بررسی ویژگی های سبکی و محتوایی نسخۀ خطی ثَلاثَهُ العَرایِس وَ لِذَّهُ النَفایِس اثر حاجی علی بن حاجی الله‌وردی کاشی‌ساز مشهدی
الموضوعات :
شکوفه باقری
1
,
شبنم حاتم پور
2
,
فرزانه سرخی
3
,
فریدون طهماسبی
4
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران
3 - دانشیارگروه زبان و ادبیا ت فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران
4 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران
الکلمات المفتاحية: نسخۀ خطی, حاجی علی بن حاجی الله‌وردی کاشی‌ساز مشهدی, ثَلاثَهُ العَرایِس وَ لِذَّهُ النَفایِس, سبک‌شناسی, عصر صفوی, داستان‌نویسی,
ملخص المقالة :
تاریخ گذشتۀ این سرزمین در بطن خود حاوی حوادث و وقایعی است که به قطع و یقین بسیاری از پژوهش‌ها به آن اشاره‌ای نکرده‌اند؛ بنابراین پرواضح است که معرّفی متون تاریخی گذشته، نقش بسیار مؤثری در آشکار ساختن زوایا و خفایای مبهم و تاریک گذشته را دارد. نسخۀ خطی ثَلاثَهُ العَرایِس وَ لِذَّهُ النَفایِس، اثر حاجی علی‌بن‌حاجی الله‌وردی کاشی‌ساز مشهدی، یکی از نویسندگان گمنام عصر صفوی در قرن دوازدهم هجری قمری است. نویسندگان در این مقاله به روش اسنادی و کتابخانه‌ای و به شیوۀ توصیفی- تحلیلی به معرّفی نویسنده و اثر ارزشمند وی پرداخته‌اند. موضوع کتاب، حکایاتی است که نویسنده آنها را از جرح و تعدیل و تحریف وقایع معروف تاریخی و روایات مشهور فراهم آورده است. در قسمت‌هایی از حکایات، توجّه به ائمه (ع) به چشم می‌خورد. نویسنده در کتاب خود، همانند گذشتگان سعی نموده است از شیوۀ زبانی آنان، تقلید نماید تا اثرش مورد عنایت اهل فضل قرار گیرد؛ به همین سبب به‌وفور از کاربردهای قدیم زبان، استفاده کرده است. نثر این کتاب از نمونه‌های نثر مرسل قرن یازدهم است. نثری آمیخته به نظم دارد و سرشار از عبارت‌پردازی، ابیات و اشعار دیگر شاعران است. از ویژگی‌های مهم متن، اطناب و به‌کارگیری جملات طولانی است و از میان صناعات ادبی، می‌توان به انواع سجع، موازنه، جناس و هم‌آوایی اشاره نمود که نقش بسیار گسترده‌ای در ایجاد موسیقی کلام دارد. همچنین از میان صورخیال، تشبیه و استعاره هم زیاد به کار رفته است. اکثر اشعار به کار رفته در متن، از شاعران گذشته همچون فردوسی، سعدی و حافظ است.
