«حل مسئله»، روشی در تعلیم و تربیت یا غایتی برای اخلاق؟
الموضوعات :
الهه عبداللهی
1
(دانشجوی دکتری فلسفه، گروه فلسفه، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
علی مرادخانی
2
(دانشیار گروه فلسفه، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
فاطمه احمدبیگی
3
(گروه علوم تربیتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال ،تهران ،ایران)
الکلمات المفتاحية: حل مسئله, تعلیم و تربیت, تربیت اخلاقی, تفکر, جان ديويي,
ملخص المقالة :
هدف در این مقاله، بررسی آراء جان دیویی پیرامون «تعلیم و تربیت» و «اخلاق» و تلاشِ او در جهت به‌کارگیری این دو مقوله در حل مسائل جامعه است. دیویی«حل مسئله» را به عنوان روشی کاربردی در تعلیم و تربیت معرفی می‌کند و معتقد است این روش در جهت تحقق اهداف اجتماعی، نقشی موثر دارد. اگرچه دیویی در فلسفه اخلاق خویش به صراحت از روش«حل مسئله»یاد نمی‌کند، اما به نظر می‌رسد در تلاش است در این حیطه و به ویژه تربیت اخلاقی، روش مشابهی را عرضه کند. وی به منظور تحقق این هدف، اصول اخلاقی ثابت را به حاشیه می‌راند و قضاوت اخلاقی را به ارزیابی هر موقعیت و لحاظِ اوصاف منحصر به فرد آن وابسته می‌کند. دیویی معتقد است ارائه دروس اخلاق توسط مربیان و یادگیری اصول اخلاقی از سوی دانش‌آموزان، نتیجه‌ای به دنبال ندارد و باید مقدمات کارآمدی اخلاق را در حیطه «عمل» فراهم کرد. مسئله اصلی در مقاله حاضر این است که دیویی چگونه درصدد است روشی همچون«حل مسئله»را در حوزه اخلاق و تربیت اخلاقی عرضه کند، روشی که به منظور حل موقعیتی پیچیده که فرد در آن گرفتار است، کاربرد داشته باشد. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که دیویی به عنوان یکی از پیشتازان پراگماتیسم و ابزارانگاری، با تلقی اخلاق به عنوان یک «علم»، اصول اخلاقی را مانند «فرضیه»هایی می‌داند که برای استفاده در موقعیت جدید به ارزیابی مجدد نیاز دارند. بنابراین تربیت اخلاقی را به «پژوهش عقلانی»، «تفکر»، «تحقیق» و «تجربه» وابسته می‌کند، عناصری که«حل مسئله»در فلسفه تعلیم و تربیت دیویی را در ذهن تداعی می‌کند.
- دیویی، جان (1325). آموزشگاه‌های فردا، ترجمه امیرحسین آریان پور، تهران: اقبال.
_______(1339). اخلاق و شخصیت، ترجمه مشفق همدانی، تهران: صفی علیشاه.
_______ (1337). بنياد نو در فلسفه، جان ديويي، صالح ابوسعيدي، تهران: اقبال.
_______(1341). دموکراسی و آموزش و پرورش، ترجمه امیرحسین آریان پور، تهران: فرانکلین.
- قاسمی، اعظم، آیت‌اللهی حمیدرضا (1386). بررسی انتقادی دیدگاه‌های اخلاقی جان دیویی. فصلنامه اخلاق
در علوم و فناوری، شماره 1 و2، سال دوم، تهران 41-30
- قاسمی، اعظم (1395). فلسفه اخلاق جان دیویی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی (کتاب الکترونیکی).
- هولمز، رابرت (1385). مبانی فلسفه اخلاق، ترجمه مسعود علیا، تهران: ققنوس (کتاب الکترونیکی).
- Anderson, Josh (2014). The imperative of critical thinking in Dewey's world view. Chicago: The university of Chicago press.
- Bacon, Michael (2012). pragmatism, Cambridge: Polity press.
- Carden, Stephene (2006). Virtue ethics: Dewey and Macintyre, New York, Continuum International Publishing Group.
- Dewey, John (2001). Democracy and education, Pennsylvania: A Penn state electronic classics series publication.
- ______ (1930). Human nature and conduct. New York: Modern library.
- ______ (1938). Logic-the theory of inquiry. New York: (printed in the United States of America) Henry Holt and company.
- ______ (1909). Moral principles in education, Wildside press LLC.
- ______ (2004). Reconstruction in philosophy, Dover: Dover publications.
- ______ (2008). The later works 1925-1953, volum7:1932, edited by Jo Ann Boydston, USA: Southern Illinois university.
- Fesmire, Steven (2003). John Dewey moral imagination: pragmatism in ethics. Indiana: Indiana university press.
- Pappas, Gregory Fernando (2008). John Dewey’s ethics democracy as experience. Bloomington and Indianapolis: Indiana university press.
- Putnam, Hilary (2017). pragmatism as a way of life: the lasting legacy of William James and John Dewey, Cambridge, Massachusetts: The Belknap press of Harvard university.
- S. Katz Michael, Verducci Susan, Biesta Gert (2008). Education, Democracy, and The moral life, New York: Springer.
- Wilcock, Neil. (2021). Rousseau, Dewey, and Freire A political and educational method, United States of America: Metaphilosophy LLC and John Wiley & sons Ltd, vol. 52. NO2.
