ارزیابی اقتصادی تولید آلوئهورا در شرایط گلخانه در استان کرمان
الموضوعات :مهدیه ساعی 1 , صفت الله رحمانی 2
1 - استادیار بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران
2 - استادیار پژوهش، گروه تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویجی، دفتر امور اقتصادی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: آلوئهورا, ارزش فعلی خالص, استان کرمان, دوره بازگشت سرمایه متحرک, نرخ بازده داخلی,
ملخص المقالة :
توسعه کشت محصولات گلخانهای در ایران، یکی از مهمترین سیاست‌های افزایش بهره‌وری کشاورزی و مدیریت راهبردی آب قلمداد می‌گردد. در استان کرمان به‌دلیل شرایط آب و هوایی و محدودیت منابع آبی، شرایط برای توسعه گلخانه‌ها فراهم شده است؛ به‌طوری‌که بعد از استان تهران مقام دوم سطح زیرکشت گلخانهای کشور را داراست. بنابراین بررسی و ارزیابی اقتصادی و معرفی محصولات گلخانهای با مزیت اقتصادی بالا می‌تواند راهگشای توسعه کشت‌های گلخانهای و جایگزینی آن با محصولات آب‌بر در استان باشد. هدف مطالعه حاضر، ارزیابی اقتصادی محصول آلوئهورا در شرایط گلخانه‌های استان است. برای این منظور از شاخص‌های ارزش حال خالص (NPV)، نرخ بازده داخلی (IRR) و دوره بازگشت سرمایه متحرک (DPBP) و برای محاسبه شاخص‌ها از نرم‌افزار کامفار استفاده شده است. نتایج مطالعه نشان داد که تولید محصول آلوئهورا در شرایط گلخانه براساس هر دو سناریوی مورد بررسی اقتصادی است و در این راستا پیشنهاد می‌شود تا این محصول به‌عنوان یک محصول اقتصادی در شرایط گلخانه به گلخانه‌داران استان معرفی گردد. همچنین آموزش‌های ترویجی لازم جهت آشنایی گلخانه‌داران با کشت و پرورش این محصول در شرایط گلخانه از سوی نهادهای مرتبط داده شود. علاوه بر این، حمایت‌های مالی لازم جهت تشویق کشاورزان به کشت و پرورش این محصول در شرایط گلخانه صورت گیرد.
Agricultural statistics. 2020. Ministry of Agriculture-Jahad, Planning and Economic Deputy, Technology, Information and Communication Center, third volume, horticultural products. (In Farsi)
Ahamed, Md., Guo, H., Taylor, L. and Tanino, K. 2019. Heating demand and economic feasibility analysis for year-round vegetable production in Canadian Prairies greenhouses. Information Processing in Agriculture, Vol, 6: 81-90.
Asadpour, h. and Mahdavi, R. 2017. Economic feasibility project for the construction of Dutch Anthurium greenhouse in Khoshamian station. Tehran: Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Economic Affairs Office, registration number 54596. (In Farsi)
Anonymous. 2020. Pathology of cultivation pattern in Iran. The world of economics, taken from https://donya-e-eqtesad.com. (In Farsi)
Bodiroga, R., and Sredojević, Z. 2018. Economic and Financial Feasibility of Investments in the Greenhouse Production. Economic Insights–Trends and Challenges, Vol, 7(1): 21-32.
Ghanbari Shirsawar, A. 2000. Research interview: study of the cultivation pattern plan in the Iran. https://www.iribnews.ir/00BOb0, May 27, 2000. (In Farsi)
Gholamrezaei, S. and Jafari, M. 2016. Economic evaluation and factors affecting its results in greenhouses of Chaharmahal and Bakhtiari province. Master's thesis, Department of Economics and Agricultural Development, Faculty of Agriculture, Lorestan University. (In Farsi)
Kajbafian, H., Nasiriyan, N. and Ghasem-nejad Maleki, H. M. 2015. Evaluation of energy and economic productivity of vegetables greenhouses in Khuzestan province. Journal of Science and Technology of Greenhouse Culture, 6(23): 25-35. (In Farsi)
Kurklu, A. 2022. A Feasibility Study for Different Crops in a High-tech Greenhouse in Turkey. World Journal of Agriculture and Soil Science, 8(3): 1-10. DOI: 10.33552/WJASS.2022.08.000688
Mehrabi Beshrabadi, H. 2018. Economic study of greenhouse crop production in Kerman province. Agricultural Science and Technology and Natural Resources, 12(44): 373-384. (In Farsi)
Miri, S. F., Asoodar, M. A., Ghaseminejad, M. and Abdshahi, A. 2010. Economic evaluation of greenhouse crop production in Tehran province. The first national conference on mechanization and new technologies in agriculture, March 18, 2010, Ahvaz, Iran. (In Farsi)
Prakash, P., Kumar, P., Niranjan, S., Jaganathan1, D., Kishore, P and Immanuel, Sh. 2021. Economic Feasibility of Protected Cultivation of Rose under Polyhouse and its Supply Chain in Maharashtra. Journal of Community Mobilization and Sustainable Development, 16(3): 939-946.
Prakash Reddy, N. B., Venkat R. and Srilatha, Ch. 2022. Economic Feasibility of Capsicum Cultivation Under Greenhouse Condition – A Case Study. Economic Affairs, 67(3): 345-351. DOI: 10.46852/0424-2513.3.2022.27
Randhe, R. D., Hasan, M., Singh, D. K. and Kumar, P. and Prakash, P. 2022. Economic feasibility of grow bag-based cucumber and capsicum cultivation under greenhouse. Indian J. Hortic. 79(4): 458-463. DOI: 10.5958/0974-0112.2022.00064.0, pp. 193–202.
Shakeri Chaleshtori, H., Nassabian, Sh. and Etedali Dehkordi, S. 2022. Economic evaluation for construction of hydroponic greenhouses in Chaharmahal, Agricultural Economics Research, 14(2): 101-115. (In Farsi)
Statistics and information of greenhouses in Kerman province. 2021. Horticulture management, organization of agriculture-jahad of Kerman province. (In Farsi)
Turki Harchgani, M. A. 2019. Economic evaluation of greenhouse crop production in Tiran and Koron cities of Isfahan province. The 6th Iranian Agricultural Economics Conference, February 14, 2019, Karaj, Iran. (In Farsi)
15 پژوهشهای علوم کشاورزی پایدار/جلد 4/شماره 3/پاييز 1403/ ص 50-36
https://sanad.iau.ir/journal/sarj/
https://doi.org/10.71667/sarj.2024.1122317
ارزیابی اقتصادی تولید آلوئهورا در شرایط گلخانه در استان کرمان
مهدیه ساعی1*، صفت الله رحمانی2
1-استادیار بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران
2- استادیار پژوهش، گروه تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویجی، دفتر امور اقتصادی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
* ايميل نویسنده مسئول: m_saeey@yahoo.com
(تاریخ دریافت: 21/03/1403- تاريخ پذيرش: 15/08/1403)
چکیده
توسعه کشت محصولات گلخانهای در ایران، یکی از مهمترین سیاست‌های افزایش بهره‌وری کشاورزی و مدیریت راهبردی آب قلمداد می‌گردد. در استان کرمان به‌دلیل شرایط آب و هوایی و محدودیت منابع آبی، شرایط برای توسعه گلخانه‌ها فراهم شده است؛ به‌طوری‌که بعد از استان تهران مقام دوم سطح زیرکشت گلخانهای کشور را داراست. بنابراین بررسی و ارزیابی اقتصادی و معرفی محصولات گلخانهای با مزیت اقتصادی بالا می‌تواند راهگشای توسعه کشت‌های گلخانهای و جایگزینی آن با محصولات آب‌بر در استان باشد. هدف مطالعه حاضر، ارزیابی اقتصادی محصول آلوئهورا در شرایط گلخانه‌های استان است. برای این منظور از شاخص‌های ارزش حال خالص (NPV)، نرخ بازده داخلی (IRR) و دوره بازگشت سرمایه متحرک (DPBP) و برای محاسبه شاخص‌ها از نرم‌افزار کامفار استفاده شده است. براساس نتایج مطالعه در سناریوی اول (نرخ تنزیل 18 درصد)، ارزش حال خالص به‌میزان 38/7 میلیارد ریال و نرخ بازده داخلی برابر با 38/28 و در سناریوی دوم (نرخ تنزیل 24 درصد)، ارزش حال خالص53/2 میلیارد ریال و نرخ بازده داخلی سرمایه‌گذاری محاسبه شده 38/28 و از نرخ تنزیل پیشنهادی بیشتر است. لذا تولید آلوئهورا در شرایط گلخانه براساس هر دو سناریوی مورد بررسی اقتصادی است و در این راستا پیشنهاد می‌شود تا به‌عنوان یک محصول اقتصادی در شرایط گلخانه به گلخانه‌داران استان معرفی گردد. علاوه بر این، حمایت‌های مالی لازم جهت تشویق کشاورزان به کشت و پرورش این محصول در شرایط گلخانه صورت گیرد.
واژههاي کليدي: آلوئهورا، ارزش فعلی خالص، استان کرمان، دوره بازگشت سرمایه متحرک، نرخ بازده داخلی
مقدمه
کشاورزی مهمترین بخش در توسعه اقتصادی و اجتماعی است که نقش بسزایی در دستيابی به امنيت غذایی، تنوع اقتصادی، کاهش فقر و بهبود رفاه انسان‌ها ایفا می‌کند (Anonymous, 2000). از طرفی زمين‌های حاصلخيز و منابع کشاورزی محدود بوده و جمعيت رو به رشد جهان، روز به روز نياز به توليدات کشاورزی را افزایش می‌دهد؛ به‌طوری‌که امروزه چنين افزایشی در تقاضا، موجب فشار بر منابع مورد نياز کشاورزی شده است. به‌دليل محدودیت‌هایی که در منابع قابل دسترس وجود دارد، این شرایط را تنها می‌توان با برنامه‌ریزی برای افزایش بهره‌وری زمين‌های موجود، منابع آب و سایر نهاده‌های کشاورزی مدیریت کرد. از این‌رو برنامه‌ریزی مناطق زیرکشت و تعيين الگوهای بهينه آن برای مدیریت سامانه‌های توليدی کشاورزی، به‌ویژه در مناطق خشک و نيمه‌خشک که از کمبود آب رنج می‌برند و عدم قطعيت برنامه‌های زراعی در آن از احتمال بيشتری برخوردار است، امری ضروری است (قنبری شیرسوار، 1379). در سال‌هاي اخير، تولیدات زراعی و باغی خارج از فصل و به‌عبارت دیگر تولیدات گلخانهای از جمله سبزی‌ها، برای تولیدکنندگان سودآور شده است. تجربه نشان داده است که با توجه به رشد پرشتاب و روزافزون جمعیت در جهان، کشاورزی سنتی نه‌تنها تکافوی تأمین غذا را نمی‌کند، بلکه تولیدات حاصل از این نظام، توان رقابت با تولیدات کشورهای پیشرفته را ندارد (مهرابی بشرآبادی، 1387). از سوی دیگر محدودیت آب و خاک و افزایش روزافزون جمعیت جهان، همواره توجه محققین را به یافتن و معرفی راه‌حل‌های جدید برای تولید هر چه بیشتر محصولات کشاورزی معطوف داشته است. گلخانه راهکاری نوین و به‌صرفه برای تولید انواع گل و گیاه، میوه، صیفی‌جات و سبزیجات می‌باشد. با استفاده از گلخانه در هر منطقه جغرافیایی و با هر شرایط آب و هوایی می‌توان اقدام به کاشت انواع میوه و سبزیجات نمود، چرا که تمامی عوامل مؤثر بر رشد گیاه اعم از دما و رطوبت، اکسیژن، نور و غیره تحت کنترل پرورش‌دهنده خواهد بود و به‌دلیل بسته بودن محیط، کمترین میزان آفات را خواهد داشت (اندیشه سبز، بی‌تا). با توجه به خشكسالي‌هاي اخير و چالش جدی کمبود آب و لزوم بهره‌وري بهينه از منابع آبي براي توليد محصولات با كيفيت كشاورزي، كشت گلخانه‌اي راهي مطمئن در مدیریت مصرف و صرفه‌جویي آب و برون‌رفت از بحران كم‌آبي است. آب در مصارف بخش كشاورزي اهميت ویژه‌اي دارد و براي توليد محصولاتي باكيفيت و همچنين داشتن كشاورزي پایدار باید به منابع آبي دسترسی داشت. در شرایط بحراني موجود براي مقابله با تنش آبي كشور، توسعه كشت محصولات گلخانه‌اي به‌عنوان جایگزین كشت سنتي، راهي براي برون‌رفت از این چالش جدي است كه مي‌تواند در مصرف بهينه آب و افزایش توليد در بخش محصولات كشاورزي و گلخانه‌اي بسيار مؤثر باشد.
سطح گلخانه‌های فلزی-پلاستیکی شمال استان کرمان، در مجموع حدود دو میلیون و 309 هزار مترمربع است که از این میزان، یک میلیون و 636 هزار و 480 مترمربع مربوط به کشت خاکی و 672 هزار و 600 مترمربع کشت هیدروپونیک است و در حدود یک میلیون و 974 هزار و 600 مترمربع به سبزی و صیفی، 194680 مترمربع به گل و گیاهان زینتی، 75000 مترمربع به توت‌فرنگی، 42500 مترمربع به آلوئهورا و 22300 مترمربع به سایر محصولات گلخانهای اختصاص دارد. محصولاتی که در گلخانه‌های شمال استان کرمان تولید می‌شوند شامل خیار، گوجه‌فرنگی، انواع فلفل، انواع بادمجان، توت‌فرنگی و آلوئهورا هستند که گلخانه‌های خیار و گوجه‌فرنگی بیشترین تعداد گلخانه را شامل شده و شهرستان‌های رفسنجان، سیرجان، بافت، زرند و کرمان با مجموع 387 نفر بهره‌بردار (70 درصد) بیشترین تعداد تولیدکننده در شمال استان کرمان را به‌خود اختصاص داده‌اند (سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان، 1400). اهداف مطالعه حاضر عبارت بودند از:
1- ارزیابی اقتصادی محصول آلوئهورا در شرایط گلخانه
2- تحلیل حساسیت شاخص‌های ارزیابی اقتصادی پروژه
به دلیل اهمیت موضوع مطالعات متعددی در خصوص آن انجام شده است؛ از جمله می‌توان به مطالعه (Mehrabi, 2018) اشاره کرد که نرخ بازده و دوره بازگشت سرمايه در سبزي، توت‌فرنگي و گل‌هاي بريده در شرایط گلخانه‌هاي استان کرمان و فضاي باز را مقایسه نمودند و نتیجه گرفتند که توليد در گلخانه داراي اشتغال‌زايي بيشتر، عملکرد بهتر، استفاده بهتر از منابع توليد و قيمت فروش بالاتر؛ اما داراي بازده اقتصادي کمتر، هزينه توليد و باقي‌مانده سموم بيشتر و نيازهاي سرمايه‌اي زيادتر در مقايسه با فضاي باز است. (Turki Harchgani, 2019) در ارزیابی تولید محصولات گلخانهای در شهرستان‌های تیران و کرون استان اصفهان نشان دادند که تولید محصولات گلخانهای در این منطقه اقتصادی بوده و تنها در مورد گلخانه‌های خیار اقتصادی نمی‌باشد. همچنین در مجموع، تولید گل نسبت به تولید سبزی و صیفی اقتصادی‌تر می‌باشد. (Miri et al., 2010) در مطالعه تولید محصولات گلخانهای در استان تهران نتیجه گرفتند که تولید گیاهان زینتی و آپارتمانی و سپس توت‌فرنگی دارای بیشترین میزان منفعت به هزینه و نرخ بازده داخلی بوده و از میان سازه‌های مختلف، گلخانه با اسکلت فلزی (گالوانیزه) و پوشش پلاستیک دارای بیشترین بازده اقتصادی است. نتايج ارزيابي اقتصادي مطالعه (Kajbafian et al., 2015) در مقایسه کشت خيار و گوجه‌فرنگي گلخانـه‌اي در استان خوزستان بیانگر این بود که کشت گوجه‌فرنگي گلخانه‌اي در نواحي شمالي استان مقرون به‌صرفه‌تر بوده است. ارزیابی گلخانه‌های زینتي استان چهارمحال و بختیاری توسط (Gholamrezaei, & Jafari, 2016) با استفاده از شاخص ارزش حال خالص )هر دوحالت با تعدیل تورم و بدون تعدیل تورم( و همچنین طبق شاخص نرخ بازده داخلی بدون تعدیل تورم، نشان داد که همه گلخانه‌های زینتی استان طی سال‌های بررسی سودده بوده‌اند. در ارزیابي اقتصادی گلخانه‌های سبزی و صیفي طبق شاخص نرخ بازده داخلی بدون تعدیل تورم، همه گلخانه‌های سبزی و صیفی استان سودآورند. اما زمانی‌که شاخص تورم در محاسبات وارد شد، تنها دو واحد ازگلخانه‌های سبزی و صیفی استان سودآور شدند. نتایج مطالعه (Asadpour & Mahdavi, 2017) در ارزیابی اقتصادی احداث يك واحد گلخانه هلندي جهت توليد انواع گل آنتوريم با استفاده از سيستم هيدروپونيك نشان دادکه این پروژه از سودآوري مطلوب برخوردار خواهد بود. براساس نتایج پژوهش (Shakeri et al., 2023) طرح احداث گلخانه برای کشت صیفی‌جات تنها در صورتی‌که طول عمر پروژه بیش از 20 سال در نظر گرفته شود، دارای توجیه اقتصادی است، اما در همین شرایط، تولید برخی محصولات گلخانهای نظیر گل‌های شاخه بریده از جمله رز از توجیه اقتصادی برخوردار است. در بین مطالعات خارجی از جمله می‌توان به مطالعه (Bodiroga & Sredojević, 2018) اشاره کرد که دریافتند سرمایه‌گذاری در تولید سبزیجات در شرایط گلخانه از نظر اقتصادی امکان‌پذیر است. (Ahamed et al., 2019) نشان دادند که تولید سبزیجات در طول سال در گلخانه از نظر اقتصادی سودآور خواهد بود. (Prakash et al., 2021) خاطرنشان کردند که کشت گل رز در گلخانه با و بدون یارانه، یک کسب و کار بسیار سودآور است. (Prakash et al., 2022) کشت فلفل دلمه‌ای در گلخانه با استفاده از یارانه اعطاء شده را از نظر اقتصادی بسیار توجیهپذیر دانستند. (Randhe et al., 2022) در مطالعه‌ای نشان دادند سرمایه‌گذاری فلفل‌دلمه‌ای و خیار هیدروپونیک در شرایط گلخانه سودآور و از نظر اقتصادی توجیهپذیر است (Kurklu, 2022). در ارزیابی مالی چهار محصول (گوجه فرنگی خوشه‌ای و گیلاسی، توت‌فرنگی و گل رز) در گلخانه‌های هیدروپونیک ترکیه نشان دادند که محصولات گوجه‌فرنگی خوشه‌ای و گیلاسی و سپس گل رز از نظر اقتصادی توجیهپذیر هستند.
مزایای کشت گلخانهای گیاه آلوئهورا
گياه آلوئهورا نسبت به کشت‌های گلخانهای هزينه احداث بسيار پايين دارد. از جمله گلخانهای با ارتفاع کم و نياز گرمايی پايين و عدم نياز به برداشت سريع و انبارداری بالا و نياز کارگری کم باعث شده جزء کم‌هزينه‌ترين کشت‌ها لقب بگيرد. این گياه به‌دليل پاجوش‌های زيادی که توليد مي‌کند و جوان‌سازی مزرعه به‌صورت رايگان صورت می‌گیرد، عملاً گياهی دائمی محسوب مي‌شود و يکی از مزايای اين گياه همين است که برخلاف بسیاری از محصولات کشاورزی قابلیت برداشت چندین ساله دارد. بدین معنی که در صورت یک‌بار کشت، قابلیت برداشت تا چندین سال را دارد. ویژگی اقتصادی دیگر این گیاه این است که عاری از هرگونه قارچ و آفت است و همین موضوع گیاه را بی‌نیاز از تمام آفت‌کش‌ها و سمپاشی می‌کند. از آنجا که یکی از پرهزینه‌ترین فاکتورهای کشت، تهیه سموم و آفت‌کش‌هاست، به‌همين دلیل يکی از پرسودترين کشت‌ها محسوب مي‌شود. به‌طوري‌که با حداقل برداشت سالانه که شش کيلو از هر بوته است و 4000 بوته‌ای که در هر هزار مترمربع کشت مي‌شود، درآمد قابل‌توجهی دارد. آلوئهورا تا شوری با EC 6000 را مي‌تواند تحمل کند.
کشت بوته
در کشت زراعی آلوئهورا جهت جلوگيری از تداخل برگها، فاصله استاندارد جهانی کاشت گياه 40 تا 60 سانتي‌متر، اما در کشت گلخانهای 30 تا 40 سانتي‌متر می‌باشد. به‌طور استاندارد در هر مترمربع چهار بوته آلوئهورا کشت می‌شود. بنابراین در هر هزار مترمربع گلخانه، 4000 بوته مي‌توان کشت کرد. قیمت هر پاجوش برای تکثیر گیاه آلوئهورا حدود 15000 تومان است که با این حساب حدود 60 میلیون تومان صرف تهیه گیاه مادر برای یک مزرعه هزار متری می‌شود.
آبیاری
مهمترین ویژگی آلوئهورا که کشت آن را در ایران توجیه می‌کند، نیاز اندک گیاه به آبیاری است. این گیاه قادر است بدون آبیاری تا یک سال هم زنده بماند و بهترين روش آبياری آن قطره‌ای می‌باشد.
میزان نیاز گیاه به آبیاری
در شرایط گلخانه در گرمترين فصل سال در اوج گرما هفته‌ای يک‌بار آبیاری قطره‌ای با حجم آب يک ليتر برای هر بوته و در پاييز و بهار هر 12 تا 15 روز يک‌بار و در زمستان ماهی یک‌بار. در شرایط مزرعه هر بوته از اوائل مهر تا پایان اسفندماه، در دوره پنج تا هفت روزه به ١٠ لیتر آب نیاز دارد. از اردیبهشت تا پایان شهریور در دوره سه روزه به ١٠ لیتر آب نیاز دارد. در صورت استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای میزان آب مورد استفاده به‌طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. در آبیاری قطره ای هر گیاه در هر نوبت به چهار لیتر آب نیاز دارد.
برداشت
بعد از کاشت بوته بالغ، چون بوته‌ها بدون ریشه هستند با تغذیه از خودشان ریشه می‌دهند. بوته‌ها حدود سه ماه زمان مي‌برد تا سبز شوند و بعد از سبز شدن شروع به پر کردن ژل مي‌کنند و دو ماه بعد می‌توان برداشت کرد. مجموعاً از کاشت بوته بالغ تا برداشت پنج ماه طول می‌کشد. اندام دارویی مورد استفاده گیاه آلوئهورا، برگ‌های آن است که از آنها ژل استخراج می‌گردد. بلافاصله پس از برداشت برگها باید اقدام به استخراج ژل نمود و یا برگها را توسط کانتینرهای یخچال‌دار به کارخانه فرآوری منتقل کرد. حداقل برداشت ساليانه آلوئهورا در هر هزار مترمربع 24 تن می‌باشد (چهار برداشت شش تنی) که مي‌توان به‌طور يکجا يا به‌تدريج برداشت نمود. هر بوته در کشت استاندارد بين شش تا 15 کيلو برگ توليد مي‌کند که وزن اين برگ ها ممکن است حتی به يک کيلوگرم هم برسد؛ اما به‌طور میانگین وزن هر برگ بين 500 تا 600 گرم هست که حدوداً 12 برگ مي‌شود که مي‌توان از هر بوته ماهيانه يک برگ، در شش ماه شش برگ و يا در سال 12 برگ برداشت نمود. بنابراین هر گیاه حداقل چهار تا شش کیلو محصول می دهد. گیاه مادر علاوه بر باردهی حدود 10 تا 16 پاجوش نیز تولید می‌کند؛ اما اگر هدف از توليد آلوئهورا برگ باشد، نبايد اجازه داد پاجوش‌ها رشد کنند، فقط چند پاجوش کنار بوته نگه داشته می‌شود تا سال‌های بعد بدون افزایش هزينه، تولید ادامه و گسترش یابد. هر چه سن بوته بيشتر باشد، تولید پاجوش هم بیشتر می‌شود. برای بوته آلوئهورا از پاجوش‌زنی تا بالغ شدن يک‌سال و نيم طول مي‌کشد.
بیماری‌ها
گیاه آلوئهورا حساس به بیماری‌های لکه سیاه، پوسیدگی ریشه و شپشک آرد آلود می‌باشد ولیکن در مجموع، خطر بیماری‌ها در این گیاه نسبت به دیگر گیاهان بسیار کم است.
لكه سياه نام نوعي آفت است كه مي‌تواند سلامت آلوئهورا را به‌خطر بيندازد. اين لكه‌هاي سياه در اثر گزش حشرات و تخم‌ريزي آنها روي آلوئهورا ديده مي‌شود. اين نوع آفت معمولاً در شرايطي كه آلوئهورا در مزرعه پرورش داده مي‌شود زياد ديده مي‌شود. پوسيدگي ريشه نيز يكي ديگر از شايع‌ترين مشكلاتي است كه مي‌تواند آلوئهورا را از بين ببرد. پوسيدگي‌ها غالباً ناشي از آبياري بيش از اندازه گياه است. علاوه بر اين شپشك سفيد يا شپشك آرد آلود نيز ازجمله آفت‌های اين گياه است كه در شرايط کشت آلوئهورا در مزرعه ممكن است گياه به آن آلوده باشد.
تغذیه کودی
آلوئهورا گیاهی کم‌توقع می‌باشد. این گياه کود نياز ندارد، هرچند که دادن کودهای حيوانی و ورمی کمپوست در افزايش رشد و ژ‌ل‌دهی بسيار مؤثر می‌باشد.
دما
گیاه آلوئهورا از جمله گیاهانی است که در صفر درجه سانتی‌گراد از بین می‌رود و معمولاً دمای محیط رشد آن باید بالاتر از دو درجه سانتی‌گراد باشد و به همبن علت است که مناطق جنوبی ایران که هرگز درجه حرارت آنها به صفر درجه سانتی‌گراد نمی‌رسد، از مناطق مستعد برای تولید این گیاه محسوب می‌شوند. در مناطقی که در زمستان يخ‌بندان داريم بايد حتماً گلخانه زده شود، البته گلخانه مجهز نياز نيست و گلخانهای با ارتفاع کم مانند خزانه برای جلوگيری از يخ‌زدگی زمستان کفايت مي‌کند؛ اما در مناطقی با اقليم گرم نياز به گلخانه نيست و مي‌توان کشت زراعی انجام داد. گیاه آلوئهورا در دماهای بیش از ۷۰-۸۰ درجه سانتی‌گراد نمی‌میرد، اما برگ‌های بلند ضعیفی تولید می‌کند (در گلخانه هرگز نباید اجازه داد دمای محیط این گیاه از ۱۰ درجه کمتر و از ۵۰ درجه بیشتر شود). بهترين دما براي آلوئهورا ۱۷ تا ۲۴ درجه سانتي‌گراد است.
شرایط خاک
گیاه آلوئهورا در هر نوع خاکی قابلیت رشد دارد. شرایط ایده‌آل خاک برای پرورش آلوئهورا، خاکی نرم با حاصلخیزی متوسط و زهکشی بالا است.
شکل 1- گلخانه آلوئهورا
مواد و روشها
آمار و اطلاعات موردنیاز جهت انجام مطالعه حاضر با مراجعه به سازمان جهاد كشاورزي استان کرمان، مطالعات كتابخانه‌اي و ساير پايگاه‌هاي اطلاعاتي در كشور و همچنين از طريق مطالعات ميداني، مصاحبه، مشاهده و تهيه پرسشنامه گردآوري شده است. تعداد گلخانه‌های آلوئهورا در شمال استان حدود نه گلخانه است (سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان، 1400) که جهت ارزیابی اقتصادی آنها از روش سرشماری استفاده شده است.
روش ارزيابي طرح‌هاي اقتصادي بلندمدت شامل روش‌هاي تنزيلي و روش‌هاي غيرتنزيلي است. در روش‌هاي غيرتنزيلي ارزش زماني پول در نظر گرقته نمي‌شود، بنابراين كاربرد آنها در ارزيابي طرح‌ها محدود است. برعكس در روش‌هاي تنزيلي ارزش زماني پول در نظر گرفته شده و براي مقايسه منافع و هزينه‌هاي طرح با استفاده از نرخ تنزيل مناسب، كليه درآمدها و هزينه‌ها به ارزش فعلي تبديل و با هم جمع و سپس مقايسه مي‌گردند. در صورتي‌كه جمع ارزش كنوني منافع بلندمدت طرح از جمع ارزش كنوني هزينه‌هاي بلندمدت طرح بيشتر باشد، طرح توجيه اقتصادي داشته و در غير اين‌صورت طرح توجيه اقتصادي لازم را ندارد. با توجه به اینکه سرمایه‌گذاری که بخش مهم آن جزء هزینههای ثابت است در سال اول انجام می‌شود و هزینههای جاری نیز به‌طور سالیانه در طول عمر پروژه انجام می‌گیرد، بنابراین نیاز است که هزینههای جاری پیش‌بینی شده یا به ارزش حال سال سرمایه‌گذاری برگردد و با هزینه ثابت سرمایه‌گذاری در سال پایه جمع شود. درآمدهای موردانتظار نیز که به‌طور سالیانه حاصل می شود، لازم است که به سال پایه برگردد تا در یک پایه یکسان با مجموع هزینه‌ها مقایسه شود.
در مطالعه حاضر سه روش معروف ارزيابي طرح‌هاي بلندمدت به‌روش تنزيلي شامل روش ارزش حال خالص، نرخ بازده داخلي و دوره بازگشت سرمایه متحرک مورد استفاده قرار گرفته است.
روش ارزش حال خالص (NPV1)
این معیار با توجه به نرخ تنزیل پیشنهادی، تفاضل ارزش حال درآمدها را با ارزش حال هزینه‌ها مشخص می‌کند. اگر ارزش حال درآمدهای مورد انتظار بیش از ارزش حال هزینه های انجام شده باشد و به‌عبارت دیگر میزان محاسبه شده برای ارزش حال خالص مثبت باشد، طرح دارای توجیه اقتصادی است. در نتیجه با توجه به هزینه‌ها، درآمد بیشتری نصیب سرمایه‌گذار خواهد شد. اما اگر مقدار ارزش حال خالص منفی باشد این امر نشان‌دهندۀ آن است که هزینههای طرح بیش از ارزش حال منافع است، بنابراین طرح اقتصادی نیست. رابطه (1) محاسباتی ارزش حال خالص به‌صورت زیر است:
(1) 
: منافع مورد انتظار طرح در سال iام،
: هزینههای ثابت و جاری طرح در سال iام،
r: نرخ تنزیل،
i: نشان‌دهنده سال است.
نرخ بازده داخلي (IRR2)
نرخ بازده داخلی، نرخ تنزیلی است که ارزش حال منافع احتمالی در آینده را با کل ارزش حال هزینههای طرح برابر می‌کند. به‌عبارت دیگر چنانچه بخواهیم با نرخ تنزیل IRR کلیه منافع و هزینههای طرح را به ارزش حال تبدیل کنیم، تفاضل آنها برابر صفر می‌شود. رابطه (2) نرخ بازده داخلی را نشان می‌دهد.
عناصر این رابطه نیز شبیه رابطه قبلی بوده و فقط تفاوت آن با ارزش حال خالص برای نرخ تنزیل پیشنهادی است، اما در نرخ بازدهی داخلی، نرخ تنزیلی پیدا خواهد شد که در آن ارزش حال درآمدها برابر ارزش حال هزینه‌ها قرار می‌گیرد. به‌عبارت دیگر این نرخ یک نرخ بی‌تفاوتی برای سرمایه‌گذار محسوب می‌شود. براساس این معیار، شرط اقتصادی بودن یک سرمایه‌گذاری این است که نرخ بازده داخلی از حداقل نرخ بازده قابل قبول بیشتر باشد. به‌عبارت دیگر اگر نرخ بازده داخلی (IRR) محاسبه شده با توجه به درآمدهای موردانتظار و هزینههای طرح از نرخ تنزیل کمتر باشد، این طرح توجیه اقتصادی ندارد و برعکس.
دوره بازگشت سرمايه (PBP3)
مدت زمانی است که طول می‌کشد تا سرمایه‌گذاری اولیه مورد بازیافت قرار گیرد یا به‌عبارتی جریانات نقدی تجمعی پروژه صفر شود. در این روش عایدات حاصل از طرح به هزینههای طرح تقسیم می‌گردد. در صورتی‌که در دوره مورد مطالعه این عدد بزرگتر از یك گردد، طرح قابل قبول می‌باشد. در محاسبه شاخصPBP ارزش زمانی پول در نظر گرفته نمی‌شود و جریانات نقدی با فرض دارا بودن ارزش یکسان در سال‌های مختلف، با یکدیگر جمع می‌شوند. از آنجایی‌که در نظر گرفتن ارزش زمانی پول بر دقت و صحت محاسبات می‌افزاید، جهت رفع این مشکل، به‌جای شاخصPBP ، شاخص دوره بازگشت سرمایه متحرک (DPBP4) تعریف شده که در آن جریانات نقدی پس از تنزیل شدن با یکدیگر جمع می‌شوند. در سناریوی اول نرخ تنزیل 18درصد (نرخ سود سپرده های بانکی در سال 1401) و در سناریوی دوم نرخ تنزیل 24 درصد در محاسبات لحاظ شده است. علت در نظر گرفتن این رقم این است که سود قطعی تسهیلاتی که از بانک اخذ می‌شود، تنها با دانستن درصد سود به‌دست نمی‌آید. برای دانستن نرخ بهره مؤثر یا همان سود واقعی وام، ابتدا باید کارمزدی که بانک بابت اعطای تسهیلات کسر می‌کند را به مبلغ سود سالانه اضافه کرد. بیشتر بانک‌ها برای اعطای وام، کارمزد 3 درصدی از متقاضیان خود می‌گیرند. نکته بعدی حق بیمه وام است که بانک قبل از واریز تسهیلات از حساب متقاضی کسر می‌کند. رقم بیمه وام هم معمولاً 3 درصد مبلغ وام است. شاخص‌های موردنظر توسط نرم‌افزار کامفار محاسبه گردیدند.
نتایج و بحث
مطالعه مالی-اقتصادی طرح
درآمدهای طرح
عمر اقتصادي گیاه آلوئهورا معمولاً بين 8 تا 10 سال است. براي ارزیابی اقتصادی اين پروژه، دوره زماني 8 سال در نظر گرفته شده است كه از سال اول تا هشتم تولید محصول به‌صورت افزایشی خواهد بود. همان‌طور که قبلاً گفته شد هدف از توليد آلوئهورا، تولید برگ است، بنابراین تولید پاجوش صفر درنظر گرفته شده است (جدول 1).
[1] . Net Present Value
[2] . Internal Rate of Return
[4] . Dynamic Payback Period
جدول 1- جريان درآمدهای ساليانه گلخانه آلوئهورا در سطح 1000 مترمربع برحسب ریال (دوره 8 ساله)
سال | برگ آلوئهورا (كيلوگرم) | قیمت واحد* | مجموع فروش |
1 | 96/12962 | 65000 | 842592400 |
2 | 5/18518 | 65000 | 1203702500 |
3 | 48/31481 | 65000 | 2046296200 |
4 | 74/40740 | 65000 | 2648148100 |
5 | 9/49999 | 65000 | 3249999350 |
6 | 7/53703 | 65000 | 3490740500 |
7 | 4/57407 | 65000 | 3731481000 |
8 | 61111 | 65000 | 3972215000 |
جمع کل | 21185175050 | ||
مأخذ: محاسبات تحقیق
هزینههای طرح
محوطه‌سازی، هزینههای ساختمان‌سازی و اولیه، تجهیزات و تأسیسات، اداری و قبل از بهره‌برداری گلخانه آلوئهورا و اولیه موردنیازگلخانه آلوئهورا در سطح هزار مترمربع در جدول 2 تا 5 آمده است.
جدول 2– هزینههای محوطه‌سازی مورد نیاز برای گلخانه آلوئهورا
رديف | شرح | مقدار (مترمربع) | عمر مفید (سال) | هزینه واحد (هزار ریال) | هزینه کل (هزار ریال) |
|---|---|---|---|---|---|
1 | تسطيح و خاکبرداری | 2700 | 30 | 120 | 324000 |
2 | دیوارکشی | 400 | 30 | 2000 | 800000 |
3 | روشنایی محوطه | 700 | 30 | 500 | 350000 |
جمع | 1474000 | ||||
جدول 3– هزینههای ساختمان‌سازی و اولیه مورد نیاز برای گلخانه آلوئهورا
رديف | شرح | مقدار (مترمربع) | هزینه کل (میلیون ریال) | عمر مفید (سال) |
|---|---|---|---|---|
1 | سازه گلخانه | 1000 | 2100 | 30 |
2 | پنجره سقفی | 1000 | 233 | 15 |
3 | پوشش پلاستیک سقف و دیوارها | 1000 | 314 | 3 |
4 | سيستم حرارتی | 1000 | 400 | 20 |
5 | سيستم برودتی | 1000 | 777 | 10 |
6 | سیستم برق | 1000 | 400 | 10 |
7 | فن سیر کوله و فوکر | 1000 | 277 | 5 |
8 | سیستم آبیاری و توزیع کود | 1000 | 296 | 5/1 |
9 | بوته | 1000 | 600 | - |
10 | انبار مواد اولیه | - | 500 | 30 |
11 | استخر ذخیره آب | - | 555 | 15 |
12 | ساختمان اداری | - | 925 | 30 |
13 | ساختمان کارگری و نگهبانی | - | 370 | 30 |
14 | سرویس بهداشتی و حمام | - | 111 | 30 |
جمع | - | 7858 | - | |
جدول 4– هزینههای ماشین‌آلات و تجهیزات مورد نیاز برای گلخانه
رديف | شرح | هزینه واحد (هزار ریال) | هزینه کل (هزار ریال) | عمر مفید (سال) |
|---|---|---|---|---|
1 | وسایل اطفاء حریق | 20000 | 40000 | 10 |
2 | دماسنج دیجیتال | 5000 | 20000 | 10 |
3 | ابزارهای اندازه‌گیری | 30000 | 30000 | 10 |
4 | سمپاش و وسایل کنترل آفات | 100000 | 100000 | 5 |
جمع | - | 190000 | - | |
جدول 5- هزینههای تأسیسات و تجهیزات عمومی موردنیاز برای گلخانه
رديف | شرح | واحد | هزینه کل (هزار ریال) | عمر مفید (سال) |
|---|---|---|---|---|
1 | انشعاب برق و ملزومات شامل ترانس، پایه، روشنایی و ... | سه فاز | 40000 | 10 |
2 | انشعاب گاز و ملزومات شامل خرید امتیاز، احداث ایستگاه، لوله‌کشی بیرون و درون گلخانه‌ها و .... | سری | 700000 | 10 |
جمع | - | 740000 | - | |
مأخذ: محاسبات تحقیق
جدول 6- هزینههای تجهیزات اداری موردنیاز برای گلخانه
رديف | شرح | تعداد | هزینه واحد (هزار ریال) | هزینه کل (هزار ریال) | عمر مفید (سال) |
|---|---|---|---|---|---|
1 | لوازم اداری (میز، مبلمان اداری، گوشی تلفن، کامپیوتر و ...) |
| 100000 | 100000 | 5 |
جمع | - | - | 100000 | - | |
مأخذ: محاسبات تحقیق
جدول 7- هزینههای قبل از بهره‌برداری
رديف | شرح | هزینه کل (هزار ریال) |
|---|---|---|
1 | مطالعات پیش از سرمایه‌گذاری | 100000 |
جمع | 100000 | |
مأخذ: محاسبات تحقیق
هزينه‌هاي جاری سالیانه مربوط به عمليات داشت و برداشت گلخانه آلوئهورا در سطح هزار مترمربع در جداول 8 تا 10 آمده است. همان‌طور که قبلاً گفته شد گیاه آلوئهورا فاقد هر گونه آفت و بیماری است، بنابراین به سم خاصی نیاز ندارد، منتها به‌منظور تقویت گیاه هر دو سال یک‌بار، در هر هزار مترمربع حدود 5 تن کود حیوانی استفاده می‌شود (جدول 8).
جدول 8- هزینههای نهاده‌های مورد نیاز برای گلخانه آلوئهورا در سطح 1000 مترمربع
رديف | شرح | مقدار/تعداد (مصرف سالیانه ) | واحد مصرف | هزینه واحد (هزار ریال) | هزینه کل (میلیون ریال) |
|---|---|---|---|---|---|
1 | لوازم بسته‌بندی | 25/259 | کارتن | 200 | 85/51 |
2 | کود حیوانی | 5000 | کیلو | 15 | 75 |
جمع | - | - | - | 85/126 | |
جدول 9- هزینههای سوخت و انرژی مورد نیاز برای گلخانه آلوئهورا در سطح 1000 مترمربع
رديف | شرح | واحد | ميزان مصرف ساليانه | هزینه واحد (هزار ریال) | هزینه کل (میلیون ریال) |
|---|---|---|---|---|---|
1 | آب | مترمکعب | 96 | 2000 | 192/0 |
2 | برق | كيلو وات ساعت |
|
| 6/3 |
3 | گازوئیل (سوخت خودرو، گرمایش گلخانه‌ها) | لیتر |
|
| 400 |
جمع |
|
|
| 792/403 | |
مأخذ: محاسبات تحقیق
جدول 10- هزینههای حقوق و دستمزد برای گلخانه آلوئهورا در سطح 1000 مترمربع
رديف | وضعيت نيروي انساني | دائم (12 ماه سال) | موقت (كمتر از 12 ماه) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
تعداد | كل حقوق و مزاياي پرداختي بدون بيمه (میلیون ریال در سال) | كل حق بيمه پرداختي (میلیون ریال در سال) | تعداد | تعداد روز٭ فعاليت | كل حقوق پرداختي (میلیون ریال در سال) | ||
1 | كارگر | 1 | 840 | - | - | - | 730 |
جمع كل |
| 840 | - | - | - | 730 | |
مأخذ: محاسبات تحقیق
تحليل مالي و اقتصادي طرح با استفاده از نرم‌افزار كامفار
كل سرمايه مورد نياز براي احداث گلخانه آلوئهورا در سطح هزار مترمربع، 19 میلیارد و 617 میلیون و 611 هزار و 344 ريال مي‌باشد. ضمنا مبلغ 100 میلیون ریال مربوط به هزينه‌هاي پيش از توليد در نظر گرفته شده است (شکل 2).
شکل 2- کل سرمایه مورد نیاز برای احداث گلخانه آلوئهورا
نتایج مدل در دو سناریو به شرح زیر محاسبه شد:
1- نرخ تنزیل 18 درصد
در این سناریو، طرح اقتصادی و خالص ارزش فعلی کل سرمایه 38/7 میلیارد ریال و نرخ بازده داخلی سرمایه‌گذاری 38/28 درصد خواهد بود. در این سناریو دوره بازگشت سرمايه به‌صورت عادي 47/5 سال و چنانچه ارزش زماني سرمايه پروژه را لحاظ كنيم، يعني با نرخ تنزيل 18 درصد، معادل 37/7 سال مي‌شود.
شکل 3- خالص ارزش فعلی کل سرمایه و نرخ بازده داخلی سرمایه‌گذاری گلخانه آلوئهورا در سناریوی اول
2- نرخ تنزیل 24 درصد
شکل 4- خالص ارزش فعلی کل سرمایه و نرخ بازده داخلی سرمایه‌گذاری گلخانه آلوئهورا در سناریوی دوم
در سناریوی دوم، طرح اقتصادی و خالص ارزش فعلی کل سرمایه 53/2 میلیارد ریال و نرخ بازده داخلی سرمایه‌گذاری 38/28 درصد خواهد بود. در این سناریو دوره بازگشت سرمايه به‌صورت عادي 47/5 سال و چنانچه ارزش زماني سرمايه پروژه را لحاظ كنيم، يعني با نرخ تنزيل 24 درصد، معادل 38/8 سال مي‌شود. بنابراین با افزایش نرخ تنزیل از 18 به 24 درصد، نرخ بازده داخلی سرمایه‌گذاری تغییر نمی‌کند، اما خالص ارزش فعلی کل سرمایه از 38/7 میلیارد ریال به 53/2 میلیارد ریال کاهش و دوره بازگشت سرمایه متحرک افزایش می‌یابد.
تحليل حساسيت نرخ بازده داخلي
براساس نتایج، نرخ بازده داخلي برابر 38/28 درصد می‌باشد. بدين ترتيب، نمودار تحليل حساسيت نشان مي‌دهد كه اگر مثلاً هزينه‌هاي توليد 15 درصد کاهش یابد، نرخ بازده داخلی تا حدود 31 درصد افزایش می‌یابد؛ اما اگر قيمت فروش محصول تا 15 درصد افزایش یابد، نرخ بازده داخلي به 34 درصد افزایش می‌یابد. از سوی دیگر اگر هزينه‌هاي توليد 15 درصد افزایش یابد، نرخ بازده داخلی تا حدود 7/24 درصد کاهش می‌یابد؛ اما اگر قیمت فروش محصول 15 درصد کاهش یابد، نرخ بازده داخلی تا حدود 21 درصد کاهش می‌یابد. بنابراین نرخ بازده داخلی به افزایش قیمت محصول بیش از کاهش هزینههای تولید و به کاهش قیمت محصول بیش از افزایش هزینههای تولید واکنش نشان خواهد داد (شکل 5).
شكل 5- نمودار حساسيت نرخ بازده داخلي نسبت به هزينه‌ها و درآمد فروش در پروژه احداث گلخانه آلوئهورا بر اساس خروجي نرم‌افزار كامفار
نتیجه‌گیری
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که تولید آلوئهورا در شرایط گلخانه براساس هر دو سناریوی مورد بررسی (نرخ تنزیل 18 و 24 درصد) اقتصادی است. در این راستا پیشنهاد می‌شود تا به‌عنوان یک محصول اقتصادی در شرایط گلخانه به گلخانه‌داران استان معرفی گردد.
با توجه به مزایای کشت در شرایط گلخانه و در نظر گرفتن اینکه کشت محصول در شرایط گلخانه، به سرمایه اولیه بالا برای خرید تجهیزات و مواد اولیه نیاز دارد، پیشنهاد می‌شود حمایت‌های مالی لازم جهت تشویق گلخانه‌داران انجام گیرد.
همچنین پیشنهاد می‌شود در تحقیقات آینده مقایسه اقتصادی بین تولید محصول آلوئهورا در شرایط گلخانه با فضای باز صورت گیرد.
REFERENCES
Agricultural statistics. 2020. Ministry of Agriculture-Jahad, Planning and Economic Deputy, Technology, Information and Communication Center, third volume, horticultural products. (In Farsi)
Ahamed, Md., Guo, H., Taylor, L. and Tanino, K. 2019. Heating demand and economic feasibility analysis for year-round vegetable production in Canadian Prairies greenhouses. Information Processing in Agriculture, Vol, 6: 81-90.
Asadpour, h. and Mahdavi, R. 2017. Economic feasibility project for the construction of Dutch Anthurium greenhouse in Khoshamian station. Tehran: Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Economic Affairs Office, registration number 54596. (In Farsi)
Anonymous. 2020. Pathology of cultivation pattern in Iran. The world of economics, taken from https://donya-e-eqtesad.com. (In Farsi)
Bodiroga, R., and Sredojević, Z. 2018. Economic and Financial Feasibility of Investments in the Greenhouse Production. Economic Insights–Trends and Challenges, Vol, 7(1): 21-32.
Ghanbari Shirsawar, A. 2000. Research interview: study of the cultivation pattern plan in the Iran. https://www.iribnews.ir/00BOb0, May 27, 2000. (In Farsi)
Gholamrezaei, S. and Jafari, M. 2016. Economic evaluation and factors affecting its results in greenhouses of Chaharmahal and Bakhtiari province. Master's thesis, Department of Economics and Agricultural Development, Faculty of Agriculture, Lorestan University. (In Farsi)
Kajbafian, H., Nasiriyan, N. and Ghasem-nejad Maleki, H. M. 2015. Evaluation of energy and economic productivity of vegetables greenhouses in Khuzestan province. Journal of Science and Technology of Greenhouse Culture, 6(23): 25-35. (In Farsi)
Kurklu, A. 2022. A Feasibility Study for Different Crops in a High-tech Greenhouse in Turkey. World Journal of Agriculture and Soil Science, 8(3): 1-10. DOI: 10.33552/WJASS.2022.08.000688
Mehrabi Beshrabadi, H. 2018. Economic study of greenhouse crop production in Kerman province. Agricultural Science and Technology and Natural Resources, 12(44): 373-384. (In Farsi)
Miri, S. F., Asoodar, M. A., Ghaseminejad, M. and Abdshahi, A. 2010. Economic evaluation of greenhouse crop production in Tehran province. The first national conference on mechanization and new technologies in agriculture, March 18, 2010, Ahvaz, Iran. (In Farsi)
Prakash, P., Kumar, P., Niranjan, S., Jaganathan1, D., Kishore, P and Immanuel, Sh. 2021. Economic Feasibility of Protected Cultivation of Rose under Polyhouse and its Supply Chain in Maharashtra. Journal of Community Mobilization and Sustainable Development, 16(3): 939-946.
Prakash Reddy, N. B., Venkat R. and Srilatha, Ch. 2022. Economic Feasibility of Capsicum Cultivation Under Greenhouse Condition – A Case Study. Economic Affairs, 67(3): 345-351. DOI: 10.46852/0424-2513.3.2022.27
Randhe, R. D., Hasan, M., Singh, D. K. and Kumar, P. and Prakash, P. 2022. Economic feasibility of grow bag-based cucumber and capsicum cultivation under greenhouse. Indian J. Hortic. 79(4): 458-463. DOI: 10.5958/0974-0112.2022.00064.0, pp. 193–202.
Shakeri Chaleshtori, H., Nassabian, Sh. and Etedali Dehkordi, S. 2022. Economic evaluation for construction of hydroponic greenhouses in Chaharmahal, Agricultural Economics Research, 14(2): 101-115. (In Farsi)
Statistics and information of greenhouses in Kerman province. 2021. Horticulture management, organization of agriculture-jahad of Kerman province. (In Farsi)
Turki Harchgani, M. A. 2019. Economic evaluation of greenhouse crop production in Tiran and Koron cities of Isfahan province. The 6th Iranian Agricultural Economics Conference, February 14, 2019, Karaj, Iran. (In Farsi)
Economic Evaluation of Aloe Vera Production Under Greenhouse Condition in Kerman Province
Mahdiyeh Saei1, Safatollah Rahmani2
1 Faculty of Economic, Social and Extension Research Department, Kerman Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Kerman, Iran.
2 Assistant Professor of Research, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Tehran, Iran.
* Corresponding Author’s Email: m_saeey@yahoo.com
(Received: June. 10, 2024 – Accepted: November. 5, 2024)
ABSTRACT
The development of greenhouse crop cultivation in Iran is considered one of the most important policies for increasing agricultural productivity. In Kerman province, due to weather conditions and limited water resources, the conditions for the development of greenhouses have been provided; so, after Tehran province, it has the second place in the greenhouse cultivation area of the country. Therefore, economic review and introduction of greenhouse products with high economic advantage can open the way for the development of greenhouse crops and their replacement with water-bearing crops in the province. The aim of this study is the economic evaluation of aloe vera product in greenhouse condition of the province. For this purpose, net present value (NPV), internal rate of return (IRR) and Dynamic Payback Period capital (DPBP) indices have been used, and Comfar software has been used to calculate the indices. Based on the results of the study, in the first scenario (18% discount rate), the net present value is 7.38 billion Rials and the internal rate of return is 28.38, and in the second scenario (24% discount rate), the net present value is 2.53 billion Rials and the calculated internal rate of return of the investment is 28.38 and is higher than the proposed discount rate; Therefore, the production of aloe vera under greenhouse conditions is economically considered based on both scenarios, and in this regard, it is suggested to be introduced as an economic product to the greenhouse owners of the province. In addition, financial support should be provided to encourage farmers to cultivate this product in greenhouse conditions.
Keywords: Aloe vera, Dynamic Payback Period, Internal Rate of Return, Kerman Province, Net Present Value.
