تحلیل محتوای کتاب‌های نامه‌ای ادیبان ایران در فاصله سال‌های 1330 تا 1349

الموضوعات : دانش شناسی

فرزانه میاندربندی ¹ , محسن حاجی زین العابدینی ² , امیررضا اصنافی ³

1 - کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی
2 - عضو هیأت علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شهید بهشتی
3 - عضو هیأت علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شهید بهشتی

تاريخ الإرسال : 09 الأربعاء , رمضان, 1442 تاريخ التأكيد : 03 الأحد , ذو القعدة, 1442 تاريخ الإصدار : 10 السبت , شوال, 1442

الکلمات المفتاحية: تحلیل محتوا, جلال آل احمد, سیمین دانشور, احمد شاملو, علی شریعتی, فروغ فرخ‌زاد, نامه‌نگاری,

ملخص المقالة :

هدف: ارزیابی، گردآوری، سازماندهی و دسترس‌پذیری در زمره فعالیت‌های اصلی علم اطلاعات و دانش‌شناسی است. یکی از انواع منابعی که به عنوان منبع اطلاعاتی مهم و غیر رسمی به شمار می‌آید، نامه‌ها هستند. در نامه‌ها اطلاعاتی وجود دارد که شاید در هیچ منبع رسمی دیگری نشود آن‌ها را پیدا کرد. شناسایی موضوعات بیان شده در کتاب‌های نامه‌ای (نامه‌های خصوصی ادیبان به همسرانشان) و معرفی این محمل به عنوان یک منبع دست اول اطلاعاتی به استفاده کنندگان بوده است.روش پژوهش:پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی است و برای اجرای آن از روش پژوهش تحلیل محتوای کمی استفاده شده‌است. جامعه پژوهش 103 عنوان کتاب نامه‌ای بوده، در این پژوهش 6 عنوان کتاب انتخاب شد که توسط جلال آل احمد، سیمین دانشور، احمد شاملو، علی شریعتی و فروخ فرخ‌زاد نوشته شده که در بر دارنده 859 نامه بوده است.برای تحلیل محتوای نامه‌ها از 23 مقوله برگرفته از اصطلاحنامه فرهنگی اصفا استفاده شد.یافته ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که 859 نامه خصوصی ادیبان شامل موضوعات مختلفی بود که با توجه به شرایط سیاسی حاکم بر آن دوره بیشترین موضوع مطرح شده در نامه‌ها مربوط به مقوله سیاست با فراوانی(400) و مقوله‌های آثار ادبی با (390) و مجلات با(256) فراوانی در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.یافته‌های به‌دست‌آمده از این پژوهش نشان می‌دهد ادیبان فارغ از اوضاع مختلف جامعه نبوده‌اند. این افراد در نامه‌های خصوصی خود به انواع مختلفی از موضوعات در زمینه‌های گوناگون پرداخته‌اند که جنبه‌های مختلفی از اطلاعات( سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، ادبی و غیره) را در برمی‌گیرد که می‌تواند برای پژوهشگران و کسانی که علاقه‌مند به این حوزه هستند بسیار مثمر ثمر باشد.نتیجه گیری: این نامه‌ها با توجه به اینکه خصوصی بوده‌اند اما دربردارنده اطلاعات فراوانی برای رفع نیاز اطلاعاتی استفاده کنندگان می‌باشد و همچنین معرفی این منابع به کتابداران مرجع، چرا که با شناخت انواع منابع موجود در کتاب‌خانه کتابداران مرجع می‌تواند در جهت رفع نیاز اطلاعاتی مراجع بهتر عمل کند.