بررسی تطبیقی رذایل اخلاقی در حدیقة الحقیقة سنایی و بوستان سعدی
الموضوعات :خدیجه فرجادزاده 1 , جواد مهربان قزلحصار 2
1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد
الکلمات المفتاحية: مضامین اخلاقی, معلم اخلاق, شعر تعلیمی, صفات مذموم,
ملخص المقالة :
اندرزها و تعالیم اخلاقی، همواره جزو مفاهیم برجسته شعر بوده و سنایی و سعدی از جمله شاعران اخلاق مدار و اخلاق گرا هستند. ما در این پژوهش به بررسی تطبیقی مضامین اخلاقی در حدیقۀ الحقیقة سنایی و بوستان سعدی با رویکرد تحلیل محتوا پرداخته ایم. نگارنده پس از مقدمه ای در اخلاق و مضامین اخلاقی، عمده توجه را با در نظر گرفتن اندیشه های سنایی و سعدی در دو اثر مذکور بر اساس مبارزه با نفس معطوف داشته و در این زمینه ها از آیات قرآن، احادیث و اشعاری که گواه اثبات این مطلب بوده، استفاده شایانی کرده و در نتیجه گیری ملحوظ داشته است. در نهایت این دستاورد حاصل شد که محور مشترک تعالیم اخلاقی حدیقۀ الحقیقة سنایی و بوستان سعدی، سعادت انسان بوده است. سنایی با زبانی روان و با بیانی عرفانی و نگاه شریعت مدارانه، مخاطبانش را به رعایت فضایل اخلاقی و پرهیز از رذایل اخلاقی در جهت اصلاح جامعه دعوت می کند. سعدی هم انسان آرمانی خود را در هر مرتبه اجتماعی که باشد به مبارزه نفسانی و اخلاق مداری فرا می خواند.
کتابنامه
قرآن کریم. ترجمه محمد مهدی فولادوند.
نهج البلاغه. ترجمه محمد دشتی.
تمیمی آمدی، عبدالواحد. 1366ش، غرر الحکم ودُرر الکلم، شرح جمالالدین محمد خوانساری. مقدمه و تصحیح و تعلیق میرجلالالدین حسینی ارموی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
سعدی، مشرف الدین مصلح بن عبدالله. 1381ش، بوستان، به تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: امیرکبیر.
سنایی، ابوالمجد. 1368ش، حدیقة الحقیقة وطریقۀ الشریعة، تصحیح مدرس رضوی، تهران: دانشگاه تهران.
طوسی، خواجه نصیرالدین. ۱۳63ش، اخلاق ناصری، تصحیح مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران: چاپ و صحافی شرکت افست.
غزالی، ابوحامد محمد بن محمد. 1374ش، کیمیای سعادت، به کوشش حسین خدیو جم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
فنایی، ا. 1384ش، دین در ترازوی اخلاق(پژوهشی در باب نسبت میان اخلاق دینی و اخلاق سکولار)، تهران: صراط.
کلینی، محمدبن یعقوب. 1348ش، اصول کافی، ترجمه سیدجواد مصطفوی، تهران: انتشارات دفتر نشر فرهنگ اهل بیت(ع).
مؤتمن، زینالعابدین. 1352ش، تحول شعر فارسی، تهران: کتابخانه طهوری.
نراقی، احمد بن محمد. بیتا، معراج السعادة، تهران: رشیدی.
نصرت، امین. 1365ش، اخلاق، اقتباس و ترجمه از تهذیب الأخلاق، بی جا: بی نا.
یوسفی، غلامحسین. 1371ش، چشمه روشن، تهران: علمی.
مقالات
نصر اصفهانی، علی. 1387ش، «بررسی تطبیقی دیدگاه سعدی و اندیشمندان غربی»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، دانشگاه آزاد جیرفت، دوره 3، شماره 9، صص 187-204.
_||_The Holy Quran. Translated by Mohammad Mehdi Fooladvand.
Nahj Al-Balagha. Translated by Mohammad Dashti.
Tamimi Amadi, Abdul Wahed 1987, Gharr al-Hakam wa Durr al-Kalam, commentary by Jamaluddin Mohammad Khansari. Introduction, correction and suspension of Mir Jalaluddin Hosseini Armavi, Tehran: University of Tehran Press.
Saadi, Musharraf al-Din Mosleh bin Abdullah. 2002, Bustan, edited by Gholam Hossein Yousefi, Tehran: Amirkabir.
Sanai, Abu al-Majd 1989, Hadighat Al-Haghighat and Tarighat Al-Shariat, edited by Modarres Razavi, Tehran: University of Tehran.
Tusi, Khawaja Nasir al-Din. 1984, Naseri ethics, edited by Mojtaba Minavi and Alireza Heidari, Tehran: Offset Printing Company.
Ghazali, Abu Hamid Muhammad ibn Muhammad. 1995, Alchemy of Happiness, by Hossein Khadio Jam, Tehran: Scientific and Cultural Publications.
Fanaei, A. 2005, Religion on the Balance of Ethics (Research on the Relationship between Religious Ethics and Secular Ethics), Tehran: Sarat.
Kelini, Muhammad ibn Yaqub 1969, Sufficient Principles, translated by Seyed Javad Mostafavi, Tehran: Ahlul Bayt (AS) Culture Publishing Office.
Motamen, Zein Al-Abedin, The Evolution of Persian Poetry, Tehran: Tahoori Library.
Naraqi, Ahmad bin Muhammad, no date, Ascension of Happiness, Tehran: Rashidi.
Nusrat, Amin 1986, Ethics, adaptation and translation of the refinement of ethics, no place: Bina. Yousefi, Ghulam Hussain 1992, Cheshmeh Roshan, Tehran: Scientific.
Articles
Nasr Isfahani, Ali 2008, "Comparative study of Saadi and Western thinkers", Quarterly Journal of Comparative Literature Studies, Jiroft Azad University, Volume 3, Number 9, pp. 187-204.
