بررسی آموزه‌های تعلیمی در ازدواج‌های سیاسی ایران
الموضوعات :
کامران پاشایی فرخی
1
(استادیار زبان و ادبیات فارسی
دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد تبریز ـ ایران)
الکلمات المفتاحية: ادبیات فارسی, Persian literature, ادبیات تعلیمی, ازدواج سیاسی, ایران پیش از اسلام, political marriage, pre -Islam Iran, victimized woman,
ملخص المقالة :
زن در طول تاریخ ایران عمدتا در کنار مرد و با عنوان همسر و مادر نقش ایفا کرده است و نداشتن شوهر نهایتاً با بی‌فرزندی و عقیم بودن و بی‌ارج بودن زن در جامعه برابر بوده است؛ از این رو مداقه در ازدواج زنان و آموزه‌های تعلیمی مترتب بر آن امری ضروری محسوب می‌شود. اگرچه در برخی از دوره‌های تاریخی، خواست و اراده زن در انتخاب همسر محترم شمرده می‌شد اما اغلب ازدواج‌های مصلحتی بی اراده طرفین صورت می‌گرفت و زنان عموماً به مثابه کالا یا وجه‌المصالحه از قومی به قومی و از حرمسرای پادشاهی به شبستان سلطانی دیگر انتقال می‌یافتند و اغلب زندگی‌شان در همان قفس‌های طلایی خاتمه می‌یافت. در این مقاله سعی شده است با بررسی دلایل ازدواج‌های سیاسی و انواع آن، نمونه‌هایی از چنین وصلت‌هایی در طول تاریخ ایران و نگرش‌های تعلیمی آن در ادبیات فارسی مورد مداقه قرار گیرد تا تبعات این چنین نگرشی برای جامعه انسانی بیش‌تر واکاوی شود.
1- بهار، مهرداد ـ مزداپور، کتایون (1357)، پژوهشی در اساطیر ایران، کتایون مزداپور، تهران: آگه.
2- بهار، مهرداد (1381)، از اسطوره تا تاریخ، تهران: چشمه.
3- پرویز، عباس (1390)، سیر تاریخی و اجتماعی شاهنشاهی ایران، تهران: مرکز.
4- پیرنیا، حسن (1389)، تاریخ ایران باستان، تهران: مهر.
5- حجازی، بنفشه (1385)، زن و تاریخ ( جایگاه زن در ایران باستان)، تهران: قصیده‌سرا.
6- داماندایف، م.آ. (1352)، ایران در دوران نخستین پادشاهان هخامنشی، ترجمه روحی ارباب، تهران: بنگاه نشر کتاب.
7- دیاکونوف، م.م. (1345)، تاریخ ماد، ترجمه کریم کشاورز، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
8- دیاکونوف، م.م. (1351)، اشکانیان، ترجمه کریم کشاورز، تهران: پیام.
9- راوندی، مرتضی (1356)، تاریخ اجتماعی ایران، تهران: امیر کبیر.
10- رنان، پیر (1381)، امپراطوری هخامنشی، ترجمه ناهید فروغان، تهران: قطره (و) فرزان.
11- سرّامی، قدمعلی (1377)، از رنگ گل تا رنج خار، تهران: علمی و فرهنگی.
12- عباسی، محسن (1383)، شخصیت زنان در ایران باستان، تهران: فخرالدین.
13- فردوسی، (1374)، شاه‌نامه، تصحیح ژول‌مول، تهران: علمی و فرهنگی.
14- کامرون، جرج (1365)، ایران در سپیده‌دم تاریخ، ترجمه حسن انوشه، تهران: علمی و فرهنگی.
15- گوتشمید، آلفردفن (1356)، تاریخ ایران و ممالک همجوار از زمان اسکندر تا انقراض اشکانیان، ترجمه کیکاوس جهانداری، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
16- مهرین، عباس (1321)، ایراننامه یا کارنامه ایرانیان در عصر اشکانی، تهران: وزارت فرهنگ.
17- مهرین، عباس (1349)، کشورداری و جامعه ایران در زمان ساسانیان، تهران: مهرین.
18- نظامی (1379)، خسرو و شیرین، تصحیح وحید دستگردی، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی و حوزه هنری.
19- نظامی گنجوی (1386)، شرف‌نامه، تصحیح بهروز ثروتیان، تهران: امیرکبیر.
