تأمّلی بر تعالیم اخلاقی شعر سنایی

الموضوعات :

خلیل حدیدی ¹ , حمید ثنایی ²

1 - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی - واحد تبریز- ایران
2 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تبریز- ایران

تاريخ الإرسال : 18 الإثنين , صفر, 1434 تاريخ التأكيد : 13 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1434 تاريخ الإصدار : 16 الجمعة , شوال, 1434

الکلمات المفتاحية: poetry, education, Reflection, سنایی غزنوی, تعالیم اخلاقی, شعرتعلیمی, اندیشه‌های مذهبی و حکمی, Ethics, Sanai Ghaznavi,

ملخص المقالة :

سنایی شاعر بزرگ و پرمایة ادب پارسی از جمله شاعران برجسته ای است که آثارش از جهات کمیت و کیفیت در خور توجه و بررسی است. از میان آثار این سخنور کم نظیر، دیوان اشعار گران سنگ وی از ظرافت‌ها و لطایف خاص برخوردار است که از جهت ادبی و فکری و زبانی و تنوع مضامین مختلف جایگاه ویژه و استواری دارد. ترویج آموزه‌های زهد و عرفان نیز از مهم‌ترین محورهای موضوعی در قصاید سنایی است. نکوهش دنیا، مرگ اندیشی، توصیه به گسستن از آرزوهای بی حد و حصر، ترویج قناعت پیشگی و مناعت طلبی، کوشش برای به جوشش در آوردن گوهر حقیقی آدمی، از مضامین رایج اشعار اوست.

المصادر:

1. قرآن کریم (1387) ترجمه مهدی الهی قمشه­ای، قم: نشر نگاه، چ دوم.


2. تمیمی آمدی، عبدالواحدبن محمد (1373)، غررالحکم و دررالحکم، تصحیح جلال الّدین حسینی ارموی، تهران: دانشگاه تهران.


3. جرجانی، سید شریف (1360)، التّعریفات، ترجمه سید عرب و سیما نوربخش، تهران: فرزان.


4. سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدودبن آدم (1385) دیوان اشعار، به سعی و اهتمام علی محمد صابری، رقیه تموری و روح ‌ا... محمدی، تهران: سنایی. چ ششم.


5. شفیعی کدکنی، محمدرضا (1380)، تازیانه_­های سلوک (نقد و تحلیل چند قصیده از حکیم سنایی) تهران: آگاه.


6. طباطبایی، سید محمد حسین (1363)، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، تهران: بنیاد علمی و فکری علاّمه طباطبایی.


7. غزّالی، ابوحامد محمد بن محمد، (1364)، کیمیای سعادت، به کوشش خدیوجم، تهران: علمی و فرهنگی، چ سوم.


8. قشیری، ابوالقاسم عبدالکریم بن هوازن (1385)، رساله قشیریه، ترجمه ابوعلی حسن بن احمد عثمانی، با توضیحات بدیع الزمّان فروزانفر، تهران: علمی و فرهنگی، چ نهم.


9. کاکرش، فرهاد (1388)، تأثیر اندیشه‌های کلامی غزالی بر آرای سنایی، فصل­نامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، سال 5: شماره 14.


10. مجتبوی، سیدجلاالدین (1366)، علم اخلاق اسلامی، ترجمه جامع السعادات نراقی، تهران: حکمت.


11. مدرس رضوی، محمّد تقی (1388)، دیوان سنایی، تهران: سینایی. چ هفتم.


12. محمّدی ری شهری، محمد، (1362)، میزان الحکمه، قم: مکتب الاعلام الاسلامیّه.


13. مهدوی‌کنی، محمدرضا (1378)، نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی، تهران: فرهنگ اسلامی، چ هشتم.


14. یلمه‌ها، احمدرضا (1390)، بررسی تطبیقی اشعار تعلیمی فردوسی و حافظ، پژوهش­نامه ادبیات تعلیمی، سال سوم، شماره 11: 157-153.