بررسی آموزه‌های تعلیمی مفاهیم عدالت و تأمین اجتماعی از منظر سعدی شیرازی

الموضوعات :

پروانه عادل زاده ¹ (استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی - واحد تبریز - ایران)
بهروز غفوری ² (دانش آموخته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی - واحد تبریز - ایران)

تاريخ الإرسال : 11 الإثنين , صفر, 1434 تاريخ التأكيد : 07 الأربعاء , جمادى الثانية, 1434 تاريخ الإصدار : 16 الجمعة , شوال, 1434

الکلمات المفتاحية: عدالت اجتماعی, Social Justice, ادبیات تعلیمی, شایسته‌سالاری, meritocracy, سعدی شیرازی, teaching literature, Saadi Shirazi,

ملخص المقالة :

آموزه های تعلیمی عدالت و تأمین اجتماعی، آرمان والایی است با این که همه آن را می ستایند ولی به یک گونه نمی بینند و تلقی یکسانی از ابعاد و گستره آن ندارند. این مقوله، به عنوان یکی از مهم ترین آرمان های بشری از دیرباز مورد توجه اندیشه مندان و صاحب نظران قرار گرفته است. در اندیشه تعلیمی شرق، عدالت و تأمین اجتماعی به عنوان محوری ترین هدف بشریت بوده است. یکی از نغزترین آثاری که به این مسأله پرداخته است، کلیات سعدی است. عدالت در برداشت سعدی، به مفهوم توزیع امکانات و مناصب براساس لیاقت هاست. در این دیدگاه، توزیع امکانات مادی و رفاهی و نیز توزیع قدرت باید براساس شایستگی ها صورت گیرد. وی به عدالت توزیعی قائل است و هم در نوع و هم در شکل حکومت، طبقه ی متوسط را شایسته ی حکومت کردن می داند. در واقع این اندیشه مند ادب فارسی، به لحاظ اقتصادی و اجتماعی، به نوعی شایسته سالاری باور دارد. در این مقاله سعی برآن است که نگرش های تعلیمی این متفکر ادبی قرن هفتم هجری قمری در مقوله عدالت و تأمین اجتماعی از این منظر مورد بررسی تحلیلی قرار گیرد تا رویکرد متفاوتی فراروی سیاست مداران و پژوهشگران عرضه کند.

المصادر:

1. قران کریم.


2. علی­بی ابی­طالب، (1382)، نهج البلاغه، ترجمه محّمد دشتی، قم: مسجد جمکران، خطبه 216.


3. بیات، عبدالرسول، 1381، فرهنگی واژه­ها، تهران: نشریه مؤسسه اندیشه و فرهنگ دینی، ص373.


4. خاندوزی، سید احسان، 1384، واقع­گرایی نظریه عدالت در اقتصاد اسلامی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.


5. راولز، جان، 1383، عدالت به مثابه­ی انصاف، ترجمه­ی عرفان ثابتی، تهران:  ققنوس.


6. ساندل، مایکل، 1374، لیبرالسیم و منتقدان آن، مترجم: احمدتدین، تهران: مجله علمی ­و فرهنگی.


7. سعدی، مصلح الدین، 1367، کلیات سعدی، تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: امیر کبیر. چ هفتم.


8. فتحانی، علی، 1388، عدالت اقتصادی و راهبردهای مبتنی بر عدالت، ماه­نامه اقتصادی، ش 89.


9. لشکری، علیرضا، 1388، مقاله ­حق ­وعدالت و توسعه، مجله جستارهای اقتصادی، ش 12، ص33.


10. مرامی، علیرضا، 1374، بررسی مقایسه­ای مفهوم عدالت، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چ ششم.


11. میرموسوی ­و ­دیگران، 1381، مبانی­حقوق بشر از دیدگاه اسلام و دیگر مکاتب، تهران: دانش و اندیشه.


12. نهج البلاغه.


13. آقا نظری، حسن، 1382، مقاله­ی عدالت اقتصادی از نظر هایک و اسلام، فصل­نامه مفید، ش 35.


14. یوسفی، احمدعلی، 1386، نظام اقتصاد علوی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.