ضرورت تشکیل حکومت بر مبانی فقه حکومتی ازمنظر کلام امام علی (علیه السلام)
محورهای موضوعی : نشریه پژوهشنامه معارف اهل بیت علیه السلامهادی اسماعیل زاده 1 , حسن فلاح احمد چالی 2 , رحمان ولی زاده 3
1 - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران.
2 - استادیار ادیان و عرفان اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران(نویسنده مسئول).
3 - استادیار فقه و حقوق مبانی اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران.
کلید واژه: ضرورت, حکومت, فقه حکومتی, امام علی(ع),
چکیده مقاله :
فقه شیعه به عنوان میراثی ارزشمند از فقهای پیشین، همواره بر محور مبانی و اساسی مدون شده، که پاسخگوی نیازهای فردی و اجتماعی جوامع بوده، به¬گونه¬ای که علاوه بر پاسخگویی به مسائل شرعی در حوزه فردی، در بستر کلان و حکومتی نیز در راستای اداره مطلوب جامعه به سوی سعادت دنیوی و اخروی و در نهایت تشکیل تمدن اسلامی که مقدمه آن فقه حکومتی می¬باشد مورد توجه قرارگرفته است. در تعریف فقه حکومتی علی¬رغم تعریف¬های متعدد، فقهی است که مبنای شکل¬گیری دولت و نهادهای دولتی و نیز مبنای تصمیمات دولت و تعیین¬کننده شکل، محتوا و جهت¬گیری مقررات و قوانین دولت است. موضوع مورد بحث، ضرورت تشکیل حکومت بر مبانی فقه حکومتی ازمنظر کلام امام علی (علیه السلام) است مسأله تشکیل حکومت از اهداف متعالی خلقت و موجب رشد و کمال انسان¬ها می¬باشد و همواره مورد توجه انبیای الهی و ائمه اطهار بوده است و ایجاد فقه حکومتی نیز که وجود آن¬ جهت نظم و مدیریت جامعه امری ضروری است در این امر خطیر سهیم هست..در این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و اطلاعات کتابخانه¬ای ابتدا به تعریف فقه،حکومت، فقه حکومتی، پرداخته¬ایم و سپس در انتها به اهمیت و ضرورت تشکیل حکومت بر مبنای فقه حکومتی از دیدگاه کلام امیرالمومنین(ع) اشاره خواهیم کرد.
Shia jurisprudence, as a valuable heritage from the previous jurisprudents, has always been codified on the basis of fundamentals, which responded to the individual and social needs of societies, in such a way that in addition to responding to Sharia issues in the individual sphere, in the macro and governmental context as well. In the direction of the desired management of the society towards worldly and Hereafter happiness and finally the formation of Islamic civilization, the introduction of which is government jurisprudence, has been taken into consideration. In the definition of government jurisprudence, despite the many definitions, it is jurisprudence that is the basis of the formation of the government and government institutions, as well as the basis of government decisions and determines the form, content and orientation of government regulations and laws. The subject under discussion is the necessity of forming a government based on the principles of governmental jurisprudence from the point of view of the words of Imam Ali (as). The issue of forming a government is one of the supreme goals of creation and causes the growth and perfection of human beings, and it has always been the focus of divine prophets and pure imams.
منابع
1- قرآن کریم
2- نهج¬البلاغه
3- اخوان کاظمی، بهرام،«آرمان های حکومت از دیدگاه امام علی»،مجله کوثر، ص 342، شماره
4- اراکی، محسن، (1393). فقه نظام سیاسی اسلام، جلد 4، قم: انتشارات معارف 36
5- ابن فارس،احمد بن فارس بن زکریا.(1387ق) معجم مقاییس اللغه.چاپ اول. قم:مرکز دراسات الحوزه والجامعه.
6- ابن منظور، محمد بن مکرم، (1385)، لسان العرب، 20 جلد، اول، انتشارات احیاء التراث العربی، بیروت
7- پرور، اسماعیل، (1390)، «فقه حکومتی چرایی، چیستی و چگونگی»، سوره اندیشه، دوره شماره 56 و 57، 195-192
8- حافظ نیا، محمد رضا؛ (1397). مقدمه¬ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، چاپ دهم، تهران، انتشارات سمت
9- - ﺧﺎﻣﻨﻪاي،سید علی، بیانات در دیدار با جمعی از علما و روحانیون و طلاب،6/1/1366
https://farsnews.ir/news (access 31-7-2024)
10-- دلشاد تهرانی،مصطفی(1377). دولت آفتاب،تهران: خانه اندیشه جوان.
11- دلشاد تهرانی، مصطفی(1390). جزوه حکومت و مدیریت در نهج البلاغه، شهر ری:دانشکده علوم حدیث.
12 - دهخدا، علی اکبر.(1325). لغت¬نامه جلد چهارم. چاپ اول.. تهران: سازمان لغت¬نامه دهخدا.
13- ذوالفقاری، محمد، سیدیان، سید مهدی، (1391)، «فقه حکومتی؛ چیستی، چرایی، چگونگی»، معرفت سیاسی، دوره چهارم، شماره 1، 67-49
14- سلمانی کیاسری، محمد(1385).حکومت و رهبری از منظر نهج البلاغه، قم:انتشارات مسجد مقدس جمکران.
15- شب¬خیز، محمدرضا، (1392) اصول فقه دانشگاهی، چاپ دوم، انتشارات کتاب آوا، تهران
16- ضیایی¬فر، سعید، (1391)، رویکرد حکومتی به فقه، علوم سیاسی، دوره 14، شماره 53، 31-7
17- فراهیدی، خلیل بن احمد، (1364)، العین، 8 جلد، چاپ اول، انتشارات اسوه، تهران
18- مشکانی سبزواری، عباسعلی، (1390)،درآمدی بر فقه حکومتی از دیدگاه مقام معظم رهبری»حکومت اسلامی، دوره 16، شماره 2، 184-155
19- مجلسی،محمد باقر.(1403ق) بحار الانوار .جلد صد و چهارم .بیروت:دارا الحیاء التراث العربی.
20- مطهری، مرتضی، (1377)، آشنایی با علوم اسلامی، چاپ اول، انتشارات صدرا، تهران.
21- میرباقری، سید محمد مهدی، عبدالهی، یحیی، نوروزی، حسن، ، (1395) «فقه حکومتی از منظر شهید صدر»، راهبرد فرهنگ، شماره 36، 86-61
