مطالعه همبستگی و تجزیه علیت عملکرد دانه و صفات وابسته با آن درژنوتیپ های مختلف گندم دیم با استفاده از کودهای زیستی

الموضوعات :

بهروز امرایی ¹ (دکترای تخصصی زراعت/دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج)

تاريخ الإرسال : 19 الأحد , جمادى الأولى, 1437 تاريخ التأكيد : 13 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1437 تاريخ الإصدار : 21 الإثنين , جمادى الثانية, 1435

الکلمات المفتاحية: تجزیه علیت, رگرسیون گام به گام, همبستگی صفات, کودهای زیستی,

ملخص المقالة :

به منظور تعیین همبستگی میان برخی صفات و اجزاء عملکرد ژنوتیپ های مختلف گندم دیم با استفاده از کودهای زیستی، آزمایشی در سال زراعی 93 -1392 در منطقه خرم آباد اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. فاکتورها شامل گندم دیم در سه سطح (سرداری، کوهدشت، کریم)، میکوریزا (تلقیح، دریافت حدود 200 تا 250 اندام قارچی و عدم تلقیح) و ازتوباکتر (تلقیح و عدم تلقیح) بودند. نتایج نشان داد که عملکرد دانه با صفاتی همچون عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، عملکرد کاه وکلش، پنجه بارور، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه همبستگی مثبت و معنی دار و با ارتفاع بوته همبستگی منفی و معنی دارد. برای حذف اثر صفات غیر موثر و یا کم تاثیر بر روی عملکرد دانه در مدل رگرسیونی، از رگرسیون گام به گام استفاده شد . صفات مهم در عملکرد دانه در این پژوهش شامل عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، پنجه در بوته، عملکرد کاه و کلش و تعداد پنجه بارور که دارای ضریب تبیین (99/0) بود. نتایج تجزیه علیت نشان داد عملکرد بیولوژیک بیشترین اثر مستقیم و مثبت (835/0= P) بر روی عملکرد دانه داشت و این صفت از طریق شاخص برداشت (29/0= P)، تعداد پنجه در بوته (22/0=P) به صورت مثبت و عملکرد کاه و کلش (178/0=P) و تعداد پنجه بارور (018/0=P) به صورت اثر غیر مستقیم بر روی عملکرد دانه را بر جای گذاشت .با توجه به نتایج بدست آمده، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت موثرترین متغییرها روی عملکرد دانه بودند، که از مهمترین صفات زراعی برای انتخاب ارقام با عملکرد دانه بالا محسوب می شود.