تجزیه و تحلیل همبستگی، رگرسیون و علیت عملکرد و اجزای عملکرد دانه در ارقام کلزا (Brassica napus L.)

الموضوعات : یافته های نوین کشاورزی

ذبیح‌اله هاشمی ¹ , احمدرضا گل پرور ² , محمد رسولی ³

1 - کارشناس ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان
2 - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان
3 - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان

تاريخ الإرسال : 21 الخميس , صفر, 1437 تاريخ التأكيد : 21 الخميس , صفر, 1437 تاريخ الإصدار : 21 الجمعة , شعبان, 1429

الکلمات المفتاحية: تجزیه علیت, رگرسیون گام به گام, کلزا, تجزیه همبستگی, انتخاب غیرمستقیم,

ملخص المقالة :

به منظور بررسی روابط بین صفات مختلف با عملکرد دانه و تعیین بهترین شاخص‌های انتخاب غیرمستقیم در زمینه بهبود ژنتیکی عملکرد دانه در ارقام کلزا آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی بر روی 17 رقم از گونه .Brassica napus L و با سه تکرار صورت گرفت. نتایج حاصل از تجزیه ضرایب همبستگی برای عملکرد دانه نشان داد این صفت دارای همبستگی مثبت و معنی‌دار با صفات تعداد روز از کاشت تا ساقه‌دهی، تعداد روز از کاشت تا پایان گلدهی، ارتفاع بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، درصد روغن دانه و عملکرد روغن بود. تجزیه رگرسیون گام به گام صفت عملکرد دانه گیاه به عنوان متغییر وابسته و سایر صفات به عنوان متغییرهای مستقل حاکی از توجیه 9/98 درصد از تغییرات این صفت توسط صفات عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، تعداد روز از کاشت تا شروع گلدهی و تعداد دانه در غلاف بود. نتایج تجزیه علیت بر روی کلیه صفاتی که دارای همبستگی مثبت و معنی‌دار با عملکرد دانه بودند حاکی از کارآئی بالای صفات وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، روز تا ساقه‌دهی و تعداد دانه در غلاف به عنوان معیارهای انتخاب غیرمستقیم در بهبود ژنتیکی این صفت در ارقام کلزا به خصوص در نسل های مقدماتی برنامه‌های اصلاحی بود.

المصادر:

1- باقری، ح. ر.، صفری، س.، حیدریان، ع. و یوسفیان، ز. 1386. بررسی روابط بین صفات و تجزیه ضرایب مسیر برای عملکرد دانه و روغن ارقام کلزا. مجموعه مقالات اولین سمپوزیوم کلزا و روغن کانولا. دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد. 300 صفحه.

2- فرهودی، ر.، کوچک‌پور، م.، و صفاهانی لنگرودی، ع. ر. 1386. بررسی مکانیسم‌های تحمل به شوری در سه رقم کلزا. مجموعه مقالات اولین سمپوزیوم کلزا و روغن کانولا. دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد. 300 صفحه.

3-Agrama, H. A. S. 1996. Sequential path analysis of grain yield and its components in maize. Plant Breeding. 115: 343-346.

4-Algan, N. and Aygün, H. 2001. Correlation between yield and yield components in some winter rape genotypes. In Turkish. The journal of Ege University.  Agricultural Faculty. 38 (1): 9-15.

5-Board, J. E., Kang, M. S. and Harville, B. G. 1997. Path analysis identify indirect selection criteria for yield of late planted soybean. Crop Sci. 37: 879-884.

6-Çalışkan, M. E., Mert, A., Mert, M. and İşler, N. 1998. Important agronomic characters of some rapeseed cultivars and effects of these characters on yield formation in Hatay ecological conditions. J. Agricultural Faculty MKU. 3 (2): 127-142.

7-Dawari, N. H  and Luthra, O.  P. 1991. Character association studies under high and low environments in wheat (Triticum aestivum L.). Indian. J. Agric. Res. 25: 68-72.

8-Dewey, D. R. and Lu., K. H. 1959. A correlation and path-coefficient analysis of components of crested wheat-grass and production. Agron. J. 51: 515-518.

9-Farshadfar, E., Galiba, G., Kozsegi, B.  and Sutka, J. 1993. Some aspects of the genetic analysis of drought tolerance in wheat. Cereal Research Communications. 21: 323-330.

10- Fathi, G. S., Siadat, A.  and Hemaiaty, S. S. 2003. Effect of sowing date on yield and yield components of three oilseed rape varieties. Acta. Agronomica. Hungarica. 51: 249-255.

11-Li, C. C. 1956. The concept of path coefficient and its impact on population genetics. Biometrics.12:190-210.

12-Özer, H., Oral, E.  and Doğru, Ü. 1999. Relationships between yield and yield components on currently improved spring rapeseed cultivars. Tr. J.of Agriculture and Forestry. 23: 603-609.

13-Rai, M., Kerkhi, S. A., Nagvi, P. A., Pandy, S.  and Vashishta, A. K. 1993. Path analysis for quality components in linseed (Linum usitatissimum L.). Indian. J. Genet. 53 (4): 381-386.

14-Rao, C. S., Rao, A. V.  and Prasad, A.  S.  R. 1991.  Effect of inadmissible paths in path analysis. Indian. J. Agric. Sci. 61: 471-475.

15-Sheikh, F. A., Rather, A. G. and Wani, S. A. 1999. Genetic variability and inter-relationship in Toria (Brassica campestris L. var. Toria). Advances in Plant Sciences. 12 (1):139-143.

16-Tang, Z. L., Li, J. K., Zhang, X. K., Chen, L and wang, R. 1997. Genetic variation of yellow-seeded rapeseed lines (Brassica napus L.)) from different genetic sources. Plant breeding. 116: 471-474.

17-Yap, T. C. and Harvey, B. L. 1972. Inheritance of yield components and morpho-physiological traits in barley (Hordeum vulgare L.). Crop Sci. 12: 283-286.