واکاوی تربیت سیاسی از منظر کلام امیرالمومنین علی(ع) در نهج البلاغه
الموضوعات : نشریه پژوهشنامه معارف اهل بیت علیه السلامهادی اسماعیل زاده 1 , حسن فلاح احمد چالی 2 , رحمان ولی زاده ولی زاده 3
1 - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران.
2 - استادیار ادیان و عرفان اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران (نویسنده مسئول)
3 - استادیار فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران.
الکلمات المفتاحية: تربیت, سیاسی, کلام امیرالمومنین علی(ع), نهج¬البلاغه.,
ملخص المقالة :
تربیت سیاسی یکی از مباحث مهم اندیشه بشریست، چرا که وجود اجتماع و تن دادن به آن خواه ناخواه ملازم پذیرفتن نظم و یک سری قوانین خاصی، که چگونگی تدوین و تعیین آن نیازمند تحقیق بیشتری است. پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و با رویکرد کتابخانه ای در پی یافتن این مؤلفه ها از منظر امیرالمومنین و تمسک به کتاب نهج البلاغه است.هدف پژوهش حاضر، بررسی سیره تربیتی – سیاسی و راهکارهای تربیتی امام علی (علیه السلام) در نهج البلاغه است. نهج البلاغه بیانگر احوال و سخنان گرانمایه امام علی(ع)، سرشار از مطالبی است، که نشان دهنده آمیختگی تربیت و سیاست می باشد و نمود آشکار آن، در شخصیت و سیره عملی مولای متقیان مبین آن است. که ایشان در کوچک ترین مسئله زمامداری، به کوتاهی برخورد نکرده و از تربیت سیاسی به عنوان ابزاری در جهت نیل به اهداف دین مبین اسلام بهره گرفت. ایشان به پیوستگی دو حوزه دین و سیاست اعتقاد عمیق دارند؛ چرا که سیاست به عنوان وسیله ای برای تحقق بخشیدن به اهداف متعالی دین دارد. سخنان امام علی(ع) در سراسر نهج البلاغه حاکی این مطلب است که ایشان سیاست اصلی حکومت خویش را بر مبنای تربیت سیاسی و اخلاقی بنا نهاده و حاکمیت را نه سلطه گری که مسئولیت و امانت الهی می دیدند.
1- نهج¬البلاغه
2. آقایی، محمد تقی، عابدی آرایی، احمد، صیادی، مصیب(1398). «حقوق سیاسی انسان در حکومت اسلامی از منظر نهج-البلاغه». دو فصلنامه علمی انسان پژوهی دینی. شماره،41، 219-197.
3. ادیب علی، محمدحسین (1342). راه و روش تربیت ازدیدگاه امام علی علیه السلام. تهران:انتشارات مؤسسه انجام کتاب.
4. الیاس، جان (1385). فلسفه تعلیم و تربیت. ترجمه عبدالرضا ضرابی. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
5. بذرگر، رضوان، شهریاری، اصغر (1399). «نقش مدارس در تربیت شهروند فعال». مجله دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسان. شماره 24، 117- 105.
6. پورفرد، مسعود(1387). «تربیت سیاسی از منظر شهیدان مطهری، صدر و بهشتی»، مجله راه تربیت. شماره 154، 154-123.
7. جراحی درباران، مهدی، بابازاده، مجید، رود مقدس، رمضانعلی(1393). «مبانی، اصول و روش¬های تربیت سیاسی از منظر قرآن». مجله بصیرت و تربیت اسلامی، شماره 31، 112-95.
8. جعفری هرندی، رضا، نجفی، حسن(1398). «تربیت اجتماعی و سیاسی به روایت کتاب¬های درسی دوره دوم متوسطه نظری ایران». مجله مطالعات برنامه درسی. شماره 52، 159-184.
9. راش، مایکل(1393). جامعه و سیاست: مقدمه¬ای بر جامعه شناسی سیاسی. ترجمه منوچهر صبوری. تهران: سمت.
10. رایجی پارسایی، نرگس، فغان نو¬ملی، فاطمه، کاردل، آتنا(1393). «ارتباط بین دین و سیاست در نهج¬البلاغه و کارکردهای آن». مجله بصیرت و تربیت سیاسی. شماره 30، 110-79.
11. رفیعی، بهروز(1381). آرای دانشمندان مسلمان در مبانی تعلیم و تربیت، جلد چهارم، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
12. شارع¬پور، محمود(1387). جامعه شناسی آموزش و پرورش. تهران: سمت.
13. شعاری¬نژاد، علی اکبر(1346). فلسفه آموزش و پرورش. تهران: انتشارات امیرکبیر.
14. صالحی، اکبر، تهامی، رحیمه¬السادات(1388). «بررسی و تحلیل عوامل و موانع مؤثر در تربیت دینی برمبنای سخنان حضرت علی علیه السلام در نهج¬البلاغه». دوفصلنامه تربیت اسلامی. شماره9، 94-75.
15. عطارزاده، مجتبی(1388). «دین سیاسی یا سیاست دینی از نگاه امام محمد غزالی». مجله تحقیقات سیاسی و بین-المللی. شماره 2، 78-57.
16. علاقه بند، علی(1381). جامعه شناسی آموزش و پرورش. تهران: روان.
17. عمید، حسن(1362). فرهنگ فارسی عمید. تهران:انتشارات امیرکبیر.
18. عیسی¬نیا، رضا(1387). «تربیت سیاسی در اندیشه امام خمینی(ره)». مجله راه تربیت،شماره 5، 53-70.
19. فایضی، علی، آشتیانی، محسن(1341). مبانی تربیت و اخلاق اسلامی. قم: انتشارات روحانی.
20. قادری، حاتم(1378). اندیشه سیاسی در اسلام و ایران. تهران: سمت.
21. مرزوقی، رحمت¬الله(1384). «تربیت مدنی از دیدگاه اسلام: رویکردی به پرورش سیاسی». دو فصلنامه تربیت اسلامی. شماره 1، 108-93.
22. مزینانی، محمدصادق(1382). «روش¬های تربیتی سیاسی کارگزاران از منظرامام علی علیه السلام». مجله حکومت
اسلامی. شماره 22، 57-44.
23. - مسعودیان، پریسا، بهشتی، سعید(1392). «بررسی اهداف و اصول و روش¬های تربیت سیاسی بر مبنای نهج¬البلاغه». مجله تعلیم و تربیت اسلامی. شماره 17، 25-7.
24. مطهری،مرتضی(1341). تعلیم و تربیت در اسلام. تهران، انتشارات صدرا.
25. موسوی خمینی، سید روح¬الله(1378). صحیفه نور. جلد سیزدهم. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
26. نیکزاد، محمود(1341). کلیات فلسفه تعلیم و تربیت. تهران: انتشارات کیهان.
