بررسی ویژگی های سبکی و محتوایی نسخۀ خطی ثَلاثَهُ العَرایِس وَ لِذَّهُ النَفایِس اثر حاجی علی‌بن‌حاجی الله‌وردی کاشی‌ساز مشهدی
شکوفه باقری
1
(دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران)
شبنم حاتم پور
2
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران)
فرزانه سرخی
3
(گروه زبان و ادبیا ت فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران)
فریدون طهماسبی
4
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران)
کلید واژه: نسخۀ خطی, حاجی علی بن حاجی الله‌وردی کاشی‌ساز مشهدی, ثَلاثَهُ العَرایِس وَ لِذَّهُ النَفایِس, سبک‌شناسی, عصر صفوی, داستان‌نویسی.,
چکیده مقاله :
تاریخ گذشتۀ این سرزمین در بطن خود حاوی حوادث و وقایعی است که به قطع و یقین بسیاری از پژوهش‌ها به آن اشاره‌ای نکرده‌اند؛ بنابراین پرواضح است که معرّفی متون تاریخی گذشته، نقش بسیار مؤثری در آشکار ساختن زوایا و خفایای مبهم و تاریک گذشته را دارد. نسخۀ خطی ثَلاثَهُ العَرایِس وَ لِذَّهُ النَفایِس، اثر حاجی علی‌بن‌حاجی الله‌وردی کاشی‌ساز مشهدی، یکی از نویسندگان گمنام عصر صفوی در قرن دوازدهم هجری قمری است. نویسندگان در این مقاله به روش اسنادی و کتابخانه‌ای و به شیوۀ توصیفی- تحلیلی به معرّفی نویسنده و اثر ارزشمند وی پرداخته‌اند. موضوع کتاب، حکایاتی است که نویسنده آنها را از جرح و تعدیل و تحریف وقایع معروف تاریخی و روایات مشهور فراهم آورده است. در قسمت‌هایی از حکایات، توجّه به ائمه (ع) به چشم می‌خورد. نویسنده در کتاب خود، همانند گذشتگان سعی نموده است از شیوۀ زبانی آنان، تقلید نماید تا اثرش مورد عنایت اهل فضل قرار گیرد؛ به همین سبب به‌وفور از کاربردهای قدیم زبان، استفاده کرده است. نثر این کتاب از نمونه‌های نثر مرسل قرن یازدهم است. نثری آمیخته به نظم دارد و سرشار از عبارت‌پردازی، ابیات و اشعار دیگر شاعران است. از ویژگی‌های مهم متن، اطناب و به‌کارگیری جملات طولانی است و از میان صناعات ادبی، می‌توان به انواع سجع، موازنه، جناس و هم‌آوایی اشاره نمود که نقش بسیار گسترده‌ای در ایجاد موسیقی کلام دارد. همچنین از میان صورخیال، تشبیه و استعاره هم زیاد به کار رفته است. اکثر اشعار به کار رفته در متن، از شاعران گذشته همچون فردوسی، سعدی و حافظ است.
چکیده انگلیسی :
The past history of this land contains incidents and events that many researches have definitely not mentioned; Therefore, it is clear that the introduction of historical texts of the past plays a very effective role in revealing the obscure and dark corners and secrets of the past. The manuscript of Thālāh al-Araīs wa Līdhah al-Nafīs, by Haji Ali bin Haji Allahwardi, a Mashhadi tiler, is one of the unknown writers of the Safavid era in the twelfth century of the lunar calendar. In this article, the authors introduced the author and his valuable work in a documentary and library method and in a descriptive-analytical way. The subject of the book is the stories that the author has prepared by modifying and distorting famous historical events and traditions.. For this reason, Beaufort has used the old uses of the language. The prose of this book is one of the examples of the 11th century prose. It has prose mixed with order and is full of phrasing, verses and poems of other poets. One of the important features of the text is the repetition and use of long sentences, and among the literary arts, we can mention the types of saja, balance, pun and assonance, which play a very wide role in creating the music of words. Also, similes and metaphors are used a lot. Most of the poems used in the text are from past poets such as Ferdowsi, Saadi and Hafez.
