تبیین شاخصه دینی در اندیشه حکومتی سعدی و طرطوشی؛ موردکاوی گلستان و سراج الملوک
الموضوعات :فاضل عباس زاده 1 , شهرام دلشاد 2
1 - استادیار رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه زنجان
2 - مدرس گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه گیلان
الکلمات المفتاحية: ادبیات تطبیقی, دین, شیوه حکومتی, ادبیات تعلیمی, سیاست,
ملخص المقالة :
آثار مختلفی در ادبیات فارسی و عربی پدید آمده‌اند که با رویکردی موعظه‌گونه، اقشار مختلف مردم را مورد مناصحه و ارشاد قرار داده و سعی در تقویت اخلاق و تحکیم مدنیت جامعه داشته‌اند. از جمله این اقشار سلاطین و شاهان هستند که نویسندگان این آثار، این گروه را مخاطب قرار داده و تلاش نموده اند جایگاه سلطان و شیوه‌هایی حکومتی وی را تشریح نمایند و در این میان به اصول دینی، سیاسی، و اخلاقی و مدیریتی و نظائر آن توجه داشته‌اند. سعدی در گلستان خود در بابی مخصوص به سیرت پادشاهان و در دیگر ابواب به طور گذرا، به اخلاق و محاسن و مساوی این گروه می‌پردازد و به نوعی بایدها و نبایدهای آن‌ها را ذکر می کند. طرطوشی نیز در سراج الملوک درباره سلاطین سخن رانده و اصول اخلاقی و سیاسی که باید ملک به آن آراسته باشد را بیان می دارد. این پژوهش در صدد است تا به شکلی ویژه، نقش شاخصه دینی را در اندیشه حکومتی سعدی و طرطوشی در سه محور جایگاه سلطان، شیوه حکومتی، و مفهوم زوال پذیری حکومت، مورد بررسی قرار دهد.
کتابنامه
قرآن کریم.
نهج البلاغه.
ابن خلدون، عبدالرحمن. 2001م، مقدّمة ابن خلدون، بیروت: دار الفکر.
ابن طقطقی، محمد بن علی. 2000م، الفخری فی الآداب السلطانیة، بیروت: دار صادر.
آستین، رنی. 1374ش، آشنایی با حکومت، ترجمه: لیلا سازگار، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
حقدار، علیاصغر. 1382ش، قدرت سیاسی در اندیشه ایرانی، تهران: انتشارات کویر.
راوندی، مرتضی. 1373ش، تاریخ تحولات اجتماعی، چاپ هفتم، تهران: نگاه.
سعدی، مصلح الدین. 1391ش، گلستان، به تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: باران.
سعدی، مصلح الدین. 1387ش، گلستان، به تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.
سعدی، مصلحالدین. 1374ش، بوستان سعدی، به تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.
السیّال، جمال الدین. بی تا، أبی بکر الطرطوشی، العالم الزاهد الثائر، بی جا: بی نا.
طرطوشی، ابوبکر. 1994م، سراج الملوک، قاهرة: دار المصریة اللبنانیة.
ماسه، هانری. 1364ش، تحقیق درباره سعدی، ترجمه مهدی اردبیلی و غلامحسین یوسفی، تهران: توس.
مقالات
صفری نژاد، حسین. 1389ش، «بررسی اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی سعدی»، فصلنامه تخصصی ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، شماره 28، صص 216- 239.
میلانی، عباس. 1387ش، تجدد و تجدد ستیزی در ایران، چاپ ششم، تهران: نشر اختران.
ظهیری ناو، بیژن و عمران پاک مهر. 1387ش، «اندیشه‌های حکومتی و سیاسی سعدی در بوستان و گلستان»، پژوهشنامه علوم انسانی، شماره 58، صص 99- 122.
کبوتری، جواد. 1396ش، «بررسی تطبیقی سیاست مدن در گلستان سعدی و کلیله و دمنه عربی»، مجله مطالعات ادبیات تطبیقی جیرفت، سال دوازدهم، شماره 46، صص 275- 301.
_||_
The Holy Quran.
Nahjolbalagheh.
Ibn Khaldun, Abdul Rahman 2001, introduction by Ibn Khaldun, Beirut: Dar al-Fikr.
Ibn Taqtaqi, Muhammad ibn Ali 2000 AD, Pride in Sultanate Etiquette, Beirut: Dar Sader.
Austin, Renny. 1995, Introduction to the Government, translated by Leila Sazegar, Tehran: University Publishing Center.
Haqdar, Ali Asghar. 2003, Political Power in Iranian Thought, Tehran: Kavir Publications.
Ravandi, Morteza 1994, History of Social Developments, Seventh Edition, Tehran: Negah.
Saadi, Moslehuddin 2012, Golestan, edited by Mohammad Ali Foroughi, Tehran: Baran.
Saadi, the reformer of religion. 2008, Golestan, edited by Gholam Hossein Yousefi, Tehran: Kharazmi. Saadi, Musleh al-Din 1995, Bustan Saadi, edited by Gholam Hossein Yousefi, Tehran: Kharazmi.
Al-Sayal, Jamal al-Din. No date, Abi Bakr Al-Tartoushi, Al-Alam Al-Zahid Al-Thair, Bi Ja: Bi Na.
Tartushi, Abu Bakr. 1994, Siraj al-Moluk, Cairo: Lebanese Egyptian Dar.
Mase, Henry. 1985, Research on Saadi, translated by Mehdi Ardabili and Gholam Hossein Yousefi, Tehran: Toos.
Articles
Safarinejad, Hussein 2010, "A Study of Saadi's Political and Social Thoughts", Quarterly Journal of Persian Literature, Islamic Azad University of Mashhad, No. 28, pp. 216-239.
Milani, Abbas 2008, Modernity and Anti-Modernism in Iran, sixth edition, Tehran: Akhtaran Publishing.
Zahiri Nav, Bijan and Imran Pak Mehr. 2008, "Saadi Government and Political Thoughts in Bustan and Golestan", Journal of Humanities, No. 58, pp. 122-99.
Kabutari, Javad. 2017, "Comparative study of civil policy in Golestan Saadi and Kelileh and Demneh Arabic", Journal of Comparative Literature Studies of Jiroft, Volume 12, Number 46, pp. 275-301.
