از جمله نوین ترین رویکردهای نقد آثار ادبی، رویکرد شناختی میباشد. کلان استعارهها که برای درک آثار ادبی مورد نیاز هستند، از ساز و کارهای استعارههای مفهومی در این نگرش بهره می برند. در این جستار با تکیه بر مفهوم شناختی استعاره، نگارندگان قصد دارد کلان استعاره دانش را در چکیده کامل
از جمله نوین ترین رویکردهای نقد آثار ادبی، رویکرد شناختی میباشد. کلان استعارهها که برای درک آثار ادبی مورد نیاز هستند، از ساز و کارهای استعارههای مفهومی در این نگرش بهره می برند. در این جستار با تکیه بر مفهوم شناختی استعاره، نگارندگان قصد دارد کلان استعاره دانش را در اشعار بی کس و یمینی شریف به صورت تطبیقی بررسی کند. دادههای پژوهش، شعر کتاب از مجموعه شعر اینک دختری سرزمین من است(2011)، سروده بی کس و شعر کتاب خوب نوشته یمینی شریف میباشد. پرسشهای اصلی پژوهش عبارتاند از مفهوم دانش چگونه در این اشعار نمود پیدا کرده است و چگونه استعارههای مفهومی خُرد در روساخت این اشعار توسط کلان استعاره دانش انسجام یافتهاند. پژوهش حاضر بر اساس نظریات لیکاف و جانسون (1980) و کووچش(2010)، و به روش کیفی صورت گرفته است. یافتههای پژوهش نشان می دهند که استعارههای خُرد بکار رفته در روساخت این اشعار دارای زیرساختی پایهای به نام کلان استعاره دانش هستند.
پرونده مقاله
انقلاب مشروطه، مسائل زنان را به عنوان یکی از محوریترین موضوعات اجتماعی مورد توجه قرار داد. شاعران ترکزبان در کنار شاعران فارسیگو به انتشار مشکلات اجتماعی مربوط به زنان پرداختند. شاعرانی چون معجز شبستری و سیداشرفالدین گیلانی در این زمرهاند. این پژوهش به بررسی وجوه چکیده کامل
انقلاب مشروطه، مسائل زنان را به عنوان یکی از محوریترین موضوعات اجتماعی مورد توجه قرار داد. شاعران ترکزبان در کنار شاعران فارسیگو به انتشار مشکلات اجتماعی مربوط به زنان پرداختند. شاعرانی چون معجز شبستری و سیداشرفالدین گیلانی در این زمرهاند. این پژوهش به بررسی وجوه اشتراک و افتراق خطوط فکری این دو شاعر در مسائل مربوط به زنان با تکیه بر روش تطبیقی- توصیفی پرداخته است تا مسائل بازتاب یافته در شعر دو شاعر و موضعگیری اجتماعی آنها در موضوع زنان را تحلیل و ارزیابی کند. آموزش زنان، تأسیس مدارس برای دختران، مبارزه با مذهبیون مخالف آموزش، مقایسه زنان ایران با زنان کشورهای دیگر، مبارزه با خرافات و ایجاد آگاهی برای زنان، آزادی زنان با رعایت حجاب، مشاغل زنان و ازدواج ایشان از محوریترین مضامین مشترک در شعر هر دو شاعر است. هر دو شاعر بر آموزش زنان تأکید دارند و به مذهبیون مخالف آموزش دختران اعتراض میکنند. معجز بر شاغل بودن زنان تأکید دارد اما سیداشرفالدین موضع خود در مورد شغل زنان را آشکار بیان نمیکند.
پرونده مقاله
رمان شیکاگو(2007م) یکی از قدرتمندترین و مخاطبپذیرترین رمانهای معاصر جهان در حوزه فرهنگ و ادب است. علاء اسوانی(متولد 1957م) نویسنده نامدار مصری، در رمان شیکاگو به تعارضهای زندگی مصری-آمریکایی میپردازد. تعارضهایی که حاصل رفتارهای یک جوان مصری در آمریکا است. احمد محمو چکیده کامل
رمان شیکاگو(2007م) یکی از قدرتمندترین و مخاطبپذیرترین رمانهای معاصر جهان در حوزه فرهنگ و ادب است. علاء اسوانی(متولد 1957م) نویسنده نامدار مصری، در رمان شیکاگو به تعارضهای زندگی مصری-آمریکایی میپردازد. تعارضهایی که حاصل رفتارهای یک جوان مصری در آمریکا است. احمد محمود(1310- 1381ش) از نویسندگان مکتب جنوب، در ایران است و رمان همسایهها متناسب با دوره کودتای سال 1328 یعنی نیمه اول قرن 20 به نگارش در آمده است و به خواننده از لحاظ بسیاری از مسائل یکنواخت در نوع مشکلات و جو حاکم بر کشورها و مردم استعمارزده جهان سوم پرداخته و آنها را به تصویر میکشد. سمبلیسم در هر دو اثر وجود دارد. زمان و مکان و تعدد شخصیتها و طرح و پیرنگ و عناصر داستانی در هر دو بسیار قوی است. اسوانی از طریق جامعه روشنفکر به ظلم و تبعیض نگاه کرده و رسوخ بیکفایتیهای هیأت حاکمه را در این بخش ازجامعه و حتی در خارج از مرزها میبیند. ولی احمد محمود نگاهی انتفادی به شرائط حاکم بر مردم دارد و این موضوع را با مضمون فقر و فلاکت دنبال کرده است.
پرونده مقاله
اقتباس بحث مورد مناقشهای است. اینکه دانسته شود اقتباس نظریه یا مفهوم است یا فرآیند، مهم است. اما چیزی که مورد اهمیت است فرآیند اقتباس است که مد نظر است. متن ادبی اولین رخ نمود خود را در متون مقدس تمدنهای کهن و باستانی قبل از میلاد مسیح و بروز داد که تا عصر حاضر اشکال چکیده کامل
اقتباس بحث مورد مناقشهای است. اینکه دانسته شود اقتباس نظریه یا مفهوم است یا فرآیند، مهم است. اما چیزی که مورد اهمیت است فرآیند اقتباس است که مد نظر است. متن ادبی اولین رخ نمود خود را در متون مقدس تمدنهای کهن و باستانی قبل از میلاد مسیح و بروز داد که تا عصر حاضر اشکالی از اقتباس به خود دیدهاند که باید دید دچار چه تغییرات بنیادین بوده است؟ در درجه دوم اهم بحث اثر مقتبس، تحلیل آن میباشد. از این رو محقق بر آن است با رویکرد تطبیقی فرایند اثر اقتباسی و تحلیل آن را دو متغیر بداند. اگر فرایند رسیدن به یک اثر اقتباسی از هر منبعی که گادامر آن را شامل هر متن دیداری و شنیداری میداند را متغیر مستقل بدانیم پس ناگزیر به بیان هرمنوتیک فلسفی قائل به متن هستیم. همچنین اگر خوانش اثر اقتباسی بر اساس نظریه پسامدرنی لیندا هاچن را متغیر وابسته بدانیم. در این مقاله دو متغیر مذکور به این دلیل مورد بررسی قرار خواهد گرفت، که آیا تحلیل محتوایی به تولید اثر اقتباسی منجر میشود و یا علم هرمنوتیک؟
پرونده مقاله
در زمینه زیبایی شناسی آثار ادبی، پژوهشهای زیادی انجام گرفته اما از دریچه علم معانی کمتر به این آثار نگریسته شده است. در مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تطبیقی و بر پایه منابع کتابخانهای، اغراض ثانوی در کاربرد بلاغی حالات مسندالیه در ذکر یا حذف، معرفه یا نکره، ت چکیده کامل
در زمینه زیبایی شناسی آثار ادبی، پژوهشهای زیادی انجام گرفته اما از دریچه علم معانی کمتر به این آثار نگریسته شده است. در مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تطبیقی و بر پایه منابع کتابخانهای، اغراض ثانوی در کاربرد بلاغی حالات مسندالیه در ذکر یا حذف، معرفه یا نکره، تقدیم یا تأخیر و معطوف، صفت و مقید بودن بر اساس کتب علوم بلاغی تجزیه و تحلیل شده است. تجزیه و تحلیل تولدی دیگر و زمستان نشان میدهد که ذکر مسندالیه بیش از حذف آن مورد توجه فروغ و اخوان بوده و به نظر میرسد هدف ایشان در هر دو حالت حذف یا ذکر، اغلب ابلاغ محتوا در کمترین زمان با بیشترین تأکید بوده است و در تقدیم و تأخیر مسندالیه، تقدیم مسندالیه، بیش از تأخیر مورد توجه است و ایشان از تقدیم و تأخیر مسندالیه برای اهداف قرار دادن مسندالیه در ذهن مخاطب و بیان درد و اندوه بهره بردهاند. فروغ و اخوان برای تأکید بیشتر، مسندالیه را با افزودن به یک اسم، ضمیر یا صفت، معرفه میکنند و از مسندالیه نکره کمتر از مسندالیه معرفه بهره بردهاند.
پرونده مقاله
حوزه بررسی ادبیات تطبیقی یکی از بزرگترین و گستردهترین زمینههای مطالعاتی در ادبیات جهان میباشد که میتواند روزنههای بسیاری را برای شناخت ملل، ادبیات، فرهنگها، سنتها و تفکرات به روی مشتاقان ادبیات بگشاید. در بین نویسندههای بزرگ ایران و انگلیس کمتر کسی است که اسم چکیده کامل
حوزه بررسی ادبیات تطبیقی یکی از بزرگترین و گستردهترین زمینههای مطالعاتی در ادبیات جهان میباشد که میتواند روزنههای بسیاری را برای شناخت ملل، ادبیات، فرهنگها، سنتها و تفکرات به روی مشتاقان ادبیات بگشاید. در بین نویسندههای بزرگ ایران و انگلیس کمتر کسی است که اسم عباس معروفی و خانم ویرجینیا وولف را نشنیده باشد و با آثار ارزشمند آنها که بی تردید بر ادیبات کشورشان و جهان تأثیر گذاشتهاند آشنا نباشند. رمانهای سمفونی مردگان عباس معروفی(1336) و به سوی فانوس دریایی ویرجینیا وولف(1941-1882) آثار ارزشمند و بزرگ ادبیات فارسی و انگلیسی میباشند که دارای مشخصات و ویژگیهای منحصر به فرد خود میباشند که بررسی تطبیقی نحوه روایت آنها که بر اساس روایتگری مدرن، قالب و ساختار جریان سیال ذهن ارائه شده میتواند ضمن تسهیل درک ادبی آنها، ارائهکننده روزنهای جدید در بررسی و مطالعه عملی ادبیات تطبیقی مدرن و پست مدرن باشد.
پرونده مقاله
یکی از ویژگیهای برجسته تمامی آثار داستانی با بنمایههای ذهنی، رمزآمیز بودن آنهاست به طوری که این ویژگی در شاهنامه و هفت پیکر، جلوه و برجستگی خاصی دارد از آنجایی که شهریاران و پهلوانان برای گشودن رمزهای پیچیده و طلسمات، به مدد نیروی اهورایی و خردورزی به مبارزه با نیرو چکیده کامل
یکی از ویژگیهای برجسته تمامی آثار داستانی با بنمایههای ذهنی، رمزآمیز بودن آنهاست به طوری که این ویژگی در شاهنامه و هفت پیکر، جلوه و برجستگی خاصی دارد از آنجایی که شهریاران و پهلوانان برای گشودن رمزهای پیچیده و طلسمات، به مدد نیروی اهورایی و خردورزی به مبارزه با نیروهای اهریمنی میپرداختند و گاه برای گشودن گرههای فرو بسته و دشوار به کردارهای رمزآمیز روی میآوردند و به میمنت رمزگشایی به شادخواری و بزم میپرداختند. قهرمانان داستانها جهت گشودن رمزها و اسرار نهفته از ابزارهایی چون اخترشناسی و پیش بینی تقدیر الهی، و مشورت با موبدان و روحانیون و خوابگزاران سخن میگویند، و گاه برای نایل شدن به پیروزی، به طالع بینی و شناختن حالات سعد و نحس اختران سپهری روی میآورند. در این مقاله، به شیوه توصیفی- تحلیلی و مقایسهای علت یابی علمی به عمل آمده است و نتیجه تحقیق نشان میدهد اغلب جشنها ریشه در گشایش رمزها و طلسمها داشته است.
پرونده مقاله
در تارک ادب فارسی، شاعران و نویسندگان ایرانی و غیر ایرانی، با استناد به فرمایش پیامبر اکرم(ص) که فرمودند: هر کاری با نام خدا آغاز نشود ابتر است، از دیرباز سروده ها و نوشته های خود را با نام پروردگار جهان آغاز کرده اند و بزرگی و بخشندگی وی را ستوده، سر نیاز بر آستان او ن چکیده کامل
در تارک ادب فارسی، شاعران و نویسندگان ایرانی و غیر ایرانی، با استناد به فرمایش پیامبر اکرم(ص) که فرمودند: هر کاری با نام خدا آغاز نشود ابتر است، از دیرباز سروده ها و نوشته های خود را با نام پروردگار جهان آغاز کرده اند و بزرگی و بخشندگی وی را ستوده، سر نیاز بر آستان او نهاده اند. در ادب عربی نیز شاعران قدیم و جدید به صورت جسته و گریخته در اشعار خود به دعا و نیایش با پروردگار هستی پرداخته اند. نظامی گنجوی یکی از بزرگترین شاعران ادب فارسی در آغاز مثنوی های خود، ابیات زیادی را به حمد و مناجات با خدا اختصاص داده است. جمیل صدقی الزهاوی شاعر عراقی نیز در لابه لای دیوان خود به صورت پراکنده به ذکر و یاد خدا پرداخته، اما در بخش پایانی دیوان قصیده ای را تنها به نیایش و مناجات با خدا اختصاص داده است. هدف این پژوهش آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی، با توجه به ارزش معنوی دعا و نیایش ها در ادبیات از نظر محتوا و کیفیت، به بررسی تطبیقی دعا و نیایش و محتوا و مضمون آن ها در اشعار نظامی گنجوی و جمیل صدقی الزهاوی بپردازد.
پرونده مقاله
از دیرباز تا کنون شاعران با در نظر گرفتن دستورالعمل های اخلاقی و تعلیمی در شعر خود سعی بر بهبود اوضاع جامعه داشته اند. با شکلگیری مشروطه و سیاستهای حاکم نیاز به تعلیم و اصول اخلاق به مردم جامعه احساس می شد. این پژوهش بر مبنای روش توصیفی-تحلیلی حاصل از مطالعات کتابخان چکیده کامل
از دیرباز تا کنون شاعران با در نظر گرفتن دستورالعمل های اخلاقی و تعلیمی در شعر خود سعی بر بهبود اوضاع جامعه داشته اند. با شکلگیری مشروطه و سیاستهای حاکم نیاز به تعلیم و اصول اخلاق به مردم جامعه احساس می شد. این پژوهش بر مبنای روش توصیفی-تحلیلی حاصل از مطالعات کتابخانهای انجام شده و هدف اصلی آن تبیین نمودهای تعلیمی در اشعار فرخی یزدی و ایرج میرزا است. فرخی یزدی و ایرج میرزا از جمله شاعران آزادی خواه عصر مشروطه هستند که به تعلیم و آگاهی بخشیدن مردم توجه داشتهاند. بررسی اشعار این دو شاعر نشان می دهد که، بینش اجتماعی آنها و موضع گیری متفاوتشان در مورد تعلیم و تربیت تا حد زیادی از طبقه اجتماعی آنها تأثیر پذیرفته است. نتیجه این پژوهش حکایت از آن دارد که، به دلیل تفاوتهای خانوادگی، فکری و سیاسی دو شاعر، مضامین تعلیماتی در شعر آن ها در دو جهت متفاوت سیر میکند.
پرونده مقاله
پیر مغان اصطلاح - مفهومی است که همچون خرابات و کوی مغان از آیین مهری و دین زردتشت در زادبوم ایرانیان به یادگار مانده و بعد از انقلاب دینی در دواوین بعضی از شاعران برای افشای موضوعات ریایی به شکلی مقدس و برجسته جلوه نموده است که در این میان خاقانی را میتوان پیشقراول اس چکیده کامل
پیر مغان اصطلاح - مفهومی است که همچون خرابات و کوی مغان از آیین مهری و دین زردتشت در زادبوم ایرانیان به یادگار مانده و بعد از انقلاب دینی در دواوین بعضی از شاعران برای افشای موضوعات ریایی به شکلی مقدس و برجسته جلوه نموده است که در این میان خاقانی را میتوان پیشقراول استفاده از آن دانست و حافظ با وامگیری از خاقانی و تقدسبخشی و جانمایی آن در کنار مفهوم غامض و وزین رند ، این اصطلاح – مفهوم را به گفتمان و ژانری دوپیر مغان اصطلاح- مفهومی است که همچون خرابات و کوی مغان از آیین مهری و دین زردتشت در زادبوم ایرانیان به یادگار مانده و بعد از انقلاب دینی در دواوین بعضی از شاعران برای افشای موضوعات ریایی به شکلی مقدس و برجسته جلوه نموده است که در این میان خاقانی را میتوان پیشقراول استفاده از آن دانست. خاقانی (۵۹۵-۵۲۰ق) یکی از مهمترین شاعرانی است که بعد از سنایی(۵۴۵-۴۷۳ق) و عطار (۶۱۸-۵۴۰ق) و قبل از مولوی(۶۷۲-۶۰۴ق) و حافظ به سرودن اشعار مغانهای اهتمام ورزیده است و در لفظ، معنا و ایجاد ساختار بیرونی و درونیِ شعر مغانهای بر حافظ (۷۹۲-۷۲۷ق) تأثیرِ مستقیم گذاشته است. حافظ نیز با وامگیری از خاقانی و تقدسبخشی و جانمایی آن در کنار مفهوم غامض و وزین رند، این اصطلاح- مفهوم را به گفتمان و ژانری دو وجهی تبدیل کرده است که بعد از عبور از صافیِ ذهن و زبان او از جهاتی شبیه و از جهاتی متفاوت از پیر مغانی است که خاقانی پیشتر با آن روشنگری کرده بود.تبدیل کرده است که از جهاتی شبیه و از جهاتی متفاوت از پیر مغانی است که خاقانی پیشتر با آن روشنگری کرده بود؛ زیرا جنبۀ هنری و رازآلودی و ایهامی پیرِ حافظ که صورت پیر را انتزاعی کرده، آنی نیست که خاقانی بیپرده و حقیقی با آن افشاگری و ستیهندگی نموده است. پس هر دو در راستای زمان به پیر مغان توجه داشتهاند؛ با این تفاوت که پیر خاقانی حقیقی و شفاف است؛ امّا پیر حافظ انتزاعی و رندانه.
پرونده مقاله
از نخستین ادوار رشد تدریجی و بلوغ فکری بشر، انسان همواره در جستوجوی مبانی و منابع بعضی از علوم در حوزههای گوناگون، به ویژه در حوزه علوم انسانی بوده است. در همین فرایند چه بسا در اندیشه کشف رمز و رازهای مرتبط با همگرایی این علوم نیز بوده باشد. بی گمان خاستگاه اغلب علوم چکیده کامل
از نخستین ادوار رشد تدریجی و بلوغ فکری بشر، انسان همواره در جستوجوی مبانی و منابع بعضی از علوم در حوزههای گوناگون، به ویژه در حوزه علوم انسانی بوده است. در همین فرایند چه بسا در اندیشه کشف رمز و رازهای مرتبط با همگرایی این علوم نیز بوده باشد. بی گمان خاستگاه اغلب علوم انسانی از وجوه مشترک برخوردارند، ولیکن در ادامه به جهت گسترش دامنه آنها، اینگونه به نظر میرسد که سرچشمههای تکوین و شکل گیری آنها باید متفاوت باشد. مقولههایی مانند اسطوره و عرفان اگرچه دارای رویکردی به ظاهر متفاوت میباشند اما هر دو از مظاهر بارز و برجسته هویت ایرانی هستند که در مواضع متعدد به ویژه در بعد نمادین بودن زبان، تأویل پذیری، روایتگری، رویکرد هنری، قرابت با متون دینی از همگرایی و همسویی برخوردارند و این اشتراک و همگرایی بیشتر در حوزه شعر و ادب خود را نمایان میسازد. لذا شعرای بسیاری از جمله حافظ از این نکته غافل نبودهاند.
پرونده مقاله
مضمون آفرینی و تصویرگری شاعران با حروف سابقه طولانی دارد. اغلب شاعران در بکاربردن حروف در تصویرگریها جهت خلق مضامین، به شیوهای زیبا و شورانگیز، نهایت تلاش خود را به کار گرفتهاند. هر شاعری به نوبه خود در ابداع و خلق شگفتیهای جدید، ابداعات بکر و نوع آوریهای خاص در ای چکیده کامل
مضمون آفرینی و تصویرگری شاعران با حروف سابقه طولانی دارد. اغلب شاعران در بکاربردن حروف در تصویرگریها جهت خلق مضامین، به شیوهای زیبا و شورانگیز، نهایت تلاش خود را به کار گرفتهاند. هر شاعری به نوبه خود در ابداع و خلق شگفتیهای جدید، ابداعات بکر و نوع آوریهای خاص در این وادی قدم برداشته است. سنایی و خاقانی از جمله شاعرانی هستند که با قریحه شاعری خویش این هنر را به غایت خود رساندهاند؛ به گونهای که خواننده را به تفکر در خلق تصاویر شگفت غرق میکنند. آنها با بهرهگیری از پدیدهها و استعمال معانی نمادین و اسطورهای از آنچه در محیط پیرامون خود دیدهاند، شگفتی آفریدهاند. این دو شاعر با خصوصیات منحصر به فردی که یکی از آنها مضمون آفرینی و تصویرگریهای زیبا با واژهها و حروف است و با این کار ضمن نوآوری و خلاقیت، بر اهمیت شعر خود افزودهاند.
پرونده مقاله
ادبیات پایداری، فریادِ رسای ملتهای مظلوم در برابر استعمار و حاکمان ظالم است. این نوع شعر هرچند در ادبیّات فارسی سابقه هزارساله دارد؛ ولی سرایش آن از زمان مشروطه به طور جدّی و هدفمند آغاز شد. شاعرانی چون فرخی در عصر مشروطیت و بهجتی در عصر انقلاب اسلامی از طلایه داران ا چکیده کامل
ادبیات پایداری، فریادِ رسای ملتهای مظلوم در برابر استعمار و حاکمان ظالم است. این نوع شعر هرچند در ادبیّات فارسی سابقه هزارساله دارد؛ ولی سرایش آن از زمان مشروطه به طور جدّی و هدفمند آغاز شد. شاعرانی چون فرخی در عصر مشروطیت و بهجتی در عصر انقلاب اسلامی از طلایه داران این عرصه بودند. با بررسی اجمالی سروده های شاعران مورد نظر می توان دریافت که این دو نسل از شاعران انقلابی از حیث اندیشه های سیاسی و اجتماعی نقاط اشتراک زیادی با هم دارند و مضامین ادبیات پایداری در سروده های آنها به وضوح مشاهده می شود. بنابراین، تحقیق در مضامین شعر این دو شاعر اهمیت دارد و بسیار ضروری می نماید. در این پژوهش تلاش شده است با روش توصیفی- تحلیلی، جلوه های پایداری را در اشعار این دو شاعر بررسی و به این سؤالات پاسخ داده شود؛ در حوزه مقاومت و پایداری چه مضامین و مؤلفههای مشترکی در اشعار فرخی و بهجتی میتوان مشاهده کرد؟ ویژگی های شعری این دو شاعر در حوزه پایداری چیست؟
پرونده مقاله
مارتین هایدگر، فیلسوف تأثیرگذار سده بیستم در ایران از اقبال قابل توجهی برخوردار بوده است. از نخستین اندیشمندانی که در ایران به اندیشه هایدگر توجه نمود، سیداحمد فردید بوده است. همزمان هانری کربن یکی از متفکران مهم معاصر که شارح و مترجم آثاری از هایدگر هم بوده است، با اله چکیده کامل
مارتین هایدگر، فیلسوف تأثیرگذار سده بیستم در ایران از اقبال قابل توجهی برخوردار بوده است. از نخستین اندیشمندانی که در ایران به اندیشه هایدگر توجه نمود، سیداحمد فردید بوده است. همزمان هانری کربن یکی از متفکران مهم معاصر که شارح و مترجم آثاری از هایدگر هم بوده است، با الهام از بینشهای هایدگر به بازخوانی میراث فلسفی و حکمی ایران باستان اقدام کرد. همسویی و همگامی و نیز تفاوتهای بین این دو در مورد تأثیرپذیری از اندیشه هایدگر، موضوع نوشتار حاضر است. توجه به نوع رویکرد این دو به میراث هایدگر و تلاش برای کاربست آن در مسائل اندیشه ایران نشاندهنده آن است که هم فردید و هم کربن از منظر متفکرانی صاحبنظر به بحث و گفتوگو با هایدگر وارد شدهاند و با آنکه سودای شرح هایدگر و استفاده از مبانی نظریه او را داشتهاند، اما موضع فکری خود را بسط و گسترش دادهاند.
پرونده مقاله
آثار مختلفی در ادبیات فارسی و عربی پدید آمدهاند که با رویکردی موعظهگونه، اقشار مختلف مردم را مورد مناصحه و ارشاد قرار داده و سعی در تقویت اخلاق و تحکیم مدنیت جامعه داشتهاند. از جمله این اقشار سلاطین و شاهان هستند که نویسندگان این آثار، این گروه را مخاطب قرار داده و ت چکیده کامل
آثار مختلفی در ادبیات فارسی و عربی پدید آمدهاند که با رویکردی موعظهگونه، اقشار مختلف مردم را مورد مناصحه و ارشاد قرار داده و سعی در تقویت اخلاق و تحکیم مدنیت جامعه داشتهاند. از جمله این اقشار سلاطین و شاهان هستند که نویسندگان این آثار، این گروه را مخاطب قرار داده و تلاش نموده اند جایگاه سلطان و شیوههایی حکومتی وی را تشریح نمایند و در این میان به اصول دینی، سیاسی، و اخلاقی و مدیریتی و نظائر آن توجه داشتهاند. سعدی در گلستان خود در بابی مخصوص به سیرت پادشاهان و در دیگر ابواب به طور گذرا، به اخلاق و محاسن و مساوی این گروه میپردازد و به نوعی بایدها و نبایدهای آنها را ذکر می کند. طرطوشی نیز در سراج الملوک درباره سلاطین سخن رانده و اصول اخلاقی و سیاسی که باید ملک به آن آراسته باشد را بیان می دارد. این پژوهش در صدد است تا به شکلی ویژه، نقش شاخصه دینی را در اندیشه حکومتی سعدی و طرطوشی در سه محور جایگاه سلطان، شیوه حکومتی، و مفهوم زوال پذیری حکومت، مورد بررسی قرار دهد.
پرونده مقاله
اندرزها و تعالیم اخلاقی، همواره جزو مفاهیم برجسته شعر بوده و سنایی و سعدی از جمله شاعران اخلاق مدار و اخلاق گرا هستند. ما در این پژوهش به بررسی تطبیقی مضامین اخلاقی در حدیقۀ الحقیقة سنایی و بوستان سعدی با رویکرد تحلیل محتوا پرداخته ایم. نگارنده پس از مقدمه ای در اخلاق و چکیده کامل
اندرزها و تعالیم اخلاقی، همواره جزو مفاهیم برجسته شعر بوده و سنایی و سعدی از جمله شاعران اخلاق مدار و اخلاق گرا هستند. ما در این پژوهش به بررسی تطبیقی مضامین اخلاقی در حدیقۀ الحقیقة سنایی و بوستان سعدی با رویکرد تحلیل محتوا پرداخته ایم. نگارنده پس از مقدمه ای در اخلاق و مضامین اخلاقی، عمده توجه را با در نظر گرفتن اندیشه های سنایی و سعدی در دو اثر مذکور بر اساس مبارزه با نفس معطوف داشته و در این زمینه ها از آیات قرآن، احادیث و اشعاری که گواه اثبات این مطلب بوده، استفاده شایانی کرده و در نتیجه گیری ملحوظ داشته است. در نهایت این دستاورد حاصل شد که محور مشترک تعالیم اخلاقی حدیقۀ الحقیقة سنایی و بوستان سعدی، سعادت انسان بوده است. سنایی با زبانی روان و با بیانی عرفانی و نگاه شریعت مدارانه، مخاطبانش را به رعایت فضایل اخلاقی و پرهیز از رذایل اخلاقی در جهت اصلاح جامعه دعوت می کند. سعدی هم انسان آرمانی خود را در هر مرتبه اجتماعی که باشد به مبارزه نفسانی و اخلاق مداری فرا می خواند.
پرونده مقاله
حکایت و قصه، گونهای از اشکال روایی است که بین مردم سینه به سینه نقل شدهاند. در این میان حکایتهای مثنوی دریایی بیکران از تجربههای ناب بشری است. در پژوهش حاضر، کاربرد دیدگاه پراپ در داستان پادشاه و کنیزک مورد بررسی قرار میگیرد تا شیوه ارائه حکایتها و تفاوتها و شب چکیده کامل
حکایت و قصه، گونهای از اشکال روایی است که بین مردم سینه به سینه نقل شدهاند. در این میان حکایتهای مثنوی دریایی بیکران از تجربههای ناب بشری است. در پژوهش حاضر، کاربرد دیدگاه پراپ در داستان پادشاه و کنیزک مورد بررسی قرار میگیرد تا شیوه ارائه حکایتها و تفاوتها و شباهتهای آنها با روایتهای معمول معلوم گردد. تحلیل داستان پادشاه و کنیزک و قابلیت تطبیق این روایت با الگوی پراپ است. این روایت یک روایت دوحرکتی شامل 21 خویشکاری است. حرکت اول 16 خویشکاری دارد که با شرارت آغاز و با پیروزی پایان مییابد. حرکت دوم شامل پنج خویشکاری است که با نیاز کنیزک شروع و با وصال پایان میپذیرد. خویشکاری نیاز با سه بار تکرار، بالاترین بسامد را داشته و پس از آن خویشکاریهای میانجیگری، اقدام یاریگر و خبردهی دوبار تکرار شدهاند. یافتههای این نوشتار گویای این است که با اندک جابهجایی در خویشکاریها و حذف برخی دیگر میتوان نظریه پراپ را در مورد داستانهای مثنوی بسط داد.
پرونده مقاله
از اسطوره آفرینش تا مرگ، گیاهان همواره جایگاه ویژه ای در اندیشه های بشر نخستین داشته اند. اهمیت گیاهان در تغذیه انسان، جان بخشی به طبیعت، ارتباط با ماورا و میل به کشف رازهای دنیای مادی از دلایل ارتباط بشر با طبیعت است. گیاهتباری و خداگیاهی از نشانههای قبایل توتمیزم اس چکیده کامل
از اسطوره آفرینش تا مرگ، گیاهان همواره جایگاه ویژه ای در اندیشه های بشر نخستین داشته اند. اهمیت گیاهان در تغذیه انسان، جان بخشی به طبیعت، ارتباط با ماورا و میل به کشف رازهای دنیای مادی از دلایل ارتباط بشر با طبیعت است. گیاهتباری و خداگیاهی از نشانههای قبایل توتمیزم است که افراد به دنبال درگیریهای ذهنی درباره پیدایش خلقت و جهان پس از مرگ، نسل خود را به حیوان و یا گیاهی نسبت میدادند. نگرش به چرخه طبیعت، مرگ و زایش دوباره گیاهان و رویش آنان در کنار جسدی که به خاک سپرده میشد، اساطیر خلقت از گیاه و خدا گیاهان را در ذهن بارورتر مینمود. هدف از این جستار بررسی خداگیاهی و گیاه تباری در اساطیر ملل و همچنین علت همسانی برخی از این اساطیر است زیرا پژوهش در اسطورههای بدوی به سبب ماهیت یکسان آنها باعث کشف اشتراکات فرهنگی در میان جوامع میگردد. روش پژوهش در این تحقیق تحلیلی- توصیفی است.
پرونده مقاله
بین اشعار مولوی و اقبال لاهوری شباهتهای وجود دارد که موجب شده این دو شاعر بزرگ به هم نزدیک شوند. سؤال اصلی در این نوشتار این است که انسان از دیدگاه مولانا و اقبال لاهوری دارای چه جایگاهی هستند؟ بررسی اشعار این دو شاعر و مقایسه آنها در رابطه با انسان و محتوای آن بیانگر چکیده کامل
بین اشعار مولوی و اقبال لاهوری شباهتهای وجود دارد که موجب شده این دو شاعر بزرگ به هم نزدیک شوند. سؤال اصلی در این نوشتار این است که انسان از دیدگاه مولانا و اقبال لاهوری دارای چه جایگاهی هستند؟ بررسی اشعار این دو شاعر و مقایسه آنها در رابطه با انسان و محتوای آن بیانگر این است که مولانا و اقبال لاهوری اعتقاد دارند که در سلسله مراتب وجود، انسان به عنوان آخرین مرتبه هستی پا به عرصه عالم گذاشته و یا به قولی متأخّر زمانی است، ولی علت اصلی و غایی آفرینش محسوب میگردد و خلاصه و اشرف تمام مخلوقات به شمار میرود. از مشترکات دیدگاه مولانا و اقبال لاهوری میبایست به نوع نگاه آنها به انسان به عنوان موجودی دو بعدی و دارای مراتب، غایت خلقت بودن انسان کامل و برتری انسان بر سایر موجودات اشاره کرد. نتایج حاکی از آن است که اقبال لاهوری علاوه بر شباهت نگرش به مولانا به فلسفه تربیتی انسان توجه دارد.
پرونده مقاله
تحلیل ساختاری و محتوایی در زبان صرفاً نمایی روبنایی نیست، بلکه بر عکس بخش اساسی از معنای رسانده شده توسط شاعر را تشکیل میدهد. این نوع تحلیل، از میان گونههای کاربرد زبان، بیش از همه به زبان در ادبیات توجه نشان میدهد و بخش عمده پژوهشها در این شاخه مطالعاتی بر شناسایی چکیده کامل
تحلیل ساختاری و محتوایی در زبان صرفاً نمایی روبنایی نیست، بلکه بر عکس بخش اساسی از معنای رسانده شده توسط شاعر را تشکیل میدهد. این نوع تحلیل، از میان گونههای کاربرد زبان، بیش از همه به زبان در ادبیات توجه نشان میدهد و بخش عمده پژوهشها در این شاخه مطالعاتی بر شناسایی سبکهای ادبی، زبان شخصی و فردیتِ خلّاق مولّف متمرکز است. یوسف خطیب از جمله شاعران سیاسی معاصر فلسطین میباشد که خود عضو حزب بعث سوسیالیستی عربی بود که فعالیّتهای سیاسی بسیاری از خود بر جای گذاشته است و دیوان شعری وی پُر از مفاهیم سیاسی پیرامون جهان عرب است که در وراء این اشعار بر عنصر مقاومت و پایداری تأکید دارد. شباهتهای مفاهیم شعری یوسف الخطیب و ملک الشعرای بهار نگارندگان را بر آن داشت تا اشعار این دو را از منظر محتوایی و ساختاری مورد بحث و بررسی قرار دهند. نگارندگان در پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی به بررسی و نقد دادهها میپردازند.
پرونده مقاله
در این مقاله به بررسی تأثیر دعای جوشن کبیر بر غزل ملکا ذکر تو گویم از سنایی پرداخته شده است. سنایی در این غزل متأثر از آیات و روایات و دعای جوشن کبیر بوده و همانند این دعا، مناجات خود را با عشق و سوز نسبت به باری تعالی در سه مرحله بیان کرده است: ابتدا با ستایش خداوند، 5 چکیده کامل
در این مقاله به بررسی تأثیر دعای جوشن کبیر بر غزل ملکا ذکر تو گویم از سنایی پرداخته شده است. سنایی در این غزل متأثر از آیات و روایات و دعای جوشن کبیر بوده و همانند این دعا، مناجات خود را با عشق و سوز نسبت به باری تعالی در سه مرحله بیان کرده است: ابتدا با ستایش خداوند، 55 صفت جمال و جلال الهی را برشمرده که بیان این میزان، پرتوی از هزار و یک صفت خدا در دعای جوشن کبیر است. پس از تسبیح و تنزیه خداوند و بیان توحید، ناتوانی خود را از توصیف ذات لایتناهی بیان می کند. در آخر سنایی بر خلاف نیایش های دیگر که مطلوبش، معشوق ازلی است، به تبع این دعا، خواهش خود را رهایی از آتش دوزخ بیان می کند، همان خلصنا من النار یا رب که در آخر 100 بند جوشن کبیر تکرار شده است. این شعر او همانند این دعا حاوی مضامین اخلاقی، معنوی و تربیتی فراوان است.
پرونده مقاله
یکی از برترین راههای شناخت برتری شاعری بر همتایانش مقایسه تطبیقی در موضوعات و بررسی سبک شناختی شعر آن ها است. جریر و اخطل که همچون دو هماورد ستیزه جو، تمام دوران شاعری خود را به هجو یکدیگر پرداختند و همواره سعی در بی آبرو نمودن دشمن خود داشتند، میکوشیدند تا با استفاده چکیده کامل
یکی از برترین راههای شناخت برتری شاعری بر همتایانش مقایسه تطبیقی در موضوعات و بررسی سبک شناختی شعر آن ها است. جریر و اخطل که همچون دو هماورد ستیزه جو، تمام دوران شاعری خود را به هجو یکدیگر پرداختند و همواره سعی در بی آبرو نمودن دشمن خود داشتند، میکوشیدند تا با استفاده از ساختارهایی بدیع، حریف را مقهورِ قدرتِ خیالِ شگرف و استدلال های ادبی خود سازند. این پژوهش با هدف بررسی محتوایی مضامین اخلاقی مشترک در نقایض جریر و اخطل انجام شده و با روش تحلیلی- توصیفی به بررسی بیش از 840 بیت در قالب 20 قصیده پرداخته است. بر اساس آنچه در بررسی تفاوت ها و شباهت های مضمونی و سبکی میان دو شاعر گفته میشود، می توان دریافت که جریر در به تصویر کشیدن مضمون فرومایگی و بخل از اخطل موفّق تر عمل کرده است ولی اخطل در توصیفاتش و بهره برداری از فنون مختلف ادبی در ترسیم ترس و بی عفّتی گوی سبقت را از جریر ربوده است.
پرونده مقاله
فتوّت، یک حرکت اجتماعی و تکانه روحی از فرهنگ و تمدّن ایران باستان است که از آغاز ورود فرهنگ اسلامی به جغرافیای گسترده ایران، در میان توده مردم اثرگذار بوده و به نوعی با فرهنگ اسلامی درآمیخته است. این پژوهش به روش تحلیل محتوایی کیفی و با مراجعه به منابع و اسناد معتبر کتا چکیده کامل
فتوّت، یک حرکت اجتماعی و تکانه روحی از فرهنگ و تمدّن ایران باستان است که از آغاز ورود فرهنگ اسلامی به جغرافیای گسترده ایران، در میان توده مردم اثرگذار بوده و به نوعی با فرهنگ اسلامی درآمیخته است. این پژوهش به روش تحلیل محتوایی کیفی و با مراجعه به منابع و اسناد معتبر کتابخانهای، به مشاهده سیمای امام علی(ع) در فتوت نامه سلطانی از ادبیات فارسی و رسالۀ الفتوة فی الاسلام، یوسف بن صوشه و کتاب الصلة بین التصوف والتشیع کامل مصطفی الشیبی، از ادبیات عرب، پرداخته است. در طول تاریخ بسیاری از جوانمردان و عیّارانِ شیعه و سنّی که مبانی شریعت و طریقت را باور داشتند، امام علی(ع) را پیشوای جوانمردان و نقطه قوتِ این جریان فکری میدانستند. حضور تاریخی و پشتوانه معنوی حضرت علی(ع) شاه مردان به عنوان رهبر اهل فتوّت موجب شد که با شعار لا فتی الّا علی یار و یاور بینوایان باشند و با ستمگران مبارزه کنند.
پرونده مقاله
فلسفه از افلاطون تا دوران پسامدرن ژیل دلوز همواره بیشتر معطوف و مشغول به ذهن(دوالیته سوژه و ابژه) بوده و التفات کمینه ای نسبت به عین(تن و بدن) داشته است. از شروع فلسفه زیبایی شناسی مدون با الکساندر بومگارتن تا مورد مطالعه اخیر، یا التفات کمی به تن و بدن شده یا ریشه این چکیده کامل
فلسفه از افلاطون تا دوران پسامدرن ژیل دلوز همواره بیشتر معطوف و مشغول به ذهن(دوالیته سوژه و ابژه) بوده و التفات کمینه ای نسبت به عین(تن و بدن) داشته است. از شروع فلسفه زیبایی شناسی مدون با الکساندر بومگارتن تا مورد مطالعه اخیر، یا التفات کمی به تن و بدن شده یا ریشه این اندیشه به ارجاع اشتباهی حوالت شده است. مطالعه حاضر بر آن است تا آراء فلسفی ریچارد شوسترمان پیرامون زیبایی شناسی تن-بنیاد را مورد بررسی قرار دهد و با ارجاع به زیبایی شناسی تن کوشانه و تقلای لایب نیتز و اسپینوزا اولاً ریشه زیبایی شناسی تن-بنیاد را نه در اندیشه فلاسفه معاصری چون مرلو-پونتی و فوکو بلکه در سپهر اندیشه مونادولوژی لایب نیتز و تقلای اسپینوزا بر رسد؛ و ثانیاً نشان دهد زیبایی شناسی یا اساساً امری تنی-عاطفی است یا زیبایی شناسی نیست. بنابراین، کناتوس یا تقلای اسپینوزایی ریشه هرگونه جنبش و تن-آگاهی است و هر موضوع تنی بدون التفات به کناتوس از نقصان شدیدی رنج می برد. این مطالعه به روش تحلیلی-تطبیقی و با اسناد کتابخانه ای صورت گرفته است.
پرونده مقاله
شخصیت امام علی(ع) آنچنان رفیع است که وصف آن از دایره مذهب تشیّع فراتر رفته و علمای بزرگی از سایر مکاتب و ادیان را به إعجاب و تعظیم وا داشته است. از جمله آنها، عبدالمسیح انطاکی، ادیب و شاعر مسیحیِ معاصر با منظومهای در پنج هزار و ششصد بیت است. این پژوهش با کنکاش در نهج چکیده کامل
شخصیت امام علی(ع) آنچنان رفیع است که وصف آن از دایره مذهب تشیّع فراتر رفته و علمای بزرگی از سایر مکاتب و ادیان را به إعجاب و تعظیم وا داشته است. از جمله آنها، عبدالمسیح انطاکی، ادیب و شاعر مسیحیِ معاصر با منظومهای در پنج هزار و ششصد بیت است. این پژوهش با کنکاش در نهج البلاغه و اشعار عبدالمسیح انطاکی، سیره و رأی آن امام همام و دیدگاه این ادیب مسیحی را در برخی ابعاد و مصادیق مهم جنگ و جهاد از جمله شجاعت، جنگاوری، تدبیر، هوشیاری، صلح حکیمانه و رعایت اصول الهی و اخلاقی در جنگ، مورد بررسی قرار داده و آشکار میسازد. بر اساس قرآن، از آنجا که سبیل الله مسیر رشد آدمی است، جهاد فی سبیل الله نیز قرارگرفتن و قراردادن انسانها در مسیر کمال و رشد است. بر خلاف سایر جنگها که غالباً با قصد منافع مادی افراد یا گروههای خاص است در سبک علوی یا اسلام حقیقی، نیت و هدف غایی درجنگ، تنها خشنودی پروردگار میباشد.
پرونده مقاله