ضرورت تشکیل حکومت بر مبانی فقه حکومتی ازمنظر کلام امام علی (علیه السلام)
الموضوعات : نشریه پژوهشنامه معارف اهل بیت علیه السلامهادی اسماعیل زاده 1 , حسن فلاح احمد چالی 2 , رحمان ولی زاده 3
1 - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران.
2 - استادیار ادیان و عرفان اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران(نویسنده مسئول).
3 - استادیار فقه و حقوق مبانی اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران.
الکلمات المفتاحية: ضرورت, حکومت, فقه حکومتی, امام علی(ع),
ملخص المقالة :
فقه شیعه به عنوان میراثی ارزشمند از فقهای پیشین، همواره بر محور مبانی و اساسی مدون شده، که پاسخگوی نیازهای فردی و اجتماعی جوامع بوده، به¬گونه¬ای که علاوه بر پاسخگویی به مسائل شرعی در حوزه فردی، در بستر کلان و حکومتی نیز در راستای اداره مطلوب جامعه به سوی سعادت دنیوی و اخروی و در نهایت تشکیل تمدن اسلامی که مقدمه آن فقه حکومتی می¬باشد مورد توجه قرارگرفته است. در تعریف فقه حکومتی علی¬رغم تعریف¬های متعدد، فقهی است که مبنای شکل¬گیری دولت و نهادهای دولتی و نیز مبنای تصمیمات دولت و تعیین¬کننده شکل، محتوا و جهت¬گیری مقررات و قوانین دولت است. موضوع مورد بحث، ضرورت تشکیل حکومت بر مبانی فقه حکومتی ازمنظر کلام امام علی (علیه السلام) است مسأله تشکیل حکومت از اهداف متعالی خلقت و موجب رشد و کمال انسان¬ها می¬باشد و همواره مورد توجه انبیای الهی و ائمه اطهار بوده است و ایجاد فقه حکومتی نیز که وجود آن¬ جهت نظم و مدیریت جامعه امری ضروری است در این امر خطیر سهیم هست..در این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و اطلاعات کتابخانه¬ای ابتدا به تعریف فقه،حکومت، فقه حکومتی، پرداخته¬ایم و سپس در انتها به اهمیت و ضرورت تشکیل حکومت بر مبنای فقه حکومتی از دیدگاه کلام امیرالمومنین(ع) اشاره خواهیم کرد.
منابع
1- قرآن کریم
2- نهج¬البلاغه
3- اخوان کاظمی، بهرام،«آرمان های حکومت از دیدگاه امام علی»،مجله کوثر، ص 342، شماره
4- اراکی، محسن، (1393). فقه نظام سیاسی اسلام، جلد 4، قم: انتشارات معارف 36
5- ابن فارس،احمد بن فارس بن زکریا.(1387ق) معجم مقاییس اللغه.چاپ اول. قم:مرکز دراسات الحوزه والجامعه.
6- ابن منظور، محمد بن مکرم، (1385)، لسان العرب، 20 جلد، اول، انتشارات احیاء التراث العربی، بیروت
7- پرور، اسماعیل، (1390)، «فقه حکومتی چرایی، چیستی و چگونگی»، سوره اندیشه، دوره شماره 56 و 57، 195-192
8- حافظ نیا، محمد رضا؛ (1397). مقدمه¬ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، چاپ دهم، تهران، انتشارات سمت
9- - ﺧﺎﻣﻨﻪاي،سید علی، بیانات در دیدار با جمعی از علما و روحانیون و طلاب،6/1/1366
https://farsnews.ir/news (access 31-7-2024)
10-- دلشاد تهرانی،مصطفی(1377). دولت آفتاب،تهران: خانه اندیشه جوان.
11- دلشاد تهرانی، مصطفی(1390). جزوه حکومت و مدیریت در نهج البلاغه، شهر ری:دانشکده علوم حدیث.
12 - دهخدا، علی اکبر.(1325). لغت¬نامه جلد چهارم. چاپ اول.. تهران: سازمان لغت¬نامه دهخدا.
13- ذوالفقاری، محمد، سیدیان، سید مهدی، (1391)، «فقه حکومتی؛ چیستی، چرایی، چگونگی»، معرفت سیاسی، دوره چهارم، شماره 1، 67-49
14- سلمانی کیاسری، محمد(1385).حکومت و رهبری از منظر نهج البلاغه، قم:انتشارات مسجد مقدس جمکران.
15- شب¬خیز، محمدرضا، (1392) اصول فقه دانشگاهی، چاپ دوم، انتشارات کتاب آوا، تهران
16- ضیایی¬فر، سعید، (1391)، رویکرد حکومتی به فقه، علوم سیاسی، دوره 14، شماره 53، 31-7
17- فراهیدی، خلیل بن احمد، (1364)، العین، 8 جلد، چاپ اول، انتشارات اسوه، تهران
18- مشکانی سبزواری، عباسعلی، (1390)،درآمدی بر فقه حکومتی از دیدگاه مقام معظم رهبری»حکومت اسلامی، دوره 16، شماره 2، 184-155
19- مجلسی،محمد باقر.(1403ق) بحار الانوار .جلد صد و چهارم .بیروت:دارا الحیاء التراث العربی.
20- مطهری، مرتضی، (1377)، آشنایی با علوم اسلامی، چاپ اول، انتشارات صدرا، تهران.
21- میرباقری، سید محمد مهدی، عبدالهی، یحیی، نوروزی، حسن، ، (1395) «فقه حکومتی از منظر شهید صدر»، راهبرد فرهنگ، شماره 36، 86-61
