«رویکرد نصرالله منشی به ادب تعلیمی در دوره سلجوقی»
الموضوعات :عبدالرضا مدرس زاده 1 , محبوبه خراسانی 2 , فاطمه نعنافروش 3
1 - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد کاشان
2 - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد نجف آباد
3 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد
الکلمات المفتاحية: تمثیل, کلیله و دمنه, ادبیات تعلیمی, نصرالله منشی, دوره سلجوقی,
ملخص المقالة :
کتاب ارجمند کلیله و دمنه یکی از تأثیرگذارترین متون ادب فارسی است که کوشش کرده است به زبان حیوانات حرف‌های جدی و اساسی مورد نیاز انسان را بیان کند. در کنار همه آنچه به عنوان زیرساخت‌های شکل‌گیری ترجمه نصرالله منشی در این کتاب مطرح است، به نظر می‌رسد تغییر اوضاع سیاسی و نهایتاً آشفتگی‌های دوران، مترجم فرزانه را متقاعد کرده است که بسیاری از دردها و دشواری‌ها و گرفتاری‌ها را به زبان حیوانات بیان کند و این را می‌توان از باب‌های اضافه شده به متن اصلی کتاب هم دریافت.راست این است که سلجوقیان بی‌کم‌ترین استحقاق و شایستگی اداره ایران، بر مسند قدرت قرارگرفتند و این پریشان احوالی پیش آمده بر چنین استیلایی کار را بر اهل فرهنگ و اندیشه سخت کرد. نصرالله منشی موفق شده است در سایه تحولات سیاسی سلجوقی سبک و سیاق کتاب خویش را دست کم در بخش بازتاب اندیشه به سوی نقد رفتارها پیش ببرد و حتی به آموزش شیوه های کشورداری به پادشاهان کم مایه سلجوقی دست بزند؛ حتی اگر این آموزش به زبان حیوانات باشد. هنر مترجم کلیله و دمنه استفاده از نقاب تمثیل‌های جانوری (fable) در به تصویر کشیدن اوضاع جامعه‌ای است که چندان خوشایند او نیست و کافی است گوش به فریادهای مترجم در مقدمه و متن کتاب بسپاریم.
