أکثر

تکرار در زیبایی شناسی شعر معاصر نقش بسزایی دارد و این آرایه بلاغی موجب پیوند نا گسستنی شعر معاصر با موسیقی و اندیشه شده‌است. هدف این مقاله بررسی نقش تکرار و کارکردهای آن در تبیین و تعلیم اندیشه های اخلاقی شعر شفیعی کدکنی در دو مجموعه شبخوانی و در کوچه باغ های نشابور است و این که عنصر تکرار و کارکردهای آن تا چه اندازه در القای مضامین تعلیمی کلام شفیعی کدکنی نقش دارد. تکرار در این اشعار بیشتر در چهار حوزه صامت ها و مصوت ها، هجاها، واژگان و جملات صورت گرفته است. این عامل در به وجود آمدن مضامین اخلاقی و تعلیمی نقش مهمی بر عهده گرفته است؛ مفاهیم و مضامینی همچون دعوت به مبارزه با ظلم، وطن خواهی، بیان محرومیت ها و ستم کشی ها، توجه به فرهنگ شهادت و بیان مطالب مربوط به آن، دمیدن روح امید در دل مخاطب و عصیان علیه خفقان و استبدادو ... . شفیعی کدکنی برای انتقال و تعلیم آموزه های اخلاقی، باورهای ملی و دینی و مسائل اجتماعی به بهترین وجه از عنصر تکرار در شعر خود بهره برده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

628 - بینامتنیت قرآن و حدیث در اشعار تعلیمی حافظ شیرازی بر اساس نظریه های ناقدان ادبی
احمد خواجه ایم سیدمحمد علوی مقدم عباس محمدیان مسلم رجبی

یکی از رموز مانایی و ماندگاری اشعار تعلیمی حافظ، پیوند ناگسستنی آن با آیات و احادیث است. این شاعر زبردست در بهره بردن از این مضامین وحیانی و روایی، چنان استادانه و ماهرانه عمل می کند که عواطف هر خواننده ای را برمی انگیزد و او را به تأمّل در این آموزه های قرآنی- روایی و أکثر

یکی از رموز مانایی و ماندگاری اشعار تعلیمی حافظ، پیوند ناگسستنی آن با آیات و احادیث است. این شاعر زبردست در بهره بردن از این مضامین وحیانی و روایی، چنان استادانه و ماهرانه عمل می کند که عواطف هر خواننده ای را برمی انگیزد و او را به تأمّل در این آموزه های قرآنی- روایی وا‌می‌دارد. از آن جا که بینامتنیّت یکی از مهم ترین مباحثی است که توجّه پژوهشگران ساختارگرا و پساساختارگرا را به خود معطوف کرده است و این دستاورد نوین در حوزۀ ادبیات، به بررسی وجوه تشابه و تفارق و نیز تأثیرپذیری یک متن از متون دیگر می پردازد و مقتضی آن است که ادیب از متون قدیمی یا معاصر خود آگاهی لازم را داشته باشد تا بتواند از آن متون در اثر خود بهره گیرد. ما در این پژوهش برآنیم تا دیوان اشعار حافظ را بر اساس نظریۀ بینامتنی ناقدانی هم چون باختین، کریستوا، بارت، ریفاتر، لوران ژنی، ژرار ژنت و ... نقد و بررسی کنیم تا وام گیری هایِ آگاهانه یا غیرمستقیم خواجه از آیات و روایات و نیز ترفندهای ادبی بیان این مضامین، بیشتر بر همگان مکشوف گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

629 - رویکرد‌های نوین تعلیم و تربیت در شعر شاعر مشروطه، میرزا قهرمان پاک‌بین ملایری
رسول حیدری سمانه امیری

10.30495/pars.2021.682678

شعر دورۀ مشروطه از حیث نگاهی نو به مبانی تعلیم و تربیت، جایگاهی ویژه دارد. یکی از شاعران سخنور و اندیشه‌ورز این دوره که نام او کمتر برده شده و قدر او کمتر شناخته شده، میرزا قهرمان پاک‌بین ملایری است که اولین بار توسط ادیب شهیر، وحید دستگردی به جامعۀ ادبی معرفی شد. میرجل أکثر

شعر دورۀ مشروطه از حیث نگاهی نو به مبانی تعلیم و تربیت، جایگاهی ویژه دارد. یکی از شاعران سخنور و اندیشه‌ورز این دوره که نام او کمتر برده شده و قدر او کمتر شناخته شده، میرزا قهرمان پاک‌بین ملایری است که اولین بار توسط ادیب شهیر، وحید دستگردی به جامعۀ ادبی معرفی شد. میرجلال‌الدین کزازی در مقدمه‌ای بر دیوان اشعارش، او را یکی از چند قهرمان سخن پارسی در اوان مشروطیت دانسته و روانی و پختگی اشعارش را به سروده‌های ایرج میرزا و بهار مانند کرده است. در این پژوهش به روشی توصیفی‌تحلیلی، مهم‌ترین موضوعات تربیتی مرتبط با مسائل عصر مشروطه که در اشعار قهرمان نمود یافته، بررسی و تحلیل شده است. توصیه به فراگیری دانش جدید، لزوم کاربست دین برای مهار مدنیت، توجه به حقوق رنجبران، توجه به تعلیم و تربیت زنان و مسائلی از این دست، از موضوعات تربیتی مهم در شعر قهرمان است. تحلیل آماری اشعار تعلیمی قهرمان نشان می‌دهد که در بین تعالیم مشروطه، دو موضوع توصیه به فراگیری دانش جدید و دعوت به کار و نکوهش کاهلی بیشترین بسامد را دارند. همچنین در یک برآورد کلی، آموزه‌های نوین ِ برخاسته از فضای فکری مشروطه، به‌طور تقریبی 65 درصد اشعار تعلیمی قهرمان را شامل می‌شود. بر این اساس، اندیشۀ قهرمان در مسائل مرتبط با تعلیم و تربیت، اندیشه‌ای پیشرو، هوشمند و مطالبه‌گر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

630 - بررسی اندیشه‌های اخلاقی و تعلیمی در شعر اجتماعی عصر مشروطیت
سید احمد حسینی کازرونی

در تاریخ ایران حوادث بسیاری منجر به شکل‌گیری مشروطه شد. پیدایش مشروطه نیز به نوبة خود در تغییر روند ادبیات و مفاهیم و مضامین آن بسیار تأثیرگذار بود. این تغییرات در حوزة موضوع و مضمون و اندیشه صورت گرفت و باعث شد مضامین اخلاقی و تعلیمی همچون دادگری، وطن‌خواهی و انسان‌گرا أکثر

در تاریخ ایران حوادث بسیاری منجر به شکل‌گیری مشروطه شد. پیدایش مشروطه نیز به نوبة خود در تغییر روند ادبیات و مفاهیم و مضامین آن بسیار تأثیرگذار بود. این تغییرات در حوزة موضوع و مضمون و اندیشه صورت گرفت و باعث شد مضامین اخلاقی و تعلیمی همچون دادگری، وطن‌خواهی و انسان‌گرایی در شعر به گونه‌ای متفاوت از ادوار قبل مطرح شود. با طرح این مضامین، شعر و نثر این دوره آیینة تمام نمای حقایق و بیان محرومیت ها و ستم‌کشی‌های مردم شد؛ به طوری که می‌توان گفت در هیچ دوره‌ای شعر تا این حد بین مردم راه پیدا نکرد. بیان مستقیم آموزه‌های اخلاقی و اجتماعی در شعر این دوره متفاوت و اثرگذار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

631 - انعکاس آموزه‌های تعلیمی شیخ عبدالقادر گیلانی در نکات بیدل دهلوی
محمد فولادی زینب پناه

شیخ عبدالقادر گیلانی از عارفان قرن پنجم که در علوم فقه، حدیث، تفسیر و ادب، سرآمد روزگار خویش بود و سبک نگارش او در آموزه‌های تعلیمی‌اش به‌گونه‌ای بود که بزرگانی چون محیی‌الدین ابن‌عربی را تحت‌تأثیر قرار داده بود. در بغداد کار وعظ را برگزید و گفتاری شیرین داشت.‌ در مجلس أکثر

شیخ عبدالقادر گیلانی از عارفان قرن پنجم که در علوم فقه، حدیث، تفسیر و ادب، سرآمد روزگار خویش بود و سبک نگارش او در آموزه‌های تعلیمی‌اش به‌گونه‌ای بود که بزرگانی چون محیی‌الدین ابن‌عربی را تحت‌تأثیر قرار داده بود. در بغداد کار وعظ را برگزید و گفتاری شیرین داشت.‌ در مجلس تعلیم او بیش از چهار هزار نفر گرد می‌آمد که سهروردی، مقدسی و ابن ‌جوزی از شاگردان تحت تربیت او بوده‌اند. مبنای روش تربیتی وی هماهنگی طریقت با شریعت و اطاعت از قرآن و سنت است و لازمۀ سیروسلوک را تربیت اخلاقی می‌داند. فتوح الغیب اثری تعلیمی از عبدالقادر گیلانی است. نویسنده با نگاهی شریعت‌مدارانه، مفاهیم معرفت‌شناسی، نکات تربیتی و اخلاقی را برای تعلیم مخاطب تبیین می‌کند. در این نوشتار بر آنیم تا با روش توصیفی و رویکرد تحلیلی بر مبنای یافته‌ها، اصول تربیتی شیخ را که به سالک متربی برای تبدیل نفس اماره به نفس مطمئنه توصیه می‌کند، بررسی کنیم و تأثیر تعلیمات وی را در نکات بیدل از مریدان عبدالقادردر شبه‌قارۀ هند نشان دهیم. لزوم این تحقیق آنکه گیلانی مؤسس سلسلۀ تصوف قادریه، در شبه‌قاره، طرفداران بسیاری دارد و مریدانش بسیاری از سیره‌های تعلیمی او را برای تزکیۀ نفس به کار می‌برند اما تعلیمات او ناشناخته است. در این تحقیق، سعی شده جلوه‌ای روشن‌تر از اصول تربیتی او برای محققان ارائه شود. نتایج پژوهش بیانگر این است که بیدل در نگارش نکات علاوه بر قالب و محتوا، با بهره‌گیری از آموزه‌های تعلیمی گیلانی به اثر خود ارزش و غنای بیشتری بخشیده است. بیدل و عبدالقادر در مبانی و مباحث اخلاقی و تعلیمی خود مشترکات فراوانی دارند، اما در برخی موارد تفاوت دیدگاه نیز دارند که در این مقاله بررسی شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

632 - بررسی و تحلیل مضامین تعلیمی در منظومۀ عاشقانۀ هشت‌بهشت امیرخسرو دهلوی
احمدرضا یلمه ها آسیه ذبیح نیا عمران

اکثر مضامین و درون‌مایۀ داستان‌های ادبیات فارسی را اندرزهای اخلاقی تشکیل می‌دهد. شاعران عارف و اخلاق‌گرا کوشیده‌اند تا مباحث تعلیمی را در لفافۀ داستان بیان کنند؛ که این امر به‌سبب جذابیت و تأثیرگذاری بیشتر داستان بوده است. امیرخسرو دهلوی از عارفان نامدار پارسی‌گوی هندوس أکثر

اکثر مضامین و درون‌مایۀ داستان‌های ادبیات فارسی را اندرزهای اخلاقی تشکیل می‌دهد. شاعران عارف و اخلاق‌گرا کوشیده‌اند تا مباحث تعلیمی را در لفافۀ داستان بیان کنند؛ که این امر به‌سبب جذابیت و تأثیرگذاری بیشتر داستان بوده است. امیرخسرو دهلوی از عارفان نامدار پارسی‌گوی هندوستان، در نیمۀ دوم قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است. هشت‌بهشت داستانی غنایی و عاشقانه است که با رویکرد تعلیمی و زبان ساده سروده شده و در مقابل هفت‌پیکر نظامی گنجه‌ای است. امیرخسرو در سرودن منظومۀ عاشقانۀ هشت‌بهشت هدفی والاتر و بالاتر از بیان قصه‌ای عاشقانه داشته است و هر‌جا‌ که موقعیت را مناسب می‌دید، مبانی تعلیمی و اخلاقی را ذکر می‌کرد. تأکید و ترغیب امیرخسرو در منظومۀ هشت‌بهشت به اخلاق اجتماعی بوده و او در اشعارش رفتار و اخلاق خوب را توصیه می‌کند. در این ابیات اندرزی با بیانی حکمت‌آمیز و خردمندانه، حال و کار آدمی در عرصۀ گیتی به سنجش درمی‌آید و بی‌وفایی، عهدشکنی، فزون‌خواهی‌ها و دیگر صفات اهریمنی سرزنش می‌شود. هدف از تدوین این مقاله آن است که مضامین تعلیمی و انگیزۀ کاربرد آن در هشت‌بهشت بررسی شود. از آنجایی که این منظومه‌ از تنوع مضامین اندرزی بسیاری برخوردار است، مقالۀ حاضر می‌کوشد تا این محتوای آموزشی را تبیین و تفسیر نماید. به همین دلیل محور کلی این تحقیق، بررسی امکانات معانی نهفتۀ تعلیمی در این منظومۀ غنایی و علل به‌کارگیری آن است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

633 - مطالعۀ تطبیقی ساختار روایی حکایت در ادبیات تعلیمی و قالب رسانه‌ای آگهی خدمات عمومی مطالعۀ موردی: گلستان سعدی
محمد اخگری منوچهر دانش پژوهان

حکایت یکی از پرکاربردترین قالب‌های روایی در ادبیات فارسی است که ادبیات تعلیمی برای انتقال مفاهیم اخلاقی و اجتماعی از آن بسیار بهره برده است. با پیدایش رسانه‌های جمعی و اجتماعی در عصر حاضر و کارکرد تعلیمی و آموزشی رسانه، این مسئله قابل ‌طرح است که آیا قالب‌های ادبیات تعل أکثر

حکایت یکی از پرکاربردترین قالب‌های روایی در ادبیات فارسی است که ادبیات تعلیمی برای انتقال مفاهیم اخلاقی و اجتماعی از آن بسیار بهره برده است. با پیدایش رسانه‌های جمعی و اجتماعی در عصر حاضر و کارکرد تعلیمی و آموزشی رسانه، این مسئله قابل ‌طرح است که آیا قالب‌های ادبیات تعلیمی می‌توانند در تولیدات تعلیمی رسانه‌ای بازآفرینی شوند و چگونه می‌توان از قالب‌ها و شیوهای روایی ادبیات کهن برای رسانه‌های امروز الگو گرفت. پژوهش حاضر با روش مطالعۀ موردی به مقایسۀ شیوۀ روایت در حکایات گلستان سعدی و قالب رسانه‌ای آگهی خدمات عمومی (PSA) می‌پردازد. آگهی خدمات عمومی، قالبی کوتاه برای انتقال پیام‌های عام‌المنفعه و غیرتجاری است که چندین دهه از تولید آن در همۀ انواع رسانه‌های مکتوب، شنیداری، دیداری و نوین تولید می‌گذرد و به‌لحاظ کارکرد و نوع روایت، با حکایات تعلیمی گلستان سعدی قابل‌ مقایسه است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که روایت مسجع گلستان سعدی از منظر محتوایی، شیوۀ روایت، ایجاد تعلیق در ذهن مخاطب و نیز پایان‌بندی اخلاقی در قالب زبانی آهنگین، الگویی مناسب برای نوشتن متن قالب رسانه‌ای آگهی خدمات عمومی است که می‌توان آن را روایت مسجع رسانه‌ای نامید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

634 - تحلیل کارکرد تعلیمی‌ روان‌شناختی کهن‌الگوی «جهان» در اشعار ناصرخسرو بر پایۀ نظریۀ ژیلبر دوران
آرزو احمدبیگی قربانعلی ابراهیمی شهرزاد نیازی

10.30495/pars.2022.690515

کهن‌الگوی جهان از جمله قدیمی‌ترین تصاویری است که از ابتدای شعر فارسی در شعر برخی شاعران وجود داشته و تا اواخر قرن هشتم بازتاب یافته است. تصویری که ناصرخسرو در ارتباط خود با جهان ترسیم کرده‌، عمدتاً حائز صفات ناپسندی همچون ناسازگاری و دشمنی و کینه‌جویی و... بوده است. وی أکثر

کهن‌الگوی جهان از جمله قدیمی‌ترین تصاویری است که از ابتدای شعر فارسی در شعر برخی شاعران وجود داشته و تا اواخر قرن هشتم بازتاب یافته است. تصویری که ناصرخسرو در ارتباط خود با جهان ترسیم کرده‌، عمدتاً حائز صفات ناپسندی همچون ناسازگاری و دشمنی و کینه‌جویی و... بوده است. وی از جمله شاعرانی است که با چشم‌انداز تعلیمی و با هدف برحذر داشتن انسان از دلبستگی به جهان و گوشزد کردن آفات و خطرات آن، به‌وفور از این کهن‌الگو در شعر خود بهره می‌برد و از طریق امر به معروف و تمرکز بر نهی از منکر صفات منفی جهان را به نمایش می‌گذارد و آن‌ها را در ساختار تخیلات و منظومۀ فکری‌تعلیمی خود به کار می‌گیرد. این مقاله بر آن است تا با بهره‌گیری از آراء ژیلبر دوران، نظریه‌پرداز و انسان‌شناس مشهور فرانسوی، در زمینۀ ساختار تخیلات، نشان دهد بین مفهوم روان‌شناختی گذر زمان و نزدیک شدن به مرگ و واکنش شاعر در مهار زمان، ارتباط مستقیم و تنگاتنگی وجود دارد و آفرینش تصاویر تعلیمی از سوی شاعر، اساساً نوعی جدال برای کنترل زمان و رهایی از مرگ و ترس ناشی از آن است و بسامد این گونه تصاویر در دیوان ناصرخسرو، اثبات‌کنندۀ این موضوع است که ترس از گذر زمان در وجود شاعر رخنه کرده و منجر به خلق ایماژهایی شده که اغلب به‌صورت پند و اندرز در کلامش آمده است. نکته‌ای که در نظریۀ دوران مغفول مانده و این مقاله به آن توجه داشته، تبیین و تحلیل جنسیت مؤنث در شکل‌گیری تصویر کهن‌الگوی جهان بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

635 - تأثیر واج در القای مفاهیم با تأکید بر زبان تعلیمی
عباسعلی وفایی مانا اخلاق

در ادبیات تعلیمی نیز همانند هر نوع ادبی دیگر ارتباط و تناسب بین صوت حروف و مضمون اهمیت زیادی دارد. نحوه استفاده از واج‌ها در کلام یک اثر نقش بسیار مهمی در آفرینش آن و بیان مقصود گوینده ایفا می‌کند. واج‌های یک نوع ادبی زبان خاص، از لحاظ اصوات، چگونگی ایجاد معنا و نحوه قر أکثر

در ادبیات تعلیمی نیز همانند هر نوع ادبی دیگر ارتباط و تناسب بین صوت حروف و مضمون اهمیت زیادی دارد. نحوه استفاده از واج‌ها در کلام یک اثر نقش بسیار مهمی در آفرینش آن و بیان مقصود گوینده ایفا می‌کند. واج‌های یک نوع ادبی زبان خاص، از لحاظ اصوات، چگونگی ایجاد معنا و نحوه قرارگرفتن در کنار هم می‌تواند به غنای آن نوع ادبی بیفزاید؛ بنابراین به کارگیری واج‌ها در انواع مختلف ادبی یکسان نیست و استفاده از برخی همخوان‌ها در مقابل دیگر همخوان‌های زبان می‌تواند در هر نوع ادبی نقشی به‌سزا داشته باشد و مخاطب خود را آن‌طور که باید برانگیزاند. پژوهش حاضر ضمن بیان اهمیت واج در کلام به بررسی همخوان‌ها، واک‌ها و توازن واجی در زبان ادب تعلیمی به خصوص آثار حافظ، سعدی (بوستان و گلستان) و ناصرخسرو پرداخته است و نه تنها به کمیت کاربرد همخوان‌ها و واک‌ها نظر دارد بلکه دلیل استفاده بیشتر برخی واج‌ها به نسبت واج‌های دیگر را نیز بازگو کرده است و از این طریق تلاش شده است میزان نقش و تأثیرگذاری برخی واج‌ها در انتقال مفاهیم اخلاقی و اندرزگونه به مخاطب تعلیمی اثبات شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

636 - کارکردهای تعلیمی اسطوره در مثنوی مولوی
فروغ صهبا حسین پریزاد

آموزه‌های اخلاقی و تعلیمی یکی از گسترده‌ترین مفاهیم و مقاصد شعر فارسی است و شاعران برای تأیید، تثبیت و پروراندن این آموزه‌ها از پشتوانه‌های مختلفی بهره برده‌اند. هدف این مقاله بررسی کارکردهای تعلیمی باورهای اسطوره‌ای در مثنوی معنوی است که در دو حوزه باورها و موجودات اسط أکثر

آموزه‌های اخلاقی و تعلیمی یکی از گسترده‌ترین مفاهیم و مقاصد شعر فارسی است و شاعران برای تأیید، تثبیت و پروراندن این آموزه‌ها از پشتوانه‌های مختلفی بهره برده‌اند. هدف این مقاله بررسی کارکردهای تعلیمی باورهای اسطوره‌ای در مثنوی معنوی است که در دو حوزه باورها و موجودات اسطوره‌ای، چگونگی بهره‌گیری مولوی از آن‌ها و ویژگی‌ها و نحوه کاربردشان در راستای ادبیات تعلیمی بررسی شده است. در مثنوی مولوی، عرصه اسطوره در راستای مقاصد تعلیمی و اخلاقی بسیار گسترده است. مولوی از ویژگی های رفتارها و باورهای اسطوره‌ای مانند جادو و انواع آن، کوبیدن بر طبل هنگام ماه‌گرفتگی و... برای تبیین گزاره‌هایی مانند نکوهش نفس و دنیادوستی و پرهیز از فریب‌خوردن از آن‌ها و بیدار شدن از خواب غفلت استفاده کرده است. در حوزه موجودات اسطوره‌ای نیز جن و پری و غول از پربسامدترین موجودات در مثنوی محسوب می‌شوند که مولوی از آن‌ها نیز در راستای اهداف تعلیمی و برای بیان گزاره‌های اخلاقی مانند اعتماد نکردن به هر چیز و دعوت به هوشیاری و ضرورت تقویت بینش درونی بهره گرفته است. بهره‌برداری تعلیمی از اسطوره‌ها علاوه بر عمق و ژرفا بخشیدن به این اثر، آن را از یکنواختی موجود در متون اخلاقی و تعلیمی نجات می‌دهد. ذهنیت تعلیمی مولوی توانسته است که از این حوزه فکری بشر در راستای مقاصد تعلیمی با خلاقیت و مهارت بهره ببرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

637 - نشانه شناسی تعلیم و تربیت در داستان زال و رودابه
اسحاق طغیانی سید مرتضی هاشمی خدایار مختاری

تعلیم و تربیت انسان‌ها در شاهنامة فردوسی که سند معتبر و دیرپای فرهنگ اصیل ایران زمین است، مقام ارزشمندی را در سایة تاریخ داستانی این قوم علم دوست به خود اختصاص داده است. موضوع تعلیم در شاهنامه همواره به شیوة مستقیم و غیر مستقیم در بخش های مختلف به خصوص در داستان زال و ر أکثر

تعلیم و تربیت انسان‌ها در شاهنامة فردوسی که سند معتبر و دیرپای فرهنگ اصیل ایران زمین است، مقام ارزشمندی را در سایة تاریخ داستانی این قوم علم دوست به خود اختصاص داده است. موضوع تعلیم در شاهنامه همواره به شیوة مستقیم و غیر مستقیم در بخش های مختلف به خصوص در داستان زال و رودابه برجسته شده است. در این جستار، نویسندگان برآنند تا با ذکر نمونه هایی، نشانه‌هایی از انواع تعلیم و تربیت عاطفی، عقلانی، اجتماعی، اخلاقی و دینی را بر اساس زبان نشانه بر پایة نظریات بارت، لوی استروس، کالر، دوسوسور و اکو تحلیل کنند و تعالیم انسانی و جهانی را از این داستان استخراج و تبیین نمایند. نتایج این مطالعه نشان می دهد داستان در تربیت عاطفی و اجتماعی به ترتیب بیشترین و کمترین فراوانی را داراست و انواع دیگر آن در حد تعادل است و با علم نشانه شناسی نیز از نظر ابیاتِ نشانه دار و بی نشانه سازگار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

638 - نخستین شاعر پارسی گوی اصفهان
مهدی نوریان

شاعران پارسی گوی اصفهان در طول تاریخ چندین صد ساله ادب فارسی درخششی خاص داشته اند. شاعر نام آور قرن ششم هجری، جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی را همه شعر شناسان و ادب دوستان می شناسند و منزلتش را می دانند، اما آیا تا قبل از قرن ششم نیز در اصفهان شاعران پارسی گوی بوده‌اند؟ ! أکثر

شاعران پارسی گوی اصفهان در طول تاریخ چندین صد ساله ادب فارسی درخششی خاص داشته اند. شاعر نام آور قرن ششم هجری، جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی را همه شعر شناسان و ادب دوستان می شناسند و منزلتش را می دانند، اما آیا تا قبل از قرن ششم نیز در اصفهان شاعران پارسی گوی بوده‌اند؟ ! بیت زیر از جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی، بیانگر آن است که او خود و معاصرانش را باقی ماندگان نسلی از شاعران بزرگ می داند که در اصفهان می زیسته اند: هنوز گویندگان هستند اندر عراق که قوّت ناطقه مدد از ایشان برد حکیم سنایی غزنوی در دیوان خود از شاعری ذواللسانین نام برده و در وصف او قصیده ای سروده است که شاید بتوان او را در حال حاضر قدیمترین شاعر پارسی گوی اصفهان دانست. این شاعر، ابوالفتح محمد بن علی بن محمد اصفهانی است. دوران سالخوردگی او مقارن آغاز حیات جمال الدین عبدالرزاق است. متاسفانه، جز معدودی از ابیات او که در کتاب المعجم فی معاییر الاشعار العجم آمده، دیوانی از او باقی نمانده است. این پژوهش به بازجست نشانه های این شاعر در متون ادبی می‌پردازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

639 - آموزه‌های تربیتی ملوک در شعر ملِک
سید احمد حسینی کازرونی غلامحسین ملایی

شعر در بین ایرانیان از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ چنان که اغلب فرمان روایان در گذشته از شعر و شاعر به عنوان سلاحی برای منافع خود استفاده می کردند؛ با آغاز جنبش مشروطیت نگرش شاعران به حکمران و مسائل اجتماعی دگرگون شد. ملک‌الشعرای بهار برجسته ترین شخصیت ادبی – سیاس أکثر

شعر در بین ایرانیان از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ چنان که اغلب فرمان روایان در گذشته از شعر و شاعر به عنوان سلاحی برای منافع خود استفاده می کردند؛ با آغاز جنبش مشروطیت نگرش شاعران به حکمران و مسائل اجتماعی دگرگون شد. ملک‌الشعرای بهار برجسته ترین شخصیت ادبی – سیاسی و بهترین نمونة این دگرگونی به شمار می رود. شعر او آکنده از آموزه های اخلاقی و تعلیمی است؛ آموزه‌هایی همچون دادگری، بخشش، ایثار و مهربانی و امثال آن که به قصد بیداری فرمان روایان از خواب غفلت و برحذر داشتن آنان از خودسری و ستم سروده شده است. این آموزه‌ها آن چنان متنوع و گسترده اند که زوایای گوناگون عرصة حکمرانی را در بر می گیرند. شاعر بر اساس فرهنگ الهی و اسلامی، دادگری و عدالت را محور تعالیم خود قرار می‌دهد و آن را مایة سعادت دو جهان معرفی می کند؛ همچنین وی تحقق ارزش‌های معنوی و کمال انسان را در فضای استبداد امکان پذیر نمی داند. ریشة آموزه های تعلیمی بهار را باید در تعالیم دین مبین اسلام و فرهنگ و تاریخ ایران باستان جست که با درایت، دل سوزی، شجاعت و هنر او همراه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

640 - ادبیات تعلیمی و تربیتی در شاهنامه فردوسی
مریم خلیلی جهانتیغ مهدی دهرامی

شاهنامه شاهکاری ادبی است با موضوعاتی جامع و داستان‌هایی متنوّع. سرایندة آن حکیمی است جامع‌الاطراف که جلوه‌هایی مختلف از ادبیات حماسی، غنایی و تعلیمی را به نمایش می‌گذارد. بررسی ابعاد مختلف شاهنامه موجب شناخت بیشتر عظمت و شکوه این اثر، همچنین سراینده آن می شود. این مقاله أکثر

شاهنامه شاهکاری ادبی است با موضوعاتی جامع و داستان‌هایی متنوّع. سرایندة آن حکیمی است جامع‌الاطراف که جلوه‌هایی مختلف از ادبیات حماسی، غنایی و تعلیمی را به نمایش می‌گذارد. بررسی ابعاد مختلف شاهنامه موجب شناخت بیشتر عظمت و شکوه این اثر، همچنین سراینده آن می شود. این مقاله سعی دارد به روش تحلیل محتوا جلوة ادبیات تعلیمی و شاخصه های آن را در شاهنامه واکاود. موضوعاتی مانند توجه به مذهب و تعالیم دینی، پند و اندرز و نتایج اخلاقی پایان داستان ها، ستایش علم و دانش و آگاهی، فضایل اخلاقی و عفّت کلام سراینده، فضایی تعلیمی و اخلاقی را بر شاهنامه حاکم ساخته است. پیام های اخلاقی در این اثر به دو شیوة درون مایه داستانی و بیان مستقیم تبیین شده است. یکی از رازهای ماندگاری شاهنامه پند و اندرزهای فردوسی است که از آبشخورهای فکری دینی و قومی وی سرچشمه گرفته است و از آنجا که عاطفة نهفته در آن انسانی است نه شخصی، جامعیّت و شمول آن از زمان و مکان خاص، فراتر است و همة آفاق را در بر می گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

641 - نیم نگاهی به جنبه های تعلیمی شعر حافظ از منظر نظریه ی روایت شنو
مهری تلخابی حسین آریان

هدف مقاله ی حاضر، آن است که با استفاده از نظریه ی روایت شناسی و با تأکید بر روایت شنو، نشان دهد، شعر حافظ در کلیّت خویش، چونان یک اثر روایی است که در آن با بیانِ غیرِ خطّی رخدادهای راستینی از زندگی بشری مواجهیم؛ رخدادهای مکرّری چون جدال ناتمام رند و صوفی، عهد الست، پذیر أکثر

هدف مقاله ی حاضر، آن است که با استفاده از نظریه ی روایت شناسی و با تأکید بر روایت شنو، نشان دهد، شعر حافظ در کلیّت خویش، چونان یک اثر روایی است که در آن با بیانِ غیرِ خطّی رخدادهای راستینی از زندگی بشری مواجهیم؛ رخدادهای مکرّری چون جدال ناتمام رند و صوفی، عهد الست، پذیرش بار امانت الهی و اتّفاقات متعاقب آن و...که همگی با صراحت و قدرت، در بسترِ زمانِ دوری ، آشکار شده است.در این مقاله، نخست بر روی خاصیّت روایی شعر حافظ، تأمل کرده ایم و سپس بر مبنای نظریّه ی روایت شناسی، نشان داده ایم که ساختار روایی شعر حافظ ،می تواند به قلمروِ شعر تعلیمی نیز تعلّق داشته باشد .توجه ژرف و بنیادین حافظ، به روایت شنو، از آن روست که در پی القای مفهوم یا آموزش و تعلیم اندوخته ای است .دراین مقاله، بعد از گزارش اقسام روایت شنوها در شعر حافظ، به این نتیجه می رسیم که شعر حافظ، جدای از ابعاد عمومیِ تعلیمیِ خویش ، روایت گر مناسبات نظام تک صدایی و چند صدایی است و با غور و ژرف کاوی خاص خویش، آموزه های لازم را برای انتخاب یکی از این دو مسیر، در اختیار مخاطب خود قرار می دهد.این پژوهش، به روش تحلیلی-توصیفی، بر مبنای مطالعات کتابخانه ای، انجام شده است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

642 - مضامین و ساختارهای تعلیمی و اخلاقی در منشورهای دیوانی با تکیه بر عتبة الکتبة، التوسّل الی الترسّل، دستور دبیری و دستورالکاتب
سید امیر جهادی حسینی

یکی از اقسام مهم و در عین حال مورد توجه نویسندگان برجستۀ درباری، نثر منشیانۀ دیوانی است. این گونه نثر از قرن پنجم قمری در قالب آثار مانند تاریخ بیهقی، سیاستنامه، قابوسنامه و... آغاز می‌شود و در قرن ششم با نمونه‌های اعلایی چون عتبة الکتبةو التوسّل الی الترسّل به قوام و ن أکثر

یکی از اقسام مهم و در عین حال مورد توجه نویسندگان برجستۀ درباری، نثر منشیانۀ دیوانی است. این گونه نثر از قرن پنجم قمری در قالب آثار مانند تاریخ بیهقی، سیاستنامه، قابوسنامه و... آغاز می‌شود و در قرن ششم با نمونه‌های اعلایی چون عتبة الکتبةو التوسّل الی الترسّل به قوام و نضج می‌انجامد. آثار ترسّل و انشا از جهات گوناگون سیاسی، تاریخی، اجتماعی و ادبی ارزش فراوان دارند. از حیطه‌های کمتر بررسی‌شده در متون مزبور، جنبۀ تعلیمی و اخلاقی برجستۀ حاکم بر روح متن است که در جزءجزء ساختار بیانی نوشتار دیده می‌شود. دبیران که وظیفۀ نگارش مکتوبات دیوانی را به عهده داشتند، بنا به سابقۀ فکری اسلامی و اخلاقی، در ضمن نامه‌ها نیز به ذکر مبانی تعلیمی و اخلاقی مبادرت می‌کردند. در میان اقسام مختلف مکتوبات دیوانی، منشورها و فرمان‌های گماشتن افراد نیز از بابت ساختارهای به‌کاررفته و هم از جهت تعدد و تنوع مضامین اخلاقی و تعلیمی جایگاه ویژه‌ای دارند. بررسی تعلیمی مناشیر در آثار مورد بحث این نوشتار، نشان‌دهندۀ آن است که دبیران توصیه‌های دیوانی را در خطاب به سه گروه سلاطین، افراد منصوب‌شده و جامعۀ تحت امر تدوین نموده‌اند. مهم‌ترین توصیه به شاهان، اقامۀ مبانی اسلام و دادپیشگی است و به منصوبان، رعایت عدل و داد و حسن خلق با مردم و به زیردستان، توصیه به اطاعت و انقیاد است. توصیه‌ها گاه صرفاً اخلاقیات را تأکید کرده‌اند و در مواردی هم نوعی مبانی تعلیمی و آموزشی را بیان کرده‌اند که اقامۀ آن‌ها در جهت بهبود سیرت و صورت سلطان و منصوبان مؤثر واقع می‌شود. نگارنده در پژوهش حاضر با شیوۀ تحلیلی‌توصیفی و از زاویۀ ادب تعلیمی مناشیر و احکام دیوانی را بررسیده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

643 - نگاهی به کارکرد اخلاقی‌ـ تعلیمیِ عقل در حدیقة ‌الحقیقه و مثنوی معنوی
علی سینا رخشنده مند زهرا حسینی

عقل آدمی و نیروی آن از اساسی‌ترین مقوله‌هایی است که در درازنای زمان، نگرش صاحب‌نظران و دانشمندان را به خود معطوف داشته است؛ آن‌گونه که در مورد مسئلۀ عقل از زوایای مختلف آن به مداقه پرداخته‌اند.اخلاق از منظرهای متعدد، سزاوار تعمق، تحلیل و بررسی است. در آموزش‌های اخلاقی، أکثر

عقل آدمی و نیروی آن از اساسی‌ترین مقوله‌هایی است که در درازنای زمان، نگرش صاحب‌نظران و دانشمندان را به خود معطوف داشته است؛ آن‌گونه که در مورد مسئلۀ عقل از زوایای مختلف آن به مداقه پرداخته‌اند.اخلاق از منظرهای متعدد، سزاوار تعمق، تحلیل و بررسی است. در آموزش‌های اخلاقی، چه در زمینۀ شناخت احکام و محاسن اخلاقی و چه در زمینۀ ادا کردن آن‌ها، اموری همانند دین، عقل، وجدان اخلاقی و... ممکن است کارگر باشد؛ در این میان نقش و جایگاه عقل و توجه به کارکرد اخلاقی ـ تعلیمی آن، اهمیت و ارزش ویژه‌ای دارد؛ چنان‌که می‌دانیم پیوستگی عقل و اخلاق از جستارهای ویژه و مختص عقل‌شناسی و علم اخلاق است و اوصاف اخلاقی، به‌‌وسیلۀ عقل محقق می‌شوند. ارزش‌های اخلاقی در شعر سنایی و مولانا از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند؛ یکی از مفاهیمی که بارها در اندیشۀ سنایی و مولوی تکرار شده است و نقش و جایگاه مهمی در جهان‌بینی و مکتب آنان دارد، مفهوم و کارکرد عقل به‌طور کلی و به‌ویژه کارکرد تعلیمی آن است. این پژوهش که به روش توصیفی‌ـ تحلیلی سامان یافته، در پی پاسخ به این پرسش بنیادین است که کارکردهای اخلاقی‌ـ تعلیمی عقل چه نقشی در زندگی انسان ایفا می‌کند. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده مشخص شد که این نوع کارکرد عقل دارای بُعد معرفت‌شناختی، انگیزشی و بازدارندگی است؛ ازاین‌رو عقل در این آثار متولی درک حقایق و بایدها و نبایدهاست. بنابراین راهبر انسان به‌سوی اکتساب فضیلت‌ها و سعادت و بازدارندۀ او از ورطۀ هلاکت است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

644 - تطبیق دو مفهوم «تعلیم» و «تربیت» بر اساس آراء غزالی و عنصرالمعالی
صدیقه سلیمانی یوسف عالی عباس آباد حسین آریان

تحلیل تطبیقی دو مفهوم تعلیم و تربیت بر اساس آراء ابوحامد محمد غزالی توسی و عنصرالمعالی، رویکردهای خاصی را در شیوه‌ها و روش تعلیم و تربیت نشان می‌دهد. با اینکه موضوع فکر و روش خِردورزی غزالی، در ظاهر بر اساس مبانی تعلیمی و تربیتی انسان نیست، تأمل در متن نوشته‌هایش، وجود أکثر

تحلیل تطبیقی دو مفهوم تعلیم و تربیت بر اساس آراء ابوحامد محمد غزالی توسی و عنصرالمعالی، رویکردهای خاصی را در شیوه‌ها و روش تعلیم و تربیت نشان می‌دهد. با اینکه موضوع فکر و روش خِردورزی غزالی، در ظاهر بر اساس مبانی تعلیمی و تربیتی انسان نیست، تأمل در متن نوشته‌هایش، وجود و ظهور چنین ‌پدیدۀ تربیتی‌‌تعلیمی را نشان می‌دهد؛ به‌گونه‌ای که حجم بیشتر کتاب کیمیای سعادت را همین ‌مباحث تشکیل می‌دهد. عنصرالمعالی به‌عنوان امیرزادۀ آل زیار، نیز چنین‌ رویکردی به مبانی تربیتی انسان دارد. تلاش پژوهشگر عمدتاً متمرکز بر یافته‌های دو متن کیمیای سعادت و قابوسنامه و تطبیق آن با ایده‌های مفاهیم تعلیم و تربیت از دیدگاه جامعه‌شناسی بوده است. یافته‌های پژوهش حاضر که به روش تحلیلی‌‌توصیفی انجام یافته، نشان می‌دهد که کتاب‌هایی مانند کیمیای سعادت و قابوسنامه، بستر مناسبی برای طرح تفکرات و راهکارهای جامعه‌شناسیِ تعلیم و تربیت و بروز آن در جامعه است. متفکر دانشمندی همانند غزالی توسی و عنصرالمعالی سعی کرده‌اند تا با استفاده از ابزار داستان، تمثیل یا حکایت، به مبانی شناخت نفس انسان، تربیت نفس و تربیت خِرَد و راهکارهای پیشرفت و رشد انسان در قالب نظام تعلیمی و تربیتی اشاره کنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

645 - بررسی مضامین تعلیمی در سفرنامه‌های ناصرخسرو، نزاری قُهستانی، خسی ‌در میقات جلال آل‌احمد
عبدالرضا مدرس زاده معصومه پورسید

درون‌مایه و هدف اصلی سفرنامه‌ها انتقال تجربیات، دیده‌ها و شنیده‌های نویسنده است. نویسندگان کوشیده‌‌اند تفاوت‌های فرهنگی و مظاهر مختلف تمدن‌های هر ملت را در آثار خود نشان دهند. هرچند هدف آن‌ها بازتاب آموزه‌های اخلاقی و ایجاد اثری تعلیمی نیست، در پویش ناشناخته‌ها، عادات و أکثر

درون‌مایه و هدف اصلی سفرنامه‌ها انتقال تجربیات، دیده‌ها و شنیده‌های نویسنده است. نویسندگان کوشیده‌‌اند تفاوت‌های فرهنگی و مظاهر مختلف تمدن‌های هر ملت را در آثار خود نشان دهند. هرچند هدف آن‌ها بازتاب آموزه‌های اخلاقی و ایجاد اثری تعلیمی نیست، در پویش ناشناخته‌ها، عادات و اخلاق مردم را انعکاس می‌دهند. هدف مقالۀ حاضر یافتن آموزه‌های تعلیمی در سفرنامه‌هایی چون سفرنامۀ ناصرخسرو، اولین سفرنامۀ منثور نوشته‌شده در قرن پنجم، سفرنامۀ نزاری قهستانی از اولین سفرنامه‌های منظوم که اواخر قرن هفتم در قالب مثنوی سروده شد و بیشتر اثری تعلیمی است تا سفرنامه‌ای، و خسی در میقات جلال آل‌احمد، به‌عنوان نمونه‌ای از سفرنامه‌های معاصر، انتخاب شد که مشحون از نکات اخلاقی‌اجتماعی است. مبانی اخلاقی و اندرزی هر سۀ آن‌ها برجسته گردید. معیار گزینش این سه اثر آن بوده است‌ که توجه خوانندگان به همۀ انواع سفرنامه‌ها جلب شود؛ زیرا غالب تصور بر آن است که سفرنامه‌ها فقط به‌شکل نثر نگارش یافته‌اند. نکتۀ دیگر آنکه بزرگانی که به‌دلیل آثاری خاص مشهورند، اثرهایی هم دارند که می‌تواند در دیگر انواع ادبی بدرخشد. مهم‌ترین هدف، یافتن و معرفی ادیبانی است که آثار سفرنامه‌ای دارند. نتیجۀ پژوهش نشان می‌دهد تاکنون بخش بسیاری از سفرنامه‌ها از منظر ادب تعلیمی نادیده گرفته شده‌اند. به‌طور کلی، این آثار مصادیقی از ادبیات تعلیمی به شمار می‌روند. دستاورد بعدی آنکه ناصرخسرو بیشتر بر نکات اخلاقی در اجتماع تأکید دارد و نزاری بر رعایت اخلاق فردی؛ اما آل‌احمد اصلاح عقاید مذهبی را موجب تغییر در رفتار می‌داند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

646 - بررسی و تحلیل بنیان‌های تعلیمی در رباعیات سعدی
حمزه اکبری زاده نعمت اصفهانی عمران حمید طبسی

10.30495/pars.2022.690616

بسامد بسیار چند مضمون اخلاقی در متن، بیانگر بنیان‌های تعلیمی در تفکّر نویسندۀ آن است. بنیان‌های تعلیمی در قالب‌های ادبی منسجم و کوتاه مانند رباعی نمایان‌تر است؛ زیرا شاعر می‌کوشد با مختصرترین فرم اندیشگانی، برای تأثیرگذاری بیشتر، تفکّرات پندآموز خود را به تصویر بکشد. سع أکثر

بسامد بسیار چند مضمون اخلاقی در متن، بیانگر بنیان‌های تعلیمی در تفکّر نویسندۀ آن است. بنیان‌های تعلیمی در قالب‌های ادبی منسجم و کوتاه مانند رباعی نمایان‌تر است؛ زیرا شاعر می‌کوشد با مختصرترین فرم اندیشگانی، برای تأثیرگذاری بیشتر، تفکّرات پندآموز خود را به تصویر بکشد. سعدی از شاعران جامع‌الاطرافی است که در قالب‌های متعدد شعری ازجمله رباعیات، دغدغه‌های تعلیمی‌اش را بیان کرده است. این دغدغه‌ها و بنیان‌های تعلیمی در رباعیات سعدی، به‌دلیل ایجاز و اختصار فرمی و ساختاری نسبت‌به دیگر آثار وی نمود بارزتری دارد. این پژوهش از این نظر اهمیت و ضرورت دارد که در پژوهش‌های ادبی کمتر به تحلیل رباعیات تعلیمی سعدی پرداخته شده است؛ نیز رباعیاتْ ظرفیّت ویژه‌ای برای دستیابی به بنیان‌های تعلیمی سعدی دارد؛ بر این اساس در این مقاله تلاش شده است با روشی توصیفی و تحلیلی، بنیان‌های تعلیمی رباعیات سعدی بررسی شود که البته تا به‌حال واکاوی نشده است. مضامین متعددی ازجمله مرگ، بی‌اعتباری دنیا، عشق، جبر، اختیار، عدالت و اخلاقیات (تذکرات خاص رفتاری)، ژرف‌ساخت تعلیمی رباعیات سعدی را تشکیل می‌دهد. فهم و درک این مضامین تعلیمی نیازمند طبقه‌بندی و نگاهی تبارشناسانه است تا بتوان به خاستگاه فکری و عقیدتی شاعر دست یافت. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که بنیان‌های تعلیمی در رباعیات سعدی، متأثّر از اندیشه‌های فقهی و کلامی دوران خود و اندیشه‌های فلسفی ایران باستان بوده و شاعر بنابر اوضاع نابسامان اجتماعی عصر خود به سرودن رباعیات پندآمیز و تعلیمی پرداخته است تا بتواند مجموعه‌ای از کنش‌های نیک اخلاقی را به مخاطب تعلیم دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

647 - بررسی دگرگونی ادب تعلیمی در جریان‌‌های شعر معاصر در ارتباط با تحولات اجتماعی
رحیم کوشش فاطمه مدرسی زهرا نوری

ادب تعلیمی، از آغاز شعر فارسی تاکنون به صورت نوع ادبی مجزا یا درآمیخته با انواع دیگر ادبی کاربرد داشته و در هر دورة ادبی متناسب با تغییرات سبکی آن دوره، دگرگونی‌های آرامی را پذیرفته است. این گونة ادبی با انقلاب مشروطه و تغییر در مبانی نظری شعر، چندین دگرگونی اساسی یافت؛ أکثر

ادب تعلیمی، از آغاز شعر فارسی تاکنون به صورت نوع ادبی مجزا یا درآمیخته با انواع دیگر ادبی کاربرد داشته و در هر دورة ادبی متناسب با تغییرات سبکی آن دوره، دگرگونی‌های آرامی را پذیرفته است. این گونة ادبی با انقلاب مشروطه و تغییر در مبانی نظری شعر، چندین دگرگونی اساسی یافت؛ مهم‌ترین دگرگونی آن همسوشدن با تحولات سیاسی و ‌‌اجتماعی کشور بود؛ درنتیجه تعالیمی مانند سفارش مخاطب به وطن‌‌دوستی و مبارزه با استبداد و استعمار افزایش یافت. در این پژوهش چهار جریان اصلی شعر معاصر (شعر مشروطه، سنت‌‌گرایان معاصر، شعر نو، شعر مقاومت) ازنظر این دگرگونی سبکی بررسی می‌شود. نتیجة بررسی بیانگر این نکته است که دگرگونی‌های اجتماعی در همة جریان‌‌ها بر ادب تعلیمی تأثیر گذاشته و آن را به سمت شعر پایداری و اعتراضی هدایت کرده است. این تأثیر در جریان‌‌های مشروطه و شعر نو و جریان مقاومت کاملاً آشکار است؛ اما در جریان سنت‌‌گرایان نمودی ندارد؛ گفتنی است در همة جریان‌‌ها نگرش شاعران در بیان آموزه‌‌های اخلاقی هماهنگ با مسائل جامعه تغییر یافته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

648 - جایگاه خبر و انشای طلبی در انتقال اندیشه های تعلیمی خسرو و شیرین نظامی
سیده مریم روضاتیان فرزانه امیرپور حسین آقاحسینی

حکیم نظامی از بزرگ‌ترین شاعران ادب فارسی است که در آثار خود به اندیشه‌های تعلیمی توجه ویژه دارد. او در غنایی‌ترین اثر خود یعنی منظومه خسرو و شیرین نیز بسیار به مسائل تعلیمی و اخلاقی اشاره می‌کند و در این راه به نحو مؤثری از ابزارهای بلاغی و به‌ویژه علم معانی بهره‌ می‌بر أکثر

حکیم نظامی از بزرگ‌ترین شاعران ادب فارسی است که در آثار خود به اندیشه‌های تعلیمی توجه ویژه دارد. او در غنایی‌ترین اثر خود یعنی منظومه خسرو و شیرین نیز بسیار به مسائل تعلیمی و اخلاقی اشاره می‌کند و در این راه به نحو مؤثری از ابزارهای بلاغی و به‌ویژه علم معانی بهره‌ می‌برد. این شاعر بزرگ با استفاده از علم معانی و ابزارهای مناسب آن مانند جملات خبری، امری و پرسشی به شیوه‌ای مؤثر، موفق به انتقال مفاهیم اخلاقی و تعلیم آن‌ها به مخاطب خود شده‌است و در عین حال از این طریق حضور مخاطب در متن را نیز برجسته‌تر نشان داده‌است. در این پژوهش به بررسی این دسته از جملات و معانی ثانویه آن‌ها پرداخته شده، لطایف و ظرایف سه مبحث از علم معانی یعنی جملات خبری، امری، پرسشی و نقش و تأثیر آن‌ها در انتقال مؤثر اندیشه‌های تعلیمی شاعر در یک متن غنائی تبیین شده‌است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

649 - بررسی آموزه‌های تعلیمی در نخستین مطبوعات تخصصی زنان
محمدرضا حاجی آقا بابایی نرگس صالحی

با پیدایی انقلاب مشروطه و طرح مفاهیم جدید در حوزۀ فرهنگی و اجتماعی، پرداختن به مسائل تعلیمی مرتبط به زنان نیز مورد توجه قرار گرفت. از اواخر عصر قاجار شاهد انتشار نشریاتی هستیم که به‌صورت اختصاصی به موضوعات مربوط به آنان پرداخته‌اند. در پژوهش حاضر با تأکید بر نخستین نشری أکثر

با پیدایی انقلاب مشروطه و طرح مفاهیم جدید در حوزۀ فرهنگی و اجتماعی، پرداختن به مسائل تعلیمی مرتبط به زنان نیز مورد توجه قرار گرفت. از اواخر عصر قاجار شاهد انتشار نشریاتی هستیم که به‌صورت اختصاصی به موضوعات مربوط به آنان پرداخته‌اند. در پژوهش حاضر با تأکید بر نخستین نشریات تخصصی زنان که در اواخر دورۀ قاجار با مدیریت بانوان ایرانی انتشار یافته، مباحث و موضوعات تعلیمی و تربیتی بررسی شده است. این نشریات با بهره‌گیری از شیوه‌های گوناگون، به‌ویژه استفاده از آموزه‌های ادب تعلیمی و گونه‌های ادبی همچون شعر و داستان و نمایش‌نامه، در پی تربیت نسل جدید دختران ایرانی بودند که همسو با تحولات پدیدآمده در جامعۀ آن روز ایران است. آنچه در وهلۀ اول برای نویسندگان این نشریات اهمیت داشته، تشویق بانوان به علم‌آموزی و کسب دانش است. در این دسته از نشریات به هیچ روی دیدگاه‌های برتری‌جویانۀ زنانه دیده نمی‌شود و شاید بتوان گفت همچنان نوعی نگاه مردسالار در این مطالب دیده می‌شود. مضامین تعلیمی به‌کاررفته در این نشریات با توجه به مسائل موجود در جامعۀ آن روزگار، به‌عنوان گام‌هایی ارزشمند در راستای احیای حقوق زنان در جامعۀ ایران به شمار می‌آید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

650 - تحلیل کهن الگوهای «سایه» و «پیرخردمند» در طوطی‌نامة ضیاء الدین نخشبی
سیده زکیه دستمرد محمود حیدری علیرضا شانظری

10.30495/pars.2023.708464

طوطی‌نامه اثر ضیاءالدین نخشبی، عارف قرن هشتم هجری، داستانی تعلیمی، پندآموز و با موضوع محوری فریبکاری زنان، با ساختار داستان در داستان به‌شیوة هزار و یک شب است. موضوع اصلی بسیاری از این داستان‌ها، جدال بین خیر و شر و سعادت و شقاوت است و نویسنده در این داستان‌ها در‌پی رسی أکثر

طوطی‌نامه اثر ضیاءالدین نخشبی، عارف قرن هشتم هجری، داستانی تعلیمی، پندآموز و با موضوع محوری فریبکاری زنان، با ساختار داستان در داستان به‌شیوة هزار و یک شب است. موضوع اصلی بسیاری از این داستان‌ها، جدال بین خیر و شر و سعادت و شقاوت است و نویسنده در این داستان‌ها در‌پی رسیدن به نتیجة اخلاقی برای مخاطب است؛ به همین سبب، فرض بر این است که این ویژگی‌ها از یک‌سو با آموزه‌های عارفان مسلمان و ریاضت‌ها و مجاهدت‌هایی که آنها در سیر‌و‌سلوک عارفانة خویش بر نفس سرکش تحمیل می‌کنند و از‌سوی دیگر با کهن‌الگوهای سایه و پیرِخردمند در نزد یونگ، منطبق هستند. این پژوهش به‌شیوة تحلیل محتوای کیفی و با رهیافت نقد روانکاوانه در‌پی اثبات این فرضیه و پاسخ به این پرسش‌هاست که چگونه داستان‌های عامیانة طوطی‌نامه قابلیت تطبیق با دو کهن‌الگوی مذکور را دارند و این کهن‌الگوها چگونه در تکمیل فرایند ناخودآگاه جمعی و رسیدن به کمال و تعلیم مسائل اخلاقی مؤثر واقع شده‌اند؟. فرجام سخن حکایت از آن دارد که این کهن‌الگوها در مشاجرات طوطی و خجسته کاملاً مشهود است. اصرار خجسته در دنیاطلبی و کام‌گرفتن از معشوق و بیم و هشدار از‌سوی طوطی به خجسته، جلوه‌ای از رابطة نفس اماره و نفس مطمئنه است که با کهن‌الگوهای سایه و پیرخردمند تحلیل‌پذیر و درخور واکاوی است. کهن‌الگوی سایه در این داستان‌ها به‌صورت حماقت و نادانی، حیله و نیرنگ، خباثت، خیانت، حرص و طمع، شهوت‌رانی و... و کهن‌الگوی پیر فرزانه در هیأت پادشاه، طوطی سخنگو، حکیم، وزیر، دایه، پیرزن معمّر و عناصر طبیعی همچون باد و دریا نمایان می‌‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

651 - بررسی نظرها و آرای خواجه نصیر طوسی دربارة تعلیم و تربیت انسان و نظام ارزشی حاکم بر آن
علیرضا نبی لو

خواجه نصیرالدین طوسی در ضمن پرداختن به حکمت و علوم طبیعی، در کتاب اخلاق ناصری به سیاست مُدُن و تدبیر منزل توجه خاصی داشته و در اثنای مباحث خود به نظام ارزشی حاکم بر فرایند تعلیم و تربیت انسانی، توجه ویژه ای نموده است. نظام ارزشی در نگاه او از یک سو بر مباحث فطری و سرشتی أکثر

خواجه نصیرالدین طوسی در ضمن پرداختن به حکمت و علوم طبیعی، در کتاب اخلاق ناصری به سیاست مُدُن و تدبیر منزل توجه خاصی داشته و در اثنای مباحث خود به نظام ارزشی حاکم بر فرایند تعلیم و تربیت انسانی، توجه ویژه ای نموده است. نظام ارزشی در نگاه او از یک سو بر مباحث فطری و سرشتی انسان مبتنی است و از سوی دیگر جامعه و آموزه های آن را در سمت و سو دادن به این نظام حاکم، مؤثر می‌داند، از طرف دیگر خواجه نصیر تأثیرات غیبی و آموزه های معنوی و عنایات الهی را در تثبیت نظام ارزشی مذکور و هدایت انسان در مسیر ارزشها مهم و مؤثر می داند.او معتقد است انسان از بدو کودکی، هم آمادگی پذیرش نظام ارزشی را دارد و هم اگر خوب هدایت نشود ضد ارزشها می تواند در سرشت او مؤکد شود؛ همچنین جامعه و خانواده در حفاظت او از افتادن به دام ضد ارزشها نقش حیاتی دارند.در این مقاله از جهات مختلف به بررسی آرای خواجه نصیر دربارۀ نظام ارزشی حاکم بر فرایند تعلیم و تربیت پرداخته خواهد شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

652 - بررسی کارکرد تعلیمی فانتزی در داستان‌های کودکان و نوجوانان
فاطمه سلطانی

10.30495/pars.2021.681148

به‌دلیل اهمیت فراوان مسئلۀ تعلیم و تربیت، آثار تعلیمی فراوانی برای کودکان و نوجوانان نوشته شده‌ است. اصولاً آثار ادبی کودکان ماهیتی آموزشی دارند و هستۀ مرکزی ادبیات کودک را در نزد همۀ ملل، تعلیم تشکیل می‌دهد. یکی از مهم‌ترین کارکردهای فانتزی در داستان‌های کودکان و نوجوا أکثر

به‌دلیل اهمیت فراوان مسئلۀ تعلیم و تربیت، آثار تعلیمی فراوانی برای کودکان و نوجوانان نوشته شده‌ است. اصولاً آثار ادبی کودکان ماهیتی آموزشی دارند و هستۀ مرکزی ادبیات کودک را در نزد همۀ ملل، تعلیم تشکیل می‌دهد. یکی از مهم‌ترین کارکردهای فانتزی در داستان‌های کودکان و نوجوانان، کارکرد تعلیمی و تربیتی آن است؛ با وجود این، تأثیر داستان‌های فانتزی در تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان از نظر آموزش و پرورش و مؤلفان مغفول مانده است. این پژوهش به شیوۀ توصیفی‌تحلیلی در پی آن است بعد از تبیین نقش تعلیمی و تربیتی داستان‌های فانتزی به این پرسش پاسخ دهد که مهم‌ترین مفاهیم تعلیمات اجتماعی و اخلاقی داستان‌های فانتزی مدرن در داستان‌های حوزۀ کودکان و نوجوانان کدام است. بدین‌ منظور کارکردهای اجتماعی و اخلاقی داستان‌های فانتزی در هیجده داستان فانتزی که درون‌مایه‌هایی اجتماعی، محیط‌زیستی و عشق و دوستی دارند، بررسی شد. تنهایی، سنت‌ها و باورهای خرافی، جدایی والدین و پیامدهای آن‌ها، آموزش مهارت‌های حل مشکلات، دوست‌یابی، نحوۀ استفاده از تکنولوژی‌های جدید، پیدا کردن خودِ واقعی، عشق به همۀ موجودات هستی و تأکید بر خِرد جمعی مهم‌ترین آموزه‌های اجتماعی و مفاهیمی چون لزوم اعتماد به بزرگ‌ترهای خانواده، توجه به امدادهای خداوند، مبارزه با پلیدی و زشتی و ایثار و فداکاری در راه رسیدن به هدف والا مهم‌ترین آموزه‌های اخلاقی و تربیتی است که فانتزی‌نویسان معاصر بر آن تأکید دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

653 - بررسی و مقایسه جنبه های تعلیمی دو مفهوم انصاف و عشق در تذکره الاولیا و منطق الطیر عطار
سیده مریم روضاتیان فاطمه السادات مدنی

تردید نیست که بخش قابل توجهی از آثار عرفانی با اهداف تعلیمی شکل گرفته اند و پدیدآورندگان این آثار، هریک از منظری خاص به عرفان و مباحث پیرامون آن نگریسته اند. بعضی با به کاربستن زبانی دشوار تنها خواص را مخاطب خویش قرار داده اند و برخی دیگر با به کارگیری زبانی ساده و روشن أکثر

تردید نیست که بخش قابل توجهی از آثار عرفانی با اهداف تعلیمی شکل گرفته اند و پدیدآورندگان این آثار، هریک از منظری خاص به عرفان و مباحث پیرامون آن نگریسته اند. بعضی با به کاربستن زبانی دشوار تنها خواص را مخاطب خویش قرار داده اند و برخی دیگر با به کارگیری زبانی ساده و روشن، گسترۀ مخاطبان خویش را وسعت داده اند. عطار نیشابوری در زمرۀ شاعران و نویسندگانی قرار دارد که روش دوم را برای انتقال اندیشه های خویش برگزیدند. اگرچه آثار بسیاری را به وی نسبت داده اند اما مجموع آثار قطعی او از هفت اثر فراتر نمی رود. به کارگیری تمثیل و حکایات متعدد، شیوۀ مورد علاقۀ عطار است؛ از این رو بدون شک می توان در میان مثنوی های وی و تذکره الاولیا که مبتنی بر حکایات است، مفاهیم و حکایات مشترکی را مشاهده نمود. از میان آثار عطار، دو اثر تذکره الاولیا و منطق الطیر را مبنای پژوهش کنونی خویش قرار دادیم تا به بررسی حکایات مشترک این دو اثر با محوریت دو مفهوم تعلیم انصاف و تفاوت عشق ظاهری و حقیقی بپردازیم. هدف آن است که شیوۀ عطار در بیان مفاهیم ذکر شده، در دو اثر متفاوت مورد مقایسه قرار گیرد و دامنۀ تغییرات اعمال شده از سوی وی مشخص گردد تا دریابیم کدام یک از شیوه های به کارگرفته شده در بیان حکایات، از قدرت تأثیرگذاری بیشتری برخوردار است. عطار در گزینش شیوۀ بیان خود، اقتضای ساختار اثر و اهدافی که به دنبال تحقق آن است را در نظر داشته و برای تعلیم یک مفهوم، آگاهانه شیوۀ بیان خود را دگرگون ساخته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

654 - «رویکرد نصرالله منشی به ادب تعلیمی در دوره‌ سلجوقی»
عبدالرضا مدرس زاده محبوبه خراسانی فاطمه نعنافروش

کتاب ارجمند کلیله و دمنه یکی از تأثیرگذارترین متون ادب فارسی است که کوشش کرده است به زبان حیوانات حرف‌های جدی و اساسی مورد نیاز انسان را بیان کند. در کنار همه آنچه به عنوان زیرساخت‌های شکل‌گیری ترجمه نصرالله منشی در این کتاب مطرح است، به نظر می‌رسد تغییر اوضاع سیاسی و ن أکثر

کتاب ارجمند کلیله و دمنه یکی از تأثیرگذارترین متون ادب فارسی است که کوشش کرده است به زبان حیوانات حرف‌های جدی و اساسی مورد نیاز انسان را بیان کند. در کنار همه آنچه به عنوان زیرساخت‌های شکل‌گیری ترجمه نصرالله منشی در این کتاب مطرح است، به نظر می‌رسد تغییر اوضاع سیاسی و نهایتاً آشفتگی‌های دوران، مترجم فرزانه را متقاعد کرده است که بسیاری از دردها و دشواری‌ها و گرفتاری‌ها را به زبان حیوانات بیان کند و این را می‌توان از باب‌های اضافه شده به متن اصلی کتاب هم دریافت.راست این است که سلجوقیان بی‌کم‌ترین استحقاق و شایستگی اداره ایران، بر مسند قدرت قرارگرفتند و این پریشان احوالی پیش آمده بر چنین استیلایی کار را بر اهل فرهنگ و اندیشه سخت کرد. نصرالله منشی موفق شده است در سایه تحولات سیاسی سلجوقی سبک و سیاق کتاب خویش را دست کم در بخش بازتاب اندیشه به سوی نقد رفتارها پیش ببرد و حتی به آموزش شیوه های کشورداری به پادشاهان کم مایه سلجوقی دست بزند؛ حتی اگر این آموزش به زبان حیوانات باشد. هنر مترجم کلیله و دمنه استفاده از نقاب تمثیل‌های جانوری (fable) در به تصویر کشیدن اوضاع جامعه‌ای است که چندان خوشایند او نیست و کافی است گوش به فریادهای مترجم در مقدمه و متن کتاب بسپاریم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

655 - بررسی خاستگاه ادبیات تعلیمی منظوم و سیر تطور و تحول آن در ایران
احمدرضا یلمه ها

ادبیات شاخصه‌های محتوایی و صوری خاصی دارد. ادبیات تعلیمی نیز از این قاعده مستثنی نیست و از شاخصه‌های برجسته آن آموزش نکات اخلاقی و تربیتی به شیوه پند و اندرز است که در دایره اهداف رشد و تعالی انسان، خود یکی از حوزه‌های اخلاقی و تربیتی مهم و وسیع به شمار می‌آید. از سوی د أکثر

ادبیات شاخصه‌های محتوایی و صوری خاصی دارد. ادبیات تعلیمی نیز از این قاعده مستثنی نیست و از شاخصه‌های برجسته آن آموزش نکات اخلاقی و تربیتی به شیوه پند و اندرز است که در دایره اهداف رشد و تعالی انسان، خود یکی از حوزه‌های اخلاقی و تربیتی مهم و وسیع به شمار می‌آید. از سوی دیگر درون‌مایه‌های تعلیمی و اخلاقی چنان با انواع شعر و ادب فارسی درآمیخته است که هیچ یک از انواع ادبی را نمی‌توان یافت که از این درون‌مایه‌ها جدا باشد؛ آنچه ادبیات تعلیمی را شکل می‌دهد، قصد و نیت صاحب اثر از تعلیم و آموزش است بنابراین قلمرو پژوهش حاضر برخی از برجسته‌ترین آثار ادبیات تعلیمی منظوم و خاستگاه تعلیمی آن‌هاست. بر این اساس مطالعه تاریخ ادبیات دوره شاعر، نوشته‌ها و سروده‌های او ثابت کرد ادب تعلیمی خاستگاهی دوگانه دارد: مهم‌تر از همه من فردی شاعر است که اگر رشد یافته باشد و به من اجتماعی و گاه متعالی‌تر ارتقا یافته باشد، در رد گفتمان‌های منفی یا اثبات گفتمان مثبت جامعه به پند و اندرز می‌پردازد. دوم گفتمان‌های غالب جامعه است که بر شاعر و شعر او تأثیر مستقیم دارد بنابراین ادب تعلیمی پیش از اسلام بازتاب حکومت استبدادی و نظام سلسله‌مراتبی حاکم بر جامعه ایرانی است که روحیاتی چون ترس و ارتباط یک‌طرفه و تک‌گویانه را ترتیب داده است و چون هنرمند در تعالی منِ فردی خود تلاش نکرده، همسو با گفتمان غالب جامعه آن روزگار که استیلای نظام طبقاتی است، حرکت کرده است. بعد از اسلام به ویژه در سنایی و شاعران بعد از او شاعر در رد گفتمان غالب جامعه در گونه ادب تعلیمی سخن گفته است که نشانه رشد یافتن منِ شاعر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

656 - لزوم نقش کهن الگوی پیرخردمند در تعلیم بشر
محمد بارانی فاطمه تیموری فتحی

آثار نظامی به دلیل پیچیدگی‌های معنایی و زبانی، همواره از متـون باز و تاویل‌پذیر به شمار آمده و درباره‌ی آن از منظرهای گوناگون سخن‌رفته است. نقد کهن‌الگویی آثار ادبی از فروع نقدهای روان‌شناختی است که در دهه‌های اخیر هم‌چون مطالعات میان‌رشته‌ای دیگر رونق و روایی یافته‌است أکثر

آثار نظامی به دلیل پیچیدگی‌های معنایی و زبانی، همواره از متـون باز و تاویل‌پذیر به شمار آمده و درباره‌ی آن از منظرهای گوناگون سخن‌رفته است. نقد کهن‌الگویی آثار ادبی از فروع نقدهای روان‌شناختی است که در دهه‌های اخیر هم‌چون مطالعات میان‌رشته‌ای دیگر رونق و روایی یافته‌است. این نقد که به بررسی مضامین و تصاویر کهن‌الگویی در نهاد انسان‌ها می‌پردازد، از جهتی نشان‌دهنده‌ی جهانی‌بودن پیام انسانی و احساسات شاعر است؛ از طرفی هم یکی از ارکان استوار ماندگاری و جاودانگی یک اثر در مشرق زمین، تاکید بر اصول و آموزه‌های پندگونه و اخلاقی است که هدف اصلی سراینده در شعرهای تعلیمی، آموزش حکمت و اخلاق، هم چنین تشریح و تبیین مسایل و اندیشه‌های تربیتی، فلسفی و مضامین عبرت‌آموز‌است، می‌باشد. حکیم نظامی‌گنجوی نیز منظومه‌ی اسکندرنامه را جلوه‌گاه اندیشه‌ها، اصول‌اعتقادی، اخلاقی و فلسفی خویش قرار‌می‌دهد و ارزنده‌ترین مفاهیم بشردوستانه را در اشعار خود از زبان قهرمان و پیرخردمند به تصویر‌می‌کشد. او که متفکّری آرمان‌گراست، شخصیت اسطوره‌ای قهرمان داستانش یعنی اسکندر را به کمک راهنمایی‌های پیر‌دانا تا حد یک انسان آرمانی بالا می‌برد؛ انسانی‌که با ویژگی‌های رفتاری‌اش هر لحظه در فرآیندفردیت کمالی به کمالات قبلی او افزوده می‌گردد. در این پژوهش با دید مکتب روان‌کاوی‌یونگ‌ و‌از‌منظرکهن‌الگویی به اسکندرنامه‌ی نظامی نگریسته‌شده و به شخصیت‌ پررنگ و تکرارشونده‌ی پیرخردمند و نقش او در نکات تعلیمی پرداخته شده‌است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

657 - «مثنوی»، دریای فضایل تربیتی و تعلیمی
محمد بارانی رشید گل افشانی

مثنوی مولانا اثری عرفانی است که در آن حال و ذوق و عشق و آشفتگی، در قالب تعلیم بیان شده است. در این اثر علاوه بر مفاهیم و معانی اسلامی- عرفانی، مطالبی ذکر شده که راه رسیدن به مقام عالی انسانی و طریق خلیفه اللهی او را نشان می دهد که از مهم ترین آنها، متخلق گشتن به اخلاق ن أکثر

مثنوی مولانا اثری عرفانی است که در آن حال و ذوق و عشق و آشفتگی، در قالب تعلیم بیان شده است. در این اثر علاوه بر مفاهیم و معانی اسلامی- عرفانی، مطالبی ذکر شده که راه رسیدن به مقام عالی انسانی و طریق خلیفه اللهی او را نشان می دهد که از مهم ترین آنها، متخلق گشتن به اخلاق نیکوست. هدف مولانا، تعلیم برای رسیدن به کمال نفس است. اندیشه های تعلیمی مولانا، به تصوف او رنگ خاصی بخشیده و او را هم عارف و هم حکیم و هم فقیه معرفی کرده است. مولانا با تعالیم اخلاقی خود به سالکان می آموزد که آزادگی و رهایی از هوای نفس از مهم‌ترین نکته های عرفانی و اخلاقی است. مولانا اخلاق و عرفان را دو مقولة مرتبط به هم می داند و معتقد است تا سالک متخلّق به اخلاق الله نگردد، نمی تواند مراتب سیر و سلوک را طی کند و عارف راستین تا از رذیلت ها صافی نشود، به مرتبة کمال نمی رسد. در این مقاله با تکیه بر تحلیل ابیات مثنوی و روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی این مهم پرداخته می‌شود. با این هدف که اصالت تعلیم را، که رویکرد اصلی مولوی در مثنوی است، یادآور شویم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

658 - روشهای تعلیم و تربیت در متون ادب فارسی
محمدصادق بصیری گلناز امجدی

فلسفة تعلیم و تربیت را می توان رشته ای مستقل فرض نمود که در آن اساس تعلیم و تربیت،رابطة تعلیم ‌و‌ تربیت با دیگر رشته‌های معرفت انسانی،روش های تربیتی و نحوة برخورد با مسائل و مشکلات تربیتی است. در باب تعلیم و تربیت نمی توان از مبنایی واحد سخن گفت، بلکه تعلیم‌ و ‌تربیت را أکثر

فلسفة تعلیم و تربیت را می توان رشته ای مستقل فرض نمود که در آن اساس تعلیم و تربیت،رابطة تعلیم ‌و‌ تربیت با دیگر رشته‌های معرفت انسانی،روش های تربیتی و نحوة برخورد با مسائل و مشکلات تربیتی است. در باب تعلیم و تربیت نمی توان از مبنایی واحد سخن گفت، بلکه تعلیم‌ و ‌تربیت را می‌توان به مبانی متعددی چون روان شناسی، جامعه‌شناسی، دین‌شناسی،انسان شناسی و امثال آن تقسیم کرد.بررسی انواع روش‌های تربیتی و تطبیق آنها با متون ادب فارسی در این پژوهش جای می‌گیرد. تمام متون ادبی قابلیت تطبیق با روش‌های تعلیم‌ و‌ تربیت را دارند.این مقاله بر آن است که به تعریف تعلیم و تربیت،تربیت از دیدگاه قرآن،گونه‌های زبان تربیتی قرآن و هم‌چنین چگونگی ارتباط زبان قرآن با تعلیم و تربیت بپردازد.در این مقاله به روش‌های تعلیم و تربیت در متون ادب فارسی خواهیم پرداخت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

659 - حکمت‌های تعلیمی مشترک در شاهنامة فردوسی و نهج‌البلاغه
عبدالعلی اویسی کهخا

شاهنامة فردوسی مجموعه‌ای دلپذیر از معارف ارزندة بشری است. دامنة این معارف آنچنان گسترده است که این اثر بزرگ را از زمرة آثار حماسی محض فراتر برده و آن را به دایرةالمعارفی از اخلاق، علم و دانش، تعلیم و تربیت، عدل و داد تبدیل کرده است. با اندک تأملی در شاهنامه، تأثیر تعلیم أکثر

شاهنامة فردوسی مجموعه‌ای دلپذیر از معارف ارزندة بشری است. دامنة این معارف آنچنان گسترده است که این اثر بزرگ را از زمرة آثار حماسی محض فراتر برده و آن را به دایرةالمعارفی از اخلاق، علم و دانش، تعلیم و تربیت، عدل و داد تبدیل کرده است. با اندک تأملی در شاهنامه، تأثیر تعلیمات ادیان الهی را در آن در می‌یابیم اما آنچه در این زمینه بیشتر جلوه‌گری می‌کند، پیوند بسیار عمیق شاهنامه با مبانی اسلام و بهره‌مندی از قرآن و کلام امامان معصوم است. خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار نهج‌البلاغه نیز دریای جوشانی از علم، فضل، تعلیم و تربیت و معارف ارزندة بشری است. در این مقاله سعی برآن است تا نکات تعلیمی مشترک در شاهنامة فردوسی و نهج‌البلاغة امام علی(ع)مورد بررسی قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

660 - پند منظوم در ادب عالمانه
اکرم رحمانی

شناخت افکار و اندیشۀ شاعران، مهم‌ترین ابزار رسیدن به‌اندیشه و تفحص در اوضاع تاریخی و اجتماعی آنان است. آثار ادبی هر ملتی همچون گنجینه‌ای پربها در تحرک اندیشه و احساس مخاطب خود، نقش بسزایی دارد. شاعران هر عصر در شکوفایی اذهان عمومی نقش مؤثری داشته و تلاش نموده‌اند تا در أکثر

شناخت افکار و اندیشۀ شاعران، مهم‌ترین ابزار رسیدن به‌اندیشه و تفحص در اوضاع تاریخی و اجتماعی آنان است. آثار ادبی هر ملتی همچون گنجینه‌ای پربها در تحرک اندیشه و احساس مخاطب خود، نقش بسزایی دارد. شاعران هر عصر در شکوفایی اذهان عمومی نقش مؤثری داشته و تلاش نموده‌اند تا در آموزش و تعلیم انسان برای داشتن زندگی بهتر و بهره‌وری از عرض زندگی مفید، او را یاری نمایند. عینیت‌بخشی به معارف ذهنی از رسالت‌های مهم ادبیات تعلیمی است. اشعار پندآموز که سراسر حکمت و اندرز است، موجب عبرت مخاطب می‌گردد. گاه کلام شاعر با تشویق و ترغیب همراه است و گاه با تحذیر. دیوان شاعران سرزمین ما گنجینه‌ای از گوهر‌های پندآموز و مشحون از رموز زندگی اجتماعی و طرق مختلف کسب معرفت و معاشرت است. در این مقاله تلاش شده است تا نیم‌نگاهی به روند و اوج و افول ابیات تعلیمی در آثار شاعران، از آغاز تا قرن هشتم انداخته شود و علل بروز و ظهور این نوع ادبی در ادبیات ایران مورد واکاوی قرار گیرد. هدف از این پژوهش تأثیر بسزای تعلیم و تربیت بزرگان ادب، بر رشد و بالندگی مردم است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که سیر تحول ادبیات تعلیمی از آغاز تا قرن هشتم روندی رو به رشد داشته است و شاعران از روش‌های ارشاد و راهنمایی، استدلال و پند و اندرز، تذکر، ترغیب، تکریم، تنبیه، تنذیر، گفتگو و موعظه برای تعلیم و تربیت بهره برده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

661 - بررسی و تحلیل شاخصه‌های تعلیمی قابوس‌نامه در ارتباط با روابط والدین ـ فرزند براساس نظریۀ رمزگان‌های پنج‌گانۀ رولان بارت
رحمت الله حق طلب مهدی نوروز محبوبه ضیاءخدادادیان

10.30495/pars.2022.690618

قابوس‌نامه یکی از متون اندرزمحور در گسترۀ ادب فارسی است. عنصرالمعالی گاهی با سنت‌شکنی‌های آگاهانه، کلام را پیچیده و دیریاب می‌کند و رمزهایی را در لایه‌های زیرین متن می‌گنجاند که مخاطب جزئی‌نگر را به‌سوی معنا راهنمایی می‌کند. در دوران معاصر، یکی از متغیرهای مهم علم نشانه أکثر

قابوس‌نامه یکی از متون اندرزمحور در گسترۀ ادب فارسی است. عنصرالمعالی گاهی با سنت‌شکنی‌های آگاهانه، کلام را پیچیده و دیریاب می‌کند و رمزهایی را در لایه‌های زیرین متن می‌گنجاند که مخاطب جزئی‌نگر را به‌سوی معنا راهنمایی می‌کند. در دوران معاصر، یکی از متغیرهای مهم علم نشانه‌شناسی ـ روشی برای تحلیل ابعاد جدیدی از یک اثر ـ رمزگان نام دارد. رولان بارت پژوهش‌هایی را در این باره انجام داده و رمزگان را به پنج نوع کنشی، هرمنوتیکی، نمادین، معنابُنی و فرهنگی تقسیم کرده و برای هرکدام کارکردی را شرح داده است. در مقالۀ حاضر، با استناد به منابع کتابخانه‌ای و روش توصیفی ـ تحلیلی، مبانی اخلاقی روابط والدین ـ فرزند در دو باب از قابوس‌نامه (نهم و بیست‌وهفتم) براساس مبانی نظریۀ رمزگان بارت کاویده شده است تا اغراض ثانویۀ عنصرالمعالی از بازگویی حکایت‌های تعلیمی بررسی شود. نتایج کلی پژوهش نشان می‌دهد که در سطح رمزگان فرهنگی، ایدئولوژی و بینامتنیت دینی برای تبیین آموزه‌ها نمودی فراگیر داشته است. رمزگان هرمنوتیکی در بازنمایی زوایای مبهم روایت تعلیمی مؤثر بوده است. تقابل‌های دوگانی در رمزگان نمادین، بر تقابل پیوسته میان خیر و شر تأکید دارد. با بررسی رمزگان معنابنی مشخص شد که عنصرالمعالی با بهره‌گیری از کلمات و عبارت‌های دینی، نظام دلالتی اخلاق‌بنیاد خود را تبیین کرده و با هدف تقویت آگاهی مخاطب، به تشریح نکات تعلیمی مدّنظر خود پرداخته است. همچنین، استفاده از رمزگان کنشی در عینیّت‌نمایی روابط اخلاقی میان فرزندان و والدین تأثیری بسزا داشته است.عنصرالمعالی، قابوس‌نامه، آموزه‌های تعلیمی، رولان بارت، رمزگان‌های پنج‌گانه تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

662 - اندرزنامه، رسالة‌ تعلیمی تازه یافته از بسمل شیرازی
احمدرضا یلمه ها

اندرزنامه عنوان عمومی کتابها و رساله‌هایی است که به حکمتها، دستورهای اخلاقی، پند و اندرزهای تربیتی و دینی پرداخته و بخش وسیعی از ادبیات تعلیمی را تشکیل می‌دهند. بنیاد این قبیل آثار بر اخلاق نهاده شده و موضوع عمدة آنها اخلاقیات، شیوة زندگی و راه و رسم آمیزش با مردم است. أکثر

اندرزنامه عنوان عمومی کتابها و رساله‌هایی است که به حکمتها، دستورهای اخلاقی، پند و اندرزهای تربیتی و دینی پرداخته و بخش وسیعی از ادبیات تعلیمی را تشکیل می‌دهند. بنیاد این قبیل آثار بر اخلاق نهاده شده و موضوع عمدة آنها اخلاقیات، شیوة زندگی و راه و رسم آمیزش با مردم است. ساختار اندرزنامه‌ها نیز متنوع و بیشتر در سه قالب منثور، منظوم و پندهای منثور آمیخته به نظم است. با وجود شناسایی بسیاری از پندنامه‌های دوران پیش از اسلام و نیز دوران اسلامی، هنوز فهرست کاملی از اینگونه آثار تدوین نشده و اندرزنامه‌های ناشناخته و مجهول‌القدر بسیاری وجود دارد. یکی از این اندرزنامه‌های ارزنده، اندرزنامة علی اکبر نواب شیرازی، ادیب و شاعر ایرانی سدة سیزدهم قمری، معروف به بسمل است. از این اثر، سه دست نوشته (و عکس) در کتابخانة مرکزی دانشگاه تهران باقی مانده است که تاکنون تصحیح و چاپ نگردیده است. این پژوهش با نگاهی کوتاه به اندرزنامه‌نویسی در ادب فارسی، به معرفی نسخه‌های خطی باقی مانده از این اثر، به همراه تحلیلی کوتاه از آن پرداخته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

663 - پند داستان‌های مبتنی بر پیشگویی در متون ادبی
تیمور مالمیر

مطابق قرآن کریم، فقط خداوند از غیب آگاه است. امکان غیب‌گویی از سوی پیامبر یا ائمه در مواردی است که حکمت خداوند ایجاب کند. بنابراین، لازم است روشن شود نقل پیشگویی‌ها در متون ادبی در قالب بیان خواب یا اخبار منجمان و طالع‌بینان چه هدفی دارد؟ هدف اصلی پیشگویی‌ها آن است که ه أکثر

مطابق قرآن کریم، فقط خداوند از غیب آگاه است. امکان غیب‌گویی از سوی پیامبر یا ائمه در مواردی است که حکمت خداوند ایجاب کند. بنابراین، لازم است روشن شود نقل پیشگویی‌ها در متون ادبی در قالب بیان خواب یا اخبار منجمان و طالع‌بینان چه هدفی دارد؟ هدف اصلی پیشگویی‌ها آن است که هرچه انسان انجام می‌دهد نتیجة تدبیر و عملکرد خود اوست. نقل روایت‌هایی که بیانگر موافق آمدن تدبیر شخص با آگاهی از عاقبت کار است، پندی است برای انسان که حدّ انسانی خود را نگه دارد؛ چون دانایی او نسبت به مسائلی که به وی مربوط نیست برای او توانایی ایجاد نمی‌کند. در برخی موارد نیز پیشگویی، شیوه‌ای است که خردمندان برای پند دادن به حاکمان ستمگر در پیش گرفته‌اند. گاهی نیز ادعای پیشگویی، شیوه‌ای برای عملی کردن تدبیرهای پنهان است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

664 - بررسی انگاره‌های تعلیمی در کتاب «مُلستان» اثر میرزا ابراهیم تفرشی (مدایح‌نگار) (تقلیدی از گلستان سعدی)
هادی اکبرزاده

10.30495/pars.2023.708437

میرزا ابراهیم‌خانِ تفرشی، معروف به مدایح‌نگار که گاهی از او با نام محمّدابراهیم یاد کرده‌اند، از منشیان معروف دورۀ ناصری است. از او، سه تذکرۀ مجدیّه، تذکرۀ انجمن ناصری، تذکرۀ قدسیّه و نیز کتابی به نام مُلستان بر جای مانده است. مدایح‌نگار، مُلستان را که اثری تعلیمی ـ اخل أکثر

میرزا ابراهیم‌خانِ تفرشی، معروف به مدایح‌نگار که گاهی از او با نام محمّدابراهیم یاد کرده‌اند، از منشیان معروف دورۀ ناصری است. از او، سه تذکرۀ مجدیّه، تذکرۀ انجمن ناصری، تذکرۀ قدسیّه و نیز کتابی به نام مُلستان بر جای مانده است. مدایح‌نگار، مُلستان را که اثری تعلیمی ـ اخلاقی به شمار می‌آید، به تقلید از گلستان سعدی در سال 1310 در پنج ساغر و یک جرعه به زبان فارسی به رشتۀ تحریر درآورد. در مُلستان بارزترین مقوله‌های تعلیمی به‌صورت نظم و نثر آمده است. این جستار به روش تحلیلی ـ توصیفی می‌کوشد با بررسی کتاب مُلستان ازنظر تعلیمی مهم‌ترین درون‌مایه‌های ادبیات اندرزی را در این اثر یافته است و به تحلیل افکار و اندیشه‌های اخلاقی مؤلّف بپردازد و به این سؤالات پاسخ دهد: شاخصه‌هایِ اخلاقی کتاب مُلستان ـ که براساسِ آن، اندرزهای حکمی و تربیتی به نگارش درآمده است ـ چیست؟ نویسنده از چه روش‌هایی برای بیان مفاهیم اخلاقی خود استفاده کرده است؟ آبشخور آموزه‌های تعلیمی این اثر چیست؟ میزان تقلید یا نوآوری مصنّف در ارائۀ آموزه‌های تعلیمی چگونه است؟ یافته‌های پژوهش گویای آن است که مدایح‌نگار با آوردن پنج ساغر (در حسن سلوک و عادات ملوک؛ اخلاق درویشان؛ در تفویض امور به ذات باری؛ در حمق و دانایی؛ در حکم و آداب) و یک جرعه که مختصری از احوال مصنّف است با پیروی از گلستان سعدی با آوردن انگاره‌ها و مفاهیم بلند اخلاقی توانسته است قابلیّت و صلاحیّت خود را در نگارشِ اثری بدیع با نثری مسجّع و سرشار از صنایع ادبی و ممزوج از عبارات و اشعار عربی نشان دهد و لقبِ مدایح‌نگار را برای خود بامسما کند. استفاده از آیات و روایات، آوردن سخنان حکما و پادشاهان (به‌شکلی تلفیقی از چهره‌های متعلّق به سه تمدّن بزرگ دنیای کلاسیک ایران، یونان و اسلام)، به‌کارگیری ضرب‌المثل‌ها، استفاده از اشعار فارسی و عربی، بازنویسی برخی از حکایات گلستان سعدی از مهم‌ترین روش‌های مؤلّف در خلق این اثر تعلیمی است. مدایح‌نگار تقریباً نود و هشت آموزۀ تعلیمی را به‌صورت‌های مختلف در کتاب خود آورده که در آن میان، ستایش خرد و دانایی و نکوهش حُمق و نادانی بیش از دیگر تعالیم گوشزد شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

665 - بررسی و تحلیل سبک‌شناختی فعل در غزل‌های تعلیمی سعدی با رویکرد زبان‌شناسی نقش‌گرا
طاهره ایشانی نرگس نظیف

یکی از مباحث پرکاربرد در زبان‌شناسی نقش‌گرا این است که زبان، نظامی اختیاری و قراردادی نیست بلکه طبیعی و پرورده جامعه و انسان است.بر همین اساس در دستور زبان نظام مند نقش گرابرای تحلیل گفتمان،سه فرانقش متنی،بینافردی،واندیشگانی در نظرگرفته می‌شود. در کارکرد تجربی که زیرمجم أکثر

یکی از مباحث پرکاربرد در زبان‌شناسی نقش‌گرا این است که زبان، نظامی اختیاری و قراردادی نیست بلکه طبیعی و پرورده جامعه و انسان است.بر همین اساس در دستور زبان نظام مند نقش گرابرای تحلیل گفتمان،سه فرانقش متنی،بینافردی،واندیشگانی در نظرگرفته می‌شود. در کارکرد تجربی که زیرمجموعه فرانقش اندیشگانی است، این موضوع مطرح است که تجربیات دنیای درون و بیرونِ کاربرِ زبان از طریق زبان او بیان می‌گردد.محصول این کارکرد در جمله، گذراییاست که برای مشخص نمودن انواع متفاوت فرایندهادر جمله-که در فعل نمود می‌یابد-به کار می‌رود و از این طریق یک فرستنده،تجارب،اندیشه‌ها و برداشت‌های خویش را از حوادث، وقایع و پدیده‌های جهان بیرون و درونش به مخاطب عرضه می‌کند. لذا با توجه به این مسأله و ارتباط تنگاتنگ ذهن و زبان؛ این مقاله با روش تحلیلی- آماری و استفاده از منابع کتابخانه‌ای به بررسی سبکی افعال به کار رفته در غزل‌های تعلیمیِ سعدی با این رویکرد پرداخته است و از رهگذر این بررسی سبکی و ارتباط ذهن و زبان، ضمن ارائه شاخص یا شاخص‌های سبکی در این‌گونه غزل‌های تعلیمی سعدی، اشاره‌ای نیز به مهمترین و برجسته‌ترین اندیشه‌های تعلیمی و برخی ابعاد شخصیتی وی داشته است. نتایج این پژوهش حاکی از این است که یکی از شاخص‌های سبکی سعدی با این رویکرد،کاربرد فراوان فرایند رابطه‌ای است که نقش آن توصیف ویژگی‌ها و صفات یک موجود یا شناسایی و تعریف هویت آن است. همچنین سعدی در غزل‌های تعلیمی خود از طریق فرایند رابطه‌ایِ وصفی یا هویتی دو اندیشه تعلیمی را برجسته و مطرح می سازدکه یکی در راستای اندیشه غنایی غزل یعنی عشق است که مبیّن شخصیت عاطفی- عاشقانه و اخلاق‌گرای وی استو دیگری اندیشه فلسفی خیام است که حاکی از بشر دوستی و خیام گرایی سعدی است و نشان می دهد که وی شاعر عشق و زندگی است .لذا می‌توان گفت سعدی سعی دارد انسان‌ها را به سوی فلسفه زندگی یعنی تعلیم چگونه زندگی کردن و لذت بردن از آن سوق دهد و به آن دعوت کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

666 - بررسی مقایسه‌ای آراء خواجه نصیر و نصرالله منشی دربارۀ تربیت اخلاقی
زینب رحمانیان ندا نبی زاده اردبیلی

یکی از مسائلی که همواره اذهان ملل جهان را به خود مشغول داشته، تعلیم و تربیت و ضرورت وجودی آن است؛ به‌گونه‌ای که همۀ ملت‌ها سعی دارند مطابق با امکانات و شرایط اجتماعی و فرهنگی خویش، نظام تربیتی کامل و بی‌نقصی را بنا نهاده و نسل‌های آینده را بر اساس آن به شکلی آرمانی تربی أکثر

یکی از مسائلی که همواره اذهان ملل جهان را به خود مشغول داشته، تعلیم و تربیت و ضرورت وجودی آن است؛ به‌گونه‌ای که همۀ ملت‌ها سعی دارند مطابق با امکانات و شرایط اجتماعی و فرهنگی خویش، نظام تربیتی کامل و بی‌نقصی را بنا نهاده و نسل‌های آینده را بر اساس آن به شکلی آرمانی تربیت کنند. ایرانیان نیز از این امر مستثنی نبوده و وجود کتب متعدد تعلیمی گواه این ادعاست. ما در این پژوهش از میان کتب متعدد تعلیمی، دو کتاب اخلاق ناصری و کلیله‌ودمنه بهرامشاهی را برگزیده و به روشی کتابخانه‌ای و تحلیلی‌توصیفی به بررسی وجوه تربیت اخلاقی مطرح در آن‌ها پرداخته‌ایم. نتایج بررسی نشان می‌دهد که از میان این دو صاحب‌نظر، خواجه طوس نگاهی گسترده‌تر و عمیق‌تر به اصول تربیتی داشته و با مطرح ساختن هر جنبه از اصول تربیتی به شرح مفصل و بسط آن پرداخته، درحالی‌که نصرالله منشی چون اغلب در پی به نمایش گذاشتن مهارت خود در نویسندگی است و تعلیم و تربیت در درجه دوم اولویت‌های او قرار دارد. ازاین‌رو در هر موردی اغلب به بیان کلی و ذکر حدیث و سخنی قصار اکتفا کرده و از تشریح بیشتر مسئله امتناع کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

667 - مراتب کمال گرایی در بلوهر و بوذاسف بر اساس نظریه یونگ
رسول کاظم زاده محمد پاشایی ملیحه حدیدی

10.30495/pars.2023.704720

داستان بلوهر و بوذاسف حاوی سرگذشت بوداست و پس از قرن‌ها با حکایات و سخنان حکمت‌آمیز درآمیخته و در قالب تمثیل‌ها و داستان‌های عبرت‌انگیز بیان شده است. این تمثیل‌ها از زبان فرزانه‌ای وارسته به نام بلوهر برای ارشاد بوذاسف و ترغیب وی برای رهاکردن جاه دنیا و تشویق برای یافتن أکثر

داستان بلوهر و بوذاسف حاوی سرگذشت بوداست و پس از قرن‌ها با حکایات و سخنان حکمت‌آمیز درآمیخته و در قالب تمثیل‌ها و داستان‌های عبرت‌انگیز بیان شده است. این تمثیل‌ها از زبان فرزانه‌ای وارسته به نام بلوهر برای ارشاد بوذاسف و ترغیب وی برای رهاکردن جاه دنیا و تشویق برای یافتن حقیقت نقل می‌شود. در این داستان بیشتر بر مفهوم کمال گرایی تاکید شده است. کمال گرایی به معنای بالاتر رفتن، بلند شدن، رسیدن به اوج، گرایش به رشد و پیشرفت و تعالی و کامل تر شدن، مهم ترین ویژگی انسان است و خود شناسی تنها نشانِ انسانِ پخته و فرهیخته است که در ادب تعلیمی بر آن تاکید می شود. این الگو در میان تمام ملت ها، ادیان و مکاتب با عناوین متفاوت مطرح شده است. در اسلام با هدایت تکوینی، در عرفان با سیر و سلوک به سوی حضرت حق و در تعالیم بودا با تمرکز روانی یا مراقبه می‌توان به نیروانا یا آزادی از اوهام و رهایی از رنج و تعلقاتِ دنیای فانی رسید. بدین ترتیب انسان همواره در اقیانوس زایش های دوباره، گذرگاهی یافته و به کمال می رسد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر روش کتابخانه ای مراحل نمادین فرازپویی در داستان تعلیمی بلوهر و بوذاسف را مورد بررسی قرار می دهد و بن مایه های اصلی و شاکله مفهومی این کتاب تعلیمی را نشان می دهد. با ارزش تعلیمی این اثر آشنا می کند بن مایه ها و شاکلۀ مفهومی آموزش آن را بیشتر آشکار می کند. این داستان در پیرنگ پاگشایی، دارای کهن الگوهای تولد قهرمان، پیر فرزانه، آنیما، سایه است. در پیرنگ سیر و سلوک و نیمه دوم زندگی، وحی و الهام، فراخوان و دعوت به سفر، قبول دعوت، جدایی و عبور از آستانه، تشرف به سرزمین خاص دیده می شود. در مرحلۀ سوم کهن الگوها و در بازگشت به خویشتن، کهن الگوی خویشتن با تجلی حق تعالی، بازگشت و فرازپویی مشاهده می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

668 - یکسونگری در ادبیات تعلیمی و پندنامه‌های فارسی
منیژه عبداللهی

حوزة ادبیات تعلیمی فارسی نه تنها در قالب و شیوة‌ بیان بسیار رنگارنگ و متنوع می‌نماید، که در محتوا نیز پهنة وسیعی درنوردیده که از فردی‌ترین عرصة خود‌سازی و آموزش و تزکیة درون در آثار صوفیانه تا برونی‌ترین حوزة انسانی، یعنی آثار سیاسی و اجتماعی را در بر می‌گیرد. در نوشتار أکثر

حوزة ادبیات تعلیمی فارسی نه تنها در قالب و شیوة‌ بیان بسیار رنگارنگ و متنوع می‌نماید، که در محتوا نیز پهنة وسیعی درنوردیده که از فردی‌ترین عرصة خود‌سازی و آموزش و تزکیة درون در آثار صوفیانه تا برونی‌ترین حوزة انسانی، یعنی آثار سیاسی و اجتماعی را در بر می‌گیرد. در نوشتار حاضر شاخصه‌های ادبیات تعلیمی فارسی از منظر نگرش جنسیتی مخاطبِ این آثار، بررسی شد و نشان داده شد رویکرد اساسی پندنامه‌های فارسی در جهت تعلیم و تربیت پسران طرح‌ریزی شده و زنان که در این نظام تربیتی به طور کامل نادیده انگاشته شده و مغفول مانده‌اند، ناگزیر بوده‌اند همان نقش‌ها را بپذیرند و ارزش‌ها و منطق خود را بر اساس همان گفتمان غالب پی‌ریزی کنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

669 - بررسی شگردها و تحلیل آموزه‏ های تعلیمی در هدایت ‏نامة عبدالرحیم شیروانی
صدیقه درستی مجتبی صفرعلیزاده شهریار حسن زاده

10.30495/pars.2021.685353

اشعار تعلیمی بخش رایج و گستردة ادب فارسی است که به شأن اثر و اندیشة دارندة آن در جنبه های تعلیمی به صورت نظری و عملی، از دیدگاه ادبی، اهمیت داده است. هدایت نامة میرزا عبدالرحیم شیروانی متخلّص به حزین، از سخن سرایان قرن دوازدهم هجری قمری سرشار از آموزه های تعلیمی دورة قا أکثر

اشعار تعلیمی بخش رایج و گستردة ادب فارسی است که به شأن اثر و اندیشة دارندة آن در جنبه های تعلیمی به صورت نظری و عملی، از دیدگاه ادبی، اهمیت داده است. هدایت نامة میرزا عبدالرحیم شیروانی متخلّص به حزین، از سخن سرایان قرن دوازدهم هجری قمری سرشار از آموزه های تعلیمی دورة قاجار است. این منظومة خطّی که در شمار آثار ارزشمند اخلاقی ـ حکمی است، تاکنون شناخته نشده است. هدایت نامه برای هدایت طالبان معرفت، اثری تعلیمی است که مضامین و معانی تعلیمی آن برپایة معارف دینی و فرهنگ اجتماعی و آموزه های اخلاقی قرار گرفته است و شاعر به اقتضای گفتمان رایج آموزشی به ایفای مسئولیت فکری و هنری پرداخته است. نگارندگان در این پژوهش بر آن اند تا ضمن معرفی اجمالی منظومة هدایت نامه، جایگاه و تأثیر آموزه های دینی و اخلاقیِ به کاررفته در این اثر را بررسی کنند. نتایج به دست آمده در این پژوهش بیانگر این است که شاعر فردی پرمایه بوده و به اقتضای موقعیّت، در حکایات خود معیارهای تعلیمی را بیان کرده است. در این اثر آموزه های اخلاقیِ مثبتِ نیکی به والدین، دعا، شکرگزاری، تقوا، امید، وفای به عهد و... فراوانی بسیاری دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

670 - نگاهی به برخی آموزه‌های اخلاقی- تعلیمی شهریار
تورج عقدایی حسین آریان

شهریار، شاعری اخلاق گراست که در تبیین مضامین اخلاقی و تعلیمی در اشعار خود با مهارت و ملاحت تمام عمل کرده است. اگر چه در این مقال، مجال نشان دادن ادبیت کار شهریار نیست اما خواننده‌ با ذوق درخواهد یافت که این شاعر زبردست، آموختن و لذت بخشیدن را دو عنصر متقابل و متعامل ادب أکثر

شهریار، شاعری اخلاق گراست که در تبیین مضامین اخلاقی و تعلیمی در اشعار خود با مهارت و ملاحت تمام عمل کرده است. اگر چه در این مقال، مجال نشان دادن ادبیت کار شهریار نیست اما خواننده‌ با ذوق درخواهد یافت که این شاعر زبردست، آموختن و لذت بخشیدن را دو عنصر متقابل و متعامل ادبیات می‌داند و خود نیز ادبیات را در خدمت اندیشه‌هایش قرار می‌دهد. بررسی اشعار شهریار نشان می‌دهد که وی به تعلیم مخاطب خود بسیار اهتمام ورزیده است. مهمترین مضامین تربیتی مورد توجه وی عبارتند از: مبارزه با هوای نفس، پرهیز از دنیاپرستی، مهرورزی و ترک خصومت، شرم، شکیبایی، ادب، سخاوت، قناعت، ترک آزمندی، فروتنی و نوع‌دوستی. در این پژوهش نگارندگان می‌کوشند به بررسی و تحلیل مضامین تربیتی به کار رفته در آثار شهریار بپردازند و ویژگی‌های بارز آن ها را تبیین نمایند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

671 - زنانگی ادب تعلیمی، رهاننده پروین از اضطراب تأثیر
عبدالرضا مدرس زاده صدیقه ارباب سلیمانی

پروین اعتصامی شاعر نامدار معاصر، بیشتر به سبب گرایش‌های تعلیمی و اخلاقی‌اش شناخته می‌شود. وی کوشش داشته است از شعر برای دانش‌افزایی و حکمت سرایی یاری بگیرد. بی‌تردید شاعران پش از پروین هم، همین رویه و رویکرد را دنبال می‌کرده‌اند و به طور کلی یکی از شباهت‌های وی با کسانی أکثر

پروین اعتصامی شاعر نامدار معاصر، بیشتر به سبب گرایش‌های تعلیمی و اخلاقی‌اش شناخته می‌شود. وی کوشش داشته است از شعر برای دانش‌افزایی و حکمت سرایی یاری بگیرد. بی‌تردید شاعران پش از پروین هم، همین رویه و رویکرد را دنبال می‌کرده‌اند و به طور کلی یکی از شباهت‌های وی با کسانی مانند ناصرخسرو، سعدی، ابن یمین و... همین روند اخلاقی کردن فضای شعر است. متأسفانه برخی منتقدان ادبی سطح کار پروین را در این زمینه، تا حد شاعری مقلد پایین آورده‌اند؛ درحالی‌که‌ چنین نیست. وی بی آن‌که از نظریات ادبی جدید در روزگار ما باخبر باشد، به شیوه‌ای کاملاً هنرمندانه توانسته است خود را از سطح تأثیرپذیری صرف و معمولی نجات دهد و در حد شاعری توانمند و صاحب سبک ظاهر شود. گرایش پروین به ادب تعلیمی آن هم با رنگ و بویی کاملاً زنانه، نقطه آغاز توفیق او در شاعری است. در مقاله حاضر با نگاهی به نظریه اضطراب تأثیر هرولد بلوم، سعی شده است هنر ورزی‌های پروین اعتصامی در بیرون آمدن از سایه اضطراب تأثیر شاعران پیش از او نشان داده شود؛ نتیجه این ارزیابی نشان می‌دهد وی با در نظر داشتن تحولات سیاسی و فکری روزگار خود، همه راه شاعری را با شاعران متقدم- و البته مرد- نپیموده است و بر اساس سبک شخصی خود، مبتکرانه رفتار کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

672 - کاربست گفتمان عاطفی در متون تعلیمی با تکیه بر باب پنجم گلستان سعدی
مریم محمودی اعظم خادم

در متون تعلیمی برقراری ارتباط مؤثر با مخاطب اهمیت بسیار دارد. باب پنجم گلستان سعدی نمونه ای کارآمد در این ارتباط است و شامل مجموعه مهارت‌هایی است که برای مدیریّت عواطف بشری و به‌منظور تبدیل وضعیتی تنش‌زا به وضعیتی مطلوب به کار می‌رود. موضوع این باب نیز توصیف هیجانات دور أکثر

در متون تعلیمی برقراری ارتباط مؤثر با مخاطب اهمیت بسیار دارد. باب پنجم گلستان سعدی نمونه ای کارآمد در این ارتباط است و شامل مجموعه مهارت‌هایی است که برای مدیریّت عواطف بشری و به‌منظور تبدیل وضعیتی تنش‌زا به وضعیتی مطلوب به کار می‌رود. موضوع این باب نیز توصیف هیجانات دوران جوانی است. چرخش رویکرد مخاطب از اثر زودگذر به اثر ماندگار در رویارویی با یک متن تعلیمی مسلماً مشروط بر تأمّل و ممارست در تعالیم آن است. بر اساس همین ضرورت، در این نوشتار باب پنجم گلستان از منظر گفتمان عاطفی بررسی شده است. در این تحقیق، مبانی نظری، تقسیم‌بندی هیجانات اساسی از شیوِر و نظریّة هوش هیجانی از گلمن و همچنین مبانی نظری مربوط به توانش‌های چهارگانه و گفتمان عاطفی در نشانه‌معناشناسی و زبانشناسی جدید بوده‌است. نتایج تحقیق نشان می دهد که لذت مهم‌ترین کنش عاطفی در این متن است که تفاهم و هماهنگی میان هم‌نشینان از عوامل اصلی ایجاد آن است. همچنین از منظر گفتمانی ادّعای حضور گفته پرداز به‌عنوان دانای محدود، واقع گرایی و باورپذیری متن را افرایش داده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

673 - بررسی اثرپذیری منظومۀ ویس و رامین از اندرزنامه‌‌های پهلوی در حوزۀ مفاهیم تعلیمی
مظاهر نیکخواه علی محمد رضایی هفتادر حسین خسروی

ویس و رامین داستانی عاشقانه و مربوط به دوران اشکانی- ساسانی است. فخرالدین اسعد گرگانی این اثر را در قرن پنجم هجری به نظم درآورد. نگرش اصلی در این سروده، غنایی است؛ اما نمود مضامین تعلیمی نیز در آن دیده می‌‌شود. این آموزه‌‌ها به‌طور مستقیم (از زبان راوی- شاعر) یا غیرمستق أکثر

ویس و رامین داستانی عاشقانه و مربوط به دوران اشکانی- ساسانی است. فخرالدین اسعد گرگانی این اثر را در قرن پنجم هجری به نظم درآورد. نگرش اصلی در این سروده، غنایی است؛ اما نمود مضامین تعلیمی نیز در آن دیده می‌‌شود. این آموزه‌‌ها به‌طور مستقیم (از زبان راوی- شاعر) یا غیرمستقیم (از زبان شخصیت‌‌ها) تبیین شده‌‌اند. فخرالدین اسعد با قواعد زبان و ادبیات پهلوی کاملاً آشناست؛ ازاین‌‌رو بدون دخالت‌ عناصر اسلامی و با حفظ سنت‌‌های مَنشی ایرانیان در دوران پیش از اسلام (که به‌طور ویژه در اندرزنامه‌‌های پهلوی نمایان است)، موفق شد شاهکاری غنایی- تعلیمی بسراید. بنابراین در این مقاله، تأثیرگذاری تعلیمی اندرزنامه‌‌های پهلوی بر منظومۀ ویس و رامین به روش توصیفی- تحلیلی بررسی می‌شود. سنت‌‌های اخلاقی مانند خردستایی و دانش‌‌آموزی، ستایش خداوند و توکل به او، وفای به عهد، دادگری، خرسندی و قناعت، منش و گفتار راست، دنیاستیزی و آزمندی، در اندرزنامه‌‌ها بسیار دیده می‌شود. این سنت‌های اخلاقی در منظومۀ ویس و رامین نیز بیان شده است. درنتیجه این گمان تأیید می‌‌شود که سرودۀ فخرالدین اسعد با تأثیرپذیری از فرهنگ و اخلاق ایرانیان باستان سروده شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

674 - علل و انگیزه‌های کاربرد مضامین تعلیمی در منظومۀ غنایی ازهر و مزهر نزاری قهستانی
یوسف صفیان بلداجی احمدرضا یلمه ها عطامحمد رادمنش

یکی از عمده‌ترین گونه‌های ادب فارسی، اشعار تعلیمی هستند؛ این اشعار بر پایۀ اخلاق و پند و موعظه به‌صورت غیرمستقیم در گونه‌های دیگر ادبی به‌مانند منظومه‌های غنایی یافت می‌شوند. منظومۀ ازهر و مزهر در سدۀ هفتم، یکی از آثاری است که سرشار از آموزه‌هایی با مضمون‌های گوناگون تع أکثر

یکی از عمده‌ترین گونه‌های ادب فارسی، اشعار تعلیمی هستند؛ این اشعار بر پایۀ اخلاق و پند و موعظه به‌صورت غیرمستقیم در گونه‌های دیگر ادبی به‌مانند منظومه‌های غنایی یافت می‌شوند. منظومۀ ازهر و مزهر در سدۀ هفتم، یکی از آثاری است که سرشار از آموزه‌هایی با مضمون‌های گوناگون تعلیمی است. سعدالدین نزاری قهستانی در این منظومه، مفاهیم مختلف تعلیمی‌اخلاقی را به شیوه‌های گوناگون بیان کرده است و از شگردهایی مانند تذکر، تبشیر، انذار و عبرت و استدلال و مفاخره بهره جسته است تا بهتر بتواند در جهت اقناع مخاطب بکوشد. هدف این پژوهش آن است که چرایی بازتاب مضامین تعلیمی را در این منظومه بررسی و مشخص کند شاعر در اقناع مخاطب بیشتر از چه راه‌هایی استفاده کرده و کدام‌یک از مفاهیم اخلاقی را با چه شگردی برای خوانندۀ خود تبیین کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

675 - بررسی چگونگی بازتاب اندرزگزاری و اندرزگزاران در دیوان حافظ
رویین تن فرهمند لیدا صباحی گراغانی

ادب تعلیمی یکی از اغراض بنیادی‌ سخن، و هدف آن آموزش اخلاق، تهذیب نفس و مهارت‌های زندگی است. این گونۀ ادبی، از دیرباز در ادب فارسی حضوری برجسته داشته و در غزل فارسی نیز از موضوعات پربسامد بوده ‌است. غزل ‌حافظ سرشار از مضامین اندرزگونه ‌است. حافظ از اشارات اندرزی غافل نمی أکثر

ادب تعلیمی یکی از اغراض بنیادی‌ سخن، و هدف آن آموزش اخلاق، تهذیب نفس و مهارت‌های زندگی است. این گونۀ ادبی، از دیرباز در ادب فارسی حضوری برجسته داشته و در غزل فارسی نیز از موضوعات پربسامد بوده ‌است. غزل ‌حافظ سرشار از مضامین اندرزگونه ‌است. حافظ از اشارات اندرزی غافل نمی‌ماند و با بهره‌گیری از شیوه‌های خاص روایت، پردازش صحنه و انتخاب شخصیت مناسب، اندرزهای ترغیبی و تحذیری‌اش را با بهترین شیوه‌های فصاحت و بلاغت، با مخاطب در میان می‌گذارد. حافظ با آگاهی از میراث تعلیمی گذشتۀ ادب فارسی و عربی و شناخت این گونۀ ادبی، از شیوه‌های خاص برای بیان اندرزهایش بهره می‌گیرد. حافظ، بنا بر اقتضای کلام، از صحنه‌پردازی، شخصیت‌گزینی و چگونگی لحن بیان و دیگر شیوه‌های روایت، برای انتقال اندرز بهره می‌برد. در این پژوهش، به پیشینۀ ادب تعلیمی در گذشتۀ ادب فارسی، چگونگی اندرزگزاری، شأن و جایگاه اندرزگزاران، شیوه‌های انتقال اندرز، خاستگاه و سرچشمۀ اندرزهای حافظ و بسامد موضوعی اشعار حکمی شاعر، اشاره‌ شده‌ است. حافظ از داستان‌های شاهنامه و شخصیت‌های آن، قصص اسلامی، امثال، کلیله‌ودمنه و قابوس‌نامه، برای پردازش اندرزهایش بهره می‌برد. کاربرد عنصر طنز در پاره‌ای از اندرزهای حافظ، شیوه‌ای بلاغی برای مبارزه با ریاکاران است. حافظ در برابر مُفتی زمان ناشنیده پند است؛ اما فتوای پیر مغان را به گوش دل می‌شنود. در این پژوهش، به شیوه‌های اندرزگزاری حافظ از زبان سوم‌شخص، پیران، اندرزهای طنزآمیز و مقابله با طبقات ریاکار و اندرزپذیری از پیر مغان اشاره‌ شده و بسامد موضوعی اندرزهای حافظ به‌صورت نمودار نشان داده شده ‌است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

676 - درونمایه‌های تعلیمی- اخلاقی در انیمیشن قصه‌های شاهنامه
اعظم برامکی غلامعلی فلاح

درونمایه‌های تعلیمی- اخلاقی چنان با ادبیات پارسی و انواع آن درآمیخته است که کمتر اثر ادبی را می‌توان یافت که از آموزه‌های اخلاقی و تعلیمی بی‌بهره باشد. شاهنامه فردوسی اثری حماسی است اما آکنده از آموزه‌های اخلاقی چون دعوت به نیکی، تاکید بر خردورزی، دفاع از مظلوم، نکوهش ظ أکثر

درونمایه‌های تعلیمی- اخلاقی چنان با ادبیات پارسی و انواع آن درآمیخته است که کمتر اثر ادبی را می‌توان یافت که از آموزه‌های اخلاقی و تعلیمی بی‌بهره باشد. شاهنامه فردوسی اثری حماسی است اما آکنده از آموزه‌های اخلاقی چون دعوت به نیکی، تاکید بر خردورزی، دفاع از مظلوم، نکوهش ظلم، آز، دروغ، پیمان‌شکنی، تجاوز به حقوق دیگران و به طور کلی هر آنچه با بدی و زشتی پیوند دارد. این مقاله سعی دارد درونمایه‌های تعلیمی- اخلاقی اقتباس شده از شاهنامه فردوسی و شیوه‌های اقتباس آن ها را در انیمیشن قصه‌های شاهنامه (به کارگردانی امیرمحمد یمینی و نویسندگی احمد نیک‌کار، تهیه شده در شبکه آموزش، 1389- 1388) مورد بررسی قرار دهد و از این گذر به چند پرسش اساسی پاسخ دهد: آموزه‌های تعلیمی و اخلاقی و تکنیک‌های سینمایی به کارگرفته شده برای تبدیل این آموزه به تصویر و انتقال آن ها به مخاطب در انیمیشن به چه صورت است؟ آیا کارگردان در استفاده از مفاهیم تعلیمی به متن اصلی وفادار است یا بخش‌هایی را به فیلم افزوده است؟ استفاده از نظام تصویری تا چه اندازه در القای این مفاهیم و تاثیر آن‌ها بر مخاطب موثر بوده است؟ پژوهش در پایان به این نتیجه دست می‌یابد که آموزه‌های تعلیمی و اخلاقی از اندیشه های محوری انیمیشن است و با وجود وفادار بودن انیمیشن به متن اصلی، در بخش اقتباس آموزه‌های اخلاقی و تعلیمی، بخش‌هایی به فیلم افزوده شده و بخش‌هایی با تاکید بیشتر پررنگ‌تر شده است. همچنین استفاده از نظام نشانه‌ای تصویری به جای نظام نشانه‌ای کلامی با توجه به نوع مخاطب انیمیشن که کودکان و نوجوانان هستند در القای اهداف آموزشی فیلم‌ساز بسیار موثر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

677 - کارکردهای تعلیمی ادبیات فارسی
احمد رضی

ادبیات منبعی با ارزش برای کسب اطلاعات و یادگیری دانش‌ها و مهارت‌ها و کسب آگاهی نسبت به خود، دیگران و پدیده‌های هستی است و نوعِ تعلیمی آن مهم‌ترین و اصلی‌ترین گونة ادبی در تاریخ ادبیات ایران است که از ابتدای شکل‌گیری ادب فارسی تاکنون رواج داشته است. این مقاله بر آن است ت أکثر

ادبیات منبعی با ارزش برای کسب اطلاعات و یادگیری دانش‌ها و مهارت‌ها و کسب آگاهی نسبت به خود، دیگران و پدیده‌های هستی است و نوعِ تعلیمی آن مهم‌ترین و اصلی‌ترین گونة ادبی در تاریخ ادبیات ایران است که از ابتدای شکل‌گیری ادب فارسی تاکنون رواج داشته است. این مقاله بر آن است تا ضمن یادآوری کارکردهای ادبیات در دورة معاصر، ادبیات تعلیمی را از نگاه کارکردی مورد بررسی قرار دهد و ویژگی‌های آموزش از راه ادبیات را برشمرد و نشان دهد که امروزه این نوعِ ادبی از جهت محتوا و فرم و انواع، گسترده‌تر شده است. این پژوهش می‌تواند جایگاه ادبیات تعلیمی را به عنوان یک پدیدة فرهنگی و هنری در مجموعة آثار ادبی بنمایاند و مشخص کند که این گونه به چه کار می‌آید و پاسخگوی کدام نیازهاست. این مطالعه نشان می‌دهد که ادبیات تعلیمی دارای کارکردهای متنوّعی است و آن را می‌توان امروزه در گونه‌های مختلف، ازجمله در ادبیات کودک، ادبیات عامّه‌پسند و ادبیات اینترنتی نیز دید و در فرم‌های ادبی مختلف ازجمله رمان، داستان کوتاه، داستان مینی‌مالیستی، فیلمنامه، نمایشنامه، وبلاگ و حتّی ترانه ردیابی کرد. با این تفاوت که در این دوران، مفاهیم اخلاقی، سیاسی، اجتماعی، حقوقی و... بیشتر به صورت پوشیده و از طریق دلالت ضمنی به مخاطبان القا می‌شود؛ بویژه در ادبیات داستانی که در آن تعلیم مفاهیم به صورت غیرمستقیم از راه نشان دادن وضعیت‌ها و شخصیت‌ها اتفاق می‌افتد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

678 - انعکاس آموزه های تعلیمی در خمسة نظامی
محمدحسین خانمحمدی حجت الله همتی

حوزة ادبیات تعلیمی فارسی نه تنها در قالب و شیوة بیان بسیار رنگارنگ و متنوع می نماید، که در محتوا نیز پهنة وسیعی درنوردیده و از فردیترین عرصة خود سازی و آموزش و تزکیة درون در آثار صوفیانه و حتی آثار غنایی تا برونیترین حوزة انسانی، یعنی آثار سیاسی و اجتماعی را در بر می گی أکثر

حوزة ادبیات تعلیمی فارسی نه تنها در قالب و شیوة بیان بسیار رنگارنگ و متنوع می نماید، که در محتوا نیز پهنة وسیعی درنوردیده و از فردیترین عرصة خود سازی و آموزش و تزکیة درون در آثار صوفیانه و حتی آثار غنایی تا برونیترین حوزة انسانی، یعنی آثار سیاسی و اجتماعی را در بر می گیرد. ادب تعلیمی، همچنان که از نام آن برمی آید، ادبیاتی است که در خدمت ارشاد و تعلیم باشد. هدف اصلی سراینده در این نوع از اشعار، تشریح و تبیین مسائل اخلاقی و اندیشه‌های مذهبی، حکمی و مضامین پند واندرزی است.اشعار تعلیمی گاهی به صورت منظومه‌ها و داستان‌ها و قطعاتی مستقل و جداگانه و گاه در میان موضوعات دیگر ادبی به تعلیم و پند و اخلاق و مفاهیم حکمی، مذهبی، پندواندرز می پردازد. نظامی گنجوی، هرچند بیشتر به عنوان شاعری تغزّلی و غنایی شهرت دارد؛ اما بررسی دقیق آثار وی، نشانگر سیمای خردورزانه و تعلیمی آثار وی، در پسِ سخن‌پردازی های هنرمندانه اوست. نظامی با بهره‌گیری از آموزه‌های اخلاقی شعر خود را ارزش و غنای بیشتری بخشیده است. شعر او پیام‌ جامع و جهانی دارد و مختص به تاریخ یا فرهنگ خاصی نیست. این مقاله درون‌ مایه‌های تعلیمی منظومه‌های نظامی گنجوی را می کاود تا ارزش واعتبار هنری آثار او در همراهی با آموزه‌های تعلیمی و اخلاقی را نشان دهد واز طریق همین آموزه‌ها گرایش‌های اخلاقی، سلایق رفتاری و جهان‌بینی او را بررسی نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

679 - بازتاب متون تعلیمی ایرانی در ادبیات گرجی
سیدمحسن حسینی

زبان، ادب، فرهنگ و تمدن ایرانی، طی سه هزار سال در گرجستان حضور و بروزی پررنگ داشته است و بازتاب این تأثیرگذاری به خوبی در فرهنگ، ادب و هنر گرجی نمایان است. در کنار روایت‌های حماسی و غنائی بخشی از متون تعلیمی ادبیات فارسی نیز به زبان گرجی ترجمه شده است. این تحقیق که به ر أکثر

زبان، ادب، فرهنگ و تمدن ایرانی، طی سه هزار سال در گرجستان حضور و بروزی پررنگ داشته است و بازتاب این تأثیرگذاری به خوبی در فرهنگ، ادب و هنر گرجی نمایان است. در کنار روایت‌های حماسی و غنائی بخشی از متون تعلیمی ادبیات فارسی نیز به زبان گرجی ترجمه شده است. این تحقیق که به روش تحلیلی توصیفی صورت گرفته در پی آن است تا این بخش از حیات فرهنگی ادبی ایران را در گرجستان آشکار سازد. خدای نامه ها و اندرزنامه های پهلوی، کلیله و دمنه، قابوس‌نامه، گلستان سعدی و بلوهر و بوذاسف از جمله متون تعلیمی فارسی هستند که به زبان گرجی ترجمه شده‌اند. علاوه بر این، برخی متون گرجی دیگر نیز چون گنجینه شاهان که اصل فارسی‌شان ناشناخته بوده، احتمالاً گزیده ای از متون تعلیمی فارسی متقدم‌اند. بر خلاف روایت‌های حماسی که آکنده از دخل و تصرفات مترجمان و کاتبان گرجی است، متون تعلیمی عمدتاً به اصل فارسی شان نزدیک‌اند. هر چند مترجمان گرجی برخی اشارات و نکات اسلامی- ایرانی و ظرایف ادبی- بلاغی را از آن‌ها حذف کرده اند گاه تغییراتی نیز متناسب با ذوق و پسندِ مخاطب گرجی در آن‌ها ایجاد کرده اند. این متون ترجمه شده بعدها موجب پیدایش آثار تعلیمی دیگری در ادبیات گرجی شدند و امروزه از منظر ارتباطات بین فرهنگی و نیز دستیابی به نسخه های منقح متون فارسی می توانند کارآمد و مفید واقع شوند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

680 - پژوهشی دربارة جایگاه ادبیات تعلیمی در قصاید پارسی
ناصر محسنی‌نیا محمدرضا برزگر خالقی وحیده نوروززاده چگینی

ادبیات تعلیمی، یکی از مهم‌ترین انواع ادبی است که در فرهنگ و ادبیات هر کشوری یافت می‌شود و سعی در پرورش قوای روحی و صفات نیک اخلاقی انسان‌ها دارد. این نوع ادبی در بسیاری از آثار شاعران ایرانی وجود دارد. آثاری که به شیوه‌های گوناگون به تعلیم مردم و آموزه‌های اخلاقی ایشا أکثر

ادبیات تعلیمی، یکی از مهم‌ترین انواع ادبی است که در فرهنگ و ادبیات هر کشوری یافت می‌شود و سعی در پرورش قوای روحی و صفات نیک اخلاقی انسان‌ها دارد. این نوع ادبی در بسیاری از آثار شاعران ایرانی وجود دارد. آثاری که به شیوه‌های گوناگون به تعلیم مردم و آموزه‌های اخلاقی ایشان اشاره دارد. شعرا با استفاده از صنایع مختلف ادبی، کلامی پر از پند و اندرز می‌سرایند و با استفاده از تمثیل‌های مختلف به فهم مسائل خوب و بد زندگی کمک می‌کنند. این مقاله که جایگاه ادبیات تعلیمی در قصاید را مورد بررسی قرار می‌دهد، به سیر تحول این نوع ادبی و تعلیمات دینی و مذهبی، آموزش‌های اخلاقی- عرفانی و تعلیمات سیاسی- اجتماعی در قصاید شاعران بزرگ قصیده‌سرای پارسی می‌پردازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

681 - پی‌رنگِ تعلیم (سنجش تطبیقی باب «شیر و گاو»، در سه تحریر از کلیله و دمنه با تکیه بر عنصر داستانی پی‌رنگ)
سیدفرشید سادات‌شریفی نسرین حیایی طهرانی

مروری بر تعاریف نویسندگان فرنگی و ایرانی دربارۀ طرح (پی‌رنگ)، نشان از اهمیت انکارناپذیر آن در بررسی و تحلیل کیفیت پرداخت داستانی انواع روایت (از قصه‌های کهن تا روایات مدرن و پسامدرن دارد. از این منظر، این مقاله می‌کوشد قصۀ شیر و گاو را در سه روایت از کتاب‌های کلیله و دم أکثر

مروری بر تعاریف نویسندگان فرنگی و ایرانی دربارۀ طرح (پی‌رنگ)، نشان از اهمیت انکارناپذیر آن در بررسی و تحلیل کیفیت پرداخت داستانی انواع روایت (از قصه‌های کهن تا روایات مدرن و پسامدرن دارد. از این منظر، این مقاله می‌کوشد قصۀ شیر و گاو را در سه روایت از کتاب‌های کلیله و دمنۀ بهرام‌شاهی، داستان‌های بیدپای و انوار سهیلی بررسی کند و با بیان چارچوب کلی سه روایت مورد بررسی، تفاوت‌ها و شباهت‌های پی‌رنگ میان روایت‌ها در این سه کتاب را بیان کند تا از این رهگذر، همگرایی‌ها و تفاوت‌های این سه مؤلف/متن در امر تعلیم را در نگرشی مطابقه‌ای آشکارتر سازد. مهم‌ترین ویژگی داستان در هر سه کتاب، بیان داستان‌هایی به‌عنوان تمثیل بر درستی و روایی سخن خویش از زبان اشخاص مختلف است. در اکثر قریب‌به‌اتفاق این داستان‌ها، شخص گوینده در پایان داستان نتیجۀ مورد نظر خود را با جملاتی مانند این مثل را بدان گفتم/ آوردم که ... بیان می‌کند. در پایان این کنکاش دریافتیم که در هر دو روایت قدیم‌تر (کلیله و دمنه و داستان‌های بیدپای)، از الگوی عطف دو شخصیت اصلی داستان که به‌ترتیب اثرگذار اصلی (فاعل اصلی) و اثرپذیر اصلی (منفعل اصلی) هستند، پیروی می‌کنند؛ اما در روایت سوم (انوار سهیلی)، همان عنوانِ اخلاقیِ باب، عنوان روایت نیز هست و این الگو در تمامِ ابواب کتاب رعایت شده است و نشان از نگاهِ اخلاقی کتاب و زمینه‌های فکری نویسندۀ کتاب انوار سهیلی به‌عنوان یک معلم اخلاق دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

682 - آموزه‌های تعلیمی در قطعات ابن‌ایمین
شهریار حسن زاده

یکی از ویژگی‌های اصلی ادبیات فارسی تجلی اندیشه‌ها و کردارهای تعلیمی است که بخش گسترده‌ای را به خود اختصاص داده است. از رسالت‌های فکری شاعران در این حوزه، بازتاب تجربه‌های ملموس و بیان هنرمندانة موضوعاتی است که راه روشن را در مسیر پیشرفت انسانی قرار می‌دهد. گفتنی است ابن أکثر

یکی از ویژگی‌های اصلی ادبیات فارسی تجلی اندیشه‌ها و کردارهای تعلیمی است که بخش گسترده‌ای را به خود اختصاص داده است. از رسالت‌های فکری شاعران در این حوزه، بازتاب تجربه‌های ملموس و بیان هنرمندانة موضوعاتی است که راه روشن را در مسیر پیشرفت انسانی قرار می‌دهد. گفتنی است ابن‌ایمین در میان سرایندگان دورة مغول، در دیوان خود به‌ویژه در قطعات دل‌انگیزش، افق روشنی را پیش رو دارد. اشعار سرشار از نکته‌های اخلاقی و حکمت و پندش بیانگر علاقه و توجه او به ادب تعلیمی است. سفارش به خردورزی، پند و اندرز، نیکی و بدی، قناعت، فقر و آزادگی، صبر و شکیبایی، طنز و انتقاد و نکوهش انسان‌های یاوه‌گو... با بزرگ‌منشی و مبادی فکری و اخلاقی ابن‌ایمین پیوستگی کامل دارد. بخشی از این اندیشه‌های تعلیمی برخاسته از شرایط زمانی و اوضاع فرهنگی، اجتماعی و سیاسی شاعر در قرن هشتم است که با غلبة دورة سیاه مغول به‌طور طبیعی آشکار می‌شود؛ بخشی نیز نتیجة دنیای آرمانی است که در قالب آرزو‌های شاعر برای هدایت نسل‌های بعدی در جامعه شکل گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

683 - بررسی آموزه‌های تعلیمی‌اخلاقی در شعر دورۀ قاجار با تکیه بر دیوان محمدتقی سپهر
علیرضا شانظری سید حجت هاشمی

دورۀ قاجار دوره‌ای سرشار از رخدادهای اجتماعی و سیاسی است. شاهان قاجار، شاعران مدیحه‌سرا و شعر مدحی را پروپاگاندای دربارهای خود قرار دادند. شاعران نیز برای پسند خاطر شاهان، به پیروی از شاعران سبک خراسانی، به مدیحه‌سرایی روی آوردند. آموزه‌های تعلیمی در شعر عصر قاجار را می أکثر

دورۀ قاجار دوره‌ای سرشار از رخدادهای اجتماعی و سیاسی است. شاهان قاجار، شاعران مدیحه‌سرا و شعر مدحی را پروپاگاندای دربارهای خود قرار دادند. شاعران نیز برای پسند خاطر شاهان، به پیروی از شاعران سبک خراسانی، به مدیحه‌سرایی روی آوردند. آموزه‌های تعلیمی در شعر عصر قاجار را می‌توان به دو موضوع کلی تقسیم کرد: یکی شعر آیینی که بیشتر در ذکر مناقب پیامبر اسلام(ص) و ائمۀ شیعه(ع) است، و دیگری آموزه‌های اخلاقی‌تعلیمی که به‌شکل پند و اندرز و تحت تأثیر آموزه‌های ادب تعلیمی پیشینیان (سنایی، عنصری، خاقانی، انوری و ناصر خسرو) سروده شده‌اند. دیوان اشعار پنج نفر از شاعران این عصر، سپهر لسان‌الملک، سروش، قاآنی شیرازی، وصال و صبای کاشانی از نظر توجه به ادب تعلیمی قابل بررسی است. پرکاربردترین مضامین در دیوان شاعران دورۀ قاجار به‌ترتیب عبارت‌اند از: دعوت به توحید و خداشناسی، اهمیت فضل و دانش، دعوت به صداقت و راستی، دعوت به شادی و امیدواری، دعوت به وفاداری، بیزاری از ناکسان و دون‌همتان، نفی دلبستگی به دنیا، یادآوری مرگ، برتری عشق بر عقل، دعوت به انسانیت و تحمل سختی‌ها، تعمیر ضریح و بقعه‌های امامان و امامزادگان، شکایت از روزگار، گلایه از بی‌توجهی به فضل و دانش، و خودشناسی. یکی از شاعران و نویسندگان این عصر، محمدتقی سپهر لسان‌الملک (صاحب تاریخ ناسخ ‌التواریخ) است که مضامین تعلیمی و اخلاقی دیوانش شایان توجه است. در این پژوهش، سعی شده با روش توصیفی‌تحلیلی، به آموزه‌های تعلیمی‌اخلاقی دیوان سپهر پرداخته شود تا مشخص گردد این آموزه‌ها در شعر دورۀ بازگشت چگونه بازتاب یافته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

684 - بازنمایی آموزه‌های تعلیمی کودکان در افسانه‌های لافونتن
خلیل بیگ زاده عطا الماسی

آموزه‌های تعلیمی- اخلاقی از مؤلفه‌های مهم آثار ادبای بزرگ هستند که در شکل‌گیری صحیح مبانی تعلیمی- اخلاقی در جوامع انسانی نقش اساسی ایفا می‌کنند. ژان‌دو لافونتن از شاعران کلاسیک قرن هفدهم فرانسه ادبیات تعلیمی را محدود به تلقین و تبلیغ نصایح خشک نکرد و مسائل گوناگون تعلیم أکثر

آموزه‌های تعلیمی- اخلاقی از مؤلفه‌های مهم آثار ادبای بزرگ هستند که در شکل‌گیری صحیح مبانی تعلیمی- اخلاقی در جوامع انسانی نقش اساسی ایفا می‌کنند. ژان‌دو لافونتن از شاعران کلاسیک قرن هفدهم فرانسه ادبیات تعلیمی را محدود به تلقین و تبلیغ نصایح خشک نکرد و مسائل گوناگون تعلیمی- اخلاقی را حسب شرایط مخاطب ارزیابی نمود و آن چه را در نگاهش سدّ راه تکامل جامعه انسانی بود، در قالب افسانه بازنمایی کرد تا به مخاطبانش (کودکان) عرضه کند. این پژوهش با رویکردی توصیفی- تحلیلی برای تبیین اندیشه‌های تعلیمی- اخلاقی لافونتن در مجموعة افسانه‌هایش انجام شده‌است تا به مخاطب بنمایاند، گونه‌های آموزه‌های تعلیمی در افسانه‌های لافونتن کدامند؟ و رویکرد وی در بیان این آموزه‌ها چگونه است؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد، لافونتن اندیشه‌های تعلیمی- اخلاقی خود را مانند علم‌آموزی، دعوت به کار و تلاش، نکوهش تملق، نهی خودپسندی، دعوت به نرم‌خویی و ملایمت، نوع&lrm;دوستی و دیگرگزینی در قالب فابل‌ها و پارابل‌های داستانی- تخیّلی تبیین کرده‌است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

685 - تبارشناسی ادبیات تعلیمی (نگاهی به چرایی شکل‌گیری و گسترش ادبیات تعلیمی در ایران)
منا علی مددی

ادبیات تعلیمی و زبان آن در ایران از سابقه‌ای طولانی برخوردار بوده، آثار فراوانی از ادبیات سنتی فارسی با مضمون پند و اندرز به دست ما رسیده است. این سابقه و وجود شواهد فراوان به اندازه‌ای است که می‌توان ادبیات تعلیمی را یک نوع ادبی مستقل که گویا ویژۀ ایرانیان است به شمار أکثر

ادبیات تعلیمی و زبان آن در ایران از سابقه‌ای طولانی برخوردار بوده، آثار فراوانی از ادبیات سنتی فارسی با مضمون پند و اندرز به دست ما رسیده است. این سابقه و وجود شواهد فراوان به اندازه‌ای است که می‌توان ادبیات تعلیمی را یک نوع ادبی مستقل که گویا ویژۀ ایرانیان است به شمار آورد. با این حال در عصر مشروطه این نوع ادبی با انتقادات فراوانی روبه‌رو گردید و اندک اندک به حاشیه رانده شد؛ دلیل این گسترش در دورۀ پیشامدرن و سپس به حاشیه رفتن آن در دورۀ مدرن را باید در نوع حکومت ایرانیان و ساختار طبقاتی جامعۀ ایران تا عصر مشروطه و تحولاتی جست‌وجو کرد که در این دوره در ایران اتفاق افتاد. حکومت استبدادی بر بنیاد ترس تثبیت می‌شود؛ ترسی که اگر زبان خیرخواهانی چون سعدی، نظام الملک و... را الکن نسازد، سبب می‌شود که آنها با احتیاط و با زبان اندرز سخن بگویند. همچنین یک جامعۀ سلسله ‌مراتبی که در آن همواره عده‌ای برتر از دیگران قرار دارند، زبان پند و نصیحت را ناگزیر می‌سازد؛ چرا که در این فضا بالادستان که همواره خود را داناتر از دیگران می‌دانند، به خود جرأت می‌دهند با امر و نهی‌های مستقیم زیردستان خود را ارشاد نمایند و درستی و نادرستی امور را به آنها بیاموزند. با فرا رسیدن مشروطه که به حکومت استبدادی و نظام سلسله‌مراتبی پایان داد، زمینه برای گسترش و پذیرش ادبیات تعلیمی نیز پایان گرفت و این نوع ادبی به حاشیه رفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

686 - بررسی آموزه‌های اخلاقی آفرین‌نامۀ ابوشکور بلخی با نگاهی به میزان تأثیر آن بر قابوس‌نامه
بتول مهدوی فاطمه تقی زاده

مثنوی آفرین‌نامۀ ابوشکور بلخی از آثار تعلیمی قرن چهارم و موضوع آن اخلاق و پند و اندرز است. هرچند بخش‌های زیادی از این مثنوی از میان رفته، همین مقدار اندک، گواه بر استادی و مهارت شاعر آن در عرصۀ ادبیات تعلیمی است. در جستار پیش رو، ابتدا ناظر به دلالت‌ها و نشانه‌های زبانی أکثر

مثنوی آفرین‌نامۀ ابوشکور بلخی از آثار تعلیمی قرن چهارم و موضوع آن اخلاق و پند و اندرز است. هرچند بخش‌های زیادی از این مثنوی از میان رفته، همین مقدار اندک، گواه بر استادی و مهارت شاعر آن در عرصۀ ادبیات تعلیمی است. در جستار پیش رو، ابتدا ناظر به دلالت‌ها و نشانه‌های زبانی و تصویری، آموزه‌های تربیتی آفرین‌نامه با بسیاری از کتاب‌های اخلاقی پیش از اسلام تطبیق داده شد؛ حاصل کار حاکی از آن است که توصیه‌های حکمی آفرین‌نامه، متأثر از اندرزهای پیش از اسلام، به‌ویژه آموزه‌های اخلاقی دورۀ ساسانیان است. پس از ابوشکور، نویسندگان و شعرای بسیاری آفرین‌نامه را سرمشق کار خود قرار داده‌اند؛ از جملۀ این نویسندگان می‌توان عنصرالمعالی کیکاوس را نام برد که در نگارش اثر ارزشمند خود، قابوس‌نامه، به آفرین‌نامۀ ابوشکور نظر داشته است. گام دیگر پژوهش حاضر، نقد و بررسی آموزه‌های اخلاقی مشترک آفرین‌نامه و قابوس‌نامه از حیث محتوایی، زبانی و بلاغی است. مؤلفه‌های تربیتی آفرین‌نامه به سه شکل در قابوس‌نامه نمود یافته است: بخشی از ابیات آفرین‌نامه عیناً در قابوس‌نامه تضمین شده است، قسمتی دیگر شامل مضامین و پیام اخلاقی مشترکی است که از حیث زبانی وبیانی و تصویری نیز به‌سبب تشابهات بسیار، خواننده را به اقتباس عنصرالمعالی از بوشکور و یا بهره‌گیری آن دو از آبشخوری واحد راهنمایی می‌کند؛ افزون بر موارد یادشده، بخشی از آموزه‌های این دو اثر، فقط به‌لحاظ محتوایی مشترک‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

687 - بررسی و تحلیل کارکرد تقابل‏ ها در بازنمایی مفاهیم اخلاقی و تعلیمی در باب هفتم از بوستان سعدی
غلامحسین گیاهی حمید رضا سلیمانیان حسن دلبری

10.30495/pars.2021.685315

یکی از شگردهای سعدی برای بازنمایی آموزه های تعلیمی و اخلاقی در باب هفتم بوستان، استفاده از تقابل سازی های دوگانه در سطح واژگان و معانی است. او می کوشد با ذکر موضوعات اندرزی و اخلاقیِ مطلوب، مجموعه ای از کنش های رفتاری و گفتاری نیک را به مخاطب خود انتقال دهد و در ادامه، أکثر

یکی از شگردهای سعدی برای بازنمایی آموزه های تعلیمی و اخلاقی در باب هفتم بوستان، استفاده از تقابل سازی های دوگانه در سطح واژگان و معانی است. او می کوشد با ذکر موضوعات اندرزی و اخلاقیِ مطلوب، مجموعه ای از کنش های رفتاری و گفتاری نیک را به مخاطب خود انتقال دهد و در ادامه، متضاد آن مسائل را بازنمایی کند تا بر قدرت ممیزۀ اخلاقی مخاطبانش بیفزاید. در این پژوهش، با استفاده از منابع کتابخانه ای و روش توصیفی ـ تحلیلی، کیفیت بازتاب تقابل ها در باب هفتم بوستان با رویکرد به نظریۀ تقابل های دوگانه کاویده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد کلیّت این باب، بازنمایندۀ تقابل میان خیر و شر در سطح کلان است. سعدی در گام بعدی، ذیل هر مؤلفه به مصداق هایی اشاره می کند تا گسترۀ بینش و شناخت مخاطب تقویت شود. همچنین، شخصیت هایی که این تقابل ها را منعکس می کنند، در دو دستۀ حقیقی و مجازی جای می گیرند. درمجموع، سعدی قصد دارد با فراهم کردن بسترهای اخلاقی لازم برای تزکیۀ درونی افراد، شهرِ جسم و جان آن ها را به مدینۀ فاضله ای بدل کند که براساس بایدهای اخلاقی بنا شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

688 - آموزه‌های تعلیمی در جامع ‌الاسرار نورعلیشاه اصفهانی و شگرد‌های تعلیمی آن
نسرین خدابنده مهین پناهی

جامع‌ الاسرار رساله‌ای عرفانی‌‌تعلیمی است که محمد‌علی اصفهانی ملقب به نورعلیشاه (وفات 1212ق)، عارف مشهور اوایل قرن سیزدهم هجری، آن را به تقلید از گلستان سعدی، به نظم و نثر مسجع نوشته ‌است. نورعلیشاه سرآمد عارفان دورۀ قاجار است که آثار عرفانی متعددی به نظم و نثر، از وی ب أکثر

جامع‌ الاسرار رساله‌ای عرفانی‌‌تعلیمی است که محمد‌علی اصفهانی ملقب به نورعلیشاه (وفات 1212ق)، عارف مشهور اوایل قرن سیزدهم هجری، آن را به تقلید از گلستان سعدی، به نظم و نثر مسجع نوشته ‌است. نورعلیشاه سرآمد عارفان دورۀ قاجار است که آثار عرفانی متعددی به نظم و نثر، از وی به جا مانده است. بررسی آثار وی به شناخت متون ادب عرفانی دورۀ قاجار کمک خواهد کرد. مقالۀ حاضر درصدد پاسخ‌گویی به این پرسش‌هاست: جامع ‌الاسرار دارای چه آموزه‌های تعلیمی است و نورعلیشاه از چه شگرد‌هایی برای آموزش آن‌ها استفاده کرده است؟ در این پژوهش، آموزه‌های تعلیمی جامع ‌الاسرار با شیوۀ توصیفی‌تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت و آموزه‌های بارز آن در سه عنوان عرفان نظری، اخلاقی‌تربیتی و عرفانی‌صوفیانه دسته‌بندی شد. با وجود آنکه نورعلیشاه همچون شیخ اجل، سعدی، به آموزه‌های اخلاقی‌تربیتی توجه زیادی داشته و به‌دلیل اقبال عموم به گلستان سعدی مایل بوده است، همچون بسیاری دیگر، نظیره‌ای بر این شاهکار ادب فارسی بنویسد اما آموزه‌های عرفانی‌صوفیانه که علت غایی نگارش این رساله بوده، از دو آموزۀ دیگر در جامع الاسرار بیشتر است. همچنین مؤلف برای آموزش مفاهیم مورد نظر از دو روش مستقیم و غیرمستقیم و از شگرد‌هایی نظیر قصه‌گویی، آموزش از طریق گفت‌وگو بین شخصیت‌ها، آموزش از طریق مناجات، آموزش از طریق پند و اندرز و آموزش از طریق پرسش و پاسخ استفاده کرده و در نگارش این اثر، به تمام اقشار جامعه از افراد عامی تا خواص عارفان، به‌عنوان مخاطب توجه داشته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

689 - تنش های فرمیِ معناساز در روایت های تعلیمی (مطالعه موردی و فرمالیستی بوستان سعدی)
محسن بتلاب اکبر آبادی

متن، کلیتی منسجم از تنش نشانه‌هایی است که بر اساس روابطی چون تقابل و تشابه و... با هم همنشین یا جانشین شده‌اند. در این میان، متونی که به قصد تعلیم و القای معنی خاصی نوشته شده‌اند، از تنش‌های فرمی معنا‌دار و برجسته‌ای برخوردارند. حکایت‌های منظوم تعلیمی از جمله این متون ه أکثر

متن، کلیتی منسجم از تنش نشانه‌هایی است که بر اساس روابطی چون تقابل و تشابه و... با هم همنشین یا جانشین شده‌اند. در این میان، متونی که به قصد تعلیم و القای معنی خاصی نوشته شده‌اند، از تنش‌های فرمی معنا‌دار و برجسته‌ای برخوردارند. حکایت‌های منظوم تعلیمی از جمله این متون هستند که نویسنده آن ها تلاش می‌کند تا از برآیند تنش میان نشانه‌های فرمی مانند نظم، شعر و روایت، بیشترین بهره معنایی را بگیرد. در این پژوهش تلاش شده تا با روشی توصیفی- تحلیلی و رویکردی فرمالسیتی و از طریق مطالعه موردی بوستان به عنوان یکی از اثرگذارترین متون تعلیمی، به تحلیل این نشانه‌های فرمی پرداخته شود و شیوه معناسازی و تعلیمی شدن حکایت‌های منظوم تعلیمی نشان داده شود. تنش نظم و شعر در معنای زبانی و فرمالیستی آن و برجسته شدن ساحت برونه‌ای زبان و در نتیجه پیشبرد بدون درنگ روایت، استفاده از توصیفات روایتگر، چرخش‌های زمانی و درونی کردن زمان، استفاده از فراروایت، مخاطب‌محوری و... از مهمترین شگردهای فرمیِ معناساز است که منجر به تعلیمی ‌شدن این اثر و متون مشابه شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

690 - علل و انگیزه ‏های کاربردی مضامین تعلیمی مبتنی بر سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی در مثنوی معنوی
فرزانه آباد شبنم حاتم پور فرزانه سرخی فریدون طهماسبی

10.30495/pars.2021.686750

مبانی اعتقادی، ارزش ها، نظام باورها و شیوه های حکومتی در هر جامعه، سبک زندگی معینی را تعیین می کند. درواقع هر جامعه برای شکل گیری و رشد اجتماعی خود، نیازمند بهره گیری از الگوهای متعدد رفتاری و کنشی در سطوح مختلف است. توجه به سبک زندگی به اقتضای اسلامی بودن جامعۀ ایرانی أکثر

مبانی اعتقادی، ارزش ها، نظام باورها و شیوه های حکومتی در هر جامعه، سبک زندگی معینی را تعیین می کند. درواقع هر جامعه برای شکل گیری و رشد اجتماعی خود، نیازمند بهره گیری از الگوهای متعدد رفتاری و کنشی در سطوح مختلف است. توجه به سبک زندگی به اقتضای اسلامی بودن جامعۀ ایرانی یکی از ضروریات است که در جامعۀ ایرانی به آن توجه بسیاری شده است. بر این اساس، مثنوی مولوی ـ که نقش مهمی در ادبیات تعلیمی و اخلاقی دارد ـ در شکل دادن به نوعی از سبک زندگیِ متناسب با مقوله های فرهنگی و خاص جامعۀ اسلامی ایرانی تأثیرگذار بوده است. بر همین مبنا، ساختار اصلی این مقاله با رویکرد تحلیل این موضوع با دو هدف عمده دنبال می شود: 1) علل و انگیزه های کاربردی مضامین تعلیمی مولانا در مثنوی به چه شیوه هایی بیان شده است؟ 2) گستردگی این مضامین در مثنوی در چه حدی بوده است؟ برای دستیابی به این دو مقصود، اشعار مولانا در شش دفتر مثنوی بررسی شد. بر همین اساس به بررسی و تحلیل مطالبی دربارة علل و انگیزه های کاربردی مضامین تعلیمی در مثنوی پرداخته شد که می تواند در سبک زندگی اسلامی مؤثر باشد. در این تحقیق که رویکردی توصیفی ـ تحلیلی دارد، ضمن تبین علل و انگیزه های کاربرد تعلیمی مولانا در مثنوی سعی شده است به این پرسش اساسی پاسخ داده شود که مولانا تا چه میزان از روش ها و شیوه های تنبیه، تبشیر، انذار، تذکار، تمثیل و مانند آن بهره برده است؟. مهم ترین نتیجه آن شد که مولانا در مثنوی برای هدایت انسان ها به سوی کمال انسانی، از روش تبشیر و تنبیه بیشتر بهره برده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

691 - مؤلفه‌های تعلیم‌وتربیت مطلوب در گلستان سعدی
بهمن نزهت عبدالناصر نظریانی یحیی حسینایی

شناخت و بهره‌گیری از مؤلفه‌های تعلیم‌وتربیت، از جنبه‌های فراوانی اهمیت دارد. بی‌تردید، بخش قابل ملاحظه‌ای از آموزه‌های اخلاقی و تربیتی در آثار ارزشمند ادبی نگاشته شده است. یکی از شاهکارهای بی‌مانند ادبی در این خصوص، گلستان سعدی است. سعدی در گلستان، مهم‌ترین مفاهیم تربیت أکثر

شناخت و بهره‌گیری از مؤلفه‌های تعلیم‌وتربیت، از جنبه‌های فراوانی اهمیت دارد. بی‌تردید، بخش قابل ملاحظه‌ای از آموزه‌های اخلاقی و تربیتی در آثار ارزشمند ادبی نگاشته شده است. یکی از شاهکارهای بی‌مانند ادبی در این خصوص، گلستان سعدی است. سعدی در گلستان، مهم‌ترین مفاهیم تربیتی و اساسی‌ترین شیوه‌های رفتار نیک و پسندیدۀ آدمی را بیان کرده است. او با نگاهی موشکافانه به انسان‌، حقایقی مربوط به تمامی طبقات جامعه را به تصویر می‌کشد و در قالبِ پند و حکمت به مخاطب منتقل می‌کند. هدف غایی این پژوهش، شناسایی مؤلفه‌هایی تعلیم‌وتربیت مطلوب در گلستان سعدی است. این مقاله از جمله پژوهش‌های میان‌رشته‌ای در حوزۀ مطالعات علوم انسانی است که به روش کیفی و با راهبرد داده‌بنیاد انجام شده است. در این روش، پس از گردآوری داده&lrm;‌های کیفی، مفاهیم مرتبط شناسایی شد. با دسته‌بندی، مقایسۀ مفاهیم و حذف موارد تکراری، مؤلفه‌های مورد نظر ترسیم شد. در پایان این فرایند، پایه‌های اصلی نظریۀ تعلیم‌وتربیت مطلوب در گلستان سعدی شامل 68 مفهوم در قالب 14 مؤلفه تشکیل گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

692 - رویکرد نظامی گنجوی به تمثیل حیوانات از دیدگاه ادبیات تعلیمی
ناهید جعفری زهرا بخشی پیش کناری

نظامی در مخزن الاسرار از میان عناصر صور خیال، از آرایۀ تمثیل بهره های فراوانی گرفته است تا بدین وسیله بتواند مفاهیم و مقاصد مورد نظر خویش را که سرشار از نکات تعلیمی و اخلاقی ناب است به بهترین شکل ممکن برای خوانندگان خود بیان کند. مخزن الاسرار نظامی از جمله آثاری است که أکثر

نظامی در مخزن الاسرار از میان عناصر صور خیال، از آرایۀ تمثیل بهره های فراوانی گرفته است تا بدین وسیله بتواند مفاهیم و مقاصد مورد نظر خویش را که سرشار از نکات تعلیمی و اخلاقی ناب است به بهترین شکل ممکن برای خوانندگان خود بیان کند. مخزن الاسرار نظامی از جمله آثاری است که شخصیت حیوانات در آن نقش های مختلفی را ایفا می کنند؛ حیوانات در این اثر، برخلاف باورهای عامیانه که تنها چهرۀ منفی دارند، گاه چهره ای مثبت و در برخی از اوقات نیز جنبه ای دوگانه می یابند. این پژوهش توصیفی- تحلیلی، با هدف شناخت کارکردهای تمثیلی حیوانات در مخزن‌الاسرار، انتخاب و تمثیلات حیوانی در آن بررسی شده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

693 - بررسی و تحلیل آموزه‌های تعلیمی در آثار برجستۀ عرفانی و صوفیانۀ حکیم ملاعباسعلی کیوان قزوینی
ناصر محسنی نیا محسن ابوالقاسمی رقیه صدرایی

در میان انواع ادبی، نوع تعلیمی حدومرز خاصی ندارد و این گونۀ ادبی بعد از نوع غنایی بیشترین بسامد را در ادبیات ایران دارد. تصوف و عرفان و باز شدن پای آن به ادبیات نقش مهمی در تکمیل و توسعۀ این نوع مهم ادبی ایفا نموده است و متصوفه و عرفا دیدگاه‌های خود را بیشتر در قالب این أکثر

در میان انواع ادبی، نوع تعلیمی حدومرز خاصی ندارد و این گونۀ ادبی بعد از نوع غنایی بیشترین بسامد را در ادبیات ایران دارد. تصوف و عرفان و باز شدن پای آن به ادبیات نقش مهمی در تکمیل و توسعۀ این نوع مهم ادبی ایفا نموده است و متصوفه و عرفا دیدگاه‌های خود را بیشتر در قالب این نوع ادبی بیان کرده‌اند. پژوهش پیش رو می‌کوشد تا با بررسی و تحلیل چهار اثر از برجسته‌ترین آثار صوفیانۀ حکیم ملاعباسعلی کیوان قزوینی (1277ـ1357ق) فیلسوف، مفسر، شاعر و صوفی بزرگ اواخر دورۀ قاجار و پهلوی اول، شامل رازگشا، بهین سخن، استوار رازدار و عرفان‌نامه، مهم‌ترین دیدگاه‌های او در خصوص نقد اخلاقی اقطاب گنابادیه را بعد از گسستن از آن‌ها، با استناد به اقوال خود او توضیح دهد و به این پرسش اساسی پاسخ دهد که علت اصلی جدا شدن وی از گنابادیه بعد از همراهی طولانی‌مدت با آن‌ها چه بوده و انتقادهای او از آن‌ها بر مبنای چه اصولی صورت گرفته است. و دیگر آنکه آرا و نوآوری‌های به‌قول خود او، منحصربه‌فرد و بی‌سابقه‌اش در مسائل تصوف و عرفان کدام‌اند و ارزش علمی و مقبولیت آن‌ها تا چه اندازه است. شیوۀ کار در این پژوهش، از نوع تحلیلی‌توصیفی است و روش کار کتابخانه‌ای و با رویکرد گفتمان انتقادی است، که از طریق بررسی و تحلیل آثار مورد نظر صورت می‌پذیرد. جستار حاضر با واکاوی دقیق اندیشه‌های مؤلف در موارد یادشده به این نتیجه می‌رسد که علت جداشدن کیوان قزوینی از گنابادیه و اقطاب آن و بریدن از تصوف مرسوم مریدومرادی و نقد اخلاقی گنابادیه، به‌دلیل سرخوردگی ناشی از نرسیدن به اغراض مادی و کسب عنوان قطبیت سلسلۀ مزبور نبوده، بلکه او بعد از حدود سی سال همراهی با سلاسل گوناگون تصوف مرسوم بالاخص گنابادیه درمی‌یابد که این نوع از تصوف و عرفان آن گمشدۀ حقیقی انسان طالب کمالی چون او نبوده و با معلوم شدن این حقیقت تلخ تصمیم به نقد اخلاقی و رد آن می‌گیرد، و خود دست به تعریف و توضیح دقیق و جدیدی از تصوف و عرفان حقیقی می‌زند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

694 - بررسی و تحلیل شیوه‌های اقتباس شاعران معاصر از ضرب‌المثل‌های اشعار حافظ
آرمینه کاظمی سنگدهی احمد گلی ناصر علیزاده خیاط

10.30495/pars.2022.692271

ضرب‌المثل‌ها آینة فرهنگ‌عامه هستند که سینه‌به‌سینه از نسلی به نسل دیگر انتقال می‌یابند و می‌توان با بررسی آن‌ها به شیوة تفکر و روح عامة یک سرزمین دست یافت. مضامین تعلیمی ضرب‌المثل‌ها بر عوام و خواص جامعه تأثیری بسزا دارد و شاید همین یکی از عوامل مهم ماندگاری آن طی قرون أکثر

ضرب‌المثل‌ها آینة فرهنگ‌عامه هستند که سینه‌به‌سینه از نسلی به نسل دیگر انتقال می‌یابند و می‌توان با بررسی آن‌ها به شیوة تفکر و روح عامة یک سرزمین دست یافت. مضامین تعلیمی ضرب‌المثل‌ها بر عوام و خواص جامعه تأثیری بسزا دارد و شاید همین یکی از عوامل مهم ماندگاری آن طی قرون متمادی باشد. غزلیات حافظ سرشار از تمثیلات است. ایجاز زبان اشعار او سبب شده است مقبول طبع مردم صاحب‌نظر شود و هفت سده، در اذهان و زبان این مرزوبوم باقی بماند. در شعر معاصر چه از نوع نیمایی باشد یا غزل معاصر، الگوبرداری از زبان و اندیشة حافظ دیده می‌شود. در این پژوهش با مطالعة آثار هجده شاعر معاصر، انواع تأثیرپذیری و اقتباس از ضرب‌المثل‌های غزلیات حافظ در اشعار آنان، کشف و استخراج شده است؛ نیز وام‌گیری صریح و غیرصریح از 110 ضرب‌المثل غزلیات حافظ در اشعار آنان دیده می‌شود. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که مضامین اندرزگونه، توصیه‌های شاعرانه، تشویق، نهی و تحذیر ضرب‌المثل‌های دیوان حافظ در شعر معاصر بازآفرینی شده است. شاعر معاصر چه در محور فرم و صورت و چه از جنبة مضمون و محتوا، گاه به‌صورت نقل‌قولی شاعرانه برای بیان تأثرات و گاه به‌منظور نقد شرایط روزگار، از آموزه‌های نهفته در محتوای ضرب‌المثل‌های اشعار خواجه وام می‌گیرد و می‌کوشد با افزودن و یا اندک تغییراتی در واژگان، تمثیلات اشعار او را بازآفرینی کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

695 - آموزه‌های اخلاقی حاتم اصم، صوفی و زاهد دورة اول
منیژه پورنعمت

نخستین مشایخ صوفیه زاهدان و پارسایان واقعی بودند. آگاهی همه‌جانبه از گناه همراه با وحشت جزا موجب می شود که آنان برای رهایی از خود از دنیا گریزان باشند و تسلیم بی‌چون و چرای خداوند متعال گردند. خوف از خدا و امید نداشتن به غیر او، در عابدان زاهد و صوفیان اولیه از جمله حات أکثر

نخستین مشایخ صوفیه زاهدان و پارسایان واقعی بودند. آگاهی همه‌جانبه از گناه همراه با وحشت جزا موجب می شود که آنان برای رهایی از خود از دنیا گریزان باشند و تسلیم بی‌چون و چرای خداوند متعال گردند. خوف از خدا و امید نداشتن به غیر او، در عابدان زاهد و صوفیان اولیه از جمله حاتم اصم، در نهایت به ورع و زهد شدید منجر می‌شود. می توان گفت صوفیان اولیه پیش از آنچه عارف باشند، زاهد و عابد بودند؛ ازآن جمله حاتم اصم. ابو عبدالرحمان حاتم بن عنوان مشهور به حاتم اصم(م.237ه./ 851 م) در عصر معتصم، هشتمین خلیفة عباسی می‌زیسته و از زاهدان دورة اول (150-250ه.) است که به زهد و عبادت و اعراض از دنیا مشهور بوده است. او مرید و شاگرد ابوعلی شقیق بلخی(متوفی۱۵۴) و استاد احمد خضرویه بود. در این مقاله با بهره‌گیری از منابع قدیم، اندیشه و سخنان حاتم اصم بررسی شده است تا نشان داده شود که چگونه صوفیان زاهد و عابد با سخنان و اعمال خود به تعلیم شاگردان، حاکمان و عامة مردم می پرداختند. این حکایات و سخنان می‌تواند سندی از تاریخ تصوف و آموزه‌های اخلاقی صوفیان دورة اول باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

696 - تجلی مضامین تعلیمی- اخلاقی در قصاید سنایی
محمدرضا قاری محسن عامری شهرابی

در این پژوهش مضامین و درونمایه‌های تعلیمی (اخلاقی) سنایی بر اساس قصاید این شاعر سترگ ادب فارسی با روش توصیفی بررسی شده است زیرا مضامین و اندیشه‌های تعلیمی- اخلاقی سنایی بر اساس آثار گرانسنگ و ارزشمند او در ادب فارسی، بارز و برجسته است. نگارندگان بر آنند تا با بررسی این أکثر

در این پژوهش مضامین و درونمایه‌های تعلیمی (اخلاقی) سنایی بر اساس قصاید این شاعر سترگ ادب فارسی با روش توصیفی بررسی شده است زیرا مضامین و اندیشه‌های تعلیمی- اخلاقی سنایی بر اساس آثار گرانسنگ و ارزشمند او در ادب فارسی، بارز و برجسته است. نگارندگان بر آنند تا با بررسی این موضوع، ارزش‌ها و آموزه‌های اخلاقی موجود در قصاید این شاعر بلندپایه را بکاوند و برخی فضایل و رذایل اخلاقی به کار رفته در سروده‌های او را تبیین کنند. آنچه در این پژوهش حائز اهمیت است، پرداختن به موضوعات مشترکی است که در آثار دیگر سنایی از جمله حدیقه‌الحقیقه‌ مورد توجه قرار گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

697 - ادب دادوری در حکایت‌های منظوم و منثور ادبیات فارسی
عباس ایزدی سعدی شهرزاد نیازی عطامحمد رادمنش

منصب قضاوت یکی از مناصب اجتماعی مهم، حساس و ارزنده است که بر عهدۀ قاضی گذاشته شده و بزرگان دین و بلندپایگان عرصۀ ادبیات فارسی، شرایطی دقیق را برای آن قائل شده‌اند. در این مقاله کوشش شده است با بهره‌گیری از برخی متون ادبی همچون بوستان و گلستان سعدی، مثنوی معنوی مولوی، حد أکثر

منصب قضاوت یکی از مناصب اجتماعی مهم، حساس و ارزنده است که بر عهدۀ قاضی گذاشته شده و بزرگان دین و بلندپایگان عرصۀ ادبیات فارسی، شرایطی دقیق را برای آن قائل شده‌اند. در این مقاله کوشش شده است با بهره‌گیری از برخی متون ادبی همچون بوستان و گلستان سعدی، مثنوی معنوی مولوی، حدیقة ‌الحقیقة و شریعة ‌الطریقة سنایی، دیوان پروین اعتصامی، سیاست‌نامه (سیرالملوک)، چهارمقاله، روضۀ خلد، لطایف الطوایف و نصیحة الملوک، جایگاه قضاوت و موقعیتقاضیان و تأثیر آنان بر جامعۀ پیرامونشان مشخص و روشن گردد و تعریفی صحیح از یک قاضی ذی‌صلاح که متّصف به اوصافی چون امانتداری، پرهیز از هوای نفس و آراسته به زیورهای اخلاقی، دوری از رشوه‌ستانی و... است به مخاطبان ارائه دهد. روش کار در این پژوهش، تحلیل محتوا بر اساس منابع کتابخانه‌ای بوده است؛ به‌گونه‌ای که در ابتدا متون مذکور خوانده شده، سپس حکایت‌های قضاوت استخراج گردیده و با توجه به قرابت موضوعی دسته‌بندی شده‌اند. بر اساس پژوهش به‌عمل‌آمده مشخص شده است به‌طور میانگین میزان 873/3درصد از حکایت‌های متون مورد بررسی، به آداب و اخلاق قاضیان پرداخته است. در این میان کتاب‌های سیاست‌نامه، لطایف الطوایف و گلستان سعدی بخش بیشتری از حکایت‌های خود را به این موضوع اختصاص داده‌اند. همچنین 25/81درصد آموزه‌ها به اخلاق اجتماعی قاضیان و تنها 75/18درصد آن به اخلاق فردی آن‌ها پرداخته است؛ از این میان بوستان سعدی، دیوان پروین اعتصامی، چهارمقاله و نصیحة الملوک غزالی بیشترین سهم استفاده از اخلاق اجتماعی، و مثنوی معنوی و لطایف الطوایف بیشترین سهم استفاده از اخلاق فردی را دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

698 - گذر از رمز به تعلیم خوانش انتقادی دو بیت رمزی در اولین داستان مثنوی
ساسان زندمقدم مهدی نوریان

سال‌هاست که وجود و چگونگی ساختار مثنوی معنوی محل بحث است. اگر مثنوی از نوع ادب تعلیمی باشد، ساختار آن همان طرح درسی مثنوی ‌است. نیز بر اساس ماهیت رمزی متون عرفانی می‌بایست بازخوانی آن در گرو بازگشایی رمزهای زبان عرفانی مولوی از طریق تتبع آن‌ها در آثاری از باشد که تقدم ز أکثر

سال‌هاست که وجود و چگونگی ساختار مثنوی معنوی محل بحث است. اگر مثنوی از نوع ادب تعلیمی باشد، ساختار آن همان طرح درسی مثنوی ‌است. نیز بر اساس ماهیت رمزی متون عرفانی می‌بایست بازخوانی آن در گرو بازگشایی رمزهای زبان عرفانی مولوی از طریق تتبع آن‌ها در آثاری از باشد که تقدم زمانی بر مثنوی داشته‌اند؛ زیرا در تعلیم، معلم ناگزیر از رعایت عهدهای ذهنی‌ و و روش‌های بیانی است که از ابتدا برگزیده ‌است. در این پژوهش برای آزمودن صحت این فرضیه، دو بیت متوالی تمثیلیِ نخستین حکایت مثنوی، داستان معروف شاه و کنیزک، و ارتباط آن‌ها با یکدیگر و با کل داستان، نمونه قرار گرفت. با تکیه بر ابیات و جملاتی از آثار منظوم و منثور مولوی که پیش از مثنوی تصنیف شده‌اند و نیز تکیه بر ابیات خود مثنوی، خوانش دو بیت مورد بررسی قرار گرفت و با شروح دیگر مقابله شد و این نتایج حاصل شد: نخست اینکه دو بیت مورد پژوهش، موقوف‌المعانی و مصداق صنعت ادبی براعت استهلال و لذا مبین مضمون نخستین داستان مثنوی هستند. دیگر اینکه مضمون دو بیت شناختِ امر اولی از امر ثانوی است. دو دیگر اینکه چون هدف‌ غایی سلوک مولوی بر اساس نی‌نامه، بازگشت به اصل است، مضمون داستان نخست آشکار می کند که راه بازگشت به اصل در سلوک روحانی مولوی مبتنی بر شناخت است. بر اساس این یافته‌ها می‌توان گفت که برای یافتن ساختار مثنوی به‌عنوان اثری از ادب تعلیمی صوفیانه، خوانش روشمند آثار متقدم مولوی مبتنی بر رمزگشایی و کشف زبان عرفانی او شرط اساسی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

699 - بررسی و تحلیل کارکرد تعلیمی« امر و نهی » در غزلیات شمس
فاطمه جمالی

10.30495/pars.2023.704961

متون ادبی زبان فارسی، همواره از مهم‌ترین مصادیق و کارآمدترین عناصر تعلیم و تبیین آموزه‌های تربیتی و اخلاقی جامعه به شمار آمده‌اند. حال با در نظرگرفتن این حقیقت که متون عرفانی ذاتاً و فی نفسه رسالت تعلیمی و انتقال آموزه‌هایی تعالی‌بخش دارند؛ می‌توان دریافت که بررسی و تحل أکثر

متون ادبی زبان فارسی، همواره از مهم‌ترین مصادیق و کارآمدترین عناصر تعلیم و تبیین آموزه‌های تربیتی و اخلاقی جامعه به شمار آمده‌اند. حال با در نظرگرفتن این حقیقت که متون عرفانی ذاتاً و فی نفسه رسالت تعلیمی و انتقال آموزه‌هایی تعالی‌بخش دارند؛ می‌توان دریافت که بررسی و تحلیل وجوه تعلیمی این آثار با رویکردهای پژوهشی مختلف، یک ضرورت به شمار می‌آید. مولانا یکی از شاخص‌ترین چهره‌های عرفانی- تعلیمی ادب فارسی است که با بررسی سخن وی می‌توان سویه‌های کارآمد پیوند عرفان و تعلیم را آشکار ساخت. وی برای تبیین و ابلاغ تعالیم روحانی خود، از همة شگردهای زبانی و بلاغی بهره می‌گیرد. در این زمینه، علم معانی و ابزارهای بلاغی آن؛ به‌ویژه اغراض ثانوی جملات، به دلیل آنکه بیشتر به ظرایف و ظرفیّت‌های درونی سخن و اندیشه‌ها وتعالیم عارف می‌پردازد، توانسته در خدمت رسالت هدایت‌محور این شاعر قرار گیرد. هدف نگارنده در پژوهش حاضر بررسی، دریافت و معرفی تلاقی تعلیم و عرفان با استفاده از امر و نهی در غزلیات مولاناست. این که آیا غزلیات شمس به عنوان اثری عاشقانه- عارفانه، می‌تواند به عنوان اثری تعلیمی قلمداد شود؟ و امر و نهی چگونه و چقدر توانسته در خدمت وجه تعلیمی کلام مولانا باشد؟ روش بررسی در این مقاله تحلیلی- توصیفی با مطالعه موردی غزلیات شمس است. نتایج حاصل نشان می‌دهد؛ با توجه به نگاه مخاطب‌محور مولانا در سخنانش و نیز آنکه در کاربرد امر و نهی، حضور مخاطب زنده و پویا است؛ توانسته در این اثر با وجود ماهیت غیرتعلیمی و غنایی آن، به دوشیوه مستقیم و غیرمستقیم و با هدف ارشاد و تعلیم به بیان اندیشه های تعلیمی خود بپردازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

700 - جایگاه صور خیال در آموزه‌های اخلاقیِ معارف بهاء ولد
فریبا شریفی مال امیری مریم بلوری شهرزاد نیازی

کتاب معارف، اثر بهاء ولد، عارف و واعظ نامدار بلخ و پدر مولانا جلال‌الدین، یکی از متون ارزشمند عرفانی در زبان فارسی است که به‌سبب داشتن نثری شیوا، هنری، زبان شاعرانه و نیز برخورداری از صور خیال، از جایگاه خاصی در میان همتایان خود برخوردار است. اگرچه تعالیم موجود در کتاب أکثر

کتاب معارف، اثر بهاء ولد، عارف و واعظ نامدار بلخ و پدر مولانا جلال‌الدین، یکی از متون ارزشمند عرفانی در زبان فارسی است که به‌سبب داشتن نثری شیوا، هنری، زبان شاعرانه و نیز برخورداری از صور خیال، از جایگاه خاصی در میان همتایان خود برخوردار است. اگرچه تعالیم موجود در کتاب معارف، به دو بخش تعالیم دینی و تربیتی تقسیم می‌شوند، در اینجا از ذکر تعالیم بارز عرفانی با رویکرد آخرتی خودداری می‌شود. در نتیجه، توجه مقالۀ حاضر به نکات تربیتی و اخلاقی معارف و سعی در نشان دادن جنبه‌های زیبایی و خیال‌انگیز این تعالیم بوده ‌است. نتایج این بررسی نشان می‌دهد آموزه‌های اخلاقی و تربیتی در کتاب معارف یا جنبۀ امری دارند یا بازدارنده هستند، که در این میان، فراوانی آموزه‌های ایجابی از بازدارنده بیشتر است. بیشترین صور خیال هم به تشبیه و سپس تمثیل اختصاص دارد که در بخش آموزه‌های سلبی، در پرهیز از طمع، پرهیز از کبر و دوری از همنشین بد، و در بخش آموزه‌های ایجابی، در توصیه به صبر و رفتار درست با زنان بیشترین کاربرد و تکرار را داشته ‌است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

701 - تحلیل و بررسی بن‌مایۀ حباب و کارکردهای تعلیمی آن در شعر صائب تبریزی
فریدون طهماسبی

سبک هندی یا اصفهانی سرشار از مضامین متنوع و تصویرهای رنگارنگ است. صائب تبریزی از شاعران توانمند این سبک است که از پدیده‌های مختلف طبیعی و غیرطبیعی به‌عنوان بن‌مایه در مضمون‌پردازی و تصویرسازی بهره گرفته است. صائب در بسیاری از موارد، از این مضمون‌ها و تصاویر بر اساس نقش أکثر

سبک هندی یا اصفهانی سرشار از مضامین متنوع و تصویرهای رنگارنگ است. صائب تبریزی از شاعران توانمند این سبک است که از پدیده‌های مختلف طبیعی و غیرطبیعی به‌عنوان بن‌مایه در مضمون‌پردازی و تصویرسازی بهره گرفته است. صائب در بسیاری از موارد، از این مضمون‌ها و تصاویر بر اساس نقش ترغیبی و اخلاقی زبان برای برانگیختن مخاطب به انجام ارزش‌ها و ترک ضد ارزش‌ها بهره برده است. در این مقاله که با روش تحلیل محتوا و به‌صورت اسنادی انجام شده، بن‌مایۀ حباب در دیوان صائب بررسی و تحلیل گردیده و به این پرسش پاسخ داده شده که صائب از بن‌مایۀ حباب در جهت کدام یک از مضامین تعلیمی بهره برده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که صائب غیر از اهداف توصیفی و بیان موضوع‌های غنایی، حکمی و... اهداف تربیتی و تعلیمی را هم مد نظر داشته است. او با استفاده از قابلیت این بن‌مایه در مضمون‌پردازی و تصویرسازی، مخاطب خود را به خاموشی، ترک هواپرستی، دوری از نخوت و تکبر، ترک پوچ‌گویی، ترک گناهکاری و تردامنی، تکیه نکردن و دل نبستن به دنیای فانی، دل نبستن به عمر زودگذر و... دعوت کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

702 - مضامین اخلاقی و تعلیمی مشترک در شعر زهیر و سعدی
محبوبه مسلمی زاده مهدی ممتحن

زهیر بن ابی سلمی ربیعه بن رباح المزنی، در عصر جاهلی، حکیم‌الشّعراء و در میان ائمّۀ عرب، افضل شاعران بود. او در مدیح و حکمت برجسته بود و وظیفۀ شعر را تعلیم و هدایتگری می‌دانست. زهیر عمر خود را در دلسوزی و پند و اندرز و حق‌گویی و خیرخواهی گذراند و در اشعارش مفاهیم تعلیمی أکثر

زهیر بن ابی سلمی ربیعه بن رباح المزنی، در عصر جاهلی، حکیم‌الشّعراء و در میان ائمّۀ عرب، افضل شاعران بود. او در مدیح و حکمت برجسته بود و وظیفۀ شعر را تعلیم و هدایتگری می‌دانست. زهیر عمر خود را در دلسوزی و پند و اندرز و حق‌گویی و خیرخواهی گذراند و در اشعارش مفاهیم تعلیمی و اخلاقی به‌ویژه در معانی نکوهش و زهد سخت آشکار است. زهیر با تأثیر از محیط زندگی و شخصیت خود، برترین معیارهای اخلاقی و انسانی را خلق کرده و پرده از رایج‌ترین رذایل برداشته و انسان‌ها را از انجام آن منع کرده است. عظمت مقام سعدی، شاعر نامدار قرن هفتم هجری، در شعر و نثر و اخلاق و حکم آشکار است. سعدی به دلیل انس فراوان با شعر و شاعران عرب و برخورداری از محیط عربی در پی درنگ طولانی در آن سرزمین‌ها، چنان تأثیر پذیرفت که از راه شعر او، شعر فارسی نیز متأثّر شد. این مقاله با بررسی دیوان اشعار زهیر بن ابی سلمی، برخی محاسن و معایب اخلاقی متذکّر در شعر او را تبیین و اشتراکات تعلیمی و مضمونی آن را با شعر سعدی در بخش مواعظ و غزلیّات تحلیل کرده است. یافته‌های این پژوهش، دربردارندۀ آراء مشترک اخلاقی و اجتماعی و ارشادات این دو شاعر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

703 - تأثیر پذیری حافظ از نظامی در آموزه های اخلاقی و تعلیمی
حشمت قیصری سیده رقیه مهری نژاد

در نوع تعلیمی ادبیات هدف سراینده و گوینده، آموزش حکمت و اخلاق، همچنین تشریح و تبیین مسایل اخلاقی و تربیتی و اندیشه‌های مذهبی، حکمی و فلسفی جامعه است. بروز انحطاط فکری و اخلاقی و روابط غیرانسانی در جامعه سبب می‌شود که اشعار تعلیمی در کلام سخنوران گسترش روزافزون یابد. به أکثر

در نوع تعلیمی ادبیات هدف سراینده و گوینده، آموزش حکمت و اخلاق، همچنین تشریح و تبیین مسایل اخلاقی و تربیتی و اندیشه‌های مذهبی، حکمی و فلسفی جامعه است. بروز انحطاط فکری و اخلاقی و روابط غیرانسانی در جامعه سبب می‌شود که اشعار تعلیمی در کلام سخنوران گسترش روزافزون یابد. به علاوه کثرت و شدت انحرافات موجود در جامعه، به خصوص طبقات بالای آن (حاکمان سیاسی و دینی) و سپس شیوع آن در بین مردم، باعث می‌شود تا بسیاری از شاعران به عنوان روشنفکر عصر خویش به بررسی و نقد اعمال این عاملان در آثار خود بپردازند و در کنار آموزه‌های اخلاقی و تشریح و تبیین مسایل تربیتی، به شعر خود رنگی از اعتراض و انتقاد نیز بزنند. نظامی که همچون جامعه شناسی آگاه به بررسی رفتارهای مردم جامعه زمان خود می‌پردازد، شعرش آیینه تمام نمای رفتارهای فردی و اجتماعی زمانش است که توانسته آن را به بهترین شکل به تصویر بکشد. حافظ نیز حامی ارزش‌ها و منش‌های اخلاقی است و پند و اندرزهایش مبتنی بر این اصول است. حافظ در پاره‌ای از موارد از کلام نظامی تأثیر پذیرفته اما مقلد او نیست. به طور کلی از شعر وی به دو صورت استفاده می‌کند: یکی گرفتن مضامین و دیگر قالب‌های شعری اما خیلی اسیر چارچوب تفکرات نظامی نمی‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

704 - جایگاه قابوس‌نامه در قلمرو ادبیات تعلیمی
فاطمه الهامی

قابوس‌نامه یا به تعبیری نصیحت‌نامه تألیفعنصرالمعالی‌کی‌کاووس از آثار قرن پنجم هجری قمری واثری تعلیمی و تربیتی است که در حوزة اخلاق و ارشاد جایگاه خاصی دارد. هدفوانگیزةنویسندهازتألیفاینکتاب،ابتدا ارشاد و راهنماییفرزندشگیلان‌شاهوسپس بهره‌مندی دیگر جویندگان است. امتیازات أکثر

قابوس‌نامه یا به تعبیری نصیحت‌نامه تألیفعنصرالمعالی‌کی‌کاووس از آثار قرن پنجم هجری قمری واثری تعلیمی و تربیتی است که در حوزة اخلاق و ارشاد جایگاه خاصی دارد. هدفوانگیزةنویسندهازتألیفاینکتاب،ابتدا ارشاد و راهنماییفرزندشگیلان‌شاهوسپس بهره‌مندی دیگر جویندگان است. امتیازات و ویژگیهای قابوس‌نامه، تنها مربوط به محتوای تعلیمی و اندرزگونة آن نیست؛ بلکه عوامل متعددی در کنار هم به تعمیق و نفوذ این آموزه‌های تربیتی در مخاطب مدد می‌رساند. ویژگیهای خاص نویسنده چون صمیمت، صداقت، پاکی سخن، فروتنی و آزاداندیشی از یک سو و ابزار کلامی وی چون به‌کارگیری امثال رایج فارسی و عربی، استفاده از تمثیل و داستانهای جذّاب و مناسب با موضوعات متن، بهره‌گیری از آیات و احادیث، برخورداری از سخنان بزرگان و اشعار فارسی از جمله عوامل مهمی است که به غنای تعلیمی این اثر قوّت بخشیده، از این حیث آن را جاوید و ماندگار کرده است. در این مقاله ابتدا ویژگیهای خاص نویسندة قابوس‌نامه را برمی‌شماریم که خود مدل و الگویی از ارزش‌های اخلاقی را به طور غیرمستقیم به نمایش می‌گذارد؛ سپس به دسته‌بندی موضوعات محتوایی این اثر می‌پردازیم و در پایان تأثیر ابزار کلامی نویسنده را مورد بررسی قرار می‌دهیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

705 - علل و انگیزه های کاربرد مضامین تعلیمی در منظومۀ رامایانا بازسرودۀ ملامسیح پانی‌پتی
فیروزه ملک پور مهدی نوریان

10.30495/pars.2022.690812

شاعران فارسی‌زبان در شبه‌قارة هند نیز همانند ایران، آثاری گران‌سنگ و پرمحتوا از خود بر جای گذاشته‌اند. یکی از این آثار ارزشمند، منظومۀ حماسی رامایانا بازسرودۀ ملامسیح پانی‌پتی است. این منظومه یکی از آثار نفیس متعلق به سدۀ یازدهم هجری است که روایتگر عشق دو دلداده به نام‌ أکثر

شاعران فارسی‌زبان در شبه‌قارة هند نیز همانند ایران، آثاری گران‌سنگ و پرمحتوا از خود بر جای گذاشته‌اند. یکی از این آثار ارزشمند، منظومۀ حماسی رامایانا بازسرودۀ ملامسیح پانی‌پتی است. این منظومه یکی از آثار نفیس متعلق به سدۀ یازدهم هجری است که روایتگر عشق دو دلداده به نام‌های رام و سیتا است. این منظومه سرشار از عاطفه و صورخیال شاعرانه است؛ به همین سبب می‌توان آن را در ذیل منظومه‌های غنایی جای داد. در متون تاریخ ادبیات، رامایانا یکی از آثار حماسی هندوستان معرفی شده است؛ اما برخورداری از مضامین عاشقانه و نبودِ عناصر سازندۀ حماسه در این اثر سبب شده است که رامایانای ملامسیح تاحدّ تأمل‌برانگیزی از زمرۀ آثار حماسی خارج شود. علاوه‌بر آن، مفاهیم و مضامین تعلیمی نیز در این اثر بسامد بالایی دارد و تاکنون پژوهشی به‌طور ویژه مضامین تعلیمی را در منظومۀ رامایانای ملامسیح پانی‌پتی بررسی نکرده است؛ ازاین‌رو نگارندگان این مقاله بر آن شدند تا در مقالۀ حاضر با استفاده از روش اسنادی ـ کتابخانه‌ای و خوانش بیت‌به‌بیت اثر یادشده، ضمن تحلیل مضامین تعلیمی این منظومه، به چرایی بازتاب این قبیل مضامین در آن بپردازند. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که در این منظومه، مضامین و معانی تعلیمی و حکمی فراوانی وجود دارد که شاعر آن‌ها را به اقتضای زمینۀ انفعالی و ذوقی به کار برده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

706 - بررسی و تحلیل آموزۀ تعلیمی «ظلم‌ستیزی» در شعر «درفش کاویان» از حمید مصدق با رویکرد به نظریۀ کنش‌های گفتاری جان سرل
حسن لکزیان اکبر شعبانی

10.30495/pars.2021.681654

شعر معاصر در حوزۀ لفظ و محتوا تغییرات بنیادینی را نسبت به دورۀ کلاسیک تجربه کرده است. در زمینۀ مضمون و محتوا، شاعران از اشارۀ مستقیم به اخلاقیات پرهیز کرده‌ و آن را به‌عنوان ابزاری برای بازنمایی مسائل سیاسی و اجتماعی به کار گرفته‌اند که این امر، بر چندلایگی و پیچیدگی شع أکثر

شعر معاصر در حوزۀ لفظ و محتوا تغییرات بنیادینی را نسبت به دورۀ کلاسیک تجربه کرده است. در زمینۀ مضمون و محتوا، شاعران از اشارۀ مستقیم به اخلاقیات پرهیز کرده‌ و آن را به‌عنوان ابزاری برای بازنمایی مسائل سیاسی و اجتماعی به کار گرفته‌اند که این امر، بر چندلایگی و پیچیدگی شعرها افزوده است. حمید مصدق، یکی از نمایندگان برجستۀ شعر سمبولیسم اجتماعی در دوران معاصر، از این روش سود برده است و در شعر درفش کاویان با انعکاس مجموعه‌ای از آموزه‌های اخلاقی و ارتباط آن با مسائل سیاسی و اجتماعی، گامی جدید در شرح و طرح مضامین تربیتی برداشته است. او در سطح ژرف‌ساخت، با استفاده از ظرفیت‌های تعلیمی مواردی همچون خدامحوری، اتحاد مردم، خودباوری، عدم انفعال فکری و رفتاری، نفی جبرگرایی و... مخاطبان خود را برای ساختن دنیایی بهتر و مطابق با موازین عدالت‌محور ترغیب کرده است. بررسی شعر درفش کاویان با روش توصیفی‌تحلیلی و رویکرد به مبانی نظریۀ کنش‌های گفتاری جان سرل نشان می‌دهد که استفاده از کنش‌های اظهاری، ترغیبی، عاطفی، تعهدی و اعلامی منتج به بازنمایی مفهوم کلان اخلاقیِ ظلم‌ستیزی شده است و دیگر آموزه‌های تعلیمی برای تقویت این مفهوم بنیادی به کار گرفته شده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

707 - بازخوانی بابی از کلیله و دمنه (تحلیل باب شیر و شغال براساس مبانی داستانی فلسفه برای کودکان)
عاطفه یوسفی سعید ناجی

10.30495/pars.2022.699802

بخش گسترده‌ای از ادبیات کلاسیک فارسی، به متون تعلیمی اختصاص یافته است. این آثار چنان‌که از نامشان برمی‌آید، سرشار از آموزه‌های اخلاقی و مفاهیم اجتماعی هستند که در قالب حکایت و قصّه به رشتة تحریر درآمده‌اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی، کوششی است برای پاسخ بدین پرس أکثر

بخش گسترده‌ای از ادبیات کلاسیک فارسی، به متون تعلیمی اختصاص یافته است. این آثار چنان‌که از نامشان برمی‌آید، سرشار از آموزه‌های اخلاقی و مفاهیم اجتماعی هستند که در قالب حکایت و قصّه به رشتة تحریر درآمده‌اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی، کوششی است برای پاسخ بدین پرسش که آیا می‌توان از متون تعلیمی در سایر حوزه‌های آموزشی، مانند آموزش فلسفه به کودکان بهره برد یا خیر. درپی پاسخ بدین پرسش، حکایتی از کلیله و دمنه، به‌صورت موردی، بر مبنای معیارهای تفکر فلسفی کودکان و نوجوانان تحلیل شده است. مسائل بررسی‌شده، شامل ویژگی‌های اصلی داستان فلسفی ازجمله مقبولیت ادبی، مقبولیت روان‌شناختی، مقبولیت عقلانی، گفت‌وگوی استدلالی و کندوکاوپذیری بوده است. طبق یافته‌های پژوهش، این حکایت از قابلیت ادبی، فلسفی و روان‌شناختی برخوردار است و با بازنویسی آن به زبان معیار، می‌توان به منبع بسیار خوبی برای استفادۀ مربیان در کلاس‌های آموزش تفکر فلسفی دست یافت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

708 - بررسی تاریخ‌محور تحول موضوعات شعر تعلیمی قرن چهارم تا هشتم
علیرضا شعبانلو خدیجه مرادی

یکی از انواع ادبی مهم که بخش‌های عظیمی از شعر فارسی را در بر گرفته، بیان مباحث اخلاقی در لابه‌لای اشعار است. در واقع کمتر شاعر و نویسنده‌ای هست که دغدغۀ تعلیمی و اخلاق‌آموزی نداشته باشد. این رویکرد در همان اشعار نخستین قرن سوم و چهارم رخ نموده است؛ به‌گونه‌ای که شهید بل أکثر

یکی از انواع ادبی مهم که بخش‌های عظیمی از شعر فارسی را در بر گرفته، بیان مباحث اخلاقی در لابه‌لای اشعار است. در واقع کمتر شاعر و نویسنده‌ای هست که دغدغۀ تعلیمی و اخلاق‌آموزی نداشته باشد. این رویکرد در همان اشعار نخستین قرن سوم و چهارم رخ نموده است؛ به‌گونه‌ای که شهید بلخی در شعری که به نخستین غزل فارسی زبانزد است، بر اساس روایتی به پند غیرمستقیم روی می‌آورد. شعر قرن چهارم و پنجم هرچند بیشتر تغزلی و توصیفی است، جانب تعلیمی و اندرزی آن نیز فروگذار نشده است. رودکی، فردوسی، کسایی مروزی و ابوشکور، هریک در ادبیات تعلیمی شناخته‌شده‌اند. در انتقال شعر فارسی از قرن چهارم و پنجم به شعر قرن ششم و هفتم هجری، به‌دلیل رواج اندیشه‌ها و نگرش‌های آسمانی و عرفان و تصوف و پیشرفت‌های علمی، مباحث اساسی در ادبیات تعلیمی نیز دگرگون شد؛ به‌گونه‌ای که بر اساس مطالعۀ حاضر، علاوه‌ بر حفظ بیشتر اندرزهای مشترک سده‌های پیشین، اندیشه‌های تعلیمی جدیدی بنا به نگرش‌های تعلیمی به شعر تعلیمی‌عرفانی فارسی افزوده شده است. در این مقاله با مطالعۀ اکثر شعرهای این چند قرن، ادبیات تعلیمی‌اندرزی این دو دوره (سبک خراسانی و سبک عراقی) بررسی و مقایسه شده‌ است. نتیجه این است که شعر تعلیمی با ورود عرفان و تصوف، غنای بیشتری می‌یابد و به نگرش‌های آسمانی و دگرگونی دست می‌یابد و از این راه، کمیت و کیفیت اندرزها و تعلیم اخلاقیات متعالی‌ می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

709 - مضامین تعلیمی و تربیتی در هفت پیکر
ناصر ناصری شهریار حسن زاده

نظامی با گذشت بیش از هشت قرن، همچنان بلندترین قلّه داستان سرایی را در ادبیات به خود اختصاص داده است و پنج گنج وی قدرت سخنوری اش را در موضوعات گوناگون عرفانی، عاشقانه، تاریخی و حماسی در معرض دید خوانندگان به نمایش می‌گذارد. گویی قدرت سخندانی و خلوص ایمان وی، با توفیق آسم أکثر

نظامی با گذشت بیش از هشت قرن، همچنان بلندترین قلّه داستان سرایی را در ادبیات به خود اختصاص داده است و پنج گنج وی قدرت سخنوری اش را در موضوعات گوناگون عرفانی، عاشقانه، تاریخی و حماسی در معرض دید خوانندگان به نمایش می‌گذارد. گویی قدرت سخندانی و خلوص ایمان وی، با توفیق آسمانی و الهامات غیبی همراه بوده است و نه تنها در تک تک ابیاتش، کمال هنر نمایی و زیبایی هایی ادبی در لفظ و معنی، طراوت و تازگی به کلامش داده است بلکه در تمام داستان هایش پیامهای اخلاقی و انسان مدارانه و معرفت نفس و شناخت حق تعالی را به حاکمان زمان به طور اخصّ و عموم مردم به طور اعم سفارش کرده است. هر چند هفت پیکر نظامی را غنایی و حماسی دانسته اند و به ظاهر در بر دارنده استغراق بهرام گور در عشرت و لذّت شکار و دلدادگی به دلارایی های دختران هفت اقلیم در هفت گنبد است اما پیام کلی و هدف غایی این منظومه سوق دادن خوانندگان به مضامین اخلاقی و اندیشه های متعالی انسانی و آموزه ها و پند و عبرت است. آموزه های تربیتی و تعلیمی که همچون آیینه ای در مسیر تکامل و رستگاری نوع بشر است. در پشت پرده داستان ها و حکایت های هفت پیکر، مفاهیم عمیق تربیتی چون خداجویی و توکّل و اعتماد به خدا، عدل گرایی و ظلم ستیزی، فراگیری علم و هنر و خردورزی، ترک تعلّقات دنیای ناپایدار، رهایی از حرص و طمع، نکوهش عیّاشی شهوت و هوسرانی، نیکی اندیشی و بیزاری از بد گوهران و دوستان منافق، اهمیّت تلاش و مشاوره با اندیشمندان در اداره امور مملکتی، بخشش و احسان، رعیّت نوازی و دهها نکته اخلاقی دیگر که رعایت آنها انسان را در دنیا و آخرت رستگار و خوشنام می کند. در این مقاله با ذکر شواهد به جنبه های تعلیمی و موعظه های اخلاقی هفت پیکر پرداخته شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

710 - آموزه‌های تعلیمی مدیر مدرسه با تکیه بر سبک‌شناسی شناختی رویکرد چارچوب بافتی
مهدیه سلیم زاده اشرف شیبانی اقدم محمدعلی گذشتی

مدیر مدرسه یکی از آثار جلال آل احمد است. این داستان روایت زندگی مدیری است که قصد تغییر در شرایط آموزشی و تعلیمی مدرسۀ خود در دوران پهلوی را دارد. این پژوهش می‌کوشد با نگاهی بر آراء کاترین ایموت دربارۀ نظریۀ چارچوب‌های بافتی بر مبنای سبک‌شناسی شناختی، تفاوت انواع چارچوب‌ أکثر

مدیر مدرسه یکی از آثار جلال آل احمد است. این داستان روایت زندگی مدیری است که قصد تغییر در شرایط آموزشی و تعلیمی مدرسۀ خود در دوران پهلوی را دارد. این پژوهش می‌کوشد با نگاهی بر آراء کاترین ایموت دربارۀ نظریۀ چارچوب‌های بافتی بر مبنای سبک‌شناسی شناختی، تفاوت انواع چارچوب‌های بافتی را از منظر دانش‌های پیشین خواننده و همچنین تأثیر آن بر جنبه‌های تعلیمی اثر بررسی کند. ایموت، چارچوب‌های بافتی را به چهار نوع احضار/ فراخوانی، تغییر، تعویض و تعمیر/ اصلاح تقسیم می‌کند. در این راستا مشهود است که چگونه پیشینۀ آگاهی خوانندگان عامل اصلی تمایز انواع چارچوب‌های بافتی در داستان است و دو عنصر مکان و شخصیت علاوه بر تأثیر بر شکل‌گیری انواع چارچوب‌های بافتی بر جنبه‌های تعلیمی متفاوت داستان نیز نقش دارند. این جستار در پی آن است با روش توصیفی‌تحلیلی، امکان ارزیابی و سنجش داستان‌ها و رمان‌های معاصر ادبی‌تعلیمی را بر اساس نظریۀ یادشده فراهم کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

711 - بررسی آموزه‌های تعلیمی در رفتار قهرمانان روایت‌های اتهام و تبرئه با تکیه بر هفت روایت از ادبیات جهان
علیرضا نبی لو حسین صادقی فرد

روایت‌شناسی تطبیقی‌تعلیمی یکی از جدیدترین زاده‌های مطالعات میان‌رشته‌ای است. در این شیوه با رویکرد تعلیمی، به بررسی تطبیقی روایت‌های مشابه پرداخته می‌شود. یکی از درون‌مایه‌های نسبتاً پربسامد در ادبیات تعلیمی، اتهام و تبرئه است. در این جستار، نویسنده به روش تطبیقی، به مط أکثر

روایت‌شناسی تطبیقی‌تعلیمی یکی از جدیدترین زاده‌های مطالعات میان‌رشته‌ای است. در این شیوه با رویکرد تعلیمی، به بررسی تطبیقی روایت‌های مشابه پرداخته می‌شود. یکی از درون‌مایه‌های نسبتاً پربسامد در ادبیات تعلیمی، اتهام و تبرئه است. در این جستار، نویسنده به روش تطبیقی، به مطالعه و بررسی هفت روایت از ادبیات جهان می‌پردازد که درون‌مایۀ آن‌ها متکی بر اتهام و تبرئه است. این روایت‌ها عبارت‌اند از: هیپولیت و فدر، نامادری شریر، سودابه و سیاوش، مائل و دختر اچائید، یوسف و زلیخا، پوران و لونا، پویی کائو و تاچی. سپس آموزه‌های تعلیمی رفتار قهرمان هر روایت استخراج شده، با دیگر روایت‌ها مقایسه می‌شود تا به این پرسش اصلی پاسخ داده شود که آیا آموزه‌های تعلیمی یا اصول اخلاقی نسبت به منطقۀ جغرافیایی و فرهنگ متفاوت است؟ در نهایت نتایج تحقیق، این فرض را تقویت می‌کند که تعالیم اخلاقی ارتباطی به منطقۀ جغرافیایی ندارد و اصول آن بین همۀ ادیان و اقوام مشترک است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

712 - بازنمایی اصول کلاسیسم و نئوکلاسیسم در شعر پروین اعتصامی
خلیل بیگ زاده علی صفی زاده

پروین اعتصامی از شاعران سنت‌پذیر نوگرا، خردستا، اخلاق‌مدار و آرمان‌خواه عصرمشروطه است که در پیدایش ادبیات کلاسیسم و نئوکلاسیسم در ادب معاصر فارسی دخیل بوده است و در این زمینه از سرآمدان عصر خویش است. او شاعری اجتماعی با بینشی انسانی است که کوشش انسان عصر خویش را می‌ستای أکثر

پروین اعتصامی از شاعران سنت‌پذیر نوگرا، خردستا، اخلاق‌مدار و آرمان‌خواه عصرمشروطه است که در پیدایش ادبیات کلاسیسم و نئوکلاسیسم در ادب معاصر فارسی دخیل بوده است و در این زمینه از سرآمدان عصر خویش است. او شاعری اجتماعی با بینشی انسانی است که کوشش انسان عصر خویش را می‌ستاید و او را به خردورزی، دانایی محوری و تصمیم عاقلانه دعوت می‌کند. اگرچه این شاعر مکتب کلاسیسم به دنبال تبلیغ مسلک خاصی نیست اما خردمندی و اخلاق فردی و اجتماعی را می‌ستاید و به اصلاحات اخلاقی و اجتماعی می‌اندیشد و سعادت فرد و جامعه را خواهان است. پژوهش حاضر، بازنمایی اصول کلاسیسم و نئوکلاسیسم را در شعر پروین اعتصامی به روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر نقد تطبیقی بررسی و تحلیل کرده، نشان داده ‌است که این شاعر معاصر به خردورزی، اخلاق‌مداری، آرمان‌گرایی و دوری از ناهنجاری گرایش دارد و در بند رستگاری ملی است. پروین میان سنت و مدرنیته ارتباطی مفید برقرار کرده ‌است؛ یعنی هم دستاوردها و آموزه‌های سنتی را ارج می‌نهد و هم با رویِ باز به استقبال مضامین و افکار نو می‌رود، همان اصلی که در نگاه نئوکلاسیک‌ها مهم ‌است. عقل‌ستایی و عقلانیت‌سرایی خمیرمایه اصلی شعر این شاعر عصر مشروطه است. او هم اختیار انسان را تبلیغ می‌کند و هم در انتخاب طرفین مناظره‌هایش شیوه‌ای نو و روزآمد دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

713 - بررسی تطبیقی ویژگی‌های اخلاقی و مهارت‌های رفتاری شاه‌پدر از دیدگاه فردوسی و فِنلون
بهناز شکوری احمد رنجبر

در این پژوهش سعی شده ویژگی‌های اخلاقی و مهارت‌های رفتاری شاه‌پدر با توجه به دیدگاه فردوسی و فنلون تعریف شود. شاه‌پدر الگویی صحیح از خصوصیات رفتاری خردمندانه و بالغ یک پادشاه است؛ پادشاهی که پدر ملت خود است و مردمش را همچون فرزندان خود دوست دارد. ویژگی‌های اخلاقی شاه‌پدر أکثر

در این پژوهش سعی شده ویژگی‌های اخلاقی و مهارت‌های رفتاری شاه‌پدر با توجه به دیدگاه فردوسی و فنلون تعریف شود. شاه‌پدر الگویی صحیح از خصوصیات رفتاری خردمندانه و بالغ یک پادشاه است؛ پادشاهی که پدر ملت خود است و مردمش را همچون فرزندان خود دوست دارد. ویژگی‌های اخلاقی شاه‌پدر مردم دوستی، خدمت‌گزاری و پارسایی است و مهارت‌های رفتاری او شناخت ذات انسان‌ها، تشخیص فرهیختگان از بی‌مایگان و تمییز خیرخواهان از فریب‌کاران است. شاه‌پدر توانایی پیش‌بینی خطر را دارد و آینده‌نگر است. فنلون و فردوسی بر آن هستند که پیشگیری از عیب‌ها و کژی‌های اخلاقی یک پادشاه به پیشرفت یک حکومت ایدئال کمک می‌کند و خصوصیات اخلاقی فرمان‌روا بر رفتار مردم آن سرزمین تأثیرگذار است. با بررسی تطبیقی نظریات این دو نویسندۀ گران‌سنگ ایران و فرانسه، به این نتیجه رسیدیم که فردوسی و فنلون با اعتقاد به گره‌خوردگی فضیلت اخلاقی و حکومت‌داری، کمر همت به آموزش و تربیت شاهزادگان و پادشاهان بسته‌اند تا الگویی از یک انسان اندیشمند با رفتار برتر را به بشریت ارائه دهند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

714 - کاربست اندیشه‌های اجتماعی و اندرزهای خواجه نظام‌الملک در کتاب سیاست‌نامه در عصر کنونی
طیبه رحمانی سهیلا موسوی سیرجانی عبدالحسین فرزاد

10.30495/pars.2021.681656

ادبیات تعلیمی پیشینۀ درازمدتی در ادبیات ایران دارد. هدف از نگارش آثار تعلیمی، آموزش و تعلیم مسائل و نکات اخلاقی برای ارتقای اخلاق مخاطب است. یکی از متونی که در دستۀ ادبیات تعلیمی قرار می‌گیرد و این ویژگی بارز در آن به‌صورت روایی بروز یافته است، کتاب سیاست‌نامه اثر خواجه أکثر

ادبیات تعلیمی پیشینۀ درازمدتی در ادبیات ایران دارد. هدف از نگارش آثار تعلیمی، آموزش و تعلیم مسائل و نکات اخلاقی برای ارتقای اخلاق مخاطب است. یکی از متونی که در دستۀ ادبیات تعلیمی قرار می‌گیرد و این ویژگی بارز در آن به‌صورت روایی بروز یافته است، کتاب سیاست‌نامه اثر خواجه نظام‌الملک طوسی است. نویسنده در این کتاب، ضمن بررسی حکومت و مسائل سیاسی جامعه، پندها و نصایح اجتماعی، اخلاقی و نظامی را به دو صورت آشکار و پنهان با چیرگی مطرح می‌کند. از ویژگی‌های آشکار معنایی در سیاست‌نامه هم‌زمانی بودن آن است؛ به این معنا که گذشت زمان موجب کهنگی آن نشده و در تمام دوران کاربرد دارد؛ بر این اساس، این پژوهش که به شیوۀ توصیفی‌تحلیلی و روش کتابخانه‌ای تنظیم شده، درصدد آن است تا به بررسی کاربست اندیشه‌های اجتماعی و اندرزهای خواجه نظام‌الملک در کتاب سیاست‌نامه، در عصر کنونی بپردازد و به این پرسش‌ها پاسخ دهد که محورهای تعلیمی اندرزهای سیاست‌نامه کدام‌اند و بهره‌وری آن‌ها در جامعۀ امروزی به چه صورت است؟ نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که در جامعۀ امروزی، بهره‌وری از پندهای این کتاب می‌تواند در مسائل اخلاقی، اجتماعی، سیاسی و نظامی مفید باشد و به ارتقای سطح فرهنگی جامعه کمک نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

715 - بررسی ظرایف معناییِ نوع تعلیمی در بخشی از هفت‌پیکر بر پایۀ سبک‎ شناسی لایه‎ ای
غلامحسین مددی چلچه ابراهیم استاجی اعظم استاجی علی تسنیمی

آثار ادبی متناسب با نوع ادبی، شاخصه‌هایی می‌یابند. تنوع محتوایی در بعضی از آثار ممکن است زمینۀ آشفتگی و عدم تناسب زبان با شاخصه‌های نوع را فراهم آورد. هفت‌پیکر اثری است که تنوع محتوایی از ارزش‌های آن نکاسته است. تناسب زبان با شاخصه‌های صوری و محتوایی در انواع‌ ادبی و ظر أکثر

آثار ادبی متناسب با نوع ادبی، شاخصه‌هایی می‌یابند. تنوع محتوایی در بعضی از آثار ممکن است زمینۀ آشفتگی و عدم تناسب زبان با شاخصه‌های نوع را فراهم آورد. هفت‌پیکر اثری است که تنوع محتوایی از ارزش‌های آن نکاسته است. تناسب زبان با شاخصه‌های صوری و محتوایی در انواع‌ ادبی و ظرایف پیوند هنری زبان و معنا در لایه&lrm;های مختلف، از عوامل اعتلای این اثر است. از آنجا که اثرِ ادبی متشکل از لایه‌های درهم‌تنیده&lrm;ای است، تحلیل متن هفت&lrm;پیکر با رویکرد سبک&lrm;شناسی لایه&lrm;ای&lrm;، شیوه‌ای کارآمد در کشف ظرایف هنری و ظرفیت&lrm;های زبانیِ به‌کاررفته در هر لایه است. لایه&lrm;های زبانی هفت&lrm;پیکر متناسب با تغییر محتوا در هر بخش، شاخصه&lrm;هایی در لایه&lrm;های زبان می&lrm;یابد. نظامی فراخور محتوا که رنگ تعلیمی، غنایی و حماسی به خود می&lrm;گیرد، با ایجاد تناسب میان شاخصه‌های زبان و محتوا، گزینش و نحوۀ کاربرد واحدهای زبانی، پیوند درونی لایه‌های زبان، تنش در عناصر زبان و ایجاد دلالت‌مندی، سبب حرکت زبان در راستای تقویت محتوا و تبلور نوع ادبی در آن بخش می&lrm;شود. در بخش&lrm;های تعلیمی، بهره&lrm;مندی از شاخصه&lrm;های صوری و محتواییِ این نوع، سبب استحکام زبان در این اثر شده&lrm; است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

716 - آموزه‌های اخلاقی از مواجهۀ حاکمان دینی و غیردینی با مصلحان و منتقدان با تأکید بر احیاء علوم‌الدین امام محمد غزالی
اسماعیل حسین پور حسن بساک

منتقدان در هر جامعه، از حقوقی برخوردارند که گاه این مهم نادیده گرفته می‌شود. شیوۀ مواجهۀ حاکمان با این گروه، سرشار از آموزه‌های اخلاقی و تعلیمی است که در احیاء علوم‌الدین مورد مطالعه قرار گرفت. غزالی در این اثر، ضمن بررسی زندگی حاکمان و برشمردن فضایل و رذایل اخلاقی حاکم أکثر

منتقدان در هر جامعه، از حقوقی برخوردارند که گاه این مهم نادیده گرفته می‌شود. شیوۀ مواجهۀ حاکمان با این گروه، سرشار از آموزه‌های اخلاقی و تعلیمی است که در احیاء علوم‌الدین مورد مطالعه قرار گرفت. غزالی در این اثر، ضمن بررسی زندگی حاکمان و برشمردن فضایل و رذایل اخلاقی حاکمان‌ دینی و غیردینی و منش و بینش آن‌ها در مواجهه با منتقدان، به تبیین آموزه‌های تعلیمی پرداخته است. حاکمان دینی در این پژوهش شامل پیامبر اکرم(ص)، برخی معصومین(ع) و خلفای ‌راشدین و حاکمان غیردینی، شامل برخی خلفای اموی و عباسی است. در این پژوهش که با روش توصیفی و تحلیل محتوا تدوین شده‌، ضمن بررسی چهار ربع کتاب احیاء علوم‌الدین، شاهد صفات نیکو و نکوهیدۀ حاکمان در مواجهه با منتقدان هستیم که واکنش حاکمان دینی و غیردینی و آموزه‌های اخلاقی از این مواجهه‌ها، جداگانه بررسی شده است. صفات اخلاقی نیکو شامل رعایت ادب، عفو و بخشش، صبر و بردباری، طلب هدایت، مدارا و انتقادپذیری است و صفات اخلاقی نکوهیده شامل خشم، ناشکیبایی، آزار، شکنجه و قتل می‌شود. موضوع این پژوهش، به‌خاطر تازگی و به‌روز بودن، امروزه هم می‌تواند مورد اقبال واقع‌ شود و برای جامعه، کاربردی ارزنده و آموزنده داشته باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

717 - جنبه تعلیمی هزل در مثنوی مولوی
محمدرضا ساکی

مولانا جلال الدین محمّد مولوی از عارفان و بزرگان این مرز و بوم است. وی کتاب گران سنگ مثنوی را برای آموزش و تعلیم مریدان و دیگر خوانندگان خویش به نظم درآورده است، لیکن در این کتاب، به ظاهر با زننده ترین هزل ها و کلمات سست روبرو می شویم و همین، سبب شده بسیاری از محققان وی أکثر

مولانا جلال الدین محمّد مولوی از عارفان و بزرگان این مرز و بوم است. وی کتاب گران سنگ مثنوی را برای آموزش و تعلیم مریدان و دیگر خوانندگان خویش به نظم درآورده است، لیکن در این کتاب، به ظاهر با زننده ترین هزل ها و کلمات سست روبرو می شویم و همین، سبب شده بسیاری از محققان وی را سرزنش کنند و مدعی شوند که مولوی مجاز به آوردن چنین هزل ها و کلماتی نبوده است. در این جستار تلاش می کنیم ابتدا طنز و هزل را از دیدگاه برخی صاحب نظران تعریف کنیم و سپس این نکته را باز کنیم که مولانا جلال الدین بلخی منحصراً در جهت تعلیم و آموزش نکته های عالی اخلاقی و عرفانی سود جسته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

718 - تحلیل آموزه‌های تعلیمی در بررسی بینامتنی دو اثر (پروین اعتصامی و انوری)
رقیه صدرایی

امروزه بینامتنیت اصطلاحی رایج در نظریه‌های ادبی و زبان‌شناسی است. بینامتنیت بر این اصل مبتنی است که هیچ اثری مستقل و خود ساخته مؤلف نیست بلکه از متون گذشته و از اندیشه‌ فراروی ادبیات بهره برده است. بینامتنیت رابطه‌ یک متن با سایر متون را بررسی می‌کند. هدف این مقاله آن ا أکثر

امروزه بینامتنیت اصطلاحی رایج در نظریه‌های ادبی و زبان‌شناسی است. بینامتنیت بر این اصل مبتنی است که هیچ اثری مستقل و خود ساخته مؤلف نیست بلکه از متون گذشته و از اندیشه‌ فراروی ادبیات بهره برده است. بینامتنیت رابطه‌ یک متن با سایر متون را بررسی می‌کند. هدف این مقاله آن است که با استفاده از این نظریه آموزه‌های اخلاقی و اجتماعی پروین اعتصامی و انوری را ارزیابی کند. برای نیل به این هدف قطعه اشک یتیم از پروین اعتصامی با قطعه والی شهر ما گدایی بی حیاست از انوری بررسی و تجزیه و تحلیل شده است و تشابه و افتراق آن نمایانده شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

719 - بررسی تطبیقی اشعار تعلیمی فردوسی و حافظ
احمدرضا یلمه ها

شعر تعلیمی، شعری است که هدف اصلی سراینده، آموزش حکمت و اخلاق، همچنین تشریح و تبیین مسایل و اندیشه‌های مذهبی، تربیتی، فلسفی و مضامین پندگونه باشد. بیان آموزه‌های اخلاقی و حکمی در شعر فارسی از اوایل سدة چهارم هجری آغاز شد و به تدریج در بیشتر قالب های شعری جلوه‌گری نمود. ا أکثر

شعر تعلیمی، شعری است که هدف اصلی سراینده، آموزش حکمت و اخلاق، همچنین تشریح و تبیین مسایل و اندیشه‌های مذهبی، تربیتی، فلسفی و مضامین پندگونه باشد. بیان آموزه‌های اخلاقی و حکمی در شعر فارسی از اوایل سدة چهارم هجری آغاز شد و به تدریج در بیشتر قالب های شعری جلوه‌گری نمود. اشعار تعلیمی گاه به صورت جداگانه و مستقل است؛ همانند منظومه‌ها و داستان هایی که منحصراً به آموزه‌های تعلیمی می‌پردازد و گاه در دیگر آثار ادبی پراکنده است. شاهنامه فردوسی و دیوان حافظ از لحاظ اشتمال و احتوا بر مفاهیم و مضامین پندگونه از بی‌نظیرترین آثار ادبی است که علاوه بر جنبة حماسی و غنایی همواره از دیرباز، به عنوان مرام نامه و دستورنامة زندگی مورد توجه خواص و عوام بوده است. نکته‌ای که اساس این پژوهش بر آن استوار است نوع بیان مضامین اخلاقی و اندیشه‌های حکمی و پندگونة این دو شاعر بلندآوازه است. لحن و بیان یکی رویکردی تفصیلی دارد و آن دیگری شیوة مختصرگویی را در پیش گرفته است؛ کلام یکی صریح و روشن و دیگری مرموز و طنزآلود و مبهم؛ شیوه‌ها و گونه‌های متفاوت و مجزایی که این پژوهش سعی دارد به ارائة نمونه‌هایی از آن بپردازد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

720 - آموزه‌های تعلیمی بر مبنای حضور نسل‌های متفاوت در شاهنامه
معصومه هاشم پور یوسف نیک روز اطهر تجلی اردکانی

10.30495/pars.2021.685352

شاهنامه شاهکاری ادبی از فردوسی است. او در این اثر ارزشمند، با آگاهی از تفاوت‌های طبیعی کودک و جوان و پیر به بررسی ابعاد مختلف ادبیات تعلیمی می‌پردازد تا بتواند مفاهیم و مقاصد منظور خود را که سرشار از نکات تعلیمی ناب است، به بهترین شکل ممکن برای خوانندگان بیان کند. شناخت أکثر

شاهنامه شاهکاری ادبی از فردوسی است. او در این اثر ارزشمند، با آگاهی از تفاوت‌های طبیعی کودک و جوان و پیر به بررسی ابعاد مختلف ادبیات تعلیمی می‌پردازد تا بتواند مفاهیم و مقاصد منظور خود را که سرشار از نکات تعلیمی ناب است، به بهترین شکل ممکن برای خوانندگان بیان کند. شناخت ویژگی‌های نسل‌های مختلف می‌تواند نقش مهم و کاربردی ادبیات تعلیمی را نشان دهد. درواقع تفاوت مضامین تعلیمی، برخاسته از تفاوت در دوره‌های زندگی، فکری، قدرت بدنی و آگاهی‌های ناشی از تجربه‌آموزی آنان در جامعه است. در این جستار، پژوهشگر می‌کوشد جلوة ادبیات تعلیمی و شاخصه‌های آن را ازنظر تفاوت نسل‌ها در شاهنامه واکاود. با بررسی موضوعاتی مانند نام‌خواهی، نیک‌نامی، نیکوکاری، شجاعت، آینده‌نگری، فضیلت علم و دانش، پند و اندرز و... مشخص شد که فردوسی مضامین تعلیمی را در رابطه با هر نسل چگونه به کار برده است. فردوسی باتکیه‌بر آموزه‌های تعلیمی کودکان را به هنرآموزی، جوانان را به آگاهی‌آموزی و نصیحت‌پذیری و پیران را به کیاست، تدبیر، نصیحت‌گری و راهنمایی دعوت می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

721 - واکاوی نگاره های تعلیمی _ تربیتی تشویق و تنبیه در آثار سعدی
مهدی ممتحن

توجه به لزوم اخلاق و عوامل تربیت از دیرباز مورد عنایت فرزانگان بوده و شعرای ما نیز از ابتدا به این مسأله دقت نظر داشته‌اند. از رودکی به عنوان پدر شعر فارسی گرفته تا کسایی و ناصرخسرو، سنایی، نظامی و دیگران و در این میان سعدی به این مسأله توجهی ویژه مبذول داشته است و دو ا أکثر

توجه به لزوم اخلاق و عوامل تربیت از دیرباز مورد عنایت فرزانگان بوده و شعرای ما نیز از ابتدا به این مسأله دقت نظر داشته‌اند. از رودکی به عنوان پدر شعر فارسی گرفته تا کسایی و ناصرخسرو، سنایی، نظامی و دیگران و در این میان سعدی به این مسأله توجهی ویژه مبذول داشته است و دو اثر مهم سعدی: بوستان و گلستان به خوبی این واقعیت را نشان می‌دهد تا حدی که این دو را نامه اخلاقی نام نهاده‌اند.با توجه به اینکه دو اصل تشویق و تنبیه،از بُن لایه‌ها و اساس هر تعلیم و تربیتند، در این مقاله به بررسی این دو و ویژگی آنها در آثار سعدی پرداخته شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

722 - ریخت‌شناسی حکایت‌های اخلاقی بر پایۀ حکایت‌های مخزن الاسرار و نظیره‌های آن
عباس واعظ زاده حامد نوروزی سیده فاطمه شجاع زاده مقدم

حکایت اخلاقی یکی از انواع قصه‌های سنتی است که پدیدآورندگان آن، آن را صرفاً به‌منظور تعلیم و تأیید آموزه‌های اخلاقی مد نظر خود به‌ کار می‌برده‌اند. هدف این مقاله، شناسایی ساختار این نوع ادبی بر پایۀ حکایت‌های اخلاقی منظومه‌های تعلیمی و به‌طور ویژه مخزن الاسرار نظامی و سه أکثر

حکایت اخلاقی یکی از انواع قصه‌های سنتی است که پدیدآورندگان آن، آن را صرفاً به‌منظور تعلیم و تأیید آموزه‌های اخلاقی مد نظر خود به‌ کار می‌برده‌اند. هدف این مقاله، شناسایی ساختار این نوع ادبی بر پایۀ حکایت‌های اخلاقی منظومه‌های تعلیمی و به‌طور ویژه مخزن الاسرار نظامی و سه نظیرۀ مشهور آن (مطلع الانوار امیرخسرو، روضة الانوار خواجوی کرمانی و تحفة الاحرار جامی) است. نگارندگان با به‌کارگیری روش ریخت‌شناسی پراپ، که یکی از روش‌های مناسب برای گونه‌شناسی انواع ادبی روایی است، حکایت‌های اخلاقی این چهار منظومه را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده‌اند که حکایت اخلاقی از لحاظ ساختاری، روایت‌ کوتاهی است که از یک صحنۀ آغازین (وقوع صحنۀ سؤال‌برانگیز/ بروز مشکل) و سیزده خویشکاری (طرح سؤال، سرزنش، پاسخ‌دهی، نصیحت، شرارت، نابودی شریر، یاری‌طلبی، یاری‌دهی، رفع مشکل، تنبّه، پشیمانی، جبران اشتباه و پاداش‌یابی) تشکیل شده است که پنج شخصیت (قهرمان، نصیحت‌شنو، ناصح، شریر و یاریگر) این خویشکاری‌ها را بر عهده دارند. حکایت‌های اخلاقی دارای دو الگوی روایی اصلی و دو الگوی روایی فرعی هستند که گاهی نیز با هم ترکیب می‌شوند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

723 - «مؤلفه‌های نوع تعلیمی در رسالۀ کمال اظهری شیرازی»
فریبا چینی فاطمه سادات طاهری

10.30495/pars.2022.690813

بوداق اظهری شیرازی، شاعر ناشناختة قرن دهم و یازدهم هجری، مجموعه‌اشعاری 10385 بیتی دارد که آن را رسالۀ کمال نامیده است. نگارندگان این پژوهش مؤلفه‌های تعلیمی اظهری را در اشعار وی بررسی می‌کنند؛ نیز با شیوۀ توصیفیـتحلیلی مبتنی بر اشعار اظهری درپی پاسخگویی به این پرسش هستند أکثر

بوداق اظهری شیرازی، شاعر ناشناختة قرن دهم و یازدهم هجری، مجموعه‌اشعاری 10385 بیتی دارد که آن را رسالۀ کمال نامیده است. نگارندگان این پژوهش مؤلفه‌های تعلیمی اظهری را در اشعار وی بررسی می‌کنند؛ نیز با شیوۀ توصیفیـتحلیلی مبتنی بر اشعار اظهری درپی پاسخگویی به این پرسش هستند: در رسالۀ کمال اظهری کدام آموزه‌های تعلیمی وجود دارد و شاعر از چه شگردها و شیوه‌هایی برای تبیین آن‌ها استفاده کرده است؟. با پاسخ به این پرسش استدلال می‌کنند که نعت و منقبت خاندان نبوت و امامت(ع)، مدح سلاطین صفوی، عشق مجازی، توصیف حوادث زندگی و هجو و هزل از مضامین اصلی شعر اظهری است؛ اما شاعر، مانند بسیاری از شاعران پیشین، در قالب‌ها و مضامین متنوع شعریِ خود گاهی به‌شکل مستقل و گاهی در لابه‌لای مضامین و انواع ادبی دیگر به تعلیم خیر و نیکی (روش ایجابی) به مخاطبان خاص و عام خویش یا بازداشتن آن‌ها از زشتی‌ها و بدی‌ها (شیوۀ سلبی) پرداخته است. اظهری تعالیم خود را به دو شیوۀ مستقیم و غیرمستقیم به مخاطب آموزش داده است؛ همچنین از شگردهای قصه‌گویی، خطاب‌النفس (تجرید)، استشهاد به آیات و داستان‌های قرآنی، به‌کارگیری تمثیل و ارسال‌المثل، مناجات، سوگندنامه، شکوه و گلایه، زشت‌نگاری (هزل و هجو) و قصه از زبان حیوانات استفاده کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

724 - مقایسه آموزه‌های تعلیمی در شاهنامه فردوسی با بوستان سعدی
نجمه نظری آذر اسدی

ادبیات تعلیمی بخشی گسترده از ادبیات کهن فارسی را شامل می شود. اگر چه شاهنامه اثری حماسی به شمار می‌رود اما فردوسی در جای جای این اثر ارزشمند، از هر فرصتی برای بیان آموزه‌های تعلیمی استفاده کرده است، به ویژه در صحنه‌های حساس و در پایان داستان‌ها حضور آشکار فردوسی و بیان أکثر

ادبیات تعلیمی بخشی گسترده از ادبیات کهن فارسی را شامل می شود. اگر چه شاهنامه اثری حماسی به شمار می‌رود اما فردوسی در جای جای این اثر ارزشمند، از هر فرصتی برای بیان آموزه‌های تعلیمی استفاده کرده است، به ویژه در صحنه‌های حساس و در پایان داستان‌ها حضور آشکار فردوسی و بیان آموزه‌های اخلاقی قابل توجه است. توصیه‌های فردوسی به خردورزی، نام خواهی،‌ دوری از‌ آز، دادگری، رعایت اعتدال و... در حوزه زندگی شخصی و اجتماع، بیانگر توجه فردوسی به ادب تعلیمی است. دو قرن بعد سعدی به عنوان یک مصلح اجتماعی، بوستان را درحوزه ادبیات عرفانی و تعلیمی سرود. سعدی با توجه به مقتضیات جامعه ایرانی و به ویژه اوضاع زمانه خود در بوستان به مسائلی چون احسان، تواضع، دادگری، رعایت اعتدال، نام خواهی، اغتنام فرصت، نفی آز و... پرداخته است. مقایسه آموزه‌های تعلیمی فردوسی با سعدی بیانگر شباهت‌ها و تفاوت‌هایی در نگاه این دو شاعراست. تفاوت‌ها غالباً برخاسته از شرایط زمانی و اوضاع ایران در آن روزگار است که ازآن جمله می‌توان به تأثیر قرن‌ها تسلط بیگانگان، رواج عرفان و تفکر اشعری وکم رنگ شدن روحیه حماسی در روزگار سعدی اشاره کرد. در این مقاله به مقایسه آموزه‌های تعلیمی در شاهنامه فردوسی با بوستان سعدی پرداخته‌ایم و شباهت‌ها و تفاوت‌های موجود میان آموزه‌های تعلیمی‌ این دو شاعر فرزانه را مورد بررسی قرارداده‌ا‌یم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

725 - تعلیم تحذیری سعدی در بوستان با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی نظریه فرکلاف
مهدی نوروز فرنگیس فرهود

پژوهش حاضر به دنبال تأیید این پیش فرض است که سعدی در بوستان سعی در تبیین ایدئولوژی تعلیم تحذیری دارد. شیخ مصلح الدین مخاطب را آن قدر منفعل می بیند که می تواند اخلاق را با شیوه ترسانیدن از عواقب سوء آموزش دهد. برای توجیه این امر از شگردهایی بهره می گیرد و برای استحکام ک أکثر

پژوهش حاضر به دنبال تأیید این پیش فرض است که سعدی در بوستان سعی در تبیین ایدئولوژی تعلیم تحذیری دارد. شیخ مصلح الدین مخاطب را آن قدر منفعل می بیند که می تواند اخلاق را با شیوه ترسانیدن از عواقب سوء آموزش دهد. برای توجیه این امر از شگردهایی بهره می گیرد و برای استحکام کلام خود، اشعارش را با آیات و احادیث الهی می آمیزد تا بر تأثیر سخن بیفزاید. شاعر با عنایت به فضای فرهنگی ایران و نیز مسائل تاریخی و اجتماعی آن روزگار، تعلیمات و اندرزهای خود را با کمک ابزار انذار به مخاطبان اعلام می کند و در مقابل روحیه انفعالی مردم عصر خویش، از موضع قدرت به پشتوانه دین و مقبولیت فرهنگی به وعظ می پردازد. برای اثبات این منظور با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف به بررسی ابیات سعدی در بوستان می‌پردازیم. تحلیل گفتمان در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین انجام می شود که در خلال آن به بررسی انتخاب های زبانی سعدی و هم چنین تبیین شرایط اجتماعی حاکم بر آن دوره می پردازیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

726 - بررسی مضامین اخلاق اجتماعی در اشعار مولانا باتکیه‏ بر مثنوی معنوی
کلثوم طبخ کار حسن کیاده محسن ایزدیار شاهرخ حکمت

10.30495/pars.2022.689402

مولوی یکی از شاعران دورۀ مغول است؛ دوره ای که در آن، اخلاق اجتماعی و پایه های فکری و فرهنگی مردم رو به انحطاط نهاد. سقوط اخلاق اجتماعی و ارزش های انسانی در سرزمین های مغلوب شده موجب ایجاد روحیۀ تسلیم در بین عوام شد؛ اما برخی از اندیشمندان و شاعران بزرگ پارسی زبان در آثا أکثر

مولوی یکی از شاعران دورۀ مغول است؛ دوره ای که در آن، اخلاق اجتماعی و پایه های فکری و فرهنگی مردم رو به انحطاط نهاد. سقوط اخلاق اجتماعی و ارزش های انسانی در سرزمین های مغلوب شده موجب ایجاد روحیۀ تسلیم در بین عوام شد؛ اما برخی از اندیشمندان و شاعران بزرگ پارسی زبان در آثار خود روح ستم ستیزی و به تبع آن ارزش های انسانی و اجتماعی را ارج نهادند و باتوجه به فضای حاکم بر عصر خویش، روش خاصی برای مبارزه با رذایل اخلاقی و اجتماعی موجود در جامعه، اوضاع نابسامان سیاسی اجتماعی و نیز بی عدالتی های حاکمان برگزیدند. مولوی نیز در مثنوی هرجا مجال یافته، به نقد افراد مختلف جامعه ازجمله صاحب منصبان و مردم عامه پرداخته و رفتار نکوهیدۀ آن ها را نقد کرده است. در این پژوهش نگارندگان با بررسی اشعار مولانا، مضامین اخلاق اجتماعی را در اشعار وی بررسی کرده اند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که او جانب اعتدال را رعایت کرده و در این زمینه افراط نکرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

727 - بررسی نمود ادبیات تعلیمی در شعر اخوان ثالث
حجت الله ربیعی محبوبه خراسانی مرتضی رشیدی آشجردی

در میان شاعران معاصر، اخوان ثالث جزء چهره‌هایی است که از دیگر آفرینشگران ادبی معاصر متمایز است. آثار او حلقۀ پیوند شعر سنتی با شعر مدرن ایران است. پژوهش‌های صورت‌گرفته دربارۀ اشعار اخوان ثالث، اغلب معطوف به جنبه‌های نمادگرایانه و گرایش‌های ملی و حماسی آثار اوست و از دری أکثر

در میان شاعران معاصر، اخوان ثالث جزء چهره‌هایی است که از دیگر آفرینشگران ادبی معاصر متمایز است. آثار او حلقۀ پیوند شعر سنتی با شعر مدرن ایران است. پژوهش‌های صورت‌گرفته دربارۀ اشعار اخوان ثالث، اغلب معطوف به جنبه‌های نمادگرایانه و گرایش‌های ملی و حماسی آثار اوست و از دریچۀ ادبیات تعلیمی به اشعار او کمتر نگریسته شده است. در این مقاله سعی بر آن است که جلوه‌های ادبیات تعلیمی، در اشعار اخوان بررسی شود. به همین منظور با راهبرد توصیفی، به نمود ادبیات تعلیمی در چهار مجموعۀ ارغنون، تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم، سال دیگر ای دوست ای همسایه و زمستان پرداخته شده است. هدف این پژوهش ارائۀ نمونه‌هایی از ادبیات تعلیمی در این مجموعه‌ها، بررسی فراوانی و دسته‌بندی آن‌هاست. به‌طور کلی، نمودهای تعلیمی در اشعار این مجموعه‌ها در حیطۀ فلسفی، اجتماعی، اخلاقی و سیاسی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

728 - مقایسۀ تطبیقی تعلیم و تربیت در شاهنامۀ فردوسی و ایلیاد و ادیسۀ هومر
الهام شاهوردی مسعود سپه وندی

تعلیم و تربیت یکی از بنیادی‌ترین اصول در تمامی فرهنگ‌های بشری و پلکانی برای عروج به عالم انسانی است و هدف عمدۀ پیامبران و مصلحان اجتماعی چیزی جز تعلیم فضایل تربیتی و پرورش خصائل نیک انسانی نبوده است. از منابع مهم تعلیم و تربیت آثار فاخر ادبی، منظومه‌های شاهنامۀ فردوسی و أکثر

تعلیم و تربیت یکی از بنیادی‌ترین اصول در تمامی فرهنگ‌های بشری و پلکانی برای عروج به عالم انسانی است و هدف عمدۀ پیامبران و مصلحان اجتماعی چیزی جز تعلیم فضایل تربیتی و پرورش خصائل نیک انسانی نبوده است. از منابع مهم تعلیم و تربیت آثار فاخر ادبی، منظومه‌های شاهنامۀ فردوسی و ایلیاد و ادیسۀ هومر هستند که پر از نکته‌ها و دستورالعمل‌های تعلیمی و تربیتی‌اند و تاکنون کمتر به آن‌ها پرداخته شده است. ازاین‌رو با مطالعۀ کتابخانه‌ای این آثار می‌توان ضمن شناخت مؤلفه‌های تربیتی دو فرهنگ ایرانی و یونانی به این مهم دست یافت که مهم‌ترین دغدغه‌های تربیتی هریک از این فرهنگ‌ها کدام‌اند؟ و چگونه می‌توان با شناخت و تدوین، تشریح و تفسیر آن‌ها نسل امروز را به آموختن و تبعیت از این اصول نیک اخلاقی سوق داد. مقایسۀ تطبیقی آثار مورد اشاره بیانگر این واقعیت است که مؤلفه‌های تربیتی مانند نرم‌خویی، رایزنی و... در این دو فرهنگ علاوه بر اینکه نقاط مشترک بسیاری دارند، برای تأمین سعادت نوع بشر چه در گذشته و چه امروز نیز بسیار کارساز و راهگشا هستند و در حماسۀ هومر این مؤلفه‌ها در مراحل اولیۀ تکامل اندیشۀ بشری هستند درحالی‌که حماسۀ فردوسی در این زمینه بسیار کامل‌تر و پخته‌تر است و وضوح و شفافیت مؤلفه‌های تربیتی در آن بسیار بیشتر از حماسۀ هومر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

729 - بررسی تأثیر تعلیمی معنای ضمنی و صریح افعال در کلیله و دمنه و مقامات حمیدی
اشرف شیبانی اقدم

نثر فنی کلیله و دمنه و مقامات حمیدی با در بر داشتن دلالت‌های ضمنی و غیر صریح، سبک متفاوتی از وجه تعلیم را نشان می‌دهد. رمزگشایی معانی ضمنی در این آثار آشکار می‌سازد برخلاف فرضیه محققان مبنی بر بسیار بودن لغات نسبت به معانی در متون نثر قرن ششم هجری، به دلیل نزدیک ‌شدن ای أکثر

نثر فنی کلیله و دمنه و مقامات حمیدی با در بر داشتن دلالت‌های ضمنی و غیر صریح، سبک متفاوتی از وجه تعلیم را نشان می‌دهد. رمزگشایی معانی ضمنی در این آثار آشکار می‌سازد برخلاف فرضیه محققان مبنی بر بسیار بودن لغات نسبت به معانی در متون نثر قرن ششم هجری، به دلیل نزدیک ‌شدن این آثار به شعر دلالت‌های ثانوی بیشتری مطرح می‌شود؛ چنان که با آشنایی‌زدایی و تحول در مسیر درک، راه دریافت معنی را گسترده‌تر و اثر تعلیمی آن را مؤثرتر می‌سازد و مخاطب با حرکت ذهنی از حوزه‌ای اشاری به حوزه دیگر مفاهیم تازه‌ای را دریافت می‌کند. در این مقاله، سعی بر آن است که با مطالعه‌ چهارچوب بافتاری این متون و اثر تعلیمی آن‌ها با بررسی افعال، رهیافت‌های نویسندگان در امر تعلیم تبیین گردد. برای این کار افعال در ساخت‌های پایه، مرکب و عبارت فعلی داده‌برداری شده، سپس به دلیل تأثیر مستقیم بافت بر ساخت افعال و ایجاد معانی به فعل‌ها در بافت گزاره‌های مختلف توجه شده ‌است و با تطبیق معانی ضمنی و صریح دو اثر، کارکرد آن‌ها تحلیل شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

730 - تحلیل ادبیات تعلیمی در انواع ادبی دیگر قرن چهاردهم (نظم)
مریم کریمیان جواد مهربان قزل حصار رضا اشرف زاده

ادبیات، زیبایی‌آفرینی در زبان است و ادبیات تعلیمی، آن دسته از آثار ادبی را شامل می‌شود که با زبانی ادبی و هنرمندانه به تعلیم و هدایت انسان‌ها بپردازند. ادب تعلیمی در ایران یکی از پردامنه‌ترین انواع ادبی است؛ به‌طوری که اگر یک اثر ادبی کاملاً از نوع تعلیمی نباشد و در انو أکثر

ادبیات، زیبایی‌آفرینی در زبان است و ادبیات تعلیمی، آن دسته از آثار ادبی را شامل می‌شود که با زبانی ادبی و هنرمندانه به تعلیم و هدایت انسان‌ها بپردازند. ادب تعلیمی در ایران یکی از پردامنه‌ترین انواع ادبی است؛ به‌طوری که اگر یک اثر ادبی کاملاً از نوع تعلیمی نباشد و در انواع حماسی، غنایی و یا نمایشی قرار گیرد، باز تعلیماتی در آن نهفته یا آشکار است. این مقاله پس از تحلیل ادبیات تعلیمی در قلمرو زبانی و ادبی به بررسی این نوع ادبی در قلمرو فکری می‌پردازد. در قلمرو فکری، ادبیات تعلیمی از نظر محتوایی در شاخه‌های تربیتی، آموزشی و نیز در دیگر انواع ادبی مورد تحلیل قرار گرفته است. در هرکدام از انواع ادبی تعلیماتی با همان درون‌مایه به‌صورت غیرمستقیم وجود دارد. در ادبیات غنایی، تعلیمات بر پایۀ احساسات انسانی است و شاعر ضمن توصیف و بیان احساسات شخصی خویش در موضوعات مختلف به بیان تعلیمات عاشقانه، عارفانه، آیینی، فلسفی و طنز نیز می‌پردازد. در ادبیات حماسی، تعلیمات انقلابی، جنگ و پایداری جایگاه ویژه‌ای دارند. در ادبیات نمایشی، محتوای ارزشی و اخلاقی به‌صورت غیرمستقیم در آثار نمایشی استفاده می‌شود که نقش تربیتی آن‌ها به‌ویژه برای کودکان و نوجوانان، اهمیت زیادی دارد. وجود ادبیات تعلیمی در انواع ادبی دیگر، نشانه‌ای از ادبیات متعهد در آن آثار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

731 - بررسی آموزه‌های تعلیمی رسالۀ انیس‌الطالبین محمد بن محمود فارس
الهه صادقی قربانعلی ابراهیمی مهرداد چترایی عزیزآبادی

10.30495/pars.2021.680951

متون و اشعار تعلیمی یکی از گسترده‌ترین و رایج‌ترین ژانرهای ادب فارسی است که گاه به‌صورت اثری کاملاً مستقل است. رسالۀ انیس‌ الطالبین محمد بن محمود فارس، از جمله آثار مشحون از آموزه‌های تعلیمی است. این رساله که یکی از آثار نفیس متعلق به سدۀ یازدهم هجری است و در شمار متون أکثر

متون و اشعار تعلیمی یکی از گسترده‌ترین و رایج‌ترین ژانرهای ادب فارسی است که گاه به‌صورت اثری کاملاً مستقل است. رسالۀ انیس‌ الطالبین محمد بن محمود فارس، از جمله آثار مشحون از آموزه‌های تعلیمی است. این رساله که یکی از آثار نفیس متعلق به سدۀ یازدهم هجری است و در شمار متون ارزشمند اخلاقی‌ـ حکمی فارسی جای دارد، تاکنون گمنام مانده است. این رساله مشحون از مضامین و معانی تعلیمی و حکمی فراوانی است که نویسنده، آن را به‌اقتضای زمینۀ انفعالی و ذوقی به کار برده است. نگارندگان در این پژوهش بر آن‌اند تا ضمن معرفی اجمالی رسالۀ انیس‌ الطالبین، تأثیر آموزه‌های اخلاقی به‌کاررفته در این رساله را در ذهن و درون مخاطب بررسی کنند. نتایج پژوهش حاکی از این است که نویسنده فردی آگاه بوده که با اصول روان‌شناختی آشنایی داشته و به‌اقتضای موقعیت از شگردهای مختلف تشویق، ترغیب، حکایت و تمثیل و استدلال و... بهره گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

732 - بررسی خوشه‌ای تقویت‌کننده‌های احکام تحذیری و ترغیبی در خسرو و شیرین نظامی (با تأکید بر خوشه مرگ)
مهدی دهرامی

شاعران ادب فارسی برای آن‌که آموزه‌های اخلاقی خود را به‌صورت حکمی نافذ، فراگیر و لازم‌الاجرا ارائه دهند، ناچار به الحاق تقویت‌کننده‌ها و ضمانت‌های اجرایی مختلفی بوده‌اند. برای این مقصود، شاعر گاهی از نیروی واقعیت‌ها یا تعالیم بزرگ‌تر برای پرداخت تعالیم جزئی‌تر بهره می‌بر أکثر

شاعران ادب فارسی برای آن‌که آموزه‌های اخلاقی خود را به‌صورت حکمی نافذ، فراگیر و لازم‌الاجرا ارائه دهند، ناچار به الحاق تقویت‌کننده‌ها و ضمانت‌های اجرایی مختلفی بوده‌اند. برای این مقصود، شاعر گاهی از نیروی واقعیت‌ها یا تعالیم بزرگ‌تر برای پرداخت تعالیم جزئی‌تر بهره می‌برد. از همین روی می‌توان به‌جای استخراج آموزه‌های اخلاقی به‌صورت مختلف و پراکنده، بسیاری از تعالیم را به‌صورت خوشه‌‌ای بررسی کرد. هدف این مقاله بررسی یکی از این خوشه‌هاست که با شیوه توصیفی (تحلیل محتوا) با تأکید بر خسرو و شیرین نظامی، جایگاه آن را در تقویت احکام تحذیری و ترغیبی نشان داده است. برای این منظور، مرگ به‌عنوان یکی از مهم‌ترین سرخوشه‌های تقویت‌کننده و اصلی انتخاب شده که ‌تعالیم فرعی فراوانی در زیر مجموعه خود پرورانده است. مرگ واقعیتی است که بخش زیادی از تعالیم تحذیری هم‌چون خودستایی و غرور، تن‌آسایی، فریفتگی به توانایی جسمانی و مانند آن‌ها و گزاره‌های ترغیبی هم‌چون شاد زیستن، یاد خداوند، نگاهداشت سرشت پاک انسانی و غیره در خسرو و شیرین نظامی با آن گره خورده و به‌طور کلی بسیاری از نیکی‌ها و رذیلت‌ها، چه مستقیم و چه غیرمستقیم، با اندیشه مرگ و دیدن جزای آن بعد از این حادثه، تقویت شده‌است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

733 - کارکردهای تعلیمی و اخلاقی عناصر چندمعنایی در شعر اخوان با تکیه بر عنصر نماد
سیده زهرا موسوی زهرا بشیری

ادبیات تعلیمی یکی از کهن‌ترین و پردامنه‌ترین انواع ادب فارسی است. در ادبیات کلاسیک آموزه‌ها بیشتر به صورت مستقیم و با صراحت بیان می‌شدند و آرایه‌ها و فنون ادبی ابزاری جهت تأکید و تأثیرگذاری کلام بودند. در حالی که در ادبیات معاصر از بیان صریح و مستقیم آموزه‌ها پرهیز می‌ش أکثر

ادبیات تعلیمی یکی از کهن‌ترین و پردامنه‌ترین انواع ادب فارسی است. در ادبیات کلاسیک آموزه‌ها بیشتر به صورت مستقیم و با صراحت بیان می‌شدند و آرایه‌ها و فنون ادبی ابزاری جهت تأکید و تأثیرگذاری کلام بودند. در حالی که در ادبیات معاصر از بیان صریح و مستقیم آموزه‌ها پرهیز می‌شود و اندیشه‌ها عمدتاً در لفافه‌های بیانی ارائه می‌شوند. از این رو درک بُعد تعلیمی ادبیات و به طور اخص شعر در سدۀ اخیر با گذشته متفاوت است و مفاهیم تعلیمی و اخلاقی را باید در پس‌زمینۀ شعر مشاهده کرد. برای این کار باید اسلوب عمدۀ بیان غیرمستقیم در شعر نو را در نظر داشت. نماد عمده‌ترین شگرد هنری شاعران نوپرداز در بیان معنی در شعر معاصر به شمار می‌آید. پژوهش حاضر بر آن است تا بُعد تعلیمی و اخلاقی شعر مهدی اخوان ثالث را به بحث بگذارد و چگونگی تبلور یافتن غیرمستقیم و ضمنی مضامین اخلاقی همچون: ظلم‌ستیزی، جهل ستیزی، وطن‌خواهی، اعتراض و انتقاد به وضع موجود و... را در قالب نماد در شعر او نشان دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

734 - بنیان تعلیم شاهان در برسازی زندگی فردوسی
رقیه صدرایی مهری بهفر

شاهنامۀ فردوسی را به سبب تنوع مقولاتِ تعلیم‌بخشی، قدرت و غنای مباحث تعلیمی و اشکالِ گوناگونِ تعلیمِ گسترده در لایه‌های پیدا و پنهانِ متن، اگر در زمرۀ ادبیات تعلیمی به شمار آوریم، راه اغراق نپیموده‌ایم. شاهنامه پرحجم‌ترین و قدیمی‌ترین میراث‌بَرِ اندرزنامه‌های ایران باستا أکثر

شاهنامۀ فردوسی را به سبب تنوع مقولاتِ تعلیم‌بخشی، قدرت و غنای مباحث تعلیمی و اشکالِ گوناگونِ تعلیمِ گسترده در لایه‌های پیدا و پنهانِ متن، اگر در زمرۀ ادبیات تعلیمی به شمار آوریم، راه اغراق نپیموده‌ایم. شاهنامه پرحجم‌ترین و قدیمی‌ترین میراث‌بَرِ اندرزنامه‌های ایران باستان در بابِ سلوکِ ملوک است و به چند معنا پایه‌گذار تعلیم پادشاهان، ترغیب آنان به نیکوروشی و تحصیل نیک‌نامی و تحذیرشان از بدکرداری و بدنامی است. این اثر نه فقط در متنِ خودش مبادیِ تعلیم به رأس قدرت را پایه می‌گذارد، که حتی زندگی‌نامۀ ساخته‌شده برای مؤلفش مشابه‌سازیِ مبادیِ تعلیمیِ این متن و تأویلی تعلیمی برای آن است. زندگی برسازی‌شدۀ فردوسی در متون، محصول گفتگویِ متونِ بعد از فردوسی با شاهنامه‌اند و از همان عناصر تعلیم به رأس قدرت برخوردارند. هم شاهنامه و هم زندگی‌نامۀ برسازی‌شدۀ فردوسی، دستمایه و درسنامۀ تعلیم در متون تعلیمی بوده‌اند و گفتمان اخلاق‌گرای تاریخ، از حیث نصیحة الملوک از گفتگوی شاهنامه با زندگیِ مؤلفش و گفتگوی این دو با متون تعلیمی دیگر شکل گرفته است. در این جستار بنا به روش‌شناسی هرمنوتیک در واکاوی و تحلیل متون، به زندگی‌نامۀ برسازی‌شدۀ فردوسی از بُعد تبعات و نتایج تعلیمی آن برای تاریخ نگریسته شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

735 - تأثیرپذیری تعلیمی روضه‌الانوار خواجوی کرمانی از مخزن‌الاسرار نظامی گنجوی
پروین دخت مشهور رضا جلیلی

نظامی گنجوی در شمار بزرگ‌ترین سرایندگان فارسی‌زبان است. قدرت شاعری او موجب شد بسیاری در اندیشه تتبع و پیروی از شیوه او برآیند. در این بین خواجوی کرمانی یکی از کامیاب‌ترین چهره‌هاست که توانست خمسه‌ای به روش پیر گنجه بسراید. روضه‌الانوار خواجو چنانچه خود او نیز اشاره کرده أکثر

نظامی گنجوی در شمار بزرگ‌ترین سرایندگان فارسی‌زبان است. قدرت شاعری او موجب شد بسیاری در اندیشه تتبع و پیروی از شیوه او برآیند. در این بین خواجوی کرمانی یکی از کامیاب‌ترین چهره‌هاست که توانست خمسه‌ای به روش پیر گنجه بسراید. روضه‌الانوار خواجو چنانچه خود او نیز اشاره کرده است به تقلید از مخزن‌الاسرار سروده شده است. این تأثیرپذیری در دو سطح لفظ و محتوا نمود دارد. یکی از مهم‌ترین ابعاد تأثیرپذیری محتوایی در حوزه تعلیم و تربیت جلوه‌گر شده است. بر این اساس آنچه در مقاله حاضر بررسی خواهد شد، نکات تعلیمی ستایشی و نکوهشی مشابهی است که خواجو تحت تأثیر مخزن‌الاسرار نظامی در روضه‌الانوار انعکاس داده است. روش تحقیق نیز توصیفی- تحلیلی است. بررسی‌ها نشان می‌دهد رویکردهای عمده تعلیمی ستایشی دو شاعر به ترتیب بسامد، بر ستایش موضوعاتی چون خرد و اندیشه، فروتنی و فراموش کردن خود، بخشندگی و کرم، دستگیری از خلق، توسل به خدا و اطاعت از او، توجه به دل، هم‌نشین خوب و خموشی و کم‌گویی تأکید دارد. در ارتباط با دیدگاه‌های تعلیمی نکوهشی نظامی و خواجو هم می‌توان به نکوهش مواردی چون دنیا و متعلقات آن، بی‌عدالتی و ستمکاری، ظاهرپرستی و ریاکاری اشاره کرد که از این بین، بی ارزش دانستن دنیا و وابسته‌های آن پرتکرارترین آموزه در هر دو منظومه بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

736 - تحلیل کارکرد تعلیمی خوشه‌های تصویری در مرصادالعباد
مژگان محمدی محمدرضا حسنی جلیلیان سید محسن حسینی مؤخر

بهره‌گیری از تصویر در متون تعلیمی صوفیانه عموماً یا برای تزیین است یا به‌سبب تفهیم. نجم‌الدین رازی در مرصاد‌العباد به هر دو سبب از تصویرسازی بهره برده، اما هدف اصلی او ملموس‌سازی مفاهیم عرفانی است. به این منظور، نویسنده از شگردهای مختلفی استفاده کرده و از جمله کوشیده اس أکثر

بهره‌گیری از تصویر در متون تعلیمی صوفیانه عموماً یا برای تزیین است یا به‌سبب تفهیم. نجم‌الدین رازی در مرصاد‌العباد به هر دو سبب از تصویرسازی بهره برده، اما هدف اصلی او ملموس‌سازی مفاهیم عرفانی است. به این منظور، نویسنده از شگردهای مختلفی استفاده کرده و از جمله کوشیده است با استفاده از اضافه‌های تشبیهی مرتبط، خوشه‌های تصویری روشن و ملموسی برای تبیین مفاهیم عمدتاً پیچیدۀ عرفانی عرضه کند. دقت در این متن تعلیمی روشن می‌سازد که نویسنده به خوشه‌های تصویری خاصی گرایش داشته است. مسئلۀ این تحقیق چرایی تکرار خوشه‌های تصویری خاص در مرصادالعباد و ترتیب بسامد هر‌یک از آن‌هاست. نتایج تحقیق نشان می‌دهد کارکرد تعلیمیِ خوشه‌های تصویری با استفاده از تصویرسازی مبتنی بر زیست‌جهان مخاطبان و تناسب مضمون و تصویر شکل گرفته است. نجم‌رازی از تصویرسازی در حوزه‌های زندگی روزمرۀ ایرانی، حکومت، کشاورزی، سفر، آموزش و کتابت، طبیعت، داستان پیامبران و تصاویر مربوط به پرندگان، برای تسهیل آموزش مضامین عرفانی استفاده کرده است. همچنین تناسب خوشه‌های تصویری با موضوع، دیگر شگرد تعلیمی اوست. وی از تصاویر مرتبط با سفر برای تبیین مضمون سلوک از تصاویر زراعت و کشاورزی، برای تبیین مفاهیم مرتبط با هستی‌شناسی از تصاویر مربوط با آموزش و کتابت، برای بیان مفاهیمی چون تبعیت از پیر (آموزگار) و خلقت (انشاء) و از تصاویر مربوط به پرندگان و پرواز برای مضمون اسارت روح انسانی و لزوم بازگشت آن استفاده کرده است. وی از این طریق، علاوه بر توانایی ادبی، هنر خود را در امر آموزش نیز نشان داده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

737 - رگه‌های تعلیمی در شعر دفاع مقدس (دهة 60)
نوازالله فرهادی

اشاعة فرهنگ دینی در ادبیات پس از انقلاب اسلامی(57) از پیامدهای فرهنگی این انقلاب است. با وقوع جنگ و استمرار هشت سال دفاع مقدس، مضامین دینی و مذهبی، همچون غزوات صدر اسلام، جنگ‌های امام علی(ع) با معاندان در دوران خلافت آن حضرت و به‌ویژه حماسة خونین کربلا، در شعر انقلاب و أکثر

اشاعة فرهنگ دینی در ادبیات پس از انقلاب اسلامی(57) از پیامدهای فرهنگی این انقلاب است. با وقوع جنگ و استمرار هشت سال دفاع مقدس، مضامین دینی و مذهبی، همچون غزوات صدر اسلام، جنگ‌های امام علی(ع) با معاندان در دوران خلافت آن حضرت و به‌ویژه حماسة خونین کربلا، در شعر انقلاب و دفاع مقدس بازتاب گسترده‌ای می‌یابد، به‌گونه‌ای که این مباحث مهم‌ترین درون‌مایه‌ها و یکی از بارزترین ویژگی‌های آن را تشکیل می‌دهد. این موضوع بُعد تعلیمی سروده‌های مورد بحث را بر پایة مبانی دین و تعالیم قرآن کریم، تقویت می‌کند. سرایندگان این اشعار غالباً شخصیت‌های انقلابی و اهل جبهه و جنگ‌اند و آنچه می‌سرایند از سر ایمان و سرشار از شور و هیجان است؛ به همین دلیل بعد غنایی و حماسی سروده‌های آنان، چنان بارز و قوی است که جنبة تعلیمی آن را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، و درک آموزش‌های نهفته درآن، بدون تأمل و تعمق، مشکل می‌شود و از دید خواننده پنهان می‌ماند. دراین نوشتار لایه‌های پنهان و پیدای تعلیمی و رگه‌های آموزشی در سروده‌های انقلاب و دفاع مقدس واکاوی می-گردد، تا نمایان شود، سرایندگان برای ترویج اصول اخلاقی و برانگیختن خوانندگان به پیروی از ارزش‌های اسلامی-انسانی از چه شیوه‌ها و مضامینی بهره گرفته‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که جنبه‌های تعلیمی این سروده‌ها بنا به دلایل مختلف، به صورت رگه‌های باریک و پوشیده در زمینة پررنگ حماسی-آیینی، با بیانی غالباً غیر مستقیم و با تکیه برمضامینی چون حریت، شهامت و صداقت، معطوف به متخلق شدن جوانان به خلق و خوی اهل بیت(ع) است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

738 - کاربرد داستان تمثیلی در تعلیم آموزه‌های سیاسی با تأکید بر متون کهن ادبی
سیده معصومه حسینی

داستان تمثیلی از گذشته‌های دور به‌عنوان ابزاری در جهت آموزش فن کشورداری و سیاست‌مداری به پادشاهان مورد استفاده قرار گرفته است. می‌توان گفت بخش مهمی از ادبیات تعلیمی ایران و جهان به‌دلیل تأثیرگذاری و جذابیت بیشتر، در قالب تمثیل بیان شده است. داستان تمثیلی و به‌ویژه افسان أکثر

داستان تمثیلی از گذشته‌های دور به‌عنوان ابزاری در جهت آموزش فن کشورداری و سیاست‌مداری به پادشاهان مورد استفاده قرار گرفته است. می‌توان گفت بخش مهمی از ادبیات تعلیمی ایران و جهان به‌دلیل تأثیرگذاری و جذابیت بیشتر، در قالب تمثیل بیان شده است. داستان تمثیلی و به‌ویژه افسانۀ حیوانات (فابل) از جمله قالب‌های ادبی است که به‌دلیل دولایگی معنایی، فضای جالبی را برای ارائۀ مضامین سیاسی‌اجتماعی فراهم آورده است. در سراسر جهان، منتقدان اجتماعی در پس صورتک داستان‌سرایی و ایجاد سرگرمی، شدیدترین و عمیق‌ترین انتقادات و نارضایتی‌های خود از وضع سیاست و فرهنگ را در معرض دریافت عمومی قرار داده‌اند. در این حالت، نویسنده مطالبی را که نمی‌توان به‌طور مستقیم در تأدیب و تعلیم صاحبان قدرت سیاسی بر زبان آورد، در پوششی مفرح و سرگرم‌کننده از داستان و طنز پنهان می‌کند؛ به‌طوری ‌که محافظه‌کاری و پنهان‌نگاری از پدیده‌های رایج در نوشته‌های سیاسی بازمانده از عصر قدیم است. این مقاله در صدد بررسی آموزه‌های سیاسی در داستان‌های تمثیلی کهن است و نشان می‌دهد که چگونه در طول تاریخ از قالب داستان در عرصۀ آموزش سیاسی استفاده شده و این آموزش‌ها شامل چه مسائل و مواردی است. به عبارت دیگر در این پژوهش، ضمن ارائۀ شواهدی از منابع موجود نشان می‌دهیم که داستان تمثیلی ابزاری در جهت ارتقای دانش سیاسی دولتمردان در اعصار کهن بوده است و برخلاف آنچه در بادی امر به نظر می‌رسد، این داستان‌ها با هدفی فراتر از سرگرمی و لذت بردنِ صرف پادشاهان نگاشته شده‌اند. مروری بر تاریخچۀ استفاده از تمثیل در آموزش سیاسی، تعالیم سیاسی رایج در داستان‌های تمثیلی کهن و دلایل استفاده از تمثیل برای آموزش مضامین سیاسی از جمله موضوعات مورد بررسی در این مقاله است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

739 - چندگانگی و چندگونگی مضمون در دیوان سعیدا نقشبندی یزدی
محمدرضا نجاریان فاطمه بهاری‌فر

ادبیات تعلیمی یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین انواع ادبی است که هدف اصلی آن آموزش است. این اصطلاح از بدو پیدایش به دو معنای خاص و عام به کار رفته است: 1- ادبیات تعلیمی در معنای خاص خود شامل دستورالعمل‌هایی است که به آموزش یک فن یا هنر خاص اختصاص دارد؛ از جمله: نصاب‌الصبیا أکثر

ادبیات تعلیمی یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین انواع ادبی است که هدف اصلی آن آموزش است. این اصطلاح از بدو پیدایش به دو معنای خاص و عام به کار رفته است: 1- ادبیات تعلیمی در معنای خاص خود شامل دستورالعمل‌هایی است که به آموزش یک فن یا هنر خاص اختصاص دارد؛ از جمله: نصاب‌الصبیان ابونصر فراهی در لغت، دانشنامه میسری در داروشناسی و طب. 2- در معنای عام به آثاری گفته می‌شود که موضوع آن مسائل اخلاقی، عرفانی، مذهبی، اجتماعی، پند و اندرز، حکمت و امثالهم است. در بین اشعار سعیدا نقشبندی یزدی، شاعر قرن یازدهم هجری قمری و معاصر شاه سلیمان صفوی(1077-1105هـ.ق)، مضامین پیچیده و تعبیرات بی‌سابقه، مضمون‌آفرینی، لطایفی از سلوک و عرفان، دعوت به زهد و عزلت و فراغت از دنیای دون، نشانه‌هایی از عشق و معرفت باطنی، احساسات و عواطف شخصی و گاه نقدهای اجتماعی و سیاسی و پندهای اخلاقی برای رهایی از آشوب‌ها و گرفتاری‌های دنیا، طنز، و.... به چشم می‌خورد. در این مقاله به شش مضمون شاخص در دیوان او همچون مضامین اخلاقی، جبر و اختیار، مضامین سیاسی - اجتماعی، فرهنگ مردم(folklore)، طنز و مضامین عرفانی پرداخته می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

740 - بررسی زبان زنانه و مردانه در داستا‌ن‌های ابراهیم گلستان و منیرو روانی‌پور از منظر جنسیت و رویکرد تعلیمی‌اخلاقی (مطالعۀ موردی: جوی و دیوار و تشنه و کولی کنار آتش)
کبری وخشوری ناصر ناصری شهریار حسن زاده

در جامعه‌شناسی زبان، متغیر جنسیت در کنار مؤلفه‌های دیگر، به‌عنوان یک عامل مؤثر بر زبان تعریف شده است؛ اما فمینیست‌ها اول بار آن را به‌عنوان یک مؤلفۀ اساسی تمایز، بین زنان و مردان قلمداد کردند و زبان‌شناسانی چون لیکاف، الگو و تئوری برای آن نوشتند که بر مبنای آن زبانِ زنا أکثر

در جامعه‌شناسی زبان، متغیر جنسیت در کنار مؤلفه‌های دیگر، به‌عنوان یک عامل مؤثر بر زبان تعریف شده است؛ اما فمینیست‌ها اول بار آن را به‌عنوان یک مؤلفۀ اساسی تمایز، بین زنان و مردان قلمداد کردند و زبان‌شناسانی چون لیکاف، الگو و تئوری برای آن نوشتند که بر مبنای آن زبانِ زنانه و مردانه از هم جدا شد و ادبیات تعلیمی که نمایشگر زندگی و مبیّن ارزش‌ها و معیارهای یک جامعۀ زبانی است به‌طور گسترده‌ای در میان انواع ادبی دیگر، گستره‌ای شگرف در زبان زنانه و مردانه به خود گرفت. آرای زبان‌شناسان به‌سرعت در متون ادبی بررسی شد و دستاوردهای جالبی از تفاوت زبان زنانه و مردانه ارائه گردید. این پژوهش، تحقیقی و تحلیلی و با تکیه بر مؤلفه‌های زبانِ زنانه و مردانه، در دو مجموعه داستان جوی و دیوار و تشنه از ابراهیم گلستان و کولی کنار آتش از منیرو روانی‌پور در تطابق با آرای زبان‌شناسان حوزۀ جنسیت به‌خصوص لیکاف می‌باشد که با رویکرد تعلیمی‌اخلاقی بررسی شده است. فرضیۀ تحقیق ما این است که در آثار دو نویسندۀ مذکور، زبان زنانه و مردانه با رویکرد تعلیمی‌اخلاقی مطابق آرای زبان‌شناسان به‌خصوص لیکاف و در مواردی نیز، با نظر آن‌ها در تناقض است. این تفاوت‌ها در اثر گلستان بیشتر از روانی‌پور است و در کاربرد دشواژه، صفات عاطفی و جملات تعدیلی نمود بیشتری دارد. بنابراین باید گفت گاهی مواضع تعلیمی‌اخلاقی بر جنسیت زبان غلبه دارد و نظریات زبان‌شناسان اجتماعی را باید در بستر فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی جامعۀ داستانی، مورد بررسی قرار داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

741 - بار تعلیمی جریان‌های شعر متعهد فارسی
پارسا یعقوبی جنبه‌سرایی

شعر متعهد شعری است که با گرایش به ایدئولوژی مثبت و تکیه بر من جمعی، از ارزشهای انسانی اعم از آسمانی یا قراردادی برای انسان در معنای فلسفی- دینی یا اخلاقی آن و یا برای مردم در مفهوم حقوقی آن دفاع می‌کند. این نوع شعر بنا به رسالتی که دارد از جنبه‌های تعلیمی خالی نیست. منت أکثر

شعر متعهد شعری است که با گرایش به ایدئولوژی مثبت و تکیه بر من جمعی، از ارزشهای انسانی اعم از آسمانی یا قراردادی برای انسان در معنای فلسفی- دینی یا اخلاقی آن و یا برای مردم در مفهوم حقوقی آن دفاع می‌کند. این نوع شعر بنا به رسالتی که دارد از جنبه‌های تعلیمی خالی نیست. منتها بار تعلیمی و نیز شگرد بیانی این اشعار به اقتضای بافت موقعیتی و نیز نوع ادبی آنها متفاوت است. این مسأله در شعر متعهد فارسی کاملاً مشهود است. در این نوشتار سعی شده است تا پس از تعیین بافت موقعیتی شعر متعهد فارسی در دو دنیای کلاسیک و معاصر، جریان های اصلی شعر مذکور و بار تعلیمی آنها بررسی و معرفی شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

742 - دستور زبان روایت در ادبیات تعلیمی (با تکیه بر ساختار روایت و جایگاه روایت‌شنو در مناظرات پروین اعتصامی)
الیاس نورایی لیدا عزیزی

آنچه در روایت‌شناسی ساختارگرا مورد بررسی قرار می‌گیرد، جنبه‌های ساختاری، زبانی و روایی یک اثر است. ساختارگرایان با واکاوی کلیت متون و قالب‌های ادبی و تجزیۀ آن به واحد‌های کوچکتر (تا جایی که دیگر قابل تجزیه نباشد) بر آنند تا به تعریف دستور زبانی برای انواع روایت‌ها دست ی أکثر

آنچه در روایت‌شناسی ساختارگرا مورد بررسی قرار می‌گیرد، جنبه‌های ساختاری، زبانی و روایی یک اثر است. ساختارگرایان با واکاوی کلیت متون و قالب‌های ادبی و تجزیۀ آن به واحد‌های کوچکتر (تا جایی که دیگر قابل تجزیه نباشد) بر آنند تا به تعریف دستور زبانی برای انواع روایت‌ها دست یابند. پراپ از جمله روایت شناسانی بود که با بررسی کلیت ساختار صد قصۀ روسی و تجزیۀ آن‌ها به اجزای کوچکتر، ضمن بیان خویشکاری‌های تکرار شونده، به تعریف دستور زبان روایی این قصه‌ها دست یافت. مناظره در دیوان پروین اعتصامی عاملی است که سبب شده پروین را صاحب سبکی مستقل بدانند. این امر نشان می‌دهد که یکی از دلایل موفقیت مناظرات پروین گذشته از تنوع نوآوری‌هایی که در شخصیت‌های مناظره داشته است، تسلط و به‌کارگیری زبانی سخته و صیقل یافته، محتوایی ناب و امروزی، خاصه در مسائل اجتماعی فرهنگی زمان خویش است. پژوهش حاضر به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از منابع کتابخانه‌ای با تکیه بر مناظرات پروین اعتصامی به عنوان گونه‌ای از ادبیات تعلیمی، در گام اول به تعریف دستور زبان روایت در ادبیات تعلیمی می‌پردازد و سپس در صدد است تا ساختار روایت، موقعیت‌های روایت‌شنو (مخاطب) و محتوای این مناظرات را نیز از دیدگاه علم روایت‌شناسی مورد بررسی قرار دهد. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهدکه در ادبیات تعلیمی (روایت‌شنو) در مرکز روایت قرار دارد و نسبت به دیگر عناصر روایت برجسته تر است. همچنین در مناظرات پروین گونۀ روایت‌شنو از نوع روایت‌شنو بیرونی است و گاه تبدیل به پنهان شنو می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

743 - اخلاقِ تجاری در ادب فارسی
محمود بشیری علی سلیمانی

از آنجا که بازرگانان، تجار و اهل ‌کسب در گذشته نقش مهمی در جهت ارتقای رفاه اقتصادی و سطح کیفی جامعه ایفا می‌کردند، از زبان بزرگان ادبی و تاریخی، توصیه‌ها و تعالیمی پراکنده در خلال متون منظوم و منثور زبان فارسی، دربارۀ آن‌ها به چشم می‌خورد. با جمع‌آوری و دسته‌بندی این تع أکثر

از آنجا که بازرگانان، تجار و اهل ‌کسب در گذشته نقش مهمی در جهت ارتقای رفاه اقتصادی و سطح کیفی جامعه ایفا می‌کردند، از زبان بزرگان ادبی و تاریخی، توصیه‌ها و تعالیمی پراکنده در خلال متون منظوم و منثور زبان فارسی، دربارۀ آن‌ها به چشم می‌خورد. با جمع‌آوری و دسته‌بندی این تعالیم و توصیه‌ها، نه‌تنها می‌توان با چگونگی خریدوفروش بازرگانان در جامعۀ گذشته و نحوۀ تعامل مردم و پادشاه با آن‌ها آشنا شد، بلکه می‌توان سمت‌وسوی این توصیه‌ها و تعالیم را نیز دریافت. بر مبنای این پژوهش که تا قرن هشتم را در بر می‌گیرد، دریافتیم که قدما و بزرگان ما با امر و نهی خودشان، دو جنبۀ فردی و تجاری را مدنظر داشته‌اند که یکی برای تعالی روح و تهذیب نفس بازرگانان و دیگری برای پیشرفت در کار و دوری از ضرر و زیان مفید است. ازاین‌رو در کلام آن‌ها بایدهای فردی و تجاری‌ای همچون خوش‌اخلاق بودن، هشیار و قانع و امانت‌دار بودن، شرایط خریدار و فروشنده، کیفیت و چگونگی کالاها، آگاهی از نیاز شهرها و... دیده می‌شود. علاوه بر این موارد، نبایدهای فردی و تجاری‌ای مانند کم‌فروشی و گران‌فروشی نکردن، سوگند نخوردن و دروغ نگفتن، نسیه ندادن، شریک نداشتن و... نیز در گفتار آن‌ها وجود دارد که با رعایت آن‌ها، دنیا و آخرت بازرگانان و تجار بهبود می‌یابد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

744 - بررسی مؤلفه‌های رشد اخلاقی کودک در داستان‌های احمدرضا احمدی (با رویکرد به نظریة یادگیری اجتماعی)
سارا نوعی رضا اشرف زاده بتول فخراسلام

10.30495/pars.2022.689403

احمدرضا احمدی چهره‌ای شاخص در گسترة شعر موج نو و شعر حجم است؛ اما با وجود آثار برجسته در عرصة ادبیات کودک معاصر، به این بخش از ظرفیت‌های ادبی وی، آن‌طور که باید پرداخته نشده است. او در داستان‌های خود به مسائل گوناگون تعلیمی و اخلاق‌بنیاد اشاره کرده و برای بازنمایی این م أکثر

احمدرضا احمدی چهره‌ای شاخص در گسترة شعر موج نو و شعر حجم است؛ اما با وجود آثار برجسته در عرصة ادبیات کودک معاصر، به این بخش از ظرفیت‌های ادبی وی، آن‌طور که باید پرداخته نشده است. او در داستان‌های خود به مسائل گوناگون تعلیمی و اخلاق‌بنیاد اشاره کرده و برای بازنمایی این موضوعات به‌طور مطلوب از تکنیک‌های متنوع بهره برده که تأکید بر یادگیری محیطی و اجتماعی کودک از آن جمله است. در این پژوهش، با استناد به منابع کتابخانه‌ای، روش توصیفی ـ تحلیلی و مبانی نظریة یادگیری اجتماعی، این تکنیک‌ها در داستان‌های منتخب احمدرضا احمدی بررسی و تحلیل شده است. نتایج بیانگر آن است که نویسنده با کاربست مؤلفه‌هایی مانند سرمشق‌دهی و معرفی الگوی عملی، مقابلة شخصی کودک با موقعیت‌های اخلاقی/ غیراخلاقی، تقویت و تثبیت رفتار اخلاقی و به‌کارگیری بازی وانمودی، مجموعه‌ای متنوع از مسائل اخلاقی و تعلیمی ـ مانند تعاون و کمک به یکدیگر، احترام به حیوانات، صلح‌جویی، محبت‌ورزیدن به همنوع، هویّت‌جویی و بازگشت به خویشتن واقعی ـ را برای مخاطبان کودک خود، ترسیم و بازگویی کرده است. در این بین، آموزة تعلیمی احترام به حیوانات بارها در داستان‌های مختلف تکرار شده است که بیانگر دغدغة اصلی نویسنده برای فرهنگ‌سازی در این موضوع است. احمدی در بازنمایی رویکردهای تعلیمی خود بر اثرگذاری محیط اطراف بر فرایند رشد و فردیّت اخلاقی و شخصیتی کودکان تأکید کرده و نقش عوامل بیرونی را در جهت‌گیری سویه‌های تربیتی این گروه سنی برجسته کرده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

745 - شادی‌گرایی و جنبه‌های تعلیمی آن در غزلیات شمس
علی دهقان جواد صدیقی لیقوان

شادی یک پدیدة درونی و روحی است که در زندگی فردی و اجتماعی بشر حضور و نقش فعّالی دارد. از این رو در دین و عرفان اسلامی جایگاهی والا یافته است. ابعاد تعلیمی شادی در عرفان از مهم‌ترین نقشهای آن به شمار می‌آید. غزلیات جلال الدّین محمد مولوی بلخی - موسوم به غزلیات شمس تبریزی أکثر

شادی یک پدیدة درونی و روحی است که در زندگی فردی و اجتماعی بشر حضور و نقش فعّالی دارد. از این رو در دین و عرفان اسلامی جایگاهی والا یافته است. ابعاد تعلیمی شادی در عرفان از مهم‌ترین نقشهای آن به شمار می‌آید. غزلیات جلال الدّین محمد مولوی بلخی - موسوم به غزلیات شمس تبریزی- به اعتبار میزان کاربرد مضمون شادی، برای تحقیق در این مورد اهمیت و ظرفیت زیادی دارد و هدف این مقاله آن بوده که پس از تعریف شادی، از دیدگاههای مختلف- بویژه عرفانی- نقش تعلیمی، عوامل و نشانه های شادی گرایی را در غزلیات شمس بررسی نماید. در این تحقیق به شیوة کتابخانه ای و اسنادی تمامی غزلیات مولوی مطالعه و شواهد مربوط به موضوع تحقیق استخراج و بررسی شد. نتیجه این بررسی نشان می دهد که مولانا شاعری شادی گرا بوده و از خواصّ و کارکردهای تعلیمی شادی برای القای اندیشه های عرفانی اش بهرة فراوانی برده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

746 - الگوهای روایی در حکایت‌های تعلیمی
علیرضا محمدی کله سر

بررسی ساختار متون ادبی، راهی است برای درک شیوه‌های ایجاد و انتقال معنا در این متون. حکایت‌های تعلیمی از پرکاربردترین انواع روایی در متون داستانی کهن فارسی هستند که مهم‌ترین رسالت آنها انتقال پیام و ترغیب مخاطب بوده است. به‌نظر می‌رسد، نویسندگان متون تعلیمی، حکایت‌ها را أکثر

بررسی ساختار متون ادبی، راهی است برای درک شیوه‌های ایجاد و انتقال معنا در این متون. حکایت‌های تعلیمی از پرکاربردترین انواع روایی در متون داستانی کهن فارسی هستند که مهم‌ترین رسالت آنها انتقال پیام و ترغیب مخاطب بوده است. به‌نظر می‌رسد، نویسندگان متون تعلیمی، حکایت‌ها را با توجه به ساختارهایی منطبق بر اهداف غایی خود مورد استفاده قرار می‌داده‌اند. در این مقاله به بررسی و معرفی ساختارها و الگوهای روایی مورد استفاده در حکایت‌های تعلیمی فارسی پرداخته شده است.. پرکاربردترین الگوهای روایی این متون عبارتند از: نخست، الگوی سرپیچی کنش‌گر از قانون و مجازات شدن وی (مجازات کلامی یا کنشی)؛ و دوم، الگوی پایبندی کنش‌گر به قانون و پاداش گرفتن وی. این الگوها افزون بر اینکه ژرف‌ساختی برای بسیاری از حکایت‌های تعلیمی هستند، الگویی برای تفسیر و خوانش راوی نیز محسوب می‌شوند؛ چنانکه راوی برای تفسیر حکایت، آن را به‌صورت خطی داستانی منطبق بر یکی از همین دو الگو در نظر می‌گیرد. این مقاله، با استفاده از نتایج بررسی‌های ساختاری در تحلیل تفسیر حکایت‌های تعلیمی، در پی آشکارسازی الگوهای حاکم بر فهم حکایت‌های تعلیمی است. در نوشتار حاضر، نقش این الگوها در انتقال و شکل‌گیریِ مفاهیم و وجه غالب متون تعلیمی نیز مورد بررسی قرار گرفته‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

747 - بازنمایی مضامین اخلاقی و تعلیمی در پنج‌گنج عماد فقیه کرمانی
فرشاد اسکندری شرفی وحید مبارک

ادبیات تعلیمی از کهن‌ترین و رایج‌ترین گونه‌های ادبی جهان است که آموزه‌هایی اخلاقی و عقلانی را به مخاطب ارائه می‌کند تا با کاربست آن‌ها در زندگی، به سعادتمندی و نیک‌بختی برسد. ادبیات فارسی از دیرباز، جلوگاه ناب‌ترین و نغزترین معانی و مضامین اخلاقی و تعلیمی بوده‌ و در هر أکثر

ادبیات تعلیمی از کهن‌ترین و رایج‌ترین گونه‌های ادبی جهان است که آموزه‌هایی اخلاقی و عقلانی را به مخاطب ارائه می‌کند تا با کاربست آن‌ها در زندگی، به سعادتمندی و نیک‌بختی برسد. ادبیات فارسی از دیرباز، جلوگاه ناب‌ترین و نغزترین معانی و مضامین اخلاقی و تعلیمی بوده‌ و در هر دوره‌، بخش انبوهی از شعر فارسی به پند و حکمت و موعظه اختصاص داشته ‌است. عماد فقیه کرمانی از شاعران پارسی‌گوی قرن هشتم هجری است که در سرودن انواع شعر چون غزل و قصیده و مثنوی تبحری تمام داشته و شعرش با مبانی تصوف و اندیشه‌ها و آموزه‌های عرفانی درآمیخته ‌است. در این پژوهش با روشی توصیفی‌‌تحلیلی و با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای، آموزهای اخلاقی و تعلیمی در پنج ‌گنج عماد فقیه کرمانی بررسی شده ‌است تا جایگاه و ارزش اخلاق و تعلیم در شعر او مشخص شود و همچنین گوشه‌ای از مقام ادبی این شاعر آشکار ‌گردد. دستاورد پژوهش نشان می‌دهد که در مثنوی‌های عماد فقیه کرمانی، موضوع‌های اخلاقی و تعلیمی که تلفیق‌یافته از اندرزهای کهن و آموزه‌های عرفانی و صوفیانه است، بازتابی گسترده دارد. مواعظ سیاسی و حکومتی، عبادت و بندگی خدا، ناپایداری و بی‌اعتباری دنیا، گشاده‌دستی و سخاوت، علم و علم‌آموزی، رازداری، کم‌آزاری و... از مهم‌ترین و پربسامدترین مسائل اخلاقی و تعلیمی در پنج‌ گنج عماد فقیه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

748 - دیدگاههای اخلاقی و تربیتی جامی در مثنوی هفت اورنگ
مریم محمودی

تعلیم و تربیت و ابعاد مختلف و شیوه‌های گوناگون آن از موضوعاتی است که در متون ادب فارسی مورد توجه خاص قرار گرفته است.جامی شاعر بلندآوازة قرن نهم نیز به این مطلب به طور خاص پرداخته و بیشتر نظرات تربیتی خود را در قالب نصیحت به فرزندش ارائه کرده است. هرچند جامی بهارستان را أکثر

تعلیم و تربیت و ابعاد مختلف و شیوه‌های گوناگون آن از موضوعاتی است که در متون ادب فارسی مورد توجه خاص قرار گرفته است.جامی شاعر بلندآوازة قرن نهم نیز به این مطلب به طور خاص پرداخته و بیشتر نظرات تربیتی خود را در قالب نصیحت به فرزندش ارائه کرده است. هرچند جامی بهارستان را به منظور تدریس فرزندش تحریر کرد، اما بیشتر دیدگاه‌های تربیتی او در مثنوی هفت اورنگ طرح شده است. جامی با تأثیر از فرهنگ اسلامی و با توجه به تمام ابعاد وجودی انسان، راهکارهای تربیتی ارائه می‌دهد.توصیه‌های او نشان دهندة آن است که در تعلیم و تربیت باید به بعد جسمانی، دینی، عقلانی،عاطفی و احساسی و اجتماعی توجه شود. ساده زیستن و دوری از رفاه‌طلبی، علم‌آموزی و مطالعة کتاب، هنرآموزی، حسن معاشرت، پایبندی به اصول مهم اخلاقی و تبعیت از شریعت پیامبر در تربیت جنبه‌های مختلف وجود انسان می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

749 - تحلیل ابعاد عینی و ذهنی سطح رضایتمندی از شهرک های سکونتگاهی (مطالعه موردی: ‌شهرک علی‌اکبر، شهرستان هامون سیستان)
عبدالمجید رضایی کهخا محمودرضا میرلطفی حمید حیدری مکرر مریم نوری

شناسایی عوامل مؤثر در میزان رضایتمندی سکونتی ساکنان، می‌تواند در جهت تحلیل وضع موجود سکونتی، تصمیمات آتی به منظور ارتقای سطح کیفی محدوده‌های سکونتی افراد و جلوگیری از تکرار نواقص در سایر مکان‌ها مؤثر واقع گردد؛ بنابراین هدف از پژوهش حاضر تحلیل ابعاد عینی و ذهنی مرتبط با أکثر

شناسایی عوامل مؤثر در میزان رضایتمندی سکونتی ساکنان، می‌تواند در جهت تحلیل وضع موجود سکونتی، تصمیمات آتی به منظور ارتقای سطح کیفی محدوده‌های سکونتی افراد و جلوگیری از تکرار نواقص در سایر مکان‌ها مؤثر واقع گردد؛ بنابراین هدف از پژوهش حاضر تحلیل ابعاد عینی و ذهنی مرتبط با رضایتمندی از شهرک‌های سکونتگاهی در شهرک علی‌اکبر از توابع شهرستان هامون (سیستان) بوده است. از این رو؛ برای تحقق هدف مورد نظر، ضمن مطالعات اسنادی، طیف گسترده ای از شاخص های عینی و ذهنی رضایتمندی تعیین و در چارچوب مطالعات میدانی (تکمیل پرسش نامه ها) مورد بررسی قرار گرفت.طبق سرشماری سال 1390 جامعهآماریاینپژوهش 1121 سرپرست خانوار شهرک علی‌اکبر و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران در سطح 95 درصد اطمینان (96/1=T) برابر با 388 نفر از سرپرستان خانوار برآورد شده است و در نهایت اطلاعات جمع آوری شده به وسیله‌ نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای محاسبه پایایی پژوهش تعداد 30 پرسش نامه در سطح سرپرستان خانوار محدوده مورد مطالعه توزیع گردیده و بر اساس داده های جمع آوری شده میزان پایایی این پژوهش براساس آزمون آلفای کرونباخ در سطح بالایی (809/.) قرار دارد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که میزان رضایتمندیسرپرستان خانوار از شهرک سکونتگاهی علی‌اکبر در حد ضعیف (88/1) برآورد شده است؛ و میانگین ابعاد ذهنی (49/2) بوده که نشان از رضایت نسبی ساکنان از ابعاد ذهنی داشته اند. همچنین میانگین معیارهای عینی،(77/1) بوده که نارضایتی(ضعیف) ساکنان رادربرداشتهاست؛بنابرایناغلبمعیارهایرضایتمندی ازواحدهای سکونتی درسطح ضعیف قرارگرفته‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

750 - بررسی و سنجش میزان مشارکت مردم و نقش آن در توسعه روستایی (مطالعه موردی: دهستان سلطانعلی شهرستان گنبدکاووس)
علی اکبر نجفی کانی محمد میرزا علی

مشارکت و فرهنگ یاریگری ریشه در تاریخ دیرینه ملّت ایران دارد و جزیی از فرهنگ سنتّی در ادبیات توسعه به شمار می رود. این مفهوم از دهه 1940 مورد توجه تمام کشورها قرار گرفت و در دهه 1970 میلادی با طرح مفاهیمی چون توسعه اقتصادی، اجتماعی و توسعه پایدار اهمیت بیشتری در محافل عل أکثر

مشارکت و فرهنگ یاریگری ریشه در تاریخ دیرینه ملّت ایران دارد و جزیی از فرهنگ سنتّی در ادبیات توسعه به شمار می رود. این مفهوم از دهه 1940 مورد توجه تمام کشورها قرار گرفت و در دهه 1970 میلادی با طرح مفاهیمی چون توسعه اقتصادی، اجتماعی و توسعه پایدار اهمیت بیشتری در محافل علمی و اجرایی یافت و اکنون از آن به عنوان حلقه گمشده فرآیند توسعه یاد می کنند. بر این اساس تحقیق حاضر با توجه به اهمیت موضوع مطروحه، سعی دارد تا روستاهای دهستان سلطانعلی از شهرستان گنبدکاووس را به صورت تطبیقی مورد مطالعه قرار دهد. این تحقیق به صورت توصیفی - تحلیلی و میدانی بوده و برای سنجش مؤلفه های تحقیق از آزمون های کای اسکوئر، تحلیل های همبستگی، تحلیل واریانس، رگرسیون لوجستیک و کروسکال والیس استفاده گردید و نتایج حاصله، حاکی از آن است که بین سطح و جایگاه اقتصادی و اجتماعی مردم با میزان مشارکت آنان در راستای توسعه روستایی، در سطح بسیار بالا و قابل قبولی رابطه معناداری وجود داشته و علاوه بر آن میزان مشارکت مردم، نقش کلیدی در توسعه نواحی روستایی ناحیه مورد مطالعه ایفا می کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

751 - بررسی اثر فاصله بوته بر عملکرد چهار رقم هندوانه (Citrullus vulgaris) در شرایط محیطی جیرفت
ابراهیم ممنوعی سید محمد علوی سینی مرتضی اشراقی نژاد

10.2./jpps.2021.684934

به منظور تعیین مناسب ترین فاصله کاشت و رقم و همچنین یافتن موثرترین صفات در عملکرد هندوانه در تراکم های کاشت مختلف، این پژوهش بصورت کرت های خردشده در سه تکرار به مدت دو سال زراعی 1396-1395 در جیرفت انجام شد. فاصله بوته (40، 50، 60 و 70 سانتی‌متر) و چهار رقم هندوانه (پاتا أکثر

به منظور تعیین مناسب ترین فاصله کاشت و رقم و همچنین یافتن موثرترین صفات در عملکرد هندوانه در تراکم های کاشت مختلف، این پژوهش بصورت کرت های خردشده در سه تکرار به مدت دو سال زراعی 1396-1395 در جیرفت انجام شد. فاصله بوته (40، 50، 60 و 70 سانتی‌متر) و چهار رقم هندوانه (پاتانگرا، فاووریت، کریمسونPS و کریمسون(G-53 به‌ترتیب در کرت‌های اصلی و فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد فواصل کشت اثر معنی‌داری بر صفات مورد مطالعه بجز ضخامت پوست میوه داشت؛ به طوری که تعداد میوه و عملکرد با افزایش فاصله بوته روی خط کاشت به طور معنی داری کاهش یافتند؛ بیشترین مقدار این صفات به ترتیب برابر با 99/0 عدد و 82/23 تن در هکتار در فاصله 40 سانتی‌متر حاصل شد. ولی کیفیت و شکل ظاهری میوه در فاصله 70 سانتی‌متر بالاترین مقدار را خود را داشتند. افزایش فاصله کشت از 40 به 70 سانتی‌متر، باعث افزایش 12 درصدی میزان مواد جامد محلول شد. ارقام مورد مطالعه از نظر همه صفات به جز بریکس با یکدیگر تفاوت معنی دار داشتند. ارقام کریمسونPS و کریمسونG به‌ترتیب بیشترین عملکرد را در طی دو سال آزمایش برابر با 50/22 و 76/20 تن در هکتار به خود اختصاص دادند. رقم کریمسونPS از نظر اکثر صفات مورد مطالعه نسبت به ارقام دیگر نسبتاً برتر بود و این موضوع درنهایت به بالاترین عملکرد در واحد سطح منجر شد. تجزیه علیت مشخص نمود که در تراکم‌های مختلف کشت، تعداد میوه و وزن تک میوه بیشترین اثر را بر عملکرد میوه داشتند؛ این دو صفت به‌عنوان مهم ترین صفات در تعیین عملکرد میوه انتخاب شدند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

752 - تعیین برخی صفات مؤثر بر عملکرد سویا در سطوح مختلف تنش شوری در شرایط گلخانه‌ای
زهرا عابدی حمید نجفی زرینی مصطفی عمادی نادعلی باقری

تنش شوری از عوامل محدود کننده رشد در تولیدات کشاورزی است. به منظور تعیین مؤثرترین صفات بر عملکرد سویا در سطوح مختلف تنش شوری آزمایشی به صورت فاکتوریل با سه تکرار در سال زراعی 1395 در گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام شد. تیمارها شامل چهار ژنوتیپ سویا أکثر

تنش شوری از عوامل محدود کننده رشد در تولیدات کشاورزی است. به منظور تعیین مؤثرترین صفات بر عملکرد سویا در سطوح مختلف تنش شوری آزمایشی به صورت فاکتوریل با سه تکرار در سال زراعی 1395 در گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام شد. تیمارها شامل چهار ژنوتیپ سویا (هیل، دیر، فورد و ویلیامز)، سه سطح گوگرد (شاهد، پنج و 10 گرم گوگرد پودری) و سه سطح شوری (شاهد، چهار و هشت دسی‌زیمنس بر متر) بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثرات ساده گوگرد، ژنوتیپ، شوری و برهمکنش گوگرد و شوری در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. بررسی ضرایب همبستگی بین صفات مورد مطالعه نشان داد که همبستگی مثبت و معنی‌داری بین عملکرد دانه با تمامی صفات مورد بررسی به جز نسبت سدیم بر پتاسیم وجود داشت. با انجام تجزیه رگرسیون گام‌به‌گام در تیمار شاهد صفت میزان گوگرد، در شوری چهار دسی‌زیمنس بر متر صفات درصد سدیم، وزن تر بخش هوایی و درصد پروتئین دانه و در شوری هشت دسی‌زیمنس بر متر صفت تعداد دانه در بوته وارد مدل شدند. در تجزیه علیت عملکرد دانه، بیشترین آثار مستقیم مثبت مربوط به میزان گوگرد در سطح شاهد، یون سدیم در سطح دوم شوری و تعداد دانه در بوته در سطح سوم شوری بود. نتایج این بررسی نشان داد که صفات میزان گوگرد، درصد سدیم، وزن تر بخش هوایی و درصد پروتئین از معیارهای مرتبط با عملکرد دانه می‌باشند که می‌توانند به عنوان معیار انتخاب غیرمستقیم در بهبود ژنتیکی عملکرد در برنامه‌های اصلاحی تنش شوری استفاده شوند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

753 - تربیت شهروندی از دیدگاه اسلام و پراگماتیسم
حسین محمدی محمد مزیدی سعید بهشتی

انسان موجودی اجتماعی است و واقعیت زندگی اجتماعی او از زمان پیدایش آدم و حوا شروع و تا به امروز ادامه دارد. به نظر می رسد بدیهی ترین و ابتدایی ترین موضوع در زندگی اجتماعی بشر وجود قواعد، هنجارها، ضوابط، ساختارها، فرهنگ و نظاماتی است که او بتواند رفتار و اعمال خود را بر م أکثر

انسان موجودی اجتماعی است و واقعیت زندگی اجتماعی او از زمان پیدایش آدم و حوا شروع و تا به امروز ادامه دارد. به نظر می رسد بدیهی ترین و ابتدایی ترین موضوع در زندگی اجتماعی بشر وجود قواعد، هنجارها، ضوابط، ساختارها، فرهنگ و نظاماتی است که او بتواند رفتار و اعمال خود را بر مبنای آن‌ها تعریف کند. از این رو ضرورت تعلیم و تربیت و نظام تربیتی برای تربیت شهروندان ضرورتی محلی، ملی و جهانی است. با این حال و با وجود ضروری بودن تربیت شهروندی در گستره جهانی به نظر می رسد بین مکاتب موجود هماهنگی کاملی در این باره وجود نداشته باشد. به منظور تبیین وجوه اشتراک و یا افتراق بین مکاتب اسلام و پراگماتیسم در زمینه تربیت شهروندی ، مقاله حاضر به مقایسه تعلیم و تربیت شهروندی در دو مکتب مذکور پرداخته است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کیفی است که با رعایت اصول موضوعه ی پارادایم کیفی به انجام رسیده است. داده های مورد نیاز به روش اسنادی، و با رعایت قاعده ی حداکثر تنوع در انتخاب اسناد مرتبط با موضوع پژوهش، گردآوری شدند. داده‌های گردآوری شده، پس از اجرای قاعده ی سازواری داده های کیفی با استفاده از رویکرد توصیفی-تحلیلی مورد و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتیجه این که اسلام و پراگماتیسم دارای وجوه افتراق هستند اما مشابهت های آنان در زمینه تعلیم و تربیت و از جمله تربیت شهروندی بیشتر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

754 - مهارت‌های اجتماعی مدیریت بازاریابی بر دستیابی به موفقیت در بازاریابی بین‌الملل؛ شرکت‌های پخش محصولات لبنیات در استان خراسان شمالی
امید امیرگونه زاده

هدف پژوهش بررسی تأثیر قابلیتها و عملکرد فعلی بازاریابی بر دستیابی به اهداف استراتژیک در بازارهای بین المللی ( شرکت های پخش محصولات لبنیات در استان خراسان شمالی) می‌باشد. روش تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر توصیفی-همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان و أکثر

هدف پژوهش بررسی تأثیر قابلیتها و عملکرد فعلی بازاریابی بر دستیابی به اهداف استراتژیک در بازارهای بین المللی ( شرکت های پخش محصولات لبنیات در استان خراسان شمالی) می‌باشد. روش تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر توصیفی-همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان و فعالان بازارهای بین المللی شرکت های پخش محصولات لبنیات در استان خراسان شمالی بودند که 200 نفر از آنها بعنوان نمونه آماری انتخاب گردیدند. روش نمونه گیری بصورت در دسترس می‌باشد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون رگرسیون و نرم افزار SPSS انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که قابلیتهای بازاریابی تأثیر آماری مثبت و معنی داری بر دستیابی به اهداف استراتژیک در بازارهای بین‌المللی شرکت های پخش محصولات لبنیات در استان خراسان شمالی داشته است. همچنین عملکرد فعلی بازاریابی بر دستیابی به اهداف استراتژیک در بازارهای بین‌المللی شرکت های پخش محصولات لبنیات در استان خراسان شمالی اثرگذار است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

755 - تحلیل پایداری و طراحی سیستم نگهداری تونل های آب بر سد گتوند علیا
محمدرضا قزوینی عبدالهادی قزوینیان

سد گتوند علیا با ارتفاع 180 متر، از نوع سنگریزهای با هسته رسی می باشد. این سد، بلندترین سد خاکی ایران بوده و هدف فاز اول آن تولید 1000 مگاوات برق است. در این طرح، چهار تونل آببر با قطر 6/12 متر در ساحل سمت چپ ساختگاه سد حفاری میشوند. نگهداری این تونلها که جزء تاسیسات دا أکثر

سد گتوند علیا با ارتفاع 180 متر، از نوع سنگریزهای با هسته رسی می باشد. این سد، بلندترین سد خاکی ایران بوده و هدف فاز اول آن تولید 1000 مگاوات برق است. در این طرح، چهار تونل آببر با قطر 6/12 متر در ساحل سمت چپ ساختگاه سد حفاری میشوند. نگهداری این تونلها که جزء تاسیسات دائمی سد بشمار میرود، از اهمیت خاصی برخوردار است. هدف از این تحقیق، تحلیل پایداری تونلهای آببر و طراحی نگهداری موقت این سازهها می باشد. در این پژوهش، تحلیل پایداری تونلها با استفاده از روش های تجربی (طبقهبندی RMR) و روش عددی و توسط نرم افزار FLAC صورت گرفت. در نهایت، سیستم نگهداری موقت با استفاده از روشتجربی و عددی برای تونلهای مورد مطالعه پیشنهاد گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

756 - تحلیل محتوای کتاب‌های نامه‌ای ادیبان ایران در فاصله سال‌های 1330 تا 1349
فرزانه میاندربندی محسن حاجی زین العابدینی امیررضا اصنافی

هدف: ارزیابی، گردآوری، سازماندهی و دسترس‌پذیری در زمره فعالیت‌های اصلی علم اطلاعات و دانش‌شناسی است. یکی از انواع منابعی که به عنوان منبع اطلاعاتی مهم و غیر رسمی به شمار می‌آید، نامه‌ها هستند. در نامه‌ها اطلاعاتی وجود دارد که شاید در هیچ منبع رسمی دیگری نشود آن‌ها را پی أکثر

هدف: ارزیابی، گردآوری، سازماندهی و دسترس‌پذیری در زمره فعالیت‌های اصلی علم اطلاعات و دانش‌شناسی است. یکی از انواع منابعی که به عنوان منبع اطلاعاتی مهم و غیر رسمی به شمار می‌آید، نامه‌ها هستند. در نامه‌ها اطلاعاتی وجود دارد که شاید در هیچ منبع رسمی دیگری نشود آن‌ها را پیدا کرد. شناسایی موضوعات بیان شده در کتاب‌های نامه‌ای (نامه‌های خصوصی ادیبان به همسرانشان) و معرفی این محمل به عنوان یک منبع دست اول اطلاعاتی به استفاده کنندگان بوده است.روش پژوهش:پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی است و برای اجرای آن از روش پژوهش تحلیل محتوای کمی استفاده شده‌است. جامعه پژوهش 103 عنوان کتاب نامه‌ای بوده، در این پژوهش 6 عنوان کتاب انتخاب شد که توسط جلال آل احمد، سیمین دانشور، احمد شاملو، علی شریعتی و فروخ فرخ‌زاد نوشته شده که در بر دارنده 859 نامه بوده است.برای تحلیل محتوای نامه‌ها از 23 مقوله برگرفته از اصطلاحنامه فرهنگی اصفا استفاده شد.یافته ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که 859 نامه خصوصی ادیبان شامل موضوعات مختلفی بود که با توجه به شرایط سیاسی حاکم بر آن دوره بیشترین موضوع مطرح شده در نامه‌ها مربوط به مقوله سیاست با فراوانی(400) و مقوله‌های آثار ادبی با (390) و مجلات با(256) فراوانی در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.یافته‌های به‌دست‌آمده از این پژوهش نشان می‌دهد ادیبان فارغ از اوضاع مختلف جامعه نبوده‌اند. این افراد در نامه‌های خصوصی خود به انواع مختلفی از موضوعات در زمینه‌های گوناگون پرداخته‌اند که جنبه‌های مختلفی از اطلاعات( سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، ادبی و غیره) را در برمی‌گیرد که می‌تواند برای پژوهشگران و کسانی که علاقه‌مند به این حوزه هستند بسیار مثمر ثمر باشد.نتیجه گیری: این نامه‌ها با توجه به اینکه خصوصی بوده‌اند اما دربردارنده اطلاعات فراوانی برای رفع نیاز اطلاعاتی استفاده کنندگان می‌باشد و همچنین معرفی این منابع به کتابداران مرجع، چرا که با شناخت انواع منابع موجود در کتاب‌خانه کتابداران مرجع می‌تواند در جهت رفع نیاز اطلاعاتی مراجع بهتر عمل کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

757 - بررسی مقایسه‌ای موانع ساختار سازمانی استقرار مدیریت کیفیت در کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی و دانشگاه بوعلی سینا همدان
زهره بهاری موفق یدالله حمیدی آناهیتا گیتی

هدف: مدیریت کیفیت در کتابخانه‌ها و مراکز خدمات اطلاع رسانی، توسط اکثریت محققان در مفاهیم کیفیت، اصول مدیریت کیفیت، فرایندهای مرتبط و محدودیت‌های آن مورد توجه خاص قرار گرفته است. لذا، پژوهش حاضر با هدف مقایسه بررسی موانع ساختاری استقرار مدیریت کیفیت در کتابخانه‌های دانشگ أکثر

هدف: مدیریت کیفیت در کتابخانه‌ها و مراکز خدمات اطلاع رسانی، توسط اکثریت محققان در مفاهیم کیفیت، اصول مدیریت کیفیت، فرایندهای مرتبط و محدودیت‌های آن مورد توجه خاص قرار گرفته است. لذا، پژوهش حاضر با هدف مقایسه بررسی موانع ساختاری استقرار مدیریت کیفیت در کتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی همدان و دانشگاه بوعلی سینا انجام شد. روش پژوهش: نوع پژوهش در این مطالعه توصیفی – تحلیلی، و از نوع مقطعی، و جامعه پژوهش مدیران و کارکنان شاغل در کتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی و بوعلی سینای همدان بودند. ابزار مورد استفاده برای جمع آوری اطلاعات در این تحقیق پرسش‌نامه بودکه شامل 29 سؤال (10 سؤال رسمیت، 9 سؤال پیچیدگی و 10 سؤال تمرکز) بود. پس از تکمیل پرسش‌نامه‌ها، اطلاعات گردآوری شده با استفاده از نرم افزار آماری اس پی اس اس تجزیه و تحلیل گردید. تجزیه و تحلیل نتایج و تست فرضیه‌ها بر مبنای آزمون آماری کای – دو و مقایسه میانگین در بعد آمار استنباطی انجام شد. یافته‌ها: طبق نتایج به دست آمده رسمیت در دانشگاه علوم پزشکی به میزان 3/47 و در دانشگاه بوعلی سینا به میزان7/52، پیچیدگی در دانشگاه علوم پزشکی به میزان 4/46 و در دانشگاه بوعلی سینا به میزان 6/53، تمرکز در دانشگاه علوم پزشکی به میزان 3/46 و در دانشگاه بوعلی سینا به میزان 7/53 می باشد. در دانشگاه علوم پزشکی رسمیت با میانگین 84/2 و انحراف معیار 6/0، پیچیدگی با میانگین 35/2 و انحراف معیار 47/0، تمرکز با میانگین 89/2 و انحراف معیار7/0 و نیز در دانشگاه بوعلی سینا رسمیت با میانگین 3 و انحراف معیار 48/0، پیچیدگی با میانگین 029/2 و انحراف معیار 49/0 ، تمرکز با میانگین 35/2 و انحراف معیار 98/0 بر آورد گردیده است. نتیجه گیری: طبق تجزیه و تحلیل داده‌های این پژوهش، در مجموع کمترین موانع ساختاری استقرار مدیریت کیفیت در دانشگاه علوم پزشکی به میزان 47/2، و بیشترین موانع در دانشگاه بوعلی سینا به میزان 71/2 می باشد، و هر چه مقدار درصد موانع کمتر باشد، محیط برای استقرار مدیریت کیفیت مناسب تر است. بنابراین دانشگاه علوم پزشکی همدان واجد شرایط برای استقرار مدیریت کیفیت می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

758 - شناسائی نیازهای اطلاعاتی دانشجویان دوره‌های تحصیلات تکمیلی دانشگاه بوعلی سینای همدان با تأکید بر پایگاههای اطلاعاتی در دسترس در این دانشگاه
معصومه لطیفی فریده عصاره

هدف: این پژوهش بمنظور بررسی نیازهای اطلاعاتی دانشجویان دوره های تحصیلات تکمیلی دانشگاه بوعلی سینای همدان با تأکید بر پایگاههای اطلاعاتی الکترونیکی در دسترس در این دانشگاه (شامل کتابخانه دیجیتالی رزنت و پایگاههای دانشیار) انجام شد. روش پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش أکثر

هدف: این پژوهش بمنظور بررسی نیازهای اطلاعاتی دانشجویان دوره های تحصیلات تکمیلی دانشگاه بوعلی سینای همدان با تأکید بر پایگاههای اطلاعاتی الکترونیکی در دسترس در این دانشگاه (شامل کتابخانه دیجیتالی رزنت و پایگاههای دانشیار) انجام شد. روش پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- پیمایشی انجام گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای بود که پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ بیش از 85/0 محاسبه شد. یافته ها: مهمترین هدف دانشجویان از جستجوی اطلاعات، پیدا کردن پیش زمینه برای انجام کارهای پژوهشی و پروژه های درسی است. از بین پایگاههای الکترونیکی موجود، میزان اهمیت Science Direct/ Elsevier برای دانشجویان بیشتر است (2/89%) و پس از آن به ترتیب پایگاههای Springer، ISI، Scopus، Proquest، ACS، Oxford Journals، Emerald، ASME، Ebsco، ASCE، IOP و AMS رتبه های دوم تا سیزدهم را به خود اختصاص داده اند. نتیجه گیری: عوامل اصلی عدم دسترسی آسان به اطلاعات مورد نیاز از دیگاه دانشجویان عبارتند از: عدم آشنایی کافی با زبان انگلیسی و قطع اشتراک دانشگاه در مورد برخی پایگاههای اطلاعاتی الکترونیکی. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

759 - تحلیل هزینه – سودمندی منابع اطلاعاتی الکترونیکی کتابخانه مرکزی دانشگاه بوعلی سینا همدان
اعظم صائب نجار شکوه تفرشی

هدف: این پژوهش، با هدف بررسی هزینه– سودمندی منابع اطلاعاتی الکترونیکی کتابخانه مرکزی دانشگاه بوعلی سینا همدان در سال 2011 به انجام رسیده است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است و از روش پیمایشی بهره گرفته است. برای گردآوری اطلاعات از دو شیوه بسامد استفاده و أکثر

هدف: این پژوهش، با هدف بررسی هزینه– سودمندی منابع اطلاعاتی الکترونیکی کتابخانه مرکزی دانشگاه بوعلی سینا همدان در سال 2011 به انجام رسیده است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است و از روش پیمایشی بهره گرفته است. برای گردآوری اطلاعات از دو شیوه بسامد استفاده و تحلیل هزینه–سودمندی که دو شیوه علمی در ارزیابی منابع می‌باشند استفاده ‌شده است. جامعه آماری پژوهش، منابع اطلاعاتی الکترونیکی اشتراکی کتابخانه مرکزی دانشگاه بوعلی سینا همدان، شامل مجلات الکترونیکی و پایگاه‌های اطلاعاتی دسترس‌پذیر از طریق سرورهای مرکزی دوازده پایگاه اطلاعاتی اسپورت دیسکاس[1]، انجمن مکانیک آمریکا[2]، انجمن عمران آمریکا[3]، انجمن شیمی آمریکا[4]، پروکوئست[5]، ساینس دایرکت[6]، اکنلیت[7]، امرالد[8]، اسکوپوس[9]، انجمن ریاضی آمریکا[10]، مؤسسه فیزیک[11]، آکسفورد ژورنال[12] در سال 2011 می‌باشد. یافته‌ها: این تحقیق نشان داد که فراوانی میزان استفاده بر اساس شاخص‌های سما[13](تعداد دانلود مقاله با فرمت پی دی اف و اچ تی ام آل و تعداد دانلود چکیده) در پایگاه‌های مختلف اختلاف معناداری دارند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که در بین دوازده پایگاه موردمطالعه پایگاه ساینس دایرکت با 91 درصد دارای بالاترین میزان استفاده و پایگاه اکُنلیت با 0008/0 درصد دارای پایین‌ترین میزان استفاده بود. هزینه–سودمندی پایگاه‌های مورد مطالعه نیز با یکدیگر تفاوت داشتند و مشخص شد که هزینه–سودمندی پایگاه آکسفورد ژورنال با 2201 ریال از همه بالاتر هست و هزینه–سودمندی پایگاه اکُنلیت با 24795147 ریال از همه پایین‌تر است. [1]. Sport Discus [2]. ASME [3]. ASCE [4]. ACS [5]. ProQuest [6]. Science Direct [7]. Econlit [8]. Emerald [9]. Scopus [10]. MathSciNet [11]. IOP [12]. OUP [13]. سنجش منابع الکترونیکی تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

760 - مفاهیم عرفانی- تعلیمی عشق و اخلاق در اشعار سنایی، عطار و مولوی
زهرا باغبان پرشکوه

تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

761 - تعلیم و تربیت و تاثیرپذیری مولانا از امام محمد غزالی
حمیدرضا شایگان فر علی بیرانوند

تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

762 - نقد و بررسی تصحیح دیوان ظهیرالدین فاریابی به کوشش استاد فقید امیرحسین یزدگردی
یاسر دالاوند

تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

763 - بررسی همبستگی و روابط علی و معلولی عملکرد برگ و برخی صفات مهم زراعی در ژنوتیپ‌های ریحان تحت شرایط مختلف تنش خشکی
مهدی رحیمی مجتبی مرتضوی

ریحان یکی از گیاهان مهم متعلق به تیره نعناعیان است که به‌عنوان گیاه دارویی، ادویه‌ای و همچنین به‌صورت سبزی تازه مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌ منظور مطالعه روابط بین عملکرد برگ و صفات زراعی، تعداد 22 ژنوتیپ ریحان براساس طرح اسپیلت پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی ب أکثر

ریحان یکی از گیاهان مهم متعلق به تیره نعناعیان است که به‌عنوان گیاه دارویی، ادویه‌ای و همچنین به‌صورت سبزی تازه مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌ منظور مطالعه روابط بین عملکرد برگ و صفات زراعی، تعداد 22 ژنوتیپ ریحان براساس طرح اسپیلت پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در گلدان و در شرایط مزرعه‌ای مورد ارزیابی قرار گرفتند. فاکتور اصلی شامل تنش خشکی در سه سطح (نرمال، تنش متوسط و تنش شدید) و عامل فرعی شامل ژنوتیپ (در 22 سطح) بود و صفات زراعی اندازه‌گیری شدند. همبستگی صفات در هر سه شرایط نشان داد که عملکرد برگ همبستگی مثبت و معنی‌داری با صفات وزن تر ساقه، تعداد برگ، طول و عرض برگ داشت. با در نظر گرفتن عملکرد برگ به عنوان متغیر وابسته و انجام تجزیه رگرسیونی گام به گام در شرایط نرمال (به ترتیب صفات وزن تر ساقه، تعداد برگ و عرض برگ در مرحله اول)، شرایط تنش خشکی متوسط (صفت وزن خشک ساقه در مرحله اول) و شرایط تنش خشکی شدید (صفت وزن تر ساقه در مرحله اول) وارد مدل گردیدند و مدل در سطح یک درصد معنی‌دار گردید. تجزیه مسیر نشان داد که صفت وزن تر ساقه در شرایط نرمال، وزن خشک ساقه در شرایط تنش متوسط و وزن تر ساقه در شرایط تنش شدید بالاترین اثر مستقیم و مثبت را بر عملکرد برگ داشتند. بنابراین مهم‌ترین صفات به عنوان شاخص گزینش جهت بهبود عملکرد برگ به ترتیب شامل وزن تر ساقه، تعداد برگ، طول و عرض برگ بودند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

764 - تهیه، شناسایی و بهبود ویژگی گرمایی و مکانیکی پوشش‌های آکریلیکی با نانوذرات
شکوفه باقری مریم کلانتری سمیه فزونی حسن هاشمی&lrm;پوررفسنجانی

بستر بسپاری در نانوچندسازه‌های هیبریدی آلی- معدنی موجب انعطاف‌پذیری و سبکی وزن می‌شود و نانوذرات معدنی وظیفه استحکام گرمایی بالا و بهبود ویژگی مکانیکی را عهده&lrm;داراند. در این پژوهش، هم بسپار متیل‌متاکریلات – بوتیل‌آکریلات (BA-MMA) به روش بسپارش تعلیقه رایج، با أکثر

بستر بسپاری در نانوچندسازه‌های هیبریدی آلی- معدنی موجب انعطاف‌پذیری و سبکی وزن می‌شود و نانوذرات معدنی وظیفه استحکام گرمایی بالا و بهبود ویژگی مکانیکی را عهده&lrm;داراند. در این پژوهش، هم بسپار متیل‌متاکریلات – بوتیل‌آکریلات (BA-MMA) به روش بسپارش تعلیقه رایج، با درصد تبدیل 15/96 % تهیه شده است.برای ساخت نانوچندسازه، از نانوذرات نقره، تیتانیم دی&lrm;اکسید، آهن اکسید (Fe3O4)، سیلیکا اصلاح&lrm;نشده و نیز سیلیکا اصلاح&lrm;شده با اصلاح&lrm;کننده‌های 3-(تری&lrm;متوکسی&lrm;سیلیل)پروپیل‌ متاکریلات (MPS) و دی کلرومتیل&lrm;وینیل&lrm;سیلان (DMVS) استفاده شد. برپایه نتایج آزمون وزن‌سنجی گرمایی، نانوچندسازه حاصل از هم بسپار BA-MMA حاوی 3/0 گرم سیلیکای اصلاح&lrm;شده با 183/0 میلی‌لیتر اصلاح&lrm;کننده‌ دی&lrm;کلرومتیل&lrm;وینیل &lrm;سیلان بالاترین مقدار پایداری گرمایی را نشان داد.مقاومت مکانیکی این نمونه نسبت به خراش نیز بررسی شد. نتایج نشان داد که این پوشش با ضریب اصطکاک پایین با مقدار 724/0 و ضریب خراش پایین با مقدار N-1/2 267/، نسبت به خراش، مقاومت بالایی دارد. برای تأیید ساختارهای شیمیایی طیف سنجی فروسرخ تبدیل فوریه به&lrm;کارگرفته شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

765 - تهیه پلی‌وینیل استات با خلوص بالا از بسپارش رادیکالی کنترل‌شده تک مرحله‌ای در حضور کاتالیست کبالت با استفاده از ذره‌های شبکه‌ای پلی‌وینیل استات تعلیقی
محمد علی سمسارزاده علیرضا سبزواری سیده محبوبه رضوی

مقدار بالای کاتالیست باقی‌مانده در فراورده بسپاری، یکی از اصلی‌ترین مشکل‌های موجود در زمینه بسپارش رادیکالی کنترل‌شده وینیل استات در حضور ترکیب‌های آلی فلزی بر پایه کبالت است که باعث ایجاد رنگ غلیظ در بستر بسپار می‌شود. در این پژوهش، از ذره‌های شبکه‌ای پلی‌وینیل استات ت أکثر

مقدار بالای کاتالیست باقی‌مانده در فراورده بسپاری، یکی از اصلی‌ترین مشکل‌های موجود در زمینه بسپارش رادیکالی کنترل‌شده وینیل استات در حضور ترکیب‌های آلی فلزی بر پایه کبالت است که باعث ایجاد رنگ غلیظ در بستر بسپار می‌شود. در این پژوهش، از ذره‌های شبکه‌ای پلی‌وینیل استات تعلیقی (SPVAc) به‌عنوان عامل جذب کاتالیست و آزادسازی آن در بسپارش رادیکالی وینیل استات به‌همراه کبالت استفاده شد. به این منظور، ابتدا فرایند جذب کاتالیست کبالت استیل‌استونات بر این ذره‌ها و سپس، ترمودینامیک این فرایند بررسی شد. ذره‌های SPVAc، توانستند در دماهای پایین کاتالیست کبالت را در محلول اولیه واکنش جذب کنند. سپس، به‌تدریج کاتالیست جذب شده بر این ذره‌ها با افزایش دما تا دمای واکنش بسپارش، در محیط واکنش آزاد شد. بررسی‌های سینیتیکی بسپارش وینیل استات در حضور کبالت استیل‌استونات جذب شده بر ذره‌های SPVAc، تأثیر مثبت این ذره‌ها را بر سرعت، سینیتیک و کنترل واکنش به اثبات رساند. در ادامه، بسپارش رادیکالی کنترل‌شده وینیل استات بدون نیاز به خالص‌سازی بسپار در ستون پرشده با آلومینا و یک لایه کاتالیست کبالت استیل‌استونات جذب شده بر ذره‌های SPVAc در یک مرحله واکنش با موفقیت انجام شد. در این روش، جذب و واجذب آهسته کمپلکس کبالت با استفاده از ذره‌های SPVAc، واکنش بسپارش رادیکالی وینیل استات و درنهایت جداسازی رنگ کاتالیست به دنبال هم و در یک زمان انجام شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

766 - شیوه‌های حمایت از زنان خشونت دیده خانگی در اسناد بین المللی
محمدرضا الهی منش زهره قادری

پدیده قدیمی خشونت خانگی علیه زنان، امرو زه به عنوان نقض حقوق بشر زنان می‌باشد؛ و آن خشونتی است که در اصلیت رین نهاد اجتماعی که جایگاه رشد، تربیت و جامعه پذی ری افراد است رخ می‌دهد که توسط شوهر در محیط خانه و خانواده نسبت به همسر واقع می‌گردد و در آن شوه ر، بزهکار و همسر أکثر

پدیده قدیمی خشونت خانگی علیه زنان، امرو زه به عنوان نقض حقوق بشر زنان می‌باشد؛ و آن خشونتی است که در اصلیت رین نهاد اجتماعی که جایگاه رشد، تربیت و جامعه پذی ری افراد است رخ می‌دهد که توسط شوهر در محیط خانه و خانواده نسبت به همسر واقع می‌گردد و در آن شوه ر، بزهکار و همسر، بزه دیده تلقی می‌شود و که دارای پیامدهای ناگوا ری ب ر فرد و جامعه می‌باشد. یکی از علل فرار زنان از منزل، خودکشی زنان، ازدیاد طلاق به درخواست زنان و فروپا شی خانواده نا شی از آن می‌باشد خشونت خانگی علیه زنان به عنوان یکی از موضوعات اجتماعی مهم مورد توجه نظام‌های حقوقی کشورها و جامعه جهانی و سازمان ملل و خصوصاً مدافعان حقوق زنان بوده و شمار زیادی از اسناد سازمان ملل را به خود اختصاص داده است. از این رو شایسته است در این پژوهش با بهرگی ری از روش توصیفی و تحلیلی و با برر سی در اسناد سازمان ملل و نظام حقوقی ایران معلوم گردد که آیا زنان خشونت دیده خانگی در اسناد سازمان ملل و نظام حقوقی ایران مورد حمایت قرار گرفته‌اند؟ اگر مورد حمایت قرار گرفته‌اند به چه شیوهای؟ نتایج ای ن برر سی نشان می‌دهد زنان خشونت دیده خانگی در اسناد سازمان ملل و نظام حقوقی ایران به شیوه‌های مختلف مورد حمایت قرار گرفته‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

767 - بررسی رابطه علی بین رشد اقتصادی، باز بودن تجاری و عمق بخش بانکی: مطالعه موردی کشورهای گروه D8
معصومه دالوندی محمد جواد محقق نیا

دستیابی به رشد اقتصادی نقش مهمی در تعیین قدرت اقتصادی کشورها ایفا می‌کند. بنابراین شناخت و بررسی عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. عمق بخش بانکی و باز بودن تجاری از عوامل مهم مؤثر بر رشد اقتصادی هستند. در این مطالعه برای بررسی مانایی متغیرها از آز أکثر

دستیابی به رشد اقتصادی نقش مهمی در تعیین قدرت اقتصادی کشورها ایفا می‌کند. بنابراین شناخت و بررسی عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. عمق بخش بانکی و باز بودن تجاری از عوامل مهم مؤثر بر رشد اقتصادی هستند. در این مطالعه برای بررسی مانایی متغیرها از آزمون ریشه واحد ایم_ پسران_ شین استفاده شده است. پس از رد هم انباشتگی بین متغیرها با بکارگیری آزمون پدرونی و کائو به منظور بررسی ارتباط علی بین عمق بخش بانکی، باز بودن تجاری و رشد اقتصادی از الگوی علیت گرنجری داده‌های پانلی طی دوره 2020-1980 در 8 کشور عضو گروه D8 استفاده شده است. از این روی برای عمق بخش بانکی از یک شاخص ترکیبی حاصل از روش تحلیل مولفه اساسی و برای رشد اقتصادی و باز بودن تجاری به ترتیب از دو شاخص تولید ناخالص داخلی و مجموع صادرات و واردات بر حسب درصد تولید ناخالص داخلی استفاده شده است. نتایج وجود رابطه علی یکطرفه از باز بودن تجاری به رشد اقتصادی را تایید می‌کند. دیگر نتایج نشان می‌دهد که رابطه علی بین رشد اقتصادی و عمق بخش بانکی تایید نشده؛ همچنین یافته‌ها حاکی از آن است که بین باز بودن تجاری و عمق بخش بانکی در کشورهای مورد مطالعه هیچ رابطه علی وجود ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

768 - شناسایی شرایط علی موثر بر تجارت الکترونیک در صنعت ورزش کشور
میثم رحیمی زاده مصطفی محمدی رئوف

هدف اصلی این پژوهش، تعیین شرایط علی تجارت الکترونیک در صنعت ورزش کشور بود. برای دستیابی به این هدف از روش کیفی و انجام مصاحبه-های عمیق با نخبگان این حوزه استفاده شد. مصاحبه‌ها به صورت هدفمند و به شیوه گلوله برفی ادامه یافت و در نهایت 12 نفر مورد مصاحبه قرار گرفتند. در ن أکثر

هدف اصلی این پژوهش، تعیین شرایط علی تجارت الکترونیک در صنعت ورزش کشور بود. برای دستیابی به این هدف از روش کیفی و انجام مصاحبه-های عمیق با نخبگان این حوزه استفاده شد. مصاحبه‌ها به صورت هدفمند و به شیوه گلوله برفی ادامه یافت و در نهایت 12 نفر مورد مصاحبه قرار گرفتند. در نهایت، داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها به روش داده بنیاد و از طریق سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. مفاهیم بدست آمده از کدگذاری نشانه‌ها در بخش شرایط علی، ، شامل پانزده مورد بود. که می توان به فقدان متولی مشخص در تجارت الکترونیک ورزش، فقدان ثبات مدیریتی، فقدان قوانین و مقررات جامع و منسجم، فقدان اراده سازمان های بالادستی ورزش برای ساماندهی تجارت الکترونیک ورزش، فقدان ساختار تجارت الکترونیک در ورزش، فقدان سیاستگذاری اقتصادی در باشگاه‌ها و فدراسیون‌ها، عدم بکارگیری صحیح تجارت الکترونیک در فرآیندها و کارکردهای کسب وکار ورزشی، اصرار بر بکارگیری شیوه‌های سنتی در کسب و کار ورزشی، دولتی بودن ورزش، فقدان قوانین حقوقی در خصوص کپی رایت، بحران اقتصادی و کاهش منابع مالی در سازمان‌های ورزشی، نقش و اهمیت تجارت الکترونیک، کمبود نیروی متخصص بازاریابی، نقص در سیستم ارزیابی و شرایط و جو سیاسی حاکم بر دولت و به تبع آن ورزش کشور اشاره کرد. شناخت این عوامل می‌تواند راهنمایی برای سیاستگذاران حوزه ورزش در راستای بهره مندی از منافع تجارت الکترونیک و درآمدزایی پایدار برای صنعت ورزش باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

769 - تبیین جایگاه و نقش استاد علی اکبر غفاری در حفظ و انتقال فرهنگ شیعه به آیندگان با تأسی از شیخ صدوق
ام البنین موقر محمد قاسمی مهریار شبابی جواد علاء المحدثین

اهمیت پرداختن به "تبیین جایگاه و نقش استادعلی‌ا‌کبرغفاری در حفظ و انتقال فرهنگ شیعه به آیندگان با تأسی از شیخ صدوق" از آن جهت ضروری است که در آثار و خدمات علمی صدوق و غفاری، باوجود فاصله زمانی قابل توجهی بین آنها، در موارد زیادی مشابهت دیده می‌شود. ازجمله این موارد؛ شخص أکثر

اهمیت پرداختن به "تبیین جایگاه و نقش استادعلی‌ا‌کبرغفاری در حفظ و انتقال فرهنگ شیعه به آیندگان با تأسی از شیخ صدوق" از آن جهت ضروری است که در آثار و خدمات علمی صدوق و غفاری، باوجود فاصله زمانی قابل توجهی بین آنها، در موارد زیادی مشابهت دیده می‌شود. ازجمله این موارد؛ شخصیت، خدمات علمی به ویژه نقش مشترک آنها در انتقال فرهنگ و ذخائر حدیثی شیعه به آیندگان است؛ همان‌طور که صدوق در قرن چهارم هجری در أخذ، حفظ و حراست از احادیث معصومین کوشیده و این میراث‌ عظیم را از گذشتگان به‌ آیندگان‌ انتقال‌ داده، غفاری نیز در عصر حاضر این آثار را از گزند آسیب‌های متعدد پیرایش کرده و با تصحیح و تحقیق علمی آنها را به آیندگان انتقال داد. بنابراین، معرفی فعالیت‌ها و خدمات علمی غفاری در مقایسه با ابرمرد تاریخ علم حدیث صدوق، راهی به سوی آیندگان می‌گشاید تا عالم تشیع از آن بهره‌مند گردد. آثار مکتوب غفاری إهتمام ایشان به تصحیح و تحقیق آثار بزرگان دین، توجه به اهمیت آنها، تأسی و ارادت به شخصیت علمی بزرگان دین به ویژه صدوق را به خوبی می‌نمایاند و ایشان را در جرگه‌ی حدیث‌شناسان بلندپایه‌ی مکتب ائمه‌ی-معصومین قرار می‌دهد. مجاهدت‌علمی ایشان برای آیندگان ارزشمند و قابل الگوگیری است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

770 - نوع دوستی از نگاه پولس رسول و امام علی (ع) در روابط اجتماعی
بشیر اشرفی قربان علمی زهرا حسینی حمید زهرا ابراهیمی

نوعدوستی در روابط اجتماعی در دو دین اسلام و مسیحیت اهمیت ویژه ای دارد به طوری که از دیدگاه امام علی (ع ) و پولس رسول، دو تن از استوانه های این دو دین، تضعیف آن باعث فروریزی روابط انسانی می گردد. از آنجا که در اسلام و بالاخص در نگاه امام علی مردم اهل و عیال خداوند ند و د أکثر

نوعدوستی در روابط اجتماعی در دو دین اسلام و مسیحیت اهمیت ویژه ای دارد به طوری که از دیدگاه امام علی (ع ) و پولس رسول، دو تن از استوانه های این دو دین، تضعیف آن باعث فروریزی روابط انسانی می گردد. از آنجا که در اسلام و بالاخص در نگاه امام علی مردم اهل و عیال خداوند ند و در مسیحیت و نگاه پولس رسول، عضوی از بدن مسیح محسوب می شوند، محبت به آنها در واقع محبت به خود خداوند است، توصیه میکند، مسیحیان مهمان نواز باشند، از مریضان و داغدیدگان مراقبت نموده و در برابر کسانى که در احتیاج هستند سخاوتمند باشند. بجاى کار کردن براى رفع احتیاجات و خواسته هاى خود، مى بایست دید به همه مسیحیان داشته و براى سهیم شدن درآمد خود با دیگران حریص مى بودند. از مصادیق نوعدوستی در نگاه امام علی می توان به ایثار، مهربانی، کمک به نیازمندان، مهمان نوازی، و گذشت....اشاره کرد، از نظر امام اصل و جوهره زندگی، ملایمت‌ و همواری نسبت به رنج های مردم است و آرامش نیز از رهگذر دوستی با مردم تحقق می یابد‌. از وصایای امام، توجه به وجدان اخلاقی در روابط با دیگران است، در این خصوص می فرمایند؛ ای پسرم نفس خود را میزان میان خود و دیگران قرار ده .پژوهش حاضر به روش تحلیلی مقایسه ای نشان می دهد، اگر محبت به مردم که نمودار محبت به پروردگار است بر روح آدمی حاکم گردد انسانی خدمتگزار و پرتلاش می‌سازد که هیچ گاه از خدمت به دیگران غفلت نمی ورزد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

771 - نگاهی تفسیری به مصداق اتم اسماءالله از دیدگاه شیعه و اهل سنت
سید رسول سجادی نسب محمدرضا ابویی مهریزی احمد صادقیان

در این مقاله سعی شده تا با بررسی تفاسیر شیعه و اهل سنت، و تحلیل مطالب، دیدگاه اصلی مفسران مسلمان در خصوص مصداق أتم اسمای الهی روشن گردد. براساس یافته های این پژوهش که با روش تحلیلی و توصیفی و با مطالعه موردی تفاسیر صورت گرفته است، روشن شد که از نظر مفسران شیعه، پیامبر و أکثر

در این مقاله سعی شده تا با بررسی تفاسیر شیعه و اهل سنت، و تحلیل مطالب، دیدگاه اصلی مفسران مسلمان در خصوص مصداق أتم اسمای الهی روشن گردد. براساس یافته های این پژوهش که با روش تحلیلی و توصیفی و با مطالعه موردی تفاسیر صورت گرفته است، روشن شد که از نظر مفسران شیعه، پیامبر و اهل بیت(علیهم السلام) مصداق أتم اسمای الهی هستند و بر این امر، دلایل متعددی در تفاسیر شیعه مخصوصا از سوی معصومین(علیهم السلام) اقامه شده است. اما از نظر اهل سنت، اجماع مفسران تنها بر شخص پیامبر اکرم (علیه السلام) قطعی است و گویا معتقد هستند که پس از پیامبر خاتم(علیه السلام)، به لحاظ جایگاه معنوی دیگر پیامبران الهی قرار دارند و قائل به اولویت هیچ کس بر پیامبران نیستند؛ اما در برخی از تفاسیر مهم آنها ابوبکر هم ردیف و هم شأن و مرتبه پیامبر(علیه السلام) معرفی شده است. علاوه برآن، روایات و مطالبی در تفاسیرشان یافت می شود که دال بر همتایی امیرمومنان علی(علیه السلام) و در موارد معدودی هم، دال بر همتایی اهل بیت با پیامبر اکرم(علیه السلام) است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

772 - شؤون فقیه و ولایت فقیه در نگاه شیخ جعفر کاشف الغطا
محمد معرفت

تفکر سیاسی همواره در حوزة فقه حکومتی اسلام مطرح بوده و فقهای اسلام از جمله کاشف الغطا در بخش‌های مختلف فقه، به آن پرداخته‌اند. افزون بر جایگاه علمی و موقعیت اجتماعی، عصر کاشف الغطا در شکل‌گیری و نفوذ اندیشة سیاسی وی مؤثر بوده است. ازجمله اختیارات و شؤون فقیه در عصر غیبت أکثر

تفکر سیاسی همواره در حوزة فقه حکومتی اسلام مطرح بوده و فقهای اسلام از جمله کاشف الغطا در بخش‌های مختلف فقه، به آن پرداخته‌اند. افزون بر جایگاه علمی و موقعیت اجتماعی، عصر کاشف الغطا در شکل‌گیری و نفوذ اندیشة سیاسی وی مؤثر بوده است. ازجمله اختیارات و شؤون فقیه در عصر غیبت از نگاه کاشف ‌الغطا، تصدی امر جهاد، اقامه و اجرای حدود، مقام افتا، نصب قاضی و شیخ الإسلام و تولیت خمس و زکات می‌باشد. ایشان بر اساس همین شؤون، در عرصة سیاست داخلی به دفع خطر اخباریان، و در عرصة سیاست خارجی حکم جهاد و اذن تشکیل سپاه به فتحعلی شاه قاجار داد و او را نائب خود ساخت. وی بنابر اصل عدم ولایت معتقد است مخلوقات در عبودیت با هم برابرند و کسی جز خداوند دارای سلطة حقیقی نیست؛ پس اوامر و نواهی نیز تنها از جانب خداوند یا کسی که منصوب از ناحیة او است، باید صادر شود. مبانی نظری او در کتاب کشف ‌الغطا و سیرة عملى ایشان در اجراى قوانین اجتماعى اسلام، حکایت از پذیرش ولایت عامه فقیه برای نائب عام امام یعنی مجتهد جامع الشرایط دارد. این اثر، علاوه بر بررسی برخی جریان‌های تاریخی و سیرة عملی کاشف ‌الغطا، مبتنی بر توصیف و تحلیل آرای سیاسی ایشان، با استفاده از آثار مکتوب وی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

773 - مقایسه حقوق زنان در اسلام و کنوانسیون رفع هر گونه تبعیض علیه زنان
معصومه اخلاق پسند مریم ابن تراب سید حسین سجادی

تدوین کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان یکی از نتایج مطالعات دنیای غرب پیرامون مساله‌ی زنان است. عمده‌ترین ابزار تدوین‌کنندگان کنوانسیون، رفع تبعیض در جهت محو کلیشه های جنسیتی سنتی موجود و انکار تفاوت‌های میان زن و مرد و در نتیجه ایجاد حقوق یک سان است. در این صورت مفاد این أکثر

تدوین کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان یکی از نتایج مطالعات دنیای غرب پیرامون مساله‌ی زنان است. عمده‌ترین ابزار تدوین‌کنندگان کنوانسیون، رفع تبعیض در جهت محو کلیشه های جنسیتی سنتی موجود و انکار تفاوت‌های میان زن و مرد و در نتیجه ایجاد حقوق یک سان است. در این صورت مفاد این کنوانسیون با حقوق اسلامی انطباق کامل ندارد و این خود موجب چالش هایی در زمینه های مختلف اجتماعی حقوقی و فرهنگی شده است. این پژوهش به هدف مقایسه حقوقی میان حقوق برخاسته از مواد کنوانسیون و حقوق اسلامی صورت گرفته است، تا پاسخی درخور برای رفع چالش های موجود در این زمینه باشد. بر اساس بررسی های به عمل آمده به روش تحلیلی توصیفی این نتیجه به دست آمد که در کنار اشتراک ماهوی انسانی زن و مرد، این دو به صورت ذاتی و تکوینی تفاوتهای متعددی با هم دارند، از این رو طبیعی است از نظر اجتماعی و در حوزه‌ی تنظیم قواعد حقوقی نیز نباید توقع همانندی آن‌ها را داشت.حقوق اسلام در بسیاری از قواعد و قوانین خود، با بندهای کنوانسیون مطروحه همخوانی دارد. حق حیات، حق آزادی، کرامت انسانی، حق اشتغال و حقوق سیاسی نظیر حق شرکت در انتخابات ، حقوق اجتماعی، حق بر آموزش و سلامت از مواردی هستند که از دیر باز در دین مبین اسلام مورد توجه بوده است. اما در برخی موارد بر اساس ویژگی های آفرینش زنان و مردان و مسئولیت های مبتنی بر آن، حقوق و قواعد ایشان، متفاوت است. بنابراین تساوی در کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان بر خلاف حقوق اسلام ، بر مبنای عدالت و فطرت پایه گذاری نشده است و این خود به نوعی تبعیض است . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

774 - روش شناسی تفسیری ابوعلی فارسی
محسن زارعی جلیانی محمد مهدی رضوانی حقیقی شیرازی احمد جعفری

ابوعلی فارسی از بزرگان و ادیبان معروف و مشهور قرن چهارم هجری و از مشاهیر دانشمندان متقدم و امام النحویون زمانه خویش است. او صاحب تالیفات ارزشمند و گرانبهایی در تفسیر و نحو است که مورد استناد مفسران قرار گرفته است. یافته ها حاکی از وجود یک کتاب تفسیری از ابوعلی فارسی است أکثر

ابوعلی فارسی از بزرگان و ادیبان معروف و مشهور قرن چهارم هجری و از مشاهیر دانشمندان متقدم و امام النحویون زمانه خویش است. او صاحب تالیفات ارزشمند و گرانبهایی در تفسیر و نحو است که مورد استناد مفسران قرار گرفته است. یافته ها حاکی از وجود یک کتاب تفسیری از ابوعلی فارسی است که مفقود گردیده ولی آثار و آراء تفسیری وی را می توان از دیگر تألیفاتش و همچنین از جوامع تفسیری قرن پنجم به بعد، بازیابی نمود. همچنین یافته ها نشان می دهد نامی از ابو علی فارسی در تاریخ تفسیر وجود ندارد. لذا این نوشتار تحلیلی کتابخانه‌ای با پژوهش در آثار و تألیفات ابوعلی و آراء تفسیری وی در آثار دیگر مفسران، رهیافتی به منهج تفسیری آن بزرگ دانشمند یافته است. اهمیت این پژوهش، احیای میراث تفسیری گذشتگان بالاخص متقدمین است. چون اساساً ضرورت دارد برای تکمیل چیستی و کارکرد تفسیر در سده های متقدم هجری به همه عناصر دست یافت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

775 - نقش و جایگاه زمان در ایجاد تعلیق و ضدّتعلیق در رسالة الطیرهای فارسی و عربی
سمیرا شفیعی حمیدرضا شعیری

در یک نگاه کلی، رسالة‌الطیرها اغلب متونِ رواییِ کوتاه قلمداد می‌شوند. معتقدان به این دیدگاه، کاربرد اندک عوامل تعلیق‌آفرین و حداکثریِ عناصر ضدّتعلیقی را دلیل این اختصار می‌دانند. در این مقاله، می‌خواهیم براساس اصل زمان روایت، ثابت کنیم نه تنها عناصر تعلیق‌آفرین و ضدّتعل أکثر

در یک نگاه کلی، رسالة‌الطیرها اغلب متونِ رواییِ کوتاه قلمداد می‌شوند. معتقدان به این دیدگاه، کاربرد اندک عوامل تعلیق‌آفرین و حداکثریِ عناصر ضدّتعلیقی را دلیل این اختصار می‌دانند. در این مقاله، می‌خواهیم براساس اصل زمان روایت، ثابت کنیم نه تنها عناصر تعلیق‌آفرین و ضدّتعلیقی همپای هم در این آثار نقش‌آفرینی کرده‌اند، چه بسا، عناصر تعلیق‌آفرین بیشتر از عناصر ضدتّعلیقی کاربرد داشته‌اند، همچنین به دنبال آن هستیم تا دلیل و جایگاه کاربرد عناصر تعلیقی و ضدّتعلیقی را در این آثار بررسی کنیم. این پژوهش با روش تحلیلی ـ توصیفی به این نتایج رسیده است که عناصر تعلیقی در این آثار با بسامد یازده نسبت به عناصر ضدّتعلیقی با بسامد سه کاربرد بیشتری داشته‌اند. در عناصر تعلیق‌آفرین، تعویق از طریق تکرار و برای تأکید بر درون‌مایۀ عرفانی، بیشترین و در عناصر ضدّتعلیقی، حذف مطالب به جهت بی‌اهمیت بودن، کمترین بسامد را دارند. این امر حاکی است موضوع عرفانی ـ تعلیمی و حالات روایت‌شنو تعیین‌کنندۀ اصلی کاربرد این‌گونه عناصر بوده است. هر جا راویان باید برای آموزش، مطلبی را تکرار کنند از تعلیق استفاده کرده و هر جا شرایط روایت‌شنو اقتضا می‌کرده، مطالب را حذف و به ضدّتعلیق روی‌آورده‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

776 - بازتاب فرهنگ عامه در آثار محمدعلی بهمنی و حسین منزوی
سهراب برگ بیدوندی معصومه عیسی وند

این مقاله می‌کوشد ابتدا به پیشینة فرهنگ عامه، تعریف، منابع، تاریخچه و تأثیر آن در اشعار محمدعلی بهمنی و حسین منزوی (اعتقادها و باورها، ادبیات عامیانه، کنایه‌ها، گیاهان، جانوران، رسوم، علوم، افسانه‌ها و بازی‌ها) بپردازد و به این وسیله گامی در مسیر شناخت بیشترِ شعرِ این د أکثر

این مقاله می‌کوشد ابتدا به پیشینة فرهنگ عامه، تعریف، منابع، تاریخچه و تأثیر آن در اشعار محمدعلی بهمنی و حسین منزوی (اعتقادها و باورها، ادبیات عامیانه، کنایه‌ها، گیاهان، جانوران، رسوم، علوم، افسانه‌ها و بازی‌ها) بپردازد و به این وسیله گامی در مسیر شناخت بیشترِ شعرِ این دو شاعر و فرهنگِ عامه، بردارد و در پایان از نوشته‌ها نتیجه‌گیری نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

777 - تحلیل ژرف ساخت اسطوره‌ای آثار مهسا محب‌علی با تکیه بر رمان نفرین خاکستری
علی تسلیمی فرزانه مونسان

اسطوره نحوة تلقی بشر اعصار کهن از پدیده‌هاست؛ بیانی است که ژرف‌ساخت آن حقیقت و روساخت آن داستان است. اسطوره‌پرداز معاصر بر پایة ایدئولوژی خود و بر اساس شرایط اجتماعی ـ تاریخی دورة خویش به تجدید حیات اسطوره دست می‌زند و این زندگی تازة اسطوره در اثر ادبی، محصول نگاه فلس أکثر

اسطوره نحوة تلقی بشر اعصار کهن از پدیده‌هاست؛ بیانی است که ژرف‌ساخت آن حقیقت و روساخت آن داستان است. اسطوره‌پرداز معاصر بر پایة ایدئولوژی خود و بر اساس شرایط اجتماعی ـ تاریخی دورة خویش به تجدید حیات اسطوره دست می‌زند و این زندگی تازة اسطوره در اثر ادبی، محصول نگاه فلسفی ـ اجتماعی اوست. نویسندة معاصر برای نشان دادن دیدگاه‌های خود از اسامی نمادین و کهن‌الگوها استفاده می‌کند تا بتواند به معنای ضمنی و دیدگاه شخصی خود تجسم عینی ببخشد. مهسا محب‌علی از جمله زنان داستان نویس معاصر است که در داستان‌های خود اسطوره را در خدمت روایت و مقاصد معناشناختی و زنانة خود قرار داده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر نظریه‌های روان‌کاوی اساطیر، در پی تحلیل چگونگی و دلایل بازآفرینی مضامین اسطوره‌ای در آثار وی است. از میان آثار محب‌علی نفرین خاکستری رمانی است که فضاسازی، مضمون‌سازی و شخصیت‌پردازی آن را تنها با نگاهی اسطوره‌شناختی می‌توان تبیین کرد. در این رمان، محب‌علی از فضای تهران معاصر و با بهانه قرار دادن بیماری روانی و مسئله روان‌کاوی، نقبی به گذشته می‌زند و از این طریق پیکرة رمانش را از زبان شخصیت محوری داستان بنا می‌نهد. نویسنده در جست‌وجو و دفاع از هویت و حقوق زن از کهن‌الگوها و اسطوره‌ها بهره می‌جوید تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

778 - رویکردی انتقادی به انگاره‌های کهن‌الگویی زنان در آثار غزاله علیزاده
نرگس باقری مصطفی موسوی راد

ویژگی‌های مشترک زیادی تعدادی از شخصیت‌های زن در داستان‌های غزاله علیزاده را شاخص و قابل توجه کرده و از آنها انگاره‌هایی اسطوره‌اییا شبه‌اسطوره‌ای ساخته است؛ ویژگی‌های مثبت و منفی شیطانیا فرشته بودن، کودک یا پیر بودن همزمان، برخورداری از قدرت جادوی زنانه، فرزانگی روحانی، أکثر

ویژگی‌های مشترک زیادی تعدادی از شخصیت‌های زن در داستان‌های غزاله علیزاده را شاخص و قابل توجه کرده و از آنها انگاره‌هایی اسطوره‌اییا شبه‌اسطوره‌ای ساخته است؛ ویژگی‌های مثبت و منفی شیطانیا فرشته بودن، کودک یا پیر بودن همزمان، برخورداری از قدرت جادوی زنانه، فرزانگی روحانی، مظهر الهام و ارضای معنوی بودن و دیگر ویژگی‌هایی که برای انگاره‌‌های کهن‌الگویی ذکر شده است. از آنجا که بین نقد اسطوره‌ای و شیوۀ روان‌شناختی ارتباط کاملاً نزدیکی وجود داردو کهن‌الگوها همچون غرایز، بر رفتار انسان تأثیرمی‌گذارند و به شکل‌گیری شخصیت کمک می‌کنند و هر دوی اینها با انگیزه‌های زیربنایی رفتار انسان سر و کار دارند، در این مقاله با رویکردی انتقادی به تحلیل ویژگی‌های شخصیت‌هایزن در آثار علیزادهپرداخته شده است.این پژوهش نشان می‌دهد که خلق تصاویریکسویه، رمزآلودگی و ناشناختگی، و نابهنجاری در پیوند بین واقعیت و رؤیا در خلق چهره‌ زنان از جمله پیامدهای توجه نویسنده به نشانه‌های اسطوره‌ای است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

779 - بررسی و مقایسه سبک حماسه‌سرایی ایلیاد و شاهنامه از منظر تعهد ادبی
حسینعلی قبادی سعید بزرگ بیگدلی حجت عباسی

ایلیاد هومر به عنوان اثری که تأثیری کلان بر جامعة خویش نهاده است، از اولین آثاری است که از منظر رسالت و تعهد به آزمون نهاده شد. شاهنامه فردوسی نیز محصول ضرورت و رسالتی است که تاریخ بر دوش شاعر نهاده است. پژوهشِ پیش‌رو در پی آن است که نشان دهد داوری یک اثر ادبی از نظر رس أکثر

ایلیاد هومر به عنوان اثری که تأثیری کلان بر جامعة خویش نهاده است، از اولین آثاری است که از منظر رسالت و تعهد به آزمون نهاده شد. شاهنامه فردوسی نیز محصول ضرورت و رسالتی است که تاریخ بر دوش شاعر نهاده است. پژوهشِ پیش‌رو در پی آن است که نشان دهد داوری یک اثر ادبی از نظر رسالت و تعهد، مستلزم در نظر داشتن دو عامل اساسی است: شرایط عصر و بینش ادیب که البته خواه ناخواه از اوضاع زمانه خود متأثر است. از این رهگذر درمی‌یابیم یک اثر ادبی بنا بر ضرورت‌های تاریخ و مقتضیات اجتماع وقت چیزی غیر از آنچه هست، نمی‌تواند باشد. تبیین تأثیر و کارکرد رویکردهایی که دو شاعر از منظر تعهد ادبی در سبک داستان‌سرایی خود در پیش گرفته‌اند، مقصد دیگر این پژوهش است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

780 - سیمای امام علی(ع) در مثنوی معنوی
رقیه نیساری تبریزی

در عمق افکار و عقاید مولوی و گفته‌های او در مثنوی، نوعی ارادت و محبت به امیرمؤمنان علی(ع) و خاندان پیغمبر اکرم(ص) وجود دارد. آراستن سخن به گوهرهای گنجینة کلام مولا و نقل و اخذ تعداد قابل‌ملاحظه‌ای از اقوال آن امام، صرفاً برای استناد و استشهاد و یا به قصد نشان دادن علم و أکثر

در عمق افکار و عقاید مولوی و گفته‌های او در مثنوی، نوعی ارادت و محبت به امیرمؤمنان علی(ع) و خاندان پیغمبر اکرم(ص) وجود دارد. آراستن سخن به گوهرهای گنجینة کلام مولا و نقل و اخذ تعداد قابل‌ملاحظه‌ای از اقوال آن امام، صرفاً برای استناد و استشهاد و یا به قصد نشان دادن علم و فضل نیست، بلکه این همه تعظیم و تمجید، در قالب حکایات و ذکر اقوال، بیانگر تولی و محبت بسیار این شاعر به مولا و حاکی از افق گستردة اندیشه تابناک و عمق و گسترة نظر و وسعت دید و رشد و کمال روحی مولاناست.این نوشته تبیین دیدگاه مولانا در مورد امیر مؤمنان و بازنمایی جلوه‌هایی از کلام آن امام است که آشکارا و یا به تلمیح و اشاره در مثنوی آمده و سبب جاودانگی اندیشه‌های بلند این شاعر گردیده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

781 - نظامی، شاعری صوفی‌مسلک
یعقوب نوروزی حجت ا... قهرمانی

در این مقاله به بررسی عرفان و تصوف نظامی خواهیم پرداخت. بحث آغازین این خواهد بود که آیا نظامی را می‌توان همچون سنایی، عطار، مولوی و دیگران، شاعری عارف نامید. سپس به این نکته می‌پردازیم که آیا او صوفی رسمی بوده یا تحت تأثیر گسترش این اندیشه‌ها در این دوره نمودی از آن در أکثر

در این مقاله به بررسی عرفان و تصوف نظامی خواهیم پرداخت. بحث آغازین این خواهد بود که آیا نظامی را می‌توان همچون سنایی، عطار، مولوی و دیگران، شاعری عارف نامید. سپس به این نکته می‌پردازیم که آیا او صوفی رسمی بوده یا تحت تأثیر گسترش این اندیشه‌ها در این دوره نمودی از آن در آثارش دیده می‌شود. سپس نظرات وی را دربارة مطرح‌شدن این اندیشه‌ها در شعر خواهیم آورد و بازتاب اعتقادات عرفانی‌اش را در زندگی عملی و شعرش به تماشا خواهیم نشست و آداب سلوک و موانع سلوک و آنچه را مرتبط با تصوف و عرفان است و در آثارش جلوه دارد، را نیز بحث و بررسی خواهیم کرد. همچنین نظرات او را دربارة صوفیه عصر خود و دیدی که نسبت به آنها داشته را مطرح می‌کنیم و دربارة زهد و دنیاگریزی ـ که بخش پر رنگ تصوف او را شامل می‌شود ـ به تفصیل سخن خواهیم گفت و اثبات خواهیم کرد که نظامی شاعری عارف نیست و در عالم عرفان و صوفیگری، دریافت‌های شاعران بزرگ عارف، همچون سنایی و عطار و مولوی و دیگر شاعران عارف را از مبانی و اصول عرفانی ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

782 - خلع نعلین در تفسیر عارفان
محمدرضا موحدی

در گفت‌وگویی که حضرت موسی(ع) در کوه طور با باری تعالی داشت، خداوند به او امر کرد که فاخلع نعلیک، انّک بالواد المقدس طوی. این دیدار که در سورة طه گزارش شده، از دیرباز در میان مفسران و عارفان مجال بحث یافته است. این بحث‌ها بیشتر بر دو محور جریان داشته است؛ نخست اینکه به‌ط أکثر

در گفت‌وگویی که حضرت موسی(ع) در کوه طور با باری تعالی داشت، خداوند به او امر کرد که فاخلع نعلیک، انّک بالواد المقدس طوی. این دیدار که در سورة طه گزارش شده، از دیرباز در میان مفسران و عارفان مجال بحث یافته است. این بحث‌ها بیشتر بر دو محور جریان داشته است؛ نخست اینکه به‌طور اساسی فلسفة این فرمان مبنی بر خلع نعلین چه بوده است و دیگر آنکه نعلین در این آیه، استعاره از چه مفاهیمی می‌تواند باشد. مفسرانی که مسلک عرفانی داشته‌اند، در چرایی این امر الهی، لطایف و اشاراتی بلند یافته‌اند و نعلین را نیز نمادی از مفاهیمی انتزاعی همچون خوف و رجا، تعلقات کونین، طبیعت و نفس، اسباب تلوین، صفات و افعال، محل الفصل و الوصل، قوة اتصال و انفصال، اشتغال به اهل و ولد، و ... دیده‌اند.در این مقاله، پس از بیان پیشینة داستان که ریشه در عهد عتیق دارد، اصل دیدار براساس قدیمی‌ترین مآخذ تفسیری نقل شده است. سپس درباره فلسفة خلع از منابع کهن، اطلاعاتی ارائه و آن‌گاه به ترتیب موضوعی به تنوع معانی استخراج شده از نعلین پرداخته می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

783 - نقش عنصر گفت‌وگو در رابطه‌ مرید و مراد بر مبنای نظریه سازنده‌گرایی در منطق‌الطیر عطار
عفت سادات غفوری غلامرضا پیروز سیاوش حق جو سهیلا هاشمی

عنصر گفت‌وگو در حوزه‌ ادبیات، ظرفیت و افق تازه‌ای برای خوانش متون به دست داده است. عطار با بهره‌گیری از این عنصر، در رابطه‌ تربیتی مراد و مرید، در پی تبیین فرایند سیر و سلوک عارفانه با رهبری مراد و رسیدن به یک دگردیسی شخصیتی است. همسو با آن در تعلیم و تربیت نیز نوعی تعا أکثر

عنصر گفت‌وگو در حوزه‌ ادبیات، ظرفیت و افق تازه‌ای برای خوانش متون به دست داده است. عطار با بهره‌گیری از این عنصر، در رابطه‌ تربیتی مراد و مرید، در پی تبیین فرایند سیر و سلوک عارفانه با رهبری مراد و رسیدن به یک دگردیسی شخصیتی است. همسو با آن در تعلیم و تربیت نیز نوعی تعامل کلامی و فکری بین مربی و متربی در جهت رسانیدن او به کمال فکری و شخصیتی وجود دارد. بنابراین همانندی‌های درخور تأمّلی، برای ایجاد یک تعامل مدبّرانه بین سیر و سلوک عارفانه و تعلیم و تربیت به چشم می‌خورد. این مقاله با نگاهی نو، در صدد است تا در حوزه‌‌ ادب عرفانی بدین عنصر بپردازد و با بازخوانی رابطه‌ مراد و مرید بر اساس نظریه‌ سازنده‌گرایی، همخوانی روایت عطار از سیر پرندگان به سوی سیمرغ را بررسی و تحلیل نماید. در ساختار این داستان تمثیلی، ضمن تمرکز بر مسأله گفت‌وگو، به عنوان عنصر کانونی و انسجام‌بخش، کارکردهای این نظریه مورد بررسی قرار می‌گیرند. بنابراین پیشبرد این اثر با تکیه بر گفت‌وگو است که موجب برجسته شدن، درک دیگری، مشارکت و سازماندهی گروهی می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

784 - انگیزه‌های عارفان برای نگارش
محمدرضا موحدی بهاءالدین اسکندری سلمان رحیمی

این پژوهش، ناظر بر این نکته تاریخی که عارفان صاحب قلم به اقتضای زمانه خود و در برابر رقیبان متشرع، درصدد اثبات این مدعا برآمده‌اند که معارف صوفیه با مفاد کتاب و سنت، پیوندی راستین داشته است، با بررسی بیش از بیست اثر عرفانی نشان می‌دهد که در بسیاری موارد، ترکیبی از دو نو أکثر

این پژوهش، ناظر بر این نکته تاریخی که عارفان صاحب قلم به اقتضای زمانه خود و در برابر رقیبان متشرع، درصدد اثبات این مدعا برآمده‌اند که معارف صوفیه با مفاد کتاب و سنت، پیوندی راستین داشته است، با بررسی بیش از بیست اثر عرفانی نشان می‌دهد که در بسیاری موارد، ترکیبی از دو نوع انگیزه فردی (از قبیل گونه‌ای الهام، ذکر یار، اجابت حضرت رسول، نذر و الزام خویش، حفظ نام و یادگاری، جلب شفاعت نیکان و...) و اجتماعی (از قبیل هدایت ورزی، نگرانی از زوال این معرفت، اتمام حجت بر بطالان، تقویت دل نوسالکان، مقابله با مدعیان عرفان، اصرار مریدان، عدم فهم کتب تازی و...)، مؤلفان عارف را به نگارش واداشته است. سنت رایج در میان عارفان، این بوده است که اصرار مریدان زمینه‌های لازم را برای قرار گرفتن در موقعیت الهام و دریافت اشارات ربانی، فراهم می‌آورده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

785 - پنج رگه اصلی شخصیت و حرمت خود به عنوان پیش‌بینهای بهزیستی فضیلت‌گرا
محسن جوشن لو پرویز رستگار

هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی قدرت رگه‌های پنج‌گانه شخصیت (نوروزگرایی، برونگردی، وظیفه‌شناسی، مقبولیت و گشودگی نسبت به تجربه‌) در پیش‌بینی نمره‌های بهزیستی فضیلت‌گرای دانشجویان بود. نقش حرمت خود در پیش‌بینی بهزیستی فضیلت‌گرا، نیز افزون بر نقش رگه‌های پنج‌گانه شخصیت، بررسی أکثر

هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی قدرت رگه‌های پنج‌گانه شخصیت (نوروزگرایی، برونگردی، وظیفه‌شناسی، مقبولیت و گشودگی نسبت به تجربه‌) در پیش‌بینی نمره‌های بهزیستی فضیلت‌گرای دانشجویان بود. نقش حرمت خود در پیش‌بینی بهزیستی فضیلت‌گرا، نیز افزون بر نقش رگه‌های پنج‌گانه شخصیت، بررسی شد. 240 دانشجوی دانشگاه تهران (89 پسر و 151 دختر) پرسشنامه‌های پنج رگه اصلی شخصیت (جان و سریواستاوا، 1999) ، مقیاسهای بهزیستی فضیلت‌گرا (ریف، 1989) و حرمت خود (روزنبرگ، 1979) را تکمیل کردند. نتایج نشان دادند که رگة وظیفه‌شناسی در هر دو گروه دختران و پسران و رگه‌های مقبولیت و برونگردی فقط در گروه پسران توانستند بهزیستی فضیلت‌گرا را پیش‌بینی کنند. حرمت خود نیز نقش معناداری در پیش‌بینی بهزیستی فضیلت‌گرا در هر دو جنس ایفا کرد. اما نقش حرمت خود در پیش‌بینی بهزیستی فضیلت‌گرا در دختران در مقایسه با پسران بسیار پررنگ‌تر بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

786 - نقش رگه قدردانی در پیش بینی بهزیستی روان‌شناختی و فاعلی
ناصر آقابابائی حجت‌اله فراهانی

هـدف این پژوهش شناخت نقش قدردانی در بهزیستی روان‌شناختی و بهزیستی فاعلی بود. 200 دانشجو (171 زن، 29 مرد) به مقیاسهای بهزیستی روان‌شناختی ریف (ریف، 1989)، مقیاس شادکامی فاعلی (لیوبومرسکی و لپر، 1999)، مقیاس رضایت از زندگی (دینر، 2009)، پرسشنامة قدردانی (مکالخ و دیگران، 2 أکثر

هـدف این پژوهش شناخت نقش قدردانی در بهزیستی روان‌شناختی و بهزیستی فاعلی بود. 200 دانشجو (171 زن، 29 مرد) به مقیاسهای بهزیستی روان‌شناختی ریف (ریف، 1989)، مقیاس شادکامی فاعلی (لیوبومرسکی و لپر، 1999)، مقیاس رضایت از زندگی (دینر، 2009)، پرسشنامة قدردانی (مکالخ و دیگران، 2002) و خزانة بین‌المللی مادّه‌های شخصـیت (گلدبرگ، 1999) پاسخ دادند. نتایج نشان دادند که قدردانی با همة مؤلفه‌های بهزیستی روان‌شناختی، بهزیستی فاعلی و شخصیت (به جز استقلال عمـل و برونگردی) همبستگی مثبتِ معنادار دارد. رابطة قدردانی و شخصیت، الگوی متمایزی به دست داد به گونه‌ای که قدردانی با عاملهای مرتبط با دینداری و عملکرد اجتماعی (یعنی مقبولیت و وظیفه‌شناسی) قوی‌ترین رابطه را داشت. قدردانی پس از کنترل عاملهای شخصیتی هم، مقادیر معناداری از واریـانس تسلط بر محیط، رشد شخصی، پذیرش خود، رضایت از زندگی و شادی را تبیین کرد. این یافته‌ها رابطة قدردانی را با مؤلفه‌های بهزیستی روان‌شناختی، بهزیستی فاعلی و شخصیت روشن ساخت و از این دیدگاه حمایت کرد که قدردانی، ارتباط یگانه‌ای با بهزیستی دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

787 - آیا دانشجویان ایرانی در حال شکوفایی هستند؟
مسعود نصرت آبادی محسن جوشن لو فاطمه محمدی خدیجه شاه محمدی

بر مبنای الگوی کیز (2002) سلامت روانی به سه مقوله در حال شکوفایی، در حال پژمردگی و سلامت روانی نسبی تقسیم می‌شود. این پژوهش با هدف بـررسی این الگو در جمعیت ایرانی انجام شد. یک نمونه 424 نفری (226 دختر، 198 پسر) از دانشجویان دانشگاه تهران، سه مقیاس بهزیستی هیجانـی (کیـز، أکثر

بر مبنای الگوی کیز (2002) سلامت روانی به سه مقوله در حال شکوفایی، در حال پژمردگی و سلامت روانی نسبی تقسیم می‌شود. این پژوهش با هدف بـررسی این الگو در جمعیت ایرانی انجام شد. یک نمونه 424 نفری (226 دختر، 198 پسر) از دانشجویان دانشگاه تهران، سه مقیاس بهزیستی هیجانـی (کیـز، 2002)، بهزیستی روان‌شناختی (ریف و کیز، 1995) و بهزیستی اجتماعی (کیز، 1998) را تکمیل کردنـد. یافته‌ها آشکار ساخـت که در حـدود 16 درصد دانشجویان در حال شـکوفایی، 20 درصد در حال پژمردگی و 64 درصد از سلامت روانی نسبی برخوردار بودند. در الگوی سلامت روانی بین دو جنس تفاوت معناداری به دست نیامد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

788 - سبکهای شوخ طبعی، بهزیستی فاعلی و هوش هیجانی در دانشجویان
رستم علی نیا کروئی یار علی دوستی غلامرضا دهشیری محمد حسن حیدری

نمونـه‌ای از 108 زن و 97 مـرد (میانگین سنـی : 27 سال، انحـراف استانـدارد: 5 سال) دانشجو که با روش نمونه‌بـرداری تصادفی چنـد مرحله‌ای انتخاب شدند و به پرسشنامه‌های سبکهای شوخ‌طبعی (مارتین و دیگران، 2003)، مقیاس هوش هیجانی (شات و دیگران، 1998)، مقیاس رضایتمندی از زندگی (د أکثر

نمونـه‌ای از 108 زن و 97 مـرد (میانگین سنـی : 27 سال، انحـراف استانـدارد: 5 سال) دانشجو که با روش نمونه‌بـرداری تصادفی چنـد مرحله‌ای انتخاب شدند و به پرسشنامه‌های سبکهای شوخ‌طبعی (مارتین و دیگران، 2003)، مقیاس هوش هیجانی (شات و دیگران، 1998)، مقیاس رضایتمندی از زندگی (دینر و دیگران، 1985) و مقیاس عاطفه مثبت و منـفی (مروزک و کولارز، 1998) پاسخ دادند. نتایج همبستگی و تحلیل واریـانس چند متغیری نشان دادند که سبکهای شوخ‌طبعی پیوندجویانه و خودارزنده‌سازانه با رضایتمندی از زندگی، عاطفه مثبت و هـوش هیجانی رابطـه مثبـت معنـادار و بـا عاطفه منفی رابطه منـفی معنادار دارند. سبکهای شوخ‌طبعی پرخاشگرایانه و خود تحقیرگرایانه با رضایتمندی از زندگی، عاطفه مثبت و هوش هیجانی رابطه منفی معنادار و با عاطفه منفی رابطه مثبت معنادار دارند. همچنین مردان در مقایسه با زنان بیشتر از سبکهای شوخ‌طبعی سازش‌نایافته (پرخاشگرایانه و خودتحقیرگرایانه) استفاده کردند. یافته‌ها بـر نقش مؤثر سبکهای شوخ طبعی سازش‌یافته (پیوندجویانه و خودارزنده‌سازانه) بر هوش هیجانی و بهزیستی فاعلی تأکید داشتند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

789 - تحلیل کیفی بهزیستی فاعلی از دیدگاه دختران نوجوان
نغمه تقوی پرویز آزاد فلاح فرشته موتابی ابراهیم طلایی

سطوح مختلف اقتصادی‌ـ‌اجتماعی، پیشرفت تحصیلی و ادراک کلی از شادکامی و رضایت از زندگی) از جامعه دختران مقطع راهنمایی انجام شد. برای گردآوری داده¬ها، چهار شیوه¬ مصاحبه نیمه&lrm;ساختاریافته (10 نفر)، بحث در گروه¬های متمرکز (سه گروه شش نفری)، تکمیل جمله&lrm;های ن أکثر

سطوح مختلف اقتصادی‌ـ‌اجتماعی، پیشرفت تحصیلی و ادراک کلی از شادکامی و رضایت از زندگی) از جامعه دختران مقطع راهنمایی انجام شد. برای گردآوری داده¬ها، چهار شیوه¬ مصاحبه نیمه&lrm;ساختاریافته (10 نفر)، بحث در گروه¬های متمرکز (سه گروه شش نفری)، تکمیل جمله&lrm;های ناتمام (140 نفر) و نوشتار روایتی (100 نفر) مورد استفاده قرار گرفت. بعد از مراحل کدگذاری باز، محوری و انتخابی با درنظر گرفتن ملاک¬های اعتبار در پژوهش کیفی، نتایج تحلیل کیفی طبقه¬بندی شد. یافته¬ها نشان دادند دختران نوجوان ایرانی، بهزیستی را در شش مقوله¬ روابط، خودپنداشت، فردیت، عواطف، برخورداری از رفاه و سلامت و ارزش¬های معنوی‌ـ‌شخصیتی ادراک می¬کنند. این یافته¬ها بر اساس مبانی فرهنگی و روی&lrm;آورد روان¬شناسی مثبت مورد بحث قرار گرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

790 - آثار شرط فاسخ در نظام حقوقی کشورهای اسلامی منطبق بر فقه امامیه
حسین جعفری صامت مهشید سادات طبایی جواد نیک نژاد

10.30495/alr.2022.1953072.2299

زمینه و هدف: امروزه استفاده از شرط فاسخ به علت عدم تعادل حقوق بایع و مشتری رواج زیادی دارد، زیرا طرفین عقد بیع با توافق یکدیگر، در متعادل نمودن حقوق یکدیگر سعی می‌نمایند که یکی از راه‌های قراردادی تعادل حقوق طرفین استفاده از شرط فاسخ می‌باشد که به عنوان یک شرط نتیجه منف أکثر

زمینه و هدف: امروزه استفاده از شرط فاسخ به علت عدم تعادل حقوق بایع و مشتری رواج زیادی دارد، زیرا طرفین عقد بیع با توافق یکدیگر، در متعادل نمودن حقوق یکدیگر سعی می‌نمایند که یکی از راه‌های قراردادی تعادل حقوق طرفین استفاده از شرط فاسخ می‌باشد که به عنوان یک شرط نتیجه منفی، نوعی شرط تعلیقی بوده که انحلال و انفساخ بیع در آن معلق به وقوع حادثه‌ای (معمولاً عدم پرداخت ثمن) می‌باشد؛ سؤالی که پاسخ به آن از اهمیت بسیاری برخوردار می‌باشد این است که چه آثاری بر درج شرط مذکور در عقد مترتب می‌شود؟روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است.یافته‌ها و نتایج: آنچه محل بحث و بررسی می‌باشد در مورد آثار شرط فاسخ بعد از تشکیل عقد و قبل از تحقق معلق علیه می‌باشد، در خصوص آثار مرحله مذکور اگرچه حقوقدانان و فقها در ایجاد حق برای مشروط له و ممنوعیت مشروط علیه از انجام تصرفات منافی با حق مشروط له اتفاق نظر دارند ولی در خصوص ماهیت حق مذکور و ضمانت اجرای تجاوز به حق مذکور اختلاف نظر دارند، نتیجه ما در این پژوهش این است که صرف نظر از اینکه شرط فاسخ حاوی شرط فعل منفی حقوقی یا شرط نتیجه منفی باشد، حقی که برای بایع ایجاد می شود حق عینی ابتدایی بوده که مورد حمایت قانون‌گذار قرار دارد و معامله معارض با شرط فاسخ در وضعیت مراعی قرار دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

791 - چالش های حقوق بین الملل معاصر در حمایت از حقوق زنان (مطالعه موردی : منطقه خاورمیانه)
پگاه صحبایی سید باقر میرعباسی

10.30495/alr.2020.671463

در عصر حاضر که زنان در کشورهای در حال توسعه به خصوص منطقه خاورمیانه علاوه بر خشونت و تبعیضی که قرنها با آنها دست به گریبان بوده اند با گسترش جنگهای داخلی، رشد گروههای تروریستی وافراطی با معضلات جدیدتری روبرو شده اند که نگرانی جامعه بین المللی را نیز به همراه داشته است. أکثر

در عصر حاضر که زنان در کشورهای در حال توسعه به خصوص منطقه خاورمیانه علاوه بر خشونت و تبعیضی که قرنها با آنها دست به گریبان بوده اند با گسترش جنگهای داخلی، رشد گروههای تروریستی وافراطی با معضلات جدیدتری روبرو شده اند که نگرانی جامعه بین المللی را نیز به همراه داشته است. علی رغم روند رو به رشد نشستها ، تصویب اسناد و قطعنامه های متعدد واتخاذ تدابیر وسازوکارهای نظارتی بین المللی در چارچوب سازمان ملل و نهادهای حقوق بشری مستقل، گزارشات نقض بی رویه حقوق زنان در جهان تکان دهنده است. این موضوع به ویژه در جوامع سنتی همچون اغلب کشورهای خاورمیانه که خشونت و تبعیض به صورت آموزه های رفتاری و الگوهای جامعه پذیری از یک نسل به نسل دیگر منتقل گردیده و تحولات و تولید اندیشه های معاصر نیز نمی توانند به آسانی در هنجارهای مسلط بر آن اثر گذاشته و آن را دچار دگرگونی نمایند ، تامل برانگیز است . تحول اسناد بین المللی با نگرش حمایتی، به سوی تصویب اسنادی که هدفشان اصلاح قوانین به نفع تحقق برابری و رفع انواع تبعیضات جنسیتی از زنان می باشند، هستیم . درحوزه حقوق بشردوستانه نیزخصوصاً با توجه به روند دولت‌های متخاصم در دهه‌های اخیر مبنی بر استفاده از اشکال مختلف خشونت جنسی علیه زنان به‌عنوان یک تاکتیک نظامی، این ضرورت را ایجاب کرده است که اصلاحات و اقداماتی در چارچوب ساختارهای کنونی حفظ صلح و امنیت بین‌المللی با حمایت ویژه شورای امنیت سازمان ملل برای ارتقای مشارکت زنان به نقش فعال در مخاصمات صورت گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

792 - سردستگی گروه مجرمانه سازمان یافته در جرایم تعزیری
محمود حبیبی تبار احمد حاجی ده آبادی

10.30495/alr.2020.668945

قانونگذار در ماده 130ق.م.ا مصوب 92 چهار مصداق تشکیل، طراحی، سازمان دهی و اداره کردن گروه مجرمانه را تحت عنوان واحد سردستگی گروه مجرمانه جرم انگاری کرده و در جرایم تعزیری، مجازات سردسته را حداکثر مجازات شدیدترین جرمی دانسته که اعضای گروه درراستای اهداف آن گروه مرتکب می ش أکثر

قانونگذار در ماده 130ق.م.ا مصوب 92 چهار مصداق تشکیل، طراحی، سازمان دهی و اداره کردن گروه مجرمانه را تحت عنوان واحد سردستگی گروه مجرمانه جرم انگاری کرده و در جرایم تعزیری، مجازات سردسته را حداکثر مجازات شدیدترین جرمی دانسته که اعضای گروه درراستای اهداف آن گروه مرتکب می شوند. اما اینکه ماهیت سردستگی چیست و آیا مصادیقی که قانونگذار آنها را تحت عنوان واحد سردستگی جرم انگاری کرده ماهیت واحد دارند یا خیر و نیز این مساله که تعیین مجازات واحد برای سردسته گروه مجرمانه در هر یک از این مصادیق تا چه حد قابل دفاع می باشد، از جمله مسائلی هستند که تا کنون پاسخ روشنی به آنها داده نشده است. نگارنده با کنکاش در ماهیت سردستگی گروه مجرمانه معتقد است اداره کردن گروه مجرمانه ماهیتا فاعلیت معنوی در ارتکاب جرم بوده و در نتیجه جرایم تعزیری ارتکابی توسط اعضا به سردسته مستند می شود حال آنکه سایر مصادیق سردستگی ماهیتا معاونت در جرم محسوب شده و جرایم ارتکابی به سردسته قابل استناد نیست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

793 - نگاهی به وضعیت یمن از منظر دادگاه کیفری بین المللی
محسن حمیدی پور

10.30495/alr.2021.1943792.2202

زمینه و هدف: در پی حمله ائتلاف به رهبری عربستان سعودی به یمن، هزاران نفر کشته و زخمی شدند که بسیاری از آنان زنان و کودکان بودند. در طی این حملات اهداف غیرنظامی متعددی همچون بیمارستان‌ها و مدارس که در حقوق مخاصمات مسلحانه جز اهداف حمایت‌شده‌اند نیز در امان نماندند. در پی أکثر

زمینه و هدف: در پی حمله ائتلاف به رهبری عربستان سعودی به یمن، هزاران نفر کشته و زخمی شدند که بسیاری از آنان زنان و کودکان بودند. در طی این حملات اهداف غیرنظامی متعددی همچون بیمارستان‌ها و مدارس که در حقوق مخاصمات مسلحانه جز اهداف حمایت‌شده‌اند نیز در امان نماندند. در پی این حملات قحطی، سوء تغذیه و مشکلات شدید بهداشتی مردم غیرنظامی این کشور را فراگرفته و آن را تبدیل به بحرانی‌ترین فاجعه انسانی در قرن جدید نموده است.روش: در این مقاله از روش تحلیلی- توصیفی و استفاده از منابع کتابخانه‌های به وضعیت رسیدگی به جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت و نسل‌کشی در کشور یمن پرداخته شده است.یافته ها و نتایج: با توجه به اینکه دیوان کیفری بین‌المللی برای جلوگیری تمامیت‌خواهی انسان‌های خودکامه و پاسداشت کرامت انسانی به وجود آمده و برای این منظور دادگاه با توجه به ماده 5 اساسنامه دارای صلاحیت رسیدگی به جرائم شدید چهارگانه نسل‌کشی، جنایت علیه بشریت، جرائم جنگی و تجاوز ارضی است. با این اوصاف حملات سعودی‌ها نقض صلح و امنیت بین‌المللی بوده است و شورای امنیت می‌تواند در این زمینه با استناد به ماده 13 اساسنامه وضعیت را به دیوان ارجاع دهد، حتی اگر طرفین درگیری عضو اساسنامه رم نباشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

794 - جایگاه اموال عرفی فاقد مالیت شرعی در جرایم علیه اموال و مالکیت
حسین خوانین زاده احمد حاجی ده آبادی علی مزیدی شرف‌آبادی

10.30495/alr.2021.677336

مال هم موضوع حقوق مدنی است و هم حقوق کیفری. قوانین کیفری همچون قانون مدنی بدون اینکه تعریفی از مال را بیان کنند، پاره ای رفتارها علیه اموال را همچون سرقت، کلاهبرداری، خیانت در امانت و... جرم انگاری کرده اند. اموال بر دو قسم اموالی که عرفا و شرعا مالیت دارند و اموالی که أکثر

مال هم موضوع حقوق مدنی است و هم حقوق کیفری. قوانین کیفری همچون قانون مدنی بدون اینکه تعریفی از مال را بیان کنند، پاره ای رفتارها علیه اموال را همچون سرقت، کلاهبرداری، خیانت در امانت و... جرم انگاری کرده اند. اموال بر دو قسم اموالی که عرفا و شرعا مالیت دارند و اموالی که فقط مالیت عرفی دارند تقسیم می‌شوند. حقوق مدنی گروه دوم را به عنوان مال به رسمیت نمی‌شناسد اما قانون مجازات اسلامی 1392 ربایش این گونه اموال را سرقت تعزیری می‌داند گرچه سرقت حدی نمی‌داند. در مورد سایر جرایم علیه اموال قانونگذار صراحتا موضع گیری نکرده است و در شمول این جرایم نسبت به اینگونه اموال که عرفا مالیت دارند ولی شرعا مالیت ندارند، تردید است. از یک سو قاعده درا و تفسیر شک به نفع متهم و.. بر عدم وقوع و از سوی دیگر تفسیر منطقی و مبانی فقهی حقوقی جرم انگاری تعزیرات و نیز سیر قانونگذاری قاچاق کالا بر وقوع این جرایم در اینگونه اموال دلالت دارند. به نظر می‌رسد نمی‌توان مشروعیت را به عنوان شرط مال محسوب شدن در حقوق کیفری پذیرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

795 - برسی جنایت وارده در منظقه دارفور و وضعیت حقوقی حاکم بر آن
امین امیریان فارسانی

10.30495/alr.2021.1944226.2209

زمینه و هدف: جنگ‌های داخلی سودان پس از استقلال این کشور در سال 1956، میان اعراب مستقر در شمال، مسیحیان و دیگر اقوام جنوب کشور آغاز شد که هر یک آثاری دهشتناک برجای گذاشت و تراژدی دارفور به‌عنوان جدیدترین بخش این ددمنشی‌ها و خشونت‌ها، مهلک‌ترین آنها نیز نام گرفت. بر این ا أکثر

زمینه و هدف: جنگ‌های داخلی سودان پس از استقلال این کشور در سال 1956، میان اعراب مستقر در شمال، مسیحیان و دیگر اقوام جنوب کشور آغاز شد که هر یک آثاری دهشتناک برجای گذاشت و تراژدی دارفور به‌عنوان جدیدترین بخش این ددمنشی‌ها و خشونت‌ها، مهلک‌ترین آنها نیز نام گرفت. بر این اساس در این مقاله به بررسی ابعاد حقوق جنایات وارده در منطقه دارفور خواهیم پرداخت. روش: از نظر هدف کاربردی و به لحاظ گردآوری اطلاعات به روش اسنادی و از طریق مطالعه قوانین و منابع معتبر انجام‌شده و اطلاعات به‌دست‌آمده به‌صورت توصیفی- تحلیلی مورد تجزیه‌ و تحلیل قرار گرفته است. یافته‌ها و نتایج: دادستانی دیوان پس از بررسی‌های به‌عمل‌آمده، اعلان داشت که مدارک موجود مؤید مسئولیت کیفری برخی اشخاص به‌واسطه ارتکاب جنایات فاحش بین‌المللی در دارفور، می‌باشد. اشخاص مزبور متهم به ارتکاب جنایات جنگی، جنایات علیه بشریت از جمله تعقیب و آزار، شکنجه، قتل و تجاوز به عنف می‌باشند. با توجه به اینکه اساسنامه دیوان رسیدگی به جرائم سران دولت‌ها را تجویز می‌کند، آقای عمر البشیر رئیس‌جمهور سودان دارای مسئولیت کیفری در قبال جنایات دارفور شناخته شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

796 - مقابله موثر با جرائم بین المللی در پرتو گسترش همکاری های دیوان کیفری بین المللی و اینترپل
عطااله صالحی امید محمدی نیا

زمینه و هدف: رشد جرائم بین المللی عاملی مهم علیه امنیت بین المللی محسوب می شود. اما همواره اجماع بر سر جدی و خطرناک بودن این جرائم میان دولتها به یک چالش مهم بدل گردیده و این امر مقابله با این جرائم را با سختی مواجه نموده است. در این راستا سازمانهای مختلفی بین المللی ما أکثر

زمینه و هدف: رشد جرائم بین المللی عاملی مهم علیه امنیت بین المللی محسوب می شود. اما همواره اجماع بر سر جدی و خطرناک بودن این جرائم میان دولتها به یک چالش مهم بدل گردیده و این امر مقابله با این جرائم را با سختی مواجه نموده است. در این راستا سازمانهای مختلفی بین المللی مانند دیوان کیفری بین المللی و اینترپل از سوی دولت‌ها برای مقابله با جرائم بین المللی ایجاد گردیده اند که مناسبات و حدود همکاری آنها چالش این پژوهش می باشد. روش: این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی نگارش یافته است. یافته ها و نتایج: اگرچه جرائم بین المللی متعددی در عرصه بین المللی وجود دارد و دولتها در مواجه با آنها دچار چالش هستند اما لزوما تمام آنها در فرآیند تاسیس دیوان کیفری بین المللی مورد توجه موسسین قرار نگرفت. به علاوه آنچه که تحقیق و تعقیب پیرامون جنایات صورت گرفته توسط دیوان کیفری بین المللی را با چالش مواجه می سازد، محدودیت های صلاحیتی این دادگاه می باشد که شامل صلاحیت موضوعی، زمانی، مکانی، تکمیلی و شخصی می باشد. در این میان نقش اینترپل در مقابله با جرائم بین المللی رو به گسترش می باشد. با آنکه میان دولتها در خصوص جرائم بین المللی به اجماع نرسیده اند اما اینترپل در تعقیب جرائم متعدد با محدودیت های دیوان کیفری بین المللی مواجه نیست و امکان پیگرد قانونی جرائم متعدد را برخلاف دیوان کیفری بین المللی دارا می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

797 - نقش قابل پیش‌بینی بودن خسارت در مسؤلیت مدنی قراردادی و قهری
محسن قاسمی

اصل جبران کامل خسارت در عین این که از اصول مسلم حقوق مسؤلیت مدنی معاصر است، به و اسطه ملاحظات مربوط به عدالت و انصاف و مصالح عملی اقتصادی – اجتماعی مواجه با برخی استثنائات مهم قانونی و قراردادی شده است که از آن میان، اصل لزوم قابل پیش‌بینی بودن خسارت در دو حوزة قر أکثر

اصل جبران کامل خسارت در عین این که از اصول مسلم حقوق مسؤلیت مدنی معاصر است، به و اسطه ملاحظات مربوط به عدالت و انصاف و مصالح عملی اقتصادی – اجتماعی مواجه با برخی استثنائات مهم قانونی و قراردادی شده است که از آن میان، اصل لزوم قابل پیش‌بینی بودن خسارت در دو حوزة قراردادی و قهری، یکی از ابزارهای حقوقی نسبتاً جدید برای تعدیل و تحدید اصل فوق به شمار می‌رود که هنوز محل بحث و مناقشه بوده و جایگاه‌ آن به ویژه در نظام حقوقی ایران علی رغم برخی پژوهش‌های عمیق اما اندک موجود، هم چنان نیازمند بررسی و مطالعه به نظر می‌رسد. در این نوشتار سعی شده است ضمن تشریح و تبیین مفهوم خسارت قابل پیش‌بینی و معیارها و ضوابط تشخیص آن، مبانی اصل لزوم قابل پیش‌بینی بودن خسارت در تحقق مسؤلیت مدنی در دو حوزه قراردادی و قهری، با رویکردی تطبیقی، تاریخی و انتقادی؛ مورد نقد و بررسی قرار گیرد و در نهایت به این نتیجه منتهی شده است که رابطه علیت (سببّیت) عرفی به عنوان یکی از ارکان عقلی مسؤلیت مدنی، محکم‌ترین و قانع کننده‌ترین مبنای اصل مزبور است و براساس همین مبنا است که می‌توان به وجود این اصل به عنوان یکی از شرایط مسؤلیت مدنی در هر دو حوزه قراردادی و قهری در نظام حقوقی ایران نظر داد.با این همه این شرط، مربوط به نظم عمومی و اخلاق حسنه و از قواعد آمره نیست و علاوه بر استثنائات قانونی، می‌تواند به و اسطه توافق طرفین قرارداد، منتفی گردد که در این صورت، تعهد به جبران خسارت غیرقابل پیش‌بینی، نه از باب مسؤلیت مدنی بلکه نوعی تضمین به شمار خواهد آمد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

798 - نقد و بررسی رأی شماره 146-29/11/1373 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص صلاحیت دیوان عدالت اداری جهت رسیدگی به شکایات شرکت‌های وابسته به بنیاد جانبازان و مستضعفان
علی انصاری سیدمحمدهادی راجی

در سال 1373 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری در رأی وحدت رویه ی شماره ی 146، شرکت‌های وابسته به بنیاد جانبازان و مستضعفان را به عنوان شرکت دولتی تلقی نمود و شکایات آنان را مستنداً به اصل 173 قانون اساسی و ماده¬ی 11 قانون دیوان عدالت اداری 1360 (ماده¬ی 13 قانون دیوان أکثر

در سال 1373 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری در رأی وحدت رویه ی شماره ی 146، شرکت‌های وابسته به بنیاد جانبازان و مستضعفان را به عنوان شرکت دولتی تلقی نمود و شکایات آنان را مستنداً به اصل 173 قانون اساسی و ماده¬ی 11 قانون دیوان عدالت اداری 1360 (ماده¬ی 13 قانون دیوان عدالت اداری 1385)، قابل طرح در دیوان ندانست. این رویه در طول سال‌های گذشته نیز مورد تبعیت قرار گرفته است. این رأی از دو جهت قابل بررسی است: صلاحیت دیوان عدالت اداری در رسیدگی به شکایات واحدهای دولتی، استدلال دیوان بر شرکت دولتی بودن شرکت‌های وابسته به بنیاد مستضفعان و جانبازان. در این مقاله با بررسی مختصر موضوع نخست، به صورت تفصیلی به موضوع دوم پرداخته و با بررسی ماهیت حقوقی شرکت‌های وابسته به بنیاد مستضعفان و جانبازان به عنوان مؤسسه عمومی غیردولتی، و با در نظر گرفتن مقررات مختلف، مشخص می‌شود که شرکت‌های وابسته به بنیاد نه شرکت دولتی تلقی می‌شوند و نه مؤسسه ی عمومی غیردولتی؛ لذا باید بتوانند همانند سایر اشخاص حقوق خصوصی، شکایات خود را علیه واحدهای دولتی، در دیوان عدالت اداری مطرح نمایند. بنابراین رأی صادره از این جهت که حقوق این شرکت‌ها در مراجعه و طرح شکایت در دیوان را نقض نموده است، بر خلاف قوانین موضوعه و اصول و موازین حقوقی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

799 - بررسی انطباق اقدامات رژیم اسراییل بر مصادیق جنایت علیه بشریت در سرزمین‌های اشغالی
صادق سلیمی حبیب کاشانی

چکیده: حقوق بین الملل کیفری یکی از شاخه های حقوق است که از جمله به بررسی اعمال مجرمانه ای می پردازد که در یک سطح وسیع و سازمان یافته از سوی سران دولت ها ارتکاب می یابد. یکی از جرایم بین المللی که موضوع حوزه حقوق بین الملل کیفری می باشد جنایت علیه بشریت است که شامل مصادی أکثر

چکیده: حقوق بین الملل کیفری یکی از شاخه های حقوق است که از جمله به بررسی اعمال مجرمانه ای می پردازد که در یک سطح وسیع و سازمان یافته از سوی سران دولت ها ارتکاب می یابد. یکی از جرایم بین المللی که موضوع حوزه حقوق بین الملل کیفری می باشد جنایت علیه بشریت است که شامل مصادیق و عناصر تعریف شده و مشخصی است که از جمله آن هامی توان به قتل، به بردگی گرفتن، ریشه کن کردن ، محبوس کردن ، شکنجه،خشونت های جنسی، ناپدیدکردن اجباری اشخاص اشاره کرد. جنایت علیه بشریت و تعریف آن امروزه از مبنای عرفی بین المللی مستحکمی برخوردار است. در طی چندین دهه اخیر و در اثنای جنگ فلسطین با رژیم اسراییل ، ای ن رژیم مرتکب اقدامات غیرانسانی بیشماری شده است. در این مقاله با بررسی و تحلیل مصادیق اعمال ارتکابی رژیم اسراییل و تطبیق آن ها بر جنایت علیه بشریت به نحوی که در اسناد بین المللی منعکس است، و راهکار مقابله با آن هستیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

800 - مسئولیت تبعی دولت در جبران ضرر‌‌های بلا جبران وارده به شهروندان
سید محمد حسینی

چکیده قربانیان جرایم و یا به طور کلی زیان دیدگان اکثرا قادر نیستند به راحتی خسارت خود را از فاعلین افعال زیان بار وصول نمایند. بیشتر نظام‌‌های حقوقی دولت را مسئول دانسته‌اند تا به قایم مقامی ‌از عاملین ورود ضرر خسارت قربانیان را جبران نماید. در بدو امر مسئولیت تبعی دول أکثر

چکیده قربانیان جرایم و یا به طور کلی زیان دیدگان اکثرا قادر نیستند به راحتی خسارت خود را از فاعلین افعال زیان بار وصول نمایند. بیشتر نظام‌‌های حقوقی دولت را مسئول دانسته‌اند تا به قایم مقامی ‌از عاملین ورود ضرر خسارت قربانیان را جبران نماید. در بدو امر مسئولیت تبعی دولت ظاهرا با ایراد معارضه با اصل شخصی بودن مسئولیت که براساس آن هر کس مسئول افعال خویش است روبرو است. این ایراد با دو استدلال قابل رفع است. یکی این که دولت‌‌ها موظف به اجرای عدالت اجتماعی و تعلیم و تربیت صحیح اتباع خویشند و بروز فعل زیان بار از ناحیه افراد و رشد و نمو جانیان و عاملین ورود ضرر نتیجه قصور دولت از ایفای این وظیفه خطیر خویش است لذا مسئولیت تبعی او مسئولیت در قبال فعل خویش است و تعارضی با اصل شخصی بودن مسئولیت ندارد.[1] دوم این که دولت در راستای ارایه‌ی خدمات رفاهی اجتماعی صرفا با در دست داشتن امکانات جامع خود با ایجاد مکانیزم‌‌های خدمت رسانی و تعاونی‌‌های مردمی ‌‌و یا بیمه‌‌های اجباری و ... صرفا پرداخت غرامت را تسهیل می‌کند بدون این که خود راسا خسارت ناشی از افعال و رفتار دیگران را به عهده گیرد. مفروق از توجیهات دوگانه فوق مسئولیت تبعی دولت مبتنی بر قواعد و مقررات مصوب و مصرح داخلی و بین المللی است. در نظام حقوقی اسلام نیز مسئولیت تبعی زمام دار باتکای مصرحات منابع معتبر فقهی مورد تاکید واقع شده است. در روند تحول حقوق ایران در سال‌‌های اخیر به نحو پراکند‌های مسئولیت تبعی دولت پذیرفته شده است. در راستای تحول و اعتلای حقوق عمومی‌ لازم است مسئولیت تبعی دولت بسط یافته و برای اجرای آن نظام‌‌های اداری و قضایی مستقلی تاسیس گردد. [1].در این صورت مسئولیت دولت بعنوان یک شخصیت حقوقی مسئولیت ذاتی است و از آنجا که به واسطه فعل شهروند بار میشود مسئولیت تبعی نامیده میشود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

801 - بررسی مصادیق برجسته ی عدالت قضایی در سیره ی امام علی (ع)
محمد صالح ولیدی

چکیده:در این مقاله، سیرهی عملی امام علی (ع) و نقش پیروی از این شیوه مرضیه در استقرار عدالتقضایی در جامعهی اسلامی بررسی و تبیین شده است.که امروزه مدنظر عدالت قضایی و سیره در بیان مطالب آن مفاهیم فقهی و حقوقی واژههایحقوق دانان و مقررات ناظر به حقوق بشر است، طرح و برر أکثر

چکیده:در این مقاله، سیرهی عملی امام علی (ع) و نقش پیروی از این شیوه مرضیه در استقرار عدالتقضایی در جامعهی اسلامی بررسی و تبیین شده است.که امروزه مدنظر عدالت قضایی و سیره در بیان مطالب آن مفاهیم فقهی و حقوقی واژههایحقوق دانان و مقررات ناظر به حقوق بشر است، طرح و بررسی شده است. طبیعی است که در این راهباید وجود، حدود، قلمرو و اهداف چنین منبع و قاعدهی عملی و بازتاب محتوای سیره در داوریها وقضاوتهای آن امام همام، در اعلامیههای جهانی حقوق بشر و حقوق بشر اسلامی (بیانیه ی قاهره ) وهم چنین میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی مجمع عمومی سازمان ملل متحد و قانون اساسیجمهوری اسلامی ایران و مقررات قانون آیین دادرسی کیفری، در مراحل تحقیق و بازجویی اولیه وجریان محاکمه و رعایت حقوق صاحبان حق بررسی شود.در پایان، ارزش و اعتبار سیرهی امام علی (ع) در داوریهای آن حضرت از دیدگاه علم پزشکی قانونی وهمینطور دانش کشف علمی جرایم که در عصر حاضر از ادلهی اثبات دعوی محسوب می گردند . درامر قضا و دادرسی در نظام حقوقی مورد بررسی و بحث قرار خواهد گرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

802 - طرق شناسایی اموال در اعسار و مستثنیات دین
مهتاب مقیمی حمیدرضا ایمانی

یکی از مهم ترین قوانینی که در توسعه روابط مالی مردم در گذر زمان نگاه دقیق تر به آن شده قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی می باشد، که تا حدودی بازنگری و ترمیم آن طی سال های متمادی به طول انجامیده و اجرای مؤثر رأی و وصول محکوم به، غایت دادرسی عادلانه محسوب می گردد. اهمیت أکثر

یکی از مهم ترین قوانینی که در توسعه روابط مالی مردم در گذر زمان نگاه دقیق تر به آن شده قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی می باشد، که تا حدودی بازنگری و ترمیم آن طی سال های متمادی به طول انجامیده و اجرای مؤثر رأی و وصول محکوم به، غایت دادرسی عادلانه محسوب می گردد. اهمیت این قانون از آن جهت است که نظامات و ترتیبات جدیدی را ابداع نموده که در قوانین اجرایی مسبوق به سابقه نمی باشد و همین امر بازنگری جدی در قانون نحوه اجرای محکومیت مالی را ضروری و لازم کرده است. به این ترتیب در سال 1394 با کوشش بسیار وکلای دادگستری و دستگاه قضایی، قانونگذار به واقع کوشش زیادی انجام داد تا قانون فعلی و اصول و مفاهیم نوین و اصلاحات مفیدی را تبیین کند. در کنار این تغییرات نارسایی هایی نیز در اکثر مواد قانون مذکور موجب شده که کارگزاران قانون در تفسیر و تعبیر آن دچار مشکل شوند. در راستای تبیین و تفسیر اصول و احکام مقرر در این قانون نگارندگان در خصوص طرق شناسایی اموال در اعسار و مستثنیات دین کوشیده اند و به بررسی این موارد با روش تحلیلی – توصیفی پرداخته اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

803 - نقد سبک شناسانه ی دو رساله ی عرفانی فتوتیه و مرآت التائبین
کبری بیات

میرسیدعلی همدانی یکی از عرفای قرن هشتم هجری است که چندین رساله ی عرفانی از او به جا مانده است، از جمله دو رساله ی مرآت‌التائبین و رساله ی فتوتیه. نثر این دو رساله‌ صوفیانه و تعلیمی است. نویسنده در به کار بردن صنایع لفظی و معنوی، خود را دچار تکلف، و معنا را فدای لفظ نکرد أکثر

میرسیدعلی همدانی یکی از عرفای قرن هشتم هجری است که چندین رساله ی عرفانی از او به جا مانده است، از جمله دو رساله ی مرآت‌التائبین و رساله ی فتوتیه. نثر این دو رساله‌ صوفیانه و تعلیمی است. نویسنده در به کار بردن صنایع لفظی و معنوی، خود را دچار تکلف، و معنا را فدای لفظ نکرده و همین امر موجب می‌شود که نثر این دو رساله از سبک نثرهای فنی متمایز شود. نویسنده معمولاً با استفاده از یک تشبیه و ایجاد زنجیره‌ای از اضافه‌های تشبیهی و استعاری و آرایه‌هایی مانند مراعات نظیر و جناس و سجع، مقصود خود را بیان کرده است؛ البته در این فرآیند گرفتار افراط نشده و بیشتر به معنای متن توجه داشته است، نه زیبایی و آرایش کلام؛ از این رو نثر این دو رساله به سبک بینابین، یعنی اسلوبی بین مرسل و فنی، نزدیک است. دو مقوله ی بیانیِ تشبیه و تمثیل از مقولات پرکاربرد در این نوع نثر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

804 - زبان و جنسیت در رمان شوهر آهو خانم
احمد حسنی رنجبر ملاحت نجفی عرب

زبان از عناصر بنیادین در داستان‌نویسی به شمار می‌رود. بسیاری از صاحب¬نظران معتقدند میان زبان و نوشتار زنان و زبان و نوشتار مردان تفاوت وجود دارد. در عصر حاضر که در سایة تفکرات فمنیستی، زنان مجال حضور و ورود به قلمرو زبان و ادبیات را پیدا کردند، قلم را ابزار انتقال م أکثر

زبان از عناصر بنیادین در داستان‌نویسی به شمار می‌رود. بسیاری از صاحب¬نظران معتقدند میان زبان و نوشتار زنان و زبان و نوشتار مردان تفاوت وجود دارد. در عصر حاضر که در سایة تفکرات فمنیستی، زنان مجال حضور و ورود به قلمرو زبان و ادبیات را پیدا کردند، قلم را ابزار انتقال مردانگی، و بیگانه با خود یافتند؛ لذا در بیان مقصود دچار مشکل شدند. از سوی دیگر تحولات ادبی و ظهور رمان و داستان اعم از کوتاه و بلند در زبان فارسی، مردان را مجبور به پذیرش حضور زنان در رمان نمود. عدم آشنایی مردان با زبان و روح و روان زنان، و همچنین نگاه سنتی آنان به زن در جوامع سنتی مثل ایران، مردان را در بیان خواسته¬ها زنان و انتخاب زبان مناسب برای آنان با چالش جدی مواجه کرد. با توجه به مشکلات موجود، و اینکه هنوز معیارها و موازین علمی برای تحلیل رمان در زبان فارسی از منظر زبان و جنسیت وضع نشده، در این مقالة بر پایة نظریه¬های زبانشناسی جنسیت به مطالعة رمان شوهر آهو خانم، یکی از رمانهای برگزیده زبان فارسی، پرداخته شد تا میزان موفقیت نویسنده¬ در استفاده از زبان متناسب با شخصیت¬های هم¬جنس و غیرهم¬جنس با نویسنده، بررسی شود. حاصل تحقیق گویای آن است که نویسنده در بسیاری از موارد به دلیل رئال بودن رمان، از عهده انتخاب زبان مناسب برای شخصیت¬ها برآمده است. برخی انحراف از معیارهای موجود را می¬توان به طبقه¬ی اجتماعی کاراکترها مربوط دانست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

805 - وصایت حضرت علی (ع) و بازتاب آن در شعر پارسی تا پیش از دورۀ صفویه
باقر قربانی زرین

با گرایش ایرانیان به تشیّع فصل جدیدی در ادبیات پارسی گشوده شد. از دیگر سو شخصیّت برجستۀ حضرت علی (ع) باعث شد حتی شاعران غیر شیعۀ ایرانی نیز زبان به مدح او گشایند و در فضلش سخن برانند. یکی از مسائل مهم در تاریخ اسلام مسألۀ وصایت و جانشینی حضرت علی (ع) به عنوان خلیفۀ پس ا أکثر

با گرایش ایرانیان به تشیّع فصل جدیدی در ادبیات پارسی گشوده شد. از دیگر سو شخصیّت برجستۀ حضرت علی (ع) باعث شد حتی شاعران غیر شیعۀ ایرانی نیز زبان به مدح او گشایند و در فضلش سخن برانند. یکی از مسائل مهم در تاریخ اسلام مسألۀ وصایت و جانشینی حضرت علی (ع) به عنوان خلیفۀ پس از رسول خدا (ص) است که در ادبیات پارسی و تازی بازتاب داشته است. با روی کارآمدن سلسلۀ صفویه (907 ق. به بعد) این مسأله در ادبیات پارسی با کمیتی قابل ملاحظه مطرح شد تا بدانجا که این پندار برای برخی پدید آمد که خاستگاه این اندیشه همان دورۀ صفویه است. این نوشتار برآن است که به بررسی این مسأله بپردازد و روشن کند که قدمت این اندیشه به قدمت ادبیات پارسی پس از اسلام است هرچند که نویسنده ادّعای استقصاء تام ندارد که در آن صورت مثنوی هفتاد من کاغذ شود. سروده ها به ترتیب تاریخی تا پایان سدۀ نهم هجری مورد بررسی قرار گرفته اند با توضیحاتی کلامی و تاریخی . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

806 - ارادت قلبی شهریار به مولا علی (ع)
صدیقه نصیر اوغلی خیابانی

اعتقادات اسلامی در اشعار استاد سید محمد حسین بهجت تبریزی (شهریار) موج می¬زند و چه قبل از انقلاب اسلامی و چه بعد از آن اشعاری توسط این شاعر بزرگ معاصر سروده شده که برخی از ابیات آن ترجمان آیه¬ای از کلام الله مجید، حدیثی از پیامبر اکرم(ص) یا ائمۀ معصومین (ع) و یا أکثر

اعتقادات اسلامی در اشعار استاد سید محمد حسین بهجت تبریزی (شهریار) موج می¬زند و چه قبل از انقلاب اسلامی و چه بعد از آن اشعاری توسط این شاعر بزرگ معاصر سروده شده که برخی از ابیات آن ترجمان آیه¬ای از کلام الله مجید، حدیثی از پیامبر اکرم(ص) یا ائمۀ معصومین (ع) و یا روایتی از آن بزرگواران است که این نشانگر پشتوانۀ علمی شهریار در مطالعات اسلامی می¬باشد. ضمناً عشق شهریار به پیامبر اکرم ( ص) و اهل بیت (ع) در اشعار او متجلّی است و در این میان، مولای متقیان علی (ع) را جلوه¬ای دیگر است . در این مقاله به این جلوۀ درخشان و تبلور ارادت خاص به شیر خدا در اشعار استاد شهریار پرداخته می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

807 - بررسی ویژگی های حماسه در «ملحمة عید الغدیر» اثر بولس یوسف سلامه
علی صابری سعیده بیرجندی

بولس یوسف سلامه ادیب معاصر لبنانی با اینکه مسیحی است ارادت خاصی به شیعه و به خصوص حضرت علی (ع) دارد. از جمله آثار وی منظومه ای به نام ملحمه عید الغدیر است که در بیش از سه هزار بیت سروده شده و به ذکر وقایع تاریخی مقارن ظهور اسلام تا قیام کربلا پرداخته است. قهرمان اصلی ای أکثر

بولس یوسف سلامه ادیب معاصر لبنانی با اینکه مسیحی است ارادت خاصی به شیعه و به خصوص حضرت علی (ع) دارد. از جمله آثار وی منظومه ای به نام ملحمه عید الغدیر است که در بیش از سه هزار بیت سروده شده و به ذکر وقایع تاریخی مقارن ظهور اسلام تا قیام کربلا پرداخته است. قهرمان اصلی این اثر امام علی و فرزندش امام حسین (ع) هستند. این منظومه تا حدود زیادی ویژگی های حماسه را در خود دارد و جزء یکی از بهترین آثار حماسی در ادبیات عربی در دوره معاصر محسوب می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

808 - انتقادات لئو اشتراوس بر ترقی‌خواهی
امیر محبیان

لئو اشتراوس فیلسوف آلمانی‌تبار آمریکایی در نقد خویش بر مدرنیته بر تعلیم و تربیت لیبرالی نیز انتقاداتی جدی وارد می‌آورد. اشتراوس از آن رو که برآن است جامعه لیبرالی محصول تعلیم و تربیت لیبرالی است لذا نفی نخبگان و اندیشه‌های بزرگ و تبدیل‌شدن به دموکراسی توده‌ای را ناشی از أکثر

لئو اشتراوس فیلسوف آلمانی‌تبار آمریکایی در نقد خویش بر مدرنیته بر تعلیم و تربیت لیبرالی نیز انتقاداتی جدی وارد می‌آورد. اشتراوس از آن رو که برآن است جامعه لیبرالی محصول تعلیم و تربیت لیبرالی است لذا نفی نخبگان و اندیشه‌های بزرگ و تبدیل‌شدن به دموکراسی توده‌ای را ناشی از اشکالات این نوع از تعلیم و تربیت می‌داند. او دو نوع تعلیم و تربیت لیبرالی را از هم تفکیک می‌کند؛نخست تعلیم و تربیت اصیل لیبرالی که از منظر او قابل‌اعتنا و مفید است ودیگری جامعه مبتنی بر تعلیم و تربیت لیبرالی از نوع ترقی‌خواهی‌؛ که جامعه‌ای متوسط است؛ جامعه ای که بنا بر تعبیر اشتراوس، گوشش به صداهای کوتاه و یا اساساً سکوت عادت کرده است و طاقت شنیدن صداهای بلند را ندارد و حتی در برابر آن ناشنواست و یا به تعبیر دیگر، چشمان آنان به نورهایی ضعیف عادت کرده و طاقت انوار مشعشع را ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

809 - تاریخ تعلیل در نحو
علی صابری فاطمه حاجی اسدالهی

از دیر باز نحویان برای اثبات قضایای نحوی و قطعیت بخشیدن سخن خویش، کلام خود را با برهان و استدلال همراه می ساختند اما در میزان بهره مندی از استدلال ها و براهین اختلاف داشتند. با تکامل قواعد نحوی این اختلاف سلیقه ها سبب گرایش بسیاری از دانشمندان نحو به تعلیل در مباحث نحوی أکثر

از دیر باز نحویان برای اثبات قضایای نحوی و قطعیت بخشیدن سخن خویش، کلام خود را با برهان و استدلال همراه می ساختند اما در میزان بهره مندی از استدلال ها و براهین اختلاف داشتند. با تکامل قواعد نحوی این اختلاف سلیقه ها سبب گرایش بسیاری از دانشمندان نحو به تعلیل در مباحث نحوی شد و ثمره ی آن پیشرفت و تحول مباحث استدلالی ، براهین و قیاس در نحو بود. نخستین مرحله ی تعلیل با علتهایی ساده در نحو آغاز شد و پس از آن با هدف آموزش مباحث نحوی مسیر رو به رشد خود را ادامه داد تا جایی که در قرن سوم و چهارم با گروه عظیمی از نحویان مواجه می شویم که به تعلیل های فراوان در نحو پرداختند و کتاب هایی صرفاً استدلالی تألیف کردند . فزونی این استدلال ها سبب پیچیدگی مباحث نحوی شد و پنجره ای نو مقابل مخالفان تعلیل در نحو گشود .ره آورد مخالفت گروهی از نحویان با این نوع تعلیل،تلاش عده ای از دانشمندان برای آسان تر کردن هر چه بیشتر مباحث نحوی بود. در این مقاله چگونگی راه یابی تعلیل در نحو، سیر تکاملی آن و ویژگی های تعلیل در هر مرحله مورد بررسی قرار گرفته است و هدف از این بررسی بیان سیر تاریخی این تکامل و تغییرات شگرفی است که در هر مرحله در قواعد نحوی رخ داده است تا در ضمن آن تلاش دانشمندان نحو در ثمر بخشیدن آموزش هر چه بهتر قواعد نحو روشن گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

810 - بررسی مقایسه ای ساختار فعل و اسم در دو زبان فارسی و فرانسه
ندا آتش وحیدی

تحلیل ساختاری زبان، بررسی عملکرد نظام کدهای خاص است که از دو جنبه در نظر گرفته می شود: کدهای گفتاری، و نوشتاری که در واقع همان انتقال کدهای گفتاری است. لازمه توصیف عملکرد این کدها، شناخت کامل آنها، یا دست کم طرح فرضیه هایی برای عملکردشان در شرایط و در زمان های مشخص است. أکثر

تحلیل ساختاری زبان، بررسی عملکرد نظام کدهای خاص است که از دو جنبه در نظر گرفته می شود: کدهای گفتاری، و نوشتاری که در واقع همان انتقال کدهای گفتاری است. لازمه توصیف عملکرد این کدها، شناخت کامل آنها، یا دست کم طرح فرضیه هایی برای عملکردشان در شرایط و در زمان های مشخص است. برای توصیف عناصر تشکیل دهنده ی زبان از روش های ویژه استفاده می شود که توانایی های آنها را در جانشینی یکدیگر مشخص می کند. همچنین می بایست به شیوه ی توزیع آنها در جمله آشنا بود. بدین منظور از منظر زبانشناسی این تحلیل نتیجه ی نگرشی رفتارگرا در برابر مسئله "مفهوم"، و نیز تحلیلی ترکیبی است، که توصیف کامل زبان را امکان پذیر می سازد. در تحقیق حاضر به بررسی تحولات در ساختار فعل و اسم در دو زبان فارسی و فرانسه می پردازیم تا کدهای این دو زبان را به خوبی شناخته و بتوان آنها را توصیف نموده و به درستی از آنها استفاده کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

811 - نگرشی نو به پیدایش نظم تعلیمی در ادبیات عرب «عصر عباسی»
حمید شریفی

نظم تعلیمی، یکی از پدیده های نو بنیاد در عرصه ی شعر عباسی در ادب عربی است که در پی گسترش ادبیات ، علوم ، معارف گوناگون و نیاز مبرم مردم به فراگیری علوم و هنرهای متداول آن روزگار پدید آمده است . در دهه های اخیر منتقدان ادبیات تعلیمی به شکلی گسترده تلاش نموده اند تا پیدای أکثر

نظم تعلیمی، یکی از پدیده های نو بنیاد در عرصه ی شعر عباسی در ادب عربی است که در پی گسترش ادبیات ، علوم ، معارف گوناگون و نیاز مبرم مردم به فراگیری علوم و هنرهای متداول آن روزگار پدید آمده است . در دهه های اخیر منتقدان ادبیات تعلیمی به شکلی گسترده تلاش نموده اند تا پیدایش این پدیده را با استناد به ابیاتی از دوره های جاهلیت و اموی به این دوره ها نسبت دهند و از پیدایش این پدیده به تأسّی از دیگر فرهنگ های پیشرفته آن دوره، برائت جویند . این مقاله در پی آن است که با بررسی منظومه های گوناگون، در عصر عباسی و دیدگاه های نا قدان در زمینه ی پیدایش این گونه منظومه ها ، شکوفایی و جایگاه واقعی آن را در عصر عباسی به اثبات رساند . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

812 - تاثیر شاخص مدیران خرید صنعت بر شاخص قیمت سهام در ایران
سکینه سجودی پرویز جعفری زاده بارنجی

10.30495/fed.2023.705589

چکیده با توجه به توسعه روزافزون بازار بورس اوراق بهادار و پتانسیل آن برای ایجاد رشد و توسعه اقتصادی کشور بررسی عوامل موثر بر این بازار از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و این مسئله برای تمامی استفاده کنندگان از این بازار بسیار مهم است. هدف اصلی این مطالعه، بررسی چگونگی تاث أکثر

چکیده با توجه به توسعه روزافزون بازار بورس اوراق بهادار و پتانسیل آن برای ایجاد رشد و توسعه اقتصادی کشور بررسی عوامل موثر بر این بازار از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و این مسئله برای تمامی استفاده کنندگان از این بازار بسیار مهم است. هدف اصلی این مطالعه، بررسی چگونگی تاثیر شاخص مدیران خرید صنعت (PMI) بر شاخص قیمت سهام در ایران است. لذا تحقیق حاضر با استفاده از داده‌های ماهانه مهر 1397 تا آبان 1401 و با بهره گیری از روش علیت گرنجر و هم‌انباشتگی جوهانسن به بررسی رابطه شاخص مدیران خرید و شاخص قیمت کل سهام و شاخص قیمت سهام صنعت پرداخته است. نتایج حاکی از آن است که رابطه علیت یک طرفه از رشد شاخص مدیران خرید صنعت به رشد شاخص قیمت کل سهام و رشد شاخص قیمت سهام صنعت وجود دارد. همچنین بر اساس آزمون هم‌انباشتگی جوهانسن یک رابطه بلندمدت مثبت بین دو متغیر رشد شاخص مدیران خرید صنعت و رشد شاخص قیمت کل سهام و همچنین بین رشد شاخص مدیران خرید صنعت و رشد شاخص قیمت سهام صنعت وجود دارد. با توجه به این که افزایش PMI رونق اقتصادی در بخش صنعت را نشان می‌دهد، این رابطه مثبت نشان می‌دهد که مطابق انتظار شاخص‌های قیمت سهام به سیگنا‌ل‌های بهبود در بخش صنعت واکنش مثبت و به سیگنال‌های منفی واکنش منفی نشان می‌دهد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

813 - بررسی اثر مکانیسم انتقال بحران مالی(با تاکید بر بحران مالی سال2008 و قیمت نفت) و علیت مارکوف سوئیچینگ بر شاخص های منتخب بورس اوراق بهادار ایران Investigating the effect of financial crisis transfer mechanism (with emphasis on 2008 financial crisis and oil prices) and Markov switching causality on selected indices of Iran Stock Exchange
سمیرا نجفی استمال سید شمس الدین حسینی عباس معمارنژاد فرهاد غفاری

10.30495/fed.2021.687870

در این مطالعه در ابتدا اثر مکانیسم انتقال بحران (با تاکید بر بحران مالی سال2008 و قیمت نفت ) مورد بررسی قرارگرفته است. نماینده اثر این مکانیسم (قیمت نفت عامل شناخته شده درمکانیسم جهت انتقال بحران) شناسایی و نحوه اثر گذاری آن را بر شاخص های منتخب بورس اوراق بهادار شامل ب أکثر

در این مطالعه در ابتدا اثر مکانیسم انتقال بحران (با تاکید بر بحران مالی سال2008 و قیمت نفت ) مورد بررسی قرارگرفته است. نماینده اثر این مکانیسم (قیمت نفت عامل شناخته شده درمکانیسم جهت انتقال بحران) شناسایی و نحوه اثر گذاری آن را بر شاخص های منتخب بورس اوراق بهادار شامل بانک، فرآورده های نفتی، کانه فلزی، خودرو با داده های روزانه از 14/04/1382 الی 27/12/1399 با استفاده از توزیع احتمال مشترک بازدهی شاخص های منتخب و مدل خود رگرسیون برداری با امکان تغییر رژیم (MS-VAR) مدلسازی شده است. سپس با استفاده از روش علیت با وجود تغییر رژیم به بررسی علیت نفت بر شاخص های منتخب بورس اوراق بهادار پرداخته شده است که آیا علیت یک طرفه است یا دو طرفه . نتایج حاکی از از آن است که رژیم صفر نسبت به رژیم یک پایدارتر می باشد و تمایل به ماندن در این رژیم بیشتر است و علیت از سمت نفت به سمت شاخص های منتخب است نه بالعکس.Investigating the effect of financial crisis transfer mechanism (with emphasis on 2008 financial crisis and oil prices) and Markov switching causality on selected indices of Iran Stock ExchangeSamira Najafi EstamalSeyed Shamseddin HosseiniAbbas MemarnejadFarhad GhaffariIn this study, the effect of the crisis transfer mechanism (with emphasis on the 2008 financial crisis and oil prices) is first investigated. Representative of the effect of this mechanism (oil price known as a factor in the mechanism for transmitting crisis) Identify and how it affects the selected index of the stock exchange, including banks, petroleum products, metal ores, cars with daily data from 2003- 07-05 to 2021-03-17 Modeling with the possibility of regime change (MS-VAR) has been modeled using the common probability distribution of the yield of selected indices and the self-regression vector model. Then, using the causality method, despite the regime change, we examine the oil causality on the selected indices of the stock exchange, whether the causality is one-way or two-way. The results show that the zero regime is more stable than the one regime and the tendency to stay in this regime is higher and the causality is from the oil side to the selected indicators and not vice versa. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

814 - بررسی امکان جایگزینی گاز طبیعی به جای فرآورده های نفتی در بخش حمل و نقل (مطالعه موردی تاکسی های شهر تهران )
مرجان دامن کشیده املیا اخلاقی

رشد سریع و صعودی قیمت بنزین در سالهای اخیر با توجه به محدودیتهای موجود برای پاسخگویی به روند رو به افزایش تقاضا ها از محل تولید داخلی و یا واردات موجب شده نهادهای اجرایی و مسئول در کشور از جمله وزارت نفت نسبت به روند موجود هشدار داده و استمرار وضعیت موجود را منتهی به بح أکثر

رشد سریع و صعودی قیمت بنزین در سالهای اخیر با توجه به محدودیتهای موجود برای پاسخگویی به روند رو به افزایش تقاضا ها از محل تولید داخلی و یا واردات موجب شده نهادهای اجرایی و مسئول در کشور از جمله وزارت نفت نسبت به روند موجود هشدار داده و استمرار وضعیت موجود را منتهی به بحران اعلام کنند.عدم امکان تامین این میزان تقاضا هم از نظر فنی و هم مالی در آیندهدای نه چندان دور مارا با بن بست مواجه می کند ،ضمن اینکه بار مالی این واردات به بودجه کشور هر ساله افزایش قابل توجهی دارد .از سئی دیگر،وجود ذخایر غنی گاز طبیعی و امکان جایگزینی ان به جای بنزین در بخش حمل و نقل این مهم را به یکی از الویتهای بخش انرژی در کشور تبدیل کرده است.در این راستا،فرضیه ای را که این پژوهش ،درستی ان را مورد بررسی قرار می دهد،بررسی سودآوری (یا عدم سودآوری) اقتصادی گاز سوز نمودن تاکسی های شهر تهران است.نتایج مدل در سناریوی اصلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و بر اساس یافته های این پژوهش ،بررسی امکان جایگزینی گاز طبیعی به جای فراوردهای نفتی در بخش حمل و نقل(مطالعه موردی تاکسی های تهران) از سودآوری قابل ملاحظه ای برخوردار خواهد بود و می توان از دیدگاه سودآوری آن را طرحی توجیه پذیر دانست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

815 - بررسی رابطه مالیات و رشد اقتصادی، مطالعه موردی ایران و کشورهای عضو اوپک و سازمان همکاری‌های اقتصادی (OPEC) و (OECD)
ایوب فرامرزی مجید دشتبان فاروجی نادر حکیمی پور صادق علیپور امیر جباری

درآمدهای مالیاتی، یکی از مهم‌ترین منابع تأمین مالی دولت‌ها در اقتصاد بسیاری از کشورهای جهان به شمار رفته و به عنوان یک ابزار مؤثر جهت سیاست‌گذاری‌های مالی محسوب می‌شود. در این مطالعه نیز به بررسی رابطه بین مالیات و رشد اقتصادی در کشورهای ایران، کشورهای منتخب OECD و OPEC أکثر

درآمدهای مالیاتی، یکی از مهم‌ترین منابع تأمین مالی دولت‌ها در اقتصاد بسیاری از کشورهای جهان به شمار رفته و به عنوان یک ابزار مؤثر جهت سیاست‌گذاری‌های مالی محسوب می‌شود. در این مطالعه نیز به بررسی رابطه بین مالیات و رشد اقتصادی در کشورهای ایران، کشورهای منتخب OECD و OPEC پرداخته شده است. نتایج این مقاله برای ایران طی سال‌های ۸۹-۱۳۴۲ حکایت از آن دارد که هیچ رابطه تعادلی بلندمدت بین مالیات و رشد اقتصادی برای ایران وجود نداشته است. نتایج این مقاله همچنین در ۲۶ کشور عضو OECD طی دوره ۲۰۱۱- ۱۹۹۸ نشان می‌دهد که یک رابطه تعادلی بلندمدت و یک رابطه علی بین مالیات و رشد اقتصادی وجود داشته و مالیات در این کشورها تأثیر منفی بر رشد اقتصادی داشته است؛ اما همین بررسی در کشورهای منتخب اوپک طی سال‌های ۱۹۹۴ تا ۲۰۱۱ و با استفاده از آزمون‌های هم جمعی پدرونی و کائو نشان می‌دهد که هیچ رابطه تعادلی بلندمدت و هم‌جمعی بین مالیات و رشد اقتصادی وجود نداشته و مالیات تأثیری بر رشد اقتصادی این کشورها نداشته است که این امر نیز در واقع نشان‌دهنده اتکای اقتصاد این کشورها به درآمدهای نفتی می‌باشد تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

816 - رابطه علیت بین توسعه مالی و اقتصاد زیرزمینی در ایران: رویکرد MIMIC و علیت هسیائو The Causal Relationship Between Financial Development and Underground Economy in Iran: MIMIC and Hsiao Causality Approach
یونس کارآزموده فرد بیت الله اکبری مقدم اکبر میرزاپور باباجان آرش هادی زاده

10.30495/fed.2021.687925

اقتصاد زیرمینی یکی از معضلات اقتصادهای در حال توسعه نفتی همچون ایران است. استدلال بر این است که اقتصاد زیرزمینی میتواند مانع از توسعه مالی شود و دیدگاه متقابل است که توسعه مالی میتواند حجم اقتصاد زیرزمینی را کاهش دهد. بر همین اساس، مطالعهی حاضر به بررسی علیت بین توسعه م أکثر

اقتصاد زیرمینی یکی از معضلات اقتصادهای در حال توسعه نفتی همچون ایران است. استدلال بر این است که اقتصاد زیرزمینی میتواند مانع از توسعه مالی شود و دیدگاه متقابل است که توسعه مالی میتواند حجم اقتصاد زیرزمینی را کاهش دهد. بر همین اساس، مطالعهی حاضر به بررسی علیت بین توسعه مالی (بانک محور و سهام محور) و حجم اقتصاد زیر زمینی در اقتصاد ایران به روش علیت هیسائو طی دورهی زمانی 1350-1396 پرداخته است. در این مطالعه برای محاسبهی شاخص اقتصاد زیرزمینی در ایران از رویکرد MIMIC استفاده شد.بر اساس نتایج، شاخص اقتصاد زیرزمینی در اقتصاد ایران قبل از شوک نفتی 1352 و همچنین دورهی انقلاب و جنگ (1356-1368) از سطح پایین و روند کاهنده برخوردار بوده است. اما در بقیهی سالهای مورد مطالعه روند آن به صورت تقریبی افزایشی بوده است. بر اساس نتایج آزمون علیت هیسائو نیز اقتصاد زیرزمینی علیت توسعه مالی بانک محور و سهام محور نیست؛ بر عکس توسعه مالی اعم از بانک محور و سهام محور آن علیت اقتصاد زیرزمینی است. این بدین مفهوم است که با توسعه مالی میتوان بخشی از اقتصاد زیرزمینی را در اقتصاد ایران کنترل کرد.The Causal Relationship Between Financial Development and Underground Economy in Iran: MIMIC and Hsiao Causality ApproachYounes KarazmoudehBeitollah Akbari MoghadmAkbar Mirzapour BabajanArash HadizadehAbstractThe underground economy is one of the problems of developing oil economies such as Iran. It is argued that the underground economy can hinder financial development, and from the reciprocal view, financial development can reduce the size of the underground economy. Accordingly, the present study examines the causality between financial development (bank-oriented and stock-oriented) and the volume of underground economy in the Iran's economy by the Hsiao causality method during the period of 1350-1396. In this study, the MIMIC approach was used to calculate the underground economy index in Iran.Based on the results, in the Iran economy before the oil shock of 1352 and also the period of revolution and war (1356-1368) has had a low level and decreasing trend in terms of underground economy. But for the rest of the years, the trend has been roughly incremental. According to the Hsiao causality test, the underground economy is not the cause of the bank based financial development-and stock based financial development; on the contrary, bank based financial development-and stock based financial development are the cause of the underground economy. This means that with financial development, part of the underground economy can be controlled in the Iran economy. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

817 - بررسی رابطه میان رشد اقتصادی، توسعه بخش بانکی و بازار سرمایه در ایران
زریر نگین تاجی حسن گلمرادی آدینه وند مرتضی علی صادقی‌نژاد

10.30495/fed.2022.697611

چکیدهیکی از موضوعات مهم اقتصاد،‌ بررسی عوامل موثر بر رشد اقتصادی و میزان تاثیرگذاری آنها است. برخی از نظریه پردازان معتقدند که توسعه بخش مالی از جمله توسعه بخش بانکی و بازار سرمایه در کنار عوامل کلان اقتصادی می تواند بستر لازم برای افزایش رشد اقتصادی را فراهم سازد. در و أکثر

چکیدهیکی از موضوعات مهم اقتصاد،‌ بررسی عوامل موثر بر رشد اقتصادی و میزان تاثیرگذاری آنها است. برخی از نظریه پردازان معتقدند که توسعه بخش مالی از جمله توسعه بخش بانکی و بازار سرمایه در کنار عوامل کلان اقتصادی می تواند بستر لازم برای افزایش رشد اقتصادی را فراهم سازد. در واقع، این بحث جدی وجود دارد که کشورهای فقیر با سیستم مالی ناکارآمد، در یک دور باطل گرفتار هستند، به گونه ای که سطح پایین توسعه مالی به عملکرد ضعیف اقتصادی و عملکرد ضعیف اقتصادی به توسعه مالی ضعیف تر منجر خواهد شد.این پژوهش به بررسی ارتباط میان رشد اقتصادی، توسعه بخش بانکی، توسعه بازار سرمایه و برخی از متغیرهای مهم اقتصادی می پردازد. به همین منظور، ابتدا شاخص‌های ترکیبی توسعه بخش بانکی و توسعه بازار سرمایه بر اساس روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی استخراج و سپس با استفاده از مدل خودرگرسیون برداری و علیت گرنجری، روابط علی میان متغیرها با استفاده از داده های سری زمانی کشور ایران طی سالهای 1396-1363 مورد بررسی قرار می گیرد.نتایج حاصل از این مطالعه نشان می‌دهد که یک رابطه علی دو طرفه بین رشد اقتصادی و توسعه مالی چه از نظر توسعه بخش بانکی و چه از نظر توسعه بازار سرمایه وجود دارد، بنابراین توسعه مالی هم از بعد توسعه بخش بانکی و هم از بعد توسعه بازار سرمایه با رشد اقتصادی اثرات متقابل دارند. جهت علیت بین توسعه بخش بانکی و بازار سرمایه نیز دو طرفه است و این موضوع اهمیت توسعه یکپارچه بخش مالی را پیشنهاد می نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

818 - چگونگی اثرگذاری نوسانات شاخص قیمت سهام بر تغییرات رشد اقتصادی در ایران ( 96-1371)
منصوره علیقلی سید مهدی حسینی

چکیده دستیابی به رشد و توسعه ی اقتصادی از مهم ترین دغدغه‌های پیش روی همه ی جوامع و حکومت ها به شمار می‌رود. به ویژه در کشورهای جهان سوم این خواسته نسبت به کشورهای توسعه یافته به مراتب بیشتر است. دستیابی به رشد و توسعه ی اقتصادی نیازمند ایجاد برخی ساز و کارهای خاص در عر أکثر

چکیده دستیابی به رشد و توسعه ی اقتصادی از مهم ترین دغدغه‌های پیش روی همه ی جوامع و حکومت ها به شمار می‌رود. به ویژه در کشورهای جهان سوم این خواسته نسبت به کشورهای توسعه یافته به مراتب بیشتر است. دستیابی به رشد و توسعه ی اقتصادی نیازمند ایجاد برخی ساز و کارهای خاص در عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است. بازارهای مالی قدرتمند از جمله این ساز و کارهای خاص در عرصه ی اقتصادی به شمار می‌آیند. برای داشتن بازارهای مالی قدرتمند نیاز به وجود نهادهای مالی قدرتمند می‌باشد. در این پژوهش سعی می‌شود تا بیشتر نهادهای مالی در ایران به خصوص بازار بورس اوراق بهادار و تأثیری که این نهادها از راه تأمین مالی بخش واقعی اقتصاد بر رشد و توسعه ی اقتصادی ممکن است داشته باشند، بررسی و مطالعه شود. در این تحقیق، اطلاعات متغیرها از طریق بانک‌های اطلاعاتی برای سال های 96-1371 استخراج شده و از آزمون دیکی فولر برای پایایی متغیرها، آزمون علیّت گرنجری و مدل خودرگرسیون برداری (VAR) به آزمون فرضیات پرداخته شد. نتایج نشان داد که متغیر شاخص قیمت سهام اثرات مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی طی دوره ی مورد مطالعه دارند. به طوری که با افزایش شاخص قیمت سهام در سال‌های مورد مطالعه، میزان رشد اقتصادی افزایش یافته است (البته بسیار ناچیز). هم چنین نتایج این تحقیق نشان داد که تأثیر متغیرهای حجم نقدینگی، درجه ی آزادی اقتصادی بر رشد اقتصادی مثبت و تأثیر متغیرهای نرخ ارز و نرخ تورم بر رشد اقتصادی منفی می‌باشد. Abstract Achieving economic growth and development is one of the most important concerns of all societies and governments. In particular, in Third World countries, this demand is much higher than developed countries. Achieving economic growth and development requires developing some specific mechanisms in the social, cultural and economic spheres. Strong financial markets are among these specific mechanisms in the economic arena. To have powerful financial markets requires strong financial institutions. In this research, we try to study most financial institutions in Iran, especially the stock market, and the impact that these institutions have on financing the real sector of the economy on economic growth and development. In this research, variables data was extracted from databases for the years 1371-96 and the Dickey Fuller test was used to test the hypotheses for the reliability of variables, Granger causality test, and Vector self-regression model (VAR). The results showed that the stock price index had positive and significant effects on economic growth during the studied period. As the index of stock prices increased in the years under study, economic growth has increased (albeit negligible). Also, the results of this study showed that the effect of liquidity variables, the degree of economic freedom on positive economic growth and the effect of exchange rate variables and inflation rate on negative economic growth. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

819 - بررسی میزان رضایتمندی گردشگران مذهبی بازدیدکننده از امامزاده آقاعلی عباس بادرود
آئیژ عزمی فضیله خانی

زیارت یک شکلی از گردشگری به حساب می اید که با توجه به خصوصیات بازدیدکنندگان آن نیازمند امکانات ویژه ای هستند.لذا کیفیت این تسهیلات از اهمیت بالایی برخوردار است.در این مقاله،مکان مقدسی تحت عنوان آقا علی عباس بررسی می شود و امکاناتی که در آنجا ارایه می شود مورد تحلیل قرار أکثر

زیارت یک شکلی از گردشگری به حساب می اید که با توجه به خصوصیات بازدیدکنندگان آن نیازمند امکانات ویژه ای هستند.لذا کیفیت این تسهیلات از اهمیت بالایی برخوردار است.در این مقاله،مکان مقدسی تحت عنوان آقا علی عباس بررسی می شود و امکاناتی که در آنجا ارایه می شود مورد تحلیل قرار میگیرد.روش شناسی تحقیق توصیفی تحلیلی بوده که از ابزار پرسشنامه جهت جمع آوری اطلاعات بهره برده شده است.جامعه آماری شامل 61 نفر بوده است.روش نمونه گیری نیز تصادفی سیستماتیک بوده است.نتایج حاکی از رضایت پاسخگویان از امکانات ارایه شده دارد.اما همبستگی منفی بین سن و میزان رضایت از خدمات ارایه شده در آقا علی عباس وجد داشته است.پاسخگویان توسعه امکانات بهداشتی و خرید را در آقا علی عباس ضروری دانسته اند.بیشتر زائران میگفتند که دوستانشان را به سفر به آقا علی عباس ترغیب میکنند.در نهایت نتایج حاکی از آن است که بیشتر بازدیدکنندگان آقا علی عباس ،در پیوستار گردشگر زائر به عنوان گردشگر مذهبی شناخته می شوند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

820 - شهیدصدر و عقل گرایی
عماد طیبی محمدمهدی مشکاتی

عقل‌گرایی در تقابل با تجربه‌گرایی، به معنای اعتقاد به معارف و قضایای پیشینی است. شهید صدر در دو کتاب فلسفتنا و الاسس المنطقیه للاستقراء تحلیل دقیقی از دیدگاه‌های معرفت‌شناختی بهخصوص در زمینه نزاع عقل‌گرایی-تجربه‌گرایی به عمل آورده است. ایشان مکتب معرفت‌شناختی خود را به أکثر

عقل‌گرایی در تقابل با تجربه‌گرایی، به معنای اعتقاد به معارف و قضایای پیشینی است. شهید صدر در دو کتاب فلسفتنا و الاسس المنطقیه للاستقراء تحلیل دقیقی از دیدگاه‌های معرفت‌شناختی بهخصوص در زمینه نزاع عقل‌گرایی-تجربه‌گرایی به عمل آورده است. ایشان مکتب معرفت‌شناختی خود را به عنوان مکتب ذاتی معرفی می‌کند که در اعتقاد به معارف پیشینی همسو با عقل‌گرایان بوده و قائل به فطری بودن اصل امتناع تناقض است، همچنین احکام ریاضی را با دیدگاهی رئالیستی و مبتنی بر نظریه انتزاع بدیهی و فطری می‌داند؛ اما در بحث از علیت، با بیان تمایز علیت عقلی و تجربی حکم بر محتمل دانستن علیت به مفهوم عقلی کرده و همچنین بدیهی بودن اصل اولیه استقراء یا همان اصل عدم مداومت تکرار را نمی‌پذیرد و از عقل‌گرایان ارسطویی فاصله می‌گیرد. با وجود اختلاف شهید صدر در برخی اصول بدیهی و سیر معرفت شناختی با عقل گرایان اما در کل او یک مبناگرای عقلی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

821 - پدیدارشناسی دین از نگاه ژوکو بلیکر و نقد مبانی شکل‌گیری آن
مجتبی زروانی میلاد اعظمی مرام

داعیۀ پدیدارشناسی دین به‌عنوان یک رشتۀ دانشگاهی از اوایل سدۀ بیستم مطرح شد. بنابراین، یک رشتۀ جدید است و محققان تصور یکسانی از آن ندارند. به اعتقاد بلیکر، پدیدارشناسی دین به سه معنا استعمال می‌شود: 1) تنظیم و نظام‌مندسازی پدیدارهای دینی. 2) گونه‌شناسی انواع مختلف ادیان. أکثر

داعیۀ پدیدارشناسی دین به‌عنوان یک رشتۀ دانشگاهی از اوایل سدۀ بیستم مطرح شد. بنابراین، یک رشتۀ جدید است و محققان تصور یکسانی از آن ندارند. به اعتقاد بلیکر، پدیدارشناسی دین به سه معنا استعمال می‌شود: 1) تنظیم و نظام‌مندسازی پدیدارهای دینی. 2) گونه‌شناسی انواع مختلف ادیان. 3) پژوهش در ساختارهای ماهوی و معانی پدیدارهای دینی. به اعتقاد او، معنای سوم به نحو دقیق‌تری از ماهیت پدیدارشناسی دین پرده برمی‌دارد. همچنین، باید بین پدیدارشناسی دین به‌مثابه یک روش و پدیدارشناسی دین به‌مثابه یک رشتۀ مستقل تمییز نهاد. پدیدارشناسی به‌مثابه یک روش مبتنی بر دو اصل تعلیق و رؤیت ذات است و در علوم دیگر نیز کاربرد دارد. پدیدارشناسی به‌مثابه یک علم سه ابزار دارد: 1) تئوریا دلالت‌های دینی پدیدارهای مختلف را نشان می‌دهد. 2) لوگوس منطق درونی باورها و اعمال دینی را آشکار می‌سازد. 3) انتلخیا توضیح می‌دهد چگونه ادیان به تبع یک مسیر مشخص تغییر می‌کنند. برخلاف تلقی پدیدارشناسان دین و از جمله ژوکو بلیکر مبنای رویکرد آن‌ها با چالش‌ها و تردیدهایی جدی مواجه است و تثبیت آن‌ها نیازمند بازاندیشی انتقادی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

822 - تصور خدا در تأملات در فلسفة اولی دکارت
سیدمصطفی شهرآیینی

دکارت گرچه در همه‌جای تأملات از وجود خداوند و اثبات او خداوند سخن می‌گوید منظورش نه وجود خداوند در الهیات و حتی فلسفة سنتی که بازتعریف خدا و رسیدن به مفهومی تازه از خداست که به کار دستگاه معرفتی‌اش بیاید. دکارت در تأملات دو هدف را با هم به پیش می‌برد: نخست، ساختن دستگاه أکثر

دکارت گرچه در همه‌جای تأملات از وجود خداوند و اثبات او خداوند سخن می‌گوید منظورش نه وجود خداوند در الهیات و حتی فلسفة سنتی که بازتعریف خدا و رسیدن به مفهومی تازه از خداست که به کار دستگاه معرفتی‌اش بیاید. دکارت در تأملات دو هدف را با هم به پیش می‌برد: نخست، ساختن دستگاه فکری تازة خویش بر اساس بازتعریف انسان، خدا و جهان؛ دوم، پرهیز حداکثری از درافتادن با کلیسا و الهی‌دانان مسیحی تا جایی که حاضر است دست از اندیشه‌اش بردارد ولی با کلیسا درنیافتد. برای او هدف نخست، اصلی و هدف دوم فرعی نیست چراکه فلسفه‌ورزی را در فضای چالشی و بی آرامش، دست‌یافتنی نمی‌داند. در تأملات، از سویی، نخست باید تعریف تازه‌ای از خدا طرح گردد که در آن اصالت سوژة دکارتی و استقلال من اندیشنده لحاظ شده باشد، و از دیگر سو، باید از این خدای بازتعریف‌شده، در قالبی سنتی و به زبان متعارف چنان سخن به میان آید که مخالفت کلیسا و الهی‌دانان را برنیانگیزد. در خدای دکارتی آنچه اصل است تصور خداست ولی در خدای سنتی آنچه اصل است اثبات وجود خدای بیرونی است. از اینرو گرچه دکارت در سرتاسر تأملات از وجود خدا سخن می‌راند و در پی اثبات وجود اوست او این کار را با استناد به تصور خداوند پیش می‌برد و کاری به وجود بیرونی خدا و مخلوقات ندارد. او در این راه پیوسته تصور خداوند را بازتعریف می‌کند تا به تعریف مدنظر خویش از خداوند برسد و سرانجام در تأمل پنجم است که این تعریف آشکار می‌گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

823 - تحلیلِ «تناقض‌نمای معرفت حسی» در فلسفه ارسطو
کرامت ورزدار احد فرامرز قراملکی عبدالرسول کشفی

در فلسفه ارسطو معرفت از حواس آغاز می‌شود و ادراکاتِ حسّی از طریق فعالیت قوّه نوس، معرفت را برای آدمی به ارمغان می‌آورند. ارسطو برخلاف افلاطون منکر هرگونه معرفت فطری است؛ امّا از طرفی آشکارا بیان می‌کند که ادراکاتِ حسّی متعلّق معرفت قرار نمی‌گیرند و نمی‌توان به محسوسات م أکثر

در فلسفه ارسطو معرفت از حواس آغاز می‌شود و ادراکاتِ حسّی از طریق فعالیت قوّه نوس، معرفت را برای آدمی به ارمغان می‌آورند. ارسطو برخلاف افلاطون منکر هرگونه معرفت فطری است؛ امّا از طرفی آشکارا بیان می‌کند که ادراکاتِ حسّی متعلّق معرفت قرار نمی‌گیرند و نمی‌توان به محسوسات معرفت داشت. این امر باعث ایجاد یک تناقض‌نما در فلسفه ارسطو می‌گردد. اگر ادراکاتِ حسّی متعلّق معرفت نیستند چگونه از آنچه متعلّق معرفت نیست، معرفت پدید می‌آید و این ادراکات به دلیل فقدانِ کدام جزء از اجزای معرفت، متعلّق معرفت به حساب نمی‌آیند؟ از نظر نگارندگان راه‌حلّ این پارادوکس به تعریف معرفت و نقشِ قابلی ادراکاتِ حسّی در پیدایش معرفت در نظر ارسطو بازمیگردد. ارسطو معرفت را صرفاً باور صادق موجّه نمی‌داند بلکه با شروط دیگری همچون ضرورت و علیّت دایره معرفت را محدودتر می‌کند. بنابراین هرچند باور به محسوسات باوری صادق است ، امّا این ادراکات به‌خاطر عدم وجود شرط کلیّت و علیّت، متعلّق معرفت واقع نمی‌شوند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

824 - «بررسی دیدگاه ملاصدرا در باب اختیار و ضرورت علی»
کیقباد دانشیان کنانلو ابراهیم آقازاده توکل کوهی گیلو

اختیار و نسبت آن با قاعده فلسفی ضرورت علی و معلولی از مهم ترین موضوعات چالش برانگیز میان فلاسفه و متکلمان اسلامی است در این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی و براساس مستندات کتابخانه ای برآنیم تا به این سوال مهم پاسخ دهیم که دیدگاه ملاصدرا و نوآوری او در باب اختیار و أکثر

اختیار و نسبت آن با قاعده فلسفی ضرورت علی و معلولی از مهم ترین موضوعات چالش برانگیز میان فلاسفه و متکلمان اسلامی است در این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی و براساس مستندات کتابخانه ای برآنیم تا به این سوال مهم پاسخ دهیم که دیدگاه ملاصدرا و نوآوری او در باب اختیار و ضرورت علی چیست. نگارنده با دقت نظر در آثار ملاصدرا به این نتیجه رسیده است که او با تکیه بر آراء عرفانی (وحدت شخصی وجود از راه برگرداندن علیت به تشاُن) به صورت منظم و منسجم به این بحث پرداخته و اختیار آدمی را تجلی اراده الهی دانسته و منطبق با آموزه های اسلامی بر مبنای اصول وجودشناختی رابطه اختیار و ضرورت علی و معلولی را به گونه ای تبیین می کند که نه تنها منافی اختیار نیست بلکه موید آن نیز هست و همچنین صدرا به نقش و اهمیت علم و اراده تحت عنوان معیارهای اصلی فعل اختیاری و سازنده مفهوم اختیار تاکید کرده و به مبادی آن به همراه آنها عناصر شوق و قدرت را نیز افزوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

825 - ماهیت دانش از دیدگاه پل هرست و دلالت‌های آن بر انتخاب محتوای تعلیم و تربیت
سمیرا حیدری فاطمه زیباکلام مفرد محمدعلی میرزابیگی

انتخاب محتوای تعلیم و تربیت همواره در زمره مسائل مهم مورد بحث فیلسوفان و اندیشمندان عرصه تعلیم و تربیت بوده است. این مسئله امروزه با توجه به افزایش روزافزون دانش جایگاه ویژه‌ای پیدا نموده است و همواره این پرسش مطرح است که از میان فوج عظیم دانش‌های عصر حاضر کدام دانش‌ها أکثر

انتخاب محتوای تعلیم و تربیت همواره در زمره مسائل مهم مورد بحث فیلسوفان و اندیشمندان عرصه تعلیم و تربیت بوده است. این مسئله امروزه با توجه به افزایش روزافزون دانش جایگاه ویژه‌ای پیدا نموده است و همواره این پرسش مطرح است که از میان فوج عظیم دانش‌های عصر حاضر کدام دانش‌ها برای ارائه در نهادهای تعلیم و تربیت اهمیت دارد. پل هرست یکی از فیلسوفان برجسته قرن بیستم در انگلستان و یکی از بنیان‌گذاران مکتب فلسفی و تربیتی لندن، نظریه اشکال دانش را در حوزه معرفت‌شناسی ارائه داد و این اشکال را به‌عنوان محتوای تعلیم و تربیت همگانی معرفی نمود. در این مقاله با روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی، نظریه اشکال دانش هرست مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است و اصول انتخاب محتوا مبتنی بر شکل‌گیری نظریه معرفت‌شناسی مذکور ارائه شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

826 - جایگاه کانت در اندیشه شوپنهاور
محمدرضا عبدالله نژاد

این مقاله که به بررسی جایگاه کانت در اندیشه شوپنهاور می پردازد از یک مقدمه و دو بخش اصلی تشکیل یافته است. پس از شرح مختصر و مقدماتی جایگاه کانت در اندیشه شوپنهاور، در بخش اول، تحت عنوان انتقاد از نقد اول،ارزیابی انتقادی شوپنهاور از کانت در قالب سه مفهوم شیء فی نفسه، معن أکثر

این مقاله که به بررسی جایگاه کانت در اندیشه شوپنهاور می پردازد از یک مقدمه و دو بخش اصلی تشکیل یافته است. پس از شرح مختصر و مقدماتی جایگاه کانت در اندیشه شوپنهاور، در بخش اول، تحت عنوان انتقاد از نقد اول،ارزیابی انتقادی شوپنهاور از کانت در قالب سه مفهوم شیء فی نفسه، معنای تجربه و مقوله علیّت به تصویر کشیده می شود. نکته قابل توجه این بخش این است که شوپنهاور، بر خلاف کانت، نه تنها شیء فی نفسه را با اراده یکی می گیرد، بلکه آن را قابل شناخت نیز می داند. در بخش دوم، تحت عنوانانتقاد از نقد دوم، انتقادات شوپنهاور از اخلاق کانت و مفاهیم کلیدی آن مثل امر مطلق، صورت گرایی اخلاق و نیز مساله مهم آزادی توضیح داده می شود. نکته قابل توجه این بخش نیز این است که شوپنهاور، بر خلاف کانت، انسان را فاعل آزاد و مختار نمی داند بلکه معتقد است که انسان همواره تحت تأثیر انگیزه هایش قرار دارد. در پایان، پس از مشخص شدن انتقادهای شوپنهاور از کانت بر این امر اشاره می شود که او بطور کلی ، علی رغم انتقادات تندی که از کانت می کند، همواره کانت را ستوده و به اعتراف خودش از او مطالب زیادی را الهام می گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

827 - نگاه زیبا شناسانه در آراء تربیتی وایتهد
فاطمه زیباکلام مریم قاسمی

آلفرد نورث وایتهد فیلسوف، فیلسوف سرشناس قرن بیستم در کتاب اهداف تعلیم و تربیت خویش، که نویسندگان برای تحقیق در این مقاله بر آن تمرکر کرده‌اند، زیبایی‌شناسی و هنر را پا به پای تعلیم و تربیت مطرح می‌کند. تعریفی که وایتهد از زیبایی‌شناسی ارائه می‌دهد از یک سو با هنر و از س أکثر

آلفرد نورث وایتهد فیلسوف، فیلسوف سرشناس قرن بیستم در کتاب اهداف تعلیم و تربیت خویش، که نویسندگان برای تحقیق در این مقاله بر آن تمرکر کرده‌اند، زیبایی‌شناسی و هنر را پا به پای تعلیم و تربیت مطرح می‌کند. تعریفی که وایتهد از زیبایی‌شناسی ارائه می‌دهد از یک سو با هنر و از سوی دیگر با ارزش‌ها پیوند دارد. از آن جایی که روح اصلی تعلیم و تربیت در نگاه وایتهد همین زیبایی‌شناسی و هنر است، مقاله پیش‌رو با برشمردن وجوه مختلفی که هنر و زیبایی‌شناسی در اندیشه تربیتی وایتهد دارد، سعی می‌کند دیدگاه نویی را درباره جایگاه هنر در زنده کردن تعلیم و تربیت مورد نظر وی ارائه دهد. در این راستا ابتدا ناگزیر از بررسی اندیشه ارگانیسیزم (انداوم‌وارگی) و پویایی در فلسفه وایتهد می‌باشد، سپس به معرفی شناخت پرداخته می‌شود و در آن تئوری مفاهیم پویای وایتهد تبیین می‌گردد. با تأکید بر نقشی که تئوری مفاهیم پویا و ایستا در تعلیم و تربیت ایفا می‌کنند، چگونگی شکل دادن هنر به مفهوم، شاکله و ساختار تعلیم و تربیت توضیح داده می‌شود. رسیدن به نگرش استعلایی در سطح دانش، ساختاری مانند صاحب‌سبک شدن در هنر دارد و بنابراین فرد را قادر می‌سازد که این نگرش را به صورت هنرمندانه در واقعیت زندگی به کار گیرد. علاوه بر این، ارزش که می‌تواند روح را به کالبد زندگی بدمد، توسط همین نگرش ایجاد می‌شود. یعنی به واسطه بازافکنی طرح تعلیم و تربیت مبتنی بر هنر و زیبایی‌شناسی، فرد به سطح والایی از ارزش‌ها دست می‌یابد که در سیر مداوم و تحولی کسب شناخت، همواره همراه او هستند و در نهایت تعلیم درس هنر، به عنوان زمینه‌ساز برای رشد درک زیباشناسانه افراد معرفی می‌گردد. مقاله حاضر مدعی است که دیدگاه ویژ‌ه‌ای که وایتهد در نگاه به جایگاه زیبایی‌شناسی و هنر در تعلیم و تربیت دارد، خط فاصلی را میان او و فیلسوفان تربیتی ما قبل و ما بعد او ترسیم کرده و وی را به صورت متمایزی درآورده که برای به کارگیری در تمام نظام‌های تربیتی قابل توصیه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

828 - حدوث و قدم عالم در اندیشه ارسطو و ابن‌سینا
یداله رستمی

مسئله "حدوث و قدم عالم" در اندیشه ارسطو و ابن‌سینا، پرسش اصلی تحقیق حاضر است. دراین مقاله به نگرش این دو فیلسوف مشایی در مورد حدوث و قدم عالم پرداخته می شود. ارسطو با تکیه بر برهان طبیعی و متوسل شدن به مقوله حرکت، به اثبات محرک نامتحرکی دست می یابد که شارحان وی آن را خد أکثر

مسئله "حدوث و قدم عالم" در اندیشه ارسطو و ابن‌سینا، پرسش اصلی تحقیق حاضر است. دراین مقاله به نگرش این دو فیلسوف مشایی در مورد حدوث و قدم عالم پرداخته می شود. ارسطو با تکیه بر برهان طبیعی و متوسل شدن به مقوله حرکت، به اثبات محرک نامتحرکی دست می یابد که شارحان وی آن را خدا نامیده اند. از نظر وی محرک نامتحرک علت غایی همه حرکات عالم است. در حالی که در اندیشه ابن‌سینا با تأثیر پذیری از متون مقدس دینی خدا به عنوان واجب الوجود، وجود محض و معطی وجود مطرح است. از دیدگاه ارسطو خداوند علت است؛ لیکن علیت او تنها تحریکی است. از دیدگاه ابن‌سینا این علیت، فاعلی (ایجادی) است نه تحریکی. وی با تقسیم موجود به واجب و ممکن و همچنین اثبات نیازمندی ذاتی ممکنات به واجب، نمونه متفاوتی از حدوث و قدم عالم را مطرح ساخت که براساس آن جهان با ویژگی حدوث ذاتی از خالق سرمدی، فیض هستی دریافت می کند. خدای ارسطو خالق جهان نیست و طبعاً جهان نامخلوق او قدیم و ازلی خواهد بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

829 - جنگ جهانی علیه تروریسم از منظر حقوق بین الملل بشر‌دوستانه
مهدی حیدری فرد علی پورقصاب امیری

یکی از شاخص‌های مهم جنگ‌های امروزی ورود نهادهای غیر‌دولتی و فروملی، در نتیجه ساختار نامتوازن مخاصمات است. طی دهه های اخیر، تحت تاثیر پیشرفت‌های سریع فن‌آوری‌های تولید سلاح، شاهد افزایش فاصله طرفین درگیری از لحاظ ظرفیت‌های نظامی، بر هم خوردن توازن قوا و تقسیم آنها به طرف أکثر

یکی از شاخص‌های مهم جنگ‌های امروزی ورود نهادهای غیر‌دولتی و فروملی، در نتیجه ساختار نامتوازن مخاصمات است. طی دهه های اخیر، تحت تاثیر پیشرفت‌های سریع فن‌آوری‌های تولید سلاح، شاهد افزایش فاصله طرفین درگیری از لحاظ ظرفیت‌های نظامی، بر هم خوردن توازن قوا و تقسیم آنها به طرف قوی وضعیف بوده‌ایم که پیامد طبیعی چنین وضعیتی، ابداع شیوه های جنگی نامتقارن ، بدون ساختار و مبتنی بر کاربرد ابزار و شیوه های نامتعارفی چون توسل به اقدامات تروریستی بوده‌است. ظهور شیوه های مذکور باعث کشیده شدن دامنه درگیری نظامی به جوامع شهروندی و کاهش پایبندی طرفین مخاصمه به اصول اساسی حقوق بشردوستانه بین المللی به عنوان یگانه ابزار حقوقی حفظ جان افراد و اموال غیرنظامی در برابر آثار سوء حملات نظامی گردیده است. از آن گذشته تغییر ماهیت جنگ های امروزی و رفتن به سوی درگیری های غیردولتی با اهداف قومی، مذهبی و هویت طلبانه توسعه میدان نبرد و ورود افراد غیرنظامی به عنوان جنگجو را بدنبال داشته که مرز تشخیص بین نظامیان و افراد غیرنظامی را تا حد زیادی تیره و تار می نماید. در نهایت نبود اجماع بین المللی در خصوص تعریف تروریسم و مصادیق آن، برخورد سیاسی کشورها و بعضا استفاده ابزاری آنها از گروه های تروریستی، انحصار اعمال اصول حقوق بشردوستانه بر وضعیت های جنگی در حالی که بخشی از اقدامات تروریستی خارج از صحنه نبرد روی می دهد و... از عواملی هستند که چالش مذکور را تشدید نموده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

830 - بررسی تطبیقی مفاهیم تعلیمی انقلاب در اشعار چهار شاعر معاصر انقلاب اسلامی
فرهاد آخوندی غلامعلی زارع

شعر انقلاب و مضامین آن، از مهمترین و تأثیرگذارترین آثار ادبیات فارسی ایران معاصر به ویژه در دوران دفاع مقدس به شمار می‌رود. این ادبیات عمدتاً با درونمایه‌های مقاومت، دفاع از آرمان‌های انقلاب، حس عمیق وطن‌پرستی، مبارزه‌خواهی و شهادت‌طلبی، مخاطبین بسیاری را به خود جلب نمو أکثر

شعر انقلاب و مضامین آن، از مهمترین و تأثیرگذارترین آثار ادبیات فارسی ایران معاصر به ویژه در دوران دفاع مقدس به شمار می‌رود. این ادبیات عمدتاً با درونمایه‌های مقاومت، دفاع از آرمان‌های انقلاب، حس عمیق وطن‌پرستی، مبارزه‌خواهی و شهادت‌طلبی، مخاطبین بسیاری را به خود جلب نمود. نکتة حائز اهمیت آنکه انگیزه‌های انقلابی درآثار نظم و نثر فارسی مرتبط با جریانات داخلی و درون کشوری نگاشته می‌شود و ضمن مخاطب قرار دادن دیگر کشورها و جوامع- خصوصاً کشورهایی که به لحاظ تاریخی، فرهنگی و مذهبی قرابت زیادی با ایران دارند، آنان را دعوت به جوشش و خروش می‌گردند. بر این اساس، مقالة حاضر کوشش نمود تا ضمن بررسی ریشه‌های شعر انقلاب و مقاومت، به بررسی، تحلیل و طبقه‌بندی انگیزه‌های انقلابی موجود در اشعار چهار شاعر انقلاب (سید علی موسوی گرمارودی، طاهره صفّارزاده، قیصر امین‌پور و حمید سبزواری) بپردازد. فرضیة مقاله تأکیدی است بر این موضوع که انگیزه‌های تعلیمی با سه زیرمجموعة تعالیم اعتقادی، تعالیم اخلاقی و تعالیم سیاسی مهم‌ترین دلایل سرایش اشعار پساانقلابی در شعر این چهار شاعر بوده است. روش مقالة حاضر تطبیقی است. یافته‌های تحقیق نیز نشان دادگرمارودی بیشتر نمایندة تعالیم اعتقادی، صفارزاده نمایندة تعالیم اخلاقی و امین‌پور و سبزواری بیشتر نمایندگان تعالیم سیاسی هستند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

831 - بررسی ارتباط نرخ تورم و شکاف نرخ تسهیلات سپرده در اقتصاد ایران
سحر ستایش فرهاد حنیفی غلامرضا زمردیان

نرخ سود بانکی از ابزارهای پولی مهم اقتصاد است مقامـات پولی با تغییر مدیریت شده آن میتوانند بخـش واقعـی اقتـصاد را تحریک کنندایران به دلیل ناکارایی بانکی نرخ سود پرداختی به سپرده‌گذاران پایـین اما بهرۀ دریافتی از تسـهیلات گیـرندگان بالاستدر چنین شرایطی برخـی صاحب‌نظران أکثر

نرخ سود بانکی از ابزارهای پولی مهم اقتصاد است مقامـات پولی با تغییر مدیریت شده آن میتوانند بخـش واقعـی اقتـصاد را تحریک کنندایران به دلیل ناکارایی بانکی نرخ سود پرداختی به سپرده‌گذاران پایـین اما بهرۀ دریافتی از تسـهیلات گیـرندگان بالاستدر چنین شرایطی برخـی صاحب‌نظران معتقدند که با کاهش شکاف نرخ سود علی‌الحساب بانکی هزینۀ تمام‌شده کالاها و خدمات کاهش ثانیاً سرمایه‌گذاری در نتیجه تولید افزایش می‌یابد و این هر دو کاهش تورم را به دنبال دارد و زمینۀ اشتغال پایدار را فراهم می‌آورد بجهت دستیابی به این هدف با استفاده از آزمون علیتگرنجر جهت علیت و ارتباط میان شکاف نرخ تسهیلات سپرده و نرخ تورم مشخص و فرم تابعی نحوه ارتباط میان این متغیرها تعیین گردیدبر اساس ادبیات تحقیق متغیرهایی دیگری به عنوان متغیرهای مستقل در الگو لحاظ و فرم تابعی نهایی طراحی شده در چارچوب الگوی خود توضیح برداری با وقفه‌های گسترده (ARDL) برای دوره زمانی 97-1357 برآورد شد آزمون علیتگرنجر نشان داد که رابطه علیت یک‌طرفه از نرخ تورم به شکاف نرخ تسهیلات سپرده وجود دارد نتایج بیانگر است اگر شوکی غیرمنتظره به متغیر شکاف نرخ تسهیلات سپرده وارد شود، زمانی نزدیک به چهار دوره لازم است تا آثار شوک تعدیل و اقتصاد به تعادل اولیه باز گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

832 - اثر متغیرهای کلان اقتصادی و قدرت بازاری بر سپرده‌های بانکی در ایران (رهیافت متوسط وزنی حداقل مربعات در داده‌های تابلویی پویا)
محبوبه شکیبا علیرضا دقیقی اصلی مرجان دامن کشیده مجید افشاری راد علی اسماعیل زاده مقری

مهم‌ترین نقش سپرده‌های بانکی در اقتصاد کشور فراهم نمودن زمینه‌های لازم برای سرمایه گذاری است. نظام بانکی در ایران اصلی‌ترین منبع جهت تأمین مالی پروژه‌ها و فعالیت‌های اقتصادی است. قدرت بازاری سطح رقابت در بازار را نشان داده و بیان می‌کند که چگونه بنگاه‌ها در بازار بر قیم أکثر

مهم‌ترین نقش سپرده‌های بانکی در اقتصاد کشور فراهم نمودن زمینه‌های لازم برای سرمایه گذاری است. نظام بانکی در ایران اصلی‌ترین منبع جهت تأمین مالی پروژه‌ها و فعالیت‌های اقتصادی است. قدرت بازاری سطح رقابت در بازار را نشان داده و بیان می‌کند که چگونه بنگاه‌ها در بازار بر قیمت تأثیر می‌گذارند لذا هدف این پژوهش بررسی تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی و قدرت بازاری بر سپرده‌های بانکی در ایران طی سال‌های 1396-1387 می‌باشد. برای این منظور با بهره‌گیری الگوی برسناهان-لاو در چارچوب روش داده‌های تابلویی پویا و گشتاور تعمیم یافته، برای 18 بانک دولتی و خصوصی در صنعت بانکداری ابتدا قدرت بازاری محاسبه شده و سپس متغیرهای کلان اقتصادی مؤثر بر میزان سپرده بانک‌ها به روش متوسط وزنی حداقل مربعات استخراج شد. نتایج برآورد مدل نشان داد حجم نقدینگی و نرخ ارز اسمی تأثیر منفی و سایر متغیرها تأثیر مثبت و معنی‌دار بر حجم سپرده بانک‌ها طی دوره مورد بررسی داشته‌اند. علاوه بر این، نتایج آزمون علیت دمترسکو و هرلین نیز دلالت بر وجود رابطه علی یک سویه از متغیرهای قدرت بازاری و متغیرهای کلان اقتصادی به حجم سپرده بخش بانکی می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

833 - سنجش هوش سازمانی کارکنان
زهره طهماسبی احمد اکبری

هدف این پژوهش، سنجش هوش سازمانی کارکنان کتابخانه‌های دانشگاه بوعلی سینا و اداره ارشاد اسلامی همدان است. پژوهش از نظر هدف، کاربردی است. روش پیمایشی ـ تطبیقی بین جامعه‌ای مشتمل بر 106 نفر (47 نفر از کتابداران کتابخانه اداره ارشاد اسلامی و 59 نفر از کتابداران کتابخانه‌های أکثر

هدف این پژوهش، سنجش هوش سازمانی کارکنان کتابخانه‌های دانشگاه بوعلی سینا و اداره ارشاد اسلامی همدان است. پژوهش از نظر هدف، کاربردی است. روش پیمایشی ـ تطبیقی بین جامعه‌ای مشتمل بر 106 نفر (47 نفر از کتابداران کتابخانه اداره ارشاد اسلامی و 59 نفر از کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه بوعلی سینا) در سال 1388 انجام شد. ابزار پژوهش پرسشنامه‌ای براساس هفت مهارت کارل آلبرخت بوده است. فرضیة اصلی پژوهش بر عدم معنی داری تفاوت بین هوش سازمانی کارکنان در کتابخانه‌ دانشگاه بوعلی سینا و کتابخانه اداره ارشاد اسلامی مبتنی است. این فرضیه تأیید شد و فرضیه‌های فرعی پژوهش یعنی مشاهده چشم‌انداز استراتژیک در کتابخانه دانشگاه بوعلی سینا با کتابخانه اداره ارشاد، رد می‌شود و فرضیه اعتقاد به سرنوشت مشترک در کتابخانه‌های دانشگاه بوعلی همدان و کتابخانه اداره ارشاد همدان مورد تأیید است و در مورد عملکرد کارکنان در ارتباط با میل به تغییر، مشابه بودن این دو کتابخانه تأیید می‌شود. روحیه کارکنان در هر دو کتابخانه اختلاف معناداری ندارد و این فرضیه نیز تأیید شد. میانگین شاخص اتحاد و توافق کارکنان در کتابخانه‌های دانشگاه بوعلی سینا و کارکنان کتابخانهاداره ارشاد نیز این مشابهت را تأیید می‌کند. فرضیه کاربرد دانش در کتابخانه‌های دانشگاه بوعلی سینا وکتابخانه اداره ارشاد تأیید شد. برخورد مدیران در رابطه با عملکرد کارکنان در هر دو کتابخانه مورد پژوهش نیز مشابه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

834 - بررسی عوامل موثر بر خشونت خانگی علیه زنان و علت تحمل خشونت توسط آنان (مطالعه موردی: شهر نورآباد ممسنی)
امیر مسعود امیر مظاهری زینب قدربند فرد شیرازی

خشونت اجتماعی یکی از معضلات اصلی هرجامعه ای است. دراین مقاله به بررسی علل خشونت علیه زنان شهر نورآباد ممسنی و علت تحمل خشونت توسط آنان پرداخته شده است. هدف از این طرح شناخت عوامل موثر بر خشونت شوهران علیه زنان است. روش تحقیق پیمایشی است. از بین زنان شهر 375 نفر به روش ت أکثر

خشونت اجتماعی یکی از معضلات اصلی هرجامعه ای است. دراین مقاله به بررسی علل خشونت علیه زنان شهر نورآباد ممسنی و علت تحمل خشونت توسط آنان پرداخته شده است. هدف از این طرح شناخت عوامل موثر بر خشونت شوهران علیه زنان است. روش تحقیق پیمایشی است. از بین زنان شهر 375 نفر به روش ترکیبی خوشه ای و تصادفی ساده پرسشنامه 30 گویه ای را پرکردند. متغیر وابسته خشونت علیه زنان و متغیر های مستقل درآمد، داشتن فرزند، جنسیت فرزندان، استفاده از وسایل ارتباط جمعی و نوع آن، مالکیت خانه، نوع خانه، اشتغال و اعتقاد به مشاور است و متغیرها از نظریه های منابع، فمینیسم و دیدگاه صاحب نظرانی چون کالینز، لرنر، مارشال، مارکس، انگلس، چیل بدست آمد. از روشهای آماری توصیفی چون توزیع فراوانی و آماراستنباطی چون ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس یک طرفه، آزمون تی تست، جهت تجزیه و تحلیل استفاده شده است. نتایج نشان داد بیشترین نوع خشونت کلامی و روانی وکمترین نوع جنسی است. بین متغیرهای اعتقاد مردان به مشاور، نوع وسیله ارتباط جمعی مورد استفاده و خشونت علیه زنان رابطه است اما رابطه ای بین، استفاده از وسایل ارتباط جمعی، نوع منزل، تعداد و جنسیت فرزندان، در آمد زنان، اعتقاد زنان به مشاور، با خشونت نیست. 58.6 درصد از زنان بیان کردن با به دنیا آمدن فرزندان خشونت شوهران کاهش پیدا کرده است. 51.9 درصد از زنان علت تحمل خشونت را بخاطر حمایت از فرزند و آینده آن و تنها 3 درصد هم وابستگی اقتصادی به همسر را بیان کردند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

835 - عوامل اجتماعی موثر بر خشونت علیه زنان در خانواده با تاکید بر نقش نظام اقتداری در خانواده
منا قاسمی مجتبی صداقتی فرد علیرضا پیرخائفی

این پژوهش با هدف شناسایی عوامل اجتماعی موثر بر انواع خشونت خانگی (با تاکید بر نقش نظام اقتداری در خانواده) بر زنان متأهلی که در نیمۀ اول سال 1392برای شکایت به دادگستری مراجعه کرده بودند با استفاده از روش پیمایش و با ابزار پرسشنامه محقق ساخته انجام شد. نمونۀ آماری شامل ت أکثر

این پژوهش با هدف شناسایی عوامل اجتماعی موثر بر انواع خشونت خانگی (با تاکید بر نقش نظام اقتداری در خانواده) بر زنان متأهلی که در نیمۀ اول سال 1392برای شکایت به دادگستری مراجعه کرده بودند با استفاده از روش پیمایش و با ابزار پرسشنامه محقق ساخته انجام شد. نمونۀ آماری شامل تعداد120 نفراز زنان متاهل مراجعه کننده به مجتمع قضایی(دادگاه) شهرستان شهریار بود که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند. یافته های پژوهش نشان داد نگرش مرد سالارانه، تجربه و مشاهده خشونت، نظام اجتماعی سنتی و فقدان منابع قدرت، تأثیر معنی‌داری بر خشونت علیه زنان دارد و همچنین، تفاوت معنی داری بین خشونت علیه زنان و سنین مختلف بدست آمد. مقایسۀ نتایج حاصله با پژوهش های مشابه، همسویی این نتایج در مورد بیشتر فرضیه های مطرح شده در پژوهش حاضر نشان داد. نتیجه نهایی پژوهش این بود که با توجه به شاخص های نظام اجتماعی سنتی، هرقدر روابط نابرابر قدرت، سلطه مردان بر زنان، نظام سلطه پدرسالارانه، برتری طبقه مردان بر زنان، و ستم بر زنان در جامعه بیشتر باشد میزان خشونت علیه زنان در خانواده نیز بیشتر می شود و نقش نظام اقتداری در شکل گیری و شیوع خشونت بیشتر و پررنگ ترمی شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

836 - تعلیم و تربیت در ایران باستان
محمد اجاق زینب واعظ شهرستانی

تعلیم و تربیت به عنوان فعالیتی که از بدو تولد آدمی تا زمان مرگ او ادامه دارد و به عنوان جریانی مداوم و پیوسته که کل شخصیت فرد را متحول می سازد از دیرباز تا کنون وجود داشته است. در مقاله فوق که به روش کتابخانه ای نگاشته شده، سعی بر آن می باشد که وضعیت تعلیم و تربیت، در ا أکثر

تعلیم و تربیت به عنوان فعالیتی که از بدو تولد آدمی تا زمان مرگ او ادامه دارد و به عنوان جریانی مداوم و پیوسته که کل شخصیت فرد را متحول می سازد از دیرباز تا کنون وجود داشته است. در مقاله فوق که به روش کتابخانه ای نگاشته شده، سعی بر آن می باشد که وضعیت تعلیم و تربیت، در ایران باستان مورد بررسی قرار گیرد. آنچه از منابع صحیح و قراین روشن و شواهد به دست می آید، آن است که ایرانیان از دوران مادها دارای خط و کتابت بوده و جای بسی شگفتی است که از 2500 سال قبل در زمان داریوش هخامنشی آموزش عالی و دانشکده¬هایی برای آموختن علوم نظری و عملی در ایران تأسیس گشته و تا زمان ساسانی به چنان اعتلا و عظمتی رسید که صدها دانشمند و پژوهشگر برای تعلیم و تربیت به آن روی آوردند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

837 - رابطه بین تورم و معیارهای ارزیابی بودجه بندی سرمایه ای در شرکت ها
محمد سیرانی حسن طاهر شمس

وجود اطلاعات مالی صحیح و معتبر باعث اتخاذ تصمیم‌های مفید اقتصادی می‌گردد. پژوهش حاضر در صدد است تا به بررسی رابطه تورم و معیارهای ارزیابی بودجه‌بندی سرمایه‌ای در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بپردازد.جامعه آماری کلیه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق أکثر

وجود اطلاعات مالی صحیح و معتبر باعث اتخاذ تصمیم‌های مفید اقتصادی می‌گردد. پژوهش حاضر در صدد است تا به بررسی رابطه تورم و معیارهای ارزیابی بودجه‌بندی سرمایه‌ای در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بپردازد.جامعه آماری کلیه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد. روش نمونه¬گیری در این تحقیق نمونه¬گیری تصادفی ساده است.در این پژوهش 30 شرکت نمونه انتخاب گردید.این تحقیق از جنبه هدف کاربردی، از جنبه استنتاج توصیفی و از جنبه طرح تحقیق پس رویدادی می‌باشد. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل اطلاعات کتابخانه ای و اطلاعات موجود درگزارشات بیانیه های ثبت افزایش سرمایه شرکت‌های پذیرفته شده بورسی می‌باشد. آزمون کلموگروف – اسمیرنف برای بررسی نرمال بودن توزیع داده‌ها استفاده شده است و در مواردی که توزیع داده‌ها نرمال نبوده است از آزمون ناپارامتری ویلکاکسون نیز برای مقایسه روش‌ها انجام شده است و در مورد تغییرات نسبی و با توجه به نرمال بودن توزیع داده‌ها از آزمونt یک نمونه ای مقدار میانگین آن با مقدار صفر آزمون شده است. نتایج و یافته هاتحقیق نشان داد در کشورهای با اقتصاد تورمی که معیارهای مربوط به بودجه‌بندی سرمایه‌ای در تصمیم‌های سرمایه‌گذاری که از منابع اطلاعات بهای تمام شده تاریخی استفاده می‌شود اطلاعات مربوطی را برای تصمیم‌گیری فراهم نمی‌نماید و اساسا می بایستی در اندازگیری شاخص‌های ارزیابی بودجه‌بندی سرمایه‌ای عامل تورم در محاسبات جریان های نقدی طرح های سرمایه‌گذاری لحاظ نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

838 - رهبری عدالت‌ محورانه امام علی(ع) در جنگ جمل
اکرم سادات حسینی

چکیده: شناخت رفتار عدالت‌محورانه امام علی (ع) پس از به دست گرفتن حکومت می‌تواند میزان صداقت وی در عملکردهای بعدی او را تبیین کند و آن را برجسته‌تر بنمایاند. علی (ع) عدالت‌گستری را نه آن‌گاه ‌که از قدرت برکنار است، بلکه زمانی فریاد می‌کند که در رأس حکومت قرار دارد. امام أکثر

چکیده: شناخت رفتار عدالت‌محورانه امام علی (ع) پس از به دست گرفتن حکومت می‌تواند میزان صداقت وی در عملکردهای بعدی او را تبیین کند و آن را برجسته‌تر بنمایاند. علی (ع) عدالت‌گستری را نه آن‌گاه ‌که از قدرت برکنار است، بلکه زمانی فریاد می‌کند که در رأس حکومت قرار دارد. امام علی (ع) اولین اقدام خود پس از به دست گرفتن حکومت را عدالت و برابری اعلان می‌کند و تا پایان حکومت خود بر این امر مهم پافشاری دارد. او در جنگ جمل ابتدا می‌کوشد که از بروز جنگ جلوگیری کند؛ پس از جنگ نیز تلاش می‌کند که با فرمان عفو عمومی نشان دهد که عدالت هیچ منافاتی با گذشت و ایثار ندارد.این پژوهش درصدد بررسی رهبری عدالت‌محورانه و راهکارهای امام علی (ع) در مواجهه با اصحاب جنگ جمل است. در این مقاله، نگارنده با روش توصیفی - تحلیلی و با استناد به منابع معتبر تاریخی و حدیثی، بدین نتایج دست‌یافته است که: اجرای عدالت با استفاده از راهکارهای مناسب برای جلوگیری از جنگ و خونریزی، بخشش به هنگام قدرت، حفظ کرامت انسانی و پاسداشت حقوق افراد مخالف، کمک شایانی به بسط عدالت در جامعه و دفع عوامل فساد و انحراف می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

839 - بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر میزان خشونت علیه زنان (مطالعه موردی زنان متاهل شهر خلخال)
علی یعقوبی لیلا رئوفی

مقالهحاضر به بررسی عوامل مؤثر بر خشونت شوهران بر علیه زنان می پردازد. برای تبیین خشونت علیه زنان رویکردهای جامعه شناختی و روانشناختی مورد برسی قرار گرفت و در نهایت با استفاده از نظریه‌های همسان همسری، شبکه، مبادله، و نظریه منابع اقدام به تدوین فرضیه های پژوهش گردید.جامع أکثر

مقالهحاضر به بررسی عوامل مؤثر بر خشونت شوهران بر علیه زنان می پردازد. برای تبیین خشونت علیه زنان رویکردهای جامعه شناختی و روانشناختی مورد برسی قرار گرفت و در نهایت با استفاده از نظریه‌های همسان همسری، شبکه، مبادله، و نظریه منابع اقدام به تدوین فرضیه های پژوهش گردید.جامعه آماری این تحقیق را زنان متأهل شهر خلخال تشکیل می دهند که در زمان اجرای پژوهش حدود 15004 نفر بودند. از بین آنها 318 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفت. روش نمونهگیریبه شیوه خوشه ای چند مرحله ایمی باشد و جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که دخالت اطرافیان، جایگاه اقتصادیزوجین، پذیرش اقتدار مرد، فاصله سنّی زوجینوخشونتدرخانواده‌یخاستگاهتأثیر مثبتی بر خشونت علیه زنان دارد.درحالیکهعلاقه زوجین، منابعحمایتیاجتماعی، تحصیلات زوجین، قدرتزندرساختارخانواده ارتباطمعکوسیباخشونت علیهزناندارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

840 - بررسی رابطه بین حمایت اجتماعی ادراک شده با خشونت خانگی والدین علیه فرزندان
ابوالقاسم حیدرآبادی محمود یعقوبی دوست بهروز شاهون وند

هدف از این پژوهش، بررسیرابطه بین حمایت اجتماعی ادراک شده با خشونت خانگیوالدین علیه فرزندان است. این مطالعه از نوع پیمایشی است. جامعه آماری آن شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر مقطع دبیرستان و والدین آنها درشهر اهواز درسال تحصیلی 93-92 بود. حجم نمونه384 نفر بود که با استف أکثر

هدف از این پژوهش، بررسیرابطه بین حمایت اجتماعی ادراک شده با خشونت خانگیوالدین علیه فرزندان است. این مطالعه از نوع پیمایشی است. جامعه آماری آن شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر مقطع دبیرستان و والدین آنها درشهر اهواز درسال تحصیلی 93-92 بود. حجم نمونه384 نفر بود که با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شد. در این تحقیق از شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله ای استفاده شده است. ابزار اندازه گیری شامل پرسشنامه کودک آزاری و ضربه (برنستاین، 1995وپرسشنامه چندبعدی ادراک حمایت اجتماعی (زیمت وهمکاران، 1998) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از شاخص های آماری درصد، میانگین، انحراف استاندارد، همبستگی پیرسون، آزمونtوتحلیل رگرسیون استفاده شد. نتایج تجزیه وتحلیل داده‌ها نشان داد که بین کل حمایت اجتماعی با خشونت خانگی والدین علیه فرزندان همبستگی منفیمعنی داری وجود دارد.بین بعد حمایت اجتماعیاز سوی خویشاوندان با خشونت خانگی والدین علیه فرزندان همبستگی منفی معناداری وجود دارد. همچنین، بین بعد حمایت اجتماعیاز سوی دیگران مهم با خشونت خانگی والدین علیه فرزندان همبستگی منفی معنی داری وجود دارد. ولی بین بعد حمایت اجتماعیازسوی دوستان با خشونت خانگی والدین علیه فرزندان همبستگی منفی معنی داری وجود ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

841 - بررسی عوامل اجتماعی مؤثّر بر خشونت علیه زنان در خانوادههای شهر خوی
فیروز راد

خشونت علیه زنان از ابعاد مختلف جسمی، روانی، اجتماعی، اقتصادی و جنسی قابل بررسی است و از مشخصات عمومی خشونت علیه زنان پنهان بودن آن از انظار عمومی است. در این تحقیق سعی شده است به این پرسش اساسی پاسخ داده شود که عوامل اجتماعی مرتبط با رفتارهای خشونت بار زوجین کدامند؟ م أکثر

خشونت علیه زنان از ابعاد مختلف جسمی، روانی، اجتماعی، اقتصادی و جنسی قابل بررسی است و از مشخصات عمومی خشونت علیه زنان پنهان بودن آن از انظار عمومی است. در این تحقیق سعی شده است به این پرسش اساسی پاسخ داده شود که عوامل اجتماعی مرتبط با رفتارهای خشونت بار زوجین کدامند؟ مقاله حاضر نتیجه مطالعه ای توصیفی ـ تحلیلی با روش پیمایشی است. جامعه آماری مورد مطالعه پژوهش زنان متأهل ساکن در شهر خوی (در حدود 13468 نفر) بوده و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 315 نفر برآورد شده است. نتایج به دست آمده از مطالعه نشان می دهد که متغیرهای مستقل وارده بر مدل قادر است 56 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کند. به لحاظ مقایسه بین ابعاد خشونت، خشونت جنسی بالاترین میانگین و خشونت فیزیکی کمترین میانگین را دارا بود. نتیجه اینکه میانگین خشونت کل در بین خانواده های شهر خوی در حد مطلوبی نمی باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

842 - چالش‌های اخذ ضامن یا تأمین از محکوم‏له در حکم غیابی از منظر فقه و حقوق ایران
ملیحه غلامی مهدی فیروزآبادیان حسین رحمانی

یکی از مسائل مهمی که در حکم غیابی پس از قطعیت برای به اجرا گذاردن آن حائز اهمیت است، معرفی ضامن معتبر یا اخذ تأمین متناسب از محکوم‌له می‌باشد، که تبصره 2 ماده 306 قانون آیین دادرسی مدنی به این نکته اشاره دارد. مشهور فقها نیز برای به اجرا گذاردن حکم غیابی قائل به اخذ ضام أکثر

یکی از مسائل مهمی که در حکم غیابی پس از قطعیت برای به اجرا گذاردن آن حائز اهمیت است، معرفی ضامن معتبر یا اخذ تأمین متناسب از محکوم‌له می‌باشد، که تبصره 2 ماده 306 قانون آیین دادرسی مدنی به این نکته اشاره دارد. مشهور فقها نیز برای به اجرا گذاردن حکم غیابی قائل به اخذ ضامن یا اخذ تأمین می‌باشند. دلیل آن این است که، با این‌کار محکوم‌علیه غایب پشتوانه‌ای برای تأمین زیان خود می‌یابد. تحقیق حاضر از نوع توصیفی تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای و با استفاده از ابزار فیش‌برداری است. در این نوشتار پس از بررسی دیدگاه‌های متعدد دو مورد اشکال بررسی و مطرح گردیده است. اول؛ در فقه و حقوق، مدت زمان برای بقای اخذ تأمین تعیین نشده است. دوم؛ در رویه قضایی، دادگاه هنگام صدور اجراییه تأمین اخذ می‌کند در حالی‌که ممکن است اجراییه ابلاغ واقعی شود و نیاز به اخذ تأمین نباشد، بنابراین باید در هنگام اجرای حکم تأمین اخذ نمایند تا حقوق محکوم‌له ضایع نگردد. لذا برای جلوگیری از ضایع شدن برخی حقوق محکوم‌&zwj;‌‌له راه‌کارهایی ارائه گردیده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

843 - بررسی نهاد معافیت قضایی از مجازات در حقوق کیفری ایران
مسعود فدائی ده چشمه عسل عظیمیان امیر سلیمانی

یکی از نوآوری های قانون مجازات اسلامی جدید در موضوع تخفیف، بحث معافیت از مجازات در جرایم تعزیری درجه هفت و هشت ذکر شده در مواد 19 و 39 این قانون می باشد. در جرایم موضوع مواد یادشده (تعزیری درجه هفت و هشت)، در صورت احراز شرایط تخفیف، اگر دادگاه پس از محکومیت تشخیص دهد که أکثر

یکی از نوآوری های قانون مجازات اسلامی جدید در موضوع تخفیف، بحث معافیت از مجازات در جرایم تعزیری درجه هفت و هشت ذکر شده در مواد 19 و 39 این قانون می باشد. در جرایم موضوع مواد یادشده (تعزیری درجه هفت و هشت)، در صورت احراز شرایط تخفیف، اگر دادگاه پس از محکومیت تشخیص دهد که مرتکب با عدم اجرای مجازات اصلاح می شود. در صورت عدم سابقه کیفری موثر و بخشش شاکی و جبران خسارت یا ترتیبات جبران آن، می توان حکم معافیت از مجازات را صادر نماید، طبق این ماده حکم معافیت گرچه در ماده 727 قانون 1370، در صورت گذشت شاکی خصوصی از مجازات صرفنظر می شد اما تخفیف یکی از نوآوری های قانون جدید است در واقع، این ماده نوعی توجه به موقعیت داشتن تعقیب در قانون فرانسه است. در حقوق ایران، دادگاه و نه دادستان حق دارد که در صورت وجود شرایط منعکس در ماده یعنی تشخیص اصلاح مرتکب، گذشت شاکی خصوصی، فقدان سابقه کیفری موثر، جبران ضرر و زیان یا برقراری ترتیب جبران آن، حکم به معافیت از کیفر صادر کند. چنین اختیاری به صورت تعلیق تعقیب که سابقه آن در ماده 40 مکرر قانون آیین دادرسی 1290 اصلاحی سال 1352و ماده 22 قانون اصلاح پاره ای از قوانین دادگستری در مورد جرائم جنحه ای، وجود داشت؛ اکنون نهاد تعلیق تعقیب در ماده 81 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب94 به دادستان داده شده است. این تحقیق بصورت کتابخانه ای-اسنادی انجام شده که ابتدا با توجه به موضوع به منبع یابی در رابطه با موضوع پرداختیم و سپس با گرد آوری منابع به مطالعه در این زمینه پرداختیم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

844 - عنوان، اثر فسخ نسبت به تصرفات ناقل در حقوق ایران و فقه امامیه
حسین جعفری صامت مهشید سادات طبائی جواد نیک نژاد

اگرچه اصل بر لزوم قراردادها می باشد ولی در برخی از موارد بنا به دلایلی قراردادها از سوی یکی از طرفین فسخ می شود. فسخ باعث انحلال قراردادها و زوال آثار آن می شود، موضوعی که در اثر فسخ اهمیت بسیاری دارد این است که چنانچه منتقل الیه بعد از عقد و قبل از فسخ در مورد معامله أکثر

اگرچه اصل بر لزوم قراردادها می باشد ولی در برخی از موارد بنا به دلایلی قراردادها از سوی یکی از طرفین فسخ می شود. فسخ باعث انحلال قراردادها و زوال آثار آن می شود، موضوعی که در اثر فسخ اهمیت بسیاری دارد این است که چنانچه منتقل الیه بعد از عقد و قبل از فسخ در مورد معامله تصرفات ناقلی انجام دهد مثلا مبیع را به ثالث بفروشد و بعدا عقد فسخ شود تاثیر فسخ مذکور نسبت به تصرفات ناقل انجام شده (فروش مبیع به ثالث) چیست؟ آیا باعث انفساخ بیع مذکور می شود یا اینکه اصولا منتقل الیه نمی توانسته نسبت به تصرفات ناقل عین مبادرت کند و در صورت انجام چنین تصرف حقوقی، معامله مذکور غیرنافذ است یا اینکه اصولا تصرف ناقل قبل از فسخ صحیح و معتبر است؟ در این خصوص هم در حقوق ایران و هم در فقه امامیه میان حقوقدانان و فقها اختلاف نظر وجود دارد اگرچه این اختلاف در خصوص فسخ های قانونی کمتر است و اصولا این فسخ ها هم فقها و هم حقوقدانان معتقدند که اعمال فسخ تاثیری در صحت معاملات ناقل مورد معامله ندارد و در این صورت منتقل الیه بایستی بدل مورد معامله را به ناقل مسترد نماید ولی در خصوص خیارات قراردادی از جمله خیار شرط میان فقها و حقوقدانان اختلاف نظر وجود دارد. عده ای از آنان معتقدند که در خیارات مذکور به طور ضمنی شرط است که من علیه الخیار نمی تواند تصرف منافی با خیار از جمله تصرف ناقل مورد معامله را انجام دهد و در صورتکه این تصرفات انجام شود غیرنافذ است. برخی دیگر معتقدند که در خیارات مذکور تنها در صورتی که صریحا شرط شده باشد که من علیه الخیار نمی تواند تصرف منافی خیار انجام دهد، معامله معارض با شرط صریح مذکور غیر نافذ است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

845 - مطالعه تطبیقی جنایت‌های علیه بشریت در حقوق ایران و میانمار (با تکیه بر جرم‌انگاری آن در قواعد فقهیه)
جمال بیگی سجاد رحمتی ترکاشوند بابک پورقهرمانی

مبنای جرم‌انگاری جنایت‌های علیه بشریت، حمایت از حقوق بشر بوده و جرایمی را شامل می‌شود که ناقض ارزش‌های بشری و قواعد بین‌المللی می‌باشند، علت جرم‌انگاری آن، حمایت کیفری بین‌المللی از منافع جامعه و اصول حقوقی، مانند حق حیات و حق آزادی است که به عنوان نخستین حقوق بنیادین ب أکثر

مبنای جرم‌انگاری جنایت‌های علیه بشریت، حمایت از حقوق بشر بوده و جرایمی را شامل می‌شود که ناقض ارزش‌های بشری و قواعد بین‌المللی می‌باشند، علت جرم‌انگاری آن، حمایت کیفری بین‌المللی از منافع جامعه و اصول حقوقی، مانند حق حیات و حق آزادی است که به عنوان نخستین حقوق بنیادین بشر نیز مورد توجه و احترام جامعه بین‌المللی نیز قرار گرفته است. سازمان‌های بین‌المللی به منظور مقابله با آن، اساسنامه دادگاه بین‌المللی کیفری را تدوین نموده‌اند تا در قبال جنایت‌های ارتکابی ضمانت اجرایی وجود داشته باشد. بیشتر دولت‌ها، این جنایت‌ها را در قوانین کیفری خود جرم‌انگاری کرده‌اند، با این حال در قوانین جزایی کشور میانمار پیش‌بینی نشده ولی مصادیق جنایت‌های علیه بشریت در آن احصاء شده است. در قانون جزای ایران نیز به صورت مستقل در این مورد جرم انگاری صورت نگرفته و مرتکب جنایت‌های علیه بشریت را مطابق اساسنامه دیوان بین‌المللی کیفری مورد تعقیب قرار می‌دهند، به همین خاطر این مقاله به دنبال بررسی جنایت‌های علیه بشریت در حقوق جزای میانمار و لزوم جرم‌انگاری آن با استناد به قواعد فقه، مانند قاعده لاضرر، نفی سبیل، و دفع ضرر محتمل بوده، و روش تحقیق به صورت توصیفی و تحلیلی و گردآوری اطلاعات نیز به صورت فیشبرداری می‌باشد. نحوه انجام پژوهش کیفی بوده و یافته‌های تحقیق حاکی از آن است، در قانون ایران و میانمار مصادیق جنایت‌های علیه بشریت شامل؛ قتل، تجاوز جنسی، بازداشت غیر قانونی، و شکنجه مورد جرم‌انگاری قرار گرفته است و تا کنون جرم مستقلی تحت عنوان جنایت علیه بشریت در قوانین کیفری وجود ندارد و نیازمند قانون‌گذاری مستقلی با استناد به قواعد فقه می‌باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

846 - نوآوری‌های لایحه پیشگیری از آسیب دیدگی زنان و ارتقای امنیت آنان در برابر سوء رفتار
مهسا ابراهیمی محمدجواد عبداللهی

متن اولیه لایحه پیشگیری از آسیب دیدگی زنان و ارتقای امنیت آنان در برابر سوء رفتار ، در سال 1392 در معاونت امور زنان و خانواده دولت دهم تهیه و برای تصویب به دولت ارسال شد. سرانجام پس از بررسی این لایحه در بین دولت‌ها و مجالس‌های مختلف، لایحه نهایی بالاخره در دی ماه سال 1 أکثر

متن اولیه لایحه پیشگیری از آسیب دیدگی زنان و ارتقای امنیت آنان در برابر سوء رفتار ، در سال 1392 در معاونت امور زنان و خانواده دولت دهم تهیه و برای تصویب به دولت ارسال شد. سرانجام پس از بررسی این لایحه در بین دولت‌ها و مجالس‌های مختلف، لایحه نهایی بالاخره در دی ماه سال 1399 به تصویب هیئت دولت رسید. و نهایتاً در 29 اردیبهشت 1400 اعلام وصول و با قید یک فوریت به کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس ارجاع شده است. در فروردین 1402 کلیات طرح به تایید مجلس شورای اسلامی رسید و نام آن بصورت لایحه پیشگیری از آسیب دیدگی زنان و ارتقای امنیت آنان در برابر سوء رفتار تغییر یافت. سوالی که وجود دارد این است که چه نوآوری‌هایی به لحاظ حقوقی قابل بحث و گفتگو است. نگارنده در پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی در پی پاسخ به سوال فوق معتقد است که: نوآوری‌هایی همچون یکپارچگی تمام دستگاه‌ها برای حمایت از زنان، تأسیس صندوق حمایت از زنان، تأمین هزینه‌های درمانی و توجه ویژه به زنان زندانی، توسعه مراکز مشاوره برای حفظ سلامت روان زنان خشونت دیده، نحوه برخورد مناسب با زنان، جرم انگاری مسئولیت ناشی از انتقال بیماری از طریق رابطه جنسی، اشاره به تمکین نامشروع و نشوز مردان برای اولین بار و همچنین اذن خروج از کشور زنان در موردی که مرد بی‌دلیل مخالف است، به عنوان نوآوری و نکات قوت لایحه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

847 - سرریز نوسان در بازارهای مالی ایران (رهیافت مدل های VAR-GARCH)
صغرا رضی کاظمی غلامرضا زمردیان ابراهیم چیرانی

انتقال بحران‌های مالی بین بازارهای مختلف در یک اقتصاد حاکی از وجود کانال‌های سرایت این بحران دارد. امروزه بازارهای موازی در هر اقتصادی با سایر بازارها دارای ارتباط تنگاتنگی است. کانال‌های انتقال دهنده شوک‌ها و بحرآن‌های مالی به سایر بازارهای می‌تواند شامل اطلاعات، متغیر أکثر

انتقال بحران‌های مالی بین بازارهای مختلف در یک اقتصاد حاکی از وجود کانال‌های سرایت این بحران دارد. امروزه بازارهای موازی در هر اقتصادی با سایر بازارها دارای ارتباط تنگاتنگی است. کانال‌های انتقال دهنده شوک‌ها و بحرآن‌های مالی به سایر بازارهای می‌تواند شامل اطلاعات، متغیرهای کلان اقتصادی، رفتارهای سرمایه گذاری و... باشد. در این پژوهش با استفاده از داده‌های ماهانه طی سال‌های 1388 تا 1396، وجود سرریز نوسانات در بین بازارهای سکه، نفت، ارز و سهام مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل بیانگر وجود سرریز نوسانات و همچنین شکست‌های ساختاری به علت وجود این سرریز بوده است. همچنین آزمون علیت گرنجر وجود رابطه‌های علی یک سویه و دو سویه بین بازارهای مالی را تایید کرد. به گونه‌ای که بین بازارهای سکه و ارز و همچنین بین بازارهای ارز و نفت رابطه علی دوسویه و بین بازارهای نفت و طلا و همچنین ارز و سهام رابطه علی یکسویه وجود دارد. در این پژوهش از آزمون‌های علیت گرنجر، آزمون‌های شکست ساختاری، آزمون مربوط به همسانی واریانس و سایر آزمون‌های لازم استفاده شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

848 - تأثیر نوسانات نرخ ارز بر شاخص سهام خودرو در شرایط تحریم با استفاده از الگوی خود توضیح برداری مارکوف سوئیچینگ
سمن هوشمندی سید شمس الدین حسینی عباس معمارنژاد فرهاد غفاری

در سال‌های اخیر صنعت خودروسازی به دلیل افزایش تحریم‌های پولی و بانکی با مشکلات زیادی برای واردات فناوری و قطعات مورد نیاز مواجه شده است؛ به‌طوری‌که شاید بتوان گروه خودروسازی را تأثیرپذیرترین گروه نسبت به اتفاقات و حواشی سیاسی دانست؛ ازاین‌رو، پژوهش موجود تلاش می‌کند اثر أکثر

در سال‌های اخیر صنعت خودروسازی به دلیل افزایش تحریم‌های پولی و بانکی با مشکلات زیادی برای واردات فناوری و قطعات مورد نیاز مواجه شده است؛ به‌طوری‌که شاید بتوان گروه خودروسازی را تأثیرپذیرترین گروه نسبت به اتفاقات و حواشی سیاسی دانست؛ ازاین‌رو، پژوهش موجود تلاش می‌کند اثر نوسانات نرخ ارز را بر شاخص قیمتی سهام خودرو در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از داده‌های ماهانه دوره 1398:12–1387:10و با بهره‌گیری از رویکرد خود توضیح برداری مارکف سوئیچینگ بررسی کند. بدین منظور، از میان حالت‌های مختلف الگوی مارکف سوئیچینگ، الگوی MSIAH(3)-VAR(2) انتخاب شد. یافته‌های تجربی تحقیق نشان می‌دهد که تنها در رژیم با نوسانات بالا، نرخ ارز رابطه علی شاخص سهام خودرو است و افزایش نرخ ارز باعث افزایش شاخص سهام خودرو شده است درحالی‌که شاخص سهام خودرو اثری بر نرخ ارز ندارد. علاوه بر این، نتایج نشان می‌دهد احتمال پایداری رژیم 1 (رژیم با نوسانات خیلی کم) نسبت به رژیم 2 (رژیم با نوسانات کم) و رژیم 3 (رژیم با نوسانات زیاد) بیشتر است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

849 - بررسی روابط متقابل پویا بین روند شاخص بورس تهران و جریان نقدی تجمعی صندوق های سرمایه گذاری سهامی
میر فیض فلاح امیرحسین شماعی زاده

هدف این پژوهش، بررسی رابطه جریان های نقدی صندوق های سرمایه گذاری مشترک و شاخص بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1392 تا آذر ۱۳۹8 با استفاده از اطلاعات 10 صندوق سرمایه گذاری مشترک بزرگ تأسیس شده و فعال در بورس اوراق بهادار تهران طی این دوره است.در این پژوهش شاخصی از أکثر

هدف این پژوهش، بررسی رابطه جریان های نقدی صندوق های سرمایه گذاری مشترک و شاخص بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1392 تا آذر ۱۳۹8 با استفاده از اطلاعات 10 صندوق سرمایه گذاری مشترک بزرگ تأسیس شده و فعال در بورس اوراق بهادار تهران طی این دوره است.در این پژوهش شاخصی از خالص پول وارد شده به صندوق های سرمایه گذاری به صورت روزانه و تجمعی به عنوان معیار جریان نقدی مورد مقایسه با شاخص کل بورس((TEDPIX در نظر گرفته شده است.برای بررسی رابطه بلندمدت این دوشاخص از آزمون پوهانسون استفاده شده است.نتایج این آزمون بیانگر آن است که دوشاخص مورد بررسی دارای سری های هم انباشته اند و روابط آن ها در بلند مدت معنی دار است.نتایج این آزمون نشان داد که بین دو شاخص مورد نظر رابطه متقابل وجود دارد.این بدین معنی است که در بلندمدت هردوشاخص مورد بررسی بر یکدیگر اثر گذار هستند لذا جریان نقدی ورودی به صندوق ها می تواند معیاری برای پیش بینی روند شاخص کل باشد ولی با توجه به خطاهای رفتاری شناسایی شده در مقالات مشابه برای پیش بینی شاخص نمی توان صرفا به جریان نقدی وارد شده به صندوق ها اکتفا نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

850 - سر ریز نوسانات بین قیمت نفت، نرخ ارز، قیمت طلا و بازار سهام تحت فواصل زمانی و شکست ساختاری: استفاده از مدل گارچ(BEKK) و الگوریتم ICSS
الهه سفیدبخت محمدحسین رنجبر

سرایت تلاطم میان شاخص های مالی، حاکی از فرایند انتقال اطلاعات میان بازارها می باشد. با توجه به اینکه بازارهای مالی با یکدیگر مرتبط هستند، اطلاعات ایجاد شده در یک بازار، می تواند سایر بازارها را متأثر سازد. در این میان، مدل سازی تلاطم بازده در بازارهای مختلف و ارتباط ای أکثر

سرایت تلاطم میان شاخص های مالی، حاکی از فرایند انتقال اطلاعات میان بازارها می باشد. با توجه به اینکه بازارهای مالی با یکدیگر مرتبط هستند، اطلاعات ایجاد شده در یک بازار، می تواند سایر بازارها را متأثر سازد. در این میان، مدل سازی تلاطم بازده در بازارهای مختلف و ارتباط این بازارها با یکدیگر از منظر افراد آکادمیک و نیز کارپردازان حوزه ی مالی، به لحاظ موارد استفاده آن در پیش بینی ها، موضوع با اهمیتی به شمار می رود. در این پژوهش سر ریز نوسانات بازارهای نفت، ارز، طلا و سهام با استفاده از مدل BEKK دو متغیره GARCH، بدون استفاده از شکست ساختاری و همچنین با در نظر گرفتن آن با استفاده از الگوریتم ICSS و همچنین با مدل VAR، مورد آزمون قرار گرفت و سپس رابطه ی بین آنها از طریق آزمون علیت گرنجر بررسی گردید. نتایج نشان می دهد در صورتی که از محاسبه ی شکست ساختاری در معادلات صرف نظر کنیم، تغییرات نرخ ارز بر قیمت نفت تأثیری ندارد اما بر قیمت طلا و شاخص سهام اثر معنی داری دارد، در این حالت تغییرات قیمت نفت بر هیچکدام از متغیرهای مورد مطالعه تأثیری ندارد. از طرف دیگر تغییرات قیمت طلا می تواند بر شاخص سهام تأثیر گذار بوده و تغییرات سهام نیز می تواند بر روی نرخ ارز تأثیر بگذارد. اما زمانی که از شکست ساختاری در معادلات استفاده شود نتایج متفاوت خواهد بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

851 - بررسی ارتباط علّی و همزمان بازده سهام، حجم معاملات و نوسان بازده بورس اوراق بهادار تهران: کاربردی از مدل‌های چندگانه
منصور کاشی رضا روشن محمد دنیایی

پژوهش حاضر به بررسی ارتباط علی و همزمان بازده سهام، حجم معاملات و نوسان بازده با استفاده از مدل‌های چندگانه VAR-GRJ-GARCH و GRJ-GARCH-DCC پرداخته است. برای تخمین ارتباط همزمان بازده سهام و حجم معاملات، به جای رویه یک مرحله‌ای از رویه دو مرحله‌ای استفاده شد که بر مشکلات أکثر

پژوهش حاضر به بررسی ارتباط علی و همزمان بازده سهام، حجم معاملات و نوسان بازده با استفاده از مدل‌های چندگانه VAR-GRJ-GARCH و GRJ-GARCH-DCC پرداخته است. برای تخمین ارتباط همزمان بازده سهام و حجم معاملات، به جای رویه یک مرحله‌ای از رویه دو مرحله‌ای استفاده شد که بر مشکلات عددی معین که اغلب در تخمین مدل‌های چندگانه GARCH پیش می‌آید، غلبه خواهد کرد. در ابتدا و برای پاسخ به فرضیه اول، با استفاده از مدل VAR (نه بطور استاندارد)، شواهدی از علیت مثبت حجم معاملات به بازده سهام آشکار گردید. بررسی فرضیه های دوم و سوم به ترتیب موید این مطلب است که علیت دو طرفه بین بازده سهام و حجم معاملات و علیتی مثبت از نوسان بازده به حجم معاملات وجود دارد. نتیجه فرضیه چهارم که با کاربرد پسماندهای مدل VAR در مدل دو متغیره واریانس شرطی می‌باشد، در سطح 10%، نشان از معناداری علیتی مثبت از حجم معاملات گذشته به نوسان بازده دارد. در بررسی وجود ارتباط همزمان بین بازده و حجم معاملات، نتایج مدل AR(1)-MGRJ-GARCH(1,1)-DCC، ضریب همبستگی مثبت و معنادار را در سطح 1% نشان می‌دهد. یافته‌های تحقیق در مورد فرضیه ششم (رابطه همزمان بازده سهام و حجم معاملات تابع تلاطمات خصوصی‌سازی در بورس اوراق بهادار است)، نشان می‌دهد که به ترتیب با افزایش یا کاهش خصوصی‌سازی در دوره های مورد بررسی که مطابق داده‌های انتشار یافته سازمان خصوصی‌سازی است، ارتباط همزمان بازده سهام - حجم معاملات افزایش یا کاهش پیدا نمی‌کند و حتی در اکثر دوره ها، ارتباط همزمان این دو متغیر از معناداری لازم برخوردار نیست. در نهایت، یافته‌ها قویاً از وجود توزیع های غیر نرمال در بازار اوراق بهادار تهران حمایت می‌کنند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

852 - توسعه روش هوش مصنوعی ماشین بُرداری پشتیبان در مدیریت ریسک و پیش‌بینی شاخص سودآوری پروژه های صنعتی و معدنی
حسین بدیعی مهیار یوسفی رئوف غلامی

در سال‌های اخیر روش‌های هوش مصنوعی با نشان دادن قابلیت‌های خود در حل مشکلات مختلف، توجه بسیاری از محققین را به خود جلب نموده‌اند. ماشین بُرداری پشتیبان یکی از این روش‌های هوش مصنوعی است که از قابلیت بالایی در پیش بینی و طبقه بندی داده ها برخوردار است. در همین راستا، مق أکثر

در سال‌های اخیر روش‌های هوش مصنوعی با نشان دادن قابلیت‌های خود در حل مشکلات مختلف، توجه بسیاری از محققین را به خود جلب نموده‌اند. ماشین بُرداری پشتیبان یکی از این روش‌های هوش مصنوعی است که از قابلیت بالایی در پیش بینی و طبقه بندی داده ها برخوردار است. در همین راستا، مقاله حاضر با هدف استفاده توام از شبیه سازی و هوش مصنوعی، به کاربرد آنها در مدیریت و تحلیل ریسک فرآیند مالی سیستم‌های اقتصادی در شرایط غیر قطعی با نگرش ویژه به پیش بینی و شبیه سازی فرآیند مالی واحد صنعتی و معدنی گرانیت جاج استان خراسان جنوبی پرداخته است. مطالعه انجام شده نشان می‌دهد که اگر در بررسی فنی و اقتصادی سیستم های صنعتی و معدنی، به خصوص در مواردی که پارامترها مربوط به آینده هستند از تکنیک شبیه سازی در کنار ماشین بُرداری پشتیبان استفاده شود نتایج واقع‌بینانه تری به دست آمده و ریسک تصمیم‌گیری کاهش خواهد یافت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

853 - تحلیل اقتصادی طرح‌های سرمایه گذاری در سیستم بانکی با رویکرد فازی
محمدابراهیم محمدپور زرندی مجید شهریاری

در تحلیل های کلاسیک طرحهای سرمایه گذاری، فرض بر قطعی و معین بودن داده های مربوط به طرح می باشد. از آنجا که داده های مالی و نیز نرخ سود مورد انتظار طرح به آینده مربوط شده و بنابراین با عدم قطعیت مواجه می باشند، نتیجه این ارزیابی ها واقعی نخواهد بود. هدف اصلی این تحقیق به أکثر

در تحلیل های کلاسیک طرحهای سرمایه گذاری، فرض بر قطعی و معین بودن داده های مربوط به طرح می باشد. از آنجا که داده های مالی و نیز نرخ سود مورد انتظار طرح به آینده مربوط شده و بنابراین با عدم قطعیت مواجه می باشند، نتیجه این ارزیابی ها واقعی نخواهد بود. هدف اصلی این تحقیق به کارگیری قابلیتهای نظریه فازی در مواجهه با این عدم قطعیت می باشد. بدین منظور می توان به جای هرعدد قطعی و با کاربرد نظریه فازی، یک عددفازی را مورد استفاده قرار داد. این اعداد قابلیت نمایش یک عدد قطعی رادر سه وضعیت کمترین مقدار ممکن، محتمل ترین مقدار و بیشترین مقدار ممکن دارا می باشند. همچنین تکنیک خالص ارزش فعلی با رویکرد فازی توسعه یافته است تا با استفاده از داده های فازی طرح بتوانند درتحلیل اقتصادی آن به کار رود. نتایج نهائی، به جای اعداد قطعی، اعداد فازی خواهند بود که به تصمیم گیرنده بینش وسیع تری درمورد خروجی های ممکن می دهند. همچنین ازآنجا که نتایج نهائی اعدادفازی می باشند، مقایسه بین پروژه های مختلف به قسمی متفاوت صورت می گیرد. روش رتبه بندی ارائه شده دراین تحقیق به مقایسه پروژه های مختلف در حالت فازی پرداخته و به تصمیم گیرنده درانتخاب اقتصادی ترین طرح سرمایه گذاری یاری می رساند و نتایج تحقیق، این امر را تائید نموده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

854 - تحلیل اقتصادی طرحهای سرمایه گذاری در سیستم بانکی با رویکرد فازی
محمدابراهیم محمدپور زرندی مجید شهریاری

در تحلیل های کلاسیک طرحهای سرمایه گذاری، فرض بر قطعی و معین بودن داده های مربوط به طرح می باشد. از آنجا که داده های مالی و نیز نرخ سود مورد انتظار طرح به آینده مربوط شده و بنابراین با عدم قطعیت مواجه می باشند، نتیجه این ارزیابی ها واقعی نخواهد بود. هدف اصلی این تحقیق به أکثر

در تحلیل های کلاسیک طرحهای سرمایه گذاری، فرض بر قطعی و معین بودن داده های مربوط به طرح می باشد. از آنجا که داده های مالی و نیز نرخ سود مورد انتظار طرح به آینده مربوط شده و بنابراین با عدم قطعیت مواجه می باشند، نتیجه این ارزیابی ها واقعی نخواهد بود. هدف اصلی این تحقیق به کارگیری قابلیتهای نظریه فازی در مواجهه با این عدم قطعیت می باشد. بدین منظور می توان به جای هرعدد قطعی و با کاربرد نظریه فازی، یک عددفازی را مورد استفاده قرار داد. این اعداد قابلیت نمایش یک عدد قطعی رادر سه وضعیت کمترین مقدار ممکن، محتمل ترین مقدار و بیشترین مقدار ممکن دارا می باشند. همچنین تکنیک خالص ارزش فعلی با رویکرد فازی توسعه یافته است تا با استفاده از داده های فازی طرح بتوانند درتحلیل اقتصادی آن به کار رود. نتایج نهائی، به جای اعداد قطعی، اعداد فازی خواهند بود که به تصمیم گیرنده بینش وسیع تری در مورد خروجی‌های ممکن می‌دهند. همچنین از آنجا که نتایج نهائی اعداد فازی می باشند، مقایسه بین پروژه های مختلف به قسمی متفاوت صورت می گیرد. روش رتبه بندی ارائه شده در این تحقیق به مقایسه پروژه های مختلف در حالت فازی پرداخته و به تصمیم گیرنده در انتخاب اقتصادی ترین طرح سرمایه گذاری یاری می‌رساند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که بکارگیری اعداد فازی مثلثی، رویکرد قابل قبولی را در برخورد با جریان‌های نقدی که در تحلیل اقتصادی طرح‌های سرمایه‌گذاری بکار می‌روند، ارائه می‌دهد و اطلاعات بیشتری را در اختیار تصمیم‌گیران در تغییر داده‌های اولیه طرح قرار می‌دهد. همچنین راهکارهای ارائه شده در این مقاله، در حل مسائل تحلیل طرح‌های سرمایه‌گذاری مفید واقع شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

855 - استنتاج پارامترهای تاثیرگذار در شاخص سودآوری پروژههای سرمایهگذاری ریسک‌پذیر صنعتی و معدنی با استفاده از تحلیل
حسین بدیعی احمد امامی رئوف غلامی مهیار یوسفی

آنالیز حساسیت روشی است که با استفاده از مدل سازی یک سیستم، روابط بین پارامترهای ورودی را تعیین کرده و تاثیر هر یک از این پارامترها را بر نتیجه و خروجی مدل می سنجد تا پارامترهایی که بیشترین تاثیر را بر نتیجه دارند به عنوان حساس ترین و مهمترین متغیرهای ورودی شناسایی شوند. أکثر

آنالیز حساسیت روشی است که با استفاده از مدل سازی یک سیستم، روابط بین پارامترهای ورودی را تعیین کرده و تاثیر هر یک از این پارامترها را بر نتیجه و خروجی مدل می سنجد تا پارامترهایی که بیشترین تاثیر را بر نتیجه دارند به عنوان حساس ترین و مهمترین متغیرهای ورودی شناسایی شوند. در واقع آنالیز حساسیت رابطه بین متغیر ها و میزان تاثیر آنها بر یکدیگر را مشخص نموده، پارامترهای مرتبط با متغیر های خروجی را شناسایی و میزان تاثیر هر یک از متغیرهای ورودی بر خروجی مدل را تعیین می کند. هدف از مقاله حاضر تعیین پارامترهای تاثیر گذار در ارزش خالص فعلی(NPV)واحد صنعتی جاج شهرستان سربیشه استان خراسان جنوبی با استفاده از تحلیل حساسیت می باشد. تضمین آینده اقتصادی طرح با شناسایی پارامترهای حساس که تغییرات جزئی آنها می تواند موجب تغییرات اساسی در ارزش خالص فعلی گردد، ممکن خواهد بود. بنابراین پس از تشکیل جدول جریان نقدینگی تنزیل شده، فرآیند مالی سیستم اقتصادی فوق مدل سازی شد. سپس با استفاده از انواع روش ها مانند آنالیز گردبادی، عنکبوتی و حساسیت مشخص گردید که قیمت فروش و میزان تولید سالانه مهمترین پارامترهای تاثیر گذار بر خروجی می باشند. بدیهی است با تمرکز بر روی پارامترهای تاثیر گذار می توان تا حد زیادی ریسک سرمایه گذاری را کاهش داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

856 - رابطه شاخص بازدهی سهام با مصرف خصوصی و سرمایه‌گذاری
محمود ابول پور مفرد

در این پژوهش رابطه میان شاخص بازدهی سهام تهران با مصرف خصوصی و سرمایه گذاری از سال 1370 الی 1388 با استفاده از آزمون هم انباشتگی، مدل بردار تصحیح خطا و تجزیه واریانس مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج نشان می دهند که در بلندمدت رابطه میان بازدهی سهام با مصرف خصوصی و سرمایه أکثر

در این پژوهش رابطه میان شاخص بازدهی سهام تهران با مصرف خصوصی و سرمایه گذاری از سال 1370 الی 1388 با استفاده از آزمون هم انباشتگی، مدل بردار تصحیح خطا و تجزیه واریانس مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج نشان می دهند که در بلندمدت رابطه میان بازدهی سهام با مصرف خصوصی و سرمایه گذاری منفی و معنی دار می باشد. تحلیل مدل بردار تصحیح خطا حاکی از آن است که برخلاف بلندمدت، در کوتاه‌مدت تغییرات مصرف بر شاخص بازدهی مثبت، و سرمایه گذاری اثری منفی بر این شاخص دارد. نتایج تجزیه واریانس حاکی از آن است که سرمایه گذاری بیشترین خطای پیش بینی برای بازدهی سهام را نشان می دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

857 - بررسی سرریز نوسانات شاخص استرس مالی بر تورم، نرخ بهره، نقدینگی و شاخص صنعت با تأکید بر مدل های GARCH-BEKK، VAR و علیت گرانجر
روح اله رضازاده میر فیض فلاح شمس لیالستانی

در طول دوران استرس مالی، تأثیر شوک های استرس مالی بر فعالیت های اقتصادی ممکن است با آنچه معمولاً در زمان عادی مشاهده می شود متفاوت باشد. بنابراین مقتضی است که نحوه ی تفاوت تأثیرات استرس مالی بر فعالیت های اقتصادی و تورم در دوران بی ثباتی مالی مورد بررسی قرار گیرد. در ای أکثر

در طول دوران استرس مالی، تأثیر شوک های استرس مالی بر فعالیت های اقتصادی ممکن است با آنچه معمولاً در زمان عادی مشاهده می شود متفاوت باشد. بنابراین مقتضی است که نحوه ی تفاوت تأثیرات استرس مالی بر فعالیت های اقتصادی و تورم در دوران بی ثباتی مالی مورد بررسی قرار گیرد. در این مقاله با توجه به بحث فوق چگونگی تأثیر وخامت شرایط مالی اقتصاد ایران و تأثیر آن بر متغیرهای کلان اقتصادی در طی سال های 1391 تا 1396 مورد بررسی قرار گرفته است. به همین منظور در این پژوهش قصد داریم با ساخت شاخص استرس مالی با استفاده از نماینده هایی از بازارهای مختلف، تأثیر سرریز نوسانات شاخص استرس مالی را بر تورم، نرخ بهره، نقدینگی و شاخص صنعت بررسی کنیم. به همین جهت با استفاده از مدل GARCH دو متغیره (BEKK) و همچنین با مدل VAR، تأثیر شوک ها و نوسانات بین آنها مورد آزمون قرار گرفت و سپس رابطه ی بین آنها از طریق آزمون علیت گرانجر بررسی گردید. نتایج نشان دهنده ی این است که بین شاخص استرس مالی با تورم، نرخ بهره و نقدینگی یک رابطه ی علیت برقرار است اما در بررسی رابطه علیت بین شاخص استرس مالی و شاخص صنعت نتایج آزمون علیت نشان دهنده ی این است که این شاخص صنعت است که در بلند مدت با تلاطم خود باعث تغییرات شاخص استرس مالی می شود اما شاخص استرس مالی تاثیری بر شاخص صنعت ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

858 - توسعه مدل ریسک همبستگی دارایی ها(ACR) با رویکرد مدیریت دارایی-بدهی (ALM) با استفاده از مدل VECM
مهدی همتی آسیابرکی محمدحسن قلی زاده سید مظفر میربرگ کار

بانک ها به عنوان اهرم هایی در سیاست های کلان اقتصادی از طریق تنظیم و تعدیل نرخ سود بانکی، سیاست های پولی را به اجرا درآورده و تورم و بیکاری که یکی از مهم ترین اهداف کلان اقتصادی می باشد را کنترل می نماید. یکی از این ابزارها مدیریت دارایی- بدهی می باشد. از اینرو هدف از ا أکثر

بانک ها به عنوان اهرم هایی در سیاست های کلان اقتصادی از طریق تنظیم و تعدیل نرخ سود بانکی، سیاست های پولی را به اجرا درآورده و تورم و بیکاری که یکی از مهم ترین اهداف کلان اقتصادی می باشد را کنترل می نماید. یکی از این ابزارها مدیریت دارایی- بدهی می باشد. از اینرو هدف از انجام این تحقیق توسعه مدل ریسک همبستگی دارایی ها(ACR) با رویکرد مدیریت دارایی-بدهی(ALM) می باشد. این تحقیق از لحاظ ماهیت از نوع توصیفی و از لحاظ هدف کاربردی است. جامعه آماری تحقیق، شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و نمونه مورد نظر بانک های پذیرفته شده در این مجموعه هستند که داده های مورد نیاز تحقیق از آن ها قابل استخراج است. دوره زمانی تحقیق، از سال 1391 تا سال 1396 می باشد که تعداد 20 بانک به عنوان نمونه های تحقیق انتخاب گردید. این تحقیق دارای مدلی نظری است و برای آزمون فرضیه ها از مدل تصحیح خطای برداری استفاده گردید. با توجه به آماره t و جهت ضریب تخمین الگوی VECM آن مشخص می شود اثر استفاده از رویکرد مدیریت دارایی-بدهی بر ریسک همبستگی دارایی در تعادل بلندمدت کاهشی می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

859 - تحلیل سطح فناوری اطلاعات بر میزان احتمال خطر اقامه دعوا علیه حسابرس با تأکید بر نقش کیفیت حسابرسی و تخصص حسابرس
علی علی اکبری سید حسام وقفی

10.30495/jdaa.2022.691738

چکیدههدف مقاله حاضر تحلیل سطح فناوری اطلاعات بر میزان احتمال خطر اقامه دعوا علیه حسابرس با تأکید بر نقش کیفیت حسابرسی و تخصص حسابرس می‌باشد. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی بوده و از بعد روش‌شناسی همبستگی از نوع علی (پس رویدادی) می‌باشد. جامعه آماری پژوهش شرکتهای پذیرفته أکثر

چکیدههدف مقاله حاضر تحلیل سطح فناوری اطلاعات بر میزان احتمال خطر اقامه دعوا علیه حسابرس با تأکید بر نقش کیفیت حسابرسی و تخصص حسابرس می‌باشد. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی بوده و از بعد روش‌شناسی همبستگی از نوع علی (پس رویدادی) می‌باشد. جامعه آماری پژوهش شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده و با استفاده از روش نمونهگیری حذف سیستماتیک، 127 شرکت به‌عنوان نمونه پژوهش انتخاب شده مورد بررسی قرار گرفتند. روش مورد استفاده جهت جمع‌آوری اطلاعات، کتابخانه‌ای بوده و داده‌های مربوط برای اندازه‌گیری متغیرها از سایت کدال و صورت‌های مالی شرکت‌ها جمع‌آوری شده و برای آزمون فرضیه‌های پژوهش از نرم‌افزار استتا نسخه 15 استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که رابطه مستقیم و معناداری بین سطح فناوری اطلاعات و خطر اقامه دعوا علیه حسابرس وجود دارد و همچنین متغیر کیفیت حسابرسی با ضریب مثبت نقش تعدیل‌کنندگی مستقیم و معناداری بر رابطه بین سطح فناوری اطلاعات و احتمال خطر اقامه دعوا علیه حسابرس دارد و در آزمون فرضیه سوم مشاهده شد که تخصص حسابرس بر رابطه بین سطح فناوری اطلاعات و احتمال خطر اقامه دعوا علیه حسابرس اثر معناداری ندارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

860 - بررسی همبستگی و رگرسیون بین صفات و عملکرد دانه ژنوتیپ های ذرت تحت شرایط نرمال و کم آبی
نوشین فرج زاده معماری تبریزی سعید اهری زاد ورهرام رشیدی فرخ درویش کجویی سعید خاوری خراسانی

به منظور بررسی تغییرات عملکرد و‌ اجزای عملکرد ‌دانه 22 ژنوتیپ ذرت، طی دو سال زراعی 1392و 1393 آزمایشی در قالب طرح اسپلیت ‌پلات در 3 تکرار تحت شرایط نرمال و کم آبی در ایستگاه تحقیقات دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد تبریز اجرا گردید. فاکتور اصلی دو سطح آبیاری (سطح آبیاری پس أکثر

به منظور بررسی تغییرات عملکرد و‌ اجزای عملکرد ‌دانه 22 ژنوتیپ ذرت، طی دو سال زراعی 1392و 1393 آزمایشی در قالب طرح اسپلیت ‌پلات در 3 تکرار تحت شرایط نرمال و کم آبی در ایستگاه تحقیقات دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد تبریز اجرا گردید. فاکتور اصلی دو سطح آبیاری (سطح آبیاری پس از 70 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A وسطح آبیاری پس از 140 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A با شروع از مرحله کاکل دهی) و فاکتور فرعی 18 هیبرید ذرت به همراه چهار رقم شاهد بود. تجزیه مرکب دو سال نشان داد که برای اکثر صفات مورد مطالعه اثر متقابل ژنوتیپ × تنش کم آبی معنی‌دار است. ژنوتیپ L2×K1263/1 بیشترین عملکرد به مقدار 38/6 کیلوگرم را تحت شرایط نرمال و ژنوتیپ L3× A679 بیشترین عملکرد به مقدار 82/3 کیلوگرم را تحت شرایط کم‌آبی نشان دادند. تجزیه همبستگی نشان داد که تحت هر دو شرایط آبیاری نرمال و کم‌آبی، عملکرد دانه بیشترین همبستگی را با تعداد دانه در بلال و تعداد دانه در ردیف دارد. در مدل نهایی تجزیه رگرسیون چندگانه تحت شرایط آبیاری نرمال، وزن صددانه، تعداد دانه دربلال، تعداد برگ و ارتفاع بوته و تحت شرایط کم‌آبی، وزن صددانه، تعداد دانه دربلال و ارتفاع بوته باقی ماندند. در تجزیه علیت در شرایط آبیاری نرمال و کم‌آبی، بیشترین اثر مستقیم تاثیر‌گذار بر عملکرد دانه تعداد دانه در بلال بود. در تجزیه علیت در شرایط آبیاری نرمال و کم‌آبی، بیشترین اثر مستقیم تاثیر‌گذار بر عملکرد دانه تعداد دانه در بلال بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

861 - بررسی عملکرد و بهره‌وری آب در لاین‌های آفتابگردان تحت شرایط نرمال و تنش آبی
محمد عابدینی اسفهلانی رضا فتوت مسعود سلطانی نجف‌آبادی علیرضا توکلی

به منظور ارزیابی لاین‌های اینبرد آفتابگردان در شرایط نرمال و تنش رطوبتی، دو آزمایش جداگانه در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بسطام (شاهرود) اجرا شد، در هر آزمایش 20 لاین اینبرد فرانسوی آفتابگردان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. در هر دو آز أکثر

به منظور ارزیابی لاین‌های اینبرد آفتابگردان در شرایط نرمال و تنش رطوبتی، دو آزمایش جداگانه در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بسطام (شاهرود) اجرا شد، در هر آزمایش 20 لاین اینبرد فرانسوی آفتابگردان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. در هر دو آزمایش، صفات مختلف زراعی شامل تعداد روز تا گلدهی، رسیدگی، ارتفاع، قطر ساقه، قطر طبق، تعداد دانه در طبق، زیست توده،‌ عملکرد دانه و وزن هزاردانه اندازه‌گیری شد. در کلیه صفات اندازه‌گیری شده بین لاین‌ها اختلاف معنی‌دار وجود داشت. لاین‌های C111، C138، C142 و C148 در هر دو شرایط تنش خشکی و آبیاری نرمال، ببشترین عملکرد دانه را تولید کرده و بالاترین بهره‌وری مصرف آب را داشتند. لاین C123 در شرایط نرمال با عملکرد 1736 کیلوگرم در هکتار از لاین‌های با عملکرد بالا بود در حالی‌ که در شرایط تنش با توجه به تولید 224 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه، بیشترین کاهش (87 درصد) را نشان داد. در مقابل، لاین C122 در شرایط نرمال و تنش به ترتیب با میانگین عملکرد دانه 1493 و 978 کیلوگرم در هکتار، کمترین کاهش (35 درصد) را نشان داد. در تجزیه علیت صفات مورد بررسی، دو صفت تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه در هر دو شرایط نشان داد. با توجه به این که این دو صفت از وراثت پذیری بالایی نیز برخوردارند لذا در گزینش برای افزایش عملکرد دانه می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

862 - بررسی همبستگی و روابط علی و معلولی ویژگی‌های مؤثر بر عملکرد وش 14 ژنوتیپ پنبه در شرایط آبیاری نرمال و اعمال تنش خشکی پس از مرحله گلدهی
سامان صدیق محمد ضابط محمدقادر قادری علی رضا صمدزاده

هدف از این تحقیق شناسایی مهمترین ویژگی‌های مؤثر بر عملکرد وش 14 ژنوتیپ پنبه در شرایط نرمال و اعمال تنش خشکی پس از مرحله گلدهی بود. دو آزمایش مجزا در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال زراعی 1392 به اجرا در آمد أکثر

هدف از این تحقیق شناسایی مهمترین ویژگی‌های مؤثر بر عملکرد وش 14 ژنوتیپ پنبه در شرایط نرمال و اعمال تنش خشکی پس از مرحله گلدهی بود. دو آزمایش مجزا در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال زراعی 1392 به اجرا در آمد. نتایج همبستگی فنوتیپی ویژگی‌ها نشان داد در محیط نرمال عملکرد وش با ویژگی‌های وزن الیاف، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، وزن هزار دانه، تعداد غوزه در بوته، تعداد روز تا چین دوم و درصد روغن و در محیط تنش نیز عملکرد وش با ویژگی‌های وزن الیاف، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، وزن هزار دانه و تعداد غوزه در بوته همبستگی مثبت و معنی‌دار داشت. تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد که در محیط نرمال ویژگی تعداد غوزه در بوته و در شرایط تنش ویژگی وزن الیاف بیشترین تغییرات عملکرد را توجیه نمود. نتایج تجزیه علیت نشان داد که در محیط نرمال ویژگی های وزن الیاف و عملکرد بیولوژیک و در محیط تنش ویژگی های عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت بیشترین اثر مستقیم مثبت را بر عملکرد داشتند. تجزیه خوشه‌ای نیز در هر دو محیط ژنوتیپ‌ها را در پنج گروه دسته بندی کرد. با انجام تجزیه به عامل‌ها، در محیط نرمال پنج عامل اول 03/90 درصد و در محیط تنش خشکی چهار عامل اول 28/81 درصد از تغییرات کل را توجیه کردند. در شرایط نرمال و تنش عامل عملکرد به‌عنوان اولین و دومین عامل مهم انتخاب شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

863 - ارزیابی روابط عملکرد دانه با صفات زراعی در ژنوتیپ‌های گندم دیم بهاره
علی احمدی راضیه پور قاسمی طهماسب حسین پور سیده سمانه سهرابی

به منظور بررسی ارتباط ویژگی‌های مختلف زراعی با عملکرد دانه گندم نان بهاره دیم، تعداد 18 ژنوتیپ در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خرم‌آباد در سال زراعی 90-1391 مورد مطالعه قرار گرفتند و از نظر 14 صفت شامل عملکرد دانه و اجزای آن و خ أکثر

به منظور بررسی ارتباط ویژگی‌های مختلف زراعی با عملکرد دانه گندم نان بهاره دیم، تعداد 18 ژنوتیپ در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خرم‌آباد در سال زراعی 90-1391 مورد مطالعه قرار گرفتند و از نظر 14 صفت شامل عملکرد دانه و اجزای آن و خصوصیات مورفولوژیک ارزیابی شدند. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که عملکرد بیولوژیک دارای بیشترین ضریب همبستگی مثبت و معنی‌دار در سطح احتمال یک درصد (**79/0r=) با عملکرد دانه می‌باشد، و بعد از آن صفات عملکرد کاه، شاخص برداشت و تعداد سنبله به ترتیب با *56/0r=، *50/0r= و*49/0r= (معنی‌دار در سطح احتمال پنج درصد) قرار داشتند. بر اساس رگرسیون گام به گام تعداد سنبله، شاخص برداشت، وزن سنبله و ارتفاع بوته از مهمترین اجزای عملکرد بوده و سهم بیشتری در توجیه عملکرد دانه داشتند. تجزیه علیت نیز نشان داد که چهار صفت تعداد سنبله در متر مربع، شاخص برداشت، وزن سنبله و ارتفاع بوته مهمترین عوامل در افزایش عملکرد دانه بودند. بزرگترین اثرات مستقیم و مثبت بر عملکرد دانه نیز مربوط به صفات تعداد سنبله و وزن سنبله بودند. نتایج حاصل از تجزیه به عامل ها نیز نشان داد که چهار عامل اصلی(عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد کاه و وزن هزار دانه) و مستقل از هم در مجموع 72 درصد از تغییرات کل داده‌ها را توجیه نمودند. عامل اول به عنوان عامل عملکرد با بیشترین واریانس مجدداً نقش مؤثر سه صفت عملکرد بیولوژیک، عملکرد کاه و وزن هزار دانه را بر عملکرد دانه تایید نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

864 - واکنش ارقام هیبرید ذرت به قطع آبیاری در مرحله رشد زایشی در منطقه مغان
ابراهیم هادی سدابه جهانبخش مرتضی کامرانی

به منظور بررسی تأثیر قطع آبیاری بر ارقام هیبرید ذرت، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده بر پایه‌ی طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشکده‌ی کشاورزی و منابع طبیعی مغان اجرا گردید. قطع آبیاری در سه سطح شامل آبیاری کامل، قطع آبیاری در مرحله‌ی گل‌دهی و قطع آبیاری در مر أکثر

به منظور بررسی تأثیر قطع آبیاری بر ارقام هیبرید ذرت، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده بر پایه‌ی طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشکده‌ی کشاورزی و منابع طبیعی مغان اجرا گردید. قطع آبیاری در سه سطح شامل آبیاری کامل، قطع آبیاری در مرحله‌ی گل‌دهی و قطع آبیاری در مرحله‌ی پرشدن دانه، در کرت‌های اصلی و هفت هیبرید تجاری ذرت، در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل هیبرید در قطع آبیاری بر اکثر صفات معنی‌دار بود. در شرایط نرمال، قطع آبیاری در مرحله‌ی گل‌دهی و پر شدن دانه، هیبرید سینکل‌کراس 704 به ترتیب 53/14، 38/9 و 53/10 تن در هکتار بیشترین عملکرد را به خود اختصاص داد. نتایج همبستگی ساده نیز نشان داد که تعداد دانه در بلال، تعداد ردیف در بلال، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، ارتفاع استقرار بلال، سطح برگ کل و پرچم و عملکرد بیولوژیک با عملکرد دانه دارای همبستگی مثبت و وزن هکتولیتر و تعداد انشعابات گل تاجی دارای همبستگی منفی بودند. بالاترین ضریب همبستگی به تعداد ردیف دانه در بلال با ضریب 908/0 اختصاص یافت. نتایج تجزیه رگرسیون نیز نشان داد، تعداد ردیف در بلال و وزن هزار دانه و تعداد انشعابات گل تاجی دارای اثر معنی‌داری بوده و وارد معادله تغییرات عملکرد دانه شدند. تعداد ردیف دانه با شیب خط 286/0 دارای بیشترین اثر بود. نبه طور کلی مشاهده شد هیبرید 704 در مقایسه با هیبریدهای دیگر تحمل بیشتری به تنش داشته و برای مناطق با خطر تنش اخر فصل قابل توصیه است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

865 - بررسی رابطه عملکرد با اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های مختلف گندم دیم
الیاس نیستانی حسن مکاریان علی اکبر عامری مصطفی حیدری

به منظور بررسی تجزیه علیت عملکرد دانه با اجزای عملکرد آزمایشی با 20 ژنوتیپ گندم دیم در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در دو مکان (ایستگاه تحقیقات دیم شیروان و ایستگاه تحقیقات سیساب) در استان خراسان شمالی در سال 95-1394 به اجرا در آمد. در طی مراحل رشد و بعد أکثر

به منظور بررسی تجزیه علیت عملکرد دانه با اجزای عملکرد آزمایشی با 20 ژنوتیپ گندم دیم در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در دو مکان (ایستگاه تحقیقات دیم شیروان و ایستگاه تحقیقات سیساب) در استان خراسان شمالی در سال 95-1394 به اجرا در آمد. در طی مراحل رشد و بعد از برداشت، از صفات ارتفاع بوته، تعداد روز تا سنبله‌دهی، تعداد سنبله در مترمربع، تعداد دانه در سنبله، تعداد روز تا رسیدگی، وزن هزار دانه و عملکرد دانه یادداشت‌برداری به عمل آمد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، بین ژنوتیپ‌ها از نظر تعداد روز تا سنبله‌دهی، تعداد روز تا رسیدن، تعداد سنبله در مترمربع، تعداد دانه در سنبله و عملکرد دانه اختلاف معنی‌دار وجود داشت. با توجه به مقایسه میانگین‌ها، ژنوتیپ‌های 17 (SISABAN-4) و 12 (MOB/NE94406=NE86582//84MC29/NE82583)//KS91) به ترتیب با 2522 و 2364 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند و ژنوتیپ 20 (SOKOLL//SUNCO/2*PASTOR) با 1190 کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرد دانه را داشت. بر اساس نتایج تجزیه علیت، صفت تعداد سنبله در متر مربع (8/69 درصد)، تعداد دانه در سنبله (9/64 درصد) و وزن هزار دانه (9/38 درصد) به ترتیب بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه داشتند. از طرفی ضرایب همبستگی نیز نشان داد که صفت وزن هزار دانه با تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در مترمربع همبستگی منفی و معنی‌داری داشت و صفات تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در مترمربع با عملکرد دانه رابطه مثبت و معنی داری داشتند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

866 - تنوع ژنتیکی و تجزیه علیت اجزای عملکرد انگور(Vitis vinifera L.) در شرایط مختلف محیطی
ولی اله رسولی عزت اله فرشادفر جعفر احمدی

اجزاء عملکرد و سهم ژنتیکی آنها در عملکرد نهایی، اهمیت زیادی در برنامه‌های پژوهشی به‌نژادی گیاهان زراعی و باغی دارد. به منظور تعیین سهم ژنتیکی اجزاء اصلی عملکرد در عملکرد نهایی، 20 رقم انگور با مبداء کشور روسیه (در شرایط آبیاری کامل و تنش آبی) در سال 1391 مورد بررسی قرار أکثر

اجزاء عملکرد و سهم ژنتیکی آنها در عملکرد نهایی، اهمیت زیادی در برنامه‌های پژوهشی به‌نژادی گیاهان زراعی و باغی دارد. به منظور تعیین سهم ژنتیکی اجزاء اصلی عملکرد در عملکرد نهایی، 20 رقم انگور با مبداء کشور روسیه (در شرایط آبیاری کامل و تنش آبی) در سال 1391 مورد بررسی قرار گرفتند. طرح آزمایشی در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و سه بوته در هر واحد آزمایشی در ایستگاه‌های تحقیقات ارومیه و تاکستان اجرا گردید. تعداد خوشه در هر بوته، متوسط تعداد حبه در هر خوشه، متوسط وزن حبه و متوسط عملکرد انگور در هر بوته اندازه گیری شد. تجزیه واریانس مرکب، تجزیه واریانس لگاریتمی و اثر متقابل رقم و محیط به وسیله سه جزء ضربی که مرکب از سه جزء ژنوتیپی و سه جزء محیطی بود، برآورد گردید. نتایج نشان داد که صفت تعداد خوشه در بوته بیشترین سهم ژنتیکی را در عملکرد نهایی داشته و در محیط‌های مختلف، بیشترین تغییرات و حساسیت را از خود نشان می‌دهد. اثر مستقیم تعداد خوشه در بوته در عملکرد نهایی (61/0) بالاتر از اثرات مستقیم تعداد حبه در خوشه (48/0) و متوسط وزن حبه (3/0) در عملکرد بدست آمد. مقادیر ضریب علیت تعداد خوشه در بوتهبالاتر ازضرایب علیت تعداد حبه در خوشه و متوسط وزن حبه بود که از نظر ظهور اجزاء عملکرد انگور به ترتیب تعداد خوشه در بوته، تعداد حبه در خوشه و متوسط وزن حبه بدست آمد. اجزاء محیطی اثرات متقابل، نشان داد که قدر مطلق جزء محیطی تعداد خوشه در بودته از اجزاء محیطی تعداد حبه در خوشه و متوسط وزن حبه بیشتر بود. این مطلب نشان دهنده حساسیت بالای تعداد خوشه در بوته، در محیط‌های مختلف بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

867 - همبستگی و تجزیه علیت عملکرد شکر سفید با برخی صفات تحت رژیم‌های آبیاری در ژنوتیپ‌های چغندرقند
مستانه شریفی

شناخت رابطه عملکرد ریشه و عملکرد شکر در چغندرقند با صفات دیگر، در اصلاح چغندر از اهمیت خاصی برخوردار است. تجزیه علیت یکی از روش های بسیار مفید کاربردی برای تجزیه ضرائب همبستگی و پی بردن به اثرات مستقیم و غیر مستقیم به شمار می رود. در این تحقیق روابط بین عملکرد شکر سفید، أکثر

شناخت رابطه عملکرد ریشه و عملکرد شکر در چغندرقند با صفات دیگر، در اصلاح چغندر از اهمیت خاصی برخوردار است. تجزیه علیت یکی از روش های بسیار مفید کاربردی برای تجزیه ضرائب همبستگی و پی بردن به اثرات مستقیم و غیر مستقیم به شمار می رود. در این تحقیق روابط بین عملکرد شکر سفید، اجزای عملکرد و برخی صفات مرفولوژیک و فیزیولوژیک در چغندرقند مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی زرقان-فارس انجام گرفت. سه رژیم آبیاری شامل: آبیاری در حد بهینه، تنش ملایم ( آبیاری به میزان 75% نیاز آبی بهینه ) و تنش شدید (آبیاری به میزان 50% نیاز آبی بهینه) به عنوان فاکتور اصلی و 10 ژنوتیپ چغندرقند به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج حاصل از همبستگی صفات در شرایط بدون تنش و تنش ملایم نشان داد که درصد قند، سدیم، ضریب استحصال و دمای سایه انداز گیاهی در درجه اول و بعد ازاین صفات، پتانسیل اسمزی برگ و فشاری همبستگی بالایی با عملکرد شکر سفید داشتند. هیچ کدام از این صفات در شرایط تنش شدید با عملکرد شکر سفید همبستگی نداشتند. با تجزیه علیت، در شرایط بدون تنش، درصد قند، سدیم، ضریب استحصال و دمای سایه‌انداز گیاهی اثرات مستقیم بالایی بر عملکرد شکر سفید نشان دادند، در نتیجه به نظر می‌رسد که این صفات معیار انتخاب مناسبی برای بهبود عملکرد شکر در ژنوتیپ‌های چغندرقند باشند. در شرایط تنش ملایم علاوه بر صفات ذکرشده، پتانسیل اسمزی و فشاری دارای اثرات مستقیم بالا بودند. در شرایط تنش شدید به غیر از نیتروژن آمینه و دمای سایه‌انداز گیاهی، سایر صفات تقریباً دارای اثرات مستقیم بالایی بر عملکرد شکر سفید بودند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

868 - رابطه علی بین سلامتی، آموزش و رشد اقتصادی در منتخبی از کشورهای در حال‌ توسعه
مولود جعفری مریم جعفری مصطفی عمادزاده

دستیابی به رشد اقتصادی پایدار، مستلزم سرمایه‌گذاری‌های انبوه در زیر ساخت‌ها به‌منظور افزایش ظرفیت‌های تولید و همچنین ایجاد درآمد می‌باشد. این سرمایه‌گذاری‌ها صرفاً شامل سرمایه‌گذاری‌های فیزیکی نمی‌شود، بلکه سرمایه‌گذاری‌های انسانی، پژوهش و نوآوری، آموزش، بهداشت و مهاجرت أکثر

دستیابی به رشد اقتصادی پایدار، مستلزم سرمایه‌گذاری‌های انبوه در زیر ساخت‌ها به‌منظور افزایش ظرفیت‌های تولید و همچنین ایجاد درآمد می‌باشد. این سرمایه‌گذاری‌ها صرفاً شامل سرمایه‌گذاری‌های فیزیکی نمی‌شود، بلکه سرمایه‌گذاری‌های انسانی، پژوهش و نوآوری، آموزش، بهداشت و مهاجرت نیروی کار را نیز شامل می‌شود. بدین ترتیب یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی، علاوه بر نیروی کار و سرمایه فیزیکی، سرمایه انسانی است. این مقاله به بررسی رابطه علی بین آموزش، سلامت و رشد اقتصادی در 12 کشور در حال توسعه برای سال‌های 1983 تا 2020 می‌پردازد. بدین منظور با استفاده از روش علیت گرنجر برای داده‌های تابلویی، به بررسی رابطه علیت بین این سه متغیر در کوتاه‌مدت پرداخته می‌شود. به منظور برآورد رابطه بلندمدت نیز از روش حداقل مربعات پویای تابلویی استفاده می‌شود. نتایج حاکی از آن است که در بلندمدت رابطه علی دو طرفه بین شاخص رشد اقتصادی و شاخص سلامت و همچنین یک رابطه علی دو طرفه بین شاخص سلامت و شاخص آموزش برقرار است. لیکن رابطه علی بین آموزش و رشد اقتصادی در بلندمدت وجود نداشته است، هرچند در کوتاه‌مدت تنها یک رابطه علی از سوی رشد اقتصادی بر شاخص آموزش وجود داشته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

869 - ارزیابی اقتصادی منطقه ویژه اقتصادی بندر بوشهر
عبدالعلی منصف ابوالفضل یحیی‌آبادی ابوذر سملی

مناطق ویژه ی اقتصادی در کشورهای مختلف به دنبال جذب سرمایه های خارجی، دریافت و ارتقای فنآوری، کسب دانش های مدیریتی، صادرات و صادرات مجدد برای کشور میزبان هستند. در ایران هم در برنامه های توسعه، ایجاد مناطق آزاد و ویژه یکی از راه های توسعه ی صنعتی سریع و گسترش صادرات تلقی أکثر

مناطق ویژه ی اقتصادی در کشورهای مختلف به دنبال جذب سرمایه های خارجی، دریافت و ارتقای فنآوری، کسب دانش های مدیریتی، صادرات و صادرات مجدد برای کشور میزبان هستند. در ایران هم در برنامه های توسعه، ایجاد مناطق آزاد و ویژه یکی از راه های توسعه ی صنعتی سریع و گسترش صادرات تلقی شده است. در این پژوهش داده ها به صورت سالانه و برای دوره زمانی1385 الی 1404 و با استفاده از نرم افزارComfar III وExcel مورد بررسی قرار گرفته است. طرح در سه سناریو بدبینانه، میانه و خوش بینانه بررسی می شود. که تمام تجزیه و تحلیل ها بر مبنای سناریوی میانه می باشد. بر اساس نتایج نهایی طرح ، خالص ارزش فعلی کل سرمایه در نرخ تنزیل 21 درصد برابر2680619 میلیون ریال می باشد که با توجه به ارزش های فعلی خالص به دست آمده ، پروژه دارای توجیه اقتصادی می باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

870 - تحلیل رابطه‌ جمعیت شاغل و تقاضای بیمه عمر در ایران (1388-1348)
سعید صفدریان ابوالفضل یحیی‌آبادی امیر هرتمنی

در این مقاله رابطه علی بین تقاضای بیمه عمر و جمعیت شاغل با استفاده از داده‌های سالیانه ایران طی دوره 1388-1348 مبتنی بر آزمون علیت گرنجری با استفاده از نرم‌افزار Eviews و تخمین به روش OLS مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته‌های این پژوهش نشان دهنده یک رابطه علی یک طرفه از أکثر

در این مقاله رابطه علی بین تقاضای بیمه عمر و جمعیت شاغل با استفاده از داده‌های سالیانه ایران طی دوره 1388-1348 مبتنی بر آزمون علیت گرنجری با استفاده از نرم‌افزار Eviews و تخمین به روش OLS مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته‌های این پژوهش نشان دهنده یک رابطه علی یک طرفه از تقاضای بیمه عمر به اشتغال طی دوره مورد بررسی می‌باشد. با توجه به این نتیجه پیشنهاد می‌گردد، که سیاست‌گذاران در برآورد الگوی اشتغال، بیمه عمر را به‌‌عنوان یک عامل مهم در نظر بگیرند تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

871 - تعیین روابط بین صفات و تجزیه رگرسیون و علیت عملکرد دانه در ارقام و لاین‌های امیدبخش گندم نان مناطق معتدل و سردسیر
ورهرام رشیدی ساسان ریحانی مهر سمن چلبی یانی

جهت مطالعه روابط بین صفات به ویژه صفات مرتبط با سنبله، تعداد 30 ژنوتیپ گندم نان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 89-1388 در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز مورد ارزیابی قرار گرفتند. در این آزمایش 19 صفت شامل عملکرد دانه و اجزای آ أکثر

جهت مطالعه روابط بین صفات به ویژه صفات مرتبط با سنبله، تعداد 30 ژنوتیپ گندم نان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 89-1388 در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز مورد ارزیابی قرار گرفتند. در این آزمایش 19 صفت شامل عملکرد دانه و اجزای آن، صفات فنولوژیک و مورفولوژیک اندازه گیری شد. براساس نتایج تجزیه همبستگی، عملکرد دانه در بوته با صفات ارتفاع بوته، تعداد سنبله در بوته، وزن سنبله، طول سنبله، عرض سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد گلچه بارور در سنبلچه، تعداد دانه در سنبله اصلی و وزن دانه درسنبله اصلی دارای همبستگی مثبت و بسیار معنی‌داری بود.با انجام تجزیه رگرسیون مرحله ای، به ترتیب صفات تعداد سنبله در بوته، وزن دانه در سنبله اصلی و تعداد دانه در سنبله اصلی وارد مدل رگرسیونی شده و در مجموع 71 % از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. براساس نتایج تجزیه علیت نیز، بیشترین اثرات مستقیم و غیر مستقیم در جهت افزایش عملکرد دانه،‌ به ترتیب به صفات تعداد سنبله در بوته و تعداد دانه در سنبله اصلی تعلق داشت، بنابراین این صفات به عنوان مهم ترین اجزای موثر بر عملکرد دانه شناخته شدند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

872 - ارتباط بین عملکرد و اجزای آن در ژنوتیپ‌های گندم نان (Triticum aestivum L.) تحت شرایط تنش و بدون تنش خشکی
احمدرضا گل پرور حمید مدنی محمد رسولی

به منظور ارزیابی و تعیین مؤثرترین صفات در بهبود عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم نان، آزمایشی در سال 1385 در مزرعه پژوهشی آموزشکده کشاورزی شهرکرد روی 320 ژنوتیپ صورت گرفت. بدین ترتیب که ژنوتیپ ها همراه با شاهدهای کرج یک و سرداری در قالب طرح آزمایشی مقایسه عملکرد مقدماتی در د أکثر

به منظور ارزیابی و تعیین مؤثرترین صفات در بهبود عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم نان، آزمایشی در سال 1385 در مزرعه پژوهشی آموزشکده کشاورزی شهرکرد روی 320 ژنوتیپ صورت گرفت. بدین ترتیب که ژنوتیپ ها همراه با شاهدهای کرج یک و سرداری در قالب طرح آزمایشی مقایسه عملکرد مقدماتی در دو سطح تنش و بدون تنش کشت شدند. در این تحقیق عملکرد دانه و 10 صفت وابسته به آن اندازه‌گیری شد. تجزیه ضرایب همبستگی بین صفات بیانگر این بود که تمامی صفات به جز طول ریشک در هر دو محیط و وزن سنبله با عملکرد دانه گیاه در محیط بدون تنش همبستگی مثبت و معنی‌داری در سطح احتمال 1 درصد داشت. با انجام تجزیه رگرسیون گام به گام در محیط تنش پنج صفت و در محیط بدون تنش سه صفت وارد مدل شده که به ترتیب 8/97 و 5/96 درصد از تغییرات عملکرد دانه گیاه را توجیه نمودند. تجزیه علیت برای عملکرد دانه گیاه نشان داد که در محیط تنش صفات عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و تعداد دانه در سنبله و در محیط بدون تنش صفات عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت بیشترین اثر مستقیم مثبت را بر عملکرد دانه گیاه داشتند. تعداد دانه در سنبله در محیط تنش به صورت مستقیم و در محیط بدون تنش به صورت غیر مستقیم در افزایش عملکرد دانه نقش مثبت و معنی‌داری داشت. نتایج تحقیق استفاده از این صفات به عنوان معیارهای انتخاب غیر مستقیم به منظور بهبود عملکرد دانه ژنوتیپ‌های گندم نان در هر دو محیط تنش و بدون تنش را تایید می نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

873 - مطالعه برخی صفات مورفولوژیک در ژنوتیپ‌های مختلف گندم نان بهاره تحت شرایط آب و هوایی پارس آباد مغان
سعید بارانی مجید شکرپور

این آزمایش در سال زراعی 1389در مزرعه تحقیقاتی آموزشکده کشاورزی پارس آباد مغان با 29 ژنوتیپ گندم بهاره مشتمل بر 27 رقم و 2 لاین در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد بین ژنوتیپ ها از نظر همه صفات زراعی مورد مطالعه، تفاوت معن أکثر

این آزمایش در سال زراعی 1389در مزرعه تحقیقاتی آموزشکده کشاورزی پارس آباد مغان با 29 ژنوتیپ گندم بهاره مشتمل بر 27 رقم و 2 لاین در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد بین ژنوتیپ ها از نظر همه صفات زراعی مورد مطالعه، تفاوت معنی داری در سطح احتمال 1% وجود داشت. رقم شیرودی از نظر عملکرد دانه (5370 کیلوگرم در هکتار)، وزن هزار دانه (4/37گرم) و تعداد دانه در سنبله (3/47) دارای بیشترین میانگین نسبت به سایر ارقام بود. از نظر عملکرد بیولوژیک(15060کیلوگرم درهکتار) و تعداد سنبله (8/635 در مترمربع) رقم اکبری بیشترین میانگین را داشت. عملکرد بیولوژیک، طول سنبله و تعداد دانه در سنبله همبستگی مثبت و معنی داری با عملکرد دانه نشان داد. همچنین، رابطه مثبت و معنی داری بین عملکرد بیولوژیک با ارتفاع بوته، طول سنبله و تعداد دانه در سنبله ملاحظه شد. به دلیل رابطه معکوس بین اجزای عملکرد، همبستگی منفی و معنی داری بین تعداد سنبله (مترمربع) با تعداد دانه در سنبله وجود داشت. با انجام تجزیه علیت مشخص شد که صفت عملکرد بیولوژیک بیشترین اثر مستقیم مثبت ( 65/0r=) بر عملکرد دانه داشت. در تجزیه به مولفه های اصلی، 4 مولفه اول، 81% از کل واریانس متغییرها را توجیه کردند. عملکرد بیولوژیک، طول سنبله و تعداد سنبله مهم ترین نقش را در تبیین مولفه اول داشتند. نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای، 29 ژنوتیپ ارزیابی شده را در 4 گروه متفاوت قرار داد. ارقام شیرودی، نیک نژاد و البرز از نظر عملکرد دانه و برخی صفات مورد مطالعه نسبت به سایر ارقام دارای میانگین بالاتری بودند به عنوان ارقام برتر معرفی شدند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

874 - بررسی تجزیه همبستگی و علیت عملکرد دانه و روغن در ارقام گلرنگ بهاره تحت شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی
احمدرضا گل‌پرور عبداله قاسمی پیربلوطی

شناسائی اجزای مهم عملکرد دانه و روغن در گلرنگ به عنوان یک گیاه دانه روغنی در بهبود ژنتیکی این صفات از طریق انتخاب غیرمستقیم بسیار حائز اهمیت می‌باشد. به این منظور، تعداد ده رقم گلرنگ بهاره در دو محیط آبیاری نرمال و تنش خشکی و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار أکثر

شناسائی اجزای مهم عملکرد دانه و روغن در گلرنگ به عنوان یک گیاه دانه روغنی در بهبود ژنتیکی این صفات از طریق انتخاب غیرمستقیم بسیار حائز اهمیت می‌باشد. به این منظور، تعداد ده رقم گلرنگ بهاره در دو محیط آبیاری نرمال و تنش خشکی و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) درسال 1387 کشت شدند. نتایج تجزیه و تحلیل ضرایب همبستگی صفات در شرایط آبیاری نرمال نشان داد که صفات وزن هزار دانه و تعداد دانه در گیاه دارای اثرات مثبت و قابل ملاحظه بر عملکرد دانه گیاه بوده و بیشترین میزان تغییرات این صفت را توجیه نمودند. این صفات به عنوان بهترین شاخص‌های انتخاب در جهت بهبود ژنتیکی عملکرد دانه در شرایط آبیاری نرمال می‌باشند. صفات وزن هزار دانه، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک و تعداد دانه در گیاه مهم‌ترین اجزای عملکرد روغن بوده و به منظور اصلاح این صفت در شرایط آبیاری نرمال قابل توصیه می‌باشند. در شرایط تنش خشکی صفات وزن هزار دانه، تعداد دانه در گیاه و عملکرد روغن همبستگی مثبت و معنی‌داری با عملکرد دانه و صفات وزن هزار دانه، تعداد دانه در گیاه، عملکرد دانه و درصد روغن نیز همبستگی مثبت و معنی‌داری با عملکرد روغن در این شرایط داشتند. بررسی همبستگی بین صفات، رگرسیون گام به گام و تجزیه علیت نشان‌ می دهد صفات وزن هزار دانه، تعداد دانه در گیاه، تعداد دانه در طبق و عملکرد بیولوژیک بهترین شاخص‌های انتخاب برای بهبود ژنتیکی عملکرد دانه و صفات وزن هزار دانه و تعداد دانه در گیاه نیز بهترین شاخص‌ها برای بهبود ژنتیکی عملکرد روغن ارقام گلرنگ بهاره در شرایط تنش خشکی می‌باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

875 - بررسی تجزیه همبستگی و علیت عملکرد دانه و روغن در ارقام گلرنگ بهاره تحت شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی
احمدرضا گل‌پرور عبداله قاسمی پیربلوطی

شناسائی اجزای مهم عملکرد دانه و روغن در گلرنگ به عنوان یک گیاه دانه روغنی در بهبود ژنتیکی این صفات از طریق انتخاب غیرمستقیم بسیار حائز اهمیت می‌باشد. به این منظور، تعداد ده رقم گلرنگ بهاره در دو محیط آبیاری معمول و تنش خشکی و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار أکثر

شناسائی اجزای مهم عملکرد دانه و روغن در گلرنگ به عنوان یک گیاه دانه روغنی در بهبود ژنتیکی این صفات از طریق انتخاب غیرمستقیم بسیار حائز اهمیت می‌باشد. به این منظور، تعداد ده رقم گلرنگ بهاره در دو محیط آبیاری معمول و تنش خشکی و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) واقع در منطقه خاتون‌آباد در تاریخ 15 اسفند 1387 کشت شدند. نتایج تجزیه و تحلیل ضرایب همبستگی صفات در شرایط آبیاری معمول نشان داد که صفات وزن هزار دانه و تعداد دانه در گیاه دارای اثرات مثبت و قابل ملاحظه بر عملکرد دانه گیاه بوده و بیشترین میزان تغییرات این صفت را توجیه نمودند. لذا، این صفات به عنوان بهترین شاخص‌های انتخاب در جهت بهبود ژنتیکی عملکرد دانه در شرایط آبیاری معمول می‌باشند. از طرفی، صفات وزن هزار دانه، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک و تعداد دانه در گیاه مهم‌ترین اجزای عملکرد روغن بوده و به منظور اصلاح این صفت در شرایط آبیاری معمول قابل توصیه می‌باشند. در شرایط تنش خشکی صفات وزن هزار دانه، تعداد دانه در گیاه و عملکرد روغن همبستگی مثبت و معنی‌داری با عملکرد دانه و صفات وزن هزار دانه، تعداد دانه در گیاه، عملکرد دانه و درصد روغن نیز همبستگی مثبت و معنی‌داری با عملکرد روغن در این شرایط داشتند. بررسی همبستگی بین صفات، رگرسیون گام به گام و تجزیه علیت نشان‌دهنده این مطلب بود که صفات وزن هزار دانه، تعداد دانه در گیاه، تعداد دانه در طبق و عملکرد بیولوژیک بهترین شاخص‌های انتخاب برای بهبود ژنتیکی عملکرد دانه و صفات وزن هزار دانه و تعداد دانه در گیاه نیز بهترین شاخص‌ها برای بهبود ژنتیکی عملکرد روغن ارقام گلرنگ بهاره در شرایط تنش خشکی می‌باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

876 - بررسی روابط همبستگی و تجزیه علیت برخی از صفات مهم زراعی موثر بر عملکرد دانه در ارقام مختلف برنج
حسن طهماسبی زاده حمید مدنی غلامرضا نادری بروجردی

این تحقیق با هدف تعیین روابط موجود میان عملکرد دانه و صفات مهم زراعی در برنج از طریق تجزیه علیت برای دستیابی به الگوی مناسبی در انتخاب، به منظور اصلاح عملکرد دانه بر مبنای سایر صفات انجام گرفت. در این مطالعه 11 رقم برنج در طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی أکثر

این تحقیق با هدف تعیین روابط موجود میان عملکرد دانه و صفات مهم زراعی در برنج از طریق تجزیه علیت برای دستیابی به الگوی مناسبی در انتخاب، به منظور اصلاح عملکرد دانه بر مبنای سایر صفات انجام گرفت. در این مطالعه 11 رقم برنج در طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج همبستگی فنوتیپی نشان داد روابط مثبت و معنی داری بین عملکرد دانه با صفات شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیکی، تعداد خوشه در متر مربع، وزن هزار دانه و تعداد خوشه در بوته وجود داشت. همچنین همبستگی منفی و غیر معنی داری بین عملکرد دانه با صفات طول خوشه و محدودیت منبع با حذف نیمه ابتدایی خوشه مشاهده شد. در تجزیه رگرسیون گام‌ به گام سه صفت شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیکی و تعداد خوشه‌ در متر مربع در مدل رگرسیونی باقی مانده و در نهایت 96 % از تغییراتمربوط به صفت عملکرد دانه را توجیه نمودند. مطابق تجزیه علیت اثرات مستقیم، قوی و معنی داری از طرف صفات شاخص برداشت (75/0)، عملکرد بیولوژیک (57/0) و تعداد خوشه در متر مربع (24/0) بر عملکرد دانه مشاهده گردید. همچنین صفت تعداد خوشه در متر مربع به طور غیر مستقیم با افزایش شاخص برداشت موجب افزایش عملکرد دانه می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

877 - تجزیه و تحلیل همبستگی، رگرسیون و علیت عملکرد و اجزای عملکرد دانه در ارقام کلزا (Brassica napus L.)
ذبیح‌اله هاشمی احمدرضا گل پرور محمد رسولی

به منظور بررسی روابط بین صفات مختلف با عملکرد دانه و تعیین بهترین شاخص‌های انتخاب غیرمستقیم در زمینه بهبود ژنتیکی عملکرد دانه در ارقام کلزا آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی بر روی 17 رقم از گونه .Brassica napus L و با سه تکرار صورت گرفت. نتایج حاصل از تجزیه ضرای أکثر

به منظور بررسی روابط بین صفات مختلف با عملکرد دانه و تعیین بهترین شاخص‌های انتخاب غیرمستقیم در زمینه بهبود ژنتیکی عملکرد دانه در ارقام کلزا آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی بر روی 17 رقم از گونه .Brassica napus L و با سه تکرار صورت گرفت. نتایج حاصل از تجزیه ضرایب همبستگی برای عملکرد دانه نشان داد این صفت دارای همبستگی مثبت و معنی‌دار با صفات تعداد روز از کاشت تا ساقه‌دهی، تعداد روز از کاشت تا پایان گلدهی، ارتفاع بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، درصد روغن دانه و عملکرد روغن بود. تجزیه رگرسیون گام به گام صفت عملکرد دانه گیاه به عنوان متغییر وابسته و سایر صفات به عنوان متغییرهای مستقل حاکی از توجیه 9/98 درصد از تغییرات این صفت توسط صفات عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، تعداد روز از کاشت تا شروع گلدهی و تعداد دانه در غلاف بود. نتایج تجزیه علیت بر روی کلیه صفاتی که دارای همبستگی مثبت و معنی‌دار با عملکرد دانه بودند حاکی از کارآئی بالای صفات وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، روز تا ساقه‌دهی و تعداد دانه در غلاف به عنوان معیارهای انتخاب غیرمستقیم در بهبود ژنتیکی این صفت در ارقام کلزا به خصوص در نسل های مقدماتی برنامه‌های اصلاحی بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

878 - معرفی بندپایان آبزی رودخانه چشمه علی دامغان
صفر پورعلی دارستانی

در این مطالعه، بندپایان آبزی رودخانه چشمه علی در شهرستان دامغان در استان سمنان بررسی شدند. از دهانه چشمه تا روستای آستانهدر یک سال کامل نمونه برداری انجام شد. نمونه برداری از جریان آرام، تند، جلبکها وگیاهان آبزی، گل و لای و بستر ماسه ای انجام شد. از حشرات راسته هایی مان أکثر

در این مطالعه، بندپایان آبزی رودخانه چشمه علی در شهرستان دامغان در استان سمنان بررسی شدند. از دهانه چشمه تا روستای آستانهدر یک سال کامل نمونه برداری انجام شد. نمونه برداری از جریان آرام، تند، جلبکها وگیاهان آبزی، گل و لای و بستر ماسه ای انجام شد. از حشرات راسته هایی مانند: فنردمان، سنجاقکها، زودمیران، ساسهای آبزی، موی بالان، دو بالان، از کلیسر داران: کنه های آبزی و از سخت پوستان: جور پایان، ناجور پایان، خرچنگها، کلادوسرا و سیکلوپس بدست آمد. رودخانه چشمه علی دارای ثبات و پایداری نسبتا بالایی است که ناشی از وضعیت جغرافیایی چشمه می باشد. شناسایی 47 گونه از بندپایان آبزی، نشان دهنده تنوع گونه ای بالا در این رودخانه است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

879 - اهمّیّت علم و دانش و آگاهی در بین رجال فرهنگی- تاریخی کلیله و دمنه با تأکید بر سرمایه‌های فرهنگی
وحید امیری یاسی کند علی دهقان حمیدرضا فرضی

چکیده یکی از فاکتورهای اساسی در سرمایة فرهنگی تجسّم یافته، سنجش میزان تمایلات و علاقه‌مندی افراد به مسائل علمی است. از منظر سرمایه های فرهنگی، گرایش به علم و دانش، ترویج آگاهی و تلاش در جهت ارتقاء سطح اطّلاعات و کسب علوم، از مؤلّفه هایی است که نشان دهندة تمایلات و رغب أکثر

چکیده یکی از فاکتورهای اساسی در سرمایة فرهنگی تجسّم یافته، سنجش میزان تمایلات و علاقه‌مندی افراد به مسائل علمی است. از منظر سرمایه های فرهنگی، گرایش به علم و دانش، ترویج آگاهی و تلاش در جهت ارتقاء سطح اطّلاعات و کسب علوم، از مؤلّفه هایی است که نشان دهندة تمایلات و رغبت افراد به اندوختن سرمایه های فرهنگی تجسّم یافته می باشد. براساس رویکرد نظری سرمایة فرهنگی پیر بوردیو، از عمده ترین گرایش‌های فرهنگی مندرج در کتاب کلیله و دمنه، گرایش رجال فرهنگی آن به علم و دانش و تأکیدشان بر دانایی است که در این جستار به آن می پردازیم. گردآوری اطّلاعات به روش کتابخانه ای بوده و شیوة بررسی از نوع مطالعات کیفی و تحلیل محتواست. نتایج تحقیق نشان می دهد که گرایش به کسب حکمت و دانش و ضرورت علم آموزی و افزایش سطح معلومات یکی از مهم ّترین شاخصه ها است. از نمونه های برجسته، دانش دوستی کسری انوشیروان، پادشاه ساسانی است. در بسیاری از منابع تاریخی، انوشیروان به عنوان چهرة فرهنگی معرّفی شده و کلیله و دمنه به پاس زحمات او و علاقه اش به علم و دانش و فرهنگ به ایران منتقل گردیده و نشر می یابد. از این رو، اهمّیّت علم و آگاهی نزد وی، نمودی از سرمایة فرهنگی تجسّم یافته به شمار می‌رود. همچنین می توان به جایگاه رفیع علم و دانش در بین برزویه طبیب، ابن مقفّع و نصرالله منشی اشاره نمود که بی گمان محصول انباشت سرمایه های فرهنگی تجسّم یافته و برگرفته از نگرش های فرهنگی و اندیشه های متعالی آنها بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

880 - بررسی نظریة «فرا نقش تجربی هلیدی» بر چند باب از قابوسنامه
مانا اخلاق عباسعلی وفایی

چکیده این نوشتار بر آن است تا نظریة یکی از زبان شناسان نقش گرای بریتانیایی به نام مایکل هلیدی که بر دو مفهوم نظام و نقش استوار است در سه باب در سپاس داشتن از خداوند نعمت بر توان و ناگزیر، در خویشتن داری و تربیت خوردن و آئین آن و اندر کارزار کردن کتاب قابوس نامه مورد بح أکثر

چکیده این نوشتار بر آن است تا نظریة یکی از زبان شناسان نقش گرای بریتانیایی به نام مایکل هلیدی که بر دو مفهوم نظام و نقش استوار است در سه باب در سپاس داشتن از خداوند نعمت بر توان و ناگزیر، در خویشتن داری و تربیت خوردن و آئین آن و اندر کارزار کردن کتاب قابوس نامه مورد بحث و بررسی قرار دهد. هلیدی از دنباله روهای مکتب لندن است. وی برای یک متن، وجوه متفاوت بافتی و معنایی قایل است. اساس نظریة هلیدی بر سه فرا نقش تجربی، میان فردی و متنی استوار شده است. در این مقاله فرایندهای فعلی در فرا نقش تجربی هلیدی در سه باب مذکور تحلیل شده است. لازم به ذکر است که گزینش باب‌های قابوس نامه کاملاَ تصادفی بوده و هر سة آن ها از لحاظ محتوا و مفهوم صد در صد با یکدیگر متفاوت هستند. پژوهش حاضر با روش تحلیلی – توصیفی سعی می‌کند به این سوال پاسخ دهد - که آیا نوع فرا نقش تجربی، باعث تقویت و تأثیر بیشتر مضمون و محتوا می‌گردد؟ نتایج پژوهش حاکی از آن است که در سه باب مورد مطالعه، این مسأله تا حدّ بسیار زیادی صحت دارد و افعال مادّی، رابطه‌ای و رفتاری از بسامد بالایی برخوردار هستند و محتوا توسّط افعال مذکور بر مخاطب، تأثیرگذاری بیشتری داشته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

881 - تأثیرپذیری جامی در مضامین اخلاقی بهارستان از نهج‌البلاغه امام علی(ع)
بتول محبوبی زاده غلامعباس ذاکری غلامرضا ستوده

چکیده یکی از آثارادبی قرن نهم، بهارستان جامی است که از متون تعلیمی ادب فارسی به شمار می آید و به تقلید از گلستان سعدی با نثری آمیخته به نظم نگاشته شده ‌است. به دلیل جایگاه ویژۀ اخلاق در دین مبین اسلام و لزوم طرح آن در گسترۀ ادبیّات فارسی، ایجاب نمود که در تحقیق حاضر ض أکثر

چکیده یکی از آثارادبی قرن نهم، بهارستان جامی است که از متون تعلیمی ادب فارسی به شمار می آید و به تقلید از گلستان سعدی با نثری آمیخته به نظم نگاشته شده ‌است. به دلیل جایگاه ویژۀ اخلاق در دین مبین اسلام و لزوم طرح آن در گسترۀ ادبیّات فارسی، ایجاب نمود که در تحقیق حاضر ضمن توصیف و تحلیل محتوایی مضامین اخلاقی در بهارستان، با تعمّق در نهج‌البلاغه و استنباط از این منبع غنی، تأثیر‌پذیری جامی در این اثر، از مضامین اخلاقی کلام امام علی(ع) مورد بررسی قرار گیرد. جامی در بهارستان به نمونه‌های بسیاری از مضامین اخلاقی از قبیل عدالت، قناعت، راستگویی، رازداری، پرهیز از حرص و طمع، حسادت و ... پرداخته‌ است و در بیان این مضمون ها سخن خود را با بار معنایی شبیه به عبارت نهج البلاغه بیان کرده است که نشانگر توجّه جامی به ترویج آموزه‌های اخلاقی این کتاب و بیان عشق و ارادت و تأسّی به امام علی(ع) دارد. او بیشتر به تبلیغ فضایل اخلاقی می‌پردازد و سعی در آموزش و رواج اخلاق حمیده با اهتمام به معارف دینی در بین افراد جامعه دارد. توجّه به آموزه‌های اخلاقی دو اثر و کاربست و تبدیل آن‌ها به رفتار، امری مهمّ تلقّی می‌شود که خروجی آن انسانی سالم از بعد اخلاقی و داشتن سلامت روانی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

882 - نقد نگرش پراگماتیسمی به ادب تعلیمی در تقابل اخلاق و سیاست (با تکیه بر کلیله و دمنه)
رسول کاظم زاده

چکیده کلیله و دمنه در قیاس با سایر متون هم دستِ خود از جایگاه ویژه ای در مباحث نقد روز برخوردار است و به سبب اصول تعلیمی مطرح شده با قالب قصه های متنوع و دیالوگ های موجود در اثنای قصه ها نظر منتقدان را به خود جلب کرده است. پراگماتیسم دیدگاهی است که نتایج عملی عقاید را أکثر

چکیده کلیله و دمنه در قیاس با سایر متون هم دستِ خود از جایگاه ویژه ای در مباحث نقد روز برخوردار است و به سبب اصول تعلیمی مطرح شده با قالب قصه های متنوع و دیالوگ های موجود در اثنای قصه ها نظر منتقدان را به خود جلب کرده است. پراگماتیسم دیدگاهی است که نتایج عملی عقاید را به عنوان معیار تعیین ارزش و صدق آنها به کار می برد. این مقاله بر آن است با روش توصیفی - تحلیلی با استناد به متن کلیله و دمنه و مباحث نقد روز به این نکته اشاره کند که باید با عنایت به فراداستان ها، متن را با توجّه به شکل زبانی – روایی سنجید و از برش جملات از بطن داستان و جاری کردن حکم دربارۀ آن خودداری کرد. آنچه گاه با نقد سطحی، عبارات شخصیّت های منفی داستان ها را به عنوان ضدّ ارزش مطرح می کند، در ادامه در تقابل خیر و شرّ رنگ می بازد و جای خود را بر نتیجه ای اخلاقی و ارزشی می دهد. کلیله و دمنه در واقع روایتگر وضعیت اجتماعی– اخلاقی عصر خویش است و نسخه ای که ارائه می دهد چه بسا با ماکیاولیسم و پراگماتیسم که محصولی چون اومانیسم دارد، بسیار متفاوت است. بررسی ساختار روایی داستان ها نشان می دهد سطح زیرداستانی در تبیین ایده اصلی و اندیشه غالب فراداستان است و هر چندگاه روساخت عبارات داستانی کلیله در نگاه اوّل پراگماتیستی باشد ولی با توجّه به فضای داستان و گفتمان حاکم در لایه‌های روایی و نتیجه داستان نمی توان عبارت پراگماتیسمی یا ماکیاولیستی را بدان اطلاق کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

883 - معرّفی نسخة خطّی دیوان «میرزا تقی بن زکی صاحب علی آبادی»
کامران پاشائی فخری

چکیده میرزا محمّدتقی علی آبادی مازندرانی، فرزند میرزا زکی، یکی از گویندگان و شاعران در نیمه دوم قرن سیزدهم به شمار میرود. اصل وی از علی آباد مازندران و در شعر و شاعری ید طولانی داشته است. ابتدا به ملالی تخلّص میکرد ولی بعداً تخلّص اش را به صاحب تغییر داد و به همین أکثر

چکیده میرزا محمّدتقی علی آبادی مازندرانی، فرزند میرزا زکی، یکی از گویندگان و شاعران در نیمه دوم قرن سیزدهم به شمار میرود. اصل وی از علی آباد مازندران و در شعر و شاعری ید طولانی داشته است. ابتدا به ملالی تخلّص میکرد ولی بعداً تخلّص اش را به صاحب تغییر داد و به همین جهت به صاحب دیوان نیز اشتهار دارد. دیوان شعرى وی شامل قصائد، قطعات، غزلیّات، رباعیّات و مثنویّات می‌با شد که حدود 5300 بیت و موضوع آن اغلب در مدح فتحعلی شاه، محمّد شاه قاجار، در نعت حضرت علی، پیامبر است. دیوان صاحب علی آبادی، دارای اشعار بسیار فاخر ادبی و پخته، و وزنی آهنگین است که تاکنون مجال نشر، تصحیح و تحلیل نیافته است. از اشعار وی ابیات اندکی در کتب تذکره و تراجم در ذیل حالاتش نقل گردیده، امّا دیوان اشعارش تا به حال چاپ نشده و چند نسخة خطّی از آن موجود است . لذا مقاله حاضر با هدف شناساندن این اثر ارزشمند، بر پایة نسخة خطّی موجود در کتابخانه مجلس با شمارة 1008 و مقابلة آن با پنج نسخة دیگر پرداخته است. نسخة مذکور بنا به دلایلی چون سلامت، کامل بودن، خوانا بودن و در کلّ اکمل و نسبتاً اقدم بودن به عنوان نسخة اساس قرار گرفت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

884 - نقدی بر آثار داستانی علی دشتی و محمّد حجازی
محمد عیسی زاده حاجی آقا

چکیده از دیدگاه رواج و یا محدودیت‌های ادب فارسی و بخصوص در زمینۀ داستان‌نویسی، سال‌های 1300 تا 1320 دورۀ کاملاً متمایزی است. نیروهای آزادی خواه که خود را پیروز انقلاب مشروطه می دانستند، آرزو داشتند که روند پیروزی و تغییر ساختار اجتماعی همچنان ادامه یابد؛ امّا در برابر أکثر

چکیده از دیدگاه رواج و یا محدودیت‌های ادب فارسی و بخصوص در زمینۀ داستان‌نویسی، سال‌های 1300 تا 1320 دورۀ کاملاً متمایزی است. نیروهای آزادی خواه که خود را پیروز انقلاب مشروطه می دانستند، آرزو داشتند که روند پیروزی و تغییر ساختار اجتماعی همچنان ادامه یابد؛ امّا در برابرآن‌ها قدرت نوخاسته‌ای هم وجود داشت که خواهان تحکیم پایه های قدرتش بود. مبارزه برای کسب قدرت که در تمامی زمینه های اجتماعی وجود داشت، ادبیّات را نیز تحت تأثیر قرار داد. آزادی خواهان در پی افشاگری و آگاهی بخشیدن به مردم بودند و قدرت نوپای پهلوی می‌خواست با از بین بردن موانع و سرکوب مخالفان، در نظر مردم ایران، به سلطنت خود مشروعیّت بخشد. هر دو طرف به اهمیّت ادبیّات و بخصوص داستان‌نویسی پی برده بودند و آرزو داشتند که از نیروی تأثیربخش داستان، اسلحه‌ای برای پیشبرد خواسته‌های خویش بسازند. در نتیجه، دو گونه ادبیّات و داستان نویسی با اهداف متفاوت، در جامعۀ ایرانی رواج یافت که می توان آن‌ها را ادبیّات درباری و ادبیّات مردمی نامید. سناتور علی دشتی و سناتور مطیع الدّوله محمّدحجازی پیشوایان ادبیّات درباری بودند و تنها هدفشان سرگرم کردن مردم و سوق دادن افکار عمومی به مسائل دیگری بود که در رأس آن‌ها مهرورزی های افراطی و لذّت طلبی های بی بند و بار وجود داشت تا افکار عمومی به رویدادها و مشکلات اجتماعی توجّه چندانی نداشته باشد. در این مقاله داستان های این دو نویسنده درباری از نظر محتوا مورد بررسی قرارگرفته است تا مشخّص شود این دو نویسندة سیاستمدار و مورد اعتماد دربار، کدام مسائل را در رأس نوشته های خود قرار می‌دادند و از میان انبوه مشکلات اجتماعی کدام یک برای ایشان اهمّیّت داشته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

885 - نظریّه‌های روانشناختی ثرندایک در سه اثر تعلیمی منثور فارسی (قابوسنامه، اخلاق ناصری، کلیله و دمنه)
مرجان غلامی اکرم گلشنی فاطمه گلشنی

10.30495/bahar.2022.698008

اصول و روش‌های تربیتی اگرچه امروزه در کتب مربوط به این رشته تدوین شده‌اند، امّا در متون تعلیمی کلاسیک منثور فارسی نیز پاره‌ای از این اصول و روش‌ها را می‌توان استخراج و بررسی کرد و بر زوایای پنهان ادبیّات کلاسیک ایران واقف گردید. بر همین اساس، در این مقاله که به روش کتاب أکثر

اصول و روش‌های تربیتی اگرچه امروزه در کتب مربوط به این رشته تدوین شده‌اند، امّا در متون تعلیمی کلاسیک منثور فارسی نیز پاره‌ای از این اصول و روش‌ها را می‌توان استخراج و بررسی کرد و بر زوایای پنهان ادبیّات کلاسیک ایران واقف گردید. بر همین اساس، در این مقاله که به روش کتابخانه‌ای انجام شده است، نظریّات ثرندایک به عنوان یکی از مهم‌ّترین اصول و مبانی تعلیم و تربیت در سه اثر تعلیمی: قابوسنامه، اخلاق ناصری و کلیله و دمنه مورد بررسی قرار گرفت. هدف از این تحقیق استخراج اصول مربوط به یادگیری در کتب مورد مطالعه است. نتایج پژوهش نشان داد که در کتب مورد مطالعه، انواع نظریّات ثرندایک دیده می‌شوند و از میان این نظریّه‌ها، نظریّۀ آمادگی، تمرین و آمایه بیشترین بسامد را دارند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

886 - واکاوی رمان «شوهر آهو خانم» براساس نظریّة یادگیری شناختی_ اجتماعی آلبرت بندورا
فرهاد حامدی کامران پاشائی فخری پروانه عادل زاده

چکیده از آن جایی که بررسی نظرات متفکّران نظریّه پرداز در حوزة یادگیری و استخراج دلالت های آن می تواند راهنمای پژوهشگران و علاقه مندان قرار گیرد، بر این اساس کانون اصلی توجّه پژوهش حاضر بر بررسی نظریّة شناختی– اجتماعی آلبرت بندورا و استخراج منطقی دلالت های آن در أکثر

چکیده از آن جایی که بررسی نظرات متفکّران نظریّه پرداز در حوزة یادگیری و استخراج دلالت های آن می تواند راهنمای پژوهشگران و علاقه مندان قرار گیرد، بر این اساس کانون اصلی توجّه پژوهش حاضر بر بررسی نظریّة شناختی– اجتماعی آلبرت بندورا و استخراج منطقی دلالت های آن در رمان شوهر آهو خانم، نوشتة علی محمّد افغانی قرار گرفته است. همچنین از دلایلی که در این مقاله، این نظریّه برای بررسی انتخاب شده، وسعت مبنای نظری بندورا در حوزة اجتماعی، شناختی و گستردگی کاربرد آن در حوزه یادگیری است. سوال این پژوهش عبارت است از: کدام مؤلّفه های نظریّة شناختی – اجتماعی آلبرت بندورا در رمان شوهر آهو خانم مشهود است؟ روش مورد استفاده در این مقاله، توصیفی– تحلیلی است. از یافته های پژوهش حاضر تشریح مواردی چون یادگیری مشاهده ای، و مؤلّفه های آن مانند: توجّه، یادداری، بازآفرینی و انگیزش است. که براساس این مؤلّفه ها به بررسی و تحلیل رمان شوهر آهو خانم پرداخته شده است. که تمامی این شاخصه ها به تفصیل، توضیح داده شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

887 - مؤلّفه‌های ادبیّات تعلیمی در اشعار کودکانه مصطفی رحماندوست و احمد شوقی
آیدا دانائی محمّد شایگان مهر فریبرز حسین جانزاده

10.30495/bahar.2022.698010

ادبیّات تعلیمی، بارزترین دغدغۀ‌ شاعران و نویسندگان معاصراست. امروزه شعر کودک چهرۀ جدیدی از خود را به جهانیان به نمایش گذاشته و از لحاظ ساختاری، بیان، وسعت خیال و تصویرآفرینی، شیوه ای نوین را در سبک و سیاق خود در پیش گرفته است. پژوهش در مورد ادبیّات و شعر کودک را می‌توان أکثر

ادبیّات تعلیمی، بارزترین دغدغۀ‌ شاعران و نویسندگان معاصراست. امروزه شعر کودک چهرۀ جدیدی از خود را به جهانیان به نمایش گذاشته و از لحاظ ساختاری، بیان، وسعت خیال و تصویرآفرینی، شیوه ای نوین را در سبک و سیاق خود در پیش گرفته است. پژوهش در مورد ادبیّات و شعر کودک را می‌توان به دو قرن اخیر حوالت داد. به گونه‌ای که قرن بیستم را قرن کودک نامیده‌اند. شعر کودک، زبانی خیال‌انگیز و موزون دارد و بیشتر شیفتۀ موسیقی کلام است و به تدریج با معنا انس می گیرد. شعر کودک به گونه‌ای است که بدون آموزش مستقیم، سطح دانش فرهنگی و اجتماعی و ذوق و استعداد آنان را بالا می‌برد چرا که از زندگی خود کودک گرفته شده است. احمد شوقی و مصطفی رحماندوست از شاعران شعر کودک هستند، که مضامین تعلیمی و تربیتی را دراشعار خود گنجانده اند. هر دو با زبانی ساده و کودکانه بسیاری از آموزه‌های تعلیمی را به کار برده اند. مضامین تعلیمی، تربیتی، آموزه‌های دینی، قرآنی، میهنی، استقامت، حمایت، صداقت و دیگر مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی که در این مقاله به آنها خواهیم پرداخت. این پژوهش با استفاده از روش مکتب فرانسوی، مکتبی که به تأثیرگذاری ملّت‌ها و پیوندهای ادبی آنان در محدوده زمانی یکسانی می‌پردازد و بر خلاف دیگر مکاتب به آثار از دید زیباشناسی اهمّیّت چندانی نمی‌دهد به نگارش در آمده است، و سعی شده است تا با استفاده از این مکتب جلوه ای از تعلیمی بودن اشعار و برخی از شباهت‌ها و تفاوت‌های هر دو شاعر را بیان نماییم. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

888 - بررسی روابط بین عملکرد دانه و اجزای آن در ارقام گندم نان با استفاده از روش‌های آماری چند متغیره
حسین علی فلاحی عاطفه کاویانی چراتی

به منظور بررسی روابط بین عملکرد و اجزای آن در گندم نان، آزمایشی در سال زراعی 91-1390 در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار بر روی 10 ژنوتیپ گندم نان (مروارید، N-87-4، N-87-9، N-86-6، N-86-8، N-80-19، N-86-5، N-85-5، کوهدشت، ل أکثر

به منظور بررسی روابط بین عملکرد و اجزای آن در گندم نان، آزمایشی در سال زراعی 91-1390 در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار بر روی 10 ژنوتیپ گندم نان (مروارید، N-87-4، N-87-9، N-86-6، N-86-8، N-80-19، N-86-5، N-85-5، کوهدشت، لاین 17) اجرا شد. در این آزمایش 7 صفت مورفولوژیک اندازه‌گیری شد. تجزیه واریانس ژنوتیپ‌ها برای همه صفات در سطح احتمال 1% معنی‌دار بود. ژنوتیپ‌های N-85-5 و لاین 17 به ترتیب بالاترین و پایین‌ترین عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند. از میان تمامی صفات مورد آزمایش تعداد سنبله بارور بالاترین میزان همبستگی (**999/0) را با عملکرد دانه داشت. با استفاده از رگرسیون گام به گام صفت تعداد سنبله بارور به عنوان صفت تاثیرگذار وارد مدل شد که 8/99 % از تغییرات داده‌ها را توجیه کرد. در ادامه برای یافتن روابط علّی صفات، تجزیه علیت برای عملکرد دانه انجام شد که تنها اثر مستقیم و مثبت بر عملکرد دانه مربوط به صفات تعداد سنبله بارور بود. نتایج تجزیه خوشه‌ای به روش وارد نشان داد که ارقام مورد مطالعه در دو گروه طبقه‌بندی شدند و گروه دوم از نظر میانگین عملکرد دانه بیش‌ترین مقدار (66/4397) را به خود اختصاص داد. با توجه به نتایج بدست آمده می‌توان اظهار داشت ژنوتیپ N-85-5 دارای بالاترین عملکرد دانه بود و صفت تعداد سنبله بارور به عنوان صفت مؤثر بر افزایش عملکرد دانه شناسایی شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

889 - بررسی روابط بین صفات و تجزیه علیت عملکرد دانه ارقام گندم زمستانه تحت شرایط نرمال و تنش خشکی
اعظم زارع بیاتی منوچهر خدارحمی خداداد مصطفوی

سودمندی هر برنامه اصلاحی با توجه به میزان ارتباط بین عملکرد دانه با عوامل مؤثر بر آن تعیین می شود. به همین منظور 25 رقم گندم زمستانه، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 91-90 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد کرج در دو شرایط آبیاری (آ أکثر

سودمندی هر برنامه اصلاحی با توجه به میزان ارتباط بین عملکرد دانه با عوامل مؤثر بر آن تعیین می شود. به همین منظور 25 رقم گندم زمستانه، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 91-90 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد کرج در دو شرایط آبیاری (آبیاری نرمال و قطع آبیاری بعد از مرحله سنبله دهی) کشت و مورد ارزیابی قرار گرفت. 17 صفت زراعی اندازه‌گیری و بررسی شد. ضرایب همبستگی ساده صفات، نشان‌دهنده رابطه مثبت و معنی‌دار عملکرد دانه با صفات روز تا سنبله-دهی، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در شرایط عدم تنش و صفات مرتبط با رسیدگی، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و طول بیرون‌آمدگی پدانکل در شرایط تنش خشکی بود. نتایج حاصل از رگرسیون گام ‌به‌گام نیز ارتباط بین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک را تأیید کرد. برای صفات وارد شده در مدل رگرسیونی گام‌ به‌گام تجزیه علیت انجام شد و در هر دو شرایط نرمال و تنش بیشترین اثر مستقیم بر روی عملکرد دانه، متعلق به عملکرد بیولوژیک، بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

890 - بررسی تأثیر تنش کم آبی بر روی برخی صفات لاین‌های هاپلوئید مضاعف شده جو
علی خماری مژگان محبوبی سعید اهری زاد

به‌منظور مقایسه لاین‌های هاپلوئید مضاعف شده جو از نظر صفات زراعی و مورفولوژیکی و گزینش لاین‌های متحمل، تعداد 45 لاین هاپلوئید مضاعف شده جو در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبیاری مطلوب و تنش کم‌آبی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مهاباد در سال زراعی 9 أکثر

به‌منظور مقایسه لاین‌های هاپلوئید مضاعف شده جو از نظر صفات زراعی و مورفولوژیکی و گزینش لاین‌های متحمل، تعداد 45 لاین هاپلوئید مضاعف شده جو در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبیاری مطلوب و تنش کم‌آبی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مهاباد در سال زراعی 91-1390 مورد کشت و ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب انجام شده برای دو شرایط آبیاری مطلوب و تنش کم‌آبی نشان داد که بین دو محیط مورد آزمایش از نظر کلیه صفات مورد بررسی جزء صفت ارتفاع بوته اختلاف معنی‌داری وجود دارد. در تجزیه رگرسیون به روش گام به گام عملکرد دانه در شرایط آبیاری نرمال صفات تعداد دانه در سنبله، عملکرد کاه، وزن هزار دانه در مدل نهایی باقی ماندند، در شرایط تنش کم‌آبی نیز این صفات مذکور که همبستگی بالایی با عملکرد دانه داشتند وارد مدل رگرسیونی شدند. تجزیه علیت برای صفات انتخاب شده از طریق رگرسیون گام به گام بر‌اساس همبستگی‌ها انجام گردید، که در هر دو شرایط آبیاری نرمال و تنش کم‌آبی سه صفت عملکرد کاه، وزن هزار‌دانه و تعداد دانه در سنبله به‌عنوان متغیرهای تأثیرگذار بر عملکرد دانه وارد مدل شدند که عملکرد کاه در هر دو شرایط بیشترین تأثیر مثبت و مستقیم را بر عملکرد دانه نشان داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

891 - مطالعه تنوع ژنتیکی موجود در ژنوتیپ‌های گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) از لحاظ برخی صفات مورفولوژیکی و زراعی
علی خماری سعید عمرانی علی عمرانی خداداد مصطفوی

مطالعه حاضر با هدف تعیین روابط میان عملکرد بوته، اجزاء عملکرد و صفات مورفولوژیک و نیز شناخت دقیق صفات مؤثر بر عملکرد در 32 ژنوتیپ‌ گلرنگ، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج اجرا گردید. صفات عملکرد بوته، وزن هزار دان أکثر

مطالعه حاضر با هدف تعیین روابط میان عملکرد بوته، اجزاء عملکرد و صفات مورفولوژیک و نیز شناخت دقیق صفات مؤثر بر عملکرد در 32 ژنوتیپ‌ گلرنگ، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج اجرا گردید. صفات عملکرد بوته، وزن هزار دانه، تعداد شاخه فرعی، تعداد غوزه در بوته، وزن غوزه، زمان گلدهی، زمان رسیدگی، ارتفاع بوته و زمان گلدهی تا رسیدگی اندازه‌گیری و یادداشت برداری شدند. نتایج تجزیه واریانس مؤید وجود تنوع از نظر کلیه صفات مورد بررسی میان تمامی ژنوتیپ‌های مورد مطالعه بود. ضرایب همبستگی ساده موجود میان صفات نشان داد که صفات وزن غوزه و تعداد غوزه در بوته به ترتیب با ضرایب همبستگی 85/0 و 61/0، در سطح احتمال 1 درصد رابطه مثبت و معنی‌داری با عملکرد بوته داشتند. بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام، صفات وزن غوزه و تعداد غوزه در بوته مجموعاً 60/75 درصد از تغییرات عملکرد بوته را تبیین کردند. نتایج تجزیه علیت نشان داد که بیش‌ترین اثر مستقیم و مثبت مربوط به صفت وزن غوزه (104/1r=) می‌باشد. تعداد غوزه در بوته بیش‌ترین اثر غیر مستقیم (916/0r=) را بر عملکرد بوته از طریق وزن غوزه داشت. بر مبنای نتایج حاصل از مطالعه حاضر می‌توان اظهار نمود که با اصلاح صفات وزن غوزه و تعداد غوزه در بوته امکان دست‌یابی به عملکرد دانه مطلوب و قابل توجه در ژنوتیپ‌های گلرنگ میسر خواهد شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

892 - ارزیابی عملکرد و صفات مرتبط با آن در ارقام گندم تیمار شده با سودوموناسهای فلورسنت تحت تنش شوری
داریوش صفری فاطمه جمالی حمید رضا نوریزدان فرشته بیات

به منظور ارزیابی عملکرد و صفات مرتبط با آن در ارقام گندم تیمار شده با سودوموناسهای فلورسنت تحت تنش شوری، آزمایشی به‌صورت طرح کرت‌های دو بار خردشده در سه تکرار در سال زراعی 94-95 در گلخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه خلیج‌فارس بوشهر اجرا شد. تنش شوری به‌عنوان ف أکثر

به منظور ارزیابی عملکرد و صفات مرتبط با آن در ارقام گندم تیمار شده با سودوموناسهای فلورسنت تحت تنش شوری، آزمایشی به‌صورت طرح کرت‌های دو بار خردشده در سه تکرار در سال زراعی 94-95 در گلخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه خلیج‌فارس بوشهر اجرا شد. تنش شوری به‌عنوان فاکتور اصلی در چهار سطح (صفر، 50، 100 و 150 میلی‌مولار) و ارقام ( چمران، کوهدشت، دهدشت، کریم و بم) به عنوان فاکتور فرعی اول و باکتری‌های سودوموناس در چهار سطح WBO-3)،2-79 ، WKZ1-93 و (WB1-7 به همراه یک تیمار شاهد (بدون باکتری) به‌عنوان فاکتور فرعی دوم در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس مشخص ساخت که سطوح تنش شوری در همه صفات مورد مطالعه به غیر از صفت وزن سنبله و تعداد سنبله اختلاف معنی داری داشت و اثر متقابل شوری × واریته در همه صفات اندازه گیری شده به غیر از طول پدانکل و دیگر اثرات ساده و متقابل در همه صفات اختلاف معنی داری داشتند . نتایج جدول ضرایب همبستگی نشان داد که بالاترین میزان همبستگی عملکرد دانه با طول پدانکل (**58/0=r) بوده و در رگرسیون گام‌به‌گام صفات طول پدانکل، طول سنبله، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته و تعداد دانه در سنبله به ترتیب وارد مدل شدند و 51 درصد از کل تغییرات مربوط به عملکرد را توجیه نمودند. نتایج تجزیه علیت برای عملکرد دانه نشان‌دهنده تأثیر مثبت و مستقیم طول پدانکل، طول سنبله و وزن هزار دانه و تاثیر غیرمستقیم وزن هزار دانه از طریق طول پدانکل و طول پدانکل از طریق طول سنبله بر عملکرد بود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

893 - تعیین سهم و اهمیت صفات مورفولوژیک بر عملکرد میوه ارقام هیبرید اصلاحی خیار گلخانه‌ای
گلنوش بزرگزاد مریم گل آبادی

به منظور ارزیابی صفات زراعی و عملکرد میوه 23 رقم هیبرید اصلاح شدۀ خیار گلخانه‌ای و تعیین روابط بین آن‌ها، آزمایشی در سال زراعی 94-1393 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانۀ تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) انجام شد. اطلاعات جمع‌آوری ش أکثر

به منظور ارزیابی صفات زراعی و عملکرد میوه 23 رقم هیبرید اصلاح شدۀ خیار گلخانه‌ای و تعیین روابط بین آن‌ها، آزمایشی در سال زراعی 94-1393 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانۀ تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) انجام شد. اطلاعات جمع‌آوری شده بر اساس صفات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد عبارت از: عملکرد کل و تعداد کل میوه، عملکرد و تعداد میوه در سه بازۀ زمانی (ابتدای دوره، میان‌دوره، پایان دوره)، ارتفاع بوته، طول و عرض برگ، طول و قطر میوه، قطر ساقه، روز تا گلدهی و میوه‌دهی و اولین گرۀ گلدار بودند. ضرایب همبستگی بین صفات نشان داد که هر یک از صفات تعداد کل میوه و قطر میوه همبستگی مثبت و معنی‌داری را با عملکرد کل میوه داشتند. نتایج حاصل از ضرایب مسیر برای عملکرد میوه خیار نشان داد که صفت تعداد میوه بیش‌ترین اثر مستقیم و مثبت را بر عملکرد میوه داشته لذا این صفت به خوبی معرف عملکرد بالای میوه بوده و می‌تواند به عنوان معیاری مناسب جهت گزینش ارقام با عملکرد بالا محسوب شود. تجزیه رگرسیون مرحله‌ای نشان داد که 30/96 درصد از کل تغییرات عملکرد میوه به تنهایی توسط تعداد کل میوه توجیه می‌شود. از طرف دیگر عملکرد کل میوه، عملکرد و تعداد میوۀ پایان دوره، بیشترین تغییرات تعداد کل میوه را توجیه کردند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

894 - تحلیل کیفی عوامل مؤثر بر موفقیت گلزن ترین بازیکن فوتبال ملی جهان: مطالعه موردی علی دایی
غلامرضا جعفری حمید فروغی پور رضا صابونچی

پژوهش حاضر با هدف تحلیل کیفی درباره عوامل مؤثر بر موفقیت گلزن ترین بازیکن فوتبال ملی جهان (علی دایی) انجام شد و از طریق طرح نظریه داده بنیاد صورت گرفت. شرکت کنندگان شامل 11 نفر از متخصصین حوزه فوتبال و اساتید دانشگاه که به صورت ترکیبی از روش نمونه گیری نظری و گلوله برفی أکثر

پژوهش حاضر با هدف تحلیل کیفی درباره عوامل مؤثر بر موفقیت گلزن ترین بازیکن فوتبال ملی جهان (علی دایی) انجام شد و از طریق طرح نظریه داده بنیاد صورت گرفت. شرکت کنندگان شامل 11 نفر از متخصصین حوزه فوتبال و اساتید دانشگاه که به صورت ترکیبی از روش نمونه گیری نظری و گلوله برفی جهت مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند انتخاب شدند. مصاحبه ها تا زمان رسیدن به اشباع نظری ادامه پیدا کرد. اعتبار یافته ها از طریق استفاده از افراد آگاه و منابع مکتوب، انتقال پذیری نتایج پژوهش، استخراج حداکثری و غیرتکراری داده ها انجام شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها و بیان نظر از کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شد. نتایج نشان داد که تعداد140 کد مفهومی با تعداد ‌7 مقوله فرعی و 2 مقوله اصلی در قالب ابعاد 6 گانه شامل: عوامل علی (5)، عوامل زمینه ای (3)، مقوله مرکزی (3)، راهبردها (8)، شرایط مداخله گر (5)، پیامدها (6) استخراج گردید. یکپارچه سازی مقوله ها بر مبنای روابط موجود بین آنها حول محور عوامل مؤثر بر موفقیت گلزن ترین بازیکن فوتبال ملی، شکل دهنده مدل پارادایمی بود. نتایج به دست آمده راهبردهایی نظیر عوامل درون فردی و عوامل برون فردی را معرفی نمود که پیامدهایی همچون ارتقاء جایگاه اجتماعی، شهرت، محبوبیت و موفقیت را در پی داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

895 - بررسی مبانی فلسفی تعلیم و تربیت در جزء سی قرآن کریم
امیرحسین سلطانی فلاح محمد باقری دادوکلایی

هدف از پژوهش حاضر بررسی مبانی فلسفی تعلیم و تربیت در جز سی قرآن کریم می‌باشد. روش پژوهش حاضر تحلیلی- توصیفی است و با استفاده از شیوه تحلیل محتوا مبانی فلسفی تعلیم و تربیت در آیات جزء ۳۰ قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته‌اند. جامعه پژوهش قرآن کریم و نمونه پژوهش حاضر جزء ۳۰ أکثر

هدف از پژوهش حاضر بررسی مبانی فلسفی تعلیم و تربیت در جز سی قرآن کریم می‌باشد. روش پژوهش حاضر تحلیلی- توصیفی است و با استفاده از شیوه تحلیل محتوا مبانی فلسفی تعلیم و تربیت در آیات جزء ۳۰ قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته‌اند. جامعه پژوهش قرآن کریم و نمونه پژوهش حاضر جزء ۳۰ قرآن می‌باشد. به دلیل حساسیت موضوع تمامی ۳۷ سوره و تک تک آیات مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته‌است. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که سه مبانی هستی‌شناسی، انسان‌شناسی و معرفت‌شناسی به ترتیب با ۴۳، ۲۰۱، ۲۶۵ مورد بیش‌ترین فراوانی را داشته‌‌اند. همچنین بیشترین فراوانی را سوره نازعات با ۴۵ مورد و کمترین فراوانی را سوره اخلاص با ۴ مورد از هر سه مبانی هستی شناسی و معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی را دارند. در بحث هستی‌شناسی سوره نبا با فراوانی۲۹ بیشترین مورد و سوره‌های کافرون و ماعون بدون فراوانی هستی شناسی کمترین مورد را دارا می‌باشند. در بحث معرفت‌شناسی نیز سوره بلد با فراوانی ۷ بیشترین مورد و سوره‌های کوثر، کافرون،نصر،نبا،ناس، مسد، لیل، قریش، قدر، فیل، فلق، غاشیه، عصر، عادیات، ضحی، شمس،زلزله، اعلی و اخلاص بدون فراوانی کمترین مورد را دارند و آخرین مورد که مربوط به انسان‌شناسی می‌باشد با توجه به یافته‌های پژوهش بیشترین فراوانی را سوره نازعات با ۲۱مورد و سوره‌های اخلاص، فلق، تکاثر و فیل بدون فراوانی کمترین مورد را دارا می‌باشند. با توجه با یافته‌ها می‌توان نتیجه گرفت که در جزء ۳۰‌ قرآن کریم ، بیشتر تاکید بر مسائل هستی‌شناسی و انسان‌شناسی علی الخصوص هستی شناسی‌شناسی می‌باشد و معرفت شناسی کمترین تاکید بر آن شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

896 - بین‌المللی شدن دانشگاه‌ها و تأثیر آن بر دیپلماسی علمی (بررسی موردی دانشگاه امام صادق علیه السلام (1395 - 1361))
محمد رضا دهشیری سیدمحسن روحانی

دیپلماسی علمی را می توان بعنوان یکی از موثرترین شاخه های دیپلماسی عمومی به شمار آورد و سکاندار هدایت آن را، دانشگاه ها و جامعه علمی کشورها بر عهده دارند. امروزه کشورهای مختلف با آکاهی از تاثیرگذاری بالای دیپلماسی علمی در حصول نتایج مطلوب در سیاست خارجی خود، بدنبال سرمای أکثر

دیپلماسی علمی را می توان بعنوان یکی از موثرترین شاخه های دیپلماسی عمومی به شمار آورد و سکاندار هدایت آن را، دانشگاه ها و جامعه علمی کشورها بر عهده دارند. امروزه کشورهای مختلف با آکاهی از تاثیرگذاری بالای دیپلماسی علمی در حصول نتایج مطلوب در سیاست خارجی خود، بدنبال سرمایه گذاری در این عرصه نوین می باشند. دانشگاه امام صادق علیه السلام به عنوان یک دانشگاه پیشرو در زمینه علوم انسانی و اسلامی می تواند بعنوان یک دانشگاه الگو در زمینه دیپلماسی علمی مطرح گردد. در این تحقیق ضمن بررسی و سنجش عملکرد دانشگاه بر اساس شاخص‌های استاندارد، از طریق روش اشباع داده‌ها به مصاحبه با مسئولین، اساتید و صاحب نظران دانشگاه در عرصه بین المللی پرداختیم. در این مصاحبه‌ها مجموعه دلایل ایجابی برای حرکت دانشگاه در مسیر بین المللی شدن بر شمرده شد. حفظ مزیت رقابتی دانشگاه، و کمک به حفظ و بقای دانشگاه از جمله این دلایل بود. در پایان تحقیق راهکارهایی شامل ایجاد آگاهی در کارکنان، اعضای هیات علمی و دانشجویان پیرامون اهمیت و منافع بین‌المللی شدن دانشگاه و گفتمان سازی در این حوزه، و تدوین نقشه راهبردی کلان در عرصه بین المللی شدن و استفاده از ظرفیت فارغ التحصیلان دانشگاه ارائه گردید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

897 - مطالعه و تبیین سبک مدیریتی حضرت آیت‌الله سید علی خامنه‌ای در پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران
محمدجواد فتحی آذین صحابی

10.30495/psq.2021.1897478.1795

حضرت آیت‌‌الله سیدعلی خامنه‌ای(مدظله‌العالی) در مناقشه بر سر برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران و مجموعه تعاملات درازمدت دیپلماتیک با غرب که در نهایت به شکل‌گیری توافق هسته‌ای موسوم به برجام منجر شد، نقش راهبری موثر و تعیین‌کننده‌ ایفا کردند. پژوهش حاضر در پی پ أکثر

حضرت آیت‌‌الله سیدعلی خامنه‌ای(مدظله‌العالی) در مناقشه بر سر برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران و مجموعه تعاملات درازمدت دیپلماتیک با غرب که در نهایت به شکل‌گیری توافق هسته‌ای موسوم به برجام منجر شد، نقش راهبری موثر و تعیین‌کننده‌ ایفا کردند. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش اصلی است که رهبر معظم انقلاب مناقشه بر سر برنامه هسته‌ای ایران و روندهای منجر به توافق هسته‌ای ـ برجام ـ و دوره موسوم به پسابرجام را بر اساس چه الگویی مدیریت کرده-اند؟ فرضیه‌ای که در پاسخ به این سوال به آزمون گذاشته شد این است که معظم له با تلفیق دو الگوی رهبری سخت و رهبری نرم در قالب الگویِ نوینِ سبک رهبری هوشمند، روند فوق را راهبری کرده‌اند. ایشان این روند را به دو صورت نهادی ـ ساختاری(سخت) و غیرنهادی (نرم) اجرا کرده‌اند. یافته‌های مقاله نشان می‌دهد که مدیریت نهادی ـ ساختاری از طریق مجلس شورای اسلامی، شورای عالی امنیت ملی، تشکیل تیم نظارت بر برجام و نهادهای نظامی اجرا شده است. الگوی مدیریت غیر نهادی نیز با تأکید بر نقش اساسی مردم، پرهیز از افراط و تفریط در خصوص برجام، شفاف‌سازی ماهیت طرف مقابل، تشویق به مذاکره،دعوت به وحدت ملی، تاکید بر ضرورت رفع کامل تحریم‌ها،اتخاذ عقلانیت راهبردی و پایش مستمر تحرکات طرف مقابل، رفع نقاط ضعف استراتژیک داخلی،تعیین رسالت دولت و تیم مذاکره و الزام به تداوم صنعت هسته‌ای به اجرا در آمده است.این پژوهش به صورت توصیفی ـ تحلیلی انجام شده و روش گردآوری داده‌ها کتابخانه‌ای است و از ابزار فیش برداری نیز استفاده شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

898 - سیر تحول سیاست خارجی آمریکا نسبت به افغانستان بر اساس نظریات ژئوپلتیک
محمدجعفر جوادی‌ارجمند مائده کریمی قهرودی محسن اخباری

افغانستان به عنوان دولت حائل میان روسیه و اقیانوس هند و راه ترانزیت کالا از جنوب آسیا به آسیای مرکزی و اروپا از دیرباز در نظریات ژئوپلتیک اهمیت ویژه‌ای داشته به طوری که مورد توجه قدرت‌های زمان بوده است. با طرح دکترین انزواگرایی توسط مونروئه در سال 1823، آمریکا تا جنگ جه أکثر

افغانستان به عنوان دولت حائل میان روسیه و اقیانوس هند و راه ترانزیت کالا از جنوب آسیا به آسیای مرکزی و اروپا از دیرباز در نظریات ژئوپلتیک اهمیت ویژه‌ای داشته به طوری که مورد توجه قدرت‌های زمان بوده است. با طرح دکترین انزواگرایی توسط مونروئه در سال 1823، آمریکا تا جنگ جهانی اول وارد تحولات بین‌المللی نگردید. با خروج ایالات متحده آمریکا از انزواگرایی و ورود به صحنه نظام بین‌الملل، این کشور نیز نه تنها با پی بردن به شاخصه‌های مادی ژئوپلتیک افغانستان، سیاست‌های خود را در این منطقه تنظیم نموده، بلکه با تکیه بر جنبه‌های نوین ژئوپلتیک اهمیت مضاعفی به افغانستان بخشیده است. این پژوهش سیاست خارجی آمریکا نسبت به افغانستان را بر اساس شاخصه های ژئوپلتیک در دوره‌های مختلف مورد بررسی قرار داده و نشان خواهد داد که آمریکا برای حفظ جایگاه خود در افغانستان از یک سو و رهایی از مفهوم استعمار سنتی کشورها مبتنی بر مولفه های جغرافیایی و اقتصادی ژئوپلتیک از سوی دیگر، به خلق مفهوم هارتلند ایدئولوژیک منطبق بر افغانستان پرداخته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

899 - بررسی رابطه بین حمایت فتحعلی شاه قاجار از هنر و استفاده سیاسی از آن
محمد معین‌الدینی

این مقاله با بررسی منابع مکتوب پیرامون هنر و فرهنگ قاجار و با روش توصیفی به تحلیل نقش فتحعلی‌شاه در حمایت و همچنین نحوه بهره‌برداری سیاسی از هنر در دوره اول قاجار پرداخته می‌شود. فتحعلی‌شاه قاجار با شناختی که از تاریخ ایران داشت به‌خوبی توانست وجه کاربردی هنر را در راست أکثر

این مقاله با بررسی منابع مکتوب پیرامون هنر و فرهنگ قاجار و با روش توصیفی به تحلیل نقش فتحعلی‌شاه در حمایت و همچنین نحوه بهره‌برداری سیاسی از هنر در دوره اول قاجار پرداخته می‌شود. فتحعلی‌شاه قاجار با شناختی که از تاریخ ایران داشت به‌خوبی توانست وجه کاربردی هنر را در راستای سیاست بقا و سلطه قدرت خودش به کارگیرد. وی برخلاف بسیاری از اسلاف خود، همانند شاهان باستان به یک جنبه قویی‌تر هنر نیز آشنا بود و آن قدرت تبلیغاتی هنر بود؛ ازاین‌رو با به خدمت گرفتن جمعی از برترین هنرمندان زمان خود موفق شد با صرف هزینه‌های بسیار از هنر همچون رسانه‌ای قدرتمند در جهت افزایش مشروعیت و سلطه سیاسی و اجتماعی خودش چه در بعد داخلی و چه در بعد خارجی بهره ببرد. این امر باعث شد که در زمان وی ایران شاهد یکی از دوران شکوهمند هنر ایرانی باشد؛ لیکن پس از مرگ وی سنت وی آن‌چنان که باید مورد پذیرش قرار نگرفت و مورد انتقاد و بی‌مهری واقع شد، با وجود این علی‌رغم اشتهار به بی لیاقتی در سیاست و کشورداری فتحعلی‌شاه یکی از مهم‌ترین حامیان هنر ایران باقی ماند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

900 - تحلیل ارتباط پس‌انداز روستاییان و عرضه اعتبارات روستایی (مطالعه موردی پست بانک ایران)
مهدی کاظم نژاد احسان امیری

در این مطالعه سعی شده است تا رابطه علی میان متغیرهای عرضه اعتبارات پست بانک و عرضه اعتبارات کل و نیز اثر پس‌انداز و تعداد دفاتر خدماتی پست بانک بر عرضه اعتبارات پست بانک ایران در مناطق روستایی با استفاده از داده‌های پانل مربوط به 27 استان در طول 6 سال (91-1386) مورد برر أکثر

در این مطالعه سعی شده است تا رابطه علی میان متغیرهای عرضه اعتبارات پست بانک و عرضه اعتبارات کل و نیز اثر پس‌انداز و تعداد دفاتر خدماتی پست بانک بر عرضه اعتبارات پست بانک ایران در مناطق روستایی با استفاده از داده‌های پانل مربوط به 27 استان در طول 6 سال (91-1386) مورد بررسی قرار گیرد.برای این منظور از رهیافت علیت گرنجر با استفاده از الگوی P-VAR برای تعیین جهت رابطه علی و از برآورد مدل به روش PLS برای اثر متغیرها بر اعتبارات روستایی پست بانک استفاده شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که میان عرضه اعتبارات کل و عرضه اعتبارات پست بانک، رابطه علیت یکطرفه‌ای از اعتبارات پست بانک به اعتبارات کل وجود دارد. علاوه بر این، میان عرضه اعتبارات پست بانک و پس‌انداز روستاییان رابطه علیت دو‌طرفه‌ای وجود دارد. به نحوی که افزایش یک درصد در پس‌انداز روستاییان در دفاتر خدمات روستایی پست بانک، باعث افزایش 37/0 درصدی در عرضه اعتبارات پست بانک در مناطق روستایی خواهد شد. اثر تعداد دفاتر بر عرضه اعتبارات پست بانک نیز از لحاظ آماری معنادار نبود. لذا پیشنهاد می‌شود در جهت افزایش جذب پس‌اندازهای کوچک، با استفاده از روش‌های جدید تجهیز منابع از قبیل ارائه خدمات متمایز و خدمات نوین بانکداری در روستاها اقدام گردد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

901 - تحلیل تاریخی خطبة الوسیلة و خطبة الطالوتیة
سید محمد موسوی نسب مبارکه عمیدرضا اکبری اصغر منتظرالقائم

خطبة الوسیلة و خطبة الطالوتیة دو خطبۀ طولانی مشهور منسوب به امام علی(ع) در کتاب الکافی هستند که با وجود غرابت سندشان، تاکنون پژوهشی در اعتبارسنجی و ریشه‌یابی آن‌ها صورت نگرفته است. از این رو پرسش مقاله آن است که شواهد سندی و متنی تا چه حد اصالت مجموعۀ این متون را تأیید أکثر

خطبة الوسیلة و خطبة الطالوتیة دو خطبۀ طولانی مشهور منسوب به امام علی(ع) در کتاب الکافی هستند که با وجود غرابت سندشان، تاکنون پژوهشی در اعتبارسنجی و ریشه‌یابی آن‌ها صورت نگرفته است. از این رو پرسش مقاله آن است که شواهد سندی و متنی تا چه حد اصالت مجموعۀ این متون را تأیید می‌کند؟ بدین منظور، از ابزارهای گوناگونی مانند الگوهای اسناد، گفتمان‌شناسی و زبان‌شناسی تاریخی و مصدریابی مفردات روایات بهره گرفته شده است. بنا بر نتایج پژوهش، متون و اسناد راوی اصلی دو خطبه‌، یعنی محمد بن علی معمر غرائب بسیاری دارد، و از جمله در این خطبه‌ها نیز با واسطۀ مجاهیل از بزرگان عامه مضامینی بر خلاف اعتقاداتشان روایت می‌کند. هر دو خطبه از جهت زبانی دربردارندۀ واژگانی متأخر از سدۀ نخست هستند. ناهم‌خوانی مقدمۀ خبر با متن، زمان‌پریشیِ تاریخِ ایراد خطبه، پیوندنداشتن و گسستگیِ بسیاری از مقاطع خطبه از دیگر مشکلات خطبة الوسیلة است که تا حدی در خطبة الطالوتیة نیز دیده می‌شود. تخریج عبارات دو خطبه در منابع نیز مؤید آن است که هردو متونی مرکّب از مجموعه روایاتی هستند که تنها برخی‌شان منسوب به امام علی(ع) بوده است. با توجه به اشتراکات گستردۀ سند و شاخصه‌های دو خبر، شکل‌گیری ساختار نهایی آن‌دو احتمالاً منشأی واحد در حدود طبقۀ ابن معمر دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

902 - کارکرد های تشبیه تمثیل در کلیله و دمنه
سعیده ساکی انتظامی

در این مقاله با عنوان کارکرد های تشبیه تمثیل در کلیله و دمنه ، به تبیین این موضوع با محوریت نقش سازنده ي تشبیه تمثیل در متن کلیله و دمنه پرداخته می شود . کلیله و دمنه نمونه ای به کمال از نثر فنی است؛ تشبیه تمثیل یکی از ابزارهای خیال پردازی در این کتاب است. این تحقیق با أکثر

در این مقاله با عنوان کارکرد های تشبیه تمثیل در کلیله و دمنه ، به تبیین این موضوع با محوریت نقش سازنده ي تشبیه تمثیل در متن کلیله و دمنه پرداخته می شود . کلیله و دمنه نمونه ای به کمال از نثر فنی است؛ تشبیه تمثیل یکی از ابزارهای خیال پردازی در این کتاب است. این تحقیق با هدف برجسته سازی و مشخص کردن کارکرد های تشبیه تمثیل در کتاب کلیله و دمنه انجام شد و اهمیت آن در این است که تمثیل ، از نظر بسامد کاربرد، نیز غالب است و کارکردهای متفاوتی دارد و نقش های مختلفی در جهت بسط و گسترش معنا ایفا می کند که ابزاری سودمند در خدمت بیان مفاهیم زیبایی شناختی در این کتاب است. تشبیه تمثیلی در اصلی ترین کار کرد خود به بیان امور و مفاهیم غامض و انتزاعی و ذهنی و کشف آنها توسط امور محسوس، عینی می پردازد؛ درتشبیه تمثیل به دلیل اینکه همیشه امر مجهول به امر معروف تشبیه می شود باعث برجسته سازی می گردد. پس از بررسی و فیش برداری از منابع دست اول و کد گذاری فیش ها پژوهشگر به تحلیل داده ها اقدام کرد . این پژوهش به شیوه ی توصیفی و تحلیلی انجام شده است . تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

903 - اعتبارسنجی الگوی مدیریت مدرسه محور جهت افزایش کارایی و اثربخشی تعلیم و تربیت در مدارس متوسطه شهر اهواز
ابراهیم شیرالی یدالله مهرعلیزاده نصراله قشقایی زاده

هدف از پژوهش حاضر اعتبارسنجی الگوی برای مدیریت مدرسه محور جهت افزایش کارایی و اثربخشی تعلیم و تربیت در مدارس متوسطه شهر اهواز بوده است. روش پژوهش حاضر، کمی- پیمایشی و از نظر هدف کاربردی بود. جامعه آماری مدیران مدارس متوسطه شهر اهواز در سال 1401 بود که تعداد آن‌ها 150 نف أکثر

هدف از پژوهش حاضر اعتبارسنجی الگوی برای مدیریت مدرسه محور جهت افزایش کارایی و اثربخشی تعلیم و تربیت در مدارس متوسطه شهر اهواز بوده است. روش پژوهش حاضر، کمی- پیمایشی و از نظر هدف کاربردی بود. جامعه آماری مدیران مدارس متوسطه شهر اهواز در سال 1401 بود که تعداد آن‌ها 150 نفر بود و حجم نمونه 80 نفر با روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار اصلی جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامه محقق ساخته مشتمل بر 21 گویه بود که بر اساس مدل مفهومی اولیه طراحی گردید. پایایی با آلفای کرونباخ بررسی و مقدار 85/0 حاصل شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نیز از روش مدل یابی معادلات ساختاری و نرم‌افزار PLS Smart کمک گرفته‌شده است. یافته‌ها نشان داد که ضریب رگرسیونی استاندارد شده تأثیر متغیر عوامل اجتماعی بر متغیر اثربخشی تعلیم و تربیت در مدارس برابر 471/0 و مقدار آماره تی برابر 34/29 بود؛ ضریب رگرسیونی استاندارد شده تأثیر متغیر عوامل ساختاری بر متغیر اثربخشی تعلیم و تربیت در مدارس برابر 230/0 و مقدار آماره تی برابر 61/14 و ضریب رگرسیونی استاندارد شده تأثیر متغیر عوامل مدیریتی بر متغیر اثربخشی تعلیم و تربیت در مدارس برابر 340/0 و مقدار آماره تی برای این ضریب برابر 62/24 می-باشد و بیشتر از 96/1 می‌باشد که نشان از معنی‌دار بودن این ضریب در سطح خطای 5 درصد است. می‌توان نتیجه گرفت که الگوی پیشنهادی اعتبارسنجی مدیریت مدرسه محور جهت افزایش کارایی و اثربخشی تعلیم و تربیت در مدارس متوسطه شهر اهواز دارای برازش است و می‌توان از نتایج آن در برنامه‌ریزی‌های آموزشی و مدیریتی مدارس استفاده کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

904 - بررسی رابطه‌ بین اعتماد سازمانی با خلاقیت سازمانی در دانشگاه بوعلی سینا همدان
فخرالسادات نصیری ولیک بنی پروانه سلطان آبادی اکرم خدایاری

پژوهش حاضر از نوع مطالعات توصیفی پیمایشی- همبستگی می باشدکه هدف اصلی آن بررسی رابطه بین اعتماد سازمانی با خلاقیت سازمانی در دانشگاه بوعلی سینا همدان بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه کارکنان تشکیل دادند که با استفاده از نمونه گیری طبقه ای تصادفی تعداد260 نفر به عنوان ن أکثر

پژوهش حاضر از نوع مطالعات توصیفی پیمایشی- همبستگی می باشدکه هدف اصلی آن بررسی رابطه بین اعتماد سازمانی با خلاقیت سازمانی در دانشگاه بوعلی سینا همدان بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه کارکنان تشکیل دادند که با استفاده از نمونه گیری طبقه ای تصادفی تعداد260 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده های مورد نیاز از پرسش نامه های اعتماد سازمانی و خلاقیت سازمانی استفاده شد. برای تعیین روایی پرسش نامه ها از روش محتوایی بهره گیری به عمل آمد و پایایی آن نیز با روش ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها علاور بر آمار توصیفی از آمار استنباطی ضریب همبستگی پیرسون، آزمون کالموگروف-اسمیرونوف، آزمونt برای گروه های مستقل، و تحلیل رگرسیون استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که: بین اعتماد سازمانی با خلاقیت سازمانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. هم چنین نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که اعتماد جانبی بیشترین تأثیر را بر خلاقیت سازمانی دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

905 - بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه خشونت خانگی در زنان
بهمن شفیعی

مقدمه و هدف: بعد از اعتیاد و کودک آزاری، خشونت های خانگی، سومین آسیب اجتماعی در ایران محسوب می شود. عقاید و نگرش زنان نسبت به خشونت خانگی می تواند باعث نشان دادن عکس العمل مناسب در موقعیت های بحرانی شود. با وجود اهمیت و ضرورت پرداختن به مساله خشونت خانگی، نتایج حاصل از أکثر

مقدمه و هدف: بعد از اعتیاد و کودک آزاری، خشونت های خانگی، سومین آسیب اجتماعی در ایران محسوب می شود. عقاید و نگرش زنان نسبت به خشونت خانگی می تواند باعث نشان دادن عکس العمل مناسب در موقعیت های بحرانی شود. با وجود اهمیت و ضرورت پرداختن به مساله خشونت خانگی، نتایج حاصل از مرور متون حاکی از این است که ابزار استانداردی در رابطه با خشونت خانگی علیه زنان طراحی نشده است. این پژوهش با هدف طراحی و تعیین روانسنجی پرسشنامه نحوه خشونت خانگی در زنان انجام شده است. روش کار: در این پژوهش روش شناسی، پس از مروری بر مطالعات و متون موجود، عبارات اولیه پرسشنامه طراحی شده و سپس روایی و پایایی پرسشنامه با روش های مختلف تعیین شد. برای تعیین روایی پرسشنامه از روش های روایی صوری، روایی محتوا (روایی محتوی کیفی، نسبت و شاخص روایی محتوا) و روایی سازه (تحلیل عاملی اکتشافی) استفاده شد. پایایی پرسشنامه با روش های بررسی همسانی درونی و اجرای آزمون مجدد از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ و ضریب همبستگی درون طبقه ای محاسبه شد. یافته ها: پس از بررسی متون، پرسشنامه ای با 32 عبارت طراحی شد. نتایج آزمون های روان سنجی نشان داد که پرسشنامه از روایی صوری و محتوی برخوردار است (۹۵/۰ ,CVR=۹۷/۰ CVI=). نتایج تحلیل عاملی اکتشافی، که در مجموع 34/69 درصد از واریانس داده ها را تبیین کردند. پایایی پرسشنامه با ضریب آلفای کرونباخ 82/0 و ضریب پایایی با روش بازآزمایی 81/0 بدست آمد. نتیجه گیری: روایی و پایایی پرسشنامه ۳۲ عبارتی نحوه خشونت خانگی در زنان تایید شد. این ابزار می تواند برای سنجش خشونت خانگی در زنان در مطالعات دیگر مورد استفاده قرار گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

906 - استنتاج اهداف، مبانی و اصول احسان در روش‌های تعلیم و تربیت از منظر خواجه نصیر الدین طوسی به منظور ارائه الگوی تربیتی
فاطمه صفاری مریم براتعلی سید ابراهیم میرشاه جعفری سید هاشم گلستانی

هدف پژوهش حاضر استنتاج اهداف، مبانی و اصول احسان در روش‌های تعلیم و تربیت از منظر خواجه نصیر الدین طوسی به منظور ارائه الگوی تربیتی بوده است. این پژوهش با رویکرد کیفی و از طریق روش استنتاجی با الگوی بازسازی شده فرانکنا (استنتاج اهداف، مبانی، اصول و روش‌های تربیتی) انجام أکثر

هدف پژوهش حاضر استنتاج اهداف، مبانی و اصول احسان در روش‌های تعلیم و تربیت از منظر خواجه نصیر الدین طوسی به منظور ارائه الگوی تربیتی بوده است. این پژوهش با رویکرد کیفی و از طریق روش استنتاجی با الگوی بازسازی شده فرانکنا (استنتاج اهداف، مبانی، اصول و روش‌های تربیتی) انجام گرفته است. حوزه پژوهش شامل کتب نگاشته شده خواجه‌نصیر (اخلاق ناصری، اخلاق محتشمی و آداب متعلمین) و کتاب‌ها و مقالات و پژوهشها و شرحهای نوشته شده بر آثار خواجه‌نصیر بوده است. در این تحقیق پس از جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز تحقیق از متون فوق، با استفاده از روش کدگذاری موضوعی ابتدا مفاهیم دستهبندی شد. سپس بر مبنای الگوی استنتاجی فرانکنا، اهداف، مبانی، اصول و روش‌های تربیتی استنتاج گردید. جهت بالابردن اطمینان‌پذیری و باورپذیری و به منظور اطمینان از نتایج حاصل، راه‌های دستیابی به نتایج مرتبا زیر نظر اساتید متخصص، مورد تجزیه و تحلیل و تفسیر قرار گرفته است. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش برخی از روشهای تربیتی احسان از دیدگاه خواجه نصیر عبارتند از: کرم، ایثار، عفو، مروت، نجابت، مواسات و همدردی، سماحت و بزرگواری، مسامحه و گذشت، حیا، رفق و مدارا، سیره نیکو داشتن، مسالمت، سکون و آرامش، صبر، قناعت، وقار، تقوا و ورع، نظم و انتظام، حریت و آزادگی تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

907 - تحلیل برنامه درسی موجود دوره ابتدایی از منظر تربیت اقتصادی؛ چالش‌ها و موانع
شهرام فضلعلی زاده صوفی جعفر قهرمانی محمدباقر علیزاده اقدم

هدف اصلی این پژوهش، تحلیل برنامه درسی موجود دوره ابتدایی از منظر تربیت اقتصادی؛ چالش‌ها و موانع بوده و پژوهش از نوع کیفی می‌باشد، جامعه آماری شامل متخصصان برنامه درسی، اقتصاد و معلمان دوره ابتدایی صاحب‌نظر در زمینه تعلیم و تربیت اقتصادی و برنامه‌های درسی است که شیوه انت أکثر

هدف اصلی این پژوهش، تحلیل برنامه درسی موجود دوره ابتدایی از منظر تربیت اقتصادی؛ چالش‌ها و موانع بوده و پژوهش از نوع کیفی می‌باشد، جامعه آماری شامل متخصصان برنامه درسی، اقتصاد و معلمان دوره ابتدایی صاحب‌نظر در زمینه تعلیم و تربیت اقتصادی و برنامه‌های درسی است که شیوه انتخاب آن‌ها هدفمند و ملاک محور بود. با تعداد بیست نفر تا مرحله اشباع نظری مصاحبه شد، شامل 8 معلم و 12 متخصص برنامه درسی و اقتصاد. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته در طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شد که در قالب جداول سه‌گانه در متن مقاله به آن‌ها اشاره‌شده است، بر اساس یافته‌های حاصل، مضامین فرعی تربیت اقتصادی (فرهنگ و نگرش، بهره‌وری، شایسته‌سالاری و ...) و مفاهیم کلی (افزایش سطح تولید با تلاش مردم، افزایش درآمد، مدیریت هزینه، اراده و نگرش افراد جامعه، رشد اقتصادی و بالا رفتن بهره‌وری جامعه) از فراوانی بالایی ازنظر متخصصین برنامه‌ریزی، اقتصاد و معلمان برخوردارند. به‌طورکلی دسته توسعه اجتماعی از اولویت خاصی از دیدگاه متخصصین برخوردار بودند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

908 - واکاوی دلالت‌های تربیتی مثبت اندیشی در آموزه‌های حضرت علی (ع) و اعتبارسنجی آن
رضا فراشبندی زهره سعادتمند مریم براتعلی سید ابراهیم میرشاه جعفری

پژوهش حاضر با هدف واکاوی دلالت‌های تربیتی مثبت‌اندیشی در آموزه‌های حضرت علی (ع) و اعتبارسنجی آن انجام شده است. این پژوهش در زمره پژوهش‌های کیفی است که با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی با نظام مقوله بندی قیاسی انجام شده است. حوزه پژوهش شامل متون مرتبط با آموزه‌های حضر أکثر

پژوهش حاضر با هدف واکاوی دلالت‌های تربیتی مثبت‌اندیشی در آموزه‌های حضرت علی (ع) و اعتبارسنجی آن انجام شده است. این پژوهش در زمره پژوهش‌های کیفی است که با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی با نظام مقوله بندی قیاسی انجام شده است. حوزه پژوهش شامل متون مرتبط با آموزه‌های حضرت علی (ع) با استفاده از رویکرد هدفمند بود. ابزار گردآوری اطلاعات شامل فیش برداری مرتبط با واکاوی دلالت‌های تربیتی مثبت اندیشی در آموزه-های حضرت علی (ع) بود. روش کدگذاری و پارگراف به عنوان واحد تحلیل، جهت تجزیه و تحلیل متون استفاده گردید. جهت سنجش روایی محتوایی از ضریب لاوشه (CVR) استفاده شد و در سطح 59 صدم مورد تایید قرار گرفت. یافته ها در دلالت‌های تربیتی ‌‌مثبت‌اندیشی در آموزه‌های حضرت علی (ع) شامل 13 مفهوم اصلی و 77 دلیل تربیتی بود که شاخص ترین آن عبارتند از: تقویت حس دوراندیشی، کسب پیروزی با دوراندیشی، گمان نیک نسبت به خداوند و دیگران، آسان‌گیری در امور زندگی، آرامش دل و سلامتی دین، حُسن نیت نسبت به دیگران، تقویت همبستگی و پیوند با دیگران، تقویت روابط با دیگران، همنشینی با افراد خوب و خوشنام، انتظار آینده‌ای مثبت و ... می-باشد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

909 - طراحی ،الگوی رهبری در قرن 21 برای مدیران مدارس دوره ابتدایی (مورد مطالعه: شهر تهران)
ثریا باژن عباس خورشیدی بتول فقیه آرام نادر برزگر اسفندیار دشمن زیاری

پژوهش حاضر ارائه الگوی رهبری در قرن 21 برای مدیران مدارس دوره ابتدایی شهر تهران است. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی، از نظر نوع داده کیفی ، از نظر ماهیت و نوع مطالعه داده بنیاد سیستمی (پارادایمی ) است. جامعة مورد نظر شامل خبرگان حوزه منابع انسانی دارای تحصیلات دکتری تخص أکثر

پژوهش حاضر ارائه الگوی رهبری در قرن 21 برای مدیران مدارس دوره ابتدایی شهر تهران است. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی، از نظر نوع داده کیفی ، از نظر ماهیت و نوع مطالعه داده بنیاد سیستمی (پارادایمی ) است. جامعة مورد نظر شامل خبرگان حوزه منابع انسانی دارای تحصیلات دکتری تخصصی و در این زمینه صاحب تالیف، مقاله، پژوهش و تجربه عملی می باشند بر اساس روش نمونه&lrm;گیری نظری گلوله‌برفی و بر اساس اشباع نظری داده‌ها، 15 نفر خبره برای مصاحبه انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبة نیمه‌ساختاریافته بود که در آن، ابعاد، مؤلفه‌ها وشاخص های الگوی رهبری در قرن 21 برای مدیران مدارس ابتدایی شهر تهرانتنظیم شد. برای فرم مصاحبة یادشده ابتدا بخشی از الگوها، یافته‌ها، مطالعات و نظریه‌های ملی و جهانی بررسی ، سپس، با کدگذاری باز، شاخص‌ها احصا شدند و از طریق کدگذاری محوری، در قالب ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌ها مقوله‌بندی شد، برای 15 نفر از خبرگان ارسال و به کمک کدگذاری انتخابی از طریق مصاحبه، فن دلفی و بارش فکری ابعاد و مؤلفه‌ها شناسایی شد. در نتیجه، 5 بعد، 16 مؤلفه و111 شاخص برای الگوی رهبری در قرن 21 برای مدیران مدارس دوره ابتدایی نهایی شد. پس از تأیید نهایی و اولویت‌بندی خبرگان، ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های سازندة الگو ترسیم و مجدداً الگوی یادشده توسط خبرگان اعتباریابی شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

910 - ارائه الگوی سیاست‌گذاری‌آموزشی مهارت‌آموزی دانش‌آموزان دوره اول متوسطه
سمانه کشمیری عباس خورشیدی علیرضا عراقیه نادر برزگر اسفندیار دشمن زیاری

هدف پژوهش حاضر ارائة ارائه الگوی سیاست‌گذاری‌آموزشی مهارت‌آموزی دانش‌آموزان دوره اول متوسطهاست. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع داده کیفی و از نظر ماهیت و نوع مطالعه داده بنیاد سیستمی (پارادایمی ) است. جامعة مورد نظر پژوهش شامل اساتید دانشگاه و خبرگان رشته م أکثر

هدف پژوهش حاضر ارائة ارائه الگوی سیاست‌گذاری‌آموزشی مهارت‌آموزی دانش‌آموزان دوره اول متوسطهاست. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع داده کیفی و از نظر ماهیت و نوع مطالعه داده بنیاد سیستمی (پارادایمی ) است. جامعة مورد نظر پژوهش شامل اساتید دانشگاه و خبرگان رشته مدیرت منابع انسانی می‌باشد، که بر اساس روش نمونه&lrm;گیری نظری از نوع گلوله‌برفی و بر اساس اشباع نظری داده‌ها، 15 نفر خبره برای مصاحبه انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبة نیمه‌ساختاریافته بود که در آن، ابعاد، مؤلفه‌ها وشاخص‌های الگوی سیاست‌گذاری‌آموزشی مهارت‌آموزی دانش‌آموزان دوره اول متوسطه تنظیم شد. برای فرم مصاحبة یادشده ابتدا بخشی از الگوها، یافته‌ها، مطالعات و نظریه‌های ملی و جهانی بررسی شده، سپس، با کدگذاری باز، شاخص‌ها احصا شدند و از طریق کدگذاری محوری، در قالب ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌ها مقوله‌بندی شد، و برای 15 نفر از خبرگان ارسال و به کمک کدگذاری انتخابی از طریق مصاحبه، فن دلفی و بارش فکری ابعاد و مؤلفه‌ها شناسایی شد. در نتیجه، 5 بعد، 20 مؤلفه و118 شاخص برای الگوی سیاست‌گذاری‌آموزشی مهارت‌آموزی دانش‌آموزان دوره اول متوسطه نهایی شد. پس از تأیید نهایی و اولویت‌بندی خبرگان، ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های سازندة الگو ترسیم شده، و مجدداً الگوی یادشده توسط خبرگان اعتباریابی شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

911 - نقد اسطوره ای نمادِ «پری و باد» در «شاهنامۀ فردوسی» و رمان «پریباد» نوشتۀ «محمدعلی علومی»
آذر دانشگر معصومه زارع کهن

نقد اسطوره‌ای از آن نظر که با زمینه‌های متنوع و گوناگونی مانند: مردم‌شناسی، مطالعات تاریخ تمدن، ادیان، روان‌شناسی جمعی و روان‌شناسی یونگ و مطالعات کهن‌الگویی، مرتبط است؛ روی‌کردی میان رشته‌ای به حساب می‌آید. منتقد در این نقد به تحلیل و بررسی تمامی نشانه‌های کهن‌الگویی م أکثر

نقد اسطوره‌ای از آن نظر که با زمینه‌های متنوع و گوناگونی مانند: مردم‌شناسی، مطالعات تاریخ تمدن، ادیان، روان‌شناسی جمعی و روان‌شناسی یونگ و مطالعات کهن‌الگویی، مرتبط است؛ روی‌کردی میان رشته‌ای به حساب می‌آید. منتقد در این نقد به تحلیل و بررسی تمامی نشانه‌های کهن‌الگویی موجود در متن می‌پردازد که خودآگاه یا ناخودآگاه در آفرینش اثر ادبی، مؤثر بوده‌اند. با توجه به کاربرد این شیوه در شناخت ارزش‌های ناخودآگاهانۀ متن و تحلیل سطوح نمادین آن، به نظر می‌رسد متونی که حاوی نشانه‌های اسطوره‌ای هستند؛ برای تحلیل با این شیوه، قابلیت بیش‌تری دارند. از جملۀ این متون، رمان پریباد نوشتۀ محمدعلی علومی است. این رمان، سرشار از بن‌مایه‌های اسطوره‌ایست که مؤلف آن، خودآگاه یا ناخودآگاه به آن توجه کرده است. محقق در این مقاله بر آن است تا با روشی تحلیلی به بررسی اسطوره‌های شاخص این رمان هم‌چون اسطورۀ پری و باد و تطبیق آن با شاهنامۀ فردوسی بپردازد. بررسی‌های حاصل از تحقیق نشان می‌دهد که این مفاهیم در شاهنامه به‌عنوان پیش‌متن، بیان شده است و نویسندۀ رمان سعی در خوانش دوبارۀ این اسطوره‌ها در رمان پریباد دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

912 - تحلیل منطق واسازانه روایت رستم و سهراب
محسن (اکبری زاده)بتلاب اکبرآبادی

در هر روایت، نوعی منطق واسازانه وجود دارد که از طریق تقابل اجزای ساختاری روایت یعنی رخ دادها و طرح شکل می‌گیرد. تکیه بر هر کدام از این اجزا، خوانشی متفاوت به وجود می آورد. روایت رستم و سهراب به دلیل نوع تراژیک خود، باید به فاجعه منتهی شود. این ویژگی، روی دادها را به سمت أکثر

در هر روایت، نوعی منطق واسازانه وجود دارد که از طریق تقابل اجزای ساختاری روایت یعنی رخ دادها و طرح شکل می‌گیرد. تکیه بر هر کدام از این اجزا، خوانشی متفاوت به وجود می آورد. روایت رستم و سهراب به دلیل نوع تراژیک خود، باید به فاجعه منتهی شود. این ویژگی، روی دادها را به سمت طرحی خاص جهت می‌دهد و در نتیجه این گونه برداشت می‌شود که روی دادها بر اساس نیت نویسنده و نوع تراژدی چیده شده‌اند و هیچ گریزی از فاجعه نیست. از طرفی منطق و احتمالاتی که به واسطۀ رخ دادها در متن ایجاد می‌گردد، باعث شده تا این گونه برداشت شود که خاصیت علّی و منطقی روی دادها باعث به وجود آمدن چنین فاجعه ای شده است. بر اساس همین منطق متضاد، در این مقاله کوشش شده، تناقض داستان و طرح و تبعات ساختاری و معنایی این تنش در روایت رستم و سهراب واکاوی شود. ضعف رخ دادها و برجسته شدن طرح، ضعف روابط علّی، استفاده از شتاب مثبت برای به حاشیه راندن خلل‌های معنایی، توجیه علیت حوادث با پشتوانۀ قضا و قدر، تکثیر تعلیق و واسازی طرح از جمله پیامدها و شگردهایی هستند که به واسطۀ تنش واسازانه میان داستان و طرح در این روایت شکل گرفته‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

913 - تحلیل و بررسی نبرد با اژدها از اسطوره و حماسه تا شعر آیینی ( با تأکید بر روایت کشتن اژدها در مهد توسط حضرت علی علیه السلام)
رضا شجری الهام عربشاهی کاشی

چکیده نبرد با اژدها یکی از مهیج‌ترین ماجراهایی است که در تاریخ اساطیری و پهلوانی، همواره کانون توجه بوده و رفته‌رفته به اشعار آیینی نیز راه یافته است؛ به‌گونه‌ای که گاه برای قهرمانان دینی نیز نبرد با اژدها و کشتن آن، یکی از افتخارات مهم قلم داد می شده است؛ چنان‌که بسیار أکثر

چکیده نبرد با اژدها یکی از مهیج‌ترین ماجراهایی است که در تاریخ اساطیری و پهلوانی، همواره کانون توجه بوده و رفته‌رفته به اشعار آیینی نیز راه یافته است؛ به‌گونه‌ای که گاه برای قهرمانان دینی نیز نبرد با اژدها و کشتن آن، یکی از افتخارات مهم قلم داد می شده است؛ چنان‌که بسیاری از شاعران آیینی از سدۀ هفتم تا به امروز به ماجرای کشتن اژدها در مهد توسط حضرت علی (ع) اشاره کرده اند. قدیمی ترین منبع روایی این قصّه، مناقب ابن شهرآشوب در سدۀ ششم هجری است؛ اما در دیگر منابع و متون معتبر شیعه و سنی مانند شواهد التنزیل حسکانی و مناقب خوارزمی و مناقب علی بن ابی‌طالب (ع) الجلابی الشافعی به این داستان اشاره نشده است. در این پژوهش، سعی شده تا علاوه بر توجه به سیر تاریخی این داستان و حضور پررنگ اژدها در داستان‌های اساطیری-حماسی به تحلیل و بررسی داستان نبرد با اژدها در مهد توسط حضرت علی (ع) و دلایل رشد چشم گیر آن در شعر آیینی هم پرداخته شود. البـته شهـرت داستـان نبرد با اژدها در حوزۀ ادیان الهی می تواند بحثی سمبولیک باشد و اژدها نماد همان دشمنان بیرونی (اهریمن، دشمنان دین و...) و درونی (نفس) باشد که تمام قدیسان دینی توانسته‌اند بر این دشمن چیره شوند و در مورد حضرت علی (ع) هم می‌تواند علاوه بر دشمن درونی شامل دشمنان بیرونی هم باشد. این داستان به سبب داشتن قالب حماسی و مفاخره آمیز، نه‌تنها در طول تاریخ بشریت، بلکه در حوزۀ شعر آیینی هم بسیار مورد اقبال قرار گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

914 - بررسیِ تکنیک‌های تعلیق در داستاِن رسـتم و اسفندیار
مهدی رضا کمالی بانیانی مهرداد اکبری گندمانی

تعلیق، کیفیتی است که نویسنده برای واقعیتی که در شرفِ تکوین است، در داستانِ خود می‌آفریند و خواننده را مشتاق و کنجکاو به ادامة داستان می‌کند؛ ازین‌رو، هر حالتی، اَعم از کشمکش‌های داستانی، پیچیدگی، ابهام و ... که خواننده را به داستان، اشخاصِ داستان، سرنوشتِ آنان و روندِ م أکثر

تعلیق، کیفیتی است که نویسنده برای واقعیتی که در شرفِ تکوین است، در داستانِ خود می‌آفریند و خواننده را مشتاق و کنجکاو به ادامة داستان می‌کند؛ ازین‌رو، هر حالتی، اَعم از کشمکش‌های داستانی، پیچیدگی، ابهام و ... که خواننده را به داستان، اشخاصِ داستان، سرنوشتِ آنان و روندِ ماجرا، حساس کند، در حوزة تعلیق قرار می‌گیرد. این امر، نه تنها از کسل شدن و بی‌حوصلگیِ خواننده می‌کاهد؛ بلکه، سببِ پویایی و تحرّکِ بیشترِ روایت نیز می‌گردد. یکی از داستان‌هایی که عنصرِ تعلیق، نقشِ مؤثری در سیرِ خطّی و طولی آن داشته است، نبردِ رستم و اسفندیار در شاهنامه است. در این داستانِ طولانی، عواملِ متعددی، سبب‌سازِ تعلیق شده‌اند که هر کدام به نحوی، به پویاییِ داستان، کمک کرده‌اند. در بررسیِ صورت گرفته، براعتِ استهلال، پیش‌بینی‌های رخ داده، کشمکش‌های درونیِ شخصیت‌ها، بازگشت‌های روایی، جزئی‌نگری در توصیفات، طولانی شدنِ گفتگوها و انواعِ آن(تک‌گوییِ درونی و حدیثِ نفس‌گویی و ...)، انواعِ تداعی‌های لفظی و معنوی(شیوة داستان در داستان، و ...)، همگی، از جملة ترفندهای تعلیق، در این داستان بوده‌اند که از سویی، سببِ تداومِ داستان و به تعویق انداختنِ پایانِ داستان شده‌اند و از سوی دیگر، اشتیاقِ خواننده را، برای درکِ چگونگیِ این روند، افزایش داده‌اند. در پژوهشِ پیشِ رو، پس از آشنایی با مفهومِ تعلیق و ویژگی‌های آن، به عناصر و شیوه‌هایی که نقشِ مؤثری در ایجاد تعلیق‌ در داستان رستم و اسفندیار داشته‌اند، پرداخته شده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

915 - نقد نه روایت از شورش‎های ایرانیان در زمان خلافت امام علی (ع) در حماسۀ دینی دلیل‏ الجنان
فاطمه صادقی نقدعلی علیا علی اصغر بشیری

چکیده منظومۀ دلیل الجنان و رکن الایمان فی وقایع الجمل و الصفین و النهروان سرودۀ عباس ناسخ ترک در سدۀ یازدهم هجری است. این منظومه چنان که از نامش پیداست دربارۀ امام علی (ع) و نبردهای جمل و صفین و نهروان است. در میان این منظومه، نُه داستان درباره شورش هایی است که در شه أکثر

چکیده منظومۀ دلیل الجنان و رکن الایمان فی وقایع الجمل و الصفین و النهروان سرودۀ عباس ناسخ ترک در سدۀ یازدهم هجری است. این منظومه چنان که از نامش پیداست دربارۀ امام علی (ع) و نبردهای جمل و صفین و نهروان است. در میان این منظومه، نُه داستان درباره شورش هایی است که در شهرها و یا مناطقی از ایران اتفاق افتاده است. این مناطق عبارتند از: غور، مازندران، سیستان، قاین، مرو، فارس، اصفهان، آمل و اهواز. در منابع تاریخی نیز به برخی شورش هایی که ایرانیان در دوران خلافت امام علی (ع) داشته اند، اشاراتی شده است که مهم ترین این موارد شورش نواحی اهواز، فارس، خراسان، ری، دیلم و سجستان است. در جستار حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی این روایات منظومۀ دلیل الجنان تشریح شده و با روایات تاریخی تطبیق داده شده است و نتایج حاکی از آن است که برخی از این روایات مانند شورش خرّیت در اهواز و یا قیام مردم فارس تا حدودی با منابع تاریخی انطباق دارد، اما شورش‌های دیگر مانند شورش کاووس بن قباد در اصفهان و یا شورش فرامرز بن هوشنگ در مازندران در متون تاریخی نیامده است. گمان می رود که این داستان ها یا از منابعی ذکر شده است که امروزه در دست رس نیست و یا این که داستان هایی است که از دوره های تاریخی دیگر به این بخش از تاریخ منتقل شده‌ است. حتا ممکن است روایات عامیانه و داستانیی باشند که به این منظومه وارد شده &lrm;اند. به بیان دیگر اسطوره و داستان های عامیانه‌ای هستند که به تاریخ تبدیل شده اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

916 - بررسی تطبیقی علی‌نامه و افتخارنامه از نظر زمان روایی
سهراب عبدالله زاده عیش آباد بهمن Bahman فاطمه مدرسی

چکیده در بررسی حماسه‌ها، به‌ویژه حماسه‌های دینی که قهرمانان آن‌ها، انبیاء و اولیاء و رجال برجستۀ دینی هستند و به منبع وحی و الهام متصلند و از اکثر، اگر نگوییم همه، رخ دادها و فرجام شخصیت‌ها آگاهند و از گذشته‌های دور و نزدیک خبر می‌دهند و آینده را پیش گویی می‌کنند، زما أکثر

چکیده در بررسی حماسه‌ها، به‌ویژه حماسه‌های دینی که قهرمانان آن‌ها، انبیاء و اولیاء و رجال برجستۀ دینی هستند و به منبع وحی و الهام متصلند و از اکثر، اگر نگوییم همه، رخ دادها و فرجام شخصیت‌ها آگاهند و از گذشته‌های دور و نزدیک خبر می‌دهند و آینده را پیش گویی می‌کنند، زمان روایی اهمیتی به سزا دارد. این مقاله براساس دیدگاه‌های نظریه‌پردازانی چون ریمون کنان، جرالد پرین، هایدگرو به‌ویژه ژرار ژنت به بررسی تطبیقی عنصر زمان در دو منظومۀ علی‌نامۀ ربیع، اولین حماسۀ دینی پس از اسلام (شیعه) و افتخارنامۀ صهبا، از آخرین حماسه‌های دینی می‌پردازد و در آن سه مبحث نظم و ترتیب، تداوم و بسامد را مورد تحلیل قرار می‌دهد. بررسی‌هایی که در این جستار به‌ روش توصیفی ـ تحلیلی و روی کرد ادبیات تطبیقی انجام داده‌ایم، به‌خوبی نشان می‌دهد که این دو اثر به دلیل به‌کارگیری پرش‌های زمانی فراوان و بسامد بالای آینده‌نگری نسبت به گذشته‌نگری قابل تحقیق و بررسی هستند. بررسی عنصر تداوم نشان می‌دهد که شتاب در اکثر بخش‌های داستان این دو اثر به‌ویژه در افتخارنامه مثبت است و عنصر بسامد نشان می‌دهد که سرایندۀ علی‌نامه به دلیل به‌کارگیری بسامد مکرر شتاب کندتری نسبت به افتخارنامه دارد که از بسامد بازگو بیش تر بهره گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

917 - بررسی انتقادی برخی از پژوهش‌ها و اظهارنظرها دربارة شاهنشاهنامة صبا
رضا زرین کمر رضا ستاری

شاهنشاهنامه، منظومه‌ای حماسی از فتحعلی خان صبا است که تاریخ ایران در دورة سلطنت فتحعلی شاه قاجار را دستمایة آفرینش اثری ادبی قرار داده است. البته دامنة تاریخی اثر از سقوط اصفهان تا اواخر دورة اول جنگ‌های ایران و روس را در بر می‌گیرد. این منظومة طولانی، به رغم اهمیت، تا أکثر

شاهنشاهنامه، منظومه‌ای حماسی از فتحعلی خان صبا است که تاریخ ایران در دورة سلطنت فتحعلی شاه قاجار را دستمایة آفرینش اثری ادبی قرار داده است. البته دامنة تاریخی اثر از سقوط اصفهان تا اواخر دورة اول جنگ‌های ایران و روس را در بر می‌گیرد. این منظومة طولانی، به رغم اهمیت، تا کنون چنان که باید مورد توجه و بررسی قرار نگرفته است. نقدهای نوشته شده بر شاهنشاهنامه، کمتر به کل اثر نظر داشتند و به نظر می‌رسد، بیشتر نویسندگان آن به طور کامل متن این منظومه را نخوانده‌اند. این نقدها بیشتر براساس متن گزیدة منظومه نوشته شده و به این علت دچار خطاهای فاحش محتوایی و تاریخی شده‌اند. این مقاله، به مطالعة حدود بیست پژوهش انجام شده در صد سال اخیر، دربارة شاهنشاهنامه پرداخته و کوشیده است تا با بررسی اشکالات و خطاهای آن متون، نقدهای شاهنشاهنامه را نقد کند. دستاورد پژوهش، بیانگر آن است که عمدة نقدها، بدون توجه به کل اثر و نکات تاریخی مرتبط با آن، اشتباهاتی مرتکب شده و این اشتباهات از طریق نقدهای هر عصر، به نقدهای دوران سپسین راه یافته‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

918 - ابن میثم بحرانی و مراتب علمی، ادبی و انسانی وی
مهدی ماحوزی

در این پژوهش، هدف معرفی و شناخت مراتب علمی و انسانی حکیم، ادیب و متکلّم نامی قرن هفتم هجری قمری کمال الدّین میثم بن علیّ بن میثم بحرانی است. ابن میثم در فنون گوناگون حکمت، عرفان، کلام، اصول فقه، بیان و شؤون مختلف ادب استادی است مسلّم و در مراتب زهد و پرهیز و خوی نیک سرآ أکثر

در این پژوهش، هدف معرفی و شناخت مراتب علمی و انسانی حکیم، ادیب و متکلّم نامی قرن هفتم هجری قمری کمال الدّین میثم بن علیّ بن میثم بحرانی است. ابن میثم در فنون گوناگون حکمت، عرفان، کلام، اصول فقه، بیان و شؤون مختلف ادب استادی است مسلّم و در مراتب زهد و پرهیز و خوی نیک سرآمد اقران. هم ستودة استادان خویش است و هم شاگردان دانش پژوه خویش. حدود 18 اثر ارج مند در خلال 63 سال عمر ممتّع خویش در موضوعات یاد شده به جامعة ایرانی و اسلامی تقدیم کرده است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

919 - بررسی سبکی رمان سال‌های ابری اثر علی اشرف درویشیان
نعمت اله ایران زاده طاهره سپه‌وند

ادبیات داستانی بخشی مهم از آثار ادبی است که در کشور ما تا کنون کمتر بررسی شده است. از میان این آثار، داستان‌هایی برجسته هست که رنگ و بوی بومی‌و محلّی دارد. یکی از این آثار، رمان بلند سال‌های ابری اثر علی اشرف درویشیان است. در این مقاله جنبه‌های سبکی این اثر به لحاظ واژگ أکثر

ادبیات داستانی بخشی مهم از آثار ادبی است که در کشور ما تا کنون کمتر بررسی شده است. از میان این آثار، داستان‌هایی برجسته هست که رنگ و بوی بومی‌و محلّی دارد. یکی از این آثار، رمان بلند سال‌های ابری اثر علی اشرف درویشیان است. در این مقاله جنبه‌های سبکی این اثر به لحاظ واژگان و سطح نحوی زبان و هم چنین سطح ادبی تحلیل شده است . مهم ترین عناصرسبکی زبانی سال‌های ابری در سطح واژگان، استفاده از لغت های بومی‌کرمان شاهی، و در سطح نحوی ،کاربرد جمله‌های کوتاه و بسامد بالای فرایند مادّی افعال است. این ویژگی‌ها مبیّن توصیف دقیق حادثه‌ها در صحنه‌های داستان است. نویسنده از کنایات، ضرب المثل‌ها و تشبیهات زیبا، بویژه جان دارپنداری، بیش از سایر عناصر خیال انگیز و ادبی بهره برده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

920 - ابوطالب اصفهانی پیشگام در پیدایش منظومه‌های حماسیِ حمله حیدری
سید مرتضی طاهری برزکی محسن باغ میرانی

نفوذ و تأثیر شاهنامه فردوسی در ادب فارسی، موجب شکل&zwnj;گیری منظومه&zwnj;های حماسی ملی در ایران شد. به دنبال خاموشی تدریجی حماسه&zwnj;های ملی که از اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم قمری شروع شده بود، سرایش حماسه&zwnj;های تاریخی و پس از آن حماسه&zwnj;های مذهبی نیز شکل گرفت أکثر

نفوذ و تأثیر شاهنامه فردوسی در ادب فارسی، موجب شکل&zwnj;گیری منظومه&zwnj;های حماسی ملی در ایران شد. به دنبال خاموشی تدریجی حماسه&zwnj;های ملی که از اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم قمری شروع شده بود، سرایش حماسه&zwnj;های تاریخی و پس از آن حماسه&zwnj;های مذهبی نیز شکل گرفت. با رسمیت یافتن آیین تشیّع و عنایت ویژه به اندیشه&zwnj;های دینی در دوره صفویه و حمایت دربار از سرایندگان دین خواه، تمایل شاعران به سرودن منظومه&zwnj;های حماسی - مذهبی در مدح و منقبت پیامبر اکرم (ص) و امام علی (ع) و دیگر امامان معصوم شدت گرفت. آغازگرِ سرودنِ منظومه&zwnj;های حماسی – مذهبی، میرزا ابوطالب فندرسکی اصفهانی (د 1127ق /1718 م) است که با سرودن منظومه&zwnj;ای تحت عنوان جذبة حیدری دربارة زندگی امام علی (ع)، سنّتی را پی افکند که بسیار زود مورد توجه و البته تقلید بسیاری از شاعران این دوره و دوره&zwnj;های بعد قرار گرفت و موجدِ موجِی جدید از خلق منظومه&zwnj;های حماسی با نام عمومیِ حملة حیدری شد. منظومه&zwnj;هایی که به طور معمول، موضوع و محتوای آن&zwnj;ها به زندگی پیامبر اکرم (ص)، امام علی (ع)، رویدادهای صدر اسلام و جنگ&zwnj;های حضرت علی (ع) مربوط می&zwnj;شد. این دسته از منظومه&zwnj;ها در تاریخ حماسه&zwnj;های مذهبی فارسی جای&zwnj;گاهی ویژه دارد. سروده&zwnj;هایی تحت عنوان حمله حیدری، از سدة 12 ق، با منظومة حملة حیدری سروده باذل مشهدی آغاز شد و در فاصلة یک قرن پس از وی، چندین نفر به تقلید از او، به خلق آثاری تحت همین عنوان (حملة حیدری) پرداختند که آخرین ایشان، لطف&zwnj;الله قاجار متخلص به مجنون بود. نوشتة حاضر در پی آن است که باختصار به زندگی و آثار میرزا ابوطالب اصفهانی، به عنوان آغازگر سرایش منظومه&zwnj;های حماسی – دینی بپردازد و سپس تأثیر او را در استمرار سرودن منظومه&zwnj;های حماسی – دینی و ایجاد سنّتی به نام حمله&zwnj;سرایی در شعر فارسی مورد توجه قرار دهد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

921 - هنر سازۀ «تکرار» و نقش آن در علی‌نامه
زهرا فرج‌نژاد فرهنگ

علی‌نامه، منظومه‌ای رزمی- مذهبی است که شاعری با نام یا تخلّص ربیع در قرن پنجم هجری، به تقلید از شاهنامة فردوسی، سروده است و موضوع آن مناقب و مغازی علی‌بن‌ابی‌طالب است. یکی از ویژگی‌های اشعار حماسی، تأکید بر برخی از تصاویر و صحنه‌هاست که سبب حماسی‌تر شدن فضای شعر می‌شود. أکثر

علی‌نامه، منظومه‌ای رزمی- مذهبی است که شاعری با نام یا تخلّص ربیع در قرن پنجم هجری، به تقلید از شاهنامة فردوسی، سروده است و موضوع آن مناقب و مغازی علی‌بن‌ابی‌طالب است. یکی از ویژگی‌های اشعار حماسی، تأکید بر برخی از تصاویر و صحنه‌هاست که سبب حماسی‌تر شدن فضای شعر می‌شود. تأکید، گاهی به‌صورت تکرارِ عناصرِ سازندۀ شعر صورت می‌گیرد که موجب برجسته شدن تصاویر می‌شود. این هنرسازه، سهمی جالب توجّه در تأثیر زبان اثر بر خواننده دارد. در این جستار پس از طرح جنبه‌های زیباشناختی تکرار، عناصر سازندة شعر، واکاوی شده و پس از استخراج، به ذکر نمونه‌هایی از آن‌ها پرداخته شده است. پرکاربردترین عنصر تکرار به ترتیب واژه، واج، مصراع، جمله، واژگان ترکیبی، مضمون، بیت و هجا را شامل می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

922 - بررسی عنصر تقدیرگرایی در شاهنامه فردوسی و حماسه‌های مذهبی
زهرا فرج&zwnj;نژاد فرهنگ محمدنوید بازرگان

تقدیرگرایی (فاتالیسم) یکی از ویژگی&zwnj;های جوامع سنتی شرقی و اعتقادی است که طبق آن، سرنوشت انسان از قبل مقدر شده و تمامی امور براساس مقدرات رخ می&zwnj;دهد و جای&zwnj;گاهی برای انتخاب و اختیار انسان وجود ندارد. در این مقاله، پس از ریشه&zwnj;یابی عنصر تقدیرگرایی در ایران أکثر

تقدیرگرایی (فاتالیسم) یکی از ویژگی&zwnj;های جوامع سنتی شرقی و اعتقادی است که طبق آن، سرنوشت انسان از قبل مقدر شده و تمامی امور براساس مقدرات رخ می&zwnj;دهد و جای&zwnj;گاهی برای انتخاب و اختیار انسان وجود ندارد. در این مقاله، پس از ریشه&zwnj;یابی عنصر تقدیرگرایی در ایران، نشانه&zwnj;های آن، از جمله: ستاره&zwnj;پرستی و اخترشناسی، بخت، نذر و صدقه و اعتقاد به نیروهای ماوراءالطبیعی، در شاه&zwnj;نامه و چهار اثر حماسۀ مذهبی دیگر (علی&zwnj;نامه، حملۀ حیدری باذل مشهدی، حملۀ حیدری راجی کرمانی و تازیان&zwnj;نامه؛ خلاصۀ خاوران&zwnj;نامه) مورد بحث و بررسی قرار گرفته، مشخص گردید که پیش&zwnj;گویی از طریق منجمان در شاهنامه، بیش&zwnj;تر از آثار حماسی - مذهبی، و برعکس پیش&zwnj;گویی از طریق الهامات الاهی و وحی و هاتف ماوراءالطبیعی در آثار مذهبی بیش&zwnj;تر از شاهنامه است. همچنین اعتقاد به بخت و اقبال در شاهنامه پررنگ&zwnj;تر از آثار حماسی - مذهبی است. در میان حماسه&zwnj;های مذهبی مورد مطالعه، خاوران&zwnj;نامه از نظر اسطوره&zwnj;ای به شاهنامه نزدیک تر است. در مراتب بعد از آن، به ترتیب حملة حیدری راجی کرمانی، حملة حیدری باذل مشهدی، و علی&zwnj;نامه قرار می&zwnj;گیرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

923 - ساده‌نویسی و واژگان عربی در نثر علی دشتی
سید محمود الهام بخش زهره رمضانی

علی دشتی (1273 ـ 1360) ش) از جمله نویسندگانی است که از سال 1301 ش، با انتشار یادداشت های ایام محبس به جنبش ساده نویسی در نثر معاصر پیوسته است. از این نویسنده، افزون بر این اثر، آثاری دیگر نیز در زمینة ترجمه، روزنامه نگاری، داستان و نقد ادبی برجای مانده است که همگی از ای أکثر

علی دشتی (1273 ـ 1360) ش) از جمله نویسندگانی است که از سال 1301 ش، با انتشار یادداشت های ایام محبس به جنبش ساده نویسی در نثر معاصر پیوسته است. از این نویسنده، افزون بر این اثر، آثاری دیگر نیز در زمینة ترجمه، روزنامه نگاری، داستان و نقد ادبی برجای مانده است که همگی از این ویژگی برخوردار است. لیکن، در نثرهای دشتی، بویژه نخستین آثار وی، مقداری قابل توجه از واژگان عربی بچشم می خورد که ظاهراً، نثرهای او را از ویژگی ساده نویسی در سطح واژه گزینی دور کرده است. بسامد این واژگان در نثر وی به انداز ای است که هم واره مورد توجه و داوری منتقدان بوده است، بطوری که این ویژگی را نقصی بزرگ در شیوة نگارش دشتی دانسته و حتی گاهی نثر او را، بویژه در مقاله هایش، ضمن مقایسه با نثر معاصران او، در ردیف نثرهای منشیانه و یا میراث دار نثرهای منشیانه قرار داده اند. در این مقاله، میزان تأثیر واژگان عربی در سادگی نثر دشتی، بویژه در آثار انتقادی وی، مورد بررسی قرار گرفته است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

924 - بررسی ردیف های فعلی در سه دفتر اول مثنوی
محمود طاووسی فائزه کاشانی تبار

مقالة حاضر، به معرفی و بررسی ردیف‌های فعلی موجود در سه دفتر نخست مثنوی اختصاص دارد. این منظومة مفصل و جامع عرفانی، از عالی‌ترین نمونه‌های شعر عرفانی فارسی و منشأ تقلید و ایجاد اثرهای فراوان در قرن‌های بعد بشمار می‌رود. در این مجال ابتدا فعل و مقوله‌هایی نظیر ماده‌های اص أکثر

مقالة حاضر، به معرفی و بررسی ردیف‌های فعلی موجود در سه دفتر نخست مثنوی اختصاص دارد. این منظومة مفصل و جامع عرفانی، از عالی‌ترین نمونه‌های شعر عرفانی فارسی و منشأ تقلید و ایجاد اثرهای فراوان در قرن‌های بعد بشمار می‌رود. در این مجال ابتدا فعل و مقوله‌هایی نظیر ماده‌های اصلی و جعلی و در نهایت اقسام افعالی که در قالب ردیف آمده است، با ذکر نمونه‌هایی معرفی خواهد شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

925 - نقش الگوهای ادبیات تعلیمی قرآن در تحقق حیات طیّبه
هانیه علیایی

یکی از نکات مهم در تبیین شیوه ها و مبانی تعلیمی، تدبر در آیات قرآن است. از آنجائیکه انتقال قرآن کریم از ذات اقدس الهی بر قلب مطهر پیامبر اکرم (ص) و نیز کیفیت ابلاغ این وحی توسط آن حضرت به مردم، خود نوعی آموزش محسوب می شود ، لذا آیات قرآن خود به نوعی تصویری از آموزش پوی أکثر

یکی از نکات مهم در تبیین شیوه ها و مبانی تعلیمی، تدبر در آیات قرآن است. از آنجائیکه انتقال قرآن کریم از ذات اقدس الهی بر قلب مطهر پیامبر اکرم (ص) و نیز کیفیت ابلاغ این وحی توسط آن حضرت به مردم، خود نوعی آموزش محسوب می شود ، لذا آیات قرآن خود به نوعی تصویری از آموزش پویا ارائه می دهند که در آن انسان همیشه متعلم و قرآن معلم اوست. بر این اساس تحقیق حاضر می کوشد تا با رویکردی قرآنی، برخی از مبانی و شیوه های آموزش قرآن در تحقق حیات طیبه را به تصویر بکشد. قرآن، کلام الله المجید و تجلّی گاه ذات اقدس او با حقیقت زبانی ـ بیانی خود برای اتّصال موجودات زمینی به حبل متین سراسر نور آسمانی فرو فرستاده شد، تا مایه ذکر و پندپذیری و دستور العمل کامل زندگانی از نوع «حیات طیبه» باشد. اولین برخورد زمینی با این کلام آسمانی، با دستور «اقرأ» به برگزیدۀ برگزیدگان الهی صادر و با تلاوت بر او و تلاوت او بر مردم و تعلیم کتاب و حکمت و تزکیه ادامه یافت. و در این میان، یکی از مهمترین تعالیم وحیانی قرآن کریم، تحقق حیات طیبه است. حیات طیبه، حیات حقیقی انسانی است که حیات دنیوی با همه گسترده‌گی‌اش بستر آن، و حیات اخروی با جاودانگی و اهمیتش تبلور این حیات حقیقی است. این حیات اصیل و حقیقی، واقعیتی ورای حیات ظاهری است که در همین دنیا حاصل می‌شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

926 - توکیل اذنی
محمد آزادی محمد جعفری فشارکی

مشهور علماء در فقه بر این عقیده است که وکالت عقد است منتها قبول لفظی شرط نیست و قبول فعلی کفایت می کند به اینکه کسی به دیگری بگوید «وکیلی در فروش خانه ام» و او در مقام قبول بفروشد، این پژوهش با تعلیل در عبارات مشهور، صحت بیع در چنین توکیلی را نه از جهت تحقق وکالت به ای أکثر

مشهور علماء در فقه بر این عقیده است که وکالت عقد است منتها قبول لفظی شرط نیست و قبول فعلی کفایت می کند به اینکه کسی به دیگری بگوید «وکیلی در فروش خانه ام» و او در مقام قبول بفروشد، این پژوهش با تعلیل در عبارات مشهور، صحت بیع در چنین توکیلی را نه از جهت تحقق وکالت به ایجاب و قبول، بلکه از جهت مشروعیت اذن و امر معتبر میداند. بعلاوه صحت توکیل غایب، توکیل استفهامی و اکتفاء به اشاره ی مفهمه در حالت اختیار و عدم عجز از نطق، مستند این است که توکیل صرفاً متوقف بر عقد نیست بلکه صحت افعال وکالت بر اذن هم مترتب است، و تشبیه وکالت تنها از این جهت به اباحه طعام معنا پیدا می کند. لذا توکیل دو نوع است توکیلی که در آن قبول مطلقاً لازم است و توکیلی که قبول لفظی در آن شرط نیست و قبول فعلی هم مطلقاً حاصل نیست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

927 - تبیین استقرار عقود تعلیقی از منظر فقه و حقوق عمومی ایران.
محمد حسین سیاحی غلامعلی سیفی زیناب رحیم سیاح

شناخت عقد معلق و تعیین جایگاه ان در سوابق فقهی و تبیین ماهیت ان در صور مختلف از موضوعات پرچالش نظام حقوقی ایران است. اما وجود اندیشه ها و تفکرات مختلف در ارتباط با موضوع صحت یا عدم صحت عقد معلق ، سبب ایجاد تشکیک در کارایی در ان شده است. برخی از حقوق‌دانان اسلامی ،تعلیق أکثر

شناخت عقد معلق و تعیین جایگاه ان در سوابق فقهی و تبیین ماهیت ان در صور مختلف از موضوعات پرچالش نظام حقوقی ایران است. اما وجود اندیشه ها و تفکرات مختلف در ارتباط با موضوع صحت یا عدم صحت عقد معلق ، سبب ایجاد تشکیک در کارایی در ان شده است. برخی از حقوق‌دانان اسلامی ،تعلیق در عقود را با استدلال به برهان عقلی و نقلی، عدم استقرار تنجیزو منافات با جزمیّت عقود،باطل می‌پندارند. با توجه به این که غرض متعاقدین از وضع عقود ایجاد التزام و تحقق آثار به موجب قرارداد است. به نظر می رسد که با پذیرش تعلیق در مُنشأ و الحاق آن به عقود تنجیزی، توجیه تعلیق عقود در حقوق ایران در قالب شرط تعلیقی امکان‌پذیر می‌باشد. بدین جهت، باورمندان به صحت تعلیق با روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به مصادیقی از تعلیق عقود در فقه و حقوق با استدلال به ضرورت و عقل‌گرایی در توسعه و بهره مندی از عقود معلّق و اجتناب از بینش ناصحیح فقهی(عدم پذیرش عقد معلق) بر این باور هستندکه می‌توان انعقاد عقود به نحو معلق را در حقوق ایران بایسته پنداشت. برآیند اینکه،با تحلیل و فایده انگاری تعلیق در عقود و نیز با نقد یکسان‌انگاری منطق فقه و حقوق در قانون‌گرایی با نگرشی نوین به جامعه‌شناختی مدنی(تدوین قوانینی که به مصلحت جامعه است) و رویگردانی از تصور ناروا بودن به‌کارگيري قياس در تفسير فقهي برای تبیین تعلیق در عقود بر پایه عقل‌گرایی، و پرهیز از ظاهرگرایی و استقلال نظام اندیشه حقوق‌دانان ضروری است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

928 - مواضع سیاسی عرب‌تباران شام هم‌زمان با دوره خلافت امام علی(ع)
اکرم السادات حسینی یحیی میر حسینی

پس از قتل عثمان خلیفه سوم، شام در برابر حکومت امام علی(ع) عَلَم مخالفت برافراشت. گزاره‌های مشهور تاریخی، شام را منطقه¬ای ضد علوی و یکپارچه نمایش داده‌است؛ اما در برخی گزارش‌‌ها، از طیف‌هایی سخن به میان آمده که با توده شامیان همراه نبوده، خود را از لشکر معاویه جدا کردند؛ أکثر

پس از قتل عثمان خلیفه سوم، شام در برابر حکومت امام علی(ع) عَلَم مخالفت برافراشت. گزاره‌های مشهور تاریخی، شام را منطقه¬ای ضد علوی و یکپارچه نمایش داده‌است؛ اما در برخی گزارش‌‌ها، از طیف‌هایی سخن به میان آمده که با توده شامیان همراه نبوده، خود را از لشکر معاویه جدا کردند؛ بروز رفتارهایی که یک‌رنگی شامیان را زیر سؤال می‌برد. این پژوهش با تمرکز بر رفتارشناسی، ساکنان عرب‌تبار شام را به دو سنخ «همراه کامل» و «غیرهمراه» تقسیم کرده و سپس مواضع سیاسی اعراب شام را در رابطه با نحوه مشایعت یا مخالفت با معاویه تحلیل کرده‌است. بنابر یافته¬های پژوهش، سنخ اول، متأثر از باورهای دینی بازمانده از دوره بیزانس، بهره‌گیری معاویه از سیاست رئیس بیگانه، شهرنشینی و همگنی جمعیت، تمامیت‌طلبی و باج‌خواهی، با معاویه همراه شدند. سنخ دوم، متأثر از سیاست¬های روشنگرانه امام علی(ع)، سیاست بی‌طرفی، منفعت‌جویی و احتیاط دینی با معاویه همراهی نکردند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

929 - تاریخ شروع خلافت امام علی(ع) و بیعت با او: بازیابی منابع و اعتبارسنجی روایات یعقوبی
سمیه امین رعیا جزه

تاریخ یعقوبی اثر احمد بن ابی یعقوب (د 284ه‍) تاریخی عمومی است که به روش ترکیبی نگاشته شده؛ بدین معنی که با حذف زنجیره اِسنادها و تلفیق محتوای چند روایت از یک رویداد گزارشی واحد و منسجم از آن عرضه کرده‌است. در این مقاله، روایات یعقوبی درباره تاریخ شروع خلافت امام علی(ع) أکثر

تاریخ یعقوبی اثر احمد بن ابی یعقوب (د 284ه‍) تاریخی عمومی است که به روش ترکیبی نگاشته شده؛ بدین معنی که با حذف زنجیره اِسنادها و تلفیق محتوای چند روایت از یک رویداد گزارشی واحد و منسجم از آن عرضه کرده‌است. در این مقاله، روایات یعقوبی درباره تاریخ شروع خلافت امام علی(ع) و بیعت با او با دیگر منابع تاریخی بررسی و مقایسه شده تا روشن گردد، منابع یعقوبی کدام است؟ آیا این منابع اعتبار و وثاقت کافی دارند؟ و مهم‌تر این‌که معیار یعقوبی برای گزینش روایات چه بوده‌‌است؟ یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که روایات یعقوبی در باب سال، ماه و روزِ کشته‌شدن عثمان، نخستین بیعت‌کننده (طَلحَه) و... هم‌سو با سایر منابع و معتبر است. البته در جاهایی مانند بیعت همه مردم با علی(ع) جز سه تن از قریش، نقش پنج‌تن از نمایندگان انصار در بیعت با علی(ع) و... متأثّر از گرایش‌های شیعی یا دلایل ناشناخته دیگر گزارش‌هایی متفاوت و گاه شاذّ ارائه کرده که منبع آن‌ها مشخص نیست. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

930 - اجرای احکام مدنی بدون دخالت محکوم له و قابلیت انطباق آن با نهاد عزل دین در فقه امامیه
سید محمد حسین حسن زاده رضا زارعی ایرج پورعرفان

یکی از وجوه بارز اراده اشخاص را می توان در مرحله اجرای احکام مدنی از فرایندهای پیچیده دادرسی مدنی یافت. طرفین اعم از محکوم له و محکوم علیه در اجرای یک حکم حقوقی یا مدنی منفعل نیستند و بایستی برای هریک از ایشان نقشی اساسی قائل گردید.«اراده محکوم علیه» به خودی خود در اجرا أکثر

یکی از وجوه بارز اراده اشخاص را می توان در مرحله اجرای احکام مدنی از فرایندهای پیچیده دادرسی مدنی یافت. طرفین اعم از محکوم له و محکوم علیه در اجرای یک حکم حقوقی یا مدنی منفعل نیستند و بایستی برای هریک از ایشان نقشی اساسی قائل گردید.«اراده محکوم علیه» به خودی خود در اجرای احکام مدنی دارای ارزش و احترام است؛ به نحوی که بعضاً محکوم علیه می تواند با اعمال اراده خود وبهره گیری از فرصت های قانونی، سرنوشت اجرای یک رای حقوقی را دستخوش انحراف یا تغییرات اساسی قرار دهد؛ یا احقاق حقوق محکوم له را دچار تطویل یا تسریع نماید. فلذا لازم است به موازات جایگاه محکوم له به نقش و جایگاه محوری محکوم علیه نیز به عنوان بازیگر دیگر این صحنه پرداخته شود. در پژوهش حاضر به ارزیابی و بررسی امکان تقاضای ابتدایی اجرای حکم توسط محکوم علیه و آثار وارده و مقایسه آن با نهاد «عزل دین» در فقه امامیه می پردازیم و خواهیم دید مطابق قواعد واستدلالات حقوقی اصولاً امکان چنین تقاضایی برای محکوم علیه فراهم می باشد و این امکان با مبانی مطروحه در حوزه فقه درخشان امامیه دارای مطابقت و هم سویی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

931 - بررسی خشونت جنسی علیه زنان در حقوق کیفری ایران و انگلستان
علی‌رضا نیک‌نژاد نغمه فرهود سید باسم موالی زاده

خشونت و به ویژه خشونت جنسی علیه زنان، در زمره¬ی شایع‌ترین اشکال نقض حقوق بشر است. بدون تردید، این پدیده که در اغلب اوقات، مردان مرتکب آن می‌شوند، یکی از چالش‌های عمده¬ی فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی پیش روی جوامع، به شمار می‌رود. افزایش وقوع خشونت جنسی و تنوع آن، از أکثر

خشونت و به ویژه خشونت جنسی علیه زنان، در زمره¬ی شایع‌ترین اشکال نقض حقوق بشر است. بدون تردید، این پدیده که در اغلب اوقات، مردان مرتکب آن می‌شوند، یکی از چالش‌های عمده¬ی فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی پیش روی جوامع، به شمار می‌رود. افزایش وقوع خشونت جنسی و تنوع آن، از یک طرف و وجود موانع و مشکلات اساسی در مسیر احقاق حقوق زنان بزه‌دیده از جانب دیگر، نظام حقوقی کشورها را بر آن داشته است که برای رویارویی با این روند صعودی و در راستای کاهش آن، عکس العمل‌های گوناگونی از خود بروز دهند؛ یکی از معمول‌ترین واکنش‌های حقوق کیفری ایران، می‌تواند وضع قوانین و مقرّرات جزایی خاص و کارآمد باشد. آشکارا است که رسیدن به این هدف، جز در پرتو بازنگری و تنقیح قوانین موضوعه، از طریق شناخت و مطابقت با سایر قوانین کیفری پیشرو در حوزه¬ی مبارزه با جرایم جنسی و الگوبرداری از نقاط قوت و راهکارهای حقوقی سازنده، مشروط به داشتن تناسب لازم با اصول و ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی مورد قبول عموم و کنارگذاشتن نقاط ضعف، امکان‌پذیر نیست. در این نوشتار، سعی شده است خشونت جنسی علیه زنان، در دو نظام کیفری ایران و انگلستان، به طور واقع بینانه بررسی شود. نتیجه‌ی حاصل از مقایسه¬ی خشونت‌های جنسی در قوانین جزایی هر دو کشور، وجود اشتراک در کلیّت جرم انگاری بسیاری از مصادیق آن و در عین حال وجود افتراق در عناوین مجرمانه، نحوه¬ی جرم انگاری و دیدگاه قانون‌گذاران در اعمال مجازات بر بزهکاران است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

932 - بررسی عملکرد دانه، اجزای عملکرد و صفات مورفولوژیک گلرنگ‎ بهاره با استفاده از روش‎های آماری چند متغیره
علی&lrm;رضا احمدزاده اسلام مجیدی بهرام علیزاده امیرحسن امیدی

به منظور بررسی عملکرد دانه، اجزای عملکرد و برخی از صفات مورفولوژیک گلرنگ بهاره،30 ژنوتیپ مختلف در بهار سال&lrm;های 1384 و 1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر واقع در 60 کیلومتری تبریز مورد آزمایش قرار گرفت. آزمایش در هر دو سال در قالب ط أکثر

به منظور بررسی عملکرد دانه، اجزای عملکرد و برخی از صفات مورفولوژیک گلرنگ بهاره،30 ژنوتیپ مختلف در بهار سال&lrm;های 1384 و 1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر واقع در 60 کیلومتری تبریز مورد آزمایش قرار گرفت. آزمایش در هر دو سال در قالب طرح بلوک&lrm;های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. صفات مورد اندازه&lrm;گیری شامل ارتفاع بوته، تعداد دانه در طبق اصلی، وزن طبق اصلی، وزن کل طبق‌ها، تعداد طبق یک بوته، بیوماس بوته، زمان گل&lrm;دهی، زمان رسیدگی، وزن هکتولیتر، وزن 100 دانه، عملکرد دانه، بیوماس و شاخص برداشت بود. عملکرد دانه با صفات ارتفاع بوته، تعداد دانه در طبق، وزن هکتولیتر و بیوماس رابطه مثبت و معنی&lrm;داری داشت. استفاده از دو روش رگرسیون گام به گام و رگرسیون صعودی نشان داد که در هر دو روش بیشترین تغییرات عملکرد دانه توسط صفات ارتفاع بوته، بیوماس بوته، وزن هکتولیتر و وزن100 دانه ایجاد شده است. تجزیه ضرایب همبستگی عملکرد دانه با صفاتی که بیشترین تغییرات عملکرد دانه را ایجاد کردند نشان داد که کلیه صفات اثر مستقیم مثبتی روی عملکرد دانه دارند. بزرگ&lrm;ترین اثر مربوط به وزن هکتولیتر و ارتفاع بوته و در مرتبه بعدی مربوط به وزن 100 دانه و کمترین اثر مستقیم به بیوماس بوته بود. نتایج نشان داد که صفات ارتفاع بوته، بیوماس بوته، وزن هکتولیتر و وزن 100 دانه بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه دارند، بنابر این بهتر است ژنوتیپ هایی انتخاب شوند که از نظر چهار صفت مذکور دارای مقادیر بیشتری می باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

933 - تعیین روابط عملکرد دانه و سایر صفات مرتبط با عملکرد دانه در ژنوتیپ‌های جو از طریق آمار چند متغیره
علی احمدی راضیه پورقاسمی طهماسب حسین پور

به منظور ارزیابی برخی صفات ژنوتیپ های جو، تعداد 20 ژنوتیپ جو در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 91-1390 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خرم آباد مورد ارزیابی قرار گرفت. عملکرد دانه و برخی صفات زراعی دیگر اندازه گیری شدند. اختلاف بین ژنو أکثر

به منظور ارزیابی برخی صفات ژنوتیپ های جو، تعداد 20 ژنوتیپ جو در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 91-1390 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خرم آباد مورد ارزیابی قرار گرفت. عملکرد دانه و برخی صفات زراعی دیگر اندازه گیری شدند. اختلاف بین ژنوتیپ های مورد مقایسه از نظر صفات ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و وزن هکتولیتر معنی دار بود. ژنوتیپ های شماره 1 و 15 دارای بالاترین عملکرد دانه بودند. ضرایب همبستگی ساده صفات نشان داد که عملکرد دانه با عملکرد بیولوژیک، عملکرد کاه و وزن سنبله همبستگی مثبت و معنی داری دارد. بیشترین میزان همبستگی عملکرد دانه با عملکرد بیولوژیک (**90/0r=) مشاهده شد. بر اساس نتایج رگرسیون گام به گام، عملکرد بیولوژیک، وزن سنبله، طول برگ پرچم، سطح برگ پرچم، طول ریشک و طول سنبله به عنوان صفت مؤثر بر عملکرد دانه گزینش شدند. بنابراین این صفات را می توان به عنوان مهمترین خصوصیات گیاه در افزایش عملکرد دانه محسوب نمود و با تکیه بر آن ها می توان گزینش مناسبی در جهت بهبود عملکرد دانه جو انجام داد. بین صفات انتخابی صفت عملکرد بیولوژیک و وزن سنبله به ترتیب بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه داشتند. با توجه به نتایج به دست آمده می توان اظهار داشت که ژنوتیپ های شماره 1 و 15 دارای بالاترین عملکرد دانه بودند، همچنین صفاتی چون وزن سنبله، طول برگ پرچم، سطح برگ پرچم، طول ریشک و طول سنبله به دلیل همبستگی بیشتر با عملکرد دانه نقش مؤثری در افزایش عملکرد دانه داشتند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

934 - مطالعه روابط بین صفات زراعی و مرفولوژیکی در لاین های امید بخش برنج و گروه‎بندیآن‎ها با استفاده از روش‌های آماری چند متغیره
سعید بخشی پور علی گزانچیان علی محدثی مجید نحوی رقیه رازقی جدید

این تحقیق با هدف تعیین عوامل موثر بر عملکرد دانه و بررسی روند بهبود صفات روی هفت لاین امید بخش برنج در موسسه تحقیقات برنج کشور معاونت مازندران (آمل) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی صفاتی مانند ارتفاع بوته، طول خ أکثر

این تحقیق با هدف تعیین عوامل موثر بر عملکرد دانه و بررسی روند بهبود صفات روی هفت لاین امید بخش برنج در موسسه تحقیقات برنج کشور معاونت مازندران (آمل) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی صفاتی مانند ارتفاع بوته، طول خوشه، وزن خوشه، تعداد دانه پر و مساحت برگ پرچم با عملکرد دانه مثبت و معنی&lrm;دار بود. تجزیه رگرسیون نیز نشان داد که موثرترین صفات بر عملکرد دانه شامل وزن خوشه، تعداد کل پنجه و تعداد دانه پر می باشد. نتایج حاصل از تجزیه علیت بیانگر آن بود که صفات وزن خوشه و تعداد دانه پر به دلیل دارا بودن اثرات مستقیم زیاد بر عملکرد دانه می توانند به عنوان یک شاخص در جهت افزایش عملکرد دانه مطرح باشند. تجزیه خوشه ای به روش واریانس مینیمم وارد و با معیار فاصله اقلیدسی برای صفات مورد مطالعه، ژنوتیپ ها را به سه گروه مختلف تقسیم کرد. گروه دوم شامل لاین شماره 2 به دلیل داشتن مقادیر بالای عملکرد، ارتفاع بوته، تعداد دانه پر، طول خوشه، مساحت برگ پرچم و وزن خوشه به عنوان بهترین گروه انتخاب شد. بطور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که مهم&lrm;ترین عوامل موثر بر افزایش عملکرد برترین لاین های امید بخش برنج، بهبود وزن خوشه و دانه پر بوده است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

935 - شناسایی صفات مؤثر بر عملکرد دانه در ژنوتیپ‌های گندم نان تحت شرایط تنش و بدون تنش گرمایی
حسین علی فلاحی عاطفه کاویانی چراتی عباسعلی اندرخور

10.22034/aej.2018.538401

به منظور تعیین صفات مؤثر بر عملکرد دانه، 10 ژنوتیپ گندم نان شامل ارقام مروارید و کوهدشت و لاین های N-87-4، N-87-9، N-86-6،N-86-8، N-80-19، N-86-5،N-85-5 و لاین 17 در دو شرایط و آزمایش جداگانه شامل شرایط محیطی بدون تنش گرمایی در تاریخ 15 آذر ماه و شرایط تنش گرمایی 10 به أکثر

به منظور تعیین صفات مؤثر بر عملکرد دانه، 10 ژنوتیپ گندم نان شامل ارقام مروارید و کوهدشت و لاین های N-87-4، N-87-9، N-86-6،N-86-8، N-80-19، N-86-5،N-85-5 و لاین 17 در دو شرایط و آزمایش جداگانه شامل شرایط محیطی بدون تنش گرمایی در تاریخ 15 آذر ماه و شرایط تنش گرمایی 10 بهمن ماه در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد کاووس طی سال زراعی 91-1390 کاشته شدند. در این پژوهش ژنوتیپ ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و با تجزیه مرکب مورد مقایسه قرار گرفتند. اثر متقابل تنش و ژنوتیپ تنها بر عملکرد دانه، طول سنبله، تعداد سنبله بارور ولی اثرات ساده تنش و ژنوتیپ در همه صفات مورد ارزیابی معنی دار بود. در هر دو شرایط طبیعی و تنش گرمایی عملکرد دانه با صفت تعداد سنبله بارور همبستگی مثبت و معنی داری داشت. رگرسیون گام به گام نشان داد که تعداد سنبله بارور در شرایط بدون تنش 8/99% و در شرایط تنش 1/97% از تغییرات عملکرد دانه را تبیین نمود. تجزیه علیت نشان داد که تعداد سنبله بارور بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه در هر دو شرایط داشت. تجزیه خوشه ای به روش وارد در شرایط طبیعی ژنوتیپ های مورد مطالعه را در دو گروه و در شرایط تنش در سه گروه طبقه بندی کرد. بنابراین، گزینش ژنوتیپ ها براساس صفت تعداد سنبله بارور می‌تواند به طور غیر مستقیم در هر دو شرایط تنش گرمایی و طبیعی به گزینش ژنوتیپ‌هایی با عملکرد بالا منتج شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

936 - ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌‎های گندم نان ((Triticum aestivum L
مریم امری حمداله کاظمی اربط مظفر روستایی

به&lrm;منظور بررسی روابط برخی از صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک با عملکرد و اجزای عملکرد نه ژنوتیپ اصلاحی گندم پاییزه و دو رقم شاهد زرین و الوند، آزمایشی در سال زراعی 88-1387 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز اجر أکثر

به&lrm;منظور بررسی روابط برخی از صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک با عملکرد و اجزای عملکرد نه ژنوتیپ اصلاحی گندم پاییزه و دو رقم شاهد زرین و الوند، آزمایشی در سال زراعی 88-1387 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز اجرا شد. در طول فصل زراعی ارتفاع بوته، طول پدانکل، تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه، شاخص برداشت، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن کاه و کلش اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس بیانگر وجود تفاوت معنی دار بین ژنوتیپ&lrm;ها برای صفات مورد اندازه گیری بود که نشان&lrm;دهنده وجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ ها از نظر تمامی صفات مورد مطالعه می‌باشد. لاین شماره 2 (Shi# 4414/Crow"s"//Kvz) با متوسط عملکرد 5722 کیلوگرم در هکتار بیشترین میزان تولید را دارا بود. عملکرد دانه با طول ساقه (**60/0=r) و وزن کاه و کلش (**85/0=r) همبستگی مثبت و معنی داری داشت. براساس نتایج تجزیه علیت، تعداد دانه در سنبله، وزن کاه وکلش، وزن هزار دانه و شاخص برداشت به عنوان موثرترین صفات بر روی عملکرد دانه بوده و 95 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. بنابراین، صفات مذکور می&lrm;توانند در برنامه های بهنژادی و گزینش ژنوتیپ‌های برتر گندم های زمستانه مورد استفاده قرار گیرند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

937 - بررسی روابط برخی از صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی ریحان (Ocimum basilicum L.)، تحت تأثیر کاربرد کودهای زیستی سوپر نیترو پلاس و بیو سوپر فسفات
علیرضا رهی

به منظور بررسی روابط برخی از صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه ریحان (Ocimum basilicumL.) تحت تاثیر کودهای بیولوژیک بیو سوپر فسفات و سوپر نیترو پلاس، آزمایشی به صورت گلخانه ای در پاییز 1390 در شهرستان دماوند در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل مص أکثر

به منظور بررسی روابط برخی از صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه ریحان (Ocimum basilicumL.) تحت تاثیر کودهای بیولوژیک بیو سوپر فسفات و سوپر نیترو پلاس، آزمایشی به صورت گلخانه ای در پاییز 1390 در شهرستان دماوند در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل مصرف نیترو پلاس به میزان چهار لیتر در هکتار، بیو سوپر فسفات به مقدار دو لیتر در هکتار، مصرف همزمان چهار لیتر نیترو پلاس و دو لیتر بیو سوپر فسفات و شاهد (عدم مصرف نیترو پلاس و بیو سوپر فسفات) بودند که مقادیر مورد نیاز برای هر گلدان محاسبه شد. صفات مورد بررسی عبارت بودند از ارتفاع بوته، طول ریشه، وزن&lrm;تر و خشک برگ، ریشه، ساقه، وزن&lrm;تر و خشک بخش هوایی، قطر یقه، سطح برگ، کلروفیل های a، b وکل و کاروتنوئید. بر اساس نتایج همبستگی، وزن&lrm;تر اندام هوایی با ارتفاع بوته، قطر یقه، وزن&lrm;تر صفات برگ و ساقه رابطه مثبت و معنی داری داشت. بر اساس نتایج رگرسیون گام به گام، صفات میزان کلروفیل a، وزن&lrm;تر برگ و ساقه موجب افزایش وزن&lrm;تر بخش هوایی شدند. نتایج تجزیه علیت نشان داد که بیشترین اثر مثبت و مستقیم بر وزن&lrm;تر بخش هوایی مربوط به وزن&lrm;تر برگ بود. در مورد اثرات غیر مستقیم، ارتفاع بوته، قطر ساقه و وزن&lrm;تر ساقه از طریق وزن&lrm;تر برگ اثرات مثبتی بر وزن&lrm;تر بخش هوایی نشان دادند. کلروفیل a از طریق وزن&lrm;تر برگ اثر منفی بر وزن&lrm;تر بخش هوایی گیاه داشت. در مجموع، نتایج این تحقیق نشان داد که خصوصیات وزن&lrm;تر برگ و ساقه، قطر ساقه، ارتفاع بوته و کلروفیل a موجب افزایش وزن&lrm;تر اندام هوایی گیاه ریحان شده و می&lrm;توانند در برنامه&lrm;های اصلاحی برای افزایش وزن&lrm;تر اندام هوایی گیاه ریحان مفید واقع شوند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

938 - رابطه برخی صفات زراعی مؤثر بر عملکرد دانه لاین‌های نوترکیب گندم نان در شرایط تنش شوری
سجاد سوری امین باقی زاده قاسم محمدی نژاد

10.22034/aej.2016.525848

شوری خاک یکی از تنش های غیرزنده محیطی و یک مشکل عمده برای تولید محصول مناسب در گندم می باشد. به منظور آگاهی از روابط صفات زراعی و عملکرد دانه گندم در شرایط تنش شوری و تعیین صفات اثرگذار بر میزان عملکرد و تحمل به شوری، ضرایب همبستگی صفات مختلف و تجزیه ضرایب مسیر مربوط به أکثر

شوری خاک یکی از تنش های غیرزنده محیطی و یک مشکل عمده برای تولید محصول مناسب در گندم می باشد. به منظور آگاهی از روابط صفات زراعی و عملکرد دانه گندم در شرایط تنش شوری و تعیین صفات اثرگذار بر میزان عملکرد و تحمل به شوری، ضرایب همبستگی صفات مختلف و تجزیه ضرایب مسیر مربوط به عملکرد دانه گندم در شرایط تنش شوری مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور تعداد 322 لاین اینبرد نوترکیب گندم حاصل از تلاقی ارقام روشن و فلات به همراه والدین در قالب طرح لاتیس ساده 18 ً× 18 با دو تکرار ارزیابی شدند. آزمایش در سال زراعی 92-1391 در مزرعه شور اختیار آباد کرمان با شوری 12 دسی زیمنس بر متر انجام شد. نتایج ضرایب همبستگی ساده فنوتیپی مشخص کرد که بین عملکرد دانه و اکثر صفات مورد مطالعه همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد. وزن کل سنبله بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار را با عملکرد دانه داشت. تجزیه رگرسیون چندگانه به روش گام به گام نشان داد که در تنش شوری، وزن کل سنبله در بوته، شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک وتعداد پنجه بارور مهمترین صفات مؤثر بر عملکرد دانه بودند. تجزیه علیت نشان داد که عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت اثر مستقیم بالایی برعملکرد دانه داشتند. لاین شماره 56 که دارای عملکرد بیشتری نسبت به ارقام روشن و فلات و سایر لاین ها بود، به عنوان برترین ژنوتیپ در شرایط مورد مطالعه انتخاب شد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

939 - بررسی روابط بین صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بعضی از عناصر شیمیایی گیاه دارویی کافوری (Camphorosma monspeliaca L.) جمع‌آوری شده از رویشگاه اراک
تورج رحیمی فرزاد پاک نژاد بهلول عبا سزاده محمدرضا اردکانی مجید زارع ولوجردی 4 معصومه لایق حقیقی

به&lrm;منظور بررسی روابط بین صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بعضی از عناصر شیمیایی گیاه کافوری، نمونه&lrm;های این گیاه از رویشگاه طبیعی اراک در مرحله گل&lrm;دهی کامل جمع&lrm;آوری شد. صفات مورفولوژیکی مانند ارتفاع گیاه، تعداد پنجه، قطر بزرگ و کوچک تاج پوشش، عملکرد سرشاخه أکثر

به&lrm;منظور بررسی روابط بین صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بعضی از عناصر شیمیایی گیاه کافوری، نمونه&lrm;های این گیاه از رویشگاه طبیعی اراک در مرحله گل&lrm;دهی کامل جمع&lrm;آوری شد. صفات مورفولوژیکی مانند ارتفاع گیاه، تعداد پنجه، قطر بزرگ و کوچک تاج پوشش، عملکرد سرشاخه کل و سرشاخه گل&lrm;دار 20 تا 40 گیاه از هر پلات اندازه‌گیری شد. هم&lrm;چنین کلروفیل، قندهای محلول، پرولین، سدیم، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، کلر و آهن گیاهان هر پلات اندازه‌گیری شد. نتایج حاصل از همبستگی صفات نشان داد که عملکرد سرشاخه کل با عملکرد سرشاخه گل&lrm;دار (**97/0r=)، تعداد پنجه (**94/0r=)، قطر تاج پوشش2 (**83/0r=)، کلروفیل کل 1 (*79/0r=)، کلروفیل کل 2 (*77/0r=)، کلروفیل a (*78/0r=) و کلروفیل b (*77/0r=) همبستگی مثبت معنی‌دار دارد، اما با طول ریشه (*74/0-r=)، عملکرد ریشه (**83/0-r=)، قندهای محلول (*76/0-r=)، پرولین (**94/0-r=) و کلر (*77/0-r=) همبستگی منفی معنی‌دار دارد. عملکرد سرشاخه گل&lrm;دار با تعداد پنجه (**97/0r=)، قطر تاج پوشش1 (*77/0r=)، قطر تاج پوشش2 (**97/0r=) و کلروفیل کل1 (*74/0r=) همبستگی مثبت معنی‌دار و با عملکرد ریشه (*77/0-r=)، قندهای محلول (*97/0-r=)، کلسیم (*72/0-r=) و مقدار کلر موجود در گیاه (**81/0-r=) همبستگی منفی معنی‌دار داشت. قندهای محلول با پرولین (**83/0r=)، مقدار منیزیم (**88/0r=)، کلسیم (**90/0r=) و کلر (**91/0r=) همبستگی مثبت معنی‌دار داشتند. پرولین با منیزیم (*79/0r=)، کلسیم (*79/0r=) و کلر (**87/0r=) همبستگی مثبت معنی‌دار داشت. در رگرسیون گام به گام اثر صفات بر عملکرد سرشاخه گل&lrm;دار به عنوان متغیر وابسته، پنج صفت عملکرد سرشاخه کل، آهن، قطر تاج پوشش 2، کلر و قطر تاج پوشش 1 به ترتیب وارد معادله شدند. نتایج حاصل از تجزیه علیت نشان داد که سرشاخه کل بالاترین اثر مستقیم و مثبت را بر عملکرد سرشاخه گل&lrm;دار دارد. به طور کلی نتایج نشان داد که شوری باعث کاهش اندام‌های هوایی گردیده و جذب آهن را کاهش می‌دهد، اما گیاه برای مقابله با شوری از جذب املاح و گسترش سیستم ریشه‌ای استفاده می‌نماید. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

940 - تنوع فنوتیپی خانواده های جو حاصل از تلاقی ارقام بادیا و کومینو
عاطفه کاویانی چراتی حسین صبوری حسین علی فلاحی عیسی جرجانی

10.22034/aej.2017.532506

به منظور بررسی تنوع و روابط موجود بین صفات زراعی جو، آزمایشی با 100 خانواده از نسل سوم جو حاصل تلاقی دو رقم بادیا و کومینو در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه گنبد کاووس در سال زراعی 1394-1393 اجرا شد. خانواده های جو از لحاظ طول ریشک، تع أکثر

به منظور بررسی تنوع و روابط موجود بین صفات زراعی جو، آزمایشی با 100 خانواده از نسل سوم جو حاصل تلاقی دو رقم بادیا و کومینو در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه گنبد کاووس در سال زراعی 1394-1393 اجرا شد. خانواده های جو از لحاظ طول ریشک، تعداد سنبلچه در سنبله به معنی‌داری متنوع بودند. عملکرد دانه با وزن کل سنبله، تعداد بذر جوانه زده، ارتفاع گیاه، طول ریشک و عملکرد بیولوژیک همبستگی مثبت و معنی دار داشت و بیش‌ترین میزان همبستگی بین عملکرد دانه با وزن کل سنبله مشاهده شد. در تجزیه رگرسیون گام به گام صفات تعداد بذر جوانه زده، روز تا سنبله دهی، قطر دانه، تعداد دانه در سنبله، طول ریشک سهم بالا و مؤثری در عملکرد دانه داشتند. در تجزیه علیت عاملی، صفتی که بیش‌ترین اثر مستقیم را روی عملکرد داشت تعداد بذر جوانه زده بود. با تجزیه خوشه ای به روش وارد خانواده های مورد مطالعه در سه گروه طبقه‌بندی شدند و گروه سوم به عنوان گروه مطلوب برگزیده شد. در مجموع، مهمترین عوامل مؤثر بر افزایش عملکرد خانواده های جو، تعداد بذر جوانه زده و روز تا سنبله دهی بود و با تکیه بر این صفات می توان گزینش مناسبی در جهت بهبود عملکرد دانه جو انجام داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

941 - بررسی روابط صفات زراعی با شاخص GMP عملکرد کلزا از طریق تجزیه علیت متوالی
حامد بالسینی جلال صبا سلیمان جمشیدی محمد صالحی

اصلاح غیر مستقیم GMP عملکرد روغن در شرایط فاقد تنش از طریق افزایش تعداد ساقه های فرعی و تعداد کل خورجین و کاهش وزن هزار دانه و در محیط واجد تنش نیزاز طریق افزایش تعداد دانه در خورجین، تعداد کل خورجین و درصد روغن به منظور بررسی روابط علت و معلولی صفات زراعی در شرایط فاقد أکثر

اصلاح غیر مستقیم GMP عملکرد روغن در شرایط فاقد تنش از طریق افزایش تعداد ساقه های فرعی و تعداد کل خورجین و کاهش وزن هزار دانه و در محیط واجد تنش نیزاز طریق افزایش تعداد دانه در خورجین، تعداد کل خورجین و درصد روغن به منظور بررسی روابط علت و معلولی صفات زراعی در شرایط فاقد و واجد تنش کمبود آب باشاخص GMP، آزمایشی در سال زراعی 82- 1381 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده زنجان انجام گردید. طرح آزمایشی مورد استفاده طرح بلوکهای خرد شده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بود که آبیاری با دو سطح عدم آبیاری (وجود تنش) و آبیاری کافی (فقدان تنش) و رقم کلزا در 16 سطح ، فاکتورهای آزمایش بودند. نتایج تجزیه علیت متوالی نشان داد که در گزینش تحت شرایط فاقد تنش در جهت اصلاح برای شاخص GMP عملکرد دانه باید به دنبال تعداد ساقه های فرعی و تعداد کل خورجین بیشتر و وزن هزار دانه کمتر بود. البته به علت روابط و همبستگی بین این سه صفت با همدیگر لازم است آنها را در تعادل با هم مورد نظر قرار داد. هم چنین در جهت اصلاح برای شاخص GMPعملکرد دانه در شرایط واجد تنش نیز باید به دنبال تعداد دانه در خورجین و تعداد کل خورجین بیشترو تعداد روز تا گلدهی کمتر بودامکان پذیر است تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

942 - تجریه علیت عملکرد و اجزای عملکرد دانه ژنوتیپ‎های امید بخش عدس در شرایط دیم
شهرام عزیزی چاخرچمن حسین مصطفایی داود حسن پناه حمداله کاظمی اربط مهرداد یارنیا

به منظور بررسی روابط بین عملکرد دانه با اجزای عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیکی و تعیین مهم&lrm;ترین صفات موثر بر عملکرد دانه 11 رقم و لاین امید بخش و یک ژنوتیپ از توده محلی اردبیل آزمایشی در قالب طرح بلوک&lrm;های کامل تصادفی در 3 تکرار تحت شرایط دیم در ایستگاه تحقیقات کشا أکثر

به منظور بررسی روابط بین عملکرد دانه با اجزای عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیکی و تعیین مهم&lrm;ترین صفات موثر بر عملکرد دانه 11 رقم و لاین امید بخش و یک ژنوتیپ از توده محلی اردبیل آزمایشی در قالب طرح بلوک&lrm;های کامل تصادفی در 3 تکرار تحت شرایط دیم در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل انجام گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس، تنوع ژنوتیپ&lrm;های مورد مطالعه را از نظر تمام صفات مورد مطالعه نشان داد. مقایسه میانگین صفات مورد بررسی نشان داد که ژنوتیپ&lrm;های ILL 8095، ILL 9893 و ILL 6031 بیشترین میزان عملکرد دانه را داشتند. نتایج تجزیه علیت صفات نشان داد که صفات تعداد نیام پر در بوته و وزن یک صد دانه به ترتیب با اثر مستقیم 055/2 و 182/1 مهم&lrm;ترین اجزی موثر بر عملکرد دانه می&lrm;باشند. اثر مستقیم مثبت شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیک بر روی عملکرد دانه ناچیز بود و بیشترین اثرات غیر مستقیم مثبت این صفات بر عملکرد دانه از طریق تعداد نیام پر و وزن یک صد دانه بود. اثر مستقیم تعداد کل نیام در بوته، تعداد شاخه&lrm;های جانبی در بوته و تعداد روز تا رسیدگی بر روی عملکرد منفی بود. نتایج حاصل از این بررسی حاکی از آن است که خصوصیاتی مانند تعداد نیام پر، وزن صد دانه، شاخص برداشت، تعداد دانه در نیام، زود گل&lrm;دهی و محتوای نسبی آب برگ&lrm;ها را می&lrm;توان به عنوان شاخص&lrm;هایی برای انتخاب در جهت بهبود عملکرد دانه عدس در شرایط دیم معرفی نمود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

943 - خاصیت اتوآللوپاتی درون گونه ای ترشحات ریشه در چند رقم برنج متداول ایرانی
سحر احمدی خیاوی سلیمان جمشیدی

10.22034/aej.2017.537677

خودمسمومی نوعی اتوآللوپاتی منفی است که در گیاهان مختلف زراعی از جمله برنج گزارش شده است. برای تعیین خاصیت خودمسمومی ترشحات ریشه چهار رقم برنج ایرانی شامل حسن سرا، علی کاظمی، چمپا و هاشمی آزمایشی به روش کشت ارقام دهنده و گیرنده برنج روی محیط کشت آگار 4/0% انجام شد. ارقام أکثر

خودمسمومی نوعی اتوآللوپاتی منفی است که در گیاهان مختلف زراعی از جمله برنج گزارش شده است. برای تعیین خاصیت خودمسمومی ترشحات ریشه چهار رقم برنج ایرانی شامل حسن سرا، علی کاظمی، چمپا و هاشمی آزمایشی به روش کشت ارقام دهنده و گیرنده برنج روی محیط کشت آگار 4/0% انجام شد. ارقام گیرنده پس از استقرار هفت روزه ارقام دهنده در فواصل 2، 4 و 6 سانتی متری به صورت دوایر متحد المرکز اطراف ارقام دهنده کشت شده و 10 روز بعد خصوصیاتی نظیر طول ریشه چه، طول ساقه چه، وزن خشک و تر گیاهچه برنج اندازه گیری و ثبت گردید. نتایج نشان دهنده اثر منفی ترشحات ریشه ارقام ایرانی برنج روی خود و همدیگر بود. این اثر کاهنده بر رشد ریشه چه تا رشد ساقه چه بیشتر مشهود بود. ترشحات ریشه رقم حسن سرا روی ویژگی های گیاهچه چمپا بیشترین تأثیر اتواللوپاتیک را داشت. وزن تر گیاهچه ها با افزایش فاصله کاشت از 2 به 4 و 6 سانتی متر به طور معنی داری در همه ارقام مورد بررسی افزایش یافت. از لحاظ اثر بر وزن تر گیاهچه ترشحات ریشه رقم چمپا خودمسمو م تر از بقیه تشخیص داده شد. نتایج این پژوهش استفاده از تراکم مناسب کاشت در برنج برای حصول عملکرد بهتر در این ارقام به ویژه در رقم چمپا را پیشنهاد می کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

944 - تعیین صفات مؤثر بر عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم نان در شرایط تنش و بدون تنش خشکی
بابک هوشمندی

به منظور تعیین صفات مؤثر بر عملکرد دانه در شرایط بدون تنش و تنش خشکی انتهای فصل، 15 ژنوتیپ گندم نان به صورت دو آزمایش جداگانه در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز طی سال زراعی 92-1391 بررسی شدند. در این تحقیق ارقام در قالب طرح بلوک های کامل أکثر

به منظور تعیین صفات مؤثر بر عملکرد دانه در شرایط بدون تنش و تنش خشکی انتهای فصل، 15 ژنوتیپ گندم نان به صورت دو آزمایش جداگانه در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز طی سال زراعی 92-1391 بررسی شدند. در این تحقیق ارقام در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. در این آزمایش همه صفات مورد بررسی معنی دار بودند و بین ژنوتیپ های مورد مطالعه از نظر صفات مورد ارزیابی در هر دو شرایط آزمایشی تنوع فراوانی وجود داشت. عملکرد دانه در شرایط بدون تنش و تنش به ترتیب 8/2 و 23/2 تن در هکتار بود و بیشترین تأثیرپذیری را از شرایط تنش خشکی داشت. ضرایب همبستگی بین عملکرد دانه با عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در هر دو شرایط آزمایشی مثبت و معنی دار بود و همچنین عملکرد دانه در شرایط بدون تنش با تعداد سنبلچه در سنبله و در شرایط تنش با طول سنبله از همبستگی مثبت و معنی داری برخوردار بود. طبق نتایج رگرسیون گام به گام در شرایط بدون تنش، تعداد سنبلچه در سنبله به تنهایی بیش از 40% از تغییرات عملکرد دانه را تبیین نمود. به طور کلی، در شرایط بدون تنش تعداد سنبلچه در سنبله و در شرایط تنش، طول سنبله، ارتفاع بوته و زمان گرده افشانی به عنوان مؤثرترین صفات روی عملکرد دانه بوده و تغییرات عملکرد را توجیه می نمایند و همچنین ژنوتیپ شماره 14 در هر دو شرایط آزمایشی عملکرد بالاتری نسبت به سایر ژنوتیپ ها داشت. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

945 - گروه‌بندی لاین‌های امیدبخش برنج بر اساس صفات زراعی و مورفولوژیک
علی محدثی سعید بخشی پور میترا یکتا مریم پشتیبان

10.22034/aej.2017.533353

این پژوهش با هدف بررسی تنوع زراعی و مورفولوژیک لاین های امیدبخش برنج انجام شد. برای این منظور، 16 لاین برنج در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1392 در ایستگاه تحقیقات برنج تنکابن (چپرسر) مورد بررسی قرار گرفت. صفات زراعی و مورفولوژیک شامل ارتفا أکثر

این پژوهش با هدف بررسی تنوع زراعی و مورفولوژیک لاین های امیدبخش برنج انجام شد. برای این منظور، 16 لاین برنج در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1392 در ایستگاه تحقیقات برنج تنکابن (چپرسر) مورد بررسی قرار گرفت. صفات زراعی و مورفولوژیک شامل ارتفاع بوته، تعداد پنجه، طول خوشه، مساحت برگ پرچم، تعداد دانه پر، تعداد دانه پوک، تعداد دانه کل، وزن هزار دانه، وزن خوشه و عملکرد دانه در کلیه لاین ها اندازه گیری شد. تجزیه خوشه ای با روش وارد لاین ها را در سه گروه قرار داد و گروه های مختلف دارای تنوع در صفات زراعی بودند. رگرسیون گام به گام نشان داد که وزن خوشه، مساحت برگ پرچم و ارتفاع بوته مهم ترین صفات تبیین کننده کل تغییرات عملکرد بودند. در مجموع از لاین های شماره 11، 13 و 15 که دارای ظرفیت بالاتر عملکرد و خصوصیات مورفولوژیکی مناسبی نسبت به سایر لاین های این تحقیق می باشند می توان به عنوان جامعه مبنا استفاده و به عنوان لاین های مطلوب جهت برنامه های به زراعی، در شرایط مشابه با این آزمایش قابل توصیه باشند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

946 - بررسی روابط تعدادی از صفات مهم زراعی توده‏های مختلف گندم مناطق سردسیر با عملکرد با استفاده از تجزیه علیت
فهیمه هلالی سلطان آباد حمداله کاظمی داریوش تقوی علیرضا نور آبادی جلیل اجلی

به منظور مقایسه عملکرد ارقام و توده های مختلف گندم مناطق سردسیر کشور، آزمایشی طی سال زراعی 1384 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب انجام شد. این آزمایش با استفاده از45 توده از گندم های بومی زمستانه که از مناطق مختلف سردسیری ایران جمع آوری شده بود، درقالب طرح بلوک های ک أکثر

به منظور مقایسه عملکرد ارقام و توده های مختلف گندم مناطق سردسیر کشور، آزمایشی طی سال زراعی 1384 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب انجام شد. این آزمایش با استفاده از45 توده از گندم های بومی زمستانه که از مناطق مختلف سردسیری ایران جمع آوری شده بود، درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. صفات مورد مطالعه عبارت بودند از : ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه در هکتار، شاخص برداشت، تعداد سنبلچه در هر سنبله و تعداد دانه در هر سنبله. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تفاوت معنی داری بین ارقام از نظر این صفات وجود دارد. مقایسه میانگین صفات مورد بررسی نشان داد که توده های 36،37،29،32 و 38 شاخص برداشت بالایی دارند و توده های 15 ،18 و13 برای عملکرد دانه و برخی از اجزای عملکرد برتر هستند. بنابراین، این توده ها می توانند در برنامه های به نژادی، برای افزایش شاخص برداشت، وزن خشک و عملکرد دانه مورد استفاده قرارگیرند. تجزیه ضرایب همبستگی نشان داد که وزن خشک بوته، ارتفاع گیاه، تعداد دانه در هر سنبله، عملکرد دانه در خوشه اصلی، وزن دانه، طول سنبله و تعداد سنبلچه در هر سنبله همبستگی مثبت و معنی داری با عملکرد دانه دارند. تجزیه ضرایب همبستگی صفات نشان داد که صفات مؤثر برای شاخص برداشت، وزن بیوماس و عملکرد دانه بودند و این صفات در کل 2/90 درصد از پراکندگی شاخص برداشت را توجیه کردند. هم چنین تجزیه ضرایب عملکرد دانه نشان داد که مؤثرترین صفات برای افزایش عملکرد دانه، تعداد سنبلچه در سنبله و ارتفاع گیاه بودند. این صفات حدود 7/35 درصد از سهم پراکندگی عملکرد دانه را توجیه کردند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

947 - مطالعه همبستگی و تجزیه علیت عملکرد دانه و صفات وابسته با آن درژنوتیپ های مختلف گندم دیم با استفاده از کودهای زیستی
بهروز امرایی

به منظور تعیین همبستگی میان برخی صفات و اجزاء عملکرد ژنوتیپ های مختلف گندم دیم با استفاده از کودهای زیستی، آزمایشی در سال زراعی 93 -1392 در منطقه خرم آباد اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. فاکتورها شامل گندم دیم در سه س أکثر

به منظور تعیین همبستگی میان برخی صفات و اجزاء عملکرد ژنوتیپ های مختلف گندم دیم با استفاده از کودهای زیستی، آزمایشی در سال زراعی 93 -1392 در منطقه خرم آباد اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. فاکتورها شامل گندم دیم در سه سطح (سرداری، کوهدشت، کریم)، میکوریزا (تلقیح، دریافت حدود 200 تا 250 اندام قارچی و عدم تلقیح) و ازتوباکتر (تلقیح و عدم تلقیح) بودند. نتایج نشان داد که عملکرد دانه با صفاتی همچون عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، عملکرد کاه وکلش، پنجه بارور، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه همبستگی مثبت و معنی دار و با ارتفاع بوته همبستگی منفی و معنی دارد. برای حذف اثر صفات غیر موثر و یا کم تاثیر بر روی عملکرد دانه در مدل رگرسیونی، از رگرسیون گام به گام استفاده شد . صفات مهم در عملکرد دانه در این پژوهش شامل عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، پنجه در بوته، عملکرد کاه و کلش و تعداد پنجه بارور که دارای ضریب تبیین (99/0) بود. نتایج تجزیه علیت نشان داد عملکرد بیولوژیک بیشترین اثر مستقیم و مثبت (835/0= P) بر روی عملکرد دانه داشت و این صفت از طریق شاخص برداشت (29/0= P)، تعداد پنجه در بوته (22/0=P) به صورت مثبت و عملکرد کاه و کلش (178/0=P) و تعداد پنجه بارور (018/0=P) به صورت اثر غیر مستقیم بر روی عملکرد دانه را بر جای گذاشت .با توجه به نتایج بدست آمده، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت موثرترین متغییرها روی عملکرد دانه بودند، که از مهمترین صفات زراعی برای انتخاب ارقام با عملکرد دانه بالا محسوب می شود. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

948 - بررسی اثرات کود نیتروژنه و فاصله کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد لاین امید بخش برنج شماره 843
علی محدثی ابوذر عباسیان سعید بخشیپور مسعود محمدصالحی

به منظور مطالعه اثرات کود نیتروژنه و فاصله کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد لاین امیدبخش برنج شماره 843 آزمایشی طی دو سال (1386-1385) در ایستگاه تحقیقات برنج تنکابن (چپرسر) به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورها شامل سطوح مخ أکثر

به منظور مطالعه اثرات کود نیتروژنه و فاصله کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد لاین امیدبخش برنج شماره 843 آزمایشی طی دو سال (1386-1385) در ایستگاه تحقیقات برنج تنکابن (چپرسر) به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورها شامل سطوح مختلف کود نیتروژن (200، 250 و 300 کیلوگرم در هکتار) به عنوان فاکتور اصلی و فاصله کاشت در چهار سطح (30×11، 30×15، 20×20 و 25×25 سانتی متر) به عنوان فاکتور فرعی بودند. نتایج نشان داد که مقادیر مختلف کود نیتروژن بر صفاتی مانند وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، تعداد دانه پر، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت اثر معنی داری داشته و بین فاصله کاشت مختلف در همه صفات مورد مطالعه به جز تعداد دانه پر و شاخص برداشت اختلاف معنی داری وجود داشت. تجزیه آماری نشان داد که با افزایش فاصله کاشت، عملکرد دانه کاهش یافت و در بین تراکم ها، فاصله کاشت 20×20 سانتی متر بیشترین عملکرد دانه را به مقدار8004.2کیلوگرم در هکتار داشت. افزایش کاربرد نیتروژن موجب افزایش عملکرد دانه شد اما این افزایش معنی دار نبود. مناسب ترین فاصله کاشت 20×20 سانتی متر نشاکاری با 200 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار به دست آمد. نتایج رگرسیون گام به گام و تجزیه علیت نشان داد که صفات عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و تعداد پنجه مهمترین صفات در توجیه تنوع موجود در عملکرد دانه بودند و بیشترین تاثیر را بر روی عملکرد دانه داشتند. تفاصيل المقالة

فهرس المقالات علی

سند

الروابط

المراكز ذات الصلة

دعامة

الصفحات الرسمية