بررسی تحلیلی سیر تاریخی «وقف لازم» در دانش وقف و ابتدا قرآن کریم

الموضوعات :

روح الله محمدعلی نژاد عمران ¹ , محمد رسول تکبیری ² , محسن قاسم پور راوندی ³ , کریم پارچه باف دولتی ⁴

1 - دانشیار گروه قرآن و حدیث دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه علامه طباطبائی(ره) تهران ایران (نویسنده مسئول).
2 - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه علامه طباطبائی (ره)، تهران، ایران.
3 - استاد گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
4 - عضو هیئت علمی گروه پژوهشی مطالعات قرآنی برهان

تاريخ الإرسال : 02 الأحد , ربيع الأول, 1445 تاريخ التأكيد : 24 الجمعة , شوال, 1445 تاريخ الإصدار : 06 الثلاثاء , ذو القعدة, 1445

الکلمات المفتاحية: قرائت قرآن, وقف و ابتدا, سیر تاریخی, وقف لازم, سجاوندی, اشمونی, محمد علی خلف الحسینی, مصحف مدینه, مصحف مرکز طبع و نشر قرآن کریم,

ملخص المقالة :

از علائم وقف و ابتدا در قرآن که رعایتش نقش مهمی در فهم صحیح آیات ایفا می‌کند، علامت وقف لازم مـ است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، سیر تاریخی وقف لازم از زمان سجاوندی تا زمان معاصران را تحلیل می‌کند. پس از مطالعه وقف‌های لازم و بررسی نقش آن‌ها در فهم، دریافته شد که تعداد زیادی از آیات دارای علامت وقف لازم، در آیات اعتقادی هستند. درصورت عدم رعایت وقف لازم، چه بسا فهمی خلاف مراد الهی از آیات قرآن کریم به دست آید. این کژفهمی می‌تواند تا حدی پیش رود که مراد الهی از آیات قرآن کریم برعکس جلوه نماید؛ مثلاً مفهومی توحیدی به کفرآمیز منجر گردد؛ خطاب به اشخاص، وارونه نمایان شود؛ گفت‌وگویی ناظر به شخصیتی خاص، منحرف به شخصیتی دیگر گردد. رعایت وقف لازم، اثرش را در قرائت و فهم قرآن به صورت محسوسی ایفا و از فهم ناقص آیات جلوگیری می‌کند. با بررسی تاریخی مشخص می‌شود از زمان سجاوندی تا زمان معاصر، تعداد 16 مورد از مواضع وقوف لازم، در همه دوره‌ها لازم؛ 3 مورد ابتدا لازم، سپس غیرلازم و مجدّد لازم؛ 29 مورد در ابتدا لازم اما تا زمان معاصر غیرلازم؛ 3 مورد در ابتدا غیرلازم و تا زمان معاصر تبدیل به لازم؛ 3 مورد هم متغیر بوده است.