فضا

دسترسی آزاد مقاله

1 - نقش روان‌شناسی محیط در معماری فضاهای آموزشی بر عزت نفس نوجوانان (مدارس دخترانه متوسطه دوم شيراز)
کیمیا السادات طبیب زاده هادی کشمیری حمید سقاپور

توجه به علم روان‌شناسي محيط در طراحي فضاهاي آموزشي علاوه بر ارتقاء كيفيت فضا، مي‌تواند سبب تأثيرات ذهني مثبت كاربر از محيط شود. از آنجايي‌كه دختران داراي خصوصيات رشدي و بلوغ متفاوتي نسبت به پسران هستند و در آينده نقش مادران خانواده را نیز ايفاء مي‌کنند، توجه به ویژگی‌ها چکیده کامل

توجه به علم روان‌شناسي محيط در طراحي فضاهاي آموزشي علاوه بر ارتقاء كيفيت فضا، مي‌تواند سبب تأثيرات ذهني مثبت كاربر از محيط شود. از آنجايي‌كه دختران داراي خصوصيات رشدي و بلوغ متفاوتي نسبت به پسران هستند و در آينده نقش مادران خانواده را نیز ايفاء مي‌کنند، توجه به ویژگی‌های روحی و روانی آنها بسیار حائز اهمیت است. پژوهش حاضر با هدف مشخص نمودن نقش روان‌شناسي محيط فضاهاي آموزشي در عزت‌ نفس دختران نوجوان و همچنین مشخص نمودن ويژگي‌هاي تأثيرگذارتر روان‌شناسی محیط در عزت نفس اين قشر از جامعه انجام شده است. متغیرهای مستقل تحقیق، روان‌شناسی محیط مدارس و مؤلفه‌های آن و متغیر وابسته تحقیق، عزت نفس دانش‌آموزان بوده است. روش تحقيق به‌كار رفته، همبستگی از نوع رابطه‌ای بوده كه با مطالعات كتابخانه‌اي و روش پيمايشي انجام شده است. كتاب‌ها، مقالات و مداراك موجود، مشاهده فردي، مصاحبه، پرسش‌نامه عزت نفس روزنبرگ و پرسش‌نامه محقق ساخته روان‌شناسي محيط، از ابزار تحقيق بوده‌اند. پس از مطالعات صورت‌گرفته، پرسش‌نامه روان‌شناسي محيط محقق ساخته، تنظيم و مطابق با فرمول كوكران توسط 382 دانش‌آموز از مدارس دخترانه متوسطه دوم شهر شيراز كه با روش نمونه‌گيري غيراحتمالي هدفمند انتخاب شده بودند، به‌صورت تصادفي تکمیل شد. اطلاعات به‌دست آمده از پرسش‌نامه‌ها با نرم‌افزار SPSS مورد تحليل قرار گرفت تا اهداف تحقیق محقق شود. یافته‌ها حاكي از آن بوده است که معماري مدارس به‌واسطه علم روان‌شناسي محيط مي‌تواند ميزان عزت نفس دانش‌آموزان دختر نوجوان را تحت تأثير قرار دهد و میزان ضریب همبستگی بین مؤلفه کالبدی و فضایی روان‌شناسی محیط با عزت نفس نوجوانان بیشتر از میزان ضریب همبستگی بین مؤلفه عملکردی روان‌شناسی محیط با عزت نفس نوجوانان است. بنابراین راهکارهای طراحی فضاهای آموزشی که می‌تواند به ارتقاء هرچه بیشتر عزت‌نفس دانش‌آموزان کمک نماید، بدین شرح است: امنیت روانی (مقاوم بودن ساختمان مدرسه در برابر حوادث غیرمترقبه، ایمنی پله‌ها و غیره. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - سنجش و تحلیل فضایی توزیع فقر شهری در شهرهای میانه اندام (مطالعه موردی: شهر بناب)
وحید بوستان احمدی مریم حاجی پور نفیسه مرصوصی

فقر پدیده‌ای چندبعدی است و از عوامل زیادی تأثیر می‌گیرد. در این زمینه مهم‌ترین وظیفۀ جغرافی‌دانان و برنامه‌ریزان شهری استفاده از ابزارهایی به‌منظور شناسایی گستره‌های فقر در سطح شهر برای کاستن مسائل و پیامدهای ناشی از وجود این آسیب اجتماعی و فضایی است. هدف از اين مقاله چکیده کامل

فقر پدیده‌ای چندبعدی است و از عوامل زیادی تأثیر می‌گیرد. در این زمینه مهم‌ترین وظیفۀ جغرافی‌دانان و برنامه‌ریزان شهری استفاده از ابزارهایی به‌منظور شناسایی گستره‌های فقر در سطح شهر برای کاستن مسائل و پیامدهای ناشی از وجود این آسیب اجتماعی و فضایی است. هدف از اين مقاله تحلیل فضایی توزیع فقر شهری در محلات بناب با رهیافت کاهش فقر شهري و پيش‌گيري از بازتوليد چرخه آن در محلات نابرخوردار است. مقاله حاضر از نظر هدف، رويكردی کاربردی و از لحاظ روش تحقيق، توصیفی- تحلیلی است. ابزار گردآوري اطلاعات براي بررسي شاخص¬های فقر شهری در قالب چهار شاخص منتخب كلي و 30 شاخص فرعی مي باشد. يافته هاي پژوهش نشان مي¬دهد که شاخص¬هاي فقر شهری در محلات شهري بناب به صورت متوازن توزيع نشده و اختلاف فاحشي بين این محلات از نظر توسعه ملاحظه مي¬شود. و محله 2 با امتیاز 700/0 و محلات 13 و 11 با امتیاز 291/0 و 251/0 به ترتيب در بالاترين و پايين¬ترين سطح قرار گرفته¬اند. در حالت کلی می توان دریافت که در بین سیزده¬ محله شهر بناب 15/0 خیلی فقیر، 39/0 فقیر، 23/0 متوسط، 15/0 مرفه و 8/0 خیلی مرفه می¬باشند. براي کاهش فقر شهري ابتدا نیاز به شناخت صحیح، سنجش دقیق و تحلیل مستند و واقع گرایانه آن است. رويه و عمل برنامه¬ريزي و برنامه¬هاي كاهش فقر، امروزه هم در سطح علمي و هم در سطح عملي بر تمركز زدايي، ديدگاه از پايين به بالا، بكارگيري دانش بومي، مقتدرسازي شهروندان و برنامه-ريزي هميارانه با حفظ تعادل در بين سه كنشگر اصلي يعني جامعه مدني، دولت و بخش خصوصي تأكيد دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - تحلیلی بر نابرابری‌های کالبدی-فضایی در توزیع خدمات با رویکرد عدالت فضایی در شهر ساری
نوبخت سبحانی حسین علیپور هدایت اله درویشی

رشد شتابان کالبدی-فضایی شهرها در دهه‌های اخیر، به دلیل توزیع نامناسب مراکز خدمات شهری، می‌تواند منجر به عدم برخورداری یکسان شهروندان از این خدمات در سطح شهر شود. برای رفع این مشکل، برنامه‌ریزی مناسبی برای فضای شهری باید به منظور تأمین رفاه شهروندان و در نهایت دستیابی به چکیده کامل

رشد شتابان کالبدی-فضایی شهرها در دهه‌های اخیر، به دلیل توزیع نامناسب مراکز خدمات شهری، می‌تواند منجر به عدم برخورداری یکسان شهروندان از این خدمات در سطح شهر شود. برای رفع این مشکل، برنامه‌ریزی مناسبی برای فضای شهری باید به منظور تأمین رفاه شهروندان و در نهایت دستیابی به پایداری شهری اقدام شود. هدف از این پژوهش سنجش نابرابری‌های فضایی- کالبدی در توزیع خدمات با رویکرد عدالت فضایی در شهری ساری می‌باشد. روش: روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است،این پژوهش ضمن بررسی و تحلیل توسعه فیزیکی شهر از سال 70-1390 و چگونگی پراکنش فضایی خدمات شهری را مطالعه می‌کند و برای تجزیه‌وتحلیل آن‌ها از مدل انتروپی، هلدرن و موریس استفاده‌شده است. یافته ها حاکی از آن است که توسعه فضایی- کالبدی شهر ساری به صورت اسپرال و پراکنده بوده به طوری که 82درصد از رشد شهر ناشی از رشد جمعیت و 12درصد آن رشد افقی بوده است. نتایج نشان می‌دهد که توسعه فضایی کالبدی شهر به‌طور متناسب با توزیع خدمات در سطح نواحی شهر نبوده و باعث شده است که بیشتر مردم از دسترسی به خدمات به صورت عادلانه و یکسان محروم باشند. بنابراین، بر اساس نتایج این پژوهش، برنامه‌ریزان شهری می‌توانند با رویکرد عدالت فضایی، نابرابری‌های کالبدی-فضایی در توزیع خدمات در شهر ساری را مدیریت کنند. با طراحی و اجرای استراتژی‌های مناسب در برنامه‌ریزی شهری، رفاه شهروندان در اولویت قرار بگیرد تا مقدمه پایداری شهری حاصل می‌شود. همچنین، در توسعه فیزیکی شهر، برنامه‌ ریزان باید به رشد جمعیت آینده توجه کرده و با انجام برنامه‌ریزی مناسب، توزیع خدمات را برای همه شهروندان به صورت عادلانه و دسترسی‌ پذیر تضمین کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - ارزشیابی توزیع فضایی خدمات عمومی شهری (مطالعه موردی شهرستان گتوند)
اردشیر رستمی

توزیع نامناسب خدمات‌عمومی در شهرها باعث شکل‌گیري معضلات اجتماعی و زمینه‌ساز نابرابري‌ها و بی‌عدالتی در آن‌ها شده ‌است. ازسوی دیگرتاثیر جبران‌ناپذیری برساختار، ماهیت و جدایی‌گزینی طبقاتی محلات شهری و در نهایت مدیریت شهرها را با چالش‌های جدی مواجه کرده است. با توجه به اهم چکیده کامل

توزیع نامناسب خدمات‌عمومی در شهرها باعث شکل‌گیري معضلات اجتماعی و زمینه‌ساز نابرابري‌ها و بی‌عدالتی در آن‌ها شده ‌است. ازسوی دیگرتاثیر جبران‌ناپذیری برساختار، ماهیت و جدایی‌گزینی طبقاتی محلات شهری و در نهایت مدیریت شهرها را با چالش‌های جدی مواجه کرده است. با توجه به اهمیت موضوع در این پژوهش به ارزشیابی توزیع فضایی خدمات عمومی در سه مولفه و بیست ویک گویه در چهار شهر شهرستان گتوند پرداخته شده است. روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردي و بر اساس روش به صورت پیمایشی است. جامعه آماري پژوهش، ساکنان شهرهای مورد مطالعه بوده است. به‌ منظور بررسی‌ نرمال‌بودن توزیع ‌داده‌ها از آزمون کلموگروف-‌اسمینروف و جهت‌بررسی وضعیت متغیرهای پژوهش از آزمون علامت و با استفاده از نرم¬افزار Spss استفاده شده است. در بخش تحلیل یافته‌ها، باتوجه به نتایج آزمون کلموگروف-‌اسمینروف مشاهده می‌شود که مقدار سطح معناداری آزمون در تمامی موارد کمتر از 05/0 شده است. پس فرض نرمال‌بودن داده‌ها رد شده است. همچنین نتایج حاصل از آزمون علامت در ارزیابی متغیرهای پژوهش در شهرهای مورد مطالعه نشان می‌دهد؛ شهرصالح‌شهر با امتیاز 02/3، شهر ترکالکی باامتیاز 69/2، شهر جنت مکان باامتیاز 61/2 و شهر سماله باامتیاز 53/2 قرار گرفته‌اند. بنابراین باتوجه به اینکه عدد 3 به عنوان میانه نظري پاسخ متغیرها انتخاب شده، میزان رضایت‌مندي شهروندان از خدمات عمومی به غیراز شهر صالح‌شهر در سه شهر دیگر از وضعیت مناسبی برخوردار نمی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - ارزیابی والویت‌سنجی پارک‌های شهری (مطالعه‌موردی: منطقه 13شهری‌کلان‌شهرمشهد)
زهرا پارسانیک

پارک‌های شهری؛ منطقه‌ای پوشیده از گیاه در داخل و اطراف شهر است که دارای دو کارکرد مهم برای شهر است. تعدیل‌دما، تلطیف هوا و زیبایی. با توجه به کمبود سرانه فضای سبز و توزیع نامناسب آن درکلان‌شهرمشهد و اهمیت این موضوع در این پژوهش به ارزیابی واولویت‌سنجی پارک‌های موجود در چکیده کامل

پارک‌های شهری؛ منطقه‌ای پوشیده از گیاه در داخل و اطراف شهر است که دارای دو کارکرد مهم برای شهر است. تعدیل‌دما، تلطیف هوا و زیبایی. با توجه به کمبود سرانه فضای سبز و توزیع نامناسب آن درکلان‌شهرمشهد و اهمیت این موضوع در این پژوهش به ارزیابی واولویت‌سنجی پارک‌های موجود در منطقه 13 شهری کلانشهرمشهد بر اساس6 شاخص؛ امکانات، زیبایی، امنیت، دسترسی، توزیع- پراکندگی، مساحت – وسعت؛ و استفاده از مدل تاپسیس پرداخته شده است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی با تاکید بر جنبه کاربردی و جمع آوري اطلاعات بر اساس پیمایش میدانی بوده است. نتایج حاصل از یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد؛ از میان 13 پارک موجود در منطقه ثامن کلانشهرمشهد؛ تنها پارک امورشهراست که شاخص¬های مطلوبیت و کیفیت آن تا حدی ارتقاء یافته است. همچنین نتایج حاصل از مدل تاپسیس حاکی از آن است که پارک امور شهر با رتبه (CL) 993/0، پارک شهید فهمیده با رتبه(CL) 773/0، پارک میر با رتبه(CL) 625/0 دارای بالاترین و پارک کوچه عیدگاه با رتبه(CL)240/0، و پارک جاویدان با رتبه(CL)185/0 و پارک بهاالتولیه با رتبه(CL) 140/0 دارای کمترین کیفیت و مطلوبیت می¬باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - سنجش و ارزیابی ابعاد سرزندگی شهری در منطقه 10 کلانشهر مشهد
مجید اکبری زهرا منتظری مرضیه طالشی انبوهی

سرزندگی یکی از مهم‌ترین کیفیت های سازنده فضاهای شهری برای ارتقاء کیفیت فضاهای شهری و خلق مکان می باشد و افول حيات و سرزندگي در محلات شهري را مي توان به‌عنوان يكي از نتايج پيروي از ديدگاه مدرنيسم دانست كه همواره طرفدار كمي گرايي بوده است و به مباحث كيفي بي توجهي نموده اس چکیده کامل

سرزندگی یکی از مهم‌ترین کیفیت های سازنده فضاهای شهری برای ارتقاء کیفیت فضاهای شهری و خلق مکان می باشد و افول حيات و سرزندگي در محلات شهري را مي توان به‌عنوان يكي از نتايج پيروي از ديدگاه مدرنيسم دانست كه همواره طرفدار كمي گرايي بوده است و به مباحث كيفي بي توجهي نموده است. هدف اين نوشتار ارزیابی میزان سرزندگی در نواحی سه¬گانه منطقه 10 کلان¬شهر مشهد است. تحقيق حاضر از لحاظ هدف¬گذاری کاربردی و روش آن توصبفی- تحليلي است و براي گردآوري داده¬ها از پرسش¬نامه محقق ساخته استفاده ‌شده است. جامعه آماري پژوهش ساکنین منطقه 10 کلان¬شهر مشهد و روش نمونه¬گیری تصادفی ساده بوده است. براي تحليل اطلاعات به¬دست آمده از آزمون¬های تی¬تک نمونه¬ای، آزمون واریانس یک طرفه و از آزمون فریدمن در نرم¬افزار Spss استفاده شده است. سرزندگی فضاهای شهر، مفاهیمی چون عدالت، کارآمدی، سازگاری، انعطاف¬پذیری، کیفیت محیطی را نیز دربر می¬گیرد که در نهایت سرزندگی شهر در صورت پایداری به زیست¬پذیری منجر خواهد شد. نتایج تحقيق نشان داد در منطقه 10 کلان¬شهر مشهد به ترتیب ابعاد کالبدی با میانگین 3527/3، اجتماعی با میانگین 3350/3، زیرساختی با میانگین 3112/3 و اقتصادی با میانگین 1111/3 بیش¬ترین و کم-ترین ارزش را دارند. میانگین¬های ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیرساختی و کالبدی در سه ناحیه شهرداری منطقه 10 برابر نیستند و اختلاف معناداری با هم دارند به¬طوری که در ابعاد کالبدی، اقتصادی و اجتماعی، ابتدا ناحیه 1 سپس 2 از ناحیه 3 اختلاف میانگین بالاتری دارند. اما در بعد زیرساختی ناحیه 2 به مراتب نسبت به سایر نواحی در وضعیت مطلوبی قرار دارد. به طوری¬که بعد کالبدی ناحیه 2 در حدود 13/0 از ناحیه یک و در حدود 7/0 از ناحیه 3 بیشتر و مطلوب تر است. در کل سرزندگی منطقه 10 در حد متوسط به بالا است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - تأثیر تجهیزات و فضا ورزش تیراندازی بر استرس، سلامت روان و رضایت ورزشکاران حرفه¬ای استان گلستان
زهرا بذرافشان اسرا عسکری

تجهیزات و فضا ورزش مناسب در ورزش می تواند باعث کاهش استرس و افزایش سلامت روان و رضایت ورزشکاران می شود. به همین منظور در در پژوهش حاضر به بررسی تأثیر تجهیزات و فضا ورزش تیراندازی بر استرس، سلامت روان و رضایت ورزشکاران حرفه ای استان گلستان پرداخته شد. این تحقیق از نظر هد چکیده کامل

تجهیزات و فضا ورزش مناسب در ورزش می تواند باعث کاهش استرس و افزایش سلامت روان و رضایت ورزشکاران می شود. به همین منظور در در پژوهش حاضر به بررسی تأثیر تجهیزات و فضا ورزش تیراندازی بر استرس، سلامت روان و رضایت ورزشکاران حرفه ای استان گلستان پرداخته شد. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی بود. جامعه آماری شامل کلیه ورزشکاران حرفه ای تیرانداز استان گلستان در سال ۱۴۰۰ بودند. روش‌ها:به دلیل محدود بودن جامعه آماری تعداد نمونه آماری با جامعه آماری برابر بود. حجم نمونه ۳۰ نفر بود. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه استاندارد سلامت روانی کیز (۲۰۰۸)، پرسشنامه استاندارد سیاهه استرس هری (۲۰۰۵، به نقل از آدینه، ۱۳۹۴)، پرسشنامه استاندارد رضایتمندی احیایی (۱۳۹۲) و پرسشنامه استاندارد بررسی امکانات و تجهیزات اماکن ورزشی صدیق پورمند (۱۳۹۴) بوند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی جهت برآورد مشخصه های مرکزی و تنظیم جداول توزیع فراوانی آماری و از آمار استنباطی جهت آزمون فرضیه ها با کمک نرم افزار spss استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که، وضعیت شاخص های تجهیزات و فضای سالن تیراندازی در وضعیت نامطلوبی قرار دارد. وضعیت شاخص های استرس ورزشکاران در وضعیت نامطلوبی قرار دارد. وضعیت شاخص های سلامت روان ورزشکاران در وضعیت مطلوبی قرار دارد. وضعیت شاخص های سنجش رضایت در ورزشکاران در وضعیت مطلوبی قرار دارد. تجهیزات و فضای ورزشی بر استرس،سلامت روان و رضایتمندی ورزشکاران حرفه ای تاثیر دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - تحلیلی بر نقش اقتصاد نفتی در تحولات فضایی شهرها (مطالعه موردی: بندر ماهشهر)
آرش قاسم پور آزاده اربابی سبزواری ناصر عبادتی فاطمه ادیبی سعدی نژاد مریم رستم پیشه

نفت به‌عنوان یکی از منابع اصلی درآمدی کشور، نقش قابل ‌توجهی بر تحولات فضایی شهرها داشته است. بندر ماهشهر هم به‌عنوان یکی از شهرهای استان خوزستان از این قاعده مستثنی نیست. از این‌ رو به دلیل نزدیکی به معادن نفت و گاز تحت تأثیر این صنعت (صنعت نفت) قرار گرفته است. گسترش کا چکیده کامل

نفت به‌عنوان یکی از منابع اصلی درآمدی کشور، نقش قابل ‌توجهی بر تحولات فضایی شهرها داشته است. بندر ماهشهر هم به‌عنوان یکی از شهرهای استان خوزستان از این قاعده مستثنی نیست. از این‌ رو به دلیل نزدیکی به معادن نفت و گاز تحت تأثیر این صنعت (صنعت نفت) قرار گرفته است. گسترش کالبدی- فضایی بندر ماهشهر در مدتی کوتاه متأثر از استقرار حجم عظیمی از صنایع و پتروشیمی ها، سبب افزایش مهاجرپذیری و گسترش ساخت‌وسازهای بی سابقه ای گردید. لذا مسئله اساسی پژوهش حاضر: تحلیلی بر نقش اقتصاد نفتی در تحولات فضایی بندر ماهشهر می باشد. با توجه نقش قابل توجه نفت در تحولات فضایی شهرها، این پژوهش با هدف ارزیابی روند تحولات فضایی بندر ماهشهر در ادوار مختلف انجام شده است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف گذاری كاربردي است. در اين پژوهش با توجه به مطالعات طرح‌های جامع و تفصیلی، عکس‌های هوایی موجود و استفاده از نرم افزار هایGoogle Earth و Arc/Gis10.8 به ارزیابی روند تحولات فضایی بندر ماهشهر طی سال های 1309 تا 1401 پرداخته شد. یافته ها حاکی از آن است که نفت، نقش قابل ‌توجهی بر تحولات فضایی بندر ماهشهر داشته است و بیشترین فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی در این شهر به دلیل وابستگی به صنعت نفت صورت گرفته است. بنابراین، سود و زیانی که از فعالیت این صنعت به دست می‌آید، نقش مهمی در تحولات فضایی این شهر داشته است. نتایج این پژوهش نشان داد تا سال 1309 روند تحولات فضایی بندر ماهشهر شامل بخش ماهشهر قدیم و بخش ناحیه صنعتی بوده است و این شهر طی سال‌های 1364 تا 1386 با بیشترین روند تحولات فضایی در محدوده طرح تفصیلی با مساحتی برابر 04/731 هکتار و در خارج از محدوده طرح تفصیلی با مساحتی برابر 16/686 هکتار در شمال غرب، جنوب، غرب و جنوب غرب همراه بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - بررسی وضعیت موجود پسماندهای چوبی و سرشاخه درختان در شهر تهران
کاظم روغنی شهرزاد خرم نژادیان سمیرا قیاسی علی دهقان بنادکی

مقدمه: بخش‌های مختلف اکوسیستم شهری تولید کننده پسماند حاوی لیگنین بوده است. این نوع پسماند یا سوزانده می‌شود و یا به مراکز دفن انتقال می‌یابد. در این تحقیق میزان پسماند چوبی که در شهر تهران در بخشهای مختلف تولید می‌گردد بررسی شده است. بخشهای فضای سبز، هرس درختان، صندوق‌ چکیده کامل

مقدمه: بخش‌های مختلف اکوسیستم شهری تولید کننده پسماند حاوی لیگنین بوده است. این نوع پسماند یا سوزانده می‌شود و یا به مراکز دفن انتقال می‌یابد. در این تحقیق میزان پسماند چوبی که در شهر تهران در بخشهای مختلف تولید می‌گردد بررسی شده است. بخشهای فضای سبز، هرس درختان، صندوق‌های میوه در میادین میوه و تره بار و مبلمان چوبی مستعمل منابع اصلی تولید پسماند با پایه چوب می‌باشند. هدف این پژوهش برآورد میزان پسماندهای چوبی در شهر تهران و تعیین سهم منابع آن بوده است. مواد و روش‌ها: به این منظور میزان پسماند چوبی وارده از مناطق 22 گانه ، میادین تره بار در سال 1400مورد بررسی قرار گرفته است. اطلاعات مورد نظر با بازدید میدانی، تکمیل 100پرسشنامه در هر منطقه و نمونه برداری از پسماندهای رها شده در مناطق مختلف و ایستگاه‌های پردازش پسماند بدست آمده است. پرسشنامه در مناطق 22 گانه شهر تهران تقسیم شد. نتایج حاصل از پرسشنامه و آنالیز فیزیکی پسماند چوبی به‌عنوان اطلاعات اولیه برای تحلیل وضعیت پسماند چوبی شهر تهران بکار گرفته شد. نتایج و بحث: 79% حجم پسماند چوبی در شهر تهران اختصاص به هرس درختان و سرشاخه‌ها داشته است. میزان تولید پسماند چوبی به فصل وابسته بوده است. بیشترین میزان تولید پسماند چوبی به سرشاخه، هرس و پسماند حجیم مربوط به اسفند ماه اختصاص داشته است. مناطق 4 و 5 بیشترین میزان پسماند هرس خانگی و منطقه9 کمترین میزان هرس خانگی را دارا بوده است. میزان پسماندهای حجیم مانند مبلمان و کابینت و... حدود(29%) می‌باشد و (1% ) به پسماند فضای سبز اختصاص یافته است. نتیجه‌گیری: بررسی‌های انجام شده نشان داد که پسماندهای چوبی، حجم عمده‌ای از پسماندهای شهر تهران را به خود اختصاص داده‌اند. نتایج حاصل نشان می‌دهد که بیشترین میزان پسماند چوبی توسط مبل سازان تولید گردیده است. پسماندهای هرس سرشاخه فصلی می‌باشند و در تمامی فصول میزان آنها بالا نبوده است. پیشنهاد می‌گردد که راهکارهایی در زمینه ساماندهی این پسماندها و بازیابی آنها ارائه گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - بررسی کیفی میدان انقلاب ارومیه از موضع فضای بصری با بهره گیری از فناوری سنجش مکان
علی قنبری نصرابادی میر سعید موسوی

از فضاهای شهری می توان به عنوان اساس و پایه هریک از شهرها یاد کرد. بدین دلیل میادین یکی از الگوهای مهم شهرسازی تلقی میگردند، اگر بخواهیم یکی از مهم¬ترین نوع کیفیت ها در شهرسازی را نام ببریم میتوان از کیفیت بصری میادین نام برد. مقالة حاضر به ارزیابی مطالعه کیفیت بصری می چکیده کامل

از فضاهای شهری می توان به عنوان اساس و پایه هریک از شهرها یاد کرد. بدین دلیل میادین یکی از الگوهای مهم شهرسازی تلقی میگردند، اگر بخواهیم یکی از مهم¬ترین نوع کیفیت ها در شهرسازی را نام ببریم میتوان از کیفیت بصری میادین نام برد. مقالة حاضر به ارزیابی مطالعه کیفیت بصری میدان انقلاب شهر ارومیه پرداخته است. این تحقیق با توجه به روش کار از ماهیتی توصیفی- تحلیلی برخوردار است و به دنبال تقاط موثر در تشکیل کیفیت بصری این میدان میباشد. با استفاده از این پژوهش به ارزیابی مولفه های مؤثر بر کیفیت بصری میدان از دیدگاه مردم پرداخته شده است.بر اساس یررسی های وضع موجود بنظر می¬رسد عدم توجه به الگوها و شاخص¬های طراحی شهری باعث کاهش کیفیت بصری میدان انقلاب ارومیه شده است.لذا به منظورسنجش وضعیت کیفیت بصری میدان انقلاب ارومیه از تکنیک سنجش مکان استفاده شده است، هم¬چنین جهت ارزیابی چک لیست مکان¬سنجی از روش SOWT بهره گرفته و سپس با نرم افزار spss آنالیز و جمع بندی شده است.پس از سنجش وضع موجود این میدان و تکمیل چک لیست ها و جدول نقطه های قوت، ضعیف، فرصت و تهدید تشکیل شده و توسط آزمون فریدمن نتایج این جداول مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفته شده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که، کیفیت بصری میدان یکی از عوامل اصلی ادراک مردم و شهروندان در میدان می باشد، همچنین با توجه به چک لیست تکمیلی، میدان انقلاب ارومیه نسبت به دیدگاه مردم از کیفیت بصری نسبتا مطلوبی برخوردار است، لذا با توجه به مطالعات و همچنین لحاظ برخی از پتانسیل ها و ضعف ها میتوان با استفاده از الگوهای مثبت مدیریت شهری و برنامه ریزی های کوتاه مدت و اجرای برخی طرح های بازآفریتی فضاهای شهری کیفیت بصری میدان را به حد مطلوب تری رساند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - پدیدارشناسی سُویه‌های مکانی در بوطیقای فضای معماری‌داخلی؛ (موردپژوهی: مجموعۀ بازار تاریخی تبریز)
محمد دبدبه آرش ثقفی اصل مهرداد محمدیان رعنا کوره‌پز حسنعلی‌زاده

در تشریح بن‌مایۀ پدیدارشناسی یک پدیده، بایستی به تفکیک بنیان‌های متعددی پرداخت. ازجمله؛ بوطیقای فضای معماری‌داخلی، پویایی‌شناسی روح‌مکانی با آثار حس‌مکانی به‌وضوح مشخصۀ دگردیسی این پدیداری است. به‌طورخاص، دراین پژوهش ابعاد هنری و ساختار سُویه‌های مکانی به‌شیوه‌ای گسترده چکیده کامل

در تشریح بن‌مایۀ پدیدارشناسی یک پدیده، بایستی به تفکیک بنیان‌های متعددی پرداخت. ازجمله؛ بوطیقای فضای معماری‌داخلی، پویایی‌شناسی روح‌مکانی با آثار حس‌مکانی به‌وضوح مشخصۀ دگردیسی این پدیداری است. به‌طورخاص، دراین پژوهش ابعاد هنری و ساختار سُویه‌های مکانی به‌شیوه‌ای گسترده و چندلایه موردواکاوی قرار می‌گیرد. این نوع از کُنش، به جزئیات زوایا‌ی مختلفِ پدیدار نمود می‌نهد. بدین‌سان، از موارد متعددی همچون تأثیرات جلوه‌های هنری و ارتباط‌با سایر جنبه‌های محیطی مستفیض تا حداکثر افشای ارتباطاتِ پدیداری ممکن‌را فراهم سازد. پژوهش موردتبیین؛ دراین‌راستا موردواکاوی ژرف قرارگرفته و در پاسخ به سؤال-که آیا پدیدارشناسی سُویه‌های مکانی در بوطیقای فضای معماری‌داخلی مجموعۀ بازار تاریخی تبریز، به‌عنوان یک جنبۀ کلیدی از میراث‌فرهنگی‌تاریخی، می‌تواند نقش مؤثری در حفظ پایداری این فضا باتأکیدبر هویت‌واحد در رویکرد معاصر ایفاء کند؟ بافرض ‌اینکه پدیدارشناسی سُویه‌های مکانی در بوطیقای فضای معماری‌داخلی مجموعۀ بازار تاریخی تبریز، باتمرکزبر جوانب بسترمکانی و ارتباط‌با میراث‌فرهنگی، یک چارچوب مفهومی ارائه و در حفظ پایداری این فضا در معاصریت ایفای‌نقش کند. این فرضیه، تجربیات گذشته و تحلیل تأثیرات بسترمکانی بر تجربۀ افراد موردتجزیه‌وتحلیل باتأکیدبر هنر، معماری-معماری‌داخلی و مفهموم زیبایی‌ است. روش‌تحقیق پژوهش حاضر کمی-کیفی است؛ راهبرد پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است. شیوۀ گردآوری اطلاعات به‌صورت مطالعات از مستندات مکتوب کتابخانه‌ای و میدانی از روش پرسش‌نامه موردواکاوی قرار گرفته شده است. یافته‌ها حاکی ازآن است‌که بن‌مایۀ پدیدارشناسی سُویه‌های مکانی در بوطیقای فضای معماری‌داخلی مجموعۀ بازار تاریخی تبریز، به‌عنوان میراث‌فرهنگی‌تاریخی موردتأکید و عاملی برای پایداری جهانی موردتوجه است. درنتیجه، نتایج بررسی نشان می‌دهد شناخت بستر مجموعۀ بازار تاریخی تبریز می‌تواند این کهن الگوی معماری ایرانی را با راهبردی پایدار تابه‌امروز درجهت حفظ زنده‌بازار با هویت‌واحد در عصر حاضر (معاصر)، به‌تنهایی به تماشای جهانیان پدیدار گشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - آینده‌نگاری اثرات اجرای انتقال آب رودخانه سیروان (طرح سامانه گرمسیری) بر تحولات مکانی – فضایی شهرستان مهران
حمید جلالیان فرهاد عزیزپور حسین مهدی زاده جواد علی‌بیگی

زمینه: امروزه با توجه به تغییرات شتابان محیطی و عــدم اطمینان حاصل از آن، "آینده‌نگاری" به‌عنوان یک راهبرد در راستای مدیریت جامع آب قابل تأمل است. هدف: این مقاله به بحث در خصوص آینده‌نگاری تحولات مکانی فضایی اجرای پروژه انتقال آب از رودخانه سیروان به شهرستان مهران (طرح چکیده کامل

زمینه: امروزه با توجه به تغییرات شتابان محیطی و عــدم اطمینان حاصل از آن، "آینده‌نگاری" به‌عنوان یک راهبرد در راستای مدیریت جامع آب قابل تأمل است. هدف: این مقاله به بحث در خصوص آینده‌نگاری تحولات مکانی فضایی اجرای پروژه انتقال آب از رودخانه سیروان به شهرستان مهران (طرح سامانۀ گرمسیری) در افق سال 1408 می‌پردازد. روش: چارچوب نظری این تحقیق، بر اساس روش‌های جدید علم آینده&lrm;پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با به‌کارگیری ترکیبی از مدل‌های کمی و کیفی انجام گرفته است. با توجه به ماهیت این پژوهش، از روش‌های دلفی، تحلیل ساختاری و سناریونگاری بهره گرفته شده است. یافته‌ها: داده‌هـای ایـن تحقیق شامل 13 عامل موثر از میان 30 عامل اولیه با روش دلفی و نرم افزار میک‌مک استخراج شد. سپس بر اساس روش سناریونویسی، 52 وضعیت ممکـن و محتمل در آینده شهرستان تعریف گردید و با تشـکیل مـاتریس 52×52 بـا اسـتفاده از نرم‌افزار سـناریو‌ویـزارد، نهایتاً 1 سناریوی بسیار مطلوب، 11 سناریوی مطلوب، 2 سناریوی بینابین و ادامه وضع موجود، 8 سناریوی در آستانه بحران و یک سناریوی بحرانی یعنی در مجموع 23 سناریوی باورکردنی استخراج و مورد تحلیل قرار گرفته است. نتیجه‌گیری: سناریوهای احتمالی اگرچه امیدهای فراوانی به وقوع شرایط مطلـوب در شهرسـتان را نشان می‌دهند ولی از طرف دیگر وقوع شرایط بحرانی را دور از انتظار نمی‌دانند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - توسعه الگوی استراتژیک تجارت الکترونیک بر بهبود فضای کسب و کار در شرکت‌های دانش بنیان (مطالعه‌ی موردی: شرکت‌های دانش بنیان استان مازندران)
سیف اله طالبی زاری محله

هدف این تحقیق بررسی تأثیر توسعه استراتژیک تجارت الکترونیک بر بهبود فضای کسب و کار است.این تحقیق بر اساس هدف یک تحقیق کاربردی و بر اساس رویکرد از نوع کمی و از نوع تحقیقات توصیفی از نوع پیمایشی است. روش نمونه‌گیری تحقیق حاضر تصادفی ساده می‌باشد. ابزار اندازه‌گیری و جمع‌آو چکیده کامل

هدف این تحقیق بررسی تأثیر توسعه استراتژیک تجارت الکترونیک بر بهبود فضای کسب و کار است.این تحقیق بر اساس هدف یک تحقیق کاربردی و بر اساس رویکرد از نوع کمی و از نوع تحقیقات توصیفی از نوع پیمایشی است. روش نمونه‌گیری تحقیق حاضر تصادفی ساده می‌باشد. ابزار اندازه‌گیری و جمع‌آوری اطلاعات در این تحقیق پرسشنامه استاندارد بوده که برای بررسی پایایی آن از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق را مدیران و کارکنان شرکت‌های دانش بنیان مستقر در استان مازندران تشکیل می‌دهند. تعداد 165 شرکت در نظر گرفته شد که با توجه به جدول مورگان تعداد 115 نمونه انتخاب گردید. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش آمار توصیفی با استفاده از متغیرهای جمعیت شناختی با نرم‌افزارهای SPSS استفاده گردید. نتایج به دست آمده فرضیات تحقیق به کمک نرم‌افزار PLS نشان می‌دهد متغیر به‌کارگیری نیروی انسانی یکی از ابعاد توسعه الگوی استراتژیک تجارت الکترونیک با شدت تأثیر 685/0 بیشترین تأثیر را بر بهبود فضای کسب و کار در شرکت‌های دانش بنیان استان مازندران دارد.&emsp; پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - تاثیر قابلیت‌های تجارت الکترونیک و کارآفرینی بین‌الملل دربهبود عملکرد صادراتی شرکت‌های دانش بنیان
فاطمه شهدکار وحید کشتی آرای حسین وظیفه دوست

این مقاله با هدف بررسی رابطه بین قابلیت‌های فضای مجازی و ویژگی‌های کارآفرینی بین‌الملل و بهبود عملکرد صادراتی شرکت‌های دانش بنیان انجام گرفته است. این پژوهش به روش توصیفی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل 293 شرکت دانش بنیان در استان خراسان رضوی است. ت چکیده کامل

این مقاله با هدف بررسی رابطه بین قابلیت‌های فضای مجازی و ویژگی‌های کارآفرینی بین‌الملل و بهبود عملکرد صادراتی شرکت‌های دانش بنیان انجام گرفته است. این پژوهش به روش توصیفی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل 293 شرکت دانش بنیان در استان خراسان رضوی است. تعداد 166 نفر از مدیران این شرکت‌ها به عنوان نمونه تحقیق، به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گرد آوری اطلاعات سه پرسشنامه قابلیت‌های فضای مجازی، ویژگی‌های کارآفرینی بین الملل و عملکرد صادراتی بود که به صورت محقق ساخته مورد استفاده قرار گرفته است. روایی محتوایی، روایی صوری، روایی سازه و اعتبار پرسشنامه ها به تایید رسید. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که بین قابلیت‌های تجارت الکترونیک و اینترنت با ویژگی‌های کارآفرینی بین‌الملل رابطه وجود دارد. همچنین بین قابلیت‌های تجارت الکترونیک و اینترنت و ویژگی های کارآفرینی بین‌الملل با بهبود عملکرد صادراتی رابطه معنی‌دار وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که قابلیت‌های اینترنت و تجارت الکترونیک و ویژگی‌های کارآفرینی بین الملل بر علکرد صادراتی شرکت‌های دانش بنیان تاثیر گذار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

15 - مطالعه ابعاد زیست مجازی دانش‌آموزان متوسطه اول و دوم؛ تحلیل دسترسی، نگرش به رسانه‌های اجتماعی، یادگیری و تعاملات آنلاین
هادی خانیکی فاطمه نوری راد مینا یمینی فیروز

10.30495/mediastudies.2023.69418.1481

کودکان و نوجوانان 12 تا 18 ساله، به عنوان نسلی با بیشترین استفاده از اینترنت شناخته شده‌اند. پژوهش حاضر با روش پیمایشی ابعاد مختلف زیست مجازی (تحلیل دسترسی آنلاین، نگرش به رسانه‌های اجتماعی، نگرش به یادگیری در رسانه‌های اجتماعی، الگوی تعاملات آنلاین) دانش‌آموزان سه ساله چکیده کامل

کودکان و نوجوانان 12 تا 18 ساله، به عنوان نسلی با بیشترین استفاده از اینترنت شناخته شده‌اند. پژوهش حاضر با روش پیمایشی ابعاد مختلف زیست مجازی (تحلیل دسترسی آنلاین، نگرش به رسانه‌های اجتماعی، نگرش به یادگیری در رسانه‌های اجتماعی، الگوی تعاملات آنلاین) دانش‌آموزان سه ساله اول و دوم دبیرستان (گروه سنی 12 تا 18 سال) و رابطه آن‌ها باهم را کرده است. نمونه آماری مورد بررسی 1200 نفر است و روایی پرسش‌نامه محقق ساخته با آلفای کرونباخ 0.86 تأیید شده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که میانگین پاسخ‌گویان در هر کدام از این شاخص‌ها بالاتر از میانگین جامعه است. همچنین یافته‌ها نشان می‌دهد؛ دسترسی به رسانه‌های اجتماعی با الگوی تعاملات آنلاین و نگرش به یادگیری در فضای آنلاین در میان دانش‌آموزان سه ساله اول و دوم دبیرستان رابطه همبستگی مثبت دارد.گرچه رابطه معنی‌داری بین نگرش به رسانه‌های اجتماعی با نگرش به یادگیری در فضای آنلاین و الگوی تعاملات آنلاین در میان دانش‌آموزان سه ساله اول و دوم دبیرستان مشاهده نشد، بین زیست مجازی دختران و پسران از حیث الگوی تعاملات آنلاین تفاوت معنادار مشاهده شده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

16 - پدیده‌های جدید فضای مجازی در ایران از دیدگاه کارشناسان ارتباطات
مریم درستانی مهدی روحانی

هدف تحقیق روبه‌رو بررسی دیدگاه کارشناسان و متخصصان علوم ارتباطات در مورد مشارکت مردم ایران در فضای مجازی است. در این تحقیق از روش دلفی استفاده شده است. اساتید، متخصصان ارتباطات و مدیران در حوزه‌ی ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات کشور جامعه‌ی آماری مورد بررسی در این پژوهش هستن چکیده کامل

هدف تحقیق روبه‌رو بررسی دیدگاه کارشناسان و متخصصان علوم ارتباطات در مورد مشارکت مردم ایران در فضای مجازی است. در این تحقیق از روش دلفی استفاده شده است. اساتید، متخصصان ارتباطات و مدیران در حوزه‌ی ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات کشور جامعه‌ی آماری مورد بررسی در این پژوهش هستند. برای انتخاب حجم نمونه در این پژوهش از شیوه‌ی نمونه‌گیری متخصصان در روش دلفی استفاده گردید. در این روش ابتدا با کسب نظر و آراء تعداد محدودی از متخصصان، در نهایت 30 کارشناس انتخاب شدند. از مهم‌ترین نتایج حاصل از این پژوهش عبارتند از: ü فضای مجازی واقعیتی انکار‌ناپذیر در جهت رفاه و ارتقا سطح مادی و معنوی مردم ایران است که با هوشمندی مسئولان متخصص و سیاست‌گزاری صحیح این فضا برای تبلیغ رسالت موحدان بیشتر از تهدیدات سلطه‌گران خواهد بود به همین دلیل آن را فضایی واقعی نیز می‌نامند. ü فضای مجازی در ایران به لحاظ نشات گرفتن از اندیشه ناب محمدی(ص) و معجزات قرآنی، در مقابل اندیشه‌های خرافی و تحجرگرانه و انحرافی سلطه‌جهانی یک فرصت طلایی به‌حساب می‌آید. ü یکی از راهکارهای اصلی برای جلوگیری از آسیب‌های جامعه مجازی شفاف‌سازی، و تقویت حوزه‌های نظارتی است. ü با گسترش روز افزون کاربرد تکنولوژی‌ها وسعت دسترسی به اینترنت نامحدود می‌شود و لذا موقتی شدن کاربرد هر گونه اعمال محدودیتی باید به آگاه‌سازی و مصون‌سازی کاربران اقدام کرد تا خودشان به گزینشگران خلاق فعال تبدیل شوند. ü فضای مجازی در ایران فرصت‌ها و تهدیداتی دارد، ولی با برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری صحیح می‌توان تهدیدات این فضا را به فرصت تبدیل نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

17 - اخلاق در فضای مجازی: بررسی عوامل مرتبط با عضویت، میزان بازدید و ماندگاری افراد در گروه‌های اینترنتی غیر اخلاقی
حمید مسعودی حسین بهروان

پژوهش حاضر به بررسی عوامل مرتبط با میزان بازدید از محتویات پیام در گروه های اینترنتی غیراخلاقی یا پورنوگرافی می پردازد. این هدف با توجه به ورود اینترنت به دنیای ارتباطی جوانان و در نتیجه دسترسی سریع، آسان و متنوع آنان به تصاویر، فیلم ها و داستان های پورنوگرافی در نظر گر چکیده کامل

پژوهش حاضر به بررسی عوامل مرتبط با میزان بازدید از محتویات پیام در گروه های اینترنتی غیراخلاقی یا پورنوگرافی می پردازد. این هدف با توجه به ورود اینترنت به دنیای ارتباطی جوانان و در نتیجه دسترسی سریع، آسان و متنوع آنان به تصاویر، فیلم ها و داستان های پورنوگرافی در نظر گرفته شده است. روش پژوهش پیمایش و ابزار آن پرسشنامه بسته پاسخ اینترنتی بود. جامعه آماری را کلیه کاربران عضو اینترنتی غیراخلاقی تشکیل داده و پس از ارسال پرسشنامه به رایانامه این کاربران، تعداد 115 کاربر پاسخ های خود را برای پژوهشگران ارسال نمودند. یافته ها نشان می دهد، بیشتر کاربران عضو این گروه غیر اخلاقی، مردان مجرد با میانگین سنی 26 سال بوده و بیشتر دارای مدرک کارشناسی و شغل آزاد هستند. 82 درصد کاربران کمتر از یک سال عضو گروه بوده و 80 درصد از طریق جستجو در اینترنت با این گروه آشنا شده اند. 57 درصدکاربران عضویت در این گروه را به دیگران پیشنهاد می دهند و 81 درصد نیز تمایل دارند به عضویت خود ادامه دهند. میانگین بازدید هفتگی کاربران از پیام های ارسالی گروه 7.13 بار است. 80 درصد به موضوعات پورنوگرافی علاقه داشته و 82 درصد از مطالب پورنو رضایت مندند. 60 درصد کاربران از طرف اطرافیان نظارت نمی‌شدند. همچنین نتایج نشان داد کاربرانی که به موضوعات پورنوگرافی بیشتر علاقه مند هستند، بیشترین بازدید از محتویات غیراخلاقی را دارند. سن، تحصیلات و رضایت از گروه اینترنتی با میزان بازدید از محتویات غیراخلاقی گروه رابطه مستقیم و معنادار داشت. میانگین بازدید از محتویات غیراخلاقی گروه در مردان بیشتر از زنان، و مجردین بیشتر از متأهلین، در بیکاران بیشتر از شاغلین بود. در نهایت بین میزان رضایت از محتویات پیام های گروه، میزان نظارت اطرافیان و میزان عضویت افراد در سایر گروه ها با میزان بازدید آنها از پیام های این گروه نیز رابطه وجود داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

18 - بررسی تطبیقی دیدگاه دانشجویان (رشته علوم ارتباطات) دانشگاه تهران و واحد علوم تحقیقات نسبت به فرصت ها وتهدیدهای فضای مجازی
داوود صفایی معصومه ملکی

این پایان نامه دیدگاه دانشجویان (رشته علوم ارتباطات ) دانشگاه تهران و واحد علوم تحقیقات نسبت به فرصت ها و تهدید های فضایمجازی با هم مقایسه کرده است. هدف اصلی این پایان نامه، شناخت دیدگاه دانشجویان دانشگاه تهران و واحد علوم تحقیقات (رشتهعلوم ارتباطات ) نسبت به فرصت ها و چکیده کامل

این پایان نامه دیدگاه دانشجویان (رشته علوم ارتباطات ) دانشگاه تهران و واحد علوم تحقیقات نسبت به فرصت ها و تهدید های فضایمجازی با هم مقایسه کرده است. هدف اصلی این پایان نامه، شناخت دیدگاه دانشجویان دانشگاه تهران و واحد علوم تحقیقات (رشتهعلوم ارتباطات ) نسبت به فرصت ها و تهدید های فضای مجازی است که جهت پاسخ به آن نگرش از نظر نحوه میزان زمان استفاده ازفضای مجازی، بین میزان اطمینان به محتوای مطالب فضای مجازی، بین میزان آموزش در فضای مجازی، بین نگرش از نظر تاثیرجنسیت در گرایش به فضای مجازی میان دانشجویان دانشگاه تهران و واحد علوم تحقیقات مورد بررسی قرار گرفته است .این تحقیق با تکیه بر نظریه جامعه اطلاعاتی که جامعه ای متاثر از فن آوری است. روش این تحقیق، پیمایشی و ابزار اندازه گیری آنپرسشنامه اینترنتی و دستی و برآیند حاصل از تلفیق این دو پرسشنامه از جامعه آماری 82 نفری از دانشجو یان مرکب از مقطعکارشناسی ارشد رشته علوم ارتباطات در تهران و واحد علوم تحقیقات بوده است .مهم ترین نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد، بیشتر این دانشجویان ساعت های متمادی را برای استفاده از فضای مجازی صرفمی کنند، معتقدند در فضای مجازی آزادی اطلاعات وجود دارد، فضای مجازی با رشته تحصیلی شان آنها را آشنا کرده است، در اینفضا ارتباط تعاملی با کاربران برایشان فراهم شده،به اخبار و دست آورد های علمی دسترسی پیدا کرده اند ، همچنین این فضامی تواند به کاربران از جمله زن و مرد آسیب برساند، اما میزان شدت این آسیب نسبت به جنسیت کاربر اینترنتی فرق دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

19 - طراحی فضای شهری به منظور ارتقاء تعاملات اجتماعی ( نمونه موردی بلوار بین محله ای)
مریم قلمبردزفولی

در این پژوهش شناخت روش های تقویت تعاملات اجتماعی در فضاهای باز عمومی شهر، به ویژه خیابان ها مورد توجه اصلی است. خیابان هایی که ساکنان محلات را برای گذران اوقات فراغت و یا رفع نیاز های روزمره دعوت نموده و به مرور زمان محدوده ای از مسیر برای آن ها به میعادگاهی جهت دیدارها چکیده کامل

در این پژوهش شناخت روش های تقویت تعاملات اجتماعی در فضاهای باز عمومی شهر، به ویژه خیابان ها مورد توجه اصلی است. خیابان هایی که ساکنان محلات را برای گذران اوقات فراغت و یا رفع نیاز های روزمره دعوت نموده و به مرور زمان محدوده ای از مسیر برای آن ها به میعادگاهی جهت دیدارها تبدیل می گردد. لذا در ابتدا سعی شده مولفه های تاثیرگذار بر حضور پذیری در فضای شهری به ویژه خیابان با عملکرد بین محله ای ، تدقیق و شناسایی و پس از آن با بررسی متون و نظریات نظریه پردازان به رابطه بین فضای شهری و تعاملات اجتماعی و تاثیری که کارکرد و کالبد فضا بر میزان مکث و شکل گیری تعاملات مردم دارد، پرداخته و در نهایت با استفاده از شیوه تحلیلی، براساس شاخص ها ی تاثیرگذار، راهنمای طراحی شهری یک بلوار محلی به منظور جذب ساکنان محله جهت ارتقاء تعاملات اجتماعی پیشنهاد گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

20 - بررسی هندسه حیاط دبستان‌های دخترانه شهر اصفهان با هدف تامین بیشترین ساعت آسایش حرارتی
غزاله چهرازی نرگس دهقان هانیه صنایعیان امیر گندمکار

حیاط مدارس مکانی است که دانش‌آموزان حدود 20 تا 25 درصد زمان حضور خود در مدرسه را در آن سپری می‌کنند. تأمین آسایش حرارتی، یکی از نیازهای اساسی دانش‌آموزان در حیاط مدارس است. هدف این پژوهش بررسی نقش هندسه حیاط دبستان¬های دخترانه شهر اصفهان به‌گونه‌ای که بیشترین ساعات آسای چکیده کامل

حیاط مدارس مکانی است که دانش‌آموزان حدود 20 تا 25 درصد زمان حضور خود در مدرسه را در آن سپری می‌کنند. تأمین آسایش حرارتی، یکی از نیازهای اساسی دانش‌آموزان در حیاط مدارس است. هدف این پژوهش بررسی نقش هندسه حیاط دبستان¬های دخترانه شهر اصفهان به‌گونه‌ای که بیشترین ساعات آسایش حرارتی را تأمین نماید است. برای دستیابی به این هدف الگوی هندسی آزمون‌ها تعیین شد، سپس عملکرد حرارتی الگوها با نرم‌افزار انوی¬مت شبیه‌سازی و با قیاس منطقی عملکرد حرارتی الگوها، الگوها با تأمین بیشترین ساعات آسایش حرارتی برای دانش‌آموزان تعیین شد. بر اساس نتایج، الگوی شکلی، جهت کشیدگی و نسبت اضلاع حیاط بر محدوده زمانی آسایش¬حرارتی دختران 7 تا 12 سال شهر اصفهان در حیاط مدارس تاثیرگذار است وحیاطهایی با کشیدگی شرقی-غربی و نسبت طول به عرض 2.5 به 1با ساختمان مرکزی از میان مدلهای مورد بررسی عملکرد حرارتی بهتری داشته و بیشترین ساعات آسایش حرارتی را برای دانش‌آموزان تأمین می¬نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

21 - تحلیل مطلوبیت مسیر برای عابر پیاده بر مبنای توزیع فعالیت‌ها با استفاده از ابزار تحلیل شبکه شهری (مطالعه موردی: محدوده مرکزی شهر تهران)
راما قلمبر دزفولی نگار فرزادی مقدم

امروزه چنانچه خیابان‌ها، فعالیت‌های کافی و جاذب برای عابر پیاده نداشته باشند گام‌های بعدی برای تشویق شهروندان به پیاده‌روی در معابر با مشکل مواجه خواهد شد. در این میان افزونهتحلیل شبکه شهری نرم‌افزار ARCGIS قابلیت‌هایی برای محاسبه سنجه‌های کیفیت دسترسی روی شبکه معابر ار چکیده کامل

امروزه چنانچه خیابان‌ها، فعالیت‌های کافی و جاذب برای عابر پیاده نداشته باشند گام‌های بعدی برای تشویق شهروندان به پیاده‌روی در معابر با مشکل مواجه خواهد شد. در این میان افزونهتحلیل شبکه شهری نرم‌افزار ARCGIS قابلیت‌هایی برای محاسبه سنجه‌های کیفیت دسترسی روی شبکه معابر ارائه نموده که می‌تواند در ارزش‌گذاری معبر با‌‌ ‌توجه به فعالیت‌های پیرامونی، برای جذابیت پیاده‌روی مورداستفاده قرار گیرد. این پژوهش سعی بر آن دارد که از طریق ابزار تحلیل شبکه شهری،شاخص مرکزیت فعالیتیقطعه معابر شهری را در محدوده مرکزی شهر تهران، محاسبه و بصری‌سازی نماید. نتایج این تحلیل نشان داد که نه‌تنها در مرکز شهر تهران تحت تأثیر عملکردهای خیابان‌های ولیعصر، انقلاب و جمهوری، شبکه‌ای به‌هم‌پیوسته از قطعه مسیرهایی با مرکزیت فعالیتی بالا وجود دارد بلکه با تغییراتی اندک در کارکردها می‌توان به ایجاد شبکه‌های به‌هم‌پیوسته جدید و مطلوب برای پیاده‌روی نیز دست‌یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

22 - تاثیر فضای سبز و طراحی منظر بر ارتقاء احساس تعلق به مکان در مجتمع‌های مسکونی
ساسان خطیبی لیلا زارع محمد هادی کابلی

امروزه در طراحی مجتمع‌های مسکونی هدف اصلی صرفه اقتصادی و تأمین سرپناه مدنظر است طراحی فضاها بیش از آنکه بر اساس نیاز ساکنان باشد متکی بر ایده طراحان است، از چالش‌های مهم به کارگیری معیارهایی است که احساس تعلق به مکان را ارتقاء داده و به حرفه کمک کند طرح‌های ارائه شده با چکیده کامل

امروزه در طراحی مجتمع‌های مسکونی هدف اصلی صرفه اقتصادی و تأمین سرپناه مدنظر است طراحی فضاها بیش از آنکه بر اساس نیاز ساکنان باشد متکی بر ایده طراحان است، از چالش‌های مهم به کارگیری معیارهایی است که احساس تعلق به مکان را ارتقاء داده و به حرفه کمک کند طرح‌های ارائه شده با خواسته‌ها، سلایق و اقلیم تطابق بیشتر داشته باشد. در این پژوهش به نقش فضای باز و سبز مجتمع‌های مسکونی در ارتقاء حس تعلق به مکان پرداخته‌شده است که با روشی تحلیلی و از طریق موردپژوهشی ابتدا معیارهای احساس تعلق به مکان از متون نظری استنتاج و سپس در چند مجتمع مسکونی به آزمون گذاشته شد. بین نحوه‌ی اظهارنظر و احساس تعلق مکانی دو گروه ساکنان تفاوت معناداری موجود بود، ساکنان برخوردار از محیط مطلوب و واجد فضای سبز طراحی شده، دیدگاه مثبت و احساس تعلق بیشتری نسبت به محیط خود داشته‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

23 - تحلیل نقش حیاط در ساختار فضایی خانه های ایرانی با بهره گیری از روش نحو فضا (Space Syntax)
مجتبی مظاهری امید دژدار سید جلیل موسوی

استفاده از حیاط الگوی بسیار کهنی در ساخت و ساز مسکن بوده و به طور قابل ملاحظه‌ای در شهرهای مختلف ایران مورد استفاده قرار گرفته است، فضاهای سکونتی با بهره‌گیری از تدابیر مختلفی در اطراف حیاط‌ها شکل گرفته‌اند نتیجه این نگرش، به حیاط جایگاه ویژه‌ای به آن داده است. در این پ چکیده کامل

استفاده از حیاط الگوی بسیار کهنی در ساخت و ساز مسکن بوده و به طور قابل ملاحظه‌ای در شهرهای مختلف ایران مورد استفاده قرار گرفته است، فضاهای سکونتی با بهره‌گیری از تدابیر مختلفی در اطراف حیاط‌ها شکل گرفته‌اند نتیجه این نگرش، به حیاط جایگاه ویژه‌ای به آن داده است. در این پژوهش ساختار فضایی چند نمونه خانه‌های ایرانی بررسی، وجه اشتراک و مولفه هایی از خانه‌ها که بیانگر بیشترین ویژگی حیاط در فضای معماری این خانه‌ها است تبیین می گردد. باتوجه به موضوع پژوهش که به صورت مطالعه خانه‌ها صورت گرفته است. داده‌های کسب شده با استفاده از روش تفسیری و تطبیقی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و جهت تحلیل و بررسی ساختار فضایی نمونه‌های موردی پژوهش از روش اسپیس سینتکس"نحو فضا" و از نرم افزار‌های Depthmap و Pajek در این راستا استفاده می‌شود. نتایج حاصل از تحلیل در قالب آیتم‌هایی برای معماری حیاط در خانه معاصر بیان می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

24 - نقش فضای عمومی شهری در افزایش ایمنی اجتماعی (مورد مطالعاتی محله ساغریسازان و گلسار رشت)
سمیه صدیقی سید محسن حبیبی

در این مقاله ارتباط ابعاد حسی دریافت شده از فضاهای شهری و ایمنی اجتماعی بررسی گردید. نتایج مطالعه نشان می‌دهد بین اطلاعات دریافتی از محیط و سلامتی انسان رابطه مستقیم وجود دارد. چون افراد از طرق مختلف، فضاهای شهری را درک می‌کنند و خوشایندی یا ناخوشایندی، امن و ناامن بودن چکیده کامل

در این مقاله ارتباط ابعاد حسی دریافت شده از فضاهای شهری و ایمنی اجتماعی بررسی گردید. نتایج مطالعه نشان می‌دهد بین اطلاعات دریافتی از محیط و سلامتی انسان رابطه مستقیم وجود دارد. چون افراد از طرق مختلف، فضاهای شهری را درک می‌کنند و خوشایندی یا ناخوشایندی، امن و ناامن بودن آنها می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای بر سلامت روانی ساکنان داشته باشد. این مقاله قصد دارد با تشریح روشهای انتقال و درک عام محیطی، تاثیر آنها بر ایمنی اجتماعی را بررسی کند. روش بررسی، آمیخته‌ای از روشهای کمی و کیفی است. بدینصورت از منابع مختلف نظری، داده‌های کیفی استخراج و با تحلیل آنها معیار‌های کمی برای تدوین پرسشنامه تعیین شدند. پاسخهای دریافتی از پاسخگویان در محله‌های ساغریسازان و گلسار رشت جهت سنجش تاثیر مولفه های موثر بر امنیت با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل شد و پیشنهادهایی برای ارتقاء ایمنی در ساغریسازان که از این نظر نامناسب بود، ارائه گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

25 - بهینه سازی عملکرد آکوستیکی جذب کننده های صوتی با تاکید بر تناسبات و ارتفاع فضا(نمونه موردی:هنرستان زهرا مردانی آذر شهرستان تبریز)
زهرا سخندان سرخابی فرشاد نصراللهی عباس غفاری

پژوهش حاضر درصدد است تا با استفاده از تناسبات ارتفاعی فضا، بازدهی صفحات جذب‌کننده صوت را افزایش داده و حالت بهینه برای میزان مشخصی از جذب‌کننده‌ها را فراهم سازد. متغیرهای مورد مطالعه، ارتفاع صفحات جذب‌کننده، وضعیت و مکان نصب بوده و هدف اصلی، یافتن رابطه‌ای بین ارتفاع فض چکیده کامل

پژوهش حاضر درصدد است تا با استفاده از تناسبات ارتفاعی فضا، بازدهی صفحات جذب‌کننده صوت را افزایش داده و حالت بهینه برای میزان مشخصی از جذب‌کننده‌ها را فراهم سازد. متغیرهای مورد مطالعه، ارتفاع صفحات جذب‌کننده، وضعیت و مکان نصب بوده و هدف اصلی، یافتن رابطه‌ای بین ارتفاع فضا، فاصله منبع از کف و ارتفاع صفحات جذب‌کننده است. پژوهش به روش تجربی و با برداشت میدانی از وضعیت موجود آکوستیکی هنرستان مردانی آذر تبریز و روش شبیه‌سازی به‌وسیله نرم‌افزار EASE4.4 انجام شده است. به‌عنوان نتیجه می‌توان گفت سقف مناسب‌ترین و کف نامناسب‌ترین مکان برای جذب صوت بوده و صفحات جذب‌کننده بایستی با فاصله برابر با ارتفاع صفحه از سقف و با زاویه 90 درجه نسبت به آن نصب شوند. درصورتی‌که دو برابر مجموع ارتفاع صفحه جذب‌کننده و فاصله منبع از کف برابر با ارتفاع کل فضا باشد، حداکثر میزان جذب صوت در فضا حادث خواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

26 - ارزیابی مولفه های موثر برارتقاءکیفیت فضای معماری درکتابخانه‌های عمومی.(نمونه موردی کتابخانه مرکزی همدان)
وحید مجیدی محسن فیضی سید باقر حسینی جواد احمدی

شناسایی، ارزیابی و اولویت‌دهی به معیارهای موثر در یک فضای معماری می‌تواند به تصمیم طراحان برای ارتقاء ارکان کیفی فضا موثر باشد.کتابخانه‌های عمومی بمثابه‌ی فضای معماری، بمنظور ارتقاء دانش عمومی جامعه در جذب حداکثری مردم نقش موثری ایفا می‌کنند. پرسش این پژوهش،یافتن معیاره چکیده کامل

شناسایی، ارزیابی و اولویت‌دهی به معیارهای موثر در یک فضای معماری می‌تواند به تصمیم طراحان برای ارتقاء ارکان کیفی فضا موثر باشد.کتابخانه‌های عمومی بمثابه‌ی فضای معماری، بمنظور ارتقاء دانش عمومی جامعه در جذب حداکثری مردم نقش موثری ایفا می‌کنند. پرسش این پژوهش،یافتن معیارهایی است که بتواندکیفیت فضای معماری کتابخانه‌ی مطلوب را ارتقاء بخشد.پژوهش حاضر با استفاده از روش همبستگی، تحلیل عاملی و از نرم‌افزار SPSS20 برای تعدیل شاخص‌های طراحی مطلوب صورت گرفته است. جامعه مورد بررسی در این پژوهش،کاربران کتابخانه مرکزی همدان شامل بانوان و آقایان که در بازه زمانی 4 ماهه از طریق پرسشنامه و مشاهده قرار گرفتند. براساس روش‌های آماری، حجم نمونه‌ با مقدار 226 و از نوع نمونه‌گیری تصادفی ساده بود. نتایج این پژوهش آشکار ساخت از میان عوامل 10 گانه ارتقاء کیفیت فضادرکتابخانه، توجه به دید و منظر و پوشش گیاهی، نورپردازی داخلی و تناسبات، به ترتیب مهم‌ترین عواملی هستند که جهت طراحی قرائت‌خانه مطلوب تاثیرگذارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

27 - گونه شناسی فرم شهر و ساختار فضایی پایدار؛ با نظری بر کلانشهر تهران
آزاده قرائی اسفندیار زبردست حمید ماجدی

فرم و ساختارفضایی شهر، از ابعاد مهم شناخت و تحلیل شهر می‌باشند. بررسی ادبیات نظری پیرامون مفاهیم ساختار فضایی، فرم شهری، استخوان‌بندی، شکل‌شهر و... نشان می‌دهد تشتت آراء در این حوزه‌ها بسیار است؛ لذا محقق با استفاده از روش‌های پژوهش قیاسی به‌دنبال تبارشناسی و واکاوی دقی چکیده کامل

فرم و ساختارفضایی شهر، از ابعاد مهم شناخت و تحلیل شهر می‌باشند. بررسی ادبیات نظری پیرامون مفاهیم ساختار فضایی، فرم شهری، استخوان‌بندی، شکل‌شهر و... نشان می‌دهد تشتت آراء در این حوزه‌ها بسیار است؛ لذا محقق با استفاده از روش‌های پژوهش قیاسی به‌دنبال تبارشناسی و واکاوی دقیق مفاهیم فرم و ساختار‌فضایی شهر است. از طرف دیگر، یکی از مهم‌ترین منابع ناپایداری، فرم و ساختارفضایی شهر شناخته‌شده‌است. محقق با استفاده از روش پژوهش استقرایی و بهره‌گیری از مدل‌ خوشه‌بندی K-means در نرم‌افزار Pyton و همچنین استفاده از نر‌م‌افزارGIS جهت تحلیل داده‌های مکانی و پرسش‌نامه ساکنین برای شاخص-های کیفی، به‌دنبال آن است که ارتباط میان مؤلفه‌های فرم شهری و ساختار فضایی را بر مؤلفه‌های پایداری در مقیاس مناطق شهر تهران شناسایی نماید. همپوشانی بالای خوشه‌بندی مناطق تهران بر اساس شاخص‌های فرم و ساختار فضایی و نیز شاخص-های پایداری، نشان‌دهنده تأثیرگذاری مستقیم شاخص‌های فرم و ساختار فضایی شهری بر پایداری در شهر تهران است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

28 - ارزیابی ذهنیت مردم در خصوص راهکارهای استفاده از رنگ و نور در ارتقاء کیفیت فضاهای شهری (مطالعه موردی: کاربرد روش تحقیق کیو در خیابان سی متری اردبیل)
توحید حاتمی خانقاهی لیلا عبدالعلی زاده مهرداد ابراهیمیان

10.30495/hoviatshahr.2020.16287

امروزه شاهد توجه تحقیقات علمی به خواسته‌های مردم در ارتقای کیفیت فضاهای شهری هستیم. از بین مجموعه عوامل مؤثر بر ارتقاء کیفیت فضاهای شهری، رنگ و نور به‌عنوان روش‌های در دسترس با تأثیر زیاد، نقش مهمی بر عهده دارد. هدف این پژوهش ارزیابی مؤلفه‌های ذهنی مرتبط با طراحی جهت ار چکیده کامل

امروزه شاهد توجه تحقیقات علمی به خواسته‌های مردم در ارتقای کیفیت فضاهای شهری هستیم. از بین مجموعه عوامل مؤثر بر ارتقاء کیفیت فضاهای شهری، رنگ و نور به‌عنوان روش‌های در دسترس با تأثیر زیاد، نقش مهمی بر عهده دارد. هدف این پژوهش ارزیابی مؤلفه‌های ذهنی مرتبط با طراحی جهت ارتقاء کیفیت فضاهای شهری به کمک رنگ و نور جهت بهره برداری توسط طراحان است. روش تحقیق کیو، با 49 گزاره نوشتاری و 22 گزاره تصویری و روش نمونه‌گیری در دسترس ذهنیت منتخبین جامعه آماری را بررسی نمود. داده های حاصل از جدول مرتب‌سازی اجباری توسط نرم‌افزار spss تحلیل شد. برآیند ذهنیت حاکم، بیانگر وجود دو عامل مهم کالبدی و فرهنگی در خصوص گزاره‌های مربوط به راهکارهای اجرایی و دو ذهنیت مشخص در مورد گزاره‌های تصویری بود. در ادامه گزاره‌های مرتبط با هرکدام از ذهنیت‌های مذکور اولویت‌بندی و همچنین گزاره‌های توافقی و متمایزکننده بین گروه‌های ذهنی استخراج گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

29 - تأثیر سرعت گرایی بر تحولات ساختار شهر در مقیاس جهانی و ایران؛ (مطالعه موردی: شهر شیراز)
آزاده پورتزک سید حسین بحرینی محمد نقی زاده

سرعت در قالب فناوریهای مدرن اخیر، به تغییرات گسترده، شتابان و غیرمنطیق بر بستر اجتماعی-کالبدی شهرها دامن زده است. هدف کلان و نظری این نوشتار، بررسی ابعاد گوناگون سرعت، برقراری ارتباط دوسویه میان مفاهیم سرعت و ساختار شهر از طریق استخراج و دسته بندی اعصار چندگانه سرعت در چکیده کامل

سرعت در قالب فناوریهای مدرن اخیر، به تغییرات گسترده، شتابان و غیرمنطیق بر بستر اجتماعی-کالبدی شهرها دامن زده است. هدف کلان و نظری این نوشتار، بررسی ابعاد گوناگون سرعت، برقراری ارتباط دوسویه میان مفاهیم سرعت و ساختار شهر از طریق استخراج و دسته بندی اعصار چندگانه سرعت در مقیاس جهانی و ایران، و مقایسه تحلیلی-انطباقی آنها میباشد. هدف خرد و عملیاتی موضوع، بدست آوردن محورهای چندحرکتی-چندسرعتی تأثیرگذار بر شکل دهی به ساختار شهر شیراز است. بدین ترتیب با بکارگیری روش چیدمان فضا و معیار ارزش همپیوندی در ساختار شهر شیراز در چهار عصر سرعت بدست آمده؛ همچنین بررسی تفصیلی عصر حاضر در قالب تحلیل زیرساختهای فیزیکی، مجازی و شیوه های گوناگون سفر، به پراکندگی و تعدد محورهای عمدتاً شرقی-غربی، چندحرکتی-چندسرعتی با تمرکز بیشتر در بافت میانه شهر شیراز پی برده شده است. بر این اساس با پیوستگی و پخشایش متعادل محورهای بدست آمده، دستیابی به ساختار شهری منسجم میسر میشود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

30 - نسبت ضرورت و آزادی برنامه در تبیین دستگاه رفتار- فضا (مطالعه‌ی موردی فضاهای بینابین کتابخانه‌های ملی و دانشگاه تهران)
لیلا آرام کاوه بذرافکن

تطبیق نیازهای متنوع کارکردی از طریق سازماندهی متناسب متغیرهای آن به ساختار فضایی صورت می‌گیرد که لازمه‌ی آن، درکی مفهومی از تاثیر دستگاه فضایی بر دستگاه رفتاری مرتبط با آن است. این نوشتار با بهره‌گیری از روش‌های کمی، توصیفی و از طریق پیمایش رفتارهای فضایی و با استفاده ا چکیده کامل

تطبیق نیازهای متنوع کارکردی از طریق سازماندهی متناسب متغیرهای آن به ساختار فضایی صورت می‌گیرد که لازمه‌ی آن، درکی مفهومی از تاثیر دستگاه فضایی بر دستگاه رفتاری مرتبط با آن است. این نوشتار با بهره‌گیری از روش‌های کمی، توصیفی و از طریق پیمایش رفتارهای فضایی و با استفاده از مدل روند طراحی گونه‌ی آرمانی تلاش کرده تا بتواند وضعیت نحو فضای بینابین را مطالعه کند تا امکان افزایش آزادی تصرف کاربران در فضا را فراهم کند. نحوه‌ی برداشت‌های میدانی از طریق مشاهده‌ی مستقیم جهت نگاشت نسبت فعالیت‌های اختیاری و الزامی در فضاهای بینابین کتابخانه‌های ملی و دانشگاه تهران است. دستاوردهای این پژوهش به راهبردهایی سه‌گانه برای طراحی فضاهای بینابین در کتابخانه‌ها منجر شده است. محور یکم، همجواری فضاهای بینابین باز با فضاهایی با تراکم رفتاری زیاد، محور دوم، افزایش مقیاس فضایی و میدان دید در طراحی فضاهای بینابین بسته و محور سوم، بخشیدن رفتارهای فضایی جانبی و رویدادپذیر کردن آن‌ها. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

31 - محوربندی فضایی، سیر تجلی وحدت در کثرت در معماری خانه‌های سنتی شوشتر نمونه موردی: خانه امین زاده و خانه گازر
علیرضا تقی زاده ویدا تقوایی

وحدت در هماهنگی و انسجام عالم کثرت به انحا مختلف در بناهای ارزشمند معماری ایرانی- اسلامی از جمله خانه های سنتی ایرانی بروز داشته که از ویژگی های بارز آن می توان، به اصل محوربندی فضایی اشاره کرد که به طرق مختلف در معماری خانه های سنتی شوشتر نمایان گردیده است. روش تحقیق ا چکیده کامل

وحدت در هماهنگی و انسجام عالم کثرت به انحا مختلف در بناهای ارزشمند معماری ایرانی- اسلامی از جمله خانه های سنتی ایرانی بروز داشته که از ویژگی های بارز آن می توان، به اصل محوربندی فضایی اشاره کرد که به طرق مختلف در معماری خانه های سنتی شوشتر نمایان گردیده است. روش تحقیق این پژوهش ترکیبی است که با استفاده از رویکرد کیفی و با بکارگیری روش تحلیل محتوایی در برگیرنده بن مایه های نظری اسلامی همچون اصل وحدت ها است. در حوزه دوم، معماری خانه های شوشتر مطابق با مبانی نظری پژوهش بصورت یک جدول مورد تحلیل قرار داده است. نتایج نشان می دهد که تک لایه بودن بنا به عنوان عامل گرمایی، از خصوصیات بارز محور اصلی خانه های شوشتر بوده که سبب گشته ایوان شدادی به عنوان یک فضا با عملکردهای گوناگون ازجمله، اقلیمی، زیستی و ارتباطی در راستای محور اصلی خانه مطرح گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

32 - مطالعه مقایسه‌ای کاروانسراهای درون شهری و برون شهری اصفهان در گستره‌ی کالبد معماری
شعله وحدت پور نیما ولی بیگ افروز رحیمی آریایی

گستره‌ی کالبد معماری عرصه‌ای است برای دسته‌بندی ویژگی کاروانسراهای درون شهری و برون شهری اصفهان که شباهت-ها و تفاوت های گوناگون آن را آشکار ساخته، به گونه‌ای که در روند این تحلیل‌ها بتواند ویژگی‌های خاص و عام بناهای مذکور را مشخص نماید. به سبب آنکه این شیوه برای یک مطال چکیده کامل

گستره‌ی کالبد معماری عرصه‌ای است برای دسته‌بندی ویژگی کاروانسراهای درون شهری و برون شهری اصفهان که شباهت-ها و تفاوت های گوناگون آن را آشکار ساخته، به گونه‌ای که در روند این تحلیل‌ها بتواند ویژگی‌های خاص و عام بناهای مذکور را مشخص نماید. به سبب آنکه این شیوه برای یک مطالعه مقایسه‌ای جهت دسته بندی این قسم از بناها درکمتر پژوهشی به کار بسته شده است؛ لذا این پژوهش آن را بر پایه‌ی مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی و پردازش اطلاعات به روش کمی- کاربردی، جهت واکاوی تناسبات هندسی، شکل سازماندهی فضایی و ساختار سیرکولاسیون فضایی کالبد معماری این بناها به کار گرفته است. تحلیل‌ها آشکار ساخت عملکرد بنا (استراحتگاهی یا تجاری)، طرح اندام‌های گوناگون بنا برپایه‌ی نیاز کاربران (اصل مردم‌واری) و موقعیت بنا به واسطه‌ی تاثیر پذیری از همجواری‌ها، به قسمی که بنایی متناسب و پایدار پدید آید از اصول طراحی معماری کاروانسراهای برون شهری و درون شهری اصفهان بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

33 - توزیع فضایی تاب آوری در برابر سوانح در سطح محلات کلانشهر تهران
الناز باقرنژاد محمدمهدی عزیزی

10.30495/hoviatshahr.2020.15049

خسارات بسیار جانی و مالی ناشی از سوانح طبیعی در کلان‌شهرها ضرورت ارزیابی و ارتقای تاب‌آوری پیش از وقوع حادثه را نشان‌ می‌دهد. کلان‌شهر تهران که مستعد زمین‌لرزه است، نیز از این امر مستثنا نیست. لذا در مقاله حاضر، مجموعه‌ای از شاخص‌های تاب‌آوری از سه مدل ۱BRIC، ۲CRI و ۳CD چکیده کامل

خسارات بسیار جانی و مالی ناشی از سوانح طبیعی در کلان‌شهرها ضرورت ارزیابی و ارتقای تاب‌آوری پیش از وقوع حادثه را نشان‌ می‌دهد. کلان‌شهر تهران که مستعد زمین‌لرزه است، نیز از این امر مستثنا نیست. لذا در مقاله حاضر، مجموعه‌ای از شاخص‌های تاب‌آوری از سه مدل ۱BRIC، ۲CRI و ۳CDRI، شناسایی‌شده و جهت ارائه شاخص ترکیبی چندبعدی تاب‌آوری کلان‌شهر تهران مورداستفاده قرارگرفته است. بامطالعه ۳۶۸ محله تهران و با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی، ابعاد تاب‌آوری در پنج بعد اجتماعی، بعد زیرساختی، بعد عملکرد اقتصادی، بعد جامعه‌ایروابط همسایگی و بعد جامعه‌ای-مشارکت- تعریف‌شده‌اند. توزیع فضایی تاب‌آوری و ابعاد آن در سطح کلان‌شهر تهران نشان می‌دهد که محلات غربی و جنوبی شهر تهران و برخی از محلات در شمال شرقی وضعیت نامطلوبی ازنظر تاب‌آوری دارند. درصورتی‌که میزان تاب‌آوری در محلات مرکزی و شرقی به نسبت بیشتر است. در میان ابعاد تاب‌آوری نیز بعد زیرساختی بیشترین تأثیر منفی را بر محلات‌ با وضعیت نامطلوب تاب‌آوری داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

34 - سنجش میزان محرمیت در انواع ساختار فضایی خانه‌های تاریخی با استفاده از روابط ریاضی نحو فضا (مطالعه موردی: خانه‌های قاجاری شیراز)
نجمه زنگنه حامد مضطرزاده ملیحه تقی پور طاهره نصر

10.30495/hoviatshahr.2022.17455

ساختار فضایی خانه‌های سنتی ایران از الگوهای مختلفی چون دو طرف ساخت (دو توده مقابل هم)، دو طرف ساخت (دو توده عمود بر هم)، سه طرف ساخت و چهار طرف ساخت تشکیل‌شده است. این گوناگونی ساختار فضایی، رعایت محرمیت را که یکی از مهم‌ترین معیارهای ساخت در خانه‌های سنتی ایران هست، تح چکیده کامل

ساختار فضایی خانه‌های سنتی ایران از الگوهای مختلفی چون دو طرف ساخت (دو توده مقابل هم)، دو طرف ساخت (دو توده عمود بر هم)، سه طرف ساخت و چهار طرف ساخت تشکیل‌شده است. این گوناگونی ساختار فضایی، رعایت محرمیت را که یکی از مهم‌ترین معیارهای ساخت در خانه‌های سنتی ایران هست، تحت تأثیر قرار می‌دهد. ازاین‌رو هدف این پژوهش، سنجش میزان محرمیت در این چهار الگو در خانه‌های قاجاری شیراز هست. روش تحقیق در این پژوهش از نوع کمی-کیفی ست و ابزار مورداستفاده در تجزیه‌وتحلیل خانه‌ها روابط ریاضی نحو فضا هست. به‌طوریکه ابتدا هشت خانه قاجاری از میان این الگوها انتخاب شد، سپس به‌وسیله نرم‌افزار A-Graph، گراف توجیهی خانه‌ها استخراج شدند و نهایتاً بر اساس روابط ریاضی نحو فضا میزان محرمیت هر الگو محاسبه گردید. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که الگوی چهار طرف ساخت دارای بیشترین میزان محرمیت نسبت به سایر الگوهاست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

35 - تبیین شاخص‌های سنجش عدالت اجتماعی در معماری مسکن
مرجان جناب حدیثه کامران کسمایی احمد میرزا کوچک خوشنویس

10.30495/hoviatshahr.2022.59179.11974

عدالت اجتماعی از مهمترین حقوق شهروندی محسوب میشده اما تاکنون تعریف جامعی از آن در معماری مسکن ارائه نگردیده است. هدف این پژوهش، تبیین وپالایش شاخصهای سنجش عدالت اجتماعی در معماری مسکن ایران بوده است. پژوهش با هدف کاربردی، به روش ترکیبی کیفی و کمی با کمک تکنینک دلفی و تح چکیده کامل

عدالت اجتماعی از مهمترین حقوق شهروندی محسوب میشده اما تاکنون تعریف جامعی از آن در معماری مسکن ارائه نگردیده است. هدف این پژوهش، تبیین وپالایش شاخصهای سنجش عدالت اجتماعی در معماری مسکن ایران بوده است. پژوهش با هدف کاربردی، به روش ترکیبی کیفی و کمی با کمک تکنینک دلفی و تحلیل سلسله مراتبی انجام شده است. پس از مطالعات کتابخانه‌ای و تحلیل آراء فلاسفه شرق و غرب و تطبیق آن با دیدگاه‌ معماران معاصر از الگوی بومی سکونت، شاخصها در پنج حوزه: مفهومی، کالبدی، اقلیمی، اجتماعی و بصری دسته‌بندی شده اند. نهایتاً معیارها از طریق پرسشنامه میان صاحب‌نظران اعتبارسنجی گردیده و نتایج پژوهش نشان داده است که: دسترسی واحدها به نور، تهویه و منظر مناسب، پیش بینی فضاهایی برای معلولین، توجه به سلسله‌مراتب فضایی، انعطاف‌پذیری و مشارکت ساکنین درروند توسعه مجموعه مسکونی و تنوع فضاهای مشاع، امنیت فضا و متراژ متنوع واحدها مهم‌ترین عوامل ارتقا عدالت اجتماعی در معماری مسکونی ایران می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

36 - بررسی نقش فرایند نزول عمق نسبیِ فضا در ارتقاء راندمان عملکردی «حیاط» در خانه‌های سنتی ایران
علی اکبر حیدری مریم کیایی

10.30495/hoviatshahr.2021.16439

کنش‌های عملکردی در هر فضا تأثیر مستقیم بر میزان بازده عملکردی و درنتیجه تخصیص اوزان به فضاهای پیرامون خود دارد. یکی از این فضاها که بر تغییرات این میزان تأثیر بسزایی دارد، فضای حیاط است. براین اساس هدف از انجام این پژوهش، سنجش میزان راندمان عملکردی فضای حیاط با تأکید بر چکیده کامل

کنش‌های عملکردی در هر فضا تأثیر مستقیم بر میزان بازده عملکردی و درنتیجه تخصیص اوزان به فضاهای پیرامون خود دارد. یکی از این فضاها که بر تغییرات این میزان تأثیر بسزایی دارد، فضای حیاط است. براین اساس هدف از انجام این پژوهش، سنجش میزان راندمان عملکردی فضای حیاط با تأکید بر مفهوم شعاع عملکردی در انواع مختلف الگوهای خانه‌های سنتی ایران است. به‌منظور انجام فرایند مذکور از روابط ریاضی نحو فضا و به‌طور خاص از تابع نزول عمق نسبی برای تجزیه‌وتحلیل و اثبات مسئله‌ی یادشده، بهره گرفته‌شده است. نتایج تحقیق نشان داد که کاهش میزان عمق و درنتیجه کاهش میزان شعاع عملکردی و البته افزایش حوزۀ نفوذ مؤثر، در تعیین میزان راندمان عملکردی در فضای حیاط مؤثر است. همچنین داده‌ها حاکی از آن بود که افزایش تعداد حیاط در الگوی خانه‌های سنتی، باعث افزایش راندمان عملکردی این عنصر در نظام پیکره‌بندی خانه می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

37 - بررسی تأثیر «نوع نحو فضا» بر «میزان اجتماع‌پذیری» مراکز اجتماعی از منظر فلسفه اخلاقی «رو-در-روییِ» لویناس
علی اصغر ملک افضلی ناهید امینی سودکلائی

10.30495/hoviatshahr.2021.16543

تشدید روزمرگی و کاهش حیات اجتماعی، توجه به بستر مناسب برای حضور طیف وسیعی از گروه های مختلف اجتماعی در طراحی فضاهای عمومی را ضروری می‌سازد. هدف تحقیق کشف کیفیات فرمی است که در طراحی مرکز اجتماعی بتواند کیفیت اجتماع‌پذیری فضا را افزایش دهد. برای پرداختن به این هدف، لوینا چکیده کامل

تشدید روزمرگی و کاهش حیات اجتماعی، توجه به بستر مناسب برای حضور طیف وسیعی از گروه های مختلف اجتماعی در طراحی فضاهای عمومی را ضروری می‌سازد. هدف تحقیق کشف کیفیات فرمی است که در طراحی مرکز اجتماعی بتواند کیفیت اجتماع‌پذیری فضا را افزایش دهد. برای پرداختن به این هدف، لویناس به‌عنوان فیلسوفی مطرح در حوزۀ اخلاق در کنار نظریات تخصصی مطرح در معماری و شهرسازی انتخاب‌شده است. در این راستا، پس از شناسایی مؤلفه‌های اجتماع‌پذیری و نحو فضا، مبتنی بر موافق و غیر موافق با دیدگاه لویناس سه سناریو مختلف از مؤلفه‌های نحو فضا در محیط مجازی طراحی شد. سپس داده ها در سطح ترتیبی از میان گروهی که در سناریو های مجازی پیمایش کرده اند جمع‌آوری و با نرم‌افزار spss تحلیل شدند. نتایج نشان می دهد سناریوی دارای کیفیات ارتجال، پیچیدگی، بی‌نظمی و کنترل ناپذیری، ظرفیت بیشتری برای اجتماع‌پذیری موردنظر لویناس در طراحی مرکز اجتماعی دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

38 - تبیین معیارهای کلیدی فرآیند شکل‌گیری کیفیت فضایی یکپارچه در فضاهای عمومی شهری (مطالعه موردی: منطقه پنج شهرداری تهران)
نیلا پژوهنده اسماعیل شیعه مریم معینی فر

10.30495/hoviatshahr.2021.59817.11993

در دهه های اخیر نگرش های متعددی در رابطه با شکل گیری کیفیت فضاهای عمومی شهری مطرح شده است. اما آنچه قابل‌تشخیص است، عدم توجه به مفهوم کیفیت فضایی یکپارچه و رویکرد کل نگر آن در حوزه شهرسازی است. برای دستیابی به هدف تحقیق، منطقه پنج شهرداری تهران به‌صورت مورد پژوهی موردبر چکیده کامل

در دهه های اخیر نگرش های متعددی در رابطه با شکل گیری کیفیت فضاهای عمومی شهری مطرح شده است. اما آنچه قابل‌تشخیص است، عدم توجه به مفهوم کیفیت فضایی یکپارچه و رویکرد کل نگر آن در حوزه شهرسازی است. برای دستیابی به هدف تحقیق، منطقه پنج شهرداری تهران به‌صورت مورد پژوهی موردبررسی قرارگرفته است. بر اساس مبانی نظری در چارچوب مذکور، 5 معیار کلیدی درزمینه شکل گیری کیفیت فضایی یکپارچه در فضاهای عمومی شهری دارای اهمیت می باشند. تبیین 5 مؤلفه، به‌واسطه 10 معیار و 33 متغیر با استناد به انجام معادلات ساختاری به همراه روایی و پایایی موردتوجه قرارگرفته است. بنابراین، امکان طرح مدلی 5 عاملی در این زمینه فراهم‌شده که درعین‌حال، گامی اساسی در مسیر و تدوین مدلی ساختاری در سطحی فراتر است، الگوی موردتوجه ازنقطه‌نظر هماهنگی داده ها با ساختار عاملی آن از برازندگی قابل قبولی برخوردار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

39 - بررسی تغییرات الگوی شاخص های کیفی مسکن مرتبط با روش چیدمان فضا(از دوره قاجار تا به امروز)
عاطفه جباری مریم قلمبر دزفولی حسین مرادی نسب محمود نیکخواه شهمیرزادی

10.30495/hoviatshahr.2023.75991.12411

سبک زندگی مردم یک منطقه به عنوان زیر بنای هویتی معماری بومی آن منطقه معرفی می‌گردد که برگرفته از نیازهای انسانی در هر زمان و مکان است. در‌این مطالعه، از‌روش کیفی نشانه شناسی به‌کمک نرم افزار نحوفضا استفاده شده است که با بهره‌گیری از ارزیابی بر اساس مدلهای استاندارد، عوا چکیده کامل

سبک زندگی مردم یک منطقه به عنوان زیر بنای هویتی معماری بومی آن منطقه معرفی می‌گردد که برگرفته از نیازهای انسانی در هر زمان و مکان است. در‌این مطالعه، از‌روش کیفی نشانه شناسی به‌کمک نرم افزار نحوفضا استفاده شده است که با بهره‌گیری از ارزیابی بر اساس مدلهای استاندارد، عوامل اصلی کیفیت مسکن مشخص می‌شود و سپس با شبیه‌سازی و بررسی گرافهای نمایانی در نرم افزار نحوفضا، می توان به شناختی جامع از نحوه تغییر الگوی چیدمان فضا درکهن الگوهای بومی در خانه های مورد مطالعه دست یافت. منطقه ثامن مشهد با تعدد قرارگیری خانه های بومی در خود، بستر مناسبی را برای این مطالعه فراهم نموده است. نتایج این پژوهش نشان دادند که با مشخص کردن نشانه ها در الگوهای کیفی مسکن می توان توسط نرم افزار نحوفضا، خوانشی کمی از آن‌‌ها ‌ارائه داد و با قابل قیاس کردن، آن‌ها را در خانه‌های مختلف به چالش کشید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

40 - تبیین رابطه رفتار قلمروپایی شهروندان با معیا رها و میزان ادراک پیوستگی ساختمان و شهر در فضاهای عمومی شهر (مطالعه موردی: خیابان ولیعصر (عج) تهران)
منصور یگانه محمدرضا بمانیان علیرضا عینی فر مجتبی انصاری

در این مقاله، رابطه رفتار قلمروپایی شهروندان با میزان و معیارهای پیوستگی ساختمان و شهر در فضاهای عمومی شهری مطالعه شده است. وجود پیوستگی بین ساختمان و شهر در انسجام فضاها و کیفیت مندی آن شرط اساسی است. رفتار قلمروپایی به عنوان یکی از ابعاد اجتماعی فضای شهری، در ادراک پ چکیده کامل

در این مقاله، رابطه رفتار قلمروپایی شهروندان با میزان و معیارهای پیوستگی ساختمان و شهر در فضاهای عمومی شهری مطالعه شده است. وجود پیوستگی بین ساختمان و شهر در انسجام فضاها و کیفیت مندی آن شرط اساسی است. رفتار قلمروپایی به عنوان یکی از ابعاد اجتماعی فضای شهری، در ادراک پیوستگی فضاها و تعیین معیارهای ارزش گذاری کیفیت آنها توسط شهروندان نقش مهمی ایفا می نماید. مدعای تبیینی مقاله آن است که بر اساس رفتارهای قلمروپایی شهروندان، میزان ادراک و معیارهای پیوستگی ساختمان و شهر متفاوت است. این گزاره نظری در سه سکانس از خیابان ولیعصر(عج) تهران مورد آزمون واقع شده است. در سطح نظری روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و در سطح تجربی پیمایشی است که در چارچوب منطق فازی انجام گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد، بین میزان رفتار قلمروپایی و میزان ادراک پیوستگی هم تغییری وجوددارد، ولی معیارهای پیوستگی ساختمان و شهر در فضاهای عمومی شهری در فضاهای مختلف بر حسب میزان و نوع رفتار قلمروپایی شهروندان متفاوت است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

41 - بررسی تأثیر جهانی شدن بر مدیریت فضای شهری
هادی سروری حمید ماجدی

هدف مقاله حاضر بررسی تأثیر الزامات رقابت میان شهرها در دوره جهانی شدن بر جذب سرمایه بخش خصوصی در فضاهای شهری است. در دوره جهانی شدن ، شهرها مرکز ثقل توجهات سرمایه‌گذاران و مدیران شهری برای ارائه جذابیت‌های گوناگون در جذب سرمایه و رقابت با دیگر شهرها می‌باشند. اما فقدان چکیده کامل

هدف مقاله حاضر بررسی تأثیر الزامات رقابت میان شهرها در دوره جهانی شدن بر جذب سرمایه بخش خصوصی در فضاهای شهری است. در دوره جهانی شدن ، شهرها مرکز ثقل توجهات سرمایه‌گذاران و مدیران شهری برای ارائه جذابیت‌های گوناگون در جذب سرمایه و رقابت با دیگر شهرها می‌باشند. اما فقدان مبانی نظری منسجم از چگونگی فرایند رقابت شهرها در مقیاس کلان تا اقدامات شهرسازان و مدیران شهری در مقیاس محلی ، باعث کاهش قدرت رقابتی شهرها شده‌است. در این پژوهش با روش استنباطی ، به بیان عوامل تأثیر‌گذار از رقابت شهرها بر اقدام شهرسازان و مدیران شهری پرداخته شده‌است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که جهت جذب سرمایه برای تحقق پروژه‌های فضای شهری باید بر اساس رویکردی بازار محور توقعات و مشوق‌های مدیران شهری در طراحی و برنامه‌ریزی فضای شهری لحاظ گردد‌. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

42 - باز شناسی ویژگی‌های کالبدی- فضایی بافت قدیم شهر در ایران
میرسعید موسوی فرح حبیب حمید ماجدی

آنچه که اکنون بافت قدیم شهر نامیده می شود، زمانی به عنوان یک کلیت شهری از حیاتی کامل و کارآمد برخوردار بود که تکامل و کارآمدی آن محصول تعامل انسان و طبیعت بود که در طول قرن‌ها و به واسطه اندیشه عمیق یا آزمون و خطاهایی مکرر به تعادل رسیده بود. هر چند که اکنون بافت قدیم ش چکیده کامل

آنچه که اکنون بافت قدیم شهر نامیده می شود، زمانی به عنوان یک کلیت شهری از حیاتی کامل و کارآمد برخوردار بود که تکامل و کارآمدی آن محصول تعامل انسان و طبیعت بود که در طول قرن‌ها و به واسطه اندیشه عمیق یا آزمون و خطاهایی مکرر به تعادل رسیده بود. هر چند که اکنون بافت قدیم شهر در ایران، با مفاهیمی چون فرسودگی، ناکارآمدی و بلاتکلیفی همراه است، اما بهترین ارزش‌های فرهنگی، اجتماعی، تاریخی و معماری هر شهر در آن نهفته است. به نظر می‌رسد بیشترین مشکلات مرتبط با بافت قدیم شهر در ایران ناشی از عدم شناخت دقیق ماهیت آن و عدم تلاش برای تطبیق آن ماهیت با شرایط معاصر می باشد. در این راستا، در این مقاله علاوه بر ارائه تعریفی روشن از بافت قدیم، ویژگی‌های کالبدی- فضایی آن در شهر‌های ایران همراه با تأثیر تحولات معاصر به روش تحلیلی- توصیفی بررسی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

43 - رویکردی ریخت شناسانه در بررسی جایگاه بافت های فرسوده در ساختار فضایی شهر (مطالعه موردی: شهرتهران)
امید ریسمانچیان سایمون بل

در طرح ویژه نوسازی مصوب 1386، درنظرگرفتن بافت‌های فرسوده در کل سازمان فضایی شهر و تعیین نقش آنها در نظام شهری، به عنوان راه حلی برای خارج‌کردن این فضاها از نواحی بسته به عنوان یک راه حل در نظر گرفته شده است. اما در مطالعات انجام‌شده هیچ روش و راهکار کاربردی برای درک پیچ چکیده کامل

در طرح ویژه نوسازی مصوب 1386، درنظرگرفتن بافت‌های فرسوده در کل سازمان فضایی شهر و تعیین نقش آنها در نظام شهری، به عنوان راه حلی برای خارج‌کردن این فضاها از نواحی بسته به عنوان یک راه حل در نظر گرفته شده است. اما در مطالعات انجام‌شده هیچ روش و راهکار کاربردی برای درک پیچیدگی سازمان فضایی شهر و نقش بافت‌های فرسوده در آن ارائه نشده است. این مقاله، خصوصیات فضایی بافت‌های فرسوده را از طریق روش چیدمان فضا و براساس تئوری حرکت طبیعی مورد بررسی قرار داده است. همچنین برخی از خصوصیات فضایی شهر تهران در جهت شناخت پیچیدگی سازمان فضایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج این تحقیق ارائه مدارک مستدل درباره جایگاه بافت‌های فرسوده در ساختار شهر تهران و رفع نقص روایی بودن مطالعات تاریخی می‌باشد. همچنین نتایج تحقیق تفاوت بین جدا افتادگی فضایی اجباری و انتخابی را در بافت‌های مختلف شهری پررنگ کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

44 - راهکار‌های طراحی اقلیمیِ معابر فضای باز (مطالعه موردی: پیاده راه‌های دانشگاه کاشان)
محمد امین اسلامی احمد نوذری فردوسیه منصوره طاهباز

فضاهای باز و معابر عرصه هایی هستند که زندگی جمعی در آنها جریان دارد، از این رو ایجاد آسایش گرمایی در این فضاهابه ویژه در اقلیم های گرمسیری حایز اهمیت است. در این پژوهش فضاهای باز و پیاده راه های دانشگاه کاشان به عنوان نمونهموردی در اوج گرمای تابستان و سرمای زمستان با هد چکیده کامل

فضاهای باز و معابر عرصه هایی هستند که زندگی جمعی در آنها جریان دارد، از این رو ایجاد آسایش گرمایی در این فضاهابه ویژه در اقلیم های گرمسیری حایز اهمیت است. در این پژوهش فضاهای باز و پیاده راه های دانشگاه کاشان به عنوان نمونهموردی در اوج گرمای تابستان و سرمای زمستان با هدف ارزیابی شرایط گرمایی آن و شناسایی مؤلفه های مؤثر در ایجاد خرداقلیم مناسب و ارائه یک چهارچوب کلی برای ساماندهی معابر فضای باز بررسی می شوند. بعد از انجام برداشت های میدانیتوسط دستگاه های هواشناسی، شرایط آب و هوایی نقاط مختلف مسیر، مقایسه و به کمک شاخص جهانی اقلیم گرمایی،وضعیت گرمایی نقاط روی نمودار سایکرومتریک تحلیل گردید. نتایج، بیانگر وضعیت گرمایی مسیر می باشد و همچنیننیازهای هر نقطه برای رسیدن به شرایط مطلوب را تعیین می نماید. در نهایت از طریق مقایسه مسیر با گذرها و معابر اقلیمیبافت تاریخی شهر، راهکارهای مناسب برای ساماندهی هرچه بهتر فضای باز ارائه شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

45 - ارزیابی مؤلفه‌های موثرمؤثر برارتقاءکیفیت فضای معماری درکتابخانه‌های عمومی (نمونه موردی کتابخانه مرکزی همدان)
محسن فیضی سیدباقر حسینی وحید مجیدی جواد احمدی

شناسایی، ارزیابی و اولویت‌دهی به معیارهای مؤثر در یک فضای معماری می‌تواند به تصمیم طراحان برای ارتقاء ارکان کیفی فضا مؤثر باشد.کتابخانه‌های عمومی به مثابۀ فضای معماری، به منظور ارتقاء دانش عمومی جامعه در جذب حداکثری مردم نقش مؤثری ایفا می‌کنند. پرسش این پژوهش، یافتن معی چکیده کامل

شناسایی، ارزیابی و اولویت‌دهی به معیارهای مؤثر در یک فضای معماری می‌تواند به تصمیم طراحان برای ارتقاء ارکان کیفی فضا مؤثر باشد.کتابخانه‌های عمومی به مثابۀ فضای معماری، به منظور ارتقاء دانش عمومی جامعه در جذب حداکثری مردم نقش مؤثری ایفا می‌کنند. پرسش این پژوهش، یافتن معیارهایی است که بتواندکیفیت فضای معماری کتابخانۀ مطلوب را ارتقاء بخشد.پژوهش حاضر با استفاده از روش هم‌بستگی، تحلیل عاملی و از نرم‌افزار SPSS20 برای تعدیل شاخص‌های طراحی مطلوب صورت گرفته است. جامعه مورد بررسی در این پژوهش،کاربران کتابخانه مرکزی همدان شامل بانوان و آقایان که در بازه زمانی 4 ماهه از طریق پرسش‌نامه، مورد مشاهده قرار گرفتند. براساس روش‌های آماری، حجم نمونه‌ با مقدار 226 و از نوع نمونه‌گیری تصادفی ساده بود. نتایج این پژوهش آشکار ساخت از میان عوامل 10 گانه ارتقاء کیفیت فضا درکتابخانه، توجه به دید و منظر و پوشش گیاهی، نورپردازی داخلی و تناسبات، به ترتیب مهم‌‌ترین عواملی هستند که جهت طراحی قرائت‌خانه مطلوب تأثیرگذارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

46 - آسیب‌شناسی کالبدی منطق فضایی کلان‌شهر تهران از منظر اصول پدافند‌ غیرعامل
سحر ندایی طوسی عباس شاه صفی مجید غ فارخورزنی* عباس طاهری

مسئله‌ی امنیت و کاهش آسیب‌پذیری منطقه‌ی‌کلان‌شهری ‌تهران، به عنوان پایتخت ‌سیاسی ‌و اقتصادی کشور، از گذشته‌ تاکنون موردتوجه قرار داشته‌است. نامناسب بودن گزینه نظامی‌سازی ‌فضاهای‌شهری، به دلیل هزینه‌های ‌بالای ‌برقراری ‌امنیت و همچنین افشای‌ فضاهای ‌راهبردی، تصمیم‌گیرندگ چکیده کامل

مسئله‌ی امنیت و کاهش آسیب‌پذیری منطقه‌ی‌کلان‌شهری ‌تهران، به عنوان پایتخت ‌سیاسی ‌و اقتصادی کشور، از گذشته‌ تاکنون موردتوجه قرار داشته‌است. نامناسب بودن گزینه نظامی‌سازی ‌فضاهای‌شهری، به دلیل هزینه‌های ‌بالای ‌برقراری ‌امنیت و همچنین افشای‌ فضاهای ‌راهبردی، تصمیم‌گیرندگان را به تفکر در مورد شیوه‌های مشاهده‌نشدنی برقراری امنیت‌ یاپدافند‌غیرعامل در پوشش ابزارهای برنامه‌ریزی و طراحی واداشته است. در این رابطه با آگاهی از این موضوع که مشکل‌یابی اولین گام درفرایند حل‌مشکل به شمار‌می‌آید، هدف از پژوهش کیفی‌پیش‌رو به ‌شناسایی عرصه‌های آسیب‌‌پذیر منطق ‌فضایی‌ کلان‌شهر ‌تهران و در نهایت تدوین چارچوب مناسب سیاست‌گذاری توسعه‌فضایی، به منظور کاهش آسیب‌پذیری آن، اختصاص یافته‌است. با فرض تفکیک سازمان‌فضایی‌شهر به پنج مقوله‌، برآمد پژوهش تحلیلی انجام شده به روش فراتحلیل، نشان‌ از آسیب‌پذیری بالای منطق فضایی کلان‌شهر، به جز در مقوله‌ی الگوی ‌توسعه ‌فضایی ‌شهر و تنها از منظر معیاراستتار درون‌ساخته، اصلاختفا ‌و‌ پوشش و اصلدسترسی ‌و ‌نفوذپذیری و همچنین در مقوله‌ی جانمایی و پخشایش عملکردها در مجموعه از منظر اصل‌دسترسی‌و‌نفوذپذیری دارد. درنهایت با‌توجه به این‌موضوع و با هدف مشکل‌گشایی و افزایش پایداری به پیشنهاد چارچوب ‌سیاست‌گذاری مناسب پرداخته‌خواهد‌شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

47 - تحلیل فرایند مسیریابی با استفاده از روش نحو فضا در موزه هنرهای معاصر
یعقوب پیوسته گر علی‌اکبر حیدری مریم کیایی مهدخت کیایی

دستیابی به راه کارهای مسیریابی بهینه ازجمله عواملی است که موجب شناخت فضا در محیط می شود. هدف از انجام این پژوهش، بررسی فرایند مسیریابی در فضاهای داخلی گالری ها و همچنین تبیین اصول شناخت فضایی و مؤلفه های موردنیاز به‌منظور تسهیل مسیریابی در این گونه فضاها است. در این را چکیده کامل

دستیابی به راه کارهای مسیریابی بهینه ازجمله عواملی است که موجب شناخت فضا در محیط می شود. هدف از انجام این پژوهش، بررسی فرایند مسیریابی در فضاهای داخلی گالری ها و همچنین تبیین اصول شناخت فضایی و مؤلفه های موردنیاز به‌منظور تسهیل مسیریابی در این گونه فضاها است. در این راستا، از تکنیک نحو فضا بهره گرفته شد. بر این اساس مؤلفه های شناخت مسیر در دو مقیاس کمی و کیفی دسته‌بندی‌شده‌اند. به‌منظور سنجش یافته های حاصل، مؤلفه های مذکور در مجموعه موزه هنرهای معاصر در تهران به آزمون گذاشته شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که به‌منظور ایجاد مسیریابی مناسب در فضای داخلی گالری های هنری، فضا هم از بعد شناخت فضایی و هم از بعد مؤلفه های اطلاعات محیطی موردبررسی قرار گیرد. درج اطلاعات بصری مطلوب در فضاهای داخلی و عدم وجود موانعی که از درک بصری محیط می‌کاهد، از جمله تمهیداتی است که به درک بهتر فضا (نقشه های شناختی)، کمک شایانی می نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

48 - مطالعه تطبیقی نحو فضای معماری کاروانسرا‌های دوره قاجاریه (مطالعه موردی: کاروانسرا‌های قزوین و کاشان)
جمال الدین سهیلی نسترن رسولی

یکی از دستاورد های تکنیک‌های نحو فضا1جهت تحلیل روابط فضایی ساختمان‌ها، ترسیم نمودار توجیهی می باشد. هدف این پژوهش نمایش نحوه استفاده از تکنیک چیدمان فضا در تحلیل روابط خاص معماری کاروانسرا های ایرانی می باشد. امنیت و دسترسی از مهم‌ترین فاکتورها در خلق روابط فضایی کارو چکیده کامل

یکی از دستاورد های تکنیک‌های نحو فضا1جهت تحلیل روابط فضایی ساختمان‌ها، ترسیم نمودار توجیهی می باشد. هدف این پژوهش نمایش نحوه استفاده از تکنیک چیدمان فضا در تحلیل روابط خاص معماری کاروانسرا های ایرانی می باشد. امنیت و دسترسی از مهم‌ترین فاکتورها در خلق روابط فضایی کاروانسراهای ایران محسوب می شوند. این عوامل با ترسیم نمودار های توجیهی چندین نمونه از کاروانسرا های قزوین و کاشان مورد مطالعه قرار گرفته اند. در این پژوهش، با کمک مطالعات کتابخانه ای و میدانی، شناخت کاروانسرا های منتخب انجام شده ، پس از بررسی چیدمان فضایی این کاروانسرا ها، با ترسیم نمودار های توجیهی، به تحلیل آنها بر اساس نگرش نحو فضا پرداخته شده است. در پایان، مقایسه تطبیقی حجره ها، انبار ها و صحن کاروانسرا ها و ارتباط با سایر فضاها، دسترسی و امنیت آنها با استفاده از شیوه ترسیم و تحلیل نمودار های توجیهی انجام شده است. چنین برمی آید که بازخوانی مفاهیم معماری کهن در جهت احیای هویت ایرانی از دریچه دستاوردهای این پژوهش قابل پیگیری باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

49 - سنجش و ارزیابی سطوح برخورداری مناطق شهری کلانشهر *TOPSIS تهران با استفاده از تکنیک
حمیدرضا صارمی سهیلا توتزاری

یکی از مباحـث عمده و اساسی در نظام برنـامه ریزی جامع،مساله توسعه موزون و هماهنـگ است که در قالب توسـعه مناطق یک جامعه مطـرح می گردد.بکارگیری معیارها و روشهای کمی به منظور سطح بندی سکونتگاهها در سیستم فضایی مناطق شهری از سویی منجر به شناخت میزان نابرابری نقاط سکونتگاهی و چکیده کامل

یکی از مباحـث عمده و اساسی در نظام برنـامه ریزی جامع،مساله توسعه موزون و هماهنـگ است که در قالب توسـعه مناطق یک جامعه مطـرح می گردد.بکارگیری معیارها و روشهای کمی به منظور سطح بندی سکونتگاهها در سیستم فضایی مناطق شهری از سویی منجر به شناخت میزان نابرابری نقاط سکونتگاهی و از سوی دیگر معیـاری برای تلاش در زمینه کاهـش و رفع نابرابری های موجود میان آنها می گردد. هدف این مقاله،سنجش و ارزیابی سطـوح برخـورداری مناطق22گانه کلانشـهر تهران در جهت نزدیک شـدن به عدالت اجتماعی،توسعه فضایی و دستیابی به میزان نابرابری های منطقه ای از لحاظ شاخص های مورد بررسـی است.روش پژوهـش توصـیفی و تحلیلی می باشد. 42 متغیر انتخابی از طریق مدل آنتروپی شانون وزن دهی شده و از مدل کمیTOPSISبرای رتبه بندی اسـتفاده گردید. در میان مناطق شهری کلانشهر تهران برخوردارترین منطقه به لحاظ توسعه یافتگی،منطقه 5 با ضریب اولویت 0.584و فروبرخوردارترین، منطقه 17 با ضریب اولویت0.256می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

50 - رابطه طبیعت و حیاط مرکزی (با نگاه به معماری مسکن ایرانی- کاشان)
محمد نقی زاده لیلا زارع شراره حریری

مطالعه مبانی شکل دهنده معماری در بستر شهرهای ایرانی نشان می دهد که همواره طبیعت نقش بسزایی در شکل گیری شهرها و به تبع آن معماری و بخصوص مسکن داشته است. در گذشته رابطه انسان، محیط طبیعی و معماری به صورتی بوده که هم انسان در ارتباط مستقیم با طبیعت بوده و هم معماری (بخصوص چکیده کامل

مطالعه مبانی شکل دهنده معماری در بستر شهرهای ایرانی نشان می دهد که همواره طبیعت نقش بسزایی در شکل گیری شهرها و به تبع آن معماری و بخصوص مسکن داشته است. در گذشته رابطه انسان، محیط طبیعی و معماری به صورتی بوده که هم انسان در ارتباط مستقیم با طبیعت بوده و هم معماری (بخصوص مسکن) در بستر طبیعت شکل می گرفته است. ولی در حال حاضر، رویکردهای جدید طراحی مسکن در ایران توجه چندانی به هم جواری طبیعت ندارند. در حال حاضر بازگشت به سابقه تاریخی همجواری طبیعت در حیاطهای مرکزی در کنار مسکن شاید راهگشای مناسبی در اجرای طرحهای کنونی باشد. این مقاله به فضای سبز تاثیرگذار در حیاط های کنونی( با کمک پرسشنامه ) می پردازد و به صورت شاخص به بررسی، تجزیه و تحلیل عوامل طبیعی (نور، آب، هوا وگیاه) در حیاطهای مرکزی خانه های مسکونی در کاشان می پردازد تا بر اساس نتایج حاصل، راهکار مناسبی برای طراحی حیاطهای کنونی بدست آورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

51 - نقش فضای بینابین در هویت بخشی به گستره ی فضایی بافتهای تاریخی ایران
لیدا بلیلان اصل ایرج اعتصام سید غلامرضا اسلامی

در بافتهای تاریخی شهرهای کهن ایرانی فضاهای رابطی با شکل، کارکرد ومعانی متعدد میان عناصر مختلف وجود داشته است که عامل مهم پیوند فضائی عناصر معماری و شهری به یکدیگر با هویتی واحد محسوب می شده است. در این رابطه هدف از ارائۀ این مقاله شناسایی و تعیین نقشِ فضاهای بینابین در چکیده کامل

در بافتهای تاریخی شهرهای کهن ایرانی فضاهای رابطی با شکل، کارکرد ومعانی متعدد میان عناصر مختلف وجود داشته است که عامل مهم پیوند فضائی عناصر معماری و شهری به یکدیگر با هویتی واحد محسوب می شده است. در این رابطه هدف از ارائۀ این مقاله شناسایی و تعیین نقشِ فضاهای بینابین در هویت بخشی به گسترۀ فضائی بافت های تاریخی ایران است. بر اساس تحقیقات انجام شده، فضای بینابین نقش سازماندهی اجزاء و عناصر را در هر بنا و فضای شهری بر عهده داشته و ظرفی برای عملکردهای مختلف محسوب می شده است.لذا چنین فضاهایی به واسطه اهداف سازنده اش ماهیت دو وجهی یافته، هم فرآیند و هم محصولِ فرآیند می باشد. فضای بینابین هم زمان با فرایند شکل دادن، به درجه بندی و جهت گیری مفاهیم متمایز نیز کمک می نماید و از این طریق در نهایت کلی واحد ظهور می نماید پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

52 - محدوده آسایش حرارتی در فضای باز مسکونی سنتی شهر یزد
پرهام بقایی مجتبی انصاری محمدرضا بمانیان ریما فیاض

امروزه بحث توسعه همه جانبه همگام با توجه و توسعه مقوله محیط زیست مطرح می باشد. به عنوان یکی از ملزومات توسعه محدوده آسایش حرارتی را می بایست برای هر منطقه تعیین کرد. در این مقاله محدوده آسایش حرارتی در فضای باز مسکونی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. با توجه به قرارگیری بیشت چکیده کامل

امروزه بحث توسعه همه جانبه همگام با توجه و توسعه مقوله محیط زیست مطرح می باشد. به عنوان یکی از ملزومات توسعه محدوده آسایش حرارتی را می بایست برای هر منطقه تعیین کرد. در این مقاله محدوده آسایش حرارتی در فضای باز مسکونی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. با توجه به قرارگیری بیشتر مناطق ایران در نواحی گرم و خشک و نقش تعیین کننده حیاط در خرد اقلیم به خصوص در مناطق کویری، خانه های سنتی شهر یزد به عنوان نمونه موردی انتخاب گردیدند. این پژوهش هماهنگ با مدل اشری و به روش توصیفی- تحلیلی محدوده آسایش حرارتی در فضای باز مسکونی یزد را مشخص می نماید. به همین منظور سه خانه سنتی به عنوان نمونه انتخاب گردیده و در نهایت محدوده حرارتی در فضای باز مسکونی تعیین گردید. بر این اساس میزان دمای خشک در محدوده آسایش حرارتی بنا بر نظر پرسش شوندگان میان 42/25 و 23/24 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 58/52 و 16/45 می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

53 - بازنگری فرآیند طراحی (رمزگشایی «قیاس» به‏عنوان روش اصلی آفرینش فضا و فرم)
محمود رضایی

در این مقاله به منظور بررسی روش های آفرینش فرم و فضا، ابتدا فرآیند طراحی و مراحل کلی دوگانه ی آن یعنی تحلیل و ترکیب مطالعه شد ه است. سپس این روش ها در آرای برخی نظریه پردازان معاصر مقایسه و نقد شده، آثار موفق برخی از طراحان معاصر و روش طراحی آنان با روش های بالا مقایسه چکیده کامل

در این مقاله به منظور بررسی روش های آفرینش فرم و فضا، ابتدا فرآیند طراحی و مراحل کلی دوگانه ی آن یعنی تحلیل و ترکیب مطالعه شد ه است. سپس این روش ها در آرای برخی نظریه پردازان معاصر مقایسه و نقد شده، آثار موفق برخی از طراحان معاصر و روش طراحی آنان با روش های بالا مقایسه و به این ترتیب روش های طراحی و آفرینش فرم در محیط مصنوع بازنگری شد ه است. یافته اصلی این پژوهش این است که قیاس به معنای ارزیابی و سنجش فرم نهایی(مرحله ترکیب) با مولفه های تحلیلی (مرحله تحلیل) به عنوان یکی از مراحل و عوامل اصلی روش های آفرینش فرم و فضا محسوب شده که بر اساس چگونگی تخیل و تصور طراح می تواند طیفی از مستقیم، عینی، و درونی، تا غیر مستقیم، ذهنی، و برونی را در فرآیند طراحی شامل شود. همانطور که قیاس دارای این درجات درونی و برونی است، مولفه های تحلیل نیز از درجه درونی (برنامه، سایت) تا برونی (نمونه ها، پدیده ها) قابل تشخیص هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

54 - نقش سازماندهی فضایی و ادراکی خیابان در احساس امنیت عابرین (نمونه موردی شهر تبریز)
لیلا رحیمی محمدتقی پیربابایی

پژوهش حاضر در پی تأکید بر اهمیت خیابان و احساس امنیت، در جستجوی شناخت عناصر و کیفیات سازمان فضایی و ادراکی خیابان و نقش آنها در احساس امنیت عابرین است. روش تحقیق به صورت پیمایشی و تطبیقی در سه خیابان شهر تبریز که به صورت نمونه های هدفمند و متفاوت در قدمت، کیفیات فضایی، چکیده کامل

پژوهش حاضر در پی تأکید بر اهمیت خیابان و احساس امنیت، در جستجوی شناخت عناصر و کیفیات سازمان فضایی و ادراکی خیابان و نقش آنها در احساس امنیت عابرین است. روش تحقیق به صورت پیمایشی و تطبیقی در سه خیابان شهر تبریز که به صورت نمونه های هدفمند و متفاوت در قدمت، کیفیات فضایی، ساختاری و نوع عملکرد و فعالیت انتخاب شده، انجام گرفت. تنوع نمونه ها، امکان تحلیل انواع خیابان های شهری و تعمیم پذیری تحقیق را فراهم کرده است. نتایج نشان داد، علاوه بر وجود همبستگی معنادار بین عوامل سازماندهی فضایی و ادراکی، نقش سازمان فضایی، قویتر و از میان شاخص های آن، وضوح فضا و از میان شاخص های عوامل ادراکی-خوانایی، ویژگی های جداره خیابان، بیشترین نقش را در احساس امنیت عابرین دارا می باشد. در انتها با توصیه هایی درمورد بهینه سازی سازمان فضایی و ادراکی خیابان برای ارتقاء احساس امنیت عابرین ارائه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

55 - بررسی نحوه توزیع مناسب فضای خالی در بالابردن کیفیت فضاهای سکونتگاهی شهری معاصر تهران
عباس ریاحی‌فرد

در این تحقیق ابتدا به بررسی تاریخچه الگوهای شکل دهنده فضای سکونتگاه‌های شهری و بررسی دگرگونی ساختار محله‌ها در دوره معاصر غرب پرداخته شده است و تغییر ساختار محله‌ها در شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت با بازشناسی الگوهای سازماندهنده سه محله نارمک،زیبادشت و ولن چکیده کامل

در این تحقیق ابتدا به بررسی تاریخچه الگوهای شکل دهنده فضای سکونتگاه‌های شهری و بررسی دگرگونی ساختار محله‌ها در دوره معاصر غرب پرداخته شده است و تغییر ساختار محله‌ها در شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت با بازشناسی الگوهای سازماندهنده سه محله نارمک،زیبادشت و ولنجک به عنوان نمونه موردی،نحوه توزیع و کیفیت فضاهای خالی در آنها مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش، تحقیقی موردی است و در آن با مراجعه به محل و جمع‌آوری اطلاعات و عکسبرداری به بازشناسی وضع موجود پرداخته شده است. علاوه بر روش یاد شده نحوه توزیع فضای خالی با استفاده از روش تحلیل مقایسه‌ای مورد بررسی قرار گرفته و در مورد ویژگی‌های کیفی بدلیل غیر قابل محاسبه بودن این شاخصه‌ها از روش تحلیل مقایسه‌ای استفاده شده‌است. در نهایت با مقایسه موردهای مورد مطالعه اهمیت توزیع فضاهای خالی و ارجحیت توزیع آنها نسبت به میزان آنها در کیفیت محیط‌های مسکونی روشن شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

56 - تحول فضایی در معماری مسجد چهارایوانی نسبت به مسجد شبستانی (مطالعه موردی: مسجد جامع اصفهان)
محمد نعمتی علیرضا شهلائی

الگوی چهار ایوانی از اوایل سده پنجم الگوی غالب در طراحی مساجد ایران بوده است. فارغ از علل تاریخی ترویج،بهبود کیفیت معماری مسجد در الگوی چهارایوانی نسبت به الگوی شبستانی که پیش از آن رواج داشت، موضوع بحثاین نوشتار است. ملاک در تحلیل معماری این دو، کیفیت فضا است. بدین چکیده کامل

الگوی چهار ایوانی از اوایل سده پنجم الگوی غالب در طراحی مساجد ایران بوده است. فارغ از علل تاریخی ترویج،بهبود کیفیت معماری مسجد در الگوی چهارایوانی نسبت به الگوی شبستانی که پیش از آن رواج داشت، موضوع بحثاین نوشتار است. ملاک در تحلیل معماری این دو، کیفیت فضا است. بدین منظور از نظریه نحو فضا استفاده شده تافضای معماری دو الگو مورد بررسی کیفی قرار گیرد. همچنین از لحاظ کارکرد و ویژگی های بصری نیز به قیاس دوالگو پرداخته شده است. به عنوان مطالعه موردی، بهبود کیفیت معماری مسجد جامع اصفهان براساس سیر تاریخی تغییرالگوی آن از شبستانی به چهارایوانی بررسی شده است. برای پیشبرد تحقیق از روش تحلیلی-توصیفی استفاده شده است.در نتیجه به نظر می رسد که الگوی چهارایوانی نسبت به الگوی شبستانی هم از لحاظ انسجام فضایی، هم از لحاظ کارکرد،و هم از نظر بصری کیفیت طرح را ارتقا می بخشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

57 - از چیستی تا تعریف معماری
ویدا تقوایی

این مقاله در پی تذکر به چیستی و حقیقت معماری، جهت رسیدن به تعریف آن میباشد. حقایقی که صرفاً بهکالبد ظاهری معماری محدود نمیشوند و دستورالعمل خاصی در معماری را رهنمون نمیگردانند. لذا در پیرسیدن به این حقایق و به دلیل تاثیر داشتن انسان سازنده و درک کنندهی این معماری ـ که و چکیده کامل

این مقاله در پی تذکر به چیستی و حقیقت معماری، جهت رسیدن به تعریف آن میباشد. حقایقی که صرفاً بهکالبد ظاهری معماری محدود نمیشوند و دستورالعمل خاصی در معماری را رهنمون نمیگردانند. لذا در پیرسیدن به این حقایق و به دلیل تاثیر داشتن انسان سازنده و درک کنندهی این معماری ـ که واجد مراتب مختلفشناختی است ـ بستری از مادی و ملموسترین تا غیر مادی و غیر ملموسترین داشتههای انسان و معماری، بارجوع به وجود و هستیشناسی ایرانی ـ اسلامی در نظر گرفته شده است.حقایق و نابترین بنمایههای معماری، شامل صورت، نظام فضایی و شکل میباشند. که با مراتب وجود وشناخت انسان تناظر دارند. این حقایق، جهت رسیدن به تعریفی برای معماری، در رابطه با قرائت و نقدمعماریهای دیروز و امروز و انشاء و طراحی معماری امروز مددرسان خواهند بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

58 - نقش درآمدهای پایدار توسعه شهری در برنامه ریزی فضایی – کالبدی
علیرضا عندلیب سید محمد علی ثابت قدم

یکی از مقوله های حائز اهمیت در نیل به توسعه پایدار1 شهری، درآمدهای پایدار می باشد که نقش بسیار تاثیرگذار و تاثیرپذیری در برنامه ریزی فضایی- کالبدی2 شهرها دارد. از طرفی با توجه به اهمیت موضوع منافع عمومی و خصوصی در اتخاذ سیاست های توسعه شهری و با هدف شناخت روابط متقابل م چکیده کامل

یکی از مقوله های حائز اهمیت در نیل به توسعه پایدار1 شهری، درآمدهای پایدار می باشد که نقش بسیار تاثیرگذار و تاثیرپذیری در برنامه ریزی فضایی- کالبدی2 شهرها دارد. از طرفی با توجه به اهمیت موضوع منافع عمومی و خصوصی در اتخاذ سیاست های توسعه شهری و با هدف شناخت روابط متقابل میان شاخص های موثر، این مقاله به بررسی موضوع در چارچوب نظریات حکومت های محلی، فدرالیسم مالی، فضاهای شهری، نابرابری اجتماعی، جدایی گزینی فضایی و محورهای عملکرد نظریه محتوایی (کالبدی) می پردازد. در این رابطه نظام تامین منابع مالی شهر با استقرار درآمدهای پایدار و لحاظ نگرش محله محوری مبتنی بر برنامه ریزی مشارکتی با حضور مدیران، متخصصان، شهروندان، سرمایه گذاران و موسسات مالی در قالب حکومت های محلی (مدیریت یکپارچه شهری) سازماندهی می گردد. از نتایج حاصله در بهبود توسعه ناموزون شهری برمبنای تعادل بخشی می‌توان به فرهنگ سازی، آموزش، امنیت سرمایه گذاری، تدوین یکپارچه ضوابط و مقررات شهرسازی و مقررات مالی، پایداری کالبدی مبتنی بر شاخص های برنامه ریزی فضایی- کالبدی اشاره نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

59 - از نقش جهان تا کامپیدولیو
جمال الدین سهیلی

معماری یکی از راههای شناخت مکانت و ارزش بسیاری از موضوعات در واصل گردانیدن انسان به آرمانهای معنوی است. در وصول به آرمان انسانی، شناخت جایگاه وی در عالم بسیار مهم است که آن را به هویت تعبیر کرده اند. هر آنچه به احراز هویت معنوی انسان انجامیده از دیر باز مورد توجه بوده، چکیده کامل

معماری یکی از راههای شناخت مکانت و ارزش بسیاری از موضوعات در واصل گردانیدن انسان به آرمانهای معنوی است. در وصول به آرمان انسانی، شناخت جایگاه وی در عالم بسیار مهم است که آن را به هویت تعبیر کرده اند. هر آنچه به احراز هویت معنوی انسان انجامیده از دیر باز مورد توجه بوده، هنر یکی از اصلی ترین آنهاست که در مورد سبک های معماری نیز مصداق دارد. این مقاله با مطالعه تطبیقی شیوه شهرسازی رنسانس و مکتب اصفهان دوره صفویه، پاسخی مشترک برخواسته از نیازهای انسانی یافته. ابتدا نحوه توسعه و گسترش اصفهان دوره صفویه و رم دوره رنسانس مقایسه و سپس ارتباط مراکز قدرت سیاسی با مراکز مذهبی بررسی شده است. بررسی تناسبات و محاوره فضایی اجزا و عناصر شکل دهنده و بررسی تطبیقی نگرش معنا گرایانه در طراحی دو میدان تبیین قالب های مشترک مراتب عالی و روحانی هنر خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

60 - استفاده از توابع رستری محیط GIS در طراحی‌ شهری هماهنگ
راما قلمبر دزفولی آرمین قهقائی

یکی از زیر شاخه های شهرسازی که شاید محدودتر با GIS در ارتباط بوده، طراحی شهری است. آن چه در مقالات کاربرد GIS در طراحی شهری مشاهده می‌شود اکثرا مربوط به توان نمایش سه بعدی نرم افزارهایGIS است. حال آن‌که یکی از بهترین امکانات سامانه اطلاعات مکانی توان بالای تحلیلی و جستج چکیده کامل

یکی از زیر شاخه های شهرسازی که شاید محدودتر با GIS در ارتباط بوده، طراحی شهری است. آن چه در مقالات کاربرد GIS در طراحی شهری مشاهده می‌شود اکثرا مربوط به توان نمایش سه بعدی نرم افزارهایGIS است. حال آن‌که یکی از بهترین امکانات سامانه اطلاعات مکانی توان بالای تحلیلی و جستجوی مکانی و توصیفی با کمک پایگاه داده متصل به سیستم است. هدف از این مقاله بررسی قابلیت‌های تحلیلی GIS برای پروژه‌های طراحی شهری بوده و پیامد تجربه ای است در یک نمونه موردی پروژه طراحی شهری که توانست تا حدود زیادی توافقی عمومی بین گروه‌های ذی‌نفع را ایجاد نماید. این تجربه نشان داد که بسیاری از فرآیندهای ذهنی طراح را می‌توان به‌طور جامع و همه جانبه با نگاه فازی، و با کمک فضای انعطاف‌پذیر محیط رستر و توابع مربوطه مدلسازی نمود. لذا تجربه مذکور می‌تواند باب جدیدی را برای استفاده از GIS در پروژه‌های طراحی شهری باز نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

61 - یک مدل جدید ABSسه گامی برای حل دستگاه‌های معادلات خطی تمام رتبه سطری
محمود پری پور اسماعیل بابلیان لیلا اسدبیگی

چکیده روش‌های &lrm;ABS&lrm;،&lrm;&lrm;&lrm; روشی تکراری و مستقیم برای حل دستگاه‌های معادلات خطی می‌باشند که در آن &lrm;&lrm;&lrm;&lrm;i&lrm;-اُمین تکرار در &lrm;i&lrm;&lrm; معادله اول دستگاه صدق می‌کند. بنابراین یک دستگاه با &lrm;&lrm;&lrm;m&lrm; معادله در حداکثر &lrm;& چکیده کامل

چکیده روش‌های &lrm;ABS&lrm;،&lrm;&lrm;&lrm; روشی تکراری و مستقیم برای حل دستگاه‌های معادلات خطی می‌باشند که در آن &lrm;&lrm;&lrm;&lrm;i&lrm;-اُمین تکرار در &lrm;i&lrm;&lrm; معادله اول دستگاه صدق می‌کند. بنابراین یک دستگاه با &lrm;&lrm;&lrm;m&lrm; معادله در حداکثر &lrm;&lrm;&lrm;m&lrm; &lrm;&lrm;گام ABS حل می‌شود. در سال‌های 2004 و 2007 میلادی&rlm;، روش‌های دوگامی&lrm;ABS &lrm; برای&lrm; حل دستگاه‌های معادلات خطی تمام رتبه سطری در حداکثر [((m+1))/2] گام ارائه شد. این روش‌ها در مقایسه با روش هوانگ متناظر فشرده‌تر و به فضای کمتری نیاز دارند. همچنین هنگامی که دستگاه مربعی می‌شود نیاز به تعداد عملیات ضرب کمتری دارد. در این مقاله&rlm;، روش سه گامی جدید ارائه می‌دهیم که در حداکثر [((m+2))/3] گام به جواب می‌رسد و فضای محاسباتی را فشرده و اقتصادی می‌نماید. پیچیدگی محاسباتی در مقایسه با روش هوانگ متناظر و روش‌های دوگامی اولیه قابل ملاحظه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

62 - یک الگوریتم نقطه مبدایی ترکیبی برای عملگر حلال در فضای باناخ
وحید داداشی محسن ربانی

مسئله&lrm;‌&lrm;&lrm;های تعادل کاربردهای فراوانی در نظریه بهینه سازی و آنالیز محدب دارند و به همین دلیل است که روش‌های متفاوتی برای حل مسئله‌&lrm;&lrm;های تعادل درفضاهای مختلف از جمله فضاهای هیلبرت و فضاهای باناخ ارائه شده است. هدف این مقاله، ارائه روشی برای به دست آورد چکیده کامل

مسئله&lrm;‌&lrm;&lrm;های تعادل کاربردهای فراوانی در نظریه بهینه سازی و آنالیز محدب دارند و به همین دلیل است که روش‌های متفاوتی برای حل مسئله‌&lrm;&lrm;های تعادل درفضاهای مختلف از جمله فضاهای هیلبرت و فضاهای باناخ ارائه شده است. هدف این مقاله، ارائه روشی برای به دست آوردن جواب مسئله تعادل در فضاهای باناخ می‌باشد. در واقع، یک الگوریتم نقطه مبدایی ترکیبی با استفاده از حلال یک عملگر یکنوای ماکسیمال در فضای باناخ را در نظر می&lrm;&lrm;‌گیریم. تحت شرایطی مناسب، همگرایی قوی دنباله تولید شده توسط الگوریتم به ریشه عملگر یکنوای ماکسیمال را ثابت می‌&lrm;&lrm;کنیم. به عنوان کاربردی از نتیجه اصلی و با استفاده از قضایای ثابت شده، برای هر دوتابع یکنوا می&lrm;&lrm;‌توانیم یک عملگر یکنوای ماکسیمال ارائه کنیم به طوریکه، ریشه عملگر یکنوای ماکسیمال همان جواب مسئله تعادل باشد. نتایج این مقاله، تعدادی از نتایج حاصل شده در مقالات مختلف را تعمیم داده یا بهبود می&lrm;&lrm;‌بخشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

63 - یک ساختار نرم-چندگانه روی جبرهای فوریه و فوریه-اشتیل یس
مرضیه شمس یوسفی

چکیده. در این مقاله شرط تجزیه‌پذیری برای گروه ‌های موضعاً فشرده را معرفی و یک ساختار نرم-چندگانه برپایه جبر‌های فوریه و فوریه اشتیل یس روی گروه‌های دارای شرط تجزیه پذیری ارائه می‌کنیم. نشان می دهیم گروه های فشرده در این شرط صدق می کنند. این ساختار، نتایج شناخته ‌شده در چکیده کامل

چکیده. در این مقاله شرط تجزیه‌پذیری برای گروه ‌های موضعاً فشرده را معرفی و یک ساختار نرم-چندگانه برپایه جبر‌های فوریه و فوریه اشتیل یس روی گروه‌های دارای شرط تجزیه پذیری ارائه می‌کنیم. نشان می دهیم گروه های فشرده در این شرط صدق می کنند. این ساختار، نتایج شناخته ‌شده در حالت -جبرهای روی گروه‌ های فشرده و آبلی را تعمیم می‌بخشد. در انتها نگاشت‌های چندگانه-کراندار خاصی را روی جبرهای فوریه مطالعه می‌کنیم و برخی نتایج در این نظریه را بهبود می‌بخشیم.************** به دلیل خطای سیستم چکیده تکرار شد****************************چکیده. در این مقاله شرط تجزیه‌پذیری برای گروه ‌های موضعاً فشرده را معرفی و یک ساختار نرم-چندگانه برپایه جبر‌های فوریه و فوریه اشتیل یس روی گروه‌های دارای شرط تجزیه پذیری ارائه می‌کنیم. نشان می دهیم گروه های فشرده در این شرط صدق می کنند. این ساختار، نتایج شناخته ‌شده در حالت -جبرهای روی گروه‌ های فشرده و آبلی را تعمیم می‌بخشد. در انتها نگاشت‌های چندگانه-کراندار خاصی را روی جبرهای فوریه مطالعه می‌کنیم و برخی نتایج در این نظریه را بهبود می‌بخشیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

64 - فعالیت‌های تجاری در فضای ماورای جو توسط بخش خصوصی از منظر حقوق فضا
مرتضی صادقی دهصحرایی لیلا رئیسی

یکی از فعالیت‌هایی که از آغاز دسترسی به فضای ماورای جو تاکنون برای بشر مد نظر بوده بحث بهره‌برداری و استفاده‌ی تجاری از این منطقه بوده است. از نظر حقوقی و براساس معاهدات مربوط به فضا، فضای ماورای جو میراث مشترک بشریت به شمار رفته و یکی از اصول اساسی حاکم بر این منطقه اص چکیده کامل

یکی از فعالیت‌هایی که از آغاز دسترسی به فضای ماورای جو تاکنون برای بشر مد نظر بوده بحث بهره‌برداری و استفاده‌ی تجاری از این منطقه بوده است. از نظر حقوقی و براساس معاهدات مربوط به فضا، فضای ماورای جو میراث مشترک بشریت به شمار رفته و یکی از اصول اساسی حاکم بر این منطقه اصل عدم تملک و مالکیت خصوصی می‌باشد. ورود انگیزه‌های تجاری به حیطه‌ی فعالیت‌های فضایی موجب شد که حقوقدانان دامنه‌ی معاهدات فضایی دولت‌محور را به حوزه‌ی فعالیت‌های تجاری و حضور اشخاص خصوصی در فعالیت‌های فضایی نیز سرایت دهند. این جریان همچنین منجر شد تا حقوق‌دانان در صدد تعریف و تشریح مجدد مفاهیم و اصول حقوق فضا بپردازند. با این وصف سؤالی که مطرح می‌شود این است که رویکرد نظام حقوقی ماورای جو و معاهدات مرتبط به آن، درخصوص فعالیت تجاری و بهره‌برداری تجاری از فضای ماورای جو و اجرام سماوی به وسیلة بخش خصوصی چگونه است؟ پاسخ ابتدایی که به این پرسش بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای و به روش توصیفی تحلیلی داده می‌شود این است که: مقررات فضایی، فعالیت تجاری و بهره برداری تجاری توسط بخش خصوصی را مستقیماً پیش‌بینی نکرده بلکه به صورت ضمنی و البته با تخصیص محدودیت‌هایی، این امر را پذیرفته‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

65 - بررسی کارایی پویا در بازار بورس تهران با استفاده از فیلتر کالمن
زهرا فرشادفر مارسل پروکوپچوک

سنجش کارایی در بازار های مالی از اهمیت ویژه ای برای سرمایه گذاران برخوردار است. چرا که در صورت کارا نبودن بازار و وجود حافظه بلند مدت در بازار امکان کسب سود غیر متعارف برای سرمایه گذاران بوجود می آید. روش های سنجش کارایی در حالت ایستا برای بازار های مالی در کشور های در چکیده کامل

سنجش کارایی در بازار های مالی از اهمیت ویژه ای برای سرمایه گذاران برخوردار است. چرا که در صورت کارا نبودن بازار و وجود حافظه بلند مدت در بازار امکان کسب سود غیر متعارف برای سرمایه گذاران بوجود می آید. روش های سنجش کارایی در حالت ایستا برای بازار های مالی در کشور های در حال توسعه مانند ایران مناسب نیستند چرا که کارایی در بازار های این کشور ها دائما در حال تغییر و تکامل است و برای سنجش کارایی در بازار این کشور ها نیاز به روشی است که تغییرات کارایی در طول زمان را بررسی نماید. از اینرو هدف از انجام این پژوهش سنجش کارایی پویا در بورس اوراق بهادار تهران است. برای دستیابی به این هدف از ترکیبی از روش TVPGARCH و Kalman Filter استفاده شده است. برای این منظور از داده های هفتگی شاخص کل در دوره زمانی سالهای 1387 تا 1396 استفاده شده است. یافته ها حاکی از آن است که در بورس اوراق بهادار تهران فرضیه کارایی ضعیف در سطح ایستا در دوره مورد بررسی صادق نیست و شواهدی از وجود حرکت به سمت کارایی در بازار تهران در دوره مورد بررسی وجود ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

66 - آزمون سرایت نوسانات قیمت دارایی‌های فیزیکی به صنایع منتخب بورسی (کاربردی از رهیافت فضا حالت و مدلARDL)
مهدی شبان حبیب اله نخعی قدرت اله طالب نیا نازنین بشیری منش

هدف پژوهش حاضر، آزمون سرایت‌ نوسانات قیمت‌ دارایی‌های فیزیکی به بازده صنایع منتخب بورسی شامل صنعت شیمیایی، دارویی، غذایی، ساختمانی و فلزات اساسی می‌باشد. به این منظور اطلاعات شاخص بازده صنایع منتخب، نرخ دلار، قیمت سکه بهار آزادی(نماینده بازار طلا)، قیمت نفت خام ایران و چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر، آزمون سرایت‌ نوسانات قیمت‌ دارایی‌های فیزیکی به بازده صنایع منتخب بورسی شامل صنعت شیمیایی، دارویی، غذایی، ساختمانی و فلزات اساسی می‌باشد. به این منظور اطلاعات شاخص بازده صنایع منتخب، نرخ دلار، قیمت سکه بهار آزادی(نماینده بازار طلا)، قیمت نفت خام ایران و قیمت مسکن از نیمه آذرماه سال 1387تا اسفند سال 1397 با تواتر روزانه تهیه گردیده و با‌‌ بکارگیری روش واریانس ناهمسانی شرطی و رهیافت فضا حالت و فیلتر کالمن، انحراف معیار شرطی بازده‌ها به عنوان معیار نوسانات منظور می‌شود. سپس با استفاده از روشARDL ، چگونگی سرایت نوسانات قیمت دارایی‌های فیزیکی به شاخص بازده صنایع منتخب تشریح شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد صنعت مواد شیمیایی از نوسانات بازار ارز، مسکن و طلا، صنعت مواد دارویی از نوسانات بازارهای نفت، ارز و مسکن، صنعت مواد ساختمانی از نوسانات بازار ارز، صنعت مواد غذایی از نوسانات بازار نفت و صنعت فلزات اساسی از نوسانات بازار طلا در سیستم خطی سرایت‌‌پذیری دارند که شواهدی مبتنی بر عدم کارایی اطلاعاتی در صنایع بورسی اوراق بهادار تهران را ارائه می‌نمایند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

67 - اثر تورم و بهبود فضای کسب و کار بر سرمایه‌گذاری خارجی در کشورهای منتخب و ایران
نگار جعفری فشارکی عباس معمارنژاد کامبیز هژبر کیانی سید شمس الدین حسینی

سرمایه‌گذاری به دو بخش داخلی (خصوصی) و خارجی تقسیم می‌شود. سرمایه‌گذاری خصوصی از تفاوت بین تشکیل سرمایه ثابت ناخالص طی دو سال متوالی به دست می‌آید و سرمایه‌گذاری خارجی هر یک تابع عوامل و متغیرهای متعددی هستند که عمدتاً متاثر از متغیرهای داخلی از جمله درآمد، نرخ ارز، راب چکیده کامل

سرمایه‌گذاری به دو بخش داخلی (خصوصی) و خارجی تقسیم می‌شود. سرمایه‌گذاری خصوصی از تفاوت بین تشکیل سرمایه ثابت ناخالص طی دو سال متوالی به دست می‌آید و سرمایه‌گذاری خارجی هر یک تابع عوامل و متغیرهای متعددی هستند که عمدتاً متاثر از متغیرهای داخلی از جمله درآمد، نرخ ارز، رابطه بازرگانی، نرخ بهره، نرخ تورم و... است. در این میان یکی از عوامل بسیار مهمی که در تصمیم برای سرمایه‌گذاری چه در سرمایه‌گذاری داخلی و چه در سرمایه‌گذاری خارجی موثر است، وجود فضای امن و به عبارتی محیط سرمایه‌گذاری مناسب و آنچه تحت عنوان فضای کسب و کار از آن تعبیر شده است، می‌باشد. علاوه بر این یکی از متغیرهای تاثیرگذار بر سرمایه‌گذاری خارجی، نرخ تورم می‌باشد که از طریق تاثیرگذاری بر ریسک سرمایه‌گذاری و متوسط سررسید وام‌های تجاری می‌‌تواند سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را تحت تاثیر قرار دهد. هدف این مقاله بررسی اثر تورم و بهبود فضای کسب و کار بر سرمایه‌گذاری خارجی است. برای این منظور کشورهای مورد مطالعه براساس تقسیم‌بندی بانک جهانی به دو گروه با درآمد متوسط به بالا و درآمد متوسط به پایین تقسیم شده و اثر متغیرهای مذکور بر سرمایه‌گذاری خارجی در قالب مدل داده‌های ترکیبی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که اثر تورم بر سرمایه‌گذاری خارجی منفی و اثر بهبود فضای کسب و کار مثبت بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

68 - مخارج مصرفی دولت و رشد منطقه‌ایی در ایران (رهیافت اقتصاد سنجی فضایی)
رضا کیهانی حکمت غلامعلی حاجی سید عباس نجفی‌زاده نادر مهرگان

مکان تاثیر مثبت مخارج دولتی بر رشد اقتصادی یکی از مباحث شناخته شده در ادبیات اقتصادی بوده و بخش دولتی یکی از بخش‌های مهم در فرآیند و جریان مدور اقتصادی محسوب می‌شود. نقش مالی دولت در این جریان از دو جزء اساسی تشکیل شده است. دولت‌ها از یک سو از طریق مالیات و روش‌های دیگر چکیده کامل

مکان تاثیر مثبت مخارج دولتی بر رشد اقتصادی یکی از مباحث شناخته شده در ادبیات اقتصادی بوده و بخش دولتی یکی از بخش‌های مهم در فرآیند و جریان مدور اقتصادی محسوب می‌شود. نقش مالی دولت در این جریان از دو جزء اساسی تشکیل شده است. دولت‌ها از یک سو از طریق مالیات و روش‌های دیگر کسب درآمد اقدام به کسب درآمد می‌کنند و از سوی دیگر، از طریق بودجه توزیعی به تخصیص این درآمدها به مخارج دولتی می‌پردازند. هزینه‌های تمام شدنی دولت منجر به برقراری ارتباط بین بخش و دو بازار کالا و خدمات مصرفی و بازار عوامل تولید می‌گردد. در مقاله حاضر، با استناد به اطلاعات و آمار موجود، براساس برآورد مدل‌های رگرسیونی رابطه بین مخارج مصرفی دولت و رشد منطقه‌ایی با بکارگیری داده‌های منطقه‌ای مرکز آمار در دوره (1396-1380) با استفاده از روش اقتصاد سنجی فضایی تبیین می‌شود. در انجام محاسبات از نرم‌افزار Excel و نرم‌افزار R استفاده شده است. این پژوهش در پی توضیح رشد استان‌های کشور با استفاده از مخارج مصرفی دولت است. به عبارتی آیا مخارج مصرفی دولت بر رشد استان‌های کشور اثر معنی‌داری دارد؟ و ثانیا آیا استان‌های کشور با گذشت زمان از لحاظ رشد اقتصادی همگرا می‌شوند؟ به عبارتی مخارج مصرفی دولت باعث تشدید واگرایی یا همگرایی استان‌های کشور شده است. نتایج حاصل از این تحقیق بیان کننده اثر منفی مخارج مصرفی دولت، رشد جمعیت و سرمایه انسانی بر رشد منطقه‌ای در ایران است و معناداری متغیر وابستگی فضایی نشان دهنده آثار مثبت سر ریز ناشی از رشد اقتصادی در مناطق می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

69 - اشتغال و تحلیل اثرپذیری آن از بهبود فضای کسب‌و‌کار با تاکید بر طبقه درآمدی و برخورداری از منابع سوختی
مهرداد زارع نژاد شهریار زروکی محمدباقر گرجی

بهبود فضای کسب و کار از جمله شاخص‌های مهم اقتصاد هر کشور است که ضمن اثر مطلوب بر عملکرد اقتصادی بنگاه‌ها، می‌تواند از کانال ارتقای سطح تولید، رشد اقتصادی و افزایش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، در تعیین سطح اشتغال موثر واقع شود. مطالعه حاضر با روش تحلیلی- توصیفی و مبتنی بر چکیده کامل

بهبود فضای کسب و کار از جمله شاخص‌های مهم اقتصاد هر کشور است که ضمن اثر مطلوب بر عملکرد اقتصادی بنگاه‌ها، می‌تواند از کانال ارتقای سطح تولید، رشد اقتصادی و افزایش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، در تعیین سطح اشتغال موثر واقع شود. مطالعه حاضر با روش تحلیلی- توصیفی و مبتنی بر تکنیک اقتصاد سنجی داده‌های تابلویی به دنبال بررسی و تحلیل نقش بهبود شاخص کسب و کار بر اشتغال در 140 کشور جهان طی دوره زمانی 2005 تا 2018 است. در این راستا در کنار تصریح یک الگوی پایه در قالب 4 سناریو بر ویژگی گروه‌های مختلف از کشورها نظیر طبقه درآمدی و صادرکنندگی سوخت تمرکز شده است. نتایج حاصل از توصیف داده‌ها حاکی از آن است که در مجموع، روند حرکتی رشد در اشتغال و سهولت کسب و کار، روندی همسو و کاهشی است. در تفکیک کشورها براساس اقتصاد ایران، بطور دقیق رابطه مستقیم بین دو عامل دیده نمی‌شود و نمی‌توان بطور دقیق برای اقتصاد ایران رابطه‌ای مستقیم و یا غیرمستقیم بین دو عامل اشتغال و شاخص سهولت کسب و کار استنتاج نمود. هم‌چنین در تفکیک کشورها براساس ویژگی‌های صادرکنندگی سوخت و عضویت در اوپک، در هر دو گروه از کشورها، سطح نرخ رشد اشتغال و نرخ رشد سهولت کسب و کار بزرگتر از سایر کشورهاست. نتایج حاصل از برآورد الگوی پایه حاکی از آن است که سهولت کسب و کار، نرخ مشارکت و سطح عمومی قیمت‌ها اثری مثبت بر اشتغال دارند. نتایج حاصل از برآورد سناریوها نشان می‌دهد که نخست، در کشورهای با درآمد بالا، اندازه اثرگذاری شاخص سهولت کسب و کار بر کسب و کار تفاوت معناداری از کشورهای با درآمد پایین و به تبع آن از کشورهای با درآمد متوسط دارد. دوم، اثر سهولت کسب و کار بر اشتغال در اقتصاد ایران تفاوت معناداری با سایر کشورها ندارد. سوم، اندازه اثرگذاری در کشورهای صادرکننده سوخت و کشورهای عضو اوپک به طور معناداری بزرگتر از سایر کشورها است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

70 - تأثیر دموکراسی بر هزینه‌های نظامی در کشورهای اسلامی: رهیافت اقتصادسنجی فضایی
ابوالقاسم گل خندان

هدف اصلی این مطالعه، پاسخ به این پرسش است که آیا پایین ‌بودن شاخص‌های دموکراسی در کشورهای اسلامی، منجر به افزایش بار نظامی آن‌ها شده است؟ به این منظور از داده‌های آماری 45 کشور عضو سازمان کنفرانس اسلامی (OIC) طی دوره‌ی زمانی 2014-2006 و دو شاخص Polity و مردم‌سالاری به‌م چکیده کامل

هدف اصلی این مطالعه، پاسخ به این پرسش است که آیا پایین ‌بودن شاخص‌های دموکراسی در کشورهای اسلامی، منجر به افزایش بار نظامی آن‌ها شده است؟ به این منظور از داده‌های آماری 45 کشور عضو سازمان کنفرانس اسلامی (OIC) طی دوره‌ی زمانی 2014-2006 و دو شاخص Polity و مردم‌سالاری به‌منظور اندازه‌گیری دموکراسی، استفاده شده است. در این مطالعه، یک مدل عمومی مخارج نظامی (شامل متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و استراتژیک)، با حضور شاخص‌های دموکراسی، برای کشورهای OIC طراحی و به‌منظور برآورد آن از روش اقتصادسنجی فضایی استفاده شده است. نتایج برآورد مدل نشان می‌دهد که کاهش (افزایش) دموکراسی با استفاده از هر دو شاخص، تأثیر مثبت (منفی) و معناداری را بر هزینه‌های نظامی کشورهای مورد مطالعه داشته است. هم‌چنین نتایج حاصل از برآورد، تأییدکننده فرضیه وجود وابستگی فضایی در مدل‌ها می‌باشد و نیز مجاورت، اثر مثبت بر رشد هزینه‌های نظامی کشورهای OIC داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

71 - تأثیر بی ثباتی نرخ ارز بر صادرات خرمای کشورهای عمده صادرکننده با استفاده از مدل دوربین فضایی
عاطفه دکالی سید مهدی حسینی امیر دادرس مقدم

یکی از عوامل اصلی محدود کننده تجارت محصولات کشاورزی نوسانات نرخ ارز می‌باشد که امکان برنامه ریزی برای تولید و صادرات را محدود می‌سازد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر بی ثباتی نرخ ارز بر حجم صادراتی خرما کشورهای عمده صادرکننده با استفاده از مدل دوربین فضایی در دوره زمانی20 چکیده کامل

یکی از عوامل اصلی محدود کننده تجارت محصولات کشاورزی نوسانات نرخ ارز می‌باشد که امکان برنامه ریزی برای تولید و صادرات را محدود می‌سازد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر بی ثباتی نرخ ارز بر حجم صادراتی خرما کشورهای عمده صادرکننده با استفاده از مدل دوربین فضایی در دوره زمانی2016- 1986 است. بدین منظور در ابتدا نوسانات نرخ ارز با استفاده از مدل EGARCH برآورد شده و سپس تاثیر بی‌ثباتی نرخ ارز به همراه سایر متغیرهای مدل مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج برآورد مدل دوربین فضایی نشان داد که در بین کشورهای صادر کننده خرما رابطه خودرگرسیونی فضایی مثبت و معناداری وجود دارد که نشان دهنده این موضوع است که بخشی از افزایش صادرات هر یک از کشورهای مورد بررسی به واسطه اثر فاصله یا مجاورت بوده است یعنی این که با افزایش صادرات خرما در یک کشور، صادرات خرما در کشور مجاور نیز افزایش می یابد و همچنین بی ثباتی نرخ ارز و درآمد جهانی تأثیر مثبت و معناداری بر صادرات خرما کشورهای عمده صادر کننده دارد در حالی که قیمت نسبی تاثیر منفی و معنادار بر حجم صادراتی خرما دارد .در این راستا، پیشنهاد می شود که در تخمین مدل های اقتصادسنجی، ارتباط فضایی بین مشاهدات در نظر گرفته شود زیرا در صورت عدم لحاظ کردن آن در مدل، نتایج تورش داری حاصل شده که قابل اعتماد نیستند و همچنین پیشنهاد می شود که دولتها با اتخاذ سیاست‌های مناسب و اقدامات مؤثر، بی‌ثباتی نرخ ارز حقیقی را کاهش دهند تا بتوانند با توسعه صادرات بخش کشاورزی به رشد و توسعه اقتصادی مطلوب دست یابند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

72 - بررسی اثر فیشر با استفاده از فیلتر کالمن با وجود شکست ساختاری
بهاره معدنیان

نرخ بهره و تورم از متغیرهای مهم اقتصادی در جامعه می‌باشند. با توجه به اهمیت ارتباط این دو متغیر، در این مقاله با استفاده از داده‌های سالانه 1357 تا 1390 وجود اثر فیشر بین نرخ تورم و نرخ بهره کوتاه مدت، یک ساله، سه ساله و پنج ساله بررسی شده است. با توجه به وجود شکست ساخت چکیده کامل

نرخ بهره و تورم از متغیرهای مهم اقتصادی در جامعه می‌باشند. با توجه به اهمیت ارتباط این دو متغیر، در این مقاله با استفاده از داده‌های سالانه 1357 تا 1390 وجود اثر فیشر بین نرخ تورم و نرخ بهره کوتاه مدت، یک ساله، سه ساله و پنج ساله بررسی شده است. با توجه به وجود شکست ساختاری در داده‌ها برای بررسی پایایی متغیرها از آزمون‌های ریشه واحد با شکست ساختاری مثل زیووت-اندریو و پرون و برای بدست آوردن بردار همجمعی با شکست ساختاری نیز از آزمون گریگوری-هانسن استفاده شد. از فیلتر کالمن نیز برای بدست آوردن پارامتر پویای اثر فیشر بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که نرخ بهره کوتاه مدت داری اثر فیشر بوده و دیگر نرخ بهره‌ها دارای ارتباط بلند مدت نمی‌باشند. لذا پیشنهاد می‌شود، تعیین نرخ بهره با توجه به نیاز جامعه و اهداف اقتصادی صورت گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

73 - بررسی تاثیرات سرریز فضایی شاخص فلاکت بر مخارج سلامت در کشورهای منتخب در حال توسعه
هادی رضایی محمد علیزاده یونس نادمی

مقدمه: تاثیر عوامل اثرگذار بر مخارج بهداشتی، در میزان سلامت جامعه آشکار می‌شود. سلامت، محور توسعه پایدار اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جوامع بشری بوده و اهمیت ویژه‌ای در زیرساخت بخش‌های مختلف جامعه دارد. با توجه به این که مطالعات گذشته در این زمینه با فروض کلاسیک انج چکیده کامل

مقدمه: تاثیر عوامل اثرگذار بر مخارج بهداشتی، در میزان سلامت جامعه آشکار می‌شود. سلامت، محور توسعه پایدار اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جوامع بشری بوده و اهمیت ویژه‌ای در زیرساخت بخش‌های مختلف جامعه دارد. با توجه به این که مطالعات گذشته در این زمینه با فروض کلاسیک انجام شده است؛ درحالی که در صورت وابستگی فضایی بین مشاهدات و عدم لحاظ این اثرات، روش تخمین اقتصادسنجی مرسوم تورش‌‌دار خواهد بود و مدل دچار خطای تخمین خواهد شد. بنابراین، هدف اصلی این مطالعه در نظر گرفتن وابستگی فضایی میان مشاهدات می‌باشد. روش پژوهش: این مطالعه با استفاده از داده‌های آماری متغیرهای تاثیرگذار بر مخارج سلامت در 79 کشور منتخب درحال توسعه، به بررسی اثرات سرریز فضایی شاخص فلاکت بر مخارج سلامت طی دوره زمانی (2014- 1995) می‌پردازد. برای این منظور از رویکرد اقتصادسنجی فضایی و مدل فضایی دوربین استفاده شده است. یافته‌ها: نتایج برآورد مدل نشان از وجود رابطه منفی و معنی‌دار بین شاخص فلاکت و مخارج سلامت دارد، به طوری که با یک درصد افزایش میانگین وزنی لگاریتم شاخص فلاکت در کشورهای مجاور، به طور متوسط لگاریتم مخارج سلامت کشور هدف به اندازه 0.13 درصد کاهش می‌یابد. هم‌چنین تاثیر درآمد سرانه (0.54) و امید به زندگی (0.49) بر مخارج سلامت سرانه مثبت و معنی‌دار بوده است. نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان دهنده‌ی آن است که چنانچه دولت‌ها، سیاست‌های مناسبی برای جلوگیری از مهاجرت‌‌های غیر قانونی اتباع بیگانه نداشته باشند و در زمینه‌ی بکارگیری نیروی کار در کشورشان با دشواری مواجه باشند، با تشدید بیکاری و عدم مهار تورم، در بلندمدت علاوه بر پیدایش شکاف طبقاتی سلامت جامعه نیز به خطر خواهد افتاد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

74 - تاثیر ویژگی‌های چیدمان فضایی بر ارتقای کیفیت محیط بستری
ساره نیک ابادی حسین ذبیحی آزاده شاهچراغی

10.30495/jhm.2022.65150.11009

مقدمه: این تحقیق به بررسی تاثیر ابعاد و چیدمان فضایی اتاق های بستری بر بهبود بیماران با رویکردی میان دانشی در تحلیل محیط میتنی بر علوم داده پرداخت. روش پژوهش: پژوهش حاضر به روش ترکیبی (Mixed method) از مرور شواهد مطالعات پیشین و کدنویسی در محیط برنامه نویسی پایتون انجا چکیده کامل

مقدمه: این تحقیق به بررسی تاثیر ابعاد و چیدمان فضایی اتاق های بستری بر بهبود بیماران با رویکردی میان دانشی در تحلیل محیط میتنی بر علوم داده پرداخت. روش پژوهش: پژوهش حاضر به روش ترکیبی (Mixed method) از مرور شواهد مطالعات پیشین و کدنویسی در محیط برنامه نویسی پایتون انجام گرفت. داده‌های تحقیق شامل ﻣﺸﺨﺼﺎت دﻣﻮﮔﺮاﻓﻴﻚ، شرح حال بیماران و ویژگی های محیطی بود که از طریق سیستم HIS بیمارستان (Hospital Information System) و مشاهده میدانی گردآوری شد. این مطالعه به صورت مقطعی در سال 98 و با حجم نمونه 330 بیمار در بیمارستان امید انجام شد. همبستگی داده‌ها از طریق ترسیم نقشه‌های حرارتی و آزمون مجذور کای با سطح معنی‌داری (α < 0.05) سنجیده شد. یافته‌ها: بر اساس آزمون Chi-squared دو ویژگی شامل تعداد تخت‌ها و چشم‌انداز قابل مشاهده از پنجره با مدت بستری بیماران همبسته بودند. هم‌چنین طبق نقشه حرارتی فاصله اتاق‌ها از ایستگاه پرستاری و ورودی بخش به ترتیب با مقادیر همبستگی 0.69 و 0.76 در مقایسه با وسعت اتاق‌ها با مقدار همبستگی0.5 ارتباط بیشتری با مدت بستری بیماران داشتند. تاثیر طول اتاق نسبت به عرض آن به ترتیب با مقادیر همبستگی 0.52 و 0.48 بیشتر بود. میان دو ویژگی‌های راست یا چپ دست بودن و هم‌چنین موقعیت تخت‌ها نسبت به پنجره با مدت بستری بیماران ارتباط معناداری یافت نشد. نتیجه‌گیری: نتایج کلی تحقیق تاثیر چیدمان محیط بر بهبود بیماران را تایید کرد. هم‌چنین این تحقیق گامی در توسعه حوزه طراحی مبتنی بر شواهد ارائه کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

75 - تحلیل ناهمگونی فضایی و عوامل موثر بر دمای سطح زمین با استفاده از مدل‌های رگرسیون فضایی
زهرا پرور مرجان محمدزاده سپیده سعیدی

10.30495/jrnr.2023.71038.10280

دمای سطح زمین یک عامل مهم تاثیرگذار بر تغییرات حرارتی و تعادل در مطالعات جهانی است. در طول دو دهه گذشته، نیاز شدید به داده‌های LST در مطالعات ‌محیط‌زیستی و مدیریت منابع زمین، اندازه‌گیری LST را به یک بحث علمی بزرگ تبدیل کرده است. کشف ناهمگونی فضایی دمای سطح زمین و تحلیل چکیده کامل

دمای سطح زمین یک عامل مهم تاثیرگذار بر تغییرات حرارتی و تعادل در مطالعات جهانی است. در طول دو دهه گذشته، نیاز شدید به داده‌های LST در مطالعات ‌محیط‌زیستی و مدیریت منابع زمین، اندازه‌گیری LST را به یک بحث علمی بزرگ تبدیل کرده است. کشف ناهمگونی فضایی دمای سطح زمین و تحلیل عوامل کلیدی و روابط فضایی خاص که از سری‌های زمانی دمای سطح زمین تاثیر می‌گیرند، اهمیت بالایی در مدیریت سرزمین دارند. مطالعه حاضر با هدف تحلیل ناهمگونی فضایی و عوامل موثر بر دمای سطح زمین با استفاده از مدل‌های رگرسیون فضایی انجام شد. برای بررسی این موضوع نقشه‌های LST روزانه با استفاده از روش معادله انتقال تابشی از داده‌های لندست 7 و 8 برای سال‌های 2002، 2013 و 2021 شهر بجنورد تهیه شدند. تحلیل دمای سطح زمین در مناطقی که زمین‌های بایر غالب هستند، نیاز به داده‌های دمای شبانه دارد. بنابراین نقشه های LST شبانه مادیس نیز به‌عنوان نقشه‌های کمکی تهیه شدند. برای تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها از مدل‌های همبستگی پیرسون، خودهمبستگی فضایی، حداقل مربعات معمولی و رگرسیون وزن‌دار جغرافیایی استفاده شد. سپس عملکرد مدل‌ها با استفاده از ضریب تعیین و معیار اطلاعات آکاییک مقایسه شدند. نتایج مطالعه بیانگر توانایی بیشتر و پیش‌بینی دقیق‌تر رویکرد GWR نسبت به OLS برای توصیف ناهمگونی فضایی است. پاسخ فضایی دماهای سطح زمین و متغیرهای تاثیرگذار مختلف از سال 2002 تا 2021 نشان داد توسعه فضای سبز نقش مهمی در تعدیل دماهای سطح زمین ایفا می‌کند. با توجه به اینکه LST تحت تاثیر متغیرهای مختلفی از جمله توپوگرافی، متغیرهای اقلیمی، جوی و پوشش گیاهی است، بنابراین درک روابط فضایی و تجزیه ‌و تحلیل‌ مناطق با LST بالا، می تواند به‌عنوان راهگشایی در برنامه ریزی و آمایش اصولی سرزمین مفید واقع شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

76 - آسیب‌شناسی روش‌های تبلیغ دین در فضای مجازی
انسیه اسدی حجت اله ایوبی محمد سلطانی فر

مقدمه: در جهان امروز که بحران‌های فرهنگی درصدد تهی کردن انسان از معنویت می‌باشند، تبلیغ دین ضروری می باشد.با توجه به پیشرفت تکنولوژی، ابزار و روش‌های جدیدی برای تبلیغ دین وجود دارد لذا شناخت دقیق فضای مجازی و تلاش برای روش های تأثیرگذاری دین در این فضا جهت ارتقای فرهنگ چکیده کامل

مقدمه: در جهان امروز که بحران‌های فرهنگی درصدد تهی کردن انسان از معنویت می‌باشند، تبلیغ دین ضروری می باشد.با توجه به پیشرفت تکنولوژی، ابزار و روش‌های جدیدی برای تبلیغ دین وجود دارد لذا شناخت دقیق فضای مجازی و تلاش برای روش های تأثیرگذاری دین در این فضا جهت ارتقای فرهنگ دینی جامعه ضروری می باشد. هدف: با توجه به اینکه فضای مجازی توانسته است مخاطبان زیادی را جذب کند و این فضا می تواند موقعیت مناسبی را برای تأثیرگذاری فرهنگی بر این مخاطبان فراهم کند ولی با وجود تلاش برخی بخشهای فرهنگی در این فضا هنوز شاهد مشکلات فرهنگی در جامعه هستیم، در ‌این بین آسیب‌شناسی روش‌های تبلیغات دین در فضای مجازی موجب شناخت ریشه‌ها، علل و عوامل آسیب‌ها و ضعف‌هایی می‌گردد که موجب عدم کارایی تبلیغات دینی می‌شوند. روش: در تدوین چارچوب نظری از نظریه عمل بوردیو، نظریات ارتباطات و دیدگاه‌هایی در باب آثار اینترنت استفاده شده است. هم‌چنین در بحث ابعاد و نشانه‌های دین داری از مدل دین‌داری شجاعی زند بهره گرفته شده است. با عنایت به موضوع تحقیق، مناسب‌ترین روش برای انجام‌دادن آن، روش پیمایش است وجامعه آماری تحقیق شامل دختران دبیرستان 13 آبان منطقه 8 تهران است و حجم نمونه این تحقیق طبق فرمول کوکران 175 نفر محاسبه شده است. یافته ها: نتایج تحقیق بیانگر این است که بین میزان استفاده از روش‌های تبلیغ دین در فضای مجازی با نیازهای کاربر، میزان اعتبار رسانه، معتقد بودن، انجام اعمال اخلاقی، داشتن ظاهر دینی و سرمایه اینترنتی، رابطه معنی‌داری وجود ندارد. هم‌چنین نتایج نشان داد بین میزان استفاده از روش‌های تبلیغ دین در فضای مجازی با میزان استفاده کاربر از فضای مجازی، میزان احساس گمنامی، میزان مشارکت دینی، انجام اعمال عبادی، رعایت احکام دینی و تعظیم شعائر دینی رابطه معنی‌داری وجود دارد. نتیجه گیری: با توجه به وجود رابطه معنی‌دار بین برخی متغیرها، ابعاد و نشانه‌ها، بایستی برای بالابردن میزان استفاده از روش‌های تبلیغ دین در فضای مجازی، روی این موارد برنامه‌ریزی‌های لازم صورت گیرد تا با پررنگ‌تر شدن هر چه بیشتر حضور دین در بین مردم، مشکلات جامعه کاهش یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

77 - نقش عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی در تبیین بزه‌دیدگی در فضای مجازی
عیسی خواجوند احمدی سارا ابراهیمی

10.30495/jisds.2007.21329

هدف پژوهش حاضر، شناسایی رابطه خودپنداره، ارتباط والد-نوجوان و بزه‌دیدگی توسط همسالان با بزه‌دیدگی در فضای مجازی است که با استفاده از روش توصیفی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه شهر تهران بود که 326 نفر از آن‌ها با استفاده از رو چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر، شناسایی رابطه خودپنداره، ارتباط والد-نوجوان و بزه‌دیدگی توسط همسالان با بزه‌دیدگی در فضای مجازی است که با استفاده از روش توصیفی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه شهر تهران بود که 326 نفر از آن‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله برفی مجازی به‌عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. شرکت‌کنندگان در این پژوهش به مقیاس‌های بزه‌دیدگی در فضای مجازی (بوئلگا و همکاران، 2019)، خودپنداره (گارسیا-گراو و همکاران، 2014)، ارتباط والد-نوجوان (پورسل، 2007) و بزه‌دیدگی توسط همسالان (جوزف و استاکتون، 2018) به‌صورت برخط پاسخ دادند. تحلیل داده‌های پژوهش از طریق تحلیل رگرسیون چندگانه با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 22 انجام شد. یافته‌های پژوهش نشان داد خودپنداره، ارتباط والد-نوجوان و بزه‌دیدگی توسط همسالان پیش‌بینی‌کننده تجربه بزه‌دیدگی در فضای مجازی در میان دانش‌آموزان هستند که در این میان ارتباط بی‌دردسر والد-نوجوان و بزه‌دیدگی کلامی و دستکاری اجتماعی توسط همسالان به‌عنوان عامل خطر برای افزایش بزه‌دیدگی در فضای مجازی و خودپنداره اجتماعی و جسمانی و ارتباط باز والد-نوجوان به‌عنوان عوامل محافظ در برابر بزه‌دیدگی در فضای مجازی محسوب می‌شوند. این نتایج، اهمیت توجه به وضعیت حضور دانش‌آموزان در فضای مجازی و خطرات ناشی از آن و تدبیر و کاربست راهکارهایی برای تقلیل عوامل منفی اثرگذار و مرتبط با بزه‌دیدگی در فضای مجازی و ایجاد و بهبود عوامل مثبت محافظ را توسط خانواده و نظام آموزش‌وپرورش مورد تأکید قرار می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

78 - تحلیل تولید اجتماعی فضا در اقتصاد سیاسی نفت؛ مطالعه مروری
جواد ایمانی شاملو مجتبی رفیعیان

10.30495/jisds.2023.75578.11965

فضا از اساسی ترین اجزا سکونتگاه های شهری است که تحولات پیچیده آن به عنوان چالشی دائمی موردتوجه علوم شهری می باشد، به گونه ای که کنترل و هدایت تحولات رخ داده در آن عمدتاً دشوار بوده و این موضوع با پیچیده تر شدن مسائل اجتماعی در دهه های اخیر و چندوجهی شدن پدیده های شهری، چکیده کامل

فضا از اساسی ترین اجزا سکونتگاه های شهری است که تحولات پیچیده آن به عنوان چالشی دائمی موردتوجه علوم شهری می باشد، به گونه ای که کنترل و هدایت تحولات رخ داده در آن عمدتاً دشوار بوده و این موضوع با پیچیده تر شدن مسائل اجتماعی در دهه های اخیر و چندوجهی شدن پدیده های شهری، پررنگ تر شده است، فرآیندی که نیاز به تقویت رویکردهای قبلی و مجهز شدن آن ها به ابزارهای مضاعف از جنس ارزشی و هنجاری را نمایان ساخته و بستر تحول مفهومی رویکردهای موجود در عرصه فضا و برنامه ریزی را مهیا کرده است. از جمله توجه به تحولات فضایی از منظر رویکردهای سیاسی. درواقع شهرها و به ویژه کلان شهرها به واسطه تمرکز عوامل قدرت و ثروت، نقش بی بدیلی در تحولات دنیای معاصر دارند، به گونه ای که شهرها به واسطه تمرکز سرمایه - به ویژه در قالب سرمایه ثابت- به عنوان منبع مهمی برای جریان سود محسوب می شوند که این جریان از طریق نیروهای سیاسی و عمدتاً به نفع گروه های سرمایه دار محقق می شود؛ لذا بدیهی است کلان شهرهای تحت نظام نفتی با توجه به ویژگی های سیاسی خاص، اسلوب و ساختار فضایی - عملکردی متناظر وضعیت اقتصادی و سیاسی خود را تولید می کنند، بنابراین اکتشاف الگوی مناسبات اجتماعی- شهری در اقتصاد نفتی هدف این پژوهش است. به این منظور با بهره گیری از رویکرد انتقادی به تحلیل اسناد تاریخی موجود در حوزه اجتماعی-فضایی پرداخته شده است. نتایج این مطالعه نشانگر شکل گیری روابط نابرابر اجتماعی و مناسبات سوداگرانه اجتماعی در بستر نظام رانتی - نفتی رشد می کند و این نابرابری ها در ادامه و با گذر از صافی فضا، خود رادر کالبد و ساختار شهری نیز نمایان می نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

79 - سنجش فضایی سرمایه اجتماعی جهت توسعه پایدار اجتماعی شهرها با مدل VIKOR مورد شناسی کلانشهر اهواز
الیاس مودت سعید امانپور

10.30495/jisds.2007.21203

سرمایه اجتماعی از مفاهیم نوینی است که امروزه به پیوندها، ارتباطات میان اعضای یک شبکه شهری به عنوان منبع با ارزش اشاره دارد. و با خلق هنجارها متقابل موجب تحقق اهداف اعضا می‌شود. لذا سرمایه اجتماعی امروزه نقش مهمتری از سرمایه فیزیکی و کالبدی در جوامع ایفا می‌کند. از طرف د چکیده کامل

سرمایه اجتماعی از مفاهیم نوینی است که امروزه به پیوندها، ارتباطات میان اعضای یک شبکه شهری به عنوان منبع با ارزش اشاره دارد. و با خلق هنجارها متقابل موجب تحقق اهداف اعضا می‌شود. لذا سرمایه اجتماعی امروزه نقش مهمتری از سرمایه فیزیکی و کالبدی در جوامع ایفا می‌کند. از طرف دیگر شهرها به عنوان برترین شکل سکونت‌گاه انسانی مورد توجه و تحقیق می‌باشند. لذا بر اساس ضرورت موضوع پژوهش حاضر با رویکرد توسعه‌ای کاربردی و با ترکیبی از روش‌های تحقیق (میدانی، کتابخانه‌ای، توصیفی و تحلیلی) به بررسی موضوع سرمایه اجتماعی کلانشهر اهواز در راستای توسعه پایدار شهری به مطالعه و تحقیق پرداخته است. لازم به ذکر است جهت تجزیه و تحلیل یافته‌ها از نرم‌افزارها و روش‌های آماری Vikor، Minitab، SPSS، Vsio و ArcGIS استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان داده است. مناطق هفت و شش اهواز در سه گروه R، S و Q در بالاترین رتبه قرار دارد به عبارتی تمام شرایط مدل VIKOR در این مناطق صادق می باشد. بطوری که میانگین مدل VIKOR برابر 0.425 درصد بوده که منطقه شش کلانشهر اهواز با میزان 1.00 درصد بیشترین میزان و منطقه دو کلانشهر اهواز کمترین میزان را دارا بوده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

80 - فرصت ها و چالش های توسعه فضاهای شهری ویژه بانوان (مورد مطالعه :مراکز و پارک های ویژه بانوان در تهران)
زهرا زارع

فضاهای شهری ویژه بانوان به عنوان راهکاری برای توسعه فعالیت های زنان خصوصاً در زمینه اوقات فراغت و ورزش ،در جهت کم رنگ کردن برخی محدودیت های عرفی و مذهبی، برنامه ریزی و اجرا شده است. این تحقیق تلاش می کند تا بررسی یافته های میدانی و نظرات کارشناسان و دست اندرکاران به شنا چکیده کامل

فضاهای شهری ویژه بانوان به عنوان راهکاری برای توسعه فعالیت های زنان خصوصاً در زمینه اوقات فراغت و ورزش ،در جهت کم رنگ کردن برخی محدودیت های عرفی و مذهبی، برنامه ریزی و اجرا شده است. این تحقیق تلاش می کند تا بررسی یافته های میدانی و نظرات کارشناسان و دست اندرکاران به شناختی از فرصت ها و چالش های این فضاها دست یابد. روش تحقیق ترکیبی و کیفی است و از روش های اسنادی و تحقیق عملی و مشارکتی استفاده شده است . در بخش اسنادی از یافته های 22 مقاله ده سال اخیر و در تحقیق عملی و مشارکتی از نظرات 40 نفر از مطلعین کلیدی در این زمینه استفاده شده است. شوبه تحلیل داده تحلیل محتوای کیفی و تحلیل سوات (SWOT) است. یافته ها نشان دهنده نیاز و علاقه زنان به استفاده از این فضاهاست، هرچند نقاط ضعفی در خصوص مکان یابی، شرح خدمات و برنامه و نحوه تعامل با مشارکت کنندگان و بانوان وجودارد. ضعف اعتماد عمومی به شهرداری و نهادهای دولتی، اولویت نداشتن مسائل زنان و تاکید بر رویکرد شعاری و تبلیغاتی و تمایل به فضاهای دوجنسیتی و خانوادگی از چالش های این فضاهاست پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

81 - نقش عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی در بزه‌ دیدگی در فضای مجازی
عیسی خواجوند احمدی سارا ابراهیمی

آسیب‌های اجتماعی در هر جامعه‌ای یکی از عمده‌ترین عوامل تهدیدکننده نظام اجتماعی تلقی شده و از عوامل کندشدن روند توسعه و در مواردی عامل بازدارنده آن محسوب می‌شود؛ بنابراین موفقیت در مقابله با آسیب‌های اجتماعی معرف موفقیت در توسعه و بهبود حیات اجتماعی جامعه است. یکی از این چکیده کامل

آسیب‌های اجتماعی در هر جامعه‌ای یکی از عمده‌ترین عوامل تهدیدکننده نظام اجتماعی تلقی شده و از عوامل کندشدن روند توسعه و در مواردی عامل بازدارنده آن محسوب می‌شود؛ بنابراین موفقیت در مقابله با آسیب‌های اجتماعی معرف موفقیت در توسعه و بهبود حیات اجتماعی جامعه است. یکی از این آسیب‌ها که خود معلول توسعه جامعه وگسترش فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات بوده، بزه‌دیدگی در فضای مجازی است. لذا پژوهش حاضر با هدف شناسایی رابطه عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی با بزه دیدگی در فضای مجازی صورت پذیرفت. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر دوره متوسطه شهر تهران بود که 326 نفر از آن ها با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی مجازی به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. شرکت‌کنندگان در این پژوهش به مقیاس‌های بزه‌دیدگی در فضای مجازی (بوئلگا و همکاران، 2019)، خودپنداره (گارسیا-گراو و همکاران، 2014)، ارتباط والد-نوجوان (پورسل، 2007) و قربانی‌شدن توسط همسالان (جوزف و استاکتون، 2018) به صورت برخط پاسخ دادند. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد خودپنداره، ارتباط والد-نوجوان و قربانی‌شدن توسط همسالان پیش‌بینی‌کننده تجربه بزه دیدگی در فضای مجازی در میان دانش‌آموزان هستند که در این میان ارتباط بی‌دردسر والد-نوجوان و قربانی شدن کلامی و دستکاری اجتماعی توسط همسالان به عنوان عامل خطر برای افزایش بزه‌دیدگی در فضای مجازی و خودپنداره اجتماعی و جسمانی و ارتباط باز والد-نوجوان به عنوان عوامل محافظ در برابر بزه‌دیدگی در فضای مجازی محسوب می شوند. این نتایج، اهمیت توجه به وضعیت حضور دانش آموزان در فضای مجازی و خطرات ناشی از آن و تدبیر و کاربست راهکارهایی برای تقلیل عوامل منفی اثرگذار و مرتبط با بزه‌دیدگی در فضای مجازی و ایجاد و بهبود عوامل مثبت محافظ را توسط خانواده و نظام آموزش وپرورش مورد تأکید قرار می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

82 - شبکه شهرهای جهانی و سازمان دهی چندضلعی توسعه
عباس مصلی نژاد

پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

83 - مدینه فاضله در اندیشه ابونصرفارابی
باقر ساروخانی رضا طالبی

پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

84 - سنجش فضایی سرمایه اجتماعی جهت توسعه پایدار اجتماعی شهرها با مدل VIKOR (مورد مطالعه: کلانشهر اهواز)
سعید امانپور الیاس مودت

سرمایه اجتماعی از مفاهیم نوینی است که امروزه به پیوندها، ارتباطات میان اعضای یک شبکه شهری به عنوان منبع با ارزش اشاره دارد. و با خلق هنجارها متقابل موجب تحقق اهداف اعضا می شود. لذا سرمایه اجتماعی امروزه نقش مهمتری از سرمایه فیزیکی و کالبدی در جوامع ایفا می کند. از طرف د چکیده کامل

سرمایه اجتماعی از مفاهیم نوینی است که امروزه به پیوندها، ارتباطات میان اعضای یک شبکه شهری به عنوان منبع با ارزش اشاره دارد. و با خلق هنجارها متقابل موجب تحقق اهداف اعضا می شود. لذا سرمایه اجتماعی امروزه نقش مهمتری از سرمایه فیزیکی و کالبدی در جوامع ایفا می کند. از طرف دیگر شهرها به عنوان برترین شکل سکونت گاه انسانی مورد توجه و تحقیق می باشند. لذا بر اساس ضرورت موضوع پژوهش حاضر با رویکرد توسعه ای کاربردی و با ترکیبی از روش های تحقیق (میدانی، کتابخانه ای، توصیفی و تحلیلی) به بررسی موضوع سرمایه اجتماعی کلانشهر اهواز در راستای توسعه پایدار شهری به مطالعه و تحقیق پرداخته است. لازم به ذکر است جهت تجزیه و تحلیل یافته ها از نرم افزارها و روش های آماری Vikor، Minitab، SPSS، Vsio و ArcGIS استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان داده است. مناطق هفت و شش اهواز در سه گروه R، S و Q در بالاترین رتبه قرار دارد به عبارتی تمام شرایط مدل VIKOR در این مناطق صادق می باشد. بطوری که میانگین مدل VIKOR برابر 0.425 درصد بوده که منطقه شش کلانشهر اهواز با میزان 1.00 درصد بیشترین میزان و منطقه دو کلانشهر اهواز کمترین میزان را دارا بوده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

85 - جایگاه حرکت در مراتب ادراکی فضاهای معماری، مبتنی بر نظریه حرکت جوهری ملاصدرا
مهدی بنی‌اسدی باغمیرانی سید بهشید حسینی آزاده شاهچراغی

10.30495/pi.2022.20603

ادراک در فلسفه و معماری، عجین با مفهوم حرکت است. مخاطب با حضور و حرکت در فضا، هم راستا با نظریه حرکت‌جوهری ملاصدرا، شامل مراتبی از حرکت می‌‌شود که سطح ادراک مخاطب را از سطح مادی به سطح معنوی ارتقاء می‌دهد. این سیر ادراک مبتنی ‌بر حرکت در فضاهای معماری، قابل انطباق با مر چکیده کامل

ادراک در فلسفه و معماری، عجین با مفهوم حرکت است. مخاطب با حضور و حرکت در فضا، هم راستا با نظریه حرکت‌جوهری ملاصدرا، شامل مراتبی از حرکت می‌‌شود که سطح ادراک مخاطب را از سطح مادی به سطح معنوی ارتقاء می‌دهد. این سیر ادراک مبتنی ‌بر حرکت در فضاهای معماری، قابل انطباق با مراتب ادراکی ملاصدرا می‌باشد. فلذا پژوهش حاضر، بین رشته‌ای و از نوع کیفی با رویکرد تطبیقی-تحلیلی است. هدف این پژوهش، واکاوی مراتب حرکتی در فضاهای معماری، و سپس انطباق سیر ارتقاء ادراک از سطح مادی به معنوی در فضاهای معماری، با مراتب ادراکی ملاصدرا است. سئوالات کلیدی این است که: حرکت در فضاهای معماری چگونه زمینه ارتقاء ادراک از سطح مادی به معنوی را فر‌اهم می‌کند؟ و مراتب حرکتی در فضاهای معماری، چگونه با مراتب ادراکی ملاصدرا قابل انطباق است؟ نتایج نشان می‌دهد که در بازخوانش مباحث ادراکی ملاصدرا در فضاهای معماری، ایجاد درک حضوری، مستلزم اتحاد عاقل و معقول به‌واسطه حرکت ناظر در فضاست. فرد با حرکت در فضا، مراتبی حرکتی را تجربه می‌کند، که در ابتدا ادراک را مشمول لایه‌ی حسی می‌کند؛ اما با حرکت در مراتب بالاتر، ادراک به لایه‌ی معنوی تعلق می‌گیرد، که با مراتب ادراکی ملاصدرا هم خوانی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

86 - تحلیل فضایی- زمانی امواج گرمایی خراسان رضوی
رضا دوستان

در این ارتباط هدف این تحقیق بررسی و تحلیل مکانی و زمانی وقوع امواج گرمایی در مقیاس سالانه ،فصلی و ماهانه در استان خراسان رضوی بوده تا دید فضایی و زمانی کاملی از توزیع این رخداد و مدیریت ریسک این پدیده اقلیمی ایجاد گردد. ب به منظور تعیین امواج گرمایی از شاخص‌ صدک 95 استف چکیده کامل

در این ارتباط هدف این تحقیق بررسی و تحلیل مکانی و زمانی وقوع امواج گرمایی در مقیاس سالانه ،فصلی و ماهانه در استان خراسان رضوی بوده تا دید فضایی و زمانی کاملی از توزیع این رخداد و مدیریت ریسک این پدیده اقلیمی ایجاد گردد. ب به منظور تعیین امواج گرمایی از شاخص‌ صدک 95 استفاده وضمن تعیین آستانه‌ دمایی، روزهای با تداوم 3 روز و بالاتر به عنوان موج گرما تعیین شد. نتایج حاکی است در مقیاس سالانه به ترتیب ایستگاه سرخس، سبزوار، گناباد و کاشمر ازآستانه های دمایی بالاتری برخورداربوده، اما به ترتیب کاشمر، سرخس، تربت حیدریه بیشترین موج گرما را تجربه کرده اند. درمقیاس ماهانه امواج گرمایی در هرایستگاه ودرهرماه آستانه های دمایی متفاوت می باشدکه این به خاطرتنوع جغرافیایی سرزمین خراسان مانند وجودآب وهوای کویری و گرم دربخش جنوبی و معتدل کوهستانی در شمال استان وبه طورپراکنده درمرکز، دوری ازدریاها، ووزش بادهای مختلف موجب گوناگونی آب و هوا و تفاوت دما درمناطق مختلف آن گردیده است.بررسی ها نشان داد که درهرایستگاه به ترتیب ماه جولای ایستگاه های سرخس و سبزوار از بیشترین آستانه های دمایی برخوردارند،اما ایستگاه های کاشمر و نیشابوربیشترین موج گرما را تجربه کرده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

87 - بررسی چالش های توسعه پایدار شهر قزوین از منظر عدالت فضائی
محمود داوران اصغر نظریان

یکی از ایده های اصلی توسعه پایدار، استقرار عدالت فضائی به منظور تامین رفاه، آزادی و امنیت برای همه شهروندان است. این مقاله برای بررسی چالشهای توسعه پایدار شهر قزوین از منظر عدالت فضائی از تکنیکهای تاپسیس، AHPو تاکسونومی عددی بهره می گیرد و تلاش می کند به این سوال پاسخ د چکیده کامل

یکی از ایده های اصلی توسعه پایدار، استقرار عدالت فضائی به منظور تامین رفاه، آزادی و امنیت برای همه شهروندان است. این مقاله برای بررسی چالشهای توسعه پایدار شهر قزوین از منظر عدالت فضائی از تکنیکهای تاپسیس، AHPو تاکسونومی عددی بهره می گیرد و تلاش می کند به این سوال پاسخ دهد : آیا توزیع فضائی شاخصهای توسعه پایدار در سطح نواحی و مناطق شهر قزوین همگن است؟ این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته و اطلاعات مورد نیاز از منابع کتابخانه ای گرد آوری شده است. آنالیز تاکسونومی شش ناحیه شهر قزوین را در رتبه کمتر توسعه یافته ارزیابی می کند و ناحیه 9 با 0/199 =Fi در رتبه نخست، 3/8 برابر توسعه یافته تر از ناحیه سه با 0/759 =Fi می باشد. در رتبه بندی مناطق شهری نیز منطقه سه با 0/762=Fi وضعیت مطلوبتری نسبت به مناطق 1 و 2 دارد. نتایج فوق چالشهای توسعه پایدار شهر قزوین را از منظر عدالت فضائی گزارش می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

88 - بررسی و تحلیل ساختار فضایی سکونتگاه های شهری و روستایی با رویکرد آمایش سرزمین ( نمونه موردی بخش سلفچگان قم )
مصطفی توکلی نغمه سعید زنگنه شهرکی علیرضا دربان آستانه امیر تلخاب

برنامه ریزی سازمان فضایی عبارت است از : برنامه ریزی به منظور توزیع مکانی فضایی بهینه امکانات و تسهیلات و خدمات زیر بنایی در میان سکونت گاه های شهری و روستایی در سطح منطقه و ناحیه.برنامه ریزی سازمان فضایی در قالب ساختار فضایی منطقه و ناحیه عینیت میابد. در این مطالعه که ب چکیده کامل

برنامه ریزی سازمان فضایی عبارت است از : برنامه ریزی به منظور توزیع مکانی فضایی بهینه امکانات و تسهیلات و خدمات زیر بنایی در میان سکونت گاه های شهری و روستایی در سطح منطقه و ناحیه.برنامه ریزی سازمان فضایی در قالب ساختار فضایی منطقه و ناحیه عینیت میابد. در این مطالعه که با روش توصیفی و تحلیلی و با هدف کاربردی ، با تکیه بر منابع کتابخانه ای و داده های به دست آمده از مرکز آمار ایران و سایر ارگان های ذیربط انجام شده است ، هدف بررسی و تحلیل ساختار فضایی بخش سلفچگان شهرستان قم بوده است نتایج پژوهش که با تکیه بر سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS ) در بخش درون یابی امکانات و تسهیلات و مدل تاپسیس در بخش سطح بندی سکونتگاه ها صورت گرفته است نشان می دهد که از حیث برخورداری از خدمات و تسهیلات سکونتگاه های جنداب ، طایقان ، راهجرد، به عنوان توسعه یافته ترین سکونتگاه های بخش سلفچگان و سکونتگاه های طرلاب ، فتح آباد ، نیچه و به عنوان سکونتگاه های محروم شناخته شده انددر پایان این مطالعه پیشنهاداتی به منظور تکمیل فرآیند پژوهش و ارائه ایده هایی به منظور برنامه ریزی فضایی بهتر در آینده این منطقه ارائه گردیده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

89 - ارزیابی کاربری فضای سبز شهری، در فرایند توسعه پایدار (مطالعه موردی: اسلامشهر)
نعمت حسین زاده الهام امینی زینب یعقوب پور مجید نقوی

با توجه به افزایش جمعیت و آلودگی روزافزون محیط شهری، نقش حیاتی فضاهای سبز روز به روز بیشتر می شود. فضای سبز به عنوان یک فیلتر طبیعی از آلودگیهای محیطی می کاهد و تضمین گستره نسبی سلامت فردی و اجتماعی ساکنان شهر و آرامش محیط آن است. بنابراین باید توسعه فضای سبز شهری برای چکیده کامل

با توجه به افزایش جمعیت و آلودگی روزافزون محیط شهری، نقش حیاتی فضاهای سبز روز به روز بیشتر می شود. فضای سبز به عنوان یک فیلتر طبیعی از آلودگیهای محیطی می کاهد و تضمین گستره نسبی سلامت فردی و اجتماعی ساکنان شهر و آرامش محیط آن است. بنابراین باید توسعه فضای سبز شهری برای پایدار ماندن، با توجه به ویژگی‌های اقلیم‌شناختی محل و آرای مردم بومی لحاظ شود. به همین دلیل هدف مقاله حاضر ارزیابی وضعیت کاربری فضای سبز شهر اسلامشهر در فرایند توسعه پایدار با مدل راهبردیswot می باشد. بر همین مبنا با مطالعات میدانی و نظر سنجی از کارشناسان به جمع آوری و شناسایی فهرستی از نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها پرداخته شد و استراتژی ها استخراج شد و با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی به تدوین راهبردهایی پرداخته، و در نهایت با استفاده از یک مدل مطلوب، سرانه فضای سبز مناسبی برای شهر اسلامشهر پیشنهاد و اثبات گردید، نتایج پژوهش نشان می دهد که که در حال حاضر، سرانه کاربری وضع موجود فضای سبز شهر اسلامشهر در حد استاندارد برای شهروندان این شهر نمی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

90 - ارزیابی و تحلیل ابعاد اجتماعی حاشیه‌نشینی در کلانشهرها (مطالعه موردی: محلات حاشیه نشین شیراز)
میثم رضایی رسول بلاغی علی شمس الدینی فاطمه شاعر سعید ماندنی

یکی از معضلاتی که امروزه گریبان گیر بیشتر شهرهای جهان است ظهور و شکل گیری پدیده حاشیه نشینی است. حاشیه نشینی از جمله عوامل تهدید کننده کیفیت زندگی و بر هم زننده تعادل اجتماعی در شهرها به حساب می آید. این پدیده یکی از مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده حضور مردم در فضاهای عمومی، چکیده کامل

یکی از معضلاتی که امروزه گریبان گیر بیشتر شهرهای جهان است ظهور و شکل گیری پدیده حاشیه نشینی است. حاشیه نشینی از جمله عوامل تهدید کننده کیفیت زندگی و بر هم زننده تعادل اجتماعی در شهرها به حساب می آید. این پدیده یکی از مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده حضور مردم در فضاهای عمومی، ترس یا احساس ناامنی در مکان‌ها و فضاهای شهری است و نشاط و سلامتی را در زندگی روزمره مختل می‌کند. با ایجاد مانع بر سر راه رشد فرهنگی و مشارکت عمومی، هزینه‌های زیادی را بر جامعه تحمیل می‌نماید. امروزه با توجه به گستردگی شهرنشینی و رواج حاشیه نشینی در شهرها مطالعه این موضوع، عوامل مؤثر برآن و راهکارهای تقویت احساس بالندگی اجتماعی و امنیت اجتماعی در شهرها ضرورت یافته است. در پی چنین ضرورتی پژوهش حاضر بر آن است تا با تأکید بر مسأله حاشیه نشینی به بررسی و تحلیل اثرات اجتماعی آن در شهر شیراز بپردازد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی، تحلیلی بوده که از طریق مطالعات کتابخانه ای و پرسشنامه اطلاعات جمع آوری گردیده و با استفاده از نرم افزارSPSS وArc GIS اطلاعات مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

91 - شناخت مناطق همگن برنامه‌ریزی فضایی در منطقه کلانشهری تهران با استفاده از روش خوشه‌بندی k-mean
کرامت ا.. زیاری رامین قربانی ابراهیم فرهادی بهنام الماسی

برنامه‌ریزی فضایی عبارتست از، نحوه توزیع و سازمان‌یابی انسان و فعالیت‌ها در پهنه سرزمین. در اصل برنامه فضایی، برنامه‌ریزی ساختار کالبدی و فعالیتی سطح مورد برنامه‌ریزی است.نخستین کار در فرآیند برنامه‌ریزی در سطوح کلان،تعیین مناطقی به عنوان واحدهای همگن برنامه‌ریزی می‌باش چکیده کامل

برنامه‌ریزی فضایی عبارتست از، نحوه توزیع و سازمان‌یابی انسان و فعالیت‌ها در پهنه سرزمین. در اصل برنامه فضایی، برنامه‌ریزی ساختار کالبدی و فعالیتی سطح مورد برنامه‌ریزی است.نخستین کار در فرآیند برنامه‌ریزی در سطوح کلان،تعیین مناطقی به عنوان واحدهای همگن برنامه‌ریزی می‌باشد.از این رو هدف این پژوهش تعیین مناطق همگن برنامه‌ریزی در سطح استان تهران با تأکید بر نظام برنامه‌ریزی شهری و روستایی در این منطقه کلانشهری است.نوع پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی ـ تحلیلی است. در این مقاله برای تعیین مناطق همگن از3 شاخص پایه:محیط انسان‌ساخت، محیط اجتماعی ـاقتصادی و محیط طبیعی با زیر‌مجموع 22 شاخص استفاده شده است. برای تعیین مناطق همگن برنامه‌ریزی از روش خوشه‌بندی k-mean استفاده شده است.خوشه‌بندی روش‌هایی را شامل می‌شود که با استفاده از آنها داده‌های چند متغیری را در میان گروه‌ها یا خوشه‌ها سازمان می‌دهد، البته بر اساس همگنی میان اشیاء بطور‌یکه مواردی که در گروه یکسان قرار می‌گیرند از شباهت بسیار زیادی برخوردار هستند. برای انجام خوشه‌بندی، لایه‌ها پس از طی فرآیند پردازش، تغییر و انجام محاسبات در محیط‌های نرمافزاری Arc gis و Matlab،به صورت 4 منطقه پایه و همگن برنامه‌ریزی در قالب نقشه نمایش و محدوده‌های هریک از پهنه‌ها مشخص و برای هرکدام راهبردهایی ارائه شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

92 - تحلیل فضایی جمعیت و خدمات شهری با رویکرد عدالت فضایی مطالعه موردی: شهر خرم آباد
علی شماعی سمیه تیموری حسین بهرامی

هدف این پژوهش"تحلیل فضایی جمعیت و توزیع خدمات شهری در نواحی شهر خرم آباد "است. براین اساس این پژوهش به چگونگی توزیع خدمات شهری متناسب با نیازهای جمعیت در23 ناحیه شهری خرم آباد می پردازد. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از مدل vikor، AHP ، نقشه GIS و مبتنی بر دا چکیده کامل

هدف این پژوهش"تحلیل فضایی جمعیت و توزیع خدمات شهری در نواحی شهر خرم آباد "است. براین اساس این پژوهش به چگونگی توزیع خدمات شهری متناسب با نیازهای جمعیت در23 ناحیه شهری خرم آباد می پردازد. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از مدل vikor، AHP ، نقشه GIS و مبتنی بر داده‌های اسنادی و میدانی است. بر اساس نتایج به دست آمده از 10 شاخص خدمات شهری 2 ناحیه متعادل ،5 ناحیه نیمه متعادل و باقی نواحی نامتعادل می باشد. برای بررسی پراکندگی جمعیت و خدمات شهری ضریب همبستگی اسپیرمن را محاسبه کردیم که ضریب به دست آمده (062/0) می باشد که نشان می دهد که توزیع خدمات شهری با تراکم جمعیت ناموزون می باشد . همچنین به منظور ارزیابی میزان عدالت اجتماعی از سه معیار عدالت دیوید هاروی نشان داد که معیارهای مدنظر در سطح شهر در جهت رسیدن به عدالت اجتماعی و فضایی رعایت نشده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

93 - بررسی عوامل فضایی موثر در تقاضای جاذبه های گردشگری شهری (نمونه موردی: شهر ایلام).
ناهید سجادیان فاطمه پیری

چکیدهمطالعه حاضر با روش شناسی توصیفی- تحلیلی در راستای بررسی عوامل فضایی موثر در تقاضای جاذبه های گردشگری شهر ایلام به انجام رسیده. روش نمونه گیری با استفاده از روش تصادفی ساده بدون جایگزینی انجام می‌شود. شیوه جمع آوری اطلاعات و داده ها، پیمایشی کتابخانه‌ای می‌باشد. نت چکیده کامل

چکیدهمطالعه حاضر با روش شناسی توصیفی- تحلیلی در راستای بررسی عوامل فضایی موثر در تقاضای جاذبه های گردشگری شهر ایلام به انجام رسیده. روش نمونه گیری با استفاده از روش تصادفی ساده بدون جایگزینی انجام می‌شود. شیوه جمع آوری اطلاعات و داده ها، پیمایشی کتابخانه‌ای می‌باشد. نتایج تجزیه و تحلیل داده‌ها با ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین عوامل فضایی و تقاضای گردشگری شهری در شهر ایلام رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. بر اساس آزمون تحلیل واریانس یک راهه سطح معنا داری آزمون (Sig)برای شاخص‌ فضایی در شهر ایلام برابر 630/0 می-باشد. در نتیجه اختلاف معناداری بین میانگین شاخص‌های فضایی در شهر ایلام از نظر شهروندان و گردشگران وجود ندارد و بیانگر توافق معنادار پاسخ گویان در این رابطه است. همچنین میزان مجذور R تصحیح شده نشان داد که شاخص-های وارد شده به مدل 70 درصد تغییرات در تقاضای گردشگری شهری، شهر ایلام را تبیین می‌کنند. نتایج بدست آمده نشان دهنده این امر است که انتظارات گردشگران از منطقه بر اساس تجربه سفرهای قبلی، تبلیغات، تشویق دیگران شکل می‌گیرد. کیفیت خدمات، کیفیت تسهیلات، و ارزش‌های دریافت شده و ادراک شده تأثیر مستقیمی بر کیفیت سفر، تجربه گردشگری و سطح تقاضای آن‌ها در آینده دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

94 - تحلیل فضایی پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در شهر اهواز با استفاده از مدلهای ترکیبی
علی اصغر عبدالهی مجتی سلیمانی دامنه

این پژوهش به تحلیل فضایی توزیع خدمات و پراکنش جمعیت در بین مناطق شهر اهواز از طریق رتبه‌بندی آن‌ها می‌پردازد. روش پژوهش توصیفی تحلیلی است که از مدل‌های ضریب آنتروپی و تاکسونومی، آنتروپی شانون، SAR، SAW و روش‌های میانگین رتبه کپ‌لند و بردا استفاده شده است، جامعه آماری ه چکیده کامل

این پژوهش به تحلیل فضایی توزیع خدمات و پراکنش جمعیت در بین مناطق شهر اهواز از طریق رتبه‌بندی آن‌ها می‌پردازد. روش پژوهش توصیفی تحلیلی است که از مدل‌های ضریب آنتروپی و تاکسونومی، آنتروپی شانون، SAR، SAW و روش‌های میانگین رتبه کپ‌لند و بردا استفاده شده است، جامعه آماری هشت منطقه کلان شهر اهواز است. شهر اهواز بر اساس آخرین سرشماری سال 1390 دارای 1112668 نفرجمعیت بوده است. از نظر توزیع و برخورداری از خدمات شهری، رشدی متناسب جمعیت نداشته است. ضریب همبستگی با عدد بدست آمده0.619 مشخص می‌کند که بین توزیع خدمات و تراکم جمعیت در شهر اهواز رابطه ضعیفی وجود دارد. نتایج حاصل از تلفیق مدل‌ها نشان می‌دهد در مناطق یک افزایش جمعیت و در مناطق 6، 7 و 8 افزایش سطح خدمات شهر برای هماهنگی بین نیازهای جمعیتی و خدماتی به نظر می‌رسد، بنابراین می‌توان گفت با توزیع متوازن و متعادل خدمات در بین مناطق کلان شهر اهواز با توجه به نیازهای جمعیتی می‌توان به تعادل در سطح مناطق شهر رسید. براین اساس، برقراری ارتباطی منطقی بین پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در مناطق هشت گانه شهر اهواز برای نیل به پایداری و عدالت اجتماعی ضروری به نظر می‌رسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

95 - تحلیل عوامل موثردر بازآفرینی بافتهای فرسوده شهری مطالعه موردی محله 20 منطقه 17 شهر تهران
اسماعیل نصیری مرضیه سالاری نیا

بازآفرینی شهری به دنبال حل مشکلات فرسودگی بافتهای فرسوده شهری از طریق بهسازی به وسیله مشارکت های مردمی است و هدف ایجاد تفکر و عمل جمعی است که کار مشارکتی در بازآفرینی شهری فراتر از اهداف نوسازی شهری عمل می کند . دراین مقاله عوامل موثر در بازآفرینی بافت های فرسوده شهری چکیده کامل

بازآفرینی شهری به دنبال حل مشکلات فرسودگی بافتهای فرسوده شهری از طریق بهسازی به وسیله مشارکت های مردمی است و هدف ایجاد تفکر و عمل جمعی است که کار مشارکتی در بازآفرینی شهری فراتر از اهداف نوسازی شهری عمل می کند . دراین مقاله عوامل موثر در بازآفرینی بافت های فرسوده شهری را مورد بررسی قرار می دهیم.بدین منظور448پرسشنامه بین ساکنین بافت های فرسوده محله شماره 20 از منطقه 17 شهر تهران تکمیل وارزیابی شده اند.روش تحقیق در پژوهش حاضر ازروش توصیفی-تحلیلی وروش تجربی-پیمایشی است که با استفاده از پرسشنامه صورت می گیرد.ابزار تجزیه وتحلیل آماری وتحلیل آماری،نرم افزار SPSS است. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از فنون آماری پارامتری وناپارامتری نیز استفاده شده است.نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان می دهد که بین متغیرهای اجتماعی ،فضایی ومیزان مشارکت موثر مردم در طر حهای بازآفرینی بافت های فرسوده شهری رابطه معنی داری وجوددارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

96 - ارزیابی ساختار فضایی و روند تحولات کاربری اراضی فرهنگی شهرها با استفاده از مدلهای کمی (نمونه موردی شهر بانه)
بختیار عزت پناه

هدف این پژوهش، تعیین سهم کاربری فرهنگی و تحلیل روند تحو لات تغییر این کاربری در بین نواحی مختلف شهر و همچنین ارزیابی نحوه دسترسی محلات به خدمات شهری می‌باشد. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی است و روش پژوهش، از نوع توصیفی - تحلیلی بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌های جمع‌ چکیده کامل

هدف این پژوهش، تعیین سهم کاربری فرهنگی و تحلیل روند تحو لات تغییر این کاربری در بین نواحی مختلف شهر و همچنین ارزیابی نحوه دسترسی محلات به خدمات شهری می‌باشد. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی است و روش پژوهش، از نوع توصیفی - تحلیلی بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده از مدل‌های تغییر سهم، شاخص ویلیامسون و ضریب آنتروپی شانون استفاده گردیده است. نتایج محاسبات مدل تحلیلی تغییر سهم نشان داد اگرچه میزان کمبود کاربری فرهنگی در اکثر محلات شهر بانه وجود دارد ولی براساس پیشنهادات طرح جامع جدید، روند و سهم توسعه فضایی این فضاها در بین نواحی 3 و 4 رو به افزایش است. همچنین براساس محاسبات مدل ویلیامسون به این نتیجه رسیدیم که اکثر محلات از دسترسی نامتعادلی در زمینه کاربری فرهنگی برخوردار هستند. محاسبات مدل آنتروپی هم نشان داد که ضریب کاربری فرهنگی شهر بانه در سال 1385 برابر با 0.683 بوده‌است که این ضریب در سال 1395 برابر با 0.66 برآورد شده‌است که به سمت عدد 1 تمایل داشته بیانگر توسعه عادلانه و متوازن کاربری مذکور در افق طرح تفصیلی شهر خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

97 - تحلیل فضایی توزیع خدمات عمومی شهری و ارتباط آن با توسعه شهری (مطالعه موردی شهر ایلام)
صادق صیدبیگی رحیم سرور عبدالرضا فرجی راد

10.30495/sarzamin.2022.29118.1476

توزیع مناسب و بهینه امکانات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و بهداشتی در میان مناطق و نواحی، یکی از مهمترین عوامل جلوگیری از نابرابری ها و شکاف در توسعه شهری و توزیع فضایی مناسب جمعیت در پهنه سرزمین می باشد.این پژوهش به صورت موردی (نواحی 14 گانه شهر ایلام در ارتباط با 8 نوع از چکیده کامل

توزیع مناسب و بهینه امکانات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و بهداشتی در میان مناطق و نواحی، یکی از مهمترین عوامل جلوگیری از نابرابری ها و شکاف در توسعه شهری و توزیع فضایی مناسب جمعیت در پهنه سرزمین می باشد.این پژوهش به صورت موردی (نواحی 14 گانه شهر ایلام در ارتباط با 8 نوع از خدمات شهری) جهت سنجش میزان توسعه شهری مورد بررسی قرار گرفته است. جهت بررسی میزان برخورداری نواحی شهر ایلام براساس روش کوکران 384 پرسشنامه طراحی شد و در بین متخصصین شهری و شهروندان شهر ایلام در نواحی مختلف شهری توزیع گردید. ضریب آلفای کرونباخ بدست آمده برای متغیرهای استفاده‌شده در پژوهش 724/0 است. اهداف این پژوهش شامل (بررسی شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بین نواحی 14 گانه شهر ایلام از نظر برابری و ایجاد رابطه بین خدمات عمومی شهری در توسعه شهری و اثرات آن را بر توزیع جمعیت، ایجاد نابرابری در توزیع خدمات شهری و توسعه نامتوازن شهر ایلام مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که نواحی 13، 10،9، 4، 3 از امکانات و خدمات شهری بالاتری برخورداند سبب عدم تحقق عدالت اجتماعی در توزیع خدمات شهری و ایجاد نابرابری و عدم توسعه شهری برابر در سطح نواحی شهر ایلام گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

98 - سیر نور گیری و رابطه بین فضای داخل و خارج در معماری مساجد سنتی ایرانی از منظر اقلیمی، نمونه موردی: مناطق گرم ایران مرکزی
داود سعادت ایرج اعتصام سید مصطفی مختاباد امرئی محمدجواد مهدوی نژاد

در معماری ایرانی اسلامی، ارزشمند‌ترین میراث بجا مانده که در راس آن معماری مساجد قرار دارد همواره نور گیری و ارتباط بین فضای داخل و خارج با لحاظ راه کارهای اقلیمی برای هماهنگی با شرایط محیطی انجام شده‌است. حال این سوال مطرح است که سیر نورگیری در معماری مساجد فلات مرکزی ا چکیده کامل

در معماری ایرانی اسلامی، ارزشمند‌ترین میراث بجا مانده که در راس آن معماری مساجد قرار دارد همواره نور گیری و ارتباط بین فضای داخل و خارج با لحاظ راه کارهای اقلیمی برای هماهنگی با شرایط محیطی انجام شده‌است. حال این سوال مطرح است که سیر نورگیری در معماری مساجد فلات مرکزی ایران به چه نحوی بوده‌است. این پژوهش توصیفی تحلیلی می‌باشد که ابتدا به تعیین منطقه مطالعاتی از فلات ایرن مرکزی با کمک نرم افزار GIS پرداخته و سپس شرایط اقلیمی منطقه اقلیم گرم و خشک ایران را بر اساس روش اقلیمی دمارتون توصیف کرده و در ادامه به بررسی راهکارهای معمارانه مساجد سنتی ایرانی در اقلیم گرم وخشک با ارایه نمونه‌های موردی از چهار دوره معماری ایرانی طبق سبک شناسی معماری پیرنیا می‌پردازد. در بررسی دستاورد تحقیق حاضر می‌توان اشاره نمود که در روند تکامل معماری ایرانی، سیر ظریف شدن سازه بناها مشاهده ‌می‌شود که باعث افزایش ارتباط بین داخل و خارج و ورود بیشتر نور را در فضاهای داخلی میسر می‌سازد. اما نکته مهم اینکه در بررسی نمونه‌های مطالعاتی، همزمان افزایش لایه‌های مختلف کالبدی، سبب پیچیدگی در پلان، و رابطه بین محیط درون و بیرون که بیان کننده راه‌کارهای اقلیمی نقش عمده‌ای در طراحی معماری مساجد ایرانی داشته‌است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

99 - تحلیل تنش گرمایی در مناطق 22 گانه تهران با استفاده از الگوی فضایی هات اسپات و تحلیل خوشه ای
فرزانه افضلی نیا حسین محمدی منوچهر فرج زاده اصل

هدف از این مطالعه بررسی نقش تنش گرمایی با استفاده از الگوی خودهمبستگی فضایی و تحلیل خوشه ای بر شهروندان تهرانی می باشد. در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه ای از نرم افزارSPSS و MATLAB بهره گرفته شده و از شاخص فضایی Hot Spot استفاده گردید . نتایج بدست آمده چکیده کامل

هدف از این مطالعه بررسی نقش تنش گرمایی با استفاده از الگوی خودهمبستگی فضایی و تحلیل خوشه ای بر شهروندان تهرانی می باشد. در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه ای از نرم افزارSPSS و MATLAB بهره گرفته شده و از شاخص فضایی Hot Spot استفاده گردید . نتایج بدست آمده بر اساس الگوی خودهمبستگی فضایی نشان داد که نقش تنش گرمایی بر سلامت روانی افراد در مناطق مرکزی، شرقی و شمال شرقی شهر تهران بیشترین تاثیر و در مناطق غربی و جنوبی تهران کمترین نقش را داشته‌اند. همچنین بر سلامت جسمانی افراد در مناطق مرکزی، جنوبی، شمالی و شمال غربی بیشتر و در مناطق غربی و شمال شرقی ضعیف‌تر عمل کرده اند.همچنین بر اساس تحلیل خوشه ای تنش گرمایی بر بیماری های قلبی ریوی و گرفتگی عضلانی، آرامش روح و روان و عامل خستگی، سرگیجه، گرمازدگی و کاهش فعالیت و افزایش تعرق بدن تاثیر گذاشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

100 - پهنه بندی فضایی فقر شهری در باقرشهر
حمیرا ندیم حسین حاتمی نژاد علی نوری کرمانی

10.30495/sarzamin.2023.61683.1963

فقر در پیرامون کلان شهرها، به یک پدیدۀ فراگیر تبدیل شده است. باقرشهر یکی از نقاط شهری پیرامون تهران است که به صورت شتابان و غیرنظام مند، رشد کرده و جمعیت آن در پنجاه سال اخیر بیش از 34 برابر شده است.هدف پژوهش حاضر، تعیین گستره های فقر شهری در این شهر جهت برنامه ریزی مدی چکیده کامل

فقر در پیرامون کلان شهرها، به یک پدیدۀ فراگیر تبدیل شده است. باقرشهر یکی از نقاط شهری پیرامون تهران است که به صورت شتابان و غیرنظام مند، رشد کرده و جمعیت آن در پنجاه سال اخیر بیش از 34 برابر شده است.هدف پژوهش حاضر، تعیین گستره های فقر شهری در این شهر جهت برنامه ریزی مدیران و سیاست گذاران برای ساماندهی و توانمندسازی آنها است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش آن، توصیفی-تحلیلی است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از مدل Factor Analysis و از نرم‌افزار GIS در تولید نقشه‌ها استفاده شده است. با استفاده از نرم افزار GIS و مدل تحلیل عاملی اقدام به تعیین مکانی پهنه‌های فقر در باقرشهر شد. بر اساس یافته های پژوهش تعداد 146 بلوک معادل %5/53 خیلی فقیر و فقیر، 82 بلوک معادل 30% متوسط، 44 بلوک معادل %1/16 مرفه و 1 بلوک معادل 4% خیلی مرفه در باقرشهر وجود دارد. شهر به طور عمدۀ تحت تسلط طبقۀ فقیر و بسیار فقیر قرار گرفته است. به طوری که فقر در تمام سلول های شهر نفوذ کرده و عینیت مکانی و فضایی یافته است. پهنۀ غربی شهر به طور کامل به مکان سکونت طبقۀ فقیر و خیلی فقیر تبدیل شده است. همینطور در شمال شرقی شهر، اسکان طبقۀ فقیر به وضوح دیده می شود. در واقع بیش از 50 درصد بلوک های شهری به طبقۀ خیلی فقیر اختصاص یافته است. تنها بخش های محدودی از پهنۀ مرکزی و شمال شهر به طبقۀ متوسط و مرفه اختصاص پیدا کرده است.بیشترین تمرکز فقر در محدودۀ پیرامون جادۀ قم، میدان امام خمینی، خیابان آیت اله کاشانی و محدوده های پایین‌تر از شهر سنگ تمرکز یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

101 - خوانش فرهنگی معماری مسکونی کردها با تأکید بر نقش فضا مطالعه موردی: خانه‌های سنتی منطقه موکریان(شهرستان سردشت)
الهام رشیدزاده ارسلان طهماسبی فؤاد حبیبی

مسکن، یکی از مهمترین اشکال سازماندهی اجتماعی فضاست که شکل آن، متأثر از عوامل متعددی از جمله، ویژگی‌های فرهنگی است و می‌توان گفت، معماری به واسطه‌ی زبان کالبد و فضا، قانونمندی‌های اجتماعی و فرهنگی نهفته در رسوم و عادات را سازماندهی می‌کند. هدف اصلی انجام این پژوهش، بررسی چکیده کامل

مسکن، یکی از مهمترین اشکال سازماندهی اجتماعی فضاست که شکل آن، متأثر از عوامل متعددی از جمله، ویژگی‌های فرهنگی است و می‌توان گفت، معماری به واسطه‌ی زبان کالبد و فضا، قانونمندی‌های اجتماعی و فرهنگی نهفته در رسوم و عادات را سازماندهی می‌کند. هدف اصلی انجام این پژوهش، بررسی و تحلیل ویژگی‌ها‌ی کالبدی، الگوهای فضای معماری و نحوه‌ی سازماندهی آن، در معماری مسکونی کردهای موکریان، به منظور شناخت معماری این مناطق از منظر فرهنگی است. روش تحقیق، در بخش نظری، روش توصیفی - تحلیلی بوده و بخش عملی نیز با استفاده از عملیات پیمایشی در رابطه با شکل خانه‌های سنتی شهرستان سردشت، واقع در شمالغرب ایران، به عنوان نمونه مطالعاتی از معماری بومی منطقه کردنشین موکریان، مورد بررسی قرارگرفت. نتایج کلی پژوهش نشان می‌دهد، الگوهای غالب خانه‌های سنتی در این منطقه را می‌توان به سه الگوی "خطی"، "L" شکل و "U" شکل محدود کرد و از طرفی، جایگاه زن در خانه و سیستم خانواده از نظر تعداد همسر، اهمیت زیادی در شیوه‌ی سازماندهی فضا دارد. همچنین نتایج تفصیلی به صورت جداولی که در آنها سطوح و لایه‌های پنهان مقوله فرهنگ (فرهنگ کردهای موکریان) در ارتباط با شکل خانه مشخص شده‌است، ارائه گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

102 - سنجش و پراکنش فضایی ابعاد زیست پذیری شهری در راستای شهر سلامت محور(مورد مطالعه: منطقه یک تهران)
محمدرضا اوطاری مجید شمس پروانه زیویار

10.30495/sarzamin.2022.66694.2037

هدف پژوهش حاضر سنجش و پراکنش فضایی ابعاد زیست پذیری شهری در راستای شهرسلامت محور در منطقه یک تهران است. تحقیق حاضر از نوع پژوهش های بنیادی-کاربردی با اتکا به مطالعات اسنادی - کتابخانه ای و میدانی است. ابعاد و شاخص های تحقیق با مطالعات وسیع استخراج و با نرم افزار SPSS از چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر سنجش و پراکنش فضایی ابعاد زیست پذیری شهری در راستای شهرسلامت محور در منطقه یک تهران است. تحقیق حاضر از نوع پژوهش های بنیادی-کاربردی با اتکا به مطالعات اسنادی - کتابخانه ای و میدانی است. ابعاد و شاخص های تحقیق با مطالعات وسیع استخراج و با نرم افزار SPSS از طریق آزمون اسمیرنوف کولوموگراف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند، که بررسی ارزیابی های موجود نشان داد بعد نهادی- مدیریتی با بیشترین میزان تأثیر در رده اول و سپس بعد کالبدی- محیطی، بعد اقتصادی، بعد اجتماعی و بعد زیست ‌محیطی بیشترین میزان تأثیر را دارا بودند. نتایج نشان داد تا مادامی در رأس کار ساختارها و فرایندهای نهادی-مدیریتی حاکم بر منطقه به عنوان اصلی ترین ساختارها عمل می کنند می توان گفت تحقق شهر سلامت‌محور امکان پذیر خواهد بود. در نهایت پراکنش ابعاد تحقیق با نمودار نقشه بیشترین میزان تأثیر ابعاد را در ناحیه (2) و کمترین میزان تأثیر را در ناحیه (10) منطقه نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

103 - تحلیل فضایی تصادفات عابر پیاده در منطقه 5 شهر تهران
محمدصادق شاه قلی بهمن کارگر

10.30495/sarzamin.2022.70510.2066

این مطالعه رویکردی را ارائه می‌دهد که الگوریتم تابع‌تراکم‌کرنل و تجزیه‌و‌تحلیل خودهمبستگی فضایی را به صورت یکپارچه استفاده نماید تا از این طریق شناسایی مناطق پرتصادف را تسهیل و به طور همزمان اهمیت آماری خوشه‌های متراکم را ارزیابی کند. بدین‌منظور در ابتدا داده‌های مربوط چکیده کامل

این مطالعه رویکردی را ارائه می‌دهد که الگوریتم تابع‌تراکم‌کرنل و تجزیه‌و‌تحلیل خودهمبستگی فضایی را به صورت یکپارچه استفاده نماید تا از این طریق شناسایی مناطق پرتصادف را تسهیل و به طور همزمان اهمیت آماری خوشه‌های متراکم را ارزیابی کند. بدین‌منظور در ابتدا داده‌های مربوط به تصادفات عابر پیاده از سال 95 تا 99 در منطقه 5 شهر تهران از کروکی‌های تصادفات استخراج و مختصات جغرافیایی آن در محیط GIS ثبت گردید. نقاط پرحادثه با استفاده از الگوریتم KDE مبتنی بر سیستم اطلاعات جغرافیایی شناسایی گردیدند. سپس خوشه‌های داغ از نظر معناداری آماری با استفاده از شاخص‌های آماریِ نزدیک‌ترین همسایه، موران جهانی و آماره عمومیG ارزیابی شدند. در نهایت نیز برای نمایش توزیع آماری پدیده‌ها در فضا و تحلیل خوشه و ناخوشه‌ها از شاخص موران محلی انسلین استفاده شد. به‌طور کلی نتایج آمار فضایی بیانگر خوشه‌ای بودن قوی و تشکیل خوشه‌های با تراکم بالای تصادفات در کنار یکدیگر می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

104 - تحلیل فضایی و تبیین مدل مکانیابی کاربری های آسیب پذیر در مقابله با بحران های غیرطبیعی (نمونه موردی: شهر مشهد)
محمدرضا اخوان عبداللهیان سیدمسلم سیدمسلم سیدالحسینی تکتم حنایی فاطمه محمدنیای قرائی

10.30495/sarzamin.2022.66285.2034

به موازات پیشرفت دانش بشر در عرصه‌های مختلف، احتمال آسیب‌پذیری آن‌ها در برابر بحران‌های طبیعی و انسانساخت به نحو محسوسی افزایش یافته است. یکی از موضوعات مهم از دیدگاه مدیریت بحران، شناسایی مکان‌های مناسب جهت استقرار کاربری های آسیب پذیر به منظور کمک رسانی سریع در زمان ب چکیده کامل

به موازات پیشرفت دانش بشر در عرصه‌های مختلف، احتمال آسیب‌پذیری آن‌ها در برابر بحران‌های طبیعی و انسانساخت به نحو محسوسی افزایش یافته است. یکی از موضوعات مهم از دیدگاه مدیریت بحران، شناسایی مکان‌های مناسب جهت استقرار کاربری های آسیب پذیر به منظور کمک رسانی سریع در زمان بحران است. مقاله حاضر به دنبال مکانیابی این کاربری ها بر اساس معیار‌های کارآمد در شهر مشهد است. روش مطالعه حاضر توصیفی و مکانیابی است و از نظر هدف کاربردی می‌باشد. جمع‌آوری اطلاعات از منابع کتابخانه‌ای و اسناد و آمار منتشر شده بوده است. معیارهای متعددی با استفاده از نظر کارشناسان خبره تعیین گردید و تعیین درجه اهمیت معیارها و زیرمعیارها و اولیت بندی کابری های آسیب پذیر با کمک روش تحلیل عاملی تاییدی و تحلیل سلسله مراتبی و نرم افزارهای مربوطه انجام شد. باستناد تلفیق لایه های مختلف اطلاعاتی، امکان تعیین درجه آسیب پذیری فراهم گردید لذا براساس تحلیل های صورت گرفته، برخی پهنه های آسیب پذیر، وضعیت مناسبی از منظر معیارها نداشته لذا معیارهای ترکیبی مطابق با وضعیت شهر شامل مطلوبیت، سازگاری و غیره برای بهبود شرایط مکانیابی ارائه و مدل متناسب با این امر پیشنهاد گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

105 - چیدمان فضایی خانه های تاریخی با زمینه های اجتماعی و فرهنگی* (مورد مطالعه: خانه های تاریخی کاشان)
وحید میرزایی حسن سجادزاده نسیم خانلو

10.30495/sarzamin.2022.67124.2040

هدف اصلی انجام پژوهش، سنجش شاخص عمق و ارتباط آن با منطق اجتماعی- فرهنگی است که در نرم افزار (Ucl depth map) جهت مدلسازی 10 خانه تاریخی کاشان در بررسی مولفه های عمق کلی، عمق نسبی و میانگین شاخص آرایش فضایی برای کل بناها استفاده شده است. به منظور بررسی نقش مکان یابی اجزای چکیده کامل

هدف اصلی انجام پژوهش، سنجش شاخص عمق و ارتباط آن با منطق اجتماعی- فرهنگی است که در نرم افزار (Ucl depth map) جهت مدلسازی 10 خانه تاریخی کاشان در بررسی مولفه های عمق کلی، عمق نسبی و میانگین شاخص آرایش فضایی برای کل بناها استفاده شده است. به منظور بررسی نقش مکان یابی اجزای خانه ها در ارتقای راندمان عملکردی، شاخص عمق در این خانه ها (رزاقیان، ابریشمچی، الماسی، رضوانیان، فخره ای، مظفری، آب ماهی، عادل، لاجوردی، بهی) در ارتقای راندمان عملکردی مورد مطالعه قرار می گیرد. یافته های پژوهش نشان داد ارزش فضایی در راستای منطق اجتماعی-فرهنگی معماری ایرانی اسلامی در شهر کاشان در رابطه با شاخص عمق نظام می یابد. در رابطه با سه دری یا پنج دری، مشاهده می شود که در خانه های ذکر شده، این فضا ًاولا به تعداد ًنسبتا زیادی (بیش از دو فضا) موجود است ثانیاً جایگاه ثابتی به لحاظ میزان عمق ندارد و موقعیت آن در هر خانه متفاوت است. براساس نتایج حاصل از این بررسی، مشاهده شد خانه های منطقه، در کل دارای عمق کم بوده و سلسله مراتب فضایی آن چندان پیچیده نمی باشد ومعانی اجتماعی فرهنگی مشابهی در هر یک از خانه ها وجود دارد و خانه ها دارای یک هسته مرکزی حیاط بوده که مرکز عرصه های سرویس دهنده و سرویس گیرنده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

106 - واکاوی مولفه های اجتماعی تاثیرگذار در نحوه چیدمان فضایی معماری خانه های بومی روستاهای شهرستان سراب
محمد گل محمدی محمد عدالت خواه اکبر عبداله زاده طرف

مطالعه حاضر طبق روش تحقیق توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی-توسعه ای نوشته شده است. پس از تجزیه و تحلیل آماری و کمی برای شناسایی استراتژی ها ، از روش کیفی مطابق با روش زنجیره - ترکیبی استفاده شد. مطالعات میدانی با مصاحبه های هدفمند ، تهیه برنامه ها و تصویربرداری انجام شد. پ چکیده کامل

مطالعه حاضر طبق روش تحقیق توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی-توسعه ای نوشته شده است. پس از تجزیه و تحلیل آماری و کمی برای شناسایی استراتژی ها ، از روش کیفی مطابق با روش زنجیره - ترکیبی استفاده شد. مطالعات میدانی با مصاحبه های هدفمند ، تهیه برنامه ها و تصویربرداری انجام شد. پرسشنامه محقق ساخته در دو مرحله به جامعه آماری ارسال شد. پس از جمع آوری پرسشنامه ها ، با استفاده از تکنیک دلفی فازی ، در دو مرحله تأیید شد. سپس با مدلسازی معادلات ساختاری در نرم افزار SmartPLS ، اهمیت معیارها تأیید شد. سپس با استفاده از مدل BWM ، معیارها در نرم افزار SPSS و Matlab رتبه بندی شدند. در نتیجه ، ضریب امنیتی با نمره 0.436 رتبه اول ، ضریب حفظ حریم فضایی با نمره 0.321 رتبه دوم و وجود امکانات لازم برای تعاملات اجتماعی با امتیاز 0.243 در رتبه سوم قرار گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

107 - سنجش شاخص های بهزیستی اجتماعی در ایران به منظور برنامه ریزی شهری و منطقه ای
محمود اکبری مهران اکبری

در حال حاضر کشورهای مختلف جهان در بسیاری از مسائل اجتماعی و زیست‌ محیطی و توسعه پایدار دچار مشکلات حاد و فوری است؛ دستیابی به توسعه پایدار هدف هر جامعه‌ای است و توجه به بهزیستی و رفاه در جامعه مؤثرترین ابزار برای نیل به توسعه پایدار است. در پژوهش پیش رو که نگاهی کمی دار چکیده کامل

در حال حاضر کشورهای مختلف جهان در بسیاری از مسائل اجتماعی و زیست‌ محیطی و توسعه پایدار دچار مشکلات حاد و فوری است؛ دستیابی به توسعه پایدار هدف هر جامعه‌ای است و توجه به بهزیستی و رفاه در جامعه مؤثرترین ابزار برای نیل به توسعه پایدار است. در پژوهش پیش رو که نگاهی کمی دارد با استفاده از تکنیک تصمیم گیری چند شاخصه کوکوسو سعی شده است که به تحلیل فضایی شاخص‌های بهزیستی و تأمین اجتماعی در ایران پرداخته شود. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در استراتژی اول(Ka) استان تهران با کسب امتیاز (0.042) و استان خراسان رضوی با کسب امتیاز (0.041) و استان آذربایجان شرقی با کسب امتیاز (0.039) بیشترین امتیازات را در این استراتژی به خودشان اختصاص داده‌اند. در استراتژی دوم(Kb) استان تهران با کسب امتیاز (17.55) استان خراسان رضوی با کسب امتیاز (14.734) و استان اصفهان با کسب امتیاز (13.104) بیشترین امتیازات را در استراتژی دوم به خودشان اختصاص داده‌اند. در استراتژی سوم(Kc) استان تهران با کسب امتیاز (1)، استان خراسان رضوی با کسب امتیاز (0.981) و آذربایجان شرقی با کسب امتیاز (0.938) بیشترین امتیاز را به خودشان اختصاص دادند. در شاخص‌های مورد بررسی 22 استان در وضعیت متوسط و محروم قرار دارند و بهبود شاخص‌های بهزیستی و تأمین اجتماعی در این مناطق نیازمند توجه ویژه تصمیم سازان و تصمیم گیران است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

108 - تاثیر مولفه های چیدمان فضا، کاربری زمین و ترافیک و شبکه معابر بر آلودگی هوای شهری (مورد مطالعه: شهر تبریز)
روح اله نمکی اکبر عبدالله زاد ه طرف حسن ستاری ساربانقلی

آلودگی هوا در شهر یکی از مهمترین مسائلی است که روی محیط زیست، سلامت جامعه، اقتصاد، مدیریت مناطق شهری و ... تاثیر می گذارد. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر مولفه‌های چیدمان فضا، کاربری زمین و ترافیک و شبکه معابر بر آلودگی هوای شهری می باشد. روش تحقیق حاضر، توصیفی-تحلیلی است چکیده کامل

آلودگی هوا در شهر یکی از مهمترین مسائلی است که روی محیط زیست، سلامت جامعه، اقتصاد، مدیریت مناطق شهری و ... تاثیر می گذارد. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر مولفه‌های چیدمان فضا، کاربری زمین و ترافیک و شبکه معابر بر آلودگی هوای شهری می باشد. روش تحقیق حاضر، توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق را خبرگان و کارشناسان ساکن تبریز تشکیل می‌دادند. حجم نمونه در نظر گرفته شده 45 نفر بود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های آماری توصیفی و رگرسیون در محیط نرم افزار spss استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که کاربری زمین، چیدمان فضا، ترافیک و شبکه معابر و تراکم شهری بر آلودگی هوا تاثیر مثبت و معناداری دارد. همچنین از بین مولفه‌های مربوط با چیدمان فضا مولفه هم پیوندی دارای بیشترین تاثیر است. از بین مولفه‌های مربوط به کاربری زمین، مولفه تراکم فضای سبز تاثیری معکوس بر آلودگی هوا دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

109 - بررسی عدالت فضایی در توزیع امکانات و خدمات بهداشتی- درمانی در شهرستان‌های استان خوزستان
سعید ملکی رضا احمدی ذبیح اله ترابی

از دیدگاه عدالت فضایی، عدالت دربرگیرنده مفاهیمی چون توزیع متناسب عملکردها و خدمات، دسترسی مناسب به مراکز خدماتی و فعالیتی، بدون تبعیض و تفاوت بین ساکنان یک شهر یا منطقه شهری می‌باشد. هدف این تحقیق بررسی وضعیت عدالت فضایی در توزیع امکانات و خدمات بهداشتی- درمانی در شهرست چکیده کامل

از دیدگاه عدالت فضایی، عدالت دربرگیرنده مفاهیمی چون توزیع متناسب عملکردها و خدمات، دسترسی مناسب به مراکز خدماتی و فعالیتی، بدون تبعیض و تفاوت بین ساکنان یک شهر یا منطقه شهری می‌باشد. هدف این تحقیق بررسی وضعیت عدالت فضایی در توزیع امکانات و خدمات بهداشتی- درمانی در شهرستان‌های استان خوزستان می‌باشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و از لحاظ روش بررسی توصیفی- تحلیلی می‌باشد. داده‌های تحقیق از سالنامه آماری استان خوزستان در سال 1390 گرداوری شده و به وسیله نرم‌افزارهای SPSS, EXCEL, GIS و همچنین روش‌های تاپسیس، تحلیل خوشه‌ای، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون مان ویتنی و سایر روش‌های آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در این تحقیق عدالت فضایی در توزیع توسعه بهداشتی- درمانی در شهرستان‌های استان خوزستان از دو منظر جغرافیایی و جمعیتی مورد بررسی قرار گرفت. از نظر جغرافیایی توزیع امکانات و خدمات بهداشتی-درمانی متعادل و متوازن به نظر می‌رسد؛ اما از نظر جمعیتی توزیع امکانات بهداشتی درمانی نابرابر می‌باشد و در تضاد با عدالت فضایی قرار می‌گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

110 - سازماندهی فضایی روستاها از دیدگاه جغرافیای کاربردی (مطالعه موردی: شهرستان صومعه سرا)
حسین آسایش فاطمه کوچکی نژاد ارم ساداتی

روند کنونی توزیع جمعیت، فعالیت و خدمات در سطح ناحیه مورد مطالعه به تبع ساختار فضایی کشور، نابساماناست. ادامه این روند باعث توزیع نامتعادل تر خدمات و امکانات شده و در نتیجه اشغال نابهنجار محیط طبیعی وتخلیه تدریجی روستاهای کوچک را به نفع شهرها و مراکز بزر گ تر در پی داشته چکیده کامل

روند کنونی توزیع جمعیت، فعالیت و خدمات در سطح ناحیه مورد مطالعه به تبع ساختار فضایی کشور، نابساماناست. ادامه این روند باعث توزیع نامتعادل تر خدمات و امکانات شده و در نتیجه اشغال نابهنجار محیط طبیعی وتخلیه تدریجی روستاهای کوچک را به نفع شهرها و مراکز بزر گ تر در پی داشته است. با درک مشکلات ذکر شده وبا قبول این اصل که برای مدیریت هدفمند و بهینه در جهت توسعه سکونتگاه های روستایی، سازماندهی فضایی وایجاد سلسله مراتبی مطلوب از سکونتگاه ها ضروری است. تحقیق حاضر در محدوده شهرستان صومعه سرا با هدفدستیابی به چنین نظامی که یکپارچگی فضایی را در سطح ناحیه مورد مطالعه تحقق ببخشد به انجام رسیده است.در این تحقیق که با رویکردی سیستمی رفتاری انجام شده است، با به کارگیری از الگوی رفتاری و استفاده ازمدل ها، سازمان فضایی موجود ناحیه مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته، سپس با توجه به نتایج حاصل والگوی رفتاری منبعث از ویژگی های فرهنگی-اجتماعی-سیاسی و اقتصادی روستاییان الگوی مناسبی برای ایجادنظام سکونتگاهی مطلوب پیشنهاد شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

111 - " بررسی و تحلیل نقش ادراک محیطی جوامع محلی در بهره برداری از منابع طبیعی حوزه های آبخیز شمال ایران ( مطالعه موردی حوزه آبخیز " واز رود " – شهرستان نور )
عباس علیپور مسعود مهدوی

هر فردی از محیط طبیعی خود تصویر ذهنی دارد. برای توصیف چنین تصاویر ذهنی، جغرافیدانان فرهنگی از اصطلاح ادراک محیطی کمک گرفته‌اند. برای درک چرایی استقرار گروههای انسانی در محیط طبیعی‌شان، جغرافیدانان نه فقط باید از خصایص محیط مربوطه آگاه باشند، بلکه همچنین بایستی با نحوه ن چکیده کامل

هر فردی از محیط طبیعی خود تصویر ذهنی دارد. برای توصیف چنین تصاویر ذهنی، جغرافیدانان فرهنگی از اصطلاح ادراک محیطی کمک گرفته‌اند. برای درک چرایی استقرار گروههای انسانی در محیط طبیعی‌شان، جغرافیدانان نه فقط باید از خصایص محیط مربوطه آگاه باشند، بلکه همچنین بایستی با نحوه نگرش و ادراک واجدین فرهنگ نسبت به محیط طبیعی نیز اطلاع داشته باشند. بطور کلی درک مردم از محیط زیست‌شان همانند تجربه‌هایشان نسبت به یکدیگر فرق می‌کند و همچنین علایق‌شان هم نسبت به یکدیگر متفاوت میباشد ، بطوری که ارزشها، اعتقادات ریشه دار و یا هر آنچه که برای اشخاص و جامعه ارجحیت دارند بر ادراک و معرفت آنان تأثیر گذارند . سازمان فضایی منابع طبیعی شمال ایران و فرمهای فضایی شکل گرفته در آن تا حدود زیادی به نوع منابع محیطی موجود در آن (جنگل، مرتع، رودخانه‌های پرآب، چشمه‌های فراوان و ...)، و همچنین به ادراک محیطی ساکنین آن بر میگردد. بنابراین شناخت میزان ادراک آنان در مورد نقش ، کیفیت و علل تخریب منابع طبیعی بمنظور اصلاح و ترمیم شکافهای ایجاد شده که بواسطه برهم خوردن تعادلهای محیطی در این سازمان فضایی بوجود آمده از ضروریات اساسی میباشد، امری که تا بحال کمتر به آن توجه شده و بیش از دو دهه است که با صرف میلیاردها ریال هزینه های تحقیقاتی و مطالعاتی سعی در القای این دیدگاه میباشد که عامل اصلی این بهم‌ریختگی‌ جنگل نشینان و معیشت دامداری سنتی مربوط به آنان می باشد، حال آنکه بنظر می‌رسد نگرش و نحوه بهره برداری از منابع طبیعی حوزه های آبخیز شمال ایران با نوع و میزان ادراک محیطی جوامع محلی ( ساکنین قلمروهای جلگه ایی میانکوهی و کوهستانی ) ساکن آن ارتباط معنی داری را دارد . ایده ایی که این تحقیق بدنبال بررسی آن میباشد . نتایج آنالیز آماری نشان داده که در قلمرو ادراکی پاسخهای ساکنین دائم و موقت به گزینه‌های مربوط به نقش، کیفیت و علل تخریب منابع طبیعی حوزه با استفاده از آزمون (X2) بسیار معنی‌دار بوده، بطوریکه سطح ادراکی ساکنین موقت به نظرات کارشناسی نزدیکتر از ساکنین دائمی نشان داده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

112 - سیر تحولات روستا با توجه بر عملکرد شهرها در ایران
آزاده امیری کاظم جاجرمی

پیوند میان شهرها و نواحی روستایی، به طور گسترده به عنوان عامل اصلی در فرایند تغییرات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شناخته شده است، علی رغم این واقعیت، بیشتر نظریه‌های توسعه و رویه‌های اجرایی تلویحا" به دو گانگی جمعیت و فعالیتهای نواحی شهری و روستایی تأکید دارند. برنامه ری چکیده کامل

پیوند میان شهرها و نواحی روستایی، به طور گسترده به عنوان عامل اصلی در فرایند تغییرات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شناخته شده است، علی رغم این واقعیت، بیشتر نظریه‌های توسعه و رویه‌های اجرایی تلویحا" به دو گانگی جمعیت و فعالیتهای نواحی شهری و روستایی تأکید دارند. برنامه ریزان شهری گرایش بیشتری به مسائل شهری و توجه اندکی به کشاورزی و توسعه‌ی روستایی دارند؛ در حالی که برنامه ریزان مربوط به توسعه‌ی روستایی، نواحی روستایی را تنها شامل روستاها و اراضی کشاورزی و مجزا از مراکز شهری تعریف می‌کنند. اما در بررسیهای ناحیه‌ای کشورهای در حال توسعه، انواع روابط متقابل بین شهر و روستا اشاره می‌شود و ایران به عنوان یکی از این کشورها در گذشته دارای شبکه شهری همگون و روابط میان شهرها و نقاط روستایی از تعادلی نسبی برخوردار بود، اما با نفوذ سرمایه داری و تقسیم کار جهانی در ایران موجب بر هم خوردن تعادل قبلی و باعث بالا رفتن درآمدهای نفتی از دهه 1330 هجری شمسی و سرازیر شدن بخش قابل توجهی از این درآمدها به نقاط شهری و همچنین اصلاحات ارضی دهه 1340 به نوبه خود به وخامت اوضاع روستاها و مشکلات بخش کشاورزی افزود. این مقاله نشانگر سابقه وسیر تحولاتی که در روستا با توجه به عملکرد شهرها از دوران باستان تا عصر حاضر صورت گرفته، می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

113 - تحلیل فضایی ـ مکانی صندوق اخذ آرا در منطقه 15 شهر تهران با کمک G.I.S
اصغر نظریان مرتضی قورچی حمید بخشی

جغرافیای انتخابات رشته‌ای از جغرافیای سیاسی است که سابقه شکل گیری آن در کشورهای اروپایی به اواسط 1910 میلادی بر می‌گردد، بعدها این رشته در دهه 1960 میلادی همراه با انقلاب کمی در ایالات متحده نیز رشد و نمو گسترده‌ای داشت. جغرافیای انتخابات تحلیل فضایی انتخابات را قبل و ب چکیده کامل

جغرافیای انتخابات رشته‌ای از جغرافیای سیاسی است که سابقه شکل گیری آن در کشورهای اروپایی به اواسط 1910 میلادی بر می‌گردد، بعدها این رشته در دهه 1960 میلادی همراه با انقلاب کمی در ایالات متحده نیز رشد و نمو گسترده‌ای داشت. جغرافیای انتخابات تحلیل فضایی انتخابات را قبل و بعد از انتخابات مد نظر قرار می‌دهد؛ به عبارتی رفتار کنشگران انتخابات را با دیدگاه فضایی تحلیل می‌کند. یکی از حوزه‌های پژوهش در جغرافیای انتخابات، تحقیق در وضعیت فضایی و مکانی صندوق‌های اخذ رأی در قبل از انتخابات است؛ در این پژوهش سعی شده است تا با کمک G.I.S منطقه 15 شهر تهران در دو بعد مورد تحلیل قرار گیرد یکی رابطه بلوک‌های جمعیتی با تعداد صندوق‌های اخذ آرا و دیگری نحوه دسترسی به بیمارستان و درمانگاه در صورت وقوع هرگونه رویداد غیر منتظره است. منطقه 15 شهر تهران جزو مناطق 22 گانه کلان شهر تهران است که در جنوب شرق تهران در دروازه ورودی جاده قدیم خراسان قرار گرفته است. بر اساس پیش بینی بعمل آمده در طرح جامع، جمعیت این منطقه در سال 1400 به 942400 نفر خواهد رسید. بنابراین منطقه 15 یکی از مهمترین کانون‌های جمعیتی شهر تهران درآینده خواهد بود؛ البته این منطقه هم اکنون نیز از کانون‌های جمعیتی شهر تهران به شمار می‌رود. با توجه به چنین جایگاهی، تحلیل فضایی ـ مکانی نقشه‌های G.I.S در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته و نتایج نشان می‌دهد که صندوق‌های اخذ آرای شهروندان تهرانی در این منطقه متناسب با نواحی جمعیتی نیست. یافته‌های دیگر این پژوهش نشان می‌دهد که رابطه بین جمعیت و تعداد پایگاه‌های اخذ آراء در حوزه‌های جمعیتی منطقه مناسب نبوده است؛ در واقع توزیع پایگاه‌های اخذ آرای منطقه با توجه به جمعیت موجود در نواحی آن بصورت متناسب صورت نگرفته است. علاوه بر این، نحوه استقرار مکانی بیمارستان، ایستگاه‌های آتش‌نشانی و درمانگاه‌های این منطقه در ارتباط فضایی با پایگاه‌های اخذ آراء مورد بررسی قرار گرفته است. وضعیت شبکه‌های دسترسی منطقه مذکور نیز در این پژوهش مورد توجه بوده و یافته‌ها نشان از عدم وجود یک شبکه نظام‌مند برنامه‌ریزی شده در آنرا دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

114 - منطقه کلان شهری و بازتاب فضایی آن مورد تهران
اصغر نظریان

افزایش جمعیت شهری و عوارض ناشی از آن در حال حاضر یکی از دشواری ها و مشکلاتی است که درسطح جهانی ملی و منطقه ای اذهان عمومی را به خود مشغول داشته است . در این میان پیدایش کلان شهرها درکشورهای مختلف و رشد بی رویه تهران در کشور ما موجبات تغییر در نظام شهری را فراهم آورده اس چکیده کامل

افزایش جمعیت شهری و عوارض ناشی از آن در حال حاضر یکی از دشواری ها و مشکلاتی است که درسطح جهانی ملی و منطقه ای اذهان عمومی را به خود مشغول داشته است . در این میان پیدایش کلان شهرها درکشورهای مختلف و رشد بی رویه تهران در کشور ما موجبات تغییر در نظام شهری را فراهم آورده است . توسعه وگسترش فضایی تهران علاوه بر پیدایش کو یها، محلات، شهرک های جدید، هسته های جمعیتی کوچکی را نیز که از35 سال پیش به صورت قریه و آبادی شکل یافته بودند با پذیرش مهاجرین جدید به صورت قطب های متمرکزجمعیتی درآورده است . بدین ترتیب نظم فضایی خاصی که از سال های قبل از 1335 در تهران و فضای پیرامونیشکل گرفته بود در جریان یک سلسله تحولات اقتصادی - اجتماعی و سیاسی در سطح ملی و منطقه ای دگرگون وضمن توسعه فضایی مقر شهری به سازماندهی فضای پیرامونی و مناطق اطراف منجر شده است.افزایش جمعیت شهری و عوارض ناشی از آن در حال حاضر یکی از دشواری ها و مشکلاتی است که درسطح جهانی ملی و منطقه ای اذهان عمومی را به خود مشغول داشته است . در این میان پیدایش کلان شهرها درکشورهای مختلف و رشد بی رویه تهران در کشور ما موجبات تغییر در نظام شهری را فراهم آورده است . توسعه وگسترش فضایی تهران علاوه بر پیدایش کو یها، محلات، شهر کهای جدید، هسته های جمعیتی کوچکی را نیز که از35 سال پیش به صورت قریه و آبادی شکل یافته بودند با پذیرش مهاجرین جدید به صورت قطب های متمرکزجمعیتی درآورده است . بدین ترتیب نظم فضایی خاصی که از سال های قبل از 1335 در تهران و فضای پیرامونیشکل گرفته بود در جریان یک سلسله تحولات اقتصادی - اجتماعی و سیاسی در سطح ملی و منطقه ای دگرگون وضمن توسعه فضایی مقر شهری به سازماندهی فضای پیرامونی و مناطق اطراف منجر شده است.افزایش جمعیت شهری و عوارض ناشی از آن در حال حاضر یکی از دشواری ها و مشکلاتی است که درسطح جهانی ملی و منطقه ای اذهان عمومی را به خود مشغول داشته است . در این میان پیدایش کلان شهرها درکشورهای مختلف و رشد بی رویه تهران در کشور ما موجبات تغییر در نظام شهری را فراهم آورده است . توسعه وگسترش فضایی تهران علاوه بر پیدایش کو یها، محلات، شهر کهای جدید، هسته های جمعیتی کوچکی را نیز که از35 سال پیش به صورت قریه و آبادی شکل یافته بودند با پذیرش مهاجرین جدید به صورت قطب های متمرکزجمعیتی درآورده است . بدین ترتیب نظم فضایی خاصی که از سال های قبل از 1335 در تهران و فضای پیرامونیشکل گرفته بود در جریان یک سلسله تحولات اقتصادی - اجتماعی و سیاسی در سطح ملی و منطقه ای دگرگون وضمن توسعه فضایی مقر شهری به سازماندهی فضای پیرامونی و مناطق اطراف منجر شده است.روند این تحولات موجب پیدایش شکل تازه ای از سازماندهی فضایی گردیده که امروزه اصطلاحاً منطقه شهری مجموعه شهری یا منظومه شهری نامیده می شود پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

115 - بررسی عوامل موثر بر حاشیه نشینی و بازتاب های آن، با تأکید بر کاربری خدمات شهری (مورد: شهر یزد)
مهری حیدری نوشهر اصغر نظریان

وجه مشخصه شهرنشینیجهان سومی، ناموزونی و نابرابری است. اشاعه قابل توجهی از ثروت و از سوی دیگر اقلیت هایی که در فقر زندگی می کنند، از ناکامی های خط مشی شهری قلمداد می شوند. حاشیه‌نشینی از پیامدهای توسعه ناهمسو و بدریخت در نظام شهرنشینی است. کاربریهای شهری در قشربندی اجتما چکیده کامل

وجه مشخصه شهرنشینیجهان سومی، ناموزونی و نابرابری است. اشاعه قابل توجهی از ثروت و از سوی دیگر اقلیت هایی که در فقر زندگی می کنند، از ناکامی های خط مشی شهری قلمداد می شوند. حاشیه‌نشینی از پیامدهای توسعه ناهمسو و بدریخت در نظام شهرنشینی است. کاربریهای شهری در قشربندی اجتماعی و اقتصادی تاثیرگذار است و وقتی حاشیه نشینان خود را ناتوان از بهبود موقعیت اقتصادی- اجتماعی خویش احساس کردند، نوعی محرومیت در آنها بوجود آمده و آنها را به ارتکاب جرائم اجتماعی وادار کرده است. تحقیق حاضر بررسی علل شکل گیری حاشیه‌نشینی را در ارتباط با شاخص های آموزشی، بهداشتی، فرهنگی، تجاری، ورزشی، فضای سبز و بازتاب های اجتماعی ناشی از آن، در شهر یزد مورد بررسی قرار داده است. روش تحقیق، ترکیبی از روش های اسنادی، تحلیلی و پیمایشی است. با توجه به تفاوت ضریب پراکندگی کاربریها و خدمات شهری که در محلات حاشیه نشین برابر 9/188 و در محلات غیر حاشیه نشین برابر 49/14 است، چنین استنباط می شود که شاخصهای مذکور به عنوان یکی از عوامل تاثیر گذار در حاشیه نشینی محسوب می شوند. بر اساس مدلهای رتبه بندی سکونتگاهها، درجه توسعه یافتگی در 41 محله شهر تفاوت چشمگیری را نشان داده است. همچنین میزان اعتبار همبستگی بین عدم توسعه یافتگی و حاشیه نشینی با 035/0 قابل اعتبار بوده است. بر اساس رگرسیون خطی نیز ارتباط معنی داری بین حاشیه نشینی و توزیع ناعادلانه خدمات و عدم توسعه یافتگی وجود داشته است. علاوه بر این، نتایج مدل خوشه ای، حاکی از این است که برای حاشیه نشین بودن یک محله، غیر از کمبود خدمات و کاربریها، فاکتورهای دیگری نیز مطرح بوده است. یافته های این قسمت از تحقیق به موازات دیدگاه بوم شناسی شهری است. یکی دیگر از یافته‌های این تحقیق در رابطه با بازتابهای اجتماعی حاشیه نشینی بوده است. جامعه آماری این بخش را کلیه خانوارهای حاشیه نشین شهر یزد تشکیل داده است. بر این اساس نمونه‌ای به حجم 282 نفر از ساکنین مناطق حاشیه‌ای شهر یزد انتخاب و مشخص گردید که افراد بیکار و با درآمد پایین نسبتاً بیشتر مرتکب جرائم اجتماعی شده‌اند. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که بین مهاجرت و ارتکاب جرائم اجتماعی رابطه معنی‌داری وجود ندارد. نتایج این تحقیق، همسو با نظریات قشربندی اجتماعی بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

116 - پیدایش منطقه کلان شهری و بازتاب فضایی آن، مطالعه موردی شهر رشت
علیرضا پور شیخیان اصغر نظریان

شهر رشت در سال 1385 با 557366 نفر جمعیت و با دارا بودن نیمی از جمعیت شهر نشین استان گیلان، به عنوان مهمترین کلان شهر ناحیه‌ای در شمال ایران از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد. این شهر با عملکردهای متنوع و گسترده اقتصادی و اجتماعی از موقعیت ممتاز منطقه‌ای بهره‌مند بوده و چکیده کامل

شهر رشت در سال 1385 با 557366 نفر جمعیت و با دارا بودن نیمی از جمعیت شهر نشین استان گیلان، به عنوان مهمترین کلان شهر ناحیه‌ای در شمال ایران از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد. این شهر با عملکردهای متنوع و گسترده اقتصادی و اجتماعی از موقعیت ممتاز منطقه‌ای بهره‌مند بوده و علاوه بر تسلط همه جانبه در منطقه شهری خود بر شهرهای اقماری مانند، خمام، کوچصفهان، لشت‌نشاء، سنگر و خشکبیجار، نفوذ خدماتی مؤثری نیز بر کانون‌های شهری و روستایی سراسر ناحیه دارد. شهر رشت با توسعه فضایی و کالبدی خود از یک طرف، به سرعت جمعیت و فعالیت‌های اقتصادیش را به نواحی حاشیه‌ای سوق می‌دهد و از طرف دیگر با جذب امکانات شهرهای اقماری، تغییرات شگرفی را در کالبد شهری خود ایجاد کرده و بازتاب‌های متنوعی را از نظر تراکم و تمرکز جمعیت، رشد و گسترش شتابان و ناموزون شهری، ادغام روستاهای پیرامون و روند اشغال اراضی کشاورزی ایجاد کرده است. این شهر به جای توزیع بهینه سرمایه و امکانات در سطح شهرهای پیرامونی، گرایش روز افزونی به تمرکز گرایی دارد. وابستگی شهرهای اقماری به شهر رشت سبب فقدان تنوع اقتصادی و اجتماعی در آنها شده و این شهرها را از انسجام و پویایی درونی محروم ساخته و با وجود دارا بودن جمعیت و خدمات شهری به مراکز خوابگاهی گروههای کم درآمد تبدیل کرده است. عدم پویایی شهرهای پیرامونی بیش از آنکه متاثر از عدم دانش فنی و یا کمبود سرمایه باشد، بیشتر مربوط به روابط متقابل و نا برابر شهر رشت با شهرهای پیرامون استوار است و همیشه این رابطه به نفع مادر شهر و به زیان شهرهای اقماری می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

117 - بررسی روش های محله بندی شهری (مطالعه موردی: شهر نوشهر و کلاردشت)
احمد پوراحمد مصطفی قدمی غلامرضا جهان محمدی

محله به عنوان یک واحد اجتماعی کالبدی از جمله عناصر تشکیل دهنده فضای شهر است که بنا به همگنی درونینسبی، محدوده آن قابل تعریف و تمییز است . شناخت محدوده واقعی محلات و سایر واحدهای فضایی شهر وترسیم مرز آن ها ، به عنوان پایه ای در برنامه ریزی کاربری زمین شهری به منظور توزی چکیده کامل

محله به عنوان یک واحد اجتماعی کالبدی از جمله عناصر تشکیل دهنده فضای شهر است که بنا به همگنی درونینسبی، محدوده آن قابل تعریف و تمییز است . شناخت محدوده واقعی محلات و سایر واحدهای فضایی شهر وترسیم مرز آن ها ، به عنوان پایه ای در برنامه ریزی کاربری زمین شهری به منظور توزیع وتخصیص کاربری ها، تعییناستانداردها و سرانه های شهری، محسوب می شود. یافته های این تحقیق نشان می دهد، با توجه به تاکید بسیاری ازطرح های شهری به جنبه های کمی و عوامل فرمی به ویژه لبه و خیابان ها در فرایند ترسیم محدودة واحدهایکالبدی- فضایی شهر به ویژه محله بندی، این فرایند هرگز به تعیین محدوده واقعی محلات نمی انجامد و گاهی خودبه ناکارآمدی طرح ها دامن می زند. از این رو به منظور شناخت محدوده واقعی محلات، لازم است در کنار روش هایکمی و تاکید بر فاکتورهای فرمی، به روش کیفی و فاکتورهای فرایندی به عنوان یک ضرورت توجه شود. در این مقالهضمن بررسی اهمیت محله و محله بندی در برنامه ریزی شهری، نقد رو ش های فعلی محله بندی و ارایه پیشنهاداتیبرای تدوین روشی ترکیبی در فرایند محله بندی شهری، دو شهر نوشهر و کلاردشت به منظور آزمون روشپیشنهادی، مورد مطالعه قرار گرفتند و در نهایت محلات هر یک از دو شهر مذکور براساس ترکیبی از روش هایمطرح شده، شناسایی و مرز هر یک ترسیم شد. روش کار، تحلیلی مبتنی بر مطالعات اسنادی و میدانی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

118 - بررسی و تحلیل سازمان فضایی شبکه شهری استان قزوین
رمضانعلی شورمیج منصور بدر یفر

ایجاد شهر صنعتی البرز به عنوان راهبرد قطب رشد باعث شد که در جنبه های ساختاری و کالبدی شهر قزوین ومناطق پیرامون و بالاخره استان قزوین عدم تعادل به وجود آید . همچنین موجب ایجاد عدم تعادل در سازمانفضایی شبکه شهری استان در زمان گردید . بدین ترتیب سازمان فضایی استان قزوین سه چکیده کامل

ایجاد شهر صنعتی البرز به عنوان راهبرد قطب رشد باعث شد که در جنبه های ساختاری و کالبدی شهر قزوین ومناطق پیرامون و بالاخره استان قزوین عدم تعادل به وجود آید . همچنین موجب ایجاد عدم تعادل در سازمانفضایی شبکه شهری استان در زمان گردید . بدین ترتیب سازمان فضایی استان قزوین سه دوره حاکمیت نظاماقتصاد سنتی، مرحله گذار از اقتصاد سنتی به اقتصاد مدرن و دوره تثبیت را پشت سر گذاشته است.در این پژوهش با استفاده از مد ل های فریدمن، آنتروپی، شاخص مرکزیت، سلسله مراتب و حوزه نفوذ، ضریبویژگی و مکانی و ... به تحلیل سازمان فضایی در سطح منطقه پرداخته شده است . در این پژوهش، پولاریزه بودنشهر قزوین در نظام سلسله مراتب شهری منطقه و عدم تعادل در هرم شهری استان و کمبود شهرهای متوسط وکوچک در نظام شهری منطقه و سازما ن فضایی دوگانه مورد تأیید قرار گرفته است. همچنین احداث قطب رشد البرزبه عنوان علت تامه تغییرات در سازمان فضایی منطقه در دوره تثبیت به اثبات رسیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

119 - عدالت اجتماعی و عدالت فضایی؛ بررسی و مقایسه نظریات جان رالز و دیوید هاروی
حسین حاتمی نژاد عمران راستی

عدالت به عنوان مفهومی عامه پسند و محبوب از معدود مفاهیمی است که همواره مورد بحث و جدل فراواناندیشمندان و صاحبنظران بوده است؛ و اندیشمندان مختلفی که در زمینه های مختلف علمی فعالیت کرده اند، دربارهعدالت اجتماعی اظهار نظرهای متفاوتی ابراز نموده اند. جان رالز یکی از معروف ت چکیده کامل

عدالت به عنوان مفهومی عامه پسند و محبوب از معدود مفاهیمی است که همواره مورد بحث و جدل فراواناندیشمندان و صاحبنظران بوده است؛ و اندیشمندان مختلفی که در زمینه های مختلف علمی فعالیت کرده اند، دربارهعدالت اجتماعی اظهار نظرهای متفاوتی ابراز نموده اند. جان رالز یکی از معروف ترین فلاسفه سیاسی قرن بیستم ودیوید هاروی برجسته ترین جغرافیدان نیمه دوم قرن بیستم، آثار و نظریاتی را در مورد عدالت اجتماعی و عدالتمنطقه ای ارائه داده اند. در این مقاله بر آنیم تا به بررسی مفهوم عدالت از نظر این دو اندیشمند بپردازیم و وجوهاحتمالی اشتراک و تمایز بین نظریات این دو اندیشمند را بازگو نماییم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

120 - تحلیل و تبیین جغرافیایی توزیع فضایی - مکانی سکونت گاه های روستایی نمونه موردی: بخش لاجان - شهرستان پیرانشهر
رضا قادری حسین آسایش

روند فعلی توزیع و پراکندگی، جمعیت، فعالیت و خدمات در سطح ناحیه لاجان به تبع ساختار فضایی - مکانی کشور نابسامان است. ادامه این شرایط عامل مهم و باز دارنده ای در رویکرد سیستمی و مدل توسعه یکپارچه نواحی روستایی است که باید با توجه به موقعیت جغرافیایی، دسترسی ها، جمعیت و ام چکیده کامل

روند فعلی توزیع و پراکندگی، جمعیت، فعالیت و خدمات در سطح ناحیه لاجان به تبع ساختار فضایی - مکانی کشور نابسامان است. ادامه این شرایط عامل مهم و باز دارنده ای در رویکرد سیستمی و مدل توسعه یکپارچه نواحی روستایی است که باید با توجه به موقعیت جغرافیایی، دسترسی ها، جمعیت و امکانات موجود، شبکه ارتباطی، زیربنایی، تقسیمات سیاسی و اداری و همگنی های فرهنگی ، اقتصادی، اجتماعی و محیطی زمینه مطلوب یک نظام سطح بندی خدمات رسانی را فراهم نمود. تحقیق حاضر بر اساس نگرش نظامند و مدل توسعه یکپارچه و سرزمینی در واقع تقویت فضایی - مکانی نظام کل سکونت گاهی ناحیه لاجان را با توجه به منابع محدود در قالب سلسله مراتب پنج سطحی از نواحی روستایی ارائه کرده است تا هر یک از سکونت گاه های روستایی بتوانند با حفظ جمعیت خود و با توجه به آستانه ها و استاندارد ها به حیات خود ادامه دهند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

121 - تحلیل اثرات توسعه گردشگری تجاری بر تغییرات کالبدی- فضایی شهرها با استفاده از مدل فرایند تحلیل شبکه ANP مطالعه موردی: شهر بانه
اسماعیل نصیری علی احمدی

گردشگری فعالیتی است که در آن افراد برای مقاصد تفریحی و یا اقتصادی، به خارج از مکان زندگی خود مسافرت می‌کنند و خدمات و کالاهایی را برای مسافرین فراهم می‌آورد و شامل مخارجی است که بازدیدکنندگان متقبل پرداخت آنها می‌شوند. فضاهای شهری از دیرباز جذاب‌ترین فضاها به شمار می‌رو چکیده کامل

گردشگری فعالیتی است که در آن افراد برای مقاصد تفریحی و یا اقتصادی، به خارج از مکان زندگی خود مسافرت می‌کنند و خدمات و کالاهایی را برای مسافرین فراهم می‌آورد و شامل مخارجی است که بازدیدکنندگان متقبل پرداخت آنها می‌شوند. فضاهای شهری از دیرباز جذاب‌ترین فضاها به شمار می‌روند، زیرا که شهرها پیشرفته‌ترین و کامل‌ترین سکونتگاه‌های انسانی بوده و دربردارنده مراکز مهم اقتصادی، علمی، تفریحی، پزشکی و غیره هستند. گردشگری شهری طی دهه‌های اخیر تأثیرات شگرفی را بر توسعه فضایی شهرها و یا تغییرات فضایی شهرها داشته است. شهر بانه یکی از مناطقی است که در استان کردستان و طی چند سال اخیر شاهد تحول چشمگیری در بخش گردشگری بوده و باعث تغییرات اقتصادی، اجتماعی، فیزیکی و کالبدی فضایی بسیاری در سطح شهر شده است. هدف از این تحقیق مشخص کردن ماهیت و نوع تأثیرگذاری گردشگری تجاری بر شهر بانه می‌باشد که دراین‌ارتباط شاخص‌هایی برای تحقیق تعیین گردیده است. هدف از کاربرد فرایند تحلیل شبکه نیز ارزیابی میزان تغییرپذیری هر یک از شاخص‌های تحقیق و اولویت‌بندی آنها بوده است. مشخص گردید که تبدیل کاربری مسکونی به تجاری (با امتیاز نرمال شده 546/0) در خوشه تغییر کاربری اراضی شهری، گزینه ساخت مجتمع‌های تجاری/ پاساژ (با امتیاز نرمال شده 510/0) در خوشه ساخت‌وساز مسکن و مجتمع‌های تجاری، زیرگروه افزایش شهرک‌های مسکونی در اطراف شهر (با امتیاز نرمال شده 473/0) در خوشه گسترش سطح شهر و گره پارک (با امتیاز نرمال شده 473/0) در خوشه ساخت مکان‌های اقامتی، پذیرایی و تفریحی دارای رتبه و امتیاز بیشتری نسبت به سایر گره‌ها در هر خوشه‌ها بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

122 - تحلیل عدالت فضایی برخورداری از خدمات حمل و نقل و ارتباطات در جغرافیای استان‌های مرزی (مطالعه موردی: شهرستان‌های استان خراسان شمالی)
حسن اسماعیل زاده اعظم کفاش سمیرا حیدری جابر روی دل

از آنجا که خدمات عمومی شهری ساختار دهنده شکل و ماهیت کالبدی، اجتماعی و فضایی شهری می‌باشد، هدف نوشتار حاضر، نحوه توزیع خدمات عمومی شهری از دیدگاه عدالت فضایی در یک نمونه تجربی (استان خراسان شمالی) می‌باشد که به منظور تحلیل نحوه توزیع شاخص‌های حمل ونقل، تعداد ۸ زیر شاخص چکیده کامل

از آنجا که خدمات عمومی شهری ساختار دهنده شکل و ماهیت کالبدی، اجتماعی و فضایی شهری می‌باشد، هدف نوشتار حاضر، نحوه توزیع خدمات عمومی شهری از دیدگاه عدالت فضایی در یک نمونه تجربی (استان خراسان شمالی) می‌باشد که به منظور تحلیل نحوه توزیع شاخص‌های حمل ونقل، تعداد ۸ زیر شاخص از شاخص‌های حمل و نقل تعریف شده است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و شیوه آن توصیفی- تحلیلی است. به منظور تجزیه وتحلیل از روش بی مقیاس سازی معمولی، برای وزن دهی آن‌ها از ضریب آنتروپی شانون و رتبه بندی شهرستان‌ها نیز با بهره گیری از مدل Vikor، انجام شده است. نتایج نشان می‌دهد که خدمات حمل و نقل و ارتباطات به صورت متوازن در سطح استان توزیع نشده است به طوری که شهرستان بجنورد در بهترین وضعیت و شهرستان مانه و سملقان در پایین‌ترین سطح برخورداری از توزیع خدمات قرار دارند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

123 - بافت‌های قدیمی و فرسوده‌ شهری، سیاستها و راهبردها (مورد مطالعه شهرضا )
فضل الله یزدی اصغر نظریان

یکی از مسائل و مشکلات اصلی ساختار کالبدی موجود شهرضا، پراکندگی بیش از حد ساخت و سازها و وجوداراضی بدون استفاده قابل توجهی در این ساخت و سازهای موجود است که علاوه بر گستردگی بی‌حد شهر، کالبدی آشفته و ناپیوسته در اثر ساخت و سازهای بی رویه و غیر قانونی در اراضی کشاورزی را چکیده کامل

یکی از مسائل و مشکلات اصلی ساختار کالبدی موجود شهرضا، پراکندگی بیش از حد ساخت و سازها و وجوداراضی بدون استفاده قابل توجهی در این ساخت و سازهای موجود است که علاوه بر گستردگی بی‌حد شهر، کالبدی آشفته و ناپیوسته در اثر ساخت و سازهای بی رویه و غیر قانونی در اراضی کشاورزی را به وجود آورده است و در عوض بافت قدیمی و تاریخی شهرضا حیات حقیقی‌خود را از دست داده و مخروبه یا متروکه گشته و اصولا ارتباط منظم و منطقی هستة تاریخی با بقیه گستره شهری مخدوش گردیده است. هم‌اکنون سرعت و شدت روند فرسودگی در بافت‌های قدیمی به گونه‌ای است که عدم تطابق و هماهنگی فضای بافت قدیمی با تقاضای شهروندان و نیازمندیهای آنها را باعث گردیده است و همین امر سبب تخلیه جمعیت بومی و ایجاد ناهنجاریهای فرهنگی - اجتماعی - بهداشتی - امنیتی - حقوقی و نهایتا چشم‌انداز نامطلوبی را در پی داشته است . این تحقیق ضمن بررسی همه جانبه موضوع بافتهای قدیمی شهرضا، علت روند رو به رشد فرسودگی و تخریب در این بافتها را در قالب متغیرهای اصلی به ترتیب اهمیت شامل: ( پایین بودن درآمد، پایین بودن اجاره بها، سهولت تهیه مسکن و مهاجرت ) آنها را بررسی و نتیجه گیری نموده است . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

124 - بررسی تطبیقی تغییرات مبلمان سبز شهر شیراز و چشم‌‍ انداز ژئومورفولوژیک آن طی سال‌های (1393-1355) با استفاده از GIS & RS
میثم جمالی ابراهیم مقیمی زین العابدین جعفرپور

نقش و اهمیت فضای سبز در زندگی شهری امری اجتناب ناپذیر، محسوب می شود. به طوری که ارزش واهمیت فضای سبز شهری تا آنجاست که کارشناسان آن رابه عنوان ریه تنفسی شهرها نام نهاده اند. امروزه سنجش ازدور مانند عکس‌های هوایی وتصاویر ماهواره‌ای برای درک تغییرات محیطی اهمیت پیدا کرده چکیده کامل

نقش و اهمیت فضای سبز در زندگی شهری امری اجتناب ناپذیر، محسوب می شود. به طوری که ارزش واهمیت فضای سبز شهری تا آنجاست که کارشناسان آن رابه عنوان ریه تنفسی شهرها نام نهاده اند. امروزه سنجش ازدور مانند عکس‌های هوایی وتصاویر ماهواره‌ای برای درک تغییرات محیطی اهمیت پیدا کرده است. تحلیل تغییرات با استفاده از این منابع به شدت به تصویر برداری مکرر بستگی دارد. دراین تحقیق به بررسی روند تغییرات فضای سبزوژئومورفولوژیک شیراز در طی دوره آماری 38 ساله (1393-1355) مورد ارزیابی قرار می گیرد. برای انجام این پژوهش ازشاخص پوشش گیاهی (NDVI) بر روی تصاویر ماهواره لندست (8، 1) و سنجنده (ETM+, MSS) درنرم افزار ENVI4.8 مورد پردازش قرارگرفت. و نقشه‌های تغییرات فضای سبزوچشم اندازژئومورفولوژیکی شهر شیرازدردوره مذکوردرمحیط GIS تهیه گردید. نتایج تحقیق نشان می دهدکه فضای سبزشهری شیرازدر طی دوره مورد مطالعه بیش از 17/61 درصدکاهش داشته است. وسرانه فضای سبز آن حدود 11/57 متر مربع در سال 1355 به 10 متر مربع در سال 1393 تغییر یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

125 - آمایش سرزمین، پیش نیاز عدالت اجتماعی (مقدمه‌ای بر نقش آمایش سرزمین در تحقق عدالت اجتماعی و توسعه پایدار)
رحیم سرور حسن اسماعیل زاده

واقعیت این است که اکثر برنامه های عمرانی که قبل از انقلاب اسلامی در کشور انجام گرفته است، نه تنها موفق به ایجاد تعادلهای فضایی نشده اند بلکه تشدید نابرابریها و قطبی شدن فرآیند توسعه و عدم تعادل‌های اقتصادی- اجتماعی را نیز به همراه داشته اند. تفوق دیدگاههای بخشی، برنامه چکیده کامل

واقعیت این است که اکثر برنامه های عمرانی که قبل از انقلاب اسلامی در کشور انجام گرفته است، نه تنها موفق به ایجاد تعادلهای فضایی نشده اند بلکه تشدید نابرابریها و قطبی شدن فرآیند توسعه و عدم تعادل‌های اقتصادی- اجتماعی را نیز به همراه داشته اند. تفوق دیدگاههای بخشی، برنامه ریزی از بالا و تمرکزگرا (با هدف ریزش اثرات توسعه به پایین)، رجحان رشد بر توزیع عادلانه، اولویت صنعت و پروژه های با مقیاس بزرگ و فن آوری سرمایه بر و محیط زیست- ستیز و در نهایت راهکارهای نوسازی بدون بهره مندی محلی و تشریک مساعی و ارتقاء فرهنگی، رویکردهای مسلط این برنامه ها محسوب می شدند. تفوق رویکردهای یادشده، جابجائیهای وسیع جمعیتی و تمرکز بالای جمعیت و منابع در پایتخت و کلانشهرهای پیشتاز (اصفهان، مشهد، تبریز و شیراز) را موجب گردید. بدنبال بی نظمی های فضایی حاصله از رویکردهای تمرکزگرا در برنامه های عمرانی بالاخص پس از برنامه چهارم و در اوایل دهه 1350، برنامه ریزان و تصمیم گیرندگان در جهت چاره جویی برای مسائل پیش آمده- که در غیاب انگاره های منطقه ای و نگرشهای توسعه ای حاصل شده بود و اثرات آن در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، کالبدی، مدیریتی، سیاستگذاری و ...، مشاهده می گردید- در پی یافتن راهکاری جهت تحقق عدالت اجتماعی- فضایی، بعنوان یک هدف کلان و ایده آل، حرکت کردند. تدوین منشور "آمایش سرزمین" در دهه 1350، اقدامی در جهت جبران خسارتهای وارده بر فضای شهرها و مناطق در سطح سرزمین و بازآفرینی تعادلهای فضایی- اقتصادی محسوب می شد. "آمایش سرزمین" با هدف توزیع متوازن و عادلانه منابع و جمعیت ضمن ملاحظات زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی در پی سازماندهی عقلایی فضا در ابعاد ملی و منطقه ای تدوین شد. مهمترین ابزار آمایش سرزمین در دستیابی به اهداف پیش بینی شده، توجه به برنامه ریزیهای منطقه ای است تا از این طریق به توزیع بهینه افراد و فعالیتهای اقتصادی در رابطه با منابع طبیعی دست یابد. نوشتار حاضر در پی اثبات این فرض است که تنظیم رابطه بین انسان، فضا و فعالیت‌های انسان در فضا (آمایش سرزمین) و همچنین توجه به رویکردهای منطقه گرایی، مناسب ترین گزینه و پیش نیاز در دستیابی به عدالت اجتماعی و توسعه پایدار محسوب می شود. بدین خاطر، ضمن توجه به نتایج حاصله از برنامه های عمرانی قبل و بعد از انقلاب، با ریشه یابی علل ناکامیها در نیل به توسعه متوازن و عادلانه در سطح سرزمین با وام گیری از رویکرد ساختاری، به جستجوی راهکارهای لازم در این خصوص می پردازد. بدون تردید، بهره گیری از رویکرد سیستمی و کل نگر در حوزه مطالعات در گزینه مورد نظر (آمایش سرزمین) و اجرای عادلانه اهداف آن، پایداری شهری و منطقه ای را بدنبال خواهد داشت پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

126 - تجزیه و تحلیل مکانی حداکثر بارندگی محتمل (PMP) در ایران
سید جمالدین دریاباری حسین محمدی غلامحسین رضائی

حداکثر بارندگی محتمل(PMP)یک ساختار مفهومی است که اندازه شدید ترین بارندگی برای طراحی سد ،مخازن وپروژه های شهری را برای ما تعیین می کند. هدف اصلی این مطالعه، بررسی و تعیین بیشترین بارندگی محتمل و تحلیلفضایی آن در ایران است. بدین منظور از میان 180 ایستگاه سینوپتیک موجود د چکیده کامل

حداکثر بارندگی محتمل(PMP)یک ساختار مفهومی است که اندازه شدید ترین بارندگی برای طراحی سد ،مخازن وپروژه های شهری را برای ما تعیین می کند. هدف اصلی این مطالعه، بررسی و تعیین بیشترین بارندگی محتمل و تحلیلفضایی آن در ایران است. بدین منظور از میان 180 ایستگاه سینوپتیک موجود در ایران 94 ایستگاه که دارای آمار بلندمدت بارندگی 20-55 سالمی باشند،انتخاب گردید. سپس با استفاده از نرم افزار های آماری همچونEXCEL وSPSSمقدار و میزان آن محاسبه گردید. از میان روش های آماری موجود برای محاسبه حداکثر بارندگی محتمل ازروش هرشفیلد استفاده گردید و در نهایت با استفاده از نرم افزارARCGISو روشKRIGINGتحلیل فضایی انجام گردید. نقشه های بدست آمده از حداکثر بارندگی محتمل در ایران نشانگر این مسئله است که کشور ایران از نظرتوزیع مکانی بارش سالانه دارای نایکنواختی می باشد. طبق نقشه های موجود بیشترین مقدار بارندگی محتمل مربوط بهسواحل شمالی و جنوبی ایران است. بدین ترتیب مقدارPMPاز سواحل جنوب ایران به سمت نواحی مرکزی، کاهشو از نواحی مرکزی به سمت سواحل شمالی ایران افزایش می یابد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

127 - تبیین مولفه‌های کیفیت کالبد بصری بر حضورپذیری افراد در محیط‌های اجتماع پذیر (مورد پژوهی: سراهای بازار تاریخی اصفهان)
سمیه پهلوان حسین سلطان زاده فرح حبیب

10.30495/ums.2022.21748

مقدمه و هدف پژوهش: فهم کالبد بصری سراهای بازار تاریخی به عنوان یکی از مهمترین عناصر معماری در طراحی می‌تواند زمینه تامل در جهت نقش آنها را فراهم سازد و بر پتانسیل‌های بالقوه فضاهای اجتماع پذیر، میزان حضورپذیری افراد و رونق آنها تاثیرگذار باشد. توجه این پژوهش شناخت و تحل چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: فهم کالبد بصری سراهای بازار تاریخی به عنوان یکی از مهمترین عناصر معماری در طراحی می‌تواند زمینه تامل در جهت نقش آنها را فراهم سازد و بر پتانسیل‌های بالقوه فضاهای اجتماع پذیر، میزان حضورپذیری افراد و رونق آنها تاثیرگذار باشد. توجه این پژوهش شناخت و تحلیل اصول اجتماع پذیری بر میزان حضور مردم و ارزیابی کیفیت بصری در سراهای بازار اصفهان معطوف می‌شود. روش پژوهش: در ابتدا با استفاده از تحقیق همبستگی و رگرسیونی با حضور 12 دانشجو به تعداد سراهای مورد بررسی و ثبت تعداد افراد و مکان حضورمردم در راستای سنجش معیارها و پاسخگویی به سوالات و فرضیات تحقیق گام برداشته شده است و مفاهیم کیفیت فضایی و اجتماع پذیری در بعد کالبدی مستخرخ شده از مبانی پژوهش و تطبیق آن با شاخصه‌های بصری تعریف شده با استفاده از نرم افزار نحو فضا، به ارزیابی و شناخت محدوده پژوهش پرداخته شده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌های نحو فضا از نرم افزارDepthmap استفاده شده است. یافته‌ها: در یافته‌های پژوهش می‌توان اذعان داشت که تعداد و نحوه دسترسی به سرا (منظور به صورت مستقیم یا با زاویه و چرخش)، ابعاد و اندازه کل سرا و حیاط مرکزی، تعداد فضاهای اصلی، دسترسی بلاواسطه به فضاهای اصلی در میزان اجتماع پذیری و حضور افراد در سراهای بازار تاثیرگذار است و سراهایی که ورودی بیشتر، حیاط مرکزی وسیع تر و زاویه چرخش کمتری برای دسترسی به میانسرا دارند دعوت کنندگی، حضورپذیری و در نتیجه اجتماع پذیری بیشتری را دارا می‌باشند. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد گرچند در بیشتر موارد مولفه‌های کیفیت بصری بر روی مولفه‌های کالبدی تاثیر گذار است و سبب اجتماع پذیری محیط می‌گردد اما در سراهای بازار اصفهان این رابطه همیشه برقرار نیست. سراهایی با کیفیت بصری بالا اجتماع پذیری کمی دارند چرا که از لحاظ کالبدی؛ محیط خوانا و دعوت کننده برای جذب مخاطب ندارد. دید و منظر، پیچیدگی فضایی، تنوع کاربری، دسترسی و میزان حرکت، راحتی و آسایش و میزان تسهیلات برکیفیت فضایی و درنهایت اجتماع پذیری آن تاثیر گذار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

128 - ارزیابی کیفیت بصری- فضایی منظر شهری در گذر زمان (مورد مطالعه: ناحیه 8 منطقه یک تهران)
کتایون تیموریان سید محسن میر

مقدمه و هدف پژوهش: منظر شهری کلیت ذهنی تعامل میان انسان و محیط و تصویری ذهنی است، که در خاطر انسان می‌ماند.منظر شهری پدیداری است که تنها از طریق تجربه انسانی در تعامل میان انسان و محیط آشکار می‌گردد.با توجه به اهمیت منظر شهری، هدف مقاله حاضر تحلیل کیفیت بصری- فضایی منظر چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: منظر شهری کلیت ذهنی تعامل میان انسان و محیط و تصویری ذهنی است، که در خاطر انسان می‌ماند.منظر شهری پدیداری است که تنها از طریق تجربه انسانی در تعامل میان انسان و محیط آشکار می‌گردد.با توجه به اهمیت منظر شهری، هدف مقاله حاضر تحلیل کیفیت بصری- فضایی منظر شهری در گذر زمان در ناحیه هشت منطقه یک تهران است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع تحلیل محتوا، بوده که با روش اکتشافی انجام گرفته است.داده های مورد استفاده از شهرداری منطقه مورد مطالعه تأمین شده اند.به منظور دستیابی به شاخص های تحقیق نخست شاخص های تحلیل فضایی و سپس شاخص های کیفیت بصری برای ناحیه 8 منطقه 1 تهران ‌مورد بررسی قرار گرفته است.شاخص ها بر مبنای ارزیابی رهیافت ادراکی بر اساس دید ناظر (منظره ها و مکان ها) با دوربین (در مسیرهایی در محدوده مورد مطالعه) ثبت شده اند. یافته ها: با توجه به نتایج بدست آمده می توان به این مسئله توجه کرد که در هریک از عوامل بررسی شده در پهنه مورد مطالعه، یکی از معیار های سنجش در قالب مفهوم بعد زمان ، بصورت برجسته تری نمایان است.بطوری که گاهی عوامل انسان ساخت بیشتر بر محیط تسلط دارد و گاهی عوامل طبیعی محیط با همراهی عوامل انسان ساخت در محیط حضور پر رنگ تر دارند. نتیجه گیری: در ارزیابی پژوهش حاضر مسیرهای مورد بررسی در کیفیت بصری، مسیر شماره 2 بیشتر مورد توجه است که نیاز به برنامه ریزی و طراحی مدونی دارد که بتوان عناصر هویت بخش محدوده احیا شوند.بسته به ویژگی های فضایی محدوده مورد مطالعه دیدهای پیاپی و مرتبط منجر به ایجاد ارزش های سه بعدی بسیاری می شود.این دیدهای متوالی با حرکت از مسیری به مسیر دیگر تأکید و تأثیرپذیری قوی در ناظر ایجاد می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

129 - مدیریت منظر بافت‌های فرسوده شهری معاصر با تأکید بر سازمان فضایی و بصری (مورد مطالعه: محله خاک سفید)
زهرا خدائی مرجان شهاب زاده

مقدمه و هدف پژوهش: تاثیر سازمان فضایی و بصری به واسطه نقش پر رنگی که در مدیریت منظر شهری و ادراک محیطی بازی می کند در آسیب شناسی و ساماندهی منظر شهری بافت های فرسوده قابل تأمل است. این نوشتار با هدف ایجاد منظر ذهنی مطلوب و به منظور تعدیل نگاه منفی نسبت به بافت های فرسود چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: تاثیر سازمان فضایی و بصری به واسطه نقش پر رنگی که در مدیریت منظر شهری و ادراک محیطی بازی می کند در آسیب شناسی و ساماندهی منظر شهری بافت های فرسوده قابل تأمل است. این نوشتار با هدف ایجاد منظر ذهنی مطلوب و به منظور تعدیل نگاه منفی نسبت به بافت های فرسوده معاصر و بخشیدن حیات و سرزندگی اقتصادی و اجتماعی به این بافت ها به بررسی نقش سازمان فضایی و بصری پرداخته است. روش پژوهش: مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیلی توصیفی و با مرور ادبیات موجود منظر شهری به بررسی نقش سازمان فضایی و بصری در ایجاد منظر ذهنی به عنوان ابزاری جهت کنترل و مدیریت منظر شهری پرداخته و سپس با استفاده از نمونه موردی محله خاک سفید به عنوان بافت فرسوده معاصر، ابزار معرفی شده را به صورت عملی مورد استفاده قرار داده است یافته‌ها: یافته های این پژوهش نشان داد که به کارگیری سازمان فضایی و بصری در این محدوده منجر به ارتقا کیفیت های زیبایی شناسانه و هویت بخشی به سایت، خوانا کردن بافت از منظر عینی و ذهنی و ایجاد انعطاف پذیری در کالبد و عملکرد می‌شود. نتیجه گیری: سازمان فضایی و بصری به عنوان ابزارهای ایجاد تصویر ذهنی از مکان، تأثیر مهمی در نظم دهی به عناصر فیزیکی و متافیزیکی محیط دارد. تاثیر سازمان فضایی و بصری به واسطه نقش پر رنگی که در مدیریت منظر شهری و ادراک محیطی بازی می‌کند در آسیب شناسی و ساماندهی منظر شهری بافت های فرسوده قابل تأمل است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

130 - بررسی نقش مشارکت شهروندان در توسعه فضاهای فرهنگی (مورد مطالعه: شهرستان گنبدکاووس)
حمیده رشادت جو محدثه فدائی

مقدمه و هدف پژوهش: توسعه فضاهای فرهنگی عبارت از فعالیت‌های مردم و سازمان‌ها برای ایجاد رابطه میان آثار هنری و میراث فرهنگی و نیز برای گسترش خلاقیت آنان است. فضاهای فرهنگی مکانی مناسب برای یادگیری مهارت‌های چون نظم و انضباط، اعتمابه‌نفس، رهبری و اصول بنیادین از قبیل صبر چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: توسعه فضاهای فرهنگی عبارت از فعالیت‌های مردم و سازمان‌ها برای ایجاد رابطه میان آثار هنری و میراث فرهنگی و نیز برای گسترش خلاقیت آنان است. فضاهای فرهنگی مکانی مناسب برای یادگیری مهارت‌های چون نظم و انضباط، اعتمابه‌نفس، رهبری و اصول بنیادین از قبیل صبر و شکیبایی و همکاری است و احترام را آموزش می‌دهد. روش پژوهش: روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی و ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه است. جامعه آماری، شهروندان گنبدکاووس هستند که تعدادشان 143559 نفر است و با کمک فرمول کوکران حجم نمونه1465 نفر به‌دست آمد. یافته‌ها: نتایج از آزمون کی‌دو نشان می‌دهد مشارکت مالی (1102.823= 2χ )، اجرایی (1670.410= 2χ ) و فکری (1600.471= 2χ ) شهروندان با میزان توسعه فضاهای فرهنگی رابطه دارد و مشارکت شهروندان (1700.32= 2χ ) باعث توسعه این فضاها می‌شود. نتایج آزمون همبستگی نشان داد که همبستگی قوی و مثبتی بین مشارکت فکری، اجرایی و مالی وجود دارد. افزایش مشارکت شهروندان در یکی از ابعاد، زمینه را برای انواع دیگر مشارکت تسهیل می‌کند. اولویت‌بندی تاثیرات با کمک آزمون فریدمن (1640.242= 2χ ) نشان داد مشارکت اجرایی (میانگین رتبه2.84)، فکری (میانگین رتبه 1.66) و مالی (میانگین رتبه 1.49) به‌ترتیب بیش‌ترین تاثیر را بر توسعه فضاهای فرهنگی شهرستان گنبدکاوس دارد. نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق حاکی از آن است که مشارکت فکری، مالی و اجرایی شهروندان در توسعه فضاهای فرهنگی امری حیاتی است و لازمه دستیابی به اهداف فرهنگی حضور فعال شهروندان در مراحل قبل، حین و بعد از اجرای پروژه‌های مرتبط با فضاهای فرهنگی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

131 - مطالعه نقشه‌های شناختی پیرامون ادراک فضای سالمندان (مطالعه موردی: خانه سالمندان کهریزک)
فرناز چراغی فر حسین سلطان زاده هادی قدوسی فر

10.30495/ums.2022.20839

مقدمه و هدف پژوهش: این مقاله با هدف تعیین خصوصیات شناختی سالمندان مقیم آسایشگاه کهریزک تهران به‌منظور دریافت داده‌های اساسی و ویژگی‌های ادراکی شناختی سالمندان با استفاده از نقشه‌های شناختی صورت گرفته است و در پی شناخت شاخص‌های تأثیرگذار در ادراک و شناخت فضا توسط سالمندا چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: این مقاله با هدف تعیین خصوصیات شناختی سالمندان مقیم آسایشگاه کهریزک تهران به‌منظور دریافت داده‌های اساسی و ویژگی‌های ادراکی شناختی سالمندان با استفاده از نقشه‌های شناختی صورت گرفته است و در پی شناخت شاخص‌های تأثیرگذار در ادراک و شناخت فضا توسط سالمندان و شناخت متغیرهای تأثیرگذار در ادراک فضا با استفاده از نقشه‌های شناختی است. روش پژوهش: پژوهش حاضر ازلحاظ ماهیت، روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی استو به‌صورت مطالعه موردی انجام‌شده است. از شیوه کتابخانه‌ای- اسنادی برای گردآوری اطلاعات، از روش میدانی و مشاهده جهت سنجش وضع موجود و از ابزار مصاحبه و تکنیک نقشه های شناختی جهت گردآوری داده‌های پژوهش استفاده‌شده است. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد میانگین عناصر شناختی درک شده گروه زنان بیشتر از گروه مردان و نوع نقشه شناختی ترسیمی از نوع عناصر فضایی در گروه زنان بیشتر از گروه مردان است. افزایش مدت‌زمان اقامت تأثیری در تعداد عناصر درک شده در نقشه‌های شناختی نداشت؛ مدت‌زمان اقامت در نوع نقشه شناختی عناصر متوالی ارتباط مثبت داشت. با افزایش مدت‌زمان اقامت نقشه شناختی از نوع عناصر متوالی افزایش یافت. نتیجه گیری: غالب فضاهای شناخته‌شده در نقشه‌های شناختی نشان‌دهنده مکانی برای خاطرات افراد است. ایجاد فضاهای به‌یادماندنی بیشتر بر شناخت ساکنان از محیط زندگی تأثیر می‌گذارد. بهتر است قبل از کاهش توانایی‌های شناختی سالمندان، فضاهای شناختی را بهبود بخشیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

132 - تحلیل نقش شهرداری به عنوان ارگان اصلی مدیریت شهری و اثرات آن بر ساختار فضایی شهر بابل
سعید هادی‌زاده فیروز جایی زهرا خدائی

مقدمه و هدف پژوهش: ساختار فضایی محصول فرایند (تحولات و شکل‌گیری) سازمان فضایی است که در این فرایند نظامات فضایی اسکان و فعالیت بر سطح یا پهنه شهری سازمان می‌یابد و دارای پایداری نسبی است. شهرداری در وجه حاکمیتی خود فاقد الگوی نظام‌مند در روابط با مردم است که این مسئله ب چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: ساختار فضایی محصول فرایند (تحولات و شکل‌گیری) سازمان فضایی است که در این فرایند نظامات فضایی اسکان و فعالیت بر سطح یا پهنه شهری سازمان می‌یابد و دارای پایداری نسبی است. شهرداری در وجه حاکمیتی خود فاقد الگوی نظام‌مند در روابط با مردم است که این مسئله با ساختار شهر در تعارض است. چالش میان این دو یعنی سرشت غیر مشارکتی مدیریت شهری و ساختار مشارکتی شهر، چالشی است که شهر بابل با آن همواره روبرو بوده است. در این پژوهش سعی شده است ضمن بررسی عمل آشفتگی فضایی شهر بابل میزان نقش اقدامات شهرداری و تأثیر آن در ساختار فضایی شهر مورد بررسی قرار گیرد. روش پژوهش: مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیلی توصیفی و مرور متون و منابع و تشریح نقش شهرداری به عنوان رکن اصلی مدیریت شهری و تأثیر آن بر ساختار فضایی شهر بابل با استفاده از تکنیک SWOT به این موضوع می پردازد. یافته‌ها: یافته ها نشان داد شهرداری به عنوان مهم‌ترین رکن مدیریت شهری نقش بسزایی در ساختار فضایی شهر بابل و شناسایی درست توان ها و مشکلات و محدودیت‌ها جهت ارائه راه‌کارهای مناسب و بهره‌گیری از تصمیمات مدیریتی کارا و کنترل تغییرات سیمای شهر بابل داشته و هدایت‌کننده آن به گونه‌ای است که از مخدوش شدن سیمای شهر از لحاظ کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی، جلوگیری نماید تا از این طریق ساختار فضایی شهر چه در ارتباط با گذشته و چه در رابطه با اجزای متشکله در حال حاضر حفظ شود. نتیجه‌گیری: تغییر مکرّر متصدّیان مسئولیت‌های مرتبط با مدیریت شهر و در نتیجه ضعف کارایی آن‌ها، همچنین تعدد مراجع تصمیم‌گیری در امور مدیریت شهری و موانع پیش روی شهرداری در انجام وظایف محوله خود منجر به شکل‌گیری زائده‌های فیزیکی در پیکره شهر بابل شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

133 - اهمیت توجه به توسعه فضایی آموزش عالی در برنامه ریزی راهبردی مدیریت شهری
دکتر کریم حمدی هادی ر

دانشگاه یکی از مراکز آموزش عالی و از جمله کاربر یهای شهری محسوب م یشود.مکان یابی دانشگاهها بخشی از برنامه ریزی جامع برای مؤسسات آموزش عالی است که به منظوربالا بردن کیفیت فضایی مکانی، ظرفیت و امکانات توسعه ی دانشگاه ها و تضمین انتخاب مکانآنها براساس اهداف و اولوی تها صور چکیده کامل

دانشگاه یکی از مراکز آموزش عالی و از جمله کاربر یهای شهری محسوب م یشود.مکان یابی دانشگاهها بخشی از برنامه ریزی جامع برای مؤسسات آموزش عالی است که به منظوربالا بردن کیفیت فضایی مکانی، ظرفیت و امکانات توسعه ی دانشگاه ها و تضمین انتخاب مکانآنها براساس اهداف و اولوی تها صورت م یگیرد. بر این اساس این پژوهش در صدد پاسخ بهاهمیت توجه به توسعه فضایی آموزش عالی در برنامه ریزی راهبردی مدیریت شهری بوده است.همچنین این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی م یباشد. نمونه موردتحقیق شامل کلیه دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاههای دولتی و آزاد اسلامی می باشندکه تعداد ٥٠٠ نفر به عنوان نمونه مورد تحقیق انتخاب شدند. که ٤٧١ پرسشنامه به محققعودت داده شد. برای جمع آوری اطلاعات در این پژوهش از دو روش کتابخان های و میدانی(پرسشنامه ٢٤ گویه ای طیف لیکرت) استفاده شده است. بر اساس مطالعه ادبیات موجودمؤلفه های نیروی انسانی، شرایط سیاسی امنیتی، شرایط فرهنگی، شرایط اقتصادی، ویژگیقومیتی، زیر ساخت های شهری، زیر ساخ تهای تکنولوژیک و وضعیت جغرافیایی به عنوانمؤلفه های اصلی پژوهش شناسایی و مورد آزمون قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد از نظر نمونهمورد پژوهش، مولفه شرایط سیاسی‐امنیتی دارای رتبه نخست اهمیت و مولفه های: زیرساخت های شهری، زیر ساخت های تکنولوژیک و نیروی انسانی در رتب ههای بعدی اهمیت توجهبه توسعه فضایی آموزش عالی دربرنامه ریزی راهبردی مدیریت شهری قرار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

134 - تأویل مؤلفه‌های مؤثر بر درهم‌تنیدگی مکان در فضای نیمه‌ باز معماری
نگار مقدسیان نیاکی شبنم اکبری نامدار محمد منصور فلامکی

10.30495/ums.2022.19615

مقدمه و هدف پژوهش: مکان در تقابل با محیط بیرون به عنوان یک درون به محدوده یا مرز واضحی جهت تعریف خود نیاز دارد که می‌باید با گشودگی هایی، دنیای درون را به عالم بیرون مرتبط سازد و ناحیه‌ای انتقالی پدید آورد که بیانگر درجه تداوم در فضای وجودی باشد. این پژوهش سعی دارد به ب چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: مکان در تقابل با محیط بیرون به عنوان یک درون به محدوده یا مرز واضحی جهت تعریف خود نیاز دارد که می‌باید با گشودگی هایی، دنیای درون را به عالم بیرون مرتبط سازد و ناحیه‌ای انتقالی پدید آورد که بیانگر درجه تداوم در فضای وجودی باشد. این پژوهش سعی دارد به بررسی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر درهم‌تنیدگی فضای نیمه باز معماری در کالبد مسکونی بپردازد. روش پژوهش: در بخش اول با بررسی پییشینه و ادبیات موضوعی در رابطه با درهم‌تنیدگی مکان در فضای نیمه باز معماری و مؤلفه هایی که موجب خوانش بیشتر این کالبد معنایی می‌شود، مورد ارزیابی و بررسی قرارگرفته است. در بخش دوم از روش پیمایشی و مطالعات میدانی؛ برای اثبات فرضیات پژوهش استفاده شده است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع راهبردی ترکیبی و جامعه آماری متخصصین معماری با حجم نمونه 215نفر که به روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفی انتخاب شده اند. آزمون‌های به کار گرفته شده در این پژوهش: کروسکال، آزمون پارامتریک یومن ویتنی و همبستگی در محیط نرم افزاری SPSS21 است. یافته‌ها: مؤلفه عامل معنایی و مؤلفه عامل کالبدی، با تأکید بر نقش فضای نیمه باز به عنوان واسطی بر درهم‌تنیدگی مکان درون و بیرون در فضای مسکونی، می‌توان برگستره پیوستگی و تداوم فضای معماری تأثیرگذار باشد. نتیجه گیری: نتایج نشان می‌دهد که مؤلفه‌های ادراک حسی و مؤلفه‌های ادراک فضایی در خوانش معنایی درهم‌تنیدگی فضای نیمه باز معماری در کالبد فضای مسکونی مؤثر می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

135 - بررسی نقش مشارکت شهروندان در حفظ و نگهداری فضاهای سبز شهری و راهکارهای آن (مطالعه موردی اراضی عباس‌آباد)
عبدالله هندیانی محسن قدمی ناهید همتی

مقدمه و هدف پژوهش: امروزه مشارکت یکی از مفاهیم کلیدی و اصلی توسعه پایدار به شمار می رود. مدیران و برنامه ریزان شهری همواره سعی نموده اند با جلب مشارکت های مردمی به یکی ازاهداف خود که شناخت نقش مشارکت شهروندان در حفظ و نگهداری از فضاهای سبز شهری است نائل گردند. این مقاله چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: امروزه مشارکت یکی از مفاهیم کلیدی و اصلی توسعه پایدار به شمار می رود. مدیران و برنامه ریزان شهری همواره سعی نموده اند با جلب مشارکت های مردمی به یکی ازاهداف خود که شناخت نقش مشارکت شهروندان در حفظ و نگهداری از فضاهای سبز شهری است نائل گردند. این مقاله نیز در راستای همین هدف به " شناخت نقش مشارکت شهروندان در حفظ و نگهداری از فضاهای سبز شهری (مطالعه موردی اراضی عباس آباد)" پرداخته است. روش پژوهش: اینپژوهش به روش پیمایش و از نوع توصیفی تحلیلی است که از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک می باشد. جامعه آماری تحقیق 384 نفر است و از بین شهروندان ساکن در منطقه 3 شهر تهران که از بوستان های اراضی عباس آباد استفاده می کنند انتخاب شدند. یافته‌ها: یافته ها نشانگر این است که درمشارکت های مالی 9/52 درصد پاسخگویان پرداخت به موقع عوارض، در مشارکت اجرایی 8/79 درصد پاسخگویان مشارکت در پاکسازی پارک ها، درمشارکت فکری 1/69 درصد پاسخگویان مشارکت در نیازسنجی ها، و درمشارکت در ارزیابی 7/49 درصد پاسخگویان مشارکت در ارزیابی عملکرد و فعالیت ها را برمشارکت در حفظ و نگهداری از فضاهای سبز را موثر دانسته اند. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مقاله نشانگر این است که در سطح 99 درصد اطمینان متغیرهای مشارکت مالی، مشارکت اجرایی، مشارکت فکری و مشارکت در ارزیابی بر مشارکت در حفظ و نگهداری از فضاهای سبز شهری موثر است. بالاترین میانگین رتبه ای به مشارکت در حفظ و نگهداری فضای سبز و پایین ترین میانگین به مشارکت مالی اختصاص داشته است، همچنین شهروندان مایل به مشارکت در طرح هایی هستند که بار مالی کمتر و سود بیشتری دارند. از اینرو پیشنهاد می گردد مدیریت شهری در جهت سهیم کردن شهروندان مشارکت جو در منافع حاصل از طرح های فضای سبز گامی جدی بردارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

136 - چگونگی شکل‌گیری شبکه شهری استان گیلان (نمونه‌ای از نظام شهری نوپا در کشور)
شهرام امیرانتخابی

شرایط طبیعی و اکولوژیکی گیلان سبب شده است تا این سرزمین تحولات اجتماعی و اقتصادی متفاوتی را پشت سر بگذارد؛ چرا که گیلان در پناه حصار کوهستانی و جنگل‌های انبوه آن کمتر مورد یورش مهاجمان و نفوذ حکومت‌های مرکزی قرار گرفته است و از دیر باز مساعدت منابع آب و خاک موجب برتری ز چکیده کامل

شرایط طبیعی و اکولوژیکی گیلان سبب شده است تا این سرزمین تحولات اجتماعی و اقتصادی متفاوتی را پشت سر بگذارد؛ چرا که گیلان در پناه حصار کوهستانی و جنگل‌های انبوه آن کمتر مورد یورش مهاجمان و نفوذ حکومت‌های مرکزی قرار گرفته است و از دیر باز مساعدت منابع آب و خاک موجب برتری زندگی روستایی شده است که حول محور بازارهای روستایی و شهرهای کوچک محلی اداره می‌گردیدند. بدین ترتیب عدم یکپارچگی سیاسی و اقتصادی گیلان نیز برپایی شهرهای بزرگ و تکامل شبکه شهری را به تعویق انداخته است. به گونه‌ای که شهرهای عمده این استان از اواسط دوره صفوی و پس از یکپارچگی و الحاق کامل آن به حکومت مرکزی شکل گرفته‌اند. از آغاز عصر قاجار و حضور و سلطه امپراتوری روسیه در شمال ایران، نظام شهری گیلان تحت تأثیر روابط اقتصادی وابسته به این کشور تکامل یافت. از آغاز دوره پهلوی، همزمان با اوج‌گیری شهرنشینی در کشور، با قطع روابط استعماری گیلان از روسیه و پیوند محکم‌تر آن با اقتصاد کشور، شبکه جدیدی از شهرهای میانی و کوچک در ولایات مختلف گیلان به وجود آمد. با این حال تا دهه اخیر، جمعیت روستایی و روستانشینی شکل برتر زندگی اجتماعی و اقتصادی گیلان به شمار می‌رفت. درواقع، شرایط طبیعی مساعدی همچون فراوانی منابع آب و حاصلخیزی خاک، شبکه‌ای از سکونت‌گاه‌های روستایی مبتنی بر فعالیت‌های کشاورزی را در جلگه‌های گیلان توسعه داده است. به همین دلیل روستاییان بجای پیوندهای اجتماعی و اقتصادی با بازارهای شهری، در پیوند با مجموعه‌ای از بازارهای روستایی دایمی یا هفتگی قرار داشتند که از سازوکارهایی در چارچوب اقتصادی محلی و سنتی برخوردار بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

137 - تحلیل عوامل موثر بر توسعه فیزیکی شهرهای کوچک در طی دو دهه اخیر (مطالعه موردی شهر گرمدره)
اسماعیل نصیری مهدی ناصر مقبل

مقدمه و هدف پژوهش: توسعه فیزیکی شهر فرآیندی است که طی آن محدوده‌های فیزیکی شهر و فضاهای کالبدی آن در ابعاد افقی و عمودی و در طول زمان از نظر کمی و کیفی افزایش می‌یابد. هدف از این پژوهش، بررسی عوامل موثر بر توسعه فیزیکی شهر گرمدره در فاصله زمانی سالهای 85 92 می‌باشد. ر چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: توسعه فیزیکی شهر فرآیندی است که طی آن محدوده‌های فیزیکی شهر و فضاهای کالبدی آن در ابعاد افقی و عمودی و در طول زمان از نظر کمی و کیفی افزایش می‌یابد. هدف از این پژوهش، بررسی عوامل موثر بر توسعه فیزیکی شهر گرمدره در فاصله زمانی سالهای 85 92 می‌باشد. روش پژوهش: با استفاده از روش توصیفی تحلیلی مسئله مورد نظر پیگیری شده و داده‌های تحقیق از روش پیمایشی جمع آوری شده است. و نظر به اینکه داده‌های پرسشنامه‌ای تحقیق در مقیاس طیف لیکرت یعنی رتبه‌ای می‌باشد، در همین راستا از ضریب همبستگی رتبه‌ای اسپرمن استفاده شده است. یافته‌ها: ضریب میزان همبستگی رابطه‌ای میان دو متغییر ترتیبی را نشان می‌دهد و به عبارت دیگر متناظر ناپارامتری ضریب همبستگی پیرسون می‌باشد. نتیجه گیری: منطقه مورد مطالعه در فرآیند توسعه فیزیکی خود در چند دهه اخیر رشد سریعی را پشت سر گذاشته که در نتیجه منجر به تغییر کاربری اراضی، عدم تناسب ویژگی‌های اراضی با اصول شهر سازی، افزایش مهاجرت و به تبع آن رشد جمعیت شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

138 - سنجش میزان بهره‌مندی شهروندان از حق بر شهر(نمونه موردی: شهر قزوین)
فهیمه شکوه فر زهره داودپور وحید بیگدلی راد

10.30495/ums.2022.20840

مقدمه و هدف پژوهش: حق بر شهر، مفهوم و چشم‌اندازی اصولی به منظور تدوین مبانی حق و عدالت در شهرهای معاصر، فراخوانی چالش برانگیز برای به چالش کشیدن مفاهیم بنیادین حقوق و مزایای شهروندان شهری، به عنوان نماد و آرمان حقوق بشر، در میان جوامع شهری تبدیل شده است. پژوهش حاضر با ه چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: حق بر شهر، مفهوم و چشم‌اندازی اصولی به منظور تدوین مبانی حق و عدالت در شهرهای معاصر، فراخوانی چالش برانگیز برای به چالش کشیدن مفاهیم بنیادین حقوق و مزایای شهروندان شهری، به عنوان نماد و آرمان حقوق بشر، در میان جوامع شهری تبدیل شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی ابعاد حق برشهر به میزان بهره‌مندی شهروندان از آن، به تفکیک نواحی می‌پردازد. روش پژوهش: حجم نمونه 390 نفر از شهروندان در شهر قزوین و انتخاب نمونه با نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای توام با طبقه بندی صورت گرفته است‌. برای این منظور از روش آماری رگرسیون ترتیبی و با در نظر گرفتن مؤلفه‌های تأثیر گذار بر حق بر شهر و آزمون کروسکال والیس به منظور مقایسه نواحی در نرم افزارR استفاده گردید. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد حق آسودگی فیزیکی بیشترین تاثیر و حق تولید و تکوین فضا کمترین تاثیر در میزان رضایتمندی را داراست. نتیجه گیری: میتوان اینگونه تحلیل کرد که ساکنان شهر قزوین از کیفیت فضاهای شهری رضایت ندارند و سنجش این میزان از نارضایتی و توزیع میزان رضایت به منظور اولویت بندی‌ها در اصلاح فضاها در شهر از اهمیت بالایی در راستای افزایش میزان رضایت از حق بر شهر دارد، کمترین تاثیر نیز از بعد حق تولید و تکوین فضا بدست آمده که مشخصا به دلیل عدم آگاهی شهروندان از حقوق خود و نحوه مطالبه آن نشات می‌گیرد. همین طور می‌توان نتیجه گرفت که بین رضایتمندی از حق بر شهر در نواحی مختلف، اختلاف معنی‌داری وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

139 - رابطه سازمان فضایی و نفوذپذیری شهر با میزان امنیت اجتماعی از نظر شهروندان بر اساس مدل CPTED (مطالعه موردی: شهر کرج
روزبه خلقت دوست افسانه زمانی مقدم سیده تناز شمس آبادی

مقدمه و هدف پژوهش: هدف آرمانی این پژوهش ارتقاء سطح امنیت اجتماعی در شهرها به کمک طراحی سازمان فضایی[i] و نفوذپذیری شهر به عنوان یکی از مؤلفه‌های اصلی طراحی شهری می‌باشد. هدف ویژه، تعیین رابطه این مؤلفه با میزان امنیت اجتماعی است و بدین جهت فرض گردیده است که بین این مؤلف چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: هدف آرمانی این پژوهش ارتقاء سطح امنیت اجتماعی در شهرها به کمک طراحی سازمان فضایی[i] و نفوذپذیری شهر به عنوان یکی از مؤلفه‌های اصلی طراحی شهری می‌باشد. هدف ویژه، تعیین رابطه این مؤلفه با میزان امنیت اجتماعی است و بدین جهت فرض گردیده است که بین این مؤلفه با میزان امنیت اجتماعی رابطه وجود دارد. روش پژوهش: جامعه آماری، شهر کرج می‌باشد و حجم جامعه آماری 1732275 نفر می‌باشد. روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای می‌باشد که با استفاده از روش تصادفی طبقه‌ای نمونه‌گیری شده است. با توجه به جدول کرجسی- مورگان، حجم نمونه 384=n می‌باشد. نهایتاً با استفاده از روش‌های مطالعه کتابخانه‌ای و میدانی به جمع‌آوری داده‌ها پرداخته شده و داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار تحلیل آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل و روابط بین آن‌ها مورد سنجش قرار گرفته است. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان می‌دهد که میان شاخص‌های سازمان فضایی و نفوذپذیری شهر با میزان امنیت اجتماعی رابطه‌ای قوی وجود دارد. علاوه بر این، بهبود شاخص‌های سازمان فضایی و نفوذپذیری شهری، منجر به کاهش میزان جرائم رخ داده و در نتیجه افزایش میزان امنیت اجتماعی شده است. نتیجه‌گیری: با توجه به تأیید فرضیه‌های، به نظر می‌رسد که می‌توان با بهبود و طراحی مجدد شاخص‌های سازمان فضایی و نفوذپذیری شهری، بسترهای وقوع جرم در جامعه را کاهش داده و در نتیجه میزان امنیت اجتماعی را افزایش داد. [i] Spatial Structure پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

140 - مدیریت بهینه مکانی با استفاده از توابع عضویت و همپوشانی فازی و مدل AHP در محیط GIS برای انتخاب پهنه های مناسب احداث مراکز بهداشتی- درمانی و بیمارستانی جدید در شهر بندرعباس
فاطمه جعفری علی&rlm; اکبر جمالی سید علی المدرسی

مقدمه و هدف پژوهش: در اغلب شهرها عدم تخصیص متناسب فضا و جایابی بهینه عناصر خدماتی شهر، به ویژه مراکز درمانی (بیمارستان) و تعداد عوامل مؤثر در مکان‌یابی این مراکز، افزایش روزافزون مشکلات شهری و شهروندان را به دنبال دارد. لذا این امر لزوم استفاده از روش‌های مؤثر و سامانه‌ چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: در اغلب شهرها عدم تخصیص متناسب فضا و جایابی بهینه عناصر خدماتی شهر، به ویژه مراکز درمانی (بیمارستان) و تعداد عوامل مؤثر در مکان‌یابی این مراکز، افزایش روزافزون مشکلات شهری و شهروندان را به دنبال دارد. لذا این امر لزوم استفاده از روش‌های مؤثر و سامانه‌های رایانه‌ای در مکان‌یابی بهینه این مراکز را بیش ‌از پیش آشکار ساخته است. هدف عمده این پژوهش، مدیریت بهینه مکانی شهری با استفاده از فنون فازی و مقایسه زوجی درGIS برای مکان‌یابی بهینه درمانگاه یا بیمارستان‌های جدید در شهر بندرعباس بوده است. روش پژوهش: با بهره‌گیری از امکانات GIS و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از مدل فازی برای مکان‌یابی بهینه فضاهای شهری به منظور احداث بیمارستان در این شهر اقدام شد. با استفاده از ابزار تجزیه‌وتحلیل فضایی، نقشه فاصله عوامل مکانی تهیه گردید. در گام بعدی عملیات عضویت فازی small,Largeبر عوامل انجام شد. برای وزن دهی به معیارهای فازی شده، به روش AHP عمل شد. تعداد 30 پرسشنامه با نظرات کارشناسان شهرسازی تکمیل و وزن هر یک از لایه‌های اطلاعاتیمحاسبه شد. در نهایت با روی‌هم گذاری لایه‌های مذکور به روش همپوشانی فازی گاما 0.9، به تحلیل و بررسی آن پرداخته شد. یافته‌ها: در نقشه حاصل مکان‌های بهینه جهت احداث بیمارستان‌های جدید مشخص گردید. با تحلیل تصمیم و در نظر گرفتن جنبه‌های غیر مکانی در مسائل نیمه ساختارمند از بین مکان‌های پیشنهادی 5 مکان انتخاب و معرفی شد. نتیجه گیری: مشخص شد که زمین‌های مناسب برای احداث بیمارستان، تناسب زیادی با کاربری اراضی دارند. این زمین‌ها در نقاط با تراکم بالای جمعیت و نزدیک به مراکز مسکونی، فضاهای سبز و خیابان های اصلی و همچنین دور از مراکز درمانی موجود واقع‌اند که این فنون فازی چندمعیاره ابزار قدرتمندی برای مدیریت شهری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

141 - سطح‌بندی میزان توسعه یافتگی اجتماعی-اقتصادی استان خراسان شمالی با استفاده از مدل تاپسیس
بهار منوچهری اسماعیل شیعه

مقدمه و هدف پژوهش: برنامه‌ریزی منطقه‌ای یکی از مباحث مهم و از ضروریات توسعه مناطق است که در دهه‌های اخیر از سوی پژوهشگران مورد توجه قرار گرفته است. یکی از روش‌های مختلف درجه‌بندی مناطق از نظر توسعه یافتگی به‌کارگیری شاخص‌های اجتماعی و اقتصادی و استفاده در مدل تاپسیس می‌ چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: برنامه‌ریزی منطقه‌ای یکی از مباحث مهم و از ضروریات توسعه مناطق است که در دهه‌های اخیر از سوی پژوهشگران مورد توجه قرار گرفته است. یکی از روش‌های مختلف درجه‌بندی مناطق از نظر توسعه یافتگی به‌کارگیری شاخص‌های اجتماعی و اقتصادی و استفاده در مدل تاپسیس می‌باشد. در این مقاله با بهره‌گیری از روش فوق به مطالعه و ارزیابی میزان توسعه یافتگی اجتماعی-اقتصادی شهرستان‌های استان خراسان شمالی پرداخته می‌شود و با تعیین درجات توسعه هر یک از شهرستان‌ها، تشخیص جهت و نوع توسعه نیز امکان‌پذیر می‌شود. نتایج این تحقیق می‌تواند برای تصمیم سازی مسئولان مؤثر واقع شده و در نهایت، توسعه عدالت اجتماعی را محقق سازد. روش پژوهش: روش پژوهش جهت تبیین وضع موجود و استدلال و تجزیه و تحلیل مفاهیم مورد استفاده، مبتنی بر رویکرد توصیفی-تحلیلی است که در یک کلیت منطقی در قالب فرآیند علمی پژوهش صورت می‌پذیرد. به منظور تعیین درجه توسعه یافتگی شهرستان‌های استان مورد مطالعه، با توجه به اهمیت شاخص‌ها، ابتدا شاخص‌های اجتماعی و اقتصادی مرتبط با موضوع پژوهش بر اساس اطلاعات استخراج شده از سالنامه آماری 1390 جمع‌آوری شده، آن گاه با بهره‌گیری از مدل تاپسیس رتبه شهرستان‌ها تعیین گردیده و سپس نتایج، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. یافته‌ها: نتایج یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که در سال 1392 شهرستان بجنورد دارای رتبه نخست به لحاظ میزان توسعه یافتگی است. این شهرستان به دلیل مرکزیت اداری-سیاسی به عنوان قطب رشد منطقه، امکانات، خدمات و نیروی انسانی متخصص را از نواحی پیرامونی استان به سمت خود جذب کرده و به این ترتیب برتری آن بر ساختار فضایی استان حفظ شده است. همچنین شهرستان مانه و سملقان رتبه هفت را در بین هفت شهرستان کسب کرده است که بیانگر وجود تفاوت و شدت نابرابری در میزان بهره‌مندی از مواهب توسعه است. نتیجه‌گیری: در این مطالعه به این نتیجه رسیده شد که رویکرد حاکم بر ساختار فضایی استان خراسان شمالی، الگوی توسعه مرکز-پیرامون است. حجم بیشتر سرمایه‌گذاری‌های زیربنایی و صنعتی را شهر بجنورد به عنوان مرکز استان از آن خود نموده است و مقدار اندکی از آن نصیب شهرستان‌های پیرامونی و مرزی استان می‌شود؛ بنابراین توجه به برنامه‌ریزی فضایی به منظور نیل به توسعه و پیشرفت متعادل منطقه‌ای، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

142 - ارزیابی عدالت فضایی در توزیع خدمات عمومی در دهستان مشرحات اهواز با تلفیق روش‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه در محیط GIS
مصطفی محمدی ده چشمه مرتضی عبیات مصطفی عبیات

مقدمه و هدف پژوهش: با توجه به این‌که یکی از شاخص‌های اصلی سنجش عدالت فضایی در یک منطقه جغرافیایی بدون شک، توزیع عادلانه و برابر خدمات است. اگر توزیع خدمات روستایی متناسب با نیاز ساکنان انجام نگیرد، باعث بروز مشکلات فراوان در نظام منطقه‌ای خواهد شد. از این‌رو، مسئله‌ای ک چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: با توجه به این‌که یکی از شاخص‌های اصلی سنجش عدالت فضایی در یک منطقه جغرافیایی بدون شک، توزیع عادلانه و برابر خدمات است. اگر توزیع خدمات روستایی متناسب با نیاز ساکنان انجام نگیرد، باعث بروز مشکلات فراوان در نظام منطقه‌ای خواهد شد. از این‌رو، مسئله‌ای که شاکله اصلی این پژوهش را تشکیل می‌دهد، ارزیابی عدالت فضایی در توزیع خدمات عمومی در دهستان مشرحات اهواز است. روش پژوهش: این پژوهش از حیث هدف، از نوع تحقیقات نظری، کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش، از نوع تحلیلی و توصیفی است. گردآوری اطلاعات به دو صورت تکمیل پرسشنامه از ۳۰ کارشناس امور روستایی و اطلاعات سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ انجام گرفت. نرم‌افزارهای به‌کار گرفته‌شده در پژوهش شامل ArcGIS10.4.1، Expert Choice و Excel می‌باشند. در این پژوهش، از مدل تحلیل سلسله مراتبی برای تعیین ضرایب اهمیت معیارها و از فنون تصمیم‌گیری چند شاخصه؛ یعنی، تاپسیس، الکتر، ویکور، پرومته و مجموعه ادغامی؛ یعنی، میانگین رتبه‌ها، بُردا، کاپلند و در نهایت پُست، به ارزیابی عدالت فضایی در توزیع خدمات عمومی پرداخته شد. یافته‌ها: بررسی‌ها در پژوهش حاضر نشان داد که از بین معیارهای منتخب در این امر، معیار بهداشتی و درمانی بیشترین مقدار یعنی، 163/0 را به خود اختصاص داده و نماگر آموزشی و فرهنگی، فاصله از شهر اهواز و و نیز شاخص کشاورزی به ترتیب با امتیازات 163/0، 133/0، 124/0 و 120/0 در درجات بعدی حائز بیشترین ارزش و اهمیت هستند. نتیجه‌گیری: نقشه هم‌پوشانی شده شاخص‌ها گویای این موضوع است که از میان بیست نقطه روستایی دهستان مذکور، سه روستا در وضعیت کاملاً مناسب، یک روستا در وضعیت مناسب، سه روستا نسبتاً مناسب، چهار روستا نامناسب و نُه روستا کاملاً نامناسب قرار دارند. بدین ترتیب، روستای ایستگاه خسروی به‌عنوان توسعه‌یافته‌ترین روستای دهستان دارای بیشترین پتانسیل برای ایجاد مراکز خدماتی در سطح ناحیه شناخته‌شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

143 - سنجش نحوه‌ی استفاده از فضاهای اجتماعی تاریخی در شهر شیراز
آرش دیده روشن حامد مضطرزاده

10.30495/ums.2022.21753

مقدمه و هدف پژوهش: مکان‌های معنی‌دار در‌یک بستر اجتماعی و براثر تعاملات اجتماعی میان افراد در‌یک محیط فیزیکی شکل می‌گیرند که با بسترهای فرهنگی، اجتماعی و فعالیتی حاکم بر آن جامعه در پیوند هستند. ازاینرو، مقاله حاضر قصد دارد سنجش نحوه‌ی استفاده از فضاهای تاریخی در شهر شی چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: مکان‌های معنی‌دار در‌یک بستر اجتماعی و براثر تعاملات اجتماعی میان افراد در‌یک محیط فیزیکی شکل می‌گیرند که با بسترهای فرهنگی، اجتماعی و فعالیتی حاکم بر آن جامعه در پیوند هستند. ازاینرو، مقاله حاضر قصد دارد سنجش نحوه‌ی استفاده از فضاهای تاریخی در شهر شیراز را مورد بررسی قرار دهد.روش پژوهش: جهت شناخت حضور پذیری افراد در مکان‌های تاریخی در بخش اصلی تحقیق‌یعنی مطالعه موردی از روش میدانی استفاده شده است. نمونه موردی انتخابی مرکز تاریخی شهر شیراز و نمونه‌های منتخب این پژوهش نیز‌یک مجموعه تاریخی و بازار آن (مجموعه زندیه)‌ یک مکان مذهبی (مجموعه شاهچراغ) و‌یک محله مسکونی (محله سنگ سیاه) همگی از مرکز تاریخی شهر شیراز می‌‌باشند. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد عمده افرادی که در فواصل طولانی در مراکز عمومی ‌‌و جمعی حضور می‌‌یابند، معتقد به وجود احساس آرامش، امنیت، آزادی فعالیت‌های متنوع اجتماعی، دسترسی آسان، هم آوایی با طبیعت در فضا، مباحث حفاظت‌های اقلیمی‌‌و همچنین وجود سایر فعالیت‌های جنبی و امکاناتی چون کافه‌ها و رستوران‌ها جهت برگزاری جلسات شخصی و گردهم آمدن افراد هستند.نتیجه گیری: مجموعه زندیه شیراز با وجود خدمات و تسهیلات و جذابیت‌هایی که دارد به عنوان فضایی موفق عمل کرده و از اجتماع پذیری بالایی نیز برخوردار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

144 - تحلیل نابرابری‌های بین نواحی شهری بر اساس شاخص‌های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی با استفاده از مدل‌های کمی و آمار فضایی (نمونه موردی: شهر مهاباد)
مصطفی میرآبادی ازیتا رجبی مسعود مهدوی حاجیلویی

مقدمه و هدف پژوهش: توجه به جنبه‌های ساختار فضایی شهر از حیث برخورداری از شاخص‌های مختلف بسیار ضروری است زیرا ساختار فضایی شهر دارای سیستمی منسجمی است که از اجزا و عناصر گوناگون تشکیل شده است که ناپایداری هر کدام از این عناصر، بر کل مجموعه و ساختار شهری تاثیرگذار است. بر چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: توجه به جنبه‌های ساختار فضایی شهر از حیث برخورداری از شاخص‌های مختلف بسیار ضروری است زیرا ساختار فضایی شهر دارای سیستمی منسجمی است که از اجزا و عناصر گوناگون تشکیل شده است که ناپایداری هر کدام از این عناصر، بر کل مجموعه و ساختار شهری تاثیرگذار است. بر این اساس هدف پژوهش حاضر، سنجش عدالت فضایی و الگوی توزیع شاخص‌های فضایی و مشخص کردن میزان تمرکز در شاخص‌های مذکور است. روش پژوهش: روش تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی است. در این پژوهش با بکارگیری شاخص‌های جمعیتی- اجتماعی، اقتصادی و کالبدی و همچنین مدل ویکور، مدل تحلیل خوشه ای، ضریب جینی و ضریب موران به رتبه بندی و سطح بندی نواحی شهری و همچنین سنجش میزان تمرکز و خودهمبستگی فضایی در شهر مهاباد در سال 1394 پرداخته شده است. یافته‌ها: یافته‌های حاصل از مدل و یکور نشان داد که در مجموع بیشتر نواحی شهری مهاباد با توسعه نیافتگی یا توسعه نه چندان مطلوب روبرو هستند. در ادامه با استفاده از ضریب جینی و ضریب موران مشخص شد که در شاخص‌های تاسیسات و خدماتی شهری بیشترین تمرکز را شاهد هستیم به طوریکه این تمرکز با خود همبستگی فضایی چندانی روبرو نیست زیرا در بیشتر موارد توزیع شاخص‌ها تنها در یک ناحیه خاص متمرکز بوده نه در چند ناحیه مجاور. نتیجه گیری: مشخص شد که در بیشتر موارد کانون‌های برخودار در شمال و شمال غربی شهر و کانون‌های محروم در جنوب شهر مهاباد مشاهده می‌شوند؛ لذا توجه به کاهش نابرابری‌ها و حرکت به سوی توسعه متوازن در زمینه تاسیسات و خدمات شهری باید در اولویت برنامه ریزی و مدیریت شهری قرار بگیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

145 - پدیده نخست شهری و الگوی نظام شهری در ایران
شهرام امیرانتخابی آذر کریمی حصاری

شهرها به عنوان مراکز اصلی تجمع و تمرکز جمعیت و فعالیت‌ بخش‌های بازرگانی، صنعتی، فرهنگی، اداری و سیاسی به شمار می‌روند. در نتیجه، استخوان‌بندی و چارچوب اصلی سازمان فضایی کشور را شبکه سلسله مراتبی از مراکز شهری تشکیل می‌دهند. برای تبیین اندازه شهرها در درون این شبکه، برخی چکیده کامل

شهرها به عنوان مراکز اصلی تجمع و تمرکز جمعیت و فعالیت‌ بخش‌های بازرگانی، صنعتی، فرهنگی، اداری و سیاسی به شمار می‌روند. در نتیجه، استخوان‌بندی و چارچوب اصلی سازمان فضایی کشور را شبکه سلسله مراتبی از مراکز شهری تشکیل می‌دهند. برای تبیین اندازه شهرها در درون این شبکه، برخی پژوهشگران همچون اویرباخ مدل‌های فضایی خاصی (مدل رتبه اندازه) را پیشنهاد نموده‌اند که اندازه جمعیتی شهرها را نسبت به بزرگ‌ترین شهرها بیان می‌کند. اما رشد نامتوازن و افسارگسیخته شهرهای بزرگ و برتری بیش از اندازه آنها بر دیگر شهرها چه در سطح ملی و چه در چارچوب استانی، به پیداش پدیده‌ای انجامیده است که تشدید و تداوم این فرایند، به‌تدریج بر قطبی شدن هرچه بیشتر فضای کشور و بی‌عدالتی فضایی منجر می‌شود که نتیجه آن عدم توسعه اجتماعی و اقتصادی شهرهای کوچک، میانی و نواحی پیرامون آنها است. تهران طی یک سده اخیر پایتخت سیطره بی‌چون‌وچرای خود را بر شبکه شهری کشور تحمیل کرده است. در مرحله بعدی، بیشتر مراکز استان‌ها نیز همین رابطه را با دیگر شهرها برقرار نموده‌اند. تنها برخی مراکز استان‌ها، به علت تازه تأسیس بودن، موقعیت مکانی خاص و شرایط تاریخی و جغرافیایی‌شان هنوز به پدیده نخست شهری نرسیده‌اند، اما روند‌های کنونی و الگوهای رایج شهرنشینی آنها نیز تا مرحله‌ای بحرانی و غیرقابل بازگشت می‌تواند ادامه یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

146 - توسعه راهبردی محلات شهری(مورد مطالعه: منطقه ۱۱ کلانشهر تهران)
طاهر پریزادی احمد زنگانه افسانه فخری پور محمدی

مقدمه و هدف پژوهش: شاخص‌ترین ویژگی شهرهای بزرگ ساختار پیچیده آن‌هاست. فقر شهری نیز یکی از پدیده‌های پیچیده است که طی چند دهه اخیر در مراکز شهری، مهم‌ترین معضل شهری محسوب می‌شود و به‌واسطه آثار سوء و جلوگیری از گسترش آن، شناخت دقیق پهنه‌های فقر در شهرها را طلب می‌کند.این چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: شاخص‌ترین ویژگی شهرهای بزرگ ساختار پیچیده آن‌هاست. فقر شهری نیز یکی از پدیده‌های پیچیده است که طی چند دهه اخیر در مراکز شهری، مهم‌ترین معضل شهری محسوب می‌شود و به‌واسطه آثار سوء و جلوگیری از گسترش آن، شناخت دقیق پهنه‌های فقر در شهرها را طلب می‌کند.این پژوهش پس از شناسایی پهنه‌های فضایی فقر شهری در محلات عرفی منطقه 11 شهر تهران ؛زمینه را برای برنامه ریزان و مدیران شهری در تصمیم‌گیری‌های مربوط به کاهش مشکلات و محرومیت در محلات شهری، فراهم می کند که درنهایت این امر به برنامه‌ریزی راهبردی توسعه در محله هدف برنامه‌ریزی امیریه منتهی شد. روش پژوهش: این تحقیق ازنظر هدف رویکردی کاربردی را در پیش‌گرفته و ازنظر روش تحلیلی- تجویزی است که پس از توضیح مفهوم فقر، فقر شهری، گستره‌های فقر و خصیصه‌های آن به روش کتابخانه‌ای به کمک داده‌های بلوک‌های آماری سال ۱۳۹۰ با محاسبه 27 شاخص در قالب چهار بعد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی به شناخت و تحلیل پراکندگی فقرشهری در محلات عرفی منطقه ۱۱ تهران اقدام شده است و درنهایت به برنامه‌ریزی توسعه آتی محله هدف برنامه‌ریزی با استفاده از تکنیک آیدا می‌پردازد. یافته‌ها: یافته‌های سطح‌بندی محلات بر اساس تکنیک تاپسیس بیانگر آن است که محلات (فلسطین، هلال‌احمر، خرمشهر، جمال‌زاده، اسکندری، امیریه) به‌عنوان محلات دارای فقر شهری و بسیار نامطلوب و محلات (شیخ هادی، پارک رازی، آذربایجان، قلمستان، مخصوصی، عباسی) جزء محلات مطلوب شناخته شدند. نتیجه گیری: نتیجه پژوهش حاکی از آن است که محله مسئله دار امیریه در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی نسبت به سایرین شرایط نامساعدتری دارد به دلیل مزایای قدمت و اصالت محله و همچنین معایب استقرار در محدوده بافت فرسوده شهری و راهبردها و سیاست‌های خاصی برای توسعه‌این محله ارائه‌شده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

147 - تحلیل سازمان فضایی نظام شهری (مطالعه موردی: استان آذربایجانشرقی)
دکتر نفیسه مرصوصی دکتر حسن حکمت نیا دکتر محمد رضا پور محمدی دکترحسین نظم فر

مقدمه و هدف پژوهش: هدف اصلی این پژوهش بررسی و تحلیل درجه تعادل فضایی نظامشهری استان آذربایجانشرقی بر مبنای شاخص آنتروپی و مدل حد اختلاف طبقه ای بر اساسآمار و اطلاعات شش دوره سرشماری میباشد.روش پژوهش: روش اجرای پژوهش به صورت کمی تحلیلی همراه با ارائه مدلهای کاربردیمی باش چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: هدف اصلی این پژوهش بررسی و تحلیل درجه تعادل فضایی نظامشهری استان آذربایجانشرقی بر مبنای شاخص آنتروپی و مدل حد اختلاف طبقه ای بر اساسآمار و اطلاعات شش دوره سرشماری میباشد.روش پژوهش: روش اجرای پژوهش به صورت کمی تحلیلی همراه با ارائه مدلهای کاربردیمی باشد. جامعه آماری مورد نظر در این پژوهش، شهرهای استان مورد مطالعه می باشد کهبصورت رسمی در سرشماری ها شهر اعلام شدهاند.٥٨/ یافته ها: در سال ١٣٨٥ کاهش سهم تبریز تداوم یافته و سهم جمعیت شهر تبریز به ١٩درصد رسیده است. سهم جمعیت شهرهای بزرگ استان نیز با کاهش مواجه بوده ولی به دلیلاینکه تعداد شهرهای استان از ٣٩ شهر به ٥٧ شهر رسیده و تعداد شه رهای کوچک وکم جمعیت نیز افزایش زیاد یافته است لذا کاهش سهم جمعیت شهر تبریز نسبت به کلجمعیت استان به دلیل افزایش تعداد شهرهای کوچک مجددًا تشدید و درجه آنتروپی به٠ کاهش یافته است. /٥٠٢نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش حاکی است، استقرار جمعیت در کانون ه ا و طبقاتشهری به صورت متعادل و همگون توزیع نشده اند و روند تمرکزگرایی در کلانشهر تبر ی ز باسرعت قابل توجهی در حال جریان است و شبکه شهری را از حالت نیمه متعادل در دهه ه ایاخیر به سمت شرایط بحرانی سوق داده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

148 - بررسی سلسله مراتب توسعه یافتگی در شهرستان‌های استان خوزستان با تاکید بر نظریه توسعه پایدار
یعقوب مرادی رضا احمدی

هدف توسعه پایدار در سطح مناطق برقراری عدالت فضایی و توزیع متعادل امکانات و خدمات مختلف می‌باشد. توسعه در بعد فضایی زمانی می‌تواند در جهت پایداری قرار گیرد که بتواند راهکارهایی مشخص برای تامین مطلوب و عادلانه نیازهای خدماتی ساکنان ارائه نماید. در این تحقیق تلاش شده تا با چکیده کامل

هدف توسعه پایدار در سطح مناطق برقراری عدالت فضایی و توزیع متعادل امکانات و خدمات مختلف می‌باشد. توسعه در بعد فضایی زمانی می‌تواند در جهت پایداری قرار گیرد که بتواند راهکارهایی مشخص برای تامین مطلوب و عادلانه نیازهای خدماتی ساکنان ارائه نماید. در این تحقیق تلاش شده تا با شناسایی الگوی توزیع فضایی توسعه در شهرستان‌های استان خوزستان به این امر پی برد که آیا این توسعه جهت گیری پایدار دارد یا خیر. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و از لحاظ روش بررسی توصیفی- تحلیلی می‌باشد. داده‌های تحقیق از سالنامه آماری استان خوزستان در سال1390 گرداوری شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد، که توزیع فضای توسعه در سطح شهرستان‌های استان خوزستان در جهت اهداف و اصول توسعه پایدار نمی‌باشد. همه تحلیل‌ها نشان می‌دهد که توزیع فضایی توسعه در استان بسیار نابرابر بوده و در تضاد کامل با عدالت فضایی مطرح شده از سوی توسعه پایدار می‌باشد. نابرابری در توزیع فضایی توسعه در سطوح مختلف اتفاق افتاده است. نابرابری بین مرکز (اهواز) و شهرستان‌های پیرامون، نابرابری بین شهرستان‌های کم جمعیت و پرجمعیت استان، نابرابری بین بین شهرستان‌های با نرخ شهرنشینی بالا و پایین، نابرابری بین شهرستان‌های شمالی و جنوبی و شرقی و غربی استان. همچنین الگوی توسعه فعلی در سطح استان دیدگاه کل نگری و برخورد سیستمی توسعه پایدار را نقض می‌کند. به گونه‌ای که بخشی نگری در توزیع فضایی توسعه در حال حاضر بسیار روشن و مشخص است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

149 - تحلیل عدالت فضایی شهرستان‌های استان اردبیل در بخش شاخص‌های بهداشتی- درمانی با استفاده از مدل Vikor
حسن اسماعیل زاده لیلا معصومی

مقدمه و هدف پژوهش: جهان امروز با توجه به گسترش روز افزون شهرنشینی، توسعه فیزیکی و پیچیدگی ساختار فضایی - کالبدی شهرها، تعمیق و گسترش تقسیم کار اجتماعی، اقتصادی و بروز انواع آلودگیها و بیماریهای مرتبط با موارد مذکور، بیش از هر دوره دیگری وابسته به خدمات مختلف در راستای ع چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: جهان امروز با توجه به گسترش روز افزون شهرنشینی، توسعه فیزیکی و پیچیدگی ساختار فضایی - کالبدی شهرها، تعمیق و گسترش تقسیم کار اجتماعی، اقتصادی و بروز انواع آلودگیها و بیماریهای مرتبط با موارد مذکور، بیش از هر دوره دیگری وابسته به خدمات مختلف در راستای عدالت فضایی می‌باشد. در این میان خدمات بهداشتی درمانی با توجه به نقش مهم خود در ارتقای سلامت جامعه و افزایش کیفیت زندگی از اهمیت خاصی برخوردار است. مهم‌ترین هدف پژوهش تحلیل عدالت فضایی شهرستان‌های استان اردبیل در بخش شاخص‌های بهداشتی- درمانی می‌باشد. روش پژوهش: روش پژوهش در این مقاله مبتنی بر روش توصیفی ـ تحلیلی است. گردآوری داده‌ها به روش کتابخانه‌ای بوده است. در تحلیل داده-ها، ابتدا به کمک روش بی‌مقیاس سازی معمولی، داده‌های تحقیق نرمالایز و همسان سازی شده، سپس با استفاده از ضریب آنتروپی شانون، به وزن دهی شاخص‌ها اقدام گردیده و نهایتا" با بهره گیری از مدل Vikor، به رتبه‌بندی شهرستان‌های استان پرداخته شده است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج و رتبه‌بندی مختلف شهرستان‌های استان اردبیل در هریک از شاخص‌ها، می‌توان گفت که شاخص‌ های سیمای خدمات بهداشت و درمان مورد بررسی در این پژوهش به صورت مناسب و عادلانه در بین شهرستان‌های استان اردبیل توزیع نشده اند. به نوعی بی‌نظمی در پراکنش مراکز خدمات رسانی بهداشتی درمانی در سطح شهرستانهای استان اردبیل به چشم می‌خورد. نتایج محاسبات مدل ویکور نشان می‌دهد که استان اردبیل و پارس آباد به عنوان استان نسبتاً برخوردار و کوثر، نیر و سرعین به عنوان شهرستا‌ن‌های محروم شناخته شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

150 - تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه ی منطقهای در ایران
رضا لیلیان حمیدرضا رخشانی نسب رقیه رمضانزاده

مقدمه و هدف پژوهش: توزیع نامتعادل امکانات و خدمات اقتصادی، اجتماعی و ... بین مناطق، ضرورتتوجه به برنامهریزی توسعه ی فضایی و متعادل نمودن ساختار فضایی کشور را اجتنابناپذیر نموده است. براین اساس، پژوهش حاضر با اهداف تعیین سطوح توسعه ی استانها، ارزیابی درجه ی توسعهیافتگی آ چکیده کامل

مقدمه و هدف پژوهش: توزیع نامتعادل امکانات و خدمات اقتصادی، اجتماعی و ... بین مناطق، ضرورتتوجه به برنامهریزی توسعه ی فضایی و متعادل نمودن ساختار فضایی کشور را اجتنابناپذیر نموده است. براین اساس، پژوهش حاضر با اهداف تعیین سطوح توسعه ی استانها، ارزیابی درجه ی توسعهیافتگی آنها دربخشهای مختلف توسعه، تعیین سطح تمرکز نماگرها و پیشبینی عاملهای مؤثر بر توسعه ی مناطق انجامشده است.( روش پژوهش: دادههای مورد نیاز از نتایج آخرین سرشماری رسمی نفوس و مسکن کشور ( ۱۳۸۵است که با استفاده از مدلهای آماری توصیفی ‐ تحلیلی گردآوری شده است. روش انجام پژوهشهمچون تحلیل عاملی، تکنیک سنجش سطح تمرکز و رگرسیون چند متغیره انجام شده استیافته ها: یافتههای پژوهش نشان میدهد، به لحاظ توسعه ی منطقهای بین استانهای کشور نابرابری وعدم تعادل وجود دارد. بیشترین میزان تمرکز نماگرها به ترتیب مربوط به نماگرهای بهداشتی، اقتصادی،آموزشی، نهادی، کالبدی و فرهنگی است. همچنین استانهای خراسان جنوبی، خراسان رضوی، مازندران،گیلان، سمنان، یزد، اصفهان، قم و تهران در بالاترین سطح توسعه (فراتوسعه)، هشت استان شاملاستان های چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان، کرمانشاه، لرستان، خوزستان، کرمان وخراسان شمالی در سطح دوم (میان توسعهیافته ی بالا)، استانهای مرکزی، بوشهر، همدان، فارس،آذربایجان شرقی، گلستان، زنجان، اردبیل، قزوین و آذربایجان غربی در سطح سوم (میان توسعهیافته یپایین) و سه استان شامل استانهای ایلام، کردستان و سیستان و بلوچستان در پایینترین سطح(فروتوسعه) قرار دارند.نتیجه گیری: طبق نتایج رگرسیون چند متغیره، برای توسعه ی استانهای کشور به ترتیب باید نماگرهایبهداشتی، کالبدی، فرهنگی، آموزشی، نهادی و اقتصادی در استانهای فروتوسعه، میان توسعهیافته یپایین، میان توسعهیافته ی بالا و فراتوسعه در اولویت توسعه ی فضایی قرار گیرند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

151 - بررسی مؤلفه های مؤثر مشارکت در تصمیم گیری کارکنان مراکز تحقیقات، آموزش و مشاوره فضای سبز شهر تهران در توسعه فضای سبز پایدار شهری
مریم باقری مهدی میردامادی سید جمال فرج اله حسینی فرهاد لشگرآرا

پژوهش پیش رو باهدف بررسی مؤلفه‌های مؤثر مشارکت در تصمیم گیری کارکنان مراکز تحقیق، آموزش و مشاوره فضای سبز شهر تهران در توسعه فضای سبز پایدار شهری انجام شد. جامعه آماری تحقیق 266 تن کارکنان 92 مرکز تحقیق، آموزش و مشاوره فضای سبز منطقه‌های 22 گانه شهرداری تهران بود که برم چکیده کامل

پژوهش پیش رو باهدف بررسی مؤلفه‌های مؤثر مشارکت در تصمیم گیری کارکنان مراکز تحقیق، آموزش و مشاوره فضای سبز شهر تهران در توسعه فضای سبز پایدار شهری انجام شد. جامعه آماری تحقیق 266 تن کارکنان 92 مرکز تحقیق، آموزش و مشاوره فضای سبز منطقه‌های 22 گانه شهرداری تهران بود که برمبنای فرمول کوکران، حجم نمونه 157 نفر برآورد شد. ابزار گردآوری داده‌های تحقیق، پرسش‌نامه بود که روایی آن با استفاده ازنظر اعضای هیئت‌علمی ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران بررسی و تائید شد و پایایی آن با استفاده از پایایی ترکیبی (81/0)، تائید شد. نتایج تحلیل عاملی تائیدی نشان داد که به ترتیب از میان نشانگرهای سازه مشارکت کارکنان، اتخاذ تصمیم مرکز جهت مشارکت کارکنان در تصمیم‌گیری و پذیرش تصمیمات مرکز منوط به مشارکت کارکنان در فرایند تصمیم‌گیری با بارهای عاملی 69/0 و همچنین از میان نشانگرهای سازه شیوه‌های جذب کارکنان، تأثیر مثبت توانمندسازی کارکنان جهت مشارکت در تصمیم‌گیری با بار عاملی 70/0، مؤلفه‌های مؤثر مشارکت در تصمیم‌گیری کارکنان مراکز تحقیق، آموزش و مشاوره فضای سبز تهران در توسعه فضای سبز پایدار شهری می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

152 - تحلیل فضایی آلودگی در اروندرود با استفاده از GIS
نسرین عبدالخانیان هیوا علمیزاده علی دادالهی سهراب احمد سواری محمد فیاض محمدی

10.22034/jest.2021.30534.3895

زمینه و هدف: اروندرود رودخانه پهناوری در جنوب غربی و در مرز ایران و عراق است که مورد تهدید انواع آلودگی ها از قبیل پساب های صنعتی، کودها، سموم شیمیایی و فاضلاب های شهری قرارگرفته که تأثیرات ناخوشایند بر روی محیط زیست و اکوسیستم دارد. هدف از این مطالعه تحلیل فضایی تغییرا چکیده کامل

زمینه و هدف: اروندرود رودخانه پهناوری در جنوب غربی و در مرز ایران و عراق است که مورد تهدید انواع آلودگی ها از قبیل پساب های صنعتی، کودها، سموم شیمیایی و فاضلاب های شهری قرارگرفته که تأثیرات ناخوشایند بر روی محیط زیست و اکوسیستم دارد. هدف از این مطالعه تحلیل فضایی تغییرات آلودگی در اروندرود با استفاده از GIS می باشد. روش بررسی: در این تحقیق مدل سازی پخش آلودگی با استفاده از GIS در رودخانه اروندرود با استفاده از مدل سه‌بعدی و هیدرودینامیکی کوهیرنس استفاده‌شده که معادله پیوستگی، معادلات ناویراستوکس در سه بعد و معادله های انتقال شوری و دما به روش جداسازی حل می شوند. شرایط مرزی اعمال‌شده شامل تغییرات دما، شوری و دبی برای مرز باز رودخانه و تغییرات دما و شوری و اعمال مؤلفه‌های جزر و مدیO1,S2, M2 و K1برای مرز باز دریا در مدل بکار گرفته می شود. یافته ها: خروجی های مدل کوهیرنس که با فرمت NetCDF هستند را در محیط GIS فراخوانی می کنیم، سپس نقشه آلودگی مربوط به یک‌زمان خاص (حالت جزر یا مد) را ژئورفرنس می کنیم و درنهایت در محیط GIS، طبقه بندی می کنیم. بحث و نتیجه گیری: در این راستا تغییرات آلودگی رودخانه طبقه بندی و رودخانه اروند در مقیاس‌های 1 تا 5 رتبه بندی گردیده که رتبه 1 نشان دهنده کم ترین درجه آلودگی و رتبه 5 بیش ترین درجه آلودگی را نشان می دهد. با توجه به درصد پهنه تحت پوشش آلودگی در ایستگاه های مختلف مشاهده گردید که بیش ترین میزان آلودگی در ایستگاه اول در حالت مد و کم‌آبی با مقدار 27/32%، در ایستگاه دوم در حالت جزر و کم‌آبی با مقدار 87/32% و در ایستگاه سوم در حالت مد و پرآبی 48/28% است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

153 - نقش تحلیل ساختار فضایی سیمای سرزمین در ارزیابی اثرات زیست محیطی(EIA) (مطالعه ی موردی: تالاب بین المللی میانکاله)
سولماز دشتی غلامرضا سبزقبائی کاوه جعفرزاده مژگان بزم آرا بلشتی

10.22034/jest.2018.22301.3135

زمینه و هدف: استفاده از روش‌های ارزیابی اثرات محیط‌زیستی یکی از ابزارهای مهم در مطالعات مدیریت محیط‌زیست و کاهش عوامل بالقوه آسیب‌رسان محیط‌زیستی در مناطق حساس مانند تالاب‌ها برای حصول به توسعه‌ی پایدار است. هدف از این پژوهش بررسی وضعیت ترکیب و توزیع فضایی تالاب بین‌الم چکیده کامل

زمینه و هدف: استفاده از روش‌های ارزیابی اثرات محیط‌زیستی یکی از ابزارهای مهم در مطالعات مدیریت محیط‌زیست و کاهش عوامل بالقوه آسیب‌رسان محیط‌زیستی در مناطق حساس مانند تالاب‌ها برای حصول به توسعه‌ی پایدار است. هدف از این پژوهش بررسی وضعیت ترکیب و توزیع فضایی تالاب بین‌المللی میانکاله و هم‌چنین بررسی کارایی سنجه‌های سیمای سرزمین برای ارزیابی اثرات زیست‌محیطی است.روش بررسی: بدین منظور ابتدا تصاویر ماهواره‌ای لندست 7 و 8 سنجنده‌های ETM+ و OLI مربوط به سال‌های 1380 و 1395 تهیه گردید. سپس با انجام پردازش و پیش‌پردازش‌های لازم نقشه کاربری اراضی تهیه شد و نقشه‌های رستی وارد نرم‌افزار FRAGSTATS 4.2 گردید و تجزیه و تحلیل از الگوهای سیمای سرزمین در قالب رویکرد چشم‌انداز محیط‌زیستی با استفاده از معیارهای فضایی انجام گرفت. یافته‌ها: با توجه به نتایج می‌توان بیان داشت که پهنه‌ آبی تالاب (که مهم‌ترین بخش تالاب) و متعاقباً اراضی مرطوب تالابی سطح وسیعی دارند و حالت ریزدانه و لکه‌ی به خود نگرفته است، اما در طی زمان مورد مطالعه دچار حذف قسمتی از پهنه‌ خود گشته است. کاربری پوشش گیاهی و اراضی انسان‌ساخت نیز با ایجاد لکه‌های جدید و دو تکه شدن اختلالی را در محیط طبیعی ایجاد کرده‌اند. کاربری کشاورزی هم حالت لکه‌ای نداشته و افزایش مساحت آن بصورت لکه‌های بزرگ بوده است. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج بیان شده مدیریت صحیحی در محیط تالاب به اجرا در نمی‌آید. زیرا که مدیریت حاضر تالاب میانکاله یک مدیریت سخت‌افزاری و قدیمی است، هم‌چنین به علت قرار گرفتن این تالاب در دو استان، مدیریتی یکپارچه ندارد و برنامه-ی مدیریتی، پراکنده و چندگانه می‌باشد. در نتیجه با ایجاد طرح مدیریتی یکپارچه و منسجم می‌توان تا حدودی بر مشکلات این تالاب فایق آمد. مطالعه حاضر به‌خوبی نشان داد که سنجه‌های سیمای سرزمین ابزاری مناسب برای ارزیابی اثرات زیست‌محیطی در کم‌ترین زمان به‌شمار می‌آیند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

154 - شناخت استانداردهای برنامه ریزی فضاهای سبز و مکانیابی آن ها در راستای دستیابی به بازدهی اکولوژیکی شهرها (مورد مطالعه: شهر تبریز)
رضا جهان بین پخشان خضر نژاد

10.22034/jest.2019.5587.1465

زمینه و هدف: پیش از هر نوع برنامه ریزی برای توسعه فضاهای سبز شهری، باید معیارها و استانداردهای توسعه فضای سبز مشخص شود. از اصول بسیار مهم دانش شهرسازی، پرداختن به کاربری ها از لحاظ استانداردها و سرانه و مکانیابی آن هاست. آلودگی های هوا، صوتی و بصری ارمغان زندگی شهرنشینی چکیده کامل

زمینه و هدف: پیش از هر نوع برنامه ریزی برای توسعه فضاهای سبز شهری، باید معیارها و استانداردهای توسعه فضای سبز مشخص شود. از اصول بسیار مهم دانش شهرسازی، پرداختن به کاربری ها از لحاظ استانداردها و سرانه و مکانیابی آن هاست. آلودگی های هوا، صوتی و بصری ارمغان زندگی شهرنشینی است که امروزه جوامع بشری با آن دست به گریبانند. به همین جهت پرداختن به کاربری فضای سبز بعنوان تلطیف کننده هوا و سامان دهنده فضا، در راستای دستیابی به بازدهی اکولوژیکی شهرها ضروری به نظر می رسد. هدف از مقاله حاضر، شناخت معیارهای برنامه ریزی فضای سبز و مکانیابی مطلوب آن هاست که دستاورد آن ارائه راهکارهایی به منظور عملیاتی نمودن [i]اصول کلی توسعه فضای سبز است به طوری که قابل تعمیم به موارد مشابه باشد. روش بررسی: الگوی تحقیق حاضر بنیادی- کاربردی و روش بررسی و تبیین موضوع، توصیفی- تحلیلی است. جهت جمع آوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای و اسنادی(مراجعه به کتابخانه ها و منابع اسنادی موجود، مراکز علمی- تحقیقاتی و دستگاه های اجرایی مرتبط) بهره گرفته شده است. تحلیل داده ها عمدتاً مبتنی بر روش تحلیل کیفی و نیز بهره گیری از نرم افزار ARC/GIS بوده است. یافته ها: یافته های این پژوهش بیانگر آن است که هیچ کدام از سرانه های موجود در شهر تبریز از دیدگاه شهرسازی و از دیدگاه زیست محیطی، با استانداردها، هماهنگی ندارند. از دیدگاه شهرسازی، در طرح توسعه و عمران و حوزه نفوذ شهر(جامع)، سرانه ای در حدود 15 مترمربع برای هر نفر پیشنهاد شده که این سرانه در وضع موجود برای شهر تبریز برابر با 69/1 می باشد. از دیدگاه زیست محیطی نیز در طرح توسعه و عمران و حوزه نفوذ شهر، بین 15- 50 مترمربع برای هر نفر بوده و سرانه شهر در وضع موجود برابر با 69/11 مترمربع محاسبه شده است. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که در شهر تبریز معیارها و اصول توسعه و برنامه ریزی فضای سبز و معیارهای مکانیابی آن ها از جمله؛ سرانه ها در سایر محلات، معیارهای محیطی و اکولوژیک و معیارهای مکانی از قبیل مرکزیت، سلسله مراتب و دسترسی، رعایت نشده است. بنابراین وضعیت کاربری فضای سبز وضع موجود شهر تبریز با پیشنهادات طرح جامع و تفصیلی و با استانداردهای ملی و بین المللی مطابقت ندارد و همچنین عدم توزیع بهینه آن در سطح شهر کاملا مشهود است.در این میان محاسبه سطح مناسب فضای سبز و پراکنش متعادل آن در شهر، کلید موضوع است تا بدین طریق فرایند دستیابی به بازدهی اکولوژیکی شهر میسر گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

155 - بررسی اهمیت طراحی باغ های شفابخش در محوطۀ دانشگاهها در راستای ارتقاء مطلوبیت فضایی: نمونه موردی دانشگاه سیستان و بلوچستان
پیمان گلچین محسن کافی نیلوفر سارانی

10.30495/jest.2019.44644.4684

زمینه و هدف: هدف اصلی در این پژوهش، بررسی اهمیت و تاثیر حضور باغ های شفابخش در محوطۀ دانشگاه ها به عنوان یکی از مناظر شبه طبیعی دست کاشت بر مطلوبیت فضایی و سلامت روح و روان کاربرانش می باشد. در این راستا، دانشگاه سیستان و بلوچستان به عنوان نمونه موردی انتخاب گردید.روش ب چکیده کامل

زمینه و هدف: هدف اصلی در این پژوهش، بررسی اهمیت و تاثیر حضور باغ های شفابخش در محوطۀ دانشگاه ها به عنوان یکی از مناظر شبه طبیعی دست کاشت بر مطلوبیت فضایی و سلامت روح و روان کاربرانش می باشد. در این راستا، دانشگاه سیستان و بلوچستان به عنوان نمونه موردی انتخاب گردید.روش بررسی: در این پژوهش، روش اعمال شده شامل جمع آوری و تحلیل اطلاعات بوده که به صورت کتابخانه ای، میدانی و تهیة پرسشنامه انجام گرفت. از 24 بوستان موجود در دانشگاه، 6 بوستان جهت تحقیق انتخاب شدند. برای محاسبۀ جامعه آماری از فرمول کوکران استفاده شد و جامعۀ آماری 376 نفری جهت انجام تحقیق و تهیۀ پرسشنامه محاسبه گردید. در مرحلۀ بعد، داده های به دست آمده از پرسشنامه، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و نتایج حاصل از این بررسی در جداول و نمودارهای جداگانه ای تنظیم گردید.یافته ها: یافته ها نشان می دهد که بوستان کوهستان به عنوان موثرترین و بوستان قائم غربی به عنوان کم تاثیرترین بوستان شفابخش در ارتقاء و بهبود مطلوبیت فضایی محوطۀ دانشگاه سیستان و بلوچستان انتخاب شدند. حضور پوشش گیاهی متنوع و غنی به عنوان مهمترین معیار از میان 5 ویژگی اصلی باغ های شفابخش توسط مصاحبه شوندگان جهت استفاده و نیز موثر در ارتقاء مطلوبیت فضای محوطه دانشگاه شناخته شد.یافته ها نشان داد که مشاهده و یا استفاده نمودن از مناظر شبه طبیعی بخصوص مناظر بوستان های موجود می تواند تاثیرات روحی و روانی مثبت داشته باشد و سبب بهبود سلامت روحی و روانی آنها گردد. همچنین دیدن مناظر شبه طبیعی متنوع و استفاده از آنها در محوطه دانشگاه ها می تواند باعث ایجاد انگیزه در دانشجویان به منظور یادگیری بهتر مطالب آموزشی شود.بحث و نتیجه گیری: با توجه به یافته های تحقیق، می توان به این نتیجه رسید که طراحی و احداث بوستان های شفابخش در محوطۀ دانشگاه ها می تواند از طریق ارتقاء کیفیت بصری و مطلوب نمودن کیفیت فضاهای محوطه دانشگاه سیستان و بلوچستان باعث ایجاد تاثیرات مثبت بر سلامت روح و روان کاربرانش گردد. از این رو طراحی و احداث اینگونه باغ ها در محوطۀ دانشگاه ها توصیه می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

156 - تبیین عوامل موثر بر تقویت مردم گرائی گذرها در فضاهای شهری (مطالعه موردی: محله کوتی شهر بوشهر)
پریسا جانیان پور نسیم صحرائی نژاد محسن کافی

10.30495/jest.2023.60831.5395

زمینه و هدف: یکی از نیازهای بنیادی بشر، ارتباطات اجتماعی است و پاسخگویی به این نیاز و تامین بستر مناسب برای آن، یقیناً مستلزم وجود یک قرارگاه کالبدی است. گذرها به عنوان یک فضای شهری نقشی چشمگیر در پاسخ به این بعد از حیات انسان در جوامع شهری دارند چرا که با حمایت از افرا چکیده کامل

زمینه و هدف: یکی از نیازهای بنیادی بشر، ارتباطات اجتماعی است و پاسخگویی به این نیاز و تامین بستر مناسب برای آن، یقیناً مستلزم وجود یک قرارگاه کالبدی است. گذرها به عنوان یک فضای شهری نقشی چشمگیر در پاسخ به این بعد از حیات انسان در جوامع شهری دارند چرا که با حمایت از افراد مختلف، قابلیت خلق فضاهای مردم گرا را خواهند داشت.گذر کوتي نیز مانند بسياري از گذرها در شهرهاي تاريخي کشور، در شهر بوشهر، روزگاري مرکز تعاملات و اجتماعات مردم بوده که طي زمان، نابسامان شده و اراضي آن به صورت متروک رها گشته و کارایی خود را به عنوان بخشی از فضای شهری از دست داده است. روش بررسی: بنابراین در این تحقیق با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، عوامل اجتماعی تأثیرگذار بر حضور مردم در فضاهای شهری استخراج و در مرحله بعدی از مشاهدات میدانی محدوده مورد مطالعه و 487 پرسشنامه بر اساس فرمول کوکران برای سنجش نظرات کاربران در این ارتباط استفاده گردید و سپس با بهره گیری از نرم افزار SPSS از روشهای تحلیل عاملی، آزمون پیرسون و واریانس، داده ها تحلیل شد. یافته ها: از میان 24 متغیر سنجش شده، 6 عامل کلیدی موثر بر تقویت فضاهای مردم گرا تعیین گردید. شامل تعاملات اجتماعی، وابستگی مکان، احساس امنیت، افزایش جذابیت های بصری، حس تعلق و هویت مکان. نتایج آزمون ها نشان می دهند علاوه بر همبستگی قوی میان عوامل، آنها بر یکدیگر تاثیر مستقیم دارند. بحث و نتیجه گیری: بنابراین، با در نظرگیری این عوامل در مدیریت، برنامه ریزی و طراحی این گذر در شهر بوشهر می توان هویت مغفول مانده گذشته آن را احیاء نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

157 - اصول طراحی فضاهای باز کودکان در دوره دوم دبستان با تأثیرپذیری از هوش‌هیجانی و فرآیند یادگیری از نگاه مربیان و دست‌اندرکاران
حسنی سادات شمس دولت آبادی نیلوفر ملک فرهنگ مظفر بهرام صالح صدق پور

10.22034/jest.2020.37124.4350

زمینه و هدف: با توجه به تأثیری که فضاهای باز آموزشی می تواند بر روی مخاطبان وکاربران این‌گونه فضاها داشته باشد، هدف پژوهش حاضر ارایه رهنمودهایی برای طراحی فضاهای باز کودکان در دوره دوم دبستان با تأثیرپذیری از هوش‌هیجانی و فرآیند یادگیری است. روش بررسی: در این پژوهش پس چکیده کامل

زمینه و هدف: با توجه به تأثیری که فضاهای باز آموزشی می تواند بر روی مخاطبان وکاربران این‌گونه فضاها داشته باشد، هدف پژوهش حاضر ارایه رهنمودهایی برای طراحی فضاهای باز کودکان در دوره دوم دبستان با تأثیرپذیری از هوش‌هیجانی و فرآیند یادگیری است. روش بررسی: در این پژوهش پس از تدوین جدول هدف-محتوی و پرسش‌نامه حجم نمونه توسط ۳۲۶ نفر از مربیان و دست اندرکاران به‌صورت نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی انجام گرفت و نتایج برای تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده، در نرم افزار spssنسخه ۲۲ بر اساس تحلیل عامل R استخراج، و تحلیل داده‌ها بر اساس آمار توصیفی استنباطی است. یافته‌ها: از میان پاسخ مربیان و دست‌اندرکاران به پرسش‌نامه، هشت عامل قابل شناسایی می‌باشند. به این صورت که برای حدود ۷۲ درصد از پاسخ دهندگان، واقعیتی به صورت مشترک قابل درک بوده است. بحث و نتیجه گیری: ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ آن اﺳﺖ ﻛﻪ تأثیر جلوه‌های طبیعی بر خودشکوفایی، وجود فضاهایی با عملکردهای فرهنگی، محیط‌هایی برای بازی‌های چندحسی در سنین مختلف، رابطه فضا و مبلمان منعطف، فضاهای نیمه‌خصوصی (نظارت‌پذیر)، رابطه فضاهای متنوع با حضور و یادگیری کودکان در حیاط، ارتباط بین فضای باز و بسته، رابطه انعطاف‌پذیری و تنوع فضایی با آسایش روانی و کالبدی می‌توانند بر فضاهای باز مدرسه به جهت ارتقاء هوش‌هیجانی و فرآیند یادگیری ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار ﺑﺎﺷند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

158 - واکاوی نقش فضاهای میانی در نظام توده - فضا و چگونگی آن بر نحوه رفتار جمعی (مطالعه موردی در عرصه‌های میانی مساجد قزوین)
مهسا میرسلامی علی عمرانی پور

10.30495/jest.2023.63323.5509

زمینه و هدف: فضاهای میانی با هدف اتصال، ارتباط و دارا بودن مفاهیم و معانی متعدد، ماهیتی دو وجهی می‌یابد که هم فرایند و هم محصول می‌شود. تاثیر فضای میانی در پیوستگی فضایی عناصر معماری و شهری در ایران، اوج هنر معماری ایرانی را در ساخت و سازمان دهی فضایی مجموعه‌های معماری چکیده کامل

زمینه و هدف: فضاهای میانی با هدف اتصال، ارتباط و دارا بودن مفاهیم و معانی متعدد، ماهیتی دو وجهی می‌یابد که هم فرایند و هم محصول می‌شود. تاثیر فضای میانی در پیوستگی فضایی عناصر معماری و شهری در ایران، اوج هنر معماری ایرانی را در ساخت و سازمان دهی فضایی مجموعه‌های معماری و شهری، نحوه اتصال مقیاس کلان شهری به مقیاس میانه‌ای محله و در نهایت پیوند دادن آن با مقیاس خرد می‌باشد. این کار از طریق شناسایی و سازمان دهی متناسب عناصر میانی در طیف وسیعی از مقیاس‌ها امکان‌پذیرگردیده است. مساجد در جایگاه یکی از مهم‌ترین ارکان هویت شهر اسلامی و به‌عنوان یک مکان جمعی محسوب می‌شوند و از طرفی یکی از وجوه روابط و تعاملات پویای مسجد، ویژگی‌های فضایی معماری و نوع روابط و چیدمان فضایی آن است، لذا پژوهش حاضر به نقش فضاهای میانی در در نظام توده- فضا و چگونگی آن بر نحوه رفتارهای جمعی در مساجد می‌پردازد.روش بررسی: ردیابی فعالیت‌ها، گردآوری داده‌ها و فنون کار میدانی در سه مسجد شهر قزوین مورد مطالعه قرار گرفته است و به منظور بررسی نقش و جایگاه فضای میانی با دیدگاه ساختاری و هندسی به صورت شبیه سازی از تئوری نحو فضا با بکارگیری شاخص‌های چیدمان فضایی- با نرم‌افزار depthmap10 بهره‌گیری شده است و در ادامه برای با طرح کردن پرسشنامه و با بهره گیری از "نرم‌افزار آماری Spss22 " وزن مولفه‌های موثر بر چگونگی رفتارهای جمعی مورد تحلیل همبستگی قرار گرفتند.یافته ها : حاکی از آن است که؛ وجود فضاهای میانی سبب تفکیک فضایی، قلمرویابی در عرصه‌های مختلف مسجد می‌شود که این امر تاثیر بهینه‌ای بر سازمان عملکردی فضاهای جمعی دارد.بحث و نتیجه گیری: بنابراین قرارگاه رفتایی ایجاده شده توسط فضای میانی می تواند فعالیت های متنوعی را در حیطه های مختلف؛ به طور مثال از قلمرو خلوت تا حس تعامل کاربران را جوابگو باشد، این موضوع خود می‌تواند سبب جذب افراد بیشتری به فضای مسجد شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

159 - بررسی تاثیر مصرف انرژی و رشد اقتصادی بر انتشار دی‌اکسیدکربن: داده‌های تابلویی فضایی
هدایت حسین زاده مهدی مرادی

10.30495/jest.2019.40523.4494

زمینه و هدف: از آنجا که مصرف روز افزون انرژی‌های فسیلی به صورت روزمره افزایش یافته است و مصرف انرژی و به تبع آن انتشار گازهای گلخانه‌ای مشکلات زیادی را در جهان از جمله بالا رفتن سریع دما ایجاد کرده است. لذا مطالعه تاثیر ابعاد اقتصادی بر انتشار گازهای گلخانه ای ازاهمیت ب چکیده کامل

زمینه و هدف: از آنجا که مصرف روز افزون انرژی‌های فسیلی به صورت روزمره افزایش یافته است و مصرف انرژی و به تبع آن انتشار گازهای گلخانه‌ای مشکلات زیادی را در جهان از جمله بالا رفتن سریع دما ایجاد کرده است. لذا مطالعه تاثیر ابعاد اقتصادی بر انتشار گازهای گلخانه ای ازاهمیت بالایی برخوردار می باشد. در این مطالعه به بررسی تاثیر مصرف انرژی و رشد اقتصادی بر انتشار دی اکسیدکربن در کشورهای منطقه منا طی دوره 2014- 1995 با در نظر گرفتن اثرات همسایگی پرداخته می شود. زیرا انتشار گازهای گلخانه ای در هر کشور نه تنها تابعی از عوامل موجود در داخل کشور بوده، بلکه تابعی از کشورهای همسایه نیز می باشد.روش بررسی: به منظور بررسی تاثیر مصرف انرژی، رشد اقتصادی و انتشار دی اکسیدکربن برای کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا ابتدا از آزمون LM برای بررسی وجود وابستگی فضایی استفاده شد و سپس مدل تحقیق با استفاده از روش رهیافت داده های تابلویی فضایی مورد تخمین قرار گرفت.یافته ها: یافته های حاصل از برآورد مدل نشان می دهد که اثرات همسایگی در مدل مورد مطالعه تایید شده است. همچنین نتایج بیانگر این است که متغیر لگاریتم مصرف انرژی دارای تاثیر مثبت و معنی داری بر انتشار CO2 دارد. متغیر لگاریتم درآمد سرانه دارای تاثیر مثبت و معنی دار و متغیر مجذور لگاریتم درآمد سرانه دارای تاثیر منفی و معنی داری بر انتشار دی اکسیدکربن دارند.بحث و نتیجه گیری: براساس نتایج تحقیق فرضیه زیست محیطی کوزنتس برای کشورهای مورد بررسی برقرار می باشد. بنابراین می توان کاهش مصرف انرژی را به عنوان راهی جهت کاهش آلودگی پیشنهاد نمود. با در نظر گرفتن اثر تکنولوژی، دو راهبرد می تواند مطرح شود: یکی ارتقای فن آوری استفاده از انرژی های فسیلی جهت افزایش کارایی انرژی و کاهش آلودگی و دیگری استفاده بیشتر از حامل های انرژی تجدیدپذیر و سوخت های پاک می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

160 - تببین شرایط آسایش اقلیمی در الگوهای فضایی – کالبدی بافت محلات سنتی (مطالعه موردی: محلات سنتی شهر همدان)
محمد معتقد حسن سجادزاده

10.30495/jest.2021.56136.5190

زمینه و هدف: گسترش شهرها طی دهه های اخیر، موجب افت میزان آسایش اقلیمی در آنها شده است. یکی از اهداف این پژوهش تحلیل هندسه فضایی و الگوهای ساختاری فضایی محلات سنتی اقلیم سرد و خشک در راستای بهره گیری از این الگو در توسعه بافت های مسکونی جدید و همچنین بررسی نقش و الگوی ک چکیده کامل

زمینه و هدف: گسترش شهرها طی دهه های اخیر، موجب افت میزان آسایش اقلیمی در آنها شده است. یکی از اهداف این پژوهش تحلیل هندسه فضایی و الگوهای ساختاری فضایی محلات سنتی اقلیم سرد و خشک در راستای بهره گیری از این الگو در توسعه بافت های مسکونی جدید و همچنین بررسی نقش و الگوی کاشت و گونه های فضاهای سبز در محلات گذشته می باشد.روش بررسی: در ابتدا مولفه های موثر بر آسایش اقلیمی با مطالعه و بررسی دیدگاه صاحب نظران به دست آمده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش شبیه سازی و نرم افزار Ecotect Autodesk در سه محله سنتی شهر همدان مورد تحقیق قرار گرفت. تحلیل ها در ساعات صبح و عصر روزهای 1 تیر و 1 دی ماه سال 98 ، انجام شده است.یافته ها: الگوی محله های مرکزگرا نسبت به محله های خطی در فصول سرد سال از شرایط بهره گیری بیشتر از آفتاب در ساعات صبح و عصر برخوردار است ، اما در الگوی محلات خطی در فصول سرد باید تمهیدات بیشتر را برای بهره گیری از میزان نور خورشید به کار گرفت. با توجه به آن که میزان سایه اندازی در الگوی محلات خطی در فصل سرما به میزان بیشتری از محله های مرکزگرا می باشد ، برای ایجاد شرایط آسایش اقلیمی نیازمند تمهیدات ویژه ای هستند.بحث و نتیجه گیری: استفاده از الگوهای مرکز گرا در ایجاد محلات می تواند باعث بالا رفتن میزان آسایش اقلیمی در محلات گردد. همچنین با توجه به نوع اقلیم سرد و خشک محلات یاد شده، وجود درختان کهنسال در مراکز محله ضمن فراهم کردن موجبات عدم نفوذ بادهای سرد غالب در محیط پیرامون، بستری برای ایجاد خنکی و آسایش اقلیمی به خصوص در فصول گرم در این مناطق شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

161 - تعهدات زیست محیطی دولت‌ها در سفرهای گردشگری فضایی
سهیلا کوشا مجتبی انصاریان مریم دهقانی

10.22034/jest.2021.35140.4224

امروزه با گسترش و تنوع فعالیت‌های فضایی، با افزایش بی رویه زباله های فضایی و آلودگی محیط زیست مواجه هستیم. ازطرفی با افزایش توجه به سفرهای گردشگری فضایی و حضور انسان در فضا، احتمال آلودگی محیط زیست فضا و محیط زیست زمین زیادتر می شود. از همین رو بررسی تعهدات و مسوولیت زی چکیده کامل

امروزه با گسترش و تنوع فعالیت‌های فضایی، با افزایش بی رویه زباله های فضایی و آلودگی محیط زیست مواجه هستیم. ازطرفی با افزایش توجه به سفرهای گردشگری فضایی و حضور انسان در فضا، احتمال آلودگی محیط زیست فضا و محیط زیست زمین زیادتر می شود. از همین رو بررسی تعهدات و مسوولیت زیست محیطی دولت‌ متبوع نهادهای مجری سفرهای گردشگری فضایی الزامی است. اگرچه عهدنامه فضای ماورای جو (1967) و کنوانسیون مسوولیت (1972)، نظام حقوقی قابل قبول و جامعی را برای احراز تعهدات بین‌المللی دولت‌ها برقرار نمودهاند، اما هنوز نکات مبهمی درباره حفاظت از محیط زیست فضا و زمین وجود دارند. چون با توجه به توسعه فعالیت‌های فضایی و با عنایت به مخاطرات زیست محیطی اصلاح نشده اند، هر گونه فعالیت فضایی از جمله سفرهای گردشگری فضایی را می توانند با مشکل مواجه کنند. این مقاله با بهره‌مندی از روش پژوهش توصیفی- تحلیلی به این پرسش پاسخ می دهد که تعهدات زیست محیطی دولت‌ها برای تضمین امنیت و ایمنی سفرهای گردشگری فضایی چیست؟ هدف این مقاله ارایه راهکارهای حقوقی برای جلوگیری از آلودگی محیط زیست فضا و زمین با استناد به مسوولیت دولت‌ها در قبال سفرهای گردشگری فضایی و پیشگیری از ارتکاب جرایم زیست محیطی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

162 - تحلیل الگوی تاب‌آوری کالبدی ـ فضایی متأثر از مخاطرات زیست‌محیطی کلانشهر تهران (مطالعه موردی: تحلیل تطبیقی مناطق ۲ و ۱۲)
کریم حسین زاده دلیر الهه بیگدلی بختیار عزت پناه

10.30495/jest.2023.66753.5657

زمینه و هدف: در ادبیات دانشگاهی اخیراً تأکید بر این است که چرا تاب‌آوری شهری متفاوت از پایداری شهری است. این در حالی است که برنامه‌های سیاست‌گذاری شهری از این اصطلاحات تقریباً به جای یکدیگر استفاده می‌کنند. در این پژوهش با تحلیل الگوی تاب‌آوری کالبدی ـ فضایی؛ عوامل متأث چکیده کامل

زمینه و هدف: در ادبیات دانشگاهی اخیراً تأکید بر این است که چرا تاب‌آوری شهری متفاوت از پایداری شهری است. این در حالی است که برنامه‌های سیاست‌گذاری شهری از این اصطلاحات تقریباً به جای یکدیگر استفاده می‌کنند. در این پژوهش با تحلیل الگوی تاب‌آوری کالبدی ـ فضایی؛ عوامل متأثر از مخاطرات زیست‌محیطی همچون زلزله وفرونشست در سطح مناطق 2 و 12 شهر تهران بررسی می‌شود. روش بررسی: این پژوهش کاربردی است که با روش تحلیلی ـ موردی و رویکرد کمی انجام گرفته است. با توجه به ماهیت داده‌ها از نوع توصیفی است. برای دستیابی به اهداف تحقیق و تحلیل الگوی تاب‌آوری کالبدی ـ فضایی متأثر از مخاطرات زیست‌محیطی کلانشهر تهران شامل فرونشست و زلزله، ابعاد مورد بررسی در 13 شاخص شامل قیمت پایه (مترمربع)، جنس مصالح، سال ساخت، قدمت ساختمان، اسکلت ساختمان، تعداد طبقات، درجه تمرکز یا تفرق کاربری مسکونی، دانه‌بندی، نفوذپذیری، مساحت کل کاربری‌ها (فضای سبز و باز) و مساحت کاربری مسکونی در بخش فضایی و کالبدی و درجه تمرکز یا تفرق جمعیت، خوشه‌های مسکونی و فضاهای باز و سبز جهت استقرار جمعیت براساس اکثریت ساکن در محلات، جهت جغرافیایی توزیع جمعیت در بخش اجتماعی مبتنی بر مطالعات کاربری اراضی وضع موجود استخراج شد. برای ارزیابی و تحلیل الگوهای فضایی و اجتماعی از الگوریتم رقابت استعماری در محیط نرم‌افزار Matlab a2019 و برای فضایی‌سازی شاخص های مورد مطالعه از روش (Tracking Analyst Tools) در فرآیند تحلیل شبکه (Network Analyst Tools) در محیط نرم‌افزار ArcGIS استفاده شده است. یافته‌ها: با توجه به قرارگیری منطقه ۱۲ در بافت تاریخی و تمرکز و تراکم جمعیت در محورهای کانونی با عملکرد منطقه‌ای، آسیب‌پذیری بیشتری از خود نشان می‌دهد. در ارتباط با معیارهای تراکم جمعیت، دانه‌بندی و همچنین وضعیت اسکلت ساختمان‌ها؛ مجموعا منطقه 2 وضعیت بهتری را نشان می‌دهد هرچند تراکم جمعیت در سطح هر دو منطقه علی‌رغم جمعیت و وسعت بیشتر منطقه ۲ یکسان می‌باشد، اما با توجه به سیل جمعیت شناور مراجعه کننده و ساکن در منطقه ۱۲ این منطقه تاب‌آوری پایین‌تری را نشان می‌دهد. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به فرسوده بودن ابنیه و نفوذپذیری کم‌فضایی، الگوی پراکنش فضایی جمعیت و عوامل مؤثر بر گسست‌های کالبدی ـ فضایی در سطح منطقه 2 و 12 نتایج نشان می‌دهد که الگوی توزیع و گسست تاب‌آوری در سطح محلات، هر دو منطقه متفاوت و در مجموع منطقه ۱۲ وضعیت ناپایدارتری را نشان می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

163 - تحلیلی بر نابرابری‌های فضایی با تأکید بر شاخص‌های کیفیت مسکن (نمونه موردی: مناطق شهری اردبیل)
عطا غفاری گیلانده حسین نظم فر علیرضا محمدی پروین ده ده زاده سیلابی

10.22034/jest.2021.33068.4085

زمینه و هدف: مسکن به عنوان یکی از پدیده های واقعی از نخستین مسائلی است که بشر همواره با آن دست‌به‌گریبان بوده و همواره در تلاش برای دگرگونی و یافتن پاسخی مناسب، معقول و اندیشیده برای آن است. در حال حاضر مسئله‌ای که راجع به مسکن در سطح جهانی از آن صحبت می شود مسئله کمبود چکیده کامل

زمینه و هدف: مسکن به عنوان یکی از پدیده های واقعی از نخستین مسائلی است که بشر همواره با آن دست‌به‌گریبان بوده و همواره در تلاش برای دگرگونی و یافتن پاسخی مناسب، معقول و اندیشیده برای آن است. در حال حاضر مسئله‌ای که راجع به مسکن در سطح جهانی از آن صحبت می شود مسئله کمبود واحد های مسکونی است و درعین‌حال آنچه به کیفیت واحد های مسکونی بازمی‌گردد تقریباً در بسیاری از نقاط دنیا رعایت نمی شود. این در حالی است که برای برنامه ریزی و برنامه ریزی مسکن هر شهر، پیدا کردن پاسخ سنجش فضایی کیفیت مسکن از ملزومات اساسی به شمار می آید. بنابراین هدف از پژوهش حاضر سنجش نابرابری های فضایی شاخص‌های کیفیت مسکن در سطح شهر اردبیل به منظور انجام برنامه ریزی بهتر برای بخش مسکن این شهر می باشد. روش بررسی: تحقیق حاضر ازنظر هدف از نوع کـاربردی و ازنظر ماهیـت و روش تحقیـق مورداستفاده از نــوع روش های توصیفی - تحلیلی است. اطلاعات موردنیاز از داده های بلوک های آماری سال 1390 شهر اردبیل استخراج‌شده‌اند. جامعه آماری پژوهش بلوک های آماری شهر اردبیل در سال 1390 است. برای بررسی وضعیت نابرابری شاخص‌های کیفیت مسکن و شناخت الگوی فضایی گسترش این نابرابری از مدل های آمار فضایی، تحلیل لکه های داغ (Hot Spot Analysis) و خود همبستگی فضایی (Morans I)، در نرم‌افزار Arc/GISاستفاده‌شده است. یافته ها: بر اساس بررسی های انجام‌گرفته، بلوک های شهر اردبیل به لحاظ شاخص‌های کیفیت مسکن در وضـعیت نـا برابر قـرار دارند به‌گونه‌ای که، محلات و مناطق واقع در بخش های شمالی و شمال غربی به لحاظ برخورداری از شاخص‌های کیفیت مسکن در وضعیت نا مطلوبی می باشند و محلات مرکزی و جنوبی شهر از این نظر از وضعیت بهتری برخوردار می باشند. بحث و نتیجه گیری: الگوی توزیع نا برابری شاخص‌های کیفیت مسکن در شهر اردبیل به صورت خوشه ای بوده و همچنین بین کیفیت مسکن و طبقات اجتماعی در شهر اردبیل رابطه معنا داری وجود دارد. درنتیجه می‌بایست برنامه ریزی های شهر به ویژه برنامه ریزی های مسکن برای شهر اردبیل در بخش های شمالی و شمال غربی (بافت روستا-شهری) بیشتر موردتوجه و مدنظر قرار گیرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

164 - واکاوی نظام حقوقی آلودگی‌های زیست‌محیطی در پرتو تحلیل مبنایی اصول و مفاهیم ناظر بر حقوق هوا و فضا
مهتاب اژدری مقدم داود هرمیداس باوند داریوش کریمی

10.30495/jest.2023.51432.5024

حقوق بین‌الملل محیط‌ زیست با تجلی در عرصه فضا و شناخت جایگاه رفیع آن و با تدوین نظام حقوقی در حال تکامل، سهم انسان و دولت ها در فضای ماوراء جو، سرنوشت زمین و آسمان و آسیب های موجود در لایه های آسمان را بررسی و نظام مند می کند. در این مطالعه به صورت توصیفی و نظری نسبت به چکیده کامل

حقوق بین‌الملل محیط‌ زیست با تجلی در عرصه فضا و شناخت جایگاه رفیع آن و با تدوین نظام حقوقی در حال تکامل، سهم انسان و دولت ها در فضای ماوراء جو، سرنوشت زمین و آسمان و آسیب های موجود در لایه های آسمان را بررسی و نظام مند می کند. در این مطالعه به صورت توصیفی و نظری نسبت به تحلیل وضعیت نظام حقوقی آلودگی های زیست محیطی هوا و فضا، اصول حاکم بر فعالیت های فضای خارجی چه در کاوش، اکتشافات و بهره‌برداری و چه در زمینه فعالیت های سلاح اتمی و هسته ای و نظامی و کشتار جمعی در مقابله با استفاده مسالمت آمیز از فضا و جلوگیری از فعالیت های زیانبار و باقی گذاشتن زباله های فضایی و رویکرد ها و اقدامات دولتهای پیشرفته و توسعه یافته و دولتهای در حال توسعه و بررسی عوامل همگرایی و واگرایی و عدالت بین نسلی و فرا نسلی در رویارویی و مسئولیت پذیری برای صدمات فرامرزی و مسئولیت بین‌المللی دولتی در مورد خسارات وارده به خصوص مسئولیت مشترک اما متفاوت دولتها، منافع مشترک بشریت و میراث مشترک و دغدغه مشترک بشریت مورد بررسی قرار می‌گیرد. بررسی ها حاکی از آنست که با مجموعه ای از اقدامات ساختاری و زیست محیطی در خصوص فضانوردان، سفینه های فضایی و موشک و فضاپیماها و با اشاره به قطعات آنها و اجرام و اجسام پرتاب شده به فضا و همچنین ثبت این موارد در کاوش و بهره‌برداری، ضبط ماهواره و ارتباطات و سنجش از راه دور، با امعان نظر به اصل آزادی حاکم بر قلمرو و فضا در سطوح مختلف ضمن بررسی چالش های پیش رو بر این فرضیه هستیم که نظام حقوقی کنونی توانسته است تمامی خلأ ها را در زمینه آلودگی ها پر کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

165 - گونه‌شناسی ساختار کالبدی- فضایی معماری مسکن روستایی دره شاهرود شهرستان خلخال
حسن اکبری مهدی بابازاده حجت اله رشید کلویر

10.22034/jest.2021.40935.4514

زمینه و هدف: با وجود پیشینه تاریخی شهرستان خلخال، هنوز مطالعات کافی در مورد شناسایی معماری بومی به‌ویژه معماری روستایی این منطقه صورت نگرفته است. به‌دلیل ایجاد ارتباط گردشگری بین شهرستان خلخال و شهر ماسوله از طریق دره توریستی شاهرود(جاده کلور)، این تحقیق درصدد مطالعه و چکیده کامل

زمینه و هدف: با وجود پیشینه تاریخی شهرستان خلخال، هنوز مطالعات کافی در مورد شناسایی معماری بومی به‌ویژه معماری روستایی این منطقه صورت نگرفته است. به‌دلیل ایجاد ارتباط گردشگری بین شهرستان خلخال و شهر ماسوله از طریق دره توریستی شاهرود(جاده کلور)، این تحقیق درصدد مطالعه و شناخت ویژگی‌های کالبدی- فضایی مسکن بومی روستاهای واقع در امتداد این دره به منظور حفظ و کاربست آن در توسعه‌های آتی است. روش بررسی: در این تحقیق نوع مطالعه به روش کیفی و روش بررسی اطلاعات به‌صورت توصیفی- تحلیلی است. پس از بازدیدهای میدانی روستاهای واقع در دره شاهرود، گونه‌های مطالعاتی به لحاظ دارا بودن ویژگی‌های غالب معماری بومی از روستاهای"شال، کلور، درو، اسبو و اسکستان" انتخاب شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ویژگی‌های کالبدی- فضایی هم‌چون "فرم پلان، عناصر معماری، مصالح و روش ساخت، فرم بام، نسبت بازشوها، نسبت توده به فضا و روابط عملکردی" مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. یافته‌ها: بافت روستایی متراکم، فرم معماری برون‌گرا و فشرده، بازشوهای کوچک، ایوان و تلار ستوندار، طُرِّه‌های چوبی، بام شیبدار، هماهنگی با شیب زمین و استفاده از مصالح محلی از ویژگی‌های معماری مسکن روستایی این منطقه است. هم‌چنین در اغلب گونه‌ها، فضای خدماتی در طبقه همکف و فضای زیستی در طبقه اول قرار دارد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق نشان می‌دهد تمامی گونه‌های مورد مطالعه برون‌گرا، دارای ایوان، تلار و طره‌های چوبی به‌عنوان عناصر ثابت و غالب هستند و به دو گونه خانه‌های تلاردار با فضای پستو و تلاردار بدون فضای پستو دسته‌بندی می‌گردد. به‌‌طور کلی الگوی معماری روستاها از نظر "فرم پلان، سازه و مصالح، بازشوها، نسبت توده به فضا و روابط عملکردی" متأثر از اقلیم سرد و کوهستانی منطقه خلخال است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

166 - تدوین راهبردهای ارتقاء کیفیت فضاهای عمومی میدان امام حسین و پیاده راه 17 شهریور با تاکید بر رویکرد حکمروایی نوآورانه شهری
سیده یاسمن محقق پور روزبه زمانیان عباس شیعه

10.30495/jest.2019.42091.4555

زمینه و هدف: یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر محیط شهری، فضاهای عمومی شهر است. توجه توامان به بعد فیزیکی و بعد اجتماعی فضاهای عمومی شهری موجب افزایش کیفیت زندگی شهروندان و بهبود شرایط و مشکلات می گردد. دستیابی به چنین فضایی به دلیل دشواری های موجود نیاز به نوعی رویکرد چکیده کامل

زمینه و هدف: یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر محیط شهری، فضاهای عمومی شهر است. توجه توامان به بعد فیزیکی و بعد اجتماعی فضاهای عمومی شهری موجب افزایش کیفیت زندگی شهروندان و بهبود شرایط و مشکلات می گردد. دستیابی به چنین فضایی به دلیل دشواری های موجود نیاز به نوعی رویکرد دارد که روابط مختلف را به طور موثر تعریف کرده و از سرمایه های اجتماعی و منابع به شکل صحیحی استفاده نماید. هدف اصلی این پژوهش، دستیابی به عوامل کیفیت فضاهای عمومی شهری با تاکید بر رویکرد حکمروایی نوآورانه شهری و یافتن استراتژی های مناسب در جهت افزایش کیفیت فضاهای عمومی می باشد.روش بررسی: در این پژوهش، وضعیت محدوده با کمک پرسشنامه ای منطبق بر شاخص های تحقیق بررسی شده است. جامعه آماری این تحقیق ساکنین و کسبه در محدوده میدان امام حسین و پیاده راه 17 شهریور هستند و قلمرو زمانی پژوهش دی ماه 97 می باشد. جهت جمع بندی و تدوین استراتژی های مورد نیاز از تکنیک سوات استفاده شده است و در نهایت به کمک روش ANP (فرآیند تحلیل شبکه ای)، شاخص های محدوده در ارتباط با سوات مورد بررسی قرار گرفته و بهترین استراتژی جهت به کارگیری تعیین گشته است.یافته ها: در این مطالعه، عوامل کیفیت فضاهای عمومی با تاکید بر رویکرد حکمروایی نوآورانه شهری با بررسی محدوده مورد مطالعه شناسایی شده و زیرمجموعه چهار شاخص کیفیت محیط فیزیکی، کیفیت محیط اجتماعی، کیفیت محیط اقتصادی و کیفیت حمل و نقل و ارتباطات دسته بندی شد. پس از بررسی محدوده با استفاده از پرسشنامه، استراتژی های مورد نیاز با کمک تکنیک سوات استخراج شد و اولویت بندی آنان با کمک تکنیک ANP انجام گرفت.بحث و نتیجه گیری: نتایج این مطالعه ابتدا با تاکید بر رویکرد حکمروایی نوآورانه شهری، شاخص های کیفیت فضاهای عمومی را مشخص نمود. در ادامه راهبردهای مناسب جهت افزایش کیفیت این فضاها استخراج شدند. با استفاده از فرآیند ANP مشخص گشت که استراتژی های WO با ضریب اهمیت 378/0 مناسب ترین استراتژی جهت به کارگیری می باشد. پس از آن به ترتیب استراتژی های WT با 238/0، SO با 192/0 و ST با 178/0 استراتژی های مناسب می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

167 - بررسی موقعیت ایوان در پیکره بندی معماری خانه های اعیانی با استفاده از روش نحو فضا؛ (نمونه موردی: خانه های سنتی گیلان)
سحر بشیرزاده جمال الدین سهیلی فرشاد مفاخر

10.30495/jest.2021.55230.5169

زمینه و هدف: مسکن بومی گیلان همواره از جنبه های گوناگون موضوع تحقیقات حوزه معماری بوده است. عنصر ایوان در معماری گیلان نقش اساسی دارد. با توجه به تفاوت های ظاهری وکاربردی آن در بوم و کاربری مشخص، در این مقاله به بررسی فضای ایوان از طریق تئوری نحو فضا پرداخته می شود.روش چکیده کامل

زمینه و هدف: مسکن بومی گیلان همواره از جنبه های گوناگون موضوع تحقیقات حوزه معماری بوده است. عنصر ایوان در معماری گیلان نقش اساسی دارد. با توجه به تفاوت های ظاهری وکاربردی آن در بوم و کاربری مشخص، در این مقاله به بررسی فضای ایوان از طریق تئوری نحو فضا پرداخته می شود.روش بررسی: چهار خانه اعیانی سنتی گیلان بر اساس نمونه گیری غیراحتمالی هدفمند از آثار ملی ایران و باقی مانده در منطقه جلگه ای و مربوط به اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی اول به عنوان نمونه های موردی انتخاب شد. میزان ادغام و نفوذپذیری ایوان با استفاده از شاخص های نحو فضا، نمودارهای توجیهی، روابط ریاضی و تحلیل های انجام شده از طریق داده های مستخرج از نرم افزار Agraph که برای این نظریه فراهم آمده، قابل بررسی است. در این راستا به نحوه ی پیکره بندی فضایی و جایگیری ایوان از طریق روش توصیفی تطبیقی پرداخته شده است.یافته ها: با استفاده از تحلیل های نرم افزاری نحو فضا و نمودارهای توجیهی و پارامترهای عمق، هم پیوندی، حلقه و ارزش کنترل سعی در مطابقت سبک و سیاق ساختمانی بومی در این بناها گردید.بحث و نتیجه گیری: ایوان در این خانه ها در شکل های گوناگون دیده می شود که با توجه به اعیانی بودن خانه ها و وضعیت اقتصادی خوب ساکنان، جنبه تزئینی و رفاهی آنها که نشانی از سبکی التقاطی در ساختمان سازی است با میزان های هم پیوندی، کنترل و اتصال متفاوت، توجیه پذیر می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

168 - بررسی و تحلیل مؤلفه های تاثیرگذار بر بهبود کیفیت فضایی پردیس های سینمایی به منظور افزایش پویایی فضایی
نرگس غضنفری سعید عظمتی

10.30495/jest.2022.52558.5073

زمینه و هدف: امروزه تبیین معیارهای پویایی فضاهای زیستی از مهمترین موضوعات در حوزه برنامه ریزی معماری و شهر است که باید در فرآیند طراحی معماری، مورد نظر قرار گیرد. هدف اصلی این پژوهش بررسی مولفه های تاثیرگذار بر بهبود کیفیت فضایی پردیس های سینمایی به منظور ارتقا پویایی ف چکیده کامل

زمینه و هدف: امروزه تبیین معیارهای پویایی فضاهای زیستی از مهمترین موضوعات در حوزه برنامه ریزی معماری و شهر است که باید در فرآیند طراحی معماری، مورد نظر قرار گیرد. هدف اصلی این پژوهش بررسی مولفه های تاثیرگذار بر بهبود کیفیت فضایی پردیس های سینمایی به منظور ارتقا پویایی فضایی است.روش بررسی: پژوهش حاضر در سال 1399 انجام شده است و با روش توصیفی-تحلیلی و ساخت ابزار پرسشنامه به شناخت عوامل موثر بر پویایی فضایی پرداخته است. آزمون روایی و پایایی پرسشنامه بین 20 نفر از کاربران فضاهای فرهنگی صورت گرفت. حجم نمونه با فرمول کوکران محاسبه و با 150 نفر متشکل از 72 خانم و 78 آقا صورت پذیرفت. با استفاده از نرم افزار spss و آزمون کلموگروف اسمیرنف جهت بررسی نرمال بودن داده ها و ضریب همبستگی بررسی رابطه موجود بین متغیرها مشخص و با محاسبه امتیاز هریک، موثرترین مولفه ها تعیین گردید.یافته ها: این تحقیق نشان می دهد بین پویایی فضایی و معیارهای عملکردی, فرمی، معنایی، زیست محیطی ، اجتماعی رابطه وجود دارد و در طراحی فضاهای فرهنگی کیفیت فضا برای شهروندان را به طور مطلوب ارتقاء می دهد.بحث و نتیجه گیری: معیارهای عملکردی،زیست محیطی و اجتماعی دارای بیشترین کمیت عددی بوده و در نتیجه از تاثیر حداکثری جهت پویایی فضایی برخوردار است. همچنین معیارهای فرمی و معنایی نیز عوامل مهم دیگری هستند که در مرحله بعد روی پویایی فضایی تاثیرگذار می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

169 - تحلیل فضایی الگوی توسعه متوازن شهری با رویکرد عدالت فضایی (موردمطالعه شهر آمل)
اسماعیل علی اکبری نفیسه مرصوصی اسداله دیوسالار مریم کمری

10.30495/jest.2022.61987.5448

زمینه و هدف: الگوی توسعه متوازن شهر درگرو سنجش تعادل فضایی منابع و امکانات شهر و نحوه استقرار جمعیت در نواحی و محلات آن است و توسعه متوازن هر شهر نیازمند رویکردی عادلانه در جهت بهره‌وری از منابع مالی و توزیع خدمات اقتصادی اجتماعی و فرهنگی است که هدف آن ارتقاء سطح کیفیت چکیده کامل

زمینه و هدف: الگوی توسعه متوازن شهر درگرو سنجش تعادل فضایی منابع و امکانات شهر و نحوه استقرار جمعیت در نواحی و محلات آن است و توسعه متوازن هر شهر نیازمند رویکردی عادلانه در جهت بهره‌وری از منابع مالی و توزیع خدمات اقتصادی اجتماعی و فرهنگی است که هدف آن ارتقاء سطح کیفیت زندگی شهروندان است. تحقیق حاضر با هدف بررسی توسعه متوازن شهر آمل با رویکرد عدالت فضایی انجام‌ گرفته است.روش بررسی: روش پژوهش توصیفی تحلیلی است. جهت تحلیل داده‌های پژوهش در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی، ابتدا با استفاده از نرم‌افزار GIS به بررسی الگوی توزیع فضایی امکانات با روش‌های آماری و گرافیکی در شهر آمل پرداخته‌شده، سپس توزیع جغرافیایی مورد بررسی قرار گرفته است. در مرحله بعد با استفاده از لایه‌های اطلاعاتی شهر و روش تصمیم‌گیری زوجی، به بررسی شاخص‌های کالبدی موثر در توزیع امکانات پرداخته‌شده است. نظرسنجی و مصاحبه در بازه زمانی 1399-1400 با 42 کارشناس خبره در سطح 22 محله شهر آمل به تعیین توابع برتری و وزن دهی به شاخص‌ها و درنهایت رتبه‌بندی آن‌ها با استفاده از مدل AHP صورت گرفته است.یافته‌ها: یافته های تحلیل‌های گوناگون، حاکی از تمرکز امکانات و خدمات در مرکز شهر و در بافت اولیه آن است.بحث و نتیجه گیری: تحلیل‌هایی مانند تحلیل تراکم کرنل، کریجینگ، لکه‌های داغ مشخص کردند که توزیع امکانات و خدمات در شهر آمل به مرکز تمایل دارد و تحلیل نزدیک‌ترین همسایه نیز نشان داد توزیع امکانات و خدمات خوشه‌ای می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

170 - تحلیل سنجش از دوری دینامیک فضایی پوشش گیاهی محصول سنجنده MODIS در ارتباط با شرایط اقلیمی (مورد: استان چهارمحال و بختیاری)
بهزاد امرایی منصور حلیمی

10.22034/jest.2021.45792.4751

زمینه و هدف: در هر منطقه ای کلونی های گیاهی حاصل تعامل بلندمدت بین پوشش گیاهی و شرایط اقلیم محلی است. تغییرات اقلیمی می تواند به صورت بارزی در تغییرات پوشش گیاهی آن منطقه منعکس شود. هدف اساسی این تحقیق تحلیل روابط زمانی مکانی بین تعیین گرهای آب و هوایی و شاخص های پوشش گ چکیده کامل

زمینه و هدف: در هر منطقه ای کلونی های گیاهی حاصل تعامل بلندمدت بین پوشش گیاهی و شرایط اقلیم محلی است. تغییرات اقلیمی می تواند به صورت بارزی در تغییرات پوشش گیاهی آن منطقه منعکس شود. هدف اساسی این تحقیق تحلیل روابط زمانی مکانی بین تعیین گرهای آب و هوایی و شاخص های پوشش گیاهی سنجنده MODIS در استان چهار محال و بختیاری است.روش بررسی: در این راستا محصول پوشش گیاهی سنجنده MODIS طی 10 سال (2008-2018) به صورت ماهانه، اخذ گردید. دو شاخص اقلیمی دمای لایه رویه ای خاک (LST) MODIS، و بارش های ایستگاه های باران سنجی و سینوپتیک، به عنوان تعیین گرهای عمده اقلیمی مورد استفاده قرار گرفت. از آنالیز همبستگی فضایی پیکسل به پیکسل Pearson در سطح اطمینان 95/0 (P_value =0.05)، برای استخراج همبستگی فضایی و پوشش گیاهی MODSI با تعیین گرهای اقلیمی استفاده شده است.یافته ها: نتایج گویای آن بود که در این منطقه به دلیل نبود تنش رطوبتی شدید، پوشش گیاهی، دینامیک فضایی و درون سالی پوشش گیاهی منطقه توسط دمای لایه رویه ای خاک کنترل می شود. به طوری که در مقیاس ماهانه، پوشش گیاهی MODSI به صورت همزمان، با دمای لایه روی خاک به ویژه در ماه های اواخر زمستان و اول بهار همبستگی داشت. در ماه های فصل تابستان تنش حرارتی شدید باعث افت سطح سبزینگی و به تبع آن افت NDVI سنجنده MODIS شده است و ارتباط دمای خاک و پوشش گیاهی در همه جای استان تضعیف شده است.بحث و نتیجه گیری: در استان کهکیلویه و بویراحمد، عامل دمای رویه ای خاک با کنترل فازهای فنولوژیک پوشش گیاهی منطقه، ارتباط مستقیم و معنی داری دارد و محرک اصلی دینامیک زمانی و مکانی پوشش گیاهی می باشد که محصول سنجش از دوری سنجنده MODIS این وابستگی را به وضوح نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

171 - اصول و راهکارهای طراحی فضای باز مدارس ویژه مبتنی بر بهبود رفتار سازشی
مریم سادات رضوی پور فرهنگ مظفر زینب طالبی

10.30495/jest.2022.59583.5329

زمینه و هدف: مدارس ویژه که پذیرای کودکان دارای نیازهای ویژه از جمله کودکان دارای ناتوانی هوشی هستند، باید در راستای نیل به اهداف آموزشی و رفع نیازهای جسمی و روانی خاص ایشان طراحی گردند. یکی از مهم ترین این اهداف ارتقاء رفتار سازشی می باشد.این پژوهش در پی یافتن معیارهایی چکیده کامل

زمینه و هدف: مدارس ویژه که پذیرای کودکان دارای نیازهای ویژه از جمله کودکان دارای ناتوانی هوشی هستند، باید در راستای نیل به اهداف آموزشی و رفع نیازهای جسمی و روانی خاص ایشان طراحی گردند. یکی از مهم ترین این اهداف ارتقاء رفتار سازشی می باشد.این پژوهش در پی یافتن معیارهایی برای طراحی فضای باز مدارس ویژه است تا از طریق بهبود رفتار سازشی کودکان دارای ناتوانی هوشی، آنان را برای زندگی مستقل در آینده آماده سازد. روش بررسی: روش تحقیق به کارگرفته شده در این پژوهش آمیخته می باشد و بر پیمایش اکتشافی از نوع دلفی استوار است. با استفاده از مصاحبه و پرسشنامه محقق ساخت که در اختیار جامعه تحقیق شامل متخصصان روانشناسی کودکان استثنایی و معمار قرارداده شد، با روش تحلیل محتوا مولفه ها و صفات فضایی موثر بر بهبود رفتارسازشی در چندین مرحله مورد پرسش قرار گرفته است. سپس جهت کشف ارتباط بین متغیرهای تحقیق از آزمون همبستگی و رگرسیون خطی چند متغیره استفاده گردید. در گام بعدی بر اساس اهداف تحقیق راهکارهای معماری از متخصصان معمار مورد پرسش قرار گرفتند و پس از استخراج مهم ترین راهکارها، به منظور اطمینان از صحت داده ها نظرسنجی از مربیان این کودکان انجام شد. یافته ها: بر طبق نتایج به دست آمده طراحی فضای باز مدارس ویژه باید بر شش اصل کلی شبیه سازی فضای مدرسه به اجتماع، بازی سازی، شبیه سازی فضای مدرسه به خانه، مشارکت زایی، توجه به رنگ، بافت، فرم و سهولت متکی باشد. بحث و نتیجه گیری: افزایش فضاهای جمعی و مشارکت زا ،ارتباط مستقیم با عناصر طبیعی محیط، تحریک حواس با استفاده از رنگ، بافت و موسیقی و نیز فراهم آوردن امکان بازی های گروهی و نمایشی در فضای باز مدارس زمینه را برای رشد فاکتورهای موثر بر رفتار سازشی فراهم می آورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

172 - مدل‌سازی روابط فضایی بارش- ارتفاع در شمال شرق کشور با استفاده از مدل GWR
مختار کرمی الهام کدخدا

10.22034/jest.2020.17257

زمینه و هدف: بارش از متغیرترین فراسنج های اقلیمی است. این تغییرات هم در بعد مکان و هم در بعد زمان در قالب اقلیم منطقه رخ می‌دهد. این مطالعه باهدف مدل‌سازی روابط فضایی بارش فصلی شمال شرق کشور با دوره آماری مشترک ماهانه 30 ساله (2010-1980) انجام‌شد. روش: به‌منظور دست‌یابی چکیده کامل

زمینه و هدف: بارش از متغیرترین فراسنج های اقلیمی است. این تغییرات هم در بعد مکان و هم در بعد زمان در قالب اقلیم منطقه رخ می‌دهد. این مطالعه باهدف مدل‌سازی روابط فضایی بارش فصلی شمال شرق کشور با دوره آماری مشترک ماهانه 30 ساله (2010-1980) انجام‌شد. روش: به‌منظور دست‌یابی به تغییرات فضایی بارش از روش‌های نوین آمار فضایی مانند خودهمبستگی فضایی، موران جهانی، شاخص پراکندگی آمار فضایی و مدل رگرسیون وزن‌دار جغرافیایی (GWR) از قابلیت‌های محیط بهره گرفته شد. نتایج: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که تغییرات بارش در شمال شرق ایران دارای الگوی خوشه ای بالا یا همان مثبت می باشد. بطوریکه مقدار شاخص موران جهانی برای هر 4 فصل موردمطالعه و مجموع سالانه بالای 93/0 می‌باشد که بالاترین شاخص موران جهانی با مقدار 003219/1 مربوط به فصل تابستان بوده است. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از مدل GWR نشان داد که بارش در بخش‌های شمال منطقه موردمطالعه دارای خودهمبستگی فضایی مثبت و در بخش‌های جنوبی که غالباً مناطق کویری شمال شرق ایران تشکیل می‌دهند دارای خودهمبستگی فضایی منفی بوده است. همچنین نتایج آماره‌های پراکندگی، حاصل پیوستگی الگوی خوشه‌ای بارش در شمال شرق کشور بود. بر اساس شاخص فراوانی خوشه ها یا ICF فصل زمستان بزرگ‌ترین خوشه‌های بارشی با مقدار عددی 46/264 در شمال شرق کشور ایجاد می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

173 - مدلیابی ساختاری رضایت مندی کودکان از فضاهای باز مجتمع های مسکونی
حمیدرضا عظمتی حسن فریدون زاده

زمینه و هدف: این تحقیق، بررسی رضایت مندی کودکان از فضاهای باز مجتمع های مسکونی در قالب یک مدل علّی است. روش تحقیق: پژوهش حاضر از نوع همبستگی طرح مدلیابی روابط ساختاری می باشد که147 نفر از والدین ساکن در مجتمع های مسکونی شهرک شهید فلاحی و شهرک امید تهران به شیوه خوشه ای چکیده کامل

زمینه و هدف: این تحقیق، بررسی رضایت مندی کودکان از فضاهای باز مجتمع های مسکونی در قالب یک مدل علّی است. روش تحقیق: پژوهش حاضر از نوع همبستگی طرح مدلیابی روابط ساختاری می باشد که147 نفر از والدین ساکن در مجتمع های مسکونی شهرک شهید فلاحی و شهرک امید تهران به شیوه خوشه ای تصادفی انتخاب شدند تا 57 سوال پرسشنامه مربوط به دیدگاه والدین در فضاهای باز مجتمع های مسکونی را پاسخ دهند. روایی ابزار مورد بررسی از روش محتوایی و سازه مورد مطالعه نشان داد که ابزار دارای روایی مناسبی است. همچنین میزان پایایی این ابزار با استفاده از روش آلفای کرونباخ 954/0=α به دست آمده است. با استفاده از روش تحلیل مسیر و رگرسیون و تعیین اثرات مستقیم و غیرمستقیم متغیرها بر آموزش پذیری فضاهای باز مجتمع های مسکونی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: یافته ها نشان دادند که عوامل برای رضایت مندی کودکان از فضاهای باز در مجتمع های مسکونی به تبعیت از روابط مستقیم و غیرمستقیم صورت می پذیرد. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان داد که، متغیر های عوامل طبیعی (پوشش گیاهی)، فرم فضا و ارگونومی به طــور مستقیم در رضایت مندی کودکان در فضاهای باز مجتمع های مسکونی تاثیر دارند و متغیر های انعطاف پذیری وسایل بازی کودکان، عوامل محرک بصری به طور غیرمستقیم بر رضایت مندی کودکان در فضاهای باز مجتمع های مسکونی تاثیر دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

174 - مدیریت توسعه فضاهای سبز در نماهای شهری و ارایه مدل مفهومی در جهت ارتقای محیط زیست (مطالعه موردی بزرگراه شهید صیاد شیرازی – مناطق 4 و 7 تهران)
اکرم الملوک لاهیجانیان مجید مهنام

چکیده طراحی توسعه فضای سبز عمودی بزرگراه شهید صیاد شیرازی در بر گیرنده مناطق 4 و 7 شهرداری تهران هدف مورد بررسی در این پژوهش بوده است. این مطالعه توصیفی از نوع پیمایشی است. در چارچوب طرح جامع کیفیت محیط شهری بزرگراه با در نظر گرفتن ساختار کالبدی بدنه های طرفین بزرگراه 9 چکیده کامل

چکیده طراحی توسعه فضای سبز عمودی بزرگراه شهید صیاد شیرازی در بر گیرنده مناطق 4 و 7 شهرداری تهران هدف مورد بررسی در این پژوهش بوده است. این مطالعه توصیفی از نوع پیمایشی است. در چارچوب طرح جامع کیفیت محیط شهری بزرگراه با در نظر گرفتن ساختار کالبدی بدنه های طرفین بزرگراه 9 زون بندی انجام و سپس طراحی فضای سبز آن با ویژگی های گیاهان مناسب در هر کدام از پهنه های مزبور انجام شد.سپس با استفاده از پرسشنامه و توزیع آن بین شهروندان محله های حاشیه بزرگراه شهید صیاد شیرازی در حد فاصل مناطق 4و7 شهرداری تهران نظر سنجی به عمل آمد.پرسشنامه بر اساس مقیاس پنج درجه ای لیکرت تهیه و تنظیم گردیده است. پرسشنامه مشتمل بر 22 سوال بسته و تعداد 5 سوال باز که سوالات پاسخ بسته 5 گزینه ای است. بر اساس اهداف تحقیق سه فرضیه تنضیم شد و با استفاده از نرم افزار spss و Excell مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته های تحقیق به این ترتیب نتیجه گیری شد که : فرضیه شماره (1) ایجاد فضای سبز عمودی و غیر عمودی در محورهای شهری و بزرگراهی و همچنین در نماهای ساختمان ها به کیفیت زیست محیطی کمک می کند متغیر های تحقیق در سطح معنی داری متغیر های تحقیق دارای همبستگی هستند فرضییه تائید شد. فرضیه شماره(2) تحقیق توسعه سرانه فضاهای سبز مناطق 4 و7 منجر به زیباسازی منظر شهری خواهد شد با بررسی متغیرها و ضریب همبستگی مربوطه تائید شد. فرضیه شماره (3) تحقیق اجرای طرح های فضای سبز عمودی وغیر عمودی به توسعه شهری انجامد در سطح معنی داری دارای همبستگی بوده و تائید شدند. در طراحی&zwnj;ها از تنوع گیاهی با توجه به زمان&zwnj;های خزان و رنگ&zwnj;های متفاوت استفاده گردد.پرهیز از طراحی برای نماهای طراحی شده شهری انجام شده و ، طراحی برای بسترهایی امکان&zwnj;&zwnj;&zwnj;&zwnj;پذبرباشد که مجاورت آن زمین مناسب برای کاشت گیاهان وجود داشته باشد. در طراحی می توان از سایر عناصر مانند حضور آب و نورپردازی در جهت ارتقا هرچه بیشتر کیفیت استفاده نموده. دیواره پادگان&zwnj;ها به دلیل عدم وجود زمین مناسب برای کاشت گیاهان، بستر مطلوبی به حساب نمی&zwnj;آیند. که طراحی برای نماهای فرعی ساختمان های رو به بزرگراه بایدتهیه &zwnj;شود. از اختلاف سطوح و شیب&zwnj;های موجود در بسترهای طراحی می توان استفاده نمود.توصیه می&zwnj;شود در بسترهای انتخابی ترکیبی از انواع المان&zwnj;ها مانند احجام سبز، درخت، گیاهان رونده، بوته و مانند آن استفاده نمود.با توجه به تجارب و سابقه موجود بهتر است از گیاهان ریشه&zwnj;دار در خاک در طراحی&zwnj;ها استفاده نمود. زیرا بیشترین میزان مقاومت در برابر تغییرات حرارت به خصوص سرما را خواهند داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

175 - باززنده‌سازی و ارتقای کیفی لبه شهری مادی‌ها در اصفهان با بهره‌گیری از نورپردازی (مطالعه موردی: مادی فرشادی)
فرشته احمدی حسنعلی لقایی نیلوفر یزدخواستی

زمینه و هدف :مادی ها به عنوان یکی ازعناصر کلیدی ساختار فضایی شهر اصفهان محسوب می شوند و از زمان صفویان به اصفهان ویژگی های متمایزی نسبت به دیگر شهرهای ایران بخشیده اند. مادی‌ها به عنوان یکی از لبه های شهری فعال، بر شکل‌گیری و ارتقاء کیفی محلات پیرامون خود مؤثر بوده&zw چکیده کامل

زمینه و هدف :مادی ها به عنوان یکی ازعناصر کلیدی ساختار فضایی شهر اصفهان محسوب می شوند و از زمان صفویان به اصفهان ویژگی های متمایزی نسبت به دیگر شهرهای ایران بخشیده اند. مادی‌ها به عنوان یکی از لبه های شهری فعال، بر شکل‌گیری و ارتقاء کیفی محلات پیرامون خود مؤثر بوده&zwj;اند، و برای سال های طولانی سبب سرزندگی،خوانایی فضاهای شهری، ایجاد حس تعلق به مکان و خلق خاطره برای شهروندان می شده اند. اما امروزه متأسفانه این عناصر هویت‌بخش و پیونددهنده در ساختار شهر اصفهان، خصوصاً در محلات تاریخی تا حدود زیادی اهمیت پیشین خود را از دست داده‌اند. دلایل بسیاری از جمله نبود یا کمبود آب، و در پی آن کاهش سبزینگی پیرامون مادی ها و عدم استفاده از آنها به عنوان یک فضای شهری عمومی، همچنین تاریکی و ایجاد فضاهای مخوف در اطراف جداره برخی از آنها در شب، سبب پایین آمدن احساس امنیت و نبود فعالیت های پویا در مجاورت آنها گردیده است. لذا این مقاله با هدفباززنده‌سازی و ارتقای کیفی لبه شهری مادی‌ها در اصفهان با بهره‌گیری از نورپردازیتدوین شده است. روش بررسی: در این مقاله به روش توصیفی تحلیلی سعی شده تا به منظور ارتقاء کیفی لبه‌ مادی‌ها و احیای قابلیت‌های نهفته در آنها، ضمن بررسی وضع موجود مادی فرشادی به عنوان مطالعه موردی، به ارائه راهکارها و ضوابطی با تأکید بر چگونگی نورپردازی شبانه و نحوه بکارگیری رنگ و نور در راستای هویت بخشی به این مادی پرداخته شود که قابل تعمیم به سایر مادی‌ها وسایر لبه‌های شهری که واجد ویژگی‌های مشابه مادی‌ها هستند، نیز باشد. این امرموجب افزایش امنیت و سرزندگی در سطح محلات و ایجاد محورهای سبز،جذاب و پویا در ساعات مختلف شبانه‌روز در مقیاس شهر می‌گردد. یافته ها:در نورپردازی باید به انتخاب رنگ نور ،جهت تابش نور،چراغ و لامپ نوری، روش‌ها و حالت‌های نورپردازی، مکان‌گزینی چراغ‌ها در هنگام تهیه طرح توجه شود و همچنین ویژگی‌های فضا و عناصر مورد نورپردازی لبه‌های شهری و ویژگی‌ها و نقش‌های مختلف ادراکی، عملکردی، کالبدی، بصری، اجتماعی، اقتصادی هرکدام از لبه‌های شهری باید در نظر گرفته شود تا هریک از این نقش ها در شب و روز مطابق یکدیگر تلقی گردند و نقش هویتی و خوانایی‌شان حفظ گردد. این امر موجب افزایش امنیت و سرزندگی در سطح محلات و ایجاد محورهای سبز، جذاب و پویا در ساعات مختلف شبانه‌روز در مقیاس شهر می‌گردد. بحث و نتیجه‌گیری: بر طبق این پژوهش، با استفاده از تکنیک‌ها و روش‌های مختلف نورپردازی ،که برگرفته از تجربیات ایران و جهان می‌باشد و همچنین بهره‌گیری از خلاقیت و مشارکت مردمی و بومی‌گرایی می‌توان به طراحی و اجرای نورپردازی مناسب مادی‌ها و لبه‌های شهری با کمک دانش‌ها و تکنیک‌های جدید و مقرون به صرفه اقتصادی، و در نظر گرفتن شرایط محلی و هویت موجود پرداخت و به پایداری زیست‌محیطی، اجتماعی، اقتصادی لبه‌های شهری و مادی‌ها در شب هنگام و روز هنگام ،دست یافت که موجب گردد لبه‌های شهری و مادی‌ها به محورهای سبز و جذاب و پویا در اوقات مختلف شبانه روز و در سطح محلات و شهر ،تبدیل گردند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

176 - جایگاه فضای بینابین در سازماندهی فضایی عناصر معماری و شهری در ایران مطالعه موردی: شهر تبریز در دورۀ قاجار
لیدا بلیلان اصل داریوش ستارزاده

مقدمه: مطالعه سازماندهی فضایی عناصر معماری و شهریِ بافت های تاریخی اغلب شهرهای قدیمی حکایت از نظم بسیار دقیق و حساب شده ای می نماید. نظمی که در طی سالیان و بر اساس تجارب در زمینه های مختلف حاصل شده و نشان دهنده این مطلب است که بافت تاریخی در ذات خود از هماهنگی برخوردار چکیده کامل

مقدمه: مطالعه سازماندهی فضایی عناصر معماری و شهریِ بافت های تاریخی اغلب شهرهای قدیمی حکایت از نظم بسیار دقیق و حساب شده ای می نماید. نظمی که در طی سالیان و بر اساس تجارب در زمینه های مختلف حاصل شده و نشان دهنده این مطلب است که بافت تاریخی در ذات خود از هماهنگی برخوردار بوده و عناصر تشکیل دهنده آن هم پیوند و مکمل یکدیگر می باشند. روش کار: نیل به هدف از طریق تحلیل محتوی متون با رویکردی پدیدارشناسانه و روش تحلیل تاریخی صورت پذیرفته است. بحث و نتیجه گیری: بنا بر ادعای این مقاله در محدوده های تاریخی شهرهای سنتی ایران بین عناصر مختلف، فضاهای رابطی وجود داشته اند که از جمله عوامل مهم تأثیر گذار بر سازماندهی فضایی مجموعه های معماری و شهری در گذشته، و به عبارتی عامل مهم پیوند فضایی عناصر به یکدیگر با هویتی واحد محسوب می شده اند. بنابراین هدف این مقاله شناسایی و تعیین نقش فضاهای رابط و به عبارت دیگر فضاهای بینابین، در سازماندهی و پیوند فضایی عناصر معماری و شهریِ شهر تبریز می باشد. بر اساس تحقیقات انجام شده، فضای بینابین دربافت تاریخی تبریز به دلیل ویژگی پویایی و انعطاف پذیری بالای خود همچون غشاء سلول وظیفه دریافت، تفسیر، تغییر، تبدیل و تحول داده ها را داشته است. در حرکتی چرخشی، فضای بینابین با بهره گیری از مبانی و اصولِ حاکم بر روابط فضایی، بر چگونگی سازماندهی فضایی مجموعه ها در تبریزِ قاجاری مؤثر بوده و در ادامه مجموعه های سازماندهی شده از طریق ویژگی های فضایی شان، در توسعه و تکامل فضاهای بینابینی تأثیر گذار شده اند. این نتیجه بر جامعیت مفهوم فضای بینابین در مقیاس های متعدد شهری و معماری تبریزِ قاجاری بطور همزمان کمک نموده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

177 - عوامل مؤثر بر مطلوبیت فضاهای شخصی در محیط‌های آموزشی دانشگاهی (مطالعه موردی : دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی)
حمیدرضا عظمتی سمیه پورباقر منا محمدی

10.22034/jest.2017.11634

زمینه و هدف: مطالعات و بررسی های صورت گرفته بیانگر مشکلاتی چون عدم تعریف مناسب از فضاهای شخصی، فقدان محرمیت و امنیت، نبود حس تعلق یا حس مکان و ازدحام، در فضاهای دانشگاهی است. این مسئله باعث عدم کارایی و کاهش حضور مؤثر دانشجویان در فضاهای آموزشی می گردد. هدف از پژوهش حاض چکیده کامل

زمینه و هدف: مطالعات و بررسی های صورت گرفته بیانگر مشکلاتی چون عدم تعریف مناسب از فضاهای شخصی، فقدان محرمیت و امنیت، نبود حس تعلق یا حس مکان و ازدحام، در فضاهای دانشگاهی است. این مسئله باعث عدم کارایی و کاهش حضور مؤثر دانشجویان در فضاهای آموزشی می گردد. هدف از پژوهش حاضر مرور نظریه‌ها و رویکردهای روان‌شناسی محیطی و معماری در رابطه با مفاهیم حریم خصوصی و فضای شخصی است و سپس تحت نظر متخصصان، عوامل کالبدی و روانی مؤثر بر مطلوبیت فضاهای شخصی استخراج ‌شده است. روش بررسی: این مطالعه برحسب نوع هدف،کاربردی است و به روش تحقیق پیمایشی انجام گردیده است. پیمایش اولیه بین تعدادی از متخصصین متشکل از اساتید معماری و روانشناسی که به روش خوشه ای تصادفی انتخاب شدند صورت گرفت. سپس پرسشنامه اولیه حاصل گشته و بعد از تعیین میزان اهمیت هر یک از عوامل، پرسشنامه اصلی تهیه و توسط کاربران مورد پیمایش قرار گرفت. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS صورت پذیرفت. یافته ها: مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر فضاهای شخصی در دو حوزه مؤلفه‌های کالبدی و مؤلفه‌های روانی استخراج گردید. در حوزه مؤلفه‌های کالبدی عواملی مانند: فردی سازی فضا، استفاده از مرزها برای تفکیک فضا و ایجاد فضاهای نیمه شخصی و خلوت به دست آمد و در حوزه مؤلفه‌های روانی مهم‌ترین مؤلفه‌ها شامل: امنیت، تراکم جمعیتی و در نظر گرفتن نیازهای متفاوت افراد حاصل شد. نتیجه گیری: در نظر گرفتن عوامل مؤثر حاصل شده از پژوهش حاضر در طراحی محیطی موجب مطلوبیت فضاهای شخصی در محیط های آموزشی دانشگاهی خواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

178 - تحلیل فضایی شاخص‌های شهر سالم در سکونت‌گاه‌های شهری (مطالعه موردی: استان اردبیل)
حسین نظم فر علی عشقی چهاربرج سعیده علوی ثریا عشقی

10.22034/jest.2019.13716

زمینه و هدف: به دنبال رشد و گسترش بی رویه شهرها، رویکردهای متعددی برای تأمین وضعیت مطلوب زندگی برای نسل‌های امروز و آینده مطرح شد که یکی از این ‌رویکردهای مهم، رویکرد شهر سالم است؛ اما ارزیابی این که چه شهری سالم است یا این که در مقابل سایر شهرها در چه سطحی از سلامت قرا چکیده کامل

زمینه و هدف: به دنبال رشد و گسترش بی رویه شهرها، رویکردهای متعددی برای تأمین وضعیت مطلوب زندگی برای نسل‌های امروز و آینده مطرح شد که یکی از این ‌رویکردهای مهم، رویکرد شهر سالم است؛ اما ارزیابی این که چه شهری سالم است یا این که در مقابل سایر شهرها در چه سطحی از سلامت قرار دارد، هنوز مساله‌ای پیچیده و مبهم می باشد. روش بررسی: پژوهش حاضر با هدف تحلیل فضایی وضعیت شاخص‌های شهر سالم در سکونت گاه‌های شهری استان اردبیل، انجام ‌شده است و شهرستان‌های استان اردبیل بر اساس 42 معیار از شاخص‌های شهر سالم رتبه‌بندی و سطح‌بندی شده‌اند. در این پژوهش وزن معیارهای شهر سالم با روش فرایند تحلیل شبکه‌ای(ANP) تعیین‌شده سپس به‌منظور ارزیابی سکونت گاه‌های شهری، از مدل تصمیم‌گیری چندمعیارهTOPSIS استفاده گردید. یافته‌ها: تحلیل فضایی وضعیت شاخص‌های شهر سالم در سکونت گاه‌های شهری استان اردبیل، حاکی از آن است که شهرستان‌های کوثر، نمین و سرعین به‌عنوان شهرستان‌های برخوردار ، شهرستان‌های خلخال، نیر، گرمی و بیله سوار نیمه برخوردار و شهرستان‌های مشگین‌شهر، پارس‌آباد و اردبیل کم برخوردار می‌باشند. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج بررسی نشان می‌دهد رابطه معنی‌داری بین جمعیت و رتبه هر شهرستان وجود دارد به‌طوری‌که شهرستان‌های پارس‌آباد، مشگین‌شهر و اردبیل که پرجمعیت‌ترین شهرستان‌های استان می‌باشند در دامنه کم برخوردار از شاخص‌های شهر سالم قرارگرفته‌اند. نتایج حاصل از پژوهش به‌صورت فضایی در محیط GIS ترسیم‌شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

179 - رویـکردی تحلیلی به نیازهای روانی و رفتاری زنان و تاثیر آن در بهبود کیفیت فـضا (نمونه مورد مطالعه: فضای عمومی پارک)
مهروش کاظمی فرح حبیب سید غلامرضا اسلامی

چکیده با وجود این که زنان بیش از نیمی از جمعیت را تشکیل می دهند اما اغلب در طراحی و ساخت محیط کمتر مورد توجه بوده و به میزان ضعیفی در طراحی های شهری مورد مشورت واقع می شوند و عمدتا شیوه زندگی والگوی حرکتی در شهرها از مردان گرفته می شود این در حالیست که الگوی زندگی زنا چکیده کامل

چکیده با وجود این که زنان بیش از نیمی از جمعیت را تشکیل می دهند اما اغلب در طراحی و ساخت محیط کمتر مورد توجه بوده و به میزان ضعیفی در طراحی های شهری مورد مشورت واقع می شوند و عمدتا شیوه زندگی والگوی حرکتی در شهرها از مردان گرفته می شود این در حالیست که الگوی زندگی زنان ترکیب پیچیده ای از مسئولیت های خانه داری، نگه داری بچه، اشتغال و...می باشد در نتیجه این امر فضاهای تولید شده در تطبیق با نیازهای خاص این قشر ناموفق عمل کرده ویا راه حل های ارایه شده برای مشکلات مــوجود نـاکارآمد می باشند لذا زنان در محیط های طراحی شده به طور مکرر ناسازگاری و محدویت هایی را تجربه می کنند. این مقاله تحقیقی درخصوص بررسی نیازهای روانی ورفتاری متفاوت زنان - متاثراز تفاوت های جنسیتی آنان- در فضای عمومی با تاکید بر فضای پارک است که به استخراج شاخص هایی نظیر تامین حس تسلط فضایی، سهولت دسترسی و تفکیک فضایی قلمروها منجرگردید به طوری که رعایت آن ها در طراحی فضای پارک ها باعث بهبود کیفیت وافزایش مطلوبیت فضا با توجه به گروه هدف(زنان)خواهدشد.روش تحقیق بکار رفته از نوع پیمایشی وگردآوری داده ها بصورت میدانی و مصاحبه با زنان بالای 12 سال در پارک های انتخابی در شهر تبریز بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

180 - آزﻣﻮﻥ ﺗﺠﺮﺑﯽ تأثیر ﺭﯾﺴﮏ ﻓﻀﺎﯼ ﮐﺴﺐ ﻭ ﮐﺎﺭ ﺑﺮ ﺭﺍﺑﻄﻪ بین ﺭﯾﺴﮏ نقدینگی ﻭ عملکرد مالی در صنعت بانکداری ایران
محمد بیدگلی علی اسماعیل زاده مقری مهدی تقوی مرجان دامن کشیده

پژوهش حاضر به بررسی تجربی تأثیر ﺭﯾﺴﮏ ﻓﻀﺎﯼ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎﺭ ﺑﺮ ﺭﺍﺑﻄﻪ بین ریسک نقدینگی و عملکرد مالی ﺑﺎنکها در صنعت بانکداری ایران پرداخته است. روش تحقیق از حیث هدف کاربردی و از حیث نوع روش روش همبستگی است. قلمرو زمانی تحقیق سالهای 1385 الی 1397 می‌باشد. داده‌های تحقیق بصورت سال چکیده کامل

پژوهش حاضر به بررسی تجربی تأثیر ﺭﯾﺴﮏ ﻓﻀﺎﯼ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎﺭ ﺑﺮ ﺭﺍﺑﻄﻪ بین ریسک نقدینگی و عملکرد مالی ﺑﺎنکها در صنعت بانکداری ایران پرداخته است. روش تحقیق از حیث هدف کاربردی و از حیث نوع روش روش همبستگی است. قلمرو زمانی تحقیق سالهای 1385 الی 1397 می‌باشد. داده‌های تحقیق بصورت سالانه از صورتهای مالی بانکهای فعال در صنعت بانکداری ایران گرداوری و استخراج شده است. برای تحلیل داده‌های تحقیق و آزمون فرضیه ها از دو مدل رگرسیون ترکیبی با اثرات تصادفی و ثابت استفاده شده است. بر پایه نتیجه فرضیه اول تحقیق، ریسک نقدینگی بر عملکرد مالی در صنعت بانکداری ایران تاثیر معکوس و معنی‌داری دارد. بر پایه نتیجه فرضیه دوم تحقیق، ﺭﯾﺴﮏ ﻓﻀﺎﯼ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎﺭ ﺑﺮ عملکرد مالی در صنعت بانکداری ایران تاثیر معکوس و معنی‌داری دارد. بر پایه نتیجه فرضیه سوم تحقیق، ﺭﯾﺴﮏ ﻓﻀﺎﯼ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎﺭ ﺑﺮ ﺭﺍﺑﻄﻪ بین ریسک نقدینگی و عملکرد مالی در صنعت بانکداری ایران تاثیر معکوس و معنی‌داری دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

181 - تلفیق تصمیم گیری چند معیاره و بهینه سازی ریاضی، زمینه ای برای تصمیم گیری سرمایه ای
علی سپهری حسین جباری حسن قدرتی قزاآنی حسین پناهیان

پژوهش حاضر با هدف تلفیق رویکرد تصمیم گیری چند معیاره و بهینه سازی ریاضی در ارزیابی کارآیی مالی و پالایش عوامل موثر بر آن انجام رسیده و برای اولین بار با تکیه بر یک تحلیل کمّی بین تصمیم سازی و تصمیم گیری سرمایه ای تمایز قائل شده و در انتخاب گزینه سرمایه گذاری از تحلیل پو چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف تلفیق رویکرد تصمیم گیری چند معیاره و بهینه سازی ریاضی در ارزیابی کارآیی مالی و پالایش عوامل موثر بر آن انجام رسیده و برای اولین بار با تکیه بر یک تحلیل کمّی بین تصمیم سازی و تصمیم گیری سرمایه ای تمایز قائل شده و در انتخاب گزینه سرمایه گذاری از تحلیل پوششی داده ها بهره گرفته شده است. نوع پژوهش از جهت هدف نظری-کاربردی و با طرح تحقیق پیمایشی- پس روی دادی به انجام رسیده است. با روش دیمیتل فازی، موثرترین عوامل کارآیی مالی را به ترتیب : 1) نسبت جاری، 2) نقدشوندگی دارایی، 3) نسبت مالکانه، 4) نرخ هزینه عملیاتی، 5) اندازه شرکت، 6) بازده عملیاتی دارایی ها، 7) بازده خالص دارایی ها، 8) بازده حقوق صاحبان سهام، 9) گردش دارایی جاری، 10) متوسط بازده ماهانه، 11) قیمت روز به سود هر سهم، 12) رشد درآمد، ارزیابی کرد. جامعه آماری تحقیق در پالایش نهاده ها و ستانده ها مشتمل بر اساتید و صاحب نظران و در تصمیم سازی و تصمیم گیری سرمایه ای انتخاب ترکیب بهینه سرمایه ای، 183 شرکت منتخب بورسی تهران بوده و ارزیابی کارآیی مالی منجر به شناسایی 42 شرکت به عنوان گزینه های موجه سرمایه گذاری گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

182 - ارزیابی معماری ایرانی و تعاملات اجتماعی در فضاهای فرهنگی
سپیده کمائی دکتر احمد رضا کابلی

میزان موفقیت فضاهای فرهنگی همواره در گرو حضور انسان و بهره گیری از همچنین فضاهایی بوده است. وجود فضاهای فرهنگی علاوه بر احیای فرهنگ و هنر، در پی افزایش تعاملات اجتماعی و همبستگی انسانی بوده است. یکی از اصلی ترین دیدگاه های معماری ایرانی توجه به بعد اجتماعی انسان و نیاز چکیده کامل

میزان موفقیت فضاهای فرهنگی همواره در گرو حضور انسان و بهره گیری از همچنین فضاهایی بوده است. وجود فضاهای فرهنگی علاوه بر احیای فرهنگ و هنر، در پی افزایش تعاملات اجتماعی و همبستگی انسانی بوده است. یکی از اصلی ترین دیدگاه های معماری ایرانی توجه به بعد اجتماعی انسان و نیاز او به حضور در اجتماع است. در این مقاله سعی شده است بر اساس مطالعات کتابخانه¬ای و میدانی و تحلیل محتوایی پیرامون مبانی نظری پژوهش، به بررسی و ارزیابی تاثیر شاخص های معماری ایرانی و ویژگی های منحصر به فرد آن بر روی تعاملات اجتماعی انسانها در فضاهای فرهنگی پرداخته شود و فرض شده است فضاهای فرهنگی بستری متشکل از فعالیتها و روابط اجتماعی و انسانی است و در پایان پس از تحلیل های صورت گرفته مشخص گردید هویت معماری ایرانی و عناصر تشکیل دهنده آن منطبق با نیازهای هویتی انسان و هویت اجتماعی اوست و همواره توجه به این شاخص ها و عناصر موجب دعوت او به برقراری ارتباط و تمایل به مشارکت در تعاملات اجتماعی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

183 - Analysis of the Parameter-Dependent Multiplicity of Steady-State Profiles of a Strongly Nonlinear Mathematical Model Arising From the Chemical Reactor Theory
M. S. Barikbin M. Emamjome M. Nabati

In this paper, we study the uniqueness and multiplicity of the solutions of a strongly nonlinear mathematical model arising from chemical reactor theory. The analysis is based on the reproducing kernel Hilbert space method. The main aim of this work is to find how much چکیده کامل

In this paper, we study the uniqueness and multiplicity of the solutions of a strongly nonlinear mathematical model arising from chemical reactor theory. The analysis is based on the reproducing kernel Hilbert space method. The main aim of this work is to find how much information can be predicted using numerical computations. The dependence of the number of solutions on the parameters of the model is also studied. Furthermore, the analytical approximations of all branches of solutions can be calculated by the proposed method. The convergence of the proposed method is proved. Some numerical simulations are presented. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

184 - Fuzzy Approach to Solve a Global Mixed Integer Multi-Objective FractionalL Signomial Geometric Programming ‎Problem‎
Zh. Shirinnejad M. Saraj S. Shokrolahi F. Kiany

10.30495/ijim.2022.58206.1482

This study proposes a method for solving mixed integer multi-objective fractional signomial geometric programming (MIMOFSGP) problems. A few methods have been applied in the recent past to convert a fractional signomial objective function into a non-fractional signomial چکیده کامل

This study proposes a method for solving mixed integer multi-objective fractional signomial geometric programming (MIMOFSGP) problems. A few methods have been applied in the recent past to convert a fractional signomial objective function into a non-fractional signomial objective function to find the optimal solution by use of some common mathematical programming techniques. In this paper, at first a multi-objective fractional signomial programming is converted into a non-fractional multi-objective signomial programming problem by a new convenient reformulation strategy. A convex relaxation is used to reach global solution and then fuzzy programming technique is applied to find the optimal compromise solution. A mixed integer compromise optimal solution of the convex programming problem can finally be found by use of nonlinear branch and bound algorithm. Then 0n using the Spacial branch and bound algorithm, we find a solution that has the shortest distance from the solution of original problem. Finally two illustrative examples are included to demonstrate the correctness and efficiency of the proposed strategy and compare the results with the other solutions obtained by the other methods. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

185 - مطالعه آزمایشگاهی خصوصیات هیدرولیکی جریان چگال با تحلیل تئوری فضای فاز
محمد حسینی محمد شعبانی

مقدمه: جریان‌های چگال یا دانسیه به علت ورود یک سیال سنگین‌تر تحت اثر شتاب ثقل زمین به درون یک سیال سبک‌تر ایجاد می‌شوند. جریان چگال ماهیت غیرخطی دارد و نسبت به شرایط اولیه حساس می‌باشد. تکامل زمانی جریان چگال با استفاده از خطوط تراژکتوری در فضای فاز بیان می‌شود. هدف از چکیده کامل

مقدمه: جریان‌های چگال یا دانسیه به علت ورود یک سیال سنگین‌تر تحت اثر شتاب ثقل زمین به درون یک سیال سبک‌تر ایجاد می‌شوند. جریان چگال ماهیت غیرخطی دارد و نسبت به شرایط اولیه حساس می‌باشد. تکامل زمانی جریان چگال با استفاده از خطوط تراژکتوری در فضای فاز بیان می‌شود. هدف از این پژوهش، استخراج اطلاعات نهفته درون سیستم با استفاده از تئوری فضای فاز در خصوص تکامل جریان چگال با تغییر در پارامترهای هیدرولیکی ورودی جریان چگال که بتوان ماهیت سیستم و الگوی شکل گرفته جریان چگال در بستر زمان را بیان کرد. مواد و روش‌ها: جریان چگال طی 28 آزمایش مختلف در یک فلوم آزمایشگاهی با طول m8، عرض cm35 و ارتفاع cm60 با تغییر شیب، غلظت و دبی ورودی صورت گرفت. جهت تشریح سیستم، با استفاده از تئوری فضای فاز، سیگنال زمانی بصورت شیئی در فضا منتقل شد و آنالیز در فضا جایگزین آنالیز در زمان شد. نتایج و بحث: با افزایش شیب، تمرکز داده‌ها روی نیم ساز ترسیم شده و از بالا به سمت پایین حرکت می‌کند و به عبارتی تراژکتوری‌ها در نمودار فضای فاز باز تر شده و سیستم جهت تعادل به زمان بیشتری نیاز دارد. زمانی‌که دبی ورودی l/min 50 باشد تمرکز داده‌های سرعت در بازه cm/s 2تا cm/s 5/4 می‌باشد و حالت جاذب به خود گرفته است و آشوب بیشتری در آن دیده می‌شود. با تغییر چگالی از kg/m3 1005 به kg/m3 1010، از جاذب بودن خطوط سیر کاسته شده و تراژکتوری‌ها در نمودار فضای فاز بازتر و ماکزیمم‌های بیشتری به خود گرفته است. نتیجه‌گیری: با افزایش شیب از 1% به 3% زمانیکه فلوم بدون تنگ شدگی هست از جاذب آن کاسته شده و در حقیقت زمان بیشتری برای به تعادل و تکامل رسیدن پدیده لازم دارد. اما در اثر تنگ‌شدگی ممتد یا موضعی باعث شد که نمودار فضای فاز متمرکزتر و جاذب بیشتر شود. به‌طور کلی با افزایش شیب، ماهیت آشوبناکی سیستم افزایش یافته و تکامل جریان زودتر رخ می‌دهد. سیستم در بعد محاط 8/13 سیستم شروع به اشباع شدن می‌نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

186 - تحلیل ساختار فضایی – کالبدی بافت فرسوده شهری با رویکرد بهسازی و نوسازی ( نمونه موردی: بافت فرسوده شهر تهران – ده ونک)
امیرمحمد هاشمی علیرضا استعلاجی سیمین نجمی

زمینه و هدف: یکی از معضلات هر شهر، وجود بافت فرسوده در شهر می باشد. بافت های فرسوده پیش از آنکه از مجموعه های متشکل از ساختمانها، معابر و خیابان ها باشد، مجتمع های زیستی اجتماعی می باشند و شکل گیری آن محصول متغیرهای مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و ... می باشد. محله ده چکیده کامل

زمینه و هدف: یکی از معضلات هر شهر، وجود بافت فرسوده در شهر می باشد. بافت های فرسوده پیش از آنکه از مجموعه های متشکل از ساختمانها، معابر و خیابان ها باشد، مجتمع های زیستی اجتماعی می باشند و شکل گیری آن محصول متغیرهای مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و ... می باشد. محله ده ونک واقع در منطقه 3 تهران است و دارای بافت فرسوده و قدیم ساز با خانه های نامقاوم، کوچه های باریک و جمعیت زیاد می باشد. در این محله، مردم خانه های خود را بدون نقشه از پیش تعیین شده ساخته اند و فاقد اصول و معیارهای ساخت و ساز است. این ساخت و ساز غیراصولی و نامنظم باعث ایجاد بافت فرسوده محله گردیده است. روش بررسی: در این مقاله با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 26 و آزمون t نمونه ای و با هدف ارائه راهکارهایی جهت ساماندهی بافت فرسوده محله، به بررسی بافت فرسوده محله ده ونک پرداخته شده است. یافته ها: یافته های پژوهش بیانگر آن است که محله ده ونک دارای بافت فعال است اما از نظر کالبدی دارای وضعیت نامطلوب می&lrm;باشد. بحث و نتیجه گیری: بازآفرینی و طرح های ساماندهی در این محله با حمایت نهادهای دولتی مانند ارائه تسهیلات مالی و یا سایر سیاست های تشویقی در امر نوسازی مسکن، نوسازی و اصلاح زیرساخت ها، جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی، فرهنگ سازی بین مردم محله، رفع کمبودهای خدماتی محله، ایجاد تشکل های مردمی برای امر نوسازی و .... امکان پذیر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

187 - کاربرد آنالیز شبکه در برنامه ریزی فضاهای سبز شهری (مطالعه موردی: کلان شهر اهواز)
سرور شفیع نژاد فاطمه پودات فروزان فرخیان

زمینه و هدف: توسعه بی رویه شهری باعث منقطع شدن پوشش های گیاهی بومی و انزوای زیستگاه هایی می گردد که توسط ساخت و سازهای شهری احاطه شده اند. با این وجود لکه های سبز شهری دارای شرایط مطلوب و ارزشمند هم چنان می توانند هم چون یک شبکه ی پیوسته در حفظ تنوع زیستی و بهبود کارکرد چکیده کامل

زمینه و هدف: توسعه بی رویه شهری باعث منقطع شدن پوشش های گیاهی بومی و انزوای زیستگاه هایی می گردد که توسط ساخت و سازهای شهری احاطه شده اند. با این وجود لکه های سبز شهری دارای شرایط مطلوب و ارزشمند هم چنان می توانند هم چون یک شبکه ی پیوسته در حفظ تنوع زیستی و بهبود کارکرد اکولوژیک سیمای سرزمین نقش ایفا کنند. هدف از این پژوهش ارزشیابی فضاهای سبز موجود، در حفظ پیوستگی شبکه سبز شهری کلانشهر اهواز و استفاده از یافته های حاصل در مطالعات برنامه ریزی فضای سبز و افزایش سرانه سبز شهری است. روش بررسی: روش این مطالعه مدلسازی و مطالعه ی موردی است و رویکرد اکولوژی سیمای سرزمین و روش آنالیز شبکه اتخاذ شده است. در مدل سازی شبکه، کلیه لکه‌های سبز عمومی و خصوصی موجود در سیمای سرزمین شهر اهواز، نمونه ی مطالعاتی، جهت ارزش های زیستگاهی لحاظ گردید. شبکه سبز شهری در محیط GIS بر اساس تئوری گراف مدل سازی شد و با سنجه IIC، پیوستگی شبکه و اهمیت اجزای آن سنجش شد. همچنین اهمیت هریک از لکه‌های سبز در پیوستگی شبکه، بررسی و لکه‌ها بر اساس اهمیت‌شان با سنجه ی dIIC اولویت بندی شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد لکه‌های سبز وسیع تر، اولویت بالاتری بدست آوردند که عمده آنها زمین های کشاورزی ناحیه 4 و 5 و پارک شهری در ناحیه 3 می باشند. لکه‌های با ارزش اکولوژیک بالا، پراکنشی خطی در امتداد رودخانه دارند. بحث و نتیجه گیری: مدل سازی شبکه سبز شهر و استفاده از سنجه ی مذکور موجب گردید که لکه‌های سبز شهری با اهمیت بالاتر در سیمای سرزمین شهر اهواز، که نقش حیاتی در بقا حیات جانوری و گیاهی و تنوع زیستی دارند با دقت بالاتری شناسایی و برجسته گردند. شناخت دقیق لکه‌‌های سبز ارزشمند، منجر به افزایش هدفمند سرانه فضای سبز و توزیع صحیح آن ها در شهر بویژه مناطق دارای سرانه پایین می گردد. شناخت لکه‌های سبز ارزشمند توسط مسئولان و برنامه ریزان شهری، موجب حفاظت و تقویتشان در روند روبه رشد توسعه شهر می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

188 - واکاوی سازمان فضایی منطقه ای و پایداری محیطی در نظام شکل گیری فضا
احسان درستکار رقیه ودایع خیری

فضا و استقرار فعالیت و سکونت در آن نیازمند سازمانی مستقل در کنار مراحل و فرایندهای اجرایی است. سازمانی که از آن به عنوان نقطه کلیدی در ایجاد تعادل و توازن در منطقه یاد می شود. سازمان فضایی در دو شکل موجود و پیشنهادی بیان می گردد که تا تشخیص و شناسایی درست و تحلیل مناسب چکیده کامل

فضا و استقرار فعالیت و سکونت در آن نیازمند سازمانی مستقل در کنار مراحل و فرایندهای اجرایی است. سازمانی که از آن به عنوان نقطه کلیدی در ایجاد تعادل و توازن در منطقه یاد می شود. سازمان فضایی در دو شکل موجود و پیشنهادی بیان می گردد که تا تشخیص و شناسایی درست و تحلیل مناسب وضع موجود نمی توان به الگوی پیشنهادی دقیق به شکل صحیح و منسجم رسید. از این رو مرحله شناخت در مراحل ابتدایی بسیار مهم و ضروری است. از طرفی مراحل اجرایی سازمان فضایی خود از فرایندی دشواری پیروی می کند. مسئله تحقیق پی بردن به مراحل پیچیده سازمان فضایی در کنار رسیدن به اهداف منطقه است. هدف تحقیق رسیدن به یک فرایند مشخص و نظام مند در سازمان فضایی که با روش تحقیق اسنادی و بررسی کتابخانه ای انجام شده است. نتیجه حاصل پس از بررسی و مطالعه کتوب و اسناد موجود این است که سازمان فضایی مناسب و کارا شامل مراحل تشخیص فضا، تشخیص اجزا، تحلیل اجزا به تفکیک عناصر در محیط و ویژگی های آنها و در نتیجه تصویر سازی و شکل بندی سازمان فضایی به شکل کلان می باشد که با انجام درست مراحل فوق به سمت تعادل منطقه ای گام بلندی برداشته می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

189 - بازآفرینی طراحی فضای عمومی شهر در عصر شیوع کرونا
فرشته کافی نیا

زمینه و هدف: با شروع تشخیص و شیوع کرونا از ابتدای سال 2020 میلادی، اثرات منفی بر جوامع شهری آشکار شده است که به تبع آن با وجود تعیین ضوابطی به منظور پیشگیری از ابتلا به این ویروس، حضور شهروندان در فضاهای عمومی شهری به حداقل رسیده است. بشر به منظور ادامه حیات خود باید به چکیده کامل

زمینه و هدف: با شروع تشخیص و شیوع کرونا از ابتدای سال 2020 میلادی، اثرات منفی بر جوامع شهری آشکار شده است که به تبع آن با وجود تعیین ضوابطی به منظور پیشگیری از ابتلا به این ویروس، حضور شهروندان در فضاهای عمومی شهری به حداقل رسیده است. بشر به منظور ادامه حیات خود باید به فضاهای شهری باز گردد، درنتیجه لازم است تا برنامه ها و اقداماتی جهت خوانشی نو از طراحی فضاهای عمومی، با تاکید بر حداقل رساندن خطرات شیوع ویروس کویید 19 و رعایت فاصله اجتماعی صورت گیرد. روش بررسی: پژوهش حاضر، با روش شناختی- فرا تحلیلی و رویکرد نظری و تئوریک و انجام مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته است. یافته ها: هدف از این پژوهش، تدقیق مولفه های فضای عمومی تاب آور و سرزنده از دیدگاه متیو کارمونا و بررسی تاثیرات ویروس کرونا بر هر یک از مولفه ها در فضای شهری می باشد. بحث و نتیجه گیری: بر این اساس، مولفه های فضای شهری از منظر کرمونا شامل (مولفه کالبدی، عملکردی، اجتماعی، بصری، ادراک و زمان) می باشد که ویروس کویید 19 به ترتیب باعث بروز آثاری همچون (تعریض پیاده روها، طراحی بیوفیلیک ساختمان ها و ... در بعد کالبدی)، (ممنوعیت اتوموبیل در برخی خیابان ها و ایجاد فضاهای دوجرخه محور، مطرح شدن ایده شهر 15 دقیقه ای و ... در بعد عملکردی)، (ایجاد فاصله اجتماعی، تعطیلی مراکز تجمعی و ... در بعد اجتماعی)، (ایجاد چهره ای خشن و بی رحم در شهر ناشی از عدم مردم در فضای شهری و تعطیلی مراسم و آیین ها و ... در بعد بصری)، (بروز خشونت، ترس، ناامیدی و .... در بعد ادراک) و (کاهش مدت زمان حضور شهروندان در ترافیک و پارکها و ... در بعد زمان) شده است. به طورکلی، این پدیده همچون هر پدیده دیگری، دارای پیامد های مثبت و منفی متعددی می باشد که می توان این اپیدمی را فرصتی برای تجدید نظر در طراحی شهرها برای آمادگی بهتر برای بحران های آینده قلمداد کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

190 - تبیین رابطه انسان - محیط با استفاده از نقد مبانی نظری نحو فضا
سید تاج الدین منصوری اسماعیل ضرغامی

زمینه و هدف: پیچیدگی موضوع طراحی فضای معماری و شهری به سبب ابعاد ناشناخته و وجود الگوهای رفتاری متنوع انسان، به حدی است که نمی‌توان بر اساس مبانی یک نظریه به طراحی محیط پرداخت. هدف از انجام این پژوهش بررسی و نقد مبانی نظریه نحو فضا، به‌عنوان یکی از ابزارهای اصلی طراحی ف چکیده کامل

زمینه و هدف: پیچیدگی موضوع طراحی فضای معماری و شهری به سبب ابعاد ناشناخته و وجود الگوهای رفتاری متنوع انسان، به حدی است که نمی‌توان بر اساس مبانی یک نظریه به طراحی محیط پرداخت. هدف از انجام این پژوهش بررسی و نقد مبانی نظریه نحو فضا، به‌عنوان یکی از ابزارهای اصلی طراحی فضا، در تبیین مطلوب الگوهای رفتاری انسان محیط می‌باشد.روش بررسی: درروش پژوهش حاضر، راهبرد ترکیبی مورداستفاده قرارگرفته است. داده‌های اولیه با نگرشی کیفی، بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای جمع‌آوری‌شده‌اند. برای دسته‌بندی داده‌ها، راهبرد طبقه‌بندی بکار رفته است. این راهبرد به‌وسیله مرتب کردن و ساختار دادن به داده در یک سامانه مبتنی بر مشخصه‌های کلی، الگوها، رفتارها و مضمون‌ها، دانش جدیدی را به وجود می‌آورد و می‌تواند با سایر راهبردهای پژوهش ترکیب شود. برای دستیابی به نتایج، داده‌های به‌دست‌آمده با راهبرد تفسیری مبتنی بر استنتاج تبیین گردیده‌اند. در دستیابی و تبیین نتایج، نگرشی انتقادی مدنظر بوده است تا بتوان نقاط قوت و ضعف نظریه نحو فضا و راه‌حل‌های نظری و عملی برای رفع ضعف‌های این نظریه ارائه گردد.یافته‌ها: پس از بررسی توانایی‌های تحلیل نظریه نحو فضا در ادراک فضا، یافته‌ها نشان می‌دهند که این نظریه در تبیین رابطه انسان محیط دارای نقاط ضعفی است که می‌توان این کاستی‌های را در چهار عامل بصری، ساختاری (هندسی)، رفتاری و محیطی دسته‌بندی نمود.بحث و نتیجه‌گیری: نتایج نشان دادند که در حوزه عوامل بصری، خوانایی؛ در حوزه عوامل ساختاری (هندسی)، خوانایی و پیکربندی؛ در حوزه رفتاری و محیطی، تبیین قرارگاه‌های رفتاری؛ و در حوزه عوامل محیطی، عوامل اقلیمی، تأثیرگذارترین کاستی‌های نظریه نحو فضا در تبیین رابطه انسان محیط می‌باشند. بنابراین در طراحی مطلوب محیط و کاستن ضعف‌های نظریه نحو فضا، می‌بایست از مبانی نظریه‌های پوششی در حوزه‌های بیان‌شده، استفاده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

191 - شناخت کمی و کیفی پار کها و فضاهای سبز شهر تهران مطالعه موردی: منطقه 8 شهرداری تهران
حسنعلی لقایی هومن بهمن پور فرناز حیدری

اهمیت فضاهای سبز شهری به عنوان عرصه های عمومی در الگوهاینوین زندگی شهری و نقش مهم این فضاها در نظام کاربری زمین، ایجادفضاهایی جهت گذران اوقات فراغت برای شهروندان، کاهش میزانآلودگ یهای محیطی و ایجاد رابط های قو یتر، میان آنان با محیط شهریواضح و مشخص است. ارزیابی پار کها چکیده کامل

اهمیت فضاهای سبز شهری به عنوان عرصه های عمومی در الگوهاینوین زندگی شهری و نقش مهم این فضاها در نظام کاربری زمین، ایجادفضاهایی جهت گذران اوقات فراغت برای شهروندان، کاهش میزانآلودگ یهای محیطی و ایجاد رابط های قو یتر، میان آنان با محیط شهریواضح و مشخص است. ارزیابی پار کها و فضاهای سبز شهری منطقه 8تهران به عنوان یکی از چند منطقه ای که در مقایسه با سایر مناطق شهرو علی رغم دارا بودن منابع و فضاهای مناسب، در وضعیت مناسبی قرارندارند، موضوع مقاله حاضر است. نتایج این ارزیابی م یتواند در بکارگیریو تخصیص منابع برای مدیران و طراحان شهری مفید بوده و در عین حالنحوه استفاده عموم مردم از فضا را نشان م یدهد. این مقاله برگرفته از طرحپژوهشی است که در روند انجام آن با تکیه بر مبانی نظری و تئور یهایارائه شده در مورد پارک های شهری و همچنین مروری بر تجارب ایران وجهان در این مورد، با مقایسه و بررسی کلی وضعیت پار کهای منطقه 8در شهر تهران، پارک های مهم و اصلی آن در مقیاس های مختلفناحیه ای، محله ای و یا واحد همسایگی با انتخاب معیارهای تعیینک‌نندهمورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل در دو بخش کمی و کیفی ارائهگردیدند که بیانگر کمبود میزان سرانه فضای سبز در این منطقه وهمچنین عدم پراکنش مناسب و عدم کارکرد اکولوژیکی بالا، به ویژه درشش ماهه دوم سال، می باشند. همچنین؛ پارک های منطقه از لحاظ ایمنیو امنیت در وضعیت مطلوبی به سر نمی برند که این امر سبب کاهشمیزان حضور و استفاده گروه های مختلف سنی از پارک ها گردیده است.نامناسب بودن تعداد و تنوع تأسیسات و تجهیزات پارک ها و غیر استانداردبودن فضاهای بازی کودکان نیز از دیگر موارد منفی مشاهده شده دراین گونه فضاها می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

192 - بررسی سرانه و عوامل تاثیرگذاردردست یابی به فضای سبزمطلوب درشهرهای کوچک (مطالعه ‌موردی ‌شهر زیارتعلی)
امید حیدری بهروز نارویی اسماعیل صالحی لعبت زبردست

فضای سبز نقش مهمی درپایداری یک شهر دارد که درصورت توجه به استاندارد های زیست محیطی وپراکنش مناسب آن در ارتباط با فاکتور های مختلفی چون جمعیت، تراکم و مساحت، می تواند نقش مثبتی را بر بهبود کیفیت زندگی ایفا کند. از همین رو بررسی و تحلیل کاربری فضای سبز و تعیین سرانه آن با چکیده کامل

فضای سبز نقش مهمی درپایداری یک شهر دارد که درصورت توجه به استاندارد های زیست محیطی وپراکنش مناسب آن در ارتباط با فاکتور های مختلفی چون جمعیت، تراکم و مساحت، می تواند نقش مثبتی را بر بهبود کیفیت زندگی ایفا کند. از همین رو بررسی و تحلیل کاربری فضای سبز و تعیین سرانه آن با استفاده ازمدل معماری بهرام سلطانی و تخمین حجم نمونه با استفاده از مدل کوکران در یکی از گرم و خشک ترین شهرهای ایران و ارایه پیشنهاد های ایده آلی در راستای ایجاد تعادل درساختار کالبدی- اجتماعی شهر مورد مطالعه، به عنوان موضوع پژوهش حاضر می تواند حایز اهمیت باشد. این پژوهش از نوع کاربردی و براساس شیوه توصیفی _ تحلیلی نگاشته شده، که اقدام به جمع آوری اطلاعات اسنادی (کتابخانه ای) ومیدانی کرده که ابتدا با ایجاد مدل شاخص مشکلات فضای سبز شهری درقالب پنج شاخص وسپس شکستن این شاخص ها به چهارده مولفه، و امتیاز بندی این مولفه ها از 10-0 که نهایتا با استفاده ازتحلیل سلسله مراتبی، میزان درجه اهمیت هرکدام ازمولفه ها مشخص شد. همچنین 340پرسش نامه به طور تصادفی بین این تعداد شهروند توزیع شد. نتایج پژوهش روشن ساخت که وضعیت موجود فضای سبز، پراکنش و توزیع آن در منطقه از استاندارد های معمول در شهرهای کوچک به دور بوده و ساکنین آن را با مشکلاتی رو به رو کرده است. بیش ترین مشکل موجود درفضاهای سبزشهری کاستی درتجربه های متنوع بوده که میانگین 23/4 را به خود اختصاص داده و ازسویی محاسبات انجام شده نیزگویای کمبود مقدار فضای سبزی در حد 3/64977 متر مربع است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

193 - ارزیابی ساختار فضایی شهر و ارتباط آن با رضایتمندی سکونتی مطالعه موردی: منطقه 17 شهرتهران
علی صادقی اعظم حسینی مرتضی فلاح خورسند

امروزه پویایی و سرزندگی هر شهری رابطه مستقیمی با نحوۀ ساختاریابی عناصر فضایی آن شهر دارد. یکی از مهم‌ترین ابعاد تعییین کننده مطلوبیت ساختار فضایی شهر، آگاهی از میزان رضایت‌مندی سکونتی شهروندان می‌باشد. پژوهش حاضر که از نظر هدف کاربردی است؛ با روش توصیفی- تحلیلی و با بهر چکیده کامل

امروزه پویایی و سرزندگی هر شهری رابطه مستقیمی با نحوۀ ساختاریابی عناصر فضایی آن شهر دارد. یکی از مهم‌ترین ابعاد تعییین کننده مطلوبیت ساختار فضایی شهر، آگاهی از میزان رضایت‌مندی سکونتی شهروندان می‌باشد. پژوهش حاضر که از نظر هدف کاربردی است؛ با روش توصیفی- تحلیلی و با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای و روش پیمایشی به ارزیابی رابطه ساختار فضایی منطقه 17 تهران با رضایت‌مندی ساکنان آن پرداخته است. جامعه آماری پژوهش، شهروندان دارای بیش از 3 سال سابقه سکونت در منطقه بودند که 332 نفر از آنها به شیوه نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب گردید. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که متغیّرهای تبیین کننده کیفیت شبکه حمل و نقل معابر و متغیّرهای کیفیت تسهیلات شهری در منطقه، ناکارآمد بوده و بافت شهری نیز به علت فرسودگی، ازدحام جمعیت، تراکم بیش از حد ساختمان‌ها و عدم فضاهای باز بین آن‌ها به شدت کیفیت سکونتی منطقه را کاهش داده است. به طوری که همبستگی مثبتی بین رضایت‌مندی سکونتی با کیفیت شبکه حمل و نقل و تسهیلات شهری و همبستگی معکوس بین رضایت‌مندی با ویژگی‌های بافت شهری مشاهده گردید. از مهم‌ترین علل نارضایتی سکونتی می‌توان به مشکلات روانی و امنیتی ناشی از ازدحام جمعیت و ناکارآمدی شبکۀ حمل و نقل در این منطقه اشاره کرد. نتایج تحقیق نشان می‌دهند که کیفیت ساختار شهری رابطه مستقیمی با میزان رضایت‌مندی سکونتی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

194 - تحلیل توزیع فضایی شاخص های ترکیبی کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی: شهر چابهار)
پریسا قادری مریم کریمیان بستانی معصومه حافظ رضازاده

شهر و شهرنشینی خود یکی از مهم‌ترین شاخص‌های رفاه و توسعه اجتماعی و اقتصادی محسوب می‌شود، اما رشد شتابان آن می‌تواند سرانه برخورداری از بسیاری امکانات اجتماعی و اقتصادی را کاهش دهد و از این طریق پیامدهای آن به صورت کاهش سطح کیفیت زندگی در عرصه‌های مختلف شهری نمایان شود ک چکیده کامل

شهر و شهرنشینی خود یکی از مهم‌ترین شاخص‌های رفاه و توسعه اجتماعی و اقتصادی محسوب می‌شود، اما رشد شتابان آن می‌تواند سرانه برخورداری از بسیاری امکانات اجتماعی و اقتصادی را کاهش دهد و از این طریق پیامدهای آن به صورت کاهش سطح کیفیت زندگی در عرصه‌های مختلف شهری نمایان شود که این مسأله در شهرهای کشورهای در حال توسعه از جمله ایران که افزایش جمعیت شهرها که در بیشتر مواقع ناخواسته و بدون برنامه‌ریزی به وقوع پیوسته است بسیار مشهود است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر تحلیل توزیع فضایی شاخص‌های ترکیبی کیفیت زندگی شهری چابهار، می‌باشد. رویکرد حاکم بر فضای تحقیق کیفی و کمی و نوع تحقیق کاربردی است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از تکنیک‌ها و مدل‌های (DIMTEL و VIKOR) استفاده شد. نتایج مدل DIMTEL نشان داد که همه شاخص‌های بعد اقتصادی، تاثیرگذار هستند. از بین چهار شاخص، بعد اجتماعی 3 شاخص تأثیرگذار و فقط یک شاخص (خدمات آموزشی) با امتیاز (0.016-) تأثیرپذیر می‌باشد، همچنین از بین 3 شاخص، بعد زیست محیطی همگی تأثیرپذیر و از بین شاخص‌های کالبدی فقط شاخص (مسکن) با امتیاز (0.242)، تأثیرگذار و بقیه تأثیرپذیر می‌باشد. نتایج نهایی اولویت‌بندی نواحی شهر چابهار با تاکید بر توزیع فضایی شاخص‌های ترکیبی کیفیت زندگی با استفاده از مدل ویکور نشان می‌دهد، بیشترین عددQ متعلق به ناحیه 1 شهر چابهار با وزن (0.760)، و کمترین وزن متعلق به ناحیه 4 شهر چابهار با (0.574) می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

195 - ریخت‌شناسی معماری معنامحور با استفاده از روش چیدمان فضا (مطالعه موردی: مسجد حکیم اصفهان)
نرجس فلکیان حسین صفری علی کاظمی

برخی از نظریه‌پردازان بر این اصل اعتقاد دارند که با طراحی محیط کالبدی، معنا به وجود می‌آید. لذا معنا از دو حیث قابل بررسی است: بعد ذهنی و عینی یا فیزیکی. هدف از پژوهش تبیین معنا در معماری بناهای شاخص مذهبی دوره صفویه اصفهان، با استفاده از تحلیل ویژگی‌های فیزیکی فضای معم چکیده کامل

برخی از نظریه‌پردازان بر این اصل اعتقاد دارند که با طراحی محیط کالبدی، معنا به وجود می‌آید. لذا معنا از دو حیث قابل بررسی است: بعد ذهنی و عینی یا فیزیکی. هدف از پژوهش تبیین معنا در معماری بناهای شاخص مذهبی دوره صفویه اصفهان، با استفاده از تحلیل ویژگی‌های فیزیکی فضای معماری آنهاست. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که کدام یک از فضاهای مسجد از بعد فیزیکی و کالبدی معنادهی بیشتری دارد و دلیل معناداری فضاهای مسجد چیست؟ به همین منظور از میان ادوار تاریخی، دوره صفویه و از میان بناهای مذهبی، مسجد حکیم اصفهان به عنوان نمونه موردی انتخاب شد. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی می‌باشد. روش تحلیل آن نیز با استفاده از نرم‌افزار دپس مپ و آنالیز مؤلفه‌های ریخت‌شناسی معماری نظیر: هم‌پیوندی، نفوذپذیری، گوناگونی، خوانایی، وحدت فضایی و عمق فضا در فضاهای مختلف مسجد حکیم است. پس از آنالیز نقشه‌ها توسط نرم‌افزار دپس مپ و مشاهده رفتارهای حرکتی انسانی، این نتیجه حاصل گشت که حیاط علاوه بر داشتن شفافیت و تداوم دید بصری، دارای میزان بالاتری از هم پیوندی، نفوذپذیری و وحدت فضایی می‌باشد. همچنین از حیث گوناگونی شبستان با تلفیق فضاهای باز، نیمه باز و بسته، نسبت به سایر فضاهای مسجد از میزان گوناگونی بیشتری برخوردار است و علاوه بر آن دارای بیشترین میزان قابلیت انتخاب بوده است. مشاهده میدانی رفتار حرکتی و بصری بازدیدکنندگان مسجد نیز تأییدی بر این مدعاست. از دستاوردهای این پژوهش می‌توان در طراحی مساجد امروزی با توجه به الزامات و نیازهای جدید نیز بهره جست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

196 - توزیع فضایی فقر با استفاده از هزینه و درآمد بر توسعه پایدارخانوارهای روستایی: مطالعه موردی مناطق روستایی استان آذربایجان غربی
گلناز شاهسواری بیژن رحمانی عبدالرضا رحمانی فضلی

نقاط روستاها از گذشته به عنوان اجتماعات اولیه، نقش اساسی در شکل‌گیری و شکوفایی تمدن‌ها داشته‌‌اند .در حال حاضر یکی از از عوامل اصلی در افول و ناکارآمدی تولیدی و زیستی نقاط روستایی ، مسئلۀ فقر می‌باشد. بنابراین مطالعه جهت شناخت عوامل فقر و ارائۀ راهکار برای حل آن از ضرور چکیده کامل

نقاط روستاها از گذشته به عنوان اجتماعات اولیه، نقش اساسی در شکل‌گیری و شکوفایی تمدن‌ها داشته‌‌اند .در حال حاضر یکی از از عوامل اصلی در افول و ناکارآمدی تولیدی و زیستی نقاط روستایی ، مسئلۀ فقر می‌باشد. بنابراین مطالعه جهت شناخت عوامل فقر و ارائۀ راهکار برای حل آن از ضروریات است. وضعیت خالص درآمدی و هزینه خانوار روستایی یکی از عوامل اصلی تأثیرگذار بر توسعة پایدار روستایی، است. لذا هدف از مطالعه حاضر بررسی توزیع هزینه و درآمد خانوارهای روستایی و تحلیل توزیع فضایی آن در بین شهرستان‌های استان آذربایجان غربی در سال 96-1395 می‌باشد. باتوجه به هدف مطالعه، جامعة آماری تحقیق حاضر، خانوارهای روستایی استان آذربایجان غربی است (3669 روستای دارای سکنه و 304853 خانوار). 142 روستا (403 خانوار) با استفاده از فرمول کوکران و به روش خوشه‌ای تصادفی با انتساب متناسب به عنوان جامعة آماری تحقیق انتخاب شدند. اطلاعات لازم به استفاده از پرسشنامه استاندارد (پرسشنامه هزینه درآمد خانوار مرکز ملی آمار ایران) بدست آمده است. نتایج کلی نشان داد، متوسط درآمد کلی خانوارهای روستایی مورد مطالعه در استان آذربایجان غربی 16654920 تومان در سال و متوسط هزینه کلی هر خانوار در ماه برابر با 1989071 تومان است. همچنین، نتایج نشان داد، خانوارهای روستایی شهرستان‌های نقده و تکاب به ترتیب دارای بیشترین و کمترین سطح درآمد سالانه بوده؛ خانوارهای روستایی شهرستان‌های شوط، پلدشت و ماکو دارای کمترین میزان هزینه در ماه و شهرستان پیرانشهر دارای بیشترین هزینه خانوار در ماه می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

197 - بررسی تاثیر تراز ارتفاعی متاثر از فضای جغرافیایی شهری بر میزان مصرف آب و رشد گیاهان در فضای سبز شهری، مطالعه موردی: منطقه یک شهری تهران
صادق پرتانی عطیه محمودی مظفر مژده ربانی

این پژوهش به دنبال آن است که با توجه به تراز ارتفاعی از سطح دریا نیاز واقعی گیاهان سرو نقره ای و توت نرک به آب را مشخص کند. در این آزمایش 3 پایلوت واقع در شهر تهران ( 1پایلوت در بوستان قیطریه و 2 پایلوت در پارک جنگلی یاس فاطمی ) با اختلاف تراز 200 متری از یکدیگر ( 1500 چکیده کامل

این پژوهش به دنبال آن است که با توجه به تراز ارتفاعی از سطح دریا نیاز واقعی گیاهان سرو نقره ای و توت نرک به آب را مشخص کند. در این آزمایش 3 پایلوت واقع در شهر تهران ( 1پایلوت در بوستان قیطریه و 2 پایلوت در پارک جنگلی یاس فاطمی ) با اختلاف تراز 200 متری از یکدیگر ( 1500 ، 1700 ، 1900 متر از سطح دریا) انتخاب شدند و گیاهان سرو نقره ای و توت نرک به صورت 2 بلوک مجزا در هر پایلوت کاشته شدند. این گیاهان کلا با 2 تیمار یعنی در هر بلوک با یک تیمار آبیاری شدند . تیمار اول همان نیاز واقعی گیاه است و تیمار دوم نصف نیاز آبی گیاه مورد نظر بود. تناوب آبیاری هر هفته 2 بار بوده . متغییر های مورد سنجش نیز : طول ساقه ، قطرساقه و طول برگ ، عرض برگ گیاهان میباشد. تناوب اندازهگیری متغییرها نیز هر 2 هفته 1 بار انجام شد و اندازه گیری ها در جداول و نمودارهای فصل 4 ثبت و درج شد . نتایج نشان داد که سرو نقره ای در هر 3 پایلوت با تیمار دوم (T2) جواب مطلوبی داده و رشد مناسبی داشته. این در حالی است که توت نرک با تیمار دوم ( T2 ) فقط در پایلوت 1 و تا حدی پایلوت 2 رشد مناسبی داشته که یعنی این گیاه ( توت نرک ) در ارتفاعات بالاتر رشد کمتری داشته و برای رشد بهتر به آب بیشتری نیاز دارد . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

198 - کاربست آینده پژوهی در برنامه‌ریزی فضایی سکونتگاهها مطالعه موردی بخش گرمادوز و بخش مرکزی شهرستان خدافرین
اسمعیل دلیر جواد رزمی بهرام ایمانی رضا منافی آذر

آینده پژوهی در سطح محلی نوعی آینده نگاری است، که با ضرورت برنامه ریزی جامع توسعه و پیش بینی آتی در محدوده خاص و در سطح یک ناحیه با هدف اتخاذ تصمیمات معین برای تحقق آینده مطلوب، تمرکز دارد. در همین راستا پژوهشی به روش توصیفی– تحلیلی و از نوع کاربردی با تاکید بر مشا چکیده کامل

آینده پژوهی در سطح محلی نوعی آینده نگاری است، که با ضرورت برنامه ریزی جامع توسعه و پیش بینی آتی در محدوده خاص و در سطح یک ناحیه با هدف اتخاذ تصمیمات معین برای تحقق آینده مطلوب، تمرکز دارد. در همین راستا پژوهشی به روش توصیفی– تحلیلی و از نوع کاربردی با تاکید بر مشارکت پذیری و با هدف شناسایی عوامل کلیدی موثر بر وضعیت آینده مناطق روستایی در حوزه های بوم شناسی، کالبدی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و مدیریتی، آغاز شد. جامعه آماری شامل کلیه ساکنین و جمعیت ساکن در بخش های گرمادوز با دو دهستان و مرکزی با دو دهستان و مجموعا تعداد 104 آبادی است. نمونه آماری پژوهش بر پایه روش کوکران تعداد 377 نفر تعیین شد. پس از آنکه تعداد 96 سوال پژوهشی از نوع طیف لیکرت محقق ساخته در چارچوب 14 شاخص طراحی و تدوین شد، داده های مورد نیاز با استفاده از عملیات میدانی در سطح 104 آبادی از طریق برگزاری جلسات گروه بحث و از طریق تشکیل هسته های مشارکتی با استفاده از خبرگان محلی، نمایندگان گروه های مختلف جمع آوری گردید. و در نهایت شناسایی عوامل کلیدی موثر در جهت تدوین سناریوهای آینده و شناسایی پیشران های توسعه بر وضعیت آینده به واسطه نرم افزارmic mac و با تاکیه بر تحلیل عاملی، بعمل آمد. نتایج نشان داد که سه عامل: پایداری محیط زیست، حفاظت از منابع طبیعی، مدیریت زمین و تولیدات کشاورزی از طریق تحلیل اثرات متقابل/ ساختاری، به عنوان عوامل کلیدی منطقه مورد مطالعه، انتخاب و زیر متغیرهای هریک از این عوامل (استخراج شده از تحلیل عاملی) به عنوان برنامه ها و پروژه های پیشران تعیین شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

199 - تحلیل فضایی مدارس متوسطه ناحیه یک کلانشهر تبریز با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره و GIS
معصومه علیرضایی حسین کریم زاده علی زارعی

پژوهش حاضر به ارزیابی و تحلیل فضایی کاربری های مراکز آموزشی دبیرستان در ناحیه یک کلانشهر تبریز با سایر کاربری های شهری با استفاده از تلفیق مدل های تصمیم گیری چند معیاره AHP و مدل فازی پرداخته و با بهره گیری از امکانات سیستم اطلاعات جغرافیایی به تحلیل معیارهای سازگاری، م چکیده کامل

پژوهش حاضر به ارزیابی و تحلیل فضایی کاربری های مراکز آموزشی دبیرستان در ناحیه یک کلانشهر تبریز با سایر کاربری های شهری با استفاده از تلفیق مدل های تصمیم گیری چند معیاره AHP و مدل فازی پرداخته و با بهره گیری از امکانات سیستم اطلاعات جغرافیایی به تحلیل معیارهای سازگاری، مطلوبیت ، ظرفیت و وابستگی اقدام شده است. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی می باشد و حجم نمونه شامل تمام مدارس دبیرستان در ناحیه یک شهر تبریز می باشد . نتایج حاصل از بررسی وضعیت فضایی مکانی دبیرستان های ناحیه یک کلانشهر تبریز نشان دهنده ی وضعیت نامطلوب دبیرستان های این ناحیه از لحاظ توزیع فضایی می باشد.در ارزیابی ماتریس مطلوبیت نسبت به شاخص های شیب و فاصله از رودخانه، به جز4 مدرسه که در وضعیت نسبتاً نامطلوب واقع شده اند تمامی مدارس در شرایط مطلوبی قرار دارند. از مجموع 77 دبیرستان مورد مطالعه در این ناحیه،11دبیرستان در طیف کاملا مناسب و 15دبیرستان در طیف نسبتا مناسب قرار دارند ، همچنین تعداد30 دبیرستان در این ناحیه از لحاظ توزیع فضایی در وضعیت نامناسبی می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

200 - تحلیل ناهمگونی فضایی شاخص های توسعه و رتبه بندی استانهای کشور با تکنیک های آماره فضایی و تصمیم گیری های چند منظوره
بهنام باقری محمدتقی معصومی حسین نظم فر رسول صمدزاده

چکیدهدر این پژوهش به بررسی جایگاه توسعه‌یافتگی استان‌های کشور پرداخته شده است. به همین منظور برای بررسی توسعه‌یافتگی از71 شاخص در 6 حوزه استفاده شده که این آمار از سالنامه های آماری سال1395 استخراج گردیده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر کاربردی بوده و هدف آن بررسی جایگاه ت چکیده کامل

چکیدهدر این پژوهش به بررسی جایگاه توسعه‌یافتگی استان‌های کشور پرداخته شده است. به همین منظور برای بررسی توسعه‌یافتگی از71 شاخص در 6 حوزه استفاده شده که این آمار از سالنامه های آماری سال1395 استخراج گردیده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر کاربردی بوده و هدف آن بررسی جایگاه توسعه‌یافتگی استان‌های کشور است. در این تحقیق از روش آنتروپی شانون برای وزن‌دهی و برای محاسبات توسعه یافتگی از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه الکتر و ویکور استفاده شده است. برای یکسان سازی نتایج نیز تکنیک کپلند بکارگرفته شده، برای تهیه نقشه خوشه و ناخوشه و تحلیل فضایی نابرابری ها از تکنیک های آمار فضایی و روش لکه های داغ و خوشه و ناخوشه در تحلیل ها استفاده شده است، نتایج بدست آمده از روش‌ها نشان می‌دهد استان سمنان به تنهایی در وضعیت بسیار برخوردار قرار داشته و استانهایی مانند اصفهان، یزد و اردبیل و چهارمحال و بختیاری در وضعیت برخوردار قرار دارد. نتایج تحلیل های آمار فضایی با استفاده از تحلیل لکه های داغ بر مبنای امتیاز کپلند نشان می دهد که استانهای سمنان و مازندران به احتمال 95% و استانهای گلستان، تهران و اصفهان به احتمال 90% جزو لکه های داغ و استانهای سیستان و بلوچستان و هرمزگان به احتمال 90% لکه های سرد می باشند. تحلیل خوشه و ناخوشه بر مبنای امتیاز حاصل از مدل کپلند نیز حاکی است استان سمنان یک خوشه با مقادیر بالا ( HH ) و استان البرز یک ناخوشه می باشد که توسط مقادیر بالا محاصره شده است ( LH ) پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

201 - تحلیل مسیریابی با تعامل بین پیکره‌بندی و ارتباط فضایی بر اساس ابزار نحو فضا
سید تاج الدین منصوری اسماعیل ضرغامی

توانایی در خواندن مسیر به عوامل بسیاری وابسته است. یکی از این عوامل پیکره‌بندی فضا و ارتباطات فضایی می‌باشد. هر چه میزان خوانایی مسیر بالاتر باشد، افراد راحت‌تر با محیط تعامل برقرار می‌نماید و احساس امنیت بیشتری در فضا می‌کنند. مسیریابی در فضاهای عمومی با سیرکولاسیون پی چکیده کامل

توانایی در خواندن مسیر به عوامل بسیاری وابسته است. یکی از این عوامل پیکره‌بندی فضا و ارتباطات فضایی می‌باشد. هر چه میزان خوانایی مسیر بالاتر باشد، افراد راحت‌تر با محیط تعامل برقرار می‌نماید و احساس امنیت بیشتری در فضا می‌کنند. مسیریابی در فضاهای عمومی با سیرکولاسیون پیچیده مانند فضاهای داخلی بیمارستان، به دلیل تراکم فضاها، مسیرهای متعدد و گاه هم‌شکل، بسیار دشوار است. بنابراین این پژوهش باهدف، تحلیل مسیریابی با تعامل بین پیکره‌بندی و ارتباط فضایی بر اساس ابزار نحو فضا در مسیرهای داخلی بیمارستان تأمین اجتماعی خرم‌آباد صورت می‌گیرد. در این پژوهش، برای ارزیابی این موضوع، یک توصیف ساختاری از مبانی نظری نحو فضا و نظریه‌های مسیریابی ارائه می‌شود. بر همین اساس، برای رسیدن به هدف پژوهش، با استفاده از نرم‌افزار Depthmap X 0.50 و با استخراج روش‌های مبتنی بر گراف و تفسیر نمودارهای دید محوری، اتصال‌پذیری، هم پیوندی و عمق فضا، ادراک و تفسیر مردم از مسیریابی در فضای داخلی بیمارستان تبیین می‌گردد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که هر میزان درجه اتصال‌پذیری و طول محوری مسیر بیشتر باشد، خوانایی آن بیشتر است. از طرف دیگر هم پیوندی فضاها با درجه و میزان عمق فضایی رابطه معکوس دارد. همچنین بر اساس نتایج، کاهش موانع دید، افزایش نشانه‌ها، افزایش اتصال‌پذیری و هم پیوندی و همچنین کاهش درجه و میزان عمق فضایی می‌تواند خوانایی مسیر را افزایش دهد و افراد راحت‌تر مسیر مناسب را انتخاب نمایند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

202 - تبیین الگوی حاکم بر پیکره‌بندی فضایی خانه‌های دوره قاجار در دزفول با تأکید بر تئوری نحو فضا
ناصر قانعی فر حسن رضائی وحید احمدی

نظام فضایی-کالبدی در سکونتگاه‌های انسانی بیانگر تعاملات اجتماعی، رفتارها و کنش‌های موجود در جامعه است و معماری با سازمان‌دهی و ارتباط میان فضاها، معنای نهفته در ساختار اجتماعی را آشکار می‌نماید. پژوهش حاضر با هدف تبیین ساختار اجتماعی خانه‌های تاریخی دزفول، به این پرسش پ چکیده کامل

نظام فضایی-کالبدی در سکونتگاه‌های انسانی بیانگر تعاملات اجتماعی، رفتارها و کنش‌های موجود در جامعه است و معماری با سازمان‌دهی و ارتباط میان فضاها، معنای نهفته در ساختار اجتماعی را آشکار می‌نماید. پژوهش حاضر با هدف تبیین ساختار اجتماعی خانه‌های تاریخی دزفول، به این پرسش پاسخ می‌دهد که: پیکره‌بندی فضایی خانه‌ها در دوره‌ی قاجار بیانگر چه الگویی است؟. دوره‌ی قاجار به دلیل حفظ پیوستگی در معنای خانه انتخاب شده و جامعه‌ی آماری شامل کلیه خانه‌‌های شهر دزفول طی آن دوره است. حجم نمونه شامل 10 خانه از میان خانه‌هایی بدون مداخلات و تغییرات کالبدی مؤثر، به روش نمونه‌‌گیری هدفمند تعیین گردید. روش تحقیق به‌صورت ترکیبی و به شیوه‌ی توصیفی-تحلیلی بر پایه‌ی استدلال منطقی می‌باشد. گردآوری اطلاعات نیز بر مبنای مشاهدات میدانی و با استناد به منابع و نقشه‌های معتبر بوده، همچنین استخراج و تحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزار A-Graph صورت گرفته است. خانه‌های مورد مطالعه بر حسب تعداد و محل قرارگیری حیاط به پنج گروه تقسیم‌بندی و تاثیر شاخص‌های ارتباط، هم‌پیوندی، عمق و مرتبه نسبی بر تعاملات و محرمیت ارزیابی می-شود. وجود شوادان در خانه‌های دزفول به عنوان جنبه‌ای جدید نسبت به سایر مطالعات نحو فضا می‌باشد. پژوهش حاضر نشان می‌دهد در الگوی حاکم بر خانه‌های دوره‌ی قاجار، حیاط و ایوان دارای بالاترین ارزش تعاملات و کمترین میزان از محرمیت هستند و به عنوان نفوذپذیرترین فضاها قلمداد می‌شوند. نتایج پژوهش همچنین بیانگر یکپارچگی بالا در فضای شوادان بوده که این الگو همراه با حفظ محرمیت در ریزفضاهای آن است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

203 - بررسی قابلیت پیاده مداری در افزایش حضورپذیری شهروندان با استفاده از رویکرد چیدمان فضا در محلات شهری مطالعه موردی: محله استاد سرا
حمیدرضا صارمی نرگس طالب ولی اله سمیه حبیبی

چکیده منافع پیاده در شهرها و امکان سنجى قابلیت پیاده روی معابر موجب عرضه روش هاى نوینى گردیده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی و تحلیل نقش پارامترهای پیکره بندی فضایی بر قابلیت پیاده مداری در محلات شهری می باشد. روش پژوهش حاضر از نوع کمی و از ماهیت و روش کار جزء روش توصیف چکیده کامل

چکیده منافع پیاده در شهرها و امکان سنجى قابلیت پیاده روی معابر موجب عرضه روش هاى نوینى گردیده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی و تحلیل نقش پارامترهای پیکره بندی فضایی بر قابلیت پیاده مداری در محلات شهری می باشد. روش پژوهش حاضر از نوع کمی و از ماهیت و روش کار جزء روش توصیفی- تحلیلی است و برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز از روش های کتابخانه ای و اسنادی استفاده شده است. جهت تحلیل برخی پارامترهای پیکره بندی فضایی از نقشه های تحلیل به دست آمده از کاربست نرم افزارهای DepthMap و سیستم GIS استفاده شد. قلمرو جغرافیایی پژوهش محله استاد سرا شهر رشت که دارای مساحتی بالغ بر 73 هکتار و از جمعیتی حدود 9335 نفر برخوردار می باشد. ما در این پژوهش به دنبال بررسی اثرات و قابلیت های پیاده مداری بر افزایش حضورپذیری شهروندان در فضای شهری، در محله استاد سرا می باشیم که به این منظور در ابتدا به بررسی پارامترهای چیدمان فضا در محله می پردازیم تا مشخص کنیم که خیابان های محدوده که به صورت پیاده روی مورد استفاده قرار می گیرند به چه صورتی هستند. نتایج بررسى ها حاکى از این مطلب می باشد که ساختار فضایی و ترکیب بندی شبکه معابر در این محدوده به گونه های است که دسترسی به درون این محله مناسب بوده و این محله دارای جایگاه مناسبی در ساختار و استخوان بندی کلان شهر می باشند که خود باعث ارتقاء فعالیت های اقتصادی و اجتماعی در این محله شده و شرایط توسعه کالبدی، رفاهی و زیست محیطی را فراهم می آورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

204 - تبیین شاخص های کیفیت بصری مسکن آپارتمانی شیراز به روش نحو فضا
سارا محبی نژاد خسرو موحد علی اکبر حیدری ملیحه تقی پور

کیفیت محیط زندگی ابعاد گوناگونی دارد. یکی از مهم‌ترین آنها، کیفیت مسکن است که پاسخگویی به نیازهای مختلف فردی، اجتماعی، فرهنگی، روانی و فیزیکی ساکنین را تأمین می‌کند. کیفیت بصری یکی از انواع کیفیت مسکن است که این پژوهش ضمن اشاره به معنای آن، در نظر دارد تا بوسیله شاخص‌ها چکیده کامل

کیفیت محیط زندگی ابعاد گوناگونی دارد. یکی از مهم‌ترین آنها، کیفیت مسکن است که پاسخگویی به نیازهای مختلف فردی، اجتماعی، فرهنگی، روانی و فیزیکی ساکنین را تأمین می‌کند. کیفیت بصری یکی از انواع کیفیت مسکن است که این پژوهش ضمن اشاره به معنای آن، در نظر دارد تا بوسیله شاخص‌های مناسبی به ارزیابی این موضوع در مسکن آپارتمانی شیراز به عنوان کلان شهر جنوبی کشور با توجه به موقعیت خاص جغرافیاییش بپردازد. شاخص‌ها به روش کلی نحو فضا و بوسیله نرم‌افزار دپس-مپ و نمودار و روابط ریاضی تجزیه و تحلیل می‌شوند. جامعه آماری شامل 50 نوع پلان آپارتمان مسکونی از سه منطقه شیراز که بیشترین تعداد آپارتمان مسکونی را دارا می‌باشند، انتخاب شده است. در پژوهش حاضر بر مبنای مطالعات انجام شده علاوه بر ارائه پیشنهاداتی جهت بالا بردن کیفیت بصری مسکن، الگوی طرح‌واره مناسب مسکن آپارتمانی نیز ارائه شده‌است و مشخص شد، ارتباط مستقیم آشپزخانه یا سالن با تراس با قابلیت و کنترل‌دید بیشتر از فضاهای عمومی منزل به این فضا، ضمن تاکید به آن، عاملی موثر در ایجاد کیفیت بصری مطلوب مسکن آپارتمانی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

205 - سنجش عدالت فضایی در بستر نظام حمل و نقل عمومی با مدل تحلیل شبکه‌ای (مورد پژوهی: مناطق 2، 3، 4 و 5 شهر تهران)
ابراهیم دلایی میلان رضا خیرالدین

چکیده عدالت مفهومی است که هیچ‌گاه دغدغه بشر از آن عاری نبوده است. نام‌گذاری دهه چهارم انقلاب بنام پیشرفت و عدالت بیانگر این واقعیت است که عدالت و پیشرفت بدون یکدیگر فاقد ارزش است. توسعه‌ای که در آن عدالت نباشد پیشرفتی را در بر نخواهد داشت؛ لذا پیشرفت بدون عدالت یعنی ت چکیده کامل

چکیده عدالت مفهومی است که هیچ‌گاه دغدغه بشر از آن عاری نبوده است. نام‌گذاری دهه چهارم انقلاب بنام پیشرفت و عدالت بیانگر این واقعیت است که عدالت و پیشرفت بدون یکدیگر فاقد ارزش است. توسعه‌ای که در آن عدالت نباشد پیشرفتی را در بر نخواهد داشت؛ لذا پیشرفت بدون عدالت یعنی توسعه فقر. در برنامه‌ریزی شهری آنچه به تحقق‌پذیری بیشتر عدالت شهری کمک می کند، توجه به عدالت فضایی و تعادل بخشی بین تمرکز جمعیت و خدمات است. لذا پژوهش به دنبالِ تبیین جایگاه حقوق عمومی در نظام برنامه ریزی شهری با تأکید بر سیستم حمل و نقل همگانی و همچنین تحلیل شبکه ای سیستم حمل‌ونقل عمومی از منظر عدالت فضایی، در جهت دست یابی به عدالت اجتماعی است. روش تحقیق این مقاله، روش ترکیبی و از نوع مطالعات کاربردی- بنیادی است. پژوهش حاضر با استفاده از نرم‌افزار ARCGIS و با بهره گیری از تکنیک تحلیل شبکه‌ای (Network-Analyst) به بررسی سیستم حمل و نقل عمومی در چهار منطقه تهران (2 و 3 و 4 و 5) با استناد به استاندارهای دسترسی به ایستگاه‌ها پرداخته است. نتایج خروجی از تحلیل پژوهش، نشان می دهد شبکه حمل و نقل عمومی موجود (مترو و اتوبوس تندرو) سطح بسیار محدودی از مناطق 4 گانه مورد بررسی را تحت پوشش خدمات‌رسانی قرار می دهد. به نحوی که از کل سطح مناطق چهارگانه مورد مطالعه به ترتیب 14.5 درصد، 48 درصد، 36 درصد و 33.5 درصد تحت پوشش خدمات حمل و نقل عمومی می باشد؛ لذا دسترسی ساکنین سایر محله‌ها به ایستگاه‌ها در بازه‌های زمانی بسیار طولانی اتفاق می افتد که ناشی از عدم گسترش و توزیع فضایی نامتناسب شبکه حمل و نقل همگانی در سطح شهر تهران شده است که به دنبال آن تحقق عدالت اجتماعی را با چالش هایی مواجه کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

206 - ارزیابی دسترسی عینی به پارک‌ها و فضاهای سبز برمبنای سفر پیاده (مطالعه‌ی موردی: منطقه‌ی 7 تهران)
صدیقه لطفی محمد صدیق مهدی صدیق

چکیده علی رغم اینکه افزایش فعالیت بدنی درمیان مردم تبدیل به یکی از اولویت‌های بهداشت عمومی شده است، میزان فعالیت بدنی افراد پایین وناکافی است. ناکارآمدی سیاست‌های فرد مدار در بالا بردن میزان تحرک بدنی باعث شده است که به مدل‌های محیطی که کلیت جامعه را در نظر می‌گیرند، تو چکیده کامل

چکیده علی رغم اینکه افزایش فعالیت بدنی درمیان مردم تبدیل به یکی از اولویت‌های بهداشت عمومی شده است، میزان فعالیت بدنی افراد پایین وناکافی است. ناکارآمدی سیاست‌های فرد مدار در بالا بردن میزان تحرک بدنی باعث شده است که به مدل‌های محیطی که کلیت جامعه را در نظر می‌گیرند، توجه شود. از میان عوامل مختلف مؤثر بر حرکت پیاده در محیط انسان ساخت مجاروت یک عامل تعیین کننده است. جای نمایی فضاهای عمومی پربازدید درنزدیکی محل سکونت افراد باعث گرایش مردم به سفرهای پیاده شده و فعالیت بدنی آنها را افزایش می‌دهد. پارک‌ها وفضاهای سبزی جزو فضاهای عمومی مورد نیاز روزانه شهروندان به حساب می‌آید. در این مطالعه پارک‌ها و فضاهای سبز منطقه‌ی 7 تهران به لحاظ دسترسی پیاده مورد ارزیابی قرار گرفت. روش تحقیق کمی وتحلیلی بوده و از نرم افزار Arc GIS 10.3 وتحلیل شبکه درتحلیل ابعاد عینی استفاده شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد علی رغم کمبود شدید در سرانه‌ی فضای سبز درمحدوده‌ی مورد مطالعه، توزیع فضایی فضاهای سبز مناسب می‌باشد، به طوریکه در حدود 75 درصد ساکنان منطقه در فاصله تا 800 متری به فضاهای سبز دسترسی دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

207 - تحلیل رابطه ساختار فضایی با وقوع جرائم شهری به کمک روش چیدمان فضا (مطالعه موردی: جرائم سرقت در شهر تهران)
محمدکاظم جباری مهین نسترن محمود محمدی محسن کلانتری

چکیده از مهمترین عوامل تأثیرگذار در بروز ناهنجاری‌های اجتماعی، ویژگی‌های مکانی و تسهیلات محیطی مکان‌های وقوع بزهکاری است. الگوی کاربری اراضی، فرم، شکل و منطقه بندی‌های شهری و نحوه توزیع فعالیت ها، عناصر و اجزای ترکیب دهنده شهر بر روی وقوع جرم تأثیر بسزایی دارد. اگر محیط چکیده کامل

چکیده از مهمترین عوامل تأثیرگذار در بروز ناهنجاری‌های اجتماعی، ویژگی‌های مکانی و تسهیلات محیطی مکان‌های وقوع بزهکاری است. الگوی کاربری اراضی، فرم، شکل و منطقه بندی‌های شهری و نحوه توزیع فعالیت ها، عناصر و اجزای ترکیب دهنده شهر بر روی وقوع جرم تأثیر بسزایی دارد. اگر محیط از لحاظ ویژگی‌های ساختاری آن در نظر گرفته شود، رفتار ضد اجتماعی می‌تواند با ویژگی‌های کالبدی محیط در ارتباط باشد. هدف پژوهش سنجش میزان تأثیرگذاری ساختار فضایی بر وقوع جرائم سرقت با استفاده از روش چیدمان فضا می‌باشد. در این پژوهش با توجه به موضوع و پرسش پژوهش، ترکیبی از روشهای توصیفی، تطبیقی و تحلیلی استفاده شده است جامعه آماری پژوهش مجموعه جرائم ارتکابی سرقت است که در دوره زمانی پژوهش (فروردین تا اسفند 1387) در محدوده شهر تهران به وقوع پیوسته است. تحلیل یافته‌ها نشان می‌دهند که جرائم سرقت گرایش دارند که در محلاتی با همپیوندی کلان بالا، متمرکز شوند. این موضوع در مورد محلاتی با عمق بیشتر معکوس می‌باشد. همچنین این مورد در مورد مؤلفه اتصال نیز صادق است به جز گروه همسان فردوسی-بهارستان که محله فردوسی نسبت به محله بهارستان دارای جرائم بیشتر و میانگین اتصال بالاتری دارد اما محله بهارستان تعداد جرائم کمتری با میانگین اتصال کمتری می‌باشد. در همین محدوده‌ها کاربری‌های اراضی تجاری بسیاری متمرکز شده‌اند. این بدان معنی است که اگر کاربری‌های تجاری با مقیاس منطقه‌ای و شهری واقع شده باشند، تعداد بیشتری از انواع جرائم مرتبط به آنها وجود خواهد داشت. بنابراین به نظر می‌رسد همپیوندی کلان، جرم را برای کاربری‌هایی که اغلب با فعالیت‌های تجاری مرتبط هستند تشویق می‌کنند (فروشگاه‌ها، مراکز خرید، رستوران‌ها و همچنین مکان‌هایی که خیلی زیاد با فعالیت‌های تجاری در ارتباط هستند مانند بانک‌ها، مؤسسات مالی و بیمه‌ها). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

208 - تحلیل پایداری بستر کالبدی- فضایی (عرصه‌ فعالیت و روابط فضایی) با تاکید بر جریان‌های حاکم بین شهر و سکونتگاه‌های روستایی در ناحیه ابهر (زنجان)
عباس سعیدی ابوالفضل مرادی بیژن رحمانی عبدالرضا رحمانی فضلی فرهاد عزیزپور

چکیده بین سکونتگاه‌های شهری وروستایی همواره جریان های متعددی (جمعیت، کالا، سرمایه و...) برقرار می باشد. بر حسب ساختارهای کالبدی و اجتماعی- اقتصادی شکل دهنده به بستر کالبدی- فضایی هر نظام سکونتگاهی (منطقه، ناحیه، شهر و..) این جریان ها می تواند یک سویه و بالعکس باشد. در چکیده کامل

چکیده بین سکونتگاه‌های شهری وروستایی همواره جریان های متعددی (جمعیت، کالا، سرمایه و...) برقرار می باشد. بر حسب ساختارهای کالبدی و اجتماعی- اقتصادی شکل دهنده به بستر کالبدی- فضایی هر نظام سکونتگاهی (منطقه، ناحیه، شهر و..) این جریان ها می تواند یک سویه و بالعکس باشد. در همین چارچوب پژوهش حاضر ابتداء وضعیت پایداری بستر کالبدی- فضایی ناحیه ابهر به عنوان بستر جریان ها را در سطح دهستان های نمونه از طریق معیارهای کالبدی- محیطی، اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی و با استفاده از مدل TOPSIS تعیین کرده، سپس نوع ودامنه جریان ها بین روستاها و شهرهای ناحیه را در سطح روستاهای نمونه با تحلیل فضایی در GIS مورد بررسی قرار داده است. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و شیوه گرداوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای و میدانی (شامل مصاحبه و 21 پرسشنامه روستا و 300 خانوار) بوده است. یافته‌های پژوهش نشان می دهد تحت تأثیر ناپایداری بستر کالبدی- فضایی یک توسعه کریدوری (خطی در کنار محور های ارتباطی اصلی) درناحیه ابهر اتفاق افتاده که موجب تمرکز امکانات، خدمات و جمعیت و فعالیت درچهار شهر ناحیه و تعدادی از روستاهای بزرگ شده است، به نحوی که تمامی جریان های از سمت روستاها به سمت این کریدور و درمرحله اول متوجه شهر ابهرسپس به سمت شهر خرمدره، هیدج، صائین قلعه و روستاهای بزرگ (مستقردرکنار کریدور توسعه یافته ناحیه) معطوف می شود. با توجه آنچه گفته شد مهمترین اولویت راهبردی ناحیه باز بخش مراکز جمعیت، فعالیت وخدمات در ناحیه با توجه به پتانسیل های کالبدی- محیطی، اجتماعی- نهادی، و اقتصادی درچارچوب سلسله مراتبی اندییشده شده می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

209 - نابرابری‌های فضایی و تأثیر آن بر کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی: منطقه 1 و 19 تهران)
فرزاد بریاجی حسین حاتمی نژاد ناصر اقبالی

چکیده امروزه اصلی‌ترین عامل بحران‌های جوامع بشری ریشه در نابرابری‌های اجتماعی و فقدان عدالت دارد و یکی از مهم‌ترین بخش‌های این نابرابری‌ها در نواحی شهری است و این امر علت ایجاد نابرابری‌های گسترده در کیفیت زندگی شهری در سطوح جوامع مختلف است. در این پژوهش به بررسی نابر چکیده کامل

چکیده امروزه اصلی‌ترین عامل بحران‌های جوامع بشری ریشه در نابرابری‌های اجتماعی و فقدان عدالت دارد و یکی از مهم‌ترین بخش‌های این نابرابری‌ها در نواحی شهری است و این امر علت ایجاد نابرابری‌های گسترده در کیفیت زندگی شهری در سطوح جوامع مختلف است. در این پژوهش به بررسی نابرابری‌های فضایی و تأثیر آن بر کیفیت زندگی شهری در مناطق 1 و 19 کلان‌شهر تهران پرداخته شده است. روش تحقیق حاضر مبتنی بر تحقیق موضوعی است و به صورت توصیفی - تحلیلی انجام می‌گیرد و از نظر هدف کاربری است. روش گردآوری اطلاعات شامل اسنادی (کتابخانه‌ای) و پیمایشی (میدانی) است. برای جامعه آماری بر اساس فرمول کوکران و با توجه به ضریب خطای 5% برای مناطق 1 و 19 تعداد 322 پرسشنامه تعیین شده است پرسشنامه‌های تدوین شده در بین ساکنان دو منطقه توزیع گردیده است و داده های به دست آمده از پرسشنامه‌ها با استفاده از مدل موران و نرم‌افزار Arc GIS تجزیه و تحلیل گردید. نتایج به دست آمده نشانگر آن است که در شاخص‌های مورد بررسی در این پژوهش از جمله شاخص‌های اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی، فرهنگی و کالبدی از لحاظ میزان و توزیع نوع امکانات نابرابری‌هایی و تفاوت‌هایی مابین منطقه 1 به عنوان یکی از مناطق تقریباً برخوردار کلان‌شهر تهران و منطقه 19 به عنوان یکی از مناطق محروم و کمتر توسعه یافته وجود دارد و همین امر کیفیت زندگی در دو منطقه را تحت شعاع قرار داده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

210 - ارزیابی مؤلفه‌های مؤثر بر ایجاد فضاهای چندعملکردی اجتماع‌پذیر در حوزه‌های شهری با رویکرد محلی- جهانی (مورد پژوهی: منطقه 22 شهرداری تهران)
سید محسن شمس الدین تکیه ناصر اقبالی اسماعیل شیعه

چکیده امروزه ارتقای کیفیت فضای شهری، یکی از نیازهای اساسی جامعه شهری است. پدیده‌ی جهانی سازی، اتفاقی است که بر فضاهای شهری- محلی تأثیر خود را گذاشته و ضمن چند عملکردی بودن باید قابلیت جذب جمعیت و اجتماع پذیر شدن این حوزه را داشته باشند. هدف ارزیابی و تحلیل تاثیرات و نقش چکیده کامل

چکیده امروزه ارتقای کیفیت فضای شهری، یکی از نیازهای اساسی جامعه شهری است. پدیده‌ی جهانی سازی، اتفاقی است که بر فضاهای شهری- محلی تأثیر خود را گذاشته و ضمن چند عملکردی بودن باید قابلیت جذب جمعیت و اجتماع پذیر شدن این حوزه را داشته باشند. هدف ارزیابی و تحلیل تاثیرات و نقش مؤلفه‌های فضاهای اجتماع پذیر و فضاهای چند عملکردی و ارتباط آن‌ها با رویکرد جهانی- محلی، منطقه 22 شهرداری تهران است. این پژوهش کاربردی و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. همچنین برای ارزیابی منطقه 22 از تکنیک تصمیم‌گیری مدل AHP، با استفاده از نرم افزار Expert choice استفاده گردید. که حجم نمونه 225 نفر برآورد گردید. نتایج پژوهش نشان می‌دهد؛ که مؤلفه تحرکات استفاده کنندگان دارای بیشترین و شاخص‌های اخطلاط کاربری، دسترسی سواره از پیاده، دارای بیشترین اهمیت از نظر مفاهیم پژوهش را دارا بوده است. این روند نشان دهند هم راستا بودن نتایج در روند مؤلفه‌های هر دو مفهوم می‌باشد. Evaluation of the Effective Components on the Creation of Multi-Functional Communities in Urban Areas wites in District 22, the AHP model decision making technique was used by Expert selection software. Conclusion: To estimate the sample size, Cochran formula and cluster sampling method were used to determine the appropriate components and indicators for creation of community spaces. The sample size was estimated to be 225 people. The analysis of the results of the research shows that according to the dimensions studied, the user's motivation component has the highest and user-defined indicators, pedestrian access is the most important for the concepts of research. This trend shows that the results are consistent in the process of the components of both concepts. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

211 - بررسی نقش ساختار فضایی شهرها در پیشگیری از آلودگی غبار در مناطق غرب کشور
صدیقه لطفی

چکیده مطالعات گسترده و مهمی در چند سال اخیر در مورد تاثیرات ساختار فضایی کلانشهرها بر توسعه پایدار در ابعاد زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی تاکید داشته است؛ بخشی از این ادبیات مربوط به ارتباط نزدیک بین ساختار فضایی و پایداری زیست محیطی است که بر موضوعات مهمی مانند مصرف ز چکیده کامل

چکیده مطالعات گسترده و مهمی در چند سال اخیر در مورد تاثیرات ساختار فضایی کلانشهرها بر توسعه پایدار در ابعاد زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی تاکید داشته است؛ بخشی از این ادبیات مربوط به ارتباط نزدیک بین ساختار فضایی و پایداری زیست محیطی است که بر موضوعات مهمی مانند مصرف زمین، کارآیی انرژی و یا انتشار دی اکسید کربن تمرکز نموده اند.امروزه انتشار گرد و غباردر بسیاری از مناطق خشک و نیمه خشک موضع پرداختن به مسئله را در نواحی شهری پررنگ نموده است.. ایران هزینه بالایی را برای آلودگی هوامی‌پردازد که هر چند عامل اصلی آن از سوی کشورهای همسایه است اما عوامل داخلی هم در ایجاد آن موثرند. هدفاین مطالعه کشف رابطه میان ساختار فضایی شهر و انتشار غبار در یکی از نمونه‌های ورد مطالعه در غرب کشور یعنی شهر قروه است. روش شناسی این تحقیق مبتنی بر رویکردهایتوصیفی – تحلیلی با بهره گیریاز تکنیک‌های مختلف مانندموران، آنتروپی شانون و غیره با کمکنرم افزار GISبوده است.داده‌هااز سازمان‌های مرتبط اداری شهری مانند شهرداری و اداره هواشناسی استان گردآوری شد.همچنین یافته‌های تحقیق با تست‌های آماری مورد آزمون واقع گردید. نتایج به دست آمده نشان دهنده اثرمشخص ساختار فضایی بر ایجاد یا جلوگیری از گرد و غبار است. البته باید اشاره نمود که هر کدام از شاخص‌های مورد بررسی در ساختار فضایی شهرها می‌تواند اثری جداگانه با شدت تاثیر گذاری متفاوت بر ایجاد یا جلوگیری از گرد و غبار شهری داشته باشد. که این امر می‌تواند در تحقیقات بعدیدر شهرهای دیگر مورد بررسی و آزمون قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

212 - کاهش اثرات حمل‌ونقل بر سازمان فضایی شهر با بهره‌گیری از توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل (TOD)
محمد مهدی درگاهی محمد تقی رضویان محمد امین هونکزهی

چکیده: سازمان فضایی شهر همواره متاثر و تجلی بخش اندیشه و رفتارها و اقدامات بشری بوده است. تولید فضا در گذر زمان و بوسیله عوامل مختلف همراه در مکانهای مختلف و متفاوت بوده است و به قول لوفوور هر جامعه ای با توجه به ویژگی ها و خصوصیات تمایزی و خاص فضای مخصوص به خودش را تو چکیده کامل

چکیده: سازمان فضایی شهر همواره متاثر و تجلی بخش اندیشه و رفتارها و اقدامات بشری بوده است. تولید فضا در گذر زمان و بوسیله عوامل مختلف همراه در مکانهای مختلف و متفاوت بوده است و به قول لوفوور هر جامعه ای با توجه به ویژگی ها و خصوصیات تمایزی و خاص فضای مخصوص به خودش را تولید می کند، بدون تردید همواره حمل و نقل به عنوان یکی از ارکان دگرگونی کالبد، ساختار فضایی و نیز مدیریت کاربری اراضی شهری معرفی می گردد، معابر شهری به عنوان ستون فقرات شهر و انواع حالت های حمل و نقلی کلیه رفتاری های شهری اعم از کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، محیط زیستی و ... را تحت تاثیر قرار داده و به بیان دیگر عامل تغییر و به وجود آمدن سازمان فضایی متفاوتی در شهرها بوده و هستند، از سوی دیگر برنامه ریزان شهری به منظور کاهش اثرات نامطلوب حمل و نقل و نیز مدیریت بهینه کاربری اراضی در شهرها همواره به دنبال ارائه الگوهای نوین توسعه شهری بوده اند، در این میان الگوی توسعه حمل و نقل محور(TOD) به عنوان کامل ترین الگوی نوین توسعه، مورد توافق اکثر نظریه پردازان و برنامه ریزان می باشد. در این تحقیق سعی بر این است که با روش تحلیلی – توصیفی به بیان نقش و سیر تکاملی حمل و نقل بر سازمان فضایی شهر پرداخته و در آخر ضمن بیان پیامد های اثر گذار بر شهر به مزایای توسعه شهرها با توجه به الگویTOD به عنوان الگویی جامع پرداخته می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

213 - تحلیلی بر توزیع فضایی خدمات گردشگری (مطالعه موردی: شهر اصفهان)
مسعود تقوایی ملیحه ایزدی

چکیده شهرها دارای جاذبه‌های گردشگری فراوان می‌باشند و همواره گردشگران زیادی را به سوی خود جذب می‌نمایند. لذا بررسی و تحلیل فضایی امکانات گردشگری موجود در سطح مناطق شهری اصفهان باعث می‌شود تا عدم تعادل در توزیع امکانات گردشگری بهتر مشخص شود و برنامه‌ریزی جهت توزیع عادل چکیده کامل

چکیده شهرها دارای جاذبه‌های گردشگری فراوان می‌باشند و همواره گردشگران زیادی را به سوی خود جذب می‌نمایند. لذا بررسی و تحلیل فضایی امکانات گردشگری موجود در سطح مناطق شهری اصفهان باعث می‌شود تا عدم تعادل در توزیع امکانات گردشگری بهتر مشخص شود و برنامه‌ریزی جهت توزیع عادلانه ی آن‌ها و دسترسی تمام افراد جامعه به خدمات مورد نظر، به نحو مطلوبی محقق گردد. هدف اصلی پژوهش، بررسی نحوة توزیع فضایی خدمات گردشگری در مناطق شهری می‌باشد. جامعه‌ی آماری پژوهش را، مناطق چهارده‌گانه‌ی شهر اصفهان تشکیل می‌دهد. این پژوهش از نوع توسعه‌ای-کاربردی و روش آن توصیفی-کمی‌و تحلیلی می‌باشد. در این پژوهش 39 شاخص با روش تحلیل عاملی خلاصه شده و به 8 عامل تقلیل یافته و سپس میزان اثرات هر یک از عامل‌ها در توسعه‌ی خدمات گردشگری مناطق مشخص و در نهایت جهت سطح بندی مناطق با استفاده از مدل موریس مناطق در پنج گروه (بسیار برخوردار، برخوردار، متوسط، محروم، بسیار محروم)سطح‌بندی شده‌اند. از طریق ایجاد رابطه‌ی رگرسیونی بین عوامل تأثیر گذار و درجه برخورداری، عامل‌هایی که در افزایش سطوح توسعه‌ی خدمات گردشگری مناطق مؤثرند مشخص گردید. نتایج نشان می‌دهد که، توزیع امکانات گردشگری در مناطق شهری اصفهان متعادل نیست و حاکی از تمرکز این خدمات در برخی از مناطق شهری است. به طوری که از مجموع 14 منطقه شهری، منطقه 6 با درجه 99/0 در سطح بسیار برخوردار و مناطق 8 و 14 به ترتیب با درجه 23/0 و 18/0 در سطح بسیار محروم قرار گرفته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

214 - تبیین میزان اثرگذاری مولفه‌های نهادی در الگوی مدیریت زمین شهری در ایران موردپژوهی: منطقه 12 کلانشهر تهران
یعقوب حق‌پناه مجتبی رفیعیان سعید کامیابی عباس ارغان

چکیده با توجه به اهمیت نقش مولفه‌های نهادی در مدیریت زمین شهری و چالش های فراروی آن در کشور، پژوهش حاضر با هدف تبیین میزان اثرگذاری مولفه‌های نهادی در الگوی فعلی مدیریت زمین شهری در منطقه 12 کلانشهر تهران و معرفی راهکارهای مدیریت بهینه زمین شهری در این منطقه صورت گرفته چکیده کامل

چکیده با توجه به اهمیت نقش مولفه‌های نهادی در مدیریت زمین شهری و چالش های فراروی آن در کشور، پژوهش حاضر با هدف تبیین میزان اثرگذاری مولفه‌های نهادی در الگوی فعلی مدیریت زمین شهری در منطقه 12 کلانشهر تهران و معرفی راهکارهای مدیریت بهینه زمین شهری در این منطقه صورت گرفته است. این پژوهش از نظر هدف نظری بوده و از نظر ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی می باشد. جهت گردآوری داده‌ها از روش های اسنادی و میدانی و برای تحلیل داده‌ها ازآزمون t تک نمونه ای، همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چندمتغیره استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش نیز نهادهای متولی مدیریت زمین شهری و مراجعه کنندگان به این نهادها بوده که به ترتیب 206 و 130 نمونه تعیین و مورد مصاحبه و پرسشگری قرار گرفته است. نتایج حاصله از بررسی یافته‌ها نشان می دهد از میان مولفه‌های نهادی، تصمیم گیری غیرمشارکتی و ساختار تمرکزگرا بیشترین تأثیر را در ناکارآمدی الگوی فعلی مدیریت زمین شهری در منطقه 12 کلانشهر تهران داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

215 - اولویت‌سنجی مکانی توسعه فضاهای سبز و پارک‌های شهری با استفاده از روش AHP (نمونه موردی: شهر میاندوآب
جمال محمدی اصغر ضرابی مهدی احمدیان

چکیده اهمیت فضاهای سبز در محیط شهری تا آن حد است که به عنوان یکی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع مطرح بوده و در عین حال معیاری برای ارتقای کیفیت فضای زندگی محسوب می‌شوند. از این رو توزیع و پراکنش متعادل آن در سطح شهر اهمیتی بسیار دارد. نکته بسیار مهم در مکان یابی فضاهای چکیده کامل

چکیده اهمیت فضاهای سبز در محیط شهری تا آن حد است که به عنوان یکی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع مطرح بوده و در عین حال معیاری برای ارتقای کیفیت فضای زندگی محسوب می‌شوند. از این رو توزیع و پراکنش متعادل آن در سطح شهر اهمیتی بسیار دارد. نکته بسیار مهم در مکان یابی فضاهای سبز عمومی، ضرورت های اجتماعی ایجاد پارک است. مکان یابی نادرست این فضاها در نهایت منجر به ایجاد ناهنجاری هایی در شهرها می شود. در پژوهش حاضر با رویکردقیاسی، نوصیفی-تحلیلی تلاش شده است که ضمن ارزیابی وضعیت موجود توزیع و پراکندگی پارک ها و فضاهای سبز شهری میاندوآب، اولویت های مکانی توسعه این فضاها را نیز در سطح نواحی شهر تعیین شود. نتیجه بررسی ها نشان داد که طی یک دهۀ گذشته سرانه فضای سبز شهری شهر میاندوآب از 79/1 مترمربع در سال1380 به 45/3 مترمربع در سال1390 افزایش یافته است. ولی همزمان با این افزایش سرانه، اختلاف سرانه بین نواحی برخوردار و محروم از فضای سبز نیز به نحو چشم گیری افزایش یافته و عدم تعادل موجود در توزیع فضایی پارک های شهری، شدیدتر شده است. با توجه به کمبود کمی فضای سبز نسبت به سرانۀ پیشنهادی طرح جامع و تفصیلی شهر و استانداردهای ملی، همچنین نظر به عدم تعادل فضایی موجود در توزیع و پراکنش پارک های شهری میاندوآب تلاش شده است تا با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی(AHP) اولویت های مکانی توسعه فضاهای سبز و پارک های شهری در سطح نواحی پنجگانه شهر میاندوآب مشخص شود. معیارهای مکان یابی فضای سبز(پارک شهری) در این پژوهش، میزان دسترسی، میزان تراکم جمعیت، سرانه موجود فضای سبز، سازگاری با کاربری های دیگر، وجود زمین های با مالکیت دولتی، وجود فضاهای باز و زمین های بایر، فاصله از پارک‌های موجود و نزدیکی به رودخانه تعیین شدند. گزینه ها نیز در این پژوهش نواحی پنجگانه شهر میاندوآب بودند. نتیجه مطالعه نشان داد که ناحیه دو شهر میاندوآب با امتیاز 0.272، بیشترین امتیاز را به خود اختصاص داده و در اولویت اول توسعه مکانی فضاهای سبز و پارک های شهر قرار دارد. نواحی یک، پنج و سه به ترتیب با امتیاز های 0.246، 0.241 و 0.169 در رتبه های بعدی قرار دارند. ناحیه چهار کمترین امتیاز(0.072) را به خود اختصاص داده و در نتیجه کمترین اولویت مکانی را جهت توسعه فضاهای سبز شهردارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

216 - بررسی تاثیر تغییر و تحولات سازمان سیاسی فضا بر رفتار انتخاباتی (مطالعه موردی: حوزه انتخابیه قم)
زهرا پیشگاهی‌فرد مرتضی فراهانی

چکیده سازمان سیاسی فضا در هر کشور یا واحد جغرافیای سیاسی از فرآیندی پویا و مستمر تبعیت می‌کند. ضرورت‌ها و نیروهای که در جریان توسعه ملی جوامع بشری تولید می‌شوند، دائماً ساختار سیاسی فضایی موجود را به چالش می‌کشانند و آنها را وادار به انعطاف و اصلاح و یا دگرگونی می‌کنند چکیده کامل

چکیده سازمان سیاسی فضا در هر کشور یا واحد جغرافیای سیاسی از فرآیندی پویا و مستمر تبعیت می‌کند. ضرورت‌ها و نیروهای که در جریان توسعه ملی جوامع بشری تولید می‌شوند، دائماً ساختار سیاسی فضایی موجود را به چالش می‌کشانند و آنها را وادار به انعطاف و اصلاح و یا دگرگونی می‌کنند. به نظر می‌رسد این تغییر و تحولات در سازمان سیاسی فضایی داخل کشور بر رفتار سیاسی مردم آن نواحی نیز تاثیر می‌گذارد. در این پژوهش سعی شده است تا تاثیر تغییر و تحولات سازمان سیاسی فضا بر رفتار انتخاباتی شهروندان مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور حوزه انتخابیه قم به عنوان یکی از حوزه‌های مهم و تاثیرگذار در امر انتخابات به عنوان مطالعه موردی انتخاب و هشت دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی انجام گرفته در این استان مورد مطالعه قرار گرفته است. با توجه به تغییر و تحولاتی که در تقسیمات سیاسی فضای کشور از اول انقلاب تاکنون صورت پذیرفته است، سه دوره در این استان می‌توان تشخیص داد. در این پژوهش علاوه بر مطالعه میزان مشارکت سیاسی مردم، سه شاخص کاندیداهای نمایندگی این حوزه انتخابیه؛ روحانیت، بومیت و جنسیت در گرایشات مردمی در این سه دوره به روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار می‌گیرد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد، تغییراتی که در سازمان سیاسی فضایی شهرستان قم ایجاد شده بر رفتار انتخاباتی مردم نیز تاثیر گذار بوده است. این امر سبب تغییراتی در میزان مشارکت سیاسی، تقویت روحیه بومی‌گرایی، افزایش تعداد زنان جهت کاندیدای انتخابات و آراء کسب شده توسط آنها و اقبال کمتر به روحانیون، شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

217 - سنجش میزان رضایت از خدمات رفاه عمومی درنظام کاربری اراضی شهر بندر دیر استان بوشهر
غلامرضا امینی نژاد عنایت الله یزدان پناه حسین بهرامیان

چکیده عدالت فضایی یکی از شاخه‌های عدالت اجتماعی است. کیفیت وکمیت خدمات رفاه عمومی یکی از یکی از مهم‌ترین شاخص‌های سنجش برخورداری یاعدم برخورداری یک منطقه از امکانات وتسهیلات خصوصاً در ارتباط با کاربری اراضی است. در پژوهش حاضر وضعیت عدالت فضایی در توزیع خدمات رفاه عمومی چکیده کامل

چکیده عدالت فضایی یکی از شاخه‌های عدالت اجتماعی است. کیفیت وکمیت خدمات رفاه عمومی یکی از یکی از مهم‌ترین شاخص‌های سنجش برخورداری یاعدم برخورداری یک منطقه از امکانات وتسهیلات خصوصاً در ارتباط با کاربری اراضی است. در پژوهش حاضر وضعیت عدالت فضایی در توزیع خدمات رفاه عمومی شهری در سطح محلات شهر دیر بررسی می‌گردد. روش انجام پژوهش به صورت توصیفی – تحلیلی می‌باشد، بدین صورت که ابتدا به منظور سنجش میزان رضایت ساکنان محلات مختلف شهر پرسشنامه‌هایی در این خصوص تهیه گردید و سپس جهت تجزیه وتحلیل داده‌ها از آزمون‌های آماری در نرم افزار spss استفاده گردید. در ادامه نیز جهت رتبه بندی محلات بر اساس میزان برخورداری از سرانه کاربری‌ها از روش ویکور (vikor) استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون‌ها نشان می‌دهد که میزان رضایت از میزان کاربری‌ها وخدمات رفاه عمومی در سطح مطلوبی نمی‌باشد و هم چنین مشخص گردید که درتوزیع کاربری اراضی شهر دیر عدالت فضایی رعایت نگردیده است. در خصوص بررسی سرانه کاربری‌های مختلف در محلات شهر دیر میزان تطابق سرانه های موجود با مقادیر استاندارد در برخی موارد بالاتر از سطح استاندارد ولی در اکثر موارد پایین‌تر از سطح استاندارد بوده است. در نهایت امر نیز با استفاده از مدل ویکور فازی اقدام به رتبه بندی محلات بر اساس میزان دسترسی به هرکدام از کاربری کردیم. نتایج بدست آمده از عملیات ویکور نیز تأیید کننده نظرات مردم و میزان سرانه‌های اختصاص داده شده به محلات در طرح تفصیلی می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

218 - ارزیابی بازتاب‌های کالبدی ـ فضایی الحاق روستاهای پیرامونی به شهرها (مطالعه موردی شهر ملایر و روستای ازناو)
مجید شمس داود حبیبی محمد صادق علیائی

در سالهای اخیر الحاق یا ادغام روستاهای پیرامونی به شهرها مورد توجه کارشناسان و مسئولان شهری قرار گرفته است، اما تلاش و اقدامات چندانی در ارزیابی بازتابهای کالبدی ـ فضایی آن و ارائه راهکارهای مناسب جهت کاهش و ممانعت از بروز مشکلات و مسائل ناشی از آن صورت نگرفته است. این چکیده کامل

در سالهای اخیر الحاق یا ادغام روستاهای پیرامونی به شهرها مورد توجه کارشناسان و مسئولان شهری قرار گرفته است، اما تلاش و اقدامات چندانی در ارزیابی بازتابهای کالبدی ـ فضایی آن و ارائه راهکارهای مناسب جهت کاهش و ممانعت از بروز مشکلات و مسائل ناشی از آن صورت نگرفته است. این پدیده طی دو دهة اخیر زمینه ساز الحاق بسیاری از سکونتگاههای روستایی به شهرها به ویژه کلانشهرهای کشور بوده است. در این مقاله سعی شده است که تأثیر وابستگیهای فضایی و روابط شهر و روستا در الحاق روستاهای پیرامونی به شهرها و همچنین بازتابهای کالبدی ـ فضایی ناشی از الحاق روستاهای پیرامونی، با مطالعه موردی شهر ملایر و روستای ازناو مورد بررسی قرار گیرد. روش تحقیق این پژوهش، تحلیلی ـ توصیفی است. یافته های پژوهش حاضر، بیانگر تأثیر وابستگیهای فضایی و روابط شهر و روستا در الحاق روستاهای پیرامونی به شهرها است. بازتابهای کالبدی ـ فضایی ناشی از این الحاق عمدتا موجب بروز مسائل متعددی است که در قالب آسیب شناسی بیان شده است. الحاق روستای ازناو به شهر ملایر نتیجة گسترش بطئی و خزش شهر ملایر در پیرامون است، که در آن تصمیم گیری اداری و دولتی تأثیر گذار بوده است. از بین رفتن اراضی کشاورزی، مشکلات و مسائل اقتصادی و اجتماعی، آسیبهای زیست محیطی از جمله بازتابهای کالبدی ـ فضایی الحاق روستای ازناو به شهر ملایر است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

219 - معیارهای کالبدی و تأثیر آن بر فرهنگ جرم زا در محلات مرفه و غیرمرفه شهر بابلسر
رضا لحمیان

چکیده: احساس امنیت در فضاهای شهری یکی از شاخص های کیفیت فضا محسوب می شود. با گسترش شهرنشینی و افزایش رفتارهای ناهنجار شهری به ویژه جرایم، این موضوع اهمیت زیادی یافته است. هدف از انجام این بررسی شناخت تأثیرات معیارهای کالبدی بر روی شکل گیری فرهنگ جرم زا در محله های مرفه چکیده کامل

چکیده: احساس امنیت در فضاهای شهری یکی از شاخص های کیفیت فضا محسوب می شود. با گسترش شهرنشینی و افزایش رفتارهای ناهنجار شهری به ویژه جرایم، این موضوع اهمیت زیادی یافته است. هدف از انجام این بررسی شناخت تأثیرات معیارهای کالبدی بر روی شکل گیری فرهنگ جرم زا در محله های مرفه و غیر مرفه شهر بابلسر می باشد. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف کاربردی است. به منظور مطالعه و شناخت وضعیت ساختارهای کالبدی محیطی محله های مرفه و غیر مرفه شهر بابلسر از روش میدانی بهره جسته ایم. ابزار جمع آوری اطلاعات مصاحبه، فیش برداری و پرسشنامه می باشد. نتایج نشان دهنده این است که در محله های مرفه، همه مؤلفه های معیار کالبدی، بالاتر از حد متوسط (3 = Mean) ولی در محله های غیر مرفه همه مؤلفه ها پایین تر از حد متوسط قرار دارند و همچنین بین مؤلفه های معیار کالبدی و شکل گیری فرهنگ جرم زا در دو نوع محله رابطه معناداری وجود دارد. نتایج نشان داده اند که هرچه مولفه های پاکیزگی محیط محله ای، فضای کالبدی و میزان روشنایی در محلات مورد مطالعه ارتقاء یابد به همان نسبت کاهش شکل گیری فرهنگ جرم زای بیشتری حاصل می شود. یکی از راهکارهایی که در این زمینه می توان پیشنهاد داد این است که ساخت و سازهای کالبدی و نور پردازی معابر و کوچه های محله های غیر مرفه شهر بابلسر بهسازی و ساماندهی گردند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

220 - تحلیل فضایی شاخص‌های توسعه در مناطق روستایی شهرستان دشتستان
یعقوب زارعی مسعود مهدوی‌حاجیلویی علیرضا استعلاجی رحیم سرور

چکیده ضرورت شناخت و تحلیل علل نابرابری ها و شکاف های منطقه ای، برنامه ریزان را بر آن داشته که تکنیک ها و روش‌هایی را ابداع کنند تا از طریق تعیین درجه توسعه یافتگی مناطق بتوانند به تفاوت های منطقه ایی دست یابند. از همین رو در دهه‌های اخیر، برای تصمیم گیری های پیچیده ت چکیده کامل

چکیده ضرورت شناخت و تحلیل علل نابرابری ها و شکاف های منطقه ای، برنامه ریزان را بر آن داشته که تکنیک ها و روش‌هایی را ابداع کنند تا از طریق تعیین درجه توسعه یافتگی مناطق بتوانند به تفاوت های منطقه ایی دست یابند. از همین رو در دهه‌های اخیر، برای تصمیم گیری های پیچیده توسعه در سطح مناطق، توجه محققین به مدل‌های تصمیم گیری چند معیاره معطوف گردیده است . بر همین اساس بررسی حاضر نیز بعنوان یک پژوهش بنیادی با بهره جویی از روش‌های تصمیم گیری چندشاخصه و با هدف تبیین وضعیت توسعه در مناطق روستایی شهرستان دشتستان به انجام رسیده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه ایی و ابزار جمع آوری با توجه به اهداف پژوهش مبتنی بر داده‌های آمارنامه سال 1390 استان بوشهر بوده است که طی آن 40 شاخص در ابعاد مختلف استخراج و با استفاده از تکنیک ویکور فازی، سطح بندی میزان توسعه یافتگی دهستان های شهرستان دشتستان به انجام رسید. یافته‌های پژوهش ضمن ترسیم سیمایی نامتعادل از توسعه مناطق روستایی، حکایت از وجود یک شکاف منطقه ای عمیق در شهرستان دشتستان دارد. به طوری که روند توزیع و دسترسی به منابع در 12 دهستان شهرستان دشتی حاکی از آن است دهستان های زیارت با ضریب 06/0 دارای بیشترین میزان توسعه و دهستان های اسماعیل خانی با ضریب 1، وحدتیه با ضریب 968/0، ارم با ضریب 897/0، پشتکوه با ضریب 811/0، دهرود با ضریب 782/0 و زیارت با ضریب 702/0 در رده مناطق روستایی محروم قرار گرفته اند. نتایج نشان می دهد توسعه متوازن مناطق روستایی شهرستان دشتستان مستلزم بازنگری در تخصیص منابع و توزیع برابر فرصت ها با رویکرد برنامه ریزی فضایی در مناطق محروم می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

221 - تحلیلی بر نابرابری‌های فضایی-کالبدی و تاثیرآن بر رضایتمندی ساکنان مطالعه موردی: سکونتگاه غیررسمی شهر همدان (کوی ولیعصر)
محمدعلی محمدی مجید شمس

چکیده تفاوت‌های فضایی موجود در ساختار شهرها و فقر شدید گروه‌های اجتماعی و درنهایت انتقال پدیده‌ی فقر روستایی به فقر شهری موجب ایجاد سکونتگاه‌های غیر رسمی در درون یا مجاور شهرها به شکل خودرو و فاقد مجوز توسط اقشار کم‌درآمد شده است. این شرایط باعث نابرابری‌ و عدم انطباق چکیده کامل

چکیده تفاوت‌های فضایی موجود در ساختار شهرها و فقر شدید گروه‌های اجتماعی و درنهایت انتقال پدیده‌ی فقر روستایی به فقر شهری موجب ایجاد سکونتگاه‌های غیر رسمی در درون یا مجاور شهرها به شکل خودرو و فاقد مجوز توسط اقشار کم‌درآمد شده است. این شرایط باعث نابرابری‌ و عدم انطباق در ابعاد مختلف گردیده است. نابرابری فضایی به معنای وجود تفاوت بین ویژگی‌های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی نواحی مسکونی یک شهر و بررسی عوامل مؤثر در ایجاد و تشدید آن می‌باشد. از بازتاب‌های این انطباق ‌نیافتگی می توان به اغتشاش در ساختار فضایی، بروز پدیده جدایی اجتماعی، ایجاد تفاوت فضایی در ساختار شهرها، فقر شدید گروه‌های اجتماعی و درنهایت بروز پدیده‌ی فقر شهری اشاره کرد. در پژوهش حاضر از روش پرسشنامه برای مقایسه ویژگی‌های کالبدی منطقه کوی ولیعصر در شهر همدان با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه‌ وتحلیل قرار گرفت. آزمون رگرسیون و پیدا کردن رابطه‌ی بین رضایتمندی کلی و هریک از شاخص‌های چهارگانه‌ی دیگر حاکی از آن است که طبق مدل نهایی بدست آمده شاخص ایمنی رابطه‌ی قویتری با رضایتمندی کلی داشته که مؤکد آن است که به منظور ارتقا رضایتمندی ساکنان لازم است بیشترین اقدامات در بخش ایمنی صورت گیرد. مقاله حاضر برگرفته از رساله‌ی دکتری نگارنده با عنوان بازآفرینی سکونتگاه‌های غیررسمی در راستای تحقق بخشی سازمان فضایی شهر همدان تدوین گردیده و هدف اصلی آن بررسی مناطق برخوردار و غیر برخوردار در شهر همدان و ارائه راهکارهای مناسب جهت توانمندسازی، ساماندهی و بازآفرینی آن مناطق می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

222 - تحلیل الگوی فضایی شاخص‌های کیفیت زندگی در اجتماعات شهری (نمونه موردی: اسلامشهر)
غلامرضا ملک شاهی وحید بارانی پسیان اصغر آقایی محمد حسن نامی معصومه مولوی

چکیده توسعه جوامع شهر نشین بعد از تحولات صنعتی شدن، منجر به بروز تحولاتی در جوامع شهری شده است که یکی از جلوه‌های آن بروز ناهنجاری‌ها در جوامع شهری است که اغلب با کاهش مولفه‌ها و شاخص‌های کیفیت زندگی همراه بوده است. در این بین کاهش این مولفه‌ها در ابعاد مختلف اجتماعی و چکیده کامل

چکیده توسعه جوامع شهر نشین بعد از تحولات صنعتی شدن، منجر به بروز تحولاتی در جوامع شهری شده است که یکی از جلوه‌های آن بروز ناهنجاری‌ها در جوامع شهری است که اغلب با کاهش مولفه‌ها و شاخص‌های کیفیت زندگی همراه بوده است. در این بین کاهش این مولفه‌ها در ابعاد مختلف اجتماعی و اقتصادی اثرات بسیاری بر تحولات جوامع شهری داشته است. این پژوهش که از نوع هدف کاربردی است و ماهیت توصیفی و تحلیلی دارد، مبتنی بر روش کتابخانه‌ای و میدانی تنظیم گردیده است. جامعه اماری384نفر از ساکنان اسلامشهر بوده و نتایج حاصل از پرسشنامه در نرم افزار spss با استفاده از آزمون‌های کای اسکوییر برای تعیین سطح معناداری پاسخ‌ها، t استیودنت به منظور مقایسه میانگین‌ها مورد تجزیه و تحلیل گرفته است. پس از بیان نظریات و نقد آنها، نسبت به بررسی وضعیت مولفه‌های کیفیت زندگی در جوامع شهری پرداخته و در نهایت این نتیجه حاصل شده است که شهر اسلامشهر در مجموع در شاخص‌های اجتماعی، اقتصادی، کالیدی، زیستی دارای کیفیت زندگی مطلوبی نبوده است. همچنین در پایان الگوی فضایی رضایت مندی اجتماعی و اقتصادی در شهر اسلامشهر نیز در قالب نقشه ترسیم شده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

223 - تحلیل وضعیت پارک‌های شهر کرمان برای استفاده معلولان و جانبازان و توزیع فضایی و مکانی آن‌ها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS
حسین غضنفر پور محسن کمانداری نسیم امیری

چکیده پارک‌ها از جمله مکان‌های عمومی‌هستند که بیشترین استفاده از آنها صورت می‌گیرد. در کنار استفاده گسترده‌ای که ازآنها بعمل می‌آید ضرورت دارد که امکانات بیشتری در آنها استقرار یابد تا از این فضاها استفاده بهینه بعمل آید. معلولان در استفاده از فضاهای سبز وپارک‌ها الو چکیده کامل

چکیده پارک‌ها از جمله مکان‌های عمومی‌هستند که بیشترین استفاده از آنها صورت می‌گیرد. در کنار استفاده گسترده‌ای که ازآنها بعمل می‌آید ضرورت دارد که امکانات بیشتری در آنها استقرار یابد تا از این فضاها استفاده بهینه بعمل آید. معلولان در استفاده از فضاهای سبز وپارک‌ها الویت دارند زیرا مشکلاتی که از نظر جسمی و حرکتی و روحی دارند نیازمند استفاده بیشتر از فضاهای عمومی هستند. میزان و نوع امکانات ایجاد شده ، دسترسی‌ها ، فراهم سازی بستر مکانی برای حضورمعلولان وجانبازان خصوصأ معلولان جسمی- حرکتی ، زمان ومدت استفاده ، توزیع فضایی- مکانی پارک‌ها از مواردی است که ضرورت دارد در مطالعات و بررسی‌ها مدنظر قرارگیرد. شهر کرمان مسایل زیادی در ارتباط با فضای سبز دارد. زیرافضای سبز شهراز توزیع فضایی- مکانی مناسب برخوردار نیست و امکانات لازم برای استفاده معلولان در آنها فراهم نیست ، دسترسی به آنها به راحتی صورت نمی‌گیرد در این صورت ضرورت دارد حداقل شرایط در پارک‌ها فراهم گردد. در این مقاله پارک‌های مهم شهر کرمان ازنظر استانداردهای لازم برای استفاده معلولان و جانبازان مورد بررسی وارزیابی قرار گرفته ، اطلاعات به دست آمده نشان میدهد که حداقل شرایط در پارک‌ها فراهم نیست ،زیرا از 23پارک مورد مطالعه فقط یک پارک امکانات لازم در آن برای استفاده معلولان و جانبازان وجود دارد . روش تحقیق توصیفی- تحلیلی ، جمع آوری اطلاعات به روش میدانی ، تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده ازGIS صورت گرفته ، نتایج به دست آمده شرایط نامناسب و توزیع نامتعادل آنها رانشان میدهد.در پایان راهکارهایی جهت ارایه بهتر خدمات در پارک‌ها به جانبازان و معلولان ارائه شده است . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

224 - بررسی علل مهاجرت روستاییان و پیامدهای حاصل از آن در شهرستان بوکان (مورد : دهستان ایل گَوَرک)
ژیلا سجادی علی شمس‌الدینی خضر آدم

چکیده: امروزه با تحولات گسترده اقتصادی- اجتماعی و تکنولوژیک از جمله در زمینه ایجاد شبکه های ارتباطی؛ روابط شهر و روستا بسیار گسترده و متنوع شده است. یکی از مهم ترین ابعاد این روابط جریان جمعیت یا بعبارت دیگر مهاجرت از روستاها به سمت شهرها و بالعکس می باشد. این پژوهش ک چکیده کامل

چکیده: امروزه با تحولات گسترده اقتصادی- اجتماعی و تکنولوژیک از جمله در زمینه ایجاد شبکه های ارتباطی؛ روابط شهر و روستا بسیار گسترده و متنوع شده است. یکی از مهم ترین ابعاد این روابط جریان جمعیت یا بعبارت دیگر مهاجرت از روستاها به سمت شهرها و بالعکس می باشد. این پژوهش که با رویکردی کاربردی و با انجام عملیات پیمایشی انجام گرفته است، هدف از آن بررسی عوامل مؤثر در مهاجرتهای روستایی دهستان ایل گَورک از توابع شهرستان بوکان و نیز پیامدهای فضایی حاصل از اینگونه مهاجرتها در روستاهای مورد مطالعه می باشد. بر این اساس تعداد90 خانوار مهاجر که به شهرهای منطقه کوج نموده اند، انتخاب و مورد پرسشگری واقع شده اند. برای بررسی پیامدهای مهاجرت نیز سه روستای قزل گنبد، گلولان سفلی و قروچای علیا انتخاب و وضعیت روستاها مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. نتایج بیانگر تأثیرگذاری محدودیتهای طبیعی و نیز مسایل اقتصادی– اجتماعی روستاها در افزایش مهاجرتهای روستایی به طور هماهنگ است. گرچه 5/65 درصد از جامعه نمونه نقش نارساییهای اقتصادی موجود در روستاها را مهم ترین عامل در مهاجرت خود بیان داشته اند. در این راستا مهاجرفرستی روستایی، بافت جمعیتی ناحیه را به هم زده است. همچنین مهاجرت افراد در سنین کار، جمعیت روستاهای دهستان ایل گورک را به صورت دو قطبی درآورده است. این کاهش نیرویهای مولد در روستاها در گذر زمان سبب تغییر در الگوی کشت، پایین آمدن راندمان تولید، درآمدزایی و به تبع افزایش نسبی فقر در روستاهای دهستان گردیده است. به لحاظ فرهنگی نیز رفتار مهاجرین سبب تغییر و دوگانگی نسبی در فضای ارزشی روستاییان و به هم زدن بافت سنتی اجتماعی روستاهای مورد مطالعه شده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

225 - بررسی و تحلیل نابرابری فضایی شهرستان‌‌های استان همدان بر اساس شاخص‌‌های بهداشتی- درمانی
داود شیخی معصومه پازکی مختار یوردخانی

چکیده: در هر جامعه ای، بهبود وضعیت بهداشت و سلامتی شهروندان یکی از نـشانه هـای ارتقا و توسعة انسانی است. با توجه به اهمیت و نقش توسعه و توزیع مطلوب امکانات و شاخص های بهداشتی درمانی در بهبود کیفیت زندگی و توسعة پایدار مناطق، در پـژوهش حاضر توزیع و توسعة این شاخص ها در س چکیده کامل

چکیده: در هر جامعه ای، بهبود وضعیت بهداشت و سلامتی شهروندان یکی از نـشانه هـای ارتقا و توسعة انسانی است. با توجه به اهمیت و نقش توسعه و توزیع مطلوب امکانات و شاخص های بهداشتی درمانی در بهبود کیفیت زندگی و توسعة پایدار مناطق، در پـژوهش حاضر توزیع و توسعة این شاخص ها در سطح شهرسـتان هـای اسـتان همدان ارزیابی مقایسه ای شده است. در این تحقیق، روش مطالعه توصیفی تحلیلی بوده و از روش تحلیل عاملی و تحلیل خوشه ای استفاده شده است . یافته های پژوهش حاکی از این است که محرومیتی نسبی در سطح کل استان از نظر برخورداری از شاخص های بهداشتی و درمانی حاکم است و توزیع امکانات موجود نیز چندان متناسب با تـوان و نیـاز جمعیتـی شهرستان ها انجام نشده است. شهرستان همدان، به عنوان مرکـز اداری سیاسـی و اقتـصادی اسـتان، در رتبه دوم برخـوردارترین شهرستان از نظر توسعة شاخص های بهداشتی درمانی بوده و اختلاف نسبتاً چشمگیری بـا رتبه اول شهرستان ها که تویسرکان می باشد دارد. شهرستان های رزن، ملایر، نهاوند، بهار، کبودرآهنگ و اسدآباد بـه ترتیـب در رتبه های بعدی قرار گرفته و فامنین نیز محروم ترین شهرستان شناخته شده است و با مدل تحلیل خوشه ای نیز 3 سطح مشخص شد که سطح یک که برخوردارترین شهرستان است فقط تویسرکان را شامل شد و سطح 2 که شامل 4 شهرستان نیمه برخوردار همدان، رزن، ملایر و نهاوند بودند و سطح 3 که 4 شهرستان دیگر استان را شامل شد که محروم شناخته شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

226 - نقش تصمیمات ملی و منطقه‌ای بر رشد و افزایش جمعیت استان سمنان
حیدر لطفی فریده اعرابی سید مسعود سیادتی

چکیده روند شتابان رشد جمعیت در دهه پنجاه و شصت، دولتمردان و برنامه ریزان را در مقابل انبوهی از نیازهای اساسی و خدماتی و زیر بنایی قرار داد که در این خصوص منجـر به اتخـاذ سیاست‌ها و برنامه های متعـددی در قالب طـرح‌های عمرانی و کنتـرل جمعیت در قالب موزون سازی و تعادل ج چکیده کامل

چکیده روند شتابان رشد جمعیت در دهه پنجاه و شصت، دولتمردان و برنامه ریزان را در مقابل انبوهی از نیازهای اساسی و خدماتی و زیر بنایی قرار داد که در این خصوص منجـر به اتخـاذ سیاست‌ها و برنامه های متعـددی در قالب طـرح‌های عمرانی و کنتـرل جمعیت در قالب موزون سازی و تعادل جمعیت انجامیـد که در پی آن کشور در خلال چند دهه اخیر و تحت تاثیر این تحولات کمی و کیفی دگرگونی های عمیقی را تجربه کرده است. موزون سازی جمعیت با منابع توسعه پایدار از اهداف اساسی هر حکومتی است که عدم توجه به آن‌ها کشور را از حرکت به سوی توسعه پایدار دور می کند، در همین راستا در طرح آماده سازی و آمایش برای حل مشکلات آمایشی و توسعه فضایی کشور، سیاست توزیع مجدد جمعیت نیز مورد تاکید بوده است. در همین خصوص و... راستا و به منظور حل مشکلات آمایشی استان‌های تهران، مازندران و(گلستان)که به دلیل اشباع فضایی، دچار مشکلات زیست محیطی و اقتصادی – اجتماعی و سیاسی شده اند، و به همین دلیل به استان سمنان که در مجاورت آن‌ها قرار داشته و تراکم جمعیت و فعالیت‌های اقتصادی آن پایین است، توجه خاصی گردیده است. بطور شاخص در طرح آمایش تمام کشور و در سطح استان سمنان سیاست جذب جمعیت اشباع شده و مازاد و سرزیر استان‌های یاد شده در استان سمنان از طریق بر عهده گرفتن بخشی از فعالیت‌های صنعتی و خدماتی این استان‌ها مورد تاکید قرار گرفته است. با توجه به سپری شدن افق زمانی اجرای طرح آمایش، در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی – مقایسه ای، عملکرد طرح آمایش استان سمنان و به نوعی کشور در دستیابی به اهداف مورد نظر کمی و کیفی ارائه شده، مورد نقد و تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان دهنده نوعی عملکرد ضعیف طرح می باشند. عوامل مختلفی نیز در این عدم موفقیت موثر بوده‌اند که شامل برخی ابعاد ملی و برخی ابعاد منطقه ای می باشند. در مجموع بدلیل برخی ناهماهنگی ها و نارسائی‌ها در طرح آمایش و بویژه عدم اجرای موثر طرح، مشکلات آمایشی کشور در سطح ملی و منطقه ای از سال1355تا کنون نه تنها بر طرف نشده، بلکه در مواردی تشدید و قوت نیز گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

227 - تحلیلی بر ساختار فضایی شاخص‌های توسعه با تاکید بر نابرابری منطقه‌ای (نمونه موردی: استان خوزستان)
سید رضا حسینی کهنوج نبی الله حسینی شه پریان مرتضی نعمتی

چکیده شناخت نابرابری ها و بی تعادلی ها در چهارچوب محدوده های جغرافیایی مختلف (کشور، استان، شهرستان و بخش) و در نتیجه پی بردن به اختلاف ها و تفاو های موجود و سیاست گذاری در جهت رفع و کاهش نابرابری ها از وظایف اساسی متولیان توسعه مناطق به شمار می آید. هدف این پژوهش، بررسی چکیده کامل

چکیده شناخت نابرابری ها و بی تعادلی ها در چهارچوب محدوده های جغرافیایی مختلف (کشور، استان، شهرستان و بخش) و در نتیجه پی بردن به اختلاف ها و تفاو های موجود و سیاست گذاری در جهت رفع و کاهش نابرابری ها از وظایف اساسی متولیان توسعه مناطق به شمار می آید. هدف این پژوهش، بررسی نابرابری های فضایی و ارائه راه کارهای توسعه جهت دستیابی به تعادل و توازن منطقه ای در استان خوزستان است. رویکرد حاکم بر این پژوهش، توصیفی و تحلیلی است و ماهیت آن می تواند کاربردی باشد. بدین منظور داده‌های آماری موردنظر، از سازمان‌های مربوط اخذ و جهت سنجش داده‌ها از پرسشنامه‌ای در قالب نظرات خبرگان و صاحب‌نظران امر استفاده‌شده است و در ادامه از ترکیب لایه‌های مربوط، با استفاده از عملکرد ترکیبی سیستم اطلاعات جغرافیایی و تکنیک تصمیم‌گیری چند معیاره در قالب مدل تاپسیس فازی و تحلیل خوشه ای به تفسیر نقشه مربوط پرداخته‌ایم. نهایتاً با بهره گیری از نتایج حاصل از تلفیق لایه های اطلاعاتی، سطح توسعه‌یافتگی استان تعیین گردید. که در این تحلیل، سطح توسعه‌یافتگی مناطق استان، در 5 دسته از برخورداری تا عدم برخورداری تقسیم‌بندی گردید. نتایج این پژوهش نشان می دهد؛ تفاوت ها و نابرابریهایی در سطح توسعه یافتگی شهرستان ها وجود دارد، به طوری که شهرستان های اهواز، دزفول و ایذه در خوشه یک (توسعه یافته)، و شهرستان های هندیجان،اندیکا و هفتکل در خوشه 5 ( عدم برخورداری) را تشکیل می دهند. لذا وجود این تفاوت در سطح استان، لزوم اجرای برنامه ها و طرح های هدفمند را جهت تعدیل نابرابری های منطقه ای ایجاب می کند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

228 - تحلیل فضایی جنبش‌های اجتماعی در خاورمیانه و شمال آفریقا از سال 2010 تاکنون
محمد اخباری مینا آزمون مساعد

چکیده فضای جغرافیایی اصولاً با تصمیمات انسانی، فردی یا جمعی، اختیاری یا اجباری، آگاهانه یا ناآگاهانه،بطور مرتب تغییر می‌یابد. طبق نظریه پخش که توسط تورستن ‌هاگراستراند جغرافیدان مطرح سوئدی مطرح گردیده است: پخش فضایی، حرکتهای است که دگرگونی چشم انداز و یا شیوه رفتار را چکیده کامل

چکیده فضای جغرافیایی اصولاً با تصمیمات انسانی، فردی یا جمعی، اختیاری یا اجباری، آگاهانه یا ناآگاهانه،بطور مرتب تغییر می‌یابد. طبق نظریه پخش که توسط تورستن ‌هاگراستراند جغرافیدان مطرح سوئدی مطرح گردیده است: پخش فضایی، حرکتهای است که دگرگونی چشم انداز و یا شیوه رفتار را سببمی شود.با شروع جنبش‌های اجتماعی از تونس و گسترش آن در لیبی، مصر و.... منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا دچار تحولات ژئوپلتیکی عدیده ای گشت. در این تحولات از یک طرف علل و عوامل داخلی و از طرف دیگر حضور و نقش بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای همچون آمریکا، ناتو و... قابل بحث است.لذا در این پژوهش سعی شده است با بهره گیری از نظریه پخش به تحلیل فضایی جنبش‌های اجتماعی در خاورمیانه و شمال آفریقا پرداخته و نتایجی روشن و مناسب حاصل گردد.علیرغم محک نخوردن نظریه پخش در ایران و بخصوص در زمینه جنبش‌های اجتماعی، اینک در مورد پخش فضایی جنبش‌های اجتماعی رخ داده در خاورمیانه و شمال آفریقا، نتایج حاصله، حاکی از آن است که تطابق نسبی با بسیاری از کارکردهای مورد نظر در تئوری انتشار فضایی، را این جنبش‌های اجتماعی اخیر داشته و دارد: چنانچه از نظر نوع انتشار، وجه (پخش سرایتی) در خصوص جنبش‌های اجتماعی در خاورمیانه و شمال آفریقا صادق بوده است. بطوری که کشورهای مصر، لیبی، سوریه، بحرین، یمن و....تحت تاثیر انقلاب تونس جنبش مردمی‌را ادامه دادند. جنبش رخ داده از 18 دسامبر 2010 شروع شد و هنوز نیز ادامه دارد. در این نوع جنبش، افکار، اندیشه‌ها، مفاهیم از سرزمین میزبان (تونس) به سرزمین میهمان و جدید (الجزائر، لیبی، مصر و...) هجرت کرد و چون هجرت فیزیکی نبود، دارای سرعت انتشار بالایی بود. بطوری که همانند گلوله برفی تعداد کشورها به مرور زمان گسترش و به همین ترتیب ناحیه تحت پوشش نیز بزرگ شد.از نظر عوامل موثر در پخش فضایی مراحل بیان شده توسط‌هاگراستراند (حوزه یا محیط، زمان، موضوع پخش، مبدأ پخش، مقصد پخش، مسیر حرکت پدیده‌ها) در تئوری پخش، در خصوص جنبش‌های اجتماعی خاورمیانه و شمال آفریقا نیز قابل تطبیق است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

229 - تلفیق رویکردهای راهبردی و فرآیندی به منظور تدوین سطوح تصمیم توسعه کالبدی- فضایی محله‌ای (مطالعه موردی: دهستان گودرزی
سیده آل محمد شهرزاد فریادی علیرضا نقدی محمود فرج اله زاده

چکیده ارتقای کیفیت زندگی نسل حاضر و نسل های آینده، از اهداف عمده برنامه های توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور و نیازمند رویکرد فرآیندی در برنامه ریزی برای ایجاد تعادل و توازن در بهره وری از محیط زیست طبیعی و تنظیم روابط متقابل آن با محیط زیست انسانی می باشد. توسعه کالبدی ف چکیده کامل

چکیده ارتقای کیفیت زندگی نسل حاضر و نسل های آینده، از اهداف عمده برنامه های توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور و نیازمند رویکرد فرآیندی در برنامه ریزی برای ایجاد تعادل و توازن در بهره وری از محیط زیست طبیعی و تنظیم روابط متقابل آن با محیط زیست انسانی می باشد. توسعه کالبدی فضایی (هدف نهایی فرآیند جامع عقلایی برنامه ریزی محیط زیست)، نه فقط در مقیاس منطقه ای که در برنامه ریزی های محله ای نیز باید مورد توجه قرار گیرد. سازگاری دهستان برای شناخت محیط زیست طبیعی و انسانی، سبب انتخاب دهستان گودرزی بروجرد به عنوان یک نمونه موردی گردید. توسعه پایدار مستلزم نگرش راهبردی برای سطوح تصمیم سازی است. بنابراین تصمیم سازی برای توسعه کالبدی- فضایی دهستان نیز باید سلسله مراتبی باشد. هدف این پژوهش شناخت محدودیت ها و امکانات سرزمین و سپس پیشنهاد سطوح تصمیم سازی توسعه کالبدی- فضایی در مقیاس محله ای دهستان می باشد. نقاط قوت این مطالعه در تلفیق رویکردهای فرآیند برنامه ریزی و ارزیابی راهبردی محیط زیستی، شناخت و تحلیل نظام مند (سیستماتیک) و مبتنی بر عوامل (پارامتریک)، پهنه بندی سرزمین توسط مدل های توان سنگ و خاک و سازماندهی فضایی دهستان می باشد. اهداف سطح کلان تصمیم سازی شامل بهبود وضع بخش های کشاورزی و صنعت، بهبود وضع بخش گردشگری، بهبود سطح رفاه، مدیریت یکپارچه منابع آب، حفاظت محیط زیست در برابر تخریب ها و آلودگی ها و بهبود وضع دسترسی می باشند. به تناسب این اهداف، سیاست ها و طرح هایی ارائه و در نهایت 36 راه حل برای برنامه ی توسعه کالبدی فضایی توسعه دهستان پیشنهاد شده است. این پژوهش در برنامه ریزی توسعه کالبدی- فضایی دهستان و طرح هادی روستاها کاربردی می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

230 - تحلیل پراکنش فضایی کاربری‌های خدمات عمومی شهری با استفاده از روش شاخص ویلیامسون (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز)
روشن کوشانه بختیار عزت پناه میرنجف موسوی

چکیده وجود نابرابری در توزیع خدمات و امکانات در مناطق یک شهر پدیده ای جدید در هیچ یک از شهرهای جهان نیست و این نابرابری و عدم تعادل در شهرها یک امری طبیعی است و می توان آن را به حداقل ممکن رساند. این تحقیق با هدف بررسی وضعیت پراکنش فضایی کاربری های خدمات عمومی و ارائه چکیده کامل

چکیده وجود نابرابری در توزیع خدمات و امکانات در مناطق یک شهر پدیده ای جدید در هیچ یک از شهرهای جهان نیست و این نابرابری و عدم تعادل در شهرها یک امری طبیعی است و می توان آن را به حداقل ممکن رساند. این تحقیق با هدف بررسی وضعیت پراکنش فضایی کاربری های خدمات عمومی و ارائه راهکارهای لازم جهت کاهش این نابرابری در شهر تبریز می باشد. نوع روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش مناطق ده گانه شهرداری تبریز است. نتایج نشان می دهد که وضعیت تحقق پذیری طرح های توسعه شهری به لحاظ توزیع فضایی کاربری های خدمات عمومی با مشکلات زیربنایی مواجه بوده و براساس پراکندگی جمعیت نبوده و این امر در مناطق محروم به ویژه مناطق سه، چهار، هشت و نه تبریز قابل توجه می باشد و در جهت کاهش این نابرابری و نحوه توزیع خدمات پیشنهاد می شود با بازبینی های دقیق و کارشناسانه و اجرای صحیح طرح های توسعه شهری در راستای حل مشکلات شهروندان گام برداشته شود پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

231 - تبیین تأثیر فضای حیاتی بر امنیت منطقه‌ای (مطالعه موردی کشور عراق)
محمود نادریان ابراهیم رومینا زهرا پیشگاهی فرد

چکیده فضایحیاتیبهبخشیازمحیطجغرافیاییگفتهمی شودکهبقا،حیاتوتوسعهکشورهاتابعآناست.چنانچهفضایحیاتیکشورهابامخاطرهمواجهگرددکارکردهاوعملکردهایآنباچالشمواجهشدهوتدامآنشکل گیریبحرانرادرپیدارد.فضایحیاتیشاملفضاهاییاستکهبرایبقاکشورازاهمیتبرخورداراست.اینفضاممکناستاقتصادی،ارتباطی،انسا چکیده کامل

چکیده فضایحیاتیبهبخشیازمحیطجغرافیاییگفتهمی شودکهبقا،حیاتوتوسعهکشورهاتابعآناست.چنانچهفضایحیاتیکشورهابامخاطرهمواجهگرددکارکردهاوعملکردهایآنباچالشمواجهشدهوتدامآنشکل گیریبحرانرادرپیدارد.فضایحیاتیشاملفضاهاییاستکهبرایبقاکشورازاهمیتبرخورداراست.اینفضاممکناستاقتصادی،ارتباطی،انسانی،فرهنگیویاسایرمواردباشد.درارتباطبافضایحیاتیارتباطیودسترسی،کشورهاییدرجهانوجوددارندکهفضایحیاتیآنهامحدودبودهواینفضایحیاتیازحساسیتبرایآنهابرخورداراست.یکیازکشورهایمزبور،عراقاستکهبرایدسترسیبهمناطقوسایرسیستم هایجهانیازخلیجفارس،فضایحیاتیمحدودیرادرجنوبشرقخوددارد.اینفضابرایکشورعراقازحساسیتبرخورداربودهوسرنوشتوآیندهآنتابعدسترسیوحفظآندراینبخشاست.منازعاتاینکشورباایرانوکویتکهباعثشکل گیریدوجنگمنطقه ایوورودکشورهایمداخله گرخارجیبهمنازعاتمربوطهبودهناشیازرهاییازاینفشارصورتگرفتهاست.لذاامنیتمنطقه ایدرجنوبغربآسیاتابعفضایحیاتیعراقدرجنوبشرقآناست. اینپژوهشبامدنظرقراردادنتأثیرفضایحیاتیعراقبرامنیتمنطقه ایبهبررسیمنازعاتشکل گرفتهمتأثرازآنپرداختهاست.روشگردآوریداده هاواطلاعاتمربوطه،کتابخانه ایواسنادیومراجعهبهمراکزونهادهایمربوطهاست.شیوهتجزیهوتحلیلداده هاتوصیفی-تحلیلیاست. نتیجهپژوهشنشانمی‌دهدکهدسترسیمحدودعراقبهفضایحیاتیباعثافزایشتنشومنازعاتمنطقه ایشدهوامنیتمنطقهرابامخاطرهمواجهساختهاست.چنانچهدسترسیعراقبهفضایحیاتیموجودپایدارباشدوراهکارهایمناسبیدراینزمینهبوسیلهایرانوکویتبرنامهریزیگرددامنیتمنطقه ایناشیازاینپدیدهپایدارخواهدبود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

232 - ارزیابی نقش و تاثیر توسعه‌ی فضای کسب و کار کارآفرینی گردشگری در جهت دستیابی به توسعه پایدار روستایی (نمونه موردی: دهستان استرآباد جنوبی در شهرستان گرگان)
ابوطالب کاویانی بیژن رحمانی محمد تقی رضویان عباس علیپور نخی

چکیده یکی از عوامل مؤثر در توسعه ی روستایی، توسعه فضای کسب و کار گردشگری است، زیرا توسعه گردشگری می تواند با خلق فرصت های جدید اشتغال و درآمد، نقش مؤثری در بهبود وضع اقتصادی و معیشتی روستاها داشته باشد. به همین دلیل سنجش سطح توسعه فضای کسب و کار گردشگری روستایی می توان چکیده کامل

چکیده یکی از عوامل مؤثر در توسعه ی روستایی، توسعه فضای کسب و کار گردشگری است، زیرا توسعه گردشگری می تواند با خلق فرصت های جدید اشتغال و درآمد، نقش مؤثری در بهبود وضع اقتصادی و معیشتی روستاها داشته باشد. به همین دلیل سنجش سطح توسعه فضای کسب و کار گردشگری روستایی می تواند منجر به دریافت رهیافت های مناسبی در راستای توسعه پایدار روستایی شود. در پژوهش حاضر با استفاده از مدل رگرسیون خطی (ANOVA) به بررسی عوامل مؤثر در توسعه فضای کسب و کار گردشگری و میزان تأثیرگذاری آن بر توسعه پایدار روستایی در روستاهای دهستان استرآباد جنوبی شهرستان گرگان پرداخته می شود. شیوه جمع آوری اطلاعات از نوع کتابخانه‌ای و میدانی است. برای تعیین حجم نمونه آماری مورد بررسی از مدل کوکران استفاده شد و 440 نمونه برای پرسشگری انتخاب شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که حدود 7/56 درصد واریانس توسعه پایدار روستایی در محدوده روستاهای دهستان استرآباد جنوبی را توسعه فضای کسب و کار گردشگری تبیین می کند و 3/43 درصد دیگر مربوط به سایر متغیرهای دیگر است، نتایج حاکی از آن است که متغیر مستقل (توسعه فضای کسب و کار گردشگری) از قدرت تبیین بالایی برخوردار بوده و به خوبی قادر است میزان تغییرات و واریانس متغیر وابسته (توسعه پایدار روستایی) را توضیح دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

233 - بررسی الگوی فضایی آسیب‌پذیری شهرها از زلزله و پیشنهاد الگوی بهینه (نمونه موردی: ‌شهر کرمانشاه)
سهراب امیریان

چکیده حوادث طبیعی بیش از پیش سکونتگاه های انسانی به ویژه شهرهای بزرگ را با خطر بحران روبرو ساخته است. از یک سو، رشد شتابان شهرنشینی سبب بارگذاری و تراکم بیش از اندازه جمعیت، دارایی ها، تأسیسات زیربنایی، منابع تولیدی و خدماتی در شهرها شده و از سوی دیگر، عدم رعایت ظرفیت ه چکیده کامل

چکیده حوادث طبیعی بیش از پیش سکونتگاه های انسانی به ویژه شهرهای بزرگ را با خطر بحران روبرو ساخته است. از یک سو، رشد شتابان شهرنشینی سبب بارگذاری و تراکم بیش از اندازه جمعیت، دارایی ها، تأسیسات زیربنایی، منابع تولیدی و خدماتی در شهرها شده و از سوی دیگر، عدم رعایت ظرفیت ها و استانداردها در ساخت و سازها و در برنامه ریزی و طراحی شهری باعث آسیب‌پذیر شدن شهرها شده است. از این رو، این پژوهش به مطالعه الگوی فضایی آسیب پذیری شهرها در زمان زلزله و ارائه الگوی بهینه در شهر کرمانشاه پرداخته است. روش پژوهش ترکیبی از روش‌های توصیفی و تحلیلی و نوع آن کاربردی است. اطلاعات مورد نیاز این پژوهش از طریق نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن، طرح‌های جامع و تفصیلی شهر کرمانشاه و همچنین استفاده از اسناد، مجله ها و کتاب های مرتبط با موضوع به دست آمده است. جهت تحلیل داده ها از نرم افزارهای AutoCAD، ArcGIS، Super Decisions و از مدل ANP که مدلی مناسب جهت پهنه بندی آسیب پذیری در مناطق شهری می باشد، استفاده شده است. نتایج این پژوهش معلوم کرد که مناطق مختلف شهر کرمانشاه به ویژه بخش های شمالی و جنوبی آن از لحاظ آسیب پذیری وضعیت مناسبی ندارند. بنابراین، نتایج این مطالعه می‌تواند به مدیریت بحران به ویژه جهت خدمات امداد و نجات و برنامه ریزان و طراحان شهری برای درک و اولویت بندی مسائل شهری و به ویژه ساماندهی بافت های فرسوده شهر و یافتن راه حل‌هایی برای رفع مشکلات کمک نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

234 - ارزیابی عدالت فضایی در توزیع و توسعه پایدار فضای سبز شهری با استفاده از مدل آنتروپی و ضریب پراکندگی (نمونه موردی: مناطق 10 گانه شهر شیراز)
محمد رحیمی منصور صنیعی عبدالسلام اسماعیلزاده

چکیده در عصر حاضر اهمیت و نقش فضای سبز در حیات و توسعه شهرها تا حدی است که به عنوان یکی از شاخص های توسعه پایدار از آن یاد می شود. در توسعه پایدار شهری توزیع متناسب فضای سبز با توجه به پراکندگی متوازن جمعیت یکی از اصول برقراری عدالت جغرافیایی است. می باشد. این پژوهش با چکیده کامل

چکیده در عصر حاضر اهمیت و نقش فضای سبز در حیات و توسعه شهرها تا حدی است که به عنوان یکی از شاخص های توسعه پایدار از آن یاد می شود. در توسعه پایدار شهری توزیع متناسب فضای سبز با توجه به پراکندگی متوازن جمعیت یکی از اصول برقراری عدالت جغرافیایی است. می باشد. این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی – توصیفی در پی دستیابی به هدف اصلی پژوهش یعنی ارزیابی وضعیت سرانه فضای سبز در مناطق ده گانه شهر شیراز می باشد در این راستا با گرد آوری اطلاعات موجود در طرحهای توسعه شهری و سرشماری های رسمی مرکز آمار ایران طی سال های 1385، 1390 و 1394، تحلیل های لازم با استفاده از مدل های آنتروپی و ضریب پراکندگی صورت گرفته است. یافته‌های تحقیق نشان می دهد که بالاترین سرانه فضای سبز شهری به ترتیب در مناطق 9، 3، 6، 1 و کمترین سرانه فضای سبز به ترتیب مربوط به مناطق 8 و 7 می‌باشد. در محاسبات مدل ضریب پراکندگی عدد (20/0) بدست آمد که برخلاف تحقیقات قبلی در خصوص نمونه مورد مطالعه این پژوهش، نشانگر تحقق اصل عدالت محوری در برنامه ریزی فضایی شاخص فضای سبز در سال 1394 می باشد. نتایج حاصل از ضریب آنتروپی نیز نشان داد که توزیع جمعیت در مناطق ده گانه شهر شیراز در سال 1385 متعادل بوده، در سال 1390به سمت توزیع نابرابری جمعیت پیش رفته و سپس در سال 1394 دوباره به سمت عدد 1 که نشان‌دهنده توزیع متعادل است، سوق یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

235 - مقایسه اثربخشی ایجاد فضاهای شهری مخصوص بانوان در شهر تهران از دید زنان و مردان
زهرا زارع رحمت الله امیراحمدی

چکیده اختصاص فضاهایی ویژه بانوان به عنوان یکی از راهکارهای تسهیل حضور و امنیت زنان در فضای عمومی توسط شهرداری تهران پیگیری می شود و موافقین آن را مصداق عدالت جنستی و مخالفین آن را به عنوان تبعیض جنسیتی در نظر می‌گیرند. در این تحقیق اثربخشی آنها از دید زنان و مردان تهرا چکیده کامل

چکیده اختصاص فضاهایی ویژه بانوان به عنوان یکی از راهکارهای تسهیل حضور و امنیت زنان در فضای عمومی توسط شهرداری تهران پیگیری می شود و موافقین آن را مصداق عدالت جنستی و مخالفین آن را به عنوان تبعیض جنسیتی در نظر می‌گیرند. در این تحقیق اثربخشی آنها از دید زنان و مردان تهرانی به عنوان ذینفعان اصلی سنجیده و مقایسه شده است. در این مطالعه از تحقیق ارزشیابی بهره گرفته شده و برای جمع آوری داده‌ها در تحقیق میدانی از مصاحبه فردی و در پیمایش از ابزار پرسشنامه استفاده شد. متغیرهای اصلی این تحقیق شامل: میزان آشنایی، میزان ضرورت برنامه ها، میزان رضایت و میزان اعتماد به انجام درست برنامه است. در پیمایش، 400 زن و 100 مرد با تلفیق دو روش خوشه‌ای چند مرحله‌ای و نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب و مورد پرسش قرار گرفته اند. شهروندان تهرانی اعم از زن و مرد از سه برنامه مورد بررسی رضایت نسبی خوبی دارند و تفاوت زیادی بین نظرات آنها بجز در موارد محدود وجود ندارد؛ هرچند کیفیت پایین برخی خدمات و مشارکت ضعیف گروه های مختلف شهروندان در برنامه‌ها همچنان جای نقد دارد. بسط فضاهای زنانه با توجه به محدویت های زنان در حضور و احساس امنیت در فضاهای عمومی موافقین زیادی هم در زنان و هم در مردان دارد؛ هر چند باید توجه داشت ادامه و بسط این روند در جداسازی و تفکیک جنسیتی می تواند نتایج منفی و معکوسی در در دراز مدت در جامعه داشته باشد و به تعاملات سالم و پویای آن صدمه بزند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

236 - تبیین شاخصه‌ها و مؤلفه‌های اجتماع‌پذیری فضاهای اجتماعی در شهر تهران (نمونه موردی مجموعه‌های اجتماعی و عمومی اراضی عباس‌آباد)
فاطمه سادات علوی نسب اشکذری سیامک بوداقپور ژاله صابرنژاد

چکیده انسان‌ها برای ارضای نیازهایشان با دیگران تعامل اجتماعی دارند. در اصطلاح جامعه‌شناسی به مجموعه‌ای از انسان‌ها که با هم تعامل اجتماعی پایدار دارند، جامعه گفته می‌شود. در درون جامعه، به دلیل وجود علایق مختلف انسان‌ها و گروه‌ها، تضادهای اجتماعی وجود دارند؛ اما با وجو چکیده کامل

چکیده انسان‌ها برای ارضای نیازهایشان با دیگران تعامل اجتماعی دارند. در اصطلاح جامعه‌شناسی به مجموعه‌ای از انسان‌ها که با هم تعامل اجتماعی پایدار دارند، جامعه گفته می‌شود. در درون جامعه، به دلیل وجود علایق مختلف انسان‌ها و گروه‌ها، تضادهای اجتماعی وجود دارند؛ اما با وجود تضاد تعادل و ثبات جامعه حفظ می‌گردد. رابطه اجتماعی در فضا و زمان اتفاق می‌افتد. مجاورت می‌تواند علت شروع رابطه اجتماعی باشد اما شرط کافی آن نیست. ساختار فیزیکی و تقسیمات عملکردی فضا ممکن است گشاینده و یا محدود کننده فرصت‌ها برای ارتباط باشد. روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی – تحلیلی است. در این پژوهش به بررسی سه فضای اجتماعی در مرکز شهر تهران در محدوده اراضی عباس‌آباد پرداخته شده است این فضاها شامل، باغ کتاب، باغ موزه دفاع مقدس و پل طبیعت است نحوه انتخاب به صورتی بوده که سلایق مختلف در انتخاب مکان‌ها در نظر گرفته شود. نتایج پژوهش، اجتماع‌پذیری فضاهای جمعی و عمومی را در تهران در سه دسته کلی عوامل کالبدی و فعالیتی و اجتماعی نشان می‌دهد و نتایج بعد اجتماعی را نسبت به مؤلفه‌های دیگر پژوهش پررنگ‌تر نشان می دهد بیشترین موارد حائز اهمیت در میزان اجتماع‌پذیری و موفقیت یک مکان عمومی نسبت به مکان‌های دیگر عوامل: دسترسی، حضور مردم، راحتی، تعاملات اجتماعی، فعالیت اجتماعی، فضاهای انعطاف‌پذیر، کیفیت و زیبایی مکان هست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

237 - تبیین عدالت فضایی از منظر تمهید خدمات سلامت در فضاها و کاربری‌های شهری برای قشر سالمند (مورد پژوهی: منطقه 15 تهران)
محمدتقی پیربابایی پریسا ‌ هاشم‌پور پیمان زاده باقری

چکیده امروزه توجه به جایگاه و نقش سالمندان در نظام برنامه‌ریزی شهری و معماری از یک طرف و تحقق‌پذیری شهرهای دوستدار سالمند، از اولویت‌های اساسی در فرایند برنامه‌ریزی شهری و معماری است. خدمات شهری ساختار‌دهنده‌ی شکل و ماهیت کالبدی، اجتماعی و فضایی شهر است؛ لذا بی عدال چکیده کامل

چکیده امروزه توجه به جایگاه و نقش سالمندان در نظام برنامه‌ریزی شهری و معماری از یک طرف و تحقق‌پذیری شهرهای دوستدار سالمند، از اولویت‌های اساسی در فرایند برنامه‌ریزی شهری و معماری است. خدمات شهری ساختار‌دهنده‌ی شکل و ماهیت کالبدی، اجتماعی و فضایی شهر است؛ لذا بی عدالتی در نحوه‌ی توزیع آن، تأثیر جبران ناپذیری بر ساختار، ماهیت شهر به ویژه سالمندان را با چالش‌های جدی روبرو می‌کند. تحقیق حاضر به بررسی وضعیت عدالت فضایی در سطح نواحی منطقه 15 تهران پرداخته شد. تحقیق حاضر به لحاظ هدف در زمره پژوهش‌های کاربردی و به لحاظ روش تحقیق پیمایشی می‌باشد. در روند تحقیق ابتدا با طراحی پرسشنامه و برداشتهای میدانی به بررسی میزان دسترسی شهروندان به ویژه سالمندان در سطح نواحی شهر تهران پرداخته شد و سپس جهت رتبه‌بندی نواحی شهر به لحاظ دسترسی به خدمات از مدل VIKOR استفاده شد و در نهایت از مدل نزدیکترین همسایه جهت ارزیابی الگوی پراکندگی خدمات در سطح نواحی شهر استفاده گردید. نتایج مدل ها حاکی از آن است که پراکنش فضایی خدمات شهری در نواحی منطقه 15 از الگویی منظم پیروی نمی‌کند و توزیع‌ها به صورت تصادفی و خوشه‌ای می‌باشد. همچنین تخصیص خدمات شهری در رابطه با قشر سالمند در نواحی منطقه مذکور تفاوت معنی داری دارد. در بررسی‌های به عمل آمده از لحاظ دسترسی به خدمات ناحیه 3 بیشترین دسترسی و برخورداری و ناحیه 5 و 6 کمترین دسترسی برخوردارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

238 - تحلیل فضایی اماکن ورزشی و ارزیابی نحوه دسترسی به این مراکز با توجه به الگوی توزیع فضایی آنها در سطح شبکه‌های ارتباطی (نمونه موردی: شهر اصفهان)
آسیه نمازی سید احمد حسینی

چکیده ایجاد مکانهای مناسب برای ورزش و تفریح، در جهت سالم نگه داشتن افراد و همچنین در دسترس بودن این فضاها برای تمامی ساکنان شهر ودر نتیجه به وجود آوردن محیط‌های آرام می‌تواند به عنوان عاملی مهم در سلامت روانی و اجتماعی شهروندان ایفای نقش کند. بر این اساس هدف از این تحق چکیده کامل

چکیده ایجاد مکانهای مناسب برای ورزش و تفریح، در جهت سالم نگه داشتن افراد و همچنین در دسترس بودن این فضاها برای تمامی ساکنان شهر ودر نتیجه به وجود آوردن محیط‌های آرام می‌تواند به عنوان عاملی مهم در سلامت روانی و اجتماعی شهروندان ایفای نقش کند. بر این اساس هدف از این تحقیق تحلیل فضایی اماکن ورزشی و ارزیابی نحوه دسترسی به مراکز ورزشی با توجه به الگوی توزیع فضایی آنها در سطح شبکه‌های ارتباطی شهر اصفهان می باشد. روش انجام تحقیق تحلیلی-کاربردی است. جهت تحلیل داده ها از مدل‌های تحلیل شبکه، مدل ویلیامسون، شاخص میانگین نزدیکترن همسایه، شاخص موران و مدل تراکمی کرنل استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش مشخص ساخت که سرانه مراکز ورزشی شهر اصفهان با کمبود حدود 1.63 متر مربعی نسبت به حداقل سرانه پیشنهادی وزارت مسکن و شهر سازی روبه رو می‌باشد، همچنین توزیع فضایی خوشه‌این کاربری‌ها باعث عدم دسترسی مناسب شهروندان به این کاربری‌ها شده است و در بهترین حالت یعنی شعاع خدمات رسانی 8 دقیقه فقط حدود 7 درصد مساحت شهر را پوشش می‌دهند و در محدوده خدماتی 25 دقیقه‌ای از این کاربری‌ها حدود 65 درصد محدوده شهر را خدمات رسانی می‌کنند. نتایج حاصل از این پژوهش می‌تواند به برنامه ریزان شهری و مدیران ورزشی در جهت درک و اولویت بندی مسائل شهری و یافتن راه حل‌هایی برای رفع این مشکلات کمک شایانی نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

239 - ارائه نگرشی نوین بربازخوانی مفهوم خاطره و جایگاه آن در ارزیابی کیفی عملکرد فضاهای جمعی (مورد مطالعه: دانشکده هنر و معماری یزد)
اکرم السادات خیرالسادات ابوالفضل داودی رکن آبادی دکتر مرضیه پیراوی ونک

چکیده: در این مقاله معرفی عوامل خاطره ساز نهفته و آشکار در بستر و زمینه معماری از منظر "نظریه داده بنیاد" مدنظر قرار گرفت؛ در واقع روش تحقیق این پژوهش از نوع تحلیلی- توصیفی در نظر گرفته شد و به منظور نمایش کارایی این روش با اتکاء به نظریه داده بنیاد، دانشکده معماری یزد چکیده کامل

چکیده: در این مقاله معرفی عوامل خاطره ساز نهفته و آشکار در بستر و زمینه معماری از منظر "نظریه داده بنیاد" مدنظر قرار گرفت؛ در واقع روش تحقیق این پژوهش از نوع تحلیلی- توصیفی در نظر گرفته شد و به منظور نمایش کارایی این روش با اتکاء به نظریه داده بنیاد، دانشکده معماری یزد به عنوان مطالعه موردی انتخاب شد تا شرح گام به گام مراحل اجرای این پژوهش را تبیین نماید. شرکت کنندگان در این پژوهش با استناد به روش "گلوله برفی" و نمونه گیری نظری انتخاب شدند وتجزیه تحلیل اطلاعات براساس سه روش کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی (گزینشی) انجام شد. یافته های حاصل از این پژوهش در مرحله نهایی به 28 کد باز، 16 کد محوری و 6 کدانتخابی رسید و الگوی پارادایمی به شرح زیر سازماندهی شد: 1. متغیرهای علی 2. متغیرهای زمینه ای 3. متغیرهای مداخله گر 4.پدیده یا مقوله محوری 5. راهبردها 6. پیامدها و نتایج . نتایج این پژوهش نشان داد که ارتباطات درون مجموعه ای و وجود نظام و الگوی پیوسته از شاخص ترین متغیرهای زمینه ای یا نهفته در بستر حاکم قلمداد می شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

240 - تبیین الگویی از راه یابی در شهر با رویکرد روان‌شناسی محیطی‌(مطالعه موردی: 11 محور پیاده مدار شهر تهران)
شهرام جنگجو زهرا سادات سعیده زرآبادی یوسفعلی زیاری علیرضا بندرآباد

چکیده تسهیل در فرآیند راه یابی و تشخیص این که افراد در یک مجموعه از عملکردهای متفاوت در شهر، چگونه و از چه مسیرهایی به مقصدهای مورد نظرشان می رسند، ضرورتی اجتناب ناپذیر است که معمولاً در فرآیند برنامه ریزی یک شهر نادیده گرفته می‌شود. راه یابی، به معنای توانایی افراد برا چکیده کامل

چکیده تسهیل در فرآیند راه یابی و تشخیص این که افراد در یک مجموعه از عملکردهای متفاوت در شهر، چگونه و از چه مسیرهایی به مقصدهای مورد نظرشان می رسند، ضرورتی اجتناب ناپذیر است که معمولاً در فرآیند برنامه ریزی یک شهر نادیده گرفته می‌شود. راه یابی، به معنای توانایی افراد برای رسیدن به مقاصد فضایی خود در محیط‌های جدید و پیچیده، همانند محیط‌های آشناست که با تکیه بر دانش فضایی و قابلیت های فردی صورت می‌گیرد. هدف اصلی این مقاله، دست یابی به الگویی جهت ارتقاء فرآیند راه یابی در شهر با بهره گیری از دانش روان‌شناسی محیطی است. روش تحقیق در این پژوهش، از حیث هدف، توسعه ای- کاربردی است که راهبردی ترکیبی (آمیخته) دارد و معیارهای کمی و کیفی را توأمان مدنظر قرار می‌دهد؛ لذا با روش تحلیل محتوا مبتنی بر پیشینۀ نظری و عملی موضوع، مؤلفه های کیفی پژوهش استخراج و مدل مفهومی پژوهش تدوین شد. سپس مدل عملیاتی پژوهش که در آن معیارهای محیطی و انسانی مؤثر بر فرآیند راه یابی که متأثر از دانش روان‌شناسی محیطی است، معرفی گردید. روایی محتوایی و ظاهری معیارهای کیفی توسط کارشناسان و با بهره گیری از ابزار پرسش نامه تایید و پایایی آن نیز بوسیله آزمون آلفای کرونباخ، تأیید شد. در ادامه، برای اعتبارسنجی پژوهش و نتایج حاصله از بخش کیفی، مطالعه تطبیقی (قیاسی) در 11 محور پیاده مدار شهر تهران انجام شد؛ معیارهای کیفی و کمی، با ابزار پرسش نامه و نظرسنجی از کارشناسان و شهروندان، وزن دهی شده و با بکارگیری روش الکتره، رتبه‌بندی و ارزیابی محورهای پیاده انجام شد تا درک واقع بینانه ای از عوامل مؤثر بر ارتقاء فرآیند راه یابی در شهر فراهم آید. یافته‌های پژوهش بیان گر این مطلب است که خیابان صف (سپهسالار)، بیشترین ویژگی‌های مؤثر در تسهیل فرآیند راه یابی را دارد. نتایج برگرفته از روش الکتره نشان می‌دهد مادامی که مولفۀ حفاظت و امنیت تسهیل نگردد، نمی‌توان فرآیند راه یابی را تسهیل نمود؛ سایر ابعاد برآمده از رویکرد روان‌شناسی محیطی نیز بر اساس اولویت، شامل عدالت در دسترسی، لذت بردن، هویت، راحتی و تحرک (دسترسی) هستند؛ الگوی پیشنهادی این پژوهش می‌تواند به مثابه مبنایی برای برنامه ریزی در تسهیل فرآیند راه یابی با رویکرد روان‌شناسی محیطی در هر فضای شهری دیگری مصداق یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

241 - سیمای صحابه در شعر سنایی
زهرا دری مهرناز داستانگو

در فایل اصل مقاله موجودد است.

در فایل اصل مقاله موجودد است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

242 - نگاهی موازی به زندگی و آثار صادق هدایت و سهراب سپهری
فرهاد طهماسبی

در فایل اصل مقاله موجود است.

در فایل اصل مقاله موجود است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

243 - نقش فرامتغیرهای فضای مجازی در گسترش جرائم سایبری
زهرا جاه بین افسانه مظفری

محیط مجازی، محیطی همه گیر است که از منظر جرم زایی و ناهنجاری، انباشتی از تجربه های منفی محلی را داخل ظرف جهانی خود جای می دهد. مسائل فضای ارتباطی جدید در هر سطحی تابعی از فرامتغیرهای اساسی فضای مجازی هستند. فرامتغیر ، عاملی است که همه چیز را تحت تأثیر قرار می دهد. مسا چکیده کامل

محیط مجازی، محیطی همه گیر است که از منظر جرم زایی و ناهنجاری، انباشتی از تجربه های منفی محلی را داخل ظرف جهانی خود جای می دهد. مسائل فضای ارتباطی جدید در هر سطحی تابعی از فرامتغیرهای اساسی فضای مجازی هستند. فرامتغیر ، عاملی است که همه چیز را تحت تأثیر قرار می دهد. مسائل اجتماعی این فضای جدید نیز از این تأثیرات مستثنا نیست. فرا متغیرهایی همچون هایپرتکست بودن ، فراگیری ، قابلیت دسترسی آسان ، گمنامی ، تعاملی بودن ، دیجیتالی بودن ، واقعیت مجازی بودن امور در فضای مجازی ، چند رسانه ای بودن و ایمن بودن از جمله فرامتغیرهای این فضا هستند که زندگی در جهان دوم را و همچنین زندگی دوفضایی امروزه را تحت تأثیر قرار می دهند. هدف اصلی این مقاله مطالعه رابطه بین متغیرهای مهم فضای مجازی و جرائم سایبری است به منظور ارزیابی این رابطه، یک مدل با 9 متغیر ارائه شده و پرسشنامه آنلاین در میان 400 کاربر اینترنت به ویژه کاربران پیام رسان ارتباطی تلفن هوشمند ( تلگرام ) قرار گرفته است . به منظور برآورد رابطه از نرم افزار لیزرل استفاده شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

244 - بررسی رابطه ی بین فضای شهری و جرم: مورد مطالعه، منطقه یازده مشهد
رضاعلی محسنی

این پژوهش، به دنبال بررسی تأثیر فضاهای شهری و پارمترهای مربوط به آن، در افزایش میزان جرایم در منطقه ی 11 مشهد می باشد.سوال اصلی تحقیق این است میان فضای شهری و جرم چه رابطه ای وجود دارد؟ این پژوهش از لحاظ ماهیت و روش از نوع تحقیقات همبستگی و البته توصیفی بوده و در زمره ی چکیده کامل

این پژوهش، به دنبال بررسی تأثیر فضاهای شهری و پارمترهای مربوط به آن، در افزایش میزان جرایم در منطقه ی 11 مشهد می باشد.سوال اصلی تحقیق این است میان فضای شهری و جرم چه رابطه ای وجود دارد؟ این پژوهش از لحاظ ماهیت و روش از نوع تحقیقات همبستگی و البته توصیفی بوده و در زمره ی تحقیقات کمّی به شمار می رود که به صورت پیمایشی انجام پذیرفته و ابزار گردآوری داده ها، در آن پرسشنامه می باشد. جامعه ی آماری تحقیق برابر با 222000 تن بوده که بر مبنای فرمول کوکران، حجم نمونه ی تحقیق برابر با 383 تن بوده است.یافته های تحقیق نشان داد که در منطقه ی 11 مشهد میزان جرایم، پایین تر از حد متوسط است و نیز همسو با بسیاری از تحقیقات در مناطق دیگر، نشان داد که پارمترهایی چون: طراحی محیطی، فقر محیطی، تنوع قومی، تراکم جمعیت و افزایش ناکامی منزلتی، رابطه ی معناداری با افزایش میزان جرایم در این منطقه دارد. همچنین، عواملی چون کنترل اجتماعی، افزایش ارزش ها و هنجارهای اخلاقی نیز از عوامل کاهش دهنده ی جرم محسوب می شدند و احساس ناامنی در زنان بیشتر از مردان بوده است. این تحقیق نشان داد مجاورت منطقه 11 شهر مشهد با مناطق جرم‌خیز، حاشیه‌ای بودن منطقه، روشنایی ضعیف معابر، نزدیکی به شهرک‌های حومه، مهاجرین، تراکم جمعیت و آپارتمان به عنوان عوامل مستعدکننده جرایم در این منطقه می باشد .در نتایج رگرسیونی متغیر کنترل اجتماعی و سرخوردگی و ناکامی منزلتی به عنوان موثرترین عامل بر میزان جرم در منطقه شناخته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

245 - نقش مصرف رسانه‌ای در مهارت‌های زندگی مورد مطالعه: میزان و نوع استفاده از اینترنت و فضای مجازی
بدیع قربانی سمیه تاجیک اسماعیلی سروناز تربتی

پژوهش حاضر با هدف بررسی و مطالعه نقش مصرف رسانه‌ای(میزان و نوع استفاده از اینترنت و فضای مجازی) در مهارت‌های زندگی شهروندان تهرانی، طراحی و اجرا شده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- پیمایشی و ابزار اندازه گیری آن پرسشنامه است. جامعه آماری شامل چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف بررسی و مطالعه نقش مصرف رسانه‌ای(میزان و نوع استفاده از اینترنت و فضای مجازی) در مهارت‌های زندگی شهروندان تهرانی، طراحی و اجرا شده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- پیمایشی و ابزار اندازه گیری آن پرسشنامه است. جامعه آماری شامل کلیه شهروندان ساکن شهر تهران است که طبق آخرین سرشماری سال 1395 و بر اساس آمار موجود در سایت مرکز آمار ایران8,693,706 نفر است. پرسشنامه‌های پژوهش از طریق google form بین یک نمونه 396 نفری، توزیع، جمع آوری، وپس ازکنترل‌های لازم ، با استفاده از spss تجزیه و تحلیل داده‌ها صورت گرفت. یافته‌ها نشان داد که صرف زمان در فضای مجازی با مهارت تفکر خلاق، درک اصول آزادی، عدالت و تساوی، دارای رابطه مثبت و با مهارت مشارکت همگانی، تصمیم‌گیری، بهداشت و سلامت روانی، مهارت در حل مسئله، مهارت خود آگاهی، رابطه منفی و معنی دار است. افرادی که معمولا به منظور جستجوهای علمی و دریافت محتوای آموزشی در اینترنت وقت می‌گذرانند از: مهارت خود آگاهی، روابط بین‌فردی، تصمیم‌گیری، بهداشت و سلامت روانی، مهارت‌های حرفه‌ای، نحوه گردآوری اطلاعات، مهارت‌های مربوط به رعایت و بکارگیری نکات ایمنی، و درکل از مهارت های زندگی بیشتری برخوردارند. افرادی که به منظور جستجوی اخبار و اطلاعات در اینترنت وقت می‌گذرانند از: مهارت‌های مربوط به ارتباط‌های انسانی، روابط بین فردی، تصمیم‌گیری، مهارت در حل مسئله، تفکر انتقادی، نحوه گردآوری اطلاعات، نشان دادن رفتارهای اجتماعی، مهارت های حرفه ای، شرکت در فعالیت هایی که منافع را بهبود می بخشد، درکل از مهارت‌های زندگی بیشتری برخوردارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

246 - بررسی رابطه ی بین فضای شهری و جرم:مورد مطالعه، منطقه یازده مشهد
رضا علی محسنی آذر ذوقدار مقدم

چکیده این پژوهش، به دنبال بررسی تأثیر فضاهای شهری و عوامل مربوط به آن، در افزایش میزان جرایم در منطقه ی 11 مشهد می باشد. سؤال اصلی تحقیق این است که میان فضای شهری و جرم چه رابطه ای وجود دارد؟ این پژوهش از لحاظ ماهیت و روش از نوع تحقیقات همبستگی است که به صورت پیمایشی ا چکیده کامل

چکیده این پژوهش، به دنبال بررسی تأثیر فضاهای شهری و عوامل مربوط به آن، در افزایش میزان جرایم در منطقه ی 11 مشهد می باشد. سؤال اصلی تحقیق این است که میان فضای شهری و جرم چه رابطه ای وجود دارد؟ این پژوهش از لحاظ ماهیت و روش از نوع تحقیقات همبستگی است که به صورت پیمایشی انجام پذیرفته و ابزار غالب گردآوری داده ها، پرسشنامه می باشد. جامعه ی آماری تحقیق برابر با 222000 نفر و حجم نمونه ی تحقیق برابر با 383 نفر بوده است.یافته های تحقیق نشان داده است که در منطقه ی مورد مطالعه میزان جرایم، پایین تر از حد متوسط بوده و همچنین نشان داده است که عوامل طراحی محیطی، فقر محیطی، تنوع قومی، تراکم جمعیت و افزایش ناکامی منزلتی، رابطه ی معناداری با افزایش میزان جرایم در این منطقه دارد. همچنین، عواملی چون کنترل اجتماعی، افزایش ارزش ها و هنجارهای اخلاقی نیز از عوامل کاهش دهنده ی جرم محسوب می باشند. در این تحقیق همچنین مشخص شده است که مجاورت منطقه 11 شهر مشهد با مناطق جرم خیز، حاشیه ای بودن منطقه، روشنایی ضعیف معابر، نزدیکی به شهرک های حومه، مهاجرین، تراکم جمعیت و آپارتمان به عنوان عوامل مستعدکننده جرایم در منطقه مورد مطالعه می باشد .در نتایج رگرسیونی متغیر کنترل اجتماعی و سرخوردگی و ناکامی منزلتی به عنوان مهم ترین عوامل موثر بر میزان جرم در منطقه 11 شهر مشهد شناخته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

247 - بررسی کارایی علفکش ها برای کنترل قاصدک (Taraxacum syriacum Boiss.)در چمنهای فضای سبز
سیده مریم مظفری حمیدرضا محمددوست

فضاهای سبز شهری به‌عنوان یکی از عناصر اصلی زیبایی در شهرها مطرح است. به‌منظور بررسی تأثیر علفکش‌های مختلف بر کنترل قاصدک در چمن فضای سبز، آزمایشی در گلخانه و فضای سبز دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1400 انجام شد. برای این منظور ابتدا در آزمایش غربالگری نه علفکش پهن‌برگ‌کش چکیده کامل

فضاهای سبز شهری به‌عنوان یکی از عناصر اصلی زیبایی در شهرها مطرح است. به‌منظور بررسی تأثیر علفکش‌های مختلف بر کنترل قاصدک در چمن فضای سبز، آزمایشی در گلخانه و فضای سبز دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1400 انجام شد. برای این منظور ابتدا در آزمایش غربالگری نه علفکش پهن‌برگ‌کش و دومنظوره در دزهای 25/0، 5/0، 1و 2 برابر دز توصیه شده به همراه شاهد (عدم کاربرد علفکش) در محیط گلخانه روی گیاهچه‌های قاصدک بررسی شد. پس از تجزیه آماری داده‌های حاصل از این مرحله، شش علف‌کش‌ بروموکسینیل، یو46، اتللو، دیالن، آتلانتیس و توتال انتخاب و در دزهای (5/0، 1، 2) برابر دز توصیه شده به‌ همراه شاهد (0) در شرایط طبیعی در فضای سبز آلوده به قاصدک در کرت‌هایی به ابعاد 1 متر مربع (1×1) در سه تکرار استفاده شد. در شرایط طبیعی، کاربرد بروموکسینیل و یو46 وزن خشک قاصدک را نسبت به شاهد بیش از 50 درصد کاهش داد. میزان خسارت چشمی روی چمن در علفکش‌های یو46، بروموکسینیل، دیالن، آتلانتیس و توتال کمتر از 20 درصد بود. در تیمار کاربرد 2 برابر دز توصیه شده سه علفکش بروموکسینیل، یو46، آتلانتیس کمترین تراکم قاصدک وجود داشت که در مقایسه با شاهد (دز 0) به‌ترتیب 37، 50 ،37 درصد کمتر بود پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

248 - تأثیر 4 هفته تمرین هوازی بر عملکرد شناختی و میزان بیان ژن‌های PGC1α و VEGF در هیپوکمپ رت‌های پیر
انسیه احمدپور مقصود پیری محمدعلی آذربایجانی

هدف پژوهش حاضر بررسی اثر 4 هفته تمرین هوازی تناوبی با شدت متوسط بر عملکرد شناختی و میزان بیان ژن های PGC1α و VEGF در هیپوکمپ رت های پیر بود. به این منظور، رت های نر نژاد ویستار 20 ماهه به 2 گروه تمرین ورزشی (تعداد = 8 سر) و کنترل (تعداد = 8 سر) تقسیم شدند. حیوا چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر بررسی اثر 4 هفته تمرین هوازی تناوبی با شدت متوسط بر عملکرد شناختی و میزان بیان ژن های PGC1α و VEGF در هیپوکمپ رت های پیر بود. به این منظور، رت های نر نژاد ویستار 20 ماهه به 2 گروه تمرین ورزشی (تعداد = 8 سر) و کنترل (تعداد = 8 سر) تقسیم شدند. حیوانات گروه ورزشی، تمرین هوازی تناوبی با شدت متوسط را به مدت 4 هفته، 5 روز در هفته انجام دادند. جهت بررسی یادگیری و حافظه فضایی، حیوانات 48 ساعت بدنبال آخرین جلسه تمرینی تحت آزمون ماز آبی موریس قرار گرفتند. سپس، حیوانات کشته شدند و بافت هیپوکمپ استخراج شد. برای اندازه گیری بیان ژن از روش Real time-PCR استفاده شد. تحلیل آماری با استفاده از آزمون t مستقل و ضریب همبستگی پیرسون در سطح معنی داری 05/0P£ انجام گرفت. نتایج نشان داد که تمرین هوازی باعث بهبود در عملکرد یادگیری (05/0 ≥ P) و حافظه فضایی (001/0 ≥ P) شده و میزان بیان PGC1α (01/0 ≥ P) و VEGF (001/0 ≥ P) را افزایش می دهد. همچنین، ارتباط مثبت معنی داری بین بیان ژن PGC1α با بیان ژن VEGF در هیپوکمپ مشاهده شد (001/0≥p، 894/0=r). به‌علاوه، بین بیان ژن VEGF با میانگین زمان سپری شده برای یافتن سکو، ارتباط معکوس معنی دار (05/0≥p، 578/0-=r)، و با مدت زمان سپری شده در ربع دایره هدف، ارتباط مثبت معنی داری وجود داشت (01/0≥p، 713/0=r). به طور کلی، تمرین هوازی موجب بهبود عملکرد یادگیری و حافظه فضایی در حیوانات پیر می شود؛ به نظر می رسد که تنظیم مثبت مسیر پیام رسانی /VEGF PGC1α ناشی از ورزش در مغز، حداقل تا بخشی، در این سازگاری نقش دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

249 - تخمین جهت دریافت سیگنال در آنتن های هوشمند موبایل
فرنوش حیدری

در این مقاله به بررسی روشهای مختلف تخمین جهت تابش سیگنال پرداخته خواهد شد. این روشها را به چند دسته تقسیم خواهیم کرد، دسته اول روشهای مرسوم و یا کلاسیک هستند که این نوع روشها بر روی خواص سیگنال و نویز تاثیر نمی گذارند و تنها با توجه به توان رسیده به آرایه جهت تابش سیگنا چکیده کامل

در این مقاله به بررسی روشهای مختلف تخمین جهت تابش سیگنال پرداخته خواهد شد. این روشها را به چند دسته تقسیم خواهیم کرد، دسته اول روشهای مرسوم و یا کلاسیک هستند که این نوع روشها بر روی خواص سیگنال و نویز تاثیر نمی گذارند و تنها با توجه به توان رسیده به آرایه جهت تابش سیگنال را تخمین می زنند. دسته دوم این روشها موسوم به روشهای زیر فضا یا روشهای بر پایه بردارهای ویژه هستند. روشهای دیگر روشهای حداکثر درستی میباشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

250 - آنالیز و شبیه سازی تکنیکهای چندآنتنی درشبکه های وایمکس
علیرضا ملاح زاده سید علی علویان محمد آبانجو

یکی از شبکه های بی سیم که چند سال اخیر مورد مطالعه قرار گرفته شبکه وایمکس می باشد. تکنیکهای چند آنتنی در سیستمهای وایمکس برای افزایش پوشش و اطمینان پذیری انتقال و دریافت بکار می روند.طرح آنتنهای چندگانه مزایای زیادی از قبیل بهره آرایه ،بهره دایورسیتی و حذف تداخل هم کانا چکیده کامل

یکی از شبکه های بی سیم که چند سال اخیر مورد مطالعه قرار گرفته شبکه وایمکس می باشد. تکنیکهای چند آنتنی در سیستمهای وایمکس برای افزایش پوشش و اطمینان پذیری انتقال و دریافت بکار می روند.طرح آنتنهای چندگانه مزایای زیادی از قبیل بهره آرایه ،بهره دایورسیتی و حذف تداخل هم کانالی را ایجاد می کند. پشتیبانی تکنولوژی چندآنتنی یک ویژگی کلیدی برجسته وایمکس نسبت به دیگر تکنولوژیهای باند پهن بی سیم (مانندHSDPA)است . بمنظور افزایش پوشش و اطمینانپذیری سیستمهای وایمکس استاندارد IEEE 802.16-2004 تکنیکهای آنتن های چندگانه را مانند کدینگ فضا –زمان (STC) ،سیستمهای آنتن آرایه ای (AAS) و سیستمهای MIMO ساپورت می کند. در این مقاله روی تکنیکهائی که نیاز به اطلاعات کانال در فرستنده ندارد مانند STC و MIMO تمرکز می کنیم و نتایج را با هم مقایسه می کنیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

251 - یک روش جدید مبتنی بر کنترل حلقه بسته بازیابنده ولتاژ دینامیکی
مجید دلشاد بهادر فانی

تحقیقات زیادی بر روی استراتژیهای کنترلی حلقه باز DVR انجام شده است. هرچند کنترل حلقه باز دارای پاسخ دینامیکی سریعی می‌باشد اما بواسطه وجود فیلترِ DVR، شکل موج ولتاژ بار دارای نوسانات شدید با بالازدگی زیاد و میرایی ضعیف می‌باشد. تمام روشهای پیشنهادی DVR مبتنی بر کنترل حل چکیده کامل

تحقیقات زیادی بر روی استراتژیهای کنترلی حلقه باز DVR انجام شده است. هرچند کنترل حلقه باز دارای پاسخ دینامیکی سریعی می‌باشد اما بواسطه وجود فیلترِ DVR، شکل موج ولتاژ بار دارای نوسانات شدید با بالازدگی زیاد و میرایی ضعیف می‌باشد. تمام روشهای پیشنهادی DVR مبتنی بر کنترل حلقه بسته کلاسیک (پس‌خور ولتاژ بار) هستند و با استفاده از مدولاسیون سینوسی و در مختصات abc پیاده‌سازی شده‌اند. هدف از این مقاله اجرای استراتژی حداقل انرژی با استفاده از مدولاسیون بردار فضایی می‌باشد. بدین منظور الگوریتم جدیدی برای پیاده سازی استراتژی حداقل انرژی در مختصات dq پیشنهاد می‌شود. سپس با توجه به میرایی ضعیفِ پاسخ دینامیکی کنترل حلقه باز DVR و خطای حالت مانای آن، برای بهبود مشخصه‌های پاسخ دینامیکی و کاهش خطای حالت ماندگار از کنترل حلقه بسته با پس‌خور ولتاژ بار و حلقة داخلی با پس‌خور جریان خازن فیلتر DVR استفاده می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

252 - بررسی نظری سیستم F2 محصور شده در C60 از دیدگاه طرح های تقسیم بندی انرژی نظریه تابعی چگالی
مجتبی علی پور

در این تحقیق، دو طرح مختلف تقسیم بندی انرژی از نظریه تابعی چگالی، به نام های طرح های متداول و جدید، جهت بررسی منشأ برهمکنش ها در کمپلکس F2@C60 مورد استفاده قرار گرفته اند. در طرح متداول تقسیم بندی انرژی ، انرژی های جنبشی غیربرهمکنشی، الکتروستاتیک و تبادلی – همبستگ چکیده کامل

در این تحقیق، دو طرح مختلف تقسیم بندی انرژی از نظریه تابعی چگالی، به نام های طرح های متداول و جدید، جهت بررسی منشأ برهمکنش ها در کمپلکس F2@C60 مورد استفاده قرار گرفته اند. در طرح متداول تقسیم بندی انرژی ، انرژی های جنبشی غیربرهمکنشی، الکتروستاتیک و تبادلی – همبستگی به عنوان اجزای اصلی ایفای نقش می کنند، در حالیکه در طرح جدید انرژی الکترونی کل به مؤلفه های فضایی، الکتروستاتیک و کوانتومی تفکیک می شود. ما دریافتیم که در توافق با یافته های اخیر حالت سه تایی سیستم متشکل از اجزای باردار-F2 و +C60 که بصورت +F2-@C60 نشان داده می شود پایدارترین سیستم مورد مطالعه می باشد. نتایج نشان می دهند که مؤلفه های انرژی حاصل از هر دو طرح می توانند نقش های متفاوتی در پایداری و یا ناپایداری سیستم ها داشته باشند. بررسی های دقیق تر نشان می دهند که انرژی جنبشی غیربرهم کنشی از طرح متداول، انرژی فضایی از طرح جدید و انرژی الکتروستاتیک که بین هر دو طرح مشترک است سهم های قابل توجه ای در انرژی برهمکنش و پایداری سیستم +F2-@C60 دارند. همبستگی هایی منطقی بین انرژی های برهم کنش و مؤلفه های حاصل از هریک از دو طرح نیز مشاهده گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

253 - تأثیر نقشه‌های شناختی در بازآفرینی الگوهای ذهنی از محیط
فاطمه ایمانی دیهیم تاکی مرضیه طبائیان

پژوهش حاضر با این هدف اجرا شد که چگونه افراد اطلاعاتی را که در مورد محیط پیرامون خود به‌دست می‌آورند، برای مسیریابی مورد استفاده قرار می‌دهند. روش پژوهش کیفی بود و جامعۀ آماری آن همۀ افراد ساکن در محلۀ سنگ‌سیاه شیراز و نیز دانشجویان دانشگاه شیراز بودند که با این محله چکیده کامل

پژوهش حاضر با این هدف اجرا شد که چگونه افراد اطلاعاتی را که در مورد محیط پیرامون خود به‌دست می‌آورند، برای مسیریابی مورد استفاده قرار می‌دهند. روش پژوهش کیفی بود و جامعۀ آماری آن همۀ افراد ساکن در محلۀ سنگ‌سیاه شیراز و نیز دانشجویان دانشگاه شیراز بودند که با این محله آشنایی نداشتند و از میان آنها 40 نفر از طریق نمونه‌گیری داوطلبانه انتخاب شد. محیط آزمایش، بافت تاریخی محلۀ سنگ‌سیاه در شیراز و ابزار سنجش، کشیدن نقشه‌های طرح‌گونه (کروکی) از محیط آزمایش بود. داده‌ها از طریق بررسی نقشه‌های طرح‌گونۀ افراد از سه دیدگاه تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد که دانش افراد در مورد فضاهایی که با آن در ارتباط هستند، «شبیه نقشه» است و نقشه‌های شناختی که افراد از محیط پیرامون خود در ذهن دارند، به فرایند مسیریابی کمک می‌کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

254 - شناسایی موانع توسعۀ مدارس طبیعت
فرزانه سلیمانی نادر سلیمانی اختر جمالی رضا شعبان نژاد خاص

10.30486/jsre.2020.1898326.1633

پژوهش حاضر با هدف احصاء و استخراج تهدیدها و شناسایی نقاط ضعف مرتبط با توسعۀ مدارس طبیعت در ایران انجام شد. پژوهش حاضر بر اساس روش کیفی انجام شده است و داده‌های حاصل از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با استفاده از تکنیک تحلیل محتوای کیفی تجزیه‌وتحلیل شد. در این تکنیک، داده‌های چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف احصاء و استخراج تهدیدها و شناسایی نقاط ضعف مرتبط با توسعۀ مدارس طبیعت در ایران انجام شد. پژوهش حاضر بر اساس روش کیفی انجام شده است و داده‌های حاصل از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با استفاده از تکنیک تحلیل محتوای کیفی تجزیه‌وتحلیل شد. در این تکنیک، داده‌های خام بر اساس استنباط صورت گرفته، معنا سازی و مقوله‌بندی شد. این مطالعه با مشارکت 15 صاحب‌نظر از میان مدیران، تسهیلگران مدارس طبیعت و مطلعین و متخصصین موضوعی انجام شد. مشارکت‌کنندگان نیز به روش نمونه‌گیری هدفمند، از میان متخصصان مدارس طبیعت استان‌های تهران، خراسان رضوی و یزد انتخاب و تا رسیدن به نقطه اشباع نظری داده‌ها انجام شد. یافته‌های پژوهش در 5 گروه اساسی اعم از موانع ناشی از نظام سیاست‌گذاری، عدم به رسمیت شناختن تجربۀ طبیعت در کودکی، موانع و محدودیت‌های فرهنگی و اجتماعی، گسیختگی و نابسامانی در فعالیت‌های تحقیق و توسعه، منابع و امکانات مالی محدود طبقه‌بندی شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

255 - تهیة نقشه شوری خاک با استفاده از تحلیل طیفی داده‌های سنجنده OLI و داده های میدانی (مطالعة موردی: جنوب دشت ملایر)
داود اخضری احمد اسدی می آبادی

شوری یکی از عوامل مهم محدودیت کاربری اراضی در مناطق خشک و نیمه‌خشک است که می‌تواند با تغییر نوع تاج پوشش و زیست‌توده گیاهی، باعث کاهش تولیدات منابع طبیعی شود. در این پژوهش برای انتخاب بهترین شاخص ماهواره‌ای شوری از تصاویر ماهواره‌ای لندست (سال 2014) استفاده شد. نمونه‌بر چکیده کامل

شوری یکی از عوامل مهم محدودیت کاربری اراضی در مناطق خشک و نیمه‌خشک است که می‌تواند با تغییر نوع تاج پوشش و زیست‌توده گیاهی، باعث کاهش تولیدات منابع طبیعی شود. در این پژوهش برای انتخاب بهترین شاخص ماهواره‌ای شوری از تصاویر ماهواره‌ای لندست (سال 2014) استفاده شد. نمونه‌برداری از عرصه در شهریورماه سال 1393 انجام شد. به این منظور ابتدا با استفاده از 77 نقطه اندازه‌گیری، نقشه‌های پراکنش سدیم، منیزیم، پتاسیم، کلسیم، هدایت الکتریکی و اسیدیته به روش درون‌یابی کریجینگ در نرم‌افزار ArcGIS®9.3 تهیه گردید. سپس با استفاده از روش رگرسیون فضایی، همبستگی بین نقشه‌های تولید شده با 10 شاخص به دست آمده از تصاویر ماهواره‌ای لندست مورد بررسی قرار گرفت. همچنین نقشه‌های پراکنش سدیم، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، هدایت الکتریکی، اسیدتیه، شوری و قلیائیت تهیه و مدل‌های رگرسیونی مناسب ارائه گردید. نتایج نشان می‌دهد که برای آشکارسازی پراکنش هدایت الکتریکی و سدیم، با توجه به ضریب همبستگی شاخص‌های شوری و شاخص شوری ملایر مناسب است. همچنین جهت آشکارسازی پراکنش منیزیم، کلسیم و پتاسیم در منطقه مورد مطالعه به دلیل بالا بودن ضریب همبستگی به میزان 88/0 می‌توان از شاخص شوری استاندارد شده استفاده کرد. نتایج نشان می‌دهد که به دلیل معنادار نبودن رگرسیون فضایی مربوط به مطالعه قلیائیت خاک، امکان استفاده از این معادله‌ها وجود ندارد. همچنین نتایج نشان می‌دهد که به طور کلی برای بررسی عناصر اندازه‌گیری شده، می‌توان از شاخص شوری استاندارد شده استفاده کرد. با توجه به رابطه رگرسیونی بین شاخص‌های استخراج شده و نقشه‌های تهیه شده در مطالعات میدانی، مدل‌های بهینه برای تهیه نقشه‌های شوری منطقه مورد مطالعه، تعیین و کالیبره شدند. بر اساس اطلاعات ماهواره‌ای مدل‌های به دست آمده در این مطالعه برآورد مناسبی از عناصر مورد مطالعه داشتتند زیرا ضریب همبستگی آن‌ها قابل قبول است. با تکمیل، گسترش و بسط یافته‌های این تحقیق می‌توان به پهنه‌بندی اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و بدون نیاز به نمونه‌برداری پرداخت. این فن ضمن فراهم آوردن دقت بیشتر می‌تواند هزینه‌های نمونه‌برداری را نیز به حداقل برساند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

256 - پهنه‌بندی مناطق مستعد گردشگری ساحلی در بخشی از سواحل دریای عمان
ملیحه عرفانی ناهید احسان زاده

10.30495/girs.2021.677894

پیشینه و هدف فعالیت‌های اکوتوریسمی در صورتی که بر اساس توان محیط‌زیست شکل گرفته و از طریق بهره‌برداری مناسب و حفاظت از پهنه‌های تحت مدیریت تداوم یابد منجر به توسعه و حفظ محیط زیست می‌شوند. از این رو اکوتوریسم را به عنوان یکی از انواع توریسم پایدار می شناسند که با مدیری چکیده کامل

پیشینه و هدف فعالیت‌های اکوتوریسمی در صورتی که بر اساس توان محیط‌زیست شکل گرفته و از طریق بهره‌برداری مناسب و حفاظت از پهنه‌های تحت مدیریت تداوم یابد منجر به توسعه و حفظ محیط زیست می‌شوند. از این رو اکوتوریسم را به عنوان یکی از انواع توریسم پایدار می شناسند که با مدیریت مناسب قادر است همزمان اهداف حفاظت و توسعه را برآورده ‌سازد. یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های مدیریتی، پهنه‌بندی و اولویت‌بندی مکانی محل‌های مناسب جهت توسعه گردشگری است. مکان‌های مناسب از بهترین وضعیت معیارهای مورد ارزیابی از پیش تعریف شده برخوردارند. روند انتخاب پهنه مناسب به طور معمول شامل دو مرحله اصلی است؛ غربالگری (شناسایی تعداد محدودی از پهنه‌های نامزد از یک منطقه جغرافیایی گسترده با توجه به طیفی از معیارها) و ارزیابی. ارزیابی اراضی فرآیند پیش‌‌بینی استفاده بالقوه از اراضی براساس ویژگی‌های آن است. با توجه به اهمیت مساله پهنه‌بندی در مدیریت گردشگری، تا کنون مطالعات بسیاری انجام شده است، اما مرور مطالعات انجام شده در ایران نشان داد که سواحل کمتر مورد توجه این گونه مطالعات بوده‌اند. از این رو پژوهش حاضر در نظر دارد با توجه به منابع بوم‌شناختی و اقتصادی اجتماعی به شناسایی و اولویت‌بندی پهنه‌های مناسب اکوتوریسم در قسمتی از سواحل دریای عمان در کشور ایران بپردازد. هدف از مطالعه حاضر بررسی قابلیت و پهنه‌بندی حوزه آبخیز شرقی خلیج چابهار با طول ساحلی 47 کیلومتر جهت گردشگری ساحلی و همچنین شناسایی و انتخاب مناسب‌ترین پهنه‌ها بر اساس ارحجیت آنها از نظر معیارهای مورد بررسی است.مواد و روش ها در ابتدا تمامی معیارهای ممکن ارزیابی تناسب زمین برای توسعه گردشگری در منطقه مورد مطالعه با توجه به مرور منابع انتخاب گردید و در نهایت با استفاده از تدوین پرسشنامه‌ای و به کار بستن روش دلفی، معیارها گزینش و نهایی شد. معیارهای ارزیابی شناسایی شده که در دو قالب عامل (پیوسته و گسسته) و محدودیت قرار دارند عبارتند از؛ معیارهای عامل پیوسته شامل فاصله از رودخانه، فاصله از تالاب، فاصله از کوه های هزار دره، فاصله از بندر و اسکله، فاصله از مراکز تاریخی و فرهنگی، فاصله از پوشش گیاهی خاص، فاصله از پوشش جانوری خاص، فاصله از اراضی کشاورزی، فاصله از موج فشان، فاصله از سواحل صخره‌ای، فاصله از سواحل ماسه‌ای، فاصله از جاده، فاصله از مناطق روستایی، و فاصله از مناطق شهری. معیارهای عامل گسسته شامل پوشش گیاهی، معیارهای محدودیت شامل حریم تالاب، حریم رودخانه، حریم ساحل.معیارهای ارزیابی پس از شناسایی، تهیه و نقشه‌سازی شدند و در نهایت با استفاده از روش ارزیابی چند معیاره ( MCE ) و رویکرد ترکیب خطی وزن‌دار&lrm; &lrm; ( WLC ) ادغام شدند. وزن هر یک از معیارهای عامل به روش تحلیل سلسله مراتبی ( AHP ) به دست آمد و همه لایه‌های مربوط به این معیارها به روش فازی استاندارد و بی‌بعد شد. استاندارد سازی معیارهای محدودیت به روش بولین انجام شد. مناطقی که بیش از هفتاد درصد مطلوبیت جهت توسعه اکوتوریسم ساحلی را دارند و همین طور از حداقل مساحت 9 هکتار برخوردارند به عنوان پهنه‌های مناسب شناسایی شد. این دو فیلتر با اعمال تابع Siteselect اجرا شد.نتایج و بحث ضریب سازگاری به دست آمده در روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی،0.5 بوده که کمتر از 0.1 است و بنابراین وزن‌دهی به درستی انجام شده است. نقشه فیلترشده (بر اساس حداقل مساحت و حداقل مطلوبیت) حاصل از WLC نشان داد که پهنه‌های مناسب جهت توسعه اکوتوریسم در امتداد خط ساحلی بوده و عمدتاً عوامل طبیعی وجاذبه‌های فراوان زمین‌شناختی در این انتخاب موثر بوده‌اند. به طوریکه نتایج حاصل از وزن‌دهی معیارها نشان می‌دهد که سواحل صخره‌ای، سواحل ماسه‌ای و کوه‌های هزار دره (بدلندها) بیشتر وزن را در بین همه معیارهای عامل به خود اختصاص داده‌اند که به ترتیب عباتند از 0.19، 0.134، 0.12 و 0.09 و نشان‌دهنده جذابیت فراوان این پدیده‌ها در جذب گردشگر از نظر کارشناسان است.لایه حاصل از روی هم‌گذاری به دو طبقه مناطق مطلوب و نامطلوب طبقه‌بندی شد. نتایج تحقیق نشان داد که مکان‌های مستعد گردشگری 233 هکتار بوده و در قالب هفت پهنه در امتداد ساحل قرار دارند. پهنه‌های 4، 5، 2 و 3 به ترتیب بر اساس ویژگی‌های آماری مطلوبیت و همین‌طور به‌دلیل برتری ویژگی‌های چشم‌انداز، نزدیکی به دریا و امکان دسترسی بیشتر و همچنین شناخته‌تر بودن مکان‌ها در اولویت نخست قرار گرفتند. بررسی میدانی صورت گرفته نیز نشان داد که این مناطق بیشتر مورد بازدید گردشگران قرار می‌گیرد که نشان‌دهنده اعتبار روش و معیارهای به‌کار رفته است. پهنه‌های 7، 1 و 6 نیز به ترتیب در اولویت بعدی قرار دارند که جهت افزایش مطلوبیت گردشگری نیاز به مدیریت و برنامه‌ریزی بیشتری از نظر دسترسی دارند. این نتایج نقش فاکتورهای اقتصادی- اجتماعی و خصوصاً تاسیسات زیربنایی را نشان می‌دهد و نادیده گرفتن آن منجر به منتفی شدن کاربری تفرجی و یا تحمیل صدمات جبران‌‌ناپذیر به محیط زیست می‌شود.نتیجه گیری منطقه مورد مطالعه تا کنون کمتر تحت تاثیر توسعه شتاب‌زده بوده و طبیعت آن همچنان سالم مانده است و در این رابطه تخصیص بخش‌هایی از منطقه به کاربری اکوتوریسم، در صورت مدیریت صحیح می‌تواند متضمن حفظ کیفیت محیط زیستی پهنه‌های شناسایی باشد، چرا که از اکوتوریسم به عنوان بهترین سیاست‌های مدیریت منابع طبیعی یاد می‌شود که از طرفی منجر به کاهش عوامل تخریب و حفاظت پایدار آنها شده و از طرف دیگر با توسعه سایت‌های اکوتوریسم و بهبود تسهیلات گردشگری، وضعیت اقتصادی جامعه میزبان گردشگران نیز بهبود می‌دهد. از میان پهنه‌های شناسایی شده، چهار پهنه 4، 5، 2 و 3 در اولویت نخست جهت برنامه‌ریزی گردشگری پیشنهاد می‌شوند. ساماندهی، توسعه و بهسازی شبکه‌های ارتباطی و جاده‌ای در منطقه موجب افزایش مطلوبیت منطقه خصوصاً پهنه‌های 7، 1 و 6 خواهد شد. از این رو توسعه شبکه‌های ارتباطی و حمل و نقل هوایی، آبی و زمینی، امکانات و تسهیلات رفاهی و اقامتی مورد نیاز گردشگران و همین طور توسعه تورهای گردشگری دریایی جهت افزایش مطلوبیت منطقه در جذب گردشگران داخلی و خارجی پیشنهاد می‌شود. همین طور با توجه به جاذبه بالای کوه‌های هزار دره که دارای اهمیت زمین‌شناختی نیز می‌باشد، پیشنهاد می‌گردد بخش‌هایی از منطقه مورد مطالعه به عنوان پارک زمین‌شناسی یا ژئوپارک تحت مدیریت قرار گیرد. برای مطالعات آینده نیز بررسی دقیق‌تر منطقه با اطلاعات مکانی جامع‌تر جهت گزینش مکانی فعالیت‌های گردشگری ساحلی در پهنه‌های مطلوب شناسایی شده در این پژوهش پیشنهاد می‌شود.http://dorl.net/dor/20.1001.1.26767082.1400.12.1.6.7 پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

257 - بررسی تأثیر تغییرات کاربری های اراضی بر جزایر حرارتی شهرمیناب با استفاده از رویکردهای طبقه بندی جنگل تصادفی و واکاوی خودهمبستگی فضایی
محمد کاظمی علیرضا نفرزادگان فریبرز محمدی

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر تغییرات کاربری اراضی در شهر میناب بر تغییرات جزایر حرارتی شهری (UHI) با استفاده از روش طبقه بندی جنگل تصادفی و آمار فضایی بر روی تصاویر TM و OLI لندست طی سال های 1988، 1998، 2008 و 2018 بود. ابتدا با استفاده از الگوریتم های پنجره مجزا و تک‌ چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر تغییرات کاربری اراضی در شهر میناب بر تغییرات جزایر حرارتی شهری (UHI) با استفاده از روش طبقه بندی جنگل تصادفی و آمار فضایی بر روی تصاویر TM و OLI لندست طی سال های 1988، 1998، 2008 و 2018 بود. ابتدا با استفاده از الگوریتم های پنجره مجزا و تک‌ کاناله دمای سطح زمین محاسبه شد. نقشه کاربری های اراضی با استفاده از روش نظارت‌شده جنگل تصادفی تهیه و میزان کارایی آن با دو معیار صحت کلی و ضریب کاپا ارزیابی گردید. به‌ منظور بررسی خودهمبستگی فضایی و الگوی پراکنش لکه‌های داغ از دو آماره موران محلی و اَنسِلین و گتیس- اُرد جی استفاده شد. در سال 1988 کاربری های پوشش گیاهی، اراضی بایر و ساخت و سازهای شهری به ترتیب 30.1، 32.53، 37.37 درصد از مساحت شهر را به خود اختصاص داده اند. در سال 2018 مساحت این نواحی به ترتیب 16.36، 9.56 و 74.08 درصد شده اند. برای اراضی بایر و پوشش گیاهی به ترتیب کاهش سطح به میزان سه برابر و دو برابر مشاهده شد، درحالی‌که اراضی شهری بیشتر از دو برابر افزایش سطح داشته اند. مقادیر محاسباتی برای شاخص نسبت جزایر حرارتی شهری (URI) درسال های 1988، 1998، 2008 و 2018 به ترتیب 0.45، 0.34، 0.11 و 0.22 بود. نتایج دو آماره فضایی مورداستفاده نشان دهنده الگوی خوشه ای برای جزایر حرارتی شهر میناب بود. در ضمن تطابق بسیار خوبی بین نتایج آماره گتیس- اُرد جی (تحلیل فضایی لکه‌‌های داغ) و آماره موران محلی (خودهمبستگی فضایی) در مورد الگوی فضایی خوشه‌های گرم و سرد مشاهده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

258 - پهنه‌بندی ریسک حریق در مناطق شهری با استفاده از روش رگرسیون لجستیک (مطالعه موردی: شهر کاشان)
محمد امین وکیل الرعایا سعید ملماسی مژگان زعیم دار مهناز میرزا ابراهیم‌طهرانی

10.30495/girs.2022.685583

پیشینه و هدف مدیریت خطر آتش‌سوزی یک مسئله جهانی است، جایی که سیاست‌های ایمنی شهری باید این موضوع را جدی بگیرند. یکی از زمینه های پژوهش برای کنترل آتش سوزی های شهری، شناسایی نقاط بحرانی آتش سوزی در منطقه است؛ زیرا عدم شناخت کافی این نقاط باعث وقوع و گسترش آتش در مناطق چکیده کامل

پیشینه و هدف مدیریت خطر آتش‌سوزی یک مسئله جهانی است، جایی که سیاست‌های ایمنی شهری باید این موضوع را جدی بگیرند. یکی از زمینه های پژوهش برای کنترل آتش سوزی های شهری، شناسایی نقاط بحرانی آتش سوزی در منطقه است؛ زیرا عدم شناخت کافی این نقاط باعث وقوع و گسترش آتش در مناطق و کاربری‌های مختلف، تأخیر در مهار آن و وارد آمدن خسارات مالی و صدمه جانی و همچنین آلودگی‌های محیطی را در پی خواهد داشت. پهنه‌بندی ریسک حریق باهدف به‌کارگیری در برنامه‌ریزی و مدیریت در کنترل و حرائق شهری تاکنون در منطقه مطالعاتی این تحقیق موردتوجه نبوده و در قالب طرح تحقیقاتی و مطالعاتی، پژوهشی در این زمینه صورت نگرفته است. هدف از مطالعه حاضر تعیین و شناسایی معیارهای شاخص جهت پهنه‌بندی ریسک آتش‌سوزی در منطقه موردمطالعه، ایجاد نقشه خطر آتش‌سوزی بر اساس روش رگرسیون لجستیک و تطابق با نقشۀ واقعیت آتش و همچنین ارائه برنامه‌های مدیریتی و مدیریت بحران آتش‌سوزی در شهر کاشان است.مواد و روش ها مراحل وتکنیک‌های مورداستفاده در این تحقیق در شش گام انجام گردید. اولین گام شناسایی معیارها و شاخص‌های تأثیرگذار است. با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای، اطلاعات به‌دست‌آمده از مقالات معتبر و همچنین از طریق روش دلفی به‌منظور گردآوری نظر کارشناسان از مقیاس لیکرت استفاده شد. در گام دوم غربال‌گری معیارها متناسب باهدف انجام گرفت که معیارهای تأثیرگذار در این تحقیق عبارت‌اند از عوامل آسیب‌پذیر شامل (تراکم جمعیت، واحدهای صنعتی، تجاری- انبار، ساختمان مرتفع، بافت قدیمی و جایگاه سوخت) و همچنین ظرفیت عوامل کاهش شامل (ایستگاه آتش‌نشانی، جاده‌ها و شیرهای هیدرانت) است. در گام سوم آماده‌سازی داده‌ها و لایه‌ها جهت تحلیل در سیستم اطلاعات جغرافیایی صورت گرفت. در مرحله بعد به استانداردسازی لایه‌ها با استفاده از منطق فازی پرداخته شد.در ابتدا تابع فاصله (Distance) بر روی معیارها در محیط ادریسی سلوا اجرا گردید تا فاصله از هر پدیده مشخص شود. در ادامه به روش فازی همه معیارهای تعیین‌شده در بازه صفرتا 255 استاندارد شدند. نوع تابع استفاده‌شده در رویکرد منطق فازی از نوع خطی (Linear) بوده که انتخاب نوع تابع و آستانه‌ها بر اساس مرور منابع و نظر کارشناسی انجام شد. به‌منظور تحلیل ارتباط فضایی بین حوادث آتش سوزی رخ‌داده در سطح شهر و نقش فاکتورهای مؤثر در وقوع آن تمامی نقاط آتش سوزی 10 سال گذشته در سطح شهر از سال 1389 تا سال 1399 استخراج و به نقشه رستری تبدیل شد. در گام پنجم نقشه خطر آتش‌سوزی با استفاده از رگرسیون لجستیک تهیه شد که پس از مشخص شدن اعتبار مدل رگرسیون لجستیک با استفاده از شاخص‌های تعیین‌شده، نقشه پهنه‌بندی ریسک حریق شهر کاشان ترسیم گردید. در گام آخر به‌منظور اعتبار سنجی مدل رگرسیون لجستیک از Chi Square, ROC و Pseudo R Square استفاده شد.نتایج و بحث مزایای استفاده از مدل رگرسیون لجستیک علاوه بر مدل‌سازی مشاهده‌ها، امکان پیش‌بینی احتمال تعلق هر فرد به هریک از سطوح متغیر وابسته و امکان محاسبه‌ی مستقیم نسبت به شانس متغیرها با استفاده از حداکثر درستنمایی بیشینه ضرایب مدل است. همچنین نسبت به سایر تکنیک‌های آماری، چند متغیره مانند آنالیز رگرسیون چندگانه و آنالیز تشخیصی، متغیر وابسته می‌تواند تنها دو متغیر داشته باشد که یکی احتمال وقوع حادثه و دیگری عدم وقوع آن است. به‌منظور تحلیل ارتباط فضایی بین حوادث آتش سوزی رخ‌داده در سطح شهر و نقش فاکتورهای مؤثر در وقوع آن تمامی نقاط آتش سوزی 10 سال گذشته در سطح شهر از سال 1389 تا سال 1399 استخراج و به نقشه رستری تبدیل شد. خروجی مدل رگرسیون لجستیک، ضریب‌هایی بین صفر و یک دارد که به احتمالات بالاتر از 0.5 ارزش یک (وقوع آتش‌سوزی) و به احتمالات پایین‌تر از 0.5 ارزش صفر (عدم وقوع آتش‌سوزی) می‌دهد و بدین ترتیب نقشه بولین ریسک تولید می‌گردد. این احتمال پیش‌بینی‌شده در دامنه ۰ تا 1 سبب می‌شود تغییر لگاریتمی پیوسته باشد و خروجی مدل به‌صورت یک نقشه پیش‌بینی مکانی احتمال تخریب ارائه شود. سپس در معادله رگرسیون لجستیک این لایه به‌عنوان متغیر وابسته و پارامترهای مؤثر در پهنه‌بندی حریق به‌عنوان متغیر مستقل معرفی گردید پس از ورود داده‌ها به مدل آماری رگرسیون لجستیک، با استفاده از پارامتر‌های مؤثر در نرم‌افزار IDRISI ، ضرایب مدل، استخراج گردید. پس از مشخص شدن اعتبار مدل رگرسیون لجستیک با استفاده از شاخص‌های تعیین‌شده، نقشه پهنه‌بندی ریسک حریق شهر کاشان ترسیم گردید. درنهایت منطقه موردمطالعه ازنظر پتانسیل ریسک حریق به 5 کلاس بسیار کم، ریسک کم، متوسط، بسیار زیاد، ریسک زیاد تقسیم گردید. مساحت هر یک از 5 کلاس به‌دست‌آمده به هکتار و درصد به ترتیب 8747.47، 4669.03، 132115، 1116.33، 788.96 هکتار و 90.94، 4.85، 2.19، 1.16، و 0.82 درصد به دست آمد.نتیجه گیری مقدار 0.95 به‌دست‌آمده از راک ROC نشان‌دهنده همبستگی بسیار بالای بین متغیر مستقل و وابسته است. مقدار شاخص چی دو برابر با 110836.07 است؛ با توجه به اینکه مقدار آن بسیار بیشتر از مقدار آستانه تعیین‌شده است درنتیجه فرض صفر تمام ضرایب نیز رد می‌گردد. مقدار آزمودن PR2 در این پژوهش 0.47 می باشد، بنابراین مدل رگرسیون لجستیک برازش قابل قبولی را داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

259 - کاربرد آمار مکانی در پهنه بندی و تحلیل فضایی سرعت صوت در خلیج فارس
مهیار مجیدی نیک حامد دلدار

هدف از این تحقیق، یافتن توزیع سرعت صوت تحت تاثیر پارامترهای فیزیکی آب، کاربرد روش های نوین زمین آمار برای پیش‌بینی فضایی در اقیانوس شناسی، پیش بینی میزان پارامترهای فوق برای کل منطقه خلیج فارس و پهنه‌بندی سرعت صوت، بوده است. در این تحقیق، سرعت صوت با استفاده از فرمول چن چکیده کامل

هدف از این تحقیق، یافتن توزیع سرعت صوت تحت تاثیر پارامترهای فیزیکی آب، کاربرد روش های نوین زمین آمار برای پیش‌بینی فضایی در اقیانوس شناسی، پیش بینی میزان پارامترهای فوق برای کل منطقه خلیج فارس و پهنه‌بندی سرعت صوت، بوده است. در این تحقیق، سرعت صوت با استفاده از فرمول چن- میلرو و داده های فشار، شوری و دما محاسبه گردید. داده های مورد استفاده با مش بندی منظم و فواصل 25/0 درجه از اطلس اقیانوسی جهانی 2013 استخراج شد. جهت پهنه بندی سرعت صوت در لایه های مختلف خلیج فارس سه روش کریجینگ، کوکریجینگ و عکس فاصلة موزون با یکدیگر مقایسه و در نهایت با بهترین روش به پیش بینی و تهیه نقشه های پهنه بندی سرعت صوت پرداخته شد. نتایج حاکی از کمتر بودن خطاهای برآورد ریشه دوم میانگین مربع خطا و میانگین خطای مطلق در روش کوکریجینگ نسبت به دیگر روش ها است. آزمون همبستگی پیرسون بین سرعت صوت و متغیرهای مستقل اجرا و بیشترین همبستگی مشاهده شده بین دما و سرعت صوت است. به همین جهت پارامتر دما به عنوان متغیر کمکی در روش کوکریجینگ برای پهنه‌بندی سرعت صوت در نظر گرفته شد. نتایج اعتبارسنجی متقابل نشان دهندة پیش بینی بهتر مدل در فصل سرد در مقایسه با فصل گرم منطقه می باشد. نتایج پهنه بندی نشان داده است که با حرکت از سمت تنگة هرمز به سمت شمال غرب خلیج، سرعت صوت در تمامی لایه ها در حدود m/s20 کاهش یافته است. همچنین همواره بیشترین مقادیر سرعت صوت در مناطق کم عمق جنوبی و بعلت افزایش شوری اتفاق افتاده است. در تمامی ایستگاه های بررسی شده سرعت صوت با افزایش عمق به علت کاهش دما، کاهش می‌یابد و کانال صوتی مشاهده نمی‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

260 - نقش میانجیگری فعالیت بدنی در رابطه علّی اعتیاد به فضای مجازی با سلامت روانی ورزشکاران
سیما نجف نژاد حسین پورسلطانی زرندی آزاده نقدی

10.30486/4s.2023.1980381.1105

هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش میانجی‌گری فعالیت بدنی در رابطه علّی اعتیاد به فضای مجازی با سلامت روانی ورزشکاران رشته ژیمناستیک باشگاه‌های ورزشی کرج بود. روش‌شناسی: روش تحقیق حاضر توصیفی – همبستگی بوده و به صورت میدانی اجرا شده است. جامعه آماری پژوهش ورزشک چکیده کامل

هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش میانجی‌گری فعالیت بدنی در رابطه علّی اعتیاد به فضای مجازی با سلامت روانی ورزشکاران رشته ژیمناستیک باشگاه‌های ورزشی کرج بود. روش‌شناسی: روش تحقیق حاضر توصیفی – همبستگی بوده و به صورت میدانی اجرا شده است. جامعه آماری پژوهش ورزشکاران رشته ژیمناستیک باشگاه‌های ورزشی شهرستان کرج در سال 1401، به تعداد 541 نفر بود. تعداد نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران و تعداد پرسشنامه‌های کامل جمع‌آوری‌شده 217 نفر بدست آمد و به روش نمونه گیری غیر تصادفی در دسترس انتخاب شدند. ابزار اندازه‌گیری پرسشنامه‌های استاندارد اعتیاد به فضای مجازی کیمبرلی یانگ(1998)، فعالیت بدنی اعتصام (1393) و سلامت روانی گلدبرگ (1972) بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها با تحلیل مسیر به روش حداقل مربعـات جزئـی و با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS.26 وPls smart نسخه سوم انجام شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که فعالیت بدنی نقش میانجی‌گری معناداری در رابطه علّی اعتیاد به فضای مجازی با سلامت روانی ورزشکاران رشته ژیمناستیک باشگاه‌های ورزشی دارد و مدل تحقیق حاضر از برازش مطلوبی برخوردار می‌باشد. همچنین اعتیاد به فضای مجازی با ضریب 0/13- و فعالیت بدنی با ضریب 0/23 اثر مثبت و معنی‌داری بر سلامت روان و از طرفی دیگر اعتیاد به فضای مجازی با ضریب 0/28- اثر منفی و معنی‌داری بر فعالیت بدنی دارد.نتیجه‌گیری: انجام فعالیت های بدنی می تواند به‌عنوان ابزاری در جهت ارتقاء سطح سلامت روانی ورزشکاران به منظور مقابله با اعتیاد به فضای مجازی و اثرات نامطلوب آن در نظر گرفته شده و اثرات سودمندی را بر بهداشت روان آنها گذاشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

261 - رهیافتی بر روزآمدی کهن الگوهای باارزش معماری ایرانی- اسلامی (نمونه موردی: خانه همت‌یار)
محمد لطیفی محمدجواد مهدوی‌نژاد

10.30486/pia.2022.1967284.1006

مطالعه الگو‌های ارزشمند معماری گذشته به عنوان شناسنامه فرهنگی هر جامعه و معاصرسازی آن با استفاده از فناوری‌های نوین، امری است که در هر دوره‌ای از اولویت‌ها و‌ ضرورت‌های فرهنگی هر جامعه محسوب می‌گردد. از سویی باتوجه به بنیان‌های غنی معماری ایرانی- اسلامی، ایجاب می‌نماید چکیده کامل

مطالعه الگو‌های ارزشمند معماری گذشته به عنوان شناسنامه فرهنگی هر جامعه و معاصرسازی آن با استفاده از فناوری‌های نوین، امری است که در هر دوره‌ای از اولویت‌ها و‌ ضرورت‌های فرهنگی هر جامعه محسوب می‌گردد. از سویی باتوجه به بنیان‌های غنی معماری ایرانی- اسلامی، ایجاب می‌نماید بازگشتی اندیشمندانه به معماری مسکن به عنوان یکی از مهم‌ترین اشکال سازمان‌دهی اجتماعی فضا شود و از ویژگی‌ها و عناصر اصلی آن برای خلق شیوه‌ای جدید از معماری مسکونی همراه با تکنولوژی جدید و مقتضیات روز استفاده کرد. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی با راهبرد نمونه موردی و بهره گرفتن از افزونه اسپیس سینتکس و گراف تولید پلان سعی دارد ضمن تشریح روابط ریاضی حاکم بر فضا در مفاهیمی چون عمق فضایی، ارزش کنترل، ارزش انتخاب، یکپارچگی و انتروپی، با ارزیابی و تحلیل رابطه بین همنشینی فضاها به کشف مفاهیمی که از معماری گذشته می‌تواند در معماری امروز نقش ایفا نماید، بپردازد. نتایج بیان کننده آن است که اگرچه تفاوت ساختاری میان الگوهای گذشته و معاصر در توده‌گذاری فضا وجود دارد، با این وجود می‌توان با مبنا قراردادن ارزش‌های مورد اشاره و حفظ موقعیت و روابط میان فضاهای مختلف در گراف، یک الگو را به زبان معاصر بیان نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

262 - رهیافت مؤلفه‌های زیبایی‌شناسی هنر معماری در فضای آموزشی همکاری‌محور ازمنظر کودکان پیش‌دبستانی
آناهیتا اسکندری فهیمه معتضدیان احمد میرزا کوچک خوشنویس

10.30486/pia.2023.1999949.1055

استفاده‌از فضاهای آموزشی خلاق و پویا برای پرورش استعدادها و خلاقیت کودکان ضروری است و طراحی یک فضای مناسب برای آموزش، یکی از مسائل پر‌اهمیت در آموزش کودکان می‌باشد. کودکانی که توانایی بیان خواسته‌های خودرا در محیط آموزشی به‌دست می‌آورند، به‌راحتی می‌توانند در فرایند طرا چکیده کامل

استفاده‌از فضاهای آموزشی خلاق و پویا برای پرورش استعدادها و خلاقیت کودکان ضروری است و طراحی یک فضای مناسب برای آموزش، یکی از مسائل پر‌اهمیت در آموزش کودکان می‌باشد. کودکانی که توانایی بیان خواسته‌های خودرا در محیط آموزشی به‌دست می‌آورند، به‌راحتی می‌توانند در فرایند طراحی فضای آموزشی به معمار کمک کنند و فضای آموزشی مناسبی را ایجاد کنند. این مقاله به‌بررسی و رهیافت مؤلفه‌های معماری در فضای آموزشی همکاری‌محور ازمنظر کودکان پیش‌دبستانی می‌پردازد؛ ازاین‌رو، 212کودک که به‌‌روش تصادفی از سراسرکشور انتخاب شده‌اند، تحت‌تأثیر برنامۀ آموزشی آنا پی ‌تیلور، که مبتنی‌بر رویکرد همکاری‌محور برای کودکان پیش‌دبستانی قرار گرفتند. سرانجام مؤلفه‌های معماری که برای ایجاد فضای آموزشی همکاری‌محور مناسب برای کودکان پیش‌دبستانی لازم هستند؛ مانند کیفیت و چگونگی فضا، نور، رنگ، صدا و موادومصالح، بااستفاده‌از تحلیل محتوا و پرسش‌نامه و مصاحبه با دانش‌آموزان و کاردستی و نقاشی، شناسایی و بررسی شده‌اند. نتایج نشان داد که رنگ، بافت، جنس مصالح، شکل هندسی احجام و نحوۀ طراحی، بر دیدگاه کودکان بسیار مهم بوده‌است که در دو دستۀ مؤلفه‌های معماری‌داخلی و خارجی فضای آموزشی دسته‌بندی شده‌اند و این یافته‌ها به طراحان فضاهای آموزشی کمک خواهد ‌کرد تا بااستفاده‌از دیدگا‌ههای مبتنی‌بر نیاز کودکان در طراحی فضاهای آموزشی، بهبود فرایند آموزشی را تسهیل کنند و فضاهای خواناتر و کاراتری برای کودکان خلق کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

263 - تحلیلی بر حضورپذیری فضا بر مبنای ارزش‌های نحوی
نغمه علیزاد گوهری بهرام شاهدی فرشته احمدی

10.30486/pia.2024.2003602.1066

برخلاف دیگر ادیان و مسلک‌ها که بر یکی از ابعاد فردی یا اجتماعی متمرکز بوده، دین اسلام به هر دو جنبه توجه داشته و دستورالعمل‌هایی برای ارتقاء ابعاد فردی و تعاملات اجتماعی ارائه نموده است. این امر باعث گردید، اسلام به عنوان کاملترینِ ادیان شناخته شده و به دینی فردی- اجتما چکیده کامل

برخلاف دیگر ادیان و مسلک‌ها که بر یکی از ابعاد فردی یا اجتماعی متمرکز بوده، دین اسلام به هر دو جنبه توجه داشته و دستورالعمل‌هایی برای ارتقاء ابعاد فردی و تعاملات اجتماعی ارائه نموده است. این امر باعث گردید، اسلام به عنوان کاملترینِ ادیان شناخته شده و به دینی فردی- اجتماعی تبدیل شود؛ تا آنجا که مطابق با دستورات آن، کسی که در جامعه حضور و مشارکت نداشته باشد به اهداف دین نمی‌رسد. از آنجا که رشد شخصیت اجتماعی، در جامعه و با حضور افراد دیگر شکل می‌گیرد، این پژوهش با الگو قراردادن مسکن بومی قاجار اصفهان به عنوان یک الگوی درونگرا که حضور و اجتماع‌پذیری را دشوارتر جلوه می‌دهد؛ به روش نحو فضا، موقعیت یک فضا را در پیکر‌بندی مورد تحلیل قرار داده و به نحوه ایجاد سرزندگی، تعلق خاطر، ایجاد هویت اجتماعی و افزایش حضورپذیری می‌پردازد. نتایج، بیان کننده آن است که حیاط با وجود قرارگیری در لایه‌های میانی که می‌تواند عمق و محرمیت را افزایش دهد، به واسطه نقش سازمان‌دهنده‌ و ارتباط مستقیمی که با ورودی دارد از تفاوت فاحشی در ارزش انتخاب و کنترل برخوردار است که این مهم توانسته فضای حیاط را از نظر موقعیت به عنوان حضورپذیرترین فضا تعریف نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

264 - مطالعه پراکنش فضایی جمعیت مراحل نارس کرم میوه‌خوار گوجه‌فرنگی (Lep.: Noctuidae) Helicoverpa armigera در گرگان
مهدی شعبانی پور علی افشاری محسن یزدانیان سعید قدیری راد

هرساله آفات گوجه فرنگی از جمله کرم میوه خوار گوجه فرنگی (Hübner) Helicoverpa armiga درصد قابل توجهی از عملکرد گوجه را کاهش می دهند ولی برنامه نمونه برداری مدونی برای تخمین جمعیت و مدیریت آنها تهیه نشده است. در طول دو سال زراعی 1387 و 1388 مطالعه الگوی توزیع فضایی م چکیده کامل

هرساله آفات گوجه فرنگی از جمله کرم میوه خوار گوجه فرنگی (Hübner) Helicoverpa armiga درصد قابل توجهی از عملکرد گوجه را کاهش می دهند ولی برنامه نمونه برداری مدونی برای تخمین جمعیت و مدیریت آنها تهیه نشده است. در طول دو سال زراعی 1387 و 1388 مطالعه الگوی توزیع فضایی مراحل نابالغ حشره مذکور در مزارعه گوجه فرنگی با استفاده از شاخص های پراکنش (Iδ، ID و ) و مدل های Taylor و Iwao بررسی گردید. الگوی توزیع فضایی مراحل نارس با هر دو مدل Taylor و ایوواو به صورت تصادفی بود. بر اساس مقادیر p و R2 به دست آمده از ارتباط رگرسیونی، برای توصیف ارتباط بین میانگین و واریانس جمعیت، مدل تیلور مناسب تر از مدل ایوا او بود که در قسمت میانی بوته بیشترین ضریب تیلور را به خود اختصاص داد. در شاخص موریسیتا، نسبت واریانس به میانگین و k درصد مطابقت جمعیت مراحل نارس با پراکنش تصادفی بیشتر از پراکنش تجمعی بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

265 - پراکنش فضایی جمعیت شته غلات(Hom., Aphididae) Sitobion avenae در مزارع گندم دیم دهلران
مهدی شعبانی پور عزیزاله مختاری فاطمه بیدرنامنی

شته سبز گندم (F.) Sitobion avenae گونه ای مهم در آلودگی خوشه های گندم منطقه دهلران است.به منظور بررسی تراکم و پراکنش فضایی جمعیت شته سبز گندم روی خوشه های گندم (Triticum aestivum L.) طی دو فصل زراعی 1389 و 1390 از پنج مزرعه ی گندم پاییزه در اطراف دهلران، نمونه برداری هف چکیده کامل

شته سبز گندم (F.) Sitobion avenae گونه ای مهم در آلودگی خوشه های گندم منطقه دهلران است.به منظور بررسی تراکم و پراکنش فضایی جمعیت شته سبز گندم روی خوشه های گندم (Triticum aestivum L.) طی دو فصل زراعی 1389 و 1390 از پنج مزرعه ی گندم پاییزه در اطراف دهلران، نمونه برداری هفتگی به عمل آمد. با استفاده از شاخص ها و مدل های مختلف، پراکنش فضایی مراحل مختلف نشو و نمایی شته ها با مطابقت داده ها با توزیع پویسون (تصادفی) و دوجمله ای منفی (تجمعی) برآورد شد. بر اساس مقادیر ضرایب تبیین و F، مدل تیلور برای برآورد پراکنش فضایی شته ها از مدل ایوائو مناسب تر بود و مقدار ضریب b از 102/1 برای ماده های بالدار تا 463/1 برای ماده های بدون بال نوسان داشت. سایر شاخص های پراکنش و مدل های توزیع فضایی نیز حاکی از تجمعی بودن پراکنش جمعیت شته ها روی خوشه ها و برازش آن با توزیع دو جمله ای منفی در بسیاری از مقاطع فصل زراعی بود. شته های بالغ بالدار در مقایسه با سایر مراحل نشوونمایی، برای نشان دادن پراکنش تصادفی تمایل بیشتری داشتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

266 - سنجش عدالت اجتماعی در ساختار فضایی کلانشهر تبریز با تأکید بر پراکنش فضایی مراکز آموزشی
پروین دده زاده سیلابی زهرا رسول زاده حسین طهماسبی مقدم

امروزه فضا های آموزشی یکی از مهم ترین کاربری ها در شهر ها است و نسبت به سایر کاربری های خدمات شهری از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. تخصیص فضا نیز به این کاربری یکی از موضوعات مهمی است که در برنامه ریزی های شهری موردتوجه قرار می گیرد. کلانشهر تبریز در زمره شهر هایی است چکیده کامل

امروزه فضا های آموزشی یکی از مهم ترین کاربری ها در شهر ها است و نسبت به سایر کاربری های خدمات شهری از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. تخصیص فضا نیز به این کاربری یکی از موضوعات مهمی است که در برنامه ریزی های شهری موردتوجه قرار می گیرد. کلانشهر تبریز در زمره شهر هایی است که در آن توزیع فضایی خدمات شهری از جمله خدمات آموزشی به طور مناسب و مکفی صورت نگرفته است. در راستای رفع مشکلات ناشی از این مساله و همچنین افزایش کارایی این فضاها، توجه به ساماندهی و توزیع مناسب ضروری به نظر می رسد. بر این اساس، پژوهش حاضر با استفاده از مدل های آمار فضایی، تحلیل لکه های داغ و خود همبستگی فضایی در نرم افزار Arc/GISبه نحوه توزیع فضایی کاربری های آموزشی در سطح شهر تبریز پرداخته است. داده های مورد نیاز نیز به روش کتابخانه ای و با مراجعه به منابع و سازمان های مربوطه گردآوری شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که در بلوک های شهر تبریز از لحاظ وضعیت کلی آموزشی نابرابری وجود دارد؛ نواحی 1 و 2 از منطقه 2 و ناحیه 5 از منطقه 4، وناحیه 1 از منطقه 8، ناحیه 1 از منطقه 3 و ناحیه 3 از منطقه 10 بیشترین وزنه و نواحی 4 و 6 از منطقه 5، ناحیه 2 از منطقه 9 و در نهایت ناحیه 1 از منطقه 6 کمترین وزنه از کاربری های آموزشی را به خود اختصاص داده اند. به گونه ای که این نواحی به لحاظ پایداری در سطح پایین تری قرار دارند. همچنین بر اساس شاخص موران توزیع فضایی کاربری های آموزشی در کلانشهر تبریز به صورت خوشه ای می باشد. بر اساس این شاخص نیز نابرابری موجود در زمینه توزیع کاربری مورد نظر کاملا مشهود است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

267 - ارزیابی فضای شهری بر مبنای انطباق فضای فیزیکی، ذهنی و اجتماعی (نمونه موردی: پارک حاشیه ای چمران – کلانشهر شیراز)
علی اکبر حیدری مهدی ترفیعی

کیفیت فضای شهری نشانه ای از میزان کیفیت محیط می باشد. با توجه به ماهیت پیچیده ای که فضاهای شهری دارند برای ارزیابی آنها با توجه به رویکرد هر تحقیق می توان از شیوه هایی متناسب استفاده نمود؛ ارزیابی فضای شهری می تواند بر اساس مجمموعه ای از ملاکها و معیارها انجام شود که صا چکیده کامل

کیفیت فضای شهری نشانه ای از میزان کیفیت محیط می باشد. با توجه به ماهیت پیچیده ای که فضاهای شهری دارند برای ارزیابی آنها با توجه به رویکرد هر تحقیق می توان از شیوه هایی متناسب استفاده نمود؛ ارزیابی فضای شهری می تواند بر اساس مجمموعه ای از ملاکها و معیارها انجام شود که صاحبنظران مختلف ارائه نموده اند، همچنین می توان ارزیابی فضای شهری را در سطوح و لایه های مختلف انجام داد که در آن انطباق یا عدم انطباق سطوح مختلف ارزیابی ملاک موفق یا ناموفق بودن فضای شهری تلقی گردد، این تحقیق با هدف ارزیابی فضای شهری در سه سطح فضای فیزیکی، ذهنی و اجتماعی و در دو مقیاس کلان و خرد مورد انجام گرفته است و نظریه تولید فضای هنری لوفور به عنوان نظریه مبنا مدنظر قرارگرفته است. سایت چمران شیراز با توجه به وسعت، قابلیت های گسترده و چندعملکردی بودن آن به روش مطالعه موردی به عنوان بستر ارزیابی این تحقیق انتخاب گردیده است. نوع تحقیق ترکیبی و روش تحقیق اکتشافی و با استراتژی استقرایی با استفاده از تاکتیک های مشاهده مستقیم و بررسی ساختار سایت و تجزیه و تحلیل اطلاعات و ارائه پرسشنامه به متخصصان و غیر متخصصان است. از جمله نتایج این تحقیق اینکه چند عملکردی بودن فضا و گستردگی قابلیتها در سطوح مختلف ارزیابی فیزیکی، ذهنی و اجتماعی می تواند نشان از غنی بودن فضا باشد به گونه ای که فضا با توجه به اقتضائات زمانی و شرایط اجتماعی واکنش های متناسب را نشان داده و حتی با وجود تعارضات و تناقضات احتمالی بتواند کارکرد قابل قبولی را در مجموع از خود نشان دهد و در گذر زمان کارکردها و نقش های جدیدی نیز متناسب با تغییرات اجتماعی بپذیرد و این قابلیتی است که هر فضای شهری آنرا در خود ندارد و می توان با استخراج خصوصیاتی از یک فضای شهری که آنرا دارای توانمندی انطباق با شرایط مختلف می نماید در طراحی های آتی از این موضوع بهره گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

268 - سنجش محور دید گردشگر از درک کیفیت کالبد فضایی شهرها با تأکید بر خوانایی در سراهای بازار ایرانی (مورد پژوهی: سراهای بازار شهر اصفهان
سمیه پهلوان حسین سلطان زاده فرح حبیب

10.30495/juepd.2022.1972026.1099

بررسی فضاهای معماری گذشته و فرآیند طراحی مبتنی بر شاهد، امکان درک و کشف ویژگی های کالبدی آن را فراهم می کند. میدان دید به دلیل ایجاد ارتباط بصری به تقویت رابطه ادراکی میان انسان و کالبد در بازارهای تاریخی و عرصه ایجاد محیطی دعوت کننده و فعال را فراهم می کند. از این رو پ چکیده کامل

بررسی فضاهای معماری گذشته و فرآیند طراحی مبتنی بر شاهد، امکان درک و کشف ویژگی های کالبدی آن را فراهم می کند. میدان دید به دلیل ایجاد ارتباط بصری به تقویت رابطه ادراکی میان انسان و کالبد در بازارهای تاریخی و عرصه ایجاد محیطی دعوت کننده و فعال را فراهم می کند. از این رو پژوهش حاضر، ورودی سراهای بازار اصفهان را با هدف بررسی میدان دید و میزان جذابیت بصری، به عنوان مکانی که در اولین نگاه گردشگر با آن مواجه می شود، مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد و به ارزیابی مولفه های کیفیت کالبدی با تاکید برخوانایی در سنجش میدان دید و عمق زاویه نگاه گردشگر می پردازد. سؤال اصلی پژوهش این است که چه رابطه ای میان محوردید گردشگر و مؤلفه های کیفیت کالبد فضایی در جهت خوانایی در ورودی سراهای بازار تاریخی اصفهان وجود دارد؟ در این پژوهش از آنالیز آیزوویست و آنالیز عمق زاویه ای برای سنجش میدان دید گردشگر درنسخه فعلی نرم افزار depthmap استفاده شده است. در جهت تهیه گزارش به صورت میدانی از 12 دانشجو معماری ناآشنا با محیط و 12 کسبه آشنا با محیط خواسته شد با حضور در فضا به تبیین مؤلفه های تأثیرگذار در جهت خوانایی و کیفیت فضایی بپردازند. در بررسی صورت گرفته از سه دسته سرا (کوچک، متوسط، بزرگ) می توان به این نتیجه رسید که طول دالان، مدل ورودی (به صورت مستقیم، شکسته یا مارپیچ)، محل قرار گیری ورودی (گوشه، میان ضلع طولی یا عرضی)، شکل حیاط( مستطیل یا مربع) و مساحت حیاط می تواند در گستره میدان دید گردشگر تأثیر گذار باشد و میدان دید گردشگر از نگاه دید آیزوویستی و تحلیل زاویه ای در تمام موارد با خوانایی به عنوان یکی از مولفه های کیفیت کالبدی فضا رابطه مستقیم ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

269 - بررسی تطبیقی اثربخشی تولید فضای سواره و پیاده‌مداری بر کیفیت محیط‌زیست شهری (مورد: مناطق 22گانه تهران)
علیرضا احمدی حمید رضا رستمخانی محمدتقی حیدری

10.30495/juepd.2023.1974512.1112

کلانشهر تهران در دهه‌های اخیر با آلودگی‌های محیط زیستی زیادی مواجه بوده است و کیفیت آن تحت تأثیر قرار گرفته است. این وضعیت با افزایش روزافزون جمعیت و به تبع آن افزایش چشمگیر اتکا به وسایل حمل و نقل موتوری جهت سفرهای درون و برون شهری در این کلانشهر مقارن بوده است. هدف از چکیده کامل

کلانشهر تهران در دهه‌های اخیر با آلودگی‌های محیط زیستی زیادی مواجه بوده است و کیفیت آن تحت تأثیر قرار گرفته است. این وضعیت با افزایش روزافزون جمعیت و به تبع آن افزایش چشمگیر اتکا به وسایل حمل و نقل موتوری جهت سفرهای درون و برون شهری در این کلانشهر مقارن بوده است. هدف از این پژوهش، ارزیابی کیفیت محیط زیست شهر تهران و پیوستگی فضایی آن با متغیرهای حمل‌و‌نقل سواره محور و دوچرخه/پیاده‌محور می‌باشد. این پژوهش با روش کمی و با استفاده از داده‌های سالنامه آماری استان تهران در سال ۱۳۹۸ انجام شده است. از روش وزندهی آنتروپی شانون و تکنیک تصمیم‌گیری چندمعیاره پرومتئه برای ارزیابی و رتبه‌بندی مناطق شهر تهران از نظر کیفیت محیط زیست، از خوشه‌بندی سلسله مراتبی در محیط SPSS برای خوشه‌بندی مناطق ۲۲گانه و از تحلیل خودهمبستگی موران دو متغیره در نرم‌افزار Geoda برای بررسی پیوستگی فضایی متغیرهای حمل و نقل با کیفیت محیط زیست استفاده شده است. نتایج بیانگر وجود تفاوت‌های فضایی عمده میان مناطق مختلف کلانشهر تهران از نظر کیفیت محیط زیست می‌باشد و مناطق 22گانه در چهار خوشه عمده تقسیم‌بندی شده‌اند. روابط مثبت و منفی بین متغیرهای حمل و نقل با کیفیت محیط زیست در قالب الگوهای مختلف فضایی در مناطق مشاهده گردید و خوشه‌ها و ناخوشه‌های فضایی مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد تولید فضای سواره‌ محور و افزایش تولید سفر، تحت تأثیر ساخت فضای مصنوعی جاده‌ها در چرخه دوم انباشت سرمایه و سبک تولید انبوه خودرو فوردیسم، همبستگی فضایی منفی با کیفیت محیط زیست شهری دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

270 - سنجش رضایت‌مندی ساکنان از کیفیت مسکن در محلات شهری با رویکرد عدالت فضایی مطالعه موردی: محلات منطقه دو شهرداری تهران
علی حسینی نوریکا یولیه سن ونسان

10.30495/juepd.2023.1982743.1167

مهم‌ترین کارکرد هر شهری نقش سکونتی آن است و به همین دلیل ویژگی‌های کیفی مسکن نقش اساسی در کیفیت فضاهای شهری و عدالت فضایی-اجتماعی دارند. با رشد سریع شهرنشینی در قرن اخیر، به‌خصوص در جوامع توسعه‌نیافته و در پی آن رشد طبیعی جمعیت، مهاجرت و کوچک شدن بعد خانوار باعث چالش‌ها چکیده کامل

مهم‌ترین کارکرد هر شهری نقش سکونتی آن است و به همین دلیل ویژگی‌های کیفی مسکن نقش اساسی در کیفیت فضاهای شهری و عدالت فضایی-اجتماعی دارند. با رشد سریع شهرنشینی در قرن اخیر، به‌خصوص در جوامع توسعه‌نیافته و در پی آن رشد طبیعی جمعیت، مهاجرت و کوچک شدن بعد خانوار باعث چالش‌های جدی در شهر ازجمله کاهش کیفیت مسکن و نابرابری در ابعاد گوناگون کالبدی، محیط زیستی، خدماتی، اجتماعی و اقتصادی شده است. منطقه 2 شهر تهران به‌دلیل شمالی-جنوبی بودن و کشیدگی از مرکز شهر تا شمالی‌ترین نقاط شهری تهران دارای گوناگونی سکونتی و کیفیت مسکن می‌باشد. مسکن یکی از نیازهای حیاتی انسان‌ها است، به همین دلیل رضایت‌مندی ساکنان از کیفیت مسکن در محلات شهری قابل تحلیل هستند و بی‌توجهی به این امر مهم، می‌تواند باعث نابرابری مسکن شود. هدف پژوهش حاضر تحلیل رضایت‌مندی ساکنان از کیفیت مسکن در سطح محلات منطقه 2 شهر تهران است. روش تحقیق این پژوهش توصیفی-تحلیلی با ماهیت کاربردی است و در گردآوری اطلاعات از روش اسنادی و پیمایشی با استفاده از روش پرسشنامه صورت گرفته است. داده‌های گردآوری شده با استفاده از آزمون تی تک نمونه، میزان رضایت از شاخص‌های کیفیت مسکن، آزمون همبستگی پیرسون و در نهایت تحلیل عاملی انجام شده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهد که شاخص‌های مورد مطالعه (دسترسی، ویژگی ساختاری، امکانات رفاهی، ویژگی اقتصادی، ویژگی اجتماعی و سلامت محیطی) با موضوع پژوهش و حتی مولفه‌های هر شاخص رابطه معناداری دارند. نتایج رضایت‌مندی ساکنان نیز نشان‌دهنده این است که منطقه ازنظر داشتن شاخص‌های مورد مطالعه پژوهش دارای مطلوبیت مناسبی می‌باشد. درنهایت ده عامل برای کیفیت مسکن از منظر کیفیت خیابان، نوع ساختمان‌، تقاضای مسکن، سطح فرهنگی، امکانات رفاهی، دسترسی به ایستگاه و خطوط حمل‌ونقل، خلوتی محل، کیفیت صوتی و هوا، نسبت قومی و نژادی و عوارض و مالیات شهرداری قابل شناسایی است. نتایج تحلیل همبستگی پیرسون مشخص می‌کند که بالاترین همبستگی مربوط به شاخص‌های امکانات رفاهی با دسترسی و ویژگی اقتصادی بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

271 - نقش و کارکرد بازار روز در سازمان یابی فضایی شهرهای شمالی ایران با استفاده از تئوری چیدمان فضا (مطالعه موردی: بازار روز نوشیروانی بابل)
احمد علی زاده فرد غلامرضا کاظمیان

10.30495/juepd.2022.1964152.1086

تمدن تابع عواملی چند است:زمین قابل ساخت، باران و عوامل و اوضاع اقتصادی.در واقع نخستین قدم در راه تمدن، کشاورزی است. وقتی فرهنگ عمومی به حد معینی برسد، فکر کشاورزی تولید می شود و تنها تمدن است که انسان را به فکر ایجاد مدنیت و شهر می اندازد. سازمان فضایی شهر خود شامل عناص چکیده کامل

تمدن تابع عواملی چند است:زمین قابل ساخت، باران و عوامل و اوضاع اقتصادی.در واقع نخستین قدم در راه تمدن، کشاورزی است. وقتی فرهنگ عمومی به حد معینی برسد، فکر کشاورزی تولید می شود و تنها تمدن است که انسان را به فکر ایجاد مدنیت و شهر می اندازد. سازمان فضایی شهر خود شامل عناصر کانونی، خطی و پهنه ای می باشد که با چینش این عناصر بر روی زمین، نظم فضایی شهر ایجاد می شود. یکی از مهمترین عناصر سازمان فضایی شهرهای شمالی ایران، بازار روز می باشد که پژوهش حاضر سعی دارد یکی از وزین ترین عناصر سازمان فضایی در شهر بابل به نام بازار روز نوشیروانی را بررسی کرده و مفهوم بازار روز و تاثیرگذاری آن بر سازمان فضایی شهر با تئوری "چیدمان فضا" را بررسی کرده و همچنین راهکارهایی برای ارتقاء کیفیت عملکرد این بازار ارائه دهد. این تحقیق به صورت توصیفی-تحلیلی انجام شده است، گردآوری داده ها به شیوه اسنادی، مشاهده، پرسشنامه و مصاحبه و همچنین برداشت کالبدی صورت گرفته است و با نرم افزارهایAuto cad ،Arc GIS ، SPSS وDeapthmap مرتب سازی و تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد که حوزه نفوذ این بازار، شهرستان بابل و حتی خارج استان می باشد، مهم ترین محل تعامل مردم روستاها با شهر می باشد و تاثیر بسزایی بر سازمان فضایی شهر داشته، مکان گزینی درستی شده، اما متناسب اهمیتی که در سازمان فضایی شهر دارد، عدم وجود معماری شایسته، مدیریت نادرست و نظارت ضعیف این بازار، از عملکرد و کارکرد این بازار کاسته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

272 - تحلیل بر وضعیت زیست پذیری در محیط های شهری (مطالعه موردی: محله کوی سالار ارومیه)
میرنجف موسوی جواد جهانگیرزاده نیما بایرام‌زاده امین شهسوار سجاد امیدوارفر

10.30495/juepd.2023.1984805.1184

هدف اصلی پژوهش، تحلیلی بر وضعیت زیست‌پذیری در محله کوی سالار می‌باشد. مهم‌ترین نکته تمایز این پژوهش با تحقیق‌های مشابه، به‌کارگیری شیوه ترکیبی آمار استنباطی ـ درون‌یابی فضایی ـ روابط ساختاری است. روش پژوهش حاضر از نظر ماهیت توصیفی و تحلیلی و از نظر هدف کاربردی می‌باشد. چکیده کامل

هدف اصلی پژوهش، تحلیلی بر وضعیت زیست‌پذیری در محله کوی سالار می‌باشد. مهم‌ترین نکته تمایز این پژوهش با تحقیق‌های مشابه، به‌کارگیری شیوه ترکیبی آمار استنباطی ـ درون‌یابی فضایی ـ روابط ساختاری است. روش پژوهش حاضر از نظر ماهیت توصیفی و تحلیلی و از نظر هدف کاربردی می‌باشد. برای گردآوری اطلاعات از روش اسنادی کتابخانه‌ای و میدانی ‌پیمایشی استفاده‌شده است. ابزار گردآوری داده‌ها به چند صورت: مشاهده، پرسشنامه و فیش‌برداری می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش ساکنین محله کوی سالار می‌باشد که طبق آمار سال 1395 مرکز آمار، 18000 نفر می‌باشد. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده‌شده است که مقدار حجم نمونه 376 عدد به‌دست‌آمده است که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای توزیع گردیده است. تجزیه‌وتحلیل کمی داده‌ها از طریق آزمون‌های تی‌تست تک نمونه‌ای و تجزیه‌وتحلیل فضایی داده‌ها از طریق روش IDW در سیستم اطلاعات جغرافیایی صورت گرفته است. برای ارزیابی رابطه بین ابعاد زیست‌پذیری از مدل دیمتل (DEMATEL) استفاده‌شده است. روایی پرسشنامه از طریق افراد متخصص در این زمینه و پایایی پرسشنامه‌ها نیز از طریق آزمون آلفای کرونباخ و با مقدار ضریب آلفای 775/0 مورد تائید قرارگرفته است. نتایج این پژوهش نشانگر این است که ابعاد زیست پذیری که شامل بعد اجتماعی، اقتصادی، محیط‌زیستی، مدیریت شهری، الگوی تاریخی و امکانات و خدمات می‌شود به ترتیب میانگین 94/2، 07/2، 01/3، 25/1، 83/1 و 55/2 را کسب نموده‌اند و همچنین سطح زیست‌پذیری با میانگین 27/2 در سطح نامطلوبی قرار دارد همچنین نتایج تحلیل فضایی وضعیت ابعاد زیست‌پذیری در محله کوی سالار نشانگر این است که که در حدود 66 درصد از محله در وضعیت نامطلوب قرار دارد. با توجه به نتایج مدل دیمتل، ابعاد مدیریت شهری، اقتصادی و امکانات و خدمات به عنوان "علت" و سه بعد محیط‌زیستی، اجتماعی و الگوی تاریخ نیز به عنوان "معلول"، در زیست پذیری قلمروی مکانی تحقیق، استخراج و نشان داده می‌شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

273 - تحلیل عوامل پیکربندی فضایی مؤثر بر قابلیت بازدیدپذیری اماکن تاریخی (نمونه مطالعه: مسجد عتیق قزوین و بافت پیرامون)
حسنا ورمقانی

10.30495/juepd.2022.1967550.1095

اماکن و حوزه‌های تاریخی به‌مثابه نشانه‌های شهری از قابلیت‌های متعدد در برنامه‌ریزی و توسعه محیط شهری برخوردارند. ازآن‌جمله، آگاهی از نحوه اثرگذاری اجزای پیکربندی فضایی بر قابلیت بازدید و استفاده از آن‌هاست که نقش مؤثری در تدوین راهبردهای گردشگری شهری در مسیرهای منتهی به چکیده کامل

اماکن و حوزه‌های تاریخی به‌مثابه نشانه‌های شهری از قابلیت‌های متعدد در برنامه‌ریزی و توسعه محیط شهری برخوردارند. ازآن‌جمله، آگاهی از نحوه اثرگذاری اجزای پیکربندی فضایی بر قابلیت بازدید و استفاده از آن‌هاست که نقش مؤثری در تدوین راهبردهای گردشگری شهری در مسیرهای منتهی به اماکن تاریخی خواهد داشت. در مقاله حاضر به‌کمک روش توصیفی تحلیلی ازطریق تمرکز بر ابعاد کالبدی مؤثر بر امکان بازدید از مکان‌های تاریخی توسط گردشگر، مؤلفه‌های اثرگذار تدوین شده و سپس با روش استدلال منطقی، اعتبار شاخص‌ها در بازدیدپذیری محدوده بافت تاریخی موردتحلیل قرار می‌گیرد. هدف تحقیق ارزیابی عوامل پیکربندی فضایی مؤثر بر قابلیت بازدیدپذیری مسجدجامع عتیق شهر قزوین ازطریق مطالعه کالبد بنا و محدوده بافت پیرامون است. سؤال تحقیق آن است که کدام رویکردهای کالبدی در افزایش بازدیدپذیری بافت‌های تاریخی و ابنیه شاخص موجود در آن نقش دارد. مؤلفه‌های بازدیدپذیری در بافت تاریخی شهر قزوین در محدوده مطالعه چگونه ارزیابی می‌شود. ابزار تحلیل نرم‌افزار تخصصی نحو فضا و نیز تکیه بر مشاهدات و برداشت‌های میدانی است. نتایج نشان می‌دهد موقعیت استقرار ابنیه شاخص درون بافت تاریخی بیش‌ترین اثرگذاری را بر امکان و قابلیت بازدید خواهد داشت و ازسوی دیگر در مقیاس معماری، عناصر طبیعی و مصنوع موجود در کالبد بنا، مبلمان فضا و تناسبات ارتفاعی بر کشش و جاذبه بصری/ حرکتی و حضور و هدایت ناظر به سمت مقاصد معین اثرگذاری بیشتری دارد. همچنین گستردگی فضا نسبت به توده در مکان استقرار عناصر نشانه به‌دلیل تأثیر بر شاخص تردد فضایی و حدود رؤیت‌پذیری، امکان هدایت ناظر در مسیرهای منتهی به آن‌ها و احتمال بازدید ناظران را افزایش می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

274 - آینده‌پژوهی بعد اکولوژیکی تاب‌آوری در ساختار فضایی شهر تهران
ابراهیم فرهادی احمد پوراحمد کرامت اله زیاری حسنعلی فرجی سبکبار

10.30495/juepd.2023.1991782.1230

در طی یکی دو دهه اخیر با افزایش بحران‌ها، تاب‌آوری شهرها و مناطق در مقابل مخاطرات طبیعی و انسانی موردتوجه ویژه‌ای قرارگرفته است. هدف این پژوهش تحلیل فضایی مؤلفه‌های اثرگذار بر تاب‌آوری شهری کلان‌شهر تهران (پایتخت سیاسی و اقتصادی ایران) در قالب شاخص‌های اکولوژیکی و شناسا چکیده کامل

در طی یکی دو دهه اخیر با افزایش بحران‌ها، تاب‌آوری شهرها و مناطق در مقابل مخاطرات طبیعی و انسانی موردتوجه ویژه‌ای قرارگرفته است. هدف این پژوهش تحلیل فضایی مؤلفه‌های اثرگذار بر تاب‌آوری شهری کلان‌شهر تهران (پایتخت سیاسی و اقتصادی ایران) در قالب شاخص‌های اکولوژیکی و شناسایی مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر آن‌هاست. در این پژوهش ابتدا شاخص‌هایی در 7 دسته شامل مخازن انتقال آب، مراکز جمع‌آوری زباله، مراکز تصفیه آب و فاضلاب، کاربری سبز و پارک‌ها، اراضی قهوه‌ای و بایر، خطوط گسل، و آلودگی هوا در محیط نرم‌افزار جی‌آی‌اس با استفاده از ابزارهای هم‌پوشانی وضعیت تاب‌آوری مناطق را نشان داد. بحث آینده‌پژوهی این مقاله متشکل از دو بخش است.در بخش اول، به‌منظور ایجاد پایگاهی از عوامل اولیه موجود درباره مؤلفه‌های تاب‌آوری فضایی ، از تکنیک پویش محیطی (بررسی مقالات و منابع چاپی، مصاحبه با متخصصان و پایش همایش‌ها و کنفرانس‌ها) و بررسی پیشینه ادبیات استفاده‌شده است.در بخش دوم از کارشناسان و نخبگان خواسته شد که مهم‌ترین مؤلفه‌های اثرگذار بر تاب‌آوری اکولوژیکی زیست‌محیطی را ظرف ۱۰ سال آینده مشخص نمایند. که نهایتاً به‌صورت دلفی 18 متغیر تعیین گردیدند و از نرم‌افزار میک مک برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها استفاده می‌شود.یافته‌ها نشان داد تحلیل فضایی تاب‌آوری شهر تهران در بعد اکولوژیکی زیست‌محیطی با در نظر گرفتن نمودار تحلیل اثر ـ وابستگی در وضعیت ناپایدار قرار دارد. بر اساس یافته ها، متغیرهای پهنه‌های گسل و شدت زلزله، خشک‌سالی، استقرار منابع تولیدی و صنعتی (نیروگاه و صنایع)، هم‌جواری کانون‌های خطر، کیفیت خاک، کیفیت و کمیت ذخایر آبی، آلودگی‌های زیست‌محیطی، تهدیدات با منشأ ژئومورفولوژیک (زمین‌لغزش، فرونشست و..) دارای بیشترین ضریب تأثیرگذاری بر بعد اکولوژیکی تاب‌آوری شهر تهران دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

275 - شناخت و بررسی نقش عوامل مکانی- فضایی بر پیدایش و ریخت شناسی سکونتگاه‌های شهری (مطالعه موردی : شهرکرد)
پژ مان محمدی ده چشمه

10.30495/juepd.2023.1981362.1158

یکی از عناصر بسیار مهم در پیدایش و ایجاد مورفولوزی شهری، عوامل مکانی-فضایی می باشد که از ابعاد مختلف می تواند بر آن تاثیرگذار بوده که این امر در شهرکرد با توجه به محدودیت توسعه افقی شهر و نیز به هم ریختگی کالبد شهری از وضعیت مناسبی برخوردا نمی باشد. در این راستا این پژو چکیده کامل

یکی از عناصر بسیار مهم در پیدایش و ایجاد مورفولوزی شهری، عوامل مکانی-فضایی می باشد که از ابعاد مختلف می تواند بر آن تاثیرگذار بوده که این امر در شهرکرد با توجه به محدودیت توسعه افقی شهر و نیز به هم ریختگی کالبد شهری از وضعیت مناسبی برخوردا نمی باشد. در این راستا این پژوهش با هدف شناخت و بررسی نقش عوامل مکانی- فضایی بر پیدایش و ریخت شناسی سکونتگاه های شهری (مطالعه موردی شهرکرد) بوده است. جامعه آماری شامل متخصصان و کارشناسان و اساتید دانشگاهی مرتبط با موضوع پژوهش در شهرکرد به تعداد 135 نفر بوده که بر اساس فرمول کوکران تعداد 100 نفر به عنوان نمونه آماری و به صورت تصادفی انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده از روشهای آماری توصیفی، استنباطی، جداول فراوانی و آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شده است. و تجزیه و تحلیل و نمودارها با استفاده از نرم افزارSPSS و Excel انجام گرفته است. نتایج بیانگر آن است که گسترش بازار و وجود دانشگاه ها و ایجاد شهرک های جدید در اطراف شهرکرد قدیم، دست اندازی به زمین های کشاورزی و مهاجرت های گسترده باعث گسترش شهر و تغییر شکل فرم و ساختار آن شده است. که عوامل مکانی- فضایی، عوامل محیطی و عوامل جغرافیایی نقش به سزایی در این تغییر شکل و تغییر ساختار داشته است و بین متغیرهای پژوهش با گسترش و ریخت شناسی شهرکرد رابطه معناداری وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

276 - بررسی احساس امنیت زنان در فضاهای عمومی شهری : نمونه موردی مناطق 5 و 2 شیراز
ابوالفضل مشکینی سمیه علیپور صدف صحراییان سجاد سعیدی

10.30495/juepd.2023.1986202.1203

امروزه رشد شتابان شهرنشینی باعث به وجود آمدن مشکلات گوناگونی برای شهروندان در فضای شهری می شود که بحث امنیت به عنوان پیش زمینه یک جامعه سالم اهمیت خاصی در مسائل شهری نمود بیشتری به خود پیدا کرده است. احساس امنیت به عنوان یکی از احتیاجات اساسی شهروندان در فضاهای شهری که چکیده کامل

امروزه رشد شتابان شهرنشینی باعث به وجود آمدن مشکلات گوناگونی برای شهروندان در فضای شهری می شود که بحث امنیت به عنوان پیش زمینه یک جامعه سالم اهمیت خاصی در مسائل شهری نمود بیشتری به خود پیدا کرده است. احساس امنیت به عنوان یکی از احتیاجات اساسی شهروندان در فضاهای شهری که بسترساز توسعه جوامع انسانی است به شمار می رود. در این میان بانوان به عنوان بخشی از اقشار آسیب پذیر جامعه جهت حضورشان در فضاهای شهری نیازمند احساس امنیت می‌باشند. حضور زنان در فضاهای امن موجب ارتقاء الگوی فعالیت‌های اجتماعی مؤثر و مشارکتی بهتر را درصحنه اجتماع است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که در جامعه آماری منطقه 2 و 5 شهر شیراز با روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته است. هدف پژوهش ارزیابی احساس امنیت بانوان ساکن در جامعه آماری است. فرآیند گردآوری اطلاعات به‌صورت مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی بوده و داده‌ها از بررسی‌های میدانی و پرسشنامه‌ای بدست آمده است. در راستای تجزیه و تحلیل داده‌ها و ایجاد شواهد علمی کافی مورد نیاز جهت دستیابی به هدف مورد نظر تحقیق از تحلیل‌های‌ آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون در قالب نرم‌افزار spss استفاده شده است. یافته های حاکی از آن است که منطقه 5 نسبت به منطقه 2 از نظر ابعاد اجتماعی، کالبدی و روان‌شناختی شرایط بهتری دارد و بانوان احساس امنیت بیشتری دارند. همچنین نتایج حاکی از آن است که ابعاد اجتماعی، کالبدی و روان‌شناختی با یکدیگر رابطه مستقیمی دارند، به عبارتی این ابعاد با احساس امنیت بانوان در فضاهای عمومی شهری نیز رابطه مستقیم دارد یعنی هرچه شاخص‌های این ابعاد افزایش یابد سبب ایجاد احساس امنیت بیشتری در بانوان می‌گردد . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

277 - استخراج ویژگی از سیگنال‌های مغزی درسیستم‌های ارتباط مغز – رایانه به منظور کنترل بستن پنجه دست با روش الگوی فضایی مشترک
سیامک حقی‌پور نازلار قاسم‌زاده

این تحقیق یک اساس طبیعی برای توسعه کارایی سیستم‌های ارتباط مغز-رایانه مبتنی بر سیگنال‌های مغزی برای کنترل طبیعی باز و بسته کردن پنجه دست راست و چپ می‌باشد. برای این منظور از روش الگوی فضایی مشترک برای استخراج ویژگی و از طبقه‌بندی کننده تحلیل خطی تفکیک‌کننده برای طبقه‌بن چکیده کامل

این تحقیق یک اساس طبیعی برای توسعه کارایی سیستم‌های ارتباط مغز-رایانه مبتنی بر سیگنال‌های مغزی برای کنترل طبیعی باز و بسته کردن پنجه دست راست و چپ می‌باشد. برای این منظور از روش الگوی فضایی مشترک برای استخراج ویژگی و از طبقه‌بندی کننده تحلیل خطی تفکیک‌کننده برای طبقه‌بندی داده‌های دست راست و چپ مربوط به داده‌های BCI Competition data sets 2b -2008 استفاده شده است. الگوی فضایی مشترک روشی قدرتمند است که به صورت وسیعی برای پردازش سیگنال‌های الکتروانسفالوگرام به ویژه برای پردازش سیگنال‌های مبتنی بر تصور حرکت استفاده می شود . طبقه‌بندی کننده تحلیل خطی تفکیک‌کننده امکان تفکیک فعالیت‌های مستقل مغزی را فراهم می‌کند. معیارهای TPR, FPR , ACC و k برای ارزیابی روش پیشنهادی در نظر گرفته شده‌اند. مقایسه نتایج روش پیشنهادی با نتایج BCI Competition data set 2b -2008 نشان می‌دهد که روش پیشنهادی بهترین بهبود را نسبت به روش یانگ پینگ داشته که این مقدار برای داده‌های دست چپ 36 درصد و برای داده‌های دست راست 35 درصد می‌باشد. بنابراین می‌توان گفت روش پیشنهادی مطلوب بوده و دارای صحت و قدرت تفکیک بالا می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

278 - پیشگیری از وقوع جرائم منافی عفت در فضای مجازی
زهرا نجف زاده مقدم مهدی اسماعیلی حسن حاجی تبار فیروز جائی

< p>هدف تحقیق حاضر پیشگیری از وقوع جرائم منافی عفت در فضای مجازی است. روش تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی واز لحاظ هدف تحقیقات کاربردی است. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که جرایم رایانه‌ای محدودهی وسیعی از جرمها را شامل میشود که یا صرفاً در فضای سایبر اتفاق میافتد و ی چکیده کامل

< p>هدف تحقیق حاضر پیشگیری از وقوع جرائم منافی عفت در فضای مجازی است. روش تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی واز لحاظ هدف تحقیقات کاربردی است. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که جرایم رایانه‌ای محدودهی وسیعی از جرمها را شامل میشود که یا صرفاً در فضای سایبر اتفاق میافتد و یا اگر مشابه آن در فضای عادی هم وجود داشته باشد، فضای سایبر ویژگیهای خاص (گستردگی بدون حد و مرز) برای آن ایجاد کرده که لزوم نگرش جدید در قوانین حقوقی مربوط به آن را سبب میشود. لذا با بررسی های انجام شده از جمله جرایمی که از وجود فضای مجازی باعث منافی غفت در جامعه شده است افشای فحشاء، قوادی، پورنوگرافی و... می باشد که شارع مقدس و ائمه معصومین علیهم السلام به آنها اشاره کرده ند و این جرایم نه تنها در اولین گام به ضرر خود شخص میباشد بلکه بنیان مهمترین نهاد جامعه، یعنی خانواده را سست میکند. نتیجه تحقیق این است که با پیشگیری از طرق مختلف از جمله آموزش، تعلیم، کنترل و... از این جرایم، کمک شایانی به استحکام بنیان خانواده میشود. هم چنین والدین با کنترل و نظارت بیشتر روی اعمال کودکان و نوجوانان خود، میتوانند از این سنخ جرایم در جامعه پیشگیری کنند و فرزند خود را از افتادن در این دام فساد و فحشاء نجات دهند. با گسترش فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی و دسترسی عموم جامعه به شبکه اینترنت، فضای جدیدی فرا روی متخلفین جوامع قرار گرفته است. فضایی که در آن محدودیتهایی هم چون مرزهای جغرافیایی، ملیت، بعد مسافت، زمان و... فاقد معنا و مفهوم است. و امروزه کمتر کسی را میتوان یافت که عضو حداقل یکی از شبکههای اجتماعی تلگرام، واتساپ، اینستاگرام، فیس بوک و ... نباشد. شبکههای اجتماعی همانقدر که ارتباط را راحتتر و کم هزینهتر کردهاند، مشکل آفرین و جرمزا نیز بودهاند. و شاید بتوان ادعا کرد که بیش از ۶۰ درصد روابط نامشروع از فضای مجازی شروع میشود. در موقعیت جدید جرایم رایانهای از رشد و توسعه چشمگیری برخوردار بوده است. با گسترش جرایم رایانهای، جرایم رایانهای مرتبط با امور غیر اخلاقی نیز گسترش یافته و تاثیر منفی بر نظام اجتماعی و پایهای از جمله خانوادهها و سازمانها گذاشته و بیشتر کودکان و نوجوانان را مورد هجوم قرار داده است و شرایط لازم را برای ارتکاب برخی جرایم در جهت اشاعه این مفاسد آماده ساخته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

279 - کارآیی کادر یک متر مربع در تخمین جمعیت سن مادر Eurygaster integriceps Put. (Hem., Scutelleridae) در مزارع گندم دیم
امیر محسنی امین

این تحقیق به منظور بررسی جنبه‌های مختلف استفاده از کادر یک مترمربع در تخمین جمعیت سن مادر Eurygaster integriceps Put. (Hem., Scutelleridae) در مزارع گندم دیم شهرستان بروجرد واقع در شمال استان لرستان طی سال‌های 1382 تا 1383 اجرا گردید. بر اساس نتایج این تحقیق، مدل رگرسیو چکیده کامل

این تحقیق به منظور بررسی جنبه‌های مختلف استفاده از کادر یک مترمربع در تخمین جمعیت سن مادر Eurygaster integriceps Put. (Hem., Scutelleridae) در مزارع گندم دیم شهرستان بروجرد واقع در شمال استان لرستان طی سال‌های 1382 تا 1383 اجرا گردید. بر اساس نتایج این تحقیق، مدل رگرسیونی آیواو با ضریب تبیین بالاتر (93/0=r2) در مقایسه با مدل رگرسیونی تایلور (86/0=r2) برازش بهتری با داده‌ها نشان داد. شیب خط مدل رگرسیونی آیواو (β=1.07±0.05) با عدد یک اختلاف معنی‌دار نداشت. از این رو پراکنش فضایی جمعیت سن مادر در مزارع گندم دیم با استفاده از کادر یک مترمربع به صورت تصادفی تشخیص داده شد. بنابراین مدل نمونه‌ برداری دنباله‌ای با دقت ثابت با استفاده از روش کنو بر اساس پارامترهای مدل آیواو برای سن مادر طراحی گردید. به علاوه اعتبار سنجی مدل کنو با استفاده از تعداد نه مجموعه از داده‌های مستقل به کمک نرم افزار نمونه‌گیری مجدد مورد ارزیابی قرار گرفت. منحنی‌های اندازه نمونه حاصل از مدل‌ کنو نشان می‌دهند که وقتی میانگین تراکم جمعیت آفت در مزرعه بیش از دو سن مادر در هر کادر (مترمربع) باشد، تخمین تراکم جمعیت سن مادر با تعداد بسیار کمی نمونه امکان پذیر است. برای مثال چنان چه میانگین تراکم جمعیت سن مادر سه عدد در واحد نمونه باشد، جهت رسیدن به متوسط سطح خطای 25/0، فقط شش نمونه مورد نیاز می‌باشد. اما درصورت کاهش جمعیت سن مادر به کمتر از حدود 3/0 عدد در هر کادر، تعداد نمونه مورد نیاز به شدت افزایش یافته و استفاده از این مدل را عملا غیرممکن می‌سازد. بر اساس این نتایج، کادر یک مترمربع جهت تخمین جمعیت سن مادر در مزارع گندم دیم توصیه نمی‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

280 - الگوی توزیع فضایی شته‌های مهم یونجه در مزارع یونجه شمال استان لرستان
ایمان صبوری امیر محسنی امین نسیم علی‌پناهی شیلا گلدسته

شته سبز نخود فرنگی Acyrthosiphon pisum، شته آبی یونجه Acyrthosiphon kondoi و شته خالدار یونجه Therioaphis maculate از شته های مهم مزارع یونجه به حساب می آیند که اخیرا کشاورزان با توجه به خسارت آن ها مجبور به استفاده از سموم شیمیایی در بعضی نقاط استان شده اند. تعیین چکیده کامل

شته سبز نخود فرنگی Acyrthosiphon pisum، شته آبی یونجه Acyrthosiphon kondoi و شته خالدار یونجه Therioaphis maculate از شته های مهم مزارع یونجه به حساب می آیند که اخیرا کشاورزان با توجه به خسارت آن ها مجبور به استفاده از سموم شیمیایی در بعضی نقاط استان شده اند. تعیین توزیع فضایی این حشره عامل مهمی در طراحی یک برنامه مناسب نمونه برداری و برنامه مدیریت جامع آفت است. به همین منظور الگوی توزیع فضایی این حشره در شهرستان بروجرد در سال زراعی 94- 95 با استفاده از شاخص های پراکنش مورد بررسی قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل نتایج از روش رگرسیونی (آیوائو و تیلور) استفاده شد. نتایج حاصله نشان داد پراکنش شته ها از نوع تصادفی است. براساس مقادیر R2 مدل آیوائو مناسب تر از تیلور برای نشان دادن رابطه بین واریانس و میانگین بود. اطلاعات این تحقیق می تواند در طراحی برنامه های مناسب نمونه برداری برای تخمین جمعیت شته ها و نیز برآورد پارامترهای جمعیت ها مفید باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

281 - مقایسه تراکم جمعیت و الگوی توزیع فضایی کنه های ,Tydeus longisetosus, Tetranychus turkestani و شکارگر آن ها کنه Zetzellia mali روی دو رقم سیب در مراغه
سمیرا خدایاری کریم کمالی یعقوب فتحی پور

تراکم جمعیت کنه های Tydeus longisetosus،Tetranychus turkestani و شکارگر آن هاZetzellia mali روی دو رقم سیب گلدن و گلاب در تابستان 1385 در شهرستان مراغه مورد بررسی قرار گرفت. میانگین تراکم جمعیت T. longisetosus و T. turkestani روی ارقام گلدن و گلاب به ترتیب 35/3، 02/4 و چکیده کامل

تراکم جمعیت کنه های Tydeus longisetosus،Tetranychus turkestani و شکارگر آن هاZetzellia mali روی دو رقم سیب گلدن و گلاب در تابستان 1385 در شهرستان مراغه مورد بررسی قرار گرفت. میانگین تراکم جمعیت T. longisetosus و T. turkestani روی ارقام گلدن و گلاب به ترتیب 35/3، 02/4 و 022/1، 26/1 و کنه Z. mali به ترتیب 829/0 و 057/1 عدد در هر برگ تعیین شد. میانگین تراکم جمعیت کنه ها روی دو رقم سیب تفاوت معنی داری با هم نداشتند. الگوی توزیع فضایی هر سه گونه کنه با روش تیلور، شاخص موریسیتا و شاخص پراکندگی محاسبه گردید. الگوی توزیع فضایی کنه T. longisetosusروی رقم گلدن و گلاب با روش تیلور به ترتیب از نوع تجمعی و تصادفی و T. turkestani روی رقم گلاب از نوع تصادفی و روی رقم گلدن ارتباط معنی داری بین پارامترهای آن وجود نداشت. در مورد شکارگر آن ها الگوی توزیع فضایی روی هر دو رقم از نوع تصادفی تعیین گردید. سایر روش ها در اکثر موارد موید تجمعی بودن الگوی توزیع فضایی هر سه گونه کنه روی هر دو رقم را تاکید کرد. نوع عکس العمل شکارگر نسبت به تراکم جمعیت کنه آفت با گرفتن رگرسیون بین میانگین تراکم جمعیت کنه آفت (متغیر مستقل) و کنه شکارگر (متغیر وابسته)، مستقل از تراکم تعیین شد. ارقام سیب تاثیر قابل توجهی در تراکم جمعیت کنه های مورد بررسی نداشتند ولی تاثیر آن روی الگوی توزیع فضایی این کنه ها تا حدی مشهود است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

282 - تحلیل فضایی توزیع خدمات شهری از منظر عدالت اجتماعی، مورد: نواحی شهری خرم‌آباد
حسین حاتمی نژاد اکبر لرستانی سجاد احمدی رضا ویسی

5

با توجه به رشد و گسترش شهر خرم آباد و همچنین با در نظر گرفتن رفع نابرابری های ناحیه ای به عنوان یکی از مسائل مهم سیاست گذاری در برنامه سوم توسعه کشور، آگاهی از وضع موجود توزیع فضایی خدمات عمومی در سطح شهر و به دنبال آن تخصیص بهینه منابع در شرایط فعلی ضروری به نظر می رس چکیده کامل

با توجه به رشد و گسترش شهر خرم آباد و همچنین با در نظر گرفتن رفع نابرابری های ناحیه ای به عنوان یکی از مسائل مهم سیاست گذاری در برنامه سوم توسعه کشور، آگاهی از وضع موجود توزیع فضایی خدمات عمومی در سطح شهر و به دنبال آن تخصیص بهینه منابع در شرایط فعلی ضروری به نظر می رسد. از این رو این پژوهش در صددبررسی و تحلیل روند گسترش فیزیکی شهر خرم آباد و تعیین جایگاه نواحی این شهر از لحاظ برخورداری از خدمات عمومی شهری است. روشی تحقیق توصیفی - تحلیلی و به منظور تعیین جایگاه هر یک از نواحی شهری خرم آباد در 15 شاخص خدمات عمومی شهری از مدل تاپسیس بهره گرفته شده است. بر مبنای نتایج مدل فوق ناحیه 8 با امتیاز 820/0 رتبه اول، ناحیه 1 با امتیازی در حدود 148/0 در رتبه دوم، ناحیه 7 با امتیاز 141/0 در رتبه سوم قرار گرفته اند. و نواحی 22، 10 و 19 به ترتیب در پایین ترین رتبه قرار دارند. به طور کلی می توان گفت که که 35/4 درصد نواحی شهر خرم آباد از لحاظ برخورداری از خدمات عمومی شهری فراتوسعه یافته (شامل ناحیه 8)، 04/13 درصد نواحی توسعه یافته رو به بالا ( شامل نواحی1، 7 و 9)، 04/13 درصد نواحی میان توسعه (شامل نواحی 17، 21 و 23)، 35/4 درصد نواحی توسعه یافته رو به پایین (ناحیه 14) و 22/65 درصد نواحی محروم هستند. همچنین از ضریب همبستگی اسپیرمن برای بررسی رابطه بین توزیع فضایی خدمات و تراکم جمعیت بهره گرفته شده است، ضریب همبستگی فوق معادل 03/0- می باشد که گویای همبستگی منفی بین توزیع جغرافیایی خدمات شهری و تراکم جمعیتی شهر خرم آباد است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

283 - اثرگذاری جمعیت نوشهرها بر گره ها در سازمان یابی فضایی سکونتگاههای روستایی (نمونه موردی: شهر ملک آباد شهرستان مشهد)
سیمین تقدیسی زنجانی مهدی جهانی ثانی حمید جعفری

2205-1435

از دیدگاه برنامه ریزی روستایی، ایجاد سلسله مراتب و مراکز بهینه روستایی، "تمرکز غیرمتمرکز" از کانونهای رشد و "تمرکز متمرکز" از نابرابری بین مناطق پیش گیری می کند. بی توجهی به آثار خط مشی های اقتصادی، آثار فضایی ناخواسته ایی را به دنبال داشته که عدم تعادل در توزیع امکانات چکیده کامل

از دیدگاه برنامه ریزی روستایی، ایجاد سلسله مراتب و مراکز بهینه روستایی، "تمرکز غیرمتمرکز" از کانونهای رشد و "تمرکز متمرکز" از نابرابری بین مناطق پیش گیری می کند. بی توجهی به آثار خط مشی های اقتصادی، آثار فضایی ناخواسته ایی را به دنبال داشته که عدم تعادل در توزیع امکانات و گرایش به تمرکز را باعث شده است. تحولات اقتصادی و اجتماعی، روابط شهر و روستا را متنوع و روابط متقابل آنها را تغییر می دهد. دیدگاههای اولیه، نقش مراکز شهری جدید را در توسعه روستایی در الگوهای مدرن دانسته و مدرن سازی را به سکونتگاههای روستایی تراوش می کنند. جذب سرمایه گذاریها، جریانات ارتباطی و غیره به نوشهرها، اراضی زراعی و باغی را از اقتصاد خارج و مورد طمع شهرنشینان می سازد که تغییرات به وجود آمده، سازمان فضایی جدیدی تشکیل می دهد. تغییرات در این سازمان یابی، نباید چشم اندازهای جدید غیرروستایی را باعث شود. در تقابل دو سویه شهرها و روستاها، تمرکز غیرمتمرکز ایجاد شده، منجر به پایداری، توزیع جمعیت در گره ها و غیره می شود. سازمان فضایی ـ کالبدی روستا از لحاظ طبیعی قلمروی مشخص دارد و آمیختگی فرم، فضا و فعالیتهای روستایی را در خود دارد. در این مقاله شهر ملک آباد هدف بوده و اطلاعات، کتابخانه ای و پرسشنامه ای و ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی دارد. پرسشنامه لیکرتی و هر گویه با میانگین و انحراف معیار و سطح معناداریش در آزمون کی دو بررسی می شود. برای تحلیل داده ها از آزمونهای آماری استفاده شده، براساس آزمون کروسکال ـ والیس داده ها با حجم نمونه کمتر از 30 به نتایج ناپارامتری می رسد. در آزمون کلموگراف ـ اسمیرنوف، حجم نمونه های کمتر از 30 به حد نرمال می رسند و برای اثبات، فرضیه صفر تعریف می شود. در نظریه ایجاد شهرهای جدید، توسعه گره ها مورد تردید است. در نتیجه ایجاد شهرکها و حیات و توسعه روستاها به ارزش افزوده بخش کشاورزی و چشم اندازهای طبیعی در جمعیت پذیری روستاها با ایجاد خانه های دوم، بستگی دارد که در همه جا کلیت نداشته داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

284 - توزیع فضایی شاخص های صنعتی در استان های کشور با استفاده از مدل ضریب ویژگی
احمد تقدیسی احمد حجاریان

بخش صنعت به دلیل توانمندی در ایجاد ارزش افزوده و اشتغال زایی از یک سو و تامین ماشین آلات، تجهیزات و نیازهای سایر بخش های تولیدی و خدماتی از سوی دیگر، از اهمیت بسیار بالایی در رشد و شکوفایی اقتصاد ملی برخوردار است. در واقع به لحاظ چنین جایگاهی است که کشورهای صنعتی و تازه چکیده کامل

بخش صنعت به دلیل توانمندی در ایجاد ارزش افزوده و اشتغال زایی از یک سو و تامین ماشین آلات، تجهیزات و نیازهای سایر بخش های تولیدی و خدماتی از سوی دیگر، از اهمیت بسیار بالایی در رشد و شکوفایی اقتصاد ملی برخوردار است. در واقع به لحاظ چنین جایگاهی است که کشورهای صنعتی و تازه صنعتی شده به تقویت بنیان های صنعتی و اعمال سیاست های سازگار با رشد این بخش پرداخته اند. در عین حال توزیع متعادل امکانات و تجهیزات صنعتی در سطح کشور نیز از جمله مباحث مهم در جهت حرکت صحیح به سمت توسعه می باشد. هدف از تدوین این مقاله، شناسایی و سطح بندی استان های کشور از نظر برخورداری از شاخص های مختلف صنعتی می باشد. بر این اساس تعداد 16 شاخص مرتبط با بخش صنعت از سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1385 انتخاب و استخراج شدند. با توجه به شاخص های انتخابی، محاسبات مربوطه برای کشور و به تفکیک استان ها با استفاده از تکنیک های ضریب ویژگی و ضریب تغییر، صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که در بین مناطق مختلف کشور به لحاظ برخورداری از شاخص های صنعتی، اختلاف بسیار بالایی مشاهده می گردد به گونه ای که پایین ترین ضریب 03/0 و بالاترین ضریب 51/55 می باشد. در این راستا استان تهران با مقدار ضریب 51/55 در ردیف استان های بسیار توسعه یافته قرار دارد. سپس استان اصفهان با ضریب 7/17 در ردیف استان های توسعه یافته و استان های ایلام، کهگیلویه و بویر احمد و سیستان و بلوچستان به ترتیب با مقادیر 03/0، 12/0 و 13/0 در ردیف استان های بسیار محروم از لحاظ سطوح توسعه یافتگی شاخص های صنعتی قرار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

285 - برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه خلیج فارس در راستای ارائه‌ی یک مدل راهبردی برای مناطق ایران؛ مطالعه‌ی موردی جزیره قشم
بازرگان امیری حیدر لطفی عزت الله عزتی مجید شریعت پناهی

بی‌شک غایت اصلی تمام برنامه‌ریزی‌ها رسیدن به توسعه پایدار، تعادل منطقه‌ای، توزیع مناسب فعالیت‌ها و استفاده حداکثر از قابلیت‌های محیطی در فرایند توسعه مناطق است. هدف اصلی این مقاله عبارت است از برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه خلیج فارس در را چکیده کامل

بی‌شک غایت اصلی تمام برنامه‌ریزی‌ها رسیدن به توسعه پایدار، تعادل منطقه‌ای، توزیع مناسب فعالیت‌ها و استفاده حداکثر از قابلیت‌های محیطی در فرایند توسعه مناطق است. هدف اصلی این مقاله عبارت است از برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه خلیج فارس در راستای ارائه‌ی یک مدل راهبردی برای مناطق ایران؛ مطالعه ی موردی جزیره قشم. سؤال اصلی این مقاله این است که برنامه ریزی و سازمان‌دهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه خلیج فارس بایستی دارای چه ویژگی‌ها و مختصاتی باشد که بتوان از آن به عنوان مدلی برای همه مناطق این منطقه و از جمله جزیره قشم بهره گرفت؟ علاوه بر سؤال اصلی فوق سؤالات فرعی دیگری نیز در این مقاله مطرح شده است از جمله این که سازمان‌دهی فضا دارای چه تاریخچه‌ای است؟ چه نظریاتی در خصوص سازمان‌دهی فضا ارائه گردیده است؟ سازمان‌دهی مناسب فعالیت و انسان در پهنه سرزمین غایت اصلی تمام برنامه‌ریزی‌ها در سطوح مختلف است. اگر چه در سطح خرد مکان‌یابی جهت حداکثر نمودن سود بنگاه و در واقع جانمایی بهتر فعالیت‌ها پیامد فضایی این نوع برنامه‌ریزی است ولی این جانمایی در راستای هدف بالاتر یعنی چیدمان منطقی فعالیت‌ها در پهنه سرزمین ایفای نقش می‌کند به عبارت دیگر فرایند برنامه‌ریزی صحیح و سلسله مراتبی از سطح آمایش ملی شروع و با تدوین برنامه‌های میان مدت توسعه‌ای و برنامه‌ریزی کلان اقتصادی به سطح برنامه‌ریزی خرد منتهی می‌شود. تحقیق حاضر کیفی است که در آن سعی شده است با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و مقالات پژوهشی و نیز سایر منابع علمی به برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه خلیج فارس در راستای ارائه‌ی یک مدل راهبردی برای مناطق ایران؛ مطالعه ی موردی جزیره قشم پرداخته شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

286 - بررسی آسیب شناسی امنیت شهری بر مبنای ماتریس فرآیند سلسله مراتبی (AHP) در کلان شهر مشهد
ابوالفضل بهنیافر محمدرضا منصوری دانشور

تأمین امنیت در محیط شهری ارتباط تنگاتنگی با سازمان فضایی شهرها دارد. بر این اساس بررسی و تحلیل سازمان فضایی شهرها برای ارزیابی درجهبندی مطلوبی از امنیت شهری به نحوی که اولویتها و نیازهای امنیتی را دسته بندی کند ضرورتی پژوهشی است که در این تحقیق انجام می گیرد. شاخص های ف چکیده کامل

تأمین امنیت در محیط شهری ارتباط تنگاتنگی با سازمان فضایی شهرها دارد. بر این اساس بررسی و تحلیل سازمان فضایی شهرها برای ارزیابی درجهبندی مطلوبی از امنیت شهری به نحوی که اولویتها و نیازهای امنیتی را دسته بندی کند ضرورتی پژوهشی است که در این تحقیق انجام می گیرد. شاخص های فضایی متعددی وجود دارند که اثرات مستقیم و غیرمستقیمی را بر الگوهای امنیت شهری بر جای می گذارند در این تحقیق برای نمونه هفت شاخص فضاهای باز، تفکیک قطعات، بافت فرسوده، تراکم ساختمانی، تراکم جمعیت ساکن، تراکم جمعیت شاغل و مراکز فعالیت به تفکیک واحد تقسیمات شهری (منطقه بندی شهرداری مشهد) مورد توجه قرار گرفتند. شاخصهای مذکور که متشکل از شاخص های عملکردی و کالبدی شهر می باشند به صورت نرخ های استاندارد شده تهیه شدند و آنگاه با هدف کلی نظم بخشی فضایی و حساسیت امنیتی در فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP قرار گرفته و ماتریس وزن های استاندارد آنها محاسبه شدند. در گام پایانی در محیط GIS به تلفیق و تحلیل فضایی نتایج به دست آمده پرداخته شد و درجه بندی و سطح بندی امنیت فضایی شهر مشهد به تفکیک مناطق شهری در سه سطح حساسیت امنیتی زیاد، متوسط و کم تولید گردید. نتایج به دست آمده نشان دادند که: 1- از بین شاخصهای مورد بررسی، شاخص های بافت فرسوده، تراکم جمعیت ساکن و فضاهای باز به ترتیب بیشترین وزن مؤثر را در تعیین درجه حساسیت امنیتی مناطق شهر مشهد دارند. 2- از بین مناطق شهرداری شهر مشهد مناطق ثامن، 4 و 3 از بیشترین درجه حساسیت امنیتی برخوردارند که این موضوع به دلیل تراکم بافت و جمعیت، مهاجرت پذیری آنها و نیز نزدیکی به مجموعه حرم امام رضا قابل توجیه است. 3- مناطق 7 و 9 شهرداری به دلیل برخورداری از عرصه های وسیع فضاهای باز علاوه بر اینکه از درجه حساسیت امنیتی کمتری برخوردار شدهاند بلکه می توانند به عنوان نواحی قابل استفاده در برنامه های پدافند غیرعامل شهری نیز مورد توجه باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

287 - بررسی و تحلیل رشد فضایی شهر تبریز با مدل های کمی و تصاویر ماهواره ای
محمدحسین خدابخش چاخرلو پرویز نوروزی ثانی کریم حسین زاده دلیر

در دهه‌های اخیر شهرها به صورتی بی برنامه رشد کرده و محدوده‌های شهری در مدت کوتاهی به چندین برابر وسعت اولیه خود رسیده اند، توسعه آنها در قطعاتی مجزا، بدون برنامه‌ریزی، تنگ و جسته و گریخته بوده است که الگوی گسترش یا پراکنش افقی شهری از ویژگی‌های اصلی آنها شده است و موضوع چکیده کامل

در دهه‌های اخیر شهرها به صورتی بی برنامه رشد کرده و محدوده‌های شهری در مدت کوتاهی به چندین برابر وسعت اولیه خود رسیده اند، توسعه آنها در قطعاتی مجزا، بدون برنامه‌ریزی، تنگ و جسته و گریخته بوده است که الگوی گسترش یا پراکنش افقی شهری از ویژگی‌های اصلی آنها شده است و موضوعی قابل توجه در میان برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران در سراسر جهان گشته است. شناخت الگوی توسعه کالبدی شهر به منظور هدایت آن در راستای توسعه پایدار شهری امری اساسی است. در این تحقیق سعی شده است تا نحوه رشد و توسعه شهر تبریز از سال 1351 تا 1392 با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای به همراه آنتروپی شانون و متریک‌های فضایی مورد بررسی قرار گیرد. در این مدت مناطق شهری در سال 1351 از 3046 به 11697 هکتار در سال 1392 افزایش داشته است که 284 درصد رشد را نشان می دهد، همچنین میزان آنتروپی شانون در همه‌ی دوره ها افزایش داشته که در سال 1392 به بالاترین حد ممکن 01/4 رسیده است. نتایج متریک‌های فضایی نیز رشد پراکنده شهری تبریز را اثبات می‌کنند. در نتیجه شهر تبریز نیاز به توجه ویژه و برنامه‌ریزی مناسب به منظور کاهش آسیب‌های ناشی از رشد پراکنده شهری دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

288 - آنالیز ساختار فضایی بر اساس عدالت اجتماعی- فضایی (مطالعه موردی: مناطق 1.2.10 کلانشهر تبریز)
علیرضا پورشیخان بهزاد درستکار ناوانی

به دنبال افزایش جمعیت شهرها، محدودیت در منابع و امکانات موجود رخ می نماید و برخورداری دوگانه ای در میان شهروندان ظاهر می شود، محرومیت در مقابل برخورداری. به دنبال این مساله رویکردهای عدالت محور در برنامه ریزی شهری مود توجه صاحبنظران قرار می گیرد. این رویکرد درصدد توزیع چکیده کامل

به دنبال افزایش جمعیت شهرها، محدودیت در منابع و امکانات موجود رخ می نماید و برخورداری دوگانه ای در میان شهروندان ظاهر می شود، محرومیت در مقابل برخورداری. به دنبال این مساله رویکردهای عدالت محور در برنامه ریزی شهری مود توجه صاحبنظران قرار می گیرد. این رویکرد درصدد توزیع متوازن و متعادل فرصت ها و منابع در مناطق مختلف شهر و بین گروه های مختلف جمعیتی در شهرها می باشند و سعی در سازمان دهی فضای شهر بر پایه اصل عدالت دارند. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی می باشد. روش به کار گرفته شده در آن توصیفی- آنالیزی است که بر مطالعات اسنادی و میدانی استوار است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی عدالت اجتماعی در سازمان فضایی شهر تبریز به انجام خواهد رسید که با بهره گیری از سه شاخص اجتماعی، اقتصادی و کالبدی و تکنبک موریس و ویلیامسون به سطح بندی مناطق 1و2و10 شهر تبریز می پردازد و در مرحله بعد با استفاده از آزمون های آماری همبستگی به آنالیز رابطه سطح اقتصادی اجتماعی مناطق با میزان برخورداری اقدام شده است. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که برخوردارترین منطقه، منطقه 2 می باشد و منطقه 10 محروم ترین منطقه به شمار می رود. ضریب اختلاف ویلیامسون نشانگر عدم تعادل در توزیع شاخص ها بین مناطق می باشد و آزمون همبستگی حکایت از برخورداری بیشتر در سایه شرایط اقتصادی- اجتماعی بالاتر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

289 - ارزیابی شاخص های شهر سالم با استفاده از مدل تاپسیس فازی، نمونه موردی: (مناطق ده گانه شهر شیراز)
محمدرضا سلیمی سبحان بابر منصوری

رویکرد شهر سالم به دنبال رشد و گسترش بی رویه شهرها و با هدف تامین شرایط مطلوب زندگی برای نسل امروز و نسل های فردا مطرح شد و در اواسط دهه 1980 میلادی با تبدیل شدن به یک جنبش فراگیر به دنبال زیست پذیری سالم تر در سکونتگاههای شهری در گستره جهانی بود. این تحقیق با هدف ارزیا چکیده کامل

رویکرد شهر سالم به دنبال رشد و گسترش بی رویه شهرها و با هدف تامین شرایط مطلوب زندگی برای نسل امروز و نسل های فردا مطرح شد و در اواسط دهه 1980 میلادی با تبدیل شدن به یک جنبش فراگیر به دنبال زیست پذیری سالم تر در سکونتگاههای شهری در گستره جهانی بود. این تحقیق با هدف ارزیابی و تحلیل فضایی وضعیت برخی از شاخص های شهر سالم در محلات ده گانه شهر شیراز به منظور سطح بندیمناطق انجام می شود. روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی مبتنی بر داده های رسمی می باشد. این پژوهش از نوع کاربردی است. برای سطح بندی محلات و مناطق شهری از روش تاپسیس فازی استفاده شده است. پس از بررسی اطلاعات موجود در خصوص منطقه مورد مطالعه، نسبت به انتخاب شاخص های ارزیابی رویکرد شهر سالم ( بالغ بر 25 شاخص) از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395، همچنین شاخص های برنامه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اقدام گردید. این شاخص ها بر اساس سه دسته کلی شاخص های بهداشتی و سلامت، شاخص های زیست محیطی و شاخص های جمعیتی و اقتصادی آورده شده اند. مقادیر هر 25 شاخص برای تک تک مناطق ده گانه شهر شیراز آورده شده است. پس از اینکه مقادیر هر 25 شاخص برای منطقه های شهر، گردآوری شد با استفاده از روش خوشه بندی فازی، خوشه بندی مناطق شهری انجام شد. نتایج خوشه بندی فازی مناطق شهر شیراز با توجه به شاخص های شهر سالم نشان از پراکندگی و ناهمسانی وضعیت شاخص های شهر سالم در کل مجموعه شهر دارد. مناطق 1، 3 و 6 در خوشه اول، 4 و 5 در خوشه دوم، 2و 8 در خوشه سوم، 7 و 9 در خوشه چهارم و منطقه 10 نیز در خوشه پنجم جای می گیرند. نتایج نشان می دهد مناطق 1و 3 نزدیک ترین فاصله و منطقه 10 نیز دورترین فاصله را با معیارها و شاخص های شهر سالم داشته اند. لذا مدیریت شهری باید بودجه و امکانات بیشتری برای این مناطق در نظر گرفته تا بخشی از این کمبودها و نارسایی ها جبران گردد. برای این کار پیشنهاد می گردد سیاست های نوشهرگرایی1 نیز به صورت همزمان از سوی مدیران شهری دنبال شود که بر اهداف توسعه حمل و نقل عمومی سالم، توسعه پیاده راهها و دوچرخه سواری عمومی، فشرده سازی و ترکیب کردن کاربری های سازگار، با هدف افزایش فعالیت اقتصادی و اجتماعی و افزایش اشتغال،کاهش هزینه های توسعه پراکنده شهری تاکید دارد و در بعد سیاسی نیز می بایست تقویت مطالبه گری حقوق شهروندی و عدالت اجتماعی از سوی گروههای داوطلب مردمی و انجمن های شهری و جامعه مدنی به صورت جدی و به عنوان خواست عمومی دنبال شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

290 - تحلیل فضایی سطوح توسعه‌یافتگی منطقه آذربایجان (مطالعه موردی: شهرستانهای استان آذربایجان غربی،آذربایجان شرقی، اردبیل)
حسن هوشیار بایزدید شریفی

1050

توسعه سریع و شتابان شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه و تمرکز روز افزون جمعیت و فعالیتها در برخی از مناطق، توازن و تعادل منطقه ای را برهم زده است. چنین ویژگی را می توان معلول سیاستهای رشد قطبی شدن دانست که در نتیجه آن بخش عمده ای از امکانات کشور در یک یا چند منطقه متمرکز چکیده کامل

توسعه سریع و شتابان شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه و تمرکز روز افزون جمعیت و فعالیتها در برخی از مناطق، توازن و تعادل منطقه ای را برهم زده است. چنین ویژگی را می توان معلول سیاستهای رشد قطبی شدن دانست که در نتیجه آن بخش عمده ای از امکانات کشور در یک یا چند منطقه متمرکز و سایر مناطق از فرآیند توسعه باز می مانند. برای ایجاد تعادل مکانی و نظم فضایی، علم برنامه ریزی منطقه ای مطرح و هدف آن رفع نابرابریهای منطقه ای و ناحیه ای می باشد. در همین راستا هدف اصلی این پژوهش سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستان های منطقه آذربایجان براساس شاخص های توسعه بمنظور دستیابی به میزان و علل نابرابری های منطقه ای همراه با ارائه راهکارهایی برای کاهش عدم توسعه یافتگی نواحی می باشد. این تحقیق با استفاده از روشهای توصیفی_ تحلیلی انجام گرفته و رویکرد حاکم بر آن از نوع کاربردی می باشد. داده های تحقیق از سالنامه آماری استانهای اردبیل، آذربایجان غربی و شرقی در سال 1390 جمع آوری شده و با استفاده از نرم افزارهای GIS و SPSSو همچنین روشهای تاپسیس، تحلیل خوشه ای و ضریب همبستگی اسپیرمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج تحقیق نشان می دهد؛ توزیع فضایی توسعه در سطح شهرستانهای منطقه آذربایجان نابرابر است. و مراکز استان ها در سطح اول توسعه در منطقه قرار دارند. در بعد جمعیتی نیز همبستگی بالایی بین تراکم جمعیت و میزان توسعه یافتگی شهرستانهای منطقه دیده می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

291 - مبلمان شهری و گذران اوقات فراغت شهروندان (مطالعه موردی پارک های شهر سبزوار)
عزت الله مافی براتعلی خاکپور رضا کارگز مریم قاسمی

یکی از مهمترین برنامه های مدیریت شهری در شهرهای امروزی چگونگی گذران اوقات فراغت شهروندان است ویکی از گزینه های مورد استقبال شهروندان پارک های شهری است.مبلمان شهری یکی از مهمترین عواملی است که می تواند در جذب شهروندان برای گذران اوقات فراغت موثر باشد.در این پژوهش با استف چکیده کامل

یکی از مهمترین برنامه های مدیریت شهری در شهرهای امروزی چگونگی گذران اوقات فراغت شهروندان است ویکی از گزینه های مورد استقبال شهروندان پارک های شهری است.مبلمان شهری یکی از مهمترین عواملی است که می تواند در جذب شهروندان برای گذران اوقات فراغت موثر باشد.در این پژوهش با استفاده از روش ترکیبی (مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه) به بررسی فاکتور های طراحی،مکانیابی و گزینش مبلمان وعوامل فرهنگی و روانشناسانه پارک های شهر سبزوار و کیفیت فضایی آن پرداخته و سپس در قسمت آمار استنباطی با استفاده از روش رگرسیون خطی به بررسی رابطه متغییرها پرداختیم و در پایان به این نتیجه دست یافتیم که کیفیت مبلمان(طراحی،مکانیابی و گزینش) همراه با کیفیت فضایی و عوامل فرهنگی و روانشناسانه حاصل از آن تاثیر مستقیمی در جذب شهروندان برای گذران اوقات فراغت شهروندان دارد و این در حالی است که مبلمان پارک های شهری سبزوار از کیفیت مناسبی برخوردار نیست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

292 - بررسی ارتباط ابعاد کالبدی - فضایی و توسعه پیاده‌روی در شهر تهران (نمونه موردی: محلات امیرآباد و دانشگاه تهران)
نبی مرادپور احمد پوراحمد حسین حاتمی نژاد

پیاده و پیاده روها به عنوان دو عنصر پویایی و پایایی در فضای شهر، جزء لاینفک زندگی شهری به شمار می آیند و به عنوان یک فعالیت مفرح ولذت بخش، سهم قالب توجهی از اوقات شهروندان در شهرهای مختلف را در بر می گیرد. توجه بیش از حد به نیازهای حرکت سواره و غفلت از حفظ و ساماندهی فض چکیده کامل

پیاده و پیاده روها به عنوان دو عنصر پویایی و پایایی در فضای شهر، جزء لاینفک زندگی شهری به شمار می آیند و به عنوان یک فعالیت مفرح ولذت بخش، سهم قالب توجهی از اوقات شهروندان در شهرهای مختلف را در بر می گیرد. توجه بیش از حد به نیازهای حرکت سواره و غفلت از حفظ و ساماندهی فضای پیاده و پیاده رو از عمده نقایص شهرسازی به شمار می آید، که سبب کاهش کیفیت محیط شهری و افول ارزش های اجتماعی، فرهنگی و بصری در فضاهای شهری می گردد. این پژوهش قصد دارد به بررسی ارتباط بین ابعاد کالبدی – فضایی و توسعه پیاده روی در شهر تهران بپردازد. به دلیل خرد بودن سطح موضوع مورد بررسی و کلان بودن سطح موضع، نگارندگان را بر آن داشت تا محله امیرآباد(واقع در ناحیه 4 منطقه شش شهرداری تهران) و دانشگاه تهران(واقع در ناحیه 2 منطقه شش شهرداری تهران) را به عنوان محدوده مورد مطالعه انتخاب کنند. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است و از ابزار پرسشنامه محقق ساخته برای کسب نظر شهروندان استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق را، کلیه ساکنان محلات امیرآباد و دانشگاه تهران تشکیل می دهند، که به صورت تصادفی با استفاده از فرمول کوکران 380 نمونه انتخاب شده است. نگارندگان برای دقیق‌تر شدن نتایج تحقیق، حجم نمونه را به 400 نفر افزایش داده اند. برای تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS21 استفاده شده است. نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان می دهد که بین ابعاد کالبدی – فضایی و توسعه پیاده روی در رابطه وجود دارد. اما شدت و ضعف این رابطه در شاخص های مختلف متفاوت می باشد. همچنین نتایج آزمون فریدمن نشان دهنده این است که در بین ابعاد کالبدی شاخص دسترسی و در بین ابعاد فضایی شاخص امنیت بیشترین اهمیت را در توسعه پیاده روی شهر تهران دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

293 - پهنه بندی ژئومورفولوژیکی تناسب زمین شهرستان خمین با استفاده از مدل منطق فازی و GIS(با رویکرد توسعه آتی شهر خمین)
محمدجواد توکلی بهاره میرزاخانی

امروزه بسیاری از شهرهای کشور ما با توجه به گسترش نامحدود و بدون برنامه خود سبب دست اندازی به محیط های طبیعی و از بین بردن آنها شده اند. شهرستان خمین نیز از این قاعده مستثنی نیست. این شهرستان جنوبی ترین شهرستان استان مرکزی محسوب می شود و وسعت آن 2267 کیلومتر مربع است. دو چکیده کامل

امروزه بسیاری از شهرهای کشور ما با توجه به گسترش نامحدود و بدون برنامه خود سبب دست اندازی به محیط های طبیعی و از بین بردن آنها شده اند. شهرستان خمین نیز از این قاعده مستثنی نیست. این شهرستان جنوبی ترین شهرستان استان مرکزی محسوب می شود و وسعت آن 2267 کیلومتر مربع است. دو برابر شدن جمعیت شهر خمین در یک بازه 15 (1390- 1375) ساله لزوم برنامه ریزی دقیق را برای توسعه فیزیکی آتی این شهر در عرصه شهرستان، می طلبد. هدف عمده پژوهش حاضر پهنه بندی تناسب زمین شهرستان خمین به کمک پارامترهای ژئومورفولوژیکی با استفاده از مدل منطق فازی بوده است. در راستای تحقق هدف مذکور، 10 شاخص مؤثر در قالب نقشه های وکتوری و رستری تهیه گردید و برای هریک از لایه های رستری براساس مطالعات میدانی و نظر کارشناسی یک تابع تعریف شد اما لایه های وکتوری با قرار گرفتن در یک بازه 0 و 1 دیگر نیازی به تعریف تابع نداشتند. پس از اعمال توابع ،عملیات ضرب، جمع و مقادیر مختلف گامای فازی نیز برروی لایه ها اجرا گردیدند. بدین منظور از نرم افزارهای ARCGIS9.3و ERDAS9.1 استفاده شد. در نهایت مشخص شد گامای 4/0 فازی بیشترین تطابق را با اراضی مناسب وضع موجود شهرستان داردو یک هسته در شرق شهرستان جهت توسعه آتی شهر خمین مناسب به نظر می رسد .در نهایت نقشه نهایی به 5 کلاس طبقه بندی گردید بطوریکه مناطق به ترتیب؛ تناسب بسیار کم با 1717.3 ،تناسب کم با 167.48، تناسب متوسط با 108.54 ،تناسب زیاد با 76 و تناسب بسیار زیاد با 85.12کیلومتر مربع مساحت، مشخص شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

294 - بررسی رابطه مکانی- فضایی مادرشهر مشهد و دهستان فریمان
کتایون علیزاده حمید جعفری فرنوش حریری مقدم

ﻧﺤﻮﻩ ﻭ ﺩﺍﻣﻨﻪی ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻣﻴﺎﻥ ﺷﻬﺮ ﻭ ﺭﻭﺳﺘﺎ ﺑـﺮ ﺷـﻜﻞ ﭘـﺬﻳﺮﻱ، رشد ﺳﻜﻮﻧﺘﮕﺎﻫﻬﺎﻱ ﺭﻭﺳﺘﺎﻳﻲ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺩﺭﻭﻧﻲ ﻭ ﺑﻴﺮﻭﻧﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺛﺮ ﻣﻲ ﮔﺬﺍﺭﺩ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺷﻬﺮ ﻭ ﺭﻭﺳﺘﺎ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻗﺮﺍﺭﻣﻲ ﮔﻴـﺮﺩ ﻭ ﺑـﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺩﺭ ﻣـﻮﺭﺩ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻭ ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎﻱ ﻓﻀﺎﻳﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺎﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﻣﺸﻬﺪ ﺑ چکیده کامل

ﻧﺤﻮﻩ ﻭ ﺩﺍﻣﻨﻪی ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻣﻴﺎﻥ ﺷﻬﺮ ﻭ ﺭﻭﺳﺘﺎ ﺑـﺮ ﺷـﻜﻞ ﭘـﺬﻳﺮﻱ، رشد ﺳﻜﻮﻧﺘﮕﺎﻫﻬﺎﻱ ﺭﻭﺳﺘﺎﻳﻲ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺩﺭﻭﻧﻲ ﻭ ﺑﻴﺮﻭﻧﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺛﺮ ﻣﻲ ﮔﺬﺍﺭﺩ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺷﻬﺮ ﻭ ﺭﻭﺳﺘﺎ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻗﺮﺍﺭﻣﻲ ﮔﻴـﺮﺩ ﻭ ﺑـﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺩﺭ ﻣـﻮﺭﺩ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻭ ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎﻱ ﻓﻀﺎﻳﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺎﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﻣﺸﻬﺪ ﺑﺎ ﺩﻫﺴﺘﺎﻥ ﻓﺮﻳﻤﺎﻥ ﻭﺍﻗﻊ ﺩﺭ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ﻓﺮﻳﻤـﺎﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ. ﺭﻭﺵ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ- ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﻭ روشهای ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﻛﻴﻔـﻲ ﻭ ﻛﻤـﻲ ﺑـﻮﺩﻩ ﻭ ﺍﻃﻼﻋـﺎﺕ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺍﻱ ﻭ ﻣﻴﺪﺍﻧﻲ (ﺗﻜﻤﻴﻞ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ) ﮔﺮﺩﺁﻭﺭﻱ ﺷﺪﻩ ﺍﺳـﺖ ﻭ ﺟﻬـﺖ ﻳـﺎﻓﺘﻦ پاسخ سوالات ﺍﺯ ﻛـﻞ ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﺁﻣـﺎﺭﻱ ﺩﻫﺴـﺘﺎﻥ ﻓﺮﻳﻤـﺎن، ﺳـﻪ ﺭﻭﺳﺘﺎﻱ ﺳﻨﮓ ﺁﺗﺶ (ﺩﺷﺘﻲ) ﻟﻮﺷﺎﺏ ﻓﺮﻳﻤﺎﻥ (ﻛﻮﻫﭙﺎﻳﻪ ﺍﻱ) ﻛﻼﺗﻪ ﺁﺧﻮﻧﺪ(ﻛﻮﻫﺴﺘﺎﻧﻲ) ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮﺍﻥ ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻣـﻮﺭﺩ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﻴﺮﻱ ﺑﻪ ﺭﻭﺵ ﺗﺼﺎﺩﻓﻲ ﺑﺎ ﺗﻜﻤﻴﻞ80 ﭘﺮﺳﺸﻨﺎمه ﺩﺭ ﺭﻭﺳﺘﺎﻫﺎﻱ ﻧﻤﻮﻧـﻪ(ﺑﺮﺍﺳـﺎﺱ ﺟـﺪﻭﻝﻣﻮﺭﮔﺎﻥ)،صورت گرفت.مدل بررسی در این تحقیق مدل ارتباطات مکانی اولمن بوده است. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﻛﻲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛـﻪ ﺷـﻬﺮ ﻓﺮﻳﻤـﺎﻥ ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ ﺩﺍﺭﺍ ﺑـﻮﺩﻥ ﺍﻣﻜﺎﻧـﺎﺕ ﻭ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻭ ﻧﺰﺩﻳﻜﻲ ﺑﻪ مشهد ﺗﺎ ﺣﺪﻱ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺟﺎﺫﺏ ﺭﻭﺳـﺘﺎﻫﺎﻱ ﻭﺍﻗـﻊ ﺩﺭ ﺣـﻮﺯﻩ ﻧﻔـﻮﺫ ﺧﻮﺩ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮﺩﻩ اما ﻣﺎﺩﺭﺷﻬﺮ ﻣﺸﻬﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ شهر کانونی با جاذبه زیاد و ﻗﻄﺐ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺕ ﻭ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺩﺭ ﺳـﻄﺢ ﻣﻨﻄﻘـﻪ، ﺭﻭﺳـﺘﺎﻫﺎﻳﻲ ﺍﺯ ﺩﻫﺴﺘﺎﻥ ﻓﺮﻳﻤﺎﻥ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺩﺭ فاصله ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺗﺮﻱ ﺑﻪ این شهر قرار دارند را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺧﻮﺩ میﻛﺸﺪ. ﺑﻌﺪ ﻣﺴﺎﻓﺖ ﻭ ﻧﻮﻉ خدمات مورد نیاز ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

295 - تحلیل و بررسی ساختار فضایی تراکم جمعیت شهر بندرگز با استفاده از آمار فضایی در GIS
مصطفی آریان کیا پروین کهربائیان نگار خراسانی

1377-2108

افزایش جمعیت شهرها و چگونگی اسکان آن ها یکی از مشکلات شهرهای امروزی می باشد و با توجه به لزوم حفظ اراضی کشاورزی و طبیعی و همچنین کاهش هزینه های شهری، مسأله تراکم جمعیتی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. توزیع مطلوب تراکم باعث توزیع مناسب جمعیت در سطح شهر می شود و امکان است چکیده کامل

افزایش جمعیت شهرها و چگونگی اسکان آن ها یکی از مشکلات شهرهای امروزی می باشد و با توجه به لزوم حفظ اراضی کشاورزی و طبیعی و همچنین کاهش هزینه های شهری، مسأله تراکم جمعیتی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. توزیع مطلوب تراکم باعث توزیع مناسب جمعیت در سطح شهر می شود و امکان استفاده بهینه از شرایط موجود را فراهم می نماید. لازمه ی این توزیع بهره گیری از تمام امکانات و ظرفیت های مناطق شهری است که شامل ترافیک، تأسیسات، گرایش های مردمی، قیمت زمین و دیگر عوامل تأثیرگذار است. بر این اساس هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل فضایی تراکم جمعیت شهر بندرگز با استفاده از آمار فضایی در GISمی پردازد. پژوهش حاضر جزء تحقیقات کاربردی و از نظر شیوه انجام، توصیفی- تحلیلی آماری مبتنی بر پایگاه داده های مکانی و سامانه اطلاعات جغرافیایی می باشد. جهت کسب اطلاعات و داده های مورد نیاز وضع موجود، از دو روش مطالعات کتابخانه ای- اسنادی و همچنین آمار جمعیتی سال 1398 شهر بندرگز استفاده شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از تکنیک های مختلف آمار فضایی مانند تحلیل خوشه بندی ضریب موران، گری، تحلیل لکه های داغ و hot spot و همچنین جهت تهیه نقشه ها و نشان دادن تراکم جمعیت شهر بندرگز از نرم افزار Arc Gis استفاده شده است. نتایج حاصل از محاسبه درجه تجمع از طریق ضریب موران و گری، الگوی تصادفی متمایل به پراکندگی را نشان می دهد. همچنین شاخصG عمومی نیز تمرکز پایین جمعیت و فعالیت را نشان می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

296 - ارزیابی توزیع فضای سبز شهری با استفاده از رویکرد عدالت فضایی در شهر زنجان
ابراهیم شریف زاده اقدم سید جلال قدسی

1905-1201

نظر به اینکه عدالت و بی‌عدالتی در فضا نمایان می‌شوند، تجزیه‌وتحلیلِ برکنش بین فضا و اجتماع در فهم بی عدالتی‌های اجتماعی و نحوه‌ی تنظیم سیاست‌های برنامه‌ریزی برای کاهش یا حل آن‌ها ضروری است. تبیین مفهوم عدالت فضایی، نیازمند بررسی و شناخت مناطق در توزیع متعادل خدمات و امک چکیده کامل

نظر به اینکه عدالت و بی‌عدالتی در فضا نمایان می‌شوند، تجزیه‌وتحلیلِ برکنش بین فضا و اجتماع در فهم بی عدالتی‌های اجتماعی و نحوه‌ی تنظیم سیاست‌های برنامه‌ریزی برای کاهش یا حل آن‌ها ضروری است. تبیین مفهوم عدالت فضایی، نیازمند بررسی و شناخت مناطق در توزیع متعادل خدمات و امکانات، ازجمله فضای سبز در بین جمعیت ساکن شهر از مؤلفه‌های پایداری شهری است. هدف اصلی پژوهش بررسی این فرضیه که به نظر می رسد توزیع پارک ها و فضاهای سبز شهری در بین نواحی مختلف شهر زنجان به صورت متعادل توزیع نشده است، می باشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و با روش توصیفی تحلیل فضایی و آماری صورت گرفته است که توزیع فضاییِ فضاهای سبز شهر زنجان را از منظر عدالت فضایی موردبررسی قرار داده است. جهت ارزیابی فضاهای سبز از روش های ارزیابی کمی و کیفی (ماتریس های چهارگانه)، شاخص موران و شاخص همسایگی بهره گرفته‌شده است. نتایج تحقیق حاکی از این است که توزیع سرانه های فضای سبز و به‌ویژه توزیع پارک ها در سطح نواحی شهر زنجان دارای وضعیت نامناسبی است و توزیع سرانه ها در بین این نواحی تفاوت معناداری را نشان می دهد به‌طوری‌که برخی از نواحی مانند 101 و 207 بسیار بیشتر از نیاز جمعیتی خود دارای فضای سبز می باشند درحالی‌که برخی دیگر از نواحی مانند 201، 202، 203، 204، 205 و 305 فاقد هرگونه فضای سبزی می باشد؛ و نهایتاٌ نتایج شاخص همسایگی و موران نشان داد که الگوی توزیع پارک های شهر زنجان، از الگوی خوشه ای تبعیت می کند و به‌صورت تصادفی بوده است و نحوه ی توزیع پارک ها در سطح شهر و در بین نواحی مشخص است که کاملاً بدون برنامه ریزی بوده است و عملاً برنامه ریزی برای توزیع پارک با توجه به مقیاس عملکردی آن ها صورت نگرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

297 - تحلیل و تبیین الگوهای رفتار فضایی گردشگران با تأکید بر جغرافیای رفتاری (مطالعه موردی: گردشگران مذهبی مشهد)
علی اسماعیل زاده کواکی کتایون علیزاده حمید جعفری

2112-1405

امروزه بسیاری از دست اندرکاران حوزه گردشگری تلاش می کنند تا با تأثیرگذاری مستقیم بر رفتارهای گردشگران بر میزان علاقه و احساسات آن‌ها در انتخاب مقصد تأثیر بگذارند. به دلیل کمبود زیرساخت ها و خدمات متناسب جهت پاسخگویی به نیازها و احتیاجات گردشگران در سطح شهر مشهد و عدم شن چکیده کامل

امروزه بسیاری از دست اندرکاران حوزه گردشگری تلاش می کنند تا با تأثیرگذاری مستقیم بر رفتارهای گردشگران بر میزان علاقه و احساسات آن‌ها در انتخاب مقصد تأثیر بگذارند. به دلیل کمبود زیرساخت ها و خدمات متناسب جهت پاسخگویی به نیازها و احتیاجات گردشگران در سطح شهر مشهد و عدم شناخت کافی از الگوهای رفتاری آنان، مسائل و مشکلاتی برای گردشگران، مدیران و متولیان امور شهری وجود دارد. بنابراین هدف اصلی پژوهش حاضر، تحلیل و تبیین الگوهای رفتار فضایی حاکم بر گردشگری مذهبی مشهد مقدس می باشد که از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و به‌صورت توامان استفاده شده است. جامعه آماری در این پژوهش گردشگران داخلی بودند که بر اساس آمار اخذ شده، تعداد کل گردشگران ورودی به مشهد در سال 1399 ، 22025167 نفر ثبت شده است که با استفاده از محاسبات فرمول کوکران تعداد 384 نفر به عنوان نمونه آماری بدست آمد، برای انجام تحلیل های فضایی از مدل هایی نظیر تراکم فضایی، سنجش دسترسی فضایی، مدل آماری GI و نرم افزارArcGIS استفاده شد. بر اساس یافته های تحقیق مشخص شد، پراکنش فضایی مراکز تجاری موردنظر گردشگران داخلی در شهر مشهد بر اساس ضریب G عمومی 0.000553 و مقدارz-score 0.669718 بوده، لذا الگوی پراکنش فضایی مراکز تجاری موردنظر گردشگران داخلی از نوع تصادفی بوده است. این وضعیت برای سایر شاخص های موردسنجش بدین صورت بدست آمده است که؛ مراکز تفریحی و اقامتی از نوع خوشه ای بالا بوده اند و برای مراکز تاریخی، مذهبی، طبیعی، رستوران و درمانی از نوع تصادفی است که نشان‌دهنده توزیع غیریکنواخت در شهر مشهد می باشد. در نهایت نتایج بررسی الگوهای رفتاری گردشگران داخلی نشان می دهد، تنها برای 2 شاخص تجاری و اقامتی به‌صورت پراکنده بوده و در 6 مورد دیگر یعنی؛ تاریخی، مذهبی، تفریحی، طبیعی، رستوران و استفاده از مراکز درمانی و سلامت به‌صورت تجمعی بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

298 - تحلیل فضایی جمعیت و فعالیت شهر تهران در مقایسه با زون‌های پیشنهادی طرح جامع
سیده الهام داوری مرضیه امینی

1485

ساختار فضایی واژه‌ای است که از دو مفهوم فضا و ساختار سرچشمه می‌گیرد.همچنین شهر نیز به‌عنوان یک نظام دارای اجزایی است که همچون اندام‌های موجود زنده با یکدیگر ارتباط ارگانیک دارند. . هدف از تحقیق حاضر سنجش الگوی پراکنش فضایی جمعیت و فعالیت و مدل‌سازی زون‌های پیشنهادی طرح چکیده کامل

ساختار فضایی واژه‌ای است که از دو مفهوم فضا و ساختار سرچشمه می‌گیرد.همچنین شهر نیز به‌عنوان یک نظام دارای اجزایی است که همچون اندام‌های موجود زنده با یکدیگر ارتباط ارگانیک دارند. . هدف از تحقیق حاضر سنجش الگوی پراکنش فضایی جمعیت و فعالیت و مدل‌سازی زون‌های پیشنهادی طرح جامع شهر تهران می باشد. روش تحقیق حاضر توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و بررسی های میدانی است.در ابتدا به منظور سنجش الگوی پراکنش فضایی جمعیت و فعالیت شهر تهران از تحلیلگرهای فضایی مانند خود همبستگی فضایی موران[1]، Getis-Ord General G و HOT SPOT استفاده شده است و سپس به مدل‌سازی زون‌های پیشنهادی طرح جامع شهر تهران و تحلیل آن پرداخته شده است. نتایج بیانگر این بود،شهر تهران دارای ساختار فضائی استثنائی است. این شهر دارای تراکمی بالا و ساختار چند مرکزی نه چندان قوی است. مجموع یافته‌ها و مدل‌های تحلیل ساختار فضایی شهر تهران نشان می‌دهد که بر اساس آمار سال 1385 و 1400، جمعیت دارای الگوی خوشه‌ای و فعالیت نیز الگوی غیر خوشه‌ای دارد. ولی طرح جامع هر دو متغیر جمعیت و فعالیت را پراکنده در نظر گرفته است و نشان می‌دهد طرح جامع در مغایرت با الگوی وضع موجود است. بطوریکه الگوی وضع موجود، ساختار چندمرکزی مطلوب را نشان می‌دهد، ولی الگوی پیشنهادی طرح جامع در مغایرت با آن است. [1] Spatial Autocorrelation Global Moran's I پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

299 - نقش زنان در شکل گیری فضاهای شهری
محمد مهدی مولایی آرزو لطفی

هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین ضوابط و چهارچوب طراحی یا مدول از فضاهای شهری جهت زنان بود. جامعه مورد بررسی زنان است که نیازهای شهری معضلات و کمبودهای فضا در اجتماع آنان در گذر تاریخ مورد توجه قرار نگرفته بود. طرح پژوهشی کاربردی است. ابزار گردآوری با استفاده از داده های ک چکیده کامل

هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین ضوابط و چهارچوب طراحی یا مدول از فضاهای شهری جهت زنان بود. جامعه مورد بررسی زنان است که نیازهای شهری معضلات و کمبودهای فضا در اجتماع آنان در گذر تاریخ مورد توجه قرار نگرفته بود. طرح پژوهشی کاربردی است. ابزار گردآوری با استفاده از داده های کتابخانه ای و پایگاه های پژوهشی مرتبط به حوزه معماری و شهرسازی زنان بود. مبانی نظری جمع آوری شده با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که درگذشته جایگاه و فعالیت زنان در عرصه های شهری بیشتر بوده وتعریف مشخص تری داشته است و زنان در آسایش و امنیت به فعالیت های روزمره خود رسیدگی می کردند. برخلاف گذشته در جوامع امروزی عدم توجه به بافت فضای عمومی و اختصاص دادن مکانی اجتماعی مناسب بانوان، فقدان امنیت را به ارمغان آورده است. در دنیای مدرن حاکم بر جامعه نیاز های زنان از برنامه های شهرسازی و معماری کامل حذف شده و محیط به فضای کاملاً مردانه ای تبدیل شده است. مؤلفه های نیاز روحی، جسمی، امنیت و تفاوت های فیزیولوژیکی بین زنان و مردان از عوامل اصلی و بسیار تأثیرگذار در کیفیت فضاهای شهری مناسب بانوان محسوب می شوند. ارتباط این مؤلفه ها با ضوابط طراحی شهری می تواند کمک شایانی به ساخت شهر همسو با بانوان و محرک حضور بیشتر آنها در جامعه باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

300 - بررسی روان شناختی و جامعه شناختی رشد و تعالی فرهنگی زنان در منظومه فضای مجازی
طیبه زارعی

10.22034/jwcp.2023.708902

هدف پژوهش حاضر بررسی روان شناختی و جامعه شناختی رشد و تعالی فرهنگی زنان در منظومه فضای مجازی بود. جامعه پژوهش تمام متون روان شناختی و جامعه شناختی مرتبط با منظومه فضای مجازی و رشد و تعالی فرهنگی بود. نمونه مورد پژوهش مطالب روان شناختی ، جامعه شناختی، فرهنگی و فضای مجازی چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر بررسی روان شناختی و جامعه شناختی رشد و تعالی فرهنگی زنان در منظومه فضای مجازی بود. جامعه پژوهش تمام متون روان شناختی و جامعه شناختی مرتبط با منظومه فضای مجازی و رشد و تعالی فرهنگی بود. نمونه مورد پژوهش مطالب روان شناختی ، جامعه شناختی، فرهنگی و فضای مجازی در ارتباط با زنان بود. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی است. گردآوری اطلاعات از طریق مطالعه اسنادی و کتابخانه ای به صورت فیش برداری از مفاهیم مهم پژوهش بود. داده های به دست آمده با استفاده از تحلیل محتوا بررسی شد. نتایج پژوهش نشان داد که زنان نیازمند برخورداری از سلامت روان شناحتی، مشارکت و بهره مندی از امکانات و فرصت های زندگی اجتماعی هستند و توانمندی آنان از جمله رهیافت های علمی و فرهنگی به زنان کمک می کند تا به استقلال و خودکفایی برسند. ارتقای سلامت روان شناختی و تعالی زنان تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله مهمترین آن ها عوامل قید و بندها، ارتقای فرهنگ عمومی، شبکه ها و سازمان های زنانه ، رسانه ها و فضای مجازی هستند که از آن‌ها تحت عنوان منظومه فضای مجازی یاد می شود. هم چنین سیاست گذاری صحیح و مبتنی بر فرهنگ اسلامی و ایرانی می‌تواند زمینه را برای حفظ تعادل و سلامت روان شناختی زنان همراه با رشد و تعالی آنان به همراه داشته باشد. برقراری ارتباط و تعامل زنان با جامعه از طریق فضای مجازی و ایجاد شبکه های عرفی و سازمان های مختص زنان از عوامل اثرگذار در حفظ سلامت روان شناختی و تعالی فرهنگی زنان است که می تواند از حوزه تخصصی و علمی به حوزه عمومی و عامه پسند وارد شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

301 - مؤلفه های روان شناختی و فرهنگی طراحی فضای شهری مختص بانوان
پدرام حصاری

10.22034/jwcp.2023.708048

هدف پژوهش حاضر، بررسی مؤلفه های روان شناختی و فرهنگی طراحی فضای شهری مختص بانوان بود. جامعه پژوهش تمام متون و اسناد فضاهای شهری بود. نمونه پژوهش مطالب مربوط به فضاهای شهری مختص بانوان شهر تهران بود. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. گردآوری اطلاعات با استفاده از روش کتابخان چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر، بررسی مؤلفه های روان شناختی و فرهنگی طراحی فضای شهری مختص بانوان بود. جامعه پژوهش تمام متون و اسناد فضاهای شهری بود. نمونه پژوهش مطالب مربوط به فضاهای شهری مختص بانوان شهر تهران بود. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. گردآوری اطلاعات با استفاده از روش کتابخانه ای انجام گرفت. یافته ها نشان داد که پارک ها و فضاهای سبز مختص بانوان یکی از مراکز مهم خدمات رفاهی و تفریحی است که علاوه بر جنبة بهداشتی و روانی، در توسعه پایدار شهری و بهبود کیفیت زندگی بانوان اهمیت بسزایی دارد. ایجاد بازارچه‌های کارآفرینی، استفاده نیروهای آموزش دیده در نگهداری پارک و برخی مسائل فنی آنان و اداره مکان ها موقعیت مناسب و امنی در اختیار تعدادی از زنان جویای کار قرار خواهد داد. پارک های ویژه زنان با اختصاص مکانی سرسبز و آزاد برای استفاده از نور خورشید و امکانات ورزشی و تفریحی مسئله سلامت روانی و جسمانی را مد نظر قرار داده و با متمرکز کردن تعداد زیادی از زنان در محل پارک و برگزاری کلاس های آموزشی- بهداشتی و ورزشی به این ضرورت اصلی جامعه خواهد پرداخت. با توجه به آداب و رسوم و فرهنگ مردم، نیاز به احداث فضایی باز مخصوص بانوان جهت تفریح، ورزش و تخلیه هیجانات روحی وجود دارد. در نظر گرفتن فضایی مختص بانوان با طراحی خاص، که منطبق با فرهنگ جامعه باشد بسیار ضروری است. با توجه به دین اسلام، که محور فرهنگ جامعه است احداث پارک بانوان نه تنها موجب کاهش ارزش زن نمی شود بلکه نشان از توجه به زنان می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

302 - Zoning hydraulic conductivity using different geostatistical methods (Case study Shavoor)
محمد سلاخ پور عباس ملکی علی مختاران

In studies of irrigation and drainage projects for drainage, it is necessary to extend the data from the sampling point to the network. Therefore, based on available data from observational wells, estimating the state of hydraulic conductivity (K) in the surrounding are چکیده کامل

In studies of irrigation and drainage projects for drainage, it is necessary to extend the data from the sampling point to the network. Therefore, based on available data from observational wells, estimating the state of hydraulic conductivity (K) in the surrounding area. The estimation process values for locations where there is no information for them based on viewing areas called wells spatial interpolation. In this study, based on data from 49 observational wells were constructed in the plains Shavoor in Khuzestan province, was generalized point data as well (Ernst), to the network. Then the accuracy of different interpolation methods were compared using scientific methods include a variety of kriging method, Thiessen and interpolation weight. Due to the geographical position coordinates observational wells, hydraulic conductivity was prepared digital map of the study area, using Civil 3D software. Spatial modeling software environment was then the Arc Gis and ArcMap. Statistical methods were used to compare with other software GS +. By drawing statistical methods and software GS + and ArcGIS ArcMAP, had the lowest error ordinary kriging process shift mode. Therefore, in this study, were used for zoning and expansion of hydraulic conductivity of ordinary Kriging interpolation method. Finally, in the research area of study in 11,500 hectares by Krynjyng conventional zoning were the three areas hydraulic conductivity with ranges 2,300 hectares less than 2 meters per day, 7900 between 2 and 3 meters per day and 1,300 hectares more 3 meters per day.According to the results, estimation of subsurface drainage Shdmhasbh are planted in three areas 50.70 and 80 m. As can be seen, if the estimate for hydraulic conductivity within the Project area, the method is invalid and an error, Perhaps increased costs due to estimation error in the drainage network designs are to be laid underground drains. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

303 - شناسائی فرصتهای سرمایه گذاری صنعتی با پیچیدگی اقتصادی. مطالعه موردی استانهای منتخب(آدربایجان غربی، ایلام، کردستان و کرمانشاه
شادی قیاسی هیرش سلطانپناه عادل فاطمی

اهمیت صنعتی شدن در هر جامعهای تا حدی است که بسیاری از اقتصاددانان توسعهی صنعتی را عامل اصلی توسعهی یک کشور قلمداد میکنند. بخش صنعت با بهره‌گیری از سرمایه‌های فیزیکی متراکم شده، منابع طبیعی و مواد خام، نیروی انسانی و دانش فنی، قادر است در تأمین بسیاری از مایحتاج زندگی ان چکیده کامل

اهمیت صنعتی شدن در هر جامعهای تا حدی است که بسیاری از اقتصاددانان توسعهی صنعتی را عامل اصلی توسعهی یک کشور قلمداد میکنند. بخش صنعت با بهره‌گیری از سرمایه‌های فیزیکی متراکم شده، منابع طبیعی و مواد خام، نیروی انسانی و دانش فنی، قادر است در تأمین بسیاری از مایحتاج زندگی انسان و رشد اقتصادی جوامع، نقش کلیدی ایفا کند. کمیابی منابع مالی در اقتصاد ایران در چند سال اخیر تشدید شده است و هدایت بهینه سرمایه های محدود و انتخاب درست بخشهای اقتصادی برای سرمایهگذاری یک امر ضروری است و برنامهریزی صنعتی مناطق در چارچوب نگرش سیستمی، تعیین الگوی رشد برای آن منطقه متناسب با پتانسیل های آن اهمیت ویژهای دارد. در این مقاله با بکارگیری تئوری فضای محصول و علم شبکه و استفاده از اطلاعات مربوط به ساختار تولیدی استانهای منتخب ایران در سالهای 1393 -1397 مربوط به سی و دو محصول براساس کدهای ISIC ، در یک نگرش سیستمی تلاش شده است محصولات تولیدی دارای مزیت نسبی آشکار شده استانهای منتخب ایران مشخص شده و مسیر و نقشه راه توسعهی صنعتی این استانها ترسیم گردد. سپس احتمال تنوع پذیری محصولات فاقد مزیت نسبی آشکار شده برای کلیه استانهای منتخب محاسبه گردید و مسیر توسعه صنعتی استانهای منتخب بر اساس استراتژی حریصانه مشخص شد. نتایج تحقیق نشان داد بیشترین تنوع محصولات تولیدی از میان 32 محصول مورد بررسی مربوط به استان کرمانشاه و ایلام با 5 محصول بوده و استان آذربایجان غربی و کردستان با 3 محصول در رتبه بعدی قراردارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

304 - بررسی راهکارهای ارتقای سطح توانمندی معلمان ابتدایی جهت استفاده از شیوه‌های نوین آموزش در فضای مجازی
کبری اویس

این مطالعه با هدف بررسی راهکارهای ارتقای سطح توانمندی معلمان ابتدایی جهت استفاده از شیوه‌های نوین آموزش درفضای مجازی آموزش و پرورش ناحیه سه شهرستان کرمانشاه انجام شده است. و به عنوان یک پلت فرم برای نوشتن متن نوشتاری با استفاده از روش تحقیق کیفی می باشد. در این تحقیق از چکیده کامل

این مطالعه با هدف بررسی راهکارهای ارتقای سطح توانمندی معلمان ابتدایی جهت استفاده از شیوه‌های نوین آموزش درفضای مجازی آموزش و پرورش ناحیه سه شهرستان کرمانشاه انجام شده است. و به عنوان یک پلت فرم برای نوشتن متن نوشتاری با استفاده از روش تحقیق کیفی می باشد. در این تحقیق از 12 نفر از اساتید و خبرگان مسلط به شیوه‌های نوین تدریس ناحیه سه آموزش و پرورش شهرستان کرمانشاه استفاده شده است. به منظور شناسایی راهکارهای موثر بر ارتقای سطح توانمندی معلمان روش تحلیل مضمون به کارگرفته شد. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی و شاخص اشباع نظری نسبت به نمونه گیری از جامعه پژوهش اقدام شد. به این منظور، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، چند نفر از خبرگان حوزه ی مدیریت آموزشی شناسایی و مورد مصاحبه قرار گرفتند. برای حصول اطمینان از روایی ابزار در پژوهش، از نظرات ارزشمند اساتید آشنا با این حوزه و متخصصان دانشگاهی که در این حوزه خبره و مطلع بودند استفاده شد. همچنین برای ارزیابی پایایی روش پیشنهادی لینکن و کوبا استناد و برای تأمین اعتبار و مقبولیت داده‌ها از روش درگیری دائمی و مستمر استفاده شد. درارتقای توانمندی معلمان 5 مؤلفه (شایستگی سواد اطلاعاتی، شایستگی برقرار ارتباط و همکاری، شایستگی تولید محتوای الکترونیکی، شایستگی‌های امنیتی و بهداشتی و شایستگی حل مسئله) تأثیرگذار بودند، بنابراین می توان نتیجه گرفت توانمندی در سازمان‌های آموزشی از اهمیت بیشتری نسبت به سایر سازمان‌ها برخوردار است. این مطالعه با هدف بررسی راهکارهای ارتقای سطح توانمندی معلمان ابتدایی جهت استفاده از شیوه‌های نوین آموزش درفضای مجازی آموزش و پرورش ناحیه سه شهرستان کرمانشاه انجام شده است. و به عنوان یک پلت فرم برای نوشتن متن نوشتاری با استفاده از روش تحقیق کیفی می باشد. در این تحقیق از 12 نفر از اساتید و خبرگان مسلط به شیوه‌های نوین تدریس ناحیه سه آموزش و پرورش شهرستان کرمانشاه استفاده شده است. به منظور شناسایی راهکارهای موثر بر ارتقای سطح توانمندی معلمان روش تحلیل مضمون به کارگرفته شد. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی و شاخص اشباع نظری نسبت به نمونه گیری از جامعه پژوهش اقدام شد. به این منظور، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، چند نفر از خبرگان حوزه ی مدیریت آموزشی شناسایی و مورد مصاحبه قرار گرفتند. برای حصول اطمینان از روایی ابزار در پژوهش، از نظرات ارزشمند اساتید آشنا با این حوزه و متخصصان دانشگاهی که در این حوزه خبره و مطلع بودند استفاده شد. همچنین برای ارزیابی پایایی روش پیشنهادی لینکن و کوبا استناد و برای تأمین اعتبار و مقبولیت داده‌ها از روش درگیری دائمی و مستمر استفاده شد. درارتقای توانمندی معلمان 5 مؤلفه (شایستگی سواد اطلاعاتی، شایستگی برقرار ارتباط و همکاری، شایستگی تولید محتوای الکترونیکی، شایستگی‌های امنیتی و بهداشتی و شایستگی حل مسئله) تأثیرگذار بودند، بنابراین می توان نتیجه گرفت توانمندی در سازمان‌های آموزشی از اهمیت بیشتری نسبت به سایر سازمان‌ها برخوردار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

305 - مدل علی وابستگی به فضای مجازی با رضایت تحصیلی در دانش‌آموزان تیزهوش: نقش واسطه‌ای ازخودبیگانگی تحصیلی
مریم عبدالهی مقدم هوشنگ گراوند سعیده سبزیان

زمینه: امروزه یکی از عواملی که ممکن است دانش‌آموزان را با دور کردن از فضای مدرسه به سمت وابستگی به فضای مجازی کشاند و زمینه نارضایتی تحصیلی را فراهم کند، ازخودبیگانگی تحصیلی است. هدف: پژوهش حاضر با هدف نقش واسطه‌ای از خودبیگانگی تحصیلی در رابطه بین وابستگی به فضای مجازی چکیده کامل

زمینه: امروزه یکی از عواملی که ممکن است دانش‌آموزان را با دور کردن از فضای مدرسه به سمت وابستگی به فضای مجازی کشاند و زمینه نارضایتی تحصیلی را فراهم کند، ازخودبیگانگی تحصیلی است. هدف: پژوهش حاضر با هدف نقش واسطه‌ای از خودبیگانگی تحصیلی در رابطه بین وابستگی به فضای مجازی با رضایت تحصیلی دانش‌آموزان تیزهوش صورت پذیرفت. روش: روش پژوهش، همبستگی از نوع مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعه‌ی این پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان دختر دبیرستان فرزانگان مقطع متوسطه دوم (340 نفر) در سال تحصیلی 1400-1401 بود. حجم نمونه آماری بر اساس قاعده سرانگشتی کلاین برابر 170 نفر تعیین شد که به روش نمونه‌گیری در دسترس انجام شد. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش پرسش‌نامه‌ اعتیاد به اینترنت (IAT)، مقیاس خودبیگانگی تحصیلی (AAS) و مقیاس چندبعدی رضایت از زندگی دانش‌آموزان (MSLSS) بود. تحلیل داده‌ها: برای تحلیل داده‌ها از روش آماری مدل معادلات ساختاری و برای بررسی نقش واسطه‌ای متغیرها از آزمون بوت‌استراپ استفاده شد. نتایج: یافته‌ها نشان داد که وابستگی به فضای مجازی دارای اثر مستقیم و مثبتی بر از خودبیگانگی تحصیلی بود (001/0=P، 39/0= β)؛ اما بر رضایت تحصیلی اثر مستقیم نداشت (12/0=P، 09/0= β). همچنین از خودبیگانگی تحصیلی دارای اثر منفی بر رضایت تحصیلی بود (001/0=P، 87/0-= β). نتایج غیرمستقیم نشان داد که از خودبیگانگی تحصیلی توانست نقش میانجی‌گری در رابطه بین وابستگی به فضای مجازی و رضایت تحصیلی ایفا کند. نتیجه‌گیری: بر طبق یافته‌ها به دست‌اندرکارکان تعلیم و تربیت پیشنهاد می‌گردد راهکارهای لازم برای مدیریت فضای مجازی به دانش‌آموزان و خانواده‌ها آموزش داده شود تا به‌واسطه از خودبیگانگی تحصیلی، زمینه رضایت تحصیلی پایین در دانش‌آموزان فراهم نشود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

306 - سیاستگذاری تآب آوری فضایی – کالبدی در راستای برنامه ریزی پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: شهر بناب)
مولود غریب بختیار عزت پناه

پدافند غیر عامل از مهم ترین رویکرد های مطرح شده در حوزه مدیریت بحران شهری، در جهت تأمین امنیت شهرها، و رویارویی با بحران های انسانی می باشد. کالبد، فرم، بافت، نحوه برنامه ریزی و طراحی آنها از جمله ابعاد چندگانه شهرسازی می باشد که در صورت توجه به آنها شاهد مزایای فراوانی چکیده کامل

پدافند غیر عامل از مهم ترین رویکرد های مطرح شده در حوزه مدیریت بحران شهری، در جهت تأمین امنیت شهرها، و رویارویی با بحران های انسانی می باشد. کالبد، فرم، بافت، نحوه برنامه ریزی و طراحی آنها از جمله ابعاد چندگانه شهرسازی می باشد که در صورت توجه به آنها شاهد مزایای فراوانی برای شهرها بخصوص در مواقع ضروری و بحرانی خواهیم بود؛ در غیر این صورت فرصت ها تبدیل به تهدیدها خواهد شد و ساختار شهرها را آسیب پذیر خواهد نمود. لذا هدف از این پژوهش ارائه راهکارهایی جهت افزایش پایداری شهر بناب متناسب با نیازهای دفاعی امنیتی شهر و ویژگی های فضایی- کالبدی آن است. نوع پژوهش حاضر از نوع بنیادی – توسعه ای و روش مطالعه آن توصیفی – تحلیلی می باشد. دراین پژوهش ازتحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای وزن دهی شاخص های کالبدی و فضایی شهراستفاده شده است. نتایج مطالعات نشان می دهد شاخص زیرساختی مهمترین معیار در برنامه ریزی پدافند غیرعامل می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

307 - تجویز سیاست به منظور سازماندهی فضایی محلات بافت قدیم شهر آمل ‏
کیوان یزدانی علی مصلحی محمدحسین بوچانی

پیدایش مفهوم محله دارای تاریخچه‌ای طولانی در نظام شهرنشینی ایران و جهان است و ریشه در زندگی جمعی مردم و ارتباطات اجتماعی آن‌ها دارد و مطالعات بسیاری درباره اهمیت و نقش محله‌های سنتی انجام شده است. بدین روی با توجه به مطالب مطروحه، پژوهش حاضر با هدف تجویز سیاست به من چکیده کامل

پیدایش مفهوم محله دارای تاریخچه‌ای طولانی در نظام شهرنشینی ایران و جهان است و ریشه در زندگی جمعی مردم و ارتباطات اجتماعی آن‌ها دارد و مطالعات بسیاری درباره اهمیت و نقش محله‌های سنتی انجام شده است. بدین روی با توجه به مطالب مطروحه، پژوهش حاضر با هدف تجویز سیاست به منظور سازماندهی فضایی محلات بافت قدیم شهر آمل مطرح می‌گردد. که به‌منظور دستیابی به هدف مورد نظر سازماندهی فضایی محلات بافت قدیم شهر آمل مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. روش تحقیق مقاله حاضر روش توصیفی-تحلیلی و نوع آن کاربردی است. از لحاظ نوآوری نیز باید عنوان نمود که پژوهش حاضر به منظور سازماندهی فضایی محلات بافت قدیم به صورت یک کل در شهر آمل مورد بررسی قرار می‌دهد. از نتایج این پژوهش می‌توان به تقویت و شکل گیری مراکز فرعی در سطح محلات با اولویت قرارگیری فضاهای اجتماعی کوچک نظیر پارک و فعالیت‌های مرتفع کننده نیازهای روزانه و شکل گیری و ترکیب فعالیت‌ها با اولویت فعالیت‌های روزانه و هفتگی در مراکز محلات متناسب با نیازهای روز جامعه و فشردگی کالبدی آن‌ها اشاره‌کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

308 - بررسی سیاستگذاری مولفه های معماری با رویکرد بالا بردن کیفیت فضای آموزشی
طرلان زرنشانی اصل

خلق فضا، همواره مقصود معماری بوده است. فضای آموزشی نیز، بی شک یکی از راهبردهای رسیدن به این مقصود میباشد و دو هدف تربیت و تعلیم دانش آموختگان را دنبال میکند . نوع و ماهیت فضا در آموزش رشته هایی چون معماری و هنر که احساس و تجسم از ارکان اصلی و ابزار مهم پیشرفته محسوب میش چکیده کامل

خلق فضا، همواره مقصود معماری بوده است. فضای آموزشی نیز، بی شک یکی از راهبردهای رسیدن به این مقصود میباشد و دو هدف تربیت و تعلیم دانش آموختگان را دنبال میکند . نوع و ماهیت فضا در آموزش رشته هایی چون معماری و هنر که احساس و تجسم از ارکان اصلی و ابزار مهم پیشرفته محسوب میشوند نقش مضاعفی داشته است. امروزه اصل مهم در فضاهای آموزشی خصوصاً در دانشکده ها که در برگیرنده مجموعه ای از مفاهیم و ارزش ها است، به ندرت احساس می شود و همین امر سبب کاهش احساس تعلق خاطر به فضا می گردد. این در حالی است که برقراری ارتباط با فضا های آموزشی هنری و نیز ارتباطات بین افراد در آن، نقش عمده ای در ارتقاء سطح آموزش دارد. بررسی ها نشان می دهد که ملاک اصلی سنجش کیفیت فضایی در مدارس و دانشکده ها، به میزان رضایتمندی کاربران آن می باشد که این امر نیز وابسته به تطابق محیط کالبدی با مجموعه نیازها و توقعات انسانی می باشد. این اصل مهم از طریق طراحی فضاهای انعطاف پذیر با قابلیت های تطبیق پذیری، تغییر پذیری و تنوع پذیری، تامین شده و امکان گرد همایی و تعاملات دانش آموختگان را قوت می بخشند. هدف از این پژوهش بررسی عوامل مؤثر کیفی بر ارتقاء کیفیت فضا در مدارس و دانشکده های معماری از طریق بسط مفهوم کیفیت فضایی است. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی اصول طراحی دانشکده های معماری را بر اساس ارتقاء کیفی فضا و افزایش تمرکز، آرامش و آسایش تبیین می نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

309 - سیاستگذاری مؤلفه‌های فضایی در شکل گیری هسته‌های جدید شهری
عزیز محمدیاری بختیار عزت پناه کریم حسین زاده دلیر

یکی از مهم‌ترین موضوعات مهم در مدیریت شهری امروز، موضوع رشد سریع جمعیت و به تبع آن گسترش شتابان شهرها می‌باشد، که به دلیل عدم وجود برنامه و مدیریت کارآمد با این پدیده، این شهرها را با مشکلات عدیده‌ای روبه رو نموده است. این مسائل اثراتش را بر روی ساختار فضایی شهرها به اش چکیده کامل

یکی از مهم‌ترین موضوعات مهم در مدیریت شهری امروز، موضوع رشد سریع جمعیت و به تبع آن گسترش شتابان شهرها می‌باشد، که به دلیل عدم وجود برنامه و مدیریت کارآمد با این پدیده، این شهرها را با مشکلات عدیده‌ای روبه رو نموده است. این مسائل اثراتش را بر روی ساختار فضایی شهرها به اشکال مختلفی نشان داده است که یکی از این موارد توسعه فضایی شهرها بصورت چندهسته ای می باشد. ‌پدیده چند هسته‌ای شدن ذاتی کلانشهرها بوده و مطالعات حاکی از کارایی بیشتر و تأثیر روش‌های کمی در شناسایی هسته‌های عملکردی است. هدف اصلی این مقاله ضمن معرفی مؤلفه‌های فضایی در شکل گیری هسته‌های جدید شهری می‌باشد. روش تحقیق اسنادی - تحلیلی بوده و یافته‌های آن نشان می‌دهد که الگوی توسعه حوزه مرکزی در تأمین شیوه‌های متنوع حمل و نقل، ایجاد فضاهای عمومی به‌منظور خلق جوامع متمایز و جذاب، احیاء مرکز شهر، سیاست‌های تراکمی جهت نیل به توسعه فشرده و حفاظت از فضاهای سبز و باز موفق بوده اما در دستیابی به معیارهای مشارکت شهروندان و تصمیم سازی‌های بی‌طرفانه و قابل پیش بینی، دچار ضعف است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

310 - کاربرد روش ردپای اکولوژیک در برنامه ‏ریزی توسعه فضایی شهرستان ساری
محمدحسین شریف زادگان سلیمه عبادی قاجاری

رشد فزایندۀ جمعیت و به تبع آن افزایش و تغییر الگوهای مصرف، فشار بر محیط طبیعی و منابع محدود را افزایش داده است. الگوهای مصرفی و توسعه در کشور به ویژه شهرستان‌های شمالی غالبا بدون توجه به توان اکولوژیک زمین است، به گونه‌ای که منجر به خسارات شدیدی بر محیط‌زیست و توان اکول چکیده کامل

رشد فزایندۀ جمعیت و به تبع آن افزایش و تغییر الگوهای مصرف، فشار بر محیط طبیعی و منابع محدود را افزایش داده است. الگوهای مصرفی و توسعه در کشور به ویژه شهرستان‌های شمالی غالبا بدون توجه به توان اکولوژیک زمین است، به گونه‌ای که منجر به خسارات شدیدی بر محیط‌زیست و توان اکولوژیک زمین می‌شود. بنابراین ضرورت تغییر الگوهای مصرف و حرکت در چارچوب میزان ظرفیت قابل تحمل محیط زیست به سمت وضعیت پایداری اجتناب ناپذیر است. شاخص ردپای اکولوژیک ابزار مناسبی برای اندازه‌گیری پیشرفت جوامع به‌سوی پایداری است. هدف مقاله حاضر برنامه ریزی توسعه فضایی در شهرستان ساری با توجه به ارزیابی سطح پایداری و شاخص ردپای اکولوژیک می‌باشد. پژوهش از نوع کاربردی بوده و روش انجام آن توصیفی-تحلیلی می‌باشد. نتایج نشان می‌دهد میزان ردپای اکولوژیک در شهرستان ساری برابر 2267853 هکتار می‌باشد که نشان‌دهندۀ سرانه‌ای برابر 4.50 هکتار برای هر نفر می‌باشد. با توجه به این‌که سرانۀ ظرفیت‌زیستی در شهرستان ساری برابر 1.18 هکتار می‌باشد، این شهرستان با کسری اکولوژی به میزان 3.32 هکتار برای هر فرد مواجه می‌باشد. جهت برنامه‌ریزی توسعه فضایی شهرستان ساری، گزینه‌های محتمل توسعه فضایی تدوین شده و گزینه مطلوب با استفاده از روش دلفی و نرم‌افزار سناریوویزارد انتخاب شده است. مطابق گزینه منتخب، اهداف و راهبردهایی جهت کاهش ردپای اکولوژی در ابعاد مختلف اتخاذ شده که از آن جمله می‌توان به استفاده اراضی براساس توان اکولوژیک آن‌ها، استفاده از مصالح نوین به منظور کاهش مصرف انرژی، الگوی رشد هوشمند و فشرده، تغییر الگوهای مصرف انرژی و استفاده‌ از انرژی‌های پاک و دوستدار محیط‌زیست اشاره کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

311 - سیاست‌گذاری راهبردی مؤلفه‌های هویتی شهر اهواز
صادق صادقی

چکیده:امروزه محیط‌های شهری، بر اساس الگوهای ساختگی، اغلب وارداتی و بدون توجه به ویژگی‌های هویتی خود شکل می‌گیرند. ساختارهای شهرهای کنونی همچون گذشته از توانایی لازم در برقراری تعامل بین انسان و فضاهای شهری برخوردار نمی‌باشند؛ نمایانگرها و هنجارهای برگرفته از صفات هویتی چکیده کامل

چکیده:امروزه محیط‌های شهری، بر اساس الگوهای ساختگی، اغلب وارداتی و بدون توجه به ویژگی‌های هویتی خود شکل می‌گیرند. ساختارهای شهرهای کنونی همچون گذشته از توانایی لازم در برقراری تعامل بین انسان و فضاهای شهری برخوردار نمی‌باشند؛ نمایانگرها و هنجارهای برگرفته از صفات هویتی شهرها، غالبا ناشناخته هستند؛که این ناشناختگی تاثیر گذاری منفی بر تصمیم‌گیری و تصمیم سازی امور شهرها را در پی داشته است. هدف این پژوهش شناسایی و ارزیابی مؤلفه‌های هویّت کالبدی – فضایی شهراهواز تعیین استراتژی بهینه است؛ تا پس از شناخت و اطلاع از چگونگی آن بتوان، از طریق ایجاد زمینه برای برنامه‌ریزی و طراحی محیط مطلوب به ارتقاء کیفیت زیست شهری کمک نمود.تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از نظر نوع داده‌ها روش ترکیبی(کمی و کیفی) بوده، که با رویکرد اکتشافی به شیوه توصیف و تحلیل از طریق بررسی و تحلیل اسناد و متون برگزیده مرتبط با موضوع و استفاده از شیوۀ پیمایشی با بهره‌گیری از ابزار مصاحبه، و جهت تحلیل داده ها از تکنیک swot استفاده شده‌است. یافته‌های پژوهش بیانگر این‌است که شهر اهواز علی‌رغم وجود مؤلفه‌های هویتی قوی در ابعاد سه‌گانه، طبیعی، مصنوع و انسانی، تاکنون هویت و ویژگی‌های هویتی آن خصوصاً، آن ویژگی‌هایی که در هویت رقابتی جای می‌گیرند ناشناخته بوده‌است؛ همین علت موجب شده تا، برنامه‌ها و طرح‌ها در حوزه‌های، شهرسازی و معماری، غالباً بدون توجه به ویژگی‌های هویتی شهر تدوین و اجرا شوند. نتایج حاصل از مصاحبه و تحلیل نمایانگرهای هویتی مرتبط با کیفیت‌های زمینه‌ای، کارکردی،ریخت شناسی، فضا و بصری( منظر) به کمک تکنیک swot نشان داد؛ جهت بهره مندی از ویژگی‌های هویتی شهر و ارتقاء کیفیت‌های محیطی لازم است؛ در تدوین و اجرای برنامه‌ها و طرح‌های آینده، از استراتژی‌های بهینه به ترتیب، تهاجمی، رقابتی، محافظه کارانه و رقابتی استفاده نمود.واژگان‌‌کلیدی: تکنیکswot ، هویت، هویت شهری ، هویت کالبدی- فضایی، هویت مکان پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

312 - الگوهای جدید سازماندهی فضا درارتقاء کیفیت معماری شهری؛ گامی نوین درراستای سیاستگذاری شهری (نمونه موردی: مشهد)
ملیکا علی زاده حسن آبادی مریم غروی الخوانساری محمدباقر کبیر صابر مهدی جباری نوقابی

ایجاد محیطی باکیفیت، نیازمند رویکردی یکپارچه و منطقی درسازماندهی فضا می باشد. در این زمینه استفاده هدفمند از ظرفیت فناوری دیجیتالی و داده‌ها اهمیت خاصی دارد و بعد ارتباطی بین الگوها و معماری شهری نیز بخش مهم دیگری از این یکپارچگی در سیاستگذاری شهری است. درهمین راستا با چکیده کامل

ایجاد محیطی باکیفیت، نیازمند رویکردی یکپارچه و منطقی درسازماندهی فضا می باشد. در این زمینه استفاده هدفمند از ظرفیت فناوری دیجیتالی و داده‌ها اهمیت خاصی دارد و بعد ارتباطی بین الگوها و معماری شهری نیز بخش مهم دیگری از این یکپارچگی در سیاستگذاری شهری است. درهمین راستا با هدف شناسایی فرایندهای الگویی موثر با رویکرد فناوری دیجیتالی و ارائه مدلی ازآنها پژوهش‌حاضرصورت گرفت که از نظر هدف کاربردی و از نظرماهیت ترکیبی‌ است. ابتدا با روش‌تحلیل‌موضوعی جهت شناسایی مولفه‌ها، معیارها و شاخصهای الگوها از بررسی متون پژوهشی مختلف بهره‌ برده و پرسشنامه‌ای برمبنای سنجش اثرات متقابل شاخصهای این موضوع طراحی و توسط پنج خبره متخصص در دسترس پاسخ-گفته‌شد. در بخش دوم بررسی‌تحلیلی این پرسشنامه به‌روشahp و نرم‌افزار expert choiceصورت‌گرفت. نتایجِ اولویت‌بندی‌شده حاصل‌ و زیرمعیارهای نهایی مربوط به هرشاخص براساس طیف لیکرت توسط خبرگان نظرسنجی‌شد. سپس درجهت اجرایی‌ کردن این مولفه‌ها ازطریق معیارها و شاخصها، با استفاده از استنتاجات منطقی و تکیه بر الگوهای جدیدِ مکمل ارائه شده برای رفع چالشهای شهری توسط سالینگروس، فرایندهای الگویی موثرمشخص‌شده و ساختار ارائه شده پیشنهادی در منطقه یک مشهد به عنوان نمونه مطالعه موردی مورد راستی آزمایی قرار گرفته است. نوآوری اصلی‌کار، روش خاص این پژوهش بود که به تحقق کاربردی الگوهای مکمل انجامید و با استفاده از فناوری دیجیتالی به تبیین فرایندهای الگوییِ سازماندهی فضا در زمینه مولفه‌های اجتماعی فرهنگی و خلاقیت فضا با ده معیار و شانزده شاخص منجرشد و استفاده‌پذیری الگوهای موثر را در قالب بیست و یک رابطه الگویی ملموس، تعریف و ترسیم کرد. این امر منجر به گسترش، سازگاری و تقویت زبان الگوهای دخیل در معماری شهری گردیده و ساختارهای پیوندی باکیفیتی رقم می‌خورد که به یکپارچگی و ارتقاء ساختارشهر و معماری شهری کمک می‌کند. همچنین بر نقش مهم پیشرفتهای نوین فضایی در برنامه‌ریزی و توسعه و سیاستگذاری شهری صحه می‌گذارد و درقیاس با وضعیت موجود منطقه یک، کارآمدی و نیاز به فرایندهای الگویی بدست آمده را نشان می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

313 - شناسایی خلاقیت وشایستگی های محوری مدیران روزنامه های خصوصی
سید محمد دادگران مجتبی اعتمادمقدم

چکیدههدف : این پژوهش باهدف اندازه گیری خلاقیت و شایستگی‌های محوری مدیران روزنامه‌های خصوصی نگاشته شده است.روش: روش انجام این تحقیق، توصیفی از نوع پیمایشی است و برای گردآوری اطلاعات، از پرسشنامه استفاده شده است ، جامعه آماری این تحقیق‌25روزنامه‌ خصوصی است که توزیع سراسری چکیده کامل

چکیدههدف : این پژوهش باهدف اندازه گیری خلاقیت و شایستگی‌های محوری مدیران روزنامه‌های خصوصی نگاشته شده است.روش: روش انجام این تحقیق، توصیفی از نوع پیمایشی است و برای گردآوری اطلاعات، از پرسشنامه استفاده شده است ، جامعه آماری این تحقیق‌25روزنامه‌ خصوصی است که توزیع سراسری دارندو محل چاپ و انتشارآن ها تهران است وازنظر موضوعی همه موضوعات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی،اقتصادی،ورزشی و... را پوشش می‌دهند.یافته های تحقیق: یافته های این پژوهش بیانگر این است که:مهارت ارتباطی، مخاطب شناسی، پرداخت به‌موقع حقوق و تسهیم مالکیت بین روزنامه‌نگاران مهم‌ترین شایستگی‌های مدیران محسوب می‌شوند. مهم‌ترین شاخص دانش، مخاطب شناسی،مهم‌ترین شاخص توانایی پرداخت به‌موقع حقوق،مهم‌ترین شاخص عامل مهارت، مهارت‌های ارتباطی و مهم‌ترین شاخص نگرش تسهیم مالکیت بین روزنامه‌نگاران می‌باشد.این در حالی است که داشتن خلاقیت بارتبه میانگین 74/8و رتبه 10 قرار دارد.نتیجه گیری: برخی از شایستگی‌ها اهمیت و رتبه بالاتری دارند. نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس فریدمن نشان داده است که میان خلاقیت و شایستگی‌های محوری مدیران تفاوت معنی‌داری وجود دارد، یعنی دارای رتبه یکسانی نیستند.واژگان کلیدی: فضای مجازی‌،روزنامه‌های خصوصی‌‌،مدیریت رسانه، خلاقیت وشایستگی‌های محوری. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

314 - بررسی رابطه پردازش دیداری فضایی و حافظه فعال با خلاقیت و اضطراب ریاضی : نقش میانجی‌گری خودکارآمدی ریاضی و هوش اجتماعی
زهرا مهدوی نجم آبادی پروین کدیور علی اکبر ارجمندنیا کامبیز پوشنه

هدف : دراین پژوهش به بررسی رابطه پردازش دیداری فضایی و حافظه فعال با خلاقیت و اضطراب ریاضی با میانجی‌گری خودکارآمدی ریاضی و هوش اجتماعی دانش‌آموزان دختر پرداخته شده است. روش‌شناسی: روش تحقیق همبستگی از نوع تحلیل مسیر است. از کلیه دانش‌آموزان دختر پایه پنجم ابتدایی مدارس چکیده کامل

هدف : دراین پژوهش به بررسی رابطه پردازش دیداری فضایی و حافظه فعال با خلاقیت و اضطراب ریاضی با میانجی‌گری خودکارآمدی ریاضی و هوش اجتماعی دانش‌آموزان دختر پرداخته شده است. روش‌شناسی: روش تحقیق همبستگی از نوع تحلیل مسیر است. از کلیه دانش‌آموزان دختر پایه پنجم ابتدایی مدارس دولتی شهر تهران در سال تحصیلی 98-1397 تعداد 477 نفر به شیوه تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. دانش‌آموزان موردبررسی پرسشنامه‌های خلاقیت غیرکلامی تورنس فرم الف، مقیاس اضطراب ریاضی MARS-R، آزمون حافظه فعال برای کودکان (حاف بک)، خودکارآمدی ریاضی لیو، کویرالا و می، هوش اجتماعی ترومسو (TSIS) و تست پردازش دیداری فضایی بینه را تکمیل کردند. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل روش‌های آماری: از همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر استفاده شد. یافته‌ها: بر اساس مدل ارائه‌شده (001/0 =RMSEA) در این مطالعه متغیر پردازش دیداری فضایی تنها بصورت غیر مستقیم با میانجی گری متغیر های هوش اجتماعی و خودکارآمدی ریاضی بر اضطراب ریاضی (05/0P-value<، 143/0-=β) و با میانجی گری هوش اجتماعی با خلاقیت (05/0P-value<، 013/0=β) رابطه نشان داد. همچنین متغیر حافظه فعال نیز بصورت مستقیم (03/0=P-value، 099/0=β) با خلاقیت رابطه نمایش داد. نتیجه‌گیری: با توجه به تایید هدف اصلی این مطالعه، می‌توان جهت افزایش خلاقیت و کاهش اضطراب ریاضی از دو متغیر هوش اجتماعی و خودکارآمدی ریاضی به عنوان متغیرهای تاثیر گذار اولویت‌های مداخله‌ای نظام آموزشی استفاده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

315 - تحلیل آشوبی اثرات تغییر اقلیم بر خشکی دریاچه ی پریشان
فرهنگ رحمانی محمد هادی فتاحی

در این پژوهش از تئوری آشوب برای بررسی اثر تغییر اقلیم بر خشکی زیرحوضه ی دریاچه ی پریشان استفاده شده است. شاخص SPI و چند شاخص حدی اقلیمی اندازه گیری شدند و همچنین متغیرهای تاثیر گذار بر خشکی (بارندگی، تبخیر و دما) در نظر گرفته شد. با در نظر گیری متغیرهای ذکر شده، یک زیرح چکیده کامل

در این پژوهش از تئوری آشوب برای بررسی اثر تغییر اقلیم بر خشکی زیرحوضه ی دریاچه ی پریشان استفاده شده است. شاخص SPI و چند شاخص حدی اقلیمی اندازه گیری شدند و همچنین متغیرهای تاثیر گذار بر خشکی (بارندگی، تبخیر و دما) در نظر گرفته شد. با در نظر گیری متغیرهای ذکر شده، یک زیرحوضه ی کنترلی (رودخانه ی شاپور) برای مقایسه ی رفتار تراژکتوری ها در فضای فاز و نوع جاذب ها با تراژکتوری ها در فضای فاز و نوع جاذب نمودارهای دریاچه ی پریشان در نظر گرفته شد. پس از مقایسه ی رفتار تراژکتوری ها در فضای فاز این نتایج حاصل شد که علاوه بر تغییر اقلیم یک عامل درون حوضه ای باعث شدت بخشیدن به خشکی زیرحوضه ی دریاچه ی پریشان شده است. همچنین این عامل بیش از تغییر اقلیم بر خشکی دریاچه ی پریشان تاثیر گذاشته است. می توان به فعالیت های تخریبی از جمله برداشت بیش از اندازه از منابع آبی و تغییر کاربری زمین برای کشاورزی و غیره اشاره کرد. در نتیجه استخراج از منابع آبی در حد مجاز و وفق پذیری با تغییرات اقلیمی و همچنین اتخاذ سیاست های مناسب برای کنترل منابع آبی پریشان در جلوگیری از خشکی دریاچه موثر و ضروری می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

316 - تحلیل برنامه ریزی توسعه فضایی شهرستان ابهر با استفاده از GIS
سید حامد علوی سید جمال الدین دریاباری

هدف اصلی تحقیق رهیابی به یک برنامه توسعه موزون و یکپارچه برای منطقه مورد مطالعه بر اساس ساختار فضایی و نظام سکونت گاهی است که در آن ،هرمرکز از کوچک به بزرک و با توجه به ویژگی ها منابع و میزان برخورداری در قالب سلسله مراتب خدماتی و کالبدی است . بطور کلی: شناخت ساختار فضا چکیده کامل

هدف اصلی تحقیق رهیابی به یک برنامه توسعه موزون و یکپارچه برای منطقه مورد مطالعه بر اساس ساختار فضایی و نظام سکونت گاهی است که در آن ،هرمرکز از کوچک به بزرک و با توجه به ویژگی ها منابع و میزان برخورداری در قالب سلسله مراتب خدماتی و کالبدی است . بطور کلی: شناخت ساختار فضایی منطقه ،ارائه یک برنامه توسعه فضایی برای شهرستان ،تنظیم فعالیت ها ،توزیع امکانات و خدمات مطابق با استعدادها و قابلیت های کانون های زیستی. روش انجام تحقیق جهت تبیین وضع موجود و استدلال فرضیات ،روش توصیفی-تحلیلی و ترکیبی است،در روش توصیفی که مرحله شناخت وضع موجود رادر بر گرفته و با بکار بردن روشهای مدل جمعیتی ،مدل های مکان مرکزی،مدل های رتبه ای ،سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS ، به تبیین و ارزیابی آنچه که هست می پردازیم . نتیجه اینکه توجه به روستاهای منطقه از تمامی ابعاد و از جمله عمران و آبادی انها و ارتباط این روستاها با مکان مرکزی امری ضروری است و باید اذعان کرد که در عمل یک روستا به تنهایی و بدون توجه به چگونگی توسعه فضایی سایر سکونت گاههای روستایی و مکان مرکزی نمیتواند واحدی مناسب جهت استقرار خدمات تلقی گردد. بدین ترتیب اصل موضوع، تعادل در برنامه ریزی منطقه ای است .بدین ترتیب برنامه ریزی توسعه فضایی شهرستان ابهر بمنظور شناخت ساختار فضایی منطقه و ایجاد شرایطی در جهت دسترسی ساکنین سایر سکونتگاهها به امکانات موجود و ایجاد یک رابطه منطقی بین مکان مرکزی و حوزه نفوذ آن ضروری بنظر میرسد . وجود گسستگی فضایی بین مناطق بیشتر بدلیل نبود مدیریت منظم وهمچنین نبود ارتباطات جاده ای می باشد. به طور کلی در ارزیابی نظام موجود میتوان موارد زیر را در نظر گرفت : نبود ساختار فضایی مناسب در منطقه ،عملکرد ضعیف و ناکارامد مراکز دهستانها ،نبود یک رابطه منطقی بین روستاهای حوزه نفوذ. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

317 - تحلیلی بر پراکنش جمعیت و توزیع فضایی خدمات عمومی در مناطق شهری شهر ارومیه
هادی حکیمی پریا علیزاده مصطفی هرائینی

توزیع نامتوازن امکانات و خدمات باعث شکل‌گیری محلات مرفه اجتماعی از یک‌ طرف و محله‌های غیر برخوردار از طرف دیگر می‌گردد که این محلات همراه با درآمد پایین و عدم دستیابی به حداقل استانداردها باعث تشدید دور بسته فقر شده است. هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین پراکنش جمعیت و ت چکیده کامل

توزیع نامتوازن امکانات و خدمات باعث شکل‌گیری محلات مرفه اجتماعی از یک‌ طرف و محله‌های غیر برخوردار از طرف دیگر می‌گردد که این محلات همراه با درآمد پایین و عدم دستیابی به حداقل استانداردها باعث تشدید دور بسته فقر شده است. هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین پراکنش جمعیت و توزیع فضایی خدمات شهری در مناطق شهری می‌باشد. بنابراین با توجه به اهمیت توزیع عادلانه خدمات و امکانات عمومی در شهر در این پژوهش از طریق روش تحقیق توصیفی-تحلیلی، به بررسی این مهم پرداخته‌شده است. با استفاده از روش ضریب آنتروپی و ضریب جینی توزیع فضایی جمعیت در مناطق شهری ارومیه محاسبه گردید و سپس با استفاده از مدل تاپسیس مناطق شهری از نظر شاخص های پژوهش رتبه‌بندی شده است و درنهایت با نرم‌افزار SPSS.23 ضریب همبستگی پیرسون محاسبه‌شده و میزان همبستگی رتبه جمعیت و رتبه خدمات عمومی شهری به‌دست‌آمده است. نتایج پژوهش حاکی از توزیع فضایی جمعیت نسبتاً متعادل در مناطق چهارگانه شهر ارومیه می‌باشد، و رتبه مناطق چهارگانه شهر ارومیه، با استفاده از مدل تاپسیس، ازنظر شاخص‌های خدمات عمومی شهری به ترتیب ۱، ۳، 2 و ۴ می‌باشد. مقادیر ضریب پراکندگی حکایت از آن دارد که بیشترین نابرابری در توزیع فضایی خدمات عمومی شهری با توجه به شاخص‌های منتخب پژوهش، شاخص فرهنگی (کتابخانه، کانون فرهنگی و...) و شاخص آموزشی کم‌ترین نابرابری را در توزیع فضایی به خود اختصاص داده‌اند. درنهایت ضریب همبستگی مابین رتبه جمعیت و رتبه شاخص‌های خدمات عمومی شهری بیانگر عدم توزیع متعادل خدمات عمومی شهر بر اساس جمعیت مناطق شهری ارومیه می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

318 - ارزیابی وتحلیل پراکنش مراکز آموزشی در راستای عدالت فضایی (مطالعه موردی شهر بابلسر )
ابوذر اله کرمی محمدرضا زندمقدم

یکی از مسائل مهم که اکنون در شهرهای بزرگ به چشم می خورد، عدم تعادل در نظام توزیع و نارسایی سیستم خدمات از جمله فضاهای آموزشی است .توسعه ناهمگون و برنامه ریزی نشده و رشد سریع جمعیت را می توان از دلایل اصلی بروز این مشکل بشمار آورد .در جهت افزایش کارایی این فضاها توجه به چکیده کامل

یکی از مسائل مهم که اکنون در شهرهای بزرگ به چشم می خورد، عدم تعادل در نظام توزیع و نارسایی سیستم خدمات از جمله فضاهای آموزشی است .توسعه ناهمگون و برنامه ریزی نشده و رشد سریع جمعیت را می توان از دلایل اصلی بروز این مشکل بشمار آورد .در جهت افزایش کارایی این فضاها توجه به ساماندهی وتوزیع مناسب ضروری به نظر می رسد .هدف از این تحقیق ساماندهی فضایی -مکانی و توسعه کالبدی فضاهای آموزشی در شهر بابلسر می باشد روش تحقیق از نوع توصیفی -تحلیلی بوده که در این مسیر ابتدا با استفاده از روش های تحلیل آماری فضایی شاخص موران، الگوی پراکنش فضایی مراکز آموزشی در محدوده مورد مطالعه مشخص گردید .با توجه به نتایج به دست آمده از این دو روش لزوم ساماندهی مراکز آموزشی در محدوده مورد مطالعه ضروری به نظر رسید، بدین منظور از مدل های ارزیابی چندمعیاره در محیط نرم افزار GIS استفاده گردید .به منظور ساماندهی وضع موجود مراکز آموزشی در محدوده مورد مطالعه از معیارهای تأثیرگذار و مناسب بهره گرفته شده و وزن مناسب این معیارها از طریق فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP به دست آمد .در نهایت، نقشة مناسب که از روی هم گذاری لایه ها استخراج گردیده است .با کمی تأمل در نقشه وضع موجود می توان دریافت بیشترین پراکنش فضاهایی آموزشی در راستای محله باغ فلاحت در این منطقه قرار داشته و الگوی منظمی ندارد .نقشه های حاصل از نتایج تحقیق فضاهای مناسب جهت احداث مکان های آموزشی را پیشنهاد می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

319 - رویکرد شهروندی فضایی؛ چهارچوبی برای مشارکت شهروندان در فرآیندهای برنامه ریزی شهری
احسان اصلانی اسماعیل شیعه مریم اصلانی

شهروندی فضایی، رویکردی برای آموزش شهروندان به منظور بهره گیری از فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی مدرن است. بر این اساس یک شهروند فضایی باید قادر به تفسیر اطلاعات فضایی و واکنش منتقدانه به آن‌ها باشد، به کمک نقشه‌ها و سایر نمایه‌های فضایی ارتباط برقرار کند و نظرات مشخص مکا چکیده کامل

شهروندی فضایی، رویکردی برای آموزش شهروندان به منظور بهره گیری از فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی مدرن است. بر این اساس یک شهروند فضایی باید قادر به تفسیر اطلاعات فضایی و واکنش منتقدانه به آن‌ها باشد، به کمک نقشه‌ها و سایر نمایه‌های فضایی ارتباط برقرار کند و نظرات مشخص مکانی را با استفاده از جغرافیای رسانه‌ای بیان نماید. با توجه به گستردگی فضای ارتباطات و اطلاعات، نیاز مبرمی به درک ویژگی‌های این مفهوم نوظهور و راهکارهای خاص فرآیند برنامه‌ریزی شهری مشارکتی، مبتنی بر رویکرد شهروندی فضایی وجود دارد. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی بوده و از شیوه‌های اسنادی و مرور متن در بستر مطالعات کتابخانه‌ای استفاده‌شده است، به این صورت که با مراجعه به منابع معتبر، اطلاعات موردنظر گردآوری گردید. شهروندی فضایی از لحاظ مفهومی از تصاحب فردی و جمعی فضای اجتماعی، سرچشمه می گیرد و از افراد برای دستیابی به صلاحیت های لازم حمایت می کند تا از این طریق، مشارکت فعال تری در جامعه داشته باشند. شهروندی فضایی با ترکیب مفاهیم مطلق، ادراکی و مفاهیم وابسته به فضا، یک دامنه فضایی را به آموزش شهروندی می افزاید. در این رویکرد، دارا بودن مهارت و توانایی ضرورت دارد. صلاحیت های لازم برای شهروندی فضایی، عبارت اند از: ساختارشکنی اطلاعات فضایی قابل‌دسترس از منابع مختلف؛ ارتقاء بینش شخصی افراد، نسبت به فضای اجتماعی در کنار توانمندسازی آن ها جهت تفسیر و برقراری ارتباط با کمک اطلاعات جغرافیایی. با توجه به مورد پژوهشی، رویکرد پیشنهادی می تواند با آموزش شهروندان، نقش مؤثری را در تحقق اهداف برنامه ریزی راهبردی ایفا کند به‌گونه‌ای که ماهیت برنامه ریزی شهری مشارکتی را دگرگون سازد. شهروندی فضایی، چهارچوبی نوین را برای مشارکت عموم مردم در فرایندهای برنامه ریزی شهری ترویج می کند که بر تعامل بی واسطه و دائم بین برنامه ریزان و شهروندان استوار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

320 - تعیین شوری خاک با استفاده از داده های سنجش از دورچند طیفی در اراضی کشاورزی
بهروز ارسطو احمد اخیانی

شور شدن خاک به عنوان یکی از عوامل اصلی تخریب اراضی در مناطق خشک و نیمه خشک و یکی از عوامل بسیار مهم محدود کننده تولید فرآورده های کشاورزی اهمیت فراوان دارد. بنابراین در مدیریت طرح ها و پروژه های کشاورزی، محیط زیستی و همچنین اطمینان از وجود امنیت غذائی، ارزیابی و شناسایی چکیده کامل

شور شدن خاک به عنوان یکی از عوامل اصلی تخریب اراضی در مناطق خشک و نیمه خشک و یکی از عوامل بسیار مهم محدود کننده تولید فرآورده های کشاورزی اهمیت فراوان دارد. بنابراین در مدیریت طرح ها و پروژه های کشاورزی، محیط زیستی و همچنین اطمینان از وجود امنیت غذائی، ارزیابی و شناسایی شوری خاک ضروری به نظر می‌رسد. تهیه نقشه شوری خاک یکی از گام‌های اولیه در جهت شناسائی این اراضی خواهد بود که با توسعه فن‌آوری سنجش از دور استفاده از تصاویر ماهواره‌ای (داده‌های ماهواره‌ای) روشی بروز و کارآمد می‌باشد. در این پروژه، به منظور شناسایی و ارزیابی شوری خاک، تعداد 65 نمونه در استان سمنان، بخش مرکزی سمنان، از افق شناسائی سطحی خاک (میانگین 0-15 سانتی متر) برداشت و به آزمایشگاه ارسال شد. سپس برای بررسی ارتباط بین هدایت الکتریکی و بازتاب های طیفی ماهواره، از تلفیق تصاویر ماهواره‌ای لندست ETM+ در تاریخ 14 اکتبر 2008 و مدل های آماری استفاده شد و به کمک پاره‌ای از شاخصهای طیفی مانند شوری، پوشش گیاهی انتقال طیفی و مولفه های اصلی، اقدام به شناسائی و ارزیابی شوری شد. نتایج نشان داد که بین EC خاک با تصاویر ماهواره ای و چند شاخص مشتق شده از تصاویر، رابطه معنا‌داری وجود دارد. در بین این شاخص‌ها، باند 7 ماهواره لندست ETM+ بیشترین همبستگی را (75%) با هدایت الکتریکی خاک مشاهده‌ای داشته و می‌تواند در پیش بینی و برآورد آن استفاده شود. سپس روش‌های رگرسیونی مختلف برای برآورد شوری استفاده شد. پس از ارزیابی دقت روابطه آماری ارائه شده با استفاده از 15 نقطه آزمون، روش گام به گام (Stepwise) با ضریب تبیین 60% برای منطقه مورد مطالعه انتخاب گردید، که میزان آماره های RMSE و MBE برای این رابطه به ترتیب2.833 و -.808 می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

321 - ارزیابی مکان گزینی حقوقی کاربری های اصلی شهری با استفاده از GIS (مطالعه موردی شهر بابل)
علی طالبی مهرناز خسروی

تحلیل کاربری اراضی شهری چگونگی استفاده از توزیع ، حفاظت ، ساماندهی مکانی- فضایی فعالیت ها و عملکردی های شهری را بر اساس خواست و نیازهای جامعه شهری، بررسی می کند. امروزه با توجه به رشد نابسامان کالبدی و بی تعادل شهرها، برای ارتقای کیفیت شهرنشینی و تعادل بخشی، ساماندهی و چکیده کامل

تحلیل کاربری اراضی شهری چگونگی استفاده از توزیع ، حفاظت ، ساماندهی مکانی- فضایی فعالیت ها و عملکردی های شهری را بر اساس خواست و نیازهای جامعه شهری، بررسی می کند. امروزه با توجه به رشد نابسامان کالبدی و بی تعادل شهرها، برای ارتقای کیفیت شهرنشینی و تعادل بخشی، ساماندهی و بهینه گزینی کاربری های اراضی شهری، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. گسترش سریع نواحی شهری و در پی آن، اتخاذ سیاست کاربری اراضی، مقوله کاربری شهری را به عنوان یکی از مهم ترین مؤلفه‌های تعیین کننده در مسائل شهری کشور مورد توجه قرار داده است؛ لیکن به دلیل تنوع پراکنش کاربری شهرها و تأثیرپذیری کاربری ها از متغیرهای مختلف، تحلیل و تبیین آن همواره با مشکلاتی مواجه بوده است. بنابراین با شناخت و بکارگیری روشهایی که بتواند به چنین مهمی کمک نماید، گام مطلوبی برای استغنای ادبیات چهره‌آرایی کشور برداشته خواهد شد. بررسی فرآیند تحولات ساختار فضایی شهر بابل نشان می دهد که در سالهای قبل از1300 هـ ش محلات مختلف این شهر براساس ویژگی های قومی، صنفی و مذهبی شکل گرفته و از رشد ارگانیک برخوردار بوده است. اما به نظر می رسد در سالهای اخیر اجرای سیاست های عمرانی، بدون اندیشه و انطباق با واقعیات موجود، باعث رشد کالبدی و افزایش جدایی گزینی فضایی در بین محلات این شهر گردیده است. نتایج پژوهش حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی و همچنین استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) انجام گرفته و از نوع کاربردی است، نشان میدهد در تخصیص کاربری های شهری، توجه لازم انجام نگرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

322 - بررسی جغرافیای توسعه‌یافتگی استان‌های ایران با استفاده از شاخص توسعه انسانی
قاسم محمدی

مفهوم توسعه انسانی، رویکردی کل‌نگر به زندگی بهتر است که به پرورش استعدادها و قوای ذهنی در کنار مصرف کالاها و خدمات تأکید دارد و با هدف قرار دادن زندگی بهتر افق پویایی را فراروی انتخاب‌های انسانی قرار می‌دهد. در افق چشم‌انداز بیست‌ساله ایران آمده است: ایران توسعه‌یافته، چکیده کامل

مفهوم توسعه انسانی، رویکردی کل‌نگر به زندگی بهتر است که به پرورش استعدادها و قوای ذهنی در کنار مصرف کالاها و خدمات تأکید دارد و با هدف قرار دادن زندگی بهتر افق پویایی را فراروی انتخاب‌های انسانی قرار می‌دهد. در افق چشم‌انداز بیست‌ساله ایران آمده است: ایران توسعه‌یافته، برخوردار از دانش پیشرفته، فرصت‌های برابر، توزیع مناسب درآمد و برخوردار از سلامت است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی بر آن است تا وضعیت موجود استان‌های کشور را از نظر برخورداری از شاخص‌های توسعه انسانی را برمبنای سرشماری‌های سال‌های 1390 و 1395 ارزیابی کند. براساس یافته‌های تحقیق میانگین شاخص آموزش در کشور 503/. شاخص سلامت 673/. و شاخص استاندارد زندگی 336/. و شاخص ترکیبی توسعه انسانی 749/. است. شاخص سلامت بیشترین میزان و شاخص استاندارد زندگی کمترین رقم را در سطح کشور دارد. مطلوب‌ترین وضعیت شاخص توسعه انسانی به ترتیب مربوط به استان‌های تهران با 936/. البرز با 926/. و یزد با 862/. است. نامطلوب‌ترین وضعیت این شاخص به ترتیب مربوط به استان‌های سیستان و بلوچستان با 446/. و کردستان با 561/. است. استان سیستان و بلوچستان در تمامی شاخص‌های توسعه انسانی نامطلوب‌ترین وضعیت را دارد. هرچند که سطح‌بندی استان‌ها براساس شاخص توسعه انسانی حاکی از آن است که ردة بسیار محروم منطبق با استان‌های مرزی و ردة استان‌هایی که مطلوب‌ترین وضعیت را دارا هستند مربوط به مناطقی است که اغلب در مرکز کشور واقع شده‌اند اما براساس نتایج در اغلب استان‌های کشور در بین دو سرشماری رشد مشاهده شده به‌طوری که استان‌های محروم بیشترین رشد را داشته‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

323 - تعیین سرانه مطلوب کاربری فضای سبز شهری در طراحی شهر دوستدار کودک با استفاده از GIS (مطالعه موردی شهر سمنان)
محسن قدس علیا شریعتی پرنیان سادات عمید

سرنوشت انسان از کودکی با فضای اطراف آن عجین گشته است. گسترش ساختمان‌سازی‌های عمودی و استفاده از حداقل فضاها برای ایجاد منازل امروزه فرصت احداث حیاط و کوچه‌های امن را برای فعالیت‌های بدنی کودکان(مانند دویدن، بازی کردن، ورزش کردن و...) نمی‌دهد. در این شرایط است که نقش فضا چکیده کامل

سرنوشت انسان از کودکی با فضای اطراف آن عجین گشته است. گسترش ساختمان‌سازی‌های عمودی و استفاده از حداقل فضاها برای ایجاد منازل امروزه فرصت احداث حیاط و کوچه‌های امن را برای فعالیت‌های بدنی کودکان(مانند دویدن، بازی کردن، ورزش کردن و...) نمی‌دهد. در این شرایط است که نقش فضای سبز عمومی شهر برای بزرگسالان و به خصوص کودکان پررنگتر می‌گردد. لذا طراحان فضای شهری با بررسی نیازها و مشکلاتی که کودکان در محیط‌های شهری با آن روبه‌رو هستند می‌توانند ضمن برنامه‌ریزی و طراحی مناسب در جهت فراهم‌آوردن شرایط مطلوب برای رشد جسمی ذهنی، عاطفی و اجتماعی کودکان و شکوفایی استعدادها و علایق آنها بسترساز فضایی باشند که کودکان با امنیت و به صورت فعال در آن حضور داشته باشند. با این همه، معضل کمبود فضای سبز و توزیع نامناسب آن در بسیاری از شهرهای ایران به چشم می‌خورد. یکی از عمده‌ترین دلایل این موضوع عدم تامین آب مورد نظر و خشکی هوا می‌باشد. شهر سمنان نیز به عنوان یکی از شهرهای کویری با شرایط اقلیمی خاص، نیازمند فضای سبز شهری مطلوب است. در پژوهش حاضر که از نوع کاربردی و براساس شیوه‌ی تحقیقی– تحلیلی نگاشته شده است، جمع‌آوری اطلاعات به صورت اسنادی (کتابخانه‌ای) و میدانی صورت پذیرفته است. جهت بررسی شاخص‌های پژوهش پرسشنامه‌ای تدارک دیده شد و در میان اقشار متفاوت جامعه توزیع گردید. سپس با استفاده از GIS و تحلیل انجام شده، ضریب اهمیت به هر یک از شاخص ها اختصاص داده شد. در نهایت با توجه به فرمول تالیفی پژوهش از طرح پیشنهادی آقای کامبیز بهرام سلطانی، مقدار سرانه پیشنهادی برای کاربری فضای سبز در شهر سمنان با توجه به شرایط اقلیمی نامناسب، 28 مترمربع پیشنهاد گردید. نتیجه پژوهش نشان می دهد که شهر سمنان با توجه به شرایط اقلیمی، از سرانه مناسب پیشنهادی پژوهشی فاصله زیادی دارد. در پایان راهکارهای جهت بهبود فضای سبز پیشنهاد شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

324 - ارزیابی کمی و کیفی توسعه کاربری‌های ورزشی در استان خراسان رضوی براساس رعایت عدالت فضایی در پراکنش فضاها و اماکن
محمد اردمه سید مصصطفی طیبی ثانی علی فهیمی‌نژاد باقر مرسل

پژوهش حاضر به تحلیل فضایی اماکن ورزشی و ارزیابی نحوه دسترسی به مراکز ورزشی با توجه به الگوی توزیع فضایی آنها در سطح شبکه‌های ارتباطی در استان خراسان رضوی پرداخته است. این تحقیق از نوع کاربردی و به روش توصیفی – تحلیلی می‌باشد. پس از تعیین سرانه کاربری‌های ورزشی در چکیده کامل

پژوهش حاضر به تحلیل فضایی اماکن ورزشی و ارزیابی نحوه دسترسی به مراکز ورزشی با توجه به الگوی توزیع فضایی آنها در سطح شبکه‌های ارتباطی در استان خراسان رضوی پرداخته است. این تحقیق از نوع کاربردی و به روش توصیفی – تحلیلی می‌باشد. پس از تعیین سرانه کاربری‌های ورزشی در سطح استان، با استفاده از مدل ویلیامسون سرانه توزیعی این مراکز در سطح مناطق با توجه به تراکم جمعیت سنجیده شد. در بخش دوم، با استفاده از مدل موران الگوی توزیع فضایی کاربری‌های ورزشی (روباز، سرپوشیده و کل کاربری‌های ورزشی) با توجه به مساحت این کاربری‌ها سنجیده شد. نتایج بیانگر آن بوده است که سرانه فضاهای ورزشی در استان برابر با 34/0 مترمربع می‌باشد که از حداقل سرانه تعیین شده برای ایران نیز کمتر است. از طرف دیگر، سرانه کل فضاهای ورزشی به ازای هر خانوار در حدود 05/1 مترمربع است. همچنین؛ سرانه فضاهای ورزشی روباز بیشتر از سرانه فضاهای سرپوشیده (92/0در مقابل 13/0 مترمربع به ازای هر نفر) می‌باشد. در این میان، زون 1 که شمال شرق استان است، دارای پراکنش بیشتری از فضاها و اماکن ورزشی است که البته به لحاظ جمعیتی نیز از توزیع بیشتری برخوردار است. این در حالیست که با افزایش تراکم جمعیتی، سرانه کل فضاهای ورزشی (روباز و سرپوشیده) با شیب خط R2= 0.5985 افزایش می‌یابد. همچنین با توجه به نتایج حاصل از مدل میانگین نزدیک‌ترین همسایه مشخص شد که الگوی فضایی توزیع مراکز ورزشی در سطح استان خراسان رضوی در سطح 99 درصد به صورت تصادفی می‌باشد. بنابراین؛ حل این مشکلات نیاز به برنامه‌ریزی و مدیریت در زمینه مکان‌یابی و سامان‌دهی فضاهای ورزشی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

325 - تالار تخت در کاخ‌های آشور نو
میثم لباف خانیکی

یکی از شاخص ‌ترین ویژگی‌های کاخ‌های آشور نو، بهره گیری از پلانی مشابه در جایگیری فضاها با کاربری مشخص است. این تشابه به حدی است که در نگاه نخست به پلان یک کاخ، می‌توان به سادگی موقعیت فضاهای تعریف شده‌ای چون صحن بیرونی،‌ صحن اندرونی، فضاهای مسکونی و خدماتی و نیز تالار ت چکیده کامل

یکی از شاخص ‌ترین ویژگی‌های کاخ‌های آشور نو، بهره گیری از پلانی مشابه در جایگیری فضاها با کاربری مشخص است. این تشابه به حدی است که در نگاه نخست به پلان یک کاخ، می‌توان به سادگی موقعیت فضاهای تعریف شده‌ای چون صحن بیرونی،‌ صحن اندرونی، فضاهای مسکونی و خدماتی و نیز تالار تخت را تشخیص داد. تالار تخت یا شاه ‌نشین کاخ‌های آشور نو، مهم ترین فضای یک مجموعه سلطنتی محسوب می‌شده است. بدون شک، مهم ترین فضا، از بیشترین تزئینات و امکانات بهره می‌برده و مناسب ‌ترین موقعیت ممکن را در یک مجموعه مسکونی به خود اختصاص می‌داده است. علاوه بر این کیفیت دسترسی به این فضا، ابعاد آن و فضاهای مجاور باید به گونه‌ای طراحی می‌شد که با شأن پادشاهی که در آن جلوس می‌کرد؛ تناسب می‌داشت. عوامل گفته شده شواهدی است که در این مقاله مورد کنکاشی باستان ‌شناسانه قرار خواهند گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

326 - سنجش میزان احساس تعلق خاطر مکانی و تأثیرات فضایی- مکانی آن در بافت های فرسوده شهری (مطالعه موردی: محله سهل آباد شیراز)
جمیله توکلی نیا محمدصادق افراسیابی محمد حسین بوچانی

در سال های اخیر، موضوعحس مکان در رشته های مرتبط با امور شهری و برنامه ریزی شهری مورد توجه قرار گرفته است. این وضعیت رویکرد نوینی پیش روی محققان و دست اندرکاران امور شهری قرار داده و بیشترین تأکید را متوجه میزان حس مکان در محلات شهری به ویژه در بافت های فرسوده می نماید. چکیده کامل

در سال های اخیر، موضوعحس مکان در رشته های مرتبط با امور شهری و برنامه ریزی شهری مورد توجه قرار گرفته است. این وضعیت رویکرد نوینی پیش روی محققان و دست اندرکاران امور شهری قرار داده و بیشترین تأکید را متوجه میزان حس مکان در محلات شهری به ویژه در بافت های فرسوده می نماید. درک موضوع حاضر و شناخت علمی آن می تواند توسعه پایدار و همه جانبه شهر را هر چه بهتر و مطلوب تر تحقق بخشد و طرح های مختلف توسعه ای شهر از قبیل نوسازی و بهسازی را به سمت واقع بینانه تری هدایت کند. هدف از تحقیق حاضر بررسی و سنجش میزان حس تعلق به مکان و نیز شناخت تأثیرات فضایی- مکانی آن در محلات واقع در بافت فرسوده می باشد. روش تحقیق در این پژوهش مبتنی بر مشاهدات میدانی، مصاحبه و به دست آوردن داده ها، از طریق پرسشنامه و تجزیه و تحلیل اطلاعات با نرم افزارSPSS در محله سهل آباد که در جنوب شهرداری منطقه هفت شیراز واقع گردیده صورت پذیرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که، در مجموع تعلق احساسی به مکان در این محله 1.52 می باشد به این معنا که بیش از نیمی از اهالی محل به محله خود تعلق احساسی داشته اند، دلبستگی یا تعلق کارکردی در محله مورد تحقیق 1.35 (کمتر از نصف) و کمتر از 50% افراد این محله با مؤلفه های تعلق مفهومی به مکان موافق بوده اند، میانگین مؤلفه های تعلق مفهومی در این محله 1.45 می باشد. بر اساس یافته های پژوهش عواملی چون وجهه محله، دسترسی به خدمات، پوشش گیاهی، نمای خیابان و نوع بافت محله با میزان احساس تعلق مکانی افراد به مکان رابطه معناداری داشته اند. با بررسی های صورت گرفته در مورد تأثیرات فضایی- مکانی هر کدام از شاخصه های حس تعلق به مکان باید گفت که شاخصه های تعلق احساسی و نیز تعلق مکانی به مراتب تاثیرات فضایی- مکانی بیشتری نسبت به تعلق مفهومی در محله مورد تحقیق داشته اند. از تأثیرات فضایی- مکانی حس تعلق به مکان می توان به افزایش میزان مشارکت شهروندان در امور شهری، پرداخت مالیات، نگهداری از تجهیزات و نیز حفظ نظافت محله توسط شهروندان اشاره نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

327 - تحلیلی بر عدالت اجتماعی در ساختار فضایی و مناطق شهری (مطالعه‌ی موردی؛ مناطق 7گانه شهر اهواز)
سعید امانپور مریم آزادبخت

شهرها پدیده های اجتماعی و فیزیکی پیچیده ایی هستند که زیر فشار توسعه دائمی قرار دارند و تغییرات کمی و کیفی زیادی در آن ها به وقوع می پیوندند از مهمترین پیامدهای رشد شتابان شهرنشینی و توسعه کالبدی شهرهای کشور در دهه های اخیر ازهم پاشیدگی نظام توزیع مراکز خدماتی شهر بوده ک چکیده کامل

شهرها پدیده های اجتماعی و فیزیکی پیچیده ایی هستند که زیر فشار توسعه دائمی قرار دارند و تغییرات کمی و کیفی زیادی در آن ها به وقوع می پیوندند از مهمترین پیامدهای رشد شتابان شهرنشینی و توسعه کالبدی شهرهای کشور در دهه های اخیر ازهم پاشیدگی نظام توزیع مراکز خدماتی شهر بوده که زمینه ساز نابرابری اجتماعی شهروندان دربرخورداری از این خدمات شده است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل عدالت اجتماعی در ساختار فضایی و مناطق شهری با تأکید بر خدمات آموزشی، فرهنگی در مناطق 7گانه انجام گردیده است. برای ارزیابی میزان برخورداری مناطق هفت گانه اهواز از خدمات آموزشی ، فرهنگی و سنجش میزان عدالت اجتماعی در پراکنش این خدمات، از10 گویه مربوطه استفاده شده است. پژوهش حاضر از نظر ماهیت، نظری-کاربردی و ازلحاظ روش مطالعه،توصیفی-تحلیلی است. در این پژوهش ابتدا با استفاده از مدل تاپسیس به رتبه بندی مناطق پرداخته شده است سپس بر اساس رتبه بندی انجام شده نقشه مناطق شهر اهواز از لحاظ میزان برخورداری از عدالت فضایی در محیط GIS طراحی گردیده است . بخشی از اطلاعات مورد نیاز پژوهش با استفاده از ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد، یافتن الگوی واحد توزیع خدمات آموزشی و فرهنگی در مناطق شهر اهواز میسر نیست، اما شهروندان مناطق 2، 1 و3 رضایت مندی خود را از کیفیت خدمات آموزشی، فرهنگی بیان نموده اند همچنین شهروندان مناطق 7 و6 و8 کمترین میزان رضایت مندی را از این خدمات داشته اند لذا در بین مناطق هفت گانه شهر اهواز مناطق 7 ،6 و8 در اولویت بیشتری برای واگذاری خدمات آموزشی، فرهنگی و تلاش برای بسترسازی عدالت فضایی قرار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

328 - تحلیل الگوی پراکنش و ساماندهی مراکز بهداشتی (مطالعه موردی: منطقه 7 شهرداری تهران)
نبی مرادپور محمد ابراهیمی مرتضی آذری مهناز حسینی

در دهه های اخیر شاهد افزیش جمعیت شهرها بالاخص شهر تهران بوده ایم. این افزایش به خاطر دو عامل رشد جمعیت شهرها و همچنین مهاجرت روستاها و شهرهای کوچک، میانه اندام و بزرگ به شهر تهران بوده است. تمرکز جمعیت در شهرها باعث شده که نیاز به خدمات روز به روز بیشتر شود. در خدمات چکیده کامل

در دهه های اخیر شاهد افزیش جمعیت شهرها بالاخص شهر تهران بوده ایم. این افزایش به خاطر دو عامل رشد جمعیت شهرها و همچنین مهاجرت روستاها و شهرهای کوچک، میانه اندام و بزرگ به شهر تهران بوده است. تمرکز جمعیت در شهرها باعث شده که نیاز به خدمات روز به روز بیشتر شود. در خدمات رسانی شهری تنها افزایش تعداد مراکز خدماتی دلیل بر خدمات رسانی بهتر نمی باشد، بلکه آنچه در این زمینه بیشتر حائز اهمیت است، توزیع بهینه این مراکز می باشد. یکی از خدماتی که به طور مستقیم در ارتباط با سلامت شهروندان بوده کاربری بهداشتی درمانی است. تعادل فضایی در توزیع مراکز شاخص بهداشتی- درمانی، زمینه دستیابی به سلامت، آسایش و زیبایی شهری که مقدمات توسعه پایدار شهری هستند را فراهم می آورد. این پژوهش به دنبال ارزیابی الگوی پراکنش و ساماندهی مراکز درمانی در منطقه 7 شهرداری تهران می باشد. بدین صورت که ابتدا الگوی پرانکش بر اساس شاخص نزدیکترین همسایگی تعیین شد و سپس با استفاده از کاربرد نرم افزار Gis Arcو مدل تلفیقی چندمعیاره Ahp-Saw و به کارگیری 9 شاخص، اراضی مطلوب جهت ساماندهی کاربری بهداشتی-درمانی شناسایی گردید. نتایج تحقیق نشان دهنده آن است که با بکارگیری قابلیت های Gis در زمینه تحلیل فضایی و امکان مقایسه معیارها در قالب مدل های تصمیم گیری چندمعیاره می تواند در اولویت بندی اراضی مطلوب جهت ساماندهی کاربری بهداشتی-درمانی مفید واقع گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

329 - ارزیابی روند تغییرات فضای سبز در مناطق شهری با رویکرد عدالت فضایی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(نمونه موردی منطقه یک شهر زنجان)
ابوالفضل مشکینی سعید نجفی

تحقیق حاضر در پی ارزیابی روند تغییرات فضای سبز با رویکرد عدالت فضایی در منطقه یک شهر زنجان است. روش تحقیق در این پژوهش؛ ترکیبی از روش های توصیفی- تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات، استفاده از تصاویر ماهواره ای می باشد. تحلیل تفاوت های سرانه فضای سبز در منطقه 1 شهر زنجان طی چکیده کامل

تحقیق حاضر در پی ارزیابی روند تغییرات فضای سبز با رویکرد عدالت فضایی در منطقه یک شهر زنجان است. روش تحقیق در این پژوهش؛ ترکیبی از روش های توصیفی- تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات، استفاده از تصاویر ماهواره ای می باشد. تحلیل تفاوت های سرانه فضای سبز در منطقه 1 شهر زنجان طی سالهای 213- 2007 استخراج گردید؛ که در سال 2007 سرانه فضای سبز برابر با 8/16 مترمربع به ازای هر نفر در حالی که در سال 2013 برابر با 77/5 مترمربع به ازای هر نفر محاسبه گردیده است. نتایج حاصل از مدل موران نشان داد که با توجه به مقدار شاخص و نمره Z، طی سالهای مورد بررسی توزیع فضایی اراضی فضای سبز از الگوی خوشه ای تبعیت می کند. همچنین طیف بندی مساحت کاربری فضای سبز در منطقه 1 شهر زنجان در سال 2007 نشان داد که از کل محدوده، 16898 مترمربع مناطق فاقد فضای سبز، 1822 مترمربع فضای سبز کم، 602 مترمربع فضای سبز متوسط و 65 مترمربع مناطق دارای فضای سبز زیاد بوده است. در حالی که در سال 2013 مناطق فاقد سبز به 18358 مترمربع افزایش و مناطق فضای سبز کم 978 مترمربع، مناطق فضای سبز متوسط 51 مترمربع و مناطق فضای سبز زیاد و بسیار زیاد کاهش یافته اند. مقایسه فضای سبز طی سالهای 2013- 2007 در منطقه مورد مطالعه نشان داد که بیشترین درصد تغییرات در مناطق فاقد فضای سبز بوده که میزان آن در سال 2007 برابر با 86.19 درصد بوده که در سال 2013 این میزان به 94.45 درصد افزایش یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

330 - تحلیل فضایی پارکهای شهری از طریق تلفیق GIS با روشهای تصمیمگیری چندمعیاره
فرزانه دستا محمدحسین سرائی

امروزه اهمیت و نقش فضای سبز شهری در حیات شهر‌ها و پایداری آن‌ها و تأثیرات فیزیکی و طبیعی آن در سیستم شهری و بازدهی‌های مختلف اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی آن انکار ناپذیر است. تنها کافی نیست که در بعضی از نقاط شهر تعدادی پارک احداث شود. بلکه مکان‌یابی مناسب و دسترسی نسبت چکیده کامل

امروزه اهمیت و نقش فضای سبز شهری در حیات شهر‌ها و پایداری آن‌ها و تأثیرات فیزیکی و طبیعی آن در سیستم شهری و بازدهی‌های مختلف اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی آن انکار ناپذیر است. تنها کافی نیست که در بعضی از نقاط شهر تعدادی پارک احداث شود. بلکه مکان‌یابی مناسب و دسترسی نسبتا آسان شهروندان به این فضاها نیز اهمیت خاص خود را دارد. بر این اساس این مقاله به تحلیل فضایی پارک‌های منطقه سه شهر یزد می‌پردازد. بنابراین با تدوین چارچوب نظری و مطابق ویژگی‌های محدوده، دو فرضیه بدین شرح ارائه شد: 1- بنظر می‌رسد پارک‌های منطقه سه شهر یزد، از تعداد و توزیع فضایی مناسبی جهت دسترسی مطلوب همه خانوارهای ساکن برخوردار نمی‌باشد؛ 2- بنظر می‌رسد همه پارک‌های منطقه سه شهر یزد از تناسب مکانی- فضایی مطلوبی برخوردار نیستند. داده‌های مورد نیاز در چارچوب روش تحقیق توصیفی- تحلیلی از روش کتابخانه‌ای و با مراجعه به منابع و سازمان‌های مربوطه گردآوری شد. جهت آزمون فرضیه اول از روش تحلیل کیفی و مقایسه با استانداردهای سطح و سرانه، و توابع تحلیل پوشش فضایی و جمعیتی در GIS استفاده شد. ارزیابی فرضیه دوم بر اساس تلفیق روش‌های ارزیابی چندمعیاره و GIS انجام شد. نتایج تحلیل استاندارد پوشش جمعیتی پارک‌ها حاکی از کمبود پارک‌های محله‌ای می‌باشد. مطابق نتایج تحلیل تیسن و بررسی شعاع دسترسی در GIS نیز وضعیت همه پارک‌ها از نظر پوشش فضایی و شعاع دسترسی نامطلوب می‌باشد. نتایج مدل تلفیقی منتنی بر GIS نیز نشان داد اکثر پارک‌های منطقه سه شهر یزد در پهنه نسبتا نامناسب و نامناسب قرار دارند. در ادامه پیشنهادات لازم جهت ارتقای وضع موجود منطقه سه شهر ارائه گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

331 - بررسی رویکرد عدالت فضایی در پراکنش خدمات بیمارستانی و درمانگاهی شهر مشهد با استفاده از تکنیک ویکور
محسن چشم میشی امید مبارکی

در اغلب شهرها عدم تخصیص متناسب فضا و مکان گزینی بهینه عناصر خدماتی و کالبدی شهر، افزایش روز افزون مشکلات شهری را برای شهروندان به دنبال داشته و دارد. در این میان، خدمات بهداشتی و درمانی با توجه به نقش مهم خود در ارتقای سلامت جامعه و افزایش کیفیت زندگی از اهمیت خاصی برخو چکیده کامل

در اغلب شهرها عدم تخصیص متناسب فضا و مکان گزینی بهینه عناصر خدماتی و کالبدی شهر، افزایش روز افزون مشکلات شهری را برای شهروندان به دنبال داشته و دارد. در این میان، خدمات بهداشتی و درمانی با توجه به نقش مهم خود در ارتقای سلامت جامعه و افزایش کیفیت زندگی از اهمیت خاصی برخوردار است، به طوری که ضعف و ناکارآمدی مدیریت در امر خدمات رسانی مطلوب در این زمینه تبعات منفی گسترده ای را در پی خواهد داشت. از این رو پژوهش حاضر به طور نمونه، مناطق سیزده گانه شهر مشهد را بر حسب برخورداری و محرومیت از خدمات بهداشتی- درمانی به ویزه در رابطه با میزان جمعیت هر منطقه مورد بررسی قرار داده است. نوع مطالعه توصیفی- تحلیلی و جامعه پزوهش بیمارستان ها و درمانگاه های شهر مشهد در سال 1394 می باشد. برای جمع آوری داده ها از روش میدانی استفاده شده است. سپس اطلاعات بدست آمده وارد محیط Arc map شده و با بهره گیری از امکانات این سامانه به تعیین شعاع عملکردی و بررسی توزیع فضایی بیمارستان ها، درمانگاه ها و تجزیه - تحلیل داده ها پرداخته شده است. در نهایت با استفاده از تکنیک وایکور مناطق شهر مشهد در رابطه با میزان برخورداری و محرومیت از خدمات بیمارستانی و درمانگاهی رتبه بندی شده اند. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که اختلافات عمیقی در زمینه برخورداری از خدمات بیمارستانی و درمانگاهی در سطح شهر مشهد وجود دارد. به شیوه ای که منطقه 1 با ضریب 011/0 در مدل ویکور به عنوان منطقه بسیار برخوردار می باشد در حالی که منطقه 12 با ضریب 999/0 به عنوان منطقه فرو برخوردار و محروم شناخته شد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که توزیع خدمات درمانی در بین مناطق مشهد به صورت تمرکز گرایانه و نامتناسب با عدالت فضایی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

332 - ارزیابی توزیع فضایی-مکانی و مکان‌یابی دفاتر پیش‌خوان خدمات دولتی با استفاده از GIS مطالعه موردی؛ شهر زنجان
محسن احدنژاد روشتی ابوالفضل سلطانی

در اکثر شهرهای کشورمان خدمات به گونه نامتعادل پخش شده است و بیشتر این خدمات گرایش به مرکز شهر دارند دفاتر پیشخوان خدمات دولتی نیز از این قائده مستثنی نمی باشند. دریافت خدمات دولتی به‌صورت مساوی برای تمامی اقشار جامعه، شناسایی مجراهای ارتباطی و تکثر کانال‌های ارتباطی، ای چکیده کامل

در اکثر شهرهای کشورمان خدمات به گونه نامتعادل پخش شده است و بیشتر این خدمات گرایش به مرکز شهر دارند دفاتر پیشخوان خدمات دولتی نیز از این قائده مستثنی نمی باشند. دریافت خدمات دولتی به‌صورت مساوی برای تمامی اقشار جامعه، شناسایی مجراهای ارتباطی و تکثر کانال‌های ارتباطی، ایجاد سازوکارها و بسترهای لازم به‌منظور عرضه‌ی خدمات مناسب، در دسترس بودن مراکز خدمات و... ازجمله مهم‌ترین موضوعاتی است که هر دولت خدمتگزار باید به‌صورت تشکیلاتی برای آن‌ها برنامه‌های شفاف و مشخصی ارائه کند. کاهش فاصله‌ی مراکز خدمات با مخاطبان و توزیع متناسب امکانات در شهرها و روستاهای کشور، ضرورت ایجاد مراکز و دفاتری را در گستره شهرها و حتی در روستاهای کشور برای عملیاتی کردن این خدمات، اجتناب‌ناپذیر کرده است. در این تحقیق نیز سعی شده است ابتدا با روش های شاخص موران و آماره عمومی با کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی که به‌وسیله آن امکان تحلیل توزیع فضایی دفاتر به‌صورت یکپارچه فراهم می شود، و با استفاده از تحلیل شبکه دسترسی دفاتر پیشخوان دولتی که در 30 نقطه شهری پراکنده‌شده بررسی شده و میزان دسترسی یکپارچه به دفاتر با مدل‌های فوق الذکر تحلیل‌شده است. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از شاخص موران که برابر 0.35 است، الگوی توزیع فضایی خوشه‌ای است، الگویخوشه ای توزیع فضایی دفاتر بر اساس آماره عمومی بالا است و بیانگر این است که دفاتر در نزدیکی و مجاورت هم قرار دارند. در آخر نیز با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی به مکان‌یابی دفاتر پرداخته‌شده است، نقشه نهایی نشان می دهد که بیشتر حواشی شهر به دفاتر دسترسی ندارند و برای این نواحی نیز باید دفاتر پیشخوان دولتی تدارک دیده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

333 - اولویت سنجی مکانی پارک بانوان با استفاده از روش دیمتل و آمار فضایی (نمونه موردی : کلانشهر اهواز)
معصومه توانگر الهام ویسی

پارک‌های شهری یکی از انواع کاربری‌های عمومی شهر، دارای کارکردهای متنوعی است و علاوه بر اثرات کالبدی و زیست محیطی، می تواند مکانی برای ارتقاء سرمایه های اجتماعی در بین گروههای استفاده کننده از آن باشد. مهمترین مساله در مکانیابی پارکها، ضرورتهای اجتماعی ویژگی های مخاطبان چکیده کامل

پارک‌های شهری یکی از انواع کاربری‌های عمومی شهر، دارای کارکردهای متنوعی است و علاوه بر اثرات کالبدی و زیست محیطی، می تواند مکانی برای ارتقاء سرمایه های اجتماعی در بین گروههای استفاده کننده از آن باشد. مهمترین مساله در مکانیابی پارکها، ضرورتهای اجتماعی ویژگی های مخاطبان ایجاد پارک است. پارک بانوان نوعی از پارکهای موضوعی شهری است که با توجه به نیاز های جسمانی و روحی-روانی بانوان طراحی و احداث می شود. شهر اهواز یکی از کلانشهرهای ایران است که با برخورداری از تنوع قومی و فرهنگی خاص، نیازمند ارتقاء شاخص های سلامت فردی و اجتماعی خود است. حدود نیمیاز جمعیت شهری اهواز را زنان تشکیل می دهند. تحقیق حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر استقرار پارکهای بانوان در کلانشهر اهواز تدوین شده است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته ای است که روایی و پایایی آن تأیید شده و توسط کارشناسان برنامه ریزی شهری تکمیل شده است. متغیرهای مورد بررسی شامل؛ دسترسی، امنیت، مرکزیت، فاصله از جاذبه های گردشگری، فاصله از پارکهای موجود، وضعیت مالکیت، فاصله از کاربری های فرهنگی و ورزشیو میزان تراکم جمعیت است، که از طریق مطالعه پیشینه تحقیق و نظرات اساتید جمع آوری گردیده و با استفاده از الگوریتم IDW آماده و توسط روش تصمیم گیری چند معیاره DEMATEL وزندار و در نهایت با نرم‌افزارهای EXCEL و ArcGIS تحلیل شده است. بر اساس نتایج حاصل از تکنیک دیمتل، به ترتیب بیشترین وزنها متعلق به شاخص های مرکزیت، دسترسی و امنیت می باشد. نقشه نهایی در پنج کلاس از خوب تا خیلی بددر محیط ArcGIS طبقه بندی شد. نتایج تحقیق نشان می دهد، بهترین مکانها برای احداث پارک بانوان شهر اهواز، محدوده مرکزی با مساحت حدود 424517/29802576 مترمربع(51/12%اراضی کل شهر)در کلاس اول و نامناسبترین مکانها با مساحت حدود65991/33644803 مترمربع (12/14 %اراضی کل شهر) در دورترین فاصله از مکانهای مرکزی در کلاس پنجم قرار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

334 - بررسی روند گسترش کالبدی- فضایی شهر کرمان با استفاده از مدل‌های آنتروپی شانون و هلدرن
محسن ایلاقی حسینی رامین نوحی امیرمهیم مهیمی

در دهه های اخیر شهرهای ایران مانند بسیاری از شهرهای جهان سوم دچار تحولات چشمگیری شده اند، به طوریکه روند رشد شهرنشینی در پی تحولات اقتصادی، اجتماعی، موجب رشد لجام گسیخته و بی قواره شهرهای با نقش ملی و ناحیه ای گردیده که خود به دلیل فقدان سیاست های مناسب ساخت و ساز و بی چکیده کامل

در دهه های اخیر شهرهای ایران مانند بسیاری از شهرهای جهان سوم دچار تحولات چشمگیری شده اند، به طوریکه روند رشد شهرنشینی در پی تحولات اقتصادی، اجتماعی، موجب رشد لجام گسیخته و بی قواره شهرهای با نقش ملی و ناحیه ای گردیده که خود به دلیل فقدان سیاست های مناسب ساخت و ساز و بی برنامگی در بهره برداری از زمین شهری می باشد. شهر کرمان نیز مانند بسیاری از شهرهای کشور از این تحولات مصون نمانده است. بررسی ها نشان می دهد جمعیت شهر کرمان طی 55 سال اخیر(1335 – 1390) نزدیک به 5/8 برابر رشد داشته در حالی که شهر با گسترش فیزیکی 65 برابری مشکلاتی از قبیل: تخریب زمینهای کشاورزی اطراف شهر، مشکلات زیست- محیطی، کمبود امکانات زیربنایی و تاسیسات را ایجاد کرده است.هدف تحقیق تحلیل گسترش کالبدی – فضایی شهر کرمان و مسائل ایجاد شده در این زمینه است. روش تحقیق بکار گرفته شده که با بهره گیری از مدلهای آنتروپی شانون و هلدرن به تحلیل چگونگی گسترش کالبدی-فضایی این شهر پرداخته، توصیفی – تحلیلی است. نتایج حاصل از مدل آنتروپی شانون که در طی سالهای 1380- 1390 انجام شده، نشان می دهد الگوی گسترش شهر پراکنده می باشد و بر اساس مدل هلدرن 52 درصد از رشد فیزیکی شهر در فاصله سالهای 1390- 1335 مربوط به رشد جمعیت بوده و 48 درصد مربوط به رشد افقی و اسپرال شهر می باشد که این عامل نتیجه عدم نظارت و کنترل مدیران شهری و نداشتن طرح و برنامه ای مدون جهت گسترش فیزیکی شهر بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

335 - توزیع فضایی سیستم‌های نگهدارنده زیستی باهدف مدیریت بهینه‌ی رواناب منطقه 2 تهران
فاطمه عادلی ساردو شهرزاد فریادی اسماعیل صالحی منیژه قهرودی تالی

یکی از ابتدایی ترین اهداف مدیریت رواناب کنترل آن در مبدا می باشد. سیستم نگهدارنده زیستی ازجمله روش های نوین مدیریت رواناب با ردپای اکولوژیکی اندک است که به علت هزینه پایین احداث و سهولت نگهداری، موفقیت آنها به ثبت رسیده است. این سیستم همچنین به عنوان یک سیستم اصلاح زیست چکیده کامل

یکی از ابتدایی ترین اهداف مدیریت رواناب کنترل آن در مبدا می باشد. سیستم نگهدارنده زیستی ازجمله روش های نوین مدیریت رواناب با ردپای اکولوژیکی اندک است که به علت هزینه پایین احداث و سهولت نگهداری، موفقیت آنها به ثبت رسیده است. این سیستم همچنین به عنوان یک سیستم اصلاح زیستی یکی از پیشرفته ترین و به روز ترین سیستم های کاهش آلودگی غیر نقطه ای و کنترل رواناب در زمان حاضر است. با افزایش سطوح نفوذناپذیر، در منطقه 2 رواناب سطحی پس از آلوده کردن اراضی پایین دست به واسطه ی کانال ها به رودخانه درکه و فرحزاد رسیده و از طریق سیل برگردان غرب وارد نهر فیروزآباد و نهایتا خود را به جنوب تهران می رساند. هدف این مطالعه توزیع فضایی این سیستم باهدف بازگردانی مجدد رواناب در جهت احیای مصنوعی و بهبود چرخه هیدرولوژی شهری در مقیاس منطقه می باشد که با بهره از روش مقایسه زوجی و تحلیل فازی انجام شده است. این مدل با استفاده از معیارهای شیب، عمق آب زیرزمینی، بزرگراه، لکه ی سبز و ایستگاه آتشنشانی توسعه یافت. مقایسه زوجی در نرم افزار Expert Choice، فازی سازی معیارها براساس توابع مختلف فازی و نوع پارامتر در GIS10.3 و تعیین گره های تجمعی رواناب در Arc Hydroصورت گرفت. نتایج نشان می دهد که بیشترین پهنه های مستعد جهت توزیع سیستم قسمت های شرقی با کاربری مسکونی و بزرگراه با پتانسل بالای تولید رواناب و کمترین آن مربوط به مرکز و شمال منطقه با کاربری فضای سبز است. استفاده از راهبردهای چندمنظوره با یکپارچه سازی داده های شهری سبب پایداری منابع آب برای فضای سبز و صرفه اقتصادی در درازمدت می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

336 - توزیع فضایی و پهنه‌بندی فقر شهری بر پایه‌ مولفه‌های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی (مطالعه موردی: شهر میاندوآب)
شهریور روستایی خسرو رحمتی عبداله شیخی

پژوهش حاضر در وهله اول، با هدف کلی ارائه تحلیلی از فقر و توزیع فضایی آن بر اساس مولفه های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی و در وهله بعد، با هدف پهنه بندی بلوک های فقیر نشین، خوشه بندی مکانی ـ فضایی گستره های فقر و مشخص کردن اهمیت مولفه های مورد استفاده در شناخت و سنجش فقر در چکیده کامل

پژوهش حاضر در وهله اول، با هدف کلی ارائه تحلیلی از فقر و توزیع فضایی آن بر اساس مولفه های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی و در وهله بعد، با هدف پهنه بندی بلوک های فقیر نشین، خوشه بندی مکانی ـ فضایی گستره های فقر و مشخص کردن اهمیت مولفه های مورد استفاده در شناخت و سنجش فقر در بلوک های شهر میاندوآب به نگارش درآمده است. تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی، و از لحاظ ماهیت و روش، کمی ـ تحلیلی است. روش گردآوری داده ها به صورت اسنادی کتابخانه ای و بر اساس داده های مأخوذ از اطلاعات بلوک های آماری سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390 بوده است. جامعه آماری پژوهش نیز، بلوکهای مسکونی شهر میاندوآب در بازه زمانی 1390 بوده است. تحلیلهای پژوهش بر اساس 30 شاخص در قالب سه مولفه اجتماعی(9)، اقتصادی(10) و کالبدی(11) و با استفاده از نرم افزار ArcGIS و ابزارهای آمار فضایی، تحلیل لکه های داغ و آماره موران محلی با روی هم گذاری لایه ها در سیستم اطلاعات جغرافیایی به عنوان مدل، انجام گرفته است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که از میان 3 مولفه مورد بررسی، مولفه "اجتماعی" برتری نسبی در پراکنش فضایی فقر دارد. توزیع فضایی ـ مکانی فقر و پهنه بندی آن در سطح بلوک های شهر براساس مولفه های تلفیقی نیز حاکی از آن است که از مجموع 1660 بلوک، 429 بلوک خیلی فقیر(26 درصد)، 397 بلوک فقیر(24درصد)، 364 بلوک متوسط(22 درصد)، 248 بلوک مرفه(15 درصد) و 224 بلوک نیز در سطح خیلی مرفه (13 درصد) قرار دارند. همچنین یافته ها نشان می دهد که الگوی توزیع و اختلاف فضایی فقر در شهر میاندوآب، از الگوی "خوشه ای" پیروی می کند، به گونه ای که "بلوک های فقیر به حاشیه ها" و "بلوک های برخوردار به مرکز" گرایش و تمایل شدیدتری دارند، وضعیتی که حاکی از وجود "فاصله طبقاتی و دوگانگی" در فضای شهر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

337 - تحلیل میزان رضایت شهروندان از عملکرد شهرداری فرخ شهر در ایجاد فضای سبز مطلوب
حمیدرضا رخشانی نسب عزت الله قاسمی قاسم وند

هدف اصلی از انجام این پژوهش، ارزیابی عملکرد شهرداری فرخشهر در زمینه ایجاد فضای سبز مطلوب است. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی و جامعه آماری پژوهش کلیه شهروندان شهر فرخشهر می‌باشند که به صورت نمونه و با استفاده از فرمول کوکران 325 نفر برای تکمیل پرسشنامه انتخاب شدند. برا چکیده کامل

هدف اصلی از انجام این پژوهش، ارزیابی عملکرد شهرداری فرخشهر در زمینه ایجاد فضای سبز مطلوب است. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی و جامعه آماری پژوهش کلیه شهروندان شهر فرخشهر می‌باشند که به صورت نمونه و با استفاده از فرمول کوکران 325 نفر برای تکمیل پرسشنامه انتخاب شدند. برای تحلیل داده های پژوهش از روش های آماری T-Test، ANOVA و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که شهروندان فرخشهری از عملکرد شهرداری در زمینه فراهم نمودن فضای سبز مطلوب رضایتمندی بالایی دارند. به طوری که بیشترین میزان رضایتمندی شهروندان در زمینه‌ی آبیاری گیاهان بوده که در مجموع 6/62 درصد پاسخگویان رضایتمندی زیاد و خیلی زیاد را ابراز نموده اند. در سایر مؤلفه ها رضایتمندی نسبی است؛ متغیر مطلوبیت فضای سبز با ضریب 620/0 و امنیت فضای سبز با ضریب 199/0 به ترتیب بیشترین و کمترین میزان تأثیر پذیری از رضایتمندی از عملکرد شهرداری در زمینه فضای سبز را داشته‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

338 - تحلیل فضایی مدیریت محله محور با رویکرد حکمروایی خوب شهری در محله های منطقه 10 شهر تهران
فرزانه ساسان‌پور آوات عبدالهی

هدف این پژوهش تحلیل فضایی مدیریت محله محور در محلات منطقه10شهر تهران می باشد. تحقیق از نوع اکتشافی می باشد که با روش توصیفی-تحلیلی انجام گرفته است. اطلاعات مورد نیاز به دو روش کتابخانه‌ای و پیمایشی(میدانی) جمع‌آوری گردیده است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه شهروندان چکیده کامل

هدف این پژوهش تحلیل فضایی مدیریت محله محور در محلات منطقه10شهر تهران می باشد. تحقیق از نوع اکتشافی می باشد که با روش توصیفی-تحلیلی انجام گرفته است. اطلاعات مورد نیاز به دو روش کتابخانه‌ای و پیمایشی(میدانی) جمع‌آوری گردیده است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه شهروندان، مدیران و مسئولان شهری، بخش خصوصی و جامعه مدنی (NGOs) منطقه10شهر تهران می‌باشد. نتایج حاصل از بررسی شاخص های حکمروایی خوب شهری با استفاده از آزمون های آماری نشان از تفاوت شاخص ها و محله های دهگانه با یکدیگر دارد که این تفاوت ها از جنبه آماری نیز معنی دار می باشد. در بین شاخص های بررسی شده در تمام محله ها شاخص اجماع سازی بالاترین و شاخص شفافیت پایین ترین میزان عددی را به خود اختصاص داده اند. نتایج حاصل از مدل الکتر نیز بیانگر آن است که محله های کارون شمالی، زنجان جنوبی و سلسبیل جنوبی در وضعیتی مناسب تر نسبت به سایر محلات و در مقابل محله های هاشمی و سلیمانی تیموری در ضعیف ترین وضعیت به لحاظ شاخص های حکمروایی خوب شهری قرار دارند. همچنین هر چه به محله های پایین تر منطقه می رسیم میانگین عددی شاخص ها به مراتب پایین تر آمده و وضعیت متفاوت تری را نشان می دهند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

339 - تحلیل نابرابری های فضایی توزیع خدمات شهری از منظر عدالت فضایی مطالعه موردی: شهرستان قرچک
بیژن رحمانی شهره تاج علی عبدی

عدالت فضایی از مباحثی است که در سال های اخیر در میان برنامه ریزان و جغرافیدانان اهمیت ویژه ای یافته است. از آنجا که خدمات عمومی شهری، ساختار دهنده شکل و ماهیت کالبدی، اجتماعی و فضایی شهر می باشد، بی عدالتی در نحوه توزیـع آن،تأثیر جبران ناپذیری بر ساختار، ماهیت شهر و جدا چکیده کامل

عدالت فضایی از مباحثی است که در سال های اخیر در میان برنامه ریزان و جغرافیدانان اهمیت ویژه ای یافته است. از آنجا که خدمات عمومی شهری، ساختار دهنده شکل و ماهیت کالبدی، اجتماعی و فضایی شهر می باشد، بی عدالتی در نحوه توزیـع آن،تأثیر جبران ناپذیری بر ساختار، ماهیت شهر و جدایی گزینی طبقاتی محلات شهر گذاشته و مدیریت شهری را با چالش های جـدی روبرو کرده است. با بررسی میران نابرابری ها در توزیع خدمات و شناسایی الگوی فضایی بی عدالتی در سطح شهر، می توان پی بـرد که کدامیک از خدمات در وضعیت نامناسب تری هستند و بی عدالتی بیشتر در کدام بخش و محلۀ شهری تمرکز یافتـه اسـت تـا از ایـن طریق مدیریت شهری با عمل آگاهانه در توزیع فضایی خدمات عمومی و منافع اجتماعی، نـابرابری هـای فضـایی را کـاهش داده و کیفیت رندگی را ارتقا دهد. رشد روزافزون جمعیت شهرستان قرچک و نیاز ساکنین به خدمات شهری در حال افزایش است. ازاین‌رو تحقیق حاضر که با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از اسناد کتابخانه‌ای و استنتاج یافته‌های میدانی در قالب تدوین و توزیع پرسش‌نامه، در سطح محدوده موردمطالعه صورت گرفته است به بررسی وضعیت برخورداری شهروندان از خدمات و نیز توزیع آن‌ها در سطح روستاها پرداخته است. یافته‌های تحقیق با استفاده آزمون موران و روش جینی و همچنین آزمون T-test مورد تجزیه تحلیل قرارگرفته و نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که خدمات و امکانات مورد بررسی در تحقیق در سطح شهرستان قرچک به‌صورت عادلانه توزیع نشده‌اند از طرفی نیز نتیجه آزمون سطح رضایت‌مندی شهروندان از وضعیت خدمات شهری موردبررسی نیز حاکی از نامناسب بودن وضعیت این خدمات در سطح شهرستان قرچک بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

340 - تحلیل فضایی الگوی رشد شهری(مطالعه موردی:شهرکلاردشت)
محمد‌مهدی فقیه عبدالهی ابوالفضل مشکینی سیدعلی علوی

هدف از این پژوهش بررسی و شناخت میزان گسترش کالبدی- فیزیکی شهر کلاردشت، بررسی الگوی گسترش شهر در بازه‌ی زمانی 1342 تا 1392 و تعیین جهات گسترش شهر از طریق شناسایی ماهیت اراضی تغییر یافته به کاربری‌های شهری می‌باشد. پژوهش حاضر از نوع پژوهش‌های کاربردی و به روش توصیفی- تحلی چکیده کامل

هدف از این پژوهش بررسی و شناخت میزان گسترش کالبدی- فیزیکی شهر کلاردشت، بررسی الگوی گسترش شهر در بازه‌ی زمانی 1342 تا 1392 و تعیین جهات گسترش شهر از طریق شناسایی ماهیت اراضی تغییر یافته به کاربری‌های شهری می‌باشد. پژوهش حاضر از نوع پژوهش‌های کاربردی و به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است برای گردآوری اطلاعات موردنیاز از روش کتابخانه‌ای و روش بررسی میدانی استفاده شده است. جهت بررسی تغییرات کاربری اراضی در طول 35 سال از تصاویر ماهواره‌ای لندست، عکس‌های هوایی و نقشه‌های تهیه شده از سازمان نقشه برداری در 3 مقطع زمانی سال‌های 1349، 1367 و 1392 استفاده شده است. و برای بررسی میزان گسترش شهر از آنتروپی شانون و مدل هلدرن استفاده شده است. با توجه به نتایج تحقیق طی 20 سال اخیر، رشد شهر در قالبی پراکنده بوده که با توجه به ارزش‌های محیطی شهر، ادامه این روند تهدیدی جدی در جهت این ارزش‌هاست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

341 - نقش آموزش عالی در برنامه ریزی های فرایندی کلان شهر تهران
سیما بوذری

امروزه تحولات بسیار سریع اجتماعی ، برنامه ریزان را متوجه این اصل مهم نموده است . که ، امکان شناخت کامل و پیش بینی کل تحولات یک جامعه امکان پذیرنمی باشد، لذا، برنامه ریزی های خشک و ثابت خطی پاسخگوی پویایی و تحولات جوامع نیست وضرورت توجه به برنامه ریزی های فرایندی به منظو چکیده کامل

امروزه تحولات بسیار سریع اجتماعی ، برنامه ریزان را متوجه این اصل مهم نموده است . که ، امکان شناخت کامل و پیش بینی کل تحولات یک جامعه امکان پذیرنمی باشد، لذا، برنامه ریزی های خشک و ثابت خطی پاسخگوی پویایی و تحولات جوامع نیست وضرورت توجه به برنامه ریزی های فرایندی به منظور شناخت دقیق پارامترهای موثر در تحولات ، مشارکت ذی نفعان و ارزیابی مرحله به مرحله اقدامات از خواسته های به حق جوامع پیچیده امروزی است . از اینرو هدف از این مقاله ، ضمن بررسی ویژگی های برنامه ریزی های فرایندی ، توجه ویژه به سابقه برنامه ریزی شهری در ایران نموده و نقش آموزش عالی وگسترش فضایی آن به عنوان یکی از پارامترهای موثر در تحولات کلان شهر تهران را به تحلیل کشانده است. .بدین منظور با استناد به روش های تحلیل فضایی ،اسنادی و ژرفا نگر و با استفاده از ابزار سیستم اطلاعات جغرافیایی و آمارهای توصیفی ، کلان شهر تهران مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. نتایج بدست آمده روشن نمود که با وجود سابقه نسبتاً طولانی برنامه‌ریزی (بیش از نیم قرن) درایران اما به دلیل نگاه خطی به برنامه ریزی و عدم توجه به بازخورد برنامه های اجرا شده در دهه های گذشته و عدم مشارکت ذی نفعان در تحولات کلان شهر تهران از جمله نظام آموزش عالی کشور، نه تنها چالش های پیش رودرکلان شهر تهران حل نگردیده بلکه بر پیچیدگی های آن نیز افزوده شده است. لذا با توجه به‌ساختار برنامه‌ریزی فرایندی بیش از پیش به منظور حل مسایل فوق نیاز به برنامه ریزی فرایندی احساس‌می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

342 - مداقه ای آسیب شناسانه بر سازمان یابی فضایی و مدیریت کلانشهر تهران منطبق بر رهیافت ها و رهنمودهای منبعث از آرمان مدیریت یکپارچه در کشور
سعید امانپور مهیار سجادیان

جای شک نیست که پایتخت،نخست شهر و کلانشهر ملی کشور،تهران،به دلیل مسائل و مشکلات متعدد اجتماعی،اقتصادی،زیرساختی و زیست محیطی و از جمله سازمان فضایی؛ به مرحله بحران شدید رسیده است.در این راستا،به نظر می رسد؛که به علت تفرق های متنوع،آنچه که بیش از هر چیز در این بحران شدید ح چکیده کامل

جای شک نیست که پایتخت،نخست شهر و کلانشهر ملی کشور،تهران،به دلیل مسائل و مشکلات متعدد اجتماعی،اقتصادی،زیرساختی و زیست محیطی و از جمله سازمان فضایی؛ به مرحله بحران شدید رسیده است.در این راستا،به نظر می رسد؛که به علت تفرق های متنوع،آنچه که بیش از هر چیز در این بحران شدید حائز اهمیت بوده و هست،نظام مدیریت حاکم بر این شهر و عدم هدایت و کنترل سازمان فضایی این کلانشهر آن هم منبعث از رهیافت ها و رهنمودهای مدیریت یکپارچه شهری باشد.لذا این پژوهش به سبب اهمیت موضوع با روشی توصیفی-تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و در مواردی بهره گیری از مشاهدات میدانی و مصاحبه با خبرگان و با نگرشی سیستمی،تاریخ نگارانه و آینده پژوهانه به هدف آسیب شناسی سازمان یابی فضایی و مدیریت کلانشهر تهران منطبق بر رهیافت ها و رهنمودهای منبعث از آرمان مدیریت یکپارچه که اکنون در حوزه های متفاوت سیاستگذاری و راهبردی،آرمان قابل تاکیدی محسوب می گردد؛به پژوهش پرداخت.بر اساس یافته های تحقیق،کلانشهر تهران که وارث سیاست های تمرکزگرای یک نظام بسیط متمرکز نفتی است دارای تفرق های عملکردی،قوانین،تکثر منافع،اجتماعی،سیاسی،کالبدی و فضایی و اکولوژیک می باشد؛که لازم است در ابتدا ضمن کاهش تفرق های مذکور؛سطح متناسبی از تمرکززدایی سیاسی و مدیریتی و اقتدار لازم برای سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرا در سطح محلی ارائه و در نهایت از مدیریت یکپارچه شهری مبتنی بر استقرار حکمروایی خوب شهری و بهره گیری از راهبردگزینی استفاده گردد.در انتهای پژوهش راهکارهایی مستخرج از یافته های تحقیق نیز پیشنهاد گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

343 - سنجش الگوی توزیع فضایی جمعیت و سلسله مراتب شهری استان اصفهان طی سالهای (1375-1390)
مسعود صفایی پور فاطمه احمدیان دهاقانی

شبکه استقرار جمعیت و نظام سلسله مراتب شهری در کشورهای مختلف از جمله کشورهای در حال توسعه از عدم تعادل محسوسی برخوردار است. کشور ایران نیز از این قاعده مسثنی نیست. مقاله حاضر با روش شناسی توصیفی – تحلیلی و با هدف بررسی و تحلیل نظام شهری استان اصفهان با تکیه بر نح چکیده کامل

شبکه استقرار جمعیت و نظام سلسله مراتب شهری در کشورهای مختلف از جمله کشورهای در حال توسعه از عدم تعادل محسوسی برخوردار است. کشور ایران نیز از این قاعده مسثنی نیست. مقاله حاضر با روش شناسی توصیفی – تحلیلی و با هدف بررسی و تحلیل نظام شهری استان اصفهان با تکیه بر نحوه پراکندگی جمعیت شهرهای این استان انجام شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از مدل ها وتکنیک های رایج در زمینه تحلیل نظام سلسله مراتب شهری، همچون، مدل حد اختلاف طبقه ای، قانون مرتبه- اندازه، منحنی لورنز، ضریب تراکمی جینی و روش های بررسی میزان نخست شهری همچون شاخص نخست شهری، شاخص دوشهر، شاخص چهار شهر(شاخص کینزبرگ)، شاخص چهارشهر مهتا و شاخص موماو و الوصابی استفاده شده است. این مقاله از حیث نوع تحقیق، کاربردی است و جامعه آماری آن کل شهرهای استان در سرشماریهای نفوس و مسکن سالهای 1375 تا1390 می باشد. یافته های این مطالعه حاکی از وجود شکاف چشمگیر در بین شهرهای استان و عدم تعادل در سلسله مراتب شهری است. به گونه ای که مدل های بکارگرفته شده نشان می دهد شهر اصفهان در تمام طول دوران به صورت نخست شهر ظاهر شده و با سایر شهرهای استان فاصله زیادی دارد و این فاصله با گذشت زمان بیشتر شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

344 - تحلیلی بر عدالت فضایی در توزیع خدمات؛ با تاکید بر مدیریت شهری (مورد مطالعه: محلات منطقه چهار زاهدان)
مهدی اخگری سلیمه سالارزایی

ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﺰان ﻧـﺎﺑﺮاﺑﺮی ﻫـﺎ در ﺗﻮز ﯾـﻊ ﺧـﺪﻣﺎت و ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ اﻟﮕﻮی ﻓﻀﺎﯾﯽ ﺑﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ در ﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮ ﻣﯽﺗﻮان ﭘﯽ ﺑﺮد ﮐﻪ ﮐﺪام ﯾﮏ از ﺧﺪﻣﺎت در وﺿﻌﯿﺖ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗـﺮ ی ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ ﻫﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﮐﺪام ﺑﺨﺶ و ﻣﺤﻠﮥ ﺷﻬﺮی ﺗﻤﺮﮐﺰ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. عدالت فضایی و عدالت جغرافیایی به منزله توزیع عادلانه خد چکیده کامل

ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﺰان ﻧـﺎﺑﺮاﺑﺮی ﻫـﺎ در ﺗﻮز ﯾـﻊ ﺧـﺪﻣﺎت و ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ اﻟﮕﻮی ﻓﻀﺎﯾﯽ ﺑﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ در ﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮ ﻣﯽﺗﻮان ﭘﯽ ﺑﺮد ﮐﻪ ﮐﺪام ﯾﮏ از ﺧﺪﻣﺎت در وﺿﻌﯿﺖ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗـﺮ ی ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ ﻫﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﮐﺪام ﺑﺨﺶ و ﻣﺤﻠﮥ ﺷﻬﺮی ﺗﻤﺮﮐﺰ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. عدالت فضایی و عدالت جغرافیایی به منزله توزیع عادلانه خدمات و امکانات شهری به منظور رسیدن به یک جامعه متوازن و یکی از رهیافت های عدالت اجتماعی است. هدف این پژوهش بررسی و تحلیل عدالت فضایی در نحوه توزیع خدمات در سطح محلات منطقه چهار شهرداری زاهدان است. روش پژوهش از نوع توصیفی ـ تحلیلی است.به منظور تحلیل نحوه توزیع خدمات در سطح محلات منطقه چهار ، از مدل های L.Q ، ضریب امتیاز استاندارد شده و مدل VIKOR استفاده شده است. سپس به منظور سنجش رضایت شهروندان از نحوه توزیع خدمات از آزمون های آماری در نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج نشان می دهد خدمات شهری و همچنین توزیع فضایی جمعیت و خدمات به صورت عادلانه در سطح محلات منطقه 4 توزیع نشده، به طوری که محلات آزادی میانی و مصلی قدس در بهترین وضعیت و محلات شیرآباد و کلاته کامبوزیا در پایین ترین سطح برخورداری از توزیع خدمات قرار دارند. یافته های حاصل از پرسشنامه رضایت شهروندان در توزیع خدمات نشان دهنده نارضایتی شهروندان از نحوه توزیع خدمات است. به طوری که محلات آزادی و کلاته کامبوزیا به ترتیب دارای بیشترین و کمترین میزان رضایت را از نحوه توزیع خدمات بودند. علت این امر را می توان در عدم تعریف مشخص کاربری های محله ای در نظام مدیریت شهری ، عدم تسهیلات زیرساختی خدماتی دانست که از مهمترین جنبه هایی است که نابرابری را در سطح محلات را شدیدتر نموده است. از آنجایی که مدیریت شهری عامل اصلی توزیع خدمات در سطح محلات است، می تواند با آگاهی از نحوه توزیع خدمات در سطح محلات و رضایت شهروندان از نحوه توزیع خدمات نقش بهتری را در توزیع خدمات داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

345 - ارائه الگوی چارچوب ساختار فضایی با تاکید بر ثبات و استقرار پایدار جمعیت (مطالعه موردی: استان هرمزگان)
حسن محمدیان مصمم عباس علیپور احسان علیپوری حسین یداله نیا

ساختار فضایی هر منطقه بازتاب برنامه ریزی ها در طی دوره های مختلف می باشد، که از ساختارهای اقتصادی، اجتماعی، طبیعی و نظام توزیع فعالیت متاثر است. عدم توجه به برقراری تعادل بین سه رکن جمعیت، فعالیت و محیط در سازمان فضایی موجب گسیختگی فضای زیست و فعالیت، اتلاف قابلیت های ف چکیده کامل

ساختار فضایی هر منطقه بازتاب برنامه ریزی ها در طی دوره های مختلف می باشد، که از ساختارهای اقتصادی، اجتماعی، طبیعی و نظام توزیع فعالیت متاثر است. عدم توجه به برقراری تعادل بین سه رکن جمعیت، فعالیت و محیط در سازمان فضایی موجب گسیختگی فضای زیست و فعالیت، اتلاف قابلیت های فضا و هدر رفتن استعدادها، حاشیه ای شدن مناطق و فشار به ظرفیت های عرصه محدود، تشدید نابرابری های فضایی، نارسایی و توزیع نامناسب خدمات، اختلال در توسعه متوازن و یکپارچه منطقه ای و ... خواهد شد. هدف پژوهش، بررسی ساختار فضایی استان هرمزگان و ارائه رویکرد مناسب به منظور آرایش منطقی فضا، ایجاد تعادل و هماهنگی در توزیع سه رکن فضا (جمعیت، فعالیت و محیط) است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و ابزار تجزیه و تحلیل اطلاعات در محیط GIS انجام گرفته است. برای شناخت راهبرد مناسب درجهت بهبود وضعیت ساختار فضایی به نظرخواهی از متخصصین و کارشناسان پرداخته و با استفاده از مدل SWOT مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد، ساختار فضایی استان هرمزگان متمرکز و تک مرکزی بوده و سلسله مراتب نظام سکونتگاهی بر مبنای جمعیت و فعالیت در استان شکل نگرفته است. در همین راستا راهبرد مناسب برای بهبود وضعیت و دستیابی به ساختار فضایی مطلوب توجه به رویکرد آمایشی و راهبرد تثبیت پراکنده است.که این راهبرد به تقویت و توسعه مناطق سطح دوم و سطح سوم استان می پردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

346 - تحلیل مفهومی انگاره حق به شهر با تأکید بر تحولات فضایی شهر تهران
مصطفی خزایی مریم ابهری محسن مظفری

رشد سریع و گسترده شهر و شهرنشینی در طول چند دهه گذشته، منجر به بروز فقر، شکاف طبقاتی، حاشیه‌نشینی، فروش تراکم و ناپایداری کالبدی، تخریب زیست‌محیطی، نابرابری‌های اجتماعی و شکاف جنسیتی در بین شهروندان کلان‌شهرهای جهان سوم من‌جمله تهران شده است. طبق اسناد و مطالعات صورت گر چکیده کامل

رشد سریع و گسترده شهر و شهرنشینی در طول چند دهه گذشته، منجر به بروز فقر، شکاف طبقاتی، حاشیه‌نشینی، فروش تراکم و ناپایداری کالبدی، تخریب زیست‌محیطی، نابرابری‌های اجتماعی و شکاف جنسیتی در بین شهروندان کلان‌شهرهای جهان سوم من‌جمله تهران شده است. طبق اسناد و مطالعات صورت گرفته ریشه این نابسامانی در شهر و نظام شهری، جریان سرمایه‌داری و لیبرالیستی مدیریت و اداره شهرها است. درواقع نظام سرمایه‌داری در راستای تحقق اهداف و آرمان‌های خود فضای شهری را در خدمت گرفته است و به بی‌رحمانه‌ترین شکل ممکن در راستای استفاده از این فضای عمومی (که متعلق به همه شهروندان است) برای حصول منافع عده کمی از شهروندان (سرمایه‌داران و زمین خوران) تلاش می‌کند. مفهوم و انگاره حق به شهر که توسط اندیشمندان چپ به‌ویژه لفور و هاروی مطرح و توسعه‌یافته است، به دنبال تبیین وضعیت کنونی شهر با نقد این جریان غالب و شناسایی عوامل و ریشه‌های این روند است. این تحقیق که با روش توصیفی- تحلیلی به مطالعه متون علمی مربوط به این مفهوم پرداخته است، درصدد تحلیل و بررسی تحولات فضایی شهر تهران در چارچوب این مفهوم می‌باشد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که در طول چند دهه گذشته اکثر پروژه‌های کلان و چشمگیر شهری در تهران، از ساخت‌وسازهای تجاری کناره خیابان های اصلی گرفته تا پروژه ایران مال و پل صدر و... همگی به‌نوعی منافع شهر و شهروندان تهرانی را قربانی منافع اقلیتی زیاده خواه و بانفوذ کرده که این اتفاق شوم در سایه رویکردهای غلط ناآگاهانه و بعضاً عامدانه مدیریت شهری صورت گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

347 - تبیین تحولات سازمان فضایی شهر ساحلی محمودآباد از منظر اقتصاد سیاسی فضا
غلامرضا حقیقت نایینی یاسر محسن پور

شهرها در طول زمان تحت تأثیر نظام‌های اقتصادی و سیاسی قرار گرفته و با توجه به شرایط و تصمیمات موجود، سازمان فضایی آن‌ها شکل گرفته است. در این میان شهرهای ساحلی به دلیل داشتن فرصت‌های سرمایه‌گذاری اغلب مورد توجه بازیگران و فعالان اقتصادی و سیاسی قرار گرفته‌اند. با این منظ چکیده کامل

شهرها در طول زمان تحت تأثیر نظام‌های اقتصادی و سیاسی قرار گرفته و با توجه به شرایط و تصمیمات موجود، سازمان فضایی آن‌ها شکل گرفته است. در این میان شهرهای ساحلی به دلیل داشتن فرصت‌های سرمایه‌گذاری اغلب مورد توجه بازیگران و فعالان اقتصادی و سیاسی قرار گرفته‌اند. با این منظور در این پژوهش هدف اصلی بررسی نقش نیروهای سیاسی و اقتصادی در تغییر و تحولات سازمان فضایی شهر محمودآباد بوده است. روش پژوهش تحلیلی-استنباطی بوده است. جامعه آماری پژوهش شهروندان شهر محمودآباد به تعداد 31844 نفر و تعدادی از کارشناسان و متخصصان دانشگاهی و نظام مدیریت شهری این شهر بوده است. حجم نمونه به تعداد 10 نفر از کارشناسان و متخصصان شهری به منظور جمع‌آوری داده‌های میدانی با روش مصاحبه بوده است. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها به صورت کیفی و تکنیک تحلیل مضمون بوده است. نتایج حاصل حاکی از آن است که نیروهای اقتصادی در قالب سرمایه‌گذاران زمین و مسکن و نیروهای سیاسی در قالب واسطه‌گران بین سرمایه‌داران و مدیران شهری و همچنین اقدامات جمعی به صورت ائتلاف رشد در تغییر و تحولات شهر محمودآباد نقش اصلی ایفا می‌کنند. تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش نشان داد که رشد جمعیت و افزایش ارزش زمین، فرصت‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاری در زمین و مسکن ایجاد کرده است، اما بورس بازی، تبلیغات فراوان و کمبود منابع مالی نظام مدیریت شهری باعث شده است که فرآیندهای ساخت و ساز و توسعه شهر به سمت خانه‌سازی غیراصولی، ویلاسازی و همچنین برج‌سازی‌های خارج از ضوابط و قوانین شهری پیش برود، به صورتی که ادامه این روند منجر به تفکیک محلات از هم، خصوصی‌سازی سواحل و افزایش فاصله طبقاتی و عدم انطباق فضایی شهر را منجر شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

348 - بررسی تطبیقی توزیع فضایی خدمات عمومی شهری از منظر عدالت اجتماعی (نمونه موردی: شهر کاشان)
بختیار عزت پناه

عدالت اجتماعی یعنی برابری در دستیابی به فرصتها، برابری در دستیابی به فرصتها هنگامی میسر می شود که فرصتها به شکل متعادل در فضا پخش گردیده باشد. پخش فرصتها در شهرها به عنوان اصلی ترین معیار عدالت اجتماعی نیازمند توزیع فضایی متعادل خدمات عمومی شهری است. هدف این مقاله بررسی چکیده کامل

عدالت اجتماعی یعنی برابری در دستیابی به فرصتها، برابری در دستیابی به فرصتها هنگامی میسر می شود که فرصتها به شکل متعادل در فضا پخش گردیده باشد. پخش فرصتها در شهرها به عنوان اصلی ترین معیار عدالت اجتماعی نیازمند توزیع فضایی متعادل خدمات عمومی شهری است. هدف این مقاله بررسی توزیع خدمات عمومی شهری از منظر عدالت اجتماعی در شهر کاشان می باشد. شیوه به کار گرفته کاربردی و روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. نتایج تحلیل ها نشان می دهد که بین نواحی شهر کاشان از لحاظ برخورداری از خدمات عمومی شهری تفاوت وجود دارد. ولی با وجود تفاوت و نابرابری، میزان نابرابری در دسترسی به سرانه های کاربریهای عمومی شهر در سال 1390 نسبت به سال 1375 متعادل تر شده است. به گونه‌ای که ضریب تغییر ویلیامسون از 5,0 به 0.45 رسیده است. همچنین میزان شاخص آنتروپی شانون در تمامی شاخصهای مورد مطالعه به سمت یک و بالاتر از آن میل داشته است که نشانگر گرایش به سمت توزیع متعادلتر خدمات عمومی در بین نواحی مختلف شهر کاشان دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

349 - ارزیابی توان اکولوژیکی توسعه فضای سبز با هدف توزیع بهینه پارک های شهری (مطالعه موردی شهر تهران)
سعیده ناصحی سکینه شادکام محمد جواد امیری

قبل از هر نوع برنامه‌ریزی برای توسعه فضای سبز شهری، باید معیارها و استاندارهای توسعه فضای سبز مشخص شود. وضعیت موجود شهرها نه تنها بر ایجاد فضای سبز وسیع و مهمتر از همه برنامه‌ریزی شده و حساب شده را ایجاب می‌کند، بلکه بیش از هر زمان دیگر خواهان فضاهای سبز وسیع به منظور ب چکیده کامل

قبل از هر نوع برنامه‌ریزی برای توسعه فضای سبز شهری، باید معیارها و استاندارهای توسعه فضای سبز مشخص شود. وضعیت موجود شهرها نه تنها بر ایجاد فضای سبز وسیع و مهمتر از همه برنامه‌ریزی شده و حساب شده را ایجاب می‌کند، بلکه بیش از هر زمان دیگر خواهان فضاهای سبز وسیع به منظور برقراری موازنه اکولوژیک در مقابل محیط‌های ساخته شده است. فضاهای سبز شهری هم واجد بازدهی اجتماعی و هم واجد بازدهی اکولوژیکی هستند. مهم‌ترین اثر فضای سبز در شهرها، کارکردهای زیست محیطی یا بازدهی اکولوژیکی آن‌ها است که شهر را به عنوان محیط زندگی انسان‌ها مساعد زیستن می‌سازد و با آثار مخرب گسترش صنعت و حمل و نقل مقابله می‌کند. به همین منظور این تحقیق جهت ارزیابی توان اکولوژیکی توسعه فضای سبز شهر تهران از معیارهای شیب، کاربری اراضی، فاصله از جایگاه گاز، فاصله از رودخانه، فاصله از مراکز درمانی، فاصله از مراکز آموزشی، فاصله از پارک های موجود، فاصله از گسل، فاصله از راه های موجود و فاصله از کارخانه ها و صنایع استفاده شده است. نقشه‌های مربوط به هر یک از لایه‌ ها در محیط نرم افزار ایدریسیاستاندارد سازی و به صورت فازی تهیه شد. برای تعیین اهمیت شاخص‌های مورد نظر ابتدا اهمیت نسبی و وزن هر کدام از معیارها با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی تهیه شدند درنهایت با استفاده از عملگرهای فازی ترکیب شده و نقشه‌ی نهایی ارزیابی توان اکولوژیکی توسعه فضای سبز به سه طبقه: نامناسب، نسبتاً مناسب و مناسب طبقه‌بندی شد و مناطق در اولویت برای توسعه فضای سبز معرفی گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

350 - ارزیابی راهبردی توسعه شهری شهرهای جلگه ای استان مازندران با استفاده از تکنیک عاملی و خوشه ای
محمدرضا زندمقدم

فضا در هر دوران پدیده ای دگرگون شدنی است و این دگرگونی را میزان جمعیت انسانی و کیفیت فناوری تحت اختیار آنان تعیین می کند. (آسایش ،1383 ،ص15) در کشور ما ایران در سال های پس از جنگ جهانی دوم، بالاترین آمارهای رشد جمعیتی و رشد شهرنشینی ثبت شده است. در این بین، استان مازندر چکیده کامل

فضا در هر دوران پدیده ای دگرگون شدنی است و این دگرگونی را میزان جمعیت انسانی و کیفیت فناوری تحت اختیار آنان تعیین می کند. (آسایش ،1383 ،ص15) در کشور ما ایران در سال های پس از جنگ جهانی دوم، بالاترین آمارهای رشد جمعیتی و رشد شهرنشینی ثبت شده است. در این بین، استان مازندران به دلیل ویژگی های اکولوژیکی خاص خود، از حساسیت بالایی نسبت به تغییرات فضایی برخوردار بوده است. در پژوهش حاضر تحلیل فضایی شهرهای جلگه ای استان مازندران به عنوان هدف اصلی تحقیق برگزیده گردیده است. لذا در پژوهش از نوع تحقیقات کاربردیاست که با روش توصیفی انجام صورت گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است، که استان مازندران فاقد الگوی نخست شهری بوده و در طول دهه های اخیر هرگز شهر اول استان، کانون برتر جمعیتی، عملکردی و کارکردی استان نبوده است. اما در عین حال یک گرایش به سمت تمرکز در چهار شهر برتر استان وجود دارد و شهرهای برتر استان همگی در ناحیه جلگه مرکزی استان واقع شده اند و این در حالی است که این پهنه از استان هم اکنون، تحت فشار بارگذاری بیش از حد جمعیت و فعالیت قراردارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

351 - سنجش نابرابری فضایی مناطق شهری از منظر فقر کالبدی (مطالعه موردی در منطقه شهری یزد)
الیاس مودت محمد دیده بان علیرضا زارع شاه آبادی

محیط های شهری، سیستم های پیچیده با پدیده های پیچیده، روابط و تعاملات متعدد بین اجزا هستند. فقر نیز یکی از این پدیده های پیچیده است که به واسطة اثرهای سوء آن، کانون توجه قرار گرفته است و نیاز به رویکردی چندبعدی دارد. شهر یزد بعنوان بزرگترین واحد تاریخی استان یزد که جمعیت چکیده کامل

محیط های شهری، سیستم های پیچیده با پدیده های پیچیده، روابط و تعاملات متعدد بین اجزا هستند. فقر نیز یکی از این پدیده های پیچیده است که به واسطة اثرهای سوء آن، کانون توجه قرار گرفته است و نیاز به رویکردی چندبعدی دارد. شهر یزد بعنوان بزرگترین واحد تاریخی استان یزد که جمعیت شهری آن یک روند صعودی را طی سال های اخیر نشان می دهد و در مقابل نوع مصالح مورد استفاده در شهر یزد طی دهه های اخیر، تغییرات چشمگیری را شاهد بوده است بدنبال این تغییرات فقر شهری، شهر یزد را مانند اغلب شهرهای بزرگ کشور با مشکلات و مسائلی روبرو ساخته است میزان این فقر از نظر عامل کالبدی در محلات مختلف شهر یزد یکسان نیست به منظور برنامه ریزی جهت مقابله با گستره فقر شهری شناسایی و الویت بندی محلات از اهمیت خاصی برخوردار است. بنابراین پژوهش حاضر از نوع کاربردی - توسعه ای و روش بررسی آن پیمایشی در پی این هدف است که گستره فقر شهری محلات منطقه شهری یزد را با شاخصهای کالبدی الویت بندی و معرفی نماید. که با بررسیهای میدانی اطلاعات شاخصهای کالبدی 50 محله منطقه شهری یزد جمع آوری و با نرم افزارهای Gafer، VISIO، ArcGIS و SPSS و آزمونهای آماری مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج تحقیق محلات کشتارگاه، عیش آباد و اکرم آباد محروم ترین و محلات رسالت و امام حسین نسبت به دیگر محلات محرومیت کمتری در شاخص کالبدی نسبت به دیگر محلات دارا می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

352 - رابطه نظام آراستگی فضای آموزشی و احساس تعلق به مدرسه با نقش میانجی دلبستگی مکانی در بین دانش آموزان
محبوبه سلیمان پور عمران

10.30495/educ.2022.1964128.2900

هدف از پژوهش، تبیین رابطه نظام آراستگی فضای آموزشی و احساس تعلق به مدرسه بانقش میانجی دلبستگی مکانی دردانش آموزان بود. پژوهش از نظر هدف، کاربردی و روش آن، توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه 2851 دانش آموزان پسر دوره متوسطه دوم اداره آموزش و پرورش ناحیه چکیده کامل

هدف از پژوهش، تبیین رابطه نظام آراستگی فضای آموزشی و احساس تعلق به مدرسه بانقش میانجی دلبستگی مکانی دردانش آموزان بود. پژوهش از نظر هدف، کاربردی و روش آن، توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه 2851 دانش آموزان پسر دوره متوسطه دوم اداره آموزش و پرورش ناحیه دو شهر مشهد می باشد. 338 دانش آموز بر اساس جدول کرجسی - مورگان با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی انتخاب شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه شاخص های استاندارد آراستگی محیطs5 ، پرسشنامه احساس تعلق به مدرسه (برو، بیتی، وات، ۲۰۰5) و پرسشنامه دلبستگی به مکان (صفاری نیا ،۱۳۹۰) استفاده شد. داده ها با نرم افزار 25Spss و لیزرل ۸/۸ تحلیل شدند. یافته ها نشان داد رابطه معناداری بین نظام آراستگی فضای آموزشی و احساس تعلق به مدرسه و دلبستگی مکانی وجود دارد. با توجه به ضریب تعیین 42٪ از واریانس متغیر احساس تعلق به مدرسه و 27 درصد از واریانس متغیر دلبستگی مکانی دانش آموزان به وسیله متغیر نظام آراستگی فضای آموزشی پیش بینی می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

353 - بررسی عملکرد مدیریت شهری و حاکمیت محلی در گسترش فضاهای سبز عمومی (پارک‌ها)
محمد درگاهی کفشگرکلایی لیلا ابراهیمی آمنه حقزاد مهرداد رمضانی پور

هدف عمده تحقیق حاضر تحلیلی بر عملکرد مدیریت شهری با تأکید بر فضاهای سبز شهری(پارک‌ها) می‌باشد. سوال اصلی تحقیق عبارت است از عملکرد مدیریت شهری و حاکیت محلی در گسترش فضاهای سبز عمومی در منطقه 10 شهرداری تهران چگونه می‌باشد؟‌ در همین راستا فرضیه تحقیق عبارت است از عملکرد چکیده کامل

هدف عمده تحقیق حاضر تحلیلی بر عملکرد مدیریت شهری با تأکید بر فضاهای سبز شهری(پارک‌ها) می‌باشد. سوال اصلی تحقیق عبارت است از عملکرد مدیریت شهری و حاکیت محلی در گسترش فضاهای سبز عمومی در منطقه 10 شهرداری تهران چگونه می‌باشد؟‌ در همین راستا فرضیه تحقیق عبارت است از عملکرد مدیریت شهری و حاکیت محلی در گسترش فضاهای سبز عمومی در منطقه 10 شهرداری تهران مناسب نمی‌باشد. پرسش نامه‌ای بر اساس مبانی نظری و پیشنیه تحقیق تهیه گردید و با استفاده از مدل‌های آماری تی‌تک نمونه‌ای و ضریب همبستگی پیرسون بررسی و تحلیل نهایی یافته‌ها صورت گرفت. نتایج حاصل از تحلیل‌های کمی و کیفی فضای سبز منطقه، بیانگر آن است که کمبود شدید فضای سبز در آن محسوس و این مهم نشان‌دهنده‌ی عملکرد نامطلوب مدیریت شهری در تمامی شاخص‌های مورد بررسی بوده و لازم است فضای سبز شهری و کارکرد‌های فضایی-مکانی آن در منطقه مورد بازبینی و اصلاح قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

354 - تحلیل روابط اجتماعی در معماری دیپلماتیک دوره صفویه بر اساس رویکرد نحو فضا؛ مطالعه موردی: کاخ چهلستون، شهر اصفهان
سودابه مهدی پور جمال الدین سهیلی

10.22094/lsj.2023.699496

چکیده:ساختمان‌های دیپلماتیک آیینه‌ای هستند تمام‌نما، که فرهنگ کشورها را ارائه می‌دهند و از آنجاکه ملت‌ها هویت ملی خود را در تاریخ جستجو می‌کنند و حامی قدمت و عناصر نشان‌دهنده‌ی فرهنگ خود هستند، لاجرم چالش طراحی فضاهای دیپلماتیک امروز، چالش بین تاریخ و زیبایی‌شناسی معاصر چکیده کامل

چکیده:ساختمان‌های دیپلماتیک آیینه‌ای هستند تمام‌نما، که فرهنگ کشورها را ارائه می‌دهند و از آنجاکه ملت‌ها هویت ملی خود را در تاریخ جستجو می‌کنند و حامی قدمت و عناصر نشان‌دهنده‌ی فرهنگ خود هستند، لاجرم چالش طراحی فضاهای دیپلماتیک امروز، چالش بین تاریخ و زیبایی‌شناسی معاصر است. در این پژوهش روابط اجتماعی احتمالی در کاخ چهلستون مورد توجه قرار گرفته تا اساس شکل‌گیری و روابط نهفته بین فضاها با یکدیگر برای درک هر‌چه بیشتر این موضوع بر‌ما نمایان شود. انتظام فضاها در کنار هم به معنی ارتباطات درونی فضاها با یکدیگر است. بنابراین می‌توان با شناخت ارتباطات فضایی و روابط اجتماعی نهفته در یک فضای معماری و تعمیم آن به گونه‌های مشابه، در این جنبش سهیم شد. سوال اصلی پژوهش حاضر این است که چه رابطه‌ای میان چگونگی سازماندهی فضایی و مولفه‌های هم‌پیوندی، عمق، نفوذپذیری، شفافیت در الگوی شکلی پلان کاخ چهلستون وجود دارد؟ هدف از پژوهش حاضر، تجزیه و تحلیل پیکره‌بندی فضایی و شناسایی روابط اجتماعی در بناهای دیپلماتیک گذشته جهت دستیابی به مولفه‌های اجتماعی در آن‌ها و الگوبرداری برای ساخت ساختمان‌های دیپلماتیک جدید بوده است. روش تحقیق به صورت توصیفی-‌تحلیلی در نمونه موردی (کاخ چهلستون اصفهان) و در نهایت استدلال منطقی برای اثبات فرضیه‌ها می‌باشد. ابزار مورد استفاده در پژوهش، شامل مطالعات کتابخانه‌ای، مشاهده و برداشت میدانی و شبیه‌سازی با استفاده از نرم‌افزار تحلیلی Depthmap است. داده‌های گرافیکی و ریاضی به شکل نمودار و گراف‌های ترسیمی روابط اجتماعی-‌حکومتی نهفته را به تصویر کشانده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که میان نوع سازماندهی فضایی و میزان هم‌پیوندی، نفوذپذیری، شفافیت و عمق در کاخ رابطه معنادار وجود دارد؛ در پلان کاخ، تالار آیینه دارای بیشترین هم‌پیوندی، نفوذپذیری، شفافیت و اتاق وزرا و درباریان دارای بیشترین عمق می‌باشند. همچنین با بررسی‌های انجام شده از لحاظ مولفه‌های اجتماعی، مولفه هم‌پیوندی، نفوذپذیری، شفافیت با مولفه اجتماع‌پذیری و مولفه عمق با مولفه امنیت رابطه مستقیم دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

355 - مطالعه خوانش بینامتنی بافت لاله زار برپایه مفهوم «فضا-رویداد» در راستای ارتقای کیفی فضا
محمدرضا جاسبی فاطمه امیریان بهمن نامورمطلق

این مقاله نوشتاری پیرامون شناسایی موثرترین مولفه های ارتقای کیفی فضا برپایه مفهوم فضا-رویداد در بافت های باارزش به‌کمک خوانش بینامتنی است. بافت مورد مطالعه در این پژوهش، بافت خیابان لاله زار است؛ چرا که این خیابان یکی از قدیمی ترین خیابان های تاریخی-فرهنگی تهران است چکیده کامل

این مقاله نوشتاری پیرامون شناسایی موثرترین مولفه های ارتقای کیفی فضا برپایه مفهوم فضا-رویداد در بافت های باارزش به‌کمک خوانش بینامتنی است. بافت مورد مطالعه در این پژوهش، بافت خیابان لاله زار است؛ چرا که این خیابان یکی از قدیمی ترین خیابان های تاریخی-فرهنگی تهران است و در گذشته از آن به‌عنوان یکی از راسته‌های پر رفت‌و‌‌آمد تهران قدیم یاد ‌می شود که خاطرات زیادی برای مخاطبین خود پدید آورده است. نبود فعالیت هـای اجتماعی و فرهنگی مرتبط و همجواری نامناسب، این خیابان را با مسائل فراوانـی مواجـه کـرده‌اند. از آن جا که یکی از بسترهای مورد مطالعه در حوزه نظری معماری معاصر، بحث کیفیت فضا و ارتقای آن است؛ که در این میان صاحب‌نظرانی مانند: بنتلی، راجرز، بل، گلکار و غیره نظریاتی را مطرح کرده اند. برخی از معماران و طراحان شهری بر این باورند که مولفه های موجود به تنهایی پاسخگوی ارتقای کیفی بافت های باارزش نیستند. هدف از این نوشتار؛ مطالعه، بررسی و توجه به زوایای پنهان تاثیر مولفه های فضا-رویداد بر کیفیت فضا توسط خوانش بینامتنی در بافت لاله زار است. از این‌رو روش پژوهش مورد استفاده از نوع کیفی تفسیری است که به مطالعه و بررسی آرای نظریه پردازان حوزه های مختلف پرداخته و هم‌زمان با مطالعه کتابخانه ای-اسنادی، ضمن حضور در متن بناها از مصاحبه نیز استفاده گردیده است. در انتهای مطالعات نیز، داده ها به روش تفسیری و تحلیل محتوای کیفی، با کمک دو نرم‌افزار SPSS 22 و MAXQDA 2020 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. پرسش اصلی این پژوهش آن است که: چگونه می توان از طریق خوانش بینامتنی، به مولفه های قابل اتکا و مولفه های موثر در ارتقای کیفی در روند طراحی فضا در بافت های باارزش دست یافت؟ نتایج این پژوهش نشان می دهند که مولفه های ادراک فضا، وابستگی به روند طبیعی زندگی (تناسب، نظم، پویایی)، شکل دهی به فضا (تنوع و سلسله مراتب) جزو موثرترین مولفه ها در ارتقای کیفی بافت های باارزش هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

356 - بررسی نقش ضوابط در ساختار فضایی ساختمان‌های بلندمرتبه مسکونی شهر تهران (نمونه موردی: ساختمان‌های بلندمرتبه 1399-1370)
شهره خلوتی مزین دهباشی شریف محمدرضا پورزرگر

توسعه شهرها در قرن حاضر برای پاسخگویی به معضلاتی مانند رشد جمعیت، تقاضای عمومی برای زندگی و کار، توجه به گسترش عمودی را افزایش داده است. مجتمع مسکونی مرتفع راهکاری برای پاسخ‌دهی به شرایط حاکم است. این مجموعه‌های مسکونی در ساختار خود دارای مزایا و معایبی هستند و بسیاری ا چکیده کامل

توسعه شهرها در قرن حاضر برای پاسخگویی به معضلاتی مانند رشد جمعیت، تقاضای عمومی برای زندگی و کار، توجه به گسترش عمودی را افزایش داده است. مجتمع مسکونی مرتفع راهکاری برای پاسخ‌دهی به شرایط حاکم است. این مجموعه‌های مسکونی در ساختار خود دارای مزایا و معایبی هستند و بسیاری از آن‌ها بر اساس ضوابط مدون و آیین‌نامه‌های موجود ساختار فضایی خود را شکل داده‌اند و ضوابط شاکله اصلی ساختار فضایی در آن‌ها بوده است که در بعضی از آن‌ها این امر به‌صورت واضح‌تری خود را نشان می‌دهد. این پژوهش با بررسی و اولویت‌بندی ضوابط با توجه به میزان سهم عاملی آن‌ها در شکل‌گیری ساختمان‌های بلندمرتبه شکل گرفته است. روش تحقیق ترکیبی و از نوع آمیخته کیفی در کمی است. در مرحله کیفی از مصاحبه برای گردآوری اطلاعات و از پرسشنامه در مرحله کمی بهره گرفته می‌شود. نرم‌افزارهای مورد استفاده در این پژوهش، در بخش کمیJMP و در بخش کیفی ATLASTI است. نتایج نشان می‌دهد که بیشترین تاثیرگذاری متعلق به: ضوابط محدودیت ارتفاعی بر فاصله بین عناصر با مقدار(000/1)، ضوابط محدودیت مکانی بر اجزای واحد با مقدار(000/1)، ضوابط اطفای حریق بر اجزای واحد با مقدار (982/0)، ضوابط آسانسور بر بافت با مقدار(000/1) اما کم‌ترین تاثیرگذاری شامل ضوابط محدودیت ارتفاعی با پیوستگی کالبدی (388/0)، ضوابط محدودیت مکانی با بافت(514/0)، ضوابط آسانسور بر پیوستگی کالبدی با مقدار(356/0) و ضوابط اطفای حریق بر فرم با مقدار(246/0)، ضوابط راه خروج با اجزای واحد با مقدار(401/0)، ضوابط ساختار کالبدی بر خوانایی با مقدار(213/0)، پیوستگی کالبدی و ضوابط مصرف انرژی و صرفه‌جویی با پیوستگی کالبدی با مقدار(388/0)، ضوابط استقرار خودروها با تفاوت‌های کالبدی با مقدار(255/0) و ضوابط پیش‌آمدگی بر عرصه بندی فضایی با مقدار(262/0) است. درنهایت برای بهبود ساختار فضایی و کنترل نقش‌های مخرب ضوابط به علت عدم هماهنگی بین ابعاد ساختاری فضا راهبردهای زیر پیشنهاد ارائه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

357 - واکاوی عناصر کالبدی و روابط فضایی خانه‌های مسکونی دوره پهلوی دوم از منظر ادبیات‌داستانی
سارا حسینی فریبا البرزی امیرحسین امینی

10.22094/lsj.2023.699495

خانه به‌عنوان محل سکونت و زندگی از مهم‌ترین دغدغه‌های بشر می‌باشد که از جنبه‌های مختلفی از جمله کالبد و روابط فضایی قابل بررسی می‌باشد. در خانه‌های مسکونی دوره پهلوی دوم در شهر تهران به سبب رشد جمعیت و افزایش مهاجرت روستاییان به شهرها، ساختمان‌سازی انبوه در جهت رفع نیاز چکیده کامل

خانه به‌عنوان محل سکونت و زندگی از مهم‌ترین دغدغه‌های بشر می‌باشد که از جنبه‌های مختلفی از جمله کالبد و روابط فضایی قابل بررسی می‌باشد. در خانه‌های مسکونی دوره پهلوی دوم در شهر تهران به سبب رشد جمعیت و افزایش مهاجرت روستاییان به شهرها، ساختمان‌سازی انبوه در جهت رفع نیازهای مردمی شکل می‌گیرد که این تغییرات تدریجی اعمال‌شده‌ را می توان با مطالعه خانه‌های هر دهه به‌طور مجزا جمع‌بندی کرد. وجود رابطه چند سویه بین متن و مخاطب و فرهنگ عمومی و ارتباط آثار ادبی با رویکردهای موجود در جامعه، دیدگاه پژوهش را به سمت ادبیات‌داستانی سوق می‌دهد تا روند تغییرات خانه‌ها از این دیدگاه مورد بررسی قرار گیرند. به نظر می‌رسد با بازخوانی داستان‌های دوره پهلوی دوم، تغییرات تدریجی اعمال‌شده در روابط فضایی خانه‌های مسکونی از منظر کالبدی قابل خوانش هستند تا با شناخت آن‌ها موجبات ارتقای کیفیت خانه‌های امروزی فراهم آیند. هــدف پژوهش بررسی مولفه‌های تاثیرگذار بر روابط فضایی و کالبد در فضاهای مختلف خانه‌های شهر تهران در دوره پهلوی دوم از دیدگاه نویسندگان ادبی می‌باشد. این پژوهــش با رویکرد کیفی و از نوع فلسفه تفسیری انجام شده است که با رهیافت تحلیل محتوای متن بــه بررســی و شناخت مولفه‌های کالبــدی خانــه‌هــای دوره پهلوی دوم از متون کتاب‌های مورد بررسی به‌صورت توصیفی-تحلیلی، پرداخته‌است. جست‌و‌جو در لابه‌لای متون داستانی جنبه نوآورانه پژوهش می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهند که در اوایل دوره پهلوی دوم اهمیت و توجه به فضاهای؛ بسته، باز و نیمه‌باز و روابط فضایی بین آن‌ها به‌وضوح دیده می‌شوند که با نزدیک‌شدن به دهه 50 ه.ش.، حذف اتاق‌ها از گوشه حیاط، تبدیل هشتی به دالان و راهرو و سپس یک سطح جداکننده در ورودی مشاهده می‌شوند و با مدرن‌شدن خانه‌ها حیاط و ایوان به‌عنوان عناصر مهم در الگوی خانه‌های ایرانی که در برگیرنده حوض و انواع پوشش گیاهی می‌باشند، از ساختار فضایی خانه‌ها کم‌رنگ و یا حذف گردیده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

358 - نحوه بازنمایی مفهوم فضا در نقاشی‌های اکسپرسیونیستی ایران
پریچهر معافی غفاری سیمون آیوازیان شیدا خوانساری

تحولات هنری اوایل قرن بیستم در تاریخ هنر را عموماً اکسپرسیونیسم نامیده‌اند که دوران آغاز و افول این جنبش بین سال‌های 1910و 1925 می باشد. اکسپرسیونیسم نه تنها یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین جریان‌ها در جوامع امروزی به شمار می‌رود؛ بلکه یک جنبش جهانی است که زمینه‌های مخت چکیده کامل

تحولات هنری اوایل قرن بیستم در تاریخ هنر را عموماً اکسپرسیونیسم نامیده‌اند که دوران آغاز و افول این جنبش بین سال‌های 1910و 1925 می باشد. اکسپرسیونیسم نه تنها یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین جریان‌ها در جوامع امروزی به شمار می‌رود؛ بلکه یک جنبش جهانی است که زمینه‌های مختلفی چون ادبیات، فلسفه، علوم اجتماعی و سیاسی، معماری، موسیقی، نقاشی، سینما را دربرمی‌گیرد. از آنجا که نقاشی و معماری به عنوان دو مقوله همسان بطور مستمر در طول تاریخ همگام با هم و تأثیرپذیر از یکدیگر حضور داشته‌اند، طبیعتاً تأثیرپذیری این دو هنر از جنبش اکسپرسیونیسم می تواند هدف این پژوهش باشد. در این پژوهش، با بهره‌گیری از روش گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه‌ای و میدانی و با استفاده از روش تفسیری – تاریخی به بررسی جنبش اکسپرسیونسم در دوره پهلوی پرداخته می‌شود که به پرسشی هم چون، تأثیر جریان هنری اکسپرسیونیسم بر معماری و نقاشی دوره پهلوی چگونه است؟ پاسخ داد؛ که خود منجر به پیدایش مؤلفه‌های مشترک نقاشی و معماری اکسپرسیونیستی آن دوره می‌شود و از ایجاد اشتراک آن دو، چارچوب تحولات فکری در آن دوران را برای خواننده تشریح می‌نماید؛ که این موضوع خود می‌تواند در پیوند نقاشی‌های نوگرا و معماری معاصر دوره پهلوی تأثیرگذار باشد. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که آنچه در ایران به نقاشی اکسپرسیونیستی شناخته می‌شود، به نظر برداشتی سطحی نسبت به ذات نقاشی اکسپرسیونیستی نیست؛ در نمونه‌های ایرانی جایی که در آنجا فضاهای معماری خلق می‌شدند تا به کمک هنر نقاشی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی بگذارند،‌ در نسل اول و نسل دوم نقاشان نوگرای ایرانی تقلید دیده میشود همچنین فضاسازی معماری در نقاشی‌های ایرانی که نقاشان اکسپرسیونیستی از نظر فضاسازی معماری، خواسته یا ناخواسته، شامل دو تقسیم‌بندی می‌شوند. گروه اول شامل نقاشان وابسته به فرم در تمام اجزای نقاشی و دومی نقاشانی که تقلیدکننده از دیگر نقاشان بوده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

359 - شناخت مقرهای‌ جمعی-رفتاری ”مساجد“ بر اساس الگوی سینومرف رفتار کاربران و کالبد (مطالعه‌ موردی: مساجد حیاط مرکزی - ایوانی شهر قزوین)
مهسا میرسلامی علی عمرانی پور

طراحی مطلوب فضاهای جمعی به لحاظ کیفیت‌های کالبدی از نظر اجتماع‌پذیری در خلق و دعوت فعالیت‌های اجتماعی بهره‌برداران از آنجا حائز اهمیت است که عدم وجود کیفیات لازم سینومرف رفتار-کالبد را دچار اختلال نموده و به‌تبع در حس حضور و مدت توقف کاربران تاثیرگذار است. مساجد به‌عنوا چکیده کامل

طراحی مطلوب فضاهای جمعی به لحاظ کیفیت‌های کالبدی از نظر اجتماع‌پذیری در خلق و دعوت فعالیت‌های اجتماعی بهره‌برداران از آنجا حائز اهمیت است که عدم وجود کیفیات لازم سینومرف رفتار-کالبد را دچار اختلال نموده و به‌تبع در حس حضور و مدت توقف کاربران تاثیرگذار است. مساجد به‌عنوان نوعی از فضاهای جمعی با تعریف کردن عرصه‌های نیمه‌خصوصی تا عمومی، سلسله‌مراتبی از قرارگاه‌های ‌رفتاری را شکل می‌دهند؛ که در گذشته به‌عنوان مقرهای رفتاری کارآمد عمل می‌کرده‌اند، اما امروزه علی‌رغم تنوع کالبدی در مساجد، فاقد آن مطلوبیت مربوطه به‌عنوان یک فضای جمعی می‌باشند. هدف از این پژوهش سنجش مولفه‌های مطلوب برای شکل‌گیری قرارگاه‌های‌ رفتاری و پیرو آن اجتماع‌پذیری در مساجد به‌‌عنوان یک مکان شهری حائز اهمیت است. به این منظور در ابتدا بر مبنای ادبیات روان‌شناسی محیط، مقوله اجتماع‌پذیری و مفاهیم قرارگاه ‌رفتاری در مسجد تدقیقمی‌شوند و مولفه‌های موثر بر شکل‌گیری این دو عامل مورد بررسی قرار می‌گیرند، سپس در راستای واکاوی الگوی سینومرف و ارتباط آن با اجتماع‌پذیری به بررسی تاثیر هم‌نشینی برخی از عامل‌های رفتاری مانند احساس نیاز به تعامل، مدت حضور و مولفه‌هایی نظیر مکان‌یابی، همجواری ورودی‌ها و برخی از عوامل کالبدی پویا پرداخته می‌شود. روش پژوهش به دو صورت انجام شده‌ است؛ ثبت رویدادها و فهرست‌های رفتاری داده‌های کیفی ضمن شناسایی مقر رفتاری در سه مسجد چهارایوانی در شهر قزوین صورت گرفته و وزن مولفه‌های موثر در مساجد شامل الگوهای جامع رفتار و ویژگی هم‌ساختی رفتار ظرف کالبد استخراج شده است، سپس به‌صورت کمی از تئوری نحو فضا با نرم‌افزار Depthmap 10 به بررسی نقش شاخص‌های نحو فضا بر قرارگاه‌های رفتاری کاربران مساجد و ارزیابی اجتماع‌پذیری آنان پرداخته شده است و در ادامه آنالیز داده‌ها از طریق نرم‌افزار آماری 22 Amos مورد تحلیل همبستگی قرار گرفته‌اند. نتایج نشان می‌دهند که اجتماع‌پذیری فضای عمومی معماری با هم‌ساختی و ترکیب مناسب عامل‌های کالبدی و رفتاری- اجتماعی میسر می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

360 - رابطه تمایزیافتگی و تمایل به فضای مجازی با گرایش به طلاق با توجه به نقش میانجی گری سلامت خانواده اصلی در متقاضیان طلاق
سید مهدی علوی حسین ماهور

10.30495/jwsf.2022.1947744.1640

هدف این پژوهش بررسی نقش میانجی‌گری سلامت خانواده اصلی در رابطه با تمایز یافتگی و تمایل به فضای مجازی با گرایش به طلاق در متقاضیان طلاق مراجعه کننده به مرکز مداخله بهزیستی شهرستان مشهد است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی با به کارگیری روش زمینه یابی و بهره گیری از همبستگی چکیده کامل

هدف این پژوهش بررسی نقش میانجی‌گری سلامت خانواده اصلی در رابطه با تمایز یافتگی و تمایل به فضای مجازی با گرایش به طلاق در متقاضیان طلاق مراجعه کننده به مرکز مداخله بهزیستی شهرستان مشهد است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی با به کارگیری روش زمینه یابی و بهره گیری از همبستگی و رگرسیون بود. جامعه آماری این پژوهش عبارت بود از کلیه متقاضیان طلاق مراجعه کننده به مرکز مداخله در بحران بهزیستی مشهد در سال 99 که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 375 زن و مرد متقاضی طلاق به صورت داوطلبانه در این تحقیق شرکت نمودند. پرسشنامه های مورد استفاده در این پژوهش عبارت بودند از: تمایز یافتگی خود(DSI) اسکورون و فریدلندر (2000)، مقیاس خانواده اصلی (fos) هاوستات اندرسون، پیرسی و کوچران و فاین (۱۹۸۵) و تمایل به فضای مجازی توسط یانگ (1999) که در اختیار گروه نمونه قرار گرفت. داده‌ها توسط نرم‌افزار آماری مورد تحلیل قرارگرفت و نتایج پژوهش حاضر با استفاده از معادلات ساختاری نشان داد سلامت خانواده نقش میانجی در رابطه بین تمایز یافتگی و تمایل به فضای مجازی با گرایش به طلاق در متقاضیان طلاق را ایفا می‌کند (p< 0/05). همچنین نشان داد تمایز یافتگی و فضای مجازی رابطه با سلامت خانواده اصلی و گرایش به طلاق دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

361 - بررسی مفاهیم اجتماعیِ سازمان فضایی معماری بناهای عمومی دوره‌ی پهلوی اول در شهر تبریز بر اساس تئوری قدرت میشل فوکو
نوشین قربانی سحر طوفان حبیب شاه حسینی نیما ولی زاده حسن ستاری ساربانقلی

10.30495/jss.2021.1913502.1258

تغییر در سازماندهیِ فضایی بناها در دوره‌ی پهلوی اول، در بناهای عمومیِ تبریز، ایران، مشهود است. در این دوره با توجه به تحولات حکومتی- سیاسی شکل گرفته در ساختار کشور، بناهایی با عملکردهای نوین سربرآوردند. سوال مطرح شده این است که آیا می‌توان از منظر مبادی جامعه‌شناسانه و چکیده کامل

تغییر در سازماندهیِ فضایی بناها در دوره‌ی پهلوی اول، در بناهای عمومیِ تبریز، ایران، مشهود است. در این دوره با توجه به تحولات حکومتی- سیاسی شکل گرفته در ساختار کشور، بناهایی با عملکردهای نوین سربرآوردند. سوال مطرح شده این است که آیا می‌توان از منظر مبادی جامعه‌شناسانه و مفاهیم اجتماعی الگوی پنهان حاکم بر ساختارهای نوین معماری را بررسی کرده و به عنوان الگوی ثابت در معماری به کار برده و افراد حاضر در بنا را از لحاظ رفتاری کنترل نمود؟ در این رابطه میشل فوکو، اندیشمند فرانسوی، تکنیک‌های انضباطی را معرفی می‌نماید که منجر به کنترل افراد حاضر در مکان می‌گردد. هدف از این پژوهش تطبیق تکنیکهای انضباطی مورد نظر فوکو از جمله عملکردی بودن فضا، شبکهبندی، تفکیک فضایی و رویتپذیری در سه کاربری آموزشی(دانشسرای پسران)، اداری (عمارت شهرداری) و خدماتی (کارخانهی چرمسازی خسروی) تبریز در دورهی پهلوی اول است. این تحقیق از نوع کیفی و با تحلیل محتوای نمونه‌های مورد پژوهش انجام گرفته و یافته‌‌های آن برآمده از منابع کتابخانه‌ای و مشاهدات میدانی است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که آیتمهایی همچون سازماندهیِ سلولی فضاها، اختصاصی کردن مکان، حذف گردش پراکنده، سیرکولاسیون مشخص و محدود، طراحی عملکردی فضا در نمونههای مورد پژوهش رعایت شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

362 - تحلیل جامعه‌شناختیِ عدالت فرهنگی- هنری با تاکید بر مفهوم عدالت فضایی (مطالعه موردی مناطق پنج‌گانه شهر اراک)
مهدی مبارکی باقر ساروخانی منصور وثوقی

10.30495/jss.2021.1935054.1358

این مقاله قصد دارد با رویکرد عدالت فضایی، به تشخیص وضعیت توزیع و استقرار امکانات (کاربری ) فرهنگی- هنری به عنوان یکی از بسترهای شکل گیری فعالیت های فرهنگی در شهر اراک بپردازد تا بر اساس آن به فهم و تحلیل ارتباطِ نحوه توزیع این امکانات با نیازها و استحقاق فرهنگی- هنری شه چکیده کامل

این مقاله قصد دارد با رویکرد عدالت فضایی، به تشخیص وضعیت توزیع و استقرار امکانات (کاربری ) فرهنگی- هنری به عنوان یکی از بسترهای شکل گیری فعالیت های فرهنگی در شهر اراک بپردازد تا بر اساس آن به فهم و تحلیل ارتباطِ نحوه توزیع این امکانات با نیازها و استحقاق فرهنگی- هنری شهروندان ساکن در مناطق مختلف بپردازد. روش این مطالعه ترکیبی ( کمی و کیفی) از نوع همزمان بوده که در بخش کمی، جمع آوری داده ها با ابزار پرسشنامه و با شیوه نمونه گیری متناسب با حجم انجام شد. در بخش کیفی جمع آوری اطلاعات مربوط به مطالعات کالبدی (میزان و نحوه توزیع کاربری های فرهنگی- هنری در مناطق شهر) با تحلیل ثانویه انجام و پس از آن مکانی گردیده است. از مهمترین نتایج می توان به کاستی و تفاوت معنادار و مسئله مند نحوه و میزان برخورداری از امکانات و خدمات فرهنگی- هنری در مناطق پنچ گانه شهری اراک اشاره کرد که نشان دهنده شکاف و نابرابرهای محسوس در توزیع و تخصیص امکانات و خدمات مذبور می باشد، وضعیت شاخص منفعت جمعی در بخش فرهنگی-هنری (با در نظر گرفتن عامل سرانه، سرانه استاندارد و شعاع عملکردی) از وضعیت محرومیت فضایی و اجتماعی بخش قابل توجهی از پهنه جغرافیای اجتماعی آن حکایت دارد. نهایتا الگوی توزیع فضایی امکانات فرهنگی- هنری بر مبنای نیازها و استحقاق شهروندان در شهر اراک، ناکارا و نابرابر و ناعادلانه می باشد که تفاوت و نابرابری های جدی را در سطح مناطق و در بین شهروندان ساکن در آن ایجاد نموده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

363 - بررسی رابطه تعاملات اجتماعی با رویکرد معناشناختی درشکل‌گیری فضاهای شهری (نمونه موردی: پیاده راه ولیعصر و پیاده راه تربیت)
فرحناز خادم فسقندیس رسول درسخوان مریم سینگری مهسا فرامرزی صمد صباغ دهخوارقانی

10.30495/jss.2022.1953029.1433

فضـای شـهری تنهـایـک مفهـوم کالبـدی نیسـت،بلکـه کنـش تعامـلات شـهروندی و فعالیت هـای شـهری رانیـز دربرمی گیـردودرحقیقـت فضا بـا حضـور انسـان وفعالیـت اوسـت کـه معنـا می یابـد. پیـاده راه ها بـه عنـوان یکـی ازفضاهـای شـهری، نقـش مهمـی را در ارتقـای فعالیت هـای اجتماعی-فر چکیده کامل

فضـای شـهری تنهـایـک مفهـوم کالبـدی نیسـت،بلکـه کنـش تعامـلات شـهروندی و فعالیت هـای شـهری رانیـز دربرمی گیـردودرحقیقـت فضا بـا حضـور انسـان وفعالیـت اوسـت کـه معنـا می یابـد. پیـاده راه ها بـه عنـوان یکـی ازفضاهـای شـهری، نقـش مهمـی را در ارتقـای فعالیت هـای اجتماعی-فرهنگـی جامعـه ایفـا می کنــد. حرکــت عابــر پیــاده درپیاده راه هــا،بــه واســطه طراحــی مناســب وشــناخت مبتنی بــرجنبه هــای منظر شـهری است؛ که موجـب افزایـش ادراک، ارتقـای هویـت و احسـاس تعلـق بـه محیـط و زیبایـی میشـود. یکـی ازتحـولات اخیـر درگرایشهـای جدیـد شهرسـازی جهـان، توجـه بـه حرکـت پیـاده و نیازهـای او بـه عنـوان یـک موضـوع فراموش شـده مهـم شـهری اسـت؛لذا این پژوهش فضای دو پیاده‌راه ولیعصر و پیاده‌راه تربیت تبریز به عنوان نمونه موردی پژوهش در راستای ابعادمعناشناختی مدنظر قرارداده وبه دنبال بررسی تاثیر عوامل معناشناختی برتعاملات اجتماعی در دوپیاده‌راه و ارائه راهکاری بهینه در این راستا است. طبقه‌بندی مولفه‌ها و استخراج شاخص‌ها ابتدا به روش موردی-زمینه‌ای و به کمک اسناد و مدارک موجود و با تکیه بر اطلاعات بدست آمده و سپس با کمک روش ساختارگرایی و با تکیه برمصاحبه‌های عمیق بر استخراج شاخص‌ها و مولفه‌های نظری انجام شده و در نهایت به بررسی نرمال بودن زیر شاخص‌های ابعاد معناشناختی و تعاملات اجتماعی پرداخته شد. همچنین به کمک رگرسیون به آزمون فرضیات و به کمک آزمون فریدمن به رتبه‌بندی هر زیر شاخص پرداخته شده که به ترتیب در شاخصه معناشناختی سه مولفه اول یعنی عناصر انسان‌ساخت، بهره‌گیری از حواس، عناصر طبیعی و در رابطه با تعاملات اجتماعی سه مولفه به ترتیب فضای شهری پیاده،مولفه‌های ذهنی،مولفه‌های کالبدی دارای بیشترین امتیازاست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

364 - بررسی رابطه بین میزان فعالیت در فضای مجازی و بیگانگی اجتماعی دانشجویان دانشگاه‌های مرند
جعفر عباسی سلطانی محمود علمی

10.30495/jss.2019.666671

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین میزان فعالیت در فضای مجازی و میزان احساس بیگانگی اجتماعی دانشجویان دانشگاه های مرند صورت گرفته است. روش مورد استفاده در این پژوهش طرح تحقیق پیمایش مقطعی با هدف تبیین و توصیف داده‌ها می‌باشد. برای سنجش متغیر وابسته یعنی احساس بیگانگی اجت چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین میزان فعالیت در فضای مجازی و میزان احساس بیگانگی اجتماعی دانشجویان دانشگاه های مرند صورت گرفته است. روش مورد استفاده در این پژوهش طرح تحقیق پیمایش مقطعی با هدف تبیین و توصیف داده‌ها می‌باشد. برای سنجش متغیر وابسته یعنی احساس بیگانگی اجتماعی از شاخص‌های استاندارد سنجش بیگانگی اجتماعی ملوین سیمن استفاده شده است. جامعه آماری مورد نظر در انجام تحقیق دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه‌های شهرستان مرند در سالتحصیلی 94-1393 بودکه توسط فرمول کوکران تعداد حجم نمونه از کل جامعه آماری، 386 نمونه برآورد شد و پرسشنامه بین نمونه های آماری بر اساس نوع دانشگاه، دانشکده و مقطع تحصیلی توزیع گردید، سپس داده های جمع آوری شده با نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. اصلی -‌ ترین و عمده‌ترین نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می‌دهد که بین میزان فعالیت در دنیای مجازی و میزان احساس بیگانگی اجتماعی دانشجویان همبستگی مثبت وجود دارد. یعنی با افزایش مدت استفاده از دنیای مجازی میزان احساس بیگانگی اجتماعی نیز افزایش می‌یابد. بین میزان استفاده از دنیای مجازی و چند مولفه بیگانگی اجتماعی هم چون: میزان انزواطلبی، احساس بی‌معنایی و احساس بی‌هنجاری در بین دانشجویان همبستگی مثبت مشاهده می‌شود. هم چنین میزان احساس بیگانگی اجتماعی بر حسب جنسیت دانشجویان تفاوتی نداشته ولی میزان احساس بیگانگی اجتمای بر حسب وضعیت تاهل دانشجویان متفاوت می‌باشد، و میزان احساس بیگانگی اجتماعی داشجویان متاهل بیشتر از دانشجویان مجرد می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

365 - مطالعه جامعه‌شناختی جنگ نرم در بافت‌های شهری با تاکید بر راهبردهای رسانه ملی در شهر ایرانی- اسلامی
شهرزاد چرامی باقر ساروخانی مصطفی ازکیا

امروزه با گسترش فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی نوین بسیاری از مفاهیم نظیر جنگ، قدرت، پیروزی و شکست دارای معانی و راهبردهای جدیدی شده است که از تحقق حاکمیت و هژمونی نظام سلطه و استیلای فرهنگ بیگانه با استفاده از فضای رسانه ای حاکم بر جهان حکایت دارد. دستاورد جنگ نرم در با چکیده کامل

امروزه با گسترش فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی نوین بسیاری از مفاهیم نظیر جنگ، قدرت، پیروزی و شکست دارای معانی و راهبردهای جدیدی شده است که از تحقق حاکمیت و هژمونی نظام سلطه و استیلای فرهنگ بیگانه با استفاده از فضای رسانه ای حاکم بر جهان حکایت دارد. دستاورد جنگ نرم در بافت های شهری، توصیف کاملی از مبارزه خاموش و بی صدا با نگرش ها، گرایش ها، مفاهیم و شاخص های مذهبی است که در نهایت این عناصر به مرور زمان، رو به فراموشی رفته اند. این در حالی است که ایرانیان با توجه به فرهنگ خود، به حضور چنین فضاهایی وابسته هستند. این فضاها در گذشته روابط تعاملی و موثری با پیرامون خود داشته اند که می توانند در آینده نیز داشته باشند. حصول این امر از طریق مسئله یابی تضادهای موجود و تدوین راه حل های برخورد با آن، با اتکا به نوعی برنامه ریزی عقلایی اجتناب ناپذیر و البته امکان پذیر است که در سایه ایجاد راهبرهای رسانه شهری قابل تحقق است. در این مقاله، سعی بر آن است تا با شناسایی دو گونه متفاوت (بافت پر و خالی برخوردار از عناصر شاخص مذهبی) و بهره گیری از روش های میدانی، کتابخانه ای و پیمایشی با رویکرد علی، شناختی جامع در مبانی نظری و مطالعات میدانی آن حاصل گردد و با در تقابل قراردادن این دو، به اصول سازمان دهی فضایی موثر در جهت مقاوم سازی بافت های شهری در مقابله با جنگ نرم شهری، دست یافت. مهم ترین نتایج مستخرج از این پژوهش تدوین اصول سازماندهی فضایی جنگ نرم در بافت های شهری است که 3 موضوع راهبردی به عنوان الگویی برای برنامه ریزی و طراحی بافت های شهری برخوردار از عناصر شاخص مذهبی در برابر جنگ نرم شهری ارائه می دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

366 - EFL Teacher Questions to Scaffold Learning Process: A Conversation Analytic Study
باقر یعقوبی فاطمه مظفری

Questioning practice constitutes one of the typical and fundamental interactional tools in L2 teaching. Much L2 research on teacher questions has been quantitative studies focusing on identifying question types and their roles in language acquisition and meaning negotia چکیده کامل

Questioning practice constitutes one of the typical and fundamental interactional tools in L2 teaching. Much L2 research on teacher questions has been quantitative studies focusing on identifying question types and their roles in language acquisition and meaning negotiation. However, by drawing on conversation analysis within a sociocultural perspective, this study examines qualitatively how EFL teacher questions can scaffold learning processes. The data were collected through videotaping EFL classroom interaction. Eleven sessions of seven intermediate-level teachers in private language schools were recorded. Through the microanalysis of the transcribed data, the study found that EFL teachers vary in their structuring of unfolding question-answer sequences and that only a small number of teacher questions tended to provide learning opportunities. Four question types providing scaffolded assistance were identified: simplifying questions, marking questions, prompting questions and asking-for-agreement questions. This study contributes to understanding how the interactive nature of the questions teachers pose can shed light on the connection between teachers’ practices and students’ learning across unfolding sequence. It argues that teacher questions are more than elicitation techniques; they are mediational interactional tools to assist participation and comprehensibility. Some examples illustrating these communicative moves of questions and their scaffolding functions are provided. The implications for teacher education are also discussed. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

367 - تاثیر ورزش هوازی و مصرف هم‌زمان داروی سربرولایزین (Cerebrolysin) بر حافظهء فضائی موش‌های صحرایی نر مدل پارکینسون
سید زانیار اطهری میرعلیرضا نورآذر داریوش مهاجری

10.30495/jvcp.2022.1954843.1363

اختلال در حافظه، یکی از عوارض بیماری پارکینسون است. سربرولایزین دارای اثرات نوروتروفیک و تحریک رشد نورونی می‌باشد. ورزش نیز باعث افزایش فاکتور های رشد مغز و بهبود حافظه فضائی می‌شود. هدف از انجام مطالعه حاضر، ارزیابی تاثیر ورزش هوازی و مصرف هم‌زمان داروی سربرولایزین بر چکیده کامل

اختلال در حافظه، یکی از عوارض بیماری پارکینسون است. سربرولایزین دارای اثرات نوروتروفیک و تحریک رشد نورونی می‌باشد. ورزش نیز باعث افزایش فاکتور های رشد مغز و بهبود حافظه فضائی می‌شود. هدف از انجام مطالعه حاضر، ارزیابی تاثیر ورزش هوازی و مصرف هم‌زمان داروی سربرولایزین بر حافظه فضائی موش‌های صحرائی نر مدل پارکینسون بود. بدین منظور 36 سر موش صحرائی نر نژاد ویستار با وزن 20±250 به‌طور تصادفی به 6 گروه مساوی شامل شم جراحی، پارکینسونی (تزریق 6-هیدروکسی دوپامین، تک‌دوز یک طرفه داخل جسم سیاه مغز به میزان µg/ml 5/12)، کنترل مثبت (لوودوپا، به میزان mg/kg 12خوراکی، به مدت 21 روز)، تیمار سربرولایزین (به میزان mg/kg 538 تزریق داخل صفاقی، به مدت 21 روز)، ورزش تردمیل (روزانه به مدت 30 دقیقه، 60 درصد حداکثر اکسیژن مصرفی، به مدت 21 روز) و تیمار سربرولایزین (به میزان mg/kg 538 تزریق داخل صفاقی، به مدت 21 روز) توام با ورزش (روزانه به مدت 30 دقیقه، 60 درصد حداکثر اکسیژن مصرفی، به مدت 21 روز) تقسیم شدند. در پایان، آزمایش حافظه‌ فضائی با ماز آبی موریس در گروه‌های مورد مطالعه انجام شده و پس از آسان‌کشی، از بافت مغز موش ها جهت مطالعه آسیب شناختی ناحیه هیپوکامپ نمونه برداری شد. داده‌ها توسط آزمون های آماری تحلیل واریانس یک طرفه (ANOVA) و توکی (Tukey) در سطح 05/0 p< ، توسط نرم‌افزار گراف‌پد (Graphpad) تحلیل گردید. القاء پارکینسون باعث کاهش شاخص‌های حافضه فضائی و سربرولایزین باعث افزایش فاکتورهای حافظه فضائی گردید (05/0p<). همچنین ورزش هوازی پارامترهای مربوط به حافضه فضائی را همانند سربرولایزین بهبود بخشید (05/0p<). ورزش هوازی توأم با سربرولایزین هم بهترین تاثیر را در بهبود شاخص‌های حافظه فضائی داشت. نتایج آسیب شناسی نیز همسو با نتایج حافظه فضائی بود. به نظر می رسد که ورزش هوازی و داروی سربرولایزین به‌طور همزمان، منجر به بهبود حافظه ء فضائی و تغییرات آسیب شناختی هیپوکامپ در موش های صحرائی مدل پارکینسون می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

368 - تاثیر تمرین تناوبی شدید و مکمل سازی استیل_ ال _کارنتین بر حافظة فضایی موش‌های صحرایی نر مدل پارکینسونی
یوسف غفاری فرزاد زهساز میرعلیرضا نورآذر حسن پوررضی داریوش مهاجری

10.30495/jvcp.2023.1982185.1401

بیماری پارکینسون یک بیماری تخریب کننده عصبی است که با از بین رفتن سلول‌های عصبی دوپامینرژیک در ناحیه جسم سیاه مغز مشخص می‌شود و متعاقب آن اختلال در حافظه، که یکی از عوارض مهم آن است ایجاد می‌شود. تمرینات ورزشی موجب تنظیم حالت اکسایشی، افزایش بقا، کاهش آسیب‌های مغزی، افز چکیده کامل

بیماری پارکینسون یک بیماری تخریب کننده عصبی است که با از بین رفتن سلول‌های عصبی دوپامینرژیک در ناحیه جسم سیاه مغز مشخص می‌شود و متعاقب آن اختلال در حافظه، که یکی از عوارض مهم آن است ایجاد می‌شود. تمرینات ورزشی موجب تنظیم حالت اکسایشی، افزایش بقا، کاهش آسیب‌های مغزی، افزایش رشد عصبی هیپوکمپ و بهبود حافظه فضایی مغز می‌شود. استیل-ال-کارنتین نیز با اثر حفاظتی و آنتی‌اکسیدانی خود، موجب بهبود عملکرد مغز می‌گردد.این مطالعه با هدف بررسی میزان اثر‌بخشی تمرین تناوبی شدید و مکمل استیل-ال-کارنتین بر بافت جسم سیاه مغز موش‌های پارکینسونی ناشی از 6-هیدروکسی دوپامین انجام گردید. بدین منظور تعداد 36 سر موش صحرایی با وزن 20±270 گرم، به‌طور تصادفی به 6 گروه مساوی شامل کنترل سالم، شم جراحی، پارکینسونی (دریافت کننده 6 -هیدروکسی دوپامین، تک دوز یک‌طرفه داخل جسم سیاه مغز به‌میزان μg/ml 5/12)، پارکینسونی تیمار با تمرین تناوبی شدید (12 هفته، هر هفته 5 جلسه)، پارکینسونی تیمار با استیل-ال-کارنتین (mg/kg 100 یک بار در روز به مدت 12 هفته بصورت گاواژ)، و پارکینسونی تیمار هم‌زمان با استیل-ال-کارنتین+ تمرین تناوبی شدید (به‌طور مشابه با گروه‌های 4 و 5)، تقسیم شدند. در پایان، آزمایش حافظه فضایی با ماز آبی موریس در گروه‌های مورد مطالعه انجام شده و پس از آسان‌کشی، از بافت مغز موش‌ها جهت مططالعه آسیب‌شناختی ناحیه هیپو‌کامپ نمونه‌برداری شد. داده‌ها توسط آزمون‌های آماری تحلیل واریانس یک‌طرفه (ANOVA) و توکی (Tukey) بررسی و محاسبات آماری در سطح معنی‌داری (05/0>p) با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه‌ی 23 تحلیل گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

369 - بررسی اثربخشی آموزش مدیریت زمان برایانتریسی بر کاهش وابستگی به فضای مجازی و بهبود سازگاری تحصیلی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان در دوران بحران کرونا
وحید منظری توکلی مجتبی پورکریمی هاوشکی

10.30495/jinev.2022.1962255.2737

مطالعه حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مدیریت زمان برایان تریسی بر کاهش وابستگی به فضای مجازی و بهبود سازگاری تحصیلی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان در دوران کرونا صورت گرفت. طرح پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه دانشجویا چکیده کامل

مطالعه حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مدیریت زمان برایان تریسی بر کاهش وابستگی به فضای مجازی و بهبود سازگاری تحصیلی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان در دوران کرونا صورت گرفت. طرح پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه دانشجویان دانشگاه فرهنگیان خواجه نصیر کرمان در سال تحصیلی 1400-1401 بود. 40 نفر به روش نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی در یک گروه آزمایش (20 نفر) و یک گروه کنترل (20 نفر) قرار گرفتند. گروه مداخله طی 8 جلسه تحت آموزش مدیریت زمان برایان تریسی 90 دقیقه ای و به صورت گروهی هفته ای یکبار قرار گرفتند. اما در مورد گروه کنترل در این مدت مداخله‌ای انجام نشد. پرسشنامه وابستگی به فضای مجازی خواجه احمدی و همکاران و پرسشنامه سازگاری تحصیلی بیکر و سریاک در مورد آن ها اجرا شد. میزان پایایی با روش آلفای کرونباخ در پرسشنامه وابستگی به فضای مجازی 87/0 و پرسشنامه سازگاری تحصیلی 80/0 گزارش شد و روایی هر دو پرسشنامه نیز مورد تأیید قرار گرفت. جهت توصیف داده ها از شاخص های مرکزی میانگین و انحراف معیار و آزمون تحلیل کوواریانس با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 23 استفاده شد. نتایج نشان داد آموزش مدیریت زمان برایان تریسی موجب کاهش وابستگی به فضای مجازی و بهبود سازگاری تحصیلی شد. با توجه به نتایج پژوهش حاضر، آموزش مدیریت زمان برایان تریسی بر کاهش وابستگی به فضای مجازی و بهبود سازگاری تحصیلی مؤثر بود. بنابراین این مداخله می تواند برای کاهش مشکلات دانشجویان دانشگاه فرهنگیان در شرایط بحرانی، مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

370 - اثربخشی آموزش شطرنج بر پرورش هوش تجسم فضایی و خلاقیت کودکان پیش‌دبستانی
سهیلا حسین پور زینب بهرامی

10.30495/jinev.2024.1999111.2957

پژوهش حاضر با هدف تعیین اتربخشی آموزش شطرنج در پرورش هوش تجسم فضایی و خلاقیت کودکان پیش‌دبستانی شهرستان هلیلان انجام گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و نحوه گردآوری داده‌ها، روش تحقیق نیمه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون با گروه چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف تعیین اتربخشی آموزش شطرنج در پرورش هوش تجسم فضایی و خلاقیت کودکان پیش‌دبستانی شهرستان هلیلان انجام گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و نحوه گردآوری داده‌ها، روش تحقیق نیمه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون با گروه کنترل بوده است. جامعه آماری شامل کلیه کودکان مقطع پیش‌دبستانی شهرستان هلیلان به تعداد 842 نفر بودند که بر اساس روش نمونه‌گیری در دسترس تعداد 40نفر انتخاب شده و به شکل تصادفی در دو گروه 20نفری کنترل و آزمایش تقسیم شدند، گروه آزمایش بسته آموزشی شطرنج برای کودکان را به مدت 12جلسه را به صورت متوالی و هفته‌ای سه جلسه به مدت 45دقیقه دریافت کرد.ند. اما گروه کنترل هیچ نوع آموزش خاصی دریافت نکردند. ابزار گرد‌آوری داده‌ها، در این پژوهش دو پرسشنامه‌ استاندارد آزمون‌ تصویری‌ سنجش‌ خلاقیت‌ تصویری تورنس‌ (فرم‌ ب‌) و تست‌ ریون‌ کودکان ‌(1938) استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها در دو سطح آمار توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (آزمون شاپیرو، آزمون لون، آزمون تحلیل کواریانس) در نرم ابزار spss انجام شد. که نتایج یافته‌ها نشان داد که آموزش شطرنج بر پرورش هوش تجسم فضایی (23/307F= و P<./001) و خلاقیت (45/712F= و P<./001) کودکان پیش‌دبستانی تأثیر دارد. بر اساس نتایج به‌دست آمده می‌توان برای پروروش هوش هیحانی و خلاقیت در مراکز پیش‌دبستانی از بازی شطرنج بهره گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

371 - تأثیر توانمندسازی شناختی رایانه‌ای بر عملکرد حافظه فعال، توجه، توانایی زبان، توانایی دیداری فضایی و سلیس و روان بودن افراد سالمند
رعنا عطری‌ابراهیم‌پور جلیل باباپورخیرالدین محسن احمدی

پژوهش حاضر با هدف تأثیر توانمندسازی شناختی رایانه‌ای بر عملکرد حافظه فعال، توجه، توانایی زبان، توانایی دیداری فضایی و سلیس و روان بودن افراد سالمند انجام شد. طرح پژوهشی حاضر از نوع طرح‌های آزمایشی بود که در آن عملکرد شناختی(حافظه فعال، توجه، زمان واکنش دیداری/شنیداری) ق چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف تأثیر توانمندسازی شناختی رایانه‌ای بر عملکرد حافظه فعال، توجه، توانایی زبان، توانایی دیداری فضایی و سلیس و روان بودن افراد سالمند انجام شد. طرح پژوهشی حاضر از نوع طرح‌های آزمایشی بود که در آن عملکرد شناختی(حافظه فعال، توجه، زمان واکنش دیداری/شنیداری) قبل و پس از ارایه توانمندسازی شناختی رایانه‌ای بر گروه آزمایشی به مدت 20 جلسه 30 دقیقه‌ای در طول 8 هفته، مورد بررسی قرار گرفت جامعه آماری این پژوهش سالمندان آسایشگاه خوبان تبریز با گستره سنی 60-65 سال بود. با توجه به طرح پژوهش آزمایشی تعداد نمونه شامل 30 نفر (15 نفر گروه آزمایشی، 15 نفر گروه کنترل) بود که از بین سالمندان به صورت نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل جایگزین شده و آزمودنی‌های گروه کنترل با گروه آزمایشی همتاسازی شد. ابزارهای مورد استفاده در تحقیق حاضر تکالیف شناختی رایانه‌ای مرکز علوم مغز و شناخت و آزمایش شناختی آدن بروک، نسخه تجدید نظر شده بود. داده‌ها با استفاده از روش‌های آمار توصیفی مانند میانگین، انحراف استاندارد، فراوانی و نمودار توصیف و برای فرضیه‌های پژوهش با استفاده از روش تحلیل کواریانس تحلیل شد. یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد که توانمندسازی شناختی رایانه‌ای بر عملکردهای شناختی (حافظه فعال، توجه، توانایی دیداری/فضایی، توانایی زبانی، روان و سلیس بودن) تأثیرگذار است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

372 - پیش‌بینی عملکرد خواندن بر اساس اندوزش کوتاه‌مدت و اجرایی مرکزی حافظه فعال در کودکان 8 و 11 ساله
پریسا مساواتی‌آذر علیرضا کیامنش حسن احدی

هدف از پژوهش حاضر پیش بینی عملکرد خواندن بر اساس اندوزش کوتاه مدت (حلقه واج شناختی و لوح دیداری فضایی) و اجرایی مرکزی حافظه فعال منطبق بر مدل بدلی در کودکان 8 و 11 ساله بود. روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری 43304 نفر از دانش آموزان دختر و پسر پایه دوم و پنجم مدارس ابتدای چکیده کامل

هدف از پژوهش حاضر پیش بینی عملکرد خواندن بر اساس اندوزش کوتاه مدت (حلقه واج شناختی و لوح دیداری فضایی) و اجرایی مرکزی حافظه فعال منطبق بر مدل بدلی در کودکان 8 و 11 ساله بود. روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری 43304 نفر از دانش آموزان دختر و پسر پایه دوم و پنجم مدارس ابتدایی شهر تبریز بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای از میان آن ها 352 (182 نفر پایه دوم و 170 نفر پایه پنجم) نفر انتخاب شدند. ابزارهای اندازه گیری، تکلیف فراخنای مستقیم اعداد، تکلیف کیم کاراد، تکلیف فراخنای شمارش و آزمون محقق ساخته خواندن بود. برای بررسی توان پیش یبنی و تبیین واریانس عملکرد خواندن از طریق متغیرهای پیش بین پژوهش از تحلیل رگرسیون چندمتغیره گام به گام استفاده شد. نتایج نشان داد از میان مؤلفه‌های حافظه فعال، در کودکان 8 ساله، حلقه واج شناختی (00/0=P) و در کودکان 11 ساله، اجرایی مرکزی (00/0=P) سهم بیشتری در پیش بینی عملکرد خواندن داشتند. بر اساس نتایج می توان گفت توجه به کارکردهای حافظه فعال به عنوان مهمترین ابزار تسهیل یادگیری در بهبود عملکرد خواندن تاثیر بسزایی خواهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

373 - تعیین رابطه مهارت تفکر استراتژیک و هوشهای چندگانه (مبتنی بر نظریه هوشهای چندگانه هاوارد گاردنر) در بین مدیران بازرگانی و فروش
سلیمان ایرانزاده علی صادقی

درمحیط بسیار متغییرامروز، درک شرایط و پیش بینی روندهای اصلی آن تنها راهی است که سازمانها می توانند با استفاده از آن برای قرار گرفتن درجایگاهی بهتر نسبت به رقبا سود برند ، و این میسر نمی شود مگر در سایه استفاده از مدیرانی که دارای سطح بالایی درمهارت تفکر استراتژیک هستند. چکیده کامل

درمحیط بسیار متغییرامروز، درک شرایط و پیش بینی روندهای اصلی آن تنها راهی است که سازمانها می توانند با استفاده از آن برای قرار گرفتن درجایگاهی بهتر نسبت به رقبا سود برند ، و این میسر نمی شود مگر در سایه استفاده از مدیرانی که دارای سطح بالایی درمهارت تفکر استراتژیک هستند. در این تحقیق سعی شده تا با استفاده از نظریه هوشهای چندگانه که از جمله مطرح ترین نظریه های هوش در سالهای اخیر می باشد، و با توجه به اهمیت فراوانی که این نظریه برای توانایی های گوناگون انسانی و تفاوتهای فردی قائل شده است ، سازمانها را در انتخاب مدیرانی با توانایی های بالا در هوشهای مرتبط با تفکر استراتژیک یاری دهیم تا بتوانند به کمک آن از مزایای حاصل در جهت ایجاد یک مزیت رقابتی بی بدیل سود برند . با توجه به هوشهای چندگانه گاردنر فرضیات تحقیق اینگونه طراحی گردیدند : بین مهارت تفکر استراتژیک و هوشهای زبانی / کلامی1 ، منطقی / ریاضی2 ،بدنی/ جنبشی3، بصری / فضایی4، موسیقیایی / موزون5 ، هوش درون فردی6 ، هوش میان فردی7 رابطه وجود دارد . بر اساس نتایج حاصله از آزمون فرضها ، بین سه هوش از هوشهای هفتگانه گاردنر(بصری/ فضایی، منطقی/ ریاضی، میان شخصی ) و قدرت تفکر استراتژیک ارتباط معنا داری مشاهده شد . 1 - Verbal/Linguisti 2 - Logical/Mathematical 3 - Bodily/ Kinesthetic 4- Spatial 5- Musical 6- Interpersonal 7- Interpersonal پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

374 - ارزیابی مبانی فکری پیرنیا با نظریات ماریا مونته سوری در شناخت کیفیت فضایی بازی انگیز برای کودکان 2 تا 6 سال
هیراد حسینیان سارا کلانتر

10.30495/jisaud.2023.1984390.1063

بازی از زمان تولد همنشین کودک بوده است به نحویکه به واسطه آن توان تمیز دادن بافت ها برای کودکان منجر به افزایش اطلاعات و انطباق آن با محیط پیرامونی‌شان میشود و در این راستا بهره‌گیری از حواس کودک و تحریک آن خود شکلی از عوامل قابل توجه در جهت بهره‌مندی مناسب از کیفیت فضا چکیده کامل

بازی از زمان تولد همنشین کودک بوده است به نحویکه به واسطه آن توان تمیز دادن بافت ها برای کودکان منجر به افزایش اطلاعات و انطباق آن با محیط پیرامونی‌شان میشود و در این راستا بهره‌گیری از حواس کودک و تحریک آن خود شکلی از عوامل قابل توجه در جهت بهره‌مندی مناسب از کیفیت فضای پیرامونی را تداعی میکند. به نحویکه در امتداد این مطلب از منظر فکری پیرنیا نیز فرهنگ کودک ایرانی با توجه به نگرش فکری و با بهره از همین حواس میتواند منجر به صمیمیت و درک فضای محیطی در قالبی ساده و ایدری شود. همچنین قابل التفات است که از دیدگاه مونته سوری فردیت انسان ها مورد توجه و تامل قرار گرفته است به شکلی که این واژه خود منجر به درک فرهنگ محیطی برای مخاطبین خود میشود و تاثیر منحصر بفرد ارتباط کودک با محیط برخاسته از ذهن او را معنا می‌بخشد. لذا در این جستار سعی شده است ابتدا با رویکردی تفسیرگرا و سپس با بهره از استدلال استنتاجی و درک مفاهیم اولیه و به واسطه روش تحلیلی- توصیفی به بیان مولفاتی میان نظریات پیرنیا با مونته سوری پرداخته تا بتوان با استفاده از این مولفات به پرسش؛ چگونه میتوان از طریق ارزیابی مبانی فکری پیرنیا با نظریات مونته سوری به معیارهایی در جهت شناخت کیفیت فضایی بازی‌انگیز برای کودکان 2 تا 6 سال دست یافت؟ پاسخ داد به نحویکه به تاثیر کیفیت فضایی بازی‌انگیز در تطبیق با فرهنگ کودک ایرانی از منظر شناخت محیط منطبق با معیارهای وی به عنوان متن‌گردانی هوشمند پیبرد به قسمیکه از هم‌ارزی اصول برخاسته از نظریات اندیشمندان عنوان شده بتوان به ارزش فضایی برگرفته از زمینه اثر و کالبد منطبق بر خودکفایی محیطی به پیوند اصول فکری ایشان در جهت خود تنظیمی محیطی از منظر فکری کودک پاسخی در خور شایستگی آن داده شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

375 - آسیب شناسی بافت تاریخی تبریز(نمونه تحلیلی:مجموعه تاریخی صاحب الامر(عج))
سمانه مهدی نژاد شهریار شقاقی

10.30495/jisaud.2022.694854

چکیدهمطالعات مربوط به حوزه آسیب شناسی بافت های تاریخی از مراحل مهم برنامه ریزی در جهت بهسازی و نوسازی شهری می باشد؛ چراکه انطباق این فضاهای قدیمی با نیاز زندگی امروزی، امری بدیهی می باشد. جهت انجام مداخله سنجیده و مناسب در بافت تاریخی در ابتدا باید آسیب های وارد شده به چکیده کامل

چکیدهمطالعات مربوط به حوزه آسیب شناسی بافت های تاریخی از مراحل مهم برنامه ریزی در جهت بهسازی و نوسازی شهری می باشد؛ چراکه انطباق این فضاهای قدیمی با نیاز زندگی امروزی، امری بدیهی می باشد. جهت انجام مداخله سنجیده و مناسب در بافت تاریخی در ابتدا باید آسیب های وارد شده به بافت تاریخی را در ابعاد مختلف شناسایی نمود و پس از شناسایی آسیب ها، راهکار صحیح مداخله در بافت تاریخی را انتخاب و در جهت تحقق چشم انداز پژوهش اقدام نمود. پژوهش حاضر؛ با هدف کاربردی و به روش توصیفی-تحلیلی می باشدکه ضمن معرفی ابعاد ضروری مورد بررسی در جهت شناسایی آسیب های وارده به بافت تاریخی، آسیب های وارده را شناسایی می نماید و پس از ارزیابی این آسیب ها به بافت تاریخی صاحب الامر به ارائه رتبه بندی آسیب ها در ابعاد مورد بررسی می پردازدتا با ارائه رتبه بندی آسیب های وارده بر مجموعه تاریخی صاحب الامر، مسیر را برای احیاء این مجموعه تاریخی هموار نموده و مبنای مطالعه و طراحی پژوهشگران این حوزه جهتاحیاء هویت اصلی این میدان و بازگشت زندگی مطلوببه شریان های حیاتی بافت تاریخیتبریز گردد تا بدین طریق از هویت غنی فرهنگی و تاریخی کشور خود محافظت نماید.جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش مقوله بندی، بهره برده شدو طبق نتایج بدست آمده، آسیب های وارده بر این مجموعه تاریخی به ترتیب شامل بعد بصری، سازمان فضاهای شهری و شبکه معابر تاریخی، کالبدی، اجتماعی-اقتصادی، عملکردی، ترافیک، ریخت شناسی بافت و بعد زیست محیطی می باشد.واژگان کلیدی: آسیب شناسی، بافت تاریخی، سازمان فضایی، میدان صاحب الامر، تبریز. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

376 - میراث معماری و باستان‌شناسی نجات‌بخشی (مطالعه موردی کاوش نجات‌بخشی محوطه گردی گوران پیرانشهر)
فرزاد مافی بهنام قنبری حامید نورسی

10.30495/jisaud.2022.694847

بخش قابل‌توجهی از یافته‌ها و نتایج حاصل از کاوش‌های باستان‌شناختی را آثار و شواهد معماری تشکیل می‌دهد. ساختارهای به دست آمده از کاوش‌های باستان‌شناسی در کنار سایر بناها، بافت‌های تاریخی و سنت‌های معماری برجا مانده از ادوار گذشته، میراث معماری یک سرزمین را شکل می‌دهند. ت چکیده کامل

بخش قابل‌توجهی از یافته‌ها و نتایج حاصل از کاوش‌های باستان‌شناختی را آثار و شواهد معماری تشکیل می‌دهد. ساختارهای به دست آمده از کاوش‌های باستان‌شناسی در کنار سایر بناها، بافت‌های تاریخی و سنت‌های معماری برجا مانده از ادوار گذشته، میراث معماری یک سرزمین را شکل می‌دهند. توجه به میراث معماری یک ضرورت انکارناپذیر در کاوش‌ها و مطالعات باستان‌شناختی است؛ اما زمانی که بحث کاوش‌های نجات‌بخشی مطرح می‌شود؛ با توجه به سرعت عمل و محدودیت‌های زمانی و مالی در این نوع از کاوش‌ها، احتمال از بین رفتن شواهد معماری اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. با توجه به اهمیت آثار و شواهد معماری در کاوش‌های باستان‌شناختی، در این نوشتار سعی بر آن است تا با استناد بر نتایج کاوش نجات‌بخشی محوطه گردی گوران پیرانشهر، چگونگی تعامل باستان‌شناسان با میراث معماری به‌ویژه در کاوش‌های نجات‌بخشی مورد ارزیابی قرار گرفته و در نتیجه، با در نظر گرفتن پیش‌فرض‌های تأثیرگذار، از جمله عدم اولویت مطالعات معماری، کم‌توجهی به الزامات کاوش نجات‌بخشی، عدم استفاده از تخصص معماران در تیم‌های باستان‌شناسی، کم‌توجهی به رویکردهای باستان‌شناسی فضایی، عدم تناسب سطح کاوش با نیازهای پژوهشی، عدم بهره‌وری دقیق از فناوری‌های نوین و سایر موارد مؤثر را مورد راستی آزمایی قرار داده و در پایان نیز پیشنهادهای مشخصی را در جهت بهبود روش‌ها به‌منظور مطالعه، مستندنگاری و معرفی دقیق‌تر میراث معماری در کاوش‌های نجات‌بخشی ارائه گردیده است. روش تحقیق پژوهش حاضر به‌صورت تاریخی، تطبیقی-تحلیلی است و گردآوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای و با استفاده از گزارش‌ها و رویکردهای باستان‌شناسانه انجام گرفته است.کلید واژگان: میراث معماری، باستان‌شناسی نجات‌بخشی، گردی گوران پیرانشهر، باستان‌شناسی فضایی پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

377 - مطالعه تطبیقی الگوهای معماری بومی در فضاهای باز حیاط در دو اقلیم گرم و خشک و گرم و مرطوب(نمونه موردی:شهر یزد و بوشهر)
مقدی خدابخشیان مرجان سعیدنیا

10.30495/jisaud.2023.1970801.1022

یکی از عناصر بنیادی معماری بومی، فضاهای باز یا حیاط می باشدکه در اقلیم های گوناگون با شکل های مختلف قابل مشاهده است. در این مقاله به بررسی الگوهای بومی فضاهای باز حیاط در دو اقلیم گرم و مرطوب و گرم وخشک در دو شهر یزد و بوشهر پرداخته شده است. روش تحقیق اتخاذ شده در این ن چکیده کامل

یکی از عناصر بنیادی معماری بومی، فضاهای باز یا حیاط می باشدکه در اقلیم های گوناگون با شکل های مختلف قابل مشاهده است. در این مقاله به بررسی الگوهای بومی فضاهای باز حیاط در دو اقلیم گرم و مرطوب و گرم وخشک در دو شهر یزد و بوشهر پرداخته شده است. روش تحقیق اتخاذ شده در این نوشتار، روش تحقیق کیفی تطبیقی است که با بررسی مستندات کتابخانه ای مربوط به اصول اقلیمی هر منطقه به تطبیق اطلاعات به دست آمده از طریق مشاهدات میدانی مربوط به 4 نمونه ی خانه ی دوره قاجار در هرکدام از شهرها پرداخته شده است. پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به این پرسش است که" عملکرد اقلیمی حیاط در دو اقلیم گرم و خشک و گرم و مرطوب چگونه است؟". جهت رسیدن به پاسخ؛ شکل ، تناسبات ،هندسه و خصوصیات کالبدی بدنه های مرتبط با حیاط در نمونه های مورد مطالعه مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها نشان داد که در تناسبات حیاط های خانه های بوشهر، مولفه ارتفاعی دارای بیشترین مقدار، نسبت به مولفه های افقی طول و عرض کف حیاط بوده است و حیاط به حالت مکعب مستطیل ایستاده می باشد در حالی که در خانه های یزد مولفه ارتفاعی نسبت به مولفه های افقی طول و عرض کف حیاط دارای میران کمتری است و حیاط در این شهر حالت مکعب مستطیل خوابیده دارد. فرم مکعب مستطیل ایستاده در بوشهر جهت ایجاد تهویه عمودی و به جریان درآوردن رطوبت منطقه به صورت دودکشی عمل می نماید در حالی که در یزد فرم خوابیده حیاط امکان ایجاد تهویه عرضی را مهیا نموده و افزایش رطوبت از طریق استفاده از حوض و پوشش گیاهی در سطح وسیع ترنسبت به شهر بوشهر را امکان پذیر نموده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

378 - ارزیابی کارآمدی عملکردی فضا در معماری خانه‌های دوطرف‌ساخت پهلوی اول شیراز (مطالعه‌موردی: خانه‌های رزمجو و مستغنی)
فاطمه کاکایی طاهره نصر هادی کشمیری حامد مضطرزاده

10.30495/jisaud.2023.1998742.1104

از آنجایی که معماری پهلوی اول، سرفصل تازه‌ای در ایجاد فضا است و تاکنون پژوهش اندکی در خانه‌های شیراز که واجد شرایط و معیارهای ارزشمند جهت حفاظت و الگوبرداری از معماری آنها هستند، انجام شده است؛ بر این اساس این پژوهش درصدد آن است تا به ارزیابی کارآمدی عملکردی فضا در معما چکیده کامل

از آنجایی که معماری پهلوی اول، سرفصل تازه‌ای در ایجاد فضا است و تاکنون پژوهش اندکی در خانه‌های شیراز که واجد شرایط و معیارهای ارزشمند جهت حفاظت و الگوبرداری از معماری آنها هستند، انجام شده است؛ بر این اساس این پژوهش درصدد آن است تا به ارزیابی کارآمدی عملکردی فضا در معماری خانه‌های دو‌طرف-ساخت پهلوی اول شیراز بپردازد تا با بهبود کیفیت معماری مسکن بتواند به توسعه پایدار مسکن شهری دست یابد. لذا از بعد هدف، پژوهشی کاربردی و از بعد روش جمع‌آوری اطلاعات، پژوهشی توصیفی غیرآزمایشی از نوع پیمایشی و موردی است. بدین گونه که نخست با استفاده از منابع و اسناد کتابخانه‌ای به بررسی مفهوم کارآمدی عملکردی فضا در معماری مسکونی پهلوی اول شیراز پرداخته شد و عوامل مؤثر بر آن استخراج گردید؛ سپس با ترسیم نمودارهای توجیهی، روابط فضایی موجود در خانه‌های انتخابی با استفاده از شیوه زندگی و نحو فضا مورد تحلیل قرار گرفت و سازمان فضایی خانه‌ها از منظر نظام‌های حرکتی، عرصه‌بندی و کارکردی بررسی گردید. در ادامه به رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر کارآمدی عملکردی فضا در معماری مسکونی پهلوی اول شیراز بر اساس فرآیند تحلیل سلسه‌مراتبی پرداخته شد؛ سپس کارآمدی عملکردی فضا در معماری خانه‌های انتخابی ارزیابی گردید. نتایج بدست‌آمده گویای آن است که معیارهای احیای هویت و فرهنگ محلی، شکل و جهت قرارگیری بهینه توده-فضا، بوم‌گرایی، رعایت سلسله‌مراتب شکلی-فضایی، درون‌گرایی، برقراری امنیت و ایمنی، بهره‌برداری از نور و تهویه طبیعی، ارتباط با طبیعت و عناصر طبیعی، قابلیت دسترسی‌های فیزیکی و بصری، تداوم سطح فعالیت‌های انسانی، تناسب بین فضا، فرم و فعالیت، وجود فضاهای باز (عمومی)، بسته (خصوصی) و نیمه‌باز-بسته (نیمه‌عمومی-خصوصی)، رعایت تطبیق‌پذیری و انعطاف‌پذیری، ایجاد تنوع و جذابیت و توجه به زیبایی و پرهیز از بیهودگی به ترتیب میزان اهمیت رتبه‌بندی گردیده‌اند و نیز خانه‌های رزمجو و مستغنی به ترتیب دارای بیشترین نمود از عوامل مذکور و به‌تبع بیشترین میزان کارآمدی عملکردی هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

379 - مکانیابی و تحلیل پراکنش فضای سبز با رویکرد عدالت فضایی (نمونه موردی: کلانشهر تبریز)
رسول درسخوان هادی پاشاچینی

هدف اصلی پژوهش، ارزیابی پراکنش فضای سبز و مکانیابی در جهت توسعه آتی با رویکرد عدالت فضایی در کلانشهر تبریز می‌باشد. روش تحقیق به لحاظ هدف کاربردی بوده و از نظر ماهیت بنیادی-کاربردی می‌باشد و به لحاظ زمانی، مقطعی است. برای گردآوری داده ها از سه شیوه کتابخانه&lrm;ای، میدا چکیده کامل

هدف اصلی پژوهش، ارزیابی پراکنش فضای سبز و مکانیابی در جهت توسعه آتی با رویکرد عدالت فضایی در کلانشهر تبریز می‌باشد. روش تحقیق به لحاظ هدف کاربردی بوده و از نظر ماهیت بنیادی-کاربردی می‌باشد و به لحاظ زمانی، مقطعی است. برای گردآوری داده ها از سه شیوه کتابخانه&lrm;ای، میدانی و نقشه های وضع موجود شهر به تفکیک مناطق استفاده شده‌است. تجزیه و تحلیل داده‌ها به دو صورت کمی و کیفی صورت پذیرفته است. معیارهای انتخاب شده در جهت مکانیابی عادلانه فضای سبز توسط کارشناسان خبره وزن دهی شده و نقشه عوامل در سیستم اطلاعات جغرافیایی خروجی گرفته می‌شود که در نهایت مکان‌های پیشنهادی با مدل Index Overlay نشان داده می‌شود. یافته‌های این پژوهش نشانگر این است که کمترین مساحت فضای سبز مربوط به منطقه 9 و بیشترین مساحت مربوط به منطقه 2 می‌باشد. طبق آمار سرانه فضای سبز، منطقه 2 با سرانه 4/9 و منطقه 9 با سرانه 1 به ترتیب بیشترین و کمترین سرانه فضای سبز را در کلانشهر تبریز دارند. این اختلاف زیاد سرانه‌ها در دسترسی ساکنین این مناطق به فضاهای سبز را با مشکل رو‌به‌رو می‌کند و نشانگر رعایت نشدن عدالت فضایی در توزیع فضای سبز است. شهر تبریز در سال‌های نه چندان دور به عنوان یکی از باغ شهرهای ایران شمرده می‌شد ولیکن امروزه به دلیل افزایش جمعیت و به طبع آن کاهش سرانه فضای سبز و توزیع نامتوازن آن با دسترسی نامناسب به این فضاها روبه‌رو شده است بطوریکه این کمبود در مناطق مختلف آن به یک اندازه نمی‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

380 - تحلیل فضایی عدالت اجتماعی در مناطق شهری (مطالعه موردی مناطق شهر اصفهان)
فرشاد طهماسبی زاده احمد خادم الحسینی

شهر و فرا شهری باعث شکل‌گیری عدم تعادل و نابرابری فضایی در شهرها شده است. و این مهمترین مشکل شهر-های امروز است. ضرورت دارد این نابرابری‌ها در بعد فضایی و جغرافیایی در جهت ایجاد محیط آرمانی برای زندگی بهتر بررسی گردد. هدف از این پژوهش تحلیل فضایی عدالت اجتماعی در مناطق ش چکیده کامل

شهر و فرا شهری باعث شکل‌گیری عدم تعادل و نابرابری فضایی در شهرها شده است. و این مهمترین مشکل شهر-های امروز است. ضرورت دارد این نابرابری‌ها در بعد فضایی و جغرافیایی در جهت ایجاد محیط آرمانی برای زندگی بهتر بررسی گردد. هدف از این پژوهش تحلیل فضایی عدالت اجتماعی در مناطق شهر اصفهان است. از نظر روش‌شناسی براساس ماهیت از نوع توصیفی _موردی و تحلیلی است. براساس هدف از نوع کاربردی است. در گرد‌آوری اطلاعات از روش‌های اسنادی، کتابخانه ای و میدانی، و ابزار‌های مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه‌،آرشیوهای اطلاعاتی شهر اصفهان، بررسی نقشه ها، آمارنامه ها، و.‌.‌.استفاده شده است. در تجزیه و تحلیل داده‌ها از مدل‌های شاخص توسعه انسانی‌(HDI)-،آزمون‌های آمار فضایی‌،همبستگی فضایی شاخص موران و میانگین نزدیکترین همسایه، و تحلیل‌های ZONAL در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) به صورت ترکیبی استفاده شده است. عدم تعادل شاخص های عدالت در منطقه های شهر اصفهان‌، به وجود آمدن دوگانگی فضایی در فضای هر منطقه از شهر، نابرابری در بین منطقه های شهر اصفهان از جمله نتایج آن می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

381 - کارکرد پل به عنوان فضای شهری
الهام ناظمی فرح حبیب حمید ماجدی

با توجه به گسترش ابعاد گوناگون ارتباطات انسانی و تاثیرات آن بر اهداف توسعه شهری نقش پل‌ها به عنوان بخشی از کالبد شهر امروزی شکلی فراتر از ارتباط کالبدی صرف به خود گرفته و با توجه به نیاز پیوندهای اجتماعی، خلق خاطره ذهنی، هویت معنوی و کارکرد پویا برای پایداری شهرها، لزوم چکیده کامل

با توجه به گسترش ابعاد گوناگون ارتباطات انسانی و تاثیرات آن بر اهداف توسعه شهری نقش پل‌ها به عنوان بخشی از کالبد شهر امروزی شکلی فراتر از ارتباط کالبدی صرف به خود گرفته و با توجه به نیاز پیوندهای اجتماعی، خلق خاطره ذهنی، هویت معنوی و کارکرد پویا برای پایداری شهرها، لزوم تعریف مفهوم و چارچوبی مناسب جهت دست‌یابی به اهداف ونیازهای ذکر شده اهمیت یافته است. بنابراین مفهوم پل- فضا که در گذشته جایگاه واجد ارزشی داشته می‌تواند در این رابطه مورد باز تعریف و تدقیق بیشتر قرار گیرد. لذا در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و مقایسه‌ای، و با بهره‌مندی از مطالعات اسنادی و متون موجود، به بررسی سیر شکل‌گیری و تغییرات مفهومی و کالبدی پل از زمان آغازین ایجاد آن تا تکامل امروزی آن پرداخته شده، و به روش تفسیری تاریخی اقدام به بازیابی ویژگی‌های برجسته و قابل سرمایه-گذاری پل نظیر ویژگی‌های با ارزش کالبدی، اجتماعی، نمادی، کارکردی و هویتی نموده است. هم‌چنین در راستای دست‌یابی به ارتباطات مطلوب انسانی با توجه به مفاهیم مشترک پل با فضای شهری پویا؛ ‌ مفهوم پل- فضا معرفی گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

382 - تحلیل فضایی برخورداری شهرستان‌های استان فارس از شاخص‌های بهداشتی درمانی با استفاده از تکنیک‌های برنامه‌ریزی منطقه‌ای
حمیدرضا وارثی کیوان باقری کیهان زندی نعمت الله نادی پور

توسعه متعادل و متوازن فضاهای جغرافیایی، مستلزم بررسی دقیق و همه جانبه مسایل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و شناخت بهتر نیازهای جامعه و بهبود آنهاست. بخش بهداشت و درمان به عنوان یکی از بخش‌های مهم اجتماعی کشور، نقش تعیین‌کننده‌ای در سلامت و تندرستی افراد جامعه دارد و دسترسی ع چکیده کامل

توسعه متعادل و متوازن فضاهای جغرافیایی، مستلزم بررسی دقیق و همه جانبه مسایل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و شناخت بهتر نیازهای جامعه و بهبود آنهاست. بخش بهداشت و درمان به عنوان یکی از بخش‌های مهم اجتماعی کشور، نقش تعیین‌کننده‌ای در سلامت و تندرستی افراد جامعه دارد و دسترسی عادلانه همه افراد به خدمات بهداشتی و درمانی پیش زمینه ایجاد عدالت در جامعه و موجب ارتقای سطح سلامت و ایجاد فرصت‌های برابر در جامعه خواهد شد. در همین راستا در پژوهش حاضر به بررسی و سنجش میزان برخورداری شهرستان‌های استان فارس از شاخص‌های بهداشتی و درمانی متناسب با جمعیت هر یک از شهرستان‌ها پرداخته شده است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش آن توصیفی – تحلیلی است. پس از استخراج شاخص های بهداشتی و درمانی از سالنامه آماری 1390 استان فارس وزن دهی به شاخص ها با استفاده از روش آنتروپی صورت گرفته و سپس با استفاده از مدل های morris و topsis شهرستان های استان رتبه بندی شده و رتبه نهایی هر شهرستان از روش ادغامی میانگین رتبه‌ها به دست آمده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که اختلاف زیادی بین شهرستان‌های استان در برخورداری از شاخص‌های بهداشتی و درمانی مشاهده می‌شود به طوری که شهرستان‌های جهرم، فسا، پاسارگاد و شیراز با اختلاف زیاد نسبت به سایر شهرستان‌ها در رتبه‌های نخست و شهرستان‌های خرامه، کوار، کازرون و رستم در رتبه آخر قرار گرفته‌اند. میزان ضریب پراکندگی محاسبه شده حاکی از عدم توزیع متعادل شاخص‌های بهداشتی و درمانی در سطح استان است . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

383 - ساماندهی توزیع فضایی (کالبدی) مراکز اسکان موقت در مدیریت بحران (مطالعه موردی: منطقه 7 تهران)
سید علی علوی زینب شاهرخی فر علیرضا گروسی

در حوزه مسایل برنامه‌ریزی شهری یکی از موضوعات مهم و راهبردی در شهرهای بزرگ، موضوع مکانیابی، جانمایی و ساماندهی فضایی مراکز اسکان موقت بوده است. بنابراین پژوهش حاضر با قبول واقعیت حادثه خیز بودن شهر تهران و احتمال بی‌خانمان شدن تعداد بسیاری از شهروندان، به دنبال جستجوهای چکیده کامل

در حوزه مسایل برنامه‌ریزی شهری یکی از موضوعات مهم و راهبردی در شهرهای بزرگ، موضوع مکانیابی، جانمایی و ساماندهی فضایی مراکز اسکان موقت بوده است. بنابراین پژوهش حاضر با قبول واقعیت حادثه خیز بودن شهر تهران و احتمال بی‌خانمان شدن تعداد بسیاری از شهروندان، به دنبال جستجوهای علمی گزینش مناطقی مستعد جهت استقرار موقت افراد آسیب‌دیده پیش از وقوع سانحه صورت گرفته است. بنابراین جهت انجام این امر معیارهای تأثیرگذار شناسایی و انتخاب گردیده است. روش انجام این پژوهش به صورت توصیفی و تحلیلی صورت گرفته است. و با استفاده از تکنیک‌های تلفیقی سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) بررسی و روش ارزیابی چند عامله(MCE) و نیز مدل سلسله مراتبی(AHP) ، تحلیل و آزمون‌های مکانی عوامل مختلف مؤثر بر استقرار بهینه مراکز اسکان موقت در محدوده مورد مطالعه صورت گرفته است. یافته های پژوهش نشان داده است که: طبقه بندی محدوده‌های مکانی موجود در سطح شهر جهت ایجاد مراکز اسکان موقت در طیف های گوناگون از رنگ تیره تا رنگ روشن انجام گرفته است.نقشه خروجی تولید شده رستری بوده و طیفی از مکان‌های بسیار نامناسب تا بسیار مناسب را نشان می‌دهد. به طوری که نواحی با رنگ تیره‌تر از قابلیت بیشتری برای پذیرش و استقرار سایت‌های اسکان موقت محسوب می-گردند. . و نواحی با رنگ های روشن تر به علت دارا نبودن معیارهای مناسب برای استقرار اینگونه مکان‌ها مناسب برای استقرار اسکان موقت نمی‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

384 - تحلیل فضایی_ کالبدی توسعه شهر کرج با تاکید بر شاخص های رشد هوشمند شهری
علی شماعی سجاد قاسمی کفرودی ثروت الله مرادی

توسعه کالبدی- فضایی شتابان شهر کرج طی سال‌های 1335 تا 1390 از جمعیت 14526 نفری در سال 1335 و حدود km2مربع وسعت به جمعیتی حدود 1614626 نفر و وسعتی حدود 187km مربع در سال 1390 رسیده است. این رشد شتابان و متمرکز منابع اکولوژیک از جمله خاک‌های حاصلخیز، معدنی، منابع آب سطحی چکیده کامل

توسعه کالبدی- فضایی شتابان شهر کرج طی سال‌های 1335 تا 1390 از جمعیت 14526 نفری در سال 1335 و حدود km2مربع وسعت به جمعیتی حدود 1614626 نفر و وسعتی حدود 187km مربع در سال 1390 رسیده است. این رشد شتابان و متمرکز منابع اکولوژیک از جمله خاک‌های حاصلخیز، معدنی، منابع آب سطحی و زیرزمینی را تخریب کرده است. توسعه‌ی نامتعادل کاربری‌ها و به دنبال آن ناهنجاری‌های اجتماعی و اقتصادی شهر ناشی از این فرآیند است. یکی از راه‌هایی که برای مقابله با چنین رشد نابسامانی در دنیا مطرح‌شده، بهره‌گیری از الگوی رشد هوشمند شهری در تهیه طرح‌های توسعه شهر است. رشد هوشمند با تمرکز بر تجدید حیات شهری و گسترش گزینه‌های حمل‌ و نقل عمومی به دنبال ایجاد جوامعی است که مردم به زندگی در آن رغبت نشان دهند. هدف این پژوهش تبین رشد هوشمند و تحلیل فضایی آن است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با بهره‌گیری از مدل‌های آنتروپی شانون و هلدرن و رشد هوشمند شهری، طی سال‌های 1335 تا 1390 است. نتایج حاصله نشان می‌دهد که شهر کرج از سال 1335 تا 1390 رشد پراکنده‌ای در چند هسته جداگانه و ناموزون داشته است. ضریب آنتروپی محاسبه‌شده (4262/2) در سال 1390 توسعه ناموزون و غیرهوشمند را در سطح بالایی نشان می‌دهد. همچنین از میان چهار الگوی کالبدی مورد بررسی، الگوی چهارم (ساخت) متعادل منسجم همراه با محور - مراکز ناحیه‌ای و محله‌ای پس از وزن دهی، با امتیاز 116 به‌عنوان الگوی مناسب جهت توسعه آتی شهر کرج انتخاب گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

385 - ارائه الگوی مناسب توزیع فضایی پارکهای شهری (مطالعه موردی: منطقه 7شهرداری تهران)
سید علی علوی زینب شاهرخی علی گل محمدی علیرضا گروسی

فضای سبز شهری از کاربریهای مهم شهرها به شمار آمده که از آن همانند شش‌های تنفسی شهرها یاد شده است. اما متأسفانه به دلیل برخی عوامل، ایجاد و توسعه فضای سبز شهری همواره با مشکلات و کمبودهایی روبرو شده است. در این پژوهش تلاش شده است؛ ضمن ارزیابی وضعیت موجود توزیع و پراکندگی چکیده کامل

فضای سبز شهری از کاربریهای مهم شهرها به شمار آمده که از آن همانند شش‌های تنفسی شهرها یاد شده است. اما متأسفانه به دلیل برخی عوامل، ایجاد و توسعه فضای سبز شهری همواره با مشکلات و کمبودهایی روبرو شده است. در این پژوهش تلاش شده است؛ ضمن ارزیابی وضعیت موجود توزیع و پراکندگی فضاهای سبز شهری و پارک‌های شهری منطقه7، اولویت‌های مکانی توسعه این فضاها به لحاظ توزیع فضایی مناسب در 7شهرداری تهران مورد مطالعه و تحلیل قرار گرفته است. روش انجام این پژوهش به صورت توصیفی و تحلیلی صورت گرفته است؛ و سپس با استفاده از تکنیک‌های تلفیقی سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) و روش ارزیابی چند عامله(MCE) و مدل سلسله مراتبی(AHP)، عوامل مختلف مؤثر بر استقرار بهینه پارک‌های شهری در محدوده مورد مطالعه، بررسی شده است. نتایج به دست آمده نشان داده است که: در الگوی توزیع مکانی فضای سبز شهری منطقۀ7 بین نیاز شهروندان به فضای سبز و وجود سطوح و فضاهای سبز رابطۀ منطقی وجود نداشته است. در ضمن مرحله دوم نیز؛ طبقه بندی مکان‌های موجود در سطح شهر برای ایجاد پارک‌های شهری در طیف های گوناگون از رنگ تیره تا رنگ روشن صورت گرفته است. نقشه خروجی تولید شده رستری بوده و طیفی از مکان-های بسیار نامناسب تا بسیار مناسب را نشان داده است. به طوری که نواحی با رنگ تیره‌تر از قابلیت بیشتری برای پذیرش و استقرار مراکز اسکان موقت محسوب شده است. و نواحی با رنگ های روشن تر به علت دارا نبودن معیارهای مناسب جهت استقرار اینگونه مکان‌ها مناسب برای استقرار پارک‌های شهری نمی‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

386 - سنجش عدالت فضایی در پراکنش توسعه با استفاده از مدل ادغام (مطالعه موردی: شهرستان‌های استان اردبیل)
حسین نظم فر علی عشقی چهاربرج فرامرز منتظری

سرآغاز عدالت اجتماعی ریشه در عدالت فضایی و محیطی دارد. عدالت فضایی یکی از مقوله‌های برنامه‌ریزی مبتنی بر جغرافیا است که هدف آن تأمین نیازهای ساکنان محدوده‌های جغرافیایی است. پهنه‌های فضایی گسترده‌ استان اردبیل متاثر از بی‌عدالتی فضایی از بعد شاخص های توسعه است. از این ر چکیده کامل

سرآغاز عدالت اجتماعی ریشه در عدالت فضایی و محیطی دارد. عدالت فضایی یکی از مقوله‌های برنامه‌ریزی مبتنی بر جغرافیا است که هدف آن تأمین نیازهای ساکنان محدوده‌های جغرافیایی است. پهنه‌های فضایی گسترده‌ استان اردبیل متاثر از بی‌عدالتی فضایی از بعد شاخص های توسعه است. از این رو پژوهش حاضر به بررسی و سنجش وضعیت عدالت فضایی در توسعه یافتگی شهرستان‌های استان‌ اردبیل پرداخته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی است. جامعه آماری تحقیق شامل 10 شهرستان استان اردبیل براساس سالنامه آماری 1390 می‌باشد. برای سنجش عدالت فضایی در توسعه یافتگی شهرستان ها از 40 شاخص موثر توسعه یافتگی استفاده شده است. جهت تعیین اهمیت هریک از شاخص ها از روش آنتروپی شانون و به منظور تجزیه وتحلیل و رتبه بندی شهرستان ها از دو مدل تاپسیس و ویکور استفاده شده است. از آنجاییکه نتایج حاصل از این دو مدل در مواردی با یکدیگرهمخوانی نداشتند، برای رسیدن به یک اجماع کلی، از روش‌های ادغامی (میانگین رتبه، بردا، کپلند) بهره گرفته شده است. نتایج حاصل از تکنیک ادغام نشان می‌دهدکه شهرستان‌ اردبیل با کسب رتبه اول از نظر برخورداری از شاخص‌های توسعه از وضعیت بسیار مطلوبی برخوردار است. بعد از این شهرستان، شهرستان های خلخال و نمین در وضعیت توسعه یافته، شهرستان های سرعین و کوثر نیمه توسعه یافته، شهرستان های مشگین شهر، پارس‌آباد و نیرکمتر توسعه یافته و شهرستان های مغان و بیله سوار در وضعیت محروم از شاخص های توسعه قرار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

387 - تحلیل فضایی و سطح بندی شهرستان های استان گلستان بر اساس شاخص های اشتغال
حسین نظم فر فاطمه محمدی ابراهیم زاهدی کلاکی علی عشقی

اشتغال و بیکاری از مهمترین مسائلی هستند که برای ایجاد یک جامعه مرفه باید مورد توجه گیرند، زیرا مهم‌ترین شرط برای رشد و توسعه هر جامعه‌ای ایجاد اشتغال است. به همین منظور در برنامه‌های توسعه، کاهش بیکاری و ایجاد اشتغال پایدار به عنوان یکی از محورهای اساسی مورد توجه قرار گ چکیده کامل

اشتغال و بیکاری از مهمترین مسائلی هستند که برای ایجاد یک جامعه مرفه باید مورد توجه گیرند، زیرا مهم‌ترین شرط برای رشد و توسعه هر جامعه‌ای ایجاد اشتغال است. به همین منظور در برنامه‌های توسعه، کاهش بیکاری و ایجاد اشتغال پایدار به عنوان یکی از محورهای اساسی مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر که از نوع توصیفی- تحلیلی است، با هدف تحلیل فضایی و تعیین جایگاه شهرستان‌های استان گلستان به لحاظ برخورداری از شاخص‌های اشتغال انجام گرفته است. در این تحقیق برای دستیابی به اهداف پژوهش از 21 شاخص در زمینه اشتغال استفاده شده است. داده های مورد استفاده از مرکز آمار ایران( سالنامه آماری استان گلستان) تهیه گردید. به منظور تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار آماری Spss ، سطح بندی شهرستان‌ها براساس مدل تصمیم گیری چند معیاره تایج نشان می‌دهد بین شهرستان‌های استان گلستان شکاف و نابرابری زیادی در برخورداری از شاخص های اشتعال وجود دارد و این شکاف و نابرابری از مرکز استان به سمت پیرامون بیشتر می‌شود. سطح بندی شهرستان ها استان گلستان براساس مدل تاپسیس حاکی از آن است که شهرستان‌های گرگان و بندرگز درسطح کاملاً برخوردار، آزادشهر، بندر ترکمن و کردکوی در سطح برخوردار، آق قلا، کلاله، علی آباد، گنبد کاووس، مینودشت و مراوه‌تپه در سطح نسبتاً برخوردار و گمیشان، رامیان وگالیکش در محرومترین سطح قرار گرفته اند. در نهایت جهت رفع نابرابری‌های موجود در زمینه اشتغال در راستای عدالت اجتماعی پیشنهادهایی ارائه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

388 - ارزیابی تناسب فضایی و ارائه الگوی بهینه مکان یابی پارک های شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی( مطالعه موردی: شهر دزفول)
سعید ملکی نعیم اکرامی احمد راشدی

تحقیق حاضر با هدف ارزیابی تناسب فضایی و ارائه الگوی بهینه مکان یابی پارک های شهری در سطح شهر دزفول، بر پایه مطالعات کتابخانه ای و اسنادی انجام یافته است. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی می باشد. متغیرهای مورد مطالعه تحقیق شامل: کاربری مسکونی، چکیده کامل

تحقیق حاضر با هدف ارزیابی تناسب فضایی و ارائه الگوی بهینه مکان یابی پارک های شهری در سطح شهر دزفول، بر پایه مطالعات کتابخانه ای و اسنادی انجام یافته است. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی می باشد. متغیرهای مورد مطالعه تحقیق شامل: کاربری مسکونی، آموزشی، فرهنگی، ورزشی، راه شریانی، تجاری، نظامی، بهداشتی - درمانی، تاسیسات شهری، صنعتی و اداری می باشد. به منظور وزن دهی و تعیین اندازه اثر متغیرهای مورد مطالعه در هدف نهایی تحقیق از مدل FAHP استفاده شده است. برای تهیه لایه نهایی با استفاده از گزینه Raster Calculator و استفاده از عمل گر جمع، لایه ها به روش هم پوشانی با یکدیگر تلفیق شده و نقشه ی نهایی مکان های بهینه پارک ها در سطح شهر دزفول از این عمل حاصل شده است. نتایج تحلیل FAHP در ارتباط با استخراج ارزش وزنی شاخص های موثر در ارزیابی پارک های شهری نشان داده است که شاخص های مسکونی و آموزشی هرکدام با وزن 0/154 و 0/122 به عنوان مهم ترین شاخص های مکان‌یابی پارک های شهری شناخته شدند و دارای بیشترین وزن بوده اند. نتیجه نهایی تلفیق لایه ها نشان می دهد که از مجموع 19 پارک شهر دزفول از نظر الگوی همجواری و سازگاری با سایر کاربری های همجوار؛ 6 پارک در طیف نامناسب، 6 پارک در طیف متوسط، 5 پارک در طیف مناسب و 2 پارک هم در طیف کاملا مناسب قرار گرفته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

389 - پهنه بندی عدالت فضایی در برخورداری از کاربری های خدمات شهری در نواحی شهر قزوین با استفاده از GIS و زمین آمار
سعید امانپور علی شجاعیان نورا عبیات نگار رحیم پور

وظیفه‌ی اصلی برنامه‌ریزان شهری توزیع بهینه منابع و اجرای عدالت فضایی در سطح شهر می باشد. عدم دسترسی عادلانه و توزیع نامتعادل خدمات شهری موجب بی‌نظمی شهری و نابرابری ساکنان نواحی مختلف شهر، در برخورداری از امکانات شهری می شود. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات توصیفی-تحلیلی می ب چکیده کامل

وظیفه‌ی اصلی برنامه‌ریزان شهری توزیع بهینه منابع و اجرای عدالت فضایی در سطح شهر می باشد. عدم دسترسی عادلانه و توزیع نامتعادل خدمات شهری موجب بی‌نظمی شهری و نابرابری ساکنان نواحی مختلف شهر، در برخورداری از امکانات شهری می شود. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات توصیفی-تحلیلی می باشد که با هدف ارزیابی عدالت فضایی در برخورداری از خدمات شهری در شهر قزوین به انجام رسیده است. جهت دستیابی به هدف مذکور و تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده، از مدلANTROPY برای وزن‌دهی شاخص‌ها و جهت تحلیل داده‌ها از مدل تحلیل رابطه‌ی خاکستری(GRA)و تابع زمین آماریIDWدر نرم افزارArcGISاستفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که ناحیه1شهری در برخورداری از خدمات در رتبه اول قرار دارد و بخش‌های عمده‌ی آن در سطح خیلی زیادی از برخورداری می باشد و در آخرین رتبه، ناحیه14قرار گرفته است که بخش‌های قابل توجهی از آن در سطح خیلی کم از برخورداریی قرار گرفته‌اند. همچنین مشخص شد که بیشترین مساحت و درصد برخورداری از خدمات در شهر قزوین را سطح متوسط با 44.78درصد و کمترین مساحت و درصد را سطح زیاد با 25.01 درصد تشکیل داده است. به طور کلی اکثر محدوده شهر را سطوح نسبتا متوسط و متوسط تشکیل داده است که حدود 44.78 درصد است. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که ساکنان نواحی شهر قزوین به طور برابر به خدمات و امکانات شهر دسترسی ندارند که نشان از توزیع نامتعادل خدمات و امکانات در سطح شهر دارد. این نابرابری منجر به عدم عدالت فضایی در سطوح شهر قزوین شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

390 - تحلیل عدالت فضایی در سکونت‌گاه‌های کویری با تاکید بر خدمات عمومی شهری (مطالعه موردی استان سیستان و بلوچستان)
عباس علیپور احسان علیپوری مهدی علیزاده

دستیابی به عدالت فضایی در توزیع خدمات عمومی شهر از جمله برخورداری از خدمات حمل و نقل، انبار داری و ارتباطات جهت بهره برداری عادلانه و برابری استفاده از ظرفیت های محیطی، یکی از اهداف مهم برنامه ریزان شهری است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش‌شناسی توصیفی تحلیل چکیده کامل

دستیابی به عدالت فضایی در توزیع خدمات عمومی شهر از جمله برخورداری از خدمات حمل و نقل، انبار داری و ارتباطات جهت بهره برداری عادلانه و برابری استفاده از ظرفیت های محیطی، یکی از اهداف مهم برنامه ریزان شهری است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش‌شناسی توصیفی تحلیل می‌باشد که به بررسی عدالت فضایی با تاکید بر خدمات عمومی شهری در استان سیستان و بلوچستان می‌پردازد. برای بررسی روند کار در این راه ابتدا شاخص هایی برای این کار اسخراج گردید. در ادامه در دو گام به این بحث پرداخته‌ایم به گونه‌ای که در گام اول با استفاده از نرم افزار ArcGis و از طریق روابط موجود در این نرم‌افزار ابتدا وضعیت پراکندگی شاخص-های خدمات عمومی در این استان با استفاده از ابزار Hot Spot تحلیل گردید در ادامه با استفاده از مدل‌های تصمیم‌گیری نظیر TOPSIS وVIKOR وضعیت شهرستان‌های استان سیستان و بلوچستان از نظر دسترسی به خدمات عمومی با تاکید بر عدالت فضایی مشخص شد همچنین در گام بعدی با استفاده از مدل رگرسیون وزنی جغرافیایی GWR به بررسی رابطه بین پراکنش جعیت و توزیع خدمات عمومی در این استان کویری پرداخته شد. نتایج حاکی از آن بود که وضعیت دسترسی به خدمات عمومی شهری در این استان نامناسب است و شهرستان زاهدان با مرکزیت سیاسی قوی بهترین وضعیت را داراست پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

391 - تحلیل پراکنش فضایی احساس امنیت شهروندی در استان هرمزگان
لعیا جلیلیان ایمان چقاجردی

امروزه آگاهی از وضعیت احساس امنیت ساکنان یک اجتماع نقش مؤثری در شناخت چالش‌ها و راهکارهای توسعه یک جامعه داشته و پیش‌نیاز هرگونه توسعه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی محسوب می‌گردد. هدف از پژوهش حاضر برآورد و سطح‌بندی شهرستان‌های 13 گانه استان هرمزگان از نظر احساس امنی چکیده کامل

امروزه آگاهی از وضعیت احساس امنیت ساکنان یک اجتماع نقش مؤثری در شناخت چالش‌ها و راهکارهای توسعه یک جامعه داشته و پیش‌نیاز هرگونه توسعه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی محسوب می‌گردد. هدف از پژوهش حاضر برآورد و سطح‌بندی شهرستان‌های 13 گانه استان هرمزگان از نظر احساس امنیت شهروندی است که با استفاده از 13 متغیر امکان‌پذیر گردیده است. روش تحقیق در این بررسی از نوع توصیفی- تحلیلی است. داده‌های این پژوهش از طریق مطالعه اسنادی (سالنامه آماری؛ بخش قضایی- ناحیه انتظامی استان هرمزگان) جمع‌آوری گردیده است. در این پژوهش به منظور وزن دهی شاخص‌ها از تکنیک دلفی و به منظور تحلیل داده‌ها از تکنیک پرومتی استفاده گردیده است. یافته‌های حاصل از تحقیق گویای آن است که استان هرمزگان با مقدار جریان خالص 0.59484 به دست آمده از تکنیک پرومتی از نظر احساس امنیت دارای وضعیت نسبتاً مطلوبی می‌باشد. همچنین بر اساس نتایج مشخص گردید شهرستان بندرعباس با مقدار جریان خالص 0.81645 در بهترین سطح و شهرستان ابوموسی با مقدار 0.15258 در بدترین سطح از احساس امنیت شهروندی قرار داشته‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

392 - تحلیل توزیع فضایی پارک های شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرفیایی مطالعه موردی شهر ایذه
فرشاد طهماسبی زاده علی رضا عباسی

از اساسی ترین های کاربری های شهری کاربری پارک و فضای سبز است. بنایراین در صورتی که در هر مکان شهری این کاربری با کمبود یا توزیع و پراکندگی نامناسب همراه باشد شهر با مشکلات و معضلاتی در سه بعد کالبد، اکولوژیک و اجتماعی روبه‌رو خواهد بود هدف از انجام این پژوهش تحلیل فضایی چکیده کامل

از اساسی ترین های کاربری های شهری کاربری پارک و فضای سبز است. بنایراین در صورتی که در هر مکان شهری این کاربری با کمبود یا توزیع و پراکندگی نامناسب همراه باشد شهر با مشکلات و معضلاتی در سه بعد کالبد، اکولوژیک و اجتماعی روبه‌رو خواهد بود هدف از انجام این پژوهش تحلیل فضایی پارک های شهر ایذه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی است. پژوهش، براساس هدف از نوع کاربردی و براساس ماهیت از نوع توصیفی موردی است. در گرد آوری داده، از مشاهده میدانی، گزارش و نقشه های موجود و مطالعات کتابخانه ای و اسنادی، و در تجزیه و تحلیل اطلاعات از سیستم اطلاعات جغرافیایی، نرم افزار expert choic و مدل AHPاستفاده شده است.از نتایج آن توزیع فضایی نامناسب پارک‌ها در شهر ایذه، پایین بودن میزان سرانه پارک، الگوی شبکه ارتباطی نامناسب شهر در دسترسی به پارک ها، کمبود تعداد پارک و مکانیابی نامناسب پارک های موجود، است. هدف از انجام این پژوهش تحلیل فضایی پارک های شهر ایذه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی است. پژوهش، براساس هدف ازراساس ماهیت از نوع توصیفی موردی است. در گرد آوری داده، از مشاهده میدانی، گزارش و نقشه های موجود و مطالعات کتابخانه ای و اسنادی، و در تجزیه و تحلیل اطلاعات از سیستم اطلاعات جغرافیایی، نرم افزار expert choic و مدل AHPاستفاده شده است.از نتایج آن توزیع فضایی نامناسب پارک‌ها در شهر ایذه، پایین بودن میزان سرانه پارک، الگوی شبکه ارتباطی نامناسب شهر در دسترسی به پارک ها، کمبود تعداد پارک و مکانیابی نامناسب پارک های موجود، است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

393 - تحلیل تاثیر شاخص های قانونی و علمی تقسیم بندی فضا در ارتقاء شهرستان به استان از دیدگاه مردم، مسئولین و متخصصان(مطالعه موردی شهرستان کاشان و پیرامون)
محمد راحمی حجت مهکویی احمد خادم الحسینی علی شمس الدینی

پویایی، تغییر و تحول از ویژگی‌های فضای جغرافیایی است. در این میان یکی از راهبردهای بنیادی مدیریت فضای جغرافیایی، می‌تواند تقسیم‌بندی فضا به فضاهای کوچک‌تر باشد. موضوع تقسیم‌بندی فضا، در قالب نظام تقسیمات کشوری مطرح می‌شود. به طور کلی هدف اصلی از این فرایند، فراهم سازی ب چکیده کامل

پویایی، تغییر و تحول از ویژگی‌های فضای جغرافیایی است. در این میان یکی از راهبردهای بنیادی مدیریت فضای جغرافیایی، می‌تواند تقسیم‌بندی فضا به فضاهای کوچک‌تر باشد. موضوع تقسیم‌بندی فضا، در قالب نظام تقسیمات کشوری مطرح می‌شود. به طور کلی هدف اصلی از این فرایند، فراهم سازی بنیان‌های آمایش جغرافیایی فضا و عدالت محیطی در فضای جغرافیایی است. از این رو از دیدگاه دانش جغرافیای سیاسی کاربردی، تقسیم‌بندی متعادل فضای کشور در قالب تقسیمات اداری و سیاسی، مقوله‌ای ضروری به نظر می‌رسد. در کشور ما، با توجه به نوع حاکمیت و مقتضیات محیط طبیعی و انسانی، بارها این تقسیم‌بندی‌ها دستخوش تغییر شده‌ و می‌شود. در چارچوب رویکرد فوق، هدف پژوهش حاضر، تحلیل تاثیر مولفه‌های قانونی و علمی در ارتقاء شهرستان کاشان و پیرامون، به سطح یک استان از دیدگاه مردم، مسئولین و متخصصان است. روش کلی مطالعه مبتنی بر روش میدانی به کمک طراحی و تحلیل پرسشنامه صورت گرفته است. در در این راستا به بررسی آماری متغیرهای موثر و میزان تأثیر آن‌ها در ارتقا شهرستان کاشان در سه جامعه آماری مردم بومی (384 نفر)، مسئولین(23 نفر) و کارشناسان جغرافیای سیاسی(17 نفر) اقدام شد. نتایج بدست آمده با استفاده از روش آنالیز واریانس و آزمون دانکن تحلیل شدند که نشان داد؛ از بین مردم و مسئولین و کارشناسان، پیشنهاد استان شدن شهرستان کاشان، از نظر مسئولین، با رتبه بالا و از دیدگاه کارشناسان با رتبه کمتری است. همچنین به ترتیب الویت، متغیرهای جمعیت، فاصله، دسترسی، حوزه نفوذ، همگنی جمعیت در ارتقا شهرستان کاشان به استان مؤثرند. از سوی دیگر نتایج آزمون دانکن، نشان داد میزان نقش مؤلفه‌های رسمی، قانونی و علمی در ارتقاء شهرستان کاشان در ساکنان آران و بیدگل بیشتر از ساکنان میمه، محلات و دلیجان است و در بین ساکنان نطنز، اردستان و کاشان بیشتر از محلات و دلیجان است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

394 - تحلیلی بر گستره فضایی فقر آموزشی در شهر اردبیل
فاضل احدی حسین نظم فر محمد تقی معصومی اکبر آبروش

سوال اصلی(یا هدف اصلی): ارزیابی میزان فقر آموزشی در بلوک‌های مختلف شهر اردبیل و خوشه‌بندی فقر آموزشی در این شهر (خیلی فقیر، فقیر، متوسط، مرفه، خیلی مرفه). در قرن بیست و یکم، یکی از شاخص‌های پیشرفت شهری، مسأله‌ی پایین بودن فقر شهری است.یکی از مولفه‌های فقر شهری، فقر آموز چکیده کامل

سوال اصلی(یا هدف اصلی): ارزیابی میزان فقر آموزشی در بلوک‌های مختلف شهر اردبیل و خوشه‌بندی فقر آموزشی در این شهر (خیلی فقیر، فقیر، متوسط، مرفه، خیلی مرفه). در قرن بیست و یکم، یکی از شاخص‌های پیشرفت شهری، مسأله‌ی پایین بودن فقر شهری است.یکی از مولفه‌های فقر شهری، فقر آموزشی هست. این پژوهش نشان داد که فقر آموزشی دارای توزیع خوشه‌ای و خود همبستگی فضایی در شهر اردبیل است. ولی عدم تعادل گستره فضایی در بین محلات در این مولفه سبب به هم خوردن نظم فضایی و رشد اسپیرال شهری در برخی از قسمت‌های شهر اردبیل و به حاشیه کشیده شدن بسیاری از مناطق دیگر شهر شده است.به طور نسبی بخش جنوب و جنوب غربی شهر را بلوک‌های خیلی مرفه و مرفه را در بر می‌گیرد و بلوک‌های فقیر و خیلی فقیر از نظر فقر آموزشی در بخش شمال غربی و جنوب شرقی دیده می‌شود. لکه‌های داغ شامل شهرک‌های جدید هستند که بعد از سال 1370در اردبیل احداث شده‌اند. در مقابل، لکه‌های سرد بیشتر در حاشیه شهر اردبیل و سکونت‌گاه‌های غیر رسمی که حاصل مهاجرت از شهرهای دیگر می‌باشد را شامل می‌شود. حد فاصل این دو منطقه یعنی نواحی مرکزی و در کل بافت اولیه شهر لکه‌های معتدل و مرز عبور فقر آموزشی را شامل می‌شوند. داده‌های خام بلوک‌ها بر اساس سرشماری سال 1395 بدست آمد، میزان فقر آموزشی با استفاده از نرم افزار R و با روش ANP وزن دهی شد و از نرم افزار Arc GIS جهت تحلیل لکه‌های داغ گستره فضایی فقر شهری بر حسب فقر آموزشی آن‌ها رسم شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

395 - بازتاب ساختار اجتماعی در پیکره‌بندیی فضایی مسکن با تاکید بر تئوری نحو‌فضا (مطالعه موردی:خانه‌های سنتی و معاصر بافت فرهنگی تاریخی تبریز)
عاطفه فتح بقالی محمد جواد مقصودی تیلکی معصومه هدایتی مرزبالی

خانه ها بعنوان اصلی ترین مکان زندگی انسان معاصر، می‌بایست به نیازها، ﺑﺎورﻫﺎ وارزشﻫﺎی ساکنان آن پاسخ دهند. شکل و کالبد فضا بر شیوه زندگی و رفتار انسان تاثیر می‌گذارد. دراین تحقیق به واکاوی پیچیدگی‌های روابط اجتماعی و فرهنگی در ساختار فضایی خانه‌های دوره سنتی و معاصر شهر چکیده کامل

خانه ها بعنوان اصلی ترین مکان زندگی انسان معاصر، می‌بایست به نیازها، ﺑﺎورﻫﺎ وارزشﻫﺎی ساکنان آن پاسخ دهند. شکل و کالبد فضا بر شیوه زندگی و رفتار انسان تاثیر می‌گذارد. دراین تحقیق به واکاوی پیچیدگی‌های روابط اجتماعی و فرهنگی در ساختار فضایی خانه‌های دوره سنتی و معاصر شهر تبریز، با استفاده از تئوری نحو‌‌فضا پرداخته شده است. تحقیق پیش رو تلاش می کند تا ازمنظر معیارهای نحو فضا، تغییرات عرصه بندی و ساختار فضایی خانه ها را استخراج و معرفی نماید. برای تحقق این هدف، پس از انتخاب نمونه موردی از بافت فرهنگی و تاریخی شهر تبریز، از نرم‌افزار ای‌گرف برای ترسیم و دسته بندی نمونه ها و تحلیل ساختار فضایی، و نمودار توجیهی آنها استفاده شده است. سپس شاخص های همپیوندی و عمق نسبی فضاها با استفاده از روابط ریاضی نحو فضا و شاخص های قابلیت دید، مخروط دید با استفاده از نرم افزار دپس‌مپ برای هر نمونه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که رابطه‌ای مستقیم میان متغیر ساختارهای اجتماعی با متغییر چیدمان فضا وجود دارد.این امر بدان معناست که شاخص‌های ساختارهای اجتماعی حاکم بر جامعه از جمله تعاملات، سلسه مراتب و محرمیت از ارزش‌های مهم معماری خانه‌های سنتی بوده ولی در خانه‌های معاصر به علت داشتن دیدگاه کالبدی صرف و عدم شناخت کافی از ساکنین و نیازهای آنها، تغییرات زیادی در بحث مسکن به وقوع پیوسته که منجر به عدم تعلق ساکنین به خانه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

396 - مطالعه تطبیقی الگوی فضایی مشارکت سیاسی شهروندان کاشان و آران و بیدگل
مهدی محمدزاده راوندی حجت مهکویی محسن نیازی حمید صابری

در دهه‌های اخیر، مشارکت سیاسی شهروندان به عنوان مولفه‌ی کلیدی توسعه اجتماعی سیاسی مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است. مشارکت شهروندان مشروعیت نظام سیاسی را به همراه دارد. مشارکت سیاسی با مهمترین مباحث مربوط به علم سیاست و جامعه‌شناسی، نظیر احزاب، گروه‌های فشار، رابطه م چکیده کامل

در دهه‌های اخیر، مشارکت سیاسی شهروندان به عنوان مولفه‌ی کلیدی توسعه اجتماعی سیاسی مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است. مشارکت شهروندان مشروعیت نظام سیاسی را به همراه دارد. مشارکت سیاسی با مهمترین مباحث مربوط به علم سیاست و جامعه‌شناسی، نظیر احزاب، گروه‌های فشار، رابطه مردم وحکومت، جامعه مدنی، ویژگی‌های جمعیت شناختی و نظایر آن پیوند عمیق و ناگسستنی دارد. در این ارتباط، انتخابات مهمترین ابزار تحقق مشارکت سیاسی و بروز و ظهور مردم سالاری می‌باشد. هدف اساسی این مقاله مطالعه تطبیقی الگوی فضایی مشارکت سیاسی بین شهرستان‌های کاشان و آران و بیدگل می‌باشد. این مطالعه از نوع پیمایشی بوده و برای جمع‌آوری داده‌های تحقیق از تکنیک پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق شهروندان بالای 21 سال شهرستان‌های کاشان و آران و بیدگل در سال 1399 می‌باشد. تعداد 870 پرسشنامه توزیع و از این تعداد 834 پرسشنامه به عنوان نمونه تحقیق انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته‌اند. اعتبار و روایی متغیرهای تحقیق با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد تائید قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش ضمن تائید تفاوت ویژگی‌های شخصیتی، میزان اعتماد به نظام سیاسی، سرمایه اجتماعی و آگاهی سیاسی و جامعه‌پذیری سیاسی در بین شهروندان دو شهرستان مورد مطالعه، نشان می‌دهد که مشارکت سیاسی شهروندان آران و بیدگل بیشتر از شهروندان کاشان می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

397 - بررسی لایه‌های ذهنی عدالت فضایی شهری در شهر جدید پرند
محمود قلعه نوئی مجید شمس عباس ملک حسینی

در چند دهه گذشته، با توجه به تمایل افراد به مهاجرت به شهرهای بزرگ و کلانشهرها با توجه به فرصت‌های اقتصادی مناسب در آن‌ها، شاهد رشد چشم‌گیر جمعیتی در این شهرها بوده‌ایم که این امر خود منجر به ایجاد چالش‌ها و مسائلی شده است. یکی از راه حل‌هایی که متخصصان و فعالان عرصه مدی چکیده کامل

در چند دهه گذشته، با توجه به تمایل افراد به مهاجرت به شهرهای بزرگ و کلانشهرها با توجه به فرصت‌های اقتصادی مناسب در آن‌ها، شاهد رشد چشم‌گیر جمعیتی در این شهرها بوده‌ایم که این امر خود منجر به ایجاد چالش‌ها و مسائلی شده است. یکی از راه حل‌هایی که متخصصان و فعالان عرصه مدیریت شهری در جهت حل این چالش‌ها مطرح کرده‌اند، برنامه‌ریزی و مکان‌یابی شهرهای جدید در پیرامون این مادرشهرها بوده است. با این وجود، با در نظر گرفتن این امر که شهروندان در این شهرهای جدید، قبل از آن در شهر مبدا از امکانات و تسهیلات مناسبی برخوردار بوده‌اند، می‌توان بیان کرد که در درک آن‌ها از عدالت فضایی در این شهرهای جدید چالش‌هایی به وجود خواهد آمد. در همین راستا، این پژوهش با هدف بررسی خوانش شهروندان از شهرهای جدید برمبنای عدالت فضایی شکل گرفت. برای رسیدن به هدف، پس از تبیین شاخص‌های اثرگذار از عدالت فضایی با توجه به ادبیات پژوهش، پرسشنامه‌ای ساختار یافته طراحی شد و بین شهروندان در پرند توزیع شد. تحلیل داده‌ها به روش آزمون فرید من نشان داد که افرادی که در این شهر زندگی می‌کنند بیش از هرچیز کاربری‌های خدماتی روزانه را به عنوان عامل اثرگذار در خوانش ادراکی عدالت فضایی در شهر جدید پرند در نظر گرفته‌اند. بر همین مبنا، نتیجه گرفته شد که شهروندان در بررسی عدالت فضایی ابتدا پایه‌ترین نیازهای خود را در نظر می‌گیرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

398 - تحلیلی بر نابرابری های فضایی و سنجش وضعیت توسعۀ منطقه‌ای در استان‌های ایران
علی مصیب زاده اسماء مظفری نیا محسن شبستر

با آنکه بیش از 6 دهه از عمر برنامه‌ریزی منطقه‌ای در ایران می‌‌گذرد هنوز سایه سنگین شکاف و عدم تعادل فضایی بر مناطق سنگینی می‌کند. با پذیرش این موضوع که تنوعات منطقه‌ای در فرایند توسعه امری اجتناب‌ناپذیر و برای توسعه و پیشرفت یک کشور ضروری هستند می‌توان گفت که نقش برنامه چکیده کامل

با آنکه بیش از 6 دهه از عمر برنامه‌ریزی منطقه‌ای در ایران می‌‌گذرد هنوز سایه سنگین شکاف و عدم تعادل فضایی بر مناطق سنگینی می‌کند. با پذیرش این موضوع که تنوعات منطقه‌ای در فرایند توسعه امری اجتناب‌ناپذیر و برای توسعه و پیشرفت یک کشور ضروری هستند می‌توان گفت که نقش برنامه‌ریزی منطقه‌ای ما را وادار ساخته تا خود را با تغییرات علمی در این زمینه وفق دهیم. تبارشناسی جریان توسعه در ایران نشان می‌دهد که رویکرد انباشت سرمایه و تحمیل نقش‌های خاص به مناطق عمدتاً بدون هیچ‌گونه تجزیه تحلیل هزینه ـ فایده اقتصادی و تنها بر اساس رویکرد قطب رشد و تمرکز سرمایه در یک فرآیند تاریخی صورت گرفته است. در این مقاله سعی شده است که به بررسی این مهم پرداخته شود. لذا برای درک چنین وضعیتی به تحلیل شرایط اقتصادی مناطق؛ در قالب نماگرهای توسعه از قبیل: جمعیت و نیروی انسانی (شهری ـ روستایی)، اشتغال و بیکاری، مشارکت اجتماعی، بخش‌های سه‌گانه اقتصاد، GDP و .. با استفاده از تکنیک تاپسیس پرداخته شده است. نتایج تحقیق بیانگر این نکته است که سازمان فضایی ایران چند سطحی شده و استان‌هایی که قطب‌های توسعه هستند از نظر شاخص‌های توسعه‌یافتگی از مناطق پایین دست خود بریده‌اند و با تمرکز بخشی در زمینه جذب سرمایه، جمعیت و صنعت زمینه‌های عدم تعادل فضایی درون و برون منطقه‌ای را سبب شده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

399 - تبیین سهم عوامل اثرگذار در توسعه پایدار کلان‌شهر تهران
یعقوب آذرگشت حمید جلالیان غلامرضا جانباز قبادی نازنین تبریزی

در مورد توسعه پایدار شهری و منطقه‌ای فرمول واحدی برای تمام کشورها وجود نداشته و هر کشوری باید با شرایط اجتماعی، اقتصادی، اکولوژیکی و فضایی خود به دنبال تدوین معیارهای خاص توسعه شهری پایدار باشد.در همین ارتباط، تهران به عنوان یک کلان&lrm;شهر و پایتخت ایران، از منظر جغراف چکیده کامل

در مورد توسعه پایدار شهری و منطقه‌ای فرمول واحدی برای تمام کشورها وجود نداشته و هر کشوری باید با شرایط اجتماعی، اقتصادی، اکولوژیکی و فضایی خود به دنبال تدوین معیارهای خاص توسعه شهری پایدار باشد.در همین ارتباط، تهران به عنوان یک کلان&lrm;شهر و پایتخت ایران، از منظر جغرافیایی (کالبدی – فضایی و عملکردی) و با توجه به توسعه نامتوازن سرزمین و اقتصاد نفتی، با چالش‌های بیشماری روبرو است. کلان&lrm;شهری که در اغلب شاخص‌های اجتماعی– اقتصادی و محیط زیستی، خطوط قرمز را پشت سر گذاشته و سیاست‌های تمرکزگرایی از گذشته تاکنون در حوزه‌های سیاسی، اداری، بازرگانی، صنعتی و آموزشی موجب تمرکز شدید جمعیت و فعالیت در فضای آن شده‌است. این پژوهش با هدف تبیین سهم عوامل اثرگذار در توسعه پایدار کلان‌شهر تهران انجام شده است. روش پژوهش، روش کیفی و ابزار اصلی گردآوری و تحلیل داده، تکنیک دلفی کمّی بوده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد مهمترین عوامل اثرگذار در توسعه پایدار کلان‌شهر تهران به ترتیب عبارتند از: مسئولیت‌پذیری، راهبردی و آینده‌‌نگری، انعطاف‌پذیری و پاسخگویی، تصمیم‌گیری، ساختار قدرت و عدم موازی‌کاری نهادها. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

400 - شهر و عدالت فضایی؛ تحلیلی بر پراکنش شاخص‌های توسعه پایدار در عدالت فضایی شهر: مطالعه موردی مناطق شهر شیراز
محمد جعفر نامدار اردکانی علی شکور احمد علی خرم بخت

گسترش شهرنشینی و مسائل و مشکلات خاص زندگی شهری، بیش از پیش ضرورت توجه همه جانبه به راهبردهای سودمند برای بهینه سازی زندگی ساکنان شهرها را الزام ساخته است. در این راستا مفهوم توسعه پایدار شهری به عنوان یک چارچوب مفهومی وسیع در راستای دستیابی به رشد اقتصادی و تأمین عدالت چکیده کامل

گسترش شهرنشینی و مسائل و مشکلات خاص زندگی شهری، بیش از پیش ضرورت توجه همه جانبه به راهبردهای سودمند برای بهینه سازی زندگی ساکنان شهرها را الزام ساخته است. در این راستا مفهوم توسعه پایدار شهری به عنوان یک چارچوب مفهومی وسیع در راستای دستیابی به رشد اقتصادی و تأمین عدالت اجتماعی حرکت می‌کند. هدف اصلی پژوهش حاضر ارزیابی توسعه یافتگی شهر شیراز از نظر معیارهای توسعه پایدار شهری "زیست محیطی، بهداشتی درمانی، خدمات شهری و فرهنگی" در غالب 36 شاخص می‌باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی - تحلیلی می باشد. جهت تحلیل، ابتدا داده‌ها استانداردسازی شده و در نهایت با بهره گیری از روش موریس مناطق یازدهگانه شهر شیراز رتبه بندی شدند. نتایج پژوهش بر اساس روش موریس نشان داد که از نظر شاخص‌های مورد بررسی منطقه یک و هشت با امتیازهای 49.38و 39.57در رتبه اول و دوم و مناطق، چهار و یازده با امتیازهای 17.86 و 10.39 در جایگاه آخر می‌باشند. همچنین بر اساس نتایج بدست آمده مشخص گردید هیچ کدام از مناطق در شرایط بسیار برخوردار و برخوردار قرار نگرفته‌اند. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از وجود شکاف بین مناطق یازده گانه شیراز از نظر بهره مندی از شاخص‌های مورد بررسی است و در این بین منطقه یک با توجه به مرکزیت سیاسی و اقتصادی به دلیل وجود امکانات شهری در رتبه اول از نظر توسعه یافتگی قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

401 - تحلیل عدالت فضایی در توزیع کاربری‌های خدماتی در مناطق شهری (نمونه موردی: مناطق 5 گانه- ارومیه)
میرنجف موسوی سجاد امیدوارفر رباب حسین زاده نیما بایرام زاده

هدف اصلی این پژوهش رتبه‌بندی مناطق 5 گانه شهر ارومیه بر اساس توزیع فضایی جمعیت و کاربری‌&lrm;های خدماتی می‌باشد. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی می‌باشد. اطلاعات این پژوهش با روش‌های مصاحبه، مشاهده و فیش‌برداری گردآوری‌شده است. جامعه آماری شامل چکیده کامل

هدف اصلی این پژوهش رتبه‌بندی مناطق 5 گانه شهر ارومیه بر اساس توزیع فضایی جمعیت و کاربری‌&lrm;های خدماتی می‌باشد. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی می‌باشد. اطلاعات این پژوهش با روش‌های مصاحبه، مشاهده و فیش‌برداری گردآوری‌شده است. جامعه آماری شامل جمعیت مناطق 5‌ گانه شهر ارومیه می‌باشد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌های گردآوری‌شده از ضریب جینی، روش ماباک، ضریب پراکندگی و ضریب همبستگی اسپیرمن در جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها استفاده‌شده است. نتایج این پژوهش نشانگر این است که طبق نتایج مدل جینی، توزیع جمعیت در مناطق 5 گانه به‌صورت متعادل می‌باشد. نتایج روش ماباک نشانگر این است که منطقه 5 رتبه اول، منطقه 1 رتبه دوم، منطقه 4 رتبه سوم، منطقه 3 رتبه چهارم و منطقه 2 رتبه پنجم را از منظر توزیع و پراکنش کاربری‌های خدماتی کسب نموده‌اند. طبق نتایج ضریب پراکندگی، کاربری مراکز فرهنگی هنری با مقدار 94/145 بیشترین و کاربری تأسیسات و تجهیزات شهری با مقدار 86/83 کمترین ضریب پراکندگی را در بین سایر کاربری‌ها کسب نموده‌اند. طبق نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن، رابطه قوی غیرمستقیم میان توزیع فضایی جمعیت و پراکنش کاربری‌های خدماتی در شهر ارومیه وجود دارد. با توجه به نتایج گردآوری‌شده شهر ارومیه نیازمند بازنگری کلی در راستای برنامه‌ریزی بهتر در جهت توزیع عادلانه کاربری‌های خدماتی در مناطق 5 گانه شهر ارومیه می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

402 - واکاوی مطلوبیت کیفی فضاهای شهری در ارتباط با الگوی تفکیک اراضی در شهر اردبیل (محله نیار با الگوی ترکیبی (شطرنجی- ارگانیک))
عطا غفاری گیلانده سمیرا سعیدی زارنجی

ایجاد فضاهای سکونتی با کیفیت، پیش نیاز هر مجتمع زیستی محسوب می‌گردد. توسعه‌هایی که جهت شکل‌گیری سکونتگاه‌ها انجام می‌گیرد، زمانی می‌توانند موفق باشند و به هدف غایی خود که دستیابی به کیفیت بالای زندگی است، دست یابند که از ابتدا طرح درستی برایشان تهیه شده و توسعه بر مبنای چکیده کامل

ایجاد فضاهای سکونتی با کیفیت، پیش نیاز هر مجتمع زیستی محسوب می‌گردد. توسعه‌هایی که جهت شکل‌گیری سکونتگاه‌ها انجام می‌گیرد، زمانی می‌توانند موفق باشند و به هدف غایی خود که دستیابی به کیفیت بالای زندگی است، دست یابند که از ابتدا طرح درستی برایشان تهیه شده و توسعه بر مبنای آن انجام و همسو با آن پیش رود. از این رو، هدف این پژوهش، بررسی ارتباط بین کیفیت فضای شهری و الگوی تفکیک اراضی در شهر اردبیل( محله نیار با الگوی ترکیبی(شطرنجی- ارگانیک)) می‌باشد. تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و براساس مدل‌یابی معادلات ساختاری است. گردآوری داده‌ها از طریق پرسشنامه با 6 شاخص(دسترسی، فضایی و کالبدی، حمل و نقل، آسایش روانی، امنیت، لذت از محله) و 35 گویه بر مبنای پاسخ‌های ساکنان محله نیار در شهر اردبیل و با حجم نمونه 120 نفر انجام شد. اطلاعات جمع‌آوری شده از طریق نرم‌افزارهای SPSS , Smart-PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل ضریب مسیر و آزمونt تک نمونه‌ای نشان داد که متغیرهای( امنیت در شب، ایمنی در فضای باز، دسترسی به خدمات، میزان سرعت اتومبیل‌ها در محله، فضا برای پارک اتومبیل، فضای الهام بخش در محله، فضای باز مشترک بین خانه و همسایگان جهت بازی کودکان، آسایش روانی، میزان فضای باز عمومی، پارک کردن اتومبیل افراد غریبه جلو منزل، تنوع گیاهی در پارک، و یکپارچگی و پیوستگی نمای ساختمان‌ها در محله) بیشترین مقدار آماره را به خود اختصاص داده‌اند که به ترتیب(97/1، 18/2، 58/2، 07/2، 85/4، 64/13، 35/2، 27/2، 25/11، 12/2، 18/5، 28/2، 32/2) و مابقی متغیرها اثر کمتری دارند که نشان‌دهنده نارضایتی مردم این محله از کیفیت فضای شهری می‌باشد. همچنین براساس نتایج آزمون پیرسون همبستگی مثبت و معناداری بین متغیر الگوهای تفکیک اراضی و کیفیت فضای شهری وجود دارد. سطح معنی‌داری به دست آمده (024/0) بوده که این رابطه با توجه به همبستگی(466/.) از نوع همبستگی هم جهت و قوی می‌باشد. بنابراین با شناسایی و ارزیابی شاخص‌های کیفیت فضای شهری با توجه به الگوی تفکیکی از نظر شهروندان، مدیران شهری می‌توانند شرایط و کیفیت محیطی ساکنان را ارتقا و بهبود بخشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

403 - تحلیل شبکه ای جریان های فضایی شهرستان زنجان
کلثوم یارمحمدی علی پناهی رسول صمدزاده

طی چند دهۀ گذشته شاهد تغییر نگاه برنامه ریزان و جغرافی دانان از نگاه مبتنی بر مکان و صفت مبناء، به طرف رویکرد شبکه محور و تعامل مبناء هستیم. از این رو نمی‌توان مناطق روستایی و شهری را در مطالعات و برنامه ریزی‌ها به صورت جداگانه و منفک مورد بررسی قرار داد. و نیازمند بررس چکیده کامل

طی چند دهۀ گذشته شاهد تغییر نگاه برنامه ریزان و جغرافی دانان از نگاه مبتنی بر مکان و صفت مبناء، به طرف رویکرد شبکه محور و تعامل مبناء هستیم. از این رو نمی‌توان مناطق روستایی و شهری را در مطالعات و برنامه ریزی‌ها به صورت جداگانه و منفک مورد بررسی قرار داد. و نیازمند بررسی به صورت شبکه‌ای می‌باشد. بر این اساس هدف اصلی تحقیق شناسایی جریانات فضایی بین روابط شهر و روستایی شهرستان زنجان می‌باشد. پژوهش حاضر بر اساس ماهیت، اکتشافی و بر مبنای روش، توصیفی – تحلیلی است. داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از روش میدانی، فن پرسشگری و با ابزار پرسشنامه و اطلاعات دستگاه‌های مختلف اجرایی شهرستان جمع‌آوری شده است. در مرحله بعد داده‌ها و اطلاعات گردآوری شده در محیط نرم افزاری NodeXL تجزیه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان داد که شهر زنجان در سطح شهرستان زنجان به دلیل دارا بودن سطح بالای خدمات، بازار خرید و فروش و ... در جایگاه نخست جذب جریان‌های درون و برون شهرستانی قرار دارد به گونه‌ای که کلیه جریان‌ها به طرف شهر زنجان حالت قطبی پیدا کرده و قوی‌ترین جریان در سطح شهرستان می‌باشد. همچنین نتایج حاصل از تحلیل جریان‌ها بیانگر آن است که الگوی جریان‌ها به صورت روابط یکسویه و به سمت شهر زنجان است و پیوندهای مکمل، دوسویه و هم افزا در سطح شهرستان شکل نگرفته است. این الگو مطابق با نظریه قطب رشد است و هنوز با الگوی شبکه منطقه‌ای فاصله زیادی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

404 - تبیین نظریه‌های انتقادی شهری در واکاوی اثرات انباشت سرمایه بر ساختار فضایی شهرها (مطالعه موردی: کلانشهر تهران)
پویان مذهب سعید پیری حمید رضا صباغی علیرضا استعلاجی

از دهه 70 میلادی با چرخش سرمایه داری صنعتی - تولیدی به سرمایه داری مالی تحت فرآیند جهانی‌سازی و همگام با رویکردهای نئولیبرالیستی، شهرهای جهانی شاهد سرازیر شدن سرمایه جهت انباشت و بازتولید آن در فضاهای خود می‌باشند. این حرکت سرمایه از بخش تولید به فضا سبب شده است تا ساخت چکیده کامل

از دهه 70 میلادی با چرخش سرمایه داری صنعتی - تولیدی به سرمایه داری مالی تحت فرآیند جهانی‌سازی و همگام با رویکردهای نئولیبرالیستی، شهرهای جهانی شاهد سرازیر شدن سرمایه جهت انباشت و بازتولید آن در فضاهای خود می‌باشند. این حرکت سرمایه از بخش تولید به فضا سبب شده است تا ساختار فضایی شهرها دچار تغییرات گسترده‌ای در ابعاد فضایی، کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی خود بشوند. پیامدهای خصوصی سازی و تجاری سازی فضاهای عمومی شهرها در جهت بازتولید هرچه بیشتر سرمایه و رقابت‌های فضایی و قطبی شدن فضا را می‌توان حاصل اعمال چنین نگرشی‌هایی به حساب آورد. در مقابل این تفکر غالب، نظریه‌های انتقادی شهری بر اساس نقد بنیادین این رویکردها و تبیین علل ریشه‌ای مشکلات و پیامدهای حاصل از این سیاست‌ها بر فضاهای شهری شکل گرفته است. این پژوهش با نگرشی بنیادین و اتخاذ روشی توصیفی، تحلیلی و با استفاده از مطالعات اسنادی و کتابخانه‌ای از طریق تحلیل‌های کیفی از منظر نظریه‌های انتقادی شهری و نیز با به کارگیری تحلیل‌های مکانی (GIS) نسبت به داده‌های به دست آمده از ناحیه مورد مطالعه کوشش کرده است تا از این طریق به تبیین نظریه‌های انتقادی شهری نسبت به شکل‌گیری ساختار فضایی شهرهای تحت انباشت سرمایه و اثرات آن بر کلانشهر تهران بپردازد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که کلانشهر تهران هم از لحاظ برنامه‌های توسعه شهری و هم در سیاست‌ورزی‌های مدیریت شهری تا اندازه قابل تاملی تحت اثرات این رویکردهای سرمایه محور و مسلط بر ساختار فضایی شهرها قرار گرفته است که به دنبال آن با مسائل فضایی غامضی همچون قطبی شدن ساختارهای کالبدی و اجتماعی فضاهای مناطق 22 گانه شهر، کالایی شدن مسکن، بورس بازی زمین و مستغلات در بازار آزاد، تغییر کاربری و تراکم فروشی گسترده، ناعدالتی فضایی و در آخر مدیریت شهری سود محور همراه بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

405 - تحلیل و ارزیابی آسایش حرارتی در فضاهای باز شهر رشت
سیدسعید موسوی پرویز رضایی بهمن رمضانی

فضاهای باز موفق و مطلوب، مردم را تشویق به گذراندن وقت خود جهت انواع فعالیتهای فرهنگی، ورزشی، تجاری و تردد در این مکانها می‌نمایند. لذا توجه به معیارهای کیفی در برنامه‌ریزی و طراحی این فضاها اهمیت زیادی دارد. جریان باد نقش مهمی در کیفیت و پایداری فضاهای باز شهری و همچنین چکیده کامل

فضاهای باز موفق و مطلوب، مردم را تشویق به گذراندن وقت خود جهت انواع فعالیتهای فرهنگی، ورزشی، تجاری و تردد در این مکانها می‌نمایند. لذا توجه به معیارهای کیفی در برنامه‌ریزی و طراحی این فضاها اهمیت زیادی دارد. جریان باد نقش مهمی در کیفیت و پایداری فضاهای باز شهری و همچنین عاملی مهم و تأثیرگذار روی تبادل گرما، رطوبت، انتقال ذرّات و تهویه محیط شهری جهت برقراری آسایش حرارتی است. هدف این پژوهش، تحلیل و ارزیابی اثر اقلیم بر شرایط آسایش و راحتی فیزیولوژیک انسان در فضاهای باز شهری است. پژوهش از نوع کاربردی است که با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. داده‌های مورد استفاده شامل متوسط حداقل، حداکثر و ماهانه پوشش ابر، ساعت آفتابی، دما و سرعت باد در دوره آماری40 ساله (2019-1979) است. ابزارهای اصلی تحلیل نیز شامل شاخصهاي پن واردن، برودت باد و بیکر و نرم‌افزارهایExcel ، Arcgis و Autocad است. محدوده مورد مطالعه در این تحقیق شهر رشت در استان گیلان است. یافته‌ها نشان می‌دهد که وزش بادهاي مطلوب از سمت شمال‌شرقي و بادهاي نامطلوب بيشتر از جهت‌هاي غرب و شمال¬غربي است و روند روبه‌رشد افزایش تغییرات آن از میانگین سالانه به خصوص در دهه اخیر مشهود و قابل توجه است. عدم آسایش سرمایی فقط در دو ماه ژانویه و فوریه دیده می‌شود. مقدار كالري از دست رفته روزانه و ساعتي در ماه فوريه دارای بيشترين مقدار و در ماه جولاي دارای كمترين مقدار است. همچنین مقدار كالري رسيده از تابش آفتاب نيز در ماه دسامبر كمترين و در ماه جولاي بيشترين مقدار است. روزهاي چهار ماه جولاي، آگوست، ژوئن و سپتامبر نه تنها به سايه بلكه به جريان هواي طبیعی جهت برقراری آسایش حرارتی نياز دارند و دوره گرم سال بين ساعات 11صبح تا 17 عصر دو ماه جولاي و آگوست بوقوع مي‌پيوندد. با توجه به ﺟﻬﺖ وزش ﺑﺎد در ﻓﺼﻞ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن، ﺷﺒﮑﻪ ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺷﻬﺮ رﺷﺖ ﺑﺮاي ورود اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﻤﺎﻟﯽ و ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ با ورود اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎﻧﻬا ﺑﺎﻋﺚ ايجاد كوران، ﺗﻠﻄﯿﻒ ﻫﻮا و ﮐﺎﻫﺶ رﻃﻮﺑﺖ ﺑﺎﻻي ﺷﻬﺮ ﺷﻮد. اما این ﺑﺎدﻫﺎ با برخورد ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎزﻫﺎي وﺳﯿﻊ و ﺑﺎ ارﺗﻔﺎع زﯾﺎد که بدون برنامه‌ریزی مناسب در قسمت ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺷﻬﺮ ایجاد شده‌اند دﭼﺎر ﻣﺸﮑﻞ ﺷﺪه و از ورود ﻣﻨﺎﺳﺐ آن ﺑﻪ داﺧﻞ ﺷﻬﺮ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

406 - بررسی و تحلیل توسعه تسهیلات شهری از دیدگاه عدالت فضایی (مطالعه موردی شهر یاسوج)
رضا مستوفی الممالکی امیر بسطامی نیا یوسف تازش

عدالت فضایی از مباحثی است که در سال‌های اخیر در میان جغرافی‌دانان و برنامه‌ریزان اهمیت ویژه‌ای یافته است. از آن‌جا که تسهیلات شهری ساختاردهنده‌ی شکل و ماهیت کالبدی، اجتماعی و فضایی شهر می‌باشد، بی عدالتی در نحوه‌ی توزیع آن تأثیر جبران ناپذیری بر ساختار و ماهیت شهر گذاشت چکیده کامل

عدالت فضایی از مباحثی است که در سال‌های اخیر در میان جغرافی‌دانان و برنامه‌ریزان اهمیت ویژه‌ای یافته است. از آن‌جا که تسهیلات شهری ساختاردهنده‌ی شکل و ماهیت کالبدی، اجتماعی و فضایی شهر می‌باشد، بی عدالتی در نحوه‌ی توزیع آن تأثیر جبران ناپذیری بر ساختار و ماهیت شهر گذاشته است. یکی از دلایل بروز مسائل ناشی از شهرنشینی و شهرگرایی کم توجهی یا بی توجهی به آثار عدالت فضایی در کشورهاست. هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل توسعه تسهیلات شهری از دیدگاه عدالت فضایی در شهر یاسوج است. بر این اساس روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی و نوع تحقیق، بنیادی و توسعه‌ای است که در آن از مدل‌های آماری از قبیل ضریب همبستگی و رگرسیون‌ها استفاده شده است. همچنین با استفاده از 12 شاخص خدماتی نحوه‌ی توزیع خدمات در 23 محلّه‌ی شهر بررسی شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که از نظر توزیع خدمات در شهر یاسوج، 3 محلّه دارای توزیع خدمات کاملاً متعادل، 5 محلّه تقریباً متعادل، 8 محلّه نیمه متعادل و 7 محلّه نیز نامتعادل بوده‌اند. بر همین اساس ساکنان محله های 13، 18 و 19 ( واقع در جنوب و غرب شهر) بیشترین نیازمندی را دارند. بیش از 80 درصد جمعیت آنها، نیازمندی بالا به خدمات دارند و محله های 2، 4، 6 و 8، 9، 10، 22 ( واقع در شرق و مرکز شهر) کمترین نیازمندی به خدمات را دارا هستند. برقراری ارتباط آماری بین تراکم توزیع خدمات و تراکم خالص جمعیت با z-score نشان می‌دهد که تراکم جمعیت با توزیع خدمات دارای رابطه معناداری نسبی است. به گونه‌ای که محلّه‌هایی با تراکم جمعیتی خیلی بالا، دارای توزیع خدمات کاملاً نامتعادل هستند. از طرف دیگر این نتیجه به‌دست آمده است که دسترسی نسبتاً مناسبی به تسهیلات شهری وجود دارد. با این وجود، نابرابری میزان دسترسی به تسهیلات در شهر مشهود است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

407 - تحلیل کیفیت فضاهای عمومی شهری از دیدگاه کودکان 11تا 14سال (مطالعه موردی: منطقه یک شهرنجف آباد)
سمانه سینایی احمد خادم الحسینی

امروزه فضای شهرهای ما بر اساس اصول و معیارهای استفاده بزرگسالان شکل گرفته است و اغلب فضاهای شهری عمدتا فاقد کیفیت برای استفاده کودکان می‌باشد.غیبت فضاهای عمومی شهری مناسب با ارزش‌ها وخواسته‌های کودکان در شهرهای ما به شدت ملموس است و این در حالی است که اقداماتی نظیر تصوی چکیده کامل

امروزه فضای شهرهای ما بر اساس اصول و معیارهای استفاده بزرگسالان شکل گرفته است و اغلب فضاهای شهری عمدتا فاقد کیفیت برای استفاده کودکان می‌باشد.غیبت فضاهای عمومی شهری مناسب با ارزش‌ها وخواسته‌های کودکان در شهرهای ما به شدت ملموس است و این در حالی است که اقداماتی نظیر تصویب کنوانسیون جهانی حقوق کودکان، پروژه ایجاد شهرهای دوستدار کودک و... در حال اجرا می‌باشند. زمان آن فرا رسیده است که کودکان و ارزش‌های آنها وارد معادلات شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری شده و مدیران شهری امکان زندگی لذت‌بخش را برای آنان فراهم آورند. این پژوهش با هدف بررسی کیفیت فضاهای عمومی شهری جهت استفاده کودکان 11-14 سال منطقه 1 شهر نجف آباد تهیه گردیده است که بر اساس روش تحقیق توصیفی–تحلیلی و براساس هدف کاربردی است و از روش‌های کتابخانه‌ای و میدانی برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه آماری 2659 نفر از کودکان ساکن در منطقه 1 شهر نجف آباد می‌باشد که اطلاعات آماری از طریق توزیع 350 پرسشنامه (که پایایی آن‌ها از تحلیل آماری آلفای کرونباخ (α) برابر 8. بدست آمده است که نشانگر پایایی مطلوب پرسشنامه‌ها می‌باشد.) در میان کودکان بدست آمده و از طریق نرم‌افزار spss مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. با توجه به نتایج بدست آمده می‌توان گفت عناصر کالبدی پارک، خیابان، پیاده‌رو و میدان بر دیدگاه کودکان از یک فضای خوب شهری تاثیرگذار است همچنین عناصر کارکردی پارک، خیابان و پیاده‌رو بر دیدگاه کودکان از یک فضای خوب شهری تاثیرگذار می‌باشد و با توجه به نتایج می‌توان گفت میزان تاثیر عنصر کارکردی میدان بر دیدگاه کودکان از یک فضای خوب شهری یکسان نمی‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

408 - بررسی توزیع فضایی مراکز انتظامی و رابطه آن با میزان جرم در شهر یزد
نجما اسمعیل پور مهین حاضری فرزانه دستا

حضور مستمر و فعال نیروی انتظامی نقش موثری در برقراری امنیت و آرامش در سطح شهرها دارد. بنابراین توزیع عادلانه و مکفی مراکز انتظامی در فضاهای شهری عامل مهمی جهت تحقق این نیاز اساسی می‌باشد. بر این اساس این مقاله به تحلیل توزیع فضایی مراکز انتظامی سطح شهر یزد، با استفاده ا چکیده کامل

حضور مستمر و فعال نیروی انتظامی نقش موثری در برقراری امنیت و آرامش در سطح شهرها دارد. بنابراین توزیع عادلانه و مکفی مراکز انتظامی در فضاهای شهری عامل مهمی جهت تحقق این نیاز اساسی می‌باشد. بر این اساس این مقاله به تحلیل توزیع فضایی مراکز انتظامی سطح شهر یزد، با استفاده از نرم‌افزارهایGIS ، SPSS و Excel و در چارچوب روش تحقیق توصیفی- تحلیلی پرداخته است. در این راستا به سنجش درجه توزیع متعادل با استفاده از ضرایب آنتروپی و جینی و تعیین الگوی پراکنش مراکز انتظامی از ضریب موران و نیز نحوه تمرکز آنها از ضریب G عمومی بر اساس تکنیک‌های مربوط به خود همبستگی فضایی پرداخته است. همچنین جهت تعیین نوع پراکندگی مراکز انتظامی از روش تحلیل نزدیکترین همسایگی استفاده شده است. داده‌های مورد نیاز نیز به روش کتابخانه‌ای و با مراجعه به منابع و سازمان‌های مربوطه گردآوری شد که داده‌ها شامل نقشه مراکز انتظامی مناطق و نواحی شهر یزد و اطلاعات مربوط به آنها است. نتایج نشان داد: مقداری نابرابری و ناهماهنگی در توزیع مراکز انتظامی در سطح شهر یزد وجود دارد و الگوی توزیع و تمرکز آنها از نوع تصادفی به سمت پراکنده با تمرکز بالا (نقطه داغ) است که بیانگر این واقعیت است که فضاهای با دسترسی بالا در مجاور یکدیگر متمرکز شده‌اند. بررسی رابطه مراکز انتظامی و میزان جرم در نواحی شهر یزد از شاخص‌های همبستگی اسپیرمن و پیرسون نیز نشان داد رابطه معناداری بین آن‌ها مشاهده می‌شود و این بدان معناست در نواحی دارای تعداد کمتر مراکز انتظامی جرم و جنایت بیشتری صورت گرفته، و بالعکس در نواحی با تعداد کمتر مراکز انتظامی، ارتکاب به جرم و جنایت کمتر می‌باشد. لذا، می‌توان انتظار داشت استقرار مراکز نظارت و کنترل بر جرائم در محلات شهری بر کاهش جرم رابطه مستقیم داشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

409 - نقش عوامل طبیعی در آرایش فضایی سکونتگاه‌های روستایی شهرستان ماهنشان
علیرضا استعلاجی محمد جعفری

اولین گام در هر نوع برنامه‌ریزی از جمله برنامه ریزی توسعه پایدار سکونتگاه‌های روستایی، داشتن شناختی جامع از چگونگی پراکندگی، موقعیت وجمعیت سکونتگاه‌ها می‌باشد. عدم شناخت و توجه کافی و جامع به معیارهای طبیعی جهت استقرار سکونتگاه‌های روستایی، علاوه بر اتلاف منابع و امکانا چکیده کامل

اولین گام در هر نوع برنامه‌ریزی از جمله برنامه ریزی توسعه پایدار سکونتگاه‌های روستایی، داشتن شناختی جامع از چگونگی پراکندگی، موقعیت وجمعیت سکونتگاه‌ها می‌باشد. عدم شناخت و توجه کافی و جامع به معیارهای طبیعی جهت استقرار سکونتگاه‌های روستایی، علاوه بر اتلاف منابع و امکانات، تلفات و هزینه‌های ناشی از رخدادهای طبیعی را نیزافزایش می‌دهد. به تبع این ضرورت، پژوهش حاضر برآن است تا با مطالعه، شناخت و بررسی نقش عوامل طبیعی بر نحوه توزیع و استقرار سکونتگاه‌های روستایی شهرستان ماهنشان بپردازد.بدین منظور 3 معیار طبیعی شامل ارتفاع، شیب واقلیم به عنوان عوامل موثر در آرایش فضایی سکونتگاه‌های روستایی انتخاب گردید. به منظور بررسی این عوامل از نرم‌افزار ArcGis برای تولید و تجزیه تحلیل نقشه‌ها استفاده شد. طی این فرآیند، ابتدا نقشه‌های پایه تهیه گردید، سپس استقرار سکونتگاه‌ها در رابطه با هر لایه تحلیل شد. در انتها جهت تعیین میزان همبستگی عوامل طبیعی و پراکنش فضایی سکونتگاه‌ها، از روش‌های آماری استنباطی پیرسون و اسپیرمن استفاده شد. نتایج بررسی‌ها نشان داد که رابطه قوی و معنادار بین عوامل محیطی همچون (شیب، طبقات ارتفاعی و اقلیم) و توزیع سکونتگاههای روستایی وجود دارد و نوع همبستگی نیز برای عامل‌های محیطی (ارتفاع و شیب) و توزیع سکونتگاههای روستایی از نوع معکوس ناقص و بین نوع اقلیم و استقرار فضایی سکونتگاه‌های روستایی، همبستگی از نوع مستقیم ناقص می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

410 - بررسی و تحلیل توزیع فضایی خدمات شهری در مناطق شهری با رویکرد توسعه پایدار (مورد مطالعه:مناطق حوزه جنوبی تهران)
فرزانه ساسانپور نادر تابعی ثروت الله مرادی چیا نیازی

امروزه شهری پایدار است که منجر به عدالت اجتماعی شود. از نشانه‌های عدالت اجتماعی توزیع فضایی متعادل خدمات شهری است.کلانشهر تهران نیز یکی از شهرهایی است که از ویژگی‌های اصلی آن عدم توازن فضایی خدمات بین مناطق شمال و جنوب آن می‌باشد. در این ارتباط مدیریت شهری کلانشهر تهران چکیده کامل

امروزه شهری پایدار است که منجر به عدالت اجتماعی شود. از نشانه‌های عدالت اجتماعی توزیع فضایی متعادل خدمات شهری است.کلانشهر تهران نیز یکی از شهرهایی است که از ویژگی‌های اصلی آن عدم توازن فضایی خدمات بین مناطق شمال و جنوب آن می‌باشد. در این ارتباط مدیریت شهری کلانشهر تهران در راستای پایداری و کاهش فاصله بین این مناطق ارائه خدمات را به مناطق جنوبی تهران را در دستور کار خود قرار داده است. اما ارائه خدمات به مناطق حوزه جنوبی تهران باید براساس اولویت انجام گیرد. هدف این پژوهش شناسایی و چگونگی توزیع فضایی خدمات در مناطق حوزه جنوبی تهران و رتبه‌بندی این مناطق براساس شاخص‌های برخورداری از خدمات شهری است. روش تحقیق این مقاله توصیفی ـ تحلیلی است و به منظور دست‌یابی به هدف پژوهش از روش تصمیم گیری چند معیاره TOPSIS بهره گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که از میان مناطق حوزه جنوبی تهران، از لحاظ برخورداری از شاخص‌های خدمات شهری منطقه 17 با امتیاز 0.798 در رتبه اول و منطقه 15 با امتیاز0.076 در رتبه آخر قرار دارد و این منطقه باید در اولویت ارائه خدمات شهری قرار گیرد همچنین شاخص مراکز آموزشی نسبت به دیگر شاخص‌ها، عدم توازن فضایی بیشتری در مناطق حوزه جنوبی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

411 - سنجش مولفه‌های آسایش بصری در منظر شهری (با تاکید بر محله حسینیه اعظم زنجان)
اسماعیل دویران داود خدایی سعید غلامی مهرداد دانش دوست

چکیده امروزه آسایش بصری از مولفه&zwnj;های مهم و اساسی محیط&zwnj;های انسان ساخت بویژه در فضاهای شهری به شمار می&zwnj;رود و همانطور که محیط داخلی زندگی انسان (خانه) بایستی از زیبایی برخوردار باشد محیط بیرونی(شهر) نیز باید زیبا و دارای کیفیت بصری مناسب باشد بنابراین اهمیت چکیده کامل

چکیده امروزه آسایش بصری از مولفه&zwnj;های مهم و اساسی محیط&zwnj;های انسان ساخت بویژه در فضاهای شهری به شمار می&zwnj;رود و همانطور که محیط داخلی زندگی انسان (خانه) بایستی از زیبایی برخوردار باشد محیط بیرونی(شهر) نیز باید زیبا و دارای کیفیت بصری مناسب باشد بنابراین اهمیت بررسی موضوع آسایش بصری و نقش کیفیت&zwnj;های محیطی در ارتقاء و بهبود منظرشهری آشکار می&zwnj;گردد. این پژوهش به ابعاد مختلف مولفه&zwnj;های آسایش بصری و تاثیر آن بر منظر شهری و با تاکید بر عناصری چون روشنایی،رنگ،کیفیت محیطی، بدنه، کیفیت بنا، دسترسی و... پرداخته است.روش تحقیق در این پژوهش از نوع تحلیلی- تبیینی می&zwnj;باشد. گردآوری اطلاعات پژوهش بصورت کتابخانه&zwnj;ای و میدانی بوده است. در شیوه میدانی با استفاده از روش برداشت و تکمیل پرسش نامه اطلاعات مورد نیاز گردآوری شد. حجم نمونه جامعه مورد مطالعه (محله حسینیه زنجان)، با استفاده از فرمول کوچران 120 نمونه بدست آمده است که نتایج آن در نرم افزار spss پیاده شد.در نهایت با استفاده از آماره خی دو تجزیه و تحلیل داده&zwnj;ها و آزمون فرضیه&zwnj;ها صورت گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می&zwnj;دهد که ارتقاء سطح مولفه&zwnj;های آسایش بصری تاثیر متقابل و دوسویه&zwnj;ای را بر منظر شهری گذاشته و کاهش این مولفه&zwnj;ها منحر به آشفتگی، ناهمگونی و اغتشاشات بصری محیط می&zwnj;شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

412 - تبیین رابطه متقابل الگوهای رفتاری و مورفولوژی خیابان‌های شهری نمونه موردی: خیابان‌های مرکزی بافت تاریخی شهر همدان
حسن سجاد زاده مریم فرخی

یکی از مهم‌ترین و ضروری‌ترین ابعادی که در طراحی محیط باید به آن توجه شود؛ فرایند احساس، ادراک و شناخت محیطی است که تجربه مکان و در نتیجه بازنمایش آن به صورت رفتار در فضاهای شهری را برای انسان هموار می‌سازد. لذا برای ساختن محیط‌های سازگار و متناسب با نیازهای ادراکی-رفتار چکیده کامل

یکی از مهم‌ترین و ضروری‌ترین ابعادی که در طراحی محیط باید به آن توجه شود؛ فرایند احساس، ادراک و شناخت محیطی است که تجربه مکان و در نتیجه بازنمایش آن به صورت رفتار در فضاهای شهری را برای انسان هموار می‌سازد. لذا برای ساختن محیط‌های سازگار و متناسب با نیازهای ادراکی-رفتاری شهروندان باید شناخت صحیح و دقیق از رابطه بین انسان و محیط بدست آورد . در این میان خیابان‌های تجاری به عنوان فضاهای شهری به یاد ماندنی، قابل دسترسی و معنی‌دار نقش مهمی در شکل‌گیری الگوهای رفتاری به عهده دارند. با مروری بر ویژگی‌های کیفی و نقش‌های خیابان شهری از گذشته تا به حال، می‌توان به وضوح، کاهش کیفیت‌های محیطی و در نتیجه کاهش کیفیت حضورپذیری را که عامل مهمی در زمینه تعامل انسان و محیط، به شمار می‌آید را مشاهده نمود. در چنین موقعیتی، ارزیابی و سنجش نمونه‌هایی از خیابان‌های شهری و بررسی اینکه این فضاها در حال حاضر چرا و چگونه مورد استفاده قرار می‌گیرند از اهمیت بسزایی برخوردار است. پژوهش پیش رو با مطالعه ویژگی‌های فیزیکی خیابان‌های شهری و فعالیت‌های انسانی (فعالیت‌های منفعل – فعال) از طریق پرسشنامه، و با بررسی رابطه متقابل انسان و فضا در فضاهای شهری مورد مطالعه (خیابان‌های مرکزی شهر همدان) با استفاده از تکنیک Space Syntax و مدل تصمیم‌گیری چند شاخصه TOPSIS، به تبیین این نکته می‌پردازد که، الگوهای رفتاری کاربران به صورت مشخص، از ویژگی‌های مورفولوژیک خیابان‌های مورد مطالعه تبعیت می‌نماید. به گونه‌ای که خیابان‌های مورد مطالعه، با وجود ویژگی‌های مشترکی از جمله زمان و سبک ساخت، طول و عرض محور، موقعیت قرارگیری، به فراخور ویژگی‌های متفاوت مورفولوژیکی از جمله همپیوندی و اتصال فضایی، تنوع و تراکم فعالیتی و نیز ویژگی‌های کیفی مکان شهری، بستر شکل‌گیری و زمینه‌ساز الگوهای رفتاری متفاوتی هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

413 - بررسی و تحلیل سطح دسترسی محلات به خدمات شهری ( نمونه موردی: محلّات شهر مهریز )
صفر قائدرحمتی مهین حاضری

نحوه‌ی توزیع خدمات شهری و برقراری عدالت در توزیع خدمات شهری در سطح محلّات نقش بسیار مهمی در گام برداشتن به سوی توسعه‌ی پایدار دارد. توزیع مناسب خدمات شهری سبب می‌گردد تا از مهاجرت‌های درون شهری، خالی شدن بعضی از محلّات، رشد بی‌قواره‌ی شهر و تحمیل هزینه‌های اضافی جلوگیری چکیده کامل

نحوه‌ی توزیع خدمات شهری و برقراری عدالت در توزیع خدمات شهری در سطح محلّات نقش بسیار مهمی در گام برداشتن به سوی توسعه‌ی پایدار دارد. توزیع مناسب خدمات شهری سبب می‌گردد تا از مهاجرت‌های درون شهری، خالی شدن بعضی از محلّات، رشد بی‌قواره‌ی شهر و تحمیل هزینه‌های اضافی جلوگیری به عمل آید. در این پژوهش به صورت موردی، محلات 12 گانه شهر مهریز در ارتباط با 14 نوع خدمات شهری (مهدکودک، دبستان، راهنمایی، متوسطه، کتابخانه‌ها، مراکزبهداشت، داروخانه، اورژانس، پارک‌های محلّه‌ای، آتش‌نشانی، آرامستان، فضاهای ورزشی، کاربری‌های اداری- انتظامی و مراکز مذهبی محلّه‌ای) مورد بررسی قرار گرفته است. اهداف این مقاله شامل مشخص نمودن سطح عملکردی خدمات شهری در سطح محلّات شهر مهریز، بررسی تعادل فضایی جمعیّت در یک دوره 17 ساله و تعیین رابطه‌ی شاخص مرکزیّت با میزان جمعّیت در محلّات مختلف شهر می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد توزیع خدمات در سطح محلّات بر اساس شعاع عملکردی آن به صورت مناسب صورت نگرفته است و دسترسی مناسبی به اکثر خدمات به ویژه خدمات حیاتی مانند پایگاه‌های اورژانس و آتش نشانی وجود ندارد که این کمبود حتی می تواند جان شهروندان را در معرض تهدید قرار دهد. همچنین میزان ضریب شاخص مرکزیت از 2.6 برای محلّه سرحوض تا 562.78 برای محلّه بغداداباد می‌باشدکه خود نشان از توزیع نامناسب خدمات دارد. در ضمن تعادل فضایی جمعّیت در یک دوره 17 ساله تقریباً ثابت بوده و رابطه معناداری بین شاخص مرکزیّت و میزان جمعیّت در محلّات مختلف شهر وجود دارد و با افزایش ضریب شاخص مرکزیّت، میزان جمعیّت محلّات نیز افزایش می‌یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

414 - تحلیلی برنحوه توزیع فضایی امکانات و خدمات روستایی و سطح بندی روستاهای بخش درودزن مرودشت
علی شکور محمدعلی خورسندنیا میثم صفرپور

نحوه پراکنش خدمات روستایی نشانگر میزان رشد و توسعه‌یافتگی مناطق روستایی و بالطبع نحوه نگرش به ساز و کارهای برنامه‌ریزی غیرمتمرکز در سطح کشور می‌باشد. در پراکنش خدمات روستایی در مراحل اولیه توسعه‌یافتگی، توجه به شاخص‌های کالبدی، اجتماعی و اقتصادی حائز اهمیت بسیاری است. د چکیده کامل

نحوه پراکنش خدمات روستایی نشانگر میزان رشد و توسعه‌یافتگی مناطق روستایی و بالطبع نحوه نگرش به ساز و کارهای برنامه‌ریزی غیرمتمرکز در سطح کشور می‌باشد. در پراکنش خدمات روستایی در مراحل اولیه توسعه‌یافتگی، توجه به شاخص‌های کالبدی، اجتماعی و اقتصادی حائز اهمیت بسیاری است. در پژوهش حاضر با توجه به شرایط منحصر به فرد بخش درودزن در نزدیکی به مراکز جمعیتی و اقتصادی شیراز و مرودشت، سعی در سطح‌بندی مراکز خدماتی روستایی جهت نیل به اهداف پایداری در سطح منطقه شده‌است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی با استفاده از مدل‌های کمی جهت سطح‌بندی مراکز روستایی می‌باشد و از نظر هدف در دسته تحقیقات کاربردی پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

415 - بررسی و تحلیل نابرابریهای توسعه در سازمان فضایی استانهای ایران
اکبر ویسی کریم حسین زاده دلیر بختیار عزت پناه

ایران به عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه با وجود تنوع و دارا بودن استعداها وپتانسیل های طبیعی ومحیطی در پهنه سرزمین ، نابرابری های زیادی در بین استانهای آن وجود دارد واگر چه در سالهای قبل از طریق برنامه های مختلف توسعه سعی در رفع این نابرابری ها شده است ولی به دلایل م چکیده کامل

ایران به عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه با وجود تنوع و دارا بودن استعداها وپتانسیل های طبیعی ومحیطی در پهنه سرزمین ، نابرابری های زیادی در بین استانهای آن وجود دارد واگر چه در سالهای قبل از طریق برنامه های مختلف توسعه سعی در رفع این نابرابری ها شده است ولی به دلایل مختلف همچون انتخاب الگو های نامناسب توسعه و...، همچنان نابرابری بین استانهای ایران مشهود وملموس است.که این امردر درازمدت می تواند پیامد هایی از قبیل ایجاد واگرایی در پیرامون و تمرکزگرایی شدید در مرکز و نیز به خطر انداختن اتحاد ملی و... را به همراه داشته باشد. در این مقاله به بررسی نابرابری های توسعه ومحاسبه شدت این نابرابری ها در بین استانهای ایران در دو مقطع زمانی 1375 و1385، با استفاده از 25 شاخص نابرابری توسعه از طریق تکنیک تحلیل عاملی، پرداخته شده است. داده های جمع‌آوری شده با استفاده از، روش تحلیل عاملی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. به منظور بیان فضایی نابرابری و عدم تعادل‌های منطقه‌ای از نرم افزارGIS9.3استفاده شده است. بر اساس نتایج حاصله از تحقیق استان های تهران، خراسان، سمنان و یزد در هر دو دوره (1375 و 1385) با جابه جایی رتبه در بین خود حائز رتبه ها ی اول تا چهارم بوده اند.استان های محروم وتوسعه نیافته در دوره آماری 1375 شامل استان های سیستان وبلوچستان، اردبیل، کهگیلویه وبویراحمد و ایلام و در دوره آماری 1385 شامل استان های کرمان، کردستان، ایلام و کهگیلویه وبویراحمد بوده اند. این نتایج حکایت از وجود نابرابریهای توسعه و شکاف شدید، بین استانهای کشورطی سالهای مورد مطالعه دارد. بطوری که در مرکز کشور استان های توسعه یافته و در نواحی پیرامونی ومرزی استان های توسعه نیافته قرار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

416 - تحلیل فضایی شاخص‌های توسعه در سطح شهرستان‌های استان بوشهر
مهری اذانی محمد ملکی فضل اله کریمی قطب آبادی

یکی از ارکان توسعه، جامعیت و یکپارچه بودن آن در رفع عدم تعادل‌های اقتصادی و اجتماعی مناطق است. وجود نابرابری و ابعاد مختلف آن از نشانه‌های مهم توسعه‌نیافتگی است که برای رفع چنین کمبودهایی نیاز به نگرش در نحوه پراکندگی شاخص‌های توسعه در سطوح مختلف است. به منظور حل مسائل چکیده کامل

یکی از ارکان توسعه، جامعیت و یکپارچه بودن آن در رفع عدم تعادل‌های اقتصادی و اجتماعی مناطق است. وجود نابرابری و ابعاد مختلف آن از نشانه‌های مهم توسعه‌نیافتگی است که برای رفع چنین کمبودهایی نیاز به نگرش در نحوه پراکندگی شاخص‌های توسعه در سطوح مختلف است. به منظور حل مسائل ناشی از عدم تعادل‌های منطقه‌ای، گام نخست شناخت و سطح‌بندی مناطق از نظر برخورداری از شاخص‌های مختلف توسعه است. ازآن جا که یکی از موانع مهم توسعه، وجود پدیده دوگانگی اختلاف و عدم توازن‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیر بنایی و... است، در این پژوهش سعی شده است که میزان سطح توسعه یافتگی شهرستان‌های استان بوشهر با استفاده از 6شاخص در قالب 25 متغیر و مدل‌های تحلیل عاملی و تحلیل خوشه‌ای در 4 سطح فرا برخوردار، برخوردار، میان برخوردار و فرو برخوردار مورد ارزیابی قرار گیرد. روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی با رویکرد توسعه‌ای می‌باشد که اطلاعات موردنیاز به روش کتابخانه‌ای گردآوری شده است. نتایج این پژوهش نشان دادکه 4 شهرستان دیلم، گناوه، بوشهر و دشتی در سطح فرا برخوردار، شهرستان تنگستان در سطح برخوردار، شهرستان‌های جم و دشتستان در سطح میان برخوردار و شهرستان‌های دیر و کنگان در سطح فرو برخوردار قراردارند. بنابراین با بررسی سطح توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان بوشهر، زمینه مناسبی برای ارائه راهبردها و به کارگیری برنامه‌های مناسب توسعه و همچنین پی‌ریزی و ایجاد توسعه یکپارچه منطقه‌ای و تحلیل وابستگی سکونتگاههای انسانی در سطوح مختلف منطقه مورد مطالعه فراهم خواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

417 - تحلیل تناسب توزیع فضایی و مکانیابی مراکز آتش‌نشانی با استفاده از تلفیق مدل فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در محیط سیستم اطلاعات جغرافیاییGIS))
رستم صابری فر مسعود مزرعه

ارائه خدمات مورد نیاز جمعیت شهرها، یکی از اساسی‌ترین وظایف متولیان امور شهر به حساب آمده و این امر می‌تواند میزان کارآیی و امنیت مردم را ارتقا بخشد. این در حالی است که با افزایش جمعیت و قیمت اراضی شهری، دستیابی به این هدف هر روز با تنگناهای بیشتری روبرو می‌شود. شهر اهوا چکیده کامل

ارائه خدمات مورد نیاز جمعیت شهرها، یکی از اساسی‌ترین وظایف متولیان امور شهر به حساب آمده و این امر می‌تواند میزان کارآیی و امنیت مردم را ارتقا بخشد. این در حالی است که با افزایش جمعیت و قیمت اراضی شهری، دستیابی به این هدف هر روز با تنگناهای بیشتری روبرو می‌شود. شهر اهواز با جمعیتی در حدود 1133003 نفر(1390)، از نظر تعداد و پراکندگی واحدهای خدماتی از جمله ایستگاه‌های آتش‌نشانی با مشکلاتی روبرو شده و نگرانی‌های مردم در این ارتباط رو به افزایش نهاده است. هدف اصلی نوشتار حاضر، تحلیل تناسب فضایی جهت مکان‌یابی مراکز آتش نشانی در سطح شهر اهواز است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و مبنای روش آن توصیفی - تحلیلی است. اطلاعات و داده‌های مورد نیاز تحقیق از طریق منابع اسنادی و میدانی بدست آمده است. در پژوهش حاضر با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)، مبادرت به تعیین وضعیت مکان‌یابی ایستگاه‌های آتش نشانی در سطح شهر اهواز شده و در نهایت مکان‌های مناست برای جایگذاری ایستگاه‌های جهت معرفی شده است. به این منظور با استفاده از اطلاعات میدانی و نقشه‌های موجود(نقشه طرح تفضیلی)، اطلاعات رقومی شده و به صورت Shape file درآمده است. سپس با وزن دهی اطلاعات با استفاده از AHP نقشه تناسب فضایی جهت مکان‌یابی ایستگاه‌های آتش نشانی شهر اهواز ارائه گردید. نتایج حاصل از تلفیق لایه‌ها، گزینه‌های مورد نظر در پنج دامنه‌ی بسیار مناسب، مناسب، متوسط، نامناسب، و خیلی نامناسب قرار گرفته‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

418 - کاربرد تکنولوژی‌های جدید در برنامه‌ریزی و مکانیابی پارکینگ‌های عمومی شهر اصفهان (مطالعه موردی منطقه5)
مظاهر احمدی باصری دکتر رضا مختاری ملک‌آبادی دکتر مهدی مومنی

امروزه یکی از مهمترین مشکلات کلانشهرها و شهرهای بزرگ جهان، مشکل ترافیک ساکن و کمبود محل پارک وسایل نقلیه می‌باشد. شهر اصفهان نیز به عنوان سومین کلانشهر ایران، با مشکل پارک خودروها در اکثر مناطق چهارده‌گانه شهری خود روبرو می‌باشد. کمبود و پراکندگی غیراصولی فضاهای پارک در چکیده کامل

امروزه یکی از مهمترین مشکلات کلانشهرها و شهرهای بزرگ جهان، مشکل ترافیک ساکن و کمبود محل پارک وسایل نقلیه می‌باشد. شهر اصفهان نیز به عنوان سومین کلانشهر ایران، با مشکل پارک خودروها در اکثر مناطق چهارده‌گانه شهری خود روبرو می‌باشد. کمبود و پراکندگی غیراصولی فضاهای پارک در سطح شهر وضعیت نامطلوبی را برای ترافیک شهر بوجود آورده و موجب افزایش آلودگی‌های هوا و صوت گردیده، بخش زیادی از هزینه و وقت شهروندان و مسافرین را در معابر شهری تلف نموده، آرامش روحی و روانی آنها را مختل و سبب نارضایتی شدید آنها شده است. مهمترین دلایل نابسامانی وضع فعلی پارکینگ در کلانشهر اصفهان به مکانیابی نامناسب، عدم توزیع منطقی آن و عدم تعادل بین جمعیت و مساحت (سرانه) کاربری پارکینگ بر می&zwnj;گردد. این امر موجب کندی تردد در گذرهای شهری به خاطر پارک&zwnj;های حاشیه&zwnj;ای کنار خیابان و توقف&zwnj;های دوبل و خودروهای سرگردانی که بدنبال جایی جهت پارک خودرو می&zwnj;باشند، گردیده است. هدف این تحقیق نیز مکانیابی پهنه‌های مطلوب پارکینگ‌های عمومی در منطقه پنج شهر اصفهان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل تحلیل سلسله مراتبی، همچنین معرفی تکنولوژی&zwnj;های جدید طراحی و ساخت این پارکینگ‌ها و مدیریت فضاهای پارک می‌باشد. به این منظور از داده‌های آماری سازمانهای مربوطه و مطالعات اسنادی و انجام مطالعات میدانی در راستای تحقق این هدف استفاده شده است. نوع پژوهش، کاربردی و روش مطالعه پژوهش نیز اسنادی، تحلیلی و پیمایشی است. ابزار گردآوری داده&zwnj;ها در این پژوهش استفاده از منابع آماری، کتابخانه&zwnj;ای، اینترنتی، نقشه&zwnj;های طرح تفصیلی، نقشه&zwnj;های طرح بازنگری طرح تفصیلی شهر اصفهان و آماره&zwnj;های مستخرج از پرسشنامه&zwnj;ها می&zwnj;باشد که به شیوه ترکیبی بدان پرداخته شده است. نتایج تحلیلی سیستم اطلاعات جغرافیایی نشان می&zwnj;دهد علیرغم اینکه توزیع پارکینگ&zwnj;های عمومی موجود در منطقه پنج نسبت به پهنه&zwnj;های بهینه مکانیابی مناسب می&zwnj;باشد، ولی بدلیل ظرفیت پایین پارکینگ&zwnj;های عمومی و توزیع فضایی ناصحیح این پارکینگ&zwnj;ها در سطح منطقه و دور بودن آنها از یکدیگر، شاهد مشکلات فراوان ترافیکی در این منطقه می&zwnj;باشیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

419 - تحلیل وضعیت عدالت اجتماعی در ساختار فضایی درون‌شهری (مطالعه موردی: شهر مراغه)
حسین نظم فر علی عشقی چهاربرج مهدی قاسمی

شهر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دستاوردهای فرهنگ و تمدن بشری و از فراگیرترین پدیده‌های اجتماعی عصر حاضر است. نگاه از منظر عدالت اجتماعی به شهر، شاید یکی از نگرش‌های بسیار کمیاب و بنیادین محسوب شود. عدالت نوعی سلوک مساوی با افراد است و عدالت فضایی برگرفته از آن یعنی اینکه ب چکیده کامل

شهر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دستاوردهای فرهنگ و تمدن بشری و از فراگیرترین پدیده‌های اجتماعی عصر حاضر است. نگاه از منظر عدالت اجتماعی به شهر، شاید یکی از نگرش‌های بسیار کمیاب و بنیادین محسوب شود. عدالت نوعی سلوک مساوی با افراد است و عدالت فضایی برگرفته از آن یعنی اینکه با ساکنین در هر مکانی باید به‌صورت برابر رفتار شود و هیچ فرد یا جایی بر افراد و جاهای دیگری برتری نداشته باشد. خدمات عمومی شهر به‌عنوان مهم‌ترین ابزار در دست مدیریت شهری، برای برقراری عدالت فضایی است. با توزیع مناسب این خدمات، شهر می‌تواند به‌عنوان بستر تحقق عدالت فضایی مطرح گردد. در این پژوهش شهر مراغه که همانند سایر شهرهای کشور بستر نابرابری فضایی نواحی در بهره‌مندی از خدمات عمومی شهری است با هدف ارزیابی چگونگی توزیع این خدمات در نواحی شهری مراغه بر اساس جمعیت نواحی و همچنین سطح‌بندی این نواحی شهری از نظر میزان بهره‌مندی از خدمات عمومی شهری مورد بررسی و سطح‌بندی قرارگرفته است. روش تحقیق در این پژوهش به‌صورت توصیفی-تحلیلی است، در این راستا پس از تعیین شاخص‌های تحقیق (آموزشی، فرهنگی، ورزشی، مذهبی، جاذبه‌های فرهنگی، بهداشتی، درمانی،تأسیسات شهری، حمل‌ونقل، اداری، انتظامی و فضای سبز) و محاسبه سرانه آن‌ها، با استفاده از مدل‌های تاپسیس، ویکور و الکتر در چهار سطح؛ کاملاً برخوردار، برخوردار، نیمه برخوردار و محروم، ازلحاظ میزان برخورداری از خدمات عمومی شهری مورد سطح‌بندی قرار گرفتند و در پایان از مدل تلفیقی کاندرست، برای دست یافتن به یک سطح‌بندی واحد استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان‌دهنده این است که نواحی 5 و 2 کاملاً برخوردار، نواحی 3 و 6 برخوردار، ناحیه 1 نیمه برخوردار و نواحی 4 و 7 محروم هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

420 - تحلیل توزیع فضایی جمعیت در نظام شهری کلان منطقه آذربایجان
محمد حسن یزدانی عطا غفاری گیلانده احمد آفتاب

عدم تعادل و توازن در نظام سکونتگاه‌ها از مهمترین چالش‌های توسعة شهرنشینی و نظام شهری در ایران است. با توجه به اینکه عدم تعادل در توزیع جمعیت زمینه‌ساز نابرابری در سایر بخش‌ها نظیر فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی می‌گردد، لذا تلاش در جهت ساماندهی این وضعیت مستلزم مطا چکیده کامل

عدم تعادل و توازن در نظام سکونتگاه‌ها از مهمترین چالش‌های توسعة شهرنشینی و نظام شهری در ایران است. با توجه به اینکه عدم تعادل در توزیع جمعیت زمینه‌ساز نابرابری در سایر بخش‌ها نظیر فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی می‌گردد، لذا تلاش در جهت ساماندهی این وضعیت مستلزم مطالعۀ وضع موجود و بررسی روند طی شده در این رابطه می‌باشد. هدف این مقاله، بررسی و تحلیل نحوه توزیع فضایی جمعیت در نظام شهری کلان منطقه آذربایجان و تحولات آن در پنجاه و پنج سال گذشته (90 – 1335) است. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از شاخص موران و تکنیک‌ها و شاخص‌های نخست شهری، تمرکز و تعادل مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه‌ی آماری مورد مطالعه، شامل شهرهای استان‌های آذربایجان‌غربی، آذربایجان شرقی و اردبیل (124 شهر) می‌باشد نتایج حاصل از شاخص موران، توزیع تصادفی مراکز شهری و جمعیت شهری را در منطقه آذربایجان نشان می‌دهد. همچنین نتایج پژوهش بیانگر این است که همواره تعادل در منطقه رو به افزایش بوده و فاصله شهرهای بزرگ با شهرهای میانی و کوچک در طول زمان، در کل سیستم شهری کاهش یافته است. علاوه بر این، حرکت به سمت توزیع مطلوب جمعیت شهری در منطقه و بازگشت به شرایط تعادل در سلسله مراتب نظام سکونتگاهی شهرهای منطقه آذربایجان مشاهده می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

421 - ارزیابی تناسب فضایی- مکانی پارک‌های شهری (مطالعه موردی: پارک‌های محله‌ای منطقه 5 شهرداری تهران)
رضا ویسی علیرضا دانش نظافت مریم محمدی

با گسترده‌تر شدن شهر تهران و متمرکز شدن فضای داخلی آن خلاء ضرورت دسترسی به محیطهای طبیعی و سبز بیشتر نمایان شده است. اهداف این پژوهش بررسی میزان سازگاری پارک‌های محله‌ای منطقه 5 شهرداری تهران با کاربری های همجوار، تحلیل میزان تناسب آنها با استانداردهای موجود، بررسی عوام چکیده کامل

با گسترده‌تر شدن شهر تهران و متمرکز شدن فضای داخلی آن خلاء ضرورت دسترسی به محیطهای طبیعی و سبز بیشتر نمایان شده است. اهداف این پژوهش بررسی میزان سازگاری پارک‌های محله‌ای منطقه 5 شهرداری تهران با کاربری های همجوار، تحلیل میزان تناسب آنها با استانداردهای موجود، بررسی عوامل موثر در کاهش تناسب پارک‌های محله‌ای و مکان‌یابی اراضی متناسب با استقرار پارک‌های مذکور در منطقه مورد مطالعه می‌باشد. در این پژوهش نوع تحقیق تحلیلی- کاربردی است و با استفاده از روش‌های موجود در سیستم اطلاعات جغرافیایی همچون overlay (همپوشانی)، Spatial Analysis (تحلیل‌های مکانی)، Proximity (مجاورت) و Network (شبکه) اقدام به تجزیه و تحلیل تناسب پارک‌های شهری در مقیاس محله‌ای در محدوده مورد مطالعه، شده است. پس از تحلیل‌های صورت گرفته و نیز با توجه به خروجی مدل AHP، مشخص شد که بیشتر پارک‌های محله‌ای موجود در منطقه، در اراضی خوب و خیلی خوب استقرار یافته‌اند، و به ندرت پارک‌های وجود دارند که در اراضی متوسط و ضعیف مکان‌گزینی شده باشند، همچنین با توجه به نقشه مذکور، هیچ کدام از پارک‌های محله‌ای موجود در اراضی خیلی ضعیف قرار ندارند. نکتۀ مهم قابل اشاره در این نقشه این است که اراضی خیلی خوب زیادی وجود دارد که استقرار کاربری‌های محله‌ای در آنها یا کم است و یا متوازن توزیع نشده‌اند، بنابراین جهت برنامه‌ریزی کاربری اراضی منطقه مورد مطاله می‌توان از این اراضی با قابلیت سازگاری و تناسب خیلی خوب، جهت احداث و مکان‌گزینی پارک‌های محله‌ای استفاده نمود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

422 - تبیین اثرات کالبدی ـ فضایی گردشگری در روستاهای جنوب غربی گیلان
پرویز رجبی نصرالله مولائی هشجین اکبر معتمدی مهر

مقدمه: گسترش گردشگری از پدیده¬های مهم امروز است، در واقع در شرایط کنونی میعادگاه گردشگران از شهرهای بزرگ به سوی فضاهای روستایی و طبیعی تغییر ماهیت داده که این امر به نوبه ی خود در زمینة تحولات کالبدی-فضای روستاها تأثیر به سزایی گذاشته است. هدف پژوهش: پژوهش حاضر با هدف چکیده کامل

مقدمه: گسترش گردشگری از پدیده¬های مهم امروز است، در واقع در شرایط کنونی میعادگاه گردشگران از شهرهای بزرگ به سوی فضاهای روستایی و طبیعی تغییر ماهیت داده که این امر به نوبه ی خود در زمینة تحولات کالبدی-فضای روستاها تأثیر به سزایی گذاشته است. هدف پژوهش: پژوهش حاضر با هدف تبیین نقش کالبدی-فضایی گردشگری در توسعه روستاهای جنوب غربی گیلان می¬باشد. روش¬شناسی تحقیق: تحقیق حاضر یک پژوهش کاربردی که به روش توصیفی- تحلیلی و اکتشافی با پیمایش میدانی انجام شده است. ابتدا با استفاده از مشاهدات و مصاحبه¬های اولیه به شناسایی پنج شاخص نظیر سبک معماری، تجهیزات رفاهی، خدمات زیربنایی، فضاهای معیشتی و تغییرات محیطی پرداخته و سپس با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته ( که روایی و پایایی آن پیش تر به مرحله تائید رسیده است) به گردآوری داده¬های میدانی در بین سرپرستان خانوار (378 =n) به روش کوکران اقدام گردید. یافته¬های به دست آمده با نرم¬افزار SPSS و آزمون همبستگی اسپرمن و رگرسیون خطی مورد تحلیل قرار گرفت. قلمروجغرافیایی پژوهش: پژوهش حاضر از لحاظ قلمرو مکانی در روستاهای جنوب غربی گیلان انجام‌گرفته است. یافته¬ها و بحث: نتایج تحقیق نشان می¬دهد که بین توسعه گردشگری و توسعه کالبدی –فضایی روستاهای جنوب غربی گیلان رابطه مستقیم وجود دارد. به عبارتی تغییرات کالبدی -فضایی گردشگری زمینه افزایش خدمات زیربنایی و روبنایی را در سطح روستاهای ناحیه جنوب غربی گیلان سبب شده که نتیجه آن توسعه امکانات در سطح سکونتگاه¬های روستایی این محدوده بوده است، در شناسایی اثرپذیرترین شاخص¬ها از نظر پاسخ گویان شاخص تغییرات محیطی بیشترین مقدار را تبیین می¬نماید. نتایج: در توزیع فضایی اثرات کالبدی-فضایی گردشگری در توسعه روستایی به تفکیک دهستان، دهستان¬های سردار جنگل، چوبر و گوراب پس به ترتیب بیشترین و دهستان-های آلیان، لولمان و رودپیش کمترین اثرات گردشگری در بعد کالبدی- فضایی را در خود داشته¬اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

423 - ارزیابی و تحلیل تغییرات فضایی حوضه سیرجان
طیبه محمودی محمدآبادی محسن پورخسروانی صادق کریمی

فضای جغرافیایی دستگاهی است که منطق چیدمان الگوهای فرمی، فرآیندها و عملکرد هردینگ‌های اجتماعی در فضا را شکل می‌دهد. تغییرات فضا در طول زمان ماحصل عملکرد فرآیندهای مختلف و روندهای حاکم بر آن می‌باشد. در همین راستا این پژوهش سعی دارد تغییرات فضایی حوضه سیرجان را ارزیابی و چکیده کامل

فضای جغرافیایی دستگاهی است که منطق چیدمان الگوهای فرمی، فرآیندها و عملکرد هردینگ‌های اجتماعی در فضا را شکل می‌دهد. تغییرات فضا در طول زمان ماحصل عملکرد فرآیندهای مختلف و روندهای حاکم بر آن می‌باشد. در همین راستا این پژوهش سعی دارد تغییرات فضایی حوضه سیرجان را ارزیابی و تحلیل نماید. بدین منظور از روش حوضه‌ای و تکنیک‌های تحلیل فضایی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که، در کواترنر پایانی در بخش‌های مرکزی حوضه 17 میلیمتر و در ارتفاعات بالا تقریبا 300 میلیمتر بیشتر بوده است. این مقدار تغییر در رطوبت و دمای محیطی تغییر اساسی در سیستم شکلزای منطقه بوجود آورده به نحوی که از سیستم شکلزای یخچالی در حال حاضر نشانی در دست نیست. از طرفی شرایط دمایی این حوضه نیز از منفی 6/3 به 86/0 درجه سانتی گراد افزایش یافته است. همچنین حداکثر دمای حوضه 46/16 در فاز برودتی به 64/17 در زمان حال تغییر کرده است. البته این میزان تفاوت برای همه نقاط حوضه یکسان نبوده و تحت تاثیر ارتفاع افزایش می‌یافته است؛ به طوریکه بیشترین تفاوت حرارتی مربوط به مرتفع ترین قسمت حوضه و کمترین تفاوت مربوط به پست ترین نقطه حوضه بوده است. ردیابی پادگانه‌های آبرفتی دریاچه قدیم سیرجان حاکی از وجود 4 پادگانه در اطراف این دریاچه می‌باشد. بطوریکه بالاترین پادگانه در ارتفاع 1719 متری شناسایی گردید بر این اساس حجم آب دریاچه قدیم سیرجان در دوره حاکمیت یخچال‌ها 80400 مترمکعب بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

424 - تحلیل تداوم الگوهای فضایی (مکانی) گردوغبار در استان کرمانشاه
محمد پروین حسن لشکری رضا برنا مصطفی کرم پور

پدیده گردوغبار، امروزه به یکی از مخاطرات طبیعی در کشور تبدیل شده است؛ پدیده‌ای که با آثار زیان‌بار خود از جوانب مختلف شرایط طبیعی و انسانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. لذا در این پژوهش به بررسی و تحلیل تداوم الگوهای فضایی گردوغبار در کرمانشاه پرداخته شد. بدین منظور آمار گر چکیده کامل

پدیده گردوغبار، امروزه به یکی از مخاطرات طبیعی در کشور تبدیل شده است؛ پدیده‌ای که با آثار زیان‌بار خود از جوانب مختلف شرایط طبیعی و انسانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. لذا در این پژوهش به بررسی و تحلیل تداوم الگوهای فضایی گردوغبار در کرمانشاه پرداخته شد. بدین منظور آمار گردوغبار 12 ایستگاه سینوپتیک استان طی دوره آماری 1987 تا 2017 از سازمان هواشناسی کشور اخذ گردید و پس از تشکیل پایگاه داده‌ای به‌منظور شناسایی الگوهای مکانی گردوغبارهای استان از شاخص فضایی موران (I) بهره گرفته شد. همچنین به‌منظور بررسی روند تغییرات از تحلیل روند خطی رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد بیشینه رخداد گردوغبارهای استان بیشتر محدود به نیمه غربی و کمینه رخداد آن‌ها بیشتر مربوط به نیمه شرقی استان است. همچنین بیشتر تداوم رخداد گردوغبارهای استان در مناطق هم‌جوار با مرزهای عراق مشاهده شده است که حاکی از فرامحلی بودن گردوغبارهای استان می‌باشد. نتایج الگوهای خودهمبستگی فضایی نیز نشان داد که رخداد تداوم دو و ده‌روزه در نیمه غربی استان یعنی مناطق قصر شیرین و سرپل ذهاب تشکیل الگوی خوشه‌ای بالا (مثبت) و در نیمه شرقی استان یعنی مناطق سنقر و هرسین تشکیل الگوی خوشه‌ای پایین (منفی) را داده است. همچنین الگوهای فضایی در مقیاس ماهانه وضعیتی مشابه با الگوهای فضایی تداوم‌های دو تا ده‌روزه را تجربه کرده است. بررسی روند تغییرات نیز نشان داد که در مقیاس ماهانه به‌جز ماه‌های نوامبر و دسامبر در سایر ماه‌ها روند افزایشی معنی‌دار در سطح اطمینان 95 درصد مشاهده می‌شود. همچنین از نظر فصلی شدیدترین روند افزایشی رخدادهای گردوغبار مربوط به فصل‌های بهار و تابستان است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

425 - بررسی و تحلیل توزیع فضایی پدیده شرجی در سواحل شمالی خلیج فارس
زهرا کره بندی محمد سلیقه بهلول علیجانی

یکی از پدیده های اقلیمی که توجه کمی در سطح ایران و جهان به آن شده، پدیده‌ی شرجی است. این پدیده به‌ویژه در مناطق ساحلی از افزایش توأم عناصری چون دما و رطوبت به همراه سکون جوی و عدم صعود جریان هوا حاصل می‌شود. رطوبت‌نسبی در ارتباط با دما، عاملی کلیدی در شکل‌گیری احساس شرج چکیده کامل

یکی از پدیده های اقلیمی که توجه کمی در سطح ایران و جهان به آن شده، پدیده‌ی شرجی است. این پدیده به‌ویژه در مناطق ساحلی از افزایش توأم عناصری چون دما و رطوبت به همراه سکون جوی و عدم صعود جریان هوا حاصل می‌شود. رطوبت‌نسبی در ارتباط با دما، عاملی کلیدی در شکل‌گیری احساس شرجی می‌باشد. هدف از این مطالعه بررسی تغییرات مکانی فراوانی روزهای شرجی در گستره شمال خلیج فارس است. بدین منظور از الگوی خودهمبستگی فضایی طی بازه های زمانی 10 ساله 1965-1975، 1975-1985، 1985-1995، 1995-2005 و 2005 – 2015 استفاده شده و داده های دما و رطوبت113 ایستگاه سینوپتیک از سازمان هواشناسی کشور استخراج گردید. از این رو به کمک این ایستگاه پایگاه داده ای به ابعاد 528×18263 کیلومتر به کمک روش کریجینگ میانیابی شده است و به عنوان پایگاه داده ای نهایی مورد استفاده قرار گرفت. پس از تشکیل پایگاه داده ای به منظور محاسبه روزهای شرجی از نمایه لنکستر-کارستن استفاده شده است و به منظور تحلیل الگوی خودهمبستگی فضایی روزهای شرجی شناسایی شده به کمکنمایه لنکستر-کارستن از دوشاخص فضایی G* و I بهره گرفته شده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که توزیع فضایی شرجی از توزیع خوشه ای تبعیت می کند. در بازه زمانی اول خوشه خود همبستگی فضایی مثبت در جنوب شرق منطقه مورد مطالعه مشاهده شد. بتدریج این خوشه به سمت نواحی شمالی خلیج فارس بویژه سواحل بوشهر جابجا شده است. در عین حال وضعیت رطوبت نسبت به دما، در پهنه های با الگوی خودهمبستگی فضایی مثبت، افزایش محسوس تری را تجربه کرده است.تغییرات مثبت رطوبت، نسبت به دما، تحت تأثیر گرمایش جهانی، به عوامل دینامیکی جو بخصوص تشدید پدیده پرسینگ جوی نسبت داده می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

426 - همدیدنگری و پهنه‌بندی فضایی مخاطرات طبیعی (مطالعۀ موردی: استان خراسان جنوبی)
مرتضی اسمعیل نژاد صادق کریمی مصطفی خبازی

مخاطرات طبیعی، بخشی از رفتار محیط است که در هر زمان و مکان احتمال رخداد آن وجود دارد. فراوانی، گستردگی و شدت این نوع مخاطرات در دهۀ اخیر افزایش یافته است. آگاهی از رفتار مخاطرات طبیعی و شناخت کانون های رخداد آنها برای برنامه ریزی محیطی و توسعه پایدار اقتصادی از اهمیت با چکیده کامل

مخاطرات طبیعی، بخشی از رفتار محیط است که در هر زمان و مکان احتمال رخداد آن وجود دارد. فراوانی، گستردگی و شدت این نوع مخاطرات در دهۀ اخیر افزایش یافته است. آگاهی از رفتار مخاطرات طبیعی و شناخت کانون های رخداد آنها برای برنامه ریزی محیطی و توسعه پایدار اقتصادی از اهمیت بالایی برخوردار است. استان خراسان جنوبی از جمله مکان هایی است که دارای تنوع و فراوانی مخاطرات طبیعی است؛ بنابراین، واکاوی و پایش مخاطرات طبیعی در خراسان جنوبی هدف اصلی این پژوهش است که تاکنون به شکل جامع مورد مطالعه قرار نگرفته است. نخست مهمترین بلایای طبیعی استان از دیدگاه کارشناسان، تاریخچه و آمار رخداد فراوانی، شناسایی و سپس با استفاده از داده های موجود، برای هر مخاطره پایگاه داده ای در سطح استان ایجاد شد. لایه های ورودی برای ارزیابی مخاطرات طبیعی استان شامل لایه کسری مخزن آب دشت ها، سختی و شوری آّب، یخبندان، گرد و غبار، روزهای داغ، سیل، خشکسالی و لرزه خیزی بوده است. در ادامه، با کمک نرم افزارهای آرک جی آی اس 3/10 و متلب و با استفاده از تکنیک چند معیاره و مدل ترکیب خطی وزین به واکاوی و تحلیل مخاطرات طبیعی استان اقدام شد. نتایج پژوهش نشان داد که استان خراسان جنوبی در چهار طبقه خطر قرار دارد. بیش از 21941 کیلومتر مربع از مساحت این استان، در پهنۀ فوق بحرانی قرار دارد. نواحی جنوبی، غرب و قسمت هایی از مرکز استان، بالاترین پتانسیل رخداد مخاطرات طبیعی را داراست پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

427 - بررسی شدت، مدت و پراکنش فضایی خشکسالی استان سمنان
محمدرضا زندمقدم بهروز ارسطو عسکری مجتهدزاده

خشکسالی جزء وقایع محیطی و بخش جدایی ناپذیر نوسانات اقلیمی بوده و یک ویژگی دوره ای و نرمال آب و هوایی است. برخلاف خشکی که یک ویژگی دائم آب و هوایی است، خشکسالی یک اتفاق موقتی است که نتیجه مستقیم کاهش میزان دریافت بیش از حد باران در یک مدت زمان طولانی معمولاً در یک فصل یا چکیده کامل

خشکسالی جزء وقایع محیطی و بخش جدایی ناپذیر نوسانات اقلیمی بوده و یک ویژگی دوره ای و نرمال آب و هوایی است. برخلاف خشکی که یک ویژگی دائم آب و هوایی است، خشکسالی یک اتفاق موقتی است که نتیجه مستقیم کاهش میزان دریافت بیش از حد باران در یک مدت زمان طولانی معمولاً در یک فصل یا بیشتر بوده و نتایج آن کمبود آب برای برخی فعالیت‌ها، گروه‌ها یا بخش‌های زیست محیطی می‌باشد. بیشترین تمرکز مراجع در ارزیابی خشکسالی ها، روی خشکسالی اقلیمی می باشد، که علت آن در وجود اطلاعات وسیع تر وکامل تر و همچنین عاملی بارندگی در عوامل به وجود آورنده ی خشکسالی است. به علت تاثیر خشکسالی استان سمنان در بخش های مختلف، رویکردهای متفاوتی برای این پدیده در نظر گرفته می شود، که هدف برای مدیریت آن، نیاز به توجه مکانی و زمانی و گسترش آن می باشد. در حال حاضر آنالیز خشکسالی براساس داده های بارندگی به عنوان مهمترین عامل، برای انواع خشکسالی به کار می رود. در این تحقیق ابتدا مقادیر شاخص استاندارد بارش(SPI) سالانه با انتخاب توزیع پیش فرض (گاما) محاسبه و سپس فراوانی طبقات مختلف خشکسالی برای هر یک از دوره های 24،12،6،3،1 ماهه منتهی به فروردین ماه سال 1395 برای نقاط سکونتگاهی استان استخراج گردید و برای توزیع فضایی–زمانی گستره های تحت تاثیر خشکسالی از روش میان یابی معکوس فاصله IDW استفاده شد. براساس فراوانی طبقات خشکسالی یک لایه وکتوری تهیه و محدوده هر یک از طبقات در استان مشخص گردید، که خروجی آن نقشه های توزیع فضایی–زمانی خشکسالی می باشد و مساحت هر یک از طبقات مختلف خشکسالی در نرم افزار GIS محاسبه گردیده و با تحلیل وضعیت دوره ها مشخص شد، در دوره 1 ماهه منتهی به فروردین ماه سال 1395 بیشترین توزیع فضایی–زمانی با حدود 68.13 درصد از نقاط سکونتگاهی استان مربوط به شاخص در حد نرمال، در دوره 3 ماهه با حدود 50.64 درصد مربوط به خشکسالی متوسط و در دوره های 12،6و24 ماهه به ترتیب با 38.72، 41.76 و 36.98 درصد مربوط به خشکسالی ضعیف می باشد و هر مقدار دوره زمانی به سمت مدت زمان طولانی پیش می رود، آثار خشکسالی بیشتر نمایان می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

428 - تحلیل مکانی مبتنی بر اقلیم در ارزیابی تناسب مکان‌یابی پارک شهری شهرستان گرمی
وحید صفریان زنگیر رئوف مصطفی زاده خدیجه حاجی

مکان‌های تفریحی یکی از مهم‌ترین کاربری‌های شهری بوده و نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا و نیز ارتقـا کیفیت زندگی افراد ساکن در محدوده شهری دارند. هدف این پژوهش طراحی اقلیمی و تحلیل فضایی پارک شهری شهرستان گرمی با مساحت 2/1725 کیلومترمربع، براساس تأثیر مطلوبیـت فضـای داخلـی و چکیده کامل

مکان‌های تفریحی یکی از مهم‌ترین کاربری‌های شهری بوده و نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا و نیز ارتقـا کیفیت زندگی افراد ساکن در محدوده شهری دارند. هدف این پژوهش طراحی اقلیمی و تحلیل فضایی پارک شهری شهرستان گرمی با مساحت 2/1725 کیلومترمربع، براساس تأثیر مطلوبیـت فضـای داخلـی و تناسب مکان در ایجاد پارک‌های شهری اسـت. در ایـن پژوهش برخی از عناصر اقلیمی در یک دوره آماری 11 ساله (1393-1383) و عوامل جغرافیایی مؤثر در مکان‌یابی پارک شهری شهرستان گرمی انتخاب و نقشه‌های مربوطـه بـراسـاس آمـار و اطلاعات ایستگاه‌های منطقه با استفاده از نرم‌افزارهای ArcGIS10.1 در مکان‌یابی منطقه مورد مطالعه و Autocad در طراحی پلان فضای سبز، حریم‌بندی و تعیین کاربری اراضی تهیـه شـدند. نتایج تحقیق نشان داد که مطلوبیت مکان پارک‌ها و نیز مطلوبیت فضای داخلـی پارک‌هـا بـر شکل‌گیری اجتماعات فراغتی در آن‌ها مؤثر است و در پارک مورد مطالعه، مطلوبیت بیش‌تر مکان پارک و فضای داخلی موجب شده تا گروه‌های خانوادگی بیش‌تری در پارک‌ها حضور پیدا کنند، درحالی‌که ضعف ایـن عوامـل موجـب افزایش حضـور گروه‌هـای دوسـتان و همسالان شده است. در مجموع، سایت مورد نظر به‌عنوان سایت آسایش در اوقات فراغت انتخاب گردید. هم‌چنین از نظر اقلیمی، دریافت انرژی خورشیدی که در اکثر فصول سال و ایام روز، آسایش گرمایی را در زمان حضور گردش گران داراست. در نتیجه بیش‌ترین بارش مربوط به فصل پاییز می‌باشد در صورتی‌که ماه‌های تیر و مرداد به‌ترتیب با 13 و 5/9 میلی‌متر کم‌ترین مقدار را دارا هستند. بنابراین از نظر بارش دارای کم‌ترین تأثیر منفی بر مطلوبیت فضای تفریحی است. از نظر تأثیر ساعات آفتابی گردش‌گری مثبت ارزیابی شده است هم‌چنین تأثیر وزش باد در منطقه مثبت ارزیابی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

429 - بررسی و مقایسه کمیت و کیفیت مواد موثره اسانس گیاه دارویی. Sclerorhachis platyrachis Boiss با استفاده از روش‌های میکرو استخراج فاز جامد فوقانی و تقطیر با آب
مهدی نکوئی

در چند سال اخیر روند استفاده از روش میکرواستخراج فاز جامد فضای فوقانی به‌طور قابل توجهی در منابع علمی افزایش یافته است.این امر قویاً به واسطه مزایای اصلی آن نظیر کاهش زمان استخراج، مقدار بسیار کم نمونه و عدم نیاز به حلال در مقایسه با روش‌های استخراج قبلی می‌باشد. در این چکیده کامل

در چند سال اخیر روند استفاده از روش میکرواستخراج فاز جامد فضای فوقانی به‌طور قابل توجهی در منابع علمی افزایش یافته است.این امر قویاً به واسطه مزایای اصلی آن نظیر کاهش زمان استخراج، مقدار بسیار کم نمونه و عدم نیاز به حلال در مقایسه با روش‌های استخراج قبلی می‌باشد. در این تحقیق به‌منظور بررسی اثر روش‌های مختلف استخراج بر کمیت و کیفیت مواد موثره اسانس گیاه دارویی مینای نیشابوری Sclerorhachis platyrachis Boiss. ، سرشاخه‌های هوایی و گلدار گیاه در تیرماه 1394 از ارتفاع 1530 متری روستای افچنگ سبزوار جمع‌آوری گردید. اسانس نمونه با استفاده از روشهای میکرواستخراج فاز جامد فضای فوقانی و تقطیر با آب و سپس کمیت و کیفیت مواد موثره اسانس توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی-طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد بررسی قرار گرفت. مقایسه نتایج نشان داد که در روش تقطیر با آب اسانس دارای 22 ترکیب بود که به‌ترتیب مواد موثره بتا-پینن (5/20 درصد)، کامفور (05/18 درصد)، آلفا -پینن (16/15 درصد) و بورنیل استات (17/12 درصد) از ترکیبات غالب اسانس بودند، در صورتی‌که در روش میکرواستخراج فاز جامد اسانس دارای 29 ترکیب که به‌ترتیب ترکیبات: بتا- پینن (33/25 درصد)، آلفا- پینن (4/13 درصد)، لیمونن (7/9 درصد) و کامفور (20/8 درصد) از مهمترین ترکیبات موثره اسانس بودند.یافته‌های این بررسی نشان می‌دهد که مونوترپن‌ها و سزکوِیی‌ترپن‌های هیدروکربنی بیشتر توسط روش میکرواستخراج و مونوترپن‌ها و سزکوِیی‌ترپن‌های اکسیژن‌دار توسط روش تقطیر با آب استخراج شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

430 - پراکنش مکانی فضاهای سبز و اولویت‌بندی تناسب اراضی با هدف مکان‌یابی بهینه‌ی پارک (مطالعه موردی: شهر اردبیل)
ابراهیم فیروزی مجنده بهرام ایمانی رضا کانونی

فضای سبز شهری از مهم‌ترین کاربری‌های شهری است که از آن همانند ریه های تنفسی شهرها یاد می‌کنند. از آن جا که اهداف اصلی برنامه ریزی شهری، سلامت، آسایش و زیبایی می‌باشد، مکان‌یابی فضای سبز شهری نیز به عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر محیط شهری سهم زیادی در مطلوبیت و مطبوعیت فضا چکیده کامل

فضای سبز شهری از مهم‌ترین کاربری‌های شهری است که از آن همانند ریه های تنفسی شهرها یاد می‌کنند. از آن جا که اهداف اصلی برنامه ریزی شهری، سلامت، آسایش و زیبایی می‌باشد، مکان‌یابی فضای سبز شهری نیز به عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر محیط شهری سهم زیادی در مطلوبیت و مطبوعیت فضا از نظر شهروندان دارد. بنابراین توجه ویژه به ساماندهی مکانی – فضایی این کاربری، گامی مهم در تامین رفاه و آسایش شهروندان محسوب می‌شود. هدف پژوهش حاضر کاربردی – توسعه ای و روش آن توصیفی – تحلیلی است. در پژوهش حاضر با استفاده از ابزارهای موجود در نرم‌افزار ARC GIS 10.3 و ابزارهای تحلیلی نرم‌افزار GeoDa به تحلیل نحوه پراکنش فضایی کاربری فضای سبز در سطح نواحی شهر اردبیل پرداخته و درنهایت به ارائه راهکارهایی در راستای مطلوبیت وضع موجود اقدام شده است. در تحقیق حاضر به منظور گردآوری اطلاعات پایه‌ای مورد نیاز، از روش کتابخانه‌ای – میدانی استفاده شده است. در تحقیق پیش رو ضمن تحلیل الگوی توزیع مکانی فضاهای سبز شهر اردبیل، با استفاده از ضریب همبستگی دو متغیره موران ارتباط بین توزیع سرانه فضای سبز با میزان تراکم جمعیت نواحی و میزان مساحت فضاهای سبز با مساحت هر ناحیه، ارزیابی شده است. نتایج تحلیل شاخص موران دومتغیره بیانگر خوهمبستگی فضایی منفی بین تراکم جمعیت با سرانه فضای سبز شهر در نواحی شهر اردبیل بوده و تحلیل ارتباط بین مساحت فضاهای سبز و نواحی شهر اردبیل نیز مبین عدم ارتباط معنی‌دار بین آن‌ها بوده است. یعنی اینکه افزایش تراکم جمعیت و مساحت نواحی شهر اردبیل نتوانسته است بر افزایش سرانه و مساحت کاربری فضای سبز تاثیرگذار باشد. در مرحله‌ی بعد، اقدام به اولویت‌بندی تناسب اراضی در راستای پیشنهاد مکان‌های بهینه‌ی استقرار فضای سبز شده که حاصل آن، معرفی مکان‌های مناسب استقرار کاربری مذکور در نواحی شهرداری بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

431 - تحلیل فضایی و رتبه بندی شهرهای استان آذربایجان غربی بر اساس شاخص های فقر شهری
پخشان خضرنژاد اصغر عابدینی میرستار صدرموسوی

یکی از مهم ترین هدف های هر جامعه ای برقراری عدالت اجتماعی و رفاه اجتماعی است که توزیع عادلانه امکانات و به دنبال آن کاهش فقر یک بعد مهم آن را شامل می‌شود. برای دستیابی به اهداف فوق در هر جامعه ای نیاز به شناخت میزان رفاه اجتماعی و نابرابری میان نواحی مختلف می باشد. پژوه چکیده کامل

یکی از مهم ترین هدف های هر جامعه ای برقراری عدالت اجتماعی و رفاه اجتماعی است که توزیع عادلانه امکانات و به دنبال آن کاهش فقر یک بعد مهم آن را شامل می‌شود. برای دستیابی به اهداف فوق در هر جامعه ای نیاز به شناخت میزان رفاه اجتماعی و نابرابری میان نواحی مختلف می باشد. پژوهش حاضر از نوع پژوهش‌های کاربردی- توسعه‌ای و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی است و در آن ارزیابی فقر در شهرهای استان آذربایجان غربی به وسیله 17 شاخص انجام شده است. تجزیه و تحلیل یافته‌های پژوهش با استفاده از مدل TOPSIS و مدل ضریب پراکندگی(CV) صورت گرفته و برای آزمون فرضیات از نرم افزار SPSS استفاده شده است. تعیین وزن شاخص‌ها بر اساس نظرات 20 نفر از کارشناسان حوزه شهری و منطقه‌ای صورت گرفت. بر این اساس هر یک از نقاط شهری استان از نظر شاخص های مورد نظر رتبه بندی و سطح بندی شده اند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در مجموع شهر‌های آذربایجان غربی از نظر فقر شهری با سطح توسعه‌یافتگی فاصله دارند و از نظر توسعه‌یافتگی میان آن‌ها عدم تعادل و ناهمگونی و به عبارت دیگر شکاف طبقاتی وجود دارد. همچنین، توسعه‌یافتگی شهرستان‌های آذربایجان غربی، با میزان جمعیت و به خصوص جمعیت شهری آن‌ها ارتباط بالایی دارد. به منظور حذف و یا کاهش شکاف طبقاتی و فقر و نابرابری شهری و همچنین ایجاد تعادل در زمینة توسعه در درازمدت، شهرستان‌های آذربایجان غربی رتبه بندی شده‌اند که در خاتمه پیشنهاداتی جهت بهبود وضعیت موجود ارایه شده است که نیازمند توجه جدی مدیران و برنامه ریزان شهری و منطقه‌ای است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

432 - آشکارسازی جزایر حرارتی شهر اراک مبتنی بر تحلیل‌های خودهمبستگی فضایی
محمدقاسم ترکاشوند

ارزیابی جزایر حرارتی شهری یک متغیر کلیدی در مطالعات علوم محیطی محسوب می‌شود، چراکه با مدل کردن تعاملات شار سطح زمین می‌توان به بسیاری از مشکلات شهرنشینی جامعه مدرن پاسخی بهینه داد. این مطالعه باهدف آشکارسازی جزایر حرارتی شهر اراک و خوشه‌ای شدن آن به رشته تحریر در آمده ا چکیده کامل

ارزیابی جزایر حرارتی شهری یک متغیر کلیدی در مطالعات علوم محیطی محسوب می‌شود، چراکه با مدل کردن تعاملات شار سطح زمین می‌توان به بسیاری از مشکلات شهرنشینی جامعه مدرن پاسخی بهینه داد. این مطالعه باهدف آشکارسازی جزایر حرارتی شهر اراک و خوشه‌ای شدن آن به رشته تحریر در آمده است. بدین منظور ابتدا تصاویر حسگرهای و ماهواره لندست 8 برای ماه اوت سه سال متوالی 2013، 2014 و 2015 از پایگاه علوم زمین ایالات‌متحده امریکا ( ) اخذ گردید. برای استخراج مقادیر UHI از LST از تابع‌های خودهمبستگی موران جهانی و تحلیل لکه‌های داغ با استفاده از قابلیت‌های برنامه‌نویسی محیط‌های و استفاده شد. بعد از محاسبه دمای سطح زمین (LST) با استفاده از شاخص تحلیل لکه‌های داغ ( ) خوشه‌های گرم و سرد جزایر حرارتی اراک استخراج شدند. برای ارزیابی عوامل مؤثر در شکل‌گیری و خوشه‌ای شدن جزایر حرارتی شهر اراک از دو شاخص NDVI و NDBI بهره برده شد. نتایج نشان داد که دو پارامتر پوشش گیاهی و مناطق ساخته‌شده شهری با دمای سطح زمین همبستگی قوی دارند، بطوریکه شاخص پوشش گیاهی باعث تعدیل جزایر حرارتی شهری و مناطق ساخته‌شده شهری موجب تشدید جزایر حرارتی شهری اراک گردیده‌اند. ارزیابی تطبیقی جزایر حرارتی اراک منجر به آشکارسازی دو نوع جزیره حرارتی شهری گردید؛ جزایر حرارتی کانونی و جزایر حرارتی خطی. تحلیل خودهمبستگی فضایی با شاخص‌های موران جهانی نشان داد که دمای سطح زمین اراک دارای ساختار فضایی بوده یا به عبارتی دمای سطح زمین اراک به شکل خوشه‌ای توزیع‌شده‌اند. درنهایت تحلیل لکه‌های داغ ( ) تأییدی آشکار بر متمرکز شدن و خوشه ای شدن جزایر حرارتی شهر اراک در فضا با افزایش دوره زمانی بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

433 - کاربرد برنامه ریزی راهبردی در تعدیل نابرابری های منطقه ای با استفاده از توانمند های اقتصادی و گردشگری درمناطق کویری و بیابانی ایران(مطالعه موردی استان اصفهان)
مراد دلالت مصطفی هاشمی وحید بارانی پسیان

یکی از مهمترین الگوهای دستیابی به پایداری توسعه در مناطق کویر و بیابان ، حفظ .و ماندگاری جمعیت در این نواحی می باشد از اینرو، این پژوهش با هدف بررسی و تدوین الگوی راهبردی تعدیل نابرابری های فضایی استقرار جمعیت در مناطق کویر و بیابان با نگاهی ویژه به استان اصفهان پرداخته چکیده کامل

یکی از مهمترین الگوهای دستیابی به پایداری توسعه در مناطق کویر و بیابان ، حفظ .و ماندگاری جمعیت در این نواحی می باشد از اینرو، این پژوهش با هدف بررسی و تدوین الگوی راهبردی تعدیل نابرابری های فضایی استقرار جمعیت در مناطق کویر و بیابان با نگاهی ویژه به استان اصفهان پرداخته است این پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی و روش تحقیق موردنظر در این پروژه از نوع روش تحلیلی- ترکیبی می‌باشد. یافته های حاصل از انجام تحقیق حاکی از آن است که توزیع نامتوازن جمعیت و فعالیت‌های تولیدی- خدماتی در سطح استان به‌طوری‌که تمرکز حدود دوسوم آن‌ها در کمتر از 10 درصد ناحیه مرکزی اصفهان منجر به شکنندگی اکوسیستم و آلودگی منابع آب، خاک و هوای این منطقه شده است. از این رو محققان در صدد برآمدند تا با بهره گیری از پتانسیل های غنی استان در زمینه اقتصادی به ویژه حوزه گردشگری ، زمینه را برای احیای مناطق خالی از جمعیت و خصوصا روستاهایی که جمعیت آنها مهاجرات نموده اند ، نمایند. بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد که بر اساس توانمندی های اقتصادی-گردشگری تعداد 60 نقطه سکونتگاهی شرایط مناسبی را دارند که می‌توانند به‌عنوان سکونتگاه‌هایی که به‌صورت پایدار اقتصاد و جمعیت را در استان حفظ نمایند به شمار آیند. این تعداد سکونتگاه در شرایط وضع موجود تعداد 30276 نفر را در برمی‌گیرند؛ که در قالب 9158 خانوار در سطح استان توزیع گشته‌اند. ضمن اینکه این میزان شامل 16442 نفر زن و 18664 نفر مرد می‌باشد. در کنار نقاط سکونتگاهی ، محقق به پهنه‌بندی محدوده موردنظر در قالب 5 سطح، بسیار مناسب، مناسب، متوسط، نامناسب و بسیار نامناسب پرداخته است که بر اساس معیارهای اقتصادی-گردشگری و بر اساس توانمندی‌های موجود در استان اصفهان مشخص گردیده است. بر این اساس مناطقی از شمال غربی و همچنین نیمه جنوبی استان بهترین پهنه‌ها برای ایجاد سکونتگاه‌ها و یا تقویت سکونتگاه‌های موجود می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

434 - توزیع فضایی مراکز خدماتی شهر کرمان نسبت به پدیده‌های ژئومورفیک
محسن پورخسروانی &rlm;سیده الهام موسوی

شهرها، زمین‌های وسیع و گسترده‌ای را به خود اختصاص می‌دهند، که این زمین‌ها از ترکیب واحدهای مختلف توپوگرافی و ژئومورفولوژی تشکیل شده‌اند. هر اندازه شهرها توسعه و گسترش یابند، برخورد آنها با واحدهای مختلف ژئومورفولوژی و موضوعات مربوط به آنها زیادتر می‌شود. از آنجا که وا چکیده کامل

شهرها، زمین‌های وسیع و گسترده‌ای را به خود اختصاص می‌دهند، که این زمین‌ها از ترکیب واحدهای مختلف توپوگرافی و ژئومورفولوژی تشکیل شده‌اند. هر اندازه شهرها توسعه و گسترش یابند، برخورد آنها با واحدهای مختلف ژئومورفولوژی و موضوعات مربوط به آنها زیادتر می‌شود. از آنجا که واحدهای ژئومورفولوژی همیشه با پویایی و دینامیسم محیط طبیعی در ارتباط است، هر گونه اقدام در راستای توسعه و عمران شهرها به نحوی با پویایی و دینامیسم مذکور و در نتیجه با پدیده‌های ژئومورفولوژی تلاقی می‌کند. در همین راستا این پژوهش، توزیع فضایی مراکز خدماتی نسبت به واحدهای ژئومورفولوژی را در شهر کرمان بررسی نموده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که با توجه به موقعیت طبیعی شهر کرمان تقریبا تمامی مراکز خدماتی در سطوح هموار با شیب صفر تا 2 درصد قرار داشته و فقط تعداد معدودی از مراکز تجاری در سطوح محدب با شیب 8 تا 100 درصد قرار گرفته‌اند. همچنین نتایج حاکی از آنست توزیع مراکز خدماتی شهر کرمان نسبت به محدوده‌های دارای خطر لرزه خیزی اصلا مناسب نیست. بطوریکه 1/23 درصد از مراکز آموزشی، 5/34 درصد از مراکز بهداشتی- درمانی، 2/22 درصد از مراکز اداری، 14 درصد از مراکز تجاری و 9/18 درصد از مراکز ورزشی در محدوده‌های با شدت تخریب شدید و بسیار شدید قرار دارند. همچنین نتایج نشان می- دهد که 50 درصد مراکز آموزشی، 56 درصد مراکز بهداشتی- درمانی، 4/57 درصد از مراکز اداری، 2/62 درصد از مراکز تجاری و 3/70 درصد از مراکز ورزشی در محدوده‌های دارای فرونشست قرار گرفته‌اند. باید توجه داشت که وجود 5/34 درصد از مراکز بهداشتی- درمانی و 1/23 درصد از مراکز آموزشی در محدوده‌های با شدت تخریب شدید و بسیار شدید برنامه ریزی اسسی را برای مقابله با خطرات احتمالی می‌طلبد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

435 - بررسی میزان برخورداری نواحی سه گانه شهرداری سمنان از زیرساختها و شاخص های فاوا به منظور تحقق شهرهوشمند
راحله خدادادی یوسفعلی زیاری ابراهیم رومینا مسعود مهدوی حاجیلویی

چکیده فضای پیچیده شهر، انسانهای اندیشمند را برای رهایی از مشکلات و نارسایی ها دررسیدن به حد متعالی زندگی به فکر اصلاح و ایجاد ساختارهای جدید شهری وادار نموده است . امروزه نقش کلیدی فناوری نوین اطلاعات و ارتباطات در عرصه های اقتصادی ، اجتماعی، سیاسی نمی توان نادیده گرفت چکیده کامل

چکیده فضای پیچیده شهر، انسانهای اندیشمند را برای رهایی از مشکلات و نارسایی ها دررسیدن به حد متعالی زندگی به فکر اصلاح و ایجاد ساختارهای جدید شهری وادار نموده است . امروزه نقش کلیدی فناوری نوین اطلاعات و ارتباطات در عرصه های اقتصادی ، اجتماعی، سیاسی نمی توان نادیده گرفت .نوآوری و هوشمندی دارای بعد و ماهیت مشترک می باشند که می توان آنرا تولید، فرآوری و پردازش اطلاعات دانست. امروزه شهر هوشمند به عنوان راهکار بی بدیل حل معضلات شهری مورد توجه شهرسازان و مدیران شهری واقع شده است. برای دستیابی به شهر هوشمند باید نیازسنجی های محلی و منطقه ای مورد بررسی قرار گیرد. هدف از این پژوهش بررسی و ارزیابی نواحی سه گانه شهرداری سمنان از نظر توزیع فضایی زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا)** به منظور تحقق شهر هوشمند می باشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی ، از لحاظ ماهیت و روش کمی- تحلیلی می باشد .که برای رتبه بندی ، سطح برخورداری و تعیین میزان پراکندگی شاخص ها از مدلهای آماری مک گراناهان و ضریب اختلاف استفاده شده است. نتایج بررسی پژوهش نشان می دهد که نواحی شهرداری ها از نظر برخورداری از این شاخص یکسان نبوده است و نواحی به سه گروه به صورت برخوردار، نسبتاً برخوردار و کمتر برخوردار تقسیم می شوند و همچنین ضرایب پراکندگی نشان از تا حدی پراکندگی در نوع و نحوه توزیع این شاخص ها در سطح سه ناحیه دارد. واژگان کلیدی: شاخص های فاوا ، تحلیل فضایی ، مک گراناهان ، ضریب اختلاف ، سه ناحیه شهرداری سمنان پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

436 - سنجش کیفیت فضاهای عمومی شهری با تأکید بر خیابان رودکی و آذربایجان در محله سلسبیل شمالی منطقه ۱۰ تهران
علی موحد علی شماعی امیر اسدی کلمتی

هدف از این پژوهش سنجش کیفیت فضاهای عمومی از لحاظ کارکرد، دسترسی و ارتباطات، اجتماع‌پذیری، آسایش و کیفیت محیطی در رابطه خیابان‌های رودکی و آذربایجان در محله سلسبیل شمالی منطقه ۱۰ تهران است. یکی معیارهای ارزیابی شهرها و محیط‌های شهری کیفیت فضای عمومی شهری است. کیفیت این ف چکیده کامل

هدف از این پژوهش سنجش کیفیت فضاهای عمومی از لحاظ کارکرد، دسترسی و ارتباطات، اجتماع‌پذیری، آسایش و کیفیت محیطی در رابطه خیابان‌های رودکی و آذربایجان در محله سلسبیل شمالی منطقه ۱۰ تهران است. یکی معیارهای ارزیابی شهرها و محیط‌های شهری کیفیت فضای عمومی شهری است. کیفیت این فضاها معیار سنجشی برای میزان مطلوبیت شهرها محسوب می‌شود. فضای عمومی ماهیتی اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دارد و ارتقاء هرکدام، با بهبود شاخص‌های زیبایی‌شناسی و سلامت و احساس رضایت شهروندان همراه است. روش پژوهش اکتشافی-تحلیلی و جمع‌آوری اطلاعات به‌صورت پیمایشی است. داده‌های این پژوهش با استفاده از پرسشنامه و به روش نمونه‌گیری تصادفی به‌دست‌آمده است. جامعه آماری شامل شهروندان محله سلسبیل شمالی بوده و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران ۳۸۱ نفر است. متغیرهای پژوهش بر مبنای PPS مطلوبیت این مکان‌ها را در چهار کیفیت کلیدی دسترسی و ارتباطات، کاربری و فعالیت‌ها، اجتماع‌پذیری، آسایش و تصویر ذهنی می‌داند؛ و جهت ارزیابی کیفیت از آزمون t، پیوستگی معیارها از آزمون پیرسون و برای اولویت‌بندی از آزمون فریدمن استفاده‌شده است. یافته‌ها مشخص می‌سازد با توجه به اجتماع‌پذیری زیاد خیابان رودکی و آذربایجان، این دو خیابان با توجه به چهار کیفیت کلیدی از مطلوبیت پایینی برخوردار هستند. بنابراین برای ارتقای کیفیت فضاهای عمومی در محله ارتقاء دسترسی‌ها و پیوستگی و سازگاری کاربری‌ها با فعالیت‌ها و همچنین ارتقای پیاده مداری، خوانایی، کارایی و اختلاط کاربری‌ها در سرزندگی فضاهای عمومی محله مؤثر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

437 - سنجش مناطق شهری بر اساس توزیع کاربری های خدمات شهری و اثرات آن در توزیع فضایی جمعیت(مطالعه موردی: مناطق شهر مرند)
اکبر اصغری زمانی شاهین علیزاده زنوزی رحیم غلامحسینی

میزان و چگونگی توزیع کاربری‌ها و خدمات شهری می‌تواند نقش مؤثری در جابه‌جایی فضایی جمعیت و تغییرات جمعیتی در مناطق شهری داشته باشد و از آنجا که یکی از معیارهای توسعه‌ی پایدار شهری توجه به توزیع متوازن جمعیت است، لذا توزیع خدمات و کاربری‌های شهری باید به گونه‌ای باشد که ع چکیده کامل

میزان و چگونگی توزیع کاربری‌ها و خدمات شهری می‌تواند نقش مؤثری در جابه‌جایی فضایی جمعیت و تغییرات جمعیتی در مناطق شهری داشته باشد و از آنجا که یکی از معیارهای توسعه‌ی پایدار شهری توجه به توزیع متوازن جمعیت است، لذا توزیع خدمات و کاربری‌های شهری باید به گونه‌ای باشد که عدالت فضایی را برقرار نماید. در این پژوهش به صورت موردی مناطق شهر مرند در ارتباط با 12 نوع خدمات و کاربری شهری مورد بررسی قرار گرفته است. اهداف این مقاله شامل بررسی توزیع خدمات و کاربری‌ها در بین مناطق شهر مرند و رتبه‌بندی این مناطق بر اساس سرانه‌های موجود و همچنین شناسایی روند تعادل جمعیتی در مناطق شهر و شناخت اثرات توزیع خدمات در بر هم خوردن تعادل جمعیتی مناطق می‌باشد. برای دسترسی به هدف اول از مدل‌های VIKOR و SAW و مدل تلفیقی کپ لند استفاده شده است و برای بررسی هدف دوم مدل اسپیرمن مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد توزیع خدمات و کاربری‌ها در مناطق شهر مرند به صورت متعادل توزیع نشده است و نتایج هر سه مدل ویکور، ساو و مدل کپ لند نشان می‌دهد مناطق 1 و 3 در برخورداری از خدمات رتبه‌های اول و دوم را دارا می‌باشند و منطقه 5 در رتبه آخر قرار دارد و با مقایسه این نتایج با نتایج مدل اسپیرمن مشخص می‌شود ارتباطی بین پراکنش جمعیت و توزیع سرانه‌ها در مناطق شهر مرند وجود ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

438 - تحلیل ارتباط میان ساختار فضایی و رفتار حرکتی کاربران به روش چیدمان فضا (مطالعه موردی: پردیس مرکزی دانشگاه تهران)
سعیده کلانتری احمد اخلاصی علی اندجی گرمارودی آرمان خلیل بیگی خامنه

طراحی فضای معماری، به‌طور خاص در این پژوهش فضای دانشگاهی، بی‌توجه به ساختار فضاییِ منسجم، باعث ایجاد تراکم بالا و یا متروکه شدن بخش‌های مختلف فضا می‌شود. این مقاله ارتباط میان ساختارِ فضایی و حرکت کاربران در مسیرها در پردیس مرکزی دانشگاه تهران را بررسی می‌کند. به این من چکیده کامل

طراحی فضای معماری، به‌طور خاص در این پژوهش فضای دانشگاهی، بی‌توجه به ساختار فضاییِ منسجم، باعث ایجاد تراکم بالا و یا متروکه شدن بخش‌های مختلف فضا می‌شود. این مقاله ارتباط میان ساختارِ فضایی و حرکت کاربران در مسیرها در پردیس مرکزی دانشگاه تهران را بررسی می‌کند. به این منظور فضای دانشگاه با هفت دانشکده و سایر ساختمان‌های مربوطه مورد آزمون قرار گرفت که برای تحلیل ساختار فضایی آن از روش چیدمان فضا استفاده شده است. روش انجام این پژوهش شبیه‌سازی از طریق نرم افزار دپت مپ می‌باشد، و نیز برای انجام آن از نمونه موردی استفاده شده است. در این تحلیل تعداد چهار شاخص در زیرگروه‌های اجتماعی، کالبدی و رفتارشناسی مورد بررسی قرار گرفته است که در نهایت با شاخص حرکت طبیعی مورد مقایسه قرار می‌گیرد. نتایج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته، همچنین جداول مربوط به این شبیه‌سازی استخراج و مورد بحث قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهد ارتباط معنادار قوی و مستقیم میان ارزش هم‌پیوندی فضاهای حاصل از تحلیل چیدمان فضا و رفتارهای حرکتی کاربران برقرار است که بصورت گرافیکی نشان داده می‌شود. بنابراین یکی از دلایل مهم تراکم و ازدحام کاربران در بعضی نقاطِ فضا و همچنین متروکه بودن و خلوتی بعضی نقاط دیگر، وجود ساختار کالبدی معماری در سایت مورد نظر می‌باشد. بر اساس نتایج به‌دست آمده، می‌توان تغییراتی را در تحرکات کاربران، باتوجه به طرح‌های پیشنهادی مربوط به کالبد معماری در فضای دانشگاه، پیش‌بینی کرد. این پژوهش همچنین بر روی روش تحلیل و ارزیابی به روش چیدمان فضا بر روی یک نمونه موردی تمرکز دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

439 - برنامه‌ریزی و سازماندهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه مکران در راستای ارائه‌ی یک مدل راهبردی برای مناطق ایران؛ مطالعه‌ی موردی چابهار
ازیر بلوچ حیدر لطفی

منطقه چابهار به دلایل جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی و حتی فرهنگی دارای ماهیتی استراتژیک برای تحرک و توسعه نیمه شرقی کشور و در نتیجه کل ایران، برای کشورهای هم‌جوار در منطقه و حتی برای ارتباطات اقتصادی جهانی است. هدف اصلی این مقاله عبارت است از برنامه‌ریزی و سازماندهی سیاسی، چکیده کامل

منطقه چابهار به دلایل جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی و حتی فرهنگی دارای ماهیتی استراتژیک برای تحرک و توسعه نیمه شرقی کشور و در نتیجه کل ایران، برای کشورهای هم‌جوار در منطقه و حتی برای ارتباطات اقتصادی جهانی است. هدف اصلی این مقاله عبارت است از برنامه‌ریزی و سازماندهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه مکران در راستای ارائه ی یک مدل راهبردی برای مناطق ایران؛ مطالعه ی موردی چابهار. سؤال اصلی این مقاله این است که برنامه‌ریزی و سازماندهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه مکران بایستی دارای چه ویژگی‌ها و مختصاتی باشد که بتوان از آن به عنوان مدلی برای همه مناطق این منطقه و از جمله چابهار بهره گرفت؟ علاوه بر این سؤال اصلی سایر سؤالات فرعی این مقاله عبارت‌اند از: سازماندهی فضا دارای چه تاریخچه ای است؟ چه نظریاتی در خصوص سازماندهی فضا ارائه گردیده است؟ این مقاله با استفاده از مدل سوآت به منظور دسته‌بندی عوامل سیاسی، امنیتی و اقتصادی درونی و بیرونی مهم و اثرگذار در برنامه‌ریزی و سازماندهی فضا در منطقه مکران و شناسایی توانایی‌ها، کاستی‌ها، فرصت‌ها و تهدیدات چابهار در راستای ارائه ی یک مدل راهبردی برای مناطق ایران انجام شده است و برای سنجش وزن سنجه ها از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) استفاده شده است. نتایج این مقاله نشان می دهد که اولین و بهترین استراتژی مطلوب برای مدیریت و برنامه ریزی فضای سیاسی، امنیتی و اقتصادی در منطقه مکران و چابهار استراتژی های تدافعی است. هدف از این استراتژی، کم کردن نقاط ضعف داخلی و پرهیز از تهدیدات ناشی از محیط خارجی است. این راهبرد مربوط به وضعیت خارجی منطقه مکران و چابهار است و نقاط مثبت (فرصت های) آن را در ارتباط با بیرون ارزیابی می‌کند. این راهبرد براساس توانمندی های منطقه مکران و چابهار در مقابل تهدیدات بنا شده‌ است و هدف آن افزایش توانمندی‌های موجود و کاهش تهدیدات است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

440 - مکان یابی چند معیاره کاربری فضاهای سبز با استفاده از روش تحلیل مناسبت کاربری زمین(مورد مطالعه: شهر اراک)
عنایت الله محقق نسب مهین نسترن محمود محمدی

کاربری زمین شهری و موقعیت مکانی آن همواره از موضوعات مورد توجه صاحب‌نظران شهر و شهرسازی بوده است. به طوری که صاحب‌نظران همواره سعی داشته اند، به بستر و محیط پیرامونی، همجواری‌ها، سازگاری ها و ناسازگاری-ها، مطلوبیت و دیگر عوامل در مکانیابی کاربری‌های شهری توجه داشته باشن چکیده کامل

کاربری زمین شهری و موقعیت مکانی آن همواره از موضوعات مورد توجه صاحب‌نظران شهر و شهرسازی بوده است. به طوری که صاحب‌نظران همواره سعی داشته اند، به بستر و محیط پیرامونی، همجواری‌ها، سازگاری ها و ناسازگاری-ها، مطلوبیت و دیگر عوامل در مکانیابی کاربری‌های شهری توجه داشته باشند. با ورود به عصر کامپیوتر و گسترش سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی امکان توجه به این عوامل و تاثیرگذاری آ‌ن‌ها در فرایند طراحی برنامه بیش از پیش شده است. در این راستا و در جهت تحقق بخشی به توجه به این عوامل در طراحی برنامه، تحقیق حاضر سعی در پاسخ‌گویی به سوال ذیل دارد؛ از میان زمین‌های با قابلیت توسعه در شهر اراک، کدامیک برای استفاده به منظور کاربری سبز مناسب‌تر می‌باشند؟ در این مقاله که از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی-تحلیلی است از فنون تحلیل مناسبت کاربری زمین، ترکیب خطی و دلفی استفاده شده است. یافته های این مقاله که از همپوشانی داده های رقومی(نقشه‌های تحلیلی سازگاری، ارزش زمین، مالکیت زمین، شعاع عملکردی، همجواری با محورهای ارتباطی، پدافند غیرعامل و مدیریت بحران و عوامل طبیعی و جغرافیایی) شهر اراک بدست آمده است، نشان می‌دهد که کدامیک از زمین‌های با قابلیت توسعه در شهر اراک مناسبت بیشتری برای استفاده به منظور کاربری‌های سبز دارند. همچنین نتایج این مقاله نشان داد، تلفیق مکان یابی چند معیاره و فن هیئت منصفه‌ی دلفی می تواند به عنوان نظام پشتیبان تصمیم‌گیری تخصیص کاربری فضای سبز استفاده شود و نتایج قابل قبولی را ارائه دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

441 - تحلیل و بررسی تغییرات الگوهای فضایی جزایر دمایی استان اصفهان
مهدی اسدی محمد باعقیده

این پژوهش با هدف شناسایی تغییرات مکانی و زمانی خودهمبستگی فضایی جزایر دمایی استان اصفهان انجام ‌شده است. بدین منظور، ابتدا اقدام به تشکیل پایگاه داده‌های شبکه‌ای دمای بیشینه و کمینه استان اصفهان شده است. سپس از داده‌های پایگاه مزبور یک دوره آماری 35 ساله، در بازه زمانی چکیده کامل

این پژوهش با هدف شناسایی تغییرات مکانی و زمانی خودهمبستگی فضایی جزایر دمایی استان اصفهان انجام ‌شده است. بدین منظور، ابتدا اقدام به تشکیل پایگاه داده‌های شبکه‌ای دمای بیشینه و کمینه استان اصفهان شده است. سپس از داده‌های پایگاه مزبور یک دوره آماری 35 ساله، در بازه زمانی روزانه از 1/01/1980 تا 31/12/2014 میلادی را مبنای مطالعه حاضر قرار داده و یاخته‌ای به ابعاد 18×18 کیلومتر بر منطقه مورد مطالعه گسترانیده شده است. به‌منظور دست‌یابی به تغییرات درون سالی جزایر دمایی استان اصفهان از روش‌های نوین آمار فضایی از قبیل خودهمبستگی فضایی موران جهانی، شاخص انسلین محلی موران و لکه‌های داغ در محیط بهره برده شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که تغییرات زمانی و مکانی جزایر دمایی استان اصفهان دارای الگوی خوشه‌ای بالا می باشد. در این ‌بین بر اساس شاخص موران محلی و لکه داغ، جزایر دمایی در شرق و شمال شرق استان دارای الگوی خودهمبستگی فضایی مثبت (جزایر دمایی گرم) و بخش‌های غرب و جنوب غرب دارای خودهمبستگی فضایی منفی (جزایر دمایی سرد) بوده است. در طی دوره مطالعه حدود 45/41 درصد از کل مساحت استان هیچ‌گونه الگوی معنا‌داری یا خودهمبستگی فضایی نداشته است. همچنین مشخص گردید که جزایر دمایی تحت تأثیر دو سیستم ایجاد و کنترل می‌شوند؛ که عبارت‌اند از: عوامل محلی کنترل‌کننده مکان (آرایش جغرافیایی جزایر دمایی)، و عوامل بیرونی کنترل‌کننده زمان (رژیم جزایر دمایی). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

442 - تحلیل اثرات برنامه‌های حمایت‌ مالی در تعدیل نابرابری فضایی شهری، )بازکاوی تجربه سه دهه برنامه‌ریزی در شهر ریودوژانیرو(
رضا خیرالدین محمد قادری

نابرابری فضایی شهری به‌صورت اسکان غیررسمی در کشورهای در حال توسعه نمود بیشتری دارد. سکونت گاه های غیررسمی باعث شکل گیری فضاهای شهری نابرابر در ریودوژانیرو هستند، برنامه های زیادی با حمایت مالی فراوان در سه دهه اخیر برای تعدیل شکاف فضایی در شهر ریودوژانیرو تدوین شده است چکیده کامل

نابرابری فضایی شهری به‌صورت اسکان غیررسمی در کشورهای در حال توسعه نمود بیشتری دارد. سکونت گاه های غیررسمی باعث شکل گیری فضاهای شهری نابرابر در ریودوژانیرو هستند، برنامه های زیادی با حمایت مالی فراوان در سه دهه اخیر برای تعدیل شکاف فضایی در شهر ریودوژانیرو تدوین شده است. این پژوهش سعی دارد با بررسی وضعیت تغییرات شکاف فضایی از سال 1985 تا 2015 در ریودوژانیرو به این سؤال پاسخ دهد که آیا برنامه های پرهزینه توانسته نابرابری فضایی را در ریودوژانیرو کاهش دهد یا شکاف فضایی بین مناطق مختلف شهر توسط رشد هزینه های خدماتی تشدید شده است؟ این تحقیق ابتدا به بازکاوی برنامه ها و رویکردهای حمایت مالی در شهر ریو می پردازد، سپس به تحلیل وضعیت شهر در جنبه های مورد نظر پرداخته؛ بنابراین روش تحقیق توصیفی – تحلیلی می باشد و از آنجا که تجربه مطالعه ریودوژانیرو می تواند رهگشای برنامه ریزی شهری در کشور باشد، از نوع تحقیقات کاربردی محسوب می شود. در این تحقیق، تحلیل جنبه های مختلف نابرابری فضایی از روش های عددی مانند ضریب همبستگی، ضریب تغییرات و ضریب جینی انجام گرفته، و نمایش نابرابری فضایی با استفاده از GIS انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که حمایت های مالی فراوان در ریودوژانیرو باعث بهبود زیرساخت های سکونت گاه های غیررسمی شده است و جمعیت فاولاها در دوره مطالعاتی افزایش یافته، اما تغییرات ضریب جینی قیمت مسکن نشان از افزایش شکاف فضایی بین مناطق مختلف ریودوژانیرو دارد بدین ترتیب برنامه های حمایت مالی نه تنها نتوانسته نابرابری فضایی را در ریو را تعدیل بخشد بلکه نتیجه معکوس درپی داشته و شکاف فضایی در این شهر تشدید شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

443 - بررسی تأثیرگذاری مؤلفه‌های فضای شهری بر شکل‌گیری الگوهای رفتاری (نمونه موردی منطقه 2 تهران)
مریم برومند شیرین طغیانی حمید صابری

ارزیابی فضاهای شهری عموماً با تأکید بر ابعاد کالبدی و فارغ از نگاه اجتماعی صورت پذیرفته است؛ در صورتی که فضاهای شهری تنها به وسیله طراحان و برنامه ریزان ساخته نشده بلکه در عمل از شیوه استفاده شهروندان و تصویر ذهنی آنها نیز تأثیر می گیرند. این پژوهش با هدف واکاوی تأثیر چکیده کامل

ارزیابی فضاهای شهری عموماً با تأکید بر ابعاد کالبدی و فارغ از نگاه اجتماعی صورت پذیرفته است؛ در صورتی که فضاهای شهری تنها به وسیله طراحان و برنامه ریزان ساخته نشده بلکه در عمل از شیوه استفاده شهروندان و تصویر ذهنی آنها نیز تأثیر می گیرند. این پژوهش با هدف واکاوی تأثیرپذیری رفتار انسان از مؤلفه های محیطی شامل معنا، عملکرد و شکل فضای شهری انجام شده است. روش انجام این پژوهش کارکردی برگرفته از نتایج بررسی های توصیفی- استنتاجی و اسنادی- کتابخانه ای بوده که بر مبنای آن مدل سازی صورت گرفته است. ارزیابی صحت و دقت فرضیات به کمک روش معادلات ساختاری SEMبه طور مشخص روش کمترین مربعات جزئی (PLS)در نرم افزارهای Smart PLSو SPSS صورت پذیرفته است. آزمون های خودگردان سازی (Bootstraping)، تحلیل عاملی تأییدی و تی تک نمونه ای (t-value)در این راستا و آزمون های شاخص اعتبار اشتراک (CV com.)، شاخص اعتبار افزونگی (CV red.)، واریانس تبیین شده (R2)و شاخص GOFجهت نکویی برازش مورد استفاده قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشانگر فزونی سطح معناداری 403/3، 405/2 و 085/6 به ترتیب در ارتباط با معنا، عملکرد و شکل فضای شهری از میزان قابل قبول 96/1 و در نهایت، تأیید رابطه میان معنا، عملکرد و شکل فضای شهری بر شکل گیری الگوهای رفتاری می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

444 - کاربرد تکنیک VIKOR در تبیین و تحلیل الگوی توزیع فضایی خدمات عمومی پایه در مناطق مختلف شهری شهر بوشهر
یعقوب زارعی علیرضا استعلاجی

این مطالعه با هدف تبیین وضعیت برخورداری نواحی مختلف شهر بوشهر در دسترسی به خدمات عمومی پایه در نواحی نُه گانه شهر بوشهر انجام گرفت. این پژوهش بر اساس هدف کاربردی و روش به کار رفته در آن توصیفی- تحلیلی بود که طی آن با استفاده از منابع اسنادی- کتابخانه ایی، سطوح توسعه نوا چکیده کامل

این مطالعه با هدف تبیین وضعیت برخورداری نواحی مختلف شهر بوشهر در دسترسی به خدمات عمومی پایه در نواحی نُه گانه شهر بوشهر انجام گرفت. این پژوهش بر اساس هدف کاربردی و روش به کار رفته در آن توصیفی- تحلیلی بود که طی آن با استفاده از منابع اسنادی- کتابخانه ایی، سطوح توسعه نواحی منطقه مورد مطالعه، طی 19 شاخص مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک های سنجش سطح تمرکز، ضریب توزیع، بهینه سازی چند معیاره و حل سازشی و روش تحلیل مؤلفه های اصلی انجام پذیرفت و یافته ها نشان داد که در کلیه کاربری ها، خدمات عمومی پایه در شهر بوشهر، نسبت به جمعیت مناطق از توزیع عادلانه ای برخوردار نیست و این توزیع فضایی ناهمگون خدمات در سطح نواحی، تنها منجر به نابرابری و شکاف فضایی گردیده است. نتایج همچنین نشان داد که مناطق نُه و دو و سه شهر بوشهر، به لحاظ دسترسی به خدمات و برخورداری از توسعه شهری، از وضعیت بهتری نسبت به سایر مناطق برخوردار هستند و منطقه یک به‌عنوان منطقه محروم شناخته شد که به‌دلیل نارسایی در توزیع فضایی خدمات عمومی بایستی به‌عنوان اولویت نخست توسعه شهری و خدمات دهی محسوب گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

445 - تحلیلی بر پراکنش فضایی مشاغل غیررسمی در شهرها (مطالعه موردی: شهر جیرفت)
غلامعلی خمر زهرا سیدی

اقتصاد غیررسمی نمودی از تحولات جهان سرمایه‌داری است که بخش مهمی از اقتصاد را در شهرهای بسیاری از کشورها، به‌خصوص کشورهای در حال ‌توسعه تشکیل می‌دهد و نقش عمده‌ای در ایجاد اشتغال، تولید و ایجاد درآمد ایفا می‌کند. این‌گونه مشاغل با رشد چشمگیر خود باعث به وجود آمدن معضلات چکیده کامل

اقتصاد غیررسمی نمودی از تحولات جهان سرمایه‌داری است که بخش مهمی از اقتصاد را در شهرهای بسیاری از کشورها، به‌خصوص کشورهای در حال ‌توسعه تشکیل می‌دهد و نقش عمده‌ای در ایجاد اشتغال، تولید و ایجاد درآمد ایفا می‌کند. این‌گونه مشاغل با رشد چشمگیر خود باعث به وجود آمدن معضلات و مشکلات در حوزه مدیریت شهری شده است. هدف این پژوهش، شناسایی وضعیت اجتماعی- اقتصادی شاغلان بخش غیررسمی شهر جیرفت و وضعیت پراکنش آن‌ها در سطح شهر جیرفت با هدف ساماندهی و برنامه‌ریزی‌های بعدی است. روش پژوهش حاضر به‌صورت توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری داده‌ها اسنادی- پیمایشی است. در ادامه اقدام به پرسشگری از 130 نفر از شاغلین مشاغل غیررسمی در زمینه وضعیت اجتماعی و اقتصادی و ثبت موقعیت آن‌ها بر روی نقشه به‌منظور تحلیل فضایی و نشان دادن وضعیت تحلیل الگویی، تحلیل خوشه‌ای، عارضه مرکزیت و جهات توزیع این مشاغل در قالب نرم‌افزار Arc GIS شد. یافته‌های حاصل از تحلیل فضایی صورت گرفته بر روی این اقتصاد غیررسمی شهر جیرفت نشان داد که توزیع فضایی این مشاغل به شکل نرمال بوده و به دلیل قرارگیری در امتداد راه‌های اصلی شهر شکل خوشه‌ای به خود گرفته‌اند و توزیع جهتی آن‌ها شمالی- جنوبی بوده و با یک انحراف معیار حدود 68 درصد عوارض را در برمی‌گیرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

446 - برنامه‌ریزی راهبردی توزیع خدمات شهری از منظر عدالت فضایی (مطالعه موردی: کلانشهر اهواز)
محمد امین جرفی مهدی مدیری مسعود مهدوی حاجیلوئی

یکی از مهمترین دغدغه‌های برنامه‌ریزان شهری، نحوه تخصیص منابع و خدمات شهری به صورت عادلانه در سطح مناطق مختلف شهر بر حسب نیازهای جامعه شهری می‌باشد. این مقاله با هدف برنامه‌ریزی راهبردی توزیع خدمات شهری از منظر عدالت فضایی در سطح مناطق مختلف کلانشهر اهواز تدوین شده است چکیده کامل

یکی از مهمترین دغدغه‌های برنامه‌ریزان شهری، نحوه تخصیص منابع و خدمات شهری به صورت عادلانه در سطح مناطق مختلف شهر بر حسب نیازهای جامعه شهری می‌باشد. این مقاله با هدف برنامه‌ریزی راهبردی توزیع خدمات شهری از منظر عدالت فضایی در سطح مناطق مختلف کلانشهر اهواز تدوین شده است. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی بوده و از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند معیاره تاپسیس و از کاربست مدل ترکیبیSWOT-AHP استفاده شده است. یافته‌ها بر اساس مدل تاپسیس نشان می‌دهد که مناطق چهار، سه و یک بیشترین خدمات را به خود اختصاص داده‌اند و در وضعیت بهتری نسبت به سایر مناطق گرفته‌اند. از سوی دیگر نتایج حاصل از مدل ترکیبی نشان می‌دهد که راهبرد so با امتیاز نهایی 0.265 بیشترین تأثیر را در میان عوامل قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدها داشته و راهبرد غالب در منطقه مورد مطالعه از نوع تهاجمی می‌باشد و نمودار تحلیل حساسیت نشان می‌دهد استراتژی راهبردی SO بیشترین حساسیت و استراتژی راهبردی WO کمترین حساسیت را دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

447 - قابلیت کاربست عامل‎های سازنده عمومیت فضا در گفتمان جامعه مدنی برای فضاهای شهری(نمونه پژوهی: مقایسه عمومیت بازار سنتی تجریش و مجموعه ارگ تجریش)
امیرمحمد قویمی غلامرضا حقیقت نائینی فریبا قرایی میترا حبیبی

در سال&lrm;های اخیر نقدهای بسیاری در مورد میزان عمومیت فضاهای جدید شهری و از میان رفتن و یا کاهش شایان توجه عمومیت این فضاها در مقایسه با فضاهای شهرهای سنتی، مطرح گردیده است. به نظر می&lrm;رسد بیشتر تحلیل&lrm;های اخیر از هنجارهای گفتمان جامعه مدنی متأثر شده‌اند. اما ب چکیده کامل

در سال&lrm;های اخیر نقدهای بسیاری در مورد میزان عمومیت فضاهای جدید شهری و از میان رفتن و یا کاهش شایان توجه عمومیت این فضاها در مقایسه با فضاهای شهرهای سنتی، مطرح گردیده است. به نظر می&lrm;رسد بیشتر تحلیل&lrm;های اخیر از هنجارهای گفتمان جامعه مدنی متأثر شده‌اند. اما با وجود نظریه‌پردازی&lrm;های موجود در گفتمان جامعه مدنی تحت عنوان ایده عرصه عمومی، هیچ یک از آثار موجود تا مرحله ارائه عامل&lrm;های سازنده عمومیت فضاهای شهری پیش نرفته‌اند و اجماعی بر سر معیارهای داوری درباره عمومیت این فضاها وجود ندارد. با توجه به این شکاف نظری، طرح‌ریزی پژوهشی با هدف مقایسه میزان عمومیت فضاهای جدید و فضاهای سنتی شهری با رهیافت دستیابی به معیارهای ارزیابیِ عمومیت فضاها در گفتمان جامعه مدنی و بررسی قابلیت کاربست آنها برای فضاهای شهری بایسته است. مقاله پیش رو با این هدف ابتدا با شیوه تحلیلی و توصیفی به مرور ساختارمند انگاره&lrm;های اندیشمندان و تجربه&lrm;های پژوهشی مرتبط پرداخته است و در گام بعدی قابلیت کاربست عامل&lrm;های به‌دست آمده را به عنوان معیارهایی برای داوری عمومیت فضاهای شهری، از طریق روش دلفی بررسی نموده است. مشخص گردید که چهار عاملِ دسترسی همگانی، انطباق پذیری، تعامل و گفتگو و مصونیت، برای قضاوت درباره عمومیت فضاهای شهری مناسب هستند. بر این پایه، با هدف پاسخ به پرسش اصلی پژوهش، میزان عمومیت فضای جدید ارگ تجریش و فضای سنتی بازار تجریش مقایسه گردیدند. نتایج نشان داد که موفقیت این دو فضا در دو عامل مصونیت و تعامل و گفتگو تفاوت معنی‌داری دارند. اما میزان عمومیت دو فضا تفاوت معنی‌داری را نشان نمی&lrm;&lrm;دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

448 - تحلیل فضایی تله‌های فقر و محرومیت شهری در شهر قم
مجتبی رفیعیان نفیسه زاهد

وجود تله های فضایی فقر باعث عدم توسعه شهری منسجم و مؤثر&lrm;&lrm; می&lrm;شود و به جامعه شهری بسیار آسیب می رسانند. ساکنان تله های فقر شهری از محروم ترینِ شهروندان هستند؛ از کمترین امکانات و خدمات شهری برخوردار هستند و یکپارچگی بسیار ضعیفی با بافت شهری و ساکنان شهری دارن چکیده کامل

وجود تله های فضایی فقر باعث عدم توسعه شهری منسجم و مؤثر&lrm;&lrm; می&lrm;شود و به جامعه شهری بسیار آسیب می رسانند. ساکنان تله های فقر شهری از محروم ترینِ شهروندان هستند؛ از کمترین امکانات و خدمات شهری برخوردار هستند و یکپارچگی بسیار ضعیفی با بافت شهری و ساکنان شهری دارند. توجه سیاست گذاری های شهری به تله های فقر و جلوگیری از پیدایش و عمیق تر شدن آن ها بسیار مهم و ضروری است که بر این اساس ابتدا باید عوامل مؤثر&lrm;&lrm; شناخته شوند تا سیاست هایی مطابق با آن ها طراحی و اجرا شوند. در این مطالعه به تحلیل فضایی تله های فقر در شهر قم پرداخته شد. در این فرآیند، برای بررسی عوامل مؤثر&lrm;&lrm; و سپس سنجش میزان فقر و محرومیت محدوده ها از مدل تحلیل عاملی نوع R استفاده شد، نتایج یافته ها نشان داد که 5 عامل از عوامل اصلی و تأثیرگذار بر پیدایش تله های فقر در شهر قم می باشند و این عوامل در مجموع 93/88 درصد از فقر شهری را تبیین می کنند. با استفاده از امتیاز عاملی محدوده ها، گونه ها به 5 طیف از محدوده هایی با میزان فقر بسیار کم تا محدوده هایی با شدت فقر بسیار زیاد طبقه بندی شدند. در این دسته بندی تله های شهرک صاحب الزمان، جمکران و اسماعیل آباد دارای بیشترین میزان فقر و محرومیت شهری بودند. برای سنجش پراکنش فضایی تله های فقر از ضریب موران و آماره عمومی G استفاده شد. نتایج نشان داد که این الگو در شهر قم خوشه ای و با تمرکز بالاست و همچنین نتایج تحلیل همبستگی نشان داد میزان محرومیت تله ها با شاخص های تعداد شاغلان در گروه کارگران ساده، نرخ اجاره نشینی، نرخ بی سوادی، فقدان تسهیلات اولیه مسکن، مسکن ناپایدار و بی کیفیتی محیط مسکونی همبستگی بسیار قوی دارند. بنابراین مهمترین اقدامات باید در جهت بهبود وضعیت مسکن، بهبود وضعیت اشتغال و بهبود دسترسی به خدمات عمومی از جمله خدمات آموزشی صورت گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

449 - واکاوی عوامل مؤثر بر ترجیحات محیطی فضاهای تجاری معاصر از منظر جوانان(موردپژوهی: مجموعه سیتی سنتر اصفهان)
سارا صادقی بهرام شاهدی بهادر زمانی سمر حقیقی بروجنی

امروزه فضاهای تجاری معاصر از جمله فضاهای شبه عمومی هستند با چرخشی فرهنگی به بستری اجتماعی برای شکل‌گیری هویت جوانان تبدیل شده‌اند. از این رو، جوانان یکی از گروه‌های تأثیرگذار در فضاهای عمومی و شبه عمومی هستند و ایجاد محیطی مطلوب برای جوانان باید از اهداف و آمال برنامه‌ر چکیده کامل

امروزه فضاهای تجاری معاصر از جمله فضاهای شبه عمومی هستند با چرخشی فرهنگی به بستری اجتماعی برای شکل‌گیری هویت جوانان تبدیل شده‌اند. از این رو، جوانان یکی از گروه‌های تأثیرگذار در فضاهای عمومی و شبه عمومی هستند و ایجاد محیطی مطلوب برای جوانان باید از اهداف و آمال برنامه‌ریزان شهری باشد. پژوهش حاضر به دنبال واکاوی عوامل مؤثر بر ترجیحات محیطی مراکز خرید معاصر از منظر جوانان با مورد پژوهی مجموعه سیتی سنتر اصفهان است. روش پژوهش در این مقاله توصیفی-تحلیلی است. این پژوهش از رویکرد کیفی و پژوهش موردی بهره می‌گیرد. به منظور گردآوری داده‌های پژوهش از خودسنجی در قالب مصاحبه نیمه ساختار یافته با سؤالات باز و نمونه گیری ِهدفمند استفاده شده است. همچنین مصاحبه‌ها تا رسیدن به اشباع نظری، با 20 نفر از جوانان 20 تا 30 سال بازدیدکننده از مجموعه سیتی سنتر اصفهان ادامه یافته است. تحلیل داده‌های مصاحبه با تکنیک تحلیل تماتیک(TA) و نرم‌افزار Atlas ti.8 انجام گرفته است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که چهار بعد کالبدی-فضایی، اجتماعی-فرهنگی، کارکردی-فعالیتی و بعد فردی، در ترجیحات جوانان از مجموعه سیتی سنتر اصفهان مؤثر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

450 - سطح‎بندی میزان توسعه یافتگی شهرستان‎های استان همدان با رویکرد کاهش نابرابری‎های فضایی و منطقه‌ای
هادی رستمی عباس ملک حسینی

بحث نابرابری توسعه در میان شهرها از موضوعاتی است که اخیراً در فرهنگ برنامه&lrm;ریزی منطقه&lrm;ای مطرح شده است و هنوز در کشور ما جایگاه چندان مشخصی ندارد. اگرچه به سادگی بتوان اظهار کرد که ناحیه&lrm;ای از ناحیه&lrm;ی دیگر از لحاظ توسعه، توسعه یافته‌تر یا عقب‌مانده‌تر است چکیده کامل

بحث نابرابری توسعه در میان شهرها از موضوعاتی است که اخیراً در فرهنگ برنامه&lrm;ریزی منطقه&lrm;ای مطرح شده است و هنوز در کشور ما جایگاه چندان مشخصی ندارد. اگرچه به سادگی بتوان اظهار کرد که ناحیه&lrm;ای از ناحیه&lrm;ی دیگر از لحاظ توسعه، توسعه یافته‌تر یا عقب‌مانده‌تر است. ولی اندازه‌گیری کمی توسعه یافتگی کار ساده&lrm;ای نیست. هدف از تحریر این مقاله تعیین درجه توسعه یافتگی شهرستان&lrm;های استان همدان و تحلیل نابرابری&lrm;های منطقه&lrm;ای در این استان می&lrm;باشد. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی است و شاخص&lrm;های مورد بررسی متشکل از پنج شاخص شامل بهداشتی – درمانی، اجتماعی و فرهنگی، آموزشی، اقتصادی (کشاورزی-دامداری)، جمعیتی، اشتغال، کالبدی و زیربنایی خدمات شهری می&lrm;باشد.جهت تعین درجه توسعه یافتگی شهرستان&lrm;ها و نابرابری&lrm;های فضایی از منطق فازی استفاده شده است. به این صورت که ابتدا در سه سطح پایگاه قوانین فازی بررسی شدند و در هر سال میزان توسعه یافتگی هر شهرستان مشخص شد و سپس با استفاده از روش ضریب اختلاف ویلیامسون روند نابرابری فضایی در استان تعیین شد. طی سال&lrm;های 80 تا 93 نتیجه&lrm;ای که از تحقیق فوق حاصل شد نشان می&lrm;دهد که شهرستان همدان با 65/0 به عنوان برخوردارترین شهرستان در رتبه اول و شهرستان فامنین با 29/0به عنوان محروم‌ترین شهرستان در رتبه آخر شهرستان&lrm;های استان می&lrm;باشد. الگوی ساختار حاکم بر فضای استان همدان مرکز – پیرامون می&lrm;باشد که این مسأله توجه هرچه بیشتر مسولان و برنامه&lrm;ریزان را به توزیع برابری امکانات در شهرهای شمالی را معطوف می&lrm;دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

451 - تحلیل فضایی و مکان‎یابی شهرک صنعتی شهرستان جلفا با استفاده از مدل‎های AHP و ELECTRE
فریبا کرمی ابوالفضل قنبری معصومه علیرضایی

مکان مناسب برای استقرار فعالیت&lrm;های صنعتی یکی از ضرورت&lrm;های توسعه صنعتی به شمار می‌رود، بنابراین پرداختن به موضوع مکان&lrm;یابی و ارزیابی اینکه تا چه حد مکان گزینی شهرک&lrm;های صنعتی مناسب است و وضعیت این شهرک&lrm;ها نسبت به همدیگر و نسبت به مکان گزینی مطلوب چگونه چکیده کامل

مکان مناسب برای استقرار فعالیت&lrm;های صنعتی یکی از ضرورت&lrm;های توسعه صنعتی به شمار می‌رود، بنابراین پرداختن به موضوع مکان&lrm;یابی و ارزیابی اینکه تا چه حد مکان گزینی شهرک&lrm;های صنعتی مناسب است و وضعیت این شهرک&lrm;ها نسبت به همدیگر و نسبت به مکان گزینی مطلوب چگونه است مهم می‌باشد. هدف اصلی این تحقیق، تحلیل فضایی و مکان&lrm;یابی شهرک صنعتی شهرستان جلفا با استفاده از روش&lrm;های تلفیقیAHP و ELECTRE می‌باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و برای جمع‌آوری داده&lrm;ها از مطالعات اسنادی، کتابخانه‌ای و روش دلفی استفاده شده است. به‌طوری که بعد از انتخاب معیارهای اولیه، در چهار گروه طبقه‌بندی شدند. سپس سؤالات و پرسشنامه تدوین گردید. در روش دلفی از 20 نفر از کارشناسان و متخصصان نظرخواهی به‌عمل آمد. به این ترتیب داده&lrm;ها جمع‌آوری و مورد استفاده قرار گرفتند. برای تلفیق معیارها و زیرمعیارها به منظور شناسایی و تعیین وزن آنها از مدلAHP در محیط نرم‌افزارExpert choice استفاده گردید. در مرحله بعد با اعمال وزن&lrm;های حاصل از مدل AHPدر محیطGIS به پهنه‌بندی اراضی شهرستان جلفا اقدام شد. سپس پهنه&lrm;های کاملاً مناسب بالای 50 هکتار انتخاب و با استفاده از مدل ELECTRE با توجه به 16معیار مهم دخیل در مکان&lrm;یابی بهینه شهرک&lrm;های صنعتی، ارزیابی و رتبه‌بندی شد و مناسب‌ترین مکان&lrm;ها در راستای ارزیابی مکان فعلی شهرک صنعتی شهرستان جلفا مورد شناسایی قرار گرفت. نتایج حاصل از مقایسه پهنه&lrm;های انتخاب شده برای استقرار شهرک صنعتی با مکان فعلی آن، نشان داد که مکان فعلی شهرک صنعتی در شهرستان جلفا با اصول و ضوابط مکان&lrm;یابی مطابقت ندارد. از ویژگی&lrm;های مکان پیشنهادی برای احداث شهرک صنعتی در شهرستان جلفا، این منطقه با مساحت 83 هکتار، در ارتفاع 987 متری از سطح دریا&lrm;های آزاد و در زمین&lrm;هایی با شیب 2 درصد قرار دارد. لازم به ذکر است که به دلیل وجود میکروگسل&lrm;های زیاد در منطقه جلفا، مکان پیشنهادی در فاصله37/1897 متری از گسل&lrm;های موجود، به دور از زمین&lrm;های کشاورزی، باغات و جنگل و از نظر سنگ شناسی در زمین&lrm;های مقاوم قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

452 - ساخت واحدهای پایه مطالعاتی شهری بر مبنای MAUP (مطالعه موردی: منطقه‌بندی دموگرافیک شهر زنجان)
حسنعلی فرجی سبکبار مرضیه صداقت کیش علیرضا رحمتی

در هر گونه از تحلیل داده های جغرافیایی تعریف واحد پایه برای مطالعه اثرات مستقیم بر نتایج دارد. مسئله اساسی در مطالعات فضایی، ارائه تعریف دقیق از واحدهای فضایی تحت مطالعه می باشد. ضرورت تعریف واحدهای پایه مطالعه از این جهت است که اگر برای مثال رابطه سطح درآمد و میزان ا چکیده کامل

در هر گونه از تحلیل داده های جغرافیایی تعریف واحد پایه برای مطالعه اثرات مستقیم بر نتایج دارد. مسئله اساسی در مطالعات فضایی، ارائه تعریف دقیق از واحدهای فضایی تحت مطالعه می باشد. ضرورت تعریف واحدهای پایه مطالعه از این جهت است که اگر برای مثال رابطه سطح درآمد و میزان ارتکاب به جرم را یک بار در سطح واحدهای همسایگی و بار دیگر در سطح مناطق شهری مورد بررسی قرار دهیم نتایج متفاوتی حاصل خواهد شد. این مشکل از این جهت به وجود می آید که داده های اولیه (برای مثال سرشماری) در سطح بلوک های آماری منتشر می شوند و ما مجبور به ترکیب این داده ها در مقیاس واحد همسایگی یا مناطق شهری یا هر الگوی پایه دیگر برای مطالعه هستیم. از آنجایی که انتخاب این واحدهای پایه قاعده خاصی ندارد و اختیاری است نتایج متفاوتی به دست می آید. در واقع نتایج تحلیل های آماری مستقل از مقیاس واحد پایه مطالعاتی نمی باشد. این مسئله اولین بار توسط جلک و بیل[1] تحت عنوان مسئله واحدهای فضایی متغیر شناسایی شد. هدف از این پژوهش شناسایی واحد پایه فضایی است که پس از ترکیب داده ها در آن واحد، کمترین انحراف نسبت به داده های اولیه داشته باشد. روش تحقیق مقایسه ای تطبیقی می باشد و از لایه های رقومی بلوک های آماری برای انجام تحلیل آماری بهره برداری شده است. در این پژوهش سه واحد پایه بر مبنای شبکه معابر، محلات شهری و الگوی راست گوشه انتخاب و با استفاده از 20 شاخص جمعیتی و پارامترهای مرکزی و پراکندگی و همبستگی تأثیر مسئله واحدهای فضایی متغیر (MAUP) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج گویای این است که واحد پایه راست گوشه کمتر تحت تأثیر MAUP قرار می گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

453 - سنجش و تحلیل عدالت فضایی کاربری‌های خدمات شهری (مطالعه موردی: محلات منطقه دو شهر اردبیل)
چنور محمدی سعدی محمدی سیده الهام داوری

عدالت فضایی شهر عمدتاً بر وجه توزیعی عدالت با توجه به ناهمسانی‌های ناحیه‌ای، حفظ تعادل مناسبات انسان و محیط، برخورداری همسان شهروندان از فرصت‌ها و کاهش آثار زیان‌بار ناشی از عدم توزیع عادلانه و فرصت‌ها و امکانات در گستره‌ی سرزمین ملی با محوریت مقوله تنوع فضایی تأکید دار چکیده کامل

عدالت فضایی شهر عمدتاً بر وجه توزیعی عدالت با توجه به ناهمسانی‌های ناحیه‌ای، حفظ تعادل مناسبات انسان و محیط، برخورداری همسان شهروندان از فرصت‌ها و کاهش آثار زیان‌بار ناشی از عدم توزیع عادلانه و فرصت‌ها و امکانات در گستره‌ی سرزمین ملی با محوریت مقوله تنوع فضایی تأکید دارد. هدف اصلی این پژوهش بررسی و ارزیابی کاربری های خدمات شهری در محلات منطقه دو اردبیل می‌باشد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی می باشد روش جمع آوری اطلاعات اسنادی و کتابخانه‌ای می‌باشد که از ده شاخص خدمات شهری برای نیل به هدف استفاده شده است در این پژوهش از مدل آنتروپی شانون برای وزن دهی و اهمیت شاخص‌ها و از مدل های ویکور و تاپسیس برای رتبه بندی و میزان برخورداری محلات استفاده شده است با توجه به اینکه نتایج حاصل از این دو مدل (ویکور و تاپسیس) در مواردی با هم تفاوت داشت در نتیجه برای رسیدن به نتیجه‌ی واحد در رتبه بندی و میزان برخورداری محلات از تکنیک تلفیقی کپ لند استفاده شده که نتایج بیانگر آن است در محلات یازده‌گانه توزیع کاربری های خدمات شهری نامتعادل است به طوری که محله‌های هشت، چهار و نه به ترتیب در رتبه های اول، دوم و سوم در سطح برخوردار، محله‌های یک و یازده در رتبه‌های چهارم و پنجم در سطح نسبتاً برخوردار، محله‌های پنج و سه در رتبه ششم در سطح نیمه برخوردار و محله‌های هفت و دو در رتبه‌های هفتم و هشتم در سطح نیمه برخوردار و نهایتاً محله‌های شش و ده در رتبه آخر در سطح محروم قرار دارند. همچنین نتایج بر اساس مدل رتبه- اندازه نشان داد که از نظر جمعیت و خدمات بین محلات شهری منطقه دو، تعادل فضایی وجود ندارد بر این اساس محله یک و سه دارای وضعیت مناسب و منطقه چهار و ده در وضعیت نامناسب قرار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

454 - پراکنش فضایی رضایت از دسترسی به خدمات شهری در شهرهای میان اندام (مطالعه موردی: شهر بومهن)
محمدرضا زندمقدم حسین الماسی مفیدی پروانه زیویار

به‌طورکلی یکی از مهم‌ترین وظایف مدیریت شهری در هر شهری اعم از شهرهای کوچک و بزرگ، تأمین خدمات شهری مناسب برای شهروندان می‌باشد که در صورت تحقق آن، هم باعث افزایش کیفیت زندگی شهروندان می‌شود و هم باعث ارزیابی مثبت از عملکرد مجموعه مدیریت آن شهر می شود. اما یک مسئله مهم د چکیده کامل

به‌طورکلی یکی از مهم‌ترین وظایف مدیریت شهری در هر شهری اعم از شهرهای کوچک و بزرگ، تأمین خدمات شهری مناسب برای شهروندان می‌باشد که در صورت تحقق آن، هم باعث افزایش کیفیت زندگی شهروندان می‌شود و هم باعث ارزیابی مثبت از عملکرد مجموعه مدیریت آن شهر می شود. اما یک مسئله مهم در بخش تأمین خدمات شهری، نحوه توزیع آن‌ها در سطح شهر می‌باشد که عامل مهمی در جهت جلب رضایت و رفع نیاز شهروندان به‌عنوان هدف اصلی مدیریت شهری می‌باشد. این مقوله در شهرهای متوسط به دلیل دسترسی ناکافی شهروندان به خدمات شهری نمود بیشتری دارد. در همین راستا این تحقیق ابتدا با روش توصیفی - تحلیلی ابتدا میزان رضایت شهروندان شهر بومهن از دسترسی به خدمات شهری را بررسی کرده است و سپس پراکنش فضایی رضایت‌مندی شهروندان از دسترسی به خدمات شهری را موردبررسی قرار می‌دهد. جهت تحلیل اطلاعات گردآوری‌شده از نرم‌افزار SPSS وGis استفاده‌شده است. نتایج تحقیق نشان داده است که درمجموع میزان رضایت شهروندان شهر بومهن از خدمات شهری موردبررسی کم بوده است و به‌غیراز خدمات آموزشی که میزان رضایت شهروندان در آن مناسب ارزیابی‌شده است بقیه خدمات وضعیت چندان مناسبی نداشته‌اند. از طرفی بررسی پراکنش فضایی رضایتمندی از خدمات شهری در شهر بومهن نشان می‌دهد که در بخش مرکزی میزان رضایت بیشتری نسبت به بخش‌های حاشیه‌ای بخصوص بخش جنوبی و شمالی شهر وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

455 - امکان‌سنجی تغییر پایتخت؛رویکرد تحلیل فضایی
پگاه فرهادیان مجید شمس

چکیدهبه دنبال مشکلات عدیده ی شهری و جغرافیایی تهران مبحث انتقال پایتخت به عنوان راه حل سروصدای زیادی در محافل آکادمیک و نهادهای دولتی به راه انداخت و در این میان یکی از بحث ها یافتن مکان مناسب برای نقل مکان پایتخت و سنجش و اندازه گیری مؤلفه های مورد نیاز برای این مکان ج چکیده کامل

چکیدهبه دنبال مشکلات عدیده ی شهری و جغرافیایی تهران مبحث انتقال پایتخت به عنوان راه حل سروصدای زیادی در محافل آکادمیک و نهادهای دولتی به راه انداخت و در این میان یکی از بحث ها یافتن مکان مناسب برای نقل مکان پایتخت و سنجش و اندازه گیری مؤلفه های مورد نیاز برای این مکان جدید بوده است. هدف این پژوهش امکان سنجی تغییر پایتخت با تأکید بر رویکرد تحلیل فضایی و نظام مطلوب برنامه ریزی شهری است. برای این منظور از بررسی شاخص های نخست شهری، سلسله مراتب شهری و نهایتا از بررسی تاثیر مولفه های کالبدی- عملکردی، مولفه اقتصادی، مولفه فرهنگی- اجتماعی بر سازمان فضایی شهری استفاده گردید. نتایج این پژوهش نشان می دهد که آمایش فضایی فضای جغرافیایی و شهری با تأکید بر مؤلفه های تحلیل فضایی و نیز ویژگی های نظام مطلوب برنامه ریزی شهری مهم ترین و پر چالشی ترین بخش های طرح انتقالی پایتخت در آینده به شما می روند. با توجه به اهدف پژوهش و نتایج بدست آمده 4 سناریو برای طرح انتقال پایتخت پیشنهاد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

456 - بررسی تأثیر ابعاد فضاهای داخلی مسکن معاصر بر رضایتمندی و اقامت ساکنین
محمدصادق طاهرطلوع دل اسماعیل ضرغامی امید حیدری پور سینا کمالی تبریزی

رضایتمندی سکونتی از جمله مهم‌ترین مباحث ذهنی کیفیت زندگی در حوزه مسکن به‌شمار می‌رود. ابعاد فضاهای واحد مسکونی، یکی از شاخص‌های رضایتمندی سکونتی می‌باشد. از شاخص‌های دیگر رضایت از سکونت، میل به اقامت طولانی‌تر در آن مکان است؛ که در پژوهش‌های مختلف، به‌عنوان یکی از کلیدی چکیده کامل

رضایتمندی سکونتی از جمله مهم‌ترین مباحث ذهنی کیفیت زندگی در حوزه مسکن به‌شمار می‌رود. ابعاد فضاهای واحد مسکونی، یکی از شاخص‌های رضایتمندی سکونتی می‌باشد. از شاخص‌های دیگر رضایت از سکونت، میل به اقامت طولانی‌تر در آن مکان است؛ که در پژوهش‌های مختلف، به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین عوامل مرتبط با رضایتمندی مطرح گردیده است. بر همین اساس، هدف این پژوهش، بررسی تأثیر ابعاد فضاهای داخلی مسکن معاصر بر رضایتمندی و به‌تبع آن اقامت ساکنین می‌باشد. رویکرد اصلی پژوهش کمی با دو روش تحلیل محتوا اسنادی و پیمایشی می‌باشد. در بخش تحلیل محتوای اسنادی، 160 پژوهش حوزه رضایتمندی سکونتی، از طریق نمونه‌برداری هدفمند با تکنیک گلوله برفی مورد توجه قرارگرفته است. همچنین پیمایش در سه بخش، ابعاد فضاهای مسکن، رضایتمندی سکونتی و میل به اقامت بیشتر با جامعه آماری ساکنین مسکن معاصر انجام شده است. الگوی مسکن مورد پژوهش، رایج‌ترین الگوی مسکن در شهرهای بزرگ یعنی مسکن آپارتمانی متداول با تعداد واحد محدود، زیر 10 واحدی در شهر اصفهان و حجم نمونه نهایی این پژوهش 270 نفر از ساکنین می‌باشد. بر اساس یافته‌های تحلیل محتوا، شاخص‌های کالبدی یکی از ابعاد جدایی‌ناپذیر رضایتمندی سکونتی و ابعاد فضاهای داخلی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های آن می‌باشد. در بخش پیمایش بر اساس مدل مفهومی، در طول پیشینه تحقیق، مدل ساختاری بین ابعاد فضاهای داخلی، رضایتمندی سکونتی و میل به اقامت بیشتر تبیین شده است و تأثیر مساحت بر رضایتمندی ساکنین معناداری و با ضریب بالای 86/0 به‌دست‌آمده است. همچنین رضایتمندی بر میل به اقامت بیشتر، با ضریب 93/0 تأثیر معناداری دارد. بنابراین با توجه به اینکه هر دو مسیر معنادار هستند، نتیجه می‌شود که رضایتمندی در رابطه مساحت و مدت اقامت نقش میانجی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

457 - تأثیر مؤلفه‌های فرهنگی بر سرزندگی فضاهای شهری
مریم خستو

سرزندگی فضاهای شهری به عنوان موضوعی مهم و حیاتی تحت تأثیر عوامل متعدد خرد و کلان قرار دارد. عنصر فرهنگ به عنوان یک مفهوم کلان و تعیین کننده در جوامع انسانی، می‌تواند بر میزان و چگونگی حضور افراد در فضاهای عمومی شهری تأثیر بگذارد. هدف این پژوهش یافتن ابعاد و میزان تأثیرگ چکیده کامل

سرزندگی فضاهای شهری به عنوان موضوعی مهم و حیاتی تحت تأثیر عوامل متعدد خرد و کلان قرار دارد. عنصر فرهنگ به عنوان یک مفهوم کلان و تعیین کننده در جوامع انسانی، می‌تواند بر میزان و چگونگی حضور افراد در فضاهای عمومی شهری تأثیر بگذارد. هدف این پژوهش یافتن ابعاد و میزان تأثیرگذاری مؤلفه های فرهنگی بر میزان سرزندگی فضاهای شهری است. بر اساس مدل مفهومی پژوهش، مؤلفه های فرهنگی عبارتند از: زبان، ارزش ها، هنجارها، باورها، فعالیت های ثابت و خروجی های مادی و غیره. پژوهش حاضر به روش میدانی و پیمایشی انجام شده است؛ بدین ترتیب که سه فضای شهری شاخص در یک محدوده از شهر قزوین انتخاب شد و میزان سرزندگی آن ها مورد سنجش قرار گرفت سپس مؤلفه های فرهنگی به واسطه پرسشنامه سنجیده و ارتباط آن ها با سرزندگی تحلیل گردید. یافته های تحقیق حاکی از این است که سه فضای شهری منتخب از لحاظ شاخص سرزندگی با هم متفاوت هستند و با تحلیل آزمون های آماری مربوطه، این نتیجه حاصل شد که بین مؤلفه های فرهنگی و سرزندگی فضاهای شهری ارتباط معنی دار وجود دارد؛ مهم ترین عامل فرهنگ مادی تعامل اجتماعی و کم اهمیت ترین طراحی فضا بوده است و از بین عوامل غیرمادی مذهب و اعتقادات مهم ترین و هم زبانی کم اهمیت ترین عامل تأثیرگذار بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

458 - تحلیل الگوی فضایی عوامل مؤثر بر مشارکت سیاسی انتخابات در ایران
مهدی محمدزاده راوندی حجت مهکویی محسن نیازی

مشارکت شهروندان، مشروعیت نظام سیاسی را به‌همراه دارد و انتخابات، مهمترین ابزار تحقق مشارکت سیاسی و بروز و ظهور مردم سالاری است. مشارکت سیاسی با مهمترین مباحث مربوط به علم سیاست و جامعه‌شناسی، نظیر احزاب، گروه‌های فشار، رابطه مردم و حکومت، جامعه مدنی، ویژگی‌های جمعیت شنا چکیده کامل

مشارکت شهروندان، مشروعیت نظام سیاسی را به‌همراه دارد و انتخابات، مهمترین ابزار تحقق مشارکت سیاسی و بروز و ظهور مردم سالاری است. مشارکت سیاسی با مهمترین مباحث مربوط به علم سیاست و جامعه‌شناسی، نظیر احزاب، گروه‌های فشار، رابطه مردم و حکومت، جامعه مدنی، ویژگی‌های جمعیت شناختی و نظایر آن پیوند عمیق و ناگسستنی دارد. با عنایت به متون و مقالات متعدد و بهره‌گیری از روش‌های مختلف پژوهشی در زمینه مشارکت سیاسی- انتخاباتی و علل و انگیزه‌های آن، تاکنون نگاه فراترکیبی نسبت به این مسأله صورت نگرفته است. در این پژوهش با رویکرد فراترکیب و با نگاهی جامع و کلی شاخص‌ها و مؤلفه‌های اصلی مؤثر برمشارکت در انتخابات استخراج گردیده است. این پژوهش به این سؤال پاسخ می‌دهد که عوامل مؤثر بر مشارکت سیاسی در ایران کدامند؟ مطابق نتایج، از228 مقاله مورد بررسی، 126عامل مؤثر در مشارکت به‌دست آمد که در10 مؤلفه کلی دسته‌بندی گردیده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

459 - شهر و اندیشیدن راه‌حلی بر اساس کیفیت تأمّل در نقوش هندسی اسلامی
احسان آذرهمایون پریسا علیمحمدی سید عطاءالله طاهایی

هرگاه بخواهیم نقوش هندسی اسلامی را چون یک پدیدار ببینیم، باید متوجه آن باشیم که این نقوش آن تجربه‌ی ادراکی هستند که در آن شیء معینی مقابل خود نداریم. چنین خصیصه‌ای تجربه‌ی ادراکی عام است: "نقوشی که در هم می‌پیچند". و به این معنیست که در نقوش هندسی اسلامی ما شکل (figure) چکیده کامل

هرگاه بخواهیم نقوش هندسی اسلامی را چون یک پدیدار ببینیم، باید متوجه آن باشیم که این نقوش آن تجربه‌ی ادراکی هستند که در آن شیء معینی مقابل خود نداریم. چنین خصیصه‌ای تجربه‌ی ادراکی عام است: "نقوشی که در هم می‌پیچند". و به این معنیست که در نقوش هندسی اسلامی ما شکل (figure) نداریم. این ما را به بحث شکل-زمینه[1]می‌برد.رابطه‌ی شکل زمینه بحث مهمی در ادراک بصری و هنر است. رابطه‌ای که باعث می‌شود در میدان دید بخشی از میدان دید برای ما شکل تلقی شود و شیئی ادراکی. روابطی درونی در انیوه موج‌های نور بازتابیده از محیط اطراف نیاز است تا برخی واحدی را تشکیل دهند. این همان فرایند دیدن است.در هنر بصری نیز اغلب با شکلی سر و کار داریم. در نقوش هندسی اسلامی چنین نیست، یا حداقل به آن معنا که تاکنون دیده‌ایم چنین نیست. آیا چنین چیزی نوعی سردرگمی نیست؟ ممکن است بپرسیم اگر هنر بنا نیست شیئی ادراکی را تحویل دهد، پس به چه کار می‌آید؟ آیا دست‌کم برای انسان امروز که وقت کافی ندارد داشتن اثری حاضر در دست ارزش بیشتری ندارد؟نقوش هندسی اسلامی با دعوت به تأمّل شناخته می‌شوند و باور ما این است این تأمّل همان دعوت به ماندن و مشارکت در کار دیدن است. این که چگونه چنین چیزی ممکن می‌شود پرسش اوّلیّه‌ی ماست. ولی پرسش اصلی و پسین ما این است که در شهرهایمان چگونه راه‌حلّی معادل خواهیم یافت؟این پژوهش از لحاظ ماهیت از نوع کیفی، از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش پژوهش، از نوع مطالعه‌ی موردی (case study) است. روش گردآوری اطلاعات روش کتابخانه‌ای و مشاهده از طریق بررسی متون، اسناد، و کاربرد قوانین ادراک است. بررسی چهار نقش از نقوش هندسی اسلامی با استفاده از مؤلّفه‌های گشتالت نتایجی مبنی بر چگونگی چندلایگی این نقوش و واگذاری ادراک به خود بیننده است. نظام هندسی برهم‌نهاده‌ی نقوش، با حسی که از نفوذ، چندلایگی و عمق برمی‌انگیزد الگوی هندسی مناسبی برای طرح‌ریزی شهر‌های جدید و محیط‌های شهری پویا ارائه می‌دهد. انتظام درونی این نظام هندسی متفاوت با نظام انتزاعی و بی‌ارتباط درونی هندسه‌ی رایج اقلیدسی است. در پایان آن‌چه دست می‌دهد امکانی برای فکر کردن است، به این معنی که به جای پیروی از داده‌های از پیش‌موجود و خط‌های برنامه‌ریزی شده، خود شهروند بتواند راهی برای تعامل با شهر فکر کند.[1] Figure-ground relationship پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

460 - ارزیابی و مطالعه تطبیقی بازآفرینی شهری در ایجاد فضاهای همگانی در کلانشهرهای تهران و پاریس
بهنام پزشکی سعید پیری علیرضا استعلاجی حمیدرضا صباغی

فضاهای همگانی شهرها از مهمترین مکان¬ها برای شکل¬گیری تعاملات اجتماعی و خاطرات جمعی هستند و بازآفرینی شهری نيز يكي از مهم¬ترين روش¬هاي تجديد حيات این فضاها در بافت¬هاي شهري به شمار می‌آید. این تحقیق با مقایسه تطبیقی فضاهای همگانی حاصل از بازآفرینی شهری در تهران و پاریس، چکیده کامل

فضاهای همگانی شهرها از مهمترین مکان¬ها برای شکل¬گیری تعاملات اجتماعی و خاطرات جمعی هستند و بازآفرینی شهری نيز يكي از مهم¬ترين روش¬هاي تجديد حيات این فضاها در بافت¬هاي شهري به شمار می‌آید. این تحقیق با مقایسه تطبیقی فضاهای همگانی حاصل از بازآفرینی شهری در تهران و پاریس، نقش عوامل مختلف مؤثر در بازآفريني فضاهای همگانی را مورد مطالعه قرار داده¬است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی می¬باشد. جمع¬آوری اطلاعات با روش مطالعه کتابخانه¬ای و اسنادی صورت گرفته و پرسشنامه بر مبنای روش دلفی تدوين گردیده -است. جهت تحلیل داده¬ها نیز از تکنیک TOPSIS استفاده شده¬است. یافته¬های پژوهش نشان می¬دهد که از مجموع عوامل مؤثر در بازآفريني فضاهاي همگاني، نقش عوامل کالبدی و فعالیتی (با وزن 0.186) بیشتر از عوامل دیگر می¬باشد. بر اساس يافته¬هاي پژوهش و امتیازهای محدوده¬های مورد مطالعه، مي‌توان گفت كه فضاهای همگانی حاصل از بازآفرینی در پاریس کیفیت بالاتری نسبت به فضاهای مشابه در تهران دارند و پاریس دارای برنامه مشخصی برای بازآفرینی فضاهای همگانی می-باشد، درحالی¬که در تهران بیشتر بازآفرینی¬های فضاهای همگانی به¬صورت موردی انجام می¬شود و داشتن يك برنامه مشخص برای تهران در این زمینه، ضروری به¬نظر می¬رسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

461 - الگوی گسترش کالبدی- فضایی شهر با استفاده از مدل آنتروپی شانون (نمونه موردی: شهر سریش آباد)
امیر رحمانی محمد رحمانی

الگوی رشد و توسعه‌ی کالبدی شهر به‌عنوان الگوی فضایی فعالیت های انسان، در برهه‌ی خاصی از زمان تعریف می شود و به دو دسته‌ی گسترش افقی و الگوی شهرفشرده تقسیم می گردد. شناخت الگوی توسعه‌ی کالبدی شهر به منظور هدایت آن در راستای توسعه‌ی پایدار شهری امری اساسی است، به‌طوری‌که چکیده کامل

الگوی رشد و توسعه‌ی کالبدی شهر به‌عنوان الگوی فضایی فعالیت های انسان، در برهه‌ی خاصی از زمان تعریف می شود و به دو دسته‌ی گسترش افقی و الگوی شهرفشرده تقسیم می گردد. شناخت الگوی توسعه‌ی کالبدی شهر به منظور هدایت آن در راستای توسعه‌ی پایدار شهری امری اساسی است، به‌طوری‌که بحث اصلی در تلاش برای متوقف کردن استفاده نادرست از زمین، این است که آیا کاربری زمین یا سیاست‌های استفاده از زمین عامل اصلی رشد پراکنده شهرها هستند یا رشد جمعیت نیروی غالب است؟ از طرف دیگر در دهه های اخیر شهرها به شکلی بی برنامه رشد نموده و محدوده‌های شهری در مدت کوتاهی به چندین برابر وسعت اولیه‌ی خود رسیدند؛ این معضل به الگوی گسترش افقی شهری معروف گردیده و منشاً بسیاری از مشکلات در شهرهای کشورهای در حال توسعه شده است. از آنجایی که شهرسریش‌آباد نیز در طول سال های اخیر رشدی نامتوازن و پراکنده داشته است، محقق در این پژوهش با بهره گیری از مدل آنتروپی شانون به تحلیل چگونگی گسترش این شهر پرداخته است. روش پژوهش، تحلیلی- تطبیقی و به‌صورت مطالعه‌ی اسنادی بوده و جهت بررسی بیشتر موضوع به مشاهده‌ی مستقیم و غیرمستقیم پرداخته است. نتایج نشان می دهد شهرسریش‌آباد طی سال های 95-1390 به‌صورت پراکنده رشد نموده و دچار رشد بی‌قوارگی(اسپرال) شهر شده است، بر این اساس الگوی رشد فشرده(عمودی) به‌عنوان الگوی توسعه‌ی آتی شهر با در نظر گرفتن رشد سایر کاربری ها با کاربری مسکونی و ایجاد مجتمع های مسکونی در نواحی کم تراکم، پیشنهاد می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

462 - ارزیابی کیفیت‌های فضایی در شهرهای جدید با استفاده از مدل فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی AHP نمونه موردی: شهر جدید بهارستان
ایوب ایرانشاهی حسن دلاکه حسین ثمره محسن دادخواه

در سال‌های اخیر جمعیت کلان‌شهرها و شهرهای بزرگ کشور ایران با نرخ فزاینده‌ای رو به رشد بوده و در پی مهاجرت فزاینده، فشارهای زیادی بر زیرساخت‌های اقتصادی، اجتماعی، طبیعی و اکولوژیک این شهرها وارد شده است. شهرهای جدید با اهدافی همچون کاهش جمعیت کلان‌شهرها، ایجاد اشتغال و غ چکیده کامل

در سال‌های اخیر جمعیت کلان‌شهرها و شهرهای بزرگ کشور ایران با نرخ فزاینده‌ای رو به رشد بوده و در پی مهاجرت فزاینده، فشارهای زیادی بر زیرساخت‌های اقتصادی، اجتماعی، طبیعی و اکولوژیک این شهرها وارد شده است. شهرهای جدید با اهدافی همچون کاهش جمعیت کلان‌شهرها، ایجاد اشتغال و غیره به وجود آمده‌اند، اما بی‌توجهی به کیفیت‌های فضای شهری در اثر سرعت ساخت‌وساز و تسریع در سرریز جمعیت کلان‌شهرها سبب به وجود آمدن شهرهای جدید عاری از کیفیت مطلوب زندگی شهری و اجتماعی و حتی در برخی موارد شهرهای خالی از سکنه و بی‌هویت شده‌اند. شهر جدید بهارستان در نزدیکی شهر تاریخی اصفهان و با بهره‌گیری از پتانسیل طبیعی مناسب و کیفیت اکولوژیک مطلوب می‌تواند کمک شایان توجهی به کاهش جمعیت کلان‌شهر اصفهان و کاهش فشارهای اقتصادی و اشتغالی این شهر بنماید. در این پژوهش توصیفی تحلیلی پس از تدقیق تعاریف و مفاهیم کیفیت‌های فضاهای شهری و نحوه ارتباط و تأثیر هرکدام از آن‌ها بر سایر کیفیت‌ها ، اصلی‌ترین کیفیت‌های مؤثر در ایجاد شهرهای جدید بر اساس نظر متخصصین و اساتید و بر مبنای پرسشنامه استخراج‌شده است. سپس با استفاده از روش AHP و با بهره‌گیری از نرم‌افزار Expert Choice به ارزیابی و اندازه‌گیری کیفیت‌های اصلی استخراج‌شده در شهر جدید بهارستان پرداخته‌ایم. نتایج نشان می‌دهد که کیفیت‌های حضور پذیری، کارایی، حس تعلق، خوانایی و سرزندگی به‌عنوان کیفیت‌های اصلی شناخته شدند که تمامی این کیفیت‌ها در شهر بهارستان در سطحی نسبتاً نامناسب و پایین‌تر از حد مطلوب قرار داشته و کیفیت حضورپذیری از سایر کیفیت ها در سطح نامناسب تری قرار داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

463 - تحلیل تغییرات شبکه شهری استان همدان در یک دوره 50ساله (1385-1335)
ژیلا سجادی مجید اسکندرپور هادی رستمی

در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، سلسله مراتب و تحولات شبکه ی شهری استان همدان بررسی شده است. پژوهش حاضر سعی دارد به بررسی الگوی پراکنش سکونتگاه های شهری، نظام یابی استقرار شهرها و نحوه ی توزیع و استقرار جمعیت در آنها بپردازد. در این راستا شهرهای استان بر اساس نتایج سر چکیده کامل

در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، سلسله مراتب و تحولات شبکه ی شهری استان همدان بررسی شده است. پژوهش حاضر سعی دارد به بررسی الگوی پراکنش سکونتگاه های شهری، نظام یابی استقرار شهرها و نحوه ی توزیع و استقرار جمعیت در آنها بپردازد. در این راستا شهرهای استان بر اساس نتایج سرشماری های عمومی نفوس و مسکن در طی سال های 1335 تا 1385 و با استفاده از مدل های تحلیل نزدیک ترین همسایگی، نخست شهری، ضریب آنتروپی و ضریب جینی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که الگوی پراکنش سکونتگاههای شهری استان تصادفی و فاقد نظم بوده است و به علت وجود نخست شهر همدان، عدم تعادل در سلسله مراتب شهری استان مشهود است. جهت رسیدن به سلسله مراتب شهری متعادل و توزیع فضایی بهینه جمعیت، رعایت عدالت در توزیع بودجه، سرمایه، امکانات و خدمات و همچنین ایجاد فرصت های برابر توسعه ی برای شهرهای کوچک استان مخصوصاً شهرهای نیمه توسعه ی نیافته استان( نیمه شمالی) ضرورت دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

464 - کاربرد نظریه CPTED در کاهش جرایم شهری
آزیتا رجبی

نظریه (CPTED)که مخفف crime prevention through environmental design به معنای "پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی" است که با استفاده از آن می توان با طراحی مناسب محل سکونت، کار و زندگی افراد جامعه را از ارتکاب جرائم در محیط های انسان ساخت عمومی و خصوصی آن ها در شهر مورد پ چکیده کامل

نظریه (CPTED)که مخفف crime prevention through environmental design به معنای "پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی" است که با استفاده از آن می توان با طراحی مناسب محل سکونت، کار و زندگی افراد جامعه را از ارتکاب جرائم در محیط های انسان ساخت عمومی و خصوصی آن ها در شهر مورد پیشگیری قرار داد .این نظریه، بر این باور است که "ارتکاب جرائم معلول فرصت های جرم خیزی است". در نتیجه راه حل مناسب را کم کردن فرصت های مجرمانه از طریق طراحی تخصصی مقابله با جرم می داند مقاله حاضر به بیان ویژگی های نظریه ی مذکور و روش های اجرای آن پرداخته و تلاش می کند تا با استفاده از روش های طراحی مناسب فضا ها ی زندگی شهروندان را در ابعاد خرد تا کلان از واحد های مسکونی و تجاری تا ملاحظات طراحی فضاهای عمومی باز و بسته ی شهری ایمن سازی نموده و احتمال بروز ناامنی و ارتکاب یه جرایم را به حدافل برساند با استفاده از این نظریه می توان به جای کاربرد تکنیک های صلبی مقابله با نا امنی در فضاهای شهری همچون استفاده از سیستم های پلیسی به روش های ایجابی مبتنی بر طراحی تخصصی پرداخته و میزان ارتکاب به جرایم را به طور نامحسوس به حداقل ممکنه رساند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

465 - برنامه ریزی راهبردی توسعه‌ی یکپارچه و پایدار منطقه قزوین مبتنی بر تحلیل عرصه های مرتبط تصمیم گیری
محمدحسین شریف زادگان مصطفی مومنی

با توجه به ناکارآمدی رهیافت های سنتی برنامه ریزی در حل معضلات منطقه ای که به طور عمده دچار جبریت کالبدی بودند و با توجه پیچیدگی روزافزون روابط بین عرصه های فعالیتی، بهره گیری از رهیافت های کارآمد تر همچون برنامه ریزی فضایی راهبردی، در حل مشکلات منطقه ای و بازتنظیم روابط چکیده کامل

با توجه به ناکارآمدی رهیافت های سنتی برنامه ریزی در حل معضلات منطقه ای که به طور عمده دچار جبریت کالبدی بودند و با توجه پیچیدگی روزافزون روابط بین عرصه های فعالیتی، بهره گیری از رهیافت های کارآمد تر همچون برنامه ریزی فضایی راهبردی، در حل مشکلات منطقه ای و بازتنظیم روابط درون آن برای اهداف و مقاصد مختلف برنامه ریزی در دستور کار قرار گرفت. برنامه ریزی فضایی راهبردی را می توان شیوه برنامه ریزی بلند مدتی دانست که بخش عمومی آن را هدایت می نماید و با تاکید بر ابعاد فضایی در سطوح منطقه ای، مورد استفاده قرار می گیرد. از سوی دیگر توجه به اصول پایداری و یکپارچه نگری در توسعه منطقه ای در قالب رهیافت برنامه ریزی فضایی راهبردی، متضمن توسعه ی هماهنگ در ابعاد مختلف می باشد که امکان یکپارچه سازی فعالیت های بخشی در راستای دستیابی به اهداف توسعه پایدار را فراهم می آورد. این پژوهش با به کارگیری روش تحلیل عرصه های مرتبط تصمیم گیری در قالب رهیافت برنامه ریزی فضایی راهبردی در جهت ارائه راهبرد توسعه یکپارچه و پایدار منطقه قزوین قرار دارد. در این راستا پس از تعیین عرصه های تصمیم گیری به تولید سناریو پرداخته شده و سناریوهای تولید شده با رویکردهای توسعه ی یکپارچه و پایدار اولویت بندی خواهد شد و پس از انتخاب سناریوی برتر، راهبردها، سیاست ها و برنامه های اجرایی تدوین می گردند. این پژوهش در پی تنظیم فعالیت ها و توزیع امکانات و خدمات مطابق با استعدادها و قابلیت های کانون های زیستی منطقه قزوین و ارائه راهبردها، سیاست ها و برنامه های اجرایی مناسب در جهت رسیدن به توسعه یکپارچه و پایدار منطقه قزوین می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

466 - جایگاه شهرهای کوچک درسلسله مراتب شهری (مطالعه‌ی موردی: استان اصفهان)
کتایون بهارلوئی اصغر نظریان

عدم تعادل درسلسله مراتب شهری درجهان به ویژه کشورهای درحال توسعه معضلاتی را به وجود آورده است، چنین حالتی با شدت و ضعف، ولی به طور غالب در بیش تر مناطق ایران دیده می شود. افزایش تعداد شهرهای بزرگ به ضرر شهرهای متوسط به خصوص شهرهای کوچک و روستا – شهرها عمل می کند. ا چکیده کامل

عدم تعادل درسلسله مراتب شهری درجهان به ویژه کشورهای درحال توسعه معضلاتی را به وجود آورده است، چنین حالتی با شدت و ضعف، ولی به طور غالب در بیش تر مناطق ایران دیده می شود. افزایش تعداد شهرهای بزرگ به ضرر شهرهای متوسط به خصوص شهرهای کوچک و روستا – شهرها عمل می کند. استان اصفهان نیز به نوبه ی خود دچار گسیختگی سلسله مراتب شهری و تمرکز جمعیت در مرکز استان می باشد. مقاله ی حاضر مطالعه ای در خصوص بررسی نقش و کارکرد شهرهای کوچک استان اصفهان درسلسله مراتب شهری است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است، که درآن مدل های کمی و روش های آماری استفاده شده است و منابع مورد استفاده عمدتاً از نتایج سرشماری در دوره های مختلف می باشد و هدف از این تحقیق، برنامه ریزی جهت تعادل فضایی و بررسی جایگاه شهرهای کوچک در شبکه ی شهری استان اصفهان و ارائه ی خدمات مناسب به حوزه ی پیرامونی توسط شهر های کوچک می باشد. در این مطالعه سه شهر کوچک از شهرهای استان اصفهان به عنوان نمونه ی مطالعاتی (گلپایگان، نایین وسمیرم)، با یک شهر میانی (شهرضا) و یک شهر بزرگ (اصفهان) در زمینه های گوناگون مورد مقایسه قرار گرفته است. مطابق بررسی های صورت گرفته از طریق مدل اندازه-رتبه شهری شیب خط، همچنین ضریب آنتروپی، عدم تعادل وگسیختگی در نظام شهری استان اصفهان مورد تایید قرار می گیرد. محاسبه ی ضریب کشش پذیری بیانگر این است که سه شهر کوچک منتخب در دوره های اخیر روند افزایشی ضریب را دارند. با بررسی از طریق ضریبL.Q به لحاظ کارکرد اقتصادی، نقش غالب شهر های کوچک کشاورزی وخدمات بوده است، در حالی که نقش اقتصادی شهرهای متوسط و بزرگ مورد مطالعه در بخش صنعت و خدمات می باشد. در نتیجه آنچه که عملکرد شهرهای کوچک را در نظام شهری و توسعه ی منطقه ای کم رنگ نموده است، فقدان شهرهای میانی (250تا500 هزارنفر) در سلسله مراتب شهری و تمرکز شدید امکانات خدمات در شهر اصفهان بوده است، بنابراین تقویت شهر های کوچک و تزریق سرمایه متوازن به آن ها می تواند راهکار مناسبی برای نیل به ساختار فضایی متعادل در سطح استان باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

467 - تحلیل فضایی نظام شبکه شهری استان کرمانشاه (سالهای 1375 تا 1390)
علی شماعی حسن رحمتی تپه رشت شریف حاجی تاش نالوس نعمت کرده

این پژوهش به تحلیل فضایی سلسله مراتب شهری استان کرمانشاه طی سال های1390-1375 پرداخته است. هدف این پژوهش تبیین نابرابریهای جمعیتی به منظور کاهش این نابرابریها در سطح شهرهای استان است. بررسی ها مشخص می سازد که در استان کرمانشاه با 29 شهر در سال 1390، شهر کرمانشاه به عنوان چکیده کامل

این پژوهش به تحلیل فضایی سلسله مراتب شهری استان کرمانشاه طی سال های1390-1375 پرداخته است. هدف این پژوهش تبیین نابرابریهای جمعیتی به منظور کاهش این نابرابریها در سطح شهرهای استان است. بررسی ها مشخص می سازد که در استان کرمانشاه با 29 شهر در سال 1390، شهر کرمانشاه به عنوان مرکز استان با جمعیتی حدود 851405 نفر تقریبا 62.8 درصد جمعیت شهری استان و 8 برابر شهر دوم و 16برابر شهر سوم(کنگاور) جمعیت دارد. در واقع کمبود شهرهای میانی در شبکه شهری استان زمینه های ناپایداری شهری را فراهم آورده است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و تطبیقی با بهره گیری از نرم افزارهای GIS،EXCEL، قانون رتبه اندازه، مدل حد اختلاف طبقه ای، ضریب آنتروپی و منحنی لورنز انجام شده است. نتایج حاصل از روشهای بکار گرفته عدم تعادل در سلسله مراتب شهری و گرایش به ناپایداری شهری را نشان می دهد. براساس مدل حد اختلاف طبقه ای در سال 1390 بیش از6/96درصد شهرها زیر141 هزار نفر جمعیت دارند معادلات بدست امده از قانون رتبه اندازه شهرهای استان کرمانشاه طی سه دوره بررسی شده بیانگر اختلاف زیاد با خط نرمال می باشد. بر این اساس ضریب آنتروپی از80/ در سال75 به79 / در سال 85 و در سال90 به69/ رسیده که نشانگر ناهمگونی در توزیع جمعیت استان است. در میان شهرستان های استان، شهرستان کرمانشاه به لحاظ توزیع فضایی جمعیت ناموزون ترین توزیع فضایی جمعیت را نسبت به سایر شهرستان ها دارد، به طوری که شهر اول (کرمانشاه) 216 برابر شهر دوم (کوزران) جمعیت دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

468 - اولویت بندی تعیین راهبردهای توسعه فضای عمومی شهر زابل (مدل فرآیند تحلیل شبکه)
اکبر کیانی فرضعلی سالاری سردری مریم حاتمی سمیه تیموری

اولویت سنجی مسائل فضاهای عمومی در شهرها، می باید مبتنی بر نظریات نوین مشارکت مردمی، کارشناسان مرتبط با امور شهری و استفاده از روش های علمی مناسب و کارآمد باشد. از آنجا که دیدگاههای مختلفی در سطح شهر پیرامون مسائل و اولویت های شهری وجود دارد و اتخاذ تصمیمات می بایست همگر چکیده کامل

اولویت سنجی مسائل فضاهای عمومی در شهرها، می باید مبتنی بر نظریات نوین مشارکت مردمی، کارشناسان مرتبط با امور شهری و استفاده از روش های علمی مناسب و کارآمد باشد. از آنجا که دیدگاههای مختلفی در سطح شهر پیرامون مسائل و اولویت های شهری وجود دارد و اتخاذ تصمیمات می بایست همگرا و در راستای پوشش همه جانبه اولویت ها باشد، بنابراین هدف مقاله ی حاضر، اولویت سنجی راهبردهای توسعه فضاهای عمومی شهر زابل است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی، کتابخانه ای و بررسی های میدانی می باشد. با توجه به ویژگی های مدل فرآیند تحلیل شبکه(ANP) و ویژگی مسائل شهر زابل، داده ها و اطلاعات اولیه طبقه بندی و به تبع آن مدل مفهومی ANP تهیه گردید. مدل ANP مبتنی بر فضاهای عمومی شهر زابل شامل 6 خوشه (معیار/گروه) و 22 گزینه (نود/زیرگروه) با استفاده از نرم افزار Super Decisions تولید شد. نتایج تحقیق نشان می دهد، بیش ترین و بالاترین اولویت جهت توجه به مسائل فضاهای عمومی شهر زابل مربوط به نودهای "محلات حاشیه شهر که بعد از سال 1380" شکل گرفته و توسعه یافته اند (با امتیاز نرمال شده 0.795 در خوشه موقعیت مکانی و زمانی)، "دسترسی فیزیکی" با امتیاز نرمال شده 0.496در خوشه دسترسی به فضای عمومی، گزینه "کوچه ها و خیابان ها" با امتیاز نرمال شده 0.377 (با اختلاف بسیار کمی بالاتر از نود بازار مرکزی 0.375) در خوشه فضاهای عمومی داخلی شهر، "چشم انداز کلی فضای طبیعی شهر" با امتیاز نرمال شده 0.837 در خوشه مطلوبیت فضای طبیعی، نود " چشم اندازها و نمادهای ورودی های شهر" با امتیاز نرمال شده 0.642 در خوشه فضاهای عمومی پیرامون شهر و نود "ایجاد تعلق مکانی فضایی" با امتیاز نرمال شده 0.485 در خوشه مطلوبیت فضای طبیعی در خوشه های شش گانه دارای رتبه و امتیاز بیش تری نسبت به سایر گزینه ها در هر خوشه بوده است. بر این اساس با مقایسه نتایج خوشه ها و گره ها (نودها) در خوشه مطلوبیت فضای طبیعی "چشم انداز کلی فضای طبیعی شهر"، در خوشه موقعیت مکانی و زمانی" محلات حاشیه شهر که بعد از سال 1380" شکل گرفته و توسعه یافته اند و در فضاهای عمومی پیرامون شهر چشم اندازها و نمادهای ورودی های شهر برای تعیین راهبردهای توسعه ی فضاهای عمومی شهر زابل در اولویت قرار گرفتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

469 - تحلیل روند رشد و توسعه ناموزون شهر‌های میانه ‌اندام در ایران (مطالعه موردی: شهر مرند- آذربایجان شرقی)
ابوالفضل قنبری فریبا کرمی سیداحمد حیدری نیا

در دهه های اخیر شهرهای ایران مانند بسیاری از شهرهای جهان سوم دچارتحولات چشمگیری شده اند، به طوریکه روند رشد شهرنشینی درپی تحولات اقتصادی، اجتماعی، موجب رشد لجام گسیخته و بی قواره شهرهای با نقش ملی و ناحیه ای گردیده که در اغلب شهرهای کشور ناشی از فقدان سیاست های مناسب سا چکیده کامل

در دهه های اخیر شهرهای ایران مانند بسیاری از شهرهای جهان سوم دچارتحولات چشمگیری شده اند، به طوریکه روند رشد شهرنشینی درپی تحولات اقتصادی، اجتماعی، موجب رشد لجام گسیخته و بی قواره شهرهای با نقش ملی و ناحیه ای گردیده که در اغلب شهرهای کشور ناشی از فقدان سیاست های مناسب ساخت و ساز و بی برنامگی در بهره برداری مناسب و با مبنای علمی از زمین شهری می باشد. شهر مرند به عنوان یک شهر میانه اندام در ساختار فضایی استان آذربایجان شرقی نیز مانند بسیاری از شهرهای کشور مستثنی از این حادثه ی عظیم شهرنشینی نبوده است. بررسی داده ها نشان می دهد جمعیت شهر طی 55 سال اخیر نزدیک به 9 برابر رشد داشته که این رشد فزاینده جمعیت، گسترش بی رویه شهر را نیز در پی داشته است، به طوریکه این شهر با گسترش فیزیکی26 برابری طی این دوره مشکلاتی از قبیل: تخریب زمین های کشاورزی اطراف شهر، مشکلات زیست- محیطی، کمبود امکانات زیربنایی و... را ایجادکرده است. از این رو توسعه سریع و بدون ضابطه شهر مرند، شکل نامتجانس و ناهنجاری را به ساخت کالبدی شهر داده است. در مقاله حاضر، با بهره- گیری از مدل آنتروپی هلدرن و تجزیه و تحلیل های آماری، چگونگی روند رشد و گسترش کالبدی- فضایی این شهر در خلال سال های (1390- 1335) در گستره فضایی آن مورد بررسی قرار گرفته است. روش جمع آوری داده ها و اطلاعات در این پژوهش، میدانی و اسنادی است. براساس مدل هلدرن67 درصد از رشد فیزیکی شهر در فاصله سالهای1390- 1335 مربوط به رشد جمعیت بوده و 33 درصد مربوط به رشد افقی و پراکنش شهری(Sprawl) می باشد که این عامل نتیجه عدم نظارت و کنترل مدیران شهری و نداشتن طرح و برنامه ای مدون جهت گسترش فیزیکی شهر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

470 - تحلیل فضایی میزان برخورداری از فناوری اطلاعات و ارتباطات در استان کرمان
حسین غضنفرپور

مناطق و نواحی جغرافیایی ایران پتانسیل ها و توانمندی های متفاوتی دارند، تفاوت در پتانسیل ها به علاوه سیاست دولت ها باعث تفاوت در سطح توسعه ی مناطق می شود. در استان کرمان تفاوت جغرافیایی مناطق، گستردگی استان و تغییرات مداوم در تقسیمات کشوری، باعث سطوح متفاوتی از توسعه شده چکیده کامل

مناطق و نواحی جغرافیایی ایران پتانسیل ها و توانمندی های متفاوتی دارند، تفاوت در پتانسیل ها به علاوه سیاست دولت ها باعث تفاوت در سطح توسعه ی مناطق می شود. در استان کرمان تفاوت جغرافیایی مناطق، گستردگی استان و تغییرات مداوم در تقسیمات کشوری، باعث سطوح متفاوتی از توسعه شده است. آگاهی از این تفاوت ها مسیر روشنی را در برابر برنامه ریزان قرار می دهد تا با شناخت بهتر در جهت کاهش این اختلافات برنامه ریزی نمایند. اختلاف در زمینه های مختلف قابل مشاهده است یکی از آن ها شاخص های فناوری اطلاعات و ارتباطات است. در این پژوهش سعی شده تا جایگاه هر یک از شهرستان های استان کرمان از نظر برخورداری از شاخص های فناوری اطلاعات و ارتباطات مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرد. رویکرد حاکم بر این پژوهش از نوع کمی- تحلیلی است داده های تحقیق از نتایج سرشماری 1390 استان کرمان استخراج گردیده و با استفاده از تکنیک های امتیاز استاندارد شده و شاخص تمرکز و گستاف، پاسی و دورسلر سعی شده به تحلیل مؤلفه های فناوری اطلاعات در استان کرمان پرداخته شود. نتایج مدل امتیاز استاندارد شده نشان می دهد که شهرستان کرمان با شاخص ترکیبی 45.253 در رتبه نخست استان و سطح ورا تمرکز قرار داشته است و بیش ترین تمرکز شاخص های فناوری اطلاعات را در مرکز استان شاهد هستیم. شاخص تمرکز وگستاف، پاسی و دورسلر نشان می دهد که بیش ترین تمرکز مؤلفه های فناوری اطلاعات متعلق به شهرستان کرمان است و این شهرستان با شاخص 8.94 در رتبه نخست استان و در سطح ورا تمرکز قرار گرفته است. در سطح فرا تمرکز شهرستان رفسنجان؛ در سطح میان تمرکز شهرستان های جیرفت، بم، سیرجان، بافت، زرند و کهنوج؛ در سطح فرو تمرکز شهرستان های شهر بابک، بردسیر، راور، عنبرآباد، رودبار جنوب، منوجان، انار، قلعه گنج، کوهبنان، رابر، ریگان و فهرج قرار گرفته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

471 - چالش های مدیریت آمایشی کلان شهر تهران بر پایه ی نگرش رئالیسم انتقادی
محمدصادق یحیی پور مصیب قره بیگی

رئالیسم انتقادی، فضا را یک شبکه ی نظام مند از سازمان ها در نظر می آورد که در درون ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی به هم مرتبط شده اند؛ برآیند چنین نگرشی، این است که اقدامات سازمانی بدون پرداختن به رابطه ی آن با فضای پیرامونی و آمایشی قابل مطالعه نخواهد بود. از این رو چکیده کامل

رئالیسم انتقادی، فضا را یک شبکه ی نظام مند از سازمان ها در نظر می آورد که در درون ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی به هم مرتبط شده اند؛ برآیند چنین نگرشی، این است که اقدامات سازمانی بدون پرداختن به رابطه ی آن با فضای پیرامونی و آمایشی قابل مطالعه نخواهد بود. از این روی، به نظر می رسد که گوناگونی نقش و کارکرد مدیران و تصمیم سازان در تهران، یکی از سازوکارهای اثرگذار در وضعیت نابسامان فضای این شهر است. پژوهش حاضر با روش علی- مقایسه ای و با بهره گیری از روش های تصمیم گیری چندمعیاره، کوشیده است تا به رده بندی شاخص های مدیریتی پنج نهاد مرتبط با تهران، شامل؛ شهرداری، شورای شهر، استانداری، فرمانداری و حکمرانان محلی (هسته های پنهان و دخیل در مدیریت شهری تهران که در نهادهایی چون ریاست جمهوری، قوه ی قضائیه، مجلس شورای اسلامی و نهادهای نظامی حضور دارند) بپردازد. با همسنجی این پنج نهاد در پنج شاخص بودجه، نفوذ میان سازمانی، برخورداری سیاسی، لابی های پنهان و دسترسی به مراجع قدرت، مشخص شد که نهادهای حکمران محلی با آنکه از نظر ساختاری، کم ترین نقشِ تعریف شده را در مدیریت شهری تهران دارند، اما در تصمیم سازی و کارگزاری این شهر، از بالاترین وزن برخوردار هستند. شهرداری تهران از نظر شاخص های یاد شده در رده ی دوم قرار گرفت و شورای شهر به همراه استانداری و فرمانداری نیز در رده ها ی پایانی جای گرفتند. بر پایه ی نتایج برآمده از پژوهش، به نظر می رسد که یکپارچه سازی ساختار و کارگزار در مدیریت شهری تهران با رویکرد آمایشی یکی از برون رفت های تمرکز فزاینده ی این شهر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

472 - تحلیلی بر شکل و روند توسعه فضایی و کالبدی شهر بجنورد در دهه 1380 (با استفاده از آنتروپی شانون، ضریب موران و ضریب گری)
محمدرضا ضمیری مهین نسترن حمیده محمدزاده تیتکانلو

بی‌تردید برنامه‌های کالبدی و پیروی از دیدگاه جامع در توسعه ی شهرها نتایج موفق و قابل دفاعی در پی نداشته است. توسعه ی پراکنده شهرها، اتلاف منابع و افزایش هزینه‌های اداره و خدمات رسانی در شهرها از این نتایج ناگوار هستند. به همین دلیل لازم است علاوه بر مسائل کالبدی و فیزیک چکیده کامل

بی‌تردید برنامه‌های کالبدی و پیروی از دیدگاه جامع در توسعه ی شهرها نتایج موفق و قابل دفاعی در پی نداشته است. توسعه ی پراکنده شهرها، اتلاف منابع و افزایش هزینه‌های اداره و خدمات رسانی در شهرها از این نتایج ناگوار هستند. به همین دلیل لازم است علاوه بر مسائل کالبدی و فیزیکی، سایر جنبه‌های شهرها در برنامه‌ریزی شهری لحاظ گردد. برنامه‌ریزی فضایی علاوه بر کالبد، به نحوه ی توزیع جمعیت، فعالیت و کاربری‌ها در سطح شهر نیز اهمیت می دهد. یکی از بحث‌های جدید درباره ی توسعه ی فضایی شهرها دستیابی به کمیت‌هایی است که بتواند پراکندگی را از فشردگی مشخص سازد. زیرا در کنار عدم تعریف دقیق و کاملی از پراکندگی که مورد توافق و اجماع باشد، شناخت علمی و ارزیابی قابل اتکا از وضعیت توسعه ی فضایی و کالبدی شهرها بدون در اختیار داشتن کمیت‌هایی که قابل بررسی و اندازه‌گیری باشند، غیرممکن می‌نماید و به قضاوت‌های شخصی و برداشت‌های کلی و سلیقه‌ای پژوهشگران متکی خواهد بود. این پژوهش از نوع تحلیلی – توصیفی بوده و در آن ضرایب موران و گری و همچنین آنتروپی شانون معرفی شده و به منظور ارزیابی و شناخت وضعیت توسعه فضایی شهر بجنورد و پراکنش فضایی کاربری‌ها در سطح شهر مورد استفاده قرار گرفته‌اند. نتایج این آزمون‌ها نشان می دهد که این مدل و ضرایب به خوبی می‌توانند وضعیت و روند توسعه فضایی و کالبدی شهرها را تبیین کرده و آن را به صورت کمی قابل بررسی و ارزیابی سازند. چنانکه با به کارگیری این روش ‌ها نشان داده می شود که شهر بجنورد در میانه دهه 1380 خورشیدی رشدی به نسبت متمرکز داشته و در آستانه تجربه پدیده پراکندگی شهری به ویژه در بافت حاشیه‌ای خود می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

473 - بررسی تطبیقی تأثیر شکل مدیریت سیاسی فضا بر توسعۀ منطقه‌ای مطالعه موردی جزایر قشم و کیش
حیدر لطفی

جزایر قشم و کیش، به عنوان یکی از بازوهای مهم اقتصادی در کشور، دارای اهمیت بسزایی هستند؛ به ویژه آن که این دو منطقه به عنوان یک واحد اقتصادی- سیاسی با عنوان مناطق آزاد شناخته شده اند و انتظار همگانی از چنین واحدهایی آن است که روند توسعه و بهره وری را در قیاس با دیگر مناط چکیده کامل

جزایر قشم و کیش، به عنوان یکی از بازوهای مهم اقتصادی در کشور، دارای اهمیت بسزایی هستند؛ به ویژه آن که این دو منطقه به عنوان یک واحد اقتصادی- سیاسی با عنوان مناطق آزاد شناخته شده اند و انتظار همگانی از چنین واحدهایی آن است که روند توسعه و بهره وری را در قیاس با دیگر مناطق با سرعت و تجانس بیش تری بپیمایند. اما، آن گونه که شواهد و قرائن نشان می دهد، این دو جزیره دارای تفاوت هایی در مدیریت سرزمینی هستند که مسیر توسعه کیش را تسریع نموده و مسیر توسعه قشم را با دشواری مواجه ساخته است. از این رو این پژوهش به دنبال تبیین علت این عدم تجانس دو جزیره در امر توسعه است. در این راستا دو سوال مطرح شده است: چه رابطه ای میان مدیریت سیاسی فضا و توسعه ی منطقه ای وجود دارد؟ چه رابطه ای میان مدیریت سیاسی فضا و توسعۀ نامتجانس در قشم رابطه وجود دارد؟ خروجی این پژوهش به این نتیجه ختم شده که به‌نظر می رسد که جزیرۀ کیش با یکپارچه سازی سازمان فضایی توانسته است از سطح عملیاتی و تصمیم گیری یک‌دست و یکپارچه‌ای برخوردار شود. اما، قشم به دلیل مدیریت دوسویه و ناهمسو، نتوانسته است از نظر شاخص های توسعه رشد قابل توجهی داشته باشد. نتایج این پژوهش، نشان می دهد که وجود یک نهاد برای سازماندهی فضا در قشم در همۀ ابعاد لازم و ضروری است. تلفیق توسعۀ یکپارچه و تدریجی یا اساس قرار دادن مدیریت راهبردی و سازماندهی یکپارچه فضا در قشم، راهکاری است که می تواند زمینه را برای توسعۀ این منطقه فراهم کند. پژوهش حاضر از جنبه ی روشی جزء تحقیقات علی است و از جنبۀ ماهیتی تحقیق کاربردی بشمار می رود. روش بکار رفته در این تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی است و اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات کتابخانه ای گردآوری شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

474 - تبیین ابعاد و مولفه های رویکرد ایرانی اسلامی در بازآفرینی فضاهای سبز تاریخی شهری
جواد نامجومنش بهمن کارگر پروانه زیویار

پژوهش حاضر با هدف بررسی تبیین ابعاد و مولفه های رویکرد ایرانی اسلامی در بازآفرینی فضاهای سبز تاریخی شهری از نوع توصیفی- تحلیلی است و با مطالعات کتابخانه ای، بازدیدهای میدانی، مصاحبه با مدیران مسئول و جمع آوری دیدگاه های شهروندان از طریق پرسشنامه و پیمایشی انجام شد. در ب چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف بررسی تبیین ابعاد و مولفه های رویکرد ایرانی اسلامی در بازآفرینی فضاهای سبز تاریخی شهری از نوع توصیفی- تحلیلی است و با مطالعات کتابخانه ای، بازدیدهای میدانی، مصاحبه با مدیران مسئول و جمع آوری دیدگاه های شهروندان از طریق پرسشنامه و پیمایشی انجام شد. در بخش تحلیل اسناد، اسناد موجود در سازمان بوستان ها و فضاهای سبز تاریخی شهرداری تهران و همچنین شهرداری منطقه 7 تهران به تفصیل بررسی می شود. در بخش دیگر بصورت مطالعات عینی و میدانی بوده که از پرسشنامه برای پرسش این مباحث و میزان اطلاع، آگاهی و نحوه ی ارتباط میان متغیرهای تحقیق، استفاده شد. شش ماه از بازه زمانی انجام پژوهش به توزیع پرسشنامه ها در بین شهروندان اختصاص داده شد. با توجه به حجم نمونه و با انتخاب بزرگترین بوستان به لحاظ مساحت در هر ناحیه به بوستان های شهید توکلی از ناحیه 1، دقت از ناحیه 2، بهارشیراز از ناحیه 3، شهید منفردنیاکی از ناحیه 4 و موزه قصر از ناحیه 5 مراجعه شد و به تعداد 77 نفر پرسشنامه توزیع گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها نتایج پرسشنامه در دو بخش قرار گرفت، روش های آمار توصیفی شامل: فراوانی، نمایه و میانگین به عنوان شاخص های گرایش مرکزی، دامنه تغییرات، واریانس و انحراف معیار به عنوان شاخص های پراکندگی و خطای معیار به عنوان شاخص های توزیع و در روش آمار استنباطی از ﺿـﺮﻳﺐ ﻫﻤﺒﺴـﺘﮕﻲ ﭘﻴﺮﺳﻮن و ﺗﺤﻠﻴﻞ رگرسیون ﮔﺎم ﺑﻪ ﮔﺎم اﺳﺘﻔﺎده ﺷـﺪ. یافته ها نشان داد ضریب همبستگی بدست آمده رضایت از مدیریت پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

475 - تاثیر رویکرد ایرانی اسلامی فضای سبز شهری بر اقتصاد بافتهای تاریخی و متراکم شهری
جواد نامجومنش بهمن کارگر پروانه زیویار

پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است و با مطالعات کتابخانه ای، بازدیدهای میدانی، مصاحبه با مدیران مسئول و جمع آوری دیدگاه های شهروندان از طریق پرسشنامه و پیمایشی همچنین تحلیل اسناد موجود در سازمان بوستان ها و فضاهای سبز تاریخی شهرداری تهران و همچنین شهرداری منطقه 7 تهرا چکیده کامل

پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است و با مطالعات کتابخانه ای، بازدیدهای میدانی، مصاحبه با مدیران مسئول و جمع آوری دیدگاه های شهروندان از طریق پرسشنامه و پیمایشی همچنین تحلیل اسناد موجود در سازمان بوستان ها و فضاهای سبز تاریخی شهرداری تهران و همچنین شهرداری منطقه 7 تهران و مطالعات عینی و میدانی بوده که از پرسشنامه برای پرسش این مباحث و میزان اطلاع، آگاهی و نحوه ی ارتباط میان متغیرهای تحقیق، استفاده شد. با توجه به حجم نمونه و با انتخاب بزرگترین بوستان به لحاظ مساحت در هر ناحیه به بوستان های شهید توکلی از ناحیه 1، دقت از ناحیه 2، بهارشیراز از ناحیه 3، شهید منفردنیاکی از ناحیه 4 و موزه قصر از ناحیه 5 مراجعه شد و به تعداد 77 نفر پرسشنامه توزیع گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها نتایج پرسشنامه در دو بخش قرار گرفت، و داده ها به دو روش آمار توصیفی و آمار استنباطی تحلیل ﺷـﺪ. یافته ها نشان داد ضریب همبستگی بدست آمده رضایت از مدیریت شهری با درختان سایه انداز، درختان مثمر، زیبایی بصری، نهر آب ، بناهای سنتی با معماری ‌ایرانی اسلامی و نهایتا با الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز در سطح 01/0 با 99 درصد معنادار شد. بر اساس یافته ها ضریب همبستگی بدست آمده سلامت‌روان در فضای سبز با درختان سایه انداز، درختان مثمر، زیبایی بصری، نهر آب، بناهای سنتی با معماری ‌ایرانی اسلامی و نهایتا با الگوی ایرانی اسلامی در فضای سبز در سطح 01/0 با 99 درصد اطمینان معنادار شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

476 - تاثیر سرمایه انسانی و فضای کسب و کار بر رشد اقتصادی استان‌های ایران
فاضل قربانی احمد سرلک غلامعلی حاجی

10.30495/eco.2020.672507

هدف این پژوهش بررسی تأثیر سرمایه انسانی و فضای کسب و کار بر رشد اقتصادی سی استان کشور با استفاده از داده‌های تابلویی و روش گشتاورهای تعمیم‌یافته طی دوره 94-1388 است. نتایج نشان داد سرمایه انسانی و فضای کسب و کار بر رشد اقتصادی استان‌های کشور تاثیر مثبت و معنادار داشته‌ا چکیده کامل

هدف این پژوهش بررسی تأثیر سرمایه انسانی و فضای کسب و کار بر رشد اقتصادی سی استان کشور با استفاده از داده‌های تابلویی و روش گشتاورهای تعمیم‌یافته طی دوره 94-1388 است. نتایج نشان داد سرمایه انسانی و فضای کسب و کار بر رشد اقتصادی استان‌های کشور تاثیر مثبت و معنادار داشته‌اند؛ اما، سرمایه انسانی , نسبت به سایر متغیرها، تاثیر بیش‌تری بر رشد اقتصادی استان‌های کشور داشته است. بر اساس نتایج، پیشنهاد می‌شود برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران اقتصادی سطح کیفی سرمایه انسانی و فضای رقابت کسب و کار را تقویت نمایند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

477 - نقش توسعه مالی در کارایی سیاست پولی ایران در تعیین تولید و تورم
سیده مریم منفرد تیمور محمدی محمد خضری اورانوس پریور

10.30495/eco.2022.1943459.2585

هدف این مقاله بررسی تاثیر توسعه مالی بر کارایی سیاست پولی در ایران طی دوره زمانی 1399-1358 با رهیافت فیلتر- کالمن است. به این منظور، متغیر نسبت اعتبارات داخلی بانک‌ها به تولید ناخالص داخلی به عنوان شاخص توسعه مالی مبتنی بر بخش بانکی و نسبت ارزش معاملات بازار سهام به تول چکیده کامل

هدف این مقاله بررسی تاثیر توسعه مالی بر کارایی سیاست پولی در ایران طی دوره زمانی 1399-1358 با رهیافت فیلتر- کالمن است. به این منظور، متغیر نسبت اعتبارات داخلی بانک‌ها به تولید ناخالص داخلی به عنوان شاخص توسعه مالی مبتنی بر بخش بانکی و نسبت ارزش معاملات بازار سهام به تولید ناخالص داخلی به عنوان شاخص توسعه مالی مبتنی بر بازار سرمایه در نظر گرفته شدند. برای دست‌یابی به هدف 4 الگو معرفی با رهیافت فیلتر- کالمن برآورد شدند. نتایج برآورد دو الگوی اول نشان داد با بهبود شاخص‌های توسعه مالی، کارایی سیاست‌ پولی در اثرگذاری بر رشد اقتصادی کم‌تر خواهد شد. نتایج برآورد دو الگوی دیگر نیز نشان داد که تاثیر شاخص‌های توسعه مالی بر کارایی سیاست‌ پولی در اثرگذاری بر تورم منفی و از نظر آماری معنادار بوده است؛ بر اساس نتایج پیشنهاد می‌گردد سیاستگذار اقتصادی در ایران در بخش‌های سپرده و وام آزادی عمل بیش‌تری را به بانک‌ها بدهد تا بتوانند کارکرد مناسب‌تری در اقتصاد آزاد داشته باشند، هر چند این رفتار بازهم سبب تشدید بی‌ثباتی و تغییرپذیری متغیرها می‌شود؛ اما می‌تواند کارکرد واقعی سیاست پولی را هم برای خانوار و هم برای تولیدکننده بهبود دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

478 - تخمین قیمت هدانیک ساختمانهای مسکونی در شهر تبریز: با رویکرد اقتصادسنجی فضایی
پرویز محمدزاده مسعود منصوری بابک کوهی لیلان

‌ هدف اصلی این مطالعه شناسایی عوامل موثر بر قیمت مسکن در شهر تبریز با استفاده از رویکرد اقتصادسنجی فضایی می‌باشد. برای این کار چهار عامل فیزیکی، محیطی، دسترسی و فضایی در نظر گرفته شده است. ‌در این مقاله، اطلاعات مورد نیاز از 757 خانوار نمونه ساکن در شهر تبریز در سال 138 چکیده کامل

‌ هدف اصلی این مطالعه شناسایی عوامل موثر بر قیمت مسکن در شهر تبریز با استفاده از رویکرد اقتصادسنجی فضایی می‌باشد. برای این کار چهار عامل فیزیکی، محیطی، دسترسی و فضایی در نظر گرفته شده است. ‌در این مقاله، اطلاعات مورد نیاز از 757 خانوار نمونه ساکن در شهر تبریز در سال 1389 جمع‌آوری شده است و به کمک این داده‌ها، نقشه آماری شهر تبریز و نرم‌افزارهای GeodaوGIS مدل تحقیق، تخمین زده شد. نتایج نشان می دهد که فرضیه وجود وابستگی فضایی در متغیر قیمت واحدهای مسکونی در مدل تأیید می شود و متغیرهای دسترسی واحد مسکونی به خیابان، مجهز بودن به سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی ووضعیت امنیت منطقه اثر مثبت و معنا‌داری بر قیمت واحدهای مسکونی در شهر تبریز دارد. همچنین قیمت واحدهای مسکونی دارای مصالح و اسکلت‌بندی بتونی و فلزی نسبت به واحدهای مسکونی با مصالح خشتی یا چوبی، دارای قیمت بالاتری هستند. همچنین ساختمانهای مسکونی بانمای سنگ مرمر نسبت به واحدهای مسکونی بانمای غیراستاندارد یا بدون نما قیمت بالاتری دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

479 - بررسی اثرات متغیر زمانی تعیین‌کننده‌های تورم: مدل‌های فضا ـ حالت
محسن خضری بهرام سحابی کاظم یاوری حسن حیدری

چکیده با توجه به اهمیت تورم در اقتصاد ایران بررسی دقیق تعیین کننده‌های تورم از اهمیت بالایی برخوردار است. بر اساس نتایج مطالعات مختلف، ارزیابی تعیین کننده‌های تورم با استفاده از الگوی VAR استاندارد، به دلیل تورش متغیرهای حذف شده در الگوی VAR، به نتایج نادرستی منتهی م چکیده کامل

چکیده با توجه به اهمیت تورم در اقتصاد ایران بررسی دقیق تعیین کننده‌های تورم از اهمیت بالایی برخوردار است. بر اساس نتایج مطالعات مختلف، ارزیابی تعیین کننده‌های تورم با استفاده از الگوی VAR استاندارد، به دلیل تورش متغیرهای حذف شده در الگوی VAR، به نتایج نادرستی منتهی می‌شود؛ به عنوان نمونه می‌توان به مشکل معمای قیمت در ادبیات تجربی اشاره کرد. در این تحقیق جهت بررسی دقیق‌تر تعیین کننده‌های تورم در اقتصاد ایران و پیش‌بینی تورم، به جای مدل VAR با ضرایب ثابت، با استفاده مدل‌های TVP-VAR، اقدام به مدل‌سازی تورم شده است، به طوری که متغیرهای رشد تولید ناخالص داخلی، رشد پایه پولی، تورم، نرخ ارز، نرخ سود بانکی و نااطمینانی تورم وارد مدل شده‌اند. نتایج حقیق حاضر بیانگر تغییر روابط بین متغیرهای فوق در طول زمان می‌باشد و اثرگذاری شرایط حاکم بر اقتصاد کشور را در نحوه اثرگذاری متغیرهای مدل بر یکدیگر نشان می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

480 - بررسی اقتصادی جرم و اثرات سرریز بین استانی آن در ایران: یک رویکرد پنل فضایی
محسن مهرآرا احسان محمدیان نیکپی

مقاله حاضر به بررسی اقتصادی جرم با استفاده از داده‌های استانی کشور ایران، از سال 89-1379 با لحاظ کردن متغیرهای اقتصادی و اجتماعی می‌پردازد. به جهت بررسی جرم از حیث مکان و لحاظ اثرات سرریز در مدل، از اقتصاد سنجی فضایی استفاده شده است. یافته‌های حاصل از تحقیق حاضر دلالت ب چکیده کامل

مقاله حاضر به بررسی اقتصادی جرم با استفاده از داده‌های استانی کشور ایران، از سال 89-1379 با لحاظ کردن متغیرهای اقتصادی و اجتماعی می‌پردازد. به جهت بررسی جرم از حیث مکان و لحاظ اثرات سرریز در مدل، از اقتصاد سنجی فضایی استفاده شده است. یافته‌های حاصل از تحقیق حاضر دلالت بر معنادار بودن اثرات سرریز ناشی از جرم در بین استان‌های کشور دارد. بنابراین تغییر میزان جرم در یک استان از کشور علاوه بر تأثیرگذاری در استان موردنظر دارای اثرات سرریز یا سرایت بین مرزها بر استان‌های مجاور نیز می‌باشد. به علاوه نتایج نشان می‌دهند که متغیرهای اقتصادی درآمد و نرخ مشارکت و همچنین متغیرهای اجتماعی نسبت ازدواج به طلاق، نسبت شهرنشینی و افزایش جمعیت اثرات معنادار و با اهمیتی بر وقوع جرم در کشور دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

481 - تأثیر شکنندگی دولت بر صادرات ایران به کشورهای جنوب شرق آسیا با رویکرد اقتصادسنجی فضایی
شکوفه ناقلی مجید مداح اسمعیل ابونوری

چکیده هدف این مقاله برآورد تأثیر شاخص شکنندگی دولت به عنوان معیار نشان دهنده نهادها بر صادرات ایران به کشورهای جنوب شرق آسیاست. بدین منظور از رویکرد اقتصادسنجی فضایی و مدل مختلط رگرسیون- خود رگرسیونی فضایی استفاده شد. الگوی تحقیق مدل رگرسیونی با داده های پانل طی دوره چکیده کامل

چکیده هدف این مقاله برآورد تأثیر شاخص شکنندگی دولت به عنوان معیار نشان دهنده نهادها بر صادرات ایران به کشورهای جنوب شرق آسیاست. بدین منظور از رویکرد اقتصادسنجی فضایی و مدل مختلط رگرسیون- خود رگرسیونی فضایی استفاده شد. الگوی تحقیق مدل رگرسیونی با داده های پانل طی دوره زمانی 2000- 2015 از تجارت ایران با کشورهای جنوب شرق آسیاست. نتایج نشان داد اثر متغیر شاخص شکنندگی دولت بر صادرات ایران به کشورهای جنوب شرق آسیا منفی و معنادار است؛ بدین معنا، ارتقای قانونمندی و کارایی در حوزه های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و امنیتی اثر مثبتی بر افزایش ظرفیت های صادراتی کشور دارد. بنابراین، فرضیه وجود وابستگی فضایی در مدل تأیید می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

482 - تحلیل بیزی مدل‌های پروبیت فضایی در بررسی پذیرش رقم پربازده گندم
آناهیتا نظری گوران ولی بریم نژاد

هدف کلی این مقاله بررسی و شناخت عواملی است که منجر به پذیرش کشت ارقام پر بازده گندم توسط زارعین گردیده است. هدف دیگر این مقاله در نظر گرفتن ﺗﺄثیرات همسایگی بر تصمیم‌گیری زارعین در خصوص پذیرش رقم گندم، به صورت داده‌های فضایی می‌باشد. برای این منظور از مدل انتخاب گسسته پر چکیده کامل

هدف کلی این مقاله بررسی و شناخت عواملی است که منجر به پذیرش کشت ارقام پر بازده گندم توسط زارعین گردیده است. هدف دیگر این مقاله در نظر گرفتن ﺗﺄثیرات همسایگی بر تصمیم‌گیری زارعین در خصوص پذیرش رقم گندم، به صورت داده‌های فضایی می‌باشد. برای این منظور از مدل انتخاب گسسته پروبیت فضایی و برای برآورد این مدل از روش بیز با کمک نرم افزار MATLAB استفاده گردید. آمار و اطلاعات مورد استفاده از 214 گندم‌کار بخش مرکزی شهرستان قزوین با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده در تابستان سال1391 جمع‌آوری گردید. نتایج حاصل از برآورد مدل‌ها با استفاده از روش بیز نشان داد که متغیرهای ارتباط با تعاونی تولید روستایی، تجربه، سن، میزان تولید گندم و ضریب اتورگرسیو فضایی بر پذیرش رقم پربازده گندم ﺗﺄثیرگذار هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

483 - اثر جرم بر هم‌گرایی توسعه استان‌های ایران: کاربرد اقتصادسنجی فضایی
سید عزیز آرمن وحید کفیلی حسن فرازمند حسین ملتفت

هدف این مقاله بررسی بازدارندگی جرم (امنیت داخلی) بر هم‌گرایی توسعه بین استان‌های ایران طی دوره زمانی 1375–1390 است. برآورد معادله هم‌گرایی با الهام از نظریه رشد نئوکلاسیک سولو- سوان و با استفاده از اقتصاد سنجی فضائی نشان داد هم‌گرایی توسعه بین استان‌های ایران برقر چکیده کامل

هدف این مقاله بررسی بازدارندگی جرم (امنیت داخلی) بر هم‌گرایی توسعه بین استان‌های ایران طی دوره زمانی 1375–1390 است. برآورد معادله هم‌گرایی با الهام از نظریه رشد نئوکلاسیک سولو- سوان و با استفاده از اقتصاد سنجی فضائی نشان داد هم‌گرایی توسعه بین استان‌های ایران برقرار است و شاخص جرم تأثیر بازدارنده معناداری بر سرعت توسعه ندارد. وجود هم گرایی بین استان ها، نشان‌دهنده موفقیت سیاست های توسعه منطقه ای در کاهش نابرابری منطقه ای است. عدم معناداری جرم در فرایند توسعه می تواند ناشی از نقش بالای دولت در فرایند توسعه و عدم گذر از حد آستانه ای تراکم جرم برای استان های ایران باشد. توصیه می شود سیاست های توسعه منطقه ای مانند گذشته بدون توجه به تراکم جرم در استان ها ادامه داشته باشد و این عدم معناداری، عدم جدیت سیاست‌مداران را در کنترل جرم و دلایل ایجاد جرم به دنبال نداشته باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

484 - بررسی همگرایی دموکراسی در کشورهای در حال توسعه با استفاده از رهیافت اقتصادسنجی فضایی
سید کمال صادقی محسن پورعبادللهان کویچ پرویز محمدزاده زهرا کریمی پروین علی مرادی افشار

هدف مقاله بررسی تجربی همگرایی دموکراسی در کشورهای در حال ‌توسعه است. بدین منظور از رویکرد اقتصادسنجی فضایی و داده‌های پانل در دوره زمانی 1990- 2014 استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد مجاورت جغرافیاییکشورها اثر مثبت و معناداری بر دموکراسی دارد. به‌ طور متوسط افزایش سطح د چکیده کامل

هدف مقاله بررسی تجربی همگرایی دموکراسی در کشورهای در حال ‌توسعه است. بدین منظور از رویکرد اقتصادسنجی فضایی و داده‌های پانل در دوره زمانی 1990- 2014 استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد مجاورت جغرافیاییکشورها اثر مثبت و معناداری بر دموکراسی دارد. به‌ طور متوسط افزایش سطح دموکراسی همسایگان جغرافیایی باعث 6 درصد افزایش دموکراسی می‌شودکه نشان‌دهنده تأثیرپذیری سیاسی کشورها از یکدیگر است. به ‌طور کلی، اثرات فضایی دموکراسی یا نظریه انتشار در کشورهای در حال ‌توسعه تائید می‌شود. بنابراین با توجه به نظریه انتشار و همگرایی دموکراسی، افزایش (یا کاهش) سطح دموکراسی در یک کشور می‌تواند باعثافزایش (یا کاهش) دموکراسی کشورهای مجاور شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

485 - بررسی همگرایی صنعتی در استان‌های ایران: رهیافت اقتصادسنجی فضایی (SDM)
سارا معصوم زاده مهدی شیرافکن مرتضی سیاره

این مقاله به بررسی همگرایی بهره‌وری استان‌های ایران در دو سال 1386 و 1389 می پردازد. به این منظور از روش‌های همگرایی مطلق، شرطی بتا و اقتصاد‌‌سنجی فضایی (SDM) (ضرورت لحاظ اثر همسایگی در بررسی) استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد همگرایی بتای مطلق وجود داشته و ضریب آن برا چکیده کامل

این مقاله به بررسی همگرایی بهره‌وری استان‌های ایران در دو سال 1386 و 1389 می پردازد. به این منظور از روش‌های همگرایی مطلق، شرطی بتا و اقتصاد‌‌سنجی فضایی (SDM) (ضرورت لحاظ اثر همسایگی در بررسی) استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد همگرایی بتای مطلق وجود داشته و ضریب آن برابر 12/0 می‌باشد. همگرایی مشروط نیز حاکی از وجود همگرایی در بهره‌وری است. این ضریب برابر 24/0 بوده و هر دو ضریب همگرایی در سطح 1 درصد به لحاظ آماری معنادار است. متغیرهای کنترل در همگرایی شرطی شامل تنوع صنعتی و سطح تحصیلات با اثر منفی و نیز یک‌نواختی صنعتی و دسترسی به زیرساخت جاده‌ای بین استانی با اثر مثبت بر همگرایی ارزش افزوده بخش صنعت می‌باشد. بر اساس نتایج، پیشنهاد می‌شود سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان اقتصادی توجه بیشتری به یک‌نواختی صنعتی بر اساس پتانسیل‌های هر منطقه داشته باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

486 - آسیب شناسی اقدامات و سیاست های نظام در مدیریت و ساماندهی فضای مجازی
محمد جواد ولی زاده محمد علی دولت

در راستای ساماندهی فضای مجازی به منظور بهره گیری از ظرفیت ها و جلوگیری از تهدیدات و آسیب های آن، قوانین و اسناد متعددی وضع، ساختارهای قانونی مختلفی تشکیل، بودجه های زیادی تخصیص و اقدامات قابل توجهی نیز صورت گرفته است، لیکن در مجموع، هدف مورد انتظار محقق نشده و نتیجه و ا چکیده کامل

در راستای ساماندهی فضای مجازی به منظور بهره گیری از ظرفیت ها و جلوگیری از تهدیدات و آسیب های آن، قوانین و اسناد متعددی وضع، ساختارهای قانونی مختلفی تشکیل، بودجه های زیادی تخصیص و اقدامات قابل توجهی نیز صورت گرفته است، لیکن در مجموع، هدف مورد انتظار محقق نشده و نتیجه و اثربخشی مطلوب مشاهده نمی شود؛ لذا این مقاله از نوع تحلیلی – توصیفی با روش گردآوری کتابخانه ای به دنبال پاسخ این سوال است که چه خلأ، مشکل و یا نقیصه هایی وجود دارد که باعث کم ثمر و یا حتی بی ثمر ماندن قوانین و اقدامات مربوطه شده و سامان نیافتن فضای مجازی و تداوم بی نظمی و آشفتگی آن را به بار آورده است؟ وجود این تحقیق، گامی در جهت بازبینی آسیب شناسانه برنامه ها، قوانین، رویکردها، اولویت ها و هزینه کردها بوده و بازآرایی اثربخشِ ظرفیت ها را موجب خواهد شد؛ همچنانکه فقدانش، مسیر را برای تداوم هدررفت منابع مالی و انسانی و انجام اقدامات بی ثمر باز خواهد گذاشت. یافته های تحقیق نشان می دهد که 9 چالش باعث تداوم نابسامانی، کنترل نشدن آسیب های اجتماعی و گسترش آن شده است. در این تحقیق راهکارهای پیشنهادی عملیاتی و کاربردی برای برون رفت از وضعیت فعلی، مورد تبیین قرار گرفته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

487 - گردش آزاد اطلاعات و تداخل صلاحیت‌ها در رویه شورای عالی فضای مجازی
علی حاجی پور کندرود سعید عظیمزاده

10.30495/cyberlaw.2024.709688

امروزه فضای مجازی به بخش تفکیک‌ناپذیری‌ از‌ زندگی‌ انسان‌ها تبدیل‌شده و با سرعت شتابان، تمامی شئون و عرصه‌های زیست بشر را تحت تأثیر قرار‌ داده‌ است‌. انقلاب فنّاورانه، آزادی بیان را به نحوی مدرن متأثر ساخت که توسعه رادیو و تلویزیون قبلاً آن را دگرگون نکرده بود. این انقل چکیده کامل

امروزه فضای مجازی به بخش تفکیک‌ناپذیری‌ از‌ زندگی‌ انسان‌ها تبدیل‌شده و با سرعت شتابان، تمامی شئون و عرصه‌های زیست بشر را تحت تأثیر قرار‌ داده‌ است‌. انقلاب فنّاورانه، آزادی بیان را به نحوی مدرن متأثر ساخت که توسعه رادیو و تلویزیون قبلاً آن را دگرگون نکرده بود. این انقلاب، جلوه‌های جدیدی از آزادی بیان را در مقابل ما هویدا کرد. با تحولات جدید در این حوزه، رفته‌رفته مشارکت فرهنگی در زمینه‌های مختلفی از جامعه پررنگ‌تر شد و مراوداتی که تا پیش از آن در قالب‌هایی محدودتر صورت می‌گرفت، پررنگ‌تر شد. بااین‌حال، به همان میزان نیز امکان کنترل و ایجاد محدودیت در اقسام مختلف ارتباطات در اشکال جدیدی، هویدا شد. چنین کنترلی که عمدتاً از طریق سازوکارهای دولتی و در مقابله با جریان مبادله آزادانه اطلاعات صورت می‌گیرد، با ظهور شبکه‌های اجتماعی وارد مرحله جدیدی شده است. سانسور و فیلترینگ و نظارت بر محتوای داده‌ها و پیشرفت شیوه‌های ره‌گیری مکاتبات و مکالمات در این شبکه‌ها متناظر با همه‌گیری این شبکه‌ها افزایش‌یافته است در پژوهش حاضر سعی شده است ضمن اشاره به آزادی گردش اطلاعات در محیط مجازی، نقش شورای عالی فضای مجازی را در تبیین قوانین مرتبط با محیط مجازی موردبررسی قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

488 - روش SVPWM تحمل خطا برای خطاهای سوئیچ‌باز چندگانه در مبدل توربین بادی شش‌فاز
روح اله بلبل نیا کریم عباس زاده

با توجه به افزایش استفاده از انرژی باد و تاثیر قابل ‌توجه آن بر شبکه قدرت، تحمل خطا در توربین بادی برای افزایش قابلیت اطمینان و سطح در دسترس بودن آن ضروری است. در این مقاله، یک روش جدید تحمل خطای کلید‌ باز چندگانه برای مبدل AC-DC شش‌فاز، به‌عنوان آسیب‌پذیرترین قسمت سیست چکیده کامل

با توجه به افزایش استفاده از انرژی باد و تاثیر قابل ‌توجه آن بر شبکه قدرت، تحمل خطا در توربین بادی برای افزایش قابلیت اطمینان و سطح در دسترس بودن آن ضروری است. در این مقاله، یک روش جدید تحمل خطای کلید‌ باز چندگانه برای مبدل AC-DC شش‌فاز، به‌عنوان آسیب‌پذیرترین قسمت سیستم توربین بادی ارایه شده است. روش پیشنهادی تحمل خطا از حالت افزونگی بردارهای فضایی مبدل شش‌فاز در مدولاسیون پهنای پالس بردار فضایی (SVPWM) استفاده نموده است و با تغییر سیگنال‌های کلیدزنی در ناحیه‌های خطادار، بردار فضایی دیگری را جایگزین بردار فضایی مطلوب نموده تا از ایجاد بردار فضایی نامطلوب براثر خطا کلید باز جلوگیری شود. مزیت اصلی روش پیشنهادی این است که بدون افزودن پایه، کلید یا تریاک (TRIAC)، به مدار مبدل و همچنین بدون نیاز به محاسبات پیچیده، خطاهای کلید باز مبدل را تحمل نموده و مقدار اضافه جریان و مقدار اعوجاج هارمونیک کل (THD) ناشی از این خطاها را در فازهای سالم و خطادار کاهش داده است. در نهایت روش پیشنهادی تحمل خطا با شبیه‌سازی در محیط سیمولینک نرم‌افزار متلب ارزیابی ‌شده و نتایج حاصل از این شبیه‌سازی جهت تایید اثر بخشی آن ارائه ‌شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

489 - روشی جامع برای مدل سازی عمومی فضای حالت مبدل های چندسطحی متوالی متصل به شبکه
حسن منافی میرعلیلو مهدی سلیمی جعفر سلطانی عادل اکبری مجد

در این مقاله برای مدل‌سازی فضای حالت عمومی مبدل چند‌سطحی سری متصل به شبکه، روشی جامع پیشنهاد شده است. در اینورترهای چند‌سطحی به دلیل غیر‌خطی بودن رفتار آنها، برای تضمین پایداری سیستم در حوزه کاری وسیع استفاده از کنترل کننده غیر‌خطی اجتناب ناپذیر است. برای همین منظور مدل چکیده کامل

در این مقاله برای مدل‌سازی فضای حالت عمومی مبدل چند‌سطحی سری متصل به شبکه، روشی جامع پیشنهاد شده است. در اینورترهای چند‌سطحی به دلیل غیر‌خطی بودن رفتار آنها، برای تضمین پایداری سیستم در حوزه کاری وسیع استفاده از کنترل کننده غیر‌خطی اجتناب ناپذیر است. برای همین منظور مدل‌سازی فضای حالت جهت طراحی این نوع کنترل کننده ها لازم است. مدل پیشنهاد شده برای حالت کلی مبدل با تعداد n پل ارائه شده است. برای راستی آزمایی مدل فضای حالت به دست آمده، یک نمونه آزمایشگاهی از مبدل چند‌سطحی با دوپل طراحی و ساخته شده و نتایج مربوط به شبیه‌سازی مدل فضای حالت به دست آمده با نتایج شبیه‌سازی مبدل متصل به شبکه و نتایج عملی مقایسه شده است. مقایسه نتایج نشان‌دهنده درستی عملکرد مدل است. همچنین شبیه‌سازی های مربوطه توسط نرم افزار تخصصی EMTDC/PSCAD انجام یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

490 - ارائه یک رویکردی نوین در شبیه‌سازی و تحلیل خطای نشانه‌روی پرتو آنتن رادار دهانه مصنوعی فضاپایه
مهدی شامخ روزبه حمزه ئیان نجمه چراغی‌شیرازی عبدالرسول قاسمی

از آنجایی که اکثر سیستم های رادارِ دهانه مصنوعی فضاپایه در تفکیک تصاویر، دقتی کمتر از یک متر دارند، پردازش بسیار دقیق داده های رادارِ دهانه مصنوعی جهت تولید تصاویری با دقت تفکیک بالا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله، روش هایی برای مدل سازی و شبیه سازی واقعی چکیده کامل

از آنجایی که اکثر سیستم های رادارِ دهانه مصنوعی فضاپایه در تفکیک تصاویر، دقتی کمتر از یک متر دارند، پردازش بسیار دقیق داده های رادارِ دهانه مصنوعی جهت تولید تصاویری با دقت تفکیک بالا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله، روش هایی برای مدل سازی و شبیه سازی واقعی سیستم رادار دهانه مصنوعی فضاپایه ارائه شده و همچنین داده‌های خام به دست آمده است. برای شبیه سازی و مدل سازی، مشخصات اصلی سیستم رادارِ دهانه مصنوعی ماهواره واقعی منعکس شده که مربوط به حالت/دینامیک سنسور، مشاهده هدف، الگوهای پرتو آنتن، خطاهای نشانه روی پرتو آنتن و تولید داده های خام است. آنالیزها بر اساس شبیه سازی انجام شده اثر بخشی روش های ارائه شده را نشان داده است. در شبیه سازی، روش ارائه شده خطاهای فازی القا شده توسط خطاهای نشانه روی پرتو آنتن را جبران سازی می کند. نتایج متمرکزسازی داده های خام، مقدار محاسبه شده دقت تفکیک بُرد مایل برابر 89/1 متر و مقادیر میانگین دقت تفکیک بُرد مایل اندازه گیری شده، نسبت لوب بیشینه به لوب کناری (PSLR) و نسبت لوب اصلی به تجمیع لوب های کناری (ISLR) برای فرکانس نرخ بازجویی (IRF) نقطه ای وزن دار نشده در تصویر متمرکز شده به ترتیب، در حدود 94/1 متر، 57/13 دسیبل و 26/10- دسیبل بود. مقدار محاسبه شده دقت تفکیک آزیموت برابر 24/2 متر و مقادیر میانگین دقت تفکیک آزیموت اندازه گیری شده، PSLR و ISLR برای IRFهای هدف نقطه ای وزن دار نشده به ترتیب در حدود 29/2 متر، 57/12- دسیبل و 68/9- دسیبل بود. این نتایج اثر بخشی روش های ارائه شده را نشان می دهند. به عبارت دیگر عملکرد تشکیل تصویر رادارِ دهانه مصنوعی فضاپایه با استفاده از روش ارائه شده برای داده های خام بسیار خوب است، به طوری که تأثیرات مختلف القا شده از سنسور رادارِ دهانه مصنوعی واقعی منعکس می شود. بنابراین این نتایج، روش های پیشنهادی برای تشکیل تصویر رادارِ دهانه مصنوعی فضاپایه را تائید می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

491 - عملکرد بهینه ترانسفورماتور قدرت الکترونیکی توزیع با استفاده از روش رگولاتور خطی درجه دو
محمد حسین رضایی رحمت اله هوشمند محمد عطایی

ترانسفورماتورها وظایفی همچون انتقال ولتاژ، ایزولاسیون و تفکیک نویز را بر عهده دارند و یکی از اجزاء ضروری سیستم توزیع قدرت الکتریکی هستند. در عین حال، در فرکانس‌های صنعتی (50 هرتز) یکی از سنگین‌ترین و گران‌ترین اجزا در سیستم توزیع هستند. امروزه از ترانسفورماتور قدرت الکت چکیده کامل

ترانسفورماتورها وظایفی همچون انتقال ولتاژ، ایزولاسیون و تفکیک نویز را بر عهده دارند و یکی از اجزاء ضروری سیستم توزیع قدرت الکتریکی هستند. در عین حال، در فرکانس‌های صنعتی (50 هرتز) یکی از سنگین‌ترین و گران‌ترین اجزا در سیستم توزیع هستند. امروزه از ترانسفورماتور قدرت الکترونیکی به جای ترانسفورماتور قدرت معمولی استفاده می‌شود تا انتقال ولتاژ و تحویل توان در سیستم قدرت را انجام دهد. در این مقاله ساختار و روابط ترانسفورماتور قدرت الکترونیکی توزیع بررسی شده و سپس به طراحی یک رگولاتور خطی درجه دو با عمل انتگرالی برای بهبود عملکرد دینامیکی DEPT با حضور نامتعادلی ولتاژ، کمبود (sag) ولتاژ، هارمونیک‌های ولتاژ و چشمک زنی ولتاژ پرداخته می‌شود. روش کنترل ارائه شده توسط MATLAB/SIMULINK شبیه سازی شده است. نتایج ارائه شده که شامل ولتاژ ورودی، ولتاژ خروجی و ولتاژ لینک DC در مقدار مرجع می‌باشند، بهبود عملکرد دینامیکی را تایید می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

492 - کنترل برداری موتور القائی با استفاده از روش مدولاسیون بردار فضائی با اینورتر منبع جریان
غلامرضا عرب مارکده فروغ تاکی سعید اباذری

از آنجایی که گشتاور یک ماشین القایی توسط جریان ماشین و شار فاصله هوایی تعیین می گردد، کنترل مستقیم جریان به جای ولتاژ بسیار مناسب به نظر می رسد. همچنین مدولاسیون بردار فضایی (SVM) روش برتری برای اینورترها ی منبع جریان از نظر کاهش هارمونیک های مرتبه پایین، فرکانس کلیدزنی چکیده کامل

از آنجایی که گشتاور یک ماشین القایی توسط جریان ماشین و شار فاصله هوایی تعیین می گردد، کنترل مستقیم جریان به جای ولتاژ بسیار مناسب به نظر می رسد. همچنین مدولاسیون بردار فضایی (SVM) روش برتری برای اینورترها ی منبع جریان از نظر کاهش هارمونیک های مرتبه پایین، فرکانس کلیدزنی پایین تر و پیاده سازی آسان تر می باشد. این مقاله به معرفی مدولاسیون بردار فضایی برای اینورتر منبع جریان می پردازد. سپس با کنترل برداری ماشین القایی تغذیه شده با اینورتر منبع جریان، نتایجی ارائه می کند که برتری مدولاسیون SVM را از جهت پاسخ دینامیکی سریع و کنترل ساده تر گشتاور به اثبات می رساند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

493 - رویکردی جدید در طراحی سطوح انتخابگر فرکانس چند لایه بر پایه تنظیم قطب- صفرهای تک‌تک صفحات
محمود فلاح علی عبدالعالی

در این مقاله یک رویکرد جدید برای طراحی سطوح انتخابگر فرکانس معرفی شده است. ما سعی می‌کنیم تا پاسخ فرکانسی مطلوب خود را با استفاده از تنظیم پاسخ فرکانسی هر سطح تشکیل‌دهنده، بسازیم. همچنین در این مقاله یک سطح انتخابگر فرکانس مینیاتوری دو بانده پیشنهاد شده است. در مقایسه ب چکیده کامل

در این مقاله یک رویکرد جدید برای طراحی سطوح انتخابگر فرکانس معرفی شده است. ما سعی می‌کنیم تا پاسخ فرکانسی مطلوب خود را با استفاده از تنظیم پاسخ فرکانسی هر سطح تشکیل‌دهنده، بسازیم. همچنین در این مقاله یک سطح انتخابگر فرکانس مینیاتوری دو بانده پیشنهاد شده است. در مقایسه با تکنیک‌های طراحی سنتی ساختار ارائه شده دارای مزیت غیر رزونانسی بودن عناصر سلول واحد، با ابعاد مینیاتوری می‌باشد. سلول‌های FSS پیشنهادی از دو سطح خازنی و سلفی تشکیل شده است که مانند یک فیلتر دو بانده در مقابل عبور امواج الکترومغناطیسی عمل می‌کند. عملکرد این ساختار برای زوایای مختلف تابش و پلاریزاسیون پایدار می‌باشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

494 - بهبود سیستم درایو موتور خطی سنکرون مغناطیس دائم مبتنی بر کنترل مستقیم نیروی الکترومغناطیسی با به کار گیری مدولاسیون بردار فضایی
مهدی منوچهری جواد فیض غضنفر شاهقلیان

به کارگیری روش کلاسیک کنترل مستقیم نیروی الکترومغناطیسی (DFC) در موتور خطی سنکرون مغناطیس دائم (PMLSM) با اشکالاتی روبروست که از مهمترین این اشکالات وجود ریپل زیاد در نیروی الکترومغناطیسی و شار پیوندی و همچنین متغیر بودن فرکانس کلیدزنی است. در این مقاله به کارگیری روش م چکیده کامل

به کارگیری روش کلاسیک کنترل مستقیم نیروی الکترومغناطیسی (DFC) در موتور خطی سنکرون مغناطیس دائم (PMLSM) با اشکالاتی روبروست که از مهمترین این اشکالات وجود ریپل زیاد در نیروی الکترومغناطیسی و شار پیوندی و همچنین متغیر بودن فرکانس کلیدزنی است. در این مقاله به کارگیری روش مدولاسیون بردار فضایی برای رفع اشکالات روش DFC کلاسیک پیشنهاد شده است. روش مدولاسیون بردار فضایی (SVM) با تثبیت فرکانس کلیدزنی و فراهم آوردن فضای انتخاب بردار ولتاژ پیوسته به جای فضای گسسته می‌تواند به رفع و یا کاهش اشکالات کمک کند. برای تایید روش مزبور از شبیه‌سازی با نرم‌افزار MATLAB استفاده شده است. نتایج شبیه‌سازی نشان می‌دهد که ترکیب روش DFC با SVM ضمن حفظ خصوصیات مفید و مزایای روش DFC باعث رفع اشکالات عمده این روش مانند ریپل زیاد در نیروی موتور و شار پیوندی و متغیر بودن فرکانس کلیدزنی می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

495 - بررسی و تحلیل فضایی تأثیرات گردشگری بر نواحی روستایی از دیدگاه جوامع محلی (مورد: بخش شاهو - شهرستان روانسر)
علی شمس الدینی داود جمینی علیرضا جمشیدی

گردشگری به واسطه تأثیرات مختلفی که بر جوامع، اعم از نقاط شهری و روستایی، بر جای می‌گذارد، در صورت مدیریت بهینه و کارآمد می‌تواند زمینه‌های توسعه و پیشرفت جوامع میزبان را فراهم نماید و در صورت عدم مدیریت و بی توجهی، می‌تواند زمینه‌ساز بروز مسائل و چالش‌های متعدد اجتماعی، چکیده کامل

گردشگری به واسطه تأثیرات مختلفی که بر جوامع، اعم از نقاط شهری و روستایی، بر جای می‌گذارد، در صورت مدیریت بهینه و کارآمد می‌تواند زمینه‌های توسعه و پیشرفت جوامع میزبان را فراهم نماید و در صورت عدم مدیریت و بی توجهی، می‌تواند زمینه‌ساز بروز مسائل و چالش‌های متعدد اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی در مناطق میزبان باشد. هدف از پژوهش حاضر که از نوع تحقیقات کاربردی و با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته است، بررسی و تحلیل فضایی تأثیرات گردشگری بر نواحی روستایی بخش شاهو از توابع شهرستان روانسر از دیدگاه روستاییان بخش مذکور است. جامعه آماری پژوهش را، کلیه سرپرستان خانوار واقع در 8 روستای بخش شاهو (908 نفر) تشکیل می‌دهند، که با استفاده از فرمول کوکران 206 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شده‌اند. ابزار اصلی این پژوهش پرسش‌نامه‌ای بوده که روایی آن توسط اساتید دانشگاهی و متخصصان گردشگری و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تأیید گردید. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات و نمایش فضایی اثرات گردشگری بر نواحی روستایی بخش شاهو به ترتیب از دو نرم‌افزار SPSS و GIS استفاده گردید. نتایج بررسی کلی تأثیرات گردشگری بر نواحی روستایی بخش شاهو نشان داد که گردشگری بر 3/38 درصد مناطق مورد مطالعه تأثیری در حد کم و خیلی کم، بر 1/30 درصد تأثیر در حد متوسط و بر 5/31 درصد تأثیر زیاد و بسیار زیادی داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

496 - تحلیل نابرابری های فضایی توزیع خدمات شهری از منظر عدالت فضایی مطالعه موردی: شهرستان قرچک
علی عبدی بیژن رحمانی شهره تاج

عدالت فضایی از مباحثی است که در سال های اخیر در میان برنامه ریزان و جغرافیدانان اهمیت ویژه ای یافته است. از آنجا که خدمات عمومی شهری، ساختار دهنده شکل و ماهیت کالبدی، اجتماعی و فضایی شهر می باشد، بی عدالتی در نحوه توزیـع آن،تأثیر جبران ناپذیری بر ساختار، ماهیت شهر و جدا چکیده کامل

عدالت فضایی از مباحثی است که در سال های اخیر در میان برنامه ریزان و جغرافیدانان اهمیت ویژه ای یافته است. از آنجا که خدمات عمومی شهری، ساختار دهنده شکل و ماهیت کالبدی، اجتماعی و فضایی شهر می باشد، بی عدالتی در نحوه توزیـع آن،تأثیر جبران ناپذیری بر ساختار، ماهیت شهر و جدایی گزینی طبقاتی محلات شهر گذاشته و مدیریت شهری را با چالش های جـدی روبرو کرده است. با بررسی میران نابرابری ها در توزیع خدمات و شناسایی الگوی فضایی بی عدالتی در سطح شهر، می توان پی بـرد که کدامیک از خدمات در وضعیت نامناسب تری هستند و بی عدالتی بیشتر در کدام بخش و محلۀ شهری تمرکز یافتـه اسـت تـا از ایـن طریق مدیریت شهری با عمل آگاهانه در توزیع فضایی خدمات عمومی و منافع اجتماعی، نـابرابری هـای فضـایی را کـاهش داده و کیفیت رندگی را ارتقا دهد. رشد روزافزون جمعیت شهرستان قرچک و نیاز ساکنین به خدمات شهری در حال افزایش است. ازاین‌رو تحقیق حاضر که با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از اسناد کتابخانه‌ای و استنتاج یافته‌های میدانی در قالب تدوین و توزیع پرسش‌نامه، در سطح محدوده موردمطالعه صورت گرفته است به بررسی وضعیت برخورداری شهروندان از خدمات و نیز توزیع آن‌ها در سطح روستاها پرداخته است. یافته‌های تحقیق با استفاده آزمون موران و روش جینی و همچنین آزمون T-test مورد تجزیه تحلیل قرارگرفته و نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که خدمات و امکانات مورد بررسی در تحقیق در سطح شهرستان قرچک به‌صورت عادلانه توزیع نشده‌اند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

497 - تحلیل فضایی عوامل مؤثر بر توزیع خدمات شهری با رویکرد عدالت فضایی (مطالعه موردی: نواحی شهرستان ماکو)
علی خادم نژاد بختیار عزت پناه علی شمس الدینی

روند رو به رشد سریع شهرها بخصوص کشورهای در حال توسعه نیازمند توجه بیش از پیش به برقراری و تحقق عدالت فضایی در سطح شهر هستند. چرا که تناقض فضایی خدمات شهری می‌تواند کل سیستم شهری را در سیر نزولی رونق و توسعه قرار دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی توزیع خدمات شهری در سطح شهر م چکیده کامل

روند رو به رشد سریع شهرها بخصوص کشورهای در حال توسعه نیازمند توجه بیش از پیش به برقراری و تحقق عدالت فضایی در سطح شهر هستند. چرا که تناقض فضایی خدمات شهری می‌تواند کل سیستم شهری را در سیر نزولی رونق و توسعه قرار دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی توزیع خدمات شهری در سطح شهر ماکو، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، اقدام به بررسی 23 شاخص خدمات عمومی شهری در 5 ناحیه شهر نموده است. برای این منظور در ابتدا جهت تعیین وضعیت توسعه فیزیکی شهر از مدل هلدرن، برای بررسی چگونگی توزیع خدمات عمومی از مدل کوپراس و همچنین جهت تعیین ارزش هر یک از خدمات عمومی در سطح شهر از مدل ANP استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که روند توسعه فیزیکی شهری دارای 60 درصد رشد اسپرالی بوده است. همچنین توزیع خدمات شهری در سطح نواحی بیانگر بیشترین مقدار خدمات با معیار مثبت برای ناحیه یک به میزان 033/0 درصد بوده است که حاکی از انطباق این ناحیه با بیشترین تراکم می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

498 - برنامه ریزی فضایی راهبردی مجتمع های گذران اوقات فراغت (مطالعه موردی: منطقه 22 شهر تهران)
محدثه جوادی محسن کلانتری محمدتقی حیدری

گردشگری آمیزه‌ای از فعالیت‌های مختلف است که به صورت زنجیره‌ای در جهت خدمت‌رسانی به گردشگران انجام می‌گیرد و یکی از این بخش‌ها، مجتمع‌های گردشگری است که با ارائه خدمات گوناگون رفاهی و ... می‌تواند عاملی در جهت جذب گردشگر و توسعه گردشگری یک منطقه باشد. این مقاله با روش تو چکیده کامل

گردشگری آمیزه‌ای از فعالیت‌های مختلف است که به صورت زنجیره‌ای در جهت خدمت‌رسانی به گردشگران انجام می‌گیرد و یکی از این بخش‌ها، مجتمع‌های گردشگری است که با ارائه خدمات گوناگون رفاهی و ... می‌تواند عاملی در جهت جذب گردشگر و توسعه گردشگری یک منطقه باشد. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، به دنبال برنامه‌ریزی فضایی راهبردی، تحلیل و بررسی توان‌های طبیعی و انسانی و مکان‌یابی مجتمع‌های گذران اوقات فراغت در جهت تسهیل خدمات گردشگری در منطقه 22 تهران است. جهت گردآوری اطلاعات از دو روش مطالعات کتابخانه ای و مطالعه میدانی استفاده شده است. جامعه آماری شامل کارشناسان گردشگری در سازمان های ذیربط شهر تهران است. برای تحلیل داده ها از مدل تحلیل سوات و تکنیک های هم پوشانی فازی ومدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) با کمک نرم افزار (Excel) و (GIS) استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که طبق تحلیل های سیستم اطلاعات جغرافیایی، مهمترین مکانهای احداث مجتمع‌های گذران اوقات فراغت براساس ضوابط حرائم تأسیسات شهری، بهداشتی، حمل و نقل، اجتماعی-اقتصادی و کالبدی، عمدتاً باید در بخش های شمالی و غربی منطقه در نظر گرفته شوند. در این رابطه، مهمترین نقاط قوت و ضعف داخلی به ترتیب با امتیاز430% و 504%- و مهمترین فرصت ها و تهدیدهای خارجی با امتیاز 448% و 525%- است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

499 - بررسی و تحلیل موانع توسعه گردشگری کودک و خانواده در شهر اهواز
مجید گودرزی زهرا سلطانی معصومه شریف پور

اهمیت نگرش به بُعد گردشگری کودک و خانواده به این جهت است که با آرمان‌های بنیادین و اصول اخلاقی که زیربنای رشد و توسعه سیستم گردشگری جمعی مدرن است و گردشگری را به‌عنوان یک فعالیت مصرف مثبت در جوامع مدرن متمایز می‌کند، ارتباط دارد. تحلیلگران گردشگری اجتماعی بر نابرابری سا چکیده کامل

اهمیت نگرش به بُعد گردشگری کودک و خانواده به این جهت است که با آرمان‌های بنیادین و اصول اخلاقی که زیربنای رشد و توسعه سیستم گردشگری جمعی مدرن است و گردشگری را به‌عنوان یک فعالیت مصرف مثبت در جوامع مدرن متمایز می‌کند، ارتباط دارد. تحلیلگران گردشگری اجتماعی بر نابرابری ساختاری مختلف دسترسی به فرصت‌ها برای سفر تأکید کرده‌اند که به‌طور سنتی توسط تحقیقات گردشگری نادیده گرفته‌شده‌اند و مفهوم حقوق شهروندی برای گردشگری و برجسته کردن نقش آن در مقابله با طرد اجتماعی را موردتوجه قرار داده‌اند. به همین منظور پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل موانع توسعه گردشگری کودک و خانواده در شهر اهواز تدوین شده است. رویکرد حاکم بر این پژوهش، کاربردی- نظری و روش تحقیق آن، توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است. نتایج پژوهش نشان می دهد که ابعاد مدیریتی، اجتماعی- فرهنگی، امنیتی، تکنولوژیکی و زیست‌محیطی به ترتیب دارای بیشترین سهم در نامطلوبیت فضای شهری اهواز در توسعه گردشگری کودک و خانواده است. همچنین در بررسی اهمیت عوامل، عامل اجتماعی- فرهنگی با ضریب (371/0) دارای بیشترین اهمیت و عامل زیست‌محیطی با ضریب (021/0-) دارای کمترین اهمیت در بین عوامل توسعه گردشگری کودک و خانواده در کلان‌شهر اهواز می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

500 - بررسی رفتار کمانش سازه‌های فضایی تک‌لایه گنبدی شکل ژئودزیک و شبکه‌ای
ضیاءالدین زمان زاده صادق چوپانی

در این مقاله سعی شده رفتار کمانش دو نوع سازه فضایی گنبدی شکل شبکه‌ای و ژئودزیک مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور سه هدف اصلی دنبال شده است، ابتدا تحلیلهای کمانشی خطی و غیرخطی هندسی با استفاده از نرم‌افزار مبتنی بر روش المان محدود انجام گرفته و نتایج بدست آمده مورد بر چکیده کامل

در این مقاله سعی شده رفتار کمانش دو نوع سازه فضایی گنبدی شکل شبکه‌ای و ژئودزیک مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور سه هدف اصلی دنبال شده است، ابتدا تحلیلهای کمانشی خطی و غیرخطی هندسی با استفاده از نرم‌افزار مبتنی بر روش المان محدود انجام گرفته و نتایج بدست آمده مورد بررسی قرار گرفته و صحت‌سنجی مدل المان محدود تحلیلی به کار گرفته شده با مقایسه نتایج بدست آمده با نتایج مدلهای مقالات موجود انجام گرفته است. سپس با تعریف فاکتور لاغری گنبد، بعد از بررسی نتایج تحلیلهای کمانشی غیرخطی که برای گنبدها با فاکتورهای لاغری مختلف بدست آمده، محدوده‌هایی که در آن کمانش کلی ، کمانش محلی و کمانش اعضاء منحصر به فرد سازه‌ها اتفاق می‌افتد تعیین شد. آخرین و مهمترین هدف بدست آوردن روابطی برای تخمین بار کمانش بحرانی سازه‌های فضایی گنبدی شکل تک لایه ژئودزیک و شبکه‌ای می‌باشد. برای نیل به این سه هدف مدل‌سازی هندسی سازه‌ای که قادر باشد با دقت بالا رفتار مدل واقعی را نشان دهد، توسط برنامه‌نویسی در محیط MatLab انجام شده و مختصات گره‌های گنبدها بدست آمده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

501 - تعیین تعداد بهینه ابزارهای محدود کننده نیرو در بهبود رفتار خرابی شبکه‌های دولایه تخت فضاکار
محمد عزیز افشار محمدرضا شیدایی مهدی درویش هاشمی

چکیده برای بهبود رفتار خرابی شبکه‌های دولایه فضاکار، دو روش بهبود توزیع نیروها و بهبود شکل پذیری وجود دارد. در روش بهبود شکل‌پذیری، با اعمال تمهیداتی مانند استفاده از ابزار محدود کننده نیرو برای جلوگیری از کمانش عضو فشاری، رفتار سازه به رفتار شکل‌پذیر تبدیل خواهد شد، چکیده کامل

چکیده برای بهبود رفتار خرابی شبکه‌های دولایه فضاکار، دو روش بهبود توزیع نیروها و بهبود شکل پذیری وجود دارد. در روش بهبود شکل‌پذیری، با اعمال تمهیداتی مانند استفاده از ابزار محدود کننده نیرو برای جلوگیری از کمانش عضو فشاری، رفتار سازه به رفتار شکل‌پذیر تبدیل خواهد شد، بنابراین تاثیر تعداد ابزار محدود کننده نیرو (FLD) در بهبود رفتار خرابی شبکه‌های دولایه فضاکار تا حدی موثر است که شکل‌پذیری و ظرفیت باربری سازه به طور چشمگیری افزایش یابد. در این مقاله تاثیر تعداد بهینه ابزارهای محدود کننده نیرو در بهبود رفتار خرابی شبکه‌های دولایه فضاکار با توجه به اینکه تعداد ابزارهای محدود کننده تا چه حدی بر افزایش شکل‌پذیری و ظرفیت باربری شبکه‌های دو لایه فضاکار موثر واقع می‌باشند، مورد بررسی قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

502 - رابطه اعتیاد به فضای مجازی با قلدری سایبری و بی موبایل هراسی در دانشجویان
امیر حسین شیرافکن اکبر نصراللهی رمضان حسن زاده

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین اعتیاد به فضای مجازی با قلدری سایبری و بی موبایل هراسی در دانشجویان انجام شد. روش تحقیق، توصیفی ازنوع همبستگی می باشد. جامعه آماری، دانشجویان علوم پزشکی دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان مازندران در سال 1398بود که تعداد340 نفر نمونه با استف چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین اعتیاد به فضای مجازی با قلدری سایبری و بی موبایل هراسی در دانشجویان انجام شد. روش تحقیق، توصیفی ازنوع همبستگی می باشد. جامعه آماری، دانشجویان علوم پزشکی دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان مازندران در سال 1398بود که تعداد340 نفر نمونه با استفاده ازجدول کرجسی-مورگان به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌های اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر موبایل خواجه احمدی و همکاران(1395)، قلدری سایبری مینه سینی و همکاران (2011) و نوموفوبیا ییلدریم و کوریا(2015)جمع آوری و از طریق آمار توصیفی و استنباطی (آزمون های همبستگی پیرسون و اسییرمن) تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد که بین اعتیاد به فضای مجازی با قلدری سایبری به میزان37/0 رابطه‌ی متوسط مثبت وجود دارد. هم‌چنین اعتیاد به فضای مجازی به میزان تقریبا قوی52/0 با بی موبایل هراسی در ارتباط بوده است(05/0=P). نتیجه آن که آموزش ارتقاء سطح سواد رسانه ای جامعه به ویژه نسل جوان کشورمان، فرهنگ انتخاب و استفاده درست از رسانه‌های نوین به آنان در قالب کارگاه‌های آموزشی پیشنهاد می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

503 - نقش فضای مجازی در تربیت شهروندی دانش آموزان مقطع ابتدایی: یک مطالعه ترکیبی
محبوبه البرزی فریبا خوشبخت زهرا امیری

هدف پژوهش بررسی نقش فضای مجازی در تربیت شهروندی دانش آموزان مقطع ابتدایی از دیدگاه متخصصان تو بررسی نگرش دانش آموزان نسبت به آن، با رویکرد ترکیبی به روش اکتشافی متوالی انجام گرفت. در بخش کیفی روش تحلیل محتوا بود. مشارکت کنندگان بخش کیفی شامل اساتید تعلیم و تربیت دانشگاه چکیده کامل

هدف پژوهش بررسی نقش فضای مجازی در تربیت شهروندی دانش آموزان مقطع ابتدایی از دیدگاه متخصصان تو بررسی نگرش دانش آموزان نسبت به آن، با رویکرد ترکیبی به روش اکتشافی متوالی انجام گرفت. در بخش کیفی روش تحلیل محتوا بود. مشارکت کنندگان بخش کیفی شامل اساتید تعلیم و تربیت دانشگاه بودند که از بین آنها 9 نفر به شیوه هدفمند انتخاب شدند. جامعه مورد مطالعه در بخش کمی نیز شامل دانش آموزان پایه پنجم و ششم مقطع ابتدایی شهر شیراز بودند که 133 نفر از آنها به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها در بخش کیفی از مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی از پرسشنامه محقق ساخته فضای مجازی و تربیت شهروندی به دست آمده از نتایج بخش کیفی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها در بخش کیفی به روش تحلیل شبکه مضامین و اعتبارسنجی پژوهش به روش ساخت مسیر ممیزی انجام گرفت. پس از تجزیه و تحلیل و طبقه بندی داده ها 38 مضمون پایه، 8 مضمون سازمان یافته و 4 مضمون فراگیر شناسایی شد. در بخش کمی نیز نتایج نشان داد نگرش دانش آموزان نسبت به نقش فضای مجازی در تربیت شهروندی مثبت و بالاتر از حد مطلوب است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

504 - بررسی تاثیر دوره های میان رشته ای در نظام آموزش مجازی بر تولید دانش در فضای سایبری در بین دانشجویان دانشگاه فرهنگیان
اکرم حافظی نرگس میرانی سرگزی

هدف کلی ازانجام پژوهش حاضر بررسی تاثیر دوره های میان رشته ای در نظام آموزش مجازی بر تولید دانش در فضای سایبری در بین دانشجویان دانشگاه فرهنگیان بود. پژوهش حاضر از حیث هدف کاربردی و در زمرۀ تحقیقات شبه آزمایشی با گروه آزمایش و کنترل همراه با اجرای پیش آزمون و پس آزمون قر چکیده کامل

هدف کلی ازانجام پژوهش حاضر بررسی تاثیر دوره های میان رشته ای در نظام آموزش مجازی بر تولید دانش در فضای سایبری در بین دانشجویان دانشگاه فرهنگیان بود. پژوهش حاضر از حیث هدف کاربردی و در زمرۀ تحقیقات شبه آزمایشی با گروه آزمایش و کنترل همراه با اجرای پیش آزمون و پس آزمون قرار می‌گیرد. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه فرهنگیان استان تهران است. ابتدا با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی از بین دانشجویان رشته ها و مقاطع مختلف دانشگاه فرهنگیان به صورت تصادفی ساده و با استفاده از نرم افزار رایانه ای انلاین تعداد 40 نفر به عنوان نمونه ای که در سال تحصیلی 1401-1400در دانشگاه فرهنگیان استان تهران مشغول به تحصیل بودند، انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده های پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته سنجش تاثیر دوره های میان رشته ای است. پس از جمع آوری داده ها، با استفاده از نرم افزار spss25 و تحلیل کواریانس تجزیه و تحلیل داده ها انجام شد.نتایج حاصل از تحلیل؛ حاکی از آن است که دوره های میان رشته ای آموزش مجازی بر تولید دانش در فضای سایبری در بین دانشجویان دانشگاه فرهنگیان از بعد تلفیق محتوا، تلفیق مدرسه و فرد، تلفیق مهارت‌ها و فرایندها و تلفیق گرایی تاثیر دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

505 - Screening of the profiles of the essential oils from the aerial parts of Nepeta racemosa using classical and microwave-based methods: Comparison with the volatiles using headspace solid-phase micro-extraction
مجید محمدحسینی

Background & Aim:Nepeta racemosa is an herbal and medicinal plant and this report aims to identify chemical compositions of the essential oils and volatiles of its aerial parts through classical and advanced methods. Experimental: Chemical profiles of the essentia چکیده کامل

Background & Aim:Nepeta racemosa is an herbal and medicinal plant and this report aims to identify chemical compositions of the essential oils and volatiles of its aerial parts through classical and advanced methods. Experimental: Chemical profiles of the essential oils and volatile compounds from the aerial parts of Nepeta racemosa obtained through hydrodistillation (HD), solvent-free microwave extraction (SFME), microwave assisted hydrodistillation (MAHD) and headspace solid-phase microextraction (HS-SPME) methods were subsequently investigated by means of GC and GC-MS instruments. Results: Totally, 25, 26, 24, and 24 components were identified in the chemical profiles, representing 98.1%, 96.6%, 97.7% and 96.4% of the total compositions when using the HD, HS-SPME, SFME and MAHD methods, respectively. In all samples, oxygenated monoterpenes were the major fractions of the chemical profiles with the exception of chemical composition of the essential oil of N. racemosa obtained by using the MAHD approach in which monoterpene hydrocarbons were dominant constituting compounds. In final, 4aα,7α,7aα-nepetalactone was the most abundant compound in the chemical profiles of HD, HS-SPME and SFME approaches while 4aα,7α,7aβ-nepetalactone oxygenated monoterpene was the most frequent compound in the MAHD profile. Recommended applications/industries: Using the advanced separation methods for isolation of the essential oils are economic, time saving and eminently suited compared with the classical and traditional separation methods. Moreover, the significance of this study relates to the fact that the essential oils, which are rich in monoterpene hydrocarbons and oxygenated monoterpenes could be regarded as powerful food preservatives and novel antioxidants. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

506 - قدرت و فضای شهری:بررسی مفاهیم دیسپوزیتیف و اَبجکت
سجاد مسگرزاده حسین بنی فاطمه

قدرت یک پدیده مختص به فضا است. بنابراین قدرت باید به طور مداوم در ارتباط با یک مکان خاص و تغییرات آن در طول زمان مورد تحلیل قرار گیرد. شهر یک فضای قابل دست‌رس و مهم برای بررسی رابطه بین فضا و قدرت است. شهرها از نیمه دوم قرن بیستم مکان‌های مهمی برای مطالعه قدرت‌های سیاسی چکیده کامل

قدرت یک پدیده مختص به فضا است. بنابراین قدرت باید به طور مداوم در ارتباط با یک مکان خاص و تغییرات آن در طول زمان مورد تحلیل قرار گیرد. شهر یک فضای قابل دست‌رس و مهم برای بررسی رابطه بین فضا و قدرت است. شهرها از نیمه دوم قرن بیستم مکان‌های مهمی برای مطالعه قدرت‌های سیاسی شده‌اند که هم به طور آشکار و هم به طور ضمنی منعکس‌کننده استقرار نظم اجتماعی و سیاسی وسیعی هستند. فوکو از نخستین محققانی بود که شهرها را از آغاز قرن 17 به عنوان مکانی برای کنترل و سازگاری تلقی می‌کرد. در تحلیل‌های فوکو فضا میانجی‌ و تکنیک‌ قدرت است و برنامه‌ریزی شهری و معماری به عنوان یک دستگاه عادی‌سازی از طریق تولید یک فضای انضباطی جهت تنظیم هدفمند زندگی روزمره، تلقی می‌شود. برای نشان دادن این نقش میانجی‌گر، فوکو مفهوم دیسپوزیتیف را مطرح می‌کند. در این مقاله، با بررسی این مفهوم نشان داده شد که چگونه قدرت و عوامل آن در داخل و جریان فضاهایی که در آن ساکن می‌شوند پیشروی و اعمال فشار می‌کنند. همچنین مشخص شد که تبیین‌های انضباطی در ارتباط با رابطه بین قدرت و فضای شهری کامل نیستند. به ویژه در تبیین مناطق فقیر و حاشینه نشین. بر همین اساس با بررسی مفهوم اَبجِکت در آراء کریستوا نشان داده شد که چیزی فراتر از قدرت انضباطی در شکل‌دهی بدن و فضای شهری دخالت دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

507 - بررسی اثر احساس محرومیت بر بهزیستی اجتماعی در بافت های ناکارآمد شهری(نمونه موردی شهر مشهد)
رستم صابری فر

در این بررسی، وضعیت بهزیستی ساکنین بافت‌های ناکارآمد و حاشیه‌نشین شهر مشهد مورد کنکاش قرارگرفت و فرض آن بود که محرومیت نسبی ساکنین بافت‌های ناکارآمد، در سطح بهزیستی درک شده این گروه، اثرگذار است. در این بررسی از نظریه بهزیستی اجتماعی کییز و گار و دیدگاه محرومیت بلا و چا چکیده کامل

در این بررسی، وضعیت بهزیستی ساکنین بافت‌های ناکارآمد و حاشیه‌نشین شهر مشهد مورد کنکاش قرارگرفت و فرض آن بود که محرومیت نسبی ساکنین بافت‌های ناکارآمد، در سطح بهزیستی درک شده این گروه، اثرگذار است. در این بررسی از نظریه بهزیستی اجتماعی کییز و گار و دیدگاه محرومیت بلا و چافتز به عنوان چارچوب نظری استفاده شد. شیوه بررسی، توصیفی و تحلیلی بود و داده‌های مورد نیاز با پرسشنامه و نمونه‌ای به حجم 384 نفر به‌دست آمد که به روش خوشه‌ای از جامعه یک میلیون و پانصد هزار نفری حاشیه‌نشینان شهر مشهد انتخاب شده‌بود. نتایج نشان داد که پاسخگویان احساس محرومیت تا حدودی بالا(41/142) و سطح بهزیستی اجتماعی پایینی(122) دارند و رابطه بین گویه‌ها و مولفه‌های محرومیت با بهزیستی اجتماعی و ابعاد آن در بین نمونه مورد بررسی، معنادار و معکوس است. ارزیابی یافته‌های آنالیز رگرسیونی مرحله به مرحله(که طی 3 گام وارد معادله شد)، مشخص ساخت متغیرهای محرومیت از حقوق شهروندی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و حقوقی، حدود 23 درصد از تغییرات متغیر وابسته یعنی بهزیستی اجتماعی را تبیین می‌نماید. در مجموع، ارزیابی یافته‌ها نشان داد، مدل پژوهش حاضر، قدرت تبیین و پیش‌بینی نسبتا مناسبی دارد و برای دستیابی به توسعه پایدار، بایستی احساس محرومیت حاشیه‌نشینان را کاهش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

508 - دیالکتیک اجتماعی فضا و فرهنگ؛ بازشناسی و تبیین جامعه‌شناختی توزیعِ فضایی فرهنگ در شهر اراک
باقر ساروخانی مهدی مبارکی منصور وثوقی

مقاله قصد دارد با استفاده از مفهوم عدالت فضایی، به فهمِ الگوی عینیت‌یافته فرهنگ در شهر اراک دست یابد تا ضمن فهم جایگاه فرهنگ در نظام برنامه‌ریزی شهری به تشخیص وضعیت تخصیص و نحوه توزیع انواع کاربری‌های فرهنگی؛ به عنوان بستر شکل‌گیری فعالیت‌های فرهنگی، و میزان انطباق آن ب چکیده کامل

مقاله قصد دارد با استفاده از مفهوم عدالت فضایی، به فهمِ الگوی عینیت‌یافته فرهنگ در شهر اراک دست یابد تا ضمن فهم جایگاه فرهنگ در نظام برنامه‌ریزی شهری به تشخیص وضعیت تخصیص و نحوه توزیع انواع کاربری‌های فرهنگی؛ به عنوان بستر شکل‌گیری فعالیت‌های فرهنگی، و میزان انطباق آن با نیازها و استحقاق فرهنگی شهروندان بپردازد. روش ترکیبی با رویکرد تبدیلی‌هم‌زمان است، داده‌ها در مراحل کمی و کیفی به طور هم‌زمان جمع‌آوری و تحلیل شده‌اند. در بخش کمی، جمع‌آوری داده‌‌ها شامل ِمیزان و نوع تقاضاهای فرهنگی و متغیرهای ملاک استحقاق با ابزار پرسشنامه و روش نمونه‌گیری متناسب با حجم انجام شد. جمع‌آوری اطلاعات مربوط به مطالعات کالبدی (میزان و نحوه توزیع کاربری‌های فرهنگی در مناطق شهر) با تحلیل ثانویه انجام و تمامی اطلاعات در نرم‌افزار GIS مکانی گردید. طبق نتایج الگوی توزیع فضایی فرهنگ در مناطق شهر اراک مسئله‌مند، ناکارا و ناعادلانه است. این توزیع در مناطق شهری محدود، ناکارا و نابرابر بوده و ارتباط معناداری بین ملاک منفعت عمومی با ملاک نیاز و استحقاق فرهنگی شهروندان در شهر اراک وجود ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

509 - ترس از جرم در فضای عمومی شهری از منظر زنان (مطالعه موردی: زنان شهر بابل)
علی اصغر عباسی اسفجیر علیرضا براری علی رحمانی فیروزجاه

ترس یکی از واژه‌هایی است که هر فردی به طور غریزی از بدو تولد تا زمان مرگ، آن را به هر شکلی تجربه می‌کند. هدف این پژوهش ترس از جرم در فضای عمومی از منظر زنان شهر بابل در سال 1398بود.این پژوهش با استفاده از روش پیمایش و با ابزار پرسشنامه صورت گرفته است. جامعه پژوهش را زنا چکیده کامل

ترس یکی از واژه‌هایی است که هر فردی به طور غریزی از بدو تولد تا زمان مرگ، آن را به هر شکلی تجربه می‌کند. هدف این پژوهش ترس از جرم در فضای عمومی از منظر زنان شهر بابل در سال 1398بود.این پژوهش با استفاده از روش پیمایش و با ابزار پرسشنامه صورت گرفته است. جامعه پژوهش را زنان 18 تا 60 ساله ساکن شهر بابل تشکیل داده‌اند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 350 نفر تعیین شد و با استفاده از شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای، انتخاب شدند. برای تحلیل داده‌های پژوهش، از آزمون‌های ضریب همبستگی با نرم‌افزار spss24 و تحلیل عامل تاییدی مرحله دوم با نرم‌افزار Amos25 استفاده شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ، محاسبه و مناسب ارزیابی شد که بر اساس آن ضریب متغیرهای پژوهش و ابعاد آن بیش از 0.7 بود. نتایج نشان داد که این متغیرهای فاصله اجتماعی و استفاده از وسایل ارتباط جمعی و کنترل غیررسمی، بی‌نظمی با ترس از جرم رابطه معنی‌داری دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

510 - بررسی علل فاصله بین نسلی و تعارض گفتمان دانش آموزان با نظام ارزشی جامعه شهری
الهه ایمانی علیرضا کلدی باقر ساروخانی

زمینه و هدف: فاصله نسلی یک مساله مهم جوامع معاصر است و به عنوان یک آسیب مورد توجه بسیاری از اندیشمندان و محققان قرار گرفته است. در همین راستا هدف پژوهش حاضر، بررسی جامعه‌شناختی علل فاصله بین‌نسلی و تعارض گفتمان دانش‌آموزان با نظام ارزشی جامعه شهری است. روش‌پژوهش: روش ت چکیده کامل

زمینه و هدف: فاصله نسلی یک مساله مهم جوامع معاصر است و به عنوان یک آسیب مورد توجه بسیاری از اندیشمندان و محققان قرار گرفته است. در همین راستا هدف پژوهش حاضر، بررسی جامعه‌شناختی علل فاصله بین‌نسلی و تعارض گفتمان دانش‌آموزان با نظام ارزشی جامعه شهری است. روش‌پژوهش: روش تحقیق از نوع کمی است و تکنیک جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامه است. جامعه آماری پژوهش دانش آموزان و والدین تهرانی هستند که تعداد 985 نفر از آنان به کمک فرمول حجم نمونه و به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای در مناطق مختلف تهران انتخاب شده‌اند. داده‌ها با پرسشنامه محقق‌ساخته گردآوری و با آمارهای استنباطی و مدلسازی معادله ساختاری تحلیل شدند. یافته‌ها و نتایج: یافته‌ها نشان داده که متغیرهای مستقل جنسیت، گروه همسالان، ارزش‌های اخلاقی خانواده، فضای آموزشی، رسانه‌های جمعی ملی، پایگاه اقتصادی-اجتماعی و مظاهر جهانی شدن اثر معناداری بر میزان فاصله بین‌نسلی و تعارض گفتمان دانش‌آموزان با نظام ارزشی جامعه داشته‌اند که در این بین رسانه‌های جمعی ملی با ضریب (50/0) بیشترین تاثیر و پایگاه اقتصادی-اجتماعی با ضریب (10/0) کمترین تاثیر را داشته‌اند. همچنین متغیر ایبندی به ارزش‌ها با ضریب (69/0-) اثر معکوس و معناداری بر میزان فاصله بین‌نسلی و تعارض گفتمان دانش‌آموزان با نظام ارزشی جامعه داشته است. در رابطه سنجش اثرات کل نیز همه متغیرهای مستقل؛ جنسیت، گروه همسالان، ارزش‌های اخلاقی خانواده، فضای آموزشی، رسانه‌های جمعی ملی، پایگاه اقتصادی-اجتماعی و مظاهر جهانی شدن همگی با هم توانسته‌اند 53/0 از تغییرات فاصله نسلی را تبیین کنند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

511 - تجربۀ زیستۀ زنان از چالش های مادری در فضای شهری
مهنوش کرمی شهره روشنی منصوره زارعان

امروزه تحولات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی زمینه‌ساز افزایش حضور زنان در فضای شهری شده است؛ اما برخی نیازهای زنان، به ویژه در نقش مادری، در طراحی‌های شهری مورد توجه قرار نگرفته و حضور آنان در فضای شهری را با دشواری-هایی مواجه ساخته است. در این راستا پژوهش حاضر به مطالعۀ چا چکیده کامل

امروزه تحولات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی زمینه‌ساز افزایش حضور زنان در فضای شهری شده است؛ اما برخی نیازهای زنان، به ویژه در نقش مادری، در طراحی‌های شهری مورد توجه قرار نگرفته و حضور آنان در فضای شهری را با دشواری-هایی مواجه ساخته است. در این راستا پژوهش حاضر به مطالعۀ چالش‌های مادری در فضای شهری با روش کیفی پرداخته است. جامعۀ هدف پژوهش شامل مادران ساکن شهر تهران بوده است که پانزده نفر از آنان با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند و بر اساس ملاک رسیدن به اشباع داده‌ها انتخاب شده‌اند. داده‌ها از طریق مصاحبه گردآوری و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی تحلیل شده است. در مجموع مادران تجربه رضایت‌بخشی از حضور در فضای شهری ندارند و با چالش‌هایی مواجهند که در پنج مقولۀ اصلی عدم تناسب فراوانی امکانات فضای شهری با جمعیت، عدم تناسب طراحی امکانات و فضاهای شهری با نیازهای مادر و کودک، هزینه‌بر بودن استفاده از امکانات فضای شهری، آلودگی‌های فضای شهری و احساس نگرانی از حضور در شهر قرار گرفته است. در پایان راهکارهایی برای رفع چالش‌ها پیشنهاد شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

512 - بررسی عوامل موثر بر انسجام اجتماعی شهر اندیمشک (مطالعه موردی؛ شهروندان اندیمشک در سال 1398-1399)
شهلا سهرابی صمیره مهرداد نوابخش زهرا حضرتی صومعه

هدف اصلی تحقیق حاضر تبیین جامعه‌شناختی انسجام اجتماعی در بین شهروندان اندیمشک با روش پیمایش نوع توصیفی و تبیینی می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه شهروندان مرد و زن واقع در سن 15 تا 65 سال شهر اندیمشک انتخاب گردیدند. با توجه به میزان جمعیت ساکن در شهر اندیمشک(135000 ه چکیده کامل

هدف اصلی تحقیق حاضر تبیین جامعه‌شناختی انسجام اجتماعی در بین شهروندان اندیمشک با روش پیمایش نوع توصیفی و تبیینی می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه شهروندان مرد و زن واقع در سن 15 تا 65 سال شهر اندیمشک انتخاب گردیدند. با توجه به میزان جمعیت ساکن در شهر اندیمشک(135000 هزار نفر) محاسبه فرمول کوکران به تعداد 384 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله‌ای و تصادفی ساده صورت گرفت. یافته‌های تحقیق نشان داد که از دیدگاه شهروندان گروه‌های قومی توانایی تبیین 2/43% ، اجتماعات مذهبی توانایی تبیین 3/38%، رسانه‌های اجتماعی و فضای مجازی توانایی تبیین 7/21%، رخدادهای سیاسی توانایی تبیین 6/22%، طبقات اجتماعی بر متغیر انسجام اجتماعی توانایی تبیین 722/0 از تغییرات انسجام اجتماعی را داشت. همچنین متغیرهای گروه‌های قومی ، طبقات اجتماعی، اجتماعات مذهبی، رسانه‌های اجتماعی و فضای مجازی و رخدادهای سیاسی بر انسجام اجتماعی تاثیر دارد. با توجه به مثبت بودن علامت ضریب رگرسیونی میتوان گفت گروه‌های قومی، طبقات اجتماعی، اجتماعات مذهبی، رسانه‌های اجتماعی و فضای مجازی و رخدادهای سیاسی بر انسجام اجتماعی اثر مثبت و مستقیم دارند. متغیرها به ترتیب اثر گذاری عبارتند از : گروه‌های قومی (484/0)، اجتماعات مذهبی (451/0)، رخدادهای سیاسی (407/0)، طبقات اجتماعی (382/0)، رسانه‌های اجتماعی و فضای مجازی (356/0). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

513 - بازشناسی و تحلیل نابرابری های اجتماعی – فضایی اسکان در جامعه شهری تهران
صلاح الدین قادری نگار رمضی نورالدین فراش

در شهر تهران، نابرابری های اجتماعی- فضایی به دلیل تعاملات پیچیده بازارهای زمین و مسکن از یک سو و ارتباط آنها با اشتغال، توزیع و کیفیت خدمات از سوی دیگر، یک موضوع جدی است. پژوهش حاضر از نظر هدف در حوزه پژوهش‌های کاربردی، از نظر جامعه آماری کل محدوده آماری شهر تهران در سط چکیده کامل

در شهر تهران، نابرابری های اجتماعی- فضایی به دلیل تعاملات پیچیده بازارهای زمین و مسکن از یک سو و ارتباط آنها با اشتغال، توزیع و کیفیت خدمات از سوی دیگر، یک موضوع جدی است. پژوهش حاضر از نظر هدف در حوزه پژوهش‌های کاربردی، از نظر جامعه آماری کل محدوده آماری شهر تهران در سطح مناطق 22 گانه و روش بررسی تحلیل ثانویه است. جهت نیل به هدف تحقیق در این مطالعه از "داده های آمارنامه شهر تهران (سال های 1400 و 1396) و اطلاعات مربوط به وضعیت اشتغال و گروه های شغلی از طرح گونه شناسی فرهنگی، اجتماعی و هویتی محلات شهر تهران و شناسایی الگوهای همسایگی و اجتماعات محلی (1396)"، استفاده شد. داده های مورد نیاز در قالب نقشه با استفاده از GIS و GeoDa مورد تجزیه‌و تحلیل قرار گرفتند. بر اساس شاخص مورانز آی و لیسا نتایج نشان داد، نواحی شمالی و جنوبی شهر تهران از نظر وضعیت شاخص های اجتماعی شرایط نامتوازن و ناهمگونی را تجربه می کند. الگوی توزیع فضایی متغیرها در مناطق 22 گانه بیانگر این است که شهر تهران گرایش به دو قطبی شدن بخش شمال – جنوب دارد. نتایج دلالت بر آن دارد که فضای شهری تهران به صورت خوشه‌ای سرشار از عدم تعادل‌های اجتماعی و در حال تجربه‌ی نابرابری‌های اجتماعی- فضایی چشم گیری میان قشرهای مختلف جتماعی است و آنچه که در واقعیت وجود دارد روز به روز بر نابرابری فضایی افزوده می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

514 - تحلیل جامعه شناختی سیاست انبوه سازی مسکن مهر و نقش آن بر کاهش محرومیت های اجتماعی مورد مطالعه (مسکن مهر فاز جدید هشتگرد و شهرلاهیجان در استان گیلان)
فروزان نحاس مصطفی ازکیا مهرداد نوابخش

مسکن پدیده ای اجتماعی است و انتظام و نوع فضاها و همچنین فرم ظاهری آن از عوامل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی تاثیر می پذیرد. هدف از مطالعه حاضر تحلیل جامعه شناختی سیاست انبوه سازی مسکن مهر و نقش آن بر کاهش محرومیت های اجتماعی مورد مطالعه (مسکن مهر فاز جدید هشتگرد و شهرلاهیجا چکیده کامل

مسکن پدیده ای اجتماعی است و انتظام و نوع فضاها و همچنین فرم ظاهری آن از عوامل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی تاثیر می پذیرد. هدف از مطالعه حاضر تحلیل جامعه شناختی سیاست انبوه سازی مسکن مهر و نقش آن بر کاهش محرومیت های اجتماعی مورد مطالعه (مسکن مهر فاز جدید هشتگرد و شهرلاهیجان در استان گیلان) بود. روش تحقیق، گراندد تئوری (نظریه داده بنیاد) و جامعه مورد مطالعه، شامل کلیة شهروندان به همراه خانواده ساکن مسکن مهر شهر هشتگرد و شهر لاهیجان در استان گیلان بوده است. در این پژوهش از روش نمونه گیری هدفمند، گلوله برفی و شاخص اشباع نظری نسبت به نمونه گیری از جامعه پژوهش اقدام شد. در پژوهش حاضر با 16 خانوار،ساکن مسکن مهر مصاحبه انجام شد. اطلاعات در این پژوهش به واسطه ی مصاحبه های نیمه ساختاریافته جمع آوری شده اند. داده های جمع آوری شده، کدبندی، مفهوم سازی و مقوله بندی شدند. یافته های تحقیق براساس مدل پارادیمی پژوهش در پنج محور(شرایط علی، شرایط مداخله‌گر و شرایط زمینه ای، راهبردها و پیامدها) قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد مشکلات کمی کیفی مسکن مهر، ضعف مکان یابی، مشکلات امنیتی اقتصادی، مشکلات زیست محیطی رفاهی و مشکلات نهادی مهمترین مشکلات مسکن مهر در محدوده مطالعاتی هستند که جملگی ریشه در مدیریت ضعیف مراحل مختلف اجرای پروژه مسکن مهر دارند و در صورت بی توجهی به مشکلات شناسایی شده در آینده نه چندان دور این مساکن اجتماعی، با چالش های پیچیده تر و بحرانی تر مواجه خواهند شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

515 - بررسی اثر احساس محرومیت بر بهزیستی اجتماعی در بافت های ناکارآمد شهری(نمونه موردی شهر مشهد)
رستم صابری فر

10.30495/uss.2021.681582

در این بررسی، وضعیت بهزیستی ساکنین بافت های ناکارآمد و حاشیه نشین شهر مشهد مورد کنکاش قرارگرفت و فرض آن بود که محرومیت نسبی ساکنین بافت های ناکارآمد، در سطح بهزیستی درک شده این گروه، اثرگذار است. در این بررسی از نظریه بهزیستی اجتماعی کییز و گار و دیدگاه محرومیت بلا و چا چکیده کامل

در این بررسی، وضعیت بهزیستی ساکنین بافت های ناکارآمد و حاشیه نشین شهر مشهد مورد کنکاش قرارگرفت و فرض آن بود که محرومیت نسبی ساکنین بافت های ناکارآمد، در سطح بهزیستی درک شده این گروه، اثرگذار است. در این بررسی از نظریه بهزیستی اجتماعی کییز و گار و دیدگاه محرومیت بلا و چافتز به عنوان چارچوب نظری استفاده شد. شیوه بررسی، توصیفی و تحلیلی بود و داده های مورد نیاز با پرسشنامه و نمونه ای به حجم 384 نفر به دست آمد که به روش خوشه ای از جامعه یک میلیون و پانصد هزار نفری حاشیه نشینان شهر مشهد انتخاب شده بود. نتایج نشان داد که پاسخگویان احساس محرومیت تا حدودی بالا(41/142) و سطح بهزیستی اجتماعی پایینی(122) دارند و رابطه بین گویه ها و مولفه های محرومیت با بهزیستی اجتماعی و ابعاد آن در بین نمونه مورد بررسی، معنادار و معکوس است. ارزیابی یافته های آنالیز رگرسیونی مرحله به مرحله(که طی 3 گام وارد معادله شد)، مشخص ساخت متغیرهای محرومیت از حقوق شهروندی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و حقوقی، حدود 23 درصد از تغییرات متغیر وابسته یعنی بهزیستی اجتماعی را تبیین می نماید. در مجموع، ارزیابی یافته ها نشان داد، مدل پژوهش حاضر، قدرت تبیین و پیش بینی نسبتا مناسبی دارد و برای دستیابی به توسعه پایدار، بایستی احساس محرومیت حاشیه نشینان را کاهش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

516 - سیاست های شهری و زیست غیررسمی زباله گردی در تهران
مریم ایثاری علیرضا شجاعی زند

پژوهش حاضر با هدف واکاوی مناسبات میان سیاست های شهری و زیست غیررسمی زباله‌گردی در شهر تهران انجام شده است. روش این پژوهش مطالعه موردی است و از مشاهده و مصاحبه نیمه ساختاریافته در کنار تحلیل اسناد استفاده شده است. نتایج نشان می دهد سیاست‌های شهری در بخش بازنمایی فضای شهر چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف واکاوی مناسبات میان سیاست های شهری و زیست غیررسمی زباله‌گردی در شهر تهران انجام شده است. روش این پژوهش مطالعه موردی است و از مشاهده و مصاحبه نیمه ساختاریافته در کنار تحلیل اسناد استفاده شده است. نتایج نشان می دهد سیاست‌های شهری در بخش بازنمایی فضای شهری بر محوریت گفتمان های توسعه، مدرنیستی، زیباسازی و بهبود انتظام بصری قرار دارد. همچنین بازنمایی زیست زباله گردی براساس دو الگوی جرم انگارانه و آسیب شناختی صورت می گیرد. در زمینه کردارهای فضایی، سیاست های سازماندهی در قالب سیاست های انضباط بخشی و حذفی عمل می کند. سیاست های انضباط‌بخشی شامل سیاست زمان مندی، مکان مندی، گزینش- نظارت و بهنجارسازی است. این سیاست ها از خلال حاکمیت مرزی و حرکت مداوم حکمروایی شهری میان عرصه رسمی و غیررسمی عمل می کند و در صورت تخطی زباله گردها به سیاست های تنبیهی تغییر جهت می‌دهد. سیاست های حذفی نیز در هنگام ائتلاف میان سازمان های درگیر در حکمروایی شهری و نیز در مواقع شکست ائتلاف میان بخش عمومی و خصوصی رخ می دهد. کردارهای فضایی با هدف کسب سود، تامین اقتدار و بازسازی مشروعیت سازمانیِ از دست رفته برای حکمروایی شهری عمل می کند. در مقابل این سیاست ها، کارگران زباله گرد الگوهایی از مقاومت های نهان و آشکار را در فضاهای زیست خود با هدف مشروعیت زدایی از منابع اعمال قدرت و به رسمیت‌شناسی خود به کار می گیرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

517 - کاربست سنت های نظری کنش اجتماعی در خوانش سطوح فضایی با تأکید بر مولفه های «زندگی روزمره»
میترا حبیبی مژده جمشیدی

در دوران معاصر نگاه انتقادی به مسائل فضایی، لزوم نقد و دگرگونی روش های برخورد با فضا را (نظری و عملی) بدنبال داشته است. خوانش انتقادی فضا به عنوان روشی برای توصیف، تفسیر و نقد زندگی روزمره و شناسایی مسائل فضایی از این منظر شناخته می شود. خوانش فضا در اولین گام در سنت ها چکیده کامل

در دوران معاصر نگاه انتقادی به مسائل فضایی، لزوم نقد و دگرگونی روش های برخورد با فضا را (نظری و عملی) بدنبال داشته است. خوانش انتقادی فضا به عنوان روشی برای توصیف، تفسیر و نقد زندگی روزمره و شناسایی مسائل فضایی از این منظر شناخته می شود. خوانش فضا در اولین گام در سنت های نظری و مولفه های موثر بر آن تجلی می یابد. در نیم قرن اخیر، به موازات چرخش فضایی نظریه های اجتماعی، زندگی روزمره محور مطالعات فضا و روش های شناخت آن قرار می گیرد. تعبیر فضا به امری اجتماعی، چندلایه ای و رابطه ای، پیش‌فرض هایی از این چرخش است. در این دوران نظریات به مثابه ی یکی از نیروهای سازنده‌ی فضا در نظریه ی تولید اجتماعی فضا مطرح می شود. همین امر ما را بر آن داشت که ضمن بررسی کلی انواع نظریات اجتماعی به سطح بندی آن ها در خوانش فضا بپردازیم؛ تا از این طریق دیدگاه جامع تری برای شناخت، تحلیل مسائل و ارائه ی راهکارهای فضایی داشته باشیم. از این رو نخست به بررسی پیش فرض های نظریات اجتماعی (سطح کلان و خرد با تأکید بر فضا، زندگی روزمره و کنش) و سپس با محوریت مفهوم کنش؛ به مثابه ی یکی از مهم ترین لایه‌های فضایی؛ به سه نظریه ی نمایشنامه، پرکتیس و تناقض می پردازیم. در نهایت این نظریه ها برای کاربست در خوانش فضا سطح بندی و ابعاد گوناگون آن ها بررسی می شود. ازاین رو کلیات هر نظریه؛ با استناد به متون، اسناد کتابخانه ای و اینترنتی؛ در یک چارچوب توصیفی-تحلیلی مبتنی بر استدلال منطقی توضیح داده می شود.یافته های پژوهش حاکی از آن است که هر یک از نظریه‌های مورد بررسی در سطحی از خوانش فضا کاربرد و کارایی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

518 - تحلیلی بر رابطه ی خطی و غیرخطی بلندمرتبه‌سازی و میزان و نوع جرائم شهری (مطالعه ی موردی: مناطق حوزه ی شمال و جنوب شهر اصفهان)
مهین نسترن وحید قاسمی شبنم یساولیان

رشد روزافزون و بی‌رویه‌ی جمعیت در مناطق شهری بخصوص در کلان‌شهرها، چه ‌بسا موجب ازدیاد بلندمرتبه‌سازی‌ها و همچنین بروز مشکلات زیادی همچون افزایش ناهنجاری‌های اجتماعی، کاهش امنیت و... شده‌ است که در دهه‌های اخیر در شهر اصفهان نیز رو به افزایش بوده ‌است. این پژوهش با هدف ب چکیده کامل

رشد روزافزون و بی‌رویه‌ی جمعیت در مناطق شهری بخصوص در کلان‌شهرها، چه ‌بسا موجب ازدیاد بلندمرتبه‌سازی‌ها و همچنین بروز مشکلات زیادی همچون افزایش ناهنجاری‌های اجتماعی، کاهش امنیت و... شده‌ است که در دهه‌های اخیر در شهر اصفهان نیز رو به افزایش بوده ‌است. این پژوهش با هدف بررسی رابطه‌ی بلندمرتبه‌سازی و میزان و نوع جرائم شهری است. جرم در مفهوم عام زاییده‌ی اجتماع و از توابع زندگی اجتماعی است اما جرائم شهری نیز با جرائمی که در مناطق روستایی خالی از سکنه روی می‌دهند، از حیث نوع، میزان و شرایط تفاوت دارند (السان، 1387: 7). در این پژوهش علاوه بر ارزیابی ارتباط دو متغیر اصلی، عوامل دیگری را که در میزان جرائم شهری مؤثرند بررسی می‌شود. روش مورد استفاده آن روش توصیفی-تحلیلی است، از این‌رو برای انجام تحلیل‌های پژوهش، از ضرایب همبستگی پیرسون و اسپیرمن و ضریب همبستگی تفکیکی استفاده می‌شود. جامعه‌ی آماری تعیین شده 7 منطقه‌ی حوزه‌ی شمال و جنوب شهر اصفهان- به ترتیب مناطق 12، 8، 7، 14 و 13، 5، 6- است. این پژوهش به سبب محدودیت در اطلاعات مورد نیاز برای همه‌ی مناطق، فاقد نمونه بوده و تحلیل‌ها بر روی جامعه‌ی آماری انجام شده ‌است. تحلیل‌های انجام‌شده نشان داده‌است که رابطه‌ی خطی بین بلندمرتبه‌سازی و جرائم شهری، اندک بوده؛ به طور کلی افزایش بلندمرتبه‌سازی به میزان 6.5 درصد سبب افزایش جرائم می‌شود. از سوی دیگر رابطه‌ی غیرخطی شدیدی که میان دو متغیر فوق ایجاد شد، عدد 0.92 را نشان‌داده که رابطه‌ای بسیار شدید است. ضرایب اسپیرمن و پیرسون در میان 4 گروه جرائم شهری نیز حاکی از آن است که گروه جرائم علیه اموال و مالکیت، با ضریب همبستگی پیرسون 0.47 و ضریب اسپیرمن 0.6، در میان سایر گرو‌ه‌ها رابطه‌ای قوی را برقرار ساخته‌است؛ که می‌تواند نشان دهد که احتمال ارتکاب جرم در مناطق بلندمرتبه همانند منطقه‌ی 6 به دلیل وضعیت اقتصادی نسبتاً مناسب، بخصوص در برخی محله‌ها، توسط ساکنان دیگر مناطق، افزایش می‌یابد. در بررسی تأثیرات متغیرهای مداخله‌گر نیز نتایج حاصله نشان‌داد که هرچه وضعیت اشتغال، دوام و قدمت بناها در میان مناطق از وضعیت مناسب‌تری برخوردار باشد، میزان جرائم شهری نیز کمتر خواهدشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

519 - تحلیل نابرابری اجتماعی و اقتصادی در دسترسی و استفاده از فضاهای عمومی شهری(نمونه موردی شهر تهران)
سید یعقوب موسوی علی صمدی

دسترسی و استفاده از فضاهای عمومی شهری متأثر از عوامل کالبدی و اجتماعی است. هدف پژوهش بررسی عوامل اجتماعی و اقتصادی مؤثر در استفاده از فضاهای عمومی است. رویکرد نظری پژوهش حاضر، در تحلیل جامعه شاختی نابرابری‌های فضایی، اجتماعی و اقتصادی، استفاده از نظریه‌های کلاسیک مکتب ش چکیده کامل

دسترسی و استفاده از فضاهای عمومی شهری متأثر از عوامل کالبدی و اجتماعی است. هدف پژوهش بررسی عوامل اجتماعی و اقتصادی مؤثر در استفاده از فضاهای عمومی است. رویکرد نظری پژوهش حاضر، در تحلیل جامعه شاختی نابرابری‌های فضایی، اجتماعی و اقتصادی، استفاده از نظریه‌های کلاسیک مکتب شیکاگو، مکتب اقتصاد سیاسی فضا و رویکرد پست مدرن‌ها در مورد فضاهای مصرفی و نوع سوم است. در تحقیق حاضر از روش پیمایشی و جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر جمعیت تهران در سال 1395و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر می‌باشد. نمونه‌گیری مورد استناد، خوشه‌ای چند مرحله‌ای در سطح مناطق 22گانه تهران است. روایی و پایایی شاخص‌ها و گویه‌های پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ با 68 گویه به میزان 924 بوده است. تحلیل داده‌ها با نرم افزارSPSS، برای آزمون فرضیه‌ها از همبستگی پیرسون، به منظور پیش بینی متغیرهای ملاک با توجه به تغییر در متغیرهای پیش بین از رگرسیون، جهت تعیین نقش هریک از متغیرهای پیش بین در متغیرهای ملاک از تحلیل مسیر استفاده شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که متغیرهای پیش بین این پژوهش- پایگاه اجتماعی و اقتصادی، دارایی و توان اقتصادی، مشارکت، اعتماد و شبکه روابط اجتماعی- در مجموع نزدیک به 4/68 درصد از تغییرات و واریانس متغیر ملاک – استفاده از فضاهای عمومی شهری -را تحت تأثیر قرار می‌دهند و 6/31 درصد از عوامل مؤثر در استفاده از فضاهای عمومی شهری به متغیرهای خارج از این پژوهش ارتباط پیدا می‌کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

520 - جایگاه فضای مجازی اینترنت و فضای باز شهری در الگوی فراغتی نوجوانان امروزی (مطالعه‌ی موردی: نوجوانان محله‌ی رجایی شهر کرج)
میترا حبیبی فائزه بهنامی فرد

فضاهای بازشهری و محله‌ای، با ایفای نقشی حیاتی در رشد اجتماعی نوجوانان، باید بخش عمده‌ای از زمان و محیط زندگی روزمره‌ی آنان را بویژه برای رفع نیاز به تعامل با همسالانشان، به خود اختصاص دهند. در سال‌های اخیر، با تأثیر توسعه‌ی تکنولوژی بر الگوی فراغتی نوجوانان، این پتانسیل چکیده کامل

فضاهای بازشهری و محله‌ای، با ایفای نقشی حیاتی در رشد اجتماعی نوجوانان، باید بخش عمده‌ای از زمان و محیط زندگی روزمره‌ی آنان را بویژه برای رفع نیاز به تعامل با همسالانشان، به خود اختصاص دهند. در سال‌های اخیر، با تأثیر توسعه‌ی تکنولوژی بر الگوی فراغتی نوجوانان، این پتانسیل وجود دارد که آن‌ها بدون جابجایی فیزیکی یا حضور در فضاهای شهری، بتوانند فضایی مجازی برای رفع این نیاز حیاتی خود داشته ‌باشند. بنابراین در پژوهش حاضر با روش پیمایشی، به بررسی جایگاه فضای ‌مجازی اینترنت و فضاهای‌ شهری و مقایسه‌ی دوام و کیفیت حضور نوجوانان محله‌ی رجایی‌شهر در هر یک از این فضاها پرداخته می‌‌شود که طی آن، 250 نوجوان به روش طبقه‌بندی متناسب انتخاب شده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهد که روزانه 88% از نوجوانان در اینترنت، و 47% از آنان در فضاهای‌ شهری حضور می‌یابند که بین متغیرهای زمینه‌ای، پایگاه اجتماعی-اقتصادی، امنیت اجتماعی و هویت اجتماعی آنان با میزان حضورشان در این فضاها رابطه‌ی معناداری وجود دارد. اما بین میزان حضورشان در فضای مجازی با متغیرهای جنسیت، امنیت جانی و امنیت مالی رابطه‌ی معناداری به دست نیامد. در مجموع 59% از نوجوانان، در ساعات عصر که بهترین بخش از اوقات فراغتشان برای حضور در فضاهای‌شهری تلقی می‌گردد، مشغول فعالیت در اینترنت هستند و طبق یافته‌های استنباطی، هرچه میزان حضور نوجوانان در فضای‌مجازی بیشتر باشد، از میزان گرایششان به حضور در فضاهای‌ شهری کاسته می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

521 - بررسی عوامل مؤثر بر انسجام اجتماعی شهر اندیمشک (مطالعة موردی؛ شهروندان اندیمشک در سال 1398-1399)
شهلا سهرابی صمیره مهرداد نوابخش زهرا حضرتی صومعه

10.30495/uss.2022.693077

هدف اصلی تحقیق حاضر تبیین جامعه شناختی انسجام اجتماعی در بین شهروندان اندیمشک با روش پیمایش نوع توصیفی و تبیینی است. جامعة آماری تحقیق شامل کلیة شهروندان مرد و زن بین سن 15 تا 65 شهر اندیمشک هستند. با توجه به جمعیت ساکن در شهر اندیمشک (135000 هزار نفر) محاسبة فرمول کوکر چکیده کامل

هدف اصلی تحقیق حاضر تبیین جامعه شناختی انسجام اجتماعی در بین شهروندان اندیمشک با روش پیمایش نوع توصیفی و تبیینی است. جامعة آماری تحقیق شامل کلیة شهروندان مرد و زن بین سن 15 تا 65 شهر اندیمشک هستند. با توجه به جمعیت ساکن در شهر اندیمشک (135000 هزار نفر) محاسبة فرمول کوکران با تعداد 384 نفر با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله ای و تصادفی ساده صورت گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامة محقق ساخته است که ابعاد مختلف (انسجام اجتماعی، قوم گرایی، طبقات اجتماعی، اجتماعات مذهبی، رخدادهای سیاسی و رسانه های اجتماعی و فضای مجازی) را مورد سنجش قرار داده است.از ضریب آلفای کرونباخ (برابر با 0.798) نیز برای محاسبة سازگاری درونی گویه‌های مربوط به هر شاخص و به عبارتی پایایی پرسشنامه استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که از دیدگاه شهروندان، قوم گرایی، توانایی تبیین 2/43%، مراسم مذهبی، توانایی تبیین 3/38%، رسانه های اجتماعی و فضای مجازی، توانایی تبیین 7/21% و رخدادهای سیاسی توانایی تبیین 6/22%، طبقات اجتماعی توانایی تبیین 722/0 از تغییرات انسجام اجتماعی را داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

522 - تحلیل تولید فضاهای شهری از منظر امر سیاسی با رویکرد نظریه شبکه کنشگر (نمونۀ مطالعاتی اراضی عباس‌آباد تهران)
نیّر فارابی اصل مجتبی رفیعیان بهرام علیزاده

10.30495/uss.2023.709490

تولید فضای شهری، یک مسئله پیچیده و چندبعدی است که در آن فضا به‌عنوان یک محصول اجتماعی و یک عامل سیاسی به‌حساب می آید. در این پژوهش، با استفاده از نظریه کنشگر-شبکه (ANT) که یک رویکرد جامعه‌شناختی برای تحلیل روابط میان کنشگران انسانی و غیرانسانی است، رابطه بین فضا و قدرت چکیده کامل

تولید فضای شهری، یک مسئله پیچیده و چندبعدی است که در آن فضا به‌عنوان یک محصول اجتماعی و یک عامل سیاسی به‌حساب می آید. در این پژوهش، با استفاده از نظریه کنشگر-شبکه (ANT) که یک رویکرد جامعه‌شناختی برای تحلیل روابط میان کنشگران انسانی و غیرانسانی است، رابطه بین فضا و قدرت در شهر مورد بررسی قرار گرفته است. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و تحلیل شبکه‌های قدرتی (کنشگران) که در تولید فضاهای شهری نقش دارند، است. روش پژوهش، مطالعه موردی است و مورد مطالعاتی آن، اراضی عباس‌آباد تهران است که یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های توسعه شهری در ایران به شمار می‌آید. داده‌های پژوهش از طریق روش‌های مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و مشاهده میدانی جمع‌آوری شده و با روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. نتایج نشان می‌دهد که در اراضی عباس‌آباد، دولت و سازمان‌های وابسته به آن، با استفاده از قدرت سیاسی و اقتصادی خود، شبکه‌های قدرت را تشکیل داده و سایر کنشگران را از مشارکت در تولید فضا محروم کرده‌اند. همچنین مشخص شده است که شبکه کنشگران و قدرت در این منطقه، به‌هیچ‌وجه متناسب با نیازها و خواسته‌های شهروندان نبوده و حتی نقش متخصصان و بخش خصوصی در تولید فضا نیز تحت تأثیر امر سیاسی قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

523 - دیالکتیک اجتماعی فضا و فرهنگ؛ بازشناسی و تبیین جامعه شناختی توزیعِ فضایی فرهنگ در شهر اراک
مهدی مبارکی باقر ساروخانی منصور وثوقی

10.30495/uss.2021.681576

مقاله قصد دارد با استفاده از مفهوم عدالت فضایی، به فهمِ الگوی عینیت یافته فرهنگ در شهر اراک دست یابد تا ضمن فهم جایگاه فرهنگ در نظام برنامه ریزی شهری به تشخیص وضعیت تخصیص و نحوه توزیع انواع کاربری های فرهنگی؛ به عنوان بستر شکل گیری فعالیت‌های فرهنگی و میزان انطباق آن با چکیده کامل

مقاله قصد دارد با استفاده از مفهوم عدالت فضایی، به فهمِ الگوی عینیت یافته فرهنگ در شهر اراک دست یابد تا ضمن فهم جایگاه فرهنگ در نظام برنامه ریزی شهری به تشخیص وضعیت تخصیص و نحوه توزیع انواع کاربری های فرهنگی؛ به عنوان بستر شکل گیری فعالیت‌های فرهنگی و میزان انطباق آن با نیازها و استحقاق فرهنگی شهروندان بپردازد. روش ترکیبی با رویکرد تبدیلی هم زماناست، داده ها در مراحل کمی و کیفی به طور هم زمان جمع‌آوری و تحلیل شده اند. در بخش کمی، جمع آوری داده ها شامل ِمیزان و نوع تقاضاهای فرهنگی و متغیرهای ملاک استحقاق با ابزار پرسشنامه و روش نمونه گیری متناسب با حجم انجام شد. جمع آوری اطلاعات مربوط به مطالعات کالبدی (میزان و نحوه توزیع کاربری های فرهنگی در مناطق شهر) با تحلیل ثانویه انجام و تمامی اطلاعات در نرم افزارGIS مکانی گردید. طبق نتایج الگوی توزیع فضایی فرهنگ در مناطق شهر اراک مسئله مند، ناکارا و ناعادلانه است. این توزیع در مناطق شهری محدود، ناکارا و نابرابر بوده و ارتباط معناداری بین ملاک منفعت عمومی با ملاک نیاز و استحقاق فرهنگی شهروندان در شهر اراک وجود ندارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

524 - منطق اجتماعی فضا در مسکن بومی قاجار اصفهان
محمد لطیفی محمد جواد مهدوی نژاد داراب دیبا

فرهنگ عاملی تاثیرگذار بر شکل رفتاری هر جامعه است؛ که نمود آن را می‌توان در پیکره‌بندی شهر و به دنبال آن در ساختار فضایی هر بنا مشاهده نمود. در این راستا بازخوانی الگوهای پیشین و تسری آن به فضای اجتماعی امروز می‌تواند نقش مهمی در تقویت هویت اجتماعی ایفا نماید. یکی از شیو چکیده کامل

فرهنگ عاملی تاثیرگذار بر شکل رفتاری هر جامعه است؛ که نمود آن را می‌توان در پیکره‌بندی شهر و به دنبال آن در ساختار فضایی هر بنا مشاهده نمود. در این راستا بازخوانی الگوهای پیشین و تسری آن به فضای اجتماعی امروز می‌تواند نقش مهمی در تقویت هویت اجتماعی ایفا نماید. یکی از شیوه‌های این داده‌کاوی نحو فضاست که با کشف روابط ریاضی در ارتباطات فضایی می‌تواند معیاری برای سنجش و ارزیابی مطلوبیت فضا فراهم آورد. از سویی مسکن و سکونت به عنوان یکی از اساسی‌ترین نیاز‌های انسان و جامعه‌ بشری به عنوان یکی از مهم‌ترین اشکال سازماندهی اجتماعی فضاست که با کمی تامل در مسکن امروز و مبانی پیوند آن با شهر، می‌توان دریافت پاسخ فراخوری به آن داده نشده و مفهوم آن به سرپناهی صرف تقلیل یافته است. در این پژوهش ضمن معرفی رویکرد اسپیس سینتکس، به تحلیل مفهوم عمق در مسکن بومی قاجار اصفهان پرداخته شده که ارتباط مستقیمی با قلمروهای فضایی، ترکیب و تعیین فضاهای خصوصی و عمومی، سلسله مراتب فضایی و محرمیت دارد. روش به کار گرفته شده در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و در قالب قیاس تطبیقی می‌باشد؛ که برای کمی کردن آن از افزونه گرس‌هاپر و اسپیس‌سینتکس بهره گرفته شده است. نتایج به دست آمده حیاط را -به عنوان فضای واسط درون و بیرون در پیکره‌بندی شهری- به عنوان عمومی‌ترین فضا و دارای بیشترین ارتباط فضایی و فضاهای خدماتی (انبار، سرویس‌های بهداشتی، پلکان و راهروها) را با کمترین ارتباط و به عنوان خصوصی‌ترین فضاها معرفی می‌نماید. همچنین راهروها و مفصل‌های ارتباطی، به نسبت اتاق‌ها از میزان هم‌پیوندی و ارتباط بیشتر و عمق کمتری برخوردار می‌باشند. این در حالی است که ارزش عمق در فضای باز حیاط در دوران معاصر کاهش یافته است که نشان دهنده حذف سلسله مراتب فضایی دسترسی و محرمیت فضایی در ارتباط با فضای شهری می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

525 - تبیین دیالکتیک فضا و مفهوم حق به شهر از منظر نظریه‌های انتقادی شهری
پویان مذهب سعید پیری حمید رضا صباغی علیرضا استعلاجی

10.30495/uss.2023.709302

فضاهای شهری را نمی‌توان تنها برساخته‌ای طبیعی در بستر فرایند رشد و تکامل تاریخی شهرها در نظر گرفت؛ بلکه این فضاها همواره از طریق عوامل متعدد و چندگانه‌ای همچون سرمایه، سیاست و جامعه سازمان‌دهی مجدد و بازتولید می‌شوند. این در حالی است که امروزه با توجه به تسلط سیاست‌های چکیده کامل

فضاهای شهری را نمی‌توان تنها برساخته‌ای طبیعی در بستر فرایند رشد و تکامل تاریخی شهرها در نظر گرفت؛ بلکه این فضاها همواره از طریق عوامل متعدد و چندگانه‌ای همچون سرمایه، سیاست و جامعه سازمان‌دهی مجدد و بازتولید می‌شوند. این در حالی است که امروزه با توجه به تسلط سیاست‌های نئولیبرالیستی و سرمایه محور بر فضاهای شهری، ابعاد اجتماعی تولید فضا نادیده گرفته شده است. ازاین‌رو این مقاله با ماهیت بنیادی مبتنی بر نظریه انتقادی شهری و با اتخاذ روشی توصیفی- تحلیلی کوشش کرده است تا با تبیین دیالکتیک فضایی در رابطه با نقش سیاست، سرمایه و اجتماع در تولید فضا، اثرات آنها را بر فضا و جامعه شهری آشکار سازد. شیوه گردآوری داده‌های پژوهش از طریقه مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی است و تجزیه‌وتحلیل موضوعات با به‌کارگیری تحلیل‌های کیفی– انتقادی بر پایه نظریه انتقادی شهری صورت پذیرفته است. یافته‌های این تحقیق آشکار می‌سازد که سیاست‌های اقتصادی مسلط بر فضاهای اجتماعی شهرها، معضلاتی همچون بحران مسکن و کالایی شدن آن در بازار آزاد، سوداگری در بخش مستغلات شهری، تضعیف نقش دولت در برنامه‌ریزی فضایی و اجتماعی شهر، تشدید پدیده زاغه‌نشینی، حکمرانی محلی سرمایه محور، طبقاتی شدن جامعه، قطبی شدن فضای شهری و نیز نادیده انگاری مفهوم حق به شهر را در پی داشته است. در ادامه این پژوهش با به‌کارگیری نظریه حق به شهر لوفور و پیوند آن با مفهوم پراکسیس شهری به‌عنوان یک کنش اجتماعی به دنبال ارائه یکسری از راهبردهای اجتماع‌محور است و در پایان نتیجه می‌گیرد که کنش‌ها و مطالبه گری شهروندان در غالب یک سازمان‌یافتگی اجتماعی می‌تواند در مقابل این سیاست‌های اقتصادی سرمایه محور و مسلط بر فضاهای شهری یک راهبردی مؤثر و جایگزین باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

526 - شهر، جدایی گزینی فضایی و روابط اجتماعی افراد تنها: مطالعه ای در شهر تهران
الهام رحمت آبادی سهیلا علیرضا نژاد حسین ابوالحسن تنهایی

پرسش آغازین عبارت است از این که افراد تنها با چه مسائلی در زندگی شهری، روابط اجتماعی و محله ای مواجه هستند؟ برای نیل به پاسخ یک طرح ترکیبی شامل روش داده بنیان و مردم‌‌نگاری مجازی طراحی شد. برای گردآوری اطلاعات در روش داده بنیان از مصاحبه های نیمه ساخت یافته و در مردم نگ چکیده کامل

پرسش آغازین عبارت است از این که افراد تنها با چه مسائلی در زندگی شهری، روابط اجتماعی و محله ای مواجه هستند؟ برای نیل به پاسخ یک طرح ترکیبی شامل روش داده بنیان و مردم‌‌نگاری مجازی طراحی شد. برای گردآوری اطلاعات در روش داده بنیان از مصاحبه های نیمه ساخت یافته و در مردم نگاری مجازی از تحلیل محتوای کیفی روزنگاشت های افراد تنها استفاده شد. نمونه گیری در این پژوهش هدفمند بود. یافته ها نشان می دهد که جدایی گزینی فضایی در خلق تنهایی تاثیر تعیین کننده ای دارد. شش گونه تنهایی انتخابی، اجباری، ناگهانی، تحمیلی، زودرس و طبیعی مشاهده شد. از جمله مهمترین آثار تجربه تنها زندگی کردن به هراس های ارتباطی، نظارت و تهدید حریم خصوصی، تمایل کم به معاشرت و انواعی از انزوای اجتماعی، جسمی، جنسی، کلامی، فضایی- مکانی اشاره کرد. کسانی که تنهایی شان را با جدایی‌گزینی فضایی تعین بخشیده اند. در عرصه اجتماعی در معرض داغ ننگ و تعرض به حریم خصوصی هستند و با استفاده از انواع انزوا تلاش می کنند تنهایی خود را حفظ کنند. هم‌گزینی سیاستی است که به افراد تنها در مدیریت سبک زندگی تنها یاری می رساند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

527 - ارزیابی ساختار فضایی شهر و ارتباط آن با رضایتمندی سکونتی مطالعه موردی: منطقه 17 شهرتهران
علی صادقی اعظم حسینی مرتضی فلاح خورسند

امروزه پویایی و سرزندگی هر شهری رابطه مستقیمی با نحوۀ ساختاریابی عناصر فضایی آن شهر دارد. یکی از مهم‌ترین ابعاد تعییین کننده مطلوبیت ساختار فضایی شهر، آگاهی از میزان رضایت‌مندی سکونتی شهروندان می‌باشد. پژوهش حاضر که از نظر هدف کاربردی است؛ با روش توصیفی- تحلیلی و با بهر چکیده کامل

امروزه پویایی و سرزندگی هر شهری رابطه مستقیمی با نحوۀ ساختاریابی عناصر فضایی آن شهر دارد. یکی از مهم‌ترین ابعاد تعییین کننده مطلوبیت ساختار فضایی شهر، آگاهی از میزان رضایت‌مندی سکونتی شهروندان می‌باشد. پژوهش حاضر که از نظر هدف کاربردی است؛ با روش توصیفی- تحلیلی و با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای و روش پیمایشی به ارزیابی رابطه ساختار فضایی منطقه 17 تهران با رضایت‌مندی ساکنان آن پرداخته است. جامعه آماری پژوهش، شهروندان دارای بیش از 3 سال سابقه سکونت در منطقه بودند که 332 نفر از آنها به شیوه نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب گردید. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که متغیّرهای تبیین کننده کیفیت شبکه حمل و نقل معابر و متغیّرهای کیفیت تسهیلات شهری در منطقه، ناکارآمد بوده و بافت شهری نیز به علت فرسودگی، ازدحام جمعیت، تراکم بیش از حد ساختمان‌ها و عدم فضاهای باز بین آن‌ها به شدت کیفیت سکونتی منطقه را کاهش داده است. به طوری که همبستگی مثبتی بین رضایت‌مندی سکونتی با کیفیت شبکه حمل و نقل و تسهیلات شهری و همبستگی معکوس بین رضایت‌مندی با ویژگی‌های بافت شهری مشاهده گردید. از مهم‌ترین علل نارضایتی سکونتی می‌توان به مشکلات روانی و امنیتی ناشی از ازدحام جمعیت و ناکارآمدی شبکۀ حمل و نقل در این منطقه اشاره کرد. نتایج تحقیق نشان می‌دهند که کیفیت ساختار شهری رابطه مستقیمی با میزان رضایت‌مندی سکونتی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

528 - تحلیل توزیع فضایی شاخص های ترکیبی کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی: شهر چابهار)
پریسا قادری مریم کریمیان بستانی معصومه حافظ رضازاده

شهر و شهرنشینی خود یکی از مهم‌ترین شاخص‌های رفاه و توسعه اجتماعی و اقتصادی محسوب می‌شود، اما رشد شتابان آن می‌تواند سرانه برخورداری از بسیاری امکانات اجتماعی و اقتصادی را کاهش دهد و از این طریق پیامدهای آن به صورت کاهش سطح کیفیت زندگی در عرصه‌های مختلف شهری نمایان شود ک چکیده کامل

شهر و شهرنشینی خود یکی از مهم‌ترین شاخص‌های رفاه و توسعه اجتماعی و اقتصادی محسوب می‌شود، اما رشد شتابان آن می‌تواند سرانه برخورداری از بسیاری امکانات اجتماعی و اقتصادی را کاهش دهد و از این طریق پیامدهای آن به صورت کاهش سطح کیفیت زندگی در عرصه‌های مختلف شهری نمایان شود که این مسأله در شهرهای کشورهای در حال توسعه از جمله ایران که افزایش جمعیت شهرها که در بیشتر مواقع ناخواسته و بدون برنامه‌ریزی به وقوع پیوسته است بسیار مشهود است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر تحلیل توزیع فضایی شاخص‌های ترکیبی کیفیت زندگی شهری چابهار، می‌باشد. رویکرد حاکم بر فضای تحقیق کیفی و کمی و نوع تحقیق کاربردی است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از تکنیک‌ها و مدل‌های (DIMTEL و VIKOR) استفاده شد. نتایج مدل DIMTEL نشان داد که همه شاخص‌های بعد اقتصادی، تاثیرگذار هستند. از بین چهار شاخص، بعد اجتماعی 3 شاخص تأثیرگذار و فقط یک شاخص (خدمات آموزشی) با امتیاز (0.016-) تأثیرپذیر می‌باشد، همچنین از بین 3 شاخص، بعد زیست محیطی همگی تأثیرپذیر و از بین شاخص‌های کالبدی فقط شاخص (مسکن) با امتیاز (0.242)، تأثیرگذار و بقیه تأثیرپذیر می‌باشد. نتایج نهایی اولویت‌بندی نواحی شهر چابهار با تاکید بر توزیع فضایی شاخص‌های ترکیبی کیفیت زندگی با استفاده از مدل ویکور نشان می‌دهد، بیشترین عددQ متعلق به ناحیه 1 شهر چابهار با وزن (0.760)، و کمترین وزن متعلق به ناحیه 4 شهر چابهار با (0.574) می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

529 - ریخت‌شناسی معماری معنامحور با استفاده از روش چیدمان فضا (مطالعه موردی: مسجد حکیم اصفهان)
نرجس فلکیان حسین صفری علی کاظمی

برخی از نظریه‌پردازان بر این اصل اعتقاد دارند که با طراحی محیط کالبدی، معنا به وجود می‌آید. لذا معنا از دو حیث قابل بررسی است: بعد ذهنی و عینی یا فیزیکی. هدف از پژوهش تبیین معنا در معماری بناهای شاخص مذهبی دوره صفویه اصفهان، با استفاده از تحلیل ویژگی‌های فیزیکی فضای معم چکیده کامل

برخی از نظریه‌پردازان بر این اصل اعتقاد دارند که با طراحی محیط کالبدی، معنا به وجود می‌آید. لذا معنا از دو حیث قابل بررسی است: بعد ذهنی و عینی یا فیزیکی. هدف از پژوهش تبیین معنا در معماری بناهای شاخص مذهبی دوره صفویه اصفهان، با استفاده از تحلیل ویژگی‌های فیزیکی فضای معماری آنهاست. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که کدام یک از فضاهای مسجد از بعد فیزیکی و کالبدی معنادهی بیشتری دارد و دلیل معناداری فضاهای مسجد چیست؟ به همین منظور از میان ادوار تاریخی، دوره صفویه و از میان بناهای مذهبی، مسجد حکیم اصفهان به عنوان نمونه موردی انتخاب شد. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی می‌باشد. روش تحلیل آن نیز با استفاده از نرم‌افزار دپس مپ و آنالیز مؤلفه‌های ریخت‌شناسی معماری نظیر: هم‌پیوندی، نفوذپذیری، گوناگونی، خوانایی، وحدت فضایی و عمق فضا در فضاهای مختلف مسجد حکیم است. پس از آنالیز نقشه‌ها توسط نرم‌افزار دپس مپ و مشاهده رفتارهای حرکتی انسانی، این نتیجه حاصل گشت که حیاط علاوه بر داشتن شفافیت و تداوم دید بصری، دارای میزان بالاتری از هم پیوندی، نفوذپذیری و وحدت فضایی می‌باشد. همچنین از حیث گوناگونی شبستان با تلفیق فضاهای باز، نیمه باز و بسته، نسبت به سایر فضاهای مسجد از میزان گوناگونی بیشتری برخوردار است و علاوه بر آن دارای بیشترین میزان قابلیت انتخاب بوده است. مشاهده میدانی رفتار حرکتی و بصری بازدیدکنندگان مسجد نیز تأییدی بر این مدعاست. از دستاوردهای این پژوهش می‌توان در طراحی مساجد امروزی با توجه به الزامات و نیازهای جدید نیز بهره جست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

530 - توزیع فضایی فقر با استفاده از هزینه و درآمد بر توسعه پایدارخانوارهای روستایی: مطالعه موردی مناطق روستایی استان آذربایجان غربی
گلناز شاهسواری بیژن رحمانی عبدالرضا رحمانی فضلی

نقاط روستاها از گذشته به عنوان اجتماعات اولیه، نقش اساسی در شکل‌گیری و شکوفایی تمدن‌ها داشته‌‌اند .در حال حاضر یکی از از عوامل اصلی در افول و ناکارآمدی تولیدی و زیستی نقاط روستایی ، مسئلۀ فقر می‌باشد. بنابراین مطالعه جهت شناخت عوامل فقر و ارائۀ راهکار برای حل آن از ضرور چکیده کامل

نقاط روستاها از گذشته به عنوان اجتماعات اولیه، نقش اساسی در شکل‌گیری و شکوفایی تمدن‌ها داشته‌‌اند .در حال حاضر یکی از از عوامل اصلی در افول و ناکارآمدی تولیدی و زیستی نقاط روستایی ، مسئلۀ فقر می‌باشد. بنابراین مطالعه جهت شناخت عوامل فقر و ارائۀ راهکار برای حل آن از ضروریات است. وضعیت خالص درآمدی و هزینه خانوار روستایی یکی از عوامل اصلی تأثیرگذار بر توسعة پایدار روستایی، است. لذا هدف از مطالعه حاضر بررسی توزیع هزینه و درآمد خانوارهای روستایی و تحلیل توزیع فضایی آن در بین شهرستان‌های استان آذربایجان غربی در سال 96-1395 می‌باشد. باتوجه به هدف مطالعه، جامعة آماری تحقیق حاضر، خانوارهای روستایی استان آذربایجان غربی است (3669 روستای دارای سکنه و 304853 خانوار). 142 روستا (403 خانوار) با استفاده از فرمول کوکران و به روش خوشه‌ای تصادفی با انتساب متناسب به عنوان جامعة آماری تحقیق انتخاب شدند. اطلاعات لازم به استفاده از پرسشنامه استاندارد (پرسشنامه هزینه درآمد خانوار مرکز ملی آمار ایران) بدست آمده است. نتایج کلی نشان داد، متوسط درآمد کلی خانوارهای روستایی مورد مطالعه در استان آذربایجان غربی 16654920 تومان در سال و متوسط هزینه کلی هر خانوار در ماه برابر با 1989071 تومان است. همچنین، نتایج نشان داد، خانوارهای روستایی شهرستان‌های نقده و تکاب به ترتیب دارای بیشترین و کمترین سطح درآمد سالانه بوده؛ خانوارهای روستایی شهرستان‌های شوط، پلدشت و ماکو دارای کمترین میزان هزینه در ماه و شهرستان پیرانشهر دارای بیشترین هزینه خانوار در ماه می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

531 - بررسی تاثیر تراز ارتفاعی متاثر از فضای جغرافیایی شهری بر میزان مصرف آب و رشد گیاهان در فضای سبز شهری، مطالعه موردی: منطقه یک شهری تهران
صادق پرتانی عطیه محمودی مظفر مژده ربانی

این پژوهش به دنبال آن است که با توجه به تراز ارتفاعی از سطح دریا نیاز واقعی گیاهان سرو نقره ای و توت نرک به آب را مشخص کند. در این آزمایش 3 پایلوت واقع در شهر تهران ( 1پایلوت در بوستان قیطریه و 2 پایلوت در پارک جنگلی یاس فاطمی ) با اختلاف تراز 200 متری از یکدیگر ( 1500 چکیده کامل

این پژوهش به دنبال آن است که با توجه به تراز ارتفاعی از سطح دریا نیاز واقعی گیاهان سرو نقره ای و توت نرک به آب را مشخص کند. در این آزمایش 3 پایلوت واقع در شهر تهران ( 1پایلوت در بوستان قیطریه و 2 پایلوت در پارک جنگلی یاس فاطمی ) با اختلاف تراز 200 متری از یکدیگر ( 1500 ، 1700 ، 1900 متر از سطح دریا) انتخاب شدند و گیاهان سرو نقره ای و توت نرک به صورت 2 بلوک مجزا در هر پایلوت کاشته شدند. این گیاهان کلا با 2 تیمار یعنی در هر بلوک با یک تیمار آبیاری شدند . تیمار اول همان نیاز واقعی گیاه است و تیمار دوم نصف نیاز آبی گیاه مورد نظر بود. تناوب آبیاری هر هفته 2 بار بوده . متغییر های مورد سنجش نیز : طول ساقه ، قطرساقه و طول برگ ، عرض برگ گیاهان میباشد. تناوب اندازهگیری متغییرها نیز هر 2 هفته 1 بار انجام شد و اندازه گیری ها در جداول و نمودارهای فصل 4 ثبت و درج شد . نتایج نشان داد که سرو نقره ای در هر 3 پایلوت با تیمار دوم (T2) جواب مطلوبی داده و رشد مناسبی داشته. این در حالی است که توت نرک با تیمار دوم ( T2 ) فقط در پایلوت 1 و تا حدی پایلوت 2 رشد مناسبی داشته که یعنی این گیاه ( توت نرک ) در ارتفاعات بالاتر رشد کمتری داشته و برای رشد بهتر به آب بیشتری نیاز دارد . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

532 - کاربست آینده پژوهی در برنامه‌ریزی فضایی سکونتگاهها مطالعه موردی بخش گرمادوز و بخش مرکزی شهرستان خدافرین
اسمعیل دلیر جواد رزمی بهرام ایمانی رضا منافی آذر

آینده پژوهی در سطح محلی نوعی آینده نگاری است، که با ضرورت برنامه ریزی جامع توسعه و پیش بینی آتی در محدوده خاص و در سطح یک ناحیه با هدف اتخاذ تصمیمات معین برای تحقق آینده مطلوب، تمرکز دارد. در همین راستا پژوهشی به روش توصیفی– تحلیلی و از نوع کاربردی با تاکید بر مشا چکیده کامل

آینده پژوهی در سطح محلی نوعی آینده نگاری است، که با ضرورت برنامه ریزی جامع توسعه و پیش بینی آتی در محدوده خاص و در سطح یک ناحیه با هدف اتخاذ تصمیمات معین برای تحقق آینده مطلوب، تمرکز دارد. در همین راستا پژوهشی به روش توصیفی– تحلیلی و از نوع کاربردی با تاکید بر مشارکت پذیری و با هدف شناسایی عوامل کلیدی موثر بر وضعیت آینده مناطق روستایی در حوزه های بوم شناسی، کالبدی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و مدیریتی، آغاز شد. جامعه آماری شامل کلیه ساکنین و جمعیت ساکن در بخش های گرمادوز با دو دهستان و مرکزی با دو دهستان و مجموعا تعداد 104 آبادی است. نمونه آماری پژوهش بر پایه روش کوکران تعداد 377 نفر تعیین شد. پس از آنکه تعداد 96 سوال پژوهشی از نوع طیف لیکرت محقق ساخته در چارچوب 14 شاخص طراحی و تدوین شد، داده های مورد نیاز با استفاده از عملیات میدانی در سطح 104 آبادی از طریق برگزاری جلسات گروه بحث و از طریق تشکیل هسته های مشارکتی با استفاده از خبرگان محلی، نمایندگان گروه های مختلف جمع آوری گردید. و در نهایت شناسایی عوامل کلیدی موثر در جهت تدوین سناریوهای آینده و شناسایی پیشران های توسعه بر وضعیت آینده به واسطه نرم افزارmic mac و با تاکیه بر تحلیل عاملی، بعمل آمد. نتایج نشان داد که سه عامل: پایداری محیط زیست، حفاظت از منابع طبیعی، مدیریت زمین و تولیدات کشاورزی از طریق تحلیل اثرات متقابل/ ساختاری، به عنوان عوامل کلیدی منطقه مورد مطالعه، انتخاب و زیر متغیرهای هریک از این عوامل (استخراج شده از تحلیل عاملی) به عنوان برنامه ها و پروژه های پیشران تعیین شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

533 - تحلیل فضایی مدارس متوسطه ناحیه یک کلانشهر تبریز با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره و GIS
معصومه علیرضایی حسین کریم زاده علی زارعی

پژوهش حاضر به ارزیابی و تحلیل فضایی کاربری های مراکز آموزشی دبیرستان در ناحیه یک کلانشهر تبریز با سایر کاربری های شهری با استفاده از تلفیق مدل های تصمیم گیری چند معیاره AHP و مدل فازی پرداخته و با بهره گیری از امکانات سیستم اطلاعات جغرافیایی به تحلیل معیارهای سازگاری، م چکیده کامل

پژوهش حاضر به ارزیابی و تحلیل فضایی کاربری های مراکز آموزشی دبیرستان در ناحیه یک کلانشهر تبریز با سایر کاربری های شهری با استفاده از تلفیق مدل های تصمیم گیری چند معیاره AHP و مدل فازی پرداخته و با بهره گیری از امکانات سیستم اطلاعات جغرافیایی به تحلیل معیارهای سازگاری، مطلوبیت ، ظرفیت و وابستگی اقدام شده است. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی می باشد و حجم نمونه شامل تمام مدارس دبیرستان در ناحیه یک شهر تبریز می باشد . نتایج حاصل از بررسی وضعیت فضایی مکانی دبیرستان های ناحیه یک کلانشهر تبریز نشان دهنده ی وضعیت نامطلوب دبیرستان های این ناحیه از لحاظ توزیع فضایی می باشد.در ارزیابی ماتریس مطلوبیت نسبت به شاخص های شیب و فاصله از رودخانه، به جز4 مدرسه که در وضعیت نسبتاً نامطلوب واقع شده اند تمامی مدارس در شرایط مطلوبی قرار دارند. از مجموع 77 دبیرستان مورد مطالعه در این ناحیه،11دبیرستان در طیف کاملا مناسب و 15دبیرستان در طیف نسبتا مناسب قرار دارند ، همچنین تعداد30 دبیرستان در این ناحیه از لحاظ توزیع فضایی در وضعیت نامناسبی می باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

534 - تحلیل ناهمگونی فضایی شاخص های توسعه و رتبه بندی استانهای کشور با تکنیک های آماره فضایی و تصمیم گیری های چند منظوره
بهنام باقری محمدتقی معصومی حسین نظم فر رسول صمدزاده

چکیدهدر این پژوهش به بررسی جایگاه توسعه‌یافتگی استان‌های کشور پرداخته شده است. به همین منظور برای بررسی توسعه‌یافتگی از71 شاخص در 6 حوزه استفاده شده که این آمار از سالنامه های آماری سال1395 استخراج گردیده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر کاربردی بوده و هدف آن بررسی جایگاه ت چکیده کامل

چکیدهدر این پژوهش به بررسی جایگاه توسعه‌یافتگی استان‌های کشور پرداخته شده است. به همین منظور برای بررسی توسعه‌یافتگی از71 شاخص در 6 حوزه استفاده شده که این آمار از سالنامه های آماری سال1395 استخراج گردیده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر کاربردی بوده و هدف آن بررسی جایگاه توسعه‌یافتگی استان‌های کشور است. در این تحقیق از روش آنتروپی شانون برای وزن‌دهی و برای محاسبات توسعه یافتگی از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه الکتر و ویکور استفاده شده است. برای یکسان سازی نتایج نیز تکنیک کپلند بکارگرفته شده، برای تهیه نقشه خوشه و ناخوشه و تحلیل فضایی نابرابری ها از تکنیک های آمار فضایی و روش لکه های داغ و خوشه و ناخوشه در تحلیل ها استفاده شده است، نتایج بدست آمده از روش‌ها نشان می‌دهد استان سمنان به تنهایی در وضعیت بسیار برخوردار قرار داشته و استانهایی مانند اصفهان، یزد و اردبیل و چهارمحال و بختیاری در وضعیت برخوردار قرار دارد. نتایج تحلیل های آمار فضایی با استفاده از تحلیل لکه های داغ بر مبنای امتیاز کپلند نشان می دهد که استانهای سمنان و مازندران به احتمال 95% و استانهای گلستان، تهران و اصفهان به احتمال 90% جزو لکه های داغ و استانهای سیستان و بلوچستان و هرمزگان به احتمال 90% لکه های سرد می باشند. تحلیل خوشه و ناخوشه بر مبنای امتیاز حاصل از مدل کپلند نیز حاکی است استان سمنان یک خوشه با مقادیر بالا ( HH ) و استان البرز یک ناخوشه می باشد که توسط مقادیر بالا محاصره شده است ( LH ) پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

535 - تبیین الگوی حاکم بر پیکره‌بندی فضایی خانه‌های دوره قاجار در دزفول با تأکید بر تئوری نحو فضا
ناصر قانعی فر حسن رضائی وحید احمدی

نظام فضایی-کالبدی در سکونتگاه‌های انسانی بیانگر تعاملات اجتماعی، رفتارها و کنش‌های موجود در جامعه است و معماری با سازمان‌دهی و ارتباط میان فضاها، معنای نهفته در ساختار اجتماعی را آشکار می‌نماید. پژوهش حاضر با هدف تبیین ساختار اجتماعی خانه‌های تاریخی دزفول، به این پرسش پ چکیده کامل

نظام فضایی-کالبدی در سکونتگاه‌های انسانی بیانگر تعاملات اجتماعی، رفتارها و کنش‌های موجود در جامعه است و معماری با سازمان‌دهی و ارتباط میان فضاها، معنای نهفته در ساختار اجتماعی را آشکار می‌نماید. پژوهش حاضر با هدف تبیین ساختار اجتماعی خانه‌های تاریخی دزفول، به این پرسش پاسخ می‌دهد که: پیکره‌بندی فضایی خانه‌ها در دوره‌ی قاجار بیانگر چه الگویی است؟. دوره‌ی قاجار به دلیل حفظ پیوستگی در معنای خانه انتخاب شده و جامعه‌ی آماری شامل کلیه خانه‌‌های شهر دزفول طی آن دوره است. حجم نمونه شامل 10 خانه از میان خانه‌هایی بدون مداخلات و تغییرات کالبدی مؤثر، به روش نمونه‌‌گیری هدفمند تعیین گردید. روش تحقیق به‌صورت ترکیبی و به شیوه‌ی توصیفی-تحلیلی بر پایه‌ی استدلال منطقی می‌باشد. گردآوری اطلاعات نیز بر مبنای مشاهدات میدانی و با استناد به منابع و نقشه‌های معتبر بوده، همچنین استخراج و تحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزار A-Graph صورت گرفته است. خانه‌های مورد مطالعه بر حسب تعداد و محل قرارگیری حیاط به پنج گروه تقسیم‌بندی و تاثیر شاخص‌های ارتباط، هم‌پیوندی، عمق و مرتبه نسبی بر تعاملات و محرمیت ارزیابی می-شود. وجود شوادان در خانه‌های دزفول به عنوان جنبه‌ای جدید نسبت به سایر مطالعات نحو فضا می‌باشد. پژوهش حاضر نشان می‌دهد در الگوی حاکم بر خانه‌های دوره‌ی قاجار، حیاط و ایوان دارای بالاترین ارزش تعاملات و کمترین میزان از محرمیت هستند و به عنوان نفوذپذیرترین فضاها قلمداد می‌شوند. نتایج پژوهش همچنین بیانگر یکپارچگی بالا در فضای شوادان بوده که این الگو همراه با حفظ محرمیت در ریزفضاهای آن است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

536 - بررسی قابلیت پیاده مداری در افزایش حضورپذیری شهروندان با استفاده از رویکرد چیدمان فضا در محلات شهری مطالعه موردی: محله استاد سرا
حمیدرضا صارمی نرگس طالب ولی اله سمیه حبیبی

چکیده منافع پیاده در شهرها و امکان سنجى قابلیت پیاده روی معابر موجب عرضه روش هاى نوینى گردیده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی و تحلیل نقش پارامترهای پیکره بندی فضایی بر قابلیت پیاده مداری در محلات شهری می باشد. روش پژوهش حاضر از نوع کمی و از ماهیت و روش کار جزء روش توصیف چکیده کامل

چکیده منافع پیاده در شهرها و امکان سنجى قابلیت پیاده روی معابر موجب عرضه روش هاى نوینى گردیده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی و تحلیل نقش پارامترهای پیکره بندی فضایی بر قابلیت پیاده مداری در محلات شهری می باشد. روش پژوهش حاضر از نوع کمی و از ماهیت و روش کار جزء روش توصیفی- تحلیلی است و برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز از روش های کتابخانه ای و اسنادی استفاده شده است. جهت تحلیل برخی پارامترهای پیکره بندی فضایی از نقشه های تحلیل به دست آمده از کاربست نرم افزارهای DepthMap و سیستم GIS استفاده شد. قلمرو جغرافیایی پژوهش محله استاد سرا شهر رشت که دارای مساحتی بالغ بر 73 هکتار و از جمعیتی حدود 9335 نفر برخوردار می باشد. ما در این پژوهش به دنبال بررسی اثرات و قابلیت های پیاده مداری بر افزایش حضورپذیری شهروندان در فضای شهری، در محله استاد سرا می باشیم که به این منظور در ابتدا به بررسی پارامترهای چیدمان فضا در محله می پردازیم تا مشخص کنیم که خیابان های محدوده که به صورت پیاده روی مورد استفاده قرار می گیرند به چه صورتی هستند. نتایج بررسى ها حاکى از این مطلب می باشد که ساختار فضایی و ترکیب بندی شبکه معابر در این محدوده به گونه های است که دسترسی به درون این محله مناسب بوده و این محله دارای جایگاه مناسبی در ساختار و استخوان بندی کلان شهر می باشند که خود باعث ارتقاء فعالیت های اقتصادی و اجتماعی در این محله شده و شرایط توسعه کالبدی، رفاهی و زیست محیطی را فراهم می آورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

537 - تبیین شاخص های کیفیت بصری مسکن آپارتمانی شیراز به روش نحو فضا
سارا محبی نژاد خسرو موحد علی اکبر حیدری ملیحه تقی پور

کیفیت محیط زندگی ابعاد گوناگونی دارد. یکی از مهم‌ترین آنها، کیفیت مسکن است که پاسخگویی به نیازهای مختلف فردی، اجتماعی، فرهنگی، روانی و فیزیکی ساکنین را تأمین می‌کند. کیفیت بصری یکی از انواع کیفیت مسکن است که این پژوهش ضمن اشاره به معنای آن، در نظر دارد تا بوسیله شاخص‌ها چکیده کامل

کیفیت محیط زندگی ابعاد گوناگونی دارد. یکی از مهم‌ترین آنها، کیفیت مسکن است که پاسخگویی به نیازهای مختلف فردی، اجتماعی، فرهنگی، روانی و فیزیکی ساکنین را تأمین می‌کند. کیفیت بصری یکی از انواع کیفیت مسکن است که این پژوهش ضمن اشاره به معنای آن، در نظر دارد تا بوسیله شاخص‌های مناسبی به ارزیابی این موضوع در مسکن آپارتمانی شیراز به عنوان کلان شهر جنوبی کشور با توجه به موقعیت خاص جغرافیاییش بپردازد. شاخص‌ها به روش کلی نحو فضا و بوسیله نرم‌افزار دپس-مپ و نمودار و روابط ریاضی تجزیه و تحلیل می‌شوند. جامعه آماری شامل 50 نوع پلان آپارتمان مسکونی از سه منطقه شیراز که بیشترین تعداد آپارتمان مسکونی را دارا می‌باشند، انتخاب شده است. در پژوهش حاضر بر مبنای مطالعات انجام شده علاوه بر ارائه پیشنهاداتی جهت بالا بردن کیفیت بصری مسکن، الگوی طرح‌واره مناسب مسکن آپارتمانی نیز ارائه شده‌است و مشخص شد، ارتباط مستقیم آشپزخانه یا سالن با تراس با قابلیت و کنترل‌دید بیشتر از فضاهای عمومی منزل به این فضا، ضمن تاکید به آن، عاملی موثر در ایجاد کیفیت بصری مطلوب مسکن آپارتمانی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

538 - نابرابری‌های فضایی و تأثیر آن بر کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی: منطقه 1 و 19 تهران)
فرزاد بریاجی حسین حاتمی نژاد ناصر اقبالی

چکیده امروزه اصلی‌ترین عامل بحران‌های جوامع بشری ریشه در نابرابری‌های اجتماعی و فقدان عدالت دارد و یکی از مهم‌ترین بخش‌های این نابرابری‌ها در نواحی شهری است و این امر علت ایجاد نابرابری‌های گسترده در کیفیت زندگی شهری در سطوح جوامع مختلف است. در این پژوهش به بررسی نابر چکیده کامل

چکیده امروزه اصلی‌ترین عامل بحران‌های جوامع بشری ریشه در نابرابری‌های اجتماعی و فقدان عدالت دارد و یکی از مهم‌ترین بخش‌های این نابرابری‌ها در نواحی شهری است و این امر علت ایجاد نابرابری‌های گسترده در کیفیت زندگی شهری در سطوح جوامع مختلف است. در این پژوهش به بررسی نابرابری‌های فضایی و تأثیر آن بر کیفیت زندگی شهری در مناطق 1 و 19 کلان‌شهر تهران پرداخته شده است. روش تحقیق حاضر مبتنی بر تحقیق موضوعی است و به صورت توصیفی - تحلیلی انجام می‌گیرد و از نظر هدف کاربری است. روش گردآوری اطلاعات شامل اسنادی (کتابخانه‌ای) و پیمایشی (میدانی) است. برای جامعه آماری بر اساس فرمول کوکران و با توجه به ضریب خطای 5% برای مناطق 1 و 19 تعداد 322 پرسشنامه تعیین شده است پرسشنامه‌های تدوین شده در بین ساکنان دو منطقه توزیع گردیده است و داده های به دست آمده از پرسشنامه‌ها با استفاده از مدل موران و نرم‌افزار Arc GIS تجزیه و تحلیل گردید. نتایج به دست آمده نشانگر آن است که در شاخص‌های مورد بررسی در این پژوهش از جمله شاخص‌های اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی، فرهنگی و کالبدی از لحاظ میزان و توزیع نوع امکانات نابرابری‌هایی و تفاوت‌هایی مابین منطقه 1 به عنوان یکی از مناطق تقریباً برخوردار کلان‌شهر تهران و منطقه 19 به عنوان یکی از مناطق محروم و کمتر توسعه یافته وجود دارد و همین امر کیفیت زندگی در دو منطقه را تحت شعاع قرار داده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

539 - ارزیابی دسترسی عینی به پارک‌ها و فضاهای سبز برمبنای سفر پیاده (مطالعه‌ی موردی: منطقه‌ی 7 تهران)
صدیقه لطفی محمد صدیق مهدی صدیق

چکیده علی رغم اینکه افزایش فعالیت بدنی درمیان مردم تبدیل به یکی از اولویت‌های بهداشت عمومی شده است، میزان فعالیت بدنی افراد پایین وناکافی است. ناکارآمدی سیاست‌های فرد مدار در بالا بردن میزان تحرک بدنی باعث شده است که به مدل‌های محیطی که کلیت جامعه را در نظر می‌گیرند، تو چکیده کامل

چکیده علی رغم اینکه افزایش فعالیت بدنی درمیان مردم تبدیل به یکی از اولویت‌های بهداشت عمومی شده است، میزان فعالیت بدنی افراد پایین وناکافی است. ناکارآمدی سیاست‌های فرد مدار در بالا بردن میزان تحرک بدنی باعث شده است که به مدل‌های محیطی که کلیت جامعه را در نظر می‌گیرند، توجه شود. از میان عوامل مختلف مؤثر بر حرکت پیاده در محیط انسان ساخت مجاروت یک عامل تعیین کننده است. جای نمایی فضاهای عمومی پربازدید درنزدیکی محل سکونت افراد باعث گرایش مردم به سفرهای پیاده شده و فعالیت بدنی آنها را افزایش می‌دهد. پارک‌ها وفضاهای سبزی جزو فضاهای عمومی مورد نیاز روزانه شهروندان به حساب می‌آید. در این مطالعه پارک‌ها و فضاهای سبز منطقه‌ی 7 تهران به لحاظ دسترسی پیاده مورد ارزیابی قرار گرفت. روش تحقیق کمی وتحلیلی بوده و از نرم افزار Arc GIS 10.3 وتحلیل شبکه درتحلیل ابعاد عینی استفاده شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد علی رغم کمبود شدید در سرانه‌ی فضای سبز درمحدوده‌ی مورد مطالعه، توزیع فضایی فضاهای سبز مناسب می‌باشد، به طوریکه در حدود 75 درصد ساکنان منطقه در فاصله تا 800 متری به فضاهای سبز دسترسی دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

540 - ارزیابی مؤلفه‌های مؤثر بر ایجاد فضاهای چندعملکردی اجتماع‌پذیر در حوزه‌های شهری با رویکرد محلی- جهانی (مورد پژوهی: منطقه 22 شهرداری تهران)
سید محسن شمس الدین تکیه ناصر اقبالی اسماعیل شیعه

چکیده امروزه ارتقای کیفیت فضای شهری، یکی از نیازهای اساسی جامعه شهری است. پدیده‌ی جهانی سازی، اتفاقی است که بر فضاهای شهری- محلی تأثیر خود را گذاشته و ضمن چند عملکردی بودن باید قابلیت جذب جمعیت و اجتماع پذیر شدن این حوزه را داشته باشند. هدف ارزیابی و تحلیل تاثیرات و نقش چکیده کامل

چکیده امروزه ارتقای کیفیت فضای شهری، یکی از نیازهای اساسی جامعه شهری است. پدیده‌ی جهانی سازی، اتفاقی است که بر فضاهای شهری- محلی تأثیر خود را گذاشته و ضمن چند عملکردی بودن باید قابلیت جذب جمعیت و اجتماع پذیر شدن این حوزه را داشته باشند. هدف ارزیابی و تحلیل تاثیرات و نقش مؤلفه‌های فضاهای اجتماع پذیر و فضاهای چند عملکردی و ارتباط آن‌ها با رویکرد جهانی- محلی، منطقه 22 شهرداری تهران است. این پژوهش کاربردی و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. همچنین برای ارزیابی منطقه 22 از تکنیک تصمیم‌گیری مدل AHP، با استفاده از نرم افزار Expert choice استفاده گردید. که حجم نمونه 225 نفر برآورد گردید. نتایج پژوهش نشان می‌دهد؛ که مؤلفه تحرکات استفاده کنندگان دارای بیشترین و شاخص‌های اخطلاط کاربری، دسترسی سواره از پیاده، دارای بیشترین اهمیت از نظر مفاهیم پژوهش را دارا بوده است. این روند نشان دهند هم راستا بودن نتایج در روند مؤلفه‌های هر دو مفهوم می‌باشد. Evaluation of the Effective Components on the Creation of Multi-Functional Communities in Urban Areas wites in District 22, the AHP model decision making technique was used by Expert selection software. Conclusion: To estimate the sample size, Cochran formula and cluster sampling method were used to determine the appropriate components and indicators for creation of community spaces. The sample size was estimated to be 225 people. The analysis of the results of the research shows that according to the dimensions studied, the user's motivation component has the highest and user-defined indicators, pedestrian access is the most important for the concepts of research. This trend shows that the results are consistent in the process of the components of both concepts. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

541 - سنجش عدالت فضایی در بستر نظام حمل و نقل عمومی با مدل تحلیل شبکه‌ای (مورد پژوهی: مناطق 2، 3، 4 و 5 شهر تهران)
ابراهیم دلایی میلان رضا خیرالدین

چکیده عدالت مفهومی است که هیچ‌گاه دغدغه بشر از آن عاری نبوده است. نام‌گذاری دهه چهارم انقلاب بنام پیشرفت و عدالت بیانگر این واقعیت است که عدالت و پیشرفت بدون یکدیگر فاقد ارزش است. توسعه‌ای که در آن عدالت نباشد پیشرفتی را در بر نخواهد داشت؛ لذا پیشرفت بدون عدالت یعنی ت چکیده کامل

چکیده عدالت مفهومی است که هیچ‌گاه دغدغه بشر از آن عاری نبوده است. نام‌گذاری دهه چهارم انقلاب بنام پیشرفت و عدالت بیانگر این واقعیت است که عدالت و پیشرفت بدون یکدیگر فاقد ارزش است. توسعه‌ای که در آن عدالت نباشد پیشرفتی را در بر نخواهد داشت؛ لذا پیشرفت بدون عدالت یعنی توسعه فقر. در برنامه‌ریزی شهری آنچه به تحقق‌پذیری بیشتر عدالت شهری کمک می کند، توجه به عدالت فضایی و تعادل بخشی بین تمرکز جمعیت و خدمات است. لذا پژوهش به دنبالِ تبیین جایگاه حقوق عمومی در نظام برنامه ریزی شهری با تأکید بر سیستم حمل و نقل همگانی و همچنین تحلیل شبکه ای سیستم حمل‌ونقل عمومی از منظر عدالت فضایی، در جهت دست یابی به عدالت اجتماعی است. روش تحقیق این مقاله، روش ترکیبی و از نوع مطالعات کاربردی- بنیادی است. پژوهش حاضر با استفاده از نرم‌افزار ARCGIS و با بهره گیری از تکنیک تحلیل شبکه‌ای (Network-Analyst) به بررسی سیستم حمل و نقل عمومی در چهار منطقه تهران (2 و 3 و 4 و 5) با استناد به استاندارهای دسترسی به ایستگاه‌ها پرداخته است. نتایج خروجی از تحلیل پژوهش، نشان می دهد شبکه حمل و نقل عمومی موجود (مترو و اتوبوس تندرو) سطح بسیار محدودی از مناطق 4 گانه مورد بررسی را تحت پوشش خدمات‌رسانی قرار می دهد. به نحوی که از کل سطح مناطق چهارگانه مورد مطالعه به ترتیب 14.5 درصد، 48 درصد، 36 درصد و 33.5 درصد تحت پوشش خدمات حمل و نقل عمومی می باشد؛ لذا دسترسی ساکنین سایر محله‌ها به ایستگاه‌ها در بازه‌های زمانی بسیار طولانی اتفاق می افتد که ناشی از عدم گسترش و توزیع فضایی نامتناسب شبکه حمل و نقل همگانی در سطح شهر تهران شده است که به دنبال آن تحقق عدالت اجتماعی را با چالش هایی مواجه کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

542 - تحلیل پایداری بستر کالبدی- فضایی (عرصه‌ فعالیت و روابط فضایی) با تاکید بر جریان‌های حاکم بین شهر و سکونتگاه‌های روستایی در ناحیه ابهر (زنجان)
عباس سعیدی ابوالفضل مرادی بیژن رحمانی عبدالرضا رحمانی فضلی فرهاد عزیزپور

چکیده بین سکونتگاه‌های شهری وروستایی همواره جریان های متعددی (جمعیت، کالا، سرمایه و...) برقرار می باشد. بر حسب ساختارهای کالبدی و اجتماعی- اقتصادی شکل دهنده به بستر کالبدی- فضایی هر نظام سکونتگاهی (منطقه، ناحیه، شهر و..) این جریان ها می تواند یک سویه و بالعکس باشد. در چکیده کامل

چکیده بین سکونتگاه‌های شهری وروستایی همواره جریان های متعددی (جمعیت، کالا، سرمایه و...) برقرار می باشد. بر حسب ساختارهای کالبدی و اجتماعی- اقتصادی شکل دهنده به بستر کالبدی- فضایی هر نظام سکونتگاهی (منطقه، ناحیه، شهر و..) این جریان ها می تواند یک سویه و بالعکس باشد. در همین چارچوب پژوهش حاضر ابتداء وضعیت پایداری بستر کالبدی- فضایی ناحیه ابهر به عنوان بستر جریان ها را در سطح دهستان های نمونه از طریق معیارهای کالبدی- محیطی، اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی و با استفاده از مدل TOPSIS تعیین کرده، سپس نوع ودامنه جریان ها بین روستاها و شهرهای ناحیه را در سطح روستاهای نمونه با تحلیل فضایی در GIS مورد بررسی قرار داده است. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و شیوه گرداوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای و میدانی (شامل مصاحبه و 21 پرسشنامه روستا و 300 خانوار) بوده است. یافته‌های پژوهش نشان می دهد تحت تأثیر ناپایداری بستر کالبدی- فضایی یک توسعه کریدوری (خطی در کنار محور های ارتباطی اصلی) درناحیه ابهر اتفاق افتاده که موجب تمرکز امکانات، خدمات و جمعیت و فعالیت درچهار شهر ناحیه و تعدادی از روستاهای بزرگ شده است، به نحوی که تمامی جریان های از سمت روستاها به سمت این کریدور و درمرحله اول متوجه شهر ابهرسپس به سمت شهر خرمدره، هیدج، صائین قلعه و روستاهای بزرگ (مستقردرکنار کریدور توسعه یافته ناحیه) معطوف می شود. با توجه آنچه گفته شد مهمترین اولویت راهبردی ناحیه باز بخش مراکز جمعیت، فعالیت وخدمات در ناحیه با توجه به پتانسیل های کالبدی- محیطی، اجتماعی- نهادی، و اقتصادی درچارچوب سلسله مراتبی اندییشده شده می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

543 - تحلیل رابطه ساختار فضایی با وقوع جرائم شهری به کمک روش چیدمان فضا (مطالعه موردی: جرائم سرقت در شهر تهران)
محمدکاظم جباری مهین نسترن محمود محمدی محسن کلانتری

چکیده از مهمترین عوامل تأثیرگذار در بروز ناهنجاری‌های اجتماعی، ویژگی‌های مکانی و تسهیلات محیطی مکان‌های وقوع بزهکاری است. الگوی کاربری اراضی، فرم، شکل و منطقه بندی‌های شهری و نحوه توزیع فعالیت ها، عناصر و اجزای ترکیب دهنده شهر بر روی وقوع جرم تأثیر بسزایی دارد. اگر محیط چکیده کامل

چکیده از مهمترین عوامل تأثیرگذار در بروز ناهنجاری‌های اجتماعی، ویژگی‌های مکانی و تسهیلات محیطی مکان‌های وقوع بزهکاری است. الگوی کاربری اراضی، فرم، شکل و منطقه بندی‌های شهری و نحوه توزیع فعالیت ها، عناصر و اجزای ترکیب دهنده شهر بر روی وقوع جرم تأثیر بسزایی دارد. اگر محیط از لحاظ ویژگی‌های ساختاری آن در نظر گرفته شود، رفتار ضد اجتماعی می‌تواند با ویژگی‌های کالبدی محیط در ارتباط باشد. هدف پژوهش سنجش میزان تأثیرگذاری ساختار فضایی بر وقوع جرائم سرقت با استفاده از روش چیدمان فضا می‌باشد. در این پژوهش با توجه به موضوع و پرسش پژوهش، ترکیبی از روشهای توصیفی، تطبیقی و تحلیلی استفاده شده است جامعه آماری پژوهش مجموعه جرائم ارتکابی سرقت است که در دوره زمانی پژوهش (فروردین تا اسفند 1387) در محدوده شهر تهران به وقوع پیوسته است. تحلیل یافته‌ها نشان می‌دهند که جرائم سرقت گرایش دارند که در محلاتی با همپیوندی کلان بالا، متمرکز شوند. این موضوع در مورد محلاتی با عمق بیشتر معکوس می‌باشد. همچنین این مورد در مورد مؤلفه اتصال نیز صادق است به جز گروه همسان فردوسی-بهارستان که محله فردوسی نسبت به محله بهارستان دارای جرائم بیشتر و میانگین اتصال بالاتری دارد اما محله بهارستان تعداد جرائم کمتری با میانگین اتصال کمتری می‌باشد. در همین محدوده‌ها کاربری‌های اراضی تجاری بسیاری متمرکز شده‌اند. این بدان معنی است که اگر کاربری‌های تجاری با مقیاس منطقه‌ای و شهری واقع شده باشند، تعداد بیشتری از انواع جرائم مرتبط به آنها وجود خواهد داشت. بنابراین به نظر می‌رسد همپیوندی کلان، جرم را برای کاربری‌هایی که اغلب با فعالیت‌های تجاری مرتبط هستند تشویق می‌کنند (فروشگاه‌ها، مراکز خرید، رستوران‌ها و همچنین مکان‌هایی که خیلی زیاد با فعالیت‌های تجاری در ارتباط هستند مانند بانک‌ها، مؤسسات مالی و بیمه‌ها). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

544 - بررسی نقش ساختار فضایی شهرها در پیشگیری از آلودگی غبار در مناطق غرب کشور
صدیقه لطفی

چکیده مطالعات گسترده و مهمی در چند سال اخیر در مورد تاثیرات ساختار فضایی کلانشهرها بر توسعه پایدار در ابعاد زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی تاکید داشته است؛ بخشی از این ادبیات مربوط به ارتباط نزدیک بین ساختار فضایی و پایداری زیست محیطی است که بر موضوعات مهمی مانند مصرف ز چکیده کامل

چکیده مطالعات گسترده و مهمی در چند سال اخیر در مورد تاثیرات ساختار فضایی کلانشهرها بر توسعه پایدار در ابعاد زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی تاکید داشته است؛ بخشی از این ادبیات مربوط به ارتباط نزدیک بین ساختار فضایی و پایداری زیست محیطی است که بر موضوعات مهمی مانند مصرف زمین، کارآیی انرژی و یا انتشار دی اکسید کربن تمرکز نموده اند.امروزه انتشار گرد و غباردر بسیاری از مناطق خشک و نیمه خشک موضع پرداختن به مسئله را در نواحی شهری پررنگ نموده است.. ایران هزینه بالایی را برای آلودگی هوامی‌پردازد که هر چند عامل اصلی آن از سوی کشورهای همسایه است اما عوامل داخلی هم در ایجاد آن موثرند. هدفاین مطالعه کشف رابطه میان ساختار فضایی شهر و انتشار غبار در یکی از نمونه‌های ورد مطالعه در غرب کشور یعنی شهر قروه است. روش شناسی این تحقیق مبتنی بر رویکردهایتوصیفی – تحلیلی با بهره گیریاز تکنیک‌های مختلف مانندموران، آنتروپی شانون و غیره با کمکنرم افزار GISبوده است.داده‌هااز سازمان‌های مرتبط اداری شهری مانند شهرداری و اداره هواشناسی استان گردآوری شد.همچنین یافته‌های تحقیق با تست‌های آماری مورد آزمون واقع گردید. نتایج به دست آمده نشان دهنده اثرمشخص ساختار فضایی بر ایجاد یا جلوگیری از گرد و غبار است. البته باید اشاره نمود که هر کدام از شاخص‌های مورد بررسی در ساختار فضایی شهرها می‌تواند اثری جداگانه با شدت تاثیر گذاری متفاوت بر ایجاد یا جلوگیری از گرد و غبار شهری داشته باشد. که این امر می‌تواند در تحقیقات بعدیدر شهرهای دیگر مورد بررسی و آزمون قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

545 - کاهش اثرات حمل‌ونقل بر سازمان فضایی شهر با بهره‌گیری از توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل (TOD)
محمد مهدی درگاهی محمد تقی رضویان محمد امین هونکزهی

چکیده: سازمان فضایی شهر همواره متاثر و تجلی بخش اندیشه و رفتارها و اقدامات بشری بوده است. تولید فضا در گذر زمان و بوسیله عوامل مختلف همراه در مکانهای مختلف و متفاوت بوده است و به قول لوفوور هر جامعه ای با توجه به ویژگی ها و خصوصیات تمایزی و خاص فضای مخصوص به خودش را تو چکیده کامل

چکیده: سازمان فضایی شهر همواره متاثر و تجلی بخش اندیشه و رفتارها و اقدامات بشری بوده است. تولید فضا در گذر زمان و بوسیله عوامل مختلف همراه در مکانهای مختلف و متفاوت بوده است و به قول لوفوور هر جامعه ای با توجه به ویژگی ها و خصوصیات تمایزی و خاص فضای مخصوص به خودش را تولید می کند، بدون تردید همواره حمل و نقل به عنوان یکی از ارکان دگرگونی کالبد، ساختار فضایی و نیز مدیریت کاربری اراضی شهری معرفی می گردد، معابر شهری به عنوان ستون فقرات شهر و انواع حالت های حمل و نقلی کلیه رفتاری های شهری اعم از کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، محیط زیستی و ... را تحت تاثیر قرار داده و به بیان دیگر عامل تغییر و به وجود آمدن سازمان فضایی متفاوتی در شهرها بوده و هستند، از سوی دیگر برنامه ریزان شهری به منظور کاهش اثرات نامطلوب حمل و نقل و نیز مدیریت بهینه کاربری اراضی در شهرها همواره به دنبال ارائه الگوهای نوین توسعه شهری بوده اند، در این میان الگوی توسعه حمل و نقل محور(TOD) به عنوان کامل ترین الگوی نوین توسعه، مورد توافق اکثر نظریه پردازان و برنامه ریزان می باشد. در این تحقیق سعی بر این است که با روش تحلیلی – توصیفی به بیان نقش و سیر تکاملی حمل و نقل بر سازمان فضایی شهر پرداخته و در آخر ضمن بیان پیامد های اثر گذار بر شهر به مزایای توسعه شهرها با توجه به الگویTOD به عنوان الگویی جامع پرداخته می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

546 - تحلیلی بر توزیع فضایی خدمات گردشگری (مطالعه موردی: شهر اصفهان)
مسعود تقوایی ملیحه ایزدی

چکیده شهرها دارای جاذبه‌های گردشگری فراوان می‌باشند و همواره گردشگران زیادی را به سوی خود جذب می‌نمایند. لذا بررسی و تحلیل فضایی امکانات گردشگری موجود در سطح مناطق شهری اصفهان باعث می‌شود تا عدم تعادل در توزیع امکانات گردشگری بهتر مشخص شود و برنامه‌ریزی جهت توزیع عادل چکیده کامل

چکیده شهرها دارای جاذبه‌های گردشگری فراوان می‌باشند و همواره گردشگران زیادی را به سوی خود جذب می‌نمایند. لذا بررسی و تحلیل فضایی امکانات گردشگری موجود در سطح مناطق شهری اصفهان باعث می‌شود تا عدم تعادل در توزیع امکانات گردشگری بهتر مشخص شود و برنامه‌ریزی جهت توزیع عادلانه ی آن‌ها و دسترسی تمام افراد جامعه به خدمات مورد نظر، به نحو مطلوبی محقق گردد. هدف اصلی پژوهش، بررسی نحوة توزیع فضایی خدمات گردشگری در مناطق شهری می‌باشد. جامعه‌ی آماری پژوهش را، مناطق چهارده‌گانه‌ی شهر اصفهان تشکیل می‌دهد. این پژوهش از نوع توسعه‌ای-کاربردی و روش آن توصیفی-کمی‌و تحلیلی می‌باشد. در این پژوهش 39 شاخص با روش تحلیل عاملی خلاصه شده و به 8 عامل تقلیل یافته و سپس میزان اثرات هر یک از عامل‌ها در توسعه‌ی خدمات گردشگری مناطق مشخص و در نهایت جهت سطح بندی مناطق با استفاده از مدل موریس مناطق در پنج گروه (بسیار برخوردار، برخوردار، متوسط، محروم، بسیار محروم)سطح‌بندی شده‌اند. از طریق ایجاد رابطه‌ی رگرسیونی بین عوامل تأثیر گذار و درجه برخورداری، عامل‌هایی که در افزایش سطوح توسعه‌ی خدمات گردشگری مناطق مؤثرند مشخص گردید. نتایج نشان می‌دهد که، توزیع امکانات گردشگری در مناطق شهری اصفهان متعادل نیست و حاکی از تمرکز این خدمات در برخی از مناطق شهری است. به طوری که از مجموع 14 منطقه شهری، منطقه 6 با درجه 99/0 در سطح بسیار برخوردار و مناطق 8 و 14 به ترتیب با درجه 23/0 و 18/0 در سطح بسیار محروم قرار گرفته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

547 - تبیین میزان اثرگذاری مولفه‌های نهادی در الگوی مدیریت زمین شهری در ایران موردپژوهی: منطقه 12 کلانشهر تهران
یعقوب حق‌پناه مجتبی رفیعیان سعید کامیابی عباس ارغان

چکیده با توجه به اهمیت نقش مولفه‌های نهادی در مدیریت زمین شهری و چالش های فراروی آن در کشور، پژوهش حاضر با هدف تبیین میزان اثرگذاری مولفه‌های نهادی در الگوی فعلی مدیریت زمین شهری در منطقه 12 کلانشهر تهران و معرفی راهکارهای مدیریت بهینه زمین شهری در این منطقه صورت گرفته چکیده کامل

چکیده با توجه به اهمیت نقش مولفه‌های نهادی در مدیریت زمین شهری و چالش های فراروی آن در کشور، پژوهش حاضر با هدف تبیین میزان اثرگذاری مولفه‌های نهادی در الگوی فعلی مدیریت زمین شهری در منطقه 12 کلانشهر تهران و معرفی راهکارهای مدیریت بهینه زمین شهری در این منطقه صورت گرفته است. این پژوهش از نظر هدف نظری بوده و از نظر ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی می باشد. جهت گردآوری داده‌ها از روش های اسنادی و میدانی و برای تحلیل داده‌ها ازآزمون t تک نمونه ای، همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چندمتغیره استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش نیز نهادهای متولی مدیریت زمین شهری و مراجعه کنندگان به این نهادها بوده که به ترتیب 206 و 130 نمونه تعیین و مورد مصاحبه و پرسشگری قرار گرفته است. نتایج حاصله از بررسی یافته‌ها نشان می دهد از میان مولفه‌های نهادی، تصمیم گیری غیرمشارکتی و ساختار تمرکزگرا بیشترین تأثیر را در ناکارآمدی الگوی فعلی مدیریت زمین شهری در منطقه 12 کلانشهر تهران داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

548 - اولویت‌سنجی مکانی توسعه فضاهای سبز و پارک‌های شهری با استفاده از روش AHP (نمونه موردی: شهر میاندوآب
جمال محمدی اصغر ضرابی مهدی احمدیان

چکیده اهمیت فضاهای سبز در محیط شهری تا آن حد است که به عنوان یکی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع مطرح بوده و در عین حال معیاری برای ارتقای کیفیت فضای زندگی محسوب می‌شوند. از این رو توزیع و پراکنش متعادل آن در سطح شهر اهمیتی بسیار دارد. نکته بسیار مهم در مکان یابی فضاهای چکیده کامل

چکیده اهمیت فضاهای سبز در محیط شهری تا آن حد است که به عنوان یکی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع مطرح بوده و در عین حال معیاری برای ارتقای کیفیت فضای زندگی محسوب می‌شوند. از این رو توزیع و پراکنش متعادل آن در سطح شهر اهمیتی بسیار دارد. نکته بسیار مهم در مکان یابی فضاهای سبز عمومی، ضرورت های اجتماعی ایجاد پارک است. مکان یابی نادرست این فضاها در نهایت منجر به ایجاد ناهنجاری هایی در شهرها می شود. در پژوهش حاضر با رویکردقیاسی، نوصیفی-تحلیلی تلاش شده است که ضمن ارزیابی وضعیت موجود توزیع و پراکندگی پارک ها و فضاهای سبز شهری میاندوآب، اولویت های مکانی توسعه این فضاها را نیز در سطح نواحی شهر تعیین شود. نتیجه بررسی ها نشان داد که طی یک دهۀ گذشته سرانه فضای سبز شهری شهر میاندوآب از 79/1 مترمربع در سال1380 به 45/3 مترمربع در سال1390 افزایش یافته است. ولی همزمان با این افزایش سرانه، اختلاف سرانه بین نواحی برخوردار و محروم از فضای سبز نیز به نحو چشم گیری افزایش یافته و عدم تعادل موجود در توزیع فضایی پارک های شهری، شدیدتر شده است. با توجه به کمبود کمی فضای سبز نسبت به سرانۀ پیشنهادی طرح جامع و تفصیلی شهر و استانداردهای ملی، همچنین نظر به عدم تعادل فضایی موجود در توزیع و پراکنش پارک های شهری میاندوآب تلاش شده است تا با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی(AHP) اولویت های مکانی توسعه فضاهای سبز و پارک های شهری در سطح نواحی پنجگانه شهر میاندوآب مشخص شود. معیارهای مکان یابی فضای سبز(پارک شهری) در این پژوهش، میزان دسترسی، میزان تراکم جمعیت، سرانه موجود فضای سبز، سازگاری با کاربری های دیگر، وجود زمین های با مالکیت دولتی، وجود فضاهای باز و زمین های بایر، فاصله از پارک‌های موجود و نزدیکی به رودخانه تعیین شدند. گزینه ها نیز در این پژوهش نواحی پنجگانه شهر میاندوآب بودند. نتیجه مطالعه نشان داد که ناحیه دو شهر میاندوآب با امتیاز 0.272، بیشترین امتیاز را به خود اختصاص داده و در اولویت اول توسعه مکانی فضاهای سبز و پارک های شهر قرار دارد. نواحی یک، پنج و سه به ترتیب با امتیاز های 0.246، 0.241 و 0.169 در رتبه های بعدی قرار دارند. ناحیه چهار کمترین امتیاز(0.072) را به خود اختصاص داده و در نتیجه کمترین اولویت مکانی را جهت توسعه فضاهای سبز شهردارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

549 - بررسی تاثیر تغییر و تحولات سازمان سیاسی فضا بر رفتار انتخاباتی (مطالعه موردی: حوزه انتخابیه قم)
زهرا پیشگاهی‌فرد مرتضی فراهانی

چکیده سازمان سیاسی فضا در هر کشور یا واحد جغرافیای سیاسی از فرآیندی پویا و مستمر تبعیت می‌کند. ضرورت‌ها و نیروهای که در جریان توسعه ملی جوامع بشری تولید می‌شوند، دائماً ساختار سیاسی فضایی موجود را به چالش می‌کشانند و آنها را وادار به انعطاف و اصلاح و یا دگرگونی می‌کنند چکیده کامل

چکیده سازمان سیاسی فضا در هر کشور یا واحد جغرافیای سیاسی از فرآیندی پویا و مستمر تبعیت می‌کند. ضرورت‌ها و نیروهای که در جریان توسعه ملی جوامع بشری تولید می‌شوند، دائماً ساختار سیاسی فضایی موجود را به چالش می‌کشانند و آنها را وادار به انعطاف و اصلاح و یا دگرگونی می‌کنند. به نظر می‌رسد این تغییر و تحولات در سازمان سیاسی فضایی داخل کشور بر رفتار سیاسی مردم آن نواحی نیز تاثیر می‌گذارد. در این پژوهش سعی شده است تا تاثیر تغییر و تحولات سازمان سیاسی فضا بر رفتار انتخاباتی شهروندان مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور حوزه انتخابیه قم به عنوان یکی از حوزه‌های مهم و تاثیرگذار در امر انتخابات به عنوان مطالعه موردی انتخاب و هشت دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی انجام گرفته در این استان مورد مطالعه قرار گرفته است. با توجه به تغییر و تحولاتی که در تقسیمات سیاسی فضای کشور از اول انقلاب تاکنون صورت پذیرفته است، سه دوره در این استان می‌توان تشخیص داد. در این پژوهش علاوه بر مطالعه میزان مشارکت سیاسی مردم، سه شاخص کاندیداهای نمایندگی این حوزه انتخابیه؛ روحانیت، بومیت و جنسیت در گرایشات مردمی در این سه دوره به روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار می‌گیرد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد، تغییراتی که در سازمان سیاسی فضایی شهرستان قم ایجاد شده بر رفتار انتخاباتی مردم نیز تاثیر گذار بوده است. این امر سبب تغییراتی در میزان مشارکت سیاسی، تقویت روحیه بومی‌گرایی، افزایش تعداد زنان جهت کاندیدای انتخابات و آراء کسب شده توسط آنها و اقبال کمتر به روحانیون، شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

550 - سنجش میزان رضایت از خدمات رفاه عمومی درنظام کاربری اراضی شهر بندر دیر استان بوشهر
غلامرضا امینی نژاد عنایت الله یزدان پناه حسین بهرامیان

چکیده عدالت فضایی یکی از شاخه‌های عدالت اجتماعی است. کیفیت وکمیت خدمات رفاه عمومی یکی از یکی از مهم‌ترین شاخص‌های سنجش برخورداری یاعدم برخورداری یک منطقه از امکانات وتسهیلات خصوصاً در ارتباط با کاربری اراضی است. در پژوهش حاضر وضعیت عدالت فضایی در توزیع خدمات رفاه عمومی چکیده کامل

چکیده عدالت فضایی یکی از شاخه‌های عدالت اجتماعی است. کیفیت وکمیت خدمات رفاه عمومی یکی از یکی از مهم‌ترین شاخص‌های سنجش برخورداری یاعدم برخورداری یک منطقه از امکانات وتسهیلات خصوصاً در ارتباط با کاربری اراضی است. در پژوهش حاضر وضعیت عدالت فضایی در توزیع خدمات رفاه عمومی شهری در سطح محلات شهر دیر بررسی می‌گردد. روش انجام پژوهش به صورت توصیفی – تحلیلی می‌باشد، بدین صورت که ابتدا به منظور سنجش میزان رضایت ساکنان محلات مختلف شهر پرسشنامه‌هایی در این خصوص تهیه گردید و سپس جهت تجزیه وتحلیل داده‌ها از آزمون‌های آماری در نرم افزار spss استفاده گردید. در ادامه نیز جهت رتبه بندی محلات بر اساس میزان برخورداری از سرانه کاربری‌ها از روش ویکور (vikor) استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون‌ها نشان می‌دهد که میزان رضایت از میزان کاربری‌ها وخدمات رفاه عمومی در سطح مطلوبی نمی‌باشد و هم چنین مشخص گردید که درتوزیع کاربری اراضی شهر دیر عدالت فضایی رعایت نگردیده است. در خصوص بررسی سرانه کاربری‌های مختلف در محلات شهر دیر میزان تطابق سرانه های موجود با مقادیر استاندارد در برخی موارد بالاتر از سطح استاندارد ولی در اکثر موارد پایین‌تر از سطح استاندارد بوده است. در نهایت امر نیز با استفاده از مدل ویکور فازی اقدام به رتبه بندی محلات بر اساس میزان دسترسی به هرکدام از کاربری کردیم. نتایج بدست آمده از عملیات ویکور نیز تأیید کننده نظرات مردم و میزان سرانه‌های اختصاص داده شده به محلات در طرح تفصیلی می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

551 - ارزیابی بازتاب‌های کالبدی ـ فضایی الحاق روستاهای پیرامونی به شهرها (مطالعه موردی شهر ملایر و روستای ازناو)
مجید شمس داود حبیبی محمد صادق علیائی

در سالهای اخیر الحاق یا ادغام روستاهای پیرامونی به شهرها مورد توجه کارشناسان و مسئولان شهری قرار گرفته است، اما تلاش و اقدامات چندانی در ارزیابی بازتابهای کالبدی ـ فضایی آن و ارائه راهکارهای مناسب جهت کاهش و ممانعت از بروز مشکلات و مسائل ناشی از آن صورت نگرفته است. این چکیده کامل

در سالهای اخیر الحاق یا ادغام روستاهای پیرامونی به شهرها مورد توجه کارشناسان و مسئولان شهری قرار گرفته است، اما تلاش و اقدامات چندانی در ارزیابی بازتابهای کالبدی ـ فضایی آن و ارائه راهکارهای مناسب جهت کاهش و ممانعت از بروز مشکلات و مسائل ناشی از آن صورت نگرفته است. این پدیده طی دو دهة اخیر زمینه ساز الحاق بسیاری از سکونتگاههای روستایی به شهرها به ویژه کلانشهرهای کشور بوده است. در این مقاله سعی شده است که تأثیر وابستگیهای فضایی و روابط شهر و روستا در الحاق روستاهای پیرامونی به شهرها و همچنین بازتابهای کالبدی ـ فضایی ناشی از الحاق روستاهای پیرامونی، با مطالعه موردی شهر ملایر و روستای ازناو مورد بررسی قرار گیرد. روش تحقیق این پژوهش، تحلیلی ـ توصیفی است. یافته های پژوهش حاضر، بیانگر تأثیر وابستگیهای فضایی و روابط شهر و روستا در الحاق روستاهای پیرامونی به شهرها است. بازتابهای کالبدی ـ فضایی ناشی از این الحاق عمدتا موجب بروز مسائل متعددی است که در قالب آسیب شناسی بیان شده است. الحاق روستای ازناو به شهر ملایر نتیجة گسترش بطئی و خزش شهر ملایر در پیرامون است، که در آن تصمیم گیری اداری و دولتی تأثیر گذار بوده است. از بین رفتن اراضی کشاورزی، مشکلات و مسائل اقتصادی و اجتماعی، آسیبهای زیست محیطی از جمله بازتابهای کالبدی ـ فضایی الحاق روستای ازناو به شهر ملایر است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

552 - معیارهای کالبدی و تأثیر آن بر فرهنگ جرم زا در محلات مرفه و غیرمرفه شهر بابلسر
رضا لحمیان

چکیده: احساس امنیت در فضاهای شهری یکی از شاخص های کیفیت فضا محسوب می شود. با گسترش شهرنشینی و افزایش رفتارهای ناهنجار شهری به ویژه جرایم، این موضوع اهمیت زیادی یافته است. هدف از انجام این بررسی شناخت تأثیرات معیارهای کالبدی بر روی شکل گیری فرهنگ جرم زا در محله های مرفه چکیده کامل

چکیده: احساس امنیت در فضاهای شهری یکی از شاخص های کیفیت فضا محسوب می شود. با گسترش شهرنشینی و افزایش رفتارهای ناهنجار شهری به ویژه جرایم، این موضوع اهمیت زیادی یافته است. هدف از انجام این بررسی شناخت تأثیرات معیارهای کالبدی بر روی شکل گیری فرهنگ جرم زا در محله های مرفه و غیر مرفه شهر بابلسر می باشد. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف کاربردی است. به منظور مطالعه و شناخت وضعیت ساختارهای کالبدی محیطی محله های مرفه و غیر مرفه شهر بابلسر از روش میدانی بهره جسته ایم. ابزار جمع آوری اطلاعات مصاحبه، فیش برداری و پرسشنامه می باشد. نتایج نشان دهنده این است که در محله های مرفه، همه مؤلفه های معیار کالبدی، بالاتر از حد متوسط (3 = Mean) ولی در محله های غیر مرفه همه مؤلفه ها پایین تر از حد متوسط قرار دارند و همچنین بین مؤلفه های معیار کالبدی و شکل گیری فرهنگ جرم زا در دو نوع محله رابطه معناداری وجود دارد. نتایج نشان داده اند که هرچه مولفه های پاکیزگی محیط محله ای، فضای کالبدی و میزان روشنایی در محلات مورد مطالعه ارتقاء یابد به همان نسبت کاهش شکل گیری فرهنگ جرم زای بیشتری حاصل می شود. یکی از راهکارهایی که در این زمینه می توان پیشنهاد داد این است که ساخت و سازهای کالبدی و نور پردازی معابر و کوچه های محله های غیر مرفه شهر بابلسر بهسازی و ساماندهی گردند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

553 - تحلیل فضایی شاخص‌های توسعه در مناطق روستایی شهرستان دشتستان
یعقوب زارعی مسعود مهدوی‌حاجیلویی علیرضا استعلاجی رحیم سرور

چکیده ضرورت شناخت و تحلیل علل نابرابری ها و شکاف های منطقه ای، برنامه ریزان را بر آن داشته که تکنیک ها و روش‌هایی را ابداع کنند تا از طریق تعیین درجه توسعه یافتگی مناطق بتوانند به تفاوت های منطقه ایی دست یابند. از همین رو در دهه‌های اخیر، برای تصمیم گیری های پیچیده ت چکیده کامل

چکیده ضرورت شناخت و تحلیل علل نابرابری ها و شکاف های منطقه ای، برنامه ریزان را بر آن داشته که تکنیک ها و روش‌هایی را ابداع کنند تا از طریق تعیین درجه توسعه یافتگی مناطق بتوانند به تفاوت های منطقه ایی دست یابند. از همین رو در دهه‌های اخیر، برای تصمیم گیری های پیچیده توسعه در سطح مناطق، توجه محققین به مدل‌های تصمیم گیری چند معیاره معطوف گردیده است . بر همین اساس بررسی حاضر نیز بعنوان یک پژوهش بنیادی با بهره جویی از روش‌های تصمیم گیری چندشاخصه و با هدف تبیین وضعیت توسعه در مناطق روستایی شهرستان دشتستان به انجام رسیده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه ایی و ابزار جمع آوری با توجه به اهداف پژوهش مبتنی بر داده‌های آمارنامه سال 1390 استان بوشهر بوده است که طی آن 40 شاخص در ابعاد مختلف استخراج و با استفاده از تکنیک ویکور فازی، سطح بندی میزان توسعه یافتگی دهستان های شهرستان دشتستان به انجام رسید. یافته‌های پژوهش ضمن ترسیم سیمایی نامتعادل از توسعه مناطق روستایی، حکایت از وجود یک شکاف منطقه ای عمیق در شهرستان دشتستان دارد. به طوری که روند توزیع و دسترسی به منابع در 12 دهستان شهرستان دشتی حاکی از آن است دهستان های زیارت با ضریب 06/0 دارای بیشترین میزان توسعه و دهستان های اسماعیل خانی با ضریب 1، وحدتیه با ضریب 968/0، ارم با ضریب 897/0، پشتکوه با ضریب 811/0، دهرود با ضریب 782/0 و زیارت با ضریب 702/0 در رده مناطق روستایی محروم قرار گرفته اند. نتایج نشان می دهد توسعه متوازن مناطق روستایی شهرستان دشتستان مستلزم بازنگری در تخصیص منابع و توزیع برابر فرصت ها با رویکرد برنامه ریزی فضایی در مناطق محروم می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

554 - تحلیلی بر نابرابری‌های فضایی-کالبدی و تاثیرآن بر رضایتمندی ساکنان مطالعه موردی: سکونتگاه غیررسمی شهر همدان (کوی ولیعصر)
محمدعلی محمدی مجید شمس

چکیده تفاوت‌های فضایی موجود در ساختار شهرها و فقر شدید گروه‌های اجتماعی و درنهایت انتقال پدیده‌ی فقر روستایی به فقر شهری موجب ایجاد سکونتگاه‌های غیر رسمی در درون یا مجاور شهرها به شکل خودرو و فاقد مجوز توسط اقشار کم‌درآمد شده است. این شرایط باعث نابرابری‌ و عدم انطباق چکیده کامل

چکیده تفاوت‌های فضایی موجود در ساختار شهرها و فقر شدید گروه‌های اجتماعی و درنهایت انتقال پدیده‌ی فقر روستایی به فقر شهری موجب ایجاد سکونتگاه‌های غیر رسمی در درون یا مجاور شهرها به شکل خودرو و فاقد مجوز توسط اقشار کم‌درآمد شده است. این شرایط باعث نابرابری‌ و عدم انطباق در ابعاد مختلف گردیده است. نابرابری فضایی به معنای وجود تفاوت بین ویژگی‌های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی نواحی مسکونی یک شهر و بررسی عوامل مؤثر در ایجاد و تشدید آن می‌باشد. از بازتاب‌های این انطباق ‌نیافتگی می توان به اغتشاش در ساختار فضایی، بروز پدیده جدایی اجتماعی، ایجاد تفاوت فضایی در ساختار شهرها، فقر شدید گروه‌های اجتماعی و درنهایت بروز پدیده‌ی فقر شهری اشاره کرد. در پژوهش حاضر از روش پرسشنامه برای مقایسه ویژگی‌های کالبدی منطقه کوی ولیعصر در شهر همدان با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه‌ وتحلیل قرار گرفت. آزمون رگرسیون و پیدا کردن رابطه‌ی بین رضایتمندی کلی و هریک از شاخص‌های چهارگانه‌ی دیگر حاکی از آن است که طبق مدل نهایی بدست آمده شاخص ایمنی رابطه‌ی قویتری با رضایتمندی کلی داشته که مؤکد آن است که به منظور ارتقا رضایتمندی ساکنان لازم است بیشترین اقدامات در بخش ایمنی صورت گیرد. مقاله حاضر برگرفته از رساله‌ی دکتری نگارنده با عنوان بازآفرینی سکونتگاه‌های غیررسمی در راستای تحقق بخشی سازمان فضایی شهر همدان تدوین گردیده و هدف اصلی آن بررسی مناطق برخوردار و غیر برخوردار در شهر همدان و ارائه راهکارهای مناسب جهت توانمندسازی، ساماندهی و بازآفرینی آن مناطق می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

555 - تحلیل الگوی فضایی شاخص‌های کیفیت زندگی در اجتماعات شهری (نمونه موردی: اسلامشهر)
غلامرضا ملک شاهی وحید بارانی پسیان اصغر آقایی محمد حسن نامی معصومه مولوی

چکیده توسعه جوامع شهر نشین بعد از تحولات صنعتی شدن، منجر به بروز تحولاتی در جوامع شهری شده است که یکی از جلوه‌های آن بروز ناهنجاری‌ها در جوامع شهری است که اغلب با کاهش مولفه‌ها و شاخص‌های کیفیت زندگی همراه بوده است. در این بین کاهش این مولفه‌ها در ابعاد مختلف اجتماعی و چکیده کامل

چکیده توسعه جوامع شهر نشین بعد از تحولات صنعتی شدن، منجر به بروز تحولاتی در جوامع شهری شده است که یکی از جلوه‌های آن بروز ناهنجاری‌ها در جوامع شهری است که اغلب با کاهش مولفه‌ها و شاخص‌های کیفیت زندگی همراه بوده است. در این بین کاهش این مولفه‌ها در ابعاد مختلف اجتماعی و اقتصادی اثرات بسیاری بر تحولات جوامع شهری داشته است. این پژوهش که از نوع هدف کاربردی است و ماهیت توصیفی و تحلیلی دارد، مبتنی بر روش کتابخانه‌ای و میدانی تنظیم گردیده است. جامعه اماری384نفر از ساکنان اسلامشهر بوده و نتایج حاصل از پرسشنامه در نرم افزار spss با استفاده از آزمون‌های کای اسکوییر برای تعیین سطح معناداری پاسخ‌ها، t استیودنت به منظور مقایسه میانگین‌ها مورد تجزیه و تحلیل گرفته است. پس از بیان نظریات و نقد آنها، نسبت به بررسی وضعیت مولفه‌های کیفیت زندگی در جوامع شهری پرداخته و در نهایت این نتیجه حاصل شده است که شهر اسلامشهر در مجموع در شاخص‌های اجتماعی، اقتصادی، کالیدی، زیستی دارای کیفیت زندگی مطلوبی نبوده است. همچنین در پایان الگوی فضایی رضایت مندی اجتماعی و اقتصادی در شهر اسلامشهر نیز در قالب نقشه ترسیم شده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

556 - تحلیل وضعیت پارک‌های شهر کرمان برای استفاده معلولان و جانبازان و توزیع فضایی و مکانی آن‌ها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS
حسین غضنفر پور محسن کمانداری نسیم امیری

چکیده پارک‌ها از جمله مکان‌های عمومی‌هستند که بیشترین استفاده از آنها صورت می‌گیرد. در کنار استفاده گسترده‌ای که ازآنها بعمل می‌آید ضرورت دارد که امکانات بیشتری در آنها استقرار یابد تا از این فضاها استفاده بهینه بعمل آید. معلولان در استفاده از فضاهای سبز وپارک‌ها الو چکیده کامل

چکیده پارک‌ها از جمله مکان‌های عمومی‌هستند که بیشترین استفاده از آنها صورت می‌گیرد. در کنار استفاده گسترده‌ای که ازآنها بعمل می‌آید ضرورت دارد که امکانات بیشتری در آنها استقرار یابد تا از این فضاها استفاده بهینه بعمل آید. معلولان در استفاده از فضاهای سبز وپارک‌ها الویت دارند زیرا مشکلاتی که از نظر جسمی و حرکتی و روحی دارند نیازمند استفاده بیشتر از فضاهای عمومی هستند. میزان و نوع امکانات ایجاد شده ، دسترسی‌ها ، فراهم سازی بستر مکانی برای حضورمعلولان وجانبازان خصوصأ معلولان جسمی- حرکتی ، زمان ومدت استفاده ، توزیع فضایی- مکانی پارک‌ها از مواردی است که ضرورت دارد در مطالعات و بررسی‌ها مدنظر قرارگیرد. شهر کرمان مسایل زیادی در ارتباط با فضای سبز دارد. زیرافضای سبز شهراز توزیع فضایی- مکانی مناسب برخوردار نیست و امکانات لازم برای استفاده معلولان در آنها فراهم نیست ، دسترسی به آنها به راحتی صورت نمی‌گیرد در این صورت ضرورت دارد حداقل شرایط در پارک‌ها فراهم گردد. در این مقاله پارک‌های مهم شهر کرمان ازنظر استانداردهای لازم برای استفاده معلولان و جانبازان مورد بررسی وارزیابی قرار گرفته ، اطلاعات به دست آمده نشان میدهد که حداقل شرایط در پارک‌ها فراهم نیست ،زیرا از 23پارک مورد مطالعه فقط یک پارک امکانات لازم در آن برای استفاده معلولان و جانبازان وجود دارد . روش تحقیق توصیفی- تحلیلی ، جمع آوری اطلاعات به روش میدانی ، تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده ازGIS صورت گرفته ، نتایج به دست آمده شرایط نامناسب و توزیع نامتعادل آنها رانشان میدهد.در پایان راهکارهایی جهت ارایه بهتر خدمات در پارک‌ها به جانبازان و معلولان ارائه شده است . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

557 - بررسی علل مهاجرت روستاییان و پیامدهای حاصل از آن در شهرستان بوکان (مورد : دهستان ایل گَوَرک)
ژیلا سجادی علی شمس‌الدینی خضر آدم

چکیده: امروزه با تحولات گسترده اقتصادی- اجتماعی و تکنولوژیک از جمله در زمینه ایجاد شبکه های ارتباطی؛ روابط شهر و روستا بسیار گسترده و متنوع شده است. یکی از مهم ترین ابعاد این روابط جریان جمعیت یا بعبارت دیگر مهاجرت از روستاها به سمت شهرها و بالعکس می باشد. این پژوهش ک چکیده کامل

چکیده: امروزه با تحولات گسترده اقتصادی- اجتماعی و تکنولوژیک از جمله در زمینه ایجاد شبکه های ارتباطی؛ روابط شهر و روستا بسیار گسترده و متنوع شده است. یکی از مهم ترین ابعاد این روابط جریان جمعیت یا بعبارت دیگر مهاجرت از روستاها به سمت شهرها و بالعکس می باشد. این پژوهش که با رویکردی کاربردی و با انجام عملیات پیمایشی انجام گرفته است، هدف از آن بررسی عوامل مؤثر در مهاجرتهای روستایی دهستان ایل گَورک از توابع شهرستان بوکان و نیز پیامدهای فضایی حاصل از اینگونه مهاجرتها در روستاهای مورد مطالعه می باشد. بر این اساس تعداد90 خانوار مهاجر که به شهرهای منطقه کوج نموده اند، انتخاب و مورد پرسشگری واقع شده اند. برای بررسی پیامدهای مهاجرت نیز سه روستای قزل گنبد، گلولان سفلی و قروچای علیا انتخاب و وضعیت روستاها مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. نتایج بیانگر تأثیرگذاری محدودیتهای طبیعی و نیز مسایل اقتصادی– اجتماعی روستاها در افزایش مهاجرتهای روستایی به طور هماهنگ است. گرچه 5/65 درصد از جامعه نمونه نقش نارساییهای اقتصادی موجود در روستاها را مهم ترین عامل در مهاجرت خود بیان داشته اند. در این راستا مهاجرفرستی روستایی، بافت جمعیتی ناحیه را به هم زده است. همچنین مهاجرت افراد در سنین کار، جمعیت روستاهای دهستان ایل گورک را به صورت دو قطبی درآورده است. این کاهش نیرویهای مولد در روستاها در گذر زمان سبب تغییر در الگوی کشت، پایین آمدن راندمان تولید، درآمدزایی و به تبع افزایش نسبی فقر در روستاهای دهستان گردیده است. به لحاظ فرهنگی نیز رفتار مهاجرین سبب تغییر و دوگانگی نسبی در فضای ارزشی روستاییان و به هم زدن بافت سنتی اجتماعی روستاهای مورد مطالعه شده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

558 - بررسی و تحلیل نابرابری فضایی شهرستان‌‌های استان همدان بر اساس شاخص‌‌های بهداشتی- درمانی
داود شیخی معصومه پازکی مختار یوردخانی

چکیده: در هر جامعه ای، بهبود وضعیت بهداشت و سلامتی شهروندان یکی از نـشانه هـای ارتقا و توسعة انسانی است. با توجه به اهمیت و نقش توسعه و توزیع مطلوب امکانات و شاخص های بهداشتی درمانی در بهبود کیفیت زندگی و توسعة پایدار مناطق، در پـژوهش حاضر توزیع و توسعة این شاخص ها در س چکیده کامل

چکیده: در هر جامعه ای، بهبود وضعیت بهداشت و سلامتی شهروندان یکی از نـشانه هـای ارتقا و توسعة انسانی است. با توجه به اهمیت و نقش توسعه و توزیع مطلوب امکانات و شاخص های بهداشتی درمانی در بهبود کیفیت زندگی و توسعة پایدار مناطق، در پـژوهش حاضر توزیع و توسعة این شاخص ها در سطح شهرسـتان هـای اسـتان همدان ارزیابی مقایسه ای شده است. در این تحقیق، روش مطالعه توصیفی تحلیلی بوده و از روش تحلیل عاملی و تحلیل خوشه ای استفاده شده است . یافته های پژوهش حاکی از این است که محرومیتی نسبی در سطح کل استان از نظر برخورداری از شاخص های بهداشتی و درمانی حاکم است و توزیع امکانات موجود نیز چندان متناسب با تـوان و نیـاز جمعیتـی شهرستان ها انجام نشده است. شهرستان همدان، به عنوان مرکـز اداری سیاسـی و اقتـصادی اسـتان، در رتبه دوم برخـوردارترین شهرستان از نظر توسعة شاخص های بهداشتی درمانی بوده و اختلاف نسبتاً چشمگیری بـا رتبه اول شهرستان ها که تویسرکان می باشد دارد. شهرستان های رزن، ملایر، نهاوند، بهار، کبودرآهنگ و اسدآباد بـه ترتیـب در رتبه های بعدی قرار گرفته و فامنین نیز محروم ترین شهرستان شناخته شده است و با مدل تحلیل خوشه ای نیز 3 سطح مشخص شد که سطح یک که برخوردارترین شهرستان است فقط تویسرکان را شامل شد و سطح 2 که شامل 4 شهرستان نیمه برخوردار همدان، رزن، ملایر و نهاوند بودند و سطح 3 که 4 شهرستان دیگر استان را شامل شد که محروم شناخته شدند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

559 - نقش تصمیمات ملی و منطقه‌ای بر رشد و افزایش جمعیت استان سمنان
حیدر لطفی فریده اعرابی سید مسعود سیادتی

چکیده روند شتابان رشد جمعیت در دهه پنجاه و شصت، دولتمردان و برنامه ریزان را در مقابل انبوهی از نیازهای اساسی و خدماتی و زیر بنایی قرار داد که در این خصوص منجـر به اتخـاذ سیاست‌ها و برنامه های متعـددی در قالب طـرح‌های عمرانی و کنتـرل جمعیت در قالب موزون سازی و تعادل ج چکیده کامل

چکیده روند شتابان رشد جمعیت در دهه پنجاه و شصت، دولتمردان و برنامه ریزان را در مقابل انبوهی از نیازهای اساسی و خدماتی و زیر بنایی قرار داد که در این خصوص منجـر به اتخـاذ سیاست‌ها و برنامه های متعـددی در قالب طـرح‌های عمرانی و کنتـرل جمعیت در قالب موزون سازی و تعادل جمعیت انجامیـد که در پی آن کشور در خلال چند دهه اخیر و تحت تاثیر این تحولات کمی و کیفی دگرگونی های عمیقی را تجربه کرده است. موزون سازی جمعیت با منابع توسعه پایدار از اهداف اساسی هر حکومتی است که عدم توجه به آن‌ها کشور را از حرکت به سوی توسعه پایدار دور می کند، در همین راستا در طرح آماده سازی و آمایش برای حل مشکلات آمایشی و توسعه فضایی کشور، سیاست توزیع مجدد جمعیت نیز مورد تاکید بوده است. در همین خصوص و... راستا و به منظور حل مشکلات آمایشی استان‌های تهران، مازندران و(گلستان)که به دلیل اشباع فضایی، دچار مشکلات زیست محیطی و اقتصادی – اجتماعی و سیاسی شده اند، و به همین دلیل به استان سمنان که در مجاورت آن‌ها قرار داشته و تراکم جمعیت و فعالیت‌های اقتصادی آن پایین است، توجه خاصی گردیده است. بطور شاخص در طرح آمایش تمام کشور و در سطح استان سمنان سیاست جذب جمعیت اشباع شده و مازاد و سرزیر استان‌های یاد شده در استان سمنان از طریق بر عهده گرفتن بخشی از فعالیت‌های صنعتی و خدماتی این استان‌ها مورد تاکید قرار گرفته است. با توجه به سپری شدن افق زمانی اجرای طرح آمایش، در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی – مقایسه ای، عملکرد طرح آمایش استان سمنان و به نوعی کشور در دستیابی به اهداف مورد نظر کمی و کیفی ارائه شده، مورد نقد و تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان دهنده نوعی عملکرد ضعیف طرح می باشند. عوامل مختلفی نیز در این عدم موفقیت موثر بوده‌اند که شامل برخی ابعاد ملی و برخی ابعاد منطقه ای می باشند. در مجموع بدلیل برخی ناهماهنگی ها و نارسائی‌ها در طرح آمایش و بویژه عدم اجرای موثر طرح، مشکلات آمایشی کشور در سطح ملی و منطقه ای از سال1355تا کنون نه تنها بر طرف نشده، بلکه در مواردی تشدید و قوت نیز گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

560 - تحلیلی بر ساختار فضایی شاخص‌های توسعه با تاکید بر نابرابری منطقه‌ای (نمونه موردی: استان خوزستان)
سید رضا حسینی کهنوج نبی الله حسینی شه پریان مرتضی نعمتی

چکیده شناخت نابرابری ها و بی تعادلی ها در چهارچوب محدوده های جغرافیایی مختلف (کشور، استان، شهرستان و بخش) و در نتیجه پی بردن به اختلاف ها و تفاو های موجود و سیاست گذاری در جهت رفع و کاهش نابرابری ها از وظایف اساسی متولیان توسعه مناطق به شمار می آید. هدف این پژوهش، بررسی چکیده کامل

چکیده شناخت نابرابری ها و بی تعادلی ها در چهارچوب محدوده های جغرافیایی مختلف (کشور، استان، شهرستان و بخش) و در نتیجه پی بردن به اختلاف ها و تفاو های موجود و سیاست گذاری در جهت رفع و کاهش نابرابری ها از وظایف اساسی متولیان توسعه مناطق به شمار می آید. هدف این پژوهش، بررسی نابرابری های فضایی و ارائه راه کارهای توسعه جهت دستیابی به تعادل و توازن منطقه ای در استان خوزستان است. رویکرد حاکم بر این پژوهش، توصیفی و تحلیلی است و ماهیت آن می تواند کاربردی باشد. بدین منظور داده‌های آماری موردنظر، از سازمان‌های مربوط اخذ و جهت سنجش داده‌ها از پرسشنامه‌ای در قالب نظرات خبرگان و صاحب‌نظران امر استفاده‌شده است و در ادامه از ترکیب لایه‌های مربوط، با استفاده از عملکرد ترکیبی سیستم اطلاعات جغرافیایی و تکنیک تصمیم‌گیری چند معیاره در قالب مدل تاپسیس فازی و تحلیل خوشه ای به تفسیر نقشه مربوط پرداخته‌ایم. نهایتاً با بهره گیری از نتایج حاصل از تلفیق لایه های اطلاعاتی، سطح توسعه‌یافتگی استان تعیین گردید. که در این تحلیل، سطح توسعه‌یافتگی مناطق استان، در 5 دسته از برخورداری تا عدم برخورداری تقسیم‌بندی گردید. نتایج این پژوهش نشان می دهد؛ تفاوت ها و نابرابریهایی در سطح توسعه یافتگی شهرستان ها وجود دارد، به طوری که شهرستان های اهواز، دزفول و ایذه در خوشه یک (توسعه یافته)، و شهرستان های هندیجان،اندیکا و هفتکل در خوشه 5 ( عدم برخورداری) را تشکیل می دهند. لذا وجود این تفاوت در سطح استان، لزوم اجرای برنامه ها و طرح های هدفمند را جهت تعدیل نابرابری های منطقه ای ایجاب می کند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

561 - تحلیل فضایی جنبش‌های اجتماعی در خاورمیانه و شمال آفریقا از سال 2010 تاکنون
محمد اخباری مینا آزمون مساعد

چکیده فضای جغرافیایی اصولاً با تصمیمات انسانی، فردی یا جمعی، اختیاری یا اجباری، آگاهانه یا ناآگاهانه،بطور مرتب تغییر می‌یابد. طبق نظریه پخش که توسط تورستن ‌هاگراستراند جغرافیدان مطرح سوئدی مطرح گردیده است: پخش فضایی، حرکتهای است که دگرگونی چشم انداز و یا شیوه رفتار را چکیده کامل

چکیده فضای جغرافیایی اصولاً با تصمیمات انسانی، فردی یا جمعی، اختیاری یا اجباری، آگاهانه یا ناآگاهانه،بطور مرتب تغییر می‌یابد. طبق نظریه پخش که توسط تورستن ‌هاگراستراند جغرافیدان مطرح سوئدی مطرح گردیده است: پخش فضایی، حرکتهای است که دگرگونی چشم انداز و یا شیوه رفتار را سببمی شود.با شروع جنبش‌های اجتماعی از تونس و گسترش آن در لیبی، مصر و.... منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا دچار تحولات ژئوپلتیکی عدیده ای گشت. در این تحولات از یک طرف علل و عوامل داخلی و از طرف دیگر حضور و نقش بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای همچون آمریکا، ناتو و... قابل بحث است.لذا در این پژوهش سعی شده است با بهره گیری از نظریه پخش به تحلیل فضایی جنبش‌های اجتماعی در خاورمیانه و شمال آفریقا پرداخته و نتایجی روشن و مناسب حاصل گردد.علیرغم محک نخوردن نظریه پخش در ایران و بخصوص در زمینه جنبش‌های اجتماعی، اینک در مورد پخش فضایی جنبش‌های اجتماعی رخ داده در خاورمیانه و شمال آفریقا، نتایج حاصله، حاکی از آن است که تطابق نسبی با بسیاری از کارکردهای مورد نظر در تئوری انتشار فضایی، را این جنبش‌های اجتماعی اخیر داشته و دارد: چنانچه از نظر نوع انتشار، وجه (پخش سرایتی) در خصوص جنبش‌های اجتماعی در خاورمیانه و شمال آفریقا صادق بوده است. بطوری که کشورهای مصر، لیبی، سوریه، بحرین، یمن و....تحت تاثیر انقلاب تونس جنبش مردمی‌را ادامه دادند. جنبش رخ داده از 18 دسامبر 2010 شروع شد و هنوز نیز ادامه دارد. در این نوع جنبش، افکار، اندیشه‌ها، مفاهیم از سرزمین میزبان (تونس) به سرزمین میهمان و جدید (الجزائر، لیبی، مصر و...) هجرت کرد و چون هجرت فیزیکی نبود، دارای سرعت انتشار بالایی بود. بطوری که همانند گلوله برفی تعداد کشورها به مرور زمان گسترش و به همین ترتیب ناحیه تحت پوشش نیز بزرگ شد.از نظر عوامل موثر در پخش فضایی مراحل بیان شده توسط‌هاگراستراند (حوزه یا محیط، زمان، موضوع پخش، مبدأ پخش، مقصد پخش، مسیر حرکت پدیده‌ها) در تئوری پخش، در خصوص جنبش‌های اجتماعی خاورمیانه و شمال آفریقا نیز قابل تطبیق است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

562 - تلفیق رویکردهای راهبردی و فرآیندی به منظور تدوین سطوح تصمیم توسعه کالبدی- فضایی محله‌ای (مطالعه موردی: دهستان گودرزی
سیده آل محمد شهرزاد فریادی علیرضا نقدی محمود فرج اله زاده

چکیده ارتقای کیفیت زندگی نسل حاضر و نسل های آینده، از اهداف عمده برنامه های توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور و نیازمند رویکرد فرآیندی در برنامه ریزی برای ایجاد تعادل و توازن در بهره وری از محیط زیست طبیعی و تنظیم روابط متقابل آن با محیط زیست انسانی می باشد. توسعه کالبدی ف چکیده کامل

چکیده ارتقای کیفیت زندگی نسل حاضر و نسل های آینده، از اهداف عمده برنامه های توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور و نیازمند رویکرد فرآیندی در برنامه ریزی برای ایجاد تعادل و توازن در بهره وری از محیط زیست طبیعی و تنظیم روابط متقابل آن با محیط زیست انسانی می باشد. توسعه کالبدی فضایی (هدف نهایی فرآیند جامع عقلایی برنامه ریزی محیط زیست)، نه فقط در مقیاس منطقه ای که در برنامه ریزی های محله ای نیز باید مورد توجه قرار گیرد. سازگاری دهستان برای شناخت محیط زیست طبیعی و انسانی، سبب انتخاب دهستان گودرزی بروجرد به عنوان یک نمونه موردی گردید. توسعه پایدار مستلزم نگرش راهبردی برای سطوح تصمیم سازی است. بنابراین تصمیم سازی برای توسعه کالبدی- فضایی دهستان نیز باید سلسله مراتبی باشد. هدف این پژوهش شناخت محدودیت ها و امکانات سرزمین و سپس پیشنهاد سطوح تصمیم سازی توسعه کالبدی- فضایی در مقیاس محله ای دهستان می باشد. نقاط قوت این مطالعه در تلفیق رویکردهای فرآیند برنامه ریزی و ارزیابی راهبردی محیط زیستی، شناخت و تحلیل نظام مند (سیستماتیک) و مبتنی بر عوامل (پارامتریک)، پهنه بندی سرزمین توسط مدل های توان سنگ و خاک و سازماندهی فضایی دهستان می باشد. اهداف سطح کلان تصمیم سازی شامل بهبود وضع بخش های کشاورزی و صنعت، بهبود وضع بخش گردشگری، بهبود سطح رفاه، مدیریت یکپارچه منابع آب، حفاظت محیط زیست در برابر تخریب ها و آلودگی ها و بهبود وضع دسترسی می باشند. به تناسب این اهداف، سیاست ها و طرح هایی ارائه و در نهایت 36 راه حل برای برنامه ی توسعه کالبدی فضایی توسعه دهستان پیشنهاد شده است. این پژوهش در برنامه ریزی توسعه کالبدی- فضایی دهستان و طرح هادی روستاها کاربردی می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

563 - تحلیل پراکنش فضایی کاربری‌های خدمات عمومی شهری با استفاده از روش شاخص ویلیامسون (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز)
روشن کوشانه بختیار عزت پناه میرنجف موسوی

چکیده وجود نابرابری در توزیع خدمات و امکانات در مناطق یک شهر پدیده ای جدید در هیچ یک از شهرهای جهان نیست و این نابرابری و عدم تعادل در شهرها یک امری طبیعی است و می توان آن را به حداقل ممکن رساند. این تحقیق با هدف بررسی وضعیت پراکنش فضایی کاربری های خدمات عمومی و ارائه چکیده کامل

چکیده وجود نابرابری در توزیع خدمات و امکانات در مناطق یک شهر پدیده ای جدید در هیچ یک از شهرهای جهان نیست و این نابرابری و عدم تعادل در شهرها یک امری طبیعی است و می توان آن را به حداقل ممکن رساند. این تحقیق با هدف بررسی وضعیت پراکنش فضایی کاربری های خدمات عمومی و ارائه راهکارهای لازم جهت کاهش این نابرابری در شهر تبریز می باشد. نوع روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش مناطق ده گانه شهرداری تبریز است. نتایج نشان می دهد که وضعیت تحقق پذیری طرح های توسعه شهری به لحاظ توزیع فضایی کاربری های خدمات عمومی با مشکلات زیربنایی مواجه بوده و براساس پراکندگی جمعیت نبوده و این امر در مناطق محروم به ویژه مناطق سه، چهار، هشت و نه تبریز قابل توجه می باشد و در جهت کاهش این نابرابری و نحوه توزیع خدمات پیشنهاد می شود با بازبینی های دقیق و کارشناسانه و اجرای صحیح طرح های توسعه شهری در راستای حل مشکلات شهروندان گام برداشته شود پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

564 - تبیین تأثیر فضای حیاتی بر امنیت منطقه‌ای (مطالعه موردی کشور عراق)
محمود نادریان ابراهیم رومینا زهرا پیشگاهی فرد

چکیده فضایحیاتیبهبخشیازمحیطجغرافیاییگفتهمی شودکهبقا،حیاتوتوسعهکشورهاتابعآناست.چنانچهفضایحیاتیکشورهابامخاطرهمواجهگرددکارکردهاوعملکردهایآنباچالشمواجهشدهوتدامآنشکل گیریبحرانرادرپیدارد.فضایحیاتیشاملفضاهاییاستکهبرایبقاکشورازاهمیتبرخورداراست.اینفضاممکناستاقتصادی،ارتباطی،انسا چکیده کامل

چکیده فضایحیاتیبهبخشیازمحیطجغرافیاییگفتهمی شودکهبقا،حیاتوتوسعهکشورهاتابعآناست.چنانچهفضایحیاتیکشورهابامخاطرهمواجهگرددکارکردهاوعملکردهایآنباچالشمواجهشدهوتدامآنشکل گیریبحرانرادرپیدارد.فضایحیاتیشاملفضاهاییاستکهبرایبقاکشورازاهمیتبرخورداراست.اینفضاممکناستاقتصادی،ارتباطی،انسانی،فرهنگیویاسایرمواردباشد.درارتباطبافضایحیاتیارتباطیودسترسی،کشورهاییدرجهانوجوددارندکهفضایحیاتیآنهامحدودبودهواینفضایحیاتیازحساسیتبرایآنهابرخورداراست.یکیازکشورهایمزبور،عراقاستکهبرایدسترسیبهمناطقوسایرسیستم هایجهانیازخلیجفارس،فضایحیاتیمحدودیرادرجنوبشرقخوددارد.اینفضابرایکشورعراقازحساسیتبرخورداربودهوسرنوشتوآیندهآنتابعدسترسیوحفظآندراینبخشاست.منازعاتاینکشورباایرانوکویتکهباعثشکل گیریدوجنگمنطقه ایوورودکشورهایمداخله گرخارجیبهمنازعاتمربوطهبودهناشیازرهاییازاینفشارصورتگرفتهاست.لذاامنیتمنطقه ایدرجنوبغربآسیاتابعفضایحیاتیعراقدرجنوبشرقآناست. اینپژوهشبامدنظرقراردادنتأثیرفضایحیاتیعراقبرامنیتمنطقه ایبهبررسیمنازعاتشکل گرفتهمتأثرازآنپرداختهاست.روشگردآوریداده هاواطلاعاتمربوطه،کتابخانه ایواسنادیومراجعهبهمراکزونهادهایمربوطهاست.شیوهتجزیهوتحلیلداده هاتوصیفی-تحلیلیاست. نتیجهپژوهشنشانمی‌دهدکهدسترسیمحدودعراقبهفضایحیاتیباعثافزایشتنشومنازعاتمنطقه ایشدهوامنیتمنطقهرابامخاطرهمواجهساختهاست.چنانچهدسترسیعراقبهفضایحیاتیموجودپایدارباشدوراهکارهایمناسبیدراینزمینهبوسیلهایرانوکویتبرنامهریزیگرددامنیتمنطقه ایناشیازاینپدیدهپایدارخواهدبود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

565 - ارزیابی نقش و تاثیر توسعه‌ی فضای کسب و کار کارآفرینی گردشگری در جهت دستیابی به توسعه پایدار روستایی (نمونه موردی: دهستان استرآباد جنوبی در شهرستان گرگان)
ابوطالب کاویانی بیژن رحمانی محمد تقی رضویان عباس علیپور نخی

چکیده یکی از عوامل مؤثر در توسعه ی روستایی، توسعه فضای کسب و کار گردشگری است، زیرا توسعه گردشگری می تواند با خلق فرصت های جدید اشتغال و درآمد، نقش مؤثری در بهبود وضع اقتصادی و معیشتی روستاها داشته باشد. به همین دلیل سنجش سطح توسعه فضای کسب و کار گردشگری روستایی می توان چکیده کامل

چکیده یکی از عوامل مؤثر در توسعه ی روستایی، توسعه فضای کسب و کار گردشگری است، زیرا توسعه گردشگری می تواند با خلق فرصت های جدید اشتغال و درآمد، نقش مؤثری در بهبود وضع اقتصادی و معیشتی روستاها داشته باشد. به همین دلیل سنجش سطح توسعه فضای کسب و کار گردشگری روستایی می تواند منجر به دریافت رهیافت های مناسبی در راستای توسعه پایدار روستایی شود. در پژوهش حاضر با استفاده از مدل رگرسیون خطی (ANOVA) به بررسی عوامل مؤثر در توسعه فضای کسب و کار گردشگری و میزان تأثیرگذاری آن بر توسعه پایدار روستایی در روستاهای دهستان استرآباد جنوبی شهرستان گرگان پرداخته می شود. شیوه جمع آوری اطلاعات از نوع کتابخانه‌ای و میدانی است. برای تعیین حجم نمونه آماری مورد بررسی از مدل کوکران استفاده شد و 440 نمونه برای پرسشگری انتخاب شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که حدود 7/56 درصد واریانس توسعه پایدار روستایی در محدوده روستاهای دهستان استرآباد جنوبی را توسعه فضای کسب و کار گردشگری تبیین می کند و 3/43 درصد دیگر مربوط به سایر متغیرهای دیگر است، نتایج حاکی از آن است که متغیر مستقل (توسعه فضای کسب و کار گردشگری) از قدرت تبیین بالایی برخوردار بوده و به خوبی قادر است میزان تغییرات و واریانس متغیر وابسته (توسعه پایدار روستایی) را توضیح دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

566 - بررسی الگوی فضایی آسیب‌پذیری شهرها از زلزله و پیشنهاد الگوی بهینه (نمونه موردی: ‌شهر کرمانشاه)
سهراب امیریان

چکیده حوادث طبیعی بیش از پیش سکونتگاه های انسانی به ویژه شهرهای بزرگ را با خطر بحران روبرو ساخته است. از یک سو، رشد شتابان شهرنشینی سبب بارگذاری و تراکم بیش از اندازه جمعیت، دارایی ها، تأسیسات زیربنایی، منابع تولیدی و خدماتی در شهرها شده و از سوی دیگر، عدم رعایت ظرفیت ه چکیده کامل

چکیده حوادث طبیعی بیش از پیش سکونتگاه های انسانی به ویژه شهرهای بزرگ را با خطر بحران روبرو ساخته است. از یک سو، رشد شتابان شهرنشینی سبب بارگذاری و تراکم بیش از اندازه جمعیت، دارایی ها، تأسیسات زیربنایی، منابع تولیدی و خدماتی در شهرها شده و از سوی دیگر، عدم رعایت ظرفیت ها و استانداردها در ساخت و سازها و در برنامه ریزی و طراحی شهری باعث آسیب‌پذیر شدن شهرها شده است. از این رو، این پژوهش به مطالعه الگوی فضایی آسیب پذیری شهرها در زمان زلزله و ارائه الگوی بهینه در شهر کرمانشاه پرداخته است. روش پژوهش ترکیبی از روش‌های توصیفی و تحلیلی و نوع آن کاربردی است. اطلاعات مورد نیاز این پژوهش از طریق نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن، طرح‌های جامع و تفصیلی شهر کرمانشاه و همچنین استفاده از اسناد، مجله ها و کتاب های مرتبط با موضوع به دست آمده است. جهت تحلیل داده ها از نرم افزارهای AutoCAD، ArcGIS، Super Decisions و از مدل ANP که مدلی مناسب جهت پهنه بندی آسیب پذیری در مناطق شهری می باشد، استفاده شده است. نتایج این پژوهش معلوم کرد که مناطق مختلف شهر کرمانشاه به ویژه بخش های شمالی و جنوبی آن از لحاظ آسیب پذیری وضعیت مناسبی ندارند. بنابراین، نتایج این مطالعه می‌تواند به مدیریت بحران به ویژه جهت خدمات امداد و نجات و برنامه ریزان و طراحان شهری برای درک و اولویت بندی مسائل شهری و به ویژه ساماندهی بافت های فرسوده شهر و یافتن راه حل‌هایی برای رفع مشکلات کمک نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

567 - ارزیابی عدالت فضایی در توزیع و توسعه پایدار فضای سبز شهری با استفاده از مدل آنتروپی و ضریب پراکندگی (نمونه موردی: مناطق 10 گانه شهر شیراز)
محمد رحیمی منصور صنیعی عبدالسلام اسماعیلزاده

چکیده در عصر حاضر اهمیت و نقش فضای سبز در حیات و توسعه شهرها تا حدی است که به عنوان یکی از شاخص های توسعه پایدار از آن یاد می شود. در توسعه پایدار شهری توزیع متناسب فضای سبز با توجه به پراکندگی متوازن جمعیت یکی از اصول برقراری عدالت جغرافیایی است. می باشد. این پژوهش با چکیده کامل

چکیده در عصر حاضر اهمیت و نقش فضای سبز در حیات و توسعه شهرها تا حدی است که به عنوان یکی از شاخص های توسعه پایدار از آن یاد می شود. در توسعه پایدار شهری توزیع متناسب فضای سبز با توجه به پراکندگی متوازن جمعیت یکی از اصول برقراری عدالت جغرافیایی است. می باشد. این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی – توصیفی در پی دستیابی به هدف اصلی پژوهش یعنی ارزیابی وضعیت سرانه فضای سبز در مناطق ده گانه شهر شیراز می باشد در این راستا با گرد آوری اطلاعات موجود در طرحهای توسعه شهری و سرشماری های رسمی مرکز آمار ایران طی سال های 1385، 1390 و 1394، تحلیل های لازم با استفاده از مدل های آنتروپی و ضریب پراکندگی صورت گرفته است. یافته‌های تحقیق نشان می دهد که بالاترین سرانه فضای سبز شهری به ترتیب در مناطق 9، 3، 6، 1 و کمترین سرانه فضای سبز به ترتیب مربوط به مناطق 8 و 7 می‌باشد. در محاسبات مدل ضریب پراکندگی عدد (20/0) بدست آمد که برخلاف تحقیقات قبلی در خصوص نمونه مورد مطالعه این پژوهش، نشانگر تحقق اصل عدالت محوری در برنامه ریزی فضایی شاخص فضای سبز در سال 1394 می باشد. نتایج حاصل از ضریب آنتروپی نیز نشان داد که توزیع جمعیت در مناطق ده گانه شهر شیراز در سال 1385 متعادل بوده، در سال 1390به سمت توزیع نابرابری جمعیت پیش رفته و سپس در سال 1394 دوباره به سمت عدد 1 که نشان‌دهنده توزیع متعادل است، سوق یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

568 - مقایسه اثربخشی ایجاد فضاهای شهری مخصوص بانوان در شهر تهران از دید زنان و مردان
زهرا زارع رحمت الله امیراحمدی

چکیده اختصاص فضاهایی ویژه بانوان به عنوان یکی از راهکارهای تسهیل حضور و امنیت زنان در فضای عمومی توسط شهرداری تهران پیگیری می شود و موافقین آن را مصداق عدالت جنستی و مخالفین آن را به عنوان تبعیض جنسیتی در نظر می‌گیرند. در این تحقیق اثربخشی آنها از دید زنان و مردان تهرا چکیده کامل

چکیده اختصاص فضاهایی ویژه بانوان به عنوان یکی از راهکارهای تسهیل حضور و امنیت زنان در فضای عمومی توسط شهرداری تهران پیگیری می شود و موافقین آن را مصداق عدالت جنستی و مخالفین آن را به عنوان تبعیض جنسیتی در نظر می‌گیرند. در این تحقیق اثربخشی آنها از دید زنان و مردان تهرانی به عنوان ذینفعان اصلی سنجیده و مقایسه شده است. در این مطالعه از تحقیق ارزشیابی بهره گرفته شده و برای جمع آوری داده‌ها در تحقیق میدانی از مصاحبه فردی و در پیمایش از ابزار پرسشنامه استفاده شد. متغیرهای اصلی این تحقیق شامل: میزان آشنایی، میزان ضرورت برنامه ها، میزان رضایت و میزان اعتماد به انجام درست برنامه است. در پیمایش، 400 زن و 100 مرد با تلفیق دو روش خوشه‌ای چند مرحله‌ای و نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب و مورد پرسش قرار گرفته اند. شهروندان تهرانی اعم از زن و مرد از سه برنامه مورد بررسی رضایت نسبی خوبی دارند و تفاوت زیادی بین نظرات آنها بجز در موارد محدود وجود ندارد؛ هرچند کیفیت پایین برخی خدمات و مشارکت ضعیف گروه های مختلف شهروندان در برنامه‌ها همچنان جای نقد دارد. بسط فضاهای زنانه با توجه به محدویت های زنان در حضور و احساس امنیت در فضاهای عمومی موافقین زیادی هم در زنان و هم در مردان دارد؛ هر چند باید توجه داشت ادامه و بسط این روند در جداسازی و تفکیک جنسیتی می تواند نتایج منفی و معکوسی در در دراز مدت در جامعه داشته باشد و به تعاملات سالم و پویای آن صدمه بزند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

569 - تبیین شاخصه‌ها و مؤلفه‌های اجتماع‌پذیری فضاهای اجتماعی در شهر تهران (نمونه موردی مجموعه‌های اجتماعی و عمومی اراضی عباس‌آباد)
فاطمه سادات علوی نسب اشکذری سیامک بوداقپور ژاله صابرنژاد

چکیده انسان‌ها برای ارضای نیازهایشان با دیگران تعامل اجتماعی دارند. در اصطلاح جامعه‌شناسی به مجموعه‌ای از انسان‌ها که با هم تعامل اجتماعی پایدار دارند، جامعه گفته می‌شود. در درون جامعه، به دلیل وجود علایق مختلف انسان‌ها و گروه‌ها، تضادهای اجتماعی وجود دارند؛ اما با وجو چکیده کامل

چکیده انسان‌ها برای ارضای نیازهایشان با دیگران تعامل اجتماعی دارند. در اصطلاح جامعه‌شناسی به مجموعه‌ای از انسان‌ها که با هم تعامل اجتماعی پایدار دارند، جامعه گفته می‌شود. در درون جامعه، به دلیل وجود علایق مختلف انسان‌ها و گروه‌ها، تضادهای اجتماعی وجود دارند؛ اما با وجود تضاد تعادل و ثبات جامعه حفظ می‌گردد. رابطه اجتماعی در فضا و زمان اتفاق می‌افتد. مجاورت می‌تواند علت شروع رابطه اجتماعی باشد اما شرط کافی آن نیست. ساختار فیزیکی و تقسیمات عملکردی فضا ممکن است گشاینده و یا محدود کننده فرصت‌ها برای ارتباط باشد. روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی – تحلیلی است. در این پژوهش به بررسی سه فضای اجتماعی در مرکز شهر تهران در محدوده اراضی عباس‌آباد پرداخته شده است این فضاها شامل، باغ کتاب، باغ موزه دفاع مقدس و پل طبیعت است نحوه انتخاب به صورتی بوده که سلایق مختلف در انتخاب مکان‌ها در نظر گرفته شود. نتایج پژوهش، اجتماع‌پذیری فضاهای جمعی و عمومی را در تهران در سه دسته کلی عوامل کالبدی و فعالیتی و اجتماعی نشان می‌دهد و نتایج بعد اجتماعی را نسبت به مؤلفه‌های دیگر پژوهش پررنگ‌تر نشان می دهد بیشترین موارد حائز اهمیت در میزان اجتماع‌پذیری و موفقیت یک مکان عمومی نسبت به مکان‌های دیگر عوامل: دسترسی، حضور مردم، راحتی، تعاملات اجتماعی، فعالیت اجتماعی، فضاهای انعطاف‌پذیر، کیفیت و زیبایی مکان هست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

570 - تبیین عدالت فضایی از منظر تمهید خدمات سلامت در فضاها و کاربری‌های شهری برای قشر سالمند (مورد پژوهی: منطقه 15 تهران)
محمدتقی پیربابایی پریسا ‌ هاشم‌پور پیمان زاده باقری

چکیده امروزه توجه به جایگاه و نقش سالمندان در نظام برنامه‌ریزی شهری و معماری از یک طرف و تحقق‌پذیری شهرهای دوستدار سالمند، از اولویت‌های اساسی در فرایند برنامه‌ریزی شهری و معماری است. خدمات شهری ساختار‌دهنده‌ی شکل و ماهیت کالبدی، اجتماعی و فضایی شهر است؛ لذا بی عدال چکیده کامل

چکیده امروزه توجه به جایگاه و نقش سالمندان در نظام برنامه‌ریزی شهری و معماری از یک طرف و تحقق‌پذیری شهرهای دوستدار سالمند، از اولویت‌های اساسی در فرایند برنامه‌ریزی شهری و معماری است. خدمات شهری ساختار‌دهنده‌ی شکل و ماهیت کالبدی، اجتماعی و فضایی شهر است؛ لذا بی عدالتی در نحوه‌ی توزیع آن، تأثیر جبران ناپذیری بر ساختار، ماهیت شهر به ویژه سالمندان را با چالش‌های جدی روبرو می‌کند. تحقیق حاضر به بررسی وضعیت عدالت فضایی در سطح نواحی منطقه 15 تهران پرداخته شد. تحقیق حاضر به لحاظ هدف در زمره پژوهش‌های کاربردی و به لحاظ روش تحقیق پیمایشی می‌باشد. در روند تحقیق ابتدا با طراحی پرسشنامه و برداشتهای میدانی به بررسی میزان دسترسی شهروندان به ویژه سالمندان در سطح نواحی شهر تهران پرداخته شد و سپس جهت رتبه‌بندی نواحی شهر به لحاظ دسترسی به خدمات از مدل VIKOR استفاده شد و در نهایت از مدل نزدیکترین همسایه جهت ارزیابی الگوی پراکندگی خدمات در سطح نواحی شهر استفاده گردید. نتایج مدل ها حاکی از آن است که پراکنش فضایی خدمات شهری در نواحی منطقه 15 از الگویی منظم پیروی نمی‌کند و توزیع‌ها به صورت تصادفی و خوشه‌ای می‌باشد. همچنین تخصیص خدمات شهری در رابطه با قشر سالمند در نواحی منطقه مذکور تفاوت معنی داری دارد. در بررسی‌های به عمل آمده از لحاظ دسترسی به خدمات ناحیه 3 بیشترین دسترسی و برخورداری و ناحیه 5 و 6 کمترین دسترسی برخوردارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

571 - تحلیل فضایی اماکن ورزشی و ارزیابی نحوه دسترسی به این مراکز با توجه به الگوی توزیع فضایی آنها در سطح شبکه‌های ارتباطی (نمونه موردی: شهر اصفهان)
آسیه نمازی سید احمد حسینی

چکیده ایجاد مکانهای مناسب برای ورزش و تفریح، در جهت سالم نگه داشتن افراد و همچنین در دسترس بودن این فضاها برای تمامی ساکنان شهر ودر نتیجه به وجود آوردن محیط‌های آرام می‌تواند به عنوان عاملی مهم در سلامت روانی و اجتماعی شهروندان ایفای نقش کند. بر این اساس هدف از این تحق چکیده کامل

چکیده ایجاد مکانهای مناسب برای ورزش و تفریح، در جهت سالم نگه داشتن افراد و همچنین در دسترس بودن این فضاها برای تمامی ساکنان شهر ودر نتیجه به وجود آوردن محیط‌های آرام می‌تواند به عنوان عاملی مهم در سلامت روانی و اجتماعی شهروندان ایفای نقش کند. بر این اساس هدف از این تحقیق تحلیل فضایی اماکن ورزشی و ارزیابی نحوه دسترسی به مراکز ورزشی با توجه به الگوی توزیع فضایی آنها در سطح شبکه‌های ارتباطی شهر اصفهان می باشد. روش انجام تحقیق تحلیلی-کاربردی است. جهت تحلیل داده ها از مدل‌های تحلیل شبکه، مدل ویلیامسون، شاخص میانگین نزدیکترن همسایه، شاخص موران و مدل تراکمی کرنل استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش مشخص ساخت که سرانه مراکز ورزشی شهر اصفهان با کمبود حدود 1.63 متر مربعی نسبت به حداقل سرانه پیشنهادی وزارت مسکن و شهر سازی روبه رو می‌باشد، همچنین توزیع فضایی خوشه‌این کاربری‌ها باعث عدم دسترسی مناسب شهروندان به این کاربری‌ها شده است و در بهترین حالت یعنی شعاع خدمات رسانی 8 دقیقه فقط حدود 7 درصد مساحت شهر را پوشش می‌دهند و در محدوده خدماتی 25 دقیقه‌ای از این کاربری‌ها حدود 65 درصد محدوده شهر را خدمات رسانی می‌کنند. نتایج حاصل از این پژوهش می‌تواند به برنامه ریزان شهری و مدیران ورزشی در جهت درک و اولویت بندی مسائل شهری و یافتن راه حل‌هایی برای رفع این مشکلات کمک شایانی نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

572 - ارائه نگرشی نوین بربازخوانی مفهوم خاطره و جایگاه آن در ارزیابی کیفی عملکرد فضاهای جمعی (مورد مطالعه: دانشکده هنر و معماری یزد)
اکرم السادات خیرالسادات ابوالفضل داودی رکن آبادی دکتر مرضیه پیراوی ونک

چکیده: در این مقاله معرفی عوامل خاطره ساز نهفته و آشکار در بستر و زمینه معماری از منظر "نظریه داده بنیاد" مدنظر قرار گرفت؛ در واقع روش تحقیق این پژوهش از نوع تحلیلی- توصیفی در نظر گرفته شد و به منظور نمایش کارایی این روش با اتکاء به نظریه داده بنیاد، دانشکده معماری یزد چکیده کامل

چکیده: در این مقاله معرفی عوامل خاطره ساز نهفته و آشکار در بستر و زمینه معماری از منظر "نظریه داده بنیاد" مدنظر قرار گرفت؛ در واقع روش تحقیق این پژوهش از نوع تحلیلی- توصیفی در نظر گرفته شد و به منظور نمایش کارایی این روش با اتکاء به نظریه داده بنیاد، دانشکده معماری یزد به عنوان مطالعه موردی انتخاب شد تا شرح گام به گام مراحل اجرای این پژوهش را تبیین نماید. شرکت کنندگان در این پژوهش با استناد به روش "گلوله برفی" و نمونه گیری نظری انتخاب شدند وتجزیه تحلیل اطلاعات براساس سه روش کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی (گزینشی) انجام شد. یافته های حاصل از این پژوهش در مرحله نهایی به 28 کد باز، 16 کد محوری و 6 کدانتخابی رسید و الگوی پارادایمی به شرح زیر سازماندهی شد: 1. متغیرهای علی 2. متغیرهای زمینه ای 3. متغیرهای مداخله گر 4.پدیده یا مقوله محوری 5. راهبردها 6. پیامدها و نتایج . نتایج این پژوهش نشان داد که ارتباطات درون مجموعه ای و وجود نظام و الگوی پیوسته از شاخص ترین متغیرهای زمینه ای یا نهفته در بستر حاکم قلمداد می شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

573 - تبیین الگویی از راه یابی در شهر با رویکرد روان‌شناسی محیطی‌(مطالعه موردی: 11 محور پیاده مدار شهر تهران)
شهرام جنگجو زهرا سادات سعیده زرآبادی یوسفعلی زیاری علیرضا بندرآباد

چکیده تسهیل در فرآیند راه یابی و تشخیص این که افراد در یک مجموعه از عملکردهای متفاوت در شهر، چگونه و از چه مسیرهایی به مقصدهای مورد نظرشان می رسند، ضرورتی اجتناب ناپذیر است که معمولاً در فرآیند برنامه ریزی یک شهر نادیده گرفته می‌شود. راه یابی، به معنای توانایی افراد برا چکیده کامل

چکیده تسهیل در فرآیند راه یابی و تشخیص این که افراد در یک مجموعه از عملکردهای متفاوت در شهر، چگونه و از چه مسیرهایی به مقصدهای مورد نظرشان می رسند، ضرورتی اجتناب ناپذیر است که معمولاً در فرآیند برنامه ریزی یک شهر نادیده گرفته می‌شود. راه یابی، به معنای توانایی افراد برای رسیدن به مقاصد فضایی خود در محیط‌های جدید و پیچیده، همانند محیط‌های آشناست که با تکیه بر دانش فضایی و قابلیت های فردی صورت می‌گیرد. هدف اصلی این مقاله، دست یابی به الگویی جهت ارتقاء فرآیند راه یابی در شهر با بهره گیری از دانش روان‌شناسی محیطی است. روش تحقیق در این پژوهش، از حیث هدف، توسعه ای- کاربردی است که راهبردی ترکیبی (آمیخته) دارد و معیارهای کمی و کیفی را توأمان مدنظر قرار می‌دهد؛ لذا با روش تحلیل محتوا مبتنی بر پیشینۀ نظری و عملی موضوع، مؤلفه های کیفی پژوهش استخراج و مدل مفهومی پژوهش تدوین شد. سپس مدل عملیاتی پژوهش که در آن معیارهای محیطی و انسانی مؤثر بر فرآیند راه یابی که متأثر از دانش روان‌شناسی محیطی است، معرفی گردید. روایی محتوایی و ظاهری معیارهای کیفی توسط کارشناسان و با بهره گیری از ابزار پرسش نامه تایید و پایایی آن نیز بوسیله آزمون آلفای کرونباخ، تأیید شد. در ادامه، برای اعتبارسنجی پژوهش و نتایج حاصله از بخش کیفی، مطالعه تطبیقی (قیاسی) در 11 محور پیاده مدار شهر تهران انجام شد؛ معیارهای کیفی و کمی، با ابزار پرسش نامه و نظرسنجی از کارشناسان و شهروندان، وزن دهی شده و با بکارگیری روش الکتره، رتبه‌بندی و ارزیابی محورهای پیاده انجام شد تا درک واقع بینانه ای از عوامل مؤثر بر ارتقاء فرآیند راه یابی در شهر فراهم آید. یافته‌های پژوهش بیان گر این مطلب است که خیابان صف (سپهسالار)، بیشترین ویژگی‌های مؤثر در تسهیل فرآیند راه یابی را دارد. نتایج برگرفته از روش الکتره نشان می‌دهد مادامی که مولفۀ حفاظت و امنیت تسهیل نگردد، نمی‌توان فرآیند راه یابی را تسهیل نمود؛ سایر ابعاد برآمده از رویکرد روان‌شناسی محیطی نیز بر اساس اولویت، شامل عدالت در دسترسی، لذت بردن، هویت، راحتی و تحرک (دسترسی) هستند؛ الگوی پیشنهادی این پژوهش می‌تواند به مثابه مبنایی برای برنامه ریزی در تسهیل فرآیند راه یابی با رویکرد روان‌شناسی محیطی در هر فضای شهری دیگری مصداق یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

574 - Association of <i>IGF-I</i> Gene Polymorphisms with Carcass Traits in Iranian Mehraban Sheep Using SSCP Analysis
S. Behzadi S.R. Miraei-Ashtiani M. Sadeghi P. Zamani R. Abdoli

Molecular genetics selection on individual genes is a promising method to genetically improve economically important traits in livestock. The insulin like growth factor-I (IGF-I) gene may play important roles in growth of multiple tissues, including muscle cells, cartil چکیده کامل

Molecular genetics selection on individual genes is a promising method to genetically improve economically important traits in livestock. The insulin like growth factor-I (IGF-I) gene may play important roles in growth of multiple tissues, including muscle cells, cartilage and bone. The objectives of the present study were the estimate the haplotype frequencies of the IGF-I gene polymorphisms in Iranian Mehraban sheep and to determine associations between polymorphisms and carcass traits in 439 individuals. Polymerase chain reaction-single strand conformational polymorphism (PCR-SSCP) and DNA sequencing methods were employed in screening for genetic variation. Two single nucleotide polymorphisms (C114G and G116A) and two amino acid exchange (S5T and G6S) withthree patterns were found in IGF-I gene fragment. Associations of IGF-I patterns with blood cholesterol and blood triglycerides were significant (P<0.05) and tended to be significant (P<0.1) for dorsal fat thick and carcass weight. The other studied traits were not significantly affected by different patterns of IGF-I. This finding indicates that IGF-I polymorphisms may be used as DNA markers for selection in the breeding process of Mehraban sheep. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

575 - ارزیابی سطح تحقق‌پذیری عدالت فضایی با تأکید بر رویکرد حق به سلامت شهر مطالعه موردی: شهر ارومیه
علی صمدی رضا احمدیان علیرضا بندرآباد

10.30495/uf.2023.1981449.1106

امروزه با گسترش سریع شهرنشینی در جهان و لزوم توجه به عملکرد مدیریت این سیستم های شهری، مطالعه در زمینه زندگی شهری و شیوه های دسترسی ساکنان آن به حقوق شهروندی و برخورداری برابر آنها به این حقوق اهمیت زیادی می یابد. سلامت شهری به عنوان یکی از فاکتورهای مهم در حیات بشری، ج چکیده کامل

امروزه با گسترش سریع شهرنشینی در جهان و لزوم توجه به عملکرد مدیریت این سیستم های شهری، مطالعه در زمینه زندگی شهری و شیوه های دسترسی ساکنان آن به حقوق شهروندی و برخورداری برابر آنها به این حقوق اهمیت زیادی می یابد. سلامت شهری به عنوان یکی از فاکتورهای مهم در حیات بشری، جزئی از این حقوق به حساب می آیند که مطالعه حاضر با تدقیق وضعیت شهر ارومیه از منظر سطح دستیابی به عدالت فضایی در حوزه شاخص های سلامت شهری، سعی در سنجش وضعیت رویکرد حق به شهر در محیط مطالعاتی را دارد. شیوه های گردآوری اطلاعات مبتنی بر داده های کتابخانه ای-اسنادی و روش های مشاهده، مصاحبه و وارسی میدانی محیط مطالعاتی بر مبنای سطح توزیع عملکردهای حوزه بهداشت شهری می باشد. روش تجزیه و تحلیل تحقیق نیز مبتنی بر هر دو روش کمی (بهره مندی از تکنیکها و آزمونهای کولموگروف-اسمیرنوف، ضرایب همبستگی، سوارا و فریدمن ) و کیفی (تحلیل و بررسی وضعیت موجود از سطح توزیع عملکردها) می باشد. جامعه آماری و حجم نمونه تحقیق نیز در طیف حجم نمونه هدفمند و بر اساس گروهی از متخصصین شهری (با تأکید بر اساتید دانشگاهی) برگزیده شده است. طبق یافته های حاصل، شهر ارومیه از منظر نوع توزیع عملکردها و خدمات بهداشتی-درمانی متناسب با رویکرد حق به شهر، در برنامه ریزی و تخصیص فضایی به صورت عادلانه عمل نکرده است. در این راستا، مولفه های سطوح کیفی حالات روحی و روانی افراد در بعد نظام سلامت شهری و سطح مطلوبیت برخورداری از مبلمان شهری متناسب در بعد فیزیکی-کالبدی به ترتیب در مناسب ترین یا بهترین و نامناسب ترین یا بدترین شرایط و وضعیت محیطی قرار گرفته است. مولفه های دسترسی و برخورداری مطلوب در حوزه حمل و نقل عمومی و پایدار و برخورداری از تنوع کاربری ها در سطح شهر بیشترین سطح همبستگی و انسجام را با رویکرد حق به سلامت شهری داشته است. همچنین مولفه سطح برخورداری از میزان درآمد خانوار مطلوب کمترین سطح همبستگی و تعامل و انسجام را با رویکرد ارتقای حق به سلامت شهر در جامعه شهری ارومیه را به خود اختصاص داده است. در نهایت جهت بهبود شرایط محیطی به ارائه برخی از پیشنهادات کارساز اقدام گردیده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

576 - تبیین ارتباط فضای شهری و احساس امنیت اجتماعی (موردمطالعه شهر سوران)
رقیه ریگی سپیده حضرتی

هدف از پژوهش حاضر بررسی تبیین ارتباط فضای شهری و احساس امنیت اجتماعی (موردمطالعه شهر سوران) بود. روش تحقیق توصیفی- تحلیل با روش همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی شهروندان شهر سوران است که طبق آخرین سرشماری در سال 1395 جمعیت شهر سوران 32,999 نفر بوده‌‌‌اند. بر اس چکیده کامل

هدف از پژوهش حاضر بررسی تبیین ارتباط فضای شهری و احساس امنیت اجتماعی (موردمطالعه شهر سوران) بود. روش تحقیق توصیفی- تحلیل با روش همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی شهروندان شهر سوران است که طبق آخرین سرشماری در سال 1395 جمعیت شهر سوران 32,999 نفر بوده‌‌‌اند. بر اساس فرمول کوکران 380 نفر از این کودکان به روش نمونه‌گیری در دسترس، به عنوان نمونه انتخاب شد. در اين پژوهش ابزار گردآوري داده‌ها از پرسشنامه احساس امنیت اجتماعی و ارزیابی فضای شهری توسط محقق ساخته می‌باشد. با مشورت استاد راهنما روایی صوری پرسشنامه تأیید گردید. ضریب پایایی از طریق ضريب آلفای کرونباخ در پرسشنامه امنیت اجتماعی 83/0 و ارزیابی فضای شهری 76/0 دست آمد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد در آمار توصیفی از شاخص‌هایی همچون میانگین و جداول فراوانی، انحراف معیار و در آمار استنباطی در آزمون متناسب با داده¬ها همچون آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده گردید. نتایج نشان داد بین فضای شهری و احساس امنیت اجتماعی در شهر سوران در سطح 99 درصد رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. فضای شهری توانسته 43 درصد تغییرات احساس امنیت اجتماعی را پیش‌بینی کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

577 - ارزیابی قابلیت‌ها و چالش‌های توسعه کالبدی – فضایی شهر مذهبی (مطالعه موردی: شهر کربلا در دوره معاصر)
سهیلا فتحعلی مسعود علیمردانی علیرضا استعلاجی سعید پیری

10.30495/uf.2021.685738

شهر از نظر کالبدی _فضایی با هدف ایجاد محیطی با هویت زیبا، مانوس و خوانا رشد می کند. در شهرهای مذهبی علاوه بر این اهداف، با رویکرد ارائه خدمات به زائرین و گردشگران مذهبی، در رشد اقتصادی شهر مؤثر است و می&zwj;تواند در ایجاد رونق اقتصادی، اشتغال و امکانات نیز برای ساکنین ت چکیده کامل

شهر از نظر کالبدی _فضایی با هدف ایجاد محیطی با هویت زیبا، مانوس و خوانا رشد می کند. در شهرهای مذهبی علاوه بر این اهداف، با رویکرد ارائه خدمات به زائرین و گردشگران مذهبی، در رشد اقتصادی شهر مؤثر است و می&zwj;تواند در ایجاد رونق اقتصادی، اشتغال و امکانات نیز برای ساکنین تأثیرگذار باشد، به نحوی که در هماهنگی کامل با تقدس شهر و ابنیه موجود شهرهای مذهبی، مطابقت داشته باشد. تطابق اقتصادی در نظام سلسله مراتبی فضایی در شهر باید همسو با بافت شهری باشد، تا بتواند بین مذهب، مسکن و اقتصاد تعادل برقرار نماید. پیدایش و شکل گیری شهر کربلا نشان می دهد، در سال&zwj;های اخیر برنامه&zwj;ریزی و طرح های شهری برای همسویی رشد شهر متناسب با وجود عنصر و شاخص اصلی به نام بارگاه و حرم امام حسین(ع) انجام نشده است. استفاده از طرح جامع مصوب شهر کربلا توانسته است تا حدودی به برخی از ابعاد و شاخص های شهر توجه نماید و با تأکید بر این عوامل روند توسعه شهر متناسب با اقلیم و شرایط موجود را پیشنهاد و طراحی نماید. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش و ماهیت توصیفی– تحلیلی– تاریخی است و با بهره&zwj;گیری از منابع کتابخانه&zwj;ای، اسنادی و طرح&zwj;های بالادست و استفاده از سیستم&zwj;های جغرافیایی (GIS)، سنجش از دور و تفسیر نقشه&zwj;های هوایی و ماهواره&zwj;&zwj;ای و با روش تجزیه و تحلیلSWOT به تحلیل قابلیت ها و چالش&zwj;های توسعه کالبدی فضایی شهر پرداخته شده است و با رعایت سلسله مراتب فضایی، معابر و شناخت گره های شهری، چالش ها با استفاده از روش تجزیه و تحلیلSWOT شناسایی شود. نتایج به دست آمده نشان می&zwj;دهد، اصلی&zwj;ترین راهبرد توسعه شهر کربلا، بایستی مبتنی بر به کارگیری برنامه&zwj;های توسعه اقتصادی و اجتماعی در بخش&zwj;های مختلف شهر باشد و از این طریق بتوان، به توسعه کالبدی– فضایی مناسب که حاصل توسعه اقتصادی و اجتماعی شهر است، دست یافت و بهترین مسیر ارتباطی بین هسته مرکزی با سایر نقاط شهر برقرار ساخت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

578 - تحلیل فضایی شاخص‌های شهر هوشمند شهری (مطالعه موردی: شهر زاهدان)
ملیحه ذاکریان عبدالسلام سپاهیان زهرا سرابندی سیما فیروزی راد

10.30495/uf.2022.1947644.1016

شهر هوشمند شهری است نوآوربا توسعه پایدار اقتصادی، زندگی باکیفیت و مجهز به زیرساخت‌های مدرن که در آن فرآیندهای خدماتی، اقتصادی، اجتماعی و حاکمیتی، به صورت دقیق، سریع و آسان انجام خواهند شد. هدف تحقیق حاضر، تحلیل فضایی شاخص‌های شهر هوشمند شهری در شهر زاهدان است. با توجه ب چکیده کامل

شهر هوشمند شهری است نوآوربا توسعه پایدار اقتصادی، زندگی باکیفیت و مجهز به زیرساخت‌های مدرن که در آن فرآیندهای خدماتی، اقتصادی، اجتماعی و حاکمیتی، به صورت دقیق، سریع و آسان انجام خواهند شد. هدف تحقیق حاضر، تحلیل فضایی شاخص‌های شهر هوشمند شهری در شهر زاهدان است. با توجه به اهداف تحقیق، نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی توصیفی- تحلیلی است. روش جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات، اسنادی و پیمایشی است. از آنجا که تحلیل فضایی شاخص‌های شهر هوشمند یک مسأله تصمیم‌گیری چندمعیاره است، به همین منظور، در تحقیق حاضر از مدل تصمیم‌گیری چندمعیاره ویکور (Vikor) و همچنین، وزن‌دهی زوجی با مدل تحلیل سلسله‌مراتبی فازی (FAHP) استفاده شده است. نتایج آزمون تی تک‌نمونه‌ای نشان داد که شاخص‌های شهر هوشمند در شهر زاهدان همگی پایین‌تر از میانگین مطلوب (3) قرار دارند و در وضعیت نامطلوب می‌باشند. شاخص پویایی هوشمند با میانگین 2/832، شاخص مردم هوشمند با میانگین 2/809، شاخص زندگی هوشمند با میانگین 2/755، شاخص محیط‌ هوشمند با میانگین 2/769 و شاخص حکمروایی هوشمند با میانگین 2/887 همگی در وضعیت نامطلوب می‌باشند. نتایج مدل ویکور نشان داد منطقه 1 با مقدار وزن 0/087 در اولویت اول قرار دارد. به عبارتی، این منطقه از نظر شاخص‌های شهر هوشمند در بهترین حالت قرار دارد. منطقه 2 با مقدار وزن 0/165 در اولویت دوم، منطقه 5 با مقدار وزن 0/324 در اولویت سوم، منطقه با مقدار وزن 0/787 در اولویت چهارم و منطقه 4 با مقدار وزن 0/857 در اولویت آخر قرار دارند. نتایج به دست آمده بیانگر این است که مناطق شهر زاهدان از نظر شاخص‌های شهر هوشمند در یک شرایط نامتعادل قرار گرفتند و از این حیث مناطق پنج‌گانه شهر با هم اختلاف زیادی دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

579 - تحلیل تعادل فضایی در توزیع جمعیت روستایی در شهرهای کوچک استان گلستان (مطالعه‌موردی: شهرکلاله)
فضل اله اسمعیلی

10.30495/uf.2022.1946427.1011

امروزه موضوع نابرابری و عدم تعادلهای فضایی میان سکونتگاه‌های شهری و روستایی از مباحث مهم اقتصاددانان و برنامه‌ریزان منطقه‌ای می‌باشد. وجود دوگانگی اقتصادی، قطب‌های رشد و پراکندگی نقاط روستایی از آثار این پدیده است. از این رو به‌منظور دستیابی به توسعه‌ی متوازن و یکپارچه چکیده کامل

امروزه موضوع نابرابری و عدم تعادلهای فضایی میان سکونتگاه‌های شهری و روستایی از مباحث مهم اقتصاددانان و برنامه‌ریزان منطقه‌ای می‌باشد. وجود دوگانگی اقتصادی، قطب‌های رشد و پراکندگی نقاط روستایی از آثار این پدیده است. از این رو به‌منظور دستیابی به توسعه‌ی متوازن و یکپارچه در فضای منطقه‌ای، ایجاد سلسله مراتب متعادل و نظام یافته‌ی سکونتگاه‌ها از نیازهای اساسی به شمار می‌آید که در این میان توجه به شهرهای کوچک یکی از راهکارهای تعادل‌بخشی به این وضعیت می‌باشد. این مطالعه با هدف شناخت وضعیت الگوی استقرار سکونتگاه‌ها، نحوه‌ی تمرکز و روند توزیع جمعیت در فضای منطقه‌ای شهرستان‌کلاله صورت گرفته است. در این راستا به‌عنوان نمونه 11 روستا در نظر گرفته شده و ابتدا از مدل‌های آنتروپی جهت سنجش میزان تمرکز جمعیت در شبکه‌ی سکونتگاه‌ها استفاده شده است یافته‌های به دست آمده از ضریب آنتروپی نشان دهنده عدم تعادل جمعیت در منطقه شهری کلاله با ضریب (0/572) می‌باشد. در واقع در منطقه شهری کلاله عدم تعادل فضایی حاکم است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

580 - ارزیابی میزان رضایت شهروندان از عملکرد مدیریت شهری در حوزه خدمات شهری (مطالعه موردی منطقه 2 شهرداری شیراز)
تارا حیدری ارجلو پریسا مشکسار فاطمه قنبری

10.30495/uf.2023.1983252.1113

خدمات شهری به عنوان ابزار مدیریت شهری و عامل اصلی تداوم حیات شهری مطرح است که بدون آن زندگی شهروندان از فعالیت باز می ماند پراکنش بهینه و اصولی خدمات شهری منطباق با خواست مردم در فرایند برنامه ریزی شهری از اهمیت زیادی برخوردار است . در این تحقیق تلاش می شود میزان رضایت چکیده کامل

خدمات شهری به عنوان ابزار مدیریت شهری و عامل اصلی تداوم حیات شهری مطرح است که بدون آن زندگی شهروندان از فعالیت باز می ماند پراکنش بهینه و اصولی خدمات شهری منطباق با خواست مردم در فرایند برنامه ریزی شهری از اهمیت زیادی برخوردار است . در این تحقیق تلاش می شود میزان رضایت شهروندان از عملکرد مدیریت شهری در حوزه خدمات شهری در منطقه دو شهر شیراز مورد سنجش قرار گیرد تا بتوان با شناخت درست موضوع، راهبردها و راهکارهایی اساسی جهت ارتقاء و تقویت عملکرد مدیریت شهری در حوزه خدمات و افزایش رضایت شهروندان این منطقه فراهم نمود. روش تحقیق از منظر هدف کاربردی و از بعد ماهیت و روش، بدلیل این که به دنبال ارزیابی میزان رضایت شهروندان از عملکرد مدیریت شهری در حوزه خدمات شهری منطقه 2 شهرداری شیراز است، توصیفی و از حیث زمانی از نوع تحقیقات مقطعی به شمار می آید. جامعه آماری پژوهش بر اساس سرشماری 1395 شامل 178116 شهروندان ساکن در منطقه 2 می باشد. نمونه پژوهش بر اساس فرمول کوکران،384 نفر می باشد. ابزار گردآوری تحقیق، پرسش‌نامه است.ابزار گردآوری پژوهش، پرسش‌نامه می‌باشد. سؤالات پرسشنامه با توجه به اهداف تنظیم است. پس از جمع‌آوری لازم، داده‌های خام گردآوری‌شده وارد نرم‌افزار spss گردیده و درنهایت بر اساس داده‌های خام واردشده در نرم‌افزار، اطلاعات حاصل از پرسش‌نامه‌ها در دو بخش توصیفی و استنباطی به دست آمد. نتایج نشان می دهد که هر سه مولفه خدمات عمومی(با میانگین2/515)، خدمات فنی (با میانگین 2/385) و خدمات فرهنگی (با میانگین 2/088) ، وضعیت ضعیفی داشته اند و این یعنی آنکه رضایت مندی شهروندان نسبت به آنها ضعیف است. بررسی میانگین رتبه ای آزمون فریدمن بیانگر آن است که بیشترین میانگین رتبه ای مربوط به شاخص وضعیت نظارت بر ساخت و ساز و سپس شاخص وضعیت حمل و نقل عمومی و شاخص وضعیت فضاهای سبز عمومی بوده است. همچنین کمترین رتبه نیز مربوط به شاخص وضعیت سرویس های بهداشتی عمومی و سپس شاخص وضعیت مشارکت مردم بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

581 - جایگاه پدیده‌ی خزش شهری در تحولات مکانی-فضایی سکونتگاه‌های حریم شهر تهران (نمونه‌ی موردی : شهرستان اسلامشهر)
مسعود قانعی فرد علیرضا استعلاجی مجید کریم پور ریحان

10.30495/uf.2023.1977870.1084

گسترش سریع شهری همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین پدیده‌های مکانی-فضایی در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران محسوب می‌شود و این مسئله آسیب‌هایی جدی بر فضای ملی، منطقه‌ای و شهری در کشور ایران به همراه داشته است. شهرستان اسلامشهر از جمله محدوده‌های اطراف کلانشهر تهران می چکیده کامل

گسترش سریع شهری همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین پدیده‌های مکانی-فضایی در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران محسوب می‌شود و این مسئله آسیب‌هایی جدی بر فضای ملی، منطقه‌ای و شهری در کشور ایران به همراه داشته است. شهرستان اسلامشهر از جمله محدوده‌های اطراف کلانشهر تهران می‌باشد که در دهه‌های اخیر به دلیل ارزانی زمین و مسکن، وجود پتانسیل‌های بالقوه و موقعیت منطقه‌ای خویش، همواره مورد توجه مهاجران قرار گرفته است و امروزه پدیده‌ی خزش شهری در آن مشکلات متعددی را در جنبه‌های مختلف ایجاد کرده است. از این رو پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، کاربردی و اکتشافی به نقش پدیده‌ی خزش شهری در تحولات مکانی-فضایی سکونتگاه‌های حریم کلانشهر تهران (مطالعه موردی: شهرستان اسلامشهر و حوزه‌ی نفوذ) پرداخته است. جامعه‌ی آماری تحقیق حاضر را کلیه‌ی صاحب‌نظران حوزه‌های خزش شهری تشکیل می‌دهند. حجم نمونه‌ی 50 نفر تخمین زده شده و در راستای تحلیل یافته‌های تحقیق از نرم‌افزارهای SPSS-Excel و Lisrer به منظور کدگذاری و تحلیل داده‌های حاصل از پرسشنامه‌ها استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان می&lrm;دهد عوامل محیطی-کالبدی، اقتصادی-اجتماعی و مدیریتی از مهم‌ترین عوامل موثر بر خزش شهری شهرستان اسلامشهر بوده است. در عین حال خزش در تحولات مکانی شهرستان اسلامشهر تاثیرگذار نبوده اما بر جنبه‌های تحولات فضایی شهرستان اسلامشهر تاثیر گذار بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

582 - بررسی شاخص های طراحی بر مصرف انرژی در خانه های سنتی ایرانی ( نمونه موردی : خانه های شهر شیراز )
تارا حیدری ارجلو افشین قربانی پارام فرامرز حسن پور

10.30495/uf.2023.1973381.1060

امروزه با گسترش شهرها و رشد جمعیت و به تبع آن ساخت وساز، نیاز و بحران مصرف انرژی، آلودگی زیست محیطی و هزینه های اقتصادی باالی آن، بهره گیری از راهکارهای اقلیمی و انرژی خورشید جهت کاهش مصرف انرژی به اهمیت جداییناپذیر از مبحث انرژی تبدیل شده است . پژوهش حاضر باهدف بررسی ش چکیده کامل

امروزه با گسترش شهرها و رشد جمعیت و به تبع آن ساخت وساز، نیاز و بحران مصرف انرژی، آلودگی زیست محیطی و هزینه های اقتصادی باالی آن، بهره گیری از راهکارهای اقلیمی و انرژی خورشید جهت کاهش مصرف انرژی به اهمیت جداییناپذیر از مبحث انرژی تبدیل شده است . پژوهش حاضر باهدف بررسی شاخص های طراحی بر مصرف انرژی در خانه های سنتی انجام شدخ است. این پژوهش ازلحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و ازنظر هدف کاربردی است؛ و گردآوری اطالعات از دو روش کتابخانه ای و میدانی تحقق یافت. جامعه آماری پژوهش را 17089 نفر از اعضای گروه معماری سازمان نظام مهندسی استان فارس ساکن شهر شیراز تشکیل دادهاند. که از این تعداد با استفاده از جدول مورگان تعداد 384 نفر انتخاب شد. اطالعات با استفاده از پرسش نامه گردآوری شد. تمامی تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار Spss استفاده شد. پس از بررسی شاخص های معماری خانه های سنتی)استفاده از آب، بهره گیر حداکثری باد، استفاده از نور، تأمین خنکی با سایه، استفاده از فضای سبز ، تناسبات و ترکیب بندی عناصر معماری ، مصالح ، طراح ی معماری پایدار فضاها، جهت گیری بنا و سازمان ده ی فضاها ( و راهکارهای معماری اقلیمی و انرژی فعال) جهت گیری و فرم بهینه، ظرفیت هدایت حرارتی جدارها، سایه بان و جدارهای نور گذر و... نتایج حاکی از آن است که میتوان با الگو برداری از شاخص های خانه های سنتی ، مسکن همساز با اقلیم را طراحی نمود که بتواند، حداکثر آسایش حرارتی را برای ساکنان فراهم نماید و مصرف انرژی را کاهش دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

583 - بررسی تاثیر الگوی اتصال روابط فضایی معابر با ورودی بلوک مربوط به آن در فاز یک شهرک اکباتان با بهره از راهبرد طراحی بیوفیلیک
فائزه یزدانی رستم زهرا سادات سعیده زرآبادی فرح حبیب

10.30495/uf.2023.1981185.1104

تکامل متقابل گونه انسانی در بستر طبیعت میتواند مشروط به تماس بی واسطه با طبیعت پیرامونی خود در طول زندگی روزمره اش باشد. زیرا او همواره به دنبال تامین این مهم از طریق تحقق حضور حداکثری در محیط پیرامون خویش است. امروزه از رویکرد بیوفیلیک در طراحی کاربری های آموزشی، مسکون چکیده کامل

تکامل متقابل گونه انسانی در بستر طبیعت میتواند مشروط به تماس بی واسطه با طبیعت پیرامونی خود در طول زندگی روزمره اش باشد. زیرا او همواره به دنبال تامین این مهم از طریق تحقق حضور حداکثری در محیط پیرامون خویش است. امروزه از رویکرد بیوفیلیک در طراحی کاربری های آموزشی، مسکونی و موزه های علوم و تاریخ طبیعی استفاده می شود، زیرا تعریف زنده در این گونه کاربری ها به واسطه طرح واره بیوفیلیا از منظر دو جزء (بیو) و (فیلیا) تشکیل شده است به قسمیکه (بیو) به چیزهای زنده یا زندگی انسان ها مرتبط می شود و (فیلیا) نیز جذابیت و احساس مثبتی است که انسان نسبت به عادت ها و تمام چیزهای پیرامونی خود دارد. از این رو رویکرد بیوفیلیک تلاشی است برای از بین بردن شکافی بین معماری مدرن و نیاز انسان ها به برقراری ارتباط با جهان پیرامونی خود. به قسمیکه بیوفیلیک برمبنای روشی ابتکاری که منجر به بالا بردن و ترمیم تجربه سودمند انسان از محیط پیرامونی خود می شود توانسته با بهره از الگویی هندسی همچون؛ نسبت فیبوناچی پی به ارزش روابط فضایی موجود در اشکال برمبنای الگویی متصل با یکدیگر در قالب کلیتی یکپارچه ببرد تا به واسطه آن مفاهیمی چون جزء به کل، تضادهای مکمل، تعادل و تنش پویا، فراکتال و نسبت ها و نیز در نهایت فضاهای انتقال به مکانی برمبنای طرح واره ای چون بیوفیلیا نمود یابد. لذا سعی شد با بهره از مطالعات کتابخانه ای از میان کتب و مقالات به اطلاعاتی در جهت شناسایی متغیرها دست یافته شود و از طریق تحلیل و روش توصیفی به فصل اشتراک اطلاعات بدست آمده با مولفات برگرفته از بیوفیلیک دست یافت که در امتداد آن به واسطه توصیف جداول و مستندات ترسیمی بتوان به استخراج مولفه های جدیدی در قالب شناسایی الگوی روابط فضایی موجود در فاز یک شهرک اکباتان با طرحواره های برگرفته از رویکرد بیوفیلیا نائل شد که از طریق این مهم و پاسخ به پرسشی چون؛ چگونه می توان به واسطه درک جانمایی روابط فضایی به ارتباط میزان عرض معبر با ورودی متصل به بلوک مربوطه در فاز یک شهرک اکباتان با بهره از راهبرد بیوفیلیک پاسخ داد؟ بتوان به درک متقابل نحوه جانمایی فضایی همچون ورودی و معبرهای متصل به آن برمبنای نسبت فیبوناچی از منظر الگوی هندسی فراکتال و به منظور شناخت هم زیستی متداول از نظر ترکیب بندی روابط فضایی به مدلی نظام مند در جهت روشی مدولار در طراحی مجتمع های مسکونی از منظر طرح راهبردی بیوفیلیک دست یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

584 - ارائه الگویی ساختاری راهبردی برای توسعه خدمات عمومی شهری از منظر عدالت فضایی (مطالعه موردی استان سیستان و بلوچستان)
سعید یوسفیان شهریاری دانیال لطفعلی زاده لیلا خوشنود

10.30495/uf.2023.1986266.1123

دستیابی به عدالت فضایی در توزیع خدمات عمومی شهر از جمله برخورداری از خدمات حمل‌ونقل، انبارداری و ... یکی از اهداف مهم برنامه‌ریزان شهری است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش‌شناسی توصیفی-تحلیلی می‌باشد که به بررسی و ارائه الگویی ساختاری راهبردی برای توسعه خدمات چکیده کامل

دستیابی به عدالت فضایی در توزیع خدمات عمومی شهر از جمله برخورداری از خدمات حمل‌ونقل، انبارداری و ... یکی از اهداف مهم برنامه‌ریزان شهری است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش‌شناسی توصیفی-تحلیلی می‌باشد که به بررسی و ارائه الگویی ساختاری راهبردی برای توسعه خدمات عمومی شهری از منظر عدالت فضایی پرداخته است. برای بررسی روند کار در این راه ابتدا شاخص‌هایی برای این کار استخراج گردید. در گام اول با استفاده از نرم‌افزار ArcGis و از طریق روابط موجود در این نرم‌افزار ابتدا وضعیت پراکندگی شاخص‌های خدمات عمومی در این استان با استفاده از ابزار Hot Spot و همچنین با استفاده از مدل رگرسیون وزنی جغرافیایی GWR به بررسی رابطه بین پراکنش جمعیت و توزیع خدمات عمومی در این استان کویری پرداخته شد در ادامه نیز به ارائه الگوی راهبردی برای توسعه خدمات عمومی از طریق مدل پشتیبانی تصمیم (SDSS) پرداخته شد. نتایج حاکی از آن بود که وضعیت دسترسی به خدمات عمومی شهری در این استان نامناسب است و شهرستان زاهدان با مرکزیت سیاسی قوی بهترین وضعیت را داراست از جمله مهم‌ترین نتایج کاربردی این پژوهش می‌توان به تولید نرم‌افزار توزیع بودجه اشاره کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

585 - شناسایی و اولویت بندی ویژگی های خانه های سنتی شیراز با روش ( ای اچ پی )
تارا حیدری ارجلو افشین قربانی پارام فرامرز حسن پور

10.30495/uf.2023.2002665.1161

پژوهش حاضر باهدف ارائه الگوی مناسب طراحی مسکن در راستای استفاده از انرژی خورشیدی و عناصر اقلیمی و فضایی معماری سنتی خانه‌های شیراز انجام شد. این پژوهش ازلحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و ازنظر هدف کاربردی است؛ و گردآوری اطلاعات از دو روش کتابخانه‌ای و میدانی تحقق یافت. در این چکیده کامل

پژوهش حاضر باهدف ارائه الگوی مناسب طراحی مسکن در راستای استفاده از انرژی خورشیدی و عناصر اقلیمی و فضایی معماری سنتی خانه‌های شیراز انجام شد. این پژوهش ازلحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و ازنظر هدف کاربردی است؛ و گردآوری اطلاعات از دو روش کتابخانه‌ای و میدانی تحقق یافت. در این خصوص پس از مطالعات کتابخانه ای با 5 نفر از افراد متخصص حوزه معماری مصاحبه و پس از استخراج شاخص ها الگوهایی جهت مسکن معاصر ارائه شد.پس از بررسی شاخص‌های معماری خانه‌های سنتی(استفاده از آب، بهره گیر حداکثری باد، استفاده از نور، تأمین خنکی با سایه، استفاده از فضای سبز ، تناسبات و ترکیب‌بندی عناصر معماری ، مصالح ، طراحی معماری پایدار فضاها، جهت‌گیری بنا و سازمان‌دهی فضاها )و راهکارهای معماری اقلیمی و انرژی فعال (جهت‌گیری و فرم بهینه، ظرفیت هدایت حرارتی جدارها، سایه‌بان و جدارهای نور گذر و...) ، محاسبات انرژی و معاصر سازی این شاخص‌ها(استفاده از حیاط مرکزی(اتریوم)، ایجاد بازشو بالای سرپله ، سایه‌بان‌های متحرک، سایه‌بان‌های ثابت و متخلخل، شیشه 3 جداره با گاز میانی آرگون، استفاده از بلوک لیکا و ....) نتایج حاکی از آن است که می‌توان با الگوهای بهینه ارائه‌شده، مسکن همساز با اقلیم را طراحی نمود که بتواند، حداکثر آسایش حرارتی را برای ساکنان فراهم نماید و مصرف انرژی را کاهش دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

586 - تحلیل عوامل موثر بر بازآفرینی فضاهای تاریخی شهر (مطالعه موردی: میدان مشق، تهران)
زهره فنی فرزانه شیرزادی

پژوهش حاضر مبتنی بر رویکرد باززنده سازی شهری با تاکید بر فضای میدان مشق، با هدف بررسی ارتقا کیفیت آن از طریق القای روح کارکرد‌های اجتماعی و جذب دوباره مردم به آناست؛ لذا کوشش دارد ضمن دستیابی به مدلی مفهومی، مهم‌ترین ابعاد تأثیرگذار و تأثیرپذیر کیفیت فضای شهری ارائه و س چکیده کامل

پژوهش حاضر مبتنی بر رویکرد باززنده سازی شهری با تاکید بر فضای میدان مشق، با هدف بررسی ارتقا کیفیت آن از طریق القای روح کارکرد‌های اجتماعی و جذب دوباره مردم به آناست؛ لذا کوشش دارد ضمن دستیابی به مدلی مفهومی، مهم‌ترین ابعاد تأثیرگذار و تأثیرپذیر کیفیت فضای شهری ارائه و سپس از طریق بررسی ترکیبی نظرات مردم و کارشناسان، مؤلفه‌ها و شاخص‌های تأثیرگذار بر باززنده سازی مجموعه میدان مشق تبیین شود. درنتیجه، تحلیلی دقیق‌تر از کیفیت‌ مکان بدست می دهد و می‌تواند مبنایی برای فرآیند تصمیم سازی باشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی با ماهیت تحلیلی-توصیفی است. مبانی نظری با مطالعات اسنادی-کتابخانه ای و اطلاعات و داده ها از طریق تهیه پرسش نامه و انجام مصاحبه با بهره‌وران و صاحب‌نظران گردآوری و تنظیم شدند. جامعه آماری را ساکنان و صاحبان مشاغل محدوده و نیز متخصصان و کارشناسان در زمینه بهسازی و مرمت فضایی-کالبدی تشکیل می‌دهند. شاخص های مورد بررسی شامل چهار دسته عوامل فعالیتی-کارکردی، کالبدی-فضائی، اجتماعی- فرهنگی و سیما- منظر است. در نهایت، نتایج پژوهش نشان داد که برپایه تعیین ضرایب 40 متغیر مورد بررسی، متغیرهای فعالیت‌های فرهنگی- هنری، فعالیت‌های غیررسمی، زندگی شبانه، فعالیت‌های گردشگری و تفریحی مقیاس کارکرد‌ی، نورپردازی، مبلمان شهری، بسته و محدود بودن فضا، تأثیر چیدمان عناصر فضا در ارتباط و تعامل میان افراد، نظارت و امنیت، حضور افراد، چشم‌اندازها و مناظر، خاطره انگیزی فضا، بر بازآفرینی و احیاء کارکردی میدان مشق موثر هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

587 - تحلیل فضایی الگوی اشتغال زنان در بخش های عمده فعالیت سکونتگاه های روستایی ایران
حسنعلی فرجی سبکبار بهرام هاجری ذببح اله ترابی نادر ملایی

هدف از این پژوهش شناخت فعالیت پایه ای و غیر پایه ای اشتغال زنان روستایی در بخش ها و گروه های عمده فعالیت های اقتصادی در مناطق روستایی و همچنین توزیع فضایی آن ها در سطح کشور بود. جامعه آماری پژوهش 394 شهرستان کشور در بر می گیرد، که آمار و اطلاعات آن ها از سرشماری عمومی ن چکیده کامل

هدف از این پژوهش شناخت فعالیت پایه ای و غیر پایه ای اشتغال زنان روستایی در بخش ها و گروه های عمده فعالیت های اقتصادی در مناطق روستایی و همچنین توزیع فضایی آن ها در سطح کشور بود. جامعه آماری پژوهش 394 شهرستان کشور در بر می گیرد، که آمار و اطلاعات آن ها از سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 استخراج شده و با استفاده از تکنیک ضریب مکانی (LQ) بخش های پایه که صادر کننده ی نیروی شاغل بوده اند مشخص گردیده اند. نتایج حاکی از آن است که در بخش کشاورزی غرب و جنوب شرق کشور از نواحی پایه ای می باشند. در بخش صنعت نیز عمدتاٌ شمال غرب (شامل استان های آذربایجان غربی و شرقی) و اصفهان، قم، مرکزی و بخش های از استان های همدان، زنجان و قزوین و تهران صادر کننده نیروی کار زنان روستایی به نواحی دیگر می باشند. همچنین این پراکنش در بخشخدمات عمدتاٌ در مناطق مرکزی، شمال و جنوب کشور می باشد که این نواحی به عنوان صادر کننده نیروی کار زنان روستایی در بخش خدمات شناخته می شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

588 - تحلیل سطح توسعه خدمات بهداشتی - درمانی از منظر عدالت فضایی (مطالعه موردی: سکونتگاه‌های روستایی استان آذربایجان غربی)
شمسی صالح پور حسن افراخته

در هر جامعه‌ای، بهداشت و درمان به عنوان یکی از بخش‌های مهم اجتماعی نقش تعیین‌کننده‌ای در سلامت و تندرستی افراد جامعه دارد. از این رو به عنوان یکی از حقوق جهانی بشر، مورد تاکید تمام کشورها در زمینه تأمین رفاه اجتماعی است. مطالعه حاضر باهدف تحلیل سطحتوسعه خدمات بهداشتی - چکیده کامل

در هر جامعه‌ای، بهداشت و درمان به عنوان یکی از بخش‌های مهم اجتماعی نقش تعیین‌کننده‌ای در سلامت و تندرستی افراد جامعه دارد. از این رو به عنوان یکی از حقوق جهانی بشر، مورد تاکید تمام کشورها در زمینه تأمین رفاه اجتماعی است. مطالعه حاضر باهدف تحلیل سطحتوسعه خدمات بهداشتی - درمانی از منظر عدالت فضایی در سکونتگاه های روستایی استان آذربایجان غربی انجام شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و نوع آن کاربردی است. جمع‌آوری داده‌ها در قالب 12 شاخص، به صورت اسنادی و کتابخانه‌ای بوده است. به منظور تحلیل داده ها از ضریب آنتروپی شانون و مدل‌های TOPSISو MORIS و به منظور رسیدن به نتیجه واحد از روش میانگین رتبه‌ها استفاده شد. بابکارگیری این مدل ها و آنالیز هریک از آن ها، سکونتگاه های روستایی شهرستان های آذربایجان غربی رتبه بندی و سطح بندی فضایی شدند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که سکونتگاه های روستایی شهرستان‌های ارومیه و خوی درهر دو مدل بارتبه 1و2 با وضعیت مطلوب در سطح اول و دوم قرارگرفته‌ و سکونتگاه های روستایی شهرستان‌های سلماس، مهاباد، تکاب، پیرانشهر، نقده، شاهین دژ، سردشت، اشنویه، چالدران با کسب رتبه‌های ششم تا چهاردهم در سطح چهارم جای گرفته‌اند. نتایج مشاهدات میدانی صورت گرفته نشان داد در نابرابری فضایی موجود، علاوه بر تعداد جمعیت، عامل فاصله نیز اثرگذار است. به طوری که با افزایش فاصله از مرکز شهر، از شدت برخورداری از امکانات و خدمات کاسته می شود. این امر حاصل نتایج سیاست های رشد قطبی است که در نتیجه آن تمام امکانات و قدرت در یک یا چند منطقه تمرکز می یابد و سایر مناطق به صورت حاشیه ای عمل می کنند. در نهایت با توجه به عدم تعادل فضایی موجود، پیشنهادهایی ارائه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

589 - تحلیل سلسله مراتب شهری و متعادل سازی توزیع فضایی جمعیت کانونهای شهری استان گیلان
عیسی پوررمضان ابراهیم درویش رحیم‌آبادی

سلسله مراتب شهری از نظر کمی بهترین شکل سازماندهی فضاست. زیرا باعث توزیع فعالیت ها و خدمات در سطح جامعه، طبقه بندی متعادل، عملکردها و پیدایش روش های مختلف زندگی در محیط های گوناگون جغرافیایی می شود. نظام توزیع جمعیت در استان گیلان متعادل نیست و شکل اسکان و استقرار جمعیت چکیده کامل

سلسله مراتب شهری از نظر کمی بهترین شکل سازماندهی فضاست. زیرا باعث توزیع فعالیت ها و خدمات در سطح جامعه، طبقه بندی متعادل، عملکردها و پیدایش روش های مختلف زندگی در محیط های گوناگون جغرافیایی می شود. نظام توزیع جمعیت در استان گیلان متعادل نیست و شکل اسکان و استقرار جمعیت و شهرها تصویر مناسبی را بدست نمی دهد. هدف پژوهش حاضر تحلیل نظام سلسله مراتب شهرهای استان گیلان به منظور متعادل سازی توزیع فضایی می باشد. روش تحقیق به کار رفته توصیفی - تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات روش کتابخانه ای بوده است. با مطالعه سلسله مراتب شهری استان گیلان طــی سال های 1355 تا 1395 مشخص گردید که شهر رشت به عنوان مرکز استان گیلان و کلان شهر ناحیه ای با داشتن 41/42 درصد از جمعیت شهری استان در سال 1395 در قالب نخست شهر نقش غالب خود را نشان داده و در حال حاضر همه شاخص های: جغرافیایی، اجتماعی، اقتصادی،‌ سیاسی،‌ فرهنگی و... به سود این شهر و به زیان کانون های زیستی کوچک آن است. ضمن این که تمرکز جمعیت در آن مشکلات فراوان اجتماعی و فرهنگی از قبیل: مشکل مسکن، گرانی زمین، اجاره خانه، ازدحام ترافیک، نارسایی در خدمات و بالاخره طیف گسترده ای از آلودگی های زیست محیطی را به دنبال داشته است. این شهر به لحاظ داشتن زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مناسب، مهاجرین مختلف را از مناطق پیرامونی خود جذب کرده و سلسله مراتب شهری استان را از قانون مرتبه- اندازه دور کرده است؛ به نحوی که در سال 1355 جمعیت اولین شهر (رشت) 41/3 برابر دومین شهر (انزلی) بوده است. در سال 1395 جمعیت شهر رشت 73/5 برابر جمعیت شهر دوم (انزلی) است. با مشخص شدن تغییرات جمعیت و رتبه شهرهای استان در سال های گذشته و اثرات آن بر نظام نامتعادل توسعه مراکز شهری، تمرکزگرایی و تسلط تک شهری در نظام شهری استان لازم است تا تدابیری به منظور ساماندهی فضایی مراکز شهری و توزیع متعادل جغرافیایی جمعیت متناسب با امکانات و محدودیت ها و مزیت های نسبی هر منطقه و با توجه به سیاست های آمایش سرزمین و اصلاح توسعه فضایی کانون های شهری آن صورت گیرد. تمرکزگرایی از شهر و منطقه رشت و توجه به شهرهای کوچک و متوسط استان از مهمترین رهیافت های این پژوهش است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

590 - واکاوی نقش عوامل مکانی- فضایی در مهاجرت فصلی نیروی کار روستایی به شهر، مطالعه موردی : شهرستان سروآباد
فرزاد ویسی محمد سلمانی محمدرضا رضوانی مهدی پورطاهری

هدف پژوهش حاضر واکاوی نقش عوامل مکانی- فضایی در مهاجرت فصلی نیروی کار روستایی به شهر می باشد. بدین منظور از عوامل مکانی- فضایی، سه موئلفه میانگین زمین خانوار روستایی، فاصله روستا از شهر و ارتفاع روستاها استفاده شده و میزان مهاجرت های فصلی از روستاها بر اساس این سه موءلف چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر واکاوی نقش عوامل مکانی- فضایی در مهاجرت فصلی نیروی کار روستایی به شهر می باشد. بدین منظور از عوامل مکانی- فضایی، سه موئلفه میانگین زمین خانوار روستایی، فاصله روستا از شهر و ارتفاع روستاها استفاده شده و میزان مهاجرت های فصلی از روستاها بر اساس این سه موءلفه محاسبه گردیده است. جامعه آماری این پژوهش سرپرستان خانوارهای روستایی شهرستان سروآباد تشکیل می دهد. از 65 روستای شهرستان 13 روستا (20 درصد) به صورت تصادفی برای نمونه گیری انتخاب و از جمعیت 11700 خانواری روستاهای شهرستان، براساس فرمول منطقی کوکران 323 سرپرست خانوار انتخاب شدند. سپس با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون رابطه میزان مهاجرت با عوامل مکانی- فضایی در نظر گرفته شده یعنی فاصله، ارتفاع و میانگین زمین، بررسی شده است. یافته های توصیفی تحقیق نشان داد که بیشترین تعداد مهاجران فصلی تا 4 ماه در مهاجرت می مانند(54 درصد)، بیشترین آمار مربوط به میانگین تعداد مهاجران فصلی از هر خانوار، مربوط به خانوار های دارای تک مهاجر است(50درصد). فصل انجام مهاجرت برای بیشتر مهاجران فصل بهار می باشد(60 درصد) و فصل برگشت نیز فصل بهار(60درصد) پاییز(39.3) می باشد. شغل مهاجران فصلی برای 57 درصد جامعه نمونه، کارگر ساختمانی است. بر اساس آزمون پیرسون، دو عامل میانگین زمین و فاصله از شهر، با مهاجرت فصلی، دارای همبستگی زیادی بوده و عامل ارتفاع فاقد رابطه است. بر این اساس می توان نتیجه گرفت عوامل مکانی- فضایی در به وجود آمدن مهاجرت فصلی نیروی کار روستایی در شهرستان سروآباد نقش دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

591 - تحلیل اثر عوامل طبیعی در الگوی توزیع فضایی سکونتگاه های شهری و روستایی شهرستان خنج
محمد ابراهیم عفیفی

مدیریت و برنامه ریزی ساختار فضایی مناطق در پراکنش بهینه جمعیت بدون توجه به ویژگی های طبیعی، بالاخص عامل ژئومرفولوژی امکان پذیر نمی باشد. همچنین ترسیم چشم اندازها و توسعه آتی بدون لحاظ نمودن پتانسیل ها و نقاط ضعف جغرافیایی مناطق دارای اثرات مطلوبی نمی باشد. شهرستان خنج ب چکیده کامل

مدیریت و برنامه ریزی ساختار فضایی مناطق در پراکنش بهینه جمعیت بدون توجه به ویژگی های طبیعی، بالاخص عامل ژئومرفولوژی امکان پذیر نمی باشد. همچنین ترسیم چشم اندازها و توسعه آتی بدون لحاظ نمودن پتانسیل ها و نقاط ضعف جغرافیایی مناطق دارای اثرات مطلوبی نمی باشد. شهرستان خنج با تعداد 89 سکونتگاه شهری و روستایی در قسمت جنوبی استان فارس واقع شده است و دارای اقلیم گرم وخشک می باشد. پراکنش سکونتگاه های این شهرستان تحت تاثیر عوامل مختلفی صورت گرفته است. پژوهشحاضرازنوعتوصیفی-تحلیلیمیباشدکهبرای بررسیمعیارعواملجغرافیایطبیعیو تأثیرآندرساختوسازسکونتگاه هادرمحدودهموردمطالعهابتداویژگی هایجغرافیایطبیعیشهرستانازقبیل شیب، زمین شناسی،گسل،خاک،اقلیم وهیدرولوژی و ...موردمطالعهقراردادهشد وعواملمذکوربا استفاده از نرم افزار Arc GIS به صورت رقومی تهیه گردید. یافته های پژوهش حاکی از آن است که استقرار و توسعه سکونتگاه های شهرستان خنج به طور مستقیمی تحت تاثیر ژئومرفولوژی منطقه بویژه عامل توپوگرافی، درصد شیب اراضی، قابلیت کشت اراضی و فاصله از رود و گسل صورت گرفته است. کاربری اراضی حدود 28 درصد از سکونتگاه های شهرستان خنج در محدوده اراضی زراعی آبی قرار گرفته اند و تقریباً بیش از نیمی از سکونتگاه های این شهرستان در محدوده اراضی بایر(با پوشش گیاهی ضعیف) قرار دارند. بررسی عامل کاربری اراضی ارتباط تنگاتنگ این مقوله را با نوع معیشت ساکنان و سطح فناوری آن ها در بهره برداری از محیط نمایان می سازد. نتیجه حاصل از این بررسی نشان می دهد از بین این عوامل طبیعی، توپوگرافی و نزدیکی به آب های جاری و رودخانه، بیشترین تأثیر را در پراکندگی فضایی سکونتگاه های شهرستان خنج داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

592 - بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت مکانیِ نواحی روستایی (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان نیکشهر)
هادی راستی بشیر امیری

نواحی روستایی به عنوان مکان های جغرافیایی، تحت شرایط نظام طبیعی و انسانی خود از تغییرات درونی و بیرونی فراوانی در طول زمان متأثرند، که در نتیجه آن، فضاهای زندگی متنوعی با کیفیت های متفاوت زندگی و رفاه اجتماعی شکل یافته است. این مسأله تحت تأثیر عوامل متعددی در ابعاد مکان چکیده کامل

نواحی روستایی به عنوان مکان های جغرافیایی، تحت شرایط نظام طبیعی و انسانی خود از تغییرات درونی و بیرونی فراوانی در طول زمان متأثرند، که در نتیجه آن، فضاهای زندگی متنوعی با کیفیت های متفاوت زندگی و رفاه اجتماعی شکل یافته است. این مسأله تحت تأثیر عوامل متعددی در ابعاد مکانی- فضایی، اقتصادی، اجتماعی است. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت مکانی نواحی روستایی یکی از محروم ترین مناطق کشور (شهرستان نیکشهر)، انجام گرفته است. عوامل مورد بررسی عبارتند از: عوامل مکانی- فضایی (شکل استقرار، موقعیت ارتباطی، نوع راه ارتباطی، فاصله)، اقتصادی (نرخ اشتغال، متوسط مالکیت زمین کشاورزی و دام) و اجتماعی (میزان جمعیت، نرخ سواد، نسبت مهاجرت، کیفیت مسکن، نسبت امکانات عمومی). روش تحقیق توصیفی - تحلیلی است و جامعه آماری کلیه روستاهای بخش مرکزی شهرستان نیکشهر هستند که مشتمل بر 143 سکونتگاه روستایی و 45228 تن جمعیت (10762 خانوار) است. در این میان 20 سکونتگاه و 305 سرپرست خانوار ساکن در آنها به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از روش کتابخانه ای و پرسشنامه استفاده شده است. داده ها به کمک روش های آماری در محیط SPSS پردازش و تحلیل شد. نتایج پژوهش حاکی از سطح پایین کیفیت مکانی نواحی روستایی در سایر شاخص ها (به استثنای شاخص امنیت) و نیز وجود تفاوت معنادار بین سطح کیفیت مکانی با عوامل مکانی- فضایی، اقتصادی (به جز شاخص مالکیت دام)، اجتماعی (به استثنای شاخص نسبت مهاجرت) است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

593 - تحلیل فضایی رشد هوشمند مناطق شهری (مطالعه موردی: شهر کرمان)
علی اصغر عبداللهی مسلم قاسمی

رشد هوشمند شهری بیان کننده آن نوع از توسعه است که در آن ترویج حیات مدنی و سرزندگی اجتماعی، حمل و نقل عمومی و کاستن از اثرات نامطلوب زیست محیطی، در صدر ملاحظات برنامه ریزان و طراحان شهری قرار می گیرد و احیای شهر به عنوان محیط سالم و فعال که بتواند آینده ای مطلوب را برای چکیده کامل

رشد هوشمند شهری بیان کننده آن نوع از توسعه است که در آن ترویج حیات مدنی و سرزندگی اجتماعی، حمل و نقل عمومی و کاستن از اثرات نامطلوب زیست محیطی، در صدر ملاحظات برنامه ریزان و طراحان شهری قرار می گیرد و احیای شهر به عنوان محیط سالم و فعال که بتواند آینده ای مطلوب را برای تمام شهروندان تامین نماید. هدف مقاله حاضر، سنجش توزیع فضایی شاخص های رشد هوشمند شهری در شهر کرمان می باشد. روش شناسی تحقیق، توصیفی - تحلیلی است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از مدل های کمی وکیفی برنامه ریزی Waspas و FuzzyTopsisاستفاده شده است. نتایج به دست آمده از تکنیک چند شاخصه fuzzytopsis نشان می دهد، مناطق شهر کرمان از نظر رشد هوشمند شهری به ترتیب منطقه یک (رتبه 3) با مقدار (462/0)؛ منطقه دو( رتبه 1) با مقدار (643/0)؛ منطقه سه (رتبه2) با مقدار (559/0)؛ و منطقه چهار (رتبه4) با مقدار (441/0) را داراست. نتایج به دست آمده از تکنیک Waspasنشان می دهد از نظر شاخص های کالبدی، مناطق4،3،2،1 به ترتیب رتبه های 4،2،1،3؛ از نظر شاخص های اقتصادی - اجتماعی، مناطق 3،2،1 و4 به ترتیب رتبه های 4،3،1،2 ؛ از نظر شاخص های زیست محیطی، مناطق 1،2،3،4 به ترتیب رتبه های 2،3،4،1 و در نهایت با استفاده از شاخص های دسترسی،مناطق 4،3،2،1 به ترتیب رتبه های 2، 1، 3، 4 را به دست آوردند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

594 - سنجش تفاوت میان رضایتمندی از کیفیت خدمات شهری و توزیع کاربری‌های شهری در مناطق شهر اهواز
سعید امانپور

هدف پژوهش حاضر، سنجش تفاوت میان رضایتمندی از کیفیت خدمات عمومی شهری و توزیع فضایی کاربری‌های شهری در سطح مناطق 7گانه شهر اهواز می باشد. این پژوهش براساس هدف کاربردی و براساس ماهیت توصیفی – تحلیلی است. برای سنجش توزیع فضایی کاربری های شهری از طرح جامع و تفضیلی شهر چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر، سنجش تفاوت میان رضایتمندی از کیفیت خدمات عمومی شهری و توزیع فضایی کاربری‌های شهری در سطح مناطق 7گانه شهر اهواز می باشد. این پژوهش براساس هدف کاربردی و براساس ماهیت توصیفی – تحلیلی است. برای سنجش توزیع فضایی کاربری های شهری از طرح جامع و تفضیلی شهر اهواز و برای سنجش رضایتمندی شهروندان از کیفیت خدمات شهری نیز از شیوه میدانی (پرسشنامه) استفاده گردید. حجم نمونه طبق جمعیت ساکن شهر اهواز، تعداد 322 نفر و جهت افزایش دقت 350 پرسشنامه برآورد و بین 7 منطقه شهر اهواز توزیع گردید. تحلیل داده‌ها با مدل پرامتی و آزمون tتست و کروسکال والیس انجام گردید. در مدل پرامتی مناطق بر اساس سه تحلیل خروجی (رتبه‌بندی مثبت، رتبه‌بندی منفی و خروجی خالص) اولویت‌بندی کامل شدند. مناطقی که دارای بیشترین مقدار مثبت و کمترین جریان منفی باشند نشان دهنده تراکم بالای کاربری های خدماتی و مناطقی که از کمترین مقدار مثبت و بیشترین مقدار منفی برخوردار باشند، نشان دهنده پایین بودن سهم آن ها از سرانه های خدماتی می باشد. نتایج آزمون t برای سنجش رضایتمندی شهروندان از کیفیت خدمات شهری حاکی از آن است که بین مناطق اختلاف وجود دارد. در نهایت نتایج آزمون کروسکال والیس نشان داد که بین میزان رضایت از کیفیت خدمات شهری و توزیع فضایی کاربری‌های شهری در سطح مناطق شهر اهواز تفاوت معناداری وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

595 - تحلیلی بر نقش کیفیت فضاهای عمومی در پایداری اجتماعی (مورد پژوهی: محله تجریش)
جمیله توکلی نیا حسن محمدیان مصصم سعید ضرغامی

هزاره سوم به عنوان "سدۀ شهرها" با چالش هایی دلهره آوری همراه است که نشأت گرفته از فعالیت های مخرب نوع بشری بویژه در بستری به نام "شهر" طی چهار دهه گذشته است. این امر تکاپو برای آبادانی و بهروزی شهرها با رهیافتی دگرسان (توسعه پایدار) را به بایستگی اجتناب ناپذیر مبدل ساخت چکیده کامل

هزاره سوم به عنوان "سدۀ شهرها" با چالش هایی دلهره آوری همراه است که نشأت گرفته از فعالیت های مخرب نوع بشری بویژه در بستری به نام "شهر" طی چهار دهه گذشته است. این امر تکاپو برای آبادانی و بهروزی شهرها با رهیافتی دگرسان (توسعه پایدار) را به بایستگی اجتناب ناپذیر مبدل ساخته است. در این میان، حفظ و توسعه فضاهای عمومی با کیفیت به عنوان عنصر حیاتیِ شهری کامیاب، رهیافتی نیرومند و موثر برای ارتقای رخساره مغفول پایداری شهری (پایداری اجتماعی) تلقی گشته و در دستور کار برنامه ریزان، سیاست مداران درگیر در عرصه مسائل شهری قرار گرفته است. در این راستا، این مقاله به مفهوم سازی این نقش حیاتی فضاهای عمومی پرداخته و سپس با توسعه شاخص های جامع و پرسشنامۀ منبعث از آن ها، به بررسی کیفیت فضاهای عمومی محله تجریش و همچنین رابطۀ بین کیفیت فضاهای عمومی و پایداری اجتماعی از دیدگاه ساکنان محله پرداخته است. روش تحقیق به صورت پیمایشی و از نوع همبستگی بوده و جامعه آماری ساکنان محله تجریش می باشند. حجم جامعه نمونه با توجه به فرمول دنیل 401 نفر تعیین و براساس آزمون های t، رگرسیون و تحلیل مسیر اقدام به تحلیل داده ها نموده است. یافته ها نشان می دهد که شاخص های دربرگیرندگی، ایمنی و امنیت و فعالیت های معنادار مهم ترین شاخص های موثر در کیفیت فضاهای عمومی در محله تجریش می باشند. همچنین در بررسی میزان اثرگذاری شاخص های کیفیت فضای عمومی بر پایداری اجتماعی شاخص های ایمنی و امنیت، دسترسی، فعالیت های معنادار و دربرگیرندگی به صورت مستقیم و مطلوبیت و آسایش به طور غیر مستقیم بر پایداری اجتماعی در محله تجریش تاثیر گذار می باشند. همچنین فعالیت های معنادار و دربرگیرندگی اثرات مستقیم و غیر مستقیم بر پایداری اجتماعی محله دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

596 - تحلیل ادراک حریم در پیکربندی فضایی مجتمع های مسکونی معاصر با رویکرد نحو فضا (مطالعه موردی: مجتمع مسکونی آسمان تبریز)
سولماز بابازاده اسکویی سحر طوفان سیروس جمالی

پژوهش حاضر به تحلیل رابطه متقابل بین پیکربندی فضایی، عمق فضا، روابط فضای معماری در ادراک حریم، جهت شناسایی الگوی پنهان و ساختار اجتماعی ارتباطات در یکی از مجتمع های مسکونی معاصر در تبریز، می پردازد. "عمق"، "هم پیوندی" از پارامترهای بسیار مهم در ادراک حریم می باشند که به چکیده کامل

پژوهش حاضر به تحلیل رابطه متقابل بین پیکربندی فضایی، عمق فضا، روابط فضای معماری در ادراک حریم، جهت شناسایی الگوی پنهان و ساختار اجتماعی ارتباطات در یکی از مجتمع های مسکونی معاصر در تبریز، می پردازد. "عمق"، "هم پیوندی" از پارامترهای بسیار مهم در ادراک حریم می باشند که به کمک ترسیم نمودارهای توجیهی و خروجی متغیرهای عددی در نرم افزار تخصصی نحو فضا مورد مطالعه قرار گرفته اند. تکنیک نحو فضا در واقع بررسی ارتباط هر واحد فضایی در یک مجموعه در فضای هم جوار است که می توان با شناخت ساختار اجتماعی ارتباطات اجزا باهم، به الگوی فعالیت های نظام یافته و بار معنایی و روابط فضایی دست یافت. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی با روش تجزیه و تحلیل اطلاعات از نوع استدلال منطقی می باشد که در تدوین چارچوب نظری از روش کیفی و در تحلیل نقشه ها و مدلسازی، از روش کمی استفاده شده است. نتایج تحقیق بر روی 11 نوع تیپ پلان متفاوت از واحدهای مسکونی این مجتمع، نشان از وجود ارتباط بین روابط فضای معماری و پیکر بندی کالبد معماری و عمق فضایی در تعریف حریم دارد، همچنین می تواند ارتباطات مناسب فضایی را برای دستیابی به حریم بیشتر جهت استفاده در طراحی پلان مجتمع های معاصر را، مشخص نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

597 - تحلیل جرم خیزی فضاهای شهری بر اساس تئوری چیدمان فضا (مطالعه موردی: شهر پاکدشت)
کرامت اله زیاری وحید عباسی فلاح حسن خدابنده لو مهدی احساسی خواه

مقدمه: پیکره‌بندی فضایی، نحوه چیده شدن فضاها در کنار یکدیگر و در روابط آن‌ها با هم است که نمایش‌دهنده اهمیت چگونگی ارتباطات فضایی در کل سیستم است. هدف پژوهش: این پژوهش جهت سنجش رابطه بین امنیت و پیکره‌بندی فضایی، شاخص‌های همپیوندی، اتصال، انتخاب، کنترل و انواع جرایم سرق چکیده کامل

مقدمه: پیکره‌بندی فضایی، نحوه چیده شدن فضاها در کنار یکدیگر و در روابط آن‌ها با هم است که نمایش‌دهنده اهمیت چگونگی ارتباطات فضایی در کل سیستم است. هدف پژوهش: این پژوهش جهت سنجش رابطه بین امنیت و پیکره‌بندی فضایی، شاخص‌های همپیوندی، اتصال، انتخاب، کنترل و انواع جرایم سرقت مورد بررسی قرار گرفته است. روش‌شناسی تحقیق: پژوهش حاضر با توجه رویداد مکانی جرایم ابتدا اکتشافی و سپس در جهت بررسی عوامل فضایی مؤثر بر رخداد جرایم از نوع تحلیلی بوده است. نقشه مربوط به چیدمان فضا یعنی خطوط محوری بر پایه وضع موجود فضاهای شهری و شبکه ارتباطات و اتصالات شهر پاکدشت با لایه مربوط به جرائم در سامانه اطلاعات جغرافیایی همپوشانی گردیده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مطالعاتی پژوهش محدوده قانونی شهر پاکدشت می‌باشد.یافته‌ها و بحث: در نقشه ها تحلیلی از پراکنش انواع جرائم سرقت در ارتباط با پیکره‌بندی فضایی شهر به دست آمده است. در نهایت سطح همبستگی بین شاخص‌های پیکره‌بندی فضایی و انواع جرایم سرقت از طریق آزمون همبستگی پیرسون مورد سنجش قرار گرفته است. نتایج: نتایج نشان می‌دهد که بین میزان وقوع جرایم فرصت‌طلبانه (سرقت) با شاخص‌های پیکره‌بندی فضایی یک ارتباط مثبت برقرار است، به نحوی که با افزایش سطح این شاخص‌ها، جرایم سرقت نیز افزایش یافته است و به مجرمین در این زمینه امکان سرقت بالاتری را داده است؛ اما به صورت تفصیلی این رابطه و ارتباط در جرایم سرقت منازل مسکونی و کش‌زنی، قاپ‌زنی منفی بوده است و سرقت منازل مسکونی در مناطق با همپیوندی کمتر اما با عمق بالاتر صورت گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

598 - تحلیل عوامل موثر بر فرآیند تصمیم گیری در پذیرش کارآفرینی در بین زنان روستایی (مطالعه موردی: دهستان سولقان)
فضیله دادور (خانی) سمیه سادات موسوی

در محیط های روستایی علاوه بر این که از نیروی کار زنان در زمینه های اقتصادی و کشاورزی بهره می گیرند، نقش تصمیم گیری و تصمیم سازی آن ها می تواند عاملی بسیار مهم در حل مسائل مختلف اقتصادی و اجتماعی باشد؛ چراکه مشارکت زنان روستایی در تصمیم گیری ها به عنوان فرایندی فعال در چکیده کامل

در محیط های روستایی علاوه بر این که از نیروی کار زنان در زمینه های اقتصادی و کشاورزی بهره می گیرند، نقش تصمیم گیری و تصمیم سازی آن ها می تواند عاملی بسیار مهم در حل مسائل مختلف اقتصادی و اجتماعی باشد؛ چراکه مشارکت زنان روستایی در تصمیم گیری ها به عنوان فرایندی فعال در مسیر توسعۀ روستایی از اهمیتی قابل توجه برخوردار است. پژوهش حاضر نیز با هدف تحلیل عوامل موثر بر تصمیم گیری زنان از لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف کاربردی می باشد. جامعه آماری آن را پذیرندگان کارآفرینی و نوآوری (پرورش و فروش نهال و گل و متعلقات مربوطه)، ساکن در 4 روستا از دهستان سولقان (کشارعلیا، کشارسفلی، سولقان، کن)، که تعداد آن ها بالغ بر 82 خانوار یا به عبارتی 82 مرد پذیرنده و زنان آن ها (در کل 164 نفر) می باشد، تشکیل می دهد. داده ها به دو صورت میدانی و کتابخانه ای با ابزارهایی چون: پرسشنامه، مصاحبه، کتب و مقالات گوناگون، جمع آوری شده اند و جهت تعیین پایایی و روایی ابزار مورد استفاده از روش آلفای کرونباخ (799/0) (با مطالعه 20 نمونه) و روش اعتبار محتوا و قضاوت داوران و متخصصین استفاده شد. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون تحلیل عاملی، کلموگروف- اسمیرنوف و رگرسیون، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که؛ از نظر مردان عوامل اجتماعی- خانوادگی و شخصیتی در وهله اول بیش ترین تاثیر را بر فرایند تصمیم گیری زنان و همچنین سرعت انتخاب آنان دارند و در درجه بعدی عوامل اقتصادی نقش تعیین کننده ای در این فرایند و پذیرش نوآوری توسط آنان دارا می باشد. و از نظر زنان به ترتیب عوامل اقتصادی، اجتماعی- خانوادگی و شخصیتی، بر فرایند تصمیم گیری آن ها نسبت به پذیرش کارآفرینی، موثرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

599 - -تحلیل فضایی تسهیلات و خدمات گردشگری با تاکید بر برنامه ریزی فضایی مورد پژوهی: محور گردشگری زنجان- طارم-ماسوله
محمدجواد عباسی ژیلا سجادی علی عبدالهی محمدتقی رضویان

ساختار فضایی و مطلوبیت دسترسی به تسهیلات و خدمات گردشگری در میزان جذب گردشگر و توسعه پایدار و متوازن یک محور گردشگری نقش مهمی دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی ساختار فضایی محور گردشگری زنجان.طارم. ماسوله؛ تحلیل موانع ساختاری و تسهیل گرها در راستای پیاده سازی برنامه ریزی فض چکیده کامل

ساختار فضایی و مطلوبیت دسترسی به تسهیلات و خدمات گردشگری در میزان جذب گردشگر و توسعه پایدار و متوازن یک محور گردشگری نقش مهمی دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی ساختار فضایی محور گردشگری زنجان.طارم. ماسوله؛ تحلیل موانع ساختاری و تسهیل گرها در راستای پیاده سازی برنامه ریزی فضایی، همچنین تحلیل وضعیت بهره مندی ظرفیت منابع و دسترسی خدمات و تسهیلات گردشگری می باشد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی؛ روش جمع آوری اطلاعات میدانی و کتابخانه‌ای و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا کیفی، تکنیک کوپراس و نرم افزار GIS با مدل IDW می باشد. یافته ها نشان می دهد؛ ساختار فضایی این محور درگیر موانع ساختاری و نیروهای بیرونی؛ همچنین دارای عرصه های عملکردی( پتانسیل و تسهیل گرها) در راستای پیاده سازی برنامه ریزی فضایی می باشد که دو مرکز شهری زنجان با 6/89 و رتبه اول و ماسوله با 1/88 رتبه دوم دارای بهره مندی نسبتا مطلوب از نظر ظرفیت منابع و دسترسی خدمات و تسهیلات گردشگری و مرکز روستایی شیت- ولیدر رتبه سوم، بهره مندی متوسط با 9/47، مرکز تهم با 6/ 10رتبه 4، مرکز شیرین سو با 6/10 رتبه 5 و نهایتا مرکز شیلاندر با 2/9 رتبه 6 که سطح بهره مندی ضعیف دارد. به عبارتی؛ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ از ﻣﺮاﻛﺰ اﺳـﺘﺎن ﺑـﻪ ﺳـﻤﺖ ﺷﻬﺮﺳـﺘﺎن ﻫـﺎی اﻃـﺮاف، از مطلوبیت خدمات و ﺗﺴﻬﻴﻼت ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﺤﻮرﻫﺎی ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد و نابرابری فضایی تسهیلات و خدمات در این محور گردشگری ناشی از فقدان برنامه ریزی فضایی در فعالیت گردشگری این محور است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

600 - تحلیل وضعیت مناطق روستایی براساس شاخص های برنامه ریزی فضایی گردشگری (مطالعه موردی: شرق استان مازندران)
احمد رومیانی حمید شایان حمدالله سجاسی قیداری محمدرضا رضوانی

برنامه‌ریزی فضایی گردشگری، یکی از رویکردهایی است که در دهه‌های اخیر در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و سیاسی گردشگری موثر واقع شده است و مانند یک سیستم بر فضاهای گردشگری یک منطقه تسلط پیدا کرده و زمینه را برای مدیریت خردمندانه از فضا، انسان و فعالیت ف چکیده کامل

برنامه‌ریزی فضایی گردشگری، یکی از رویکردهایی است که در دهه‌های اخیر در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و سیاسی گردشگری موثر واقع شده است و مانند یک سیستم بر فضاهای گردشگری یک منطقه تسلط پیدا کرده و زمینه را برای مدیریت خردمندانه از فضا، انسان و فعالیت فراهم کرده است. لذا هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل وضعیت مناطق روستایی براساس شاخص‌های برنامه‌ریزی فضایی گردشگری در شرق استان مازندران می باشد. نوع تحقیق کاربردی و برای گر‌آوری داده‌ها از روش‌های میدانی استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و رتبه‌بندی روستاها از روش-های آماری و مدل‌WASPAS ، GIS بهره گرفته شد. جامعه آماری این تحقیق 21 روستای مقصد گردشگری در سه گروه مردم محلی، گردشگران و کارشناسان در نظر گرفته شده است. یافته های آماره tتک نمونه‌ای نشان دهنده سطح معنی‌داری شاخص‌های ‌برنامه‌ریزی فضایی گردشگری روستای در محدوده مورد مطالعه است. همچنین بالاتر رتبه در بین مردم محلی، گردشگران و کارشناسان متعلق به روستای التپه(‌عباس آباد) با Qi برابر با 856/0 می‌باشد و در رتبه دوم روستای شهید‌آباد با Qi برابر با 129/0 و در رتبه سوم روستای نیالا با Qi برابر با 126/0 می باشد. روستاهای تیله نو با Qi برابر با 101/0، روستای اطراب با Qi برابر با 103/0 و لمراسک با Qi برابر 105/0 در رتبه‌های آخر قرار دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

601 - تحلیل تقسیمات سیاسی- اداری استان گیلان براساس سازماندهی سیاسی فضای کشور
رضوان نظری یوسف زین العابدین سید احمد خادم الحسینی حجت مهکویی

سازماندهی سیاسی فضا و تقسیمات کشوری از مسائل مهمی است که امروزه دولت‌ها و حکومت‌ها برای اداره سرزمین و تقسیم سیاسی- ‌اداری کشور و در راستای دستیابی به توازن و تعادل فضایی در پی تحقق آن هستند. .سازماندهی سیاسی فضا بر اساس معیار و اصولی مشخص و اهداف از پیش تعیین شده در کش چکیده کامل

سازماندهی سیاسی فضا و تقسیمات کشوری از مسائل مهمی است که امروزه دولت‌ها و حکومت‌ها برای اداره سرزمین و تقسیم سیاسی- ‌اداری کشور و در راستای دستیابی به توازن و تعادل فضایی در پی تحقق آن هستند. .سازماندهی سیاسی فضا بر اساس معیار و اصولی مشخص و اهداف از پیش تعیین شده در کشور برنامه‌ریزی و اجرایی می‌شود. نابرابری ناحیه‌ای و مکانی از مسائلی است که در امر سازماندهی سیاسی فضا باید مورد توجه قرار گیرد. استان گیلان درکرانه‌ی دریای خزر از دیرباز دارای اهمیت بسیار زیادی در ملاحظات سیاسی و اقتصادی برخوردار بوده و از استان‌هایی است که از منظر شاخص های سازماندهی سیاسی فضا مانند تراکم جمعیت، سکونتگاه‌ های شهری و روستایی مناسب و.. دارای جایگاه ویژه‌ای می باشد. لذا با توجه به اهمیت موضوع، نگارنده در این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی، پس از جمع آوری داده ها از طریق مطالعات کتابخانه‌ای، با استفاده از روش تحلیل ماتریس درصدد تبیین تقسیمات سیاسی- اداری استان گیلان براساس سازماندهی سیاسی فضای کشور برآمده است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است با توجه وسعت استان گیلان که برابر با 14711 کیلومتر مربع و کمتر از 1 % کل وسعت کشور را شامل می شود، درصد نسبی مولفه‌های تقسیمات سیاسی استان گیلان نشان دهنده کاهش تاثیر استان در سازمان‌دهی سیاسی فضای کشور و از سوی دیگر درصد نسبی مولفه‌های تقسیمات اداری استان گیلان نشان دهنده جایگاه ویژه استان گیلان در سازماندهی سیاسی فضای کشورمی باشد.واژگان کلیدی : تقسیمات سیاسی اداری،سازماندهی سیاسی فضا،گیلان پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

602 - تحلیل فضایی توسعه یافتگی مناطق روستایی با تأکید بر نقش آفرینی اشتغال زنان روستایی در شهرستان رامسر
مصطفی طالشی سید یاسر حکیم دوست

ییکی از ویژگیهای نظام سکونتگاهی در کشورهای درحال توسعه ، تمرکز شدید و عدم تعادل فضایی است، که این ویژگی در برخی از مواقع معلول نتایج سیاست های رشد قطبی به شمار می آید. روش تحقیق در این پژوهش از نوع کاربردی و رویکرد حاکم بر آن توصیفی و تحلیلی است.در این پژوهش بمنظور سطح چکیده کامل

ییکی از ویژگیهای نظام سکونتگاهی در کشورهای درحال توسعه ، تمرکز شدید و عدم تعادل فضایی است، که این ویژگی در برخی از مواقع معلول نتایج سیاست های رشد قطبی به شمار می آید. روش تحقیق در این پژوهش از نوع کاربردی و رویکرد حاکم بر آن توصیفی و تحلیلی است.در این پژوهش بمنظور سطح بندی روستاهای منطقه از تحلیل عاملی بواسط بهره گیری از 38 شاخص استفاده گردید. نتایج حاصل از کاربرد شاخص موران در خصوص توزیع فضایی توسعه، مثبت و برابر 237/0است و با توجه به اینکه مقدار Z- Score برابر با 38/16 محاسبه شده در سطح اطمینان 1 درصد بزرگتر از مقدار مورد انتظار(EI=2.58) می باشد ، درنتیجه خوشه ای بودن توزیع فضایی توسعه مناطق روستایی مورد تأیید قرار گرفت.همچنین مقدار آماره‌ی عمومی G برابر 25/0 و امتیاز Z برابر 96/3 می باشد که در سطح 01/0 معنی دار است و بیانگر این است که با روش تلفیقی تحلیل عاملی و تحلیل فضایی ، سطح بندی توسعه نواحی روستایی از نوع خوشه ای در شهرستان رامسر با واقعیت عینی بیشتری در انطباق شرایط اجتماعی اقتصادی همراه است. از سوی دیگر نتایج نشان می دهد معیار توسعه روستایی در 63 سکونتگاه روستایی در شهرستان رامسر به طور مستقیم وابسته به اشتغال زنان روستایی است که این تحلیل با آزمون موران دو متغیره به اثبات رسیده است و نتایج دال بر تأثیر مستقیم نقش زنان روستایی در توسعه روستایی در 33درصد مناطق روستایی در شهرستان رامسر قابل توجه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

603 - آسیب شناسی نظام فضایی و الگوی تحلیل مکانی کاربری های شهری (مطالعه موردی: کاربری های بهداشت و درمان منطقه22 شهر تهران)
احمد رومیانی رضا خدادادی نفیسه مرصوصی

بررسی دقیق و همه جانبه مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و شناخت نیازهای بهتر جامعه و بهبود آنها، به توسعه متعادل و متوازن فضاهای جغرافیایی نیازمند می باشد، بنابراین خدمات بهداشت و درمان، یکی از مولفه‌های اصلی توسعه و در راستای نیارهای جامعه و بهبود آنها به وجود آمده است. چکیده کامل

بررسی دقیق و همه جانبه مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و شناخت نیازهای بهتر جامعه و بهبود آنها، به توسعه متعادل و متوازن فضاهای جغرافیایی نیازمند می باشد، بنابراین خدمات بهداشت و درمان، یکی از مولفه‌های اصلی توسعه و در راستای نیارهای جامعه و بهبود آنها به وجود آمده است. هدف از این پژوهش بررسی آسیب‌شناسی نظام فضایی و الگوی مکان‌یابی کاربریهای بهداشت و درمان در سطح منطقه 22 شهر تهران می‌‌باشد. نوع تحقیق کاربردی، روش مورد استفاده توصیفی- تحلیلی و برای گردآوری داده‌ها از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شده است، و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزار ArcGIS بهره گرفته شده است تا بتواند بهتر مکان‌یابی را با توجه به جمعیت در محدوده مورد مطالعه‌، و نحوه دسترسی به خدمات درمانی - بهداشتی فراهم کند. بنابراین یافته‌های تحقیق، از یک سو، حاکی از اختلافات زیادی بین محلات شهری از نظر میزان برخورداری از شاخصهای بهداشتی و درمانی است، و از سوی دیگر، عدم برنامه‌ریزی مناسب و سنجیده شده کاربری بهداشتی در منطقه 22 شهر تهران و عدم تعادل پراکندگی فضایی و شاخص دسترسی برای تمام نواحی به طور یکسان به وجود نیامده است. که توجه به کاهش اختلافات و تفاوت های خدمات بهداشتی و درمانی محلات شهری لازم و ضروری می باشد. بنابراین در جهت بهبود وضعیت توزیع و پراکنش درمانگاه و سرانه محلات مختلف شهری، راهکارهای کاربردی در جهت برون رفت از این مشکلات برای این منطقه ارائه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

604 - تحلیلی بر نارسایی نظام سیاست گذاری برنامه ریزی روستایی باتاکید بر عدالت فضایی (مطالعه موردی: استان خراسان شمالی)
مجید پورعیسی چافجیری نصرالله مولائی هشجین تیمور آمار

مقاله حاضر دارای هدف کاربردی و با روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است. در این مقاله برای رتبه بندی دهستان ها از روش ویکور، تحلیل پهنه ای خدمات از روش بیضی انحراف معیار، برای تحلیل خوشه ای و تمرکز تسهیلات از روش موران و برای تحلیل ارتباط بین متغیرها از روش همبستگی چن چکیده کامل

مقاله حاضر دارای هدف کاربردی و با روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است. در این مقاله برای رتبه بندی دهستان ها از روش ویکور، تحلیل پهنه ای خدمات از روش بیضی انحراف معیار، برای تحلیل خوشه ای و تمرکز تسهیلات از روش موران و برای تحلیل ارتباط بین متغیرها از روش همبستگی چند متغیره استفاده شده است. نمونه های موردی تحقیق روستاهای استان خراسان شمالی که در مقیاس دهستان تجمعیع یافته شده اند با توجه به نتایج به دست آمده از رتبه بندی روش ویکور دهستانهای آلاداغ و بدرانلو در طبقه بندی کاملا برخوردار، دهستان های اترک، گرمخان، آذری، روئین، جرگلان و جیران سو در گروه نسبتا برخوردار، دهستان های آلمه، حصارچه، شیرین سو، گیفان، باباامان، سیوکانلو، زیارت، حومه، شاه جهان، فاروج، بام و صفی آباد در گروه متوسطو بقیه دهستان ها در گروه نسبتا نابرخوردار ونابرخوردار طبقه بندی شده اند. با بررسی نتایج می توان دریافت دهستان هایی که در نزدیکی مرکز استان قرار دارند جزء دهستان های برخوردار محسوب می شوند و دهستان های با فاصله از مرکز استان در طبقه بندی نابرخوردار قرار گرفتند. همچنین تحلیل همبستگی چندمتغیره نشان می دهد که بین نزدیکی به مرکز استان با میزان برخورداری رابطه معکوس وجود دارد، بدین صورت که هر چقدر از مرکز استان فاصله زیاد شود میزان برخوداری روستاها کمتر شده است. در مورد ارتباط بین جمعیت و میزان برخورداری نشان دهنده همبستگی مستقیم و مثبت می باشد که هر چقدر تعداد جمعیت روستا افزایش یابد میزان برخورداری دهستان ها نیز بیشتر می شود پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

605 - ارائه راهکارهای سازماندهی فضا در برنامه‌ریزی و توسعه منطقه‌ای (مطالعه موردی: شهرهای استان گیلان)
احمد قدیمی حسین نظم فر نادر زالی محمدتقی معصومی

مقدمه: وضعیت استان گیلان حاکی از دوگانگی و عدم تعادل های منطقه ای است. به نظر می رسد باید نسبت به عواملی که در توسعه متعادل فضایی شهرهای استان گیلان نقش دارند، شناخت کامل و کافی ایجاد شود. هدف: هدف اصلی از انجام این پژوهش، شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر توسعه متعا چکیده کامل

مقدمه: وضعیت استان گیلان حاکی از دوگانگی و عدم تعادل های منطقه ای است. به نظر می رسد باید نسبت به عواملی که در توسعه متعادل فضایی شهرهای استان گیلان نقش دارند، شناخت کامل و کافی ایجاد شود. هدف: هدف اصلی از انجام این پژوهش، شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر توسعه متعادل فضایی شهرهای استان گیلان است. روش‌شناسی تحقیق: در این پژوهش از تکنیک پرسشنامه و روش دلفی برای گردآوری اطلاعات استفاده شد. در گام اول تعداد 60 عاملِ مؤثر بر توسعه متعادل فضایی شهرهای استان گیلان در سه بعد جمعیت، فعالیت و فضا شناسایی شد. سپس با استفاده از آزمون تی‌تک نمونه‌ای میزان اهمیت این عوامل مورد ارزیابی قرار گرفت و 28 عامل با اهمیت خیلی زیاد شناسایی شد. سپس با استفاده از روش تحلیل عاملی-اکتشافی، عوامل اصلی شناسایی شد. قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، شهرهای استان گیلان می باشد. یافته ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که سه عامل اصلی در توسعه متعادل شهرهای استان گیلان نقش اساسی دارند. در حوزه حمل و نقل توانست 74/41 درصد از واریانس‌ها تمامی متغیرهای پژوهش را تبیین کند. موقعیت جغرافیایی و گردشگری و خدمات نیز به ترتیب 18/26، 51/18 درصد از واریانس تمامی متغیرهای پژوهش را تبیین کردند. در مجموع این سه عامل 43/86 درصد کل واریانس‌ها را تبیین کردند.. نتایج: این تحقیق نشان می‌دهد استان گیلان از انواع مختلف الگوهای حمل و نقلی برخوردار بوده و مجاورت با دریا و کشورهای حاشیه دریای خزر امکان توسعه فعالیت‌های بازرگانی بندری و گردشگری را برای استان به ارمغان آورده‌است. لذا آینده مطلوب استان با تکیه بر سه عامل حمل و نقل، پتانسیل‌های محیطی و جغرافیایی و تقویت زیرساخت‌های گردشگری حاصل خواهد شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

606 - بسوی موازنه توزیع قدرت کنشگران تولید فضای شهری- تدوین نظریه ی PIUS (مدل مشارکت مردم –فضا- دولت)
نیّر فارابی اصل مجتبی رفیعیان محمدرضا خطیبی

مقدمه: توسعه شهر به تولید فضاهای شهری و هردو در هم تنیده با مساله قدرت هستند. ساختارها و فرایندهای قدرت در اغلب مواقع باعث حذف تدریجی گروهها و منافع غیرمتشکل به نفع گروهها و منافع متشکل و مسلط بر منابع می شود. فشار قدرت هایی که هستند مساله زا و خلاء قدرت هایی که نیستند چکیده کامل

مقدمه: توسعه شهر به تولید فضاهای شهری و هردو در هم تنیده با مساله قدرت هستند. ساختارها و فرایندهای قدرت در اغلب مواقع باعث حذف تدریجی گروهها و منافع غیرمتشکل به نفع گروهها و منافع متشکل و مسلط بر منابع می شود. فشار قدرت هایی که هستند مساله زا و خلاء قدرت هایی که نیستند باعث بروز عدم تعادل هایی درجامعه می گردد. تجزیه وتحلیل این روابط قدرت به تصمیم سازان و تصمیم گیران شهری کمک می کند تا راه حل بهتری برای مسائل شهری پیدا کنند. این پژوهش به دنبال تحلیل و سنجش روابط قدرت کنشگران تولید فضای شهری و ارائه راهکار برای حل معادله توزیع قدرت کنشگران و به عبارتی تعادل سازی در سهم های قدرت کنشگران (نظریه سازی برگرفته از تجربه) است. روش‌شناسی تحقیق: کنشگران تولیدفضای شهری موردنظر با مصاحبه نیمه ساخت یافته با روش نمونه گیری گلوله برفی برای دستیابی به خبرگان جامعه هدف و مشاهدات مکرر میدانی و بررسی اسنادی جهت تکمیل و تدقیق شناسایی شده اند. روابط قدرت بین این کنشگران از طریق روش تحلیل جریان با بهره گیری از نرم افزار یوسینت (UCINET) و میزان قدرت کنشگران از طریق روش تحلیل اثرات متقابل با بهره گیری از نرم افزار میک مک (MICMAC) سنجش و تحلیل گردید. قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مورد پژوهش، فضای شهری منحصربه فرد و بسیار باارش اراضی عباس آباد به وسعت 554 هکتار واقع در بخش مرکزی کلانشهر تهران است. یافته ها: خروجی تحلیل نرم‌افزارها و تدقیق نتایج، یک سطح‌بندی از میزان ارتباطات و میزان قدرت کنشگران تولید فضای شهری عباس آباد بدست داد که مشخص نمود تعادل در قدرت کنشگران وجود ندارد و شهروندان در پایین ترین سطح تأثیرگذاری قرار داشته و نقش و تأثیرگذاری در هیچ‌یک از مراحل تهیه و تصویب و اجرای طرح نداشتند و نیز بخش خصوصی مستقل نیز در این فرایند حضور ندارد. نتایج: از نتایج و نوآوری‌های این پژوهش 1. استفاده از دو نرم‌افزار میک مک و یوسینت برای شناسایی و تحلیل قدرت کنشگران تولید فضای شهری در یک نمونه مطالعاتی. 2. در حوزه توسعه دانش موجود در برنامه‌ریزی شهری، در راستای شهروندمدارتر شدن تولید فضاهای شهری، با بهره‌گیری از جدیدترین اندیشه‌های اندیشمندان حوزه برنامه‌ریزی شهری و قدرت، پیشنهاد مدل "دولت- فضا- مردم" وتشکیل "نهاد عمومی فضاداران شهری" (اجرایی-عملیاتی) و ارائه نظریه PIUS پیشنهاد است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

607 - ارزیابی تأثیر مؤلفه نفوذپذیری بر ارتقای کیفیت در فضاهای باز عمومی با روش چیدمان فضا (Space Syntax) (مطالعه موردی: محله باقرآباد شهر رشت)
حانیه حسنی پور علی کاظمی آرش ثقفی

مقدمه: فضاهای باز شهری عضو جدایی‌ناپذیری شهرها و خصوصاً کلان‌شهرها هستند که مأمنی جهت حضور و فعالیت شهروندان بوده و با توجه به اقتضائات زندگی مدرن، امروزه وجود آن‌ها یکی از عوامل اصلی کیفیت محیط زندگی به شمار می‌رود. کیفیت فضاهای شهری خود تابع عوامل متعدد کالبدی، عملکرد چکیده کامل

مقدمه: فضاهای باز شهری عضو جدایی‌ناپذیری شهرها و خصوصاً کلان‌شهرها هستند که مأمنی جهت حضور و فعالیت شهروندان بوده و با توجه به اقتضائات زندگی مدرن، امروزه وجود آن‌ها یکی از عوامل اصلی کیفیت محیط زندگی به شمار می‌رود. کیفیت فضاهای شهری خود تابع عوامل متعدد کالبدی، عملکردی، زیبایی شناسانه، اجتماعی و اقتصادی است که از گذشته تاکنون از دیدگاه‌های متفاوت مورد تحلیل و ارزیابی قرارگرفته است. در این مطالعه نیز یکی از مولفه های کیفیت فضای شهری، با توجه به وضعیت توسعه یک محدوده شهری، مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این مطالعه به‌طور ویژه به موضوع نفوذپذیری و دسترسی‌پذیری فضاهای شهری خیابان پرداخته‌ شده است. درواقع هدف آن بوده که مشخص گردد با افزایش دسترسی‌ها و یا به عبارتی احداث معابر دسترسی جدید، تا چه میزان کیفیت محیطی افزایش می‌یابد.روش‌شناسی تحقیق: برای تحلیل از تکنیک چیدمان فضا استفاده شده است و در آن مؤلفه‌های هم پیوندی، کنترل، انتخاب، عمق و اتصال از دو طریق ویزیبیلیتی (Visibility) و آگزیال مپ (Axial Map) مورد ارزیابی قرارگرفته‌اند. در واقع این مولفه ها در دو نقشه از یک مکان با فاصله زمانی، مورد ارزیابی قرار گرفته اند.قلمرو جغرافیایی پژوهش: برای تحلیل این موضوع، از نمونه مطالعاتی محله باقرآباد شهر رشت استفاده‌ شده است. این محدوده از معابر پر رفت و آمدی تشکیل‌ شده است که در فاصله 25 سال (1373 تا 1398) معبر جدیدی در عرض، تعدادی از معابر شمالی- جنوبی این محدوده را باهم پیوند داده است.یافته ها: ارزیابی‌ها نشان داده است که نقشه‌های سال 1398 تا حد زیادی نسبت به نقشه اولیه، در این مؤلفه‌ها بهبود یافته است. در واقع با توجه به تحلیل صورت گرفته در خصوص پارامترهای چیدمان فضایی، نتایج نشان داد که همپیوندی در محدوده به‌طورکلی در سال 1398، بیشتر از سال 1373 می‌باشد.نتایج: با توجه به افزایش دسترسی‌پذیری و نفوذپذیری این محدوده به‌واسطه احداث یک خیابان شرقی- غربی، بر این اساس، می‌توان نتیجه گرفت که دسترسی‌پذیری بیشتر موجب افزایش همپیوندی فضایی شده که درنهایت نشانه بهبود کیفیت فضای شهری می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

608 - تحلیل شاخص‌های کمی و کیفی مسکن در شهر ارومیه
اسماعیل صفرعلی زاده

امروزه مسکن نه تنها به عنوان سرپناه نیازهای سکونتی انسان را تأمین می‌کند بلکه به عنوان محلی است که بخش عمده‌ای از نیازهای اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی جمعیت در واحدهای مسکونی شکل گرفته و تأمین می‌شود. اما دستیابی به مسکن مناسب با توجه به رشد سریع جمعیت و افزایش هزینه‌های چکیده کامل

امروزه مسکن نه تنها به عنوان سرپناه نیازهای سکونتی انسان را تأمین می‌کند بلکه به عنوان محلی است که بخش عمده‌ای از نیازهای اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی جمعیت در واحدهای مسکونی شکل گرفته و تأمین می‌شود. اما دستیابی به مسکن مناسب با توجه به رشد سریع جمعیت و افزایش هزینه‌های خانوار یکی از مهمترین مسائل جوامع امروزی است به طوری که با رشد روزافزون شهرهای بزرگ، اسکان غیررسمی و مساکن نامناسب در اغلب مناطق شهری چشم‌انداز غیرقابل انکاری را به وجود آورده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر، مطالعه شاخص‌های کمی و کیفی مسکن در سطح بلوک‌های آماری است. پژوهش از نوع کاربردی است و اطلاعات مورد نیاز از سرشماری عمومی نفوس و مسکن در محدوده بلوک‌های آماری(7096 بلوک) برای سال های 1390 تهیه شده و تعداد 17 شاخص انتخاب و با تکنیک تحلیل عاملی ارزیابی که نتیجه آن 4 عامل تأثیرگذار بود. نتایج تحلیل داده‌ها، به نرم افزار Arc GIS10.3 انتقال یافته و برای بررسی وضعیت بلوک‌های آماری به لحاظ برخورداری از شاخص‌های مسکن از تحلیل لکه‌های داغ و برای شناسایی الگوی توزیع شاخص‌ها، از تکنیک خود همبستگی فضایی استفاده شده است. نتایج عامل ترکیبی نشان می‌دهد که 31درصد بلوک‌ها خیلی ضعیف، 30 درصد متوسط، 28 درصد در وضعیت خیلی خوب قرار گرفته‌اند. بر اساس تحلیل خودهمبستگی آماره موران، الگوی توزیع شاخص‌های مسکن شهری ارومیه به صورت خوشه‌ای تصادفی می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

609 - کاربست مدل‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه در ارزیابی نابرابری‌های فضایی توسعه‌‌یافتگی در حوزه بهداشت و درمان (مطالعه موردی: استان اردبیل)
بهنام باقری محمدتقی معصومی حسین نظم فر رسول صمدزاده

توزیع متناسب امکانات، تجهیزات و نیروی انسانی متخصص در حوزه بهداشت و درمان که به‌طور مستقیم با سلامت جامعه درگیر هستند اهمیت بسیار بالایی دارد. این پژوهش که از لحاظ هدف کاربردی و رویکرد حاکم بر آن توصیفی – تحلیلی می باشد. با هدف بررسی و رتبه بندی شهرستانهای استان ا چکیده کامل

توزیع متناسب امکانات، تجهیزات و نیروی انسانی متخصص در حوزه بهداشت و درمان که به‌طور مستقیم با سلامت جامعه درگیر هستند اهمیت بسیار بالایی دارد. این پژوهش که از لحاظ هدف کاربردی و رویکرد حاکم بر آن توصیفی – تحلیلی می باشد. با هدف بررسی و رتبه بندی شهرستانهای استان اردبیل برمبنای شاخص های توسعه در حوزه بهداشتی و درمانی انجام شده است برهمین اساس با بهره گیری از 26 شاخص در حوزه بهداشتی و درمانی و مد ل های تصمیم گیری TOPSIS و VIKOR و یکسان سازی نتایج، باتکنیک های کپلند، میانگین رتبه، بردا و ادغام، میزان برخورداری و نحوه توزیع امکانات بهداشتی و درمانی تعیین گردید. نتایج بدست آمده نشان می‌دهد که شکاف و نابرابری به لحاظ برخورداری از امکانات بهداشتی و درمانی در بین شهرستانهای استان اردبیل کاملاً مشهود بوده و تفاوت فاحش در مقام برخورداری از امکانات و زیرساختها وجود دارد بطوریکه براساس نتایج حاصل از روش ادغام، از مجموع شهرستان های استان، فقط شهرستان اردبیل به عنوان مرکز استان در وضعیت بسیار برخوردار قرار دارد، شهرستانهای خلخال و مشگین شهر نیز در وضعیت برخوردار قرار گرفته اند، شهرستان سرعین نیز در وضعیت بسیار محروم می باشد، بقیه شهرستانها هم در وضعیت نیمه محروم و محروم طبقه بندی شده اند. براساس یافته های پژوهش می توان با تمرکزدایی امکانات از مرکز استان و توزیع مناسب امکانات و تجهیزات با رویکرد عدالت محور و توزیع تجهیزات بهداشتی و درمانی به نسبت جمعیت شهرستان می توان نابرابری های فضایی توسعه یافتگی را به سمت رشد متوازن تغییر داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

610 - اثرگذاری جریان های فضایی روستایی ـ شهری بر تحولات فضایی سکونتگاه های پیراشهری (مورد مطالعه: شهرستان دماوند)
ناصر شفیعی ثابت فاطمه زنگنه

چکیده مقدمه: کم توجهی به جریان‌های دوسویه روستایی ـ شهری بویژه در کشورهایی درحال توسعه همچون ایران در درون نواحی و مناطق جغرافیایی موجب بروز بی‌توازنی و شکاف ژرف در تحولات فضایی سکونتگاه‌های روستایی و شهری در ابعاد اجتماعی ـ اقتصادی، محیطی ـ اکولوژیک، و کالبدی ـ زیربنای چکیده کامل

چکیده مقدمه: کم توجهی به جریان‌های دوسویه روستایی ـ شهری بویژه در کشورهایی درحال توسعه همچون ایران در درون نواحی و مناطق جغرافیایی موجب بروز بی‌توازنی و شکاف ژرف در تحولات فضایی سکونتگاه‌های روستایی و شهری در ابعاد اجتماعی ـ اقتصادی، محیطی ـ اکولوژیک، و کالبدی ـ زیربنایی خواهد شد. هدف پژوهش : هدف از مطالعه حاضر، بررسی و واکاوی اثرگذاری جریان های فضایی روستایی – شهری بر تحولات فضایی سکونتگاه های پیراشهری است.روش شناسی تحقیق : تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نگاه روش روش توصیفی- تحلیلی است. جمع‌آوری اطلاعات به دو شیوه کتابخانه‌ای و میدانی صورت گرفتهاست. بعلاوه، برای جمع‌آوری داده‌های میدانی در ارتباط با شاخص‌ها، گویه‌‌ها و سنجه‌های مؤلفه اثرگذار متغیر مستقل (جریان های روستایی- شهری) و متغیرهای اثرپذیر (تحولات فضایی سکونتگاه های پیراشهری) از روش پیمایش میدانی استفاده‌ شد. جامعه آماری پژوهش 83 روستای شهرستان دماوند برمبنای سرشماری سال 1395 مرکز آمار ایران است. با توجه به همگنی ناحیه مورد مطالعه، امکانات و محدودیت تحقیق در گام اول، با استفاده از روش نمونه‌گیری احتمالی و تصادفی ساده تعداد 29 روستا به عنوان نمونه تصادفی براساس قضیه حد مرکزی انتخاب شدند. در گام دوم، برای برآورد حجم نمونه از فرمول محاسبه حجم نمونه کوکران بهره گرفته شد. قلمروجغرافیایی پژوهش: مطالعه حاضر که در زمینه جریان های دوسویه روستایی ـ شهری می‌باشد،که در شهرستان دماوند انجام شده یافته ها و بحث :یافته های این پژوهش نشان داد جریان های روستایی- شهری در سکونتگاه‌های روستایی ناحیه مورد مطالعه با تحول ابعاد و اندازه جمعیت روستاها، کاربری زمین، مسکن، و سرمایه گذاری روستاها در تحولات فضایی سکونتگاه های پیراشهری اثرگذار است. نتایج : پیوندهای روستایی ـ شهری از ظرفیت های اجتماعی ـ اقتصادی و کالبدی ـ زیربنایی برخوردار است که باعث ایجاد جریان های فضایی همچون جریان کالاو خدمات ، مردم ، فناوری و اطلاعات ، سرمایه، پسماند بین شهر و روستا شود .در مجموع میان جریان های فضایی همچون جریان مردم، کالا، خدمات، سرمایه گذاری، و اطلاعات بر ابعاد تحولات فضایی سکونتگاه های روستایی رابطه مثبت و معنی داری مشاهده شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

611 - تحلیل فضایی پراکنش خدمات شهری با تاکید بر نظریه عدالت فضایی (مطالعه موردی: شهر اردبیل)
علیرضا جباری رسول صمدزاده یوسف وثیق

مقدمه: امروزه رعایت عدالت فضایی در نحوه توزیع خدمات شهری نمود بیشتری یافته است. بگونه‌ای که هر چقدر خدمات شهری توزیع فضایی نامتوازنی داشته باشد، نمودار بی‌عدالتی در فضا بوده و شهر را به سطوح برخوردار و غیر برخوردار تقسیم خواهد نمود که در صورت عدم رفع و رجوع آن می‌تواند چکیده کامل

مقدمه: امروزه رعایت عدالت فضایی در نحوه توزیع خدمات شهری نمود بیشتری یافته است. بگونه‌ای که هر چقدر خدمات شهری توزیع فضایی نامتوازنی داشته باشد، نمودار بی‌عدالتی در فضا بوده و شهر را به سطوح برخوردار و غیر برخوردار تقسیم خواهد نمود که در صورت عدم رفع و رجوع آن می‌تواند نتایج به مراتب زیان‌بارتری به دنبال داشته باشد. در این بین مهم‌ترین معیار برای تحلیل وضعیت عدالت فضایی در شهر، بررسی چگونگی توزیع خدمات شهری است. شهر اردبیل به عنوان نمونه مورد مطالعه این تحقیق، به نظر می‌رسد با توجه به رشد شتابان جمعیت و شکل‌گیری محلات و شهرک‌های جدید در بخش‌های پیرامونی شهر، نظام توزیع خدمات و تسهیلات آن از هم پاشیده و موجب نابرابری در بین نواحی مسکونی شهر شده است.هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر تحلیل فضایی پراکنش خدمات شهری شهر اردبیل با تاکید بر نظریه عدالت فضایی می‌باشد. روش شناسی تحقیق: تحقیق حاضر، از لحاظ ماهیت، توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف، کاربردی می‌باشد. جهت جمع‌آوری داده‌ها از اطلاعات پایه طرح جامع و تفصیلی اردبیل و داده‌های به‌روز شهرداری استفاده شده است. در فرایند تحقیق حاضر به منظور تعیین وزن 11 شاخص اصلی پژوهش، از نظرات 10 کارشناس امر (به روش گلوله برفی) از روش آنتروپی و به منظور همپوشانی لایه‌ها از توابع موجود در نرم‌افزار Arc GIS، در قالب مدل Vicor استفاده شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این تحقیق شهر اردبیل و نواحی 51گانه آن است.یافته ها و بحث: از بین 11 شاخص کلی تحقیق، شاخص‌ تاسیسات و تجهیزات شهری نسبت به سایر شاخص‌ها از اهمیت بیشتری برخوردار است. همچنین نتایج فضایی در خصوص پراکنش خدمات شهری اردبیل بیانگر این امر است که نواحی مرکزی شهر از نظر دسترسی به خدمات شهری از برخورداری بالایی برخورداند و هرچه از مرکز شهر به طرف پیرامون فاصله گرفته شود، میزان برخورداری کمتر و کمتر می‌شود و اینکه پراکندگی توزیع خدمات شهری از الگوی خوشه‌ای تبعیت می‌کند.نتایج: نتیجه اینکه اکثر خدمات شهری اردبیل در مرکز شهر متمرکز شده‌اند که این امر باعث شکل‌گیری مرکز-پیرامون و عدم رعایت عدالت فضایی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

612 - ‏ تحلیل توزیع فضایی داروخانه ها در منطقه 20 شهر تهران ‏
حبیب اله فصیحی

هدف این پژوهش بررسی توزیع فضایی داروخانه‌ها در سطح منطقه 20 شهرداری تهران است. روش پژوهش ارزیابی-تحلیلی بوده و در آن از روش‌های آمار فضایی و تکنیک بافری در سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. داده‌های مورد استفاده مشتمل بر موقعیت و مشخصات داروخانه‌ها، لایه‌های اطلا چکیده کامل

هدف این پژوهش بررسی توزیع فضایی داروخانه‌ها در سطح منطقه 20 شهرداری تهران است. روش پژوهش ارزیابی-تحلیلی بوده و در آن از روش‌های آمار فضایی و تکنیک بافری در سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. داده‌های مورد استفاده مشتمل بر موقعیت و مشخصات داروخانه‌ها، لایه‌های اطلاعاتی کاربری زمین، خیابان‌ها و بلوک‌های جمعیتی سال 1395 بوده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که در محدودة مطالعاتی به‌طور میانگین در ازاء هر 7562 نفر یک داروخانه فعال وجود دارد که در حدود استانداردهای جهانی اما پایین‌تر از نصاب‌های تعریف شده در ایران است. برای رسیدن وضعیت استاندارد وزارت بهداشت، محدودة مطالعاتی نیازمند 42 داروخانه جدید است. در تحلیل‌های نزدیک‌ترین همسایه، نسبت نزدیک‌ترین فاصله همسایگی، 77/0 محاسبه گردید. در تحلیل خوشه‌ای چند فاصله‌ای، منحنی نتایج مشاهده شده بالاتر از منحنی نتایج مورد انتظار بود. در شاخص موران، Z Score حاصل نزدیک به 1 (99/0) به‌دست آمد. موارد فوق همه گواه توزیع خوشه‌ای داروخانه‌ها در منطقه است. ترسیم حوزه‌های خدماتی هر داروخانه به شعاع 330 متر نیز نشان داد که 51 درصد از سطح منطقه که 7/۶۰ درصد از جمعیت به‌سر می‌برند، تحت حوزه خدماتی دست کم یک داروخانه قرار داشته و اما بقیه را داروخانه‌ها پوشش نداده‌اند. از این رو گذشته از رفع کمبودها، برنامه‌ریزی پراکنش متناسب مراکز خدمات درمانی و بهداشتی در منطقه نیز ضروری به نظر می‌رسد. اطلاعات نقشه فاصله-های اقلیدسی داروخانه‌ها از محل‌های سکونت نشان داد که شایسته است مجوزهای جدید احداث داروخانه به قسمت‌های شمال‌شرقی منطقه اختصاص یابد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

613 - سنجش پراکنده رویی شهری در پویش فضایی شهررشت
رقیه حیدری اسماعیل علی اکبری احمد پوراحمد

پراکنده رویی شهری، گسترش کاربری‌های زمین شهری به زمین غیرشهری است که در سال های اخیر به یکی از چالش های برنامه ریزی توسعه فضایی شهرهای جهان تبدیل شده است. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی و سنجش ابعاد و بازتاب‌های پراکنده رویی شهری در شهر رشت می باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی چکیده کامل

پراکنده رویی شهری، گسترش کاربری‌های زمین شهری به زمین غیرشهری است که در سال های اخیر به یکی از چالش های برنامه ریزی توسعه فضایی شهرهای جهان تبدیل شده است. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی و سنجش ابعاد و بازتاب‌های پراکنده رویی شهری در شهر رشت می باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. به منظور سنجش و بررسی پراکنده رویی شهری ابتدا نقشه های کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست، در چهار کلاس(مناطق شهری و ساخته شده، مناطق آبی و شالیزار، جنگل و زمینهای کشاورزی و باغات) ایجاد شد و سپس با کاربست متریک‌های فضایی(مساحت کاربری، تعداد لکه، تراکم لکه، کل لبه ، تراکم لبه، میانگین شکل لکه، میانگین فاصله اقلیدوسی نزدیکترین همسایه، شاخص میانگین مجاورت، شاخص تجمع) در دو سطح کلاس و سیما، پراکنده رویی شهر رشت با استفاده از نرم افزار FRAGSTATS محاسبه شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهدکه؛ مناطق شهری به صورت فزاینده ای رشد یافته و قطعات شهری متعددی ایجاد شده است. به موازات این رشد، زمین کشاورزی و شالیزار پیوستگی و یکپارچگی فضایی خود را از دست داده و به قطعات زیادی تبدیل شده است. ضریب افزایش 103 درصدی کلاس مناطق شهری در بازه زمانی 26 ساله(1372-1398)، بیانگر آهنگ پرشتاب پویش فضایی شهر به پراکندگی کالبدی است که عموماً با تغییر کاربری، تبدیل پوشش زمین، تخریب منابع طبیعی و زمینی در بیرون و پیرامون شهر همراه است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

614 - شناسایی عوامل مؤثر برتوسعه فضایی شهر درچارچوب الگوی رشد هوشمند با رویکرد آینده پژوهی ( مطالعه موردی : شهر رشت )
صادق کاظم خواه حسن کیاده جلال عظیمی آملی مصطفی قدمی غلامرضا جانبازقبادی

رشد هوشمند یک استراتژی جامع است که جنبه های مختلف توسعه شهری را پوشش می دهد، وبرنامه ریزی سناریو با بهره گیری از مقوله های کمی و کیفی میکوشد آینده های بدیل را در کانون توجه قرار دهد .اولین و مهم‌ترین گام،در این بین تعیین پیشران‌های کلیدی است تا بتوان بر پایه آن مسیر ت چکیده کامل

رشد هوشمند یک استراتژی جامع است که جنبه های مختلف توسعه شهری را پوشش می دهد، وبرنامه ریزی سناریو با بهره گیری از مقوله های کمی و کیفی میکوشد آینده های بدیل را در کانون توجه قرار دهد .اولین و مهم‌ترین گام،در این بین تعیین پیشران‌های کلیدی است تا بتوان بر پایه آن مسیر تغییرات را در جهت رسیدن به اهداف به درستی پیمود. هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل تأثیر گذار وکلیدی برای توسعه فضایی شهر رشت در چارچوب الگوی رشد هوشمند شهری است. روش تحقیق از نظر ماهیت توصیفی – تحلیلی است . داده‌ها و اطلاعات موردنیاز به دو روش کتابخانه‌ای و پیمایشی (پرسشنامه) با استفاده از روش دلفی جمع‌آوری‌شده است. برای تحلیل داده از روش تحلیل اثرات متقابل متغیرها، واز نرم‌افزارMICMAC استفاده‌شده است. نتایج تحقیق حاکی است 55 عامل تأثیر گذار در روند توسعه آینده شهر رشت مبتنی بر رشد هوشمندانه می باشند که در سه بعد کاربری،حمل ونقل و تراکم تقسیم بندی شده اند . عوامل در بیش از 62 درصد بر یکدیگر تأثیرگذار بوده‌اند. آنچه از وضعیت صفحه پراکندگی متغیرهای موثر در آینده توسعه فضایی شهر رشت مبتنی بر رشد هوشمندانه نشان می دهد وضعیت ناپایداری در سیستم است. نتایج تحلیل های ماتریس وارزیابی پلان تاثیر گذاری وتاثیر پذیری عوامل با روش های مستقیم وغیر مستقیم 14 عامل را با بیشترین نقش در وضعیت توسعه فضایی آینده شهر رشت در چارچوب الگوی رشد هوشمند تعیین نمود . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

615 - تحلیل کالبدی فضای باز گونه های پلان مسکونی بافت تاریخی محله شعربافان لاهیجان
مریم مولایی حسین صفری فرزانه اسدی ملکجهان

ویژگی های معماری و شهری دوران پیشین، هویت شهرها را تبیین می کنند. مطالعه و بررسی بافت های تاریخی شهرها، ساختار فضایی و پیکره بندی فضاهای تاریخی و به طور مشخص بناهای مسکونی، میزان تاثیر ساختار فضا بر الگوهای رفتاری ساکنان را آشکار می کنند. لازم به ذکر است حیاط و فضای باز چکیده کامل

ویژگی های معماری و شهری دوران پیشین، هویت شهرها را تبیین می کنند. مطالعه و بررسی بافت های تاریخی شهرها، ساختار فضایی و پیکره بندی فضاهای تاریخی و به طور مشخص بناهای مسکونی، میزان تاثیر ساختار فضا بر الگوهای رفتاری ساکنان را آشکار می کنند. لازم به ذکر است حیاط و فضای باز بناهای مسکونی، مرکز و هسته اصلی برای سازماندهی فضاهای خانه به شمار می رود. این مقاله، پیکره بندی فضای باز بناهای مسکونی بافت تاریخی لاهیجان در محله شعربافان، واقع در بخش مرکزی شهر را در دهه بیست شمسی مورد بررسی وتحلیل قرار داده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر با تحلیل توصیفی- استنباطی همراه است که به شیوه کمی و کیفی انجام شده است. در بخش کیفی به بررسی اسناد و مدارک کتابخانه ای پرداخته شده است. در بخش کمی ابتدا ساختار فضایی محله شعربافان بر اساس یک عکس قدیمی متعلق به دهه 20 شمسی توسط نرم افزار Cinema 4D شبیه سازی شد. در مرحله بعد، پلان محدوده شبیه سازی شده در نرم افزار Autocad ترسیم شده و از آن خروجی dxf گرفته شد. برای تحلیل و بررسی سازمان فضایی و نحو فضا، و دستیابی به انواع شاخص‌های آنالیز ترکیبی با استفاده از نقشه محوری، از میان نرم افزارهای موجود در این خصوص، با مطالعه و بررسی، نرم افزار UCL Depth Map برای این تحقیق، استفاده شده است. مقایسه میزان خوانایی بصری و حرکتی نمونه ها، برتری الگوی دو طرف ساز را در خوانایی حرکتی و بصری نسبت به الگوهای یک طرف ساز و وسط ساز نشان می دهد. بیشترین میزان همبستگی در قابلیت درک فضای بصری الگوی دو طرف ساز و کمترین همبستگی در ادراک فضای بصری الگوی یک طرف ساز دیده می شود. در دوران معاصر که تصویر واضحی از گذشته تاریخی شهرها وجود ندارد، اسناد تصویری منابع مهمی برای درک گذشته تاریخی به شمار می روند. علاوه بر آن شبیه سازی فضاهای قدیم بر اساس اطلاعات موجود در عکس ها با روش های رایانه ای و تحلیل ساختار فضایی و کالبدی مدل شبیه سازی شده با نرم افزار چیدمان فضا، مطالعه معماری و فضاهای بافت های تاریخی را امکانپذیر می سازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

616 - شناخت تحولات سازمان فضایی ناحیه روستایی زبرخان طی بازه زمانی 23 ساله (1375-1398)
نسیبه حسینی حسن افراخته فرهاد عزیزپور

مقدمه: یکی از مشکلات اساسی توسعه فضایی به ویژه در کشورهای کمتر توسعه‌یافته، گسیختگی سازمان فضایی مبتنی بر رابطه تعاملی میان سکونتگاه‌ها است. سازمان فضایی دهستان زبرخان شهرستان نیشابور نیز از این قاعده مستثنی نیست. کوشش در راستای انتظام فضایی سکونتگاه‌ها، می‌تواند زمینه‌ چکیده کامل

مقدمه: یکی از مشکلات اساسی توسعه فضایی به ویژه در کشورهای کمتر توسعه‌یافته، گسیختگی سازمان فضایی مبتنی بر رابطه تعاملی میان سکونتگاه‌ها است. سازمان فضایی دهستان زبرخان شهرستان نیشابور نیز از این قاعده مستثنی نیست. کوشش در راستای انتظام فضایی سکونتگاه‌ها، می‌تواند زمینه‌ساز پیشبرد برنامه‌های توسعه در سطوح گوناگون به شمار آید. در این راستا، شناخت ظرفیت‌ها و قابلیت‌های سکونتگاه‌های روستایی و تنظیم صحیح و بسامان نحوه ارایه خدمات مناسب به آنها به منظور بهره‌گیری عقلایی از این قابلیت‌ها، از گام‌های اولیه و اساسی است که باید به نحوی متین و استوار برداشته شود. هدف پژوهش: پژوهش حاضر به تحلیل و ارزیابی سازمان فضایی دهستان زبرخان و تغییرات رخ داده در آن، طی دوره زمانی 23 ساله (1375-98)، می‌پردازد.روش‌شناسی تحقیق: پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از حیث روش‌شناسی، توصیفی- تحلیلی است. شیوه گردآوری داده‌ها کتابخانه‌ای و میدانی بوده است. که به جهت دست‌یابی به اهداف تحقیق، با رویکرد فضایی و با روش علمی به تبیین تغییر و تحولات رخ داده طی 23 سال گذشته در سازمان فضایی ناحیه‌ی روستایی زبرخان شهرستان نیشابور می‌پردازد. جامعه آماری تحقیق، شامل 29 سکونتگاه شهری و روستایی واقع در دهستان زبرخان شهرستان نیشابور است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی تحقیق، دهستان زبرخان شهرستان نیشابور است. بخش زبرخان شامل سه دهستان است که دهستان زبرخان به عنوان پرجمعیت‌ترین دهستان شناخته می‌شود.یافته‌ها و بحث: یافته‌ها نشان داد که عدم توزیع مناسب خدمات و نبود تعادل فضایی سبب‌ساز افزایش جابه‌جایی و حرکت بین سکونتگاه‌های انسانی در سطح دهستان شده است. از این‌رو سه سکونتگاه قدمگاه، باغشن و درود با رتبه‌های اول تا سوم به مکان‌های اصلی تردد درون ناحیه-ای تبدیل شده‌اند.نتایج: نتایج حاصل از تحلیل جریان‌ها بیانگر آن است که الگوی جریان‌ها به صورت روابط یکسویه است و پیوندهای مکمل، دوسویه و هم‌افزا شکل نگرفته است. این الگو مطابق با نظریه قطب رشد با حاکمیت شهرهاست و هنوز با الگوی شبکه منطقه‌ای فاصله زیادی دارد. به طور کلی می‌توان اینگونه عنوان کرد که سازمان فضایی دهستان زبرخان فاقد تعادل فضایی است که با ایجاد تعادل در توزیع امکانات و خدمات می‌توان به توسعه متعادل و پایدار و سازمان فضایی بهینه دست یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

617 - تحلیلی بر زمینه‌ها و فرایندهای تأثیرگذار در سازمان‌یابی فضایی فقر شهری (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز)
مریم رضایی علی پناهی رضا ولی‌زاده

مقدمه: فقر شهری یکی از بزرگترین چالش‌ها هم در کشورهای در حال توسعه و هم در کشورهای توسعه‌یافته محسوب می‌گردد که مانع اساسی اکثر دولت‌ها در راستای تحقق شاخص‌های توسعه‌ی پایدار می‌باشد. از این‌رو، شناسایی دقیق پهنه‌های فقیرنشین و همچنین زمینه‌ها و فرایندهای تأثیرگذار بر ش چکیده کامل

مقدمه: فقر شهری یکی از بزرگترین چالش‌ها هم در کشورهای در حال توسعه و هم در کشورهای توسعه‌یافته محسوب می‌گردد که مانع اساسی اکثر دولت‌ها در راستای تحقق شاخص‌های توسعه‌ی پایدار می‌باشد. از این‌رو، شناسایی دقیق پهنه‌های فقیرنشین و همچنین زمینه‌ها و فرایندهای تأثیرگذار بر شکل‌گیری و گسترش فقر از ضرورت‌های برنامه‌ریزی و مدیریت شهرها برای مقابله با گسترش این پدیده محسوب می‌شود.هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی پهنه‌های فقر شهری و همچنین تحلیل زمینه‌ها و فرایندهای تأثیرگذار در سازمان‌یابی فضایی فقر در کلان‌شهر تبریز است.روش‌شناسی تحقیق: روش تحقیق در مطالعه‌ی حاضر آمیخته (کمّی-کیفی) با ماهیت تحلیلی- اکتشافی بوده که به‌منظور گردآوری داده‌های تحقیق از اطلاعات موجود در بلوک‌های آماری سال 1375 و 1395 شهر تبریز و همچنین پرسشگری از مدیران و نخبگان دانشگاهی متخصص حوزه‌ فقر شهری (15 نفر بر مبنای روش دلفی هدفمند) و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از مدل تحلیل عاملی کیو Q و شاخص نزدیکترین همسایه (NNI) در نرم‌افزار GIS استفاده شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی پژوهش شامل مناطق 10گانه‌ی کلان‌شهر تبریز محسوب می‌گردد.یافته ها: یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که زمینه‌ها و فرایندهای گسترش و سازمان‌یابی فضایی فقر در کلان‌شهر تبریز شامل سه عامل اصلی ناکارآمدی ساختار مدیریتی و نظام اقتصادی کلان، ساختار مدیریتی و نظام اقتصادی تبعیض‌گرا و ویژگی‌های افراد مهاجر و کم‌درآمد می‌باشد که در مجموع 536/83 درصد از واریانس کل را تبیین می‌کنند.نتایج: نتایج حاکی از آن است که در سال 1375 بیشتر مناطق حاشیه‌ای شهر در وضعیت نامطلوب قرار داشته‌اند، در حالی‌که در سال 1395 سازمان‌یابی و توزیع فضایی بلوک‌های فقیرنشین در کل سطح شهر بوده و از توزیع خوشه‌ای پهنه‌های فقیرنشین طی این بازه زمانی 20ساله کاسته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

618 - تحلیل جغرافیایی نقش درآمد و سطح دسترسی به منابع و خدمات در شکل‌گیری رفتار روستائیان در محیط در مناطق روستایی (مطالعه موردی: شهرستان تالش)
مسعود یحیی زاده تیمور آمار عیسی پوررمضان بهمن رمضانی

مقدمه: سطح توانمندی و دسترسی به منابع، امکانات و خدمات از جمله عواملی است که در رفتار روستائیان در محیط موثر است.هدف پژوهش: هدف از این پژوهش مقایسه چهار ناحیه ارتفاعی روستاهای شهرستان تالش از نظر تاثیرات رفتاری بر محیط می باشد.روش شناسی تحقیق : روش تحقیق مقاله حاضر پیما چکیده کامل

مقدمه: سطح توانمندی و دسترسی به منابع، امکانات و خدمات از جمله عواملی است که در رفتار روستائیان در محیط موثر است.هدف پژوهش: هدف از این پژوهش مقایسه چهار ناحیه ارتفاعی روستاهای شهرستان تالش از نظر تاثیرات رفتاری بر محیط می باشد.روش شناسی تحقیق : روش تحقیق مقاله حاضر پیمایشی و کتابخانه ای بوده و جامعه آماری تحقیق شامل سکونتگاه های روستایی چهار ناحیه ساحلی، جلگه، کوهپایه و کوهستان در شهرستان تالش از توابع استان گیلان است. تعداد 386 پرسشنامه که از روش آلفای کرونباخ با پایایی 78/0 ارزیابی گردید در نواحی مطالعاتی تکمیل و داده های حاصل از آن برای توصیف در نرم افزاز آماری SPSS بررسی و تحلیل شده است.قلمرو جغرافیایی تحقیق: روستاهای نواحی ساحلی، جلگه ای، کوهپایه ای و کوهستانی شهرستان تالش در استان گیلان.یافته ها و بحث: یافته ها نشان می دهد، روستاهای ناحیه جلگه ای از حیث دسترسی به خدمات و درآمد وضعیت بهتری نسبت به سایر نواحی دارند. نکته قابل توجه در این است که طی مطالعات انجام گرفته و بررسی های میدانی میزان آلودگی، تخریب محیط، تغییرات غیرمجاز برای ساخت مساکن و اثرات منفی بر تغییر محیط اندک است. نتایج: در سنجش نگرش های روستائیان از دو رویکرد مثبت و منفی نسبت به محیط پیرامون متاسفانه نگرش مثبت نسبت به نگرش منفی درنواحی مطالعاتی سطح پایین تری دارد و این وضعیت در شکل گیری رفتار نامطلوب نسبت به محیط پیرامون از جمله تخریب و بهره برداری نامناسب از منابع در کنار میل رو به افزون کسب درآمد بیشتر می تواند به روند رابطه نادرست انسان و محیط تاثیر گذارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

619 - تبیین اثرپذیری کیفیت‌‌‌‌های تجربی محیط از پیکره‌بندی فضایی باغ‌‌شهر (مطالعه موردی: باغ‌‌شهر مهرشهر)
آذین عطایی جمال الدین سهیلی مریم ارمغان علی اکبر حیدری

مقدمه: توسعه شهر و نیازهای شهرنشینی، توجه به مطالبات بهزیستی افراد را به امری ضروری مبدل کرده است. اهمیت پاسخ‌‌گویی به ارتقا کیفی محیط در راستای تأمین رضایت شهروندان، ضمن کارآمدی کالبدی، ضرورت ملاحظات کیفیت‌های تجربی محیط را در فرآیند چیدمان فضایی نشان می‌دهد؛ چراکه برآ چکیده کامل

مقدمه: توسعه شهر و نیازهای شهرنشینی، توجه به مطالبات بهزیستی افراد را به امری ضروری مبدل کرده است. اهمیت پاسخ‌‌گویی به ارتقا کیفی محیط در راستای تأمین رضایت شهروندان، ضمن کارآمدی کالبدی، ضرورت ملاحظات کیفیت‌های تجربی محیط را در فرآیند چیدمان فضایی نشان می‌دهد؛ چراکه برآوردهای منحصراً مادی و برخورد یک‌‌جانبه عملکردگرا در طراحی، با تضعیف مطلوبیت کیفی و خلق محیطی ناکارآمد در تأمین نیازها، تجربه زیسته انسان‌ها را با محدودیت روبرو کرده است.هدف پژوهش: این پژوهش با هدف تبیین اثرگذاری پیکره‌بندی فضایی بر تلقی کیفی افراد از محیط انجام‌شده است. با فرض وجود ارتباط میان کیفیت محیطی با سازمان فضایی و در تلاش برای پاسخگویی به چگونگی این ارتباط اقدام‌ شده است.روش شناسی تحقیق: پژوهش حاضر با روش تحلیلی- تفسیری انجام‌شده و رویکرد روش شناسی آن کیفی است. آن دسته معیارهای کیفیت محیطی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و مبانی نظری را که بیشترین قرابت مفهومی با منطق اجتماعی فضا داشته‌اند، با تکنیک دلفی در دو مرحله تدقیق یافت و به‌‌وسیله پرسشنامه مکان محور در معابر تفکیک یافته بر اساس میزان شاخص هم‌پیوندی، مستخرج از تحلیل چیدمان فضا نظرسنجی انجام‌شده است. حجم نمونه 384 نفر ساکنان مهرشهر بوده که به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. به منظور تجزیه و تحلیل نتایج از شیوه استدلال منطقی استفاده‌شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه، فاز یک محله مهرشهر در شهر کرج، به دلیل پیکره‌‌بندی فضایی الگوی باغ‌‌شهری است که نسبتاً بدون تغییر ساختاری از زمان طراحی تاکنون حفظ‌شده است.یافته ها: بر اساس یافته‌‌ها، ویژگی‌‌های زمینه‌ای معابر با هم‌‌پیوندی بالا، از دیدگاه ساکنان، بیشترین مطلوبیت را در ارتباط با شاخص‌های سنجش کیفی محیط مربوط به مؤلفه کالبدی- عملکردی منتج شده است. معابر با هم‌‌پیوندی پایین، بالاترین رضایتمندی مؤلفه ادراکی- زیباشناختی را دارا بوده و درنهایت، معابر با هم‌‌پیوندی متوسط، تأمین‌کننده بستر تعاملی فرهنگی- اجتماعی غنی‌‌تری بوده است.نتایج: ظرفیت فضاها با هدف اعتلای تجربه کیفی محیط، تنها توسط مناسبات و خصوصیات شاکله‌ای فضا تأمین نشده و عموماً چگونگی استفاده از فضا، منوط به مداخلات تجربی استفاده‌کنندگان است که تأثیرات فراوانی بر فرآیند طراحی تا بهره‌‌برداری از فضاهای عمومی خواهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

620 - تحلیل فضایی پویش فقر شهری و پهنه بندی آن در کلانشهر رشت
عامر نیک پور محمد سلیمانی بهناز محمدیاری

مقدمه: از ویژگی های شهرهای جهان سوم تمرکز شدید و عدم تعادل در شهرنشینی است. در این شهرها همواره تعدادی از محلات از کیفیت مطلوب برخوردار بوده و در مقابل سایر نواحی از رفاه و آسایش قابل قبولی برخوردار نیستند. به منظور رفع نابرابری ها لازم است تا اقدامات اساسی برای شناخت ن چکیده کامل

مقدمه: از ویژگی های شهرهای جهان سوم تمرکز شدید و عدم تعادل در شهرنشینی است. در این شهرها همواره تعدادی از محلات از کیفیت مطلوب برخوردار بوده و در مقابل سایر نواحی از رفاه و آسایش قابل قبولی برخوردار نیستند. به منظور رفع نابرابری ها لازم است تا اقدامات اساسی برای شناخت نارسایی ها و کمبودها صورت گیرد.هدف پژوهش: نشان دادن نابرابری و شناسایی لکه های فقر در مقیاس بلوک های آماریشهر رشت است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش جزء پژوهش های توصیفی - تحلیلی از نوع خود همبستگی فضایی می باشد.روش شناسی تحقیق: روش گردآوری داده ها برای مبانی نظری به صورت اسنادی، کتابخانه ای و داده های خام پژوهش از بلوک های آماری شهر رشت استخراج شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: شهر رشتمرکز استانگیلاناست.یافته ها و بحث: محاسبه شاخص های فقر با کمک نرم افزار Excel و تحلیل عاملی با کمک نرم افزار SPSS صورت گرفته است. برای کاهش تعداد شاخص های مؤثر در میزان فقر و تشکیل ساختار جدید برای آن ها از روش تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. برای انجام تحلیل فضایی، از روش لکه های داغ در محیط نرم افزار ArcGIS استفاده شد. همچنین با استفاده از شاخص موران موجود در نرم افزار Geoda، الگوی خود همبستگی فضایی فقر در محدوده مورد مطالعه مشخص شد.نتایج: نشان داد الگوی فضایی فقر در این شهر خوشه ای است. کانون اصلی فقر در نواحی شرقی – شمال شرقی و جنوب - جنوب غربی شهر است و پهنه مرفه در ناحیه مرکزی شهر دیده می شود. در مجموع پهنه فقر 61 درصد جمعیت و 34 درصد از مساحت و پهنه رفاه 10 درصد جمعیت و 23 درصد مساحت شهر رشت را به خود اختصاص داده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

621 - بررسی خلوت قرارگاه‌های رفتاری در سکونتگاه‌های دانشجویی شهر قزوین براساس همساختی (رفتار- کالبد) (مطالعه‌ موردی: سکونتگاه‌های دانشجویی لاله و نرگس دانشگاه آزاد اسلامی قزوین)
سارا شریعتی مهدی خاک زند فریبا البرزی

مقدمه: قرارگاه رفتاری به عنوان محصول روانشناسی بوم ‌شناختی بر نقش موقعیت فیزیکی در خلق رفتار انسان تاکید داشته و به تاثیر محیط فیزیکی بر مردمی که از آن بهره می‌برند می‌پردازد. فضای سکونتگاه دانشجویی، به عنوان نوعی از زندگی سکونتی با تعریف شدن در عرصه‌های خصوصی تا عمومی، چکیده کامل

مقدمه: قرارگاه رفتاری به عنوان محصول روانشناسی بوم ‌شناختی بر نقش موقعیت فیزیکی در خلق رفتار انسان تاکید داشته و به تاثیر محیط فیزیکی بر مردمی که از آن بهره می‌برند می‌پردازد. فضای سکونتگاه دانشجویی، به عنوان نوعی از زندگی سکونتی با تعریف شدن در عرصه‌های خصوصی تا عمومی، سلسله مراتبی از قرارگاه‌های رفتاری است که در پیوند با هم نظام‌های فعالیت را به وجود می‌آورند. ارتباط زنجیره‌ای قرارگاه‌های رفتاری با یکدیگر و شناسایی خردمکان‌های رفتاری در درون یک پهنه و تلاش در جهت ساماندهی آن‌ها و ایجاد پیوستگی میان آن‌ها در جهت کیفیت محیطی از منظر خلوت درخواستی ساکنان در این مقر رفتاری بسیار حائز اهمیت است و در صورت عدم وجود کیفیات لازم، الگوهای رفتاری دچار اختلال می شود.هدف: این پژوهش به تاثیر الگو‌های نظام فضایی سکونتگاه‌های دانشجویی بر رفتار مصرف‌کننده در فضای سکونتگاه دانشجویی بر پایه قرارگاه رفتاری دانشجو توجه دارد.روش شناسی تحقیق: بر این اساس ابتدا مولفه های کالبدی- رفتاری موثر بر کیفیت خلوت محیط رفتاری و علت ورود مفاهیم قرارگاه رفتاری در بررسی این مولفه‌ها در فضاهای سکونتگاه دانشجویی در سه عرصه کلان، میانی و خرد بیان می‌شود و در ادامه نحوه تشکیل مدل مفهومی براساس نظریه قرارگاه رفتاری بارکر تبیین می‌شود. در پژوهش حاضر ثبت رویدادها به شیوه‌ میدانی در نمونه‌های مورد مطالعه مورد بررسی قرار گرفته و از طریق پرسشنامه و تحلیل محتوای داده‌های کیفی ضمن شناسایی مقرهای رفتاری، وزن مولفه‌های موثر در سکونتگاه‌ها شامل الگوهای جامع رفتار، ویژگی‌های کالبدی و هم ساخت‌های رفتار- ظرف کالبدی استخراج شده‌اند. به موازات شیوه فوق به صورت کمی از تئوری نحو فضا با نرم افزار Depthmap به بررسی نقش شاخص‌های چیدمان فضایی بر قرارگاه‌های رفتاری مصرف کنندگان سکونتگاه‌ها و بررسی خلوت آنان پرداخته شده است و در نهایت استدلال منطقی به جمع بندی داده‌های حاصل از شیوه پیمایشی و نرم افزار چیدمان فضا می‌انجامد.قلمرو جغرافیایی پژوهش: نمونه‌های مورد بررسی جهت اعتبارسنجی مدل مفهومی، سکونتگاه‌های دانشجویی در مجتمع سکونتگاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین می باشد.یافته ها و بحث: یافته ها نشان می‌دهد که میان میزان خلوت پذیری فضای سکونتگاه دانشجویی با همنشینی مناسب عامل‌های کالبدی- فضایی و ادراکی-رفتاری جهت تحقق الگوهای رفتاری پایدار مصرف کنندگان آن رابطه معناداری برقرار است و این عوامل بر مطلوبیت قرارگاه رفتاری اثرگذار خواهند بود.نتیجه گیری: هر دو شیوه نحو فضا و پیمایشی بر برتری همساختی مؤلفه‌های کالبدی – رفتاری در سکونتگاه‌های متمرکز نسبت به خطی اشاره دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

622 - ارائه راهکارهای موثر بر ارتقای عدالت فضایی در سکونتگاه های غیر رسمی کلانشهر مشهد
ساناز سعیدی مفرد تکتم حنایی سوسن شیروانی مقدم

مقدمه: حاشیه نشینی پدیده ای است که به دنبال تحولات ساختاری و بروز مسائل و مشکلات اقتصادی اجتماعی مانند جریان سریع شهر نشینی و مهاجرت های روستایی لجام گسیخته در شهرهای امروز پدیدار گردیده است. در بافت های حاشیه نشین شهرهای امروز ، به علت تفاوت های ناشی از زیرساخت های طبی چکیده کامل

مقدمه: حاشیه نشینی پدیده ای است که به دنبال تحولات ساختاری و بروز مسائل و مشکلات اقتصادی اجتماعی مانند جریان سریع شهر نشینی و مهاجرت های روستایی لجام گسیخته در شهرهای امروز پدیدار گردیده است. در بافت های حاشیه نشین شهرهای امروز ، به علت تفاوت های ناشی از زیرساخت های طبیعی و الگوی برنامه ریزی فضایی، شاهد فضاهای نابرابر شهری می باشیم.هدف پژوهش: پژوهش حاضر با هدف سنجش وضعیت عدالت فضایی در پهنه های حاشیه کلانشهر مشهد صورت پذیرفته است.روش شناسی تحقیق: پژوهش به شیوه توصیفی– تحلیلی با استفاده از مدل F’ANP صورت پذیرفته است.قلمروجغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی در پژوهش شامل سکونتگاه های غیر رسمی کلانشهر مشهد می باشد.یافته ها و بحث: براساس مطالعات صورت گرفته سه معیار آرامش، ارتباط فضایی و کیفیت فضایی معیارهای موثر در تحقق عدالت فضایی در پهنه های شهری می باشد. نتایج: از میان پهنه های هشت گانه حاشیه ای کلانشهر مشهد، هسته جمعیتی گلشهر به لحاظ وضعیت عدالت فضایی در سطح بسیار ضعیف و هسته جمعیتی جاده قوچان در سطح بندی انجام شده وضعیت عدالت فضایی بسیار زیاد را به خود اختصاص داده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

623 - نقش مؤلفه های اقتصاد سیاسی در سازمانیابی فضایی کلانشهر رشت
حسین مهرثابت اسماعیل علی اکبری طوبی امیرعضدی احمد پوراحمد حمیدرضا جودکی

شهرها محل پیوند و سازمانیابی فضایی نیروها و فرآیندهای طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی در بستر محیط جغرافیایی هستند و شکل‌دهنده روابط و جریان‌های مختلف و متنوع انسان و محیط بر نظام سیاسی حاکم می‌ باشند. اقتصاد سیاسی و مولفه‌های متاثر از آن یکی از این شاخص‌های تاثیرگذار چکیده کامل

شهرها محل پیوند و سازمانیابی فضایی نیروها و فرآیندهای طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی در بستر محیط جغرافیایی هستند و شکل‌دهنده روابط و جریان‌های مختلف و متنوع انسان و محیط بر نظام سیاسی حاکم می‌ باشند. اقتصاد سیاسی و مولفه‌های متاثر از آن یکی از این شاخص‌های تاثیرگذار بر روی تحولات و دگرگونی‌های فضاهای شهری هستند. هدف این تحقیق شناسایی مؤلفه ‌های مؤثر اقتصاد سیاسی بر سازمان‌یابی فضایی کلانشهر رشت است.روش پژوهش ، توصیفی- تحلیلی است و در آن، از تکنیک چند معیاره (دیماتل) برای شناسایی مولفه‌های اثرگذار و اثرپذیر استفاده شده است. یافته‌ها دلالت بر این دارند که در بین بخش‌های اقتصادی ، کالبدی و سیاسی ـ مدیریتی اقتصادسیاسی، به ترتیب مؤلفه رانت زمین جهت ایجاد مراکز تجاری ( اقتصادی)؛ تغییر در نظام توزیع کاربری‌ها ( کالبدی) و شاخص عدم مقابله با رانت زمین در سیستم مدیریت شهری (سیاسی ـ مدیریتی) اثرگذارترین مولفه‌ها در سازمان‌یابی فضایی کلانشهر رشت هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

624 - ارزیابی و رتبه بندی کیفیت محیطی جاذبه های گردشگری (مورد پژوهی: مناطق 5 گانه شهر اردبیل)
علیرضا محمدی محمدجواد عباسی آذر نوری

شناخت و ارزیابی کیفیت محیطی جاذبه‌ها و ترجیحات گردشگران در راستای توسعه شهری و ارتقاء حضور گردشگران اهمیت بسزایی دارد. در پژوهش حاضر ضمن بررسی وضعیت پراکنش فضایی عناصر گردشگری شهر اردبیل، به ارزیابی و رتبه بندی مناطق پنج گانه شهر اردبیل از منظر شاخص‌های کیفیت محیطی جاذب چکیده کامل

شناخت و ارزیابی کیفیت محیطی جاذبه‌ها و ترجیحات گردشگران در راستای توسعه شهری و ارتقاء حضور گردشگران اهمیت بسزایی دارد. در پژوهش حاضر ضمن بررسی وضعیت پراکنش فضایی عناصر گردشگری شهر اردبیل، به ارزیابی و رتبه بندی مناطق پنج گانه شهر اردبیل از منظر شاخص‌های کیفیت محیطی جاذبه‌های گردشگری از دیدگاه گردشگران پرداخته است. پژوهش از نظر هدف؛ کاربردی، از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی و از نظر پارادایمی در زمره پژوهش های کمی می‌باشد. روش جمع‌آوری اطلاعات میدانی و کتابخانه‌ای )مصاحبه و پرسشنامه) می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر؛ گردشگران مناطق پنج گانه شهر اردبیل است. حجم نمونه از فرمول کوکران جهت تکمیل پرسشنامه ها 384 نفر محاسبه و با روش نمونه گیری تصادفی توزیع گردید. در راستای تجزیه و تحلیل داده ها؛ در گام اول با بررسی پراکنش فضایی عناصر گردشگری شهر اردبیل؛ از نرم‌افزار (GIS) از استفاده گردید. در گام دوم، تجزیه و تحلیل نتایج پرسشنامه گردشگران (با پایایی 738/0 در ضریب آلفای کرونباخ و روایی 721/0؛ روش فرم موازی) با نرم‌افزار SPSS و بررسی تفاوت رتبه معناداری معیارهای کیفیت محیطی شهر اردبیل از طریق آزمون فریدمن تحلیل شد. همچنین، سنجش و رتبه‌بندی مناطق پنج گانه شهر اردبیل از نظر شاخص های کیفیت محیطی جاذبه‌های گردشگری با استفاده از تکنیک Vikor در نرم افزارEXCEL انجام شده است. نتایج بررسی تفاوت رتبه عوامل کیفیت محیطی جاذبه‌های گردشگری در شهر اردبیل نشان داد که بطور کلی شاخص خدمات عمومی شهری با میانگین عددی 00/4 رتبه اول و شاخص محیط زیست شهری با میانگین عددی 87/3 رتبه دوم را از نظر بازدیدکنندگان دارد. همچنین؛ در بحث رتبه بندی مناطق پنج گانه شهر از نظر شاخص های کیفیت محیطی جاذبه های گردشگری؛ نابرابری وجود دارد؛ بطوریکه عناصر و جاذبه‌های منطقه دو که بیشتر از نوع طبیعی- تفریحی هستند؛ با مقدار عددی صفر در الویت اول و بالاترین رتبه هستند و جاذبه‌های منطقه چهار با مقدار عددی 752/0 در در پایین ترین رتبه و اولویت‌ آخر از نظر گردشگران قرار دارند که این یافته ها، راهنمای مناسبی جهت آسیب شناسی، سیاستگذاری و برنامه‌ریزی‌ مناسب توسعه شهری محدوده مورد مطالعه با محوریت گردشگری خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

625 - سنجش عوامل موثر در امنیت محیطی در محله های سنتی از دیدگاه کاربران با رویکرد CPTED (مطالعه موردی: محله فیض آباد شهر کرمانشاه)
حسن سجادزاده محمد معتقد رضوان یارحقی سمیه مظفری

مقدمه: تحقق جلوگیری از جرم و برقراری امنیت از طریق طراحی محیطی در سکونتگاه های انسانی، همواره در طول تاریخ از اهمیت داشته است.هدف: اساس این پژوهش متکی بر استنباط و استخراج شاخص ها و عوامل طراحی محیطی که در برقراری امنیت در محلات گذشته نقش موثری داشته اند، می باشد که به چکیده کامل

مقدمه: تحقق جلوگیری از جرم و برقراری امنیت از طریق طراحی محیطی در سکونتگاه های انسانی، همواره در طول تاریخ از اهمیت داشته است.هدف: اساس این پژوهش متکی بر استنباط و استخراج شاخص ها و عوامل طراحی محیطی که در برقراری امنیت در محلات گذشته نقش موثری داشته اند، می باشد که به کاربست این عوامل و تجربیات در برقراری امنیت محیطی در سکونتگاه های جدید بپردازد.روش‌شناسی تحقیق: پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به استنباط و ارزیابی شاخص های امنیت محیطی در محله ها و سکونتگاه های سنتی پرداخته است. سپس با استفاده از ابزار پرسش نامه (360 عدد) و تحلیل آن از طریق نرم افزارSPSS ، از طریق آزمون t و تحلیل عاملی به استنباط و تحلیل داده ها پرداخته شده است. همچنین در راستای تحلیل نقش پیوندهای فضایی در برقراری امنیت از نرم افزار DepthMap و همچنین از آزمون های مقایسه ای و ضریب ماتریس های همبستگی برای بررسی ارتباط میان اجزای متغیرها بهره گرفته شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: نمونه مورد مطالعه یکی از مهم ترین محلات سنتی و فاخر شهر کرمانشاه به نام محله فیض آباد می باشد.یافته ها: یافته های تحقیق بیان گر آن است که مهم ترین عوامل طراحی محیطی موثر بر ارتقاء امنیت در سکونتگاه های انسانی در محلات سنتی عبارتند از: کیفیت عملکردی، کالبدی و میزان پیوندهایی فضایی در این گونه بافت ها، که توجه به تنوع کالبدی و عملکردی در محلات شهری، سهم بیشتری در امنیت محلات شهری ایفاء می نماید.نتایج: نتایج تحقیق نشان می دهد که از میان شاخص های عوامل کالبدی- عملکردی، استفاده مرکب از فضاهایی با کاربری های مختلط و ورودی‌های بافت محله ها و از میان شاخص های عوامل پیوند فضایی نیز استخوان بندی بافت و تراکم در بافت دارای بالاترین اولویت نسبت به سایر شاخص ها در امنیت محیطی از دیدگاه ساکنان در این محله می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

626 - ارزیابی و تحلیل نقش تعاونی های مسکن در بازتولید و ساماندهی فضای شهری (مطالعه موردی: شهر زنجان)
مجید حضرتی محمدتقی حیدری جعفر مهدیون

مقدمه: شهرها به‌عنوان گسترده‌ترین ساخته دست‌بشر، همواره در معرض بلایا و سوانح طبیعی و انسانی بسیاری بوده‌اند. در این میان، زلزله اغلب تلفات جبران‌ناپذیری را بر این سکونتگاه‌ها و به ویژه بافت‌های فرسوده آن تحمیل کرده که لازم است تا مفهوم تاب‌آوری برای کاهش آثار زیانبار ز چکیده کامل

مقدمه: شهرها به‌عنوان گسترده‌ترین ساخته دست‌بشر، همواره در معرض بلایا و سوانح طبیعی و انسانی بسیاری بوده‌اند. در این میان، زلزله اغلب تلفات جبران‌ناپذیری را بر این سکونتگاه‌ها و به ویژه بافت‌های فرسوده آن تحمیل کرده که لازم است تا مفهوم تاب‌آوری برای کاهش آثار زیانبار زلزله بیشتر مورد توجه قرار گیرد. هدف: در این راستا، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی ‌شاخص‌های تاب‌آوری کالبدی بافت‌های فرسوده در برابر زلزله‌های احتمالی صورت گرفته است.روش‌شناسی پژوهش: روش این پژوهش آمیخته و در دو فاز کیفی و کمی است . فاز کیفی، با استفاده از روش‌شناسی نظریه داده‌بنیاد و مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته با24 نفر از خبرگان انجام شده است. در فاز کمی از آزمون t تک نمونه‌ای و آزمون فریدمن استفاده شده است. در انتها نیز به منظور شناخت بیشتر از وضعیت شاخص‌های تاب‌آوری کالبدی، از طریق برداشت میدانی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، نقشه‌های مربوط به شاخص‌های تاب‌آوری کالبدی ارائه شد.قلمرو جغرافیایی پژوهش: منطقه پژوهش محله قلعه در شهرستان دزفول واقع در شمال استان خوزستان بوده است.یافته‌ها: تحلیل داده‌ها در طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام پذیرفت و به ظهور 97 کد باز، 18 مفهوم در قالب 4 مقوله اصلی منجر گردید. نتایج نشان داد تاب‌آوری کالبدی بافت‌های فرسوده در برابر زلزله در محله قلعه شامل چهار مؤلفه افزونگی، تنوع، اتصال و استحکام می‌باشد.نتایج: بررسی وضعیت شاخص‌ها و مؤلفه‌های تاب‌آوری کالبدی محله قلعه شهرستان دزفول در برابر زلزله از دیدگاه کارشناسان، حاکی از این بود که تاب‌آوری کالبدی محله قلعه شهرستان دزفول و مولفه‌های آن در سطح نامناسبی قرار دارند و از نظر سطح تاب‌آوری، مولفه اتصال در رتبه اول، مولفه تنوع در رتبه دوم، مولفه افزونگی در رتبه سوم و مولفه استحکام در رتبه چهارم قرار دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

627 - آسیب‌شناسی نظام برنامه‌ریزی فضایی با تأکید بر رویکرد پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز)
افسانه رحیمی علی پناهی حسن احمدزاده

مقدمه: کلان‌شهر تبریز به‌عنوان بزرگ‌ترین مرکز جمعیتی شمال غرب ایران، در سال‌های اخیر شاهد رشد فزاینده‌ی فیزیکی و جمعیتی بسیاری بوده و با تراکم و توسعه‌ی طرح‌های اقتصادی و زیرساختی از یک‌سو و گسترش بافت‌های مسئله‌دار از سوی دیگر و همچنین ناتوانی نظام مدیریت شهری در نظم‌د چکیده کامل

مقدمه: کلان‌شهر تبریز به‌عنوان بزرگ‌ترین مرکز جمعیتی شمال غرب ایران، در سال‌های اخیر شاهد رشد فزاینده‌ی فیزیکی و جمعیتی بسیاری بوده و با تراکم و توسعه‌ی طرح‌های اقتصادی و زیرساختی از یک‌سو و گسترش بافت‌های مسئله‌دار از سوی دیگر و همچنین ناتوانی نظام مدیریت شهری در نظم‌دهی به این مسائل، این شهر را با مشکلات عدیده و آسیب‌پذیری در مواقع بحرانی مواجه ساخته است. در این راستا نیاز است تا با تأکید بر رویکردهایی همچون پدافند غیرعامل در برنامه‌ریزی فضایی و نظم‌دهی به نظام و ساختار جمعیتی-کارکردی به تحقق توسعه‌ی پایدار نائل آمد.هدف: با توجه به اهمیت برنامه‌ریزی فضایی و بهره‌مندی از رویکردهایی همچون پدافند غیرعامل در راستای تحقق توسعه‌ی پایدار، هدف از پژوهش حاضر آسیب‌شناسی نظام برنامه‌ریزی فضایی کلان‌شهر تبریز با تأکید بر معیارهای پدافند غیرعامل و ارائه‌ی راهکارهایی برای دست‌یابی به الگوی مطلوب در نظام برنامه‌ریزی فضایی و تحقق توسعه‌ی پایدار می‌باشد.روش‌شناسی تحقیق: روش تحقیق کمی با ماهیت کاربردی–توسعه‌ای می‌باشد که به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از مدل حداقل مجذورات جزئی در نرم‌افزار Warp-PLS استفاده شده است. جامعه‌ی آماری تحقیق نیز شامل مدیران، مسئولان و کارشناسان شهری تبریز (حدوداً 1500 نفر) می‌باشد و حجم نمونه بر اساس مدل اصلاح‌شده کوکران 340 نفر برآورد شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی پژوهش شامل کلان‌شهر تبریز می‌باشد.یافته ها: یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که از بین شش مؤلفه‌ی مورد تأکید نظام برنامه‌ریزی با تأکید بر پدافند غیرعامل، تنها مؤلفه‌ی جمعیت با ضریب 51/0 در سطح اطمینان 95 درصد در کلان‌شهر تبریز تحقق یافته و پنج مؤلفه‌ی زیرساخت‌های حیاتی، زیرساخت‌های فیزیکی، فضاهای باز، جاده‌ها و معابر و کاربری زمین و عملکردها تحقق نیافته‌اند که ضرایب حاصل از مدل ساختاری برای این مؤلفه‌ها به ترتیب برابر با 23/0، 38/0، 32/0، 27/0 و 42/0 می‌باشد.نتایج: نتایج حاکی از آن است که عدم تحقق پدافند غیرعامل در برنامه‌ریزی فضایی تبریز، ناشی از نارسایی‌ها در نظام تصمیم‌گیری (یکپارچگی و سیستمی)، محتوای طرح‌ها (واقعیت‌گرایی، انعطاف‌پذیری و آینده‌نگری) و اجرا (تعهد و شفافیت) می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

628 - تحلیل نابرابری‌های مکانی با رویکرد عدالت فضایی درشهرها با استفاده از تکنیک-های تصمیم‌گیری چند معیاره (مورد مطالعه:27 شهر استان خوزستان)
ایوب بدراق نژاد هدیه عادلی

مسئله‌ی مهم در توزیع عادلانه امکانات به‌عنوان راهبرد عدالت اجتماعی، چگونگی توزیع خدمات و توانایی‌ها بین نواحی شهری است. هدف پژوهش حاضر تحلیل و سنجش میزان نابرابری فضایی و اولویت‌بندی سکونت‌گاه‌های انسانی برای آمایش در سطح شهرهای استان خوزستان است. مقاله حاضر از نظر هدف چکیده کامل

مسئله‌ی مهم در توزیع عادلانه امکانات به‌عنوان راهبرد عدالت اجتماعی، چگونگی توزیع خدمات و توانایی‌ها بین نواحی شهری است. هدف پژوهش حاضر تحلیل و سنجش میزان نابرابری فضایی و اولویت‌بندی سکونت‌گاه‌های انسانی برای آمایش در سطح شهرهای استان خوزستان است. مقاله حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری داده‌ها اسنادی و کتابخانه‌ای می-باشد. همچنین از مدل‌های و تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند معیاره WASPAS ، TOPSIS ، آنتروپی شانون، مدل ادغام استفاده شده است. نتایج مدل WASPAS نشان می‌دهد که شهر اهواز با ضریب توسعه(612/0) در رتبه اول و شهر دزفول با ضریب توسعه(281/0) در رتبه دوم قرار دارد. محرومترین شهرها شامل: شهر قلعه‌خواجه با ضریب توسعه (016/0) بیست‌وششم و شهر هفت‌کل با ضریب توسعه(015/0) در رتبه بیست‌وهفتم قرار گرفته است. نتایج روش ادغام نشان می‌دهد که از مجموع 27 شهر منتخب 8 شهر در وضعیت پایدار قرار دارند. شش شهر در سطح نیمه‌پایدار و13 شهر استان خوزستان در وضعیت محروم قرار گرفته که نگاه ویژه مسئولان و مدیران استان را می‌طلبد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

629 - تحلیل فضایی سطح برخورداری نواحی روستایی با رویکرد عدالت توزیعی مطالعه موردی: دهستان‌های بخش مرکزی شهرستان ارومیه
موسی کمانرودی طاهر پریزادی حجت میرزازاده

برنامه‌ریزی مساوات محور باید از راهکارهای کالبدمحور و فن سالارانه فاصله گرفته و به سمت سیاست‌های چند و مشارکت جویانه حرکت کرد و در آن به مدیریت محلی قدرت داد. از این منظر، نقطه اشتراک برنامه‌ریزی و عدالت اجتماعی، عدالت توزیعی است. هدف از این پژوهش بررسی سطح برخورداری نو چکیده کامل

برنامه‌ریزی مساوات محور باید از راهکارهای کالبدمحور و فن سالارانه فاصله گرفته و به سمت سیاست‌های چند و مشارکت جویانه حرکت کرد و در آن به مدیریت محلی قدرت داد. از این منظر، نقطه اشتراک برنامه‌ریزی و عدالت اجتماعی، عدالت توزیعی است. هدف از این پژوهش بررسی سطح برخورداری نواحی روستایی بخش مرکزی شهرستان ارومیه از نهاده‌ها و امکانات و مقایسه دهستان‌ها از منظر بهره مندی از امکانات و خدمات می‌باشد. که 55 متغیّر در قالب 6 بعد (آموزشی- فرهنگی، مذهبی، زیربنایی- مخابرات و ارتباطات، سیاسی- اداری، بهداشتی درمانی، بازرگانی وخدمات) برای مطالعه انتخاب و با مدل‌های گاتمن، موریس، تاکسونومی عددی، ویکور رتبه بندی و سطح بندی مناطق انجام شد. در نهایت با توجه به شرایط جغرافیایی متفاوت منطقه، نتایج بدست آمده با مدل کپ‌لند تلفیق شد و سطح بندی نهایی صوذت پذیرفت که نشان دهنده تفاوت برخورداری در سطح دهستان‌ها و نبود عدالت توزیعی در میان آنها است. بدین صورت که دهستان بکشلوچای و باراندوزچای شمالی به ترتیب در سطح برخوردار و محروم قرار می‌گیرند. برای کاهش نابرابری‌های مناطق پیشنهادهایی ازجمله ایجاد و تقویت مراکز خدمات رسانی در سطح دهستان‌ها، ایجاد تعادل و توازن در توزیع خدمات زیربنایی و روبنایی در سطح دهستان‌ها با اولویت دهستان‌های محروم، اولویت سرمایه‌گذاری با بخش‌های محروم و توسعه نواحی محروم ارائه شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

630 - شناسایی و تحلیل مؤلفه‌های کلیدی مؤثر بر بهبود عدالت در دسترسی به زیرساخت‌های شهری (مطالعه موردی: منطقه هشت تبریز)
عادل پور قربان عباس ارغان زینب کرکه ابادی

مقدمه: فضاهای تاریخی شهرها به عنوان نمادهای هویت‌بخش به شهر و شهروندان هستند. علیرغم اهمیت فضاهای تاریخی، این فضاها از نظر دسترسی به زیرساخت‌های شهری، دارای ضریب برخورداری پایین هستند و رفع این مشکل در گرو شناسایی دقیق مؤلفه‌ها، شناخت روابط بین مؤلفه‌ها و در نهایت شناسا چکیده کامل

مقدمه: فضاهای تاریخی شهرها به عنوان نمادهای هویت‌بخش به شهر و شهروندان هستند. علیرغم اهمیت فضاهای تاریخی، این فضاها از نظر دسترسی به زیرساخت‌های شهری، دارای ضریب برخورداری پایین هستند و رفع این مشکل در گرو شناسایی دقیق مؤلفه‌ها، شناخت روابط بین مؤلفه‌ها و در نهایت شناسایی مؤلفه‌های کلیدی است. هدف پژوهش: هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه‌های کلیدی در زمینه بهبود عدالت در دسترسی به زیرساخت‌های شهری در حوزه شهرداری تاریخی- فرهنگی منطقه هشت تبریز است.روش‌شناسی تحقیق: پژوهش از نوع کاربردی بوده و رویکرد آن توصیفی-تحلیلی مبتنی بر رویکرد آینده نگاری است. داده‌های پژوهش با استفاده از منابع مکتوب، سالنامه‌ها و نظرات گروه دلفی به دست آمده است. تعداد مؤلفه‌‌های پژوهش شامل 21 مؤلفه در ابعاد خدماتی، شهرسازی، مدیریتی و تاریخی- فرهنگی است. همچنین اعضای گروه دلفی شامل 19 نفر بوده است.قلمرو جغرافیای پژوهش: محدوده پژوهش حاضر حوضه شهرداری تاریخی- فرهنگی منطقه هشت کلانشهر تبریز است که بیش از 80 درصد آثار تاریخی شهر تبریز در این منطقه قرار دارد.یافته‌ها و بحث: یافته‌ها پژوهش نشان داد که از مجموع 21 مؤلفه مؤثر بر بهبود عدالت در دسترسی به زیرساخت‌های شهری در بافت‌های تاریخی، 11 مؤلفه به عنوان مؤلفه کلیدی هستند. مهم‌ترین مؤلفه‌های کلیدی عبارت‌اند از بهبود کیفیت بصری، بهبود حمل و نقل و مقاوم سازی بناهای قدیمی و... همچنین نتایج آزمون الکترا در زمینه اولویت‌بندی محلات هفتگانه واقع در حوزه شهرداری تاریخی- فرهنگی منطقه 8 تبریز نشان داد که به ترتیب محلات شهناز، بازار، منصور، مقصودیه، دانشسرا، قره باغ- بالاحمام و تپلی باغ- دمشقیه در اولویت‌های اول تا هفتم قرار دارند. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از یافته‌های پژوهش نشان داد که سه مؤلفه ارتقای کیفیت حمل و نقل عمومی در بافت‌های تاریخی ارتقای سرانه فضاهای سبز شهری و حفظ نمادهای تاریخی به عنوان سه پیشران کلیدی در زمنیه ارتقای عدالت در دسترسی به زیرساخت‌های شهری در بافت‌های تاریخی هستند. از این نظر می‌توان گفت که محلات شهناز، بازار و مقصودیه به ترتیب دارای رتیه‌های یک تا سه از نظر دسترسی به زیرساخت‌های شهری هستند. در نهایت با توجه به یافته‌های پژوهش، پیشنهادهای کاربردی در زمینه ارتقای عدالت در دسترسی به زیرساخت‌های شهری بافت‌های تاریخی ارائه گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

631 - تحلیلی بر پراکنش فضایی خدمات شهری در سکونتگاه‌های مراکز شهری شهرستان‌های استان مازندران
پری شکری فیروزجاه اسدالله دیوسالار بهاره عبدللهی حسن رسولی

مقدمه: برنامه‌ریزی شهری از آنجایی که با تخصیص و توزیع منابع کمیاب در بین مکان‌های مختلف شهر در ارتباط است، متکی بودن آن به معیار‌های پراکنش فضایی خدمات شهری، امری ضروری به نظر می‌رسد.هدف پژوهش: هدف از پژوهش حاضر بررسی پراکنش فضایی کاربری‌های خدمات شهری در سکونتگاه‌های م چکیده کامل

مقدمه: برنامه‌ریزی شهری از آنجایی که با تخصیص و توزیع منابع کمیاب در بین مکان‌های مختلف شهر در ارتباط است، متکی بودن آن به معیار‌های پراکنش فضایی خدمات شهری، امری ضروری به نظر می‌رسد.هدف پژوهش: هدف از پژوهش حاضر بررسی پراکنش فضایی کاربری‌های خدمات شهری در سکونتگاه‌های مراکز شهری شهرستان‌های استان مازندران است.روش شناسی تحقیق: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و روش آن توصیفی – تحلیلی است. گردآوری داده‌های موردنیاز تحقیق با استفاده از روش کتابخانه‌ای و اسنادی از سالنامه آماری استان مازندران در سال 1396صورت گرفته است. در این پژوهش برای سنجش معیار پراکنش فضایی خدمات شهری از شاخص‌های خدمات تفریحی – رفاهی، خدمات حمل‌ونقلی، زیرساخت‌های شهری، عمران شهری، فضای سبز شهری، خدمات آموزشی، خدمات بهداشتی – درمانی و خدمات فرهنگی استفاده شده است. برای رتبه‌بندی مراکز شهری شهرستان‌های استان مازندران براساس وضعیت توسعه خدمات شهری مدل ویکور بکار رفته است.قلمروجغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه، مراکز شهرستانهای استان مازندران می‌باشد.یافته ها و بحث: یافته های تحقیق نشان می‌دهد که تنها 7 شهر استان که شامل نقاط شهری 4 شهرستان بابلسر، فریدونکنار، کلاردشت و رامسر می‌باشند، در گروه‌های کاملاً برخوردار، برخوردار و نیمه‌برخوردار قرار دارند و شهروندان آنها از نظر برخورداری از خدمات شهری وضعیت ایده‌آلی دارند. به عبارت دیگر خدمات‌رسانی به شهروندان در شهرهای بابلسر، بهنمیر، هادی‌شهر، فریدونکنار، کلاردشت، رامسر و کتالم و سادات‌شهر به میزان زیادی قابل قبول می‌باشد. نتایج: نتایج تحقیق نشان می دهد که نزدیک به 90 درصد از شهرهای استان مازندران ازنظر شاخص‌های خدمات شهری وضعیت نامطلوب و پایین‌تر از متوسط دارند و کمبود خدمات شهری مدنظر تحقیق به نسبت جمعیت این شهرها بطور چشمگیری احساس می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

632 - ارزیابی ساختار فضایی شهر از منظر توسعه‌ی الگوی چندهسته‌ای (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز)
جعفر مهران‌پور محمدرضا پورمحمدی شهریور روستایی

مقدمه: ساختار فضایی شهر تحت تأثیر نیروهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، کالبدی، تکنولوژی و مدیریتی به شکل‌های مختلفی نمایان می‌گردد و دو الگوی تک‌هسته‌ای و چندهسته‌ای از مشهودترین این ساختارها می‌باشد. در این بین، ساختار فضایی و توسعه‌ی شهری چندهسته‌ای به دلیل تعدد مراکز می‌ چکیده کامل

مقدمه: ساختار فضایی شهر تحت تأثیر نیروهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، کالبدی، تکنولوژی و مدیریتی به شکل‌های مختلفی نمایان می‌گردد و دو الگوی تک‌هسته‌ای و چندهسته‌ای از مشهودترین این ساختارها می‌باشد. در این بین، ساختار فضایی و توسعه‌ی شهری چندهسته‌ای به دلیل تعدد مراکز می‌تواند ساختارهای نسبتاً یکنواخت، متعادل و همگن را در سطح شهر شکل دهد و فعالیت‌ها و جمعیت را به نوع مناسبی توزیع کند. هدف پژوهش: با توجه به اهمیت الگوی ساختار فضایی چندهسته‌ای علی‌الخصوص برای شهرهای بزرگ با جمعیت بالا و فعالیت‌های متنوع و پیچیده، هدف از پژوهش حاضر ارزیابی ساختار فضایی کلان‌شهر تبریز از منظر توسعه‌ی الگوی چندهسته‌ای می‌باشد.روش شناسی تحقیق: روش تحقیق در پژوهش حاضر کمی با ماهیت تحلیلی-اکتشافی می‌باشد که در راستای تجزیه و تحلیل اطلاعات در بخش توزیع عملکردها از روش مدل ضریب مکانی (LQ) و رگرسیون جغرافیایی وزنی و در بخش رشد جمعیتی از روش نرخ رشد استفاده شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی پژوهش شامل کلان‌شهر تبریز می‌باشد.یافته ها و بحث: یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که ساختار فضایی کلان‌شهر تبریز در حال حاضر به‌صورت دو قطبی قابل مشاهده بوده و منطقه‌ی مرکزی (منطقه 8) و شرق شهر (منطقه 2 و بخشی از منطقه 1) بیشتر عملکردها را به خود اختصاص داده‌اند. با این حال، با توجه به گسترش عملکردها در شمال شهر و با برنامه‌ریزی مناسب و توزیع متناسب عملکردها در مناطق دیگر (جنوب و غرب) می‌توان مقدمات ساختار فضایی و توسعه‌ی شهری چندهسته‌ای را در کلان‌شهر تبریز فراهم نمود.نتایج: نتایج حاکی از آن است که مرکزگریزی در کلان‌شهر تبریز کاملاً مشهود بوده و هسته‌های جمعیتی جدید در بخش‌های شرقی، شمالی و غربی در حال افزایش می‌باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

633 - تحلیل روند تغییرات مالکیت سکونتگاههای روستایی و پیامدهای کالبدی-فضایی آن 1377-1397 (مطالعه موردی: بخش خمام شهرستان رشت)
علی رحمانی چوکامی تیمور آمار عیسی پورررمضان

مقدمه:سکونتگاههای روستایی بعنوان یکی از فضاهای جغرافیایی با داشتن ویژگیهای از قبیل زنده بودن و قابلیت جذب و پخش(مهاجر پذیری و مهاجر فرستی)همواره درمعرض تغییرات قرار دارند.که یکی از عمده ترین این تغییرات میتوان به تغییرات مالکیتی اراضی در روستاها اشاره کرد.تغییرات مالکیت چکیده کامل

مقدمه:سکونتگاههای روستایی بعنوان یکی از فضاهای جغرافیایی با داشتن ویژگیهای از قبیل زنده بودن و قابلیت جذب و پخش(مهاجر پذیری و مهاجر فرستی)همواره درمعرض تغییرات قرار دارند.که یکی از عمده ترین این تغییرات میتوان به تغییرات مالکیتی اراضی در روستاها اشاره کرد.تغییرات مالکیتی در سطح سکونتگاههای روستایی زمینه مهاجرت افراد از شهرها به محیطهای روستایی برای تفریح و گذراندن اوقات فراغت و برعکس روستائیان با فروش زمین جهت دستیابی به زندگی بهتر و درآمد بیشتر برای سکونت درحاشیه شهرها را فراهم میکند. این مهاجرتهای بی رویه وحساب نشده به آشفتگی هر دو مکان جغرافیایی شهر و روستا(فضایی)منتج خواهد شد. هدف پژوهش:بررسی روند تغییرات مالکیت اراضی روستایی و پیامدهای کالبدی–فضایی آن در یک دوره بیست ساله میباشد. روش شناسی تحقیق:این تحقیق از نظرهدف در گروه تحقیقات کاربردی و از نظر روش جزء تحقیقات توصیفی–تحلیلی میباشد.در این تحقیق جامعه آماری بصورت تمام شماری یعنی کل 44 سکونتگاه روستایی بخش خمام شهرستان رشت است؛وروش گردآوری اطلاعات موردنیاز بصورت اسنادی، کتابخانه ای و براساس مشاهده میدانی ومصاحبه از(مدیر یا یکی از اعضای شورا)میباشدوداده های گردآوری شده از طریق نظریه های زمینه ای موردتجزیه و تحلیل قرارگرفته است. قلمروجغرافیایی تحقیق:سکونتگاههای روستایی بخش خمام شهرستان رشت بوده است.یافته ها و نتایج تحقیق:روند تغییرات مالکیت در طی بیست سال گذشته روبه فزونی بوده بطوری که شتاب تغییرات مالکیت اراضی دردهه نود بیش ازدهه هشتاد میباشد و ازپیامدهای کالبدی-فضایی آن میتوان به تغییرکاربری زمین، ساخت وگسترش خانه‌های دوم،تغییرآرایش کالبدی-فیزیکی سکونتگاهها،ازبین رفتن معماری سنتی وبومی و چشم اندازهای طبیعی و توزیع نامناسب جمعیت در ناحیه مطالعاتی اشاره کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

634 - ارزیابی معیارهای کالبدی- فضایی در راستای افزایش سطح امنیت اجتماعی محله های شهری (نمونه موردی فازیک مهرشهر)
داریوش اردلان آرش وحید مرضیه ابراهیمی پور جلال سبزی

مقدمه: ادراک کالبدی تاثیر به سزایی درمطلوبیت یا عدم مطلوبیت فضای شهری به جای می‌گذارد. فضای شهری بیشترین ارتباط را با مردم و محیط زندگی و در نتیجه نقش بسزایی در هویت بخشی و احساس آرامش به شهروندان دارد. ظاهر محیط‌های شهری و عوامل امنیت نیز به عنوان یک محرک، مردم و فعالی چکیده کامل

مقدمه: ادراک کالبدی تاثیر به سزایی درمطلوبیت یا عدم مطلوبیت فضای شهری به جای می‌گذارد. فضای شهری بیشترین ارتباط را با مردم و محیط زندگی و در نتیجه نقش بسزایی در هویت بخشی و احساس آرامش به شهروندان دارد. ظاهر محیط‌های شهری و عوامل امنیت نیز به عنوان یک محرک، مردم و فعالیت‌های آنها و استفاده کنندگان از فضا را تحت تاثیر قرار می‌دهد.هدف پژوهش: هدف از انجام این تحقیق تبیین معیارهای کالبدی- فضایی محله های شهری در راستای افزایش سطح امنیت اجتماعی در فازیک مهرشهراست. روش تحقیق: تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت جزء پژوهش‌های توصیفی با روش پیمایشی می باشد. روش گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده است. برای تحلیل آماری در بخش آمار استنباطی پژوهش کلیه تجزیه و تحلیل‌ها، با استفاده از تکنیک معادلات ساختاری و نرم افزارهایLISREL و SPSS بر روی 390 پرسشنامه سالم انجام شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: جامعه آماری تحقیق شامل شهروندان مهرشهر کرج می‌باشند.بحث و یافته ها: تحقیقات نشان داد، میزان تاثیرمقیاس(0.42)، ازدحام(0.52)، فرم فضا(0.38)، المان اطلاعاتی(0.59)، آلودگی دیداری(0.28)، نور روشنایی(0.55)، آلودگی محیطی(0.61)، آلودگی صوتی(0.49)، کیفیت نفوذ پذیری(0.33)، دسترسی حمل و نقل عمومی(0.70)، کیفیت فعالیتها و کاربری زمین(0.52) و کیفیت سکونت(0.68) بر امنیت اجتماعی تاثیر دارند.نتایج: سیاستها و اقدامات انجام گرفته در تحقیق، نشان داد اگرچه در تحقیقات شهرسازی، شهر از ابعاد گوناگون دسته بندی می شود، اما اقدامات یک بعد بر بعد دیگر شهر تاثیر گذار است و این خارج از اراده مدیران و برنامه ریزان شهری می باشد. پس با بررسی دقیق اثرات جانبی هر اقدام در حوزه شهرسازی می توان تاثیرات مثبت آنها را در ابعاد مختلف این سکونتگاه ها افزایش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

635 - تبیین مدل هنجار فضایی با هدف ترویج رفتار پایدار در مجتمع‌های مسکونی بر اساس نظریه نحو فضا (مطالعه موردی: شهر شیراز)
مرضیه شاهرودی کلور خسرو موحد حجت الله رشیدکلویر ملیحه تقی پور

مقدمه: با توجه به اهمیت رفتار افراد در تحقق اهداف پایداری، مدل‌های رفتاری به نحوی سعی در شناخت مولفه‌هایی داشته‌اند که پیش‌بینی‌کننده رفتار پایدار باشد. علی‌رغم تحقیقات بی‌شماری که رفتارها و ساختارهای فضایی را مورد مطالعه قرار داده‌اند، تاکنون تحقیقی در زمینه تاثیر رفتا چکیده کامل

مقدمه: با توجه به اهمیت رفتار افراد در تحقق اهداف پایداری، مدل‌های رفتاری به نحوی سعی در شناخت مولفه‌هایی داشته‌اند که پیش‌بینی‌کننده رفتار پایدار باشد. علی‌رغم تحقیقات بی‌شماری که رفتارها و ساختارهای فضایی را مورد مطالعه قرار داده‌اند، تاکنون تحقیقی در زمینه تاثیر رفتار فضایی بر رفتار پایدار انجام نشده است. پژوهش حاضر با افزودن رفتار فضایی به مولفه‌های مدل رفتار برنامه‌ریزی شده (انگیزش، نگرش، هنجار و کنترل رفتاری درک شده) به بررسی تاثیر این عامل پرداخته است.هدف پژوهش: هدف نهایی دستیابی به دیدگاه مشخص‌‌تری در رابطه بین محیط فیزیکی مسکن و رفتار انسان با تاکید بر فضامحوری معماری معاصر است.روش‌شناسی تحقیق: 516 پرسشنامه محقق ساخته که توسط محققان حوزه رفتار و روان‌شناسی مورد تایید قرار گرفته بود توزیع شد. چگونگی این تاثیرگذاری مستلزم بررسی ساختارهای فضایی و ویژگی‌های آن‌ها بود. به همین دلیل، الگوهای ساختاری و نحوی مسکن شهروندان مورد آزمون قرار گرفته نیز برداشت شد. مدل معادلات ساختاری، آزمون تحلیل واریانس و آزمون‌های نحوی محاسبه شاخص دید، هم‌پیوندی، عمق و ارزش فضایی ابزارهای تحلیلی این پژوهش بوده‌اند.قلمرو جغرافیایی پژوهش: شهر شیراز و مناطق 11 گانه آن محدوده مورد مطالعه تحقیق را تشکیل می‌دهند.یافته‌ها و بحث: رفتار فضایی دارای ارتباط مثبت و متقابل با همه فاکتورهای رفتار برنامه‌ریزی شده می‌باشد و بیشترین تاثیر را بر رفتار همیشگی و هنجارها داشته است. آزمون مقایسه میانگین نشان داد میان رفتار فضایی و رفتار پایدار افراد در دو الگوی مرکزگرا و محورگرا تفاوت معناداری وجود دارد. این تفاوت ناشی از ارزش فضایی قلمروهای مختلف و امکانات محیطی و فضایی بود که در اختیار ساکنان خود قرار می‌دهند. الگوی مرکزگرا، قلمروی عمومی را با یکپارچگی و دید بالاتر در معرض استفاده بیشتر قرار می‌دهد و الگوی محورگرا قلمروهای خصوصی را مورد اهمیت بیشتری قرار داده و خلوت‌گزینی را تشویق کرده است.نتایج: نتیجه تحقیق، با توجه به تاثیر استفاده‌پذیری و میدان‌های دید و عمق متوسط هر فضا که کنترل‌کننده ارتباطات و تعاملات بین اعضای یک جامعه کوچک مانند خانواده هستند، مدل هنجار فضایی نام‌گذاری شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

636 - تحلیل برخورداری و الگوی فضایی پراکنش خدمات عمومی در سطح محلات شهری (مورد مطالعه: منطقه 15 شهرداری تهران)
حبیب اله فصیحی لیلا پوریحیی

مقدمه: خدمات عمومی شهری ساختاردهندة شکل و ماهیت کالبدی، اجتماعی و فضایی شهر هستند و بنابراین الگوی نامتوازن توزیع آنها، تأثیر جبران‌ناپذیری بر ساختار محلات شهری خواهد داشت.هدف: در این پژوهش برخورداری و الگوهای فضایی پراکنش خدمات عمومی در سطح محلات شهری منطقة 15 شهرداری چکیده کامل

مقدمه: خدمات عمومی شهری ساختاردهندة شکل و ماهیت کالبدی، اجتماعی و فضایی شهر هستند و بنابراین الگوی نامتوازن توزیع آنها، تأثیر جبران‌ناپذیری بر ساختار محلات شهری خواهد داشت.هدف: در این پژوهش برخورداری و الگوهای فضایی پراکنش خدمات عمومی در سطح محلات شهری منطقة 15 شهرداری تهران مورد تحلیل قرار گرفته است.روش‌شناسی تحقیق: روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است که با به‌کارگیری داده‌های اسنادی و مشاهده‌ای و استفاده از قابلیت‌های سیستم اطلاعات جغرافیایی و اجرای مدل ویکور انجام شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدودة شهری منطقة 15 شهرداری تهران با مساحت 8/27 کیلومترمربع و حدود 66 هزار نفر جمعیت، قلمرو جغرافیایی این تحقیق است. تحقیق در سطح محلات شهری که 19 محلة تشکیل‌دهندة این منطقه هستند، صورت گرفته است.یافته‌ها: 19 محلة مورد مطالعه به لحاظ تعداد و وزن خدمات در چهار دسته قابل گونه‌بندی هستند. در گونة برتر، سه محلة ابوذر، مشیریه و مسعودیه قرار دارند که در دهه‌های اخیر تکوین یافته و توسعه یافته‌اند. در پایین‌ترین رده، سه محلة مسگرآباد، شوش و مظاهری را شامل می‌شود. محلة نخست یک محلة حاشیه-ای است و دو محلة دیگر جزء محلات بافت قدیم تهران هستند. 4 محله در گونة سطح بینابین نزدیک به محلات گونة برتر و 9 محله در دستة بینابینی نزدیک به ردة پایین قرار دارند. الگوی توزیع خدمات، جز در خصوص مراکز خدمات مذهبی که تصادفی است، حالت خوشه‌ای دارد. نتایج: شکل‌گیری نیازهای خدماتی بیشتر و متنوع‌تر در گذر زمان ایجاب می‌نموده که فضاهای بیشتری برای استقرار خدمات اختصاص یابد. از این رو در محلات بافت قدیمی شهر که فضا از گذشته همه اشغال‌شده بوده است، در مقایسه با محلات جدید، نارسایی بیشتری در استقرار خدمات عمومی وجود دارد. حرکت در مسیر ایجاد الگوی متوازن در توزیع خدمات، مستلزم اجرای رویکرد نوین مشارکت عمومی در مدیریت شهری است.کلیدواژه‌ها: خدمات شهری، الگوی فضایی، عدالت فضایی، تهران پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

637 - تحلیل فضایی مخاطرات ژئومورفیک به منظور شناسایی پهنه های امن سکونتی (مطالعه موردی: مناطق شهری استان گیلان)
پیام جعفری حمید ماجدی حسین ذبیحی

مخاطرات ژئومورفیک، به طور مستمر و در طول تاریخ در نواحی مختلف کره زمین اتفاق افتاده و همچنان ادامه دارد. ولی این وقایع را زمانی به عنوان یک مخاطره می‌شناسیم که سکونتگاه‌های انسانی تهدید کند و باعث خسارت به بناها، تأسیسات و تجهیزات ساخته دست بشر شود. همچنین دیگر از آنجا چکیده کامل

مخاطرات ژئومورفیک، به طور مستمر و در طول تاریخ در نواحی مختلف کره زمین اتفاق افتاده و همچنان ادامه دارد. ولی این وقایع را زمانی به عنوان یک مخاطره می‌شناسیم که سکونتگاه‌های انسانی تهدید کند و باعث خسارت به بناها، تأسیسات و تجهیزات ساخته دست بشر شود. همچنین دیگر از آنجا که بشر تا به امروز قادر به جلوگیری از وقوع بسیاری از این مخاطرات نبوده، لذا بهترین راهکار، دوری از این مخاطرات است. ولی با این حال بسیاری از سکونتگاه‌های انسانی در موقعیت‌های خطرپذیر به لحاظ مخاطرات ژئومورفیک قرار گرفته‌اند که تهدیدی بالقوه برای آنان محسوب می‌شود. بنابراین می‌توان با شناسایی نواحی پرخطر و امن سکونتی، هم برای مقابله با مخاطرات آماده شد و هم اینکه در توسعه‌ها و ساخت و سازهای آتی، نواحی امن سکونتی را در برنامه‌ریزی‌های شهری به کار گرفت. بر این اساس، تحقیق حاضر با این دغدغه انجام گرفت تا پهنه‌های امن سکونتی در استان گیلان، که یک استان پرمخاطره به لحاظ مخاطرات ژئومورفیک محسوب می‌شود، از طریق تحلیل فضایی، شناسایی شود. روش تحقیق از نوع آمیخته یا ترکیبی (کمی و کیفی) بوده و برای جمع‌آوری داده و اطلاعات، ترکیبی از دو روش کتابخانه‌ای و میدانی به کار برده شده است. نتایج این تحقیق نشان داد بر مبنای نظرات متخصصان و کارشناسان، مهمترین مخاطرات ژئومورفیک که به عنوان تهدیدی برای مناطق شهری استان گیلان تلقی می‌شود به ترتیب شامل زلزله، سیل، زمین لغزش، فرسایش، فرونشست و روانگرایی می‌شود. به لحاظ پراکنش فضایی نقاط امن سکونتی نیز بر مبنای آنچه از خروجی مدل فازی در نرم‌افزار GIS به دست آمد، 51.5 درصد از مساحت استان گیلان را سطوح ناامن و نسبتاً ناامن به لحاظ مخاطرات ژئومورفیک دربرگرفته است. از سوی دیگر پهنه‌های امن و نسبتاً امن، 23.4 درصد از سطح استان گیلان را شامل می‌شود و 25.1 درصد از مساحت استان را نیز پهنه با امنیت متوسط دربرمی‌گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

638 - تبیین ارتباط مهم ترین معیارهای برنامه ریزی فضایی و هویت شهری در محلات جدید و تاریخی با روش مدل رگرسیون چندگانه (نمونه موردی: محلات تاریخی و جدید شهر قزوین)
مهسا کریمی منوچهر طبیبیان مسعود الهی

مقدمه: در دهه‌های اخیر برنامه‌ریزی فضایی با هدف اصلی مدیریت خردمندانه فضا در شکل دادن به کالبد و معنا دهی به مکان‌ها، توجه محققان را به خود جلب نموده است. مولفه‌های این نوع برنامه‌ریزی می‌تواند نقش اثرگذاری در تغییر نگرش شهروندان به محل زندگی خود داشته باشد. بنابرین منط چکیده کامل

مقدمه: در دهه‌های اخیر برنامه‌ریزی فضایی با هدف اصلی مدیریت خردمندانه فضا در شکل دادن به کالبد و معنا دهی به مکان‌ها، توجه محققان را به خود جلب نموده است. مولفه‌های این نوع برنامه‌ریزی می‌تواند نقش اثرگذاری در تغییر نگرش شهروندان به محل زندگی خود داشته باشد. بنابرین منطقی به نظر می-رسد که از ابزارهای این نوع برنامه‌ریزی در ارتقای هویت محلات استفاده گردد.هدف پژوهش: هدف اساسی ارزیابی نقش برنامه‌ریزی فضایی در تقویت هویت شهری می‌باشد و با بررسی ارتباط بین مهم‌ترین معیارهای برنامه‌ریزی فضایی به عنوان متغیر مستقل و هویت شهری به عنوان متغیر وابسته دنبال می‌گردد.روش‌شناسی تحقیق: پژوهش حاضر روشی توصیفی- تحلیلی دارد. ابتدا با تحلیل محتوا تعداد ۷۶ مولفه شناسایی و سپس با روش دلفی پرسشنامه خبرگان تهیه و در سه دور رفت و برگشت شد. در نهایت ۲۱ مولفه باقی ماند که برای تهیه پرسشنامه شهروندان در محلات تاریخی و جدید استفاده گردید. ارزیابی این مؤلفه‌ها با پرسشنامه منضم به طیف‌های پنجگانة لیکرت از نمونه آماری به تعداد ۳۶۴ نفر در محلات تاریخی و ۳۵۱ نفر در محلات جدید توزیع شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از مدل رگرسیون چندگانه در نرم‌افزار SPSS انجام گرفت. قلمرو جغرافیایی پژوهش: محله‌های ملک آباد قزوین به عنوان نمونه‌ای از بافت تاریخی و ملاصدرا به عنوان نمونه‌ای از بافت جدید محدوده جغرافیایی این تحقیق هستند که به ترتیب ۵/۲۳ و ۵/۵۱ هکتار مساحت و ۴۱۵۶ و ۷۲۵۴ نفر جمعیت دارند. یافته‌ها و بحث: از بین مولفه‌های شناسایی شده تعداد ۲۱ مولفه (معیار) در پنچ گروه مدیریتی، فضایی-کالبدی، اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و زیست-محیطی به عنوان متغیرهای مستقل در نهایت انتخاب گردید. متغیر وابسته نیز هویت شهری بوده است. برای مولفه‌های‌ تحقیق به ترتیب ۲۱، ۱۲، ۱۶، ۱۵ و ۱۲ زیر معیار شناسایی شد. مشخص گردید که ارتباط مستقیمی بین متغیرهای مستقل و وابسته تحقیق وجود دارد. همچنین در بافت جدید رابطه بین برنامه‌ریزی کالبدی و احساس هویت محلی و رابطه بین برنامه‌ریزی اجتماعی-فرهنگی با احساس هویت محلی قوی‌تر از بافت قدیم می‌باشد. نتایج :در بافت تاریخی مشکلاتی از جمله عدم توجه به ابعاد کالبدی، اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی که نقش اساسی در هویت شهری ایفا می‌کنند، وجود دارد. برنامه‌ریزی فضایی در محلات جدید که از پیش برای آن اندیشیده شده هم نتوانسته است باعث ایجاد هویت شهری شود و ساکنان با مشکلات اجتماعی، هویتی و فرهنگی رو‌به‌رو هستند. برای بهبود وضعیت هویت محلات قزوین لازم است با اراده مدیران شهری و مشارکت شهروندان راهکارها و پیشنهادات مطرح شده مورد توجه قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

639 - نقش موزه های میراث روستایی در توسعه فرهنگی روستایی (مطالعه موردی: موزه میراث روستایی گیلان)
مسعود مهدوی مینا ترابی

گردشگری روستایی، پدیده های جدیدی را در قرن بیستم به محیط روستا معرفی می کند. از آن جمله می توان به احداث موزه های میراث روستایی اشاره کرد. همان گونه که می دانیم شرایط آب و هوایی و به طبع آن قومی و نژادی درکشور ما ازتنوع بسیار بالایی برخوردار است. از این رو خیلی دور چکیده کامل

گردشگری روستایی، پدیده های جدیدی را در قرن بیستم به محیط روستا معرفی می کند. از آن جمله می توان به احداث موزه های میراث روستایی اشاره کرد. همان گونه که می دانیم شرایط آب و هوایی و به طبع آن قومی و نژادی درکشور ما ازتنوع بسیار بالایی برخوردار است. از این رو خیلی دور از ذهن نیست، اگر نسل امروز ما اطلاعات کمی درمورد پیشینه فرهنگی - اجتماعی، قومی، قبیله ای، معماری، شهرسازی، نحوه زندگی پدران و نیاکان خود، داشته باشند. در نتیجه برای بهبود این وضعیت یکی از راهکارهایی که می تواند نه تنها برای معرفی سابقه تاریخی و جغرافیایی ایران به نسـل امروز که معرفـی آن به گردشگران خارجی و به صورت کلی تر جامعه جهانی مؤثرباشـد، احداث موزه های میراث روسـتایی است که به بهترین نحو می تواند معرف شخصیت فرهنگی کشور باشد. موزه میراث روستایی گیلان یک طرح ملی و نیز یک الگو در برپایی موزه های فضای باز در ایران است. اینموزه هامی توانندتلفیقیازجاذبه های معماریکهنروستایی،اشیاءو آثار هنری،غذاهایمحلی،نمایش،بازیوموسیقیمحلیروستاییباشندکه نقشبسیارمهمیدرایجاد تغییرنگرشنسبتبه فرهنگروستاییدرمیانبازدیدکنندگانروستاییوشهری ایجادمی نماید. تحقیقحاضر در پیکشفنقشواثرات این موزه ها بر روی شاخص های اجتماعی - فرهنگیاست. روش تحقیق در این مقاله از نوع توصیفی - تحلیلی است، اطلاعات و داده های بدست آمده از طریق نرم افزارSPSSطبقه بندی و با استفاده از آزمون ناپارامتری پیرسون - کای اسکوئر معنی داری شاخص های اجتماعی - فرهنگی تعیین شد و تحلیل های مورد نظر صورت گرفت. بررسی های صورت گرفته از طریق مطالعات میدانی و ارائه پرسش نامه نشان می دهد که احداث موزه های فضای باز مانند موزه میراث روستایی گیلان در نواحی مختلف می تواند از لحاظ فرهنگی - اجتماعی مفید واقع شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

640 - تحلیل توزیع فضایی خدمات شهری در شهر کرمانشاه
مسلم رستمی جعفر شاعلی

در این پژوهش توزیع فضایی خدمات عمومی شهری درسطح شهر کرمانشاه مورد بررسی قرار گرفته است.بدین منظور از21 مؤلفه استفاده شده وتوزیع خدمات عمومی شهری درسطح پنج بخش شهری کرمانشاه بررسی شده است. برای شناخت درجه توسعه یافتگی در پنج بخش شهری مورد مطالعه از تکنیک تاکسونومی (Taxon چکیده کامل

در این پژوهش توزیع فضایی خدمات عمومی شهری درسطح شهر کرمانشاه مورد بررسی قرار گرفته است.بدین منظور از21 مؤلفه استفاده شده وتوزیع خدمات عمومی شهری درسطح پنج بخش شهری کرمانشاه بررسی شده است. برای شناخت درجه توسعه یافتگی در پنج بخش شهری مورد مطالعه از تکنیک تاکسونومی (Taxonomy) استفاده و نتایج،نشان دهنده این موضوع است که بخش مرکزی توسعه یافته ترین بخش شهری در سطح کرمانشاه است. به علاوه از تکنیک GISدر تعیین شعاع عملکردی خدمات عمومی بهره گرفته شده ومحلات برخورداروغیر برخوردار،برروی نقشه های توزیع فضایی خدمات عمومی شهری مشخص گـردیده اند.یـــافته های تحقیق نشــان می دهد که توزیع فضایی خدمات عمومی در سطح شهرکرمانشاه به صورت نامتعادلی انجام پذیرفته و نیازمندارائه خدمات عمومی بیشتری می باشد.از بررسی بین میانگین قیمت زمین با درآمد سرانه و اجاره بهای پرداختی در ارتباط با شاخص مسکن معلوم گردید که رابطه معناداری بین آنها وجود دارد،یعنی هرچه قدردرآمد واجاره بهای پرداختی در بخش های پنج گانه موردمطالعه افزایش می یابد،قیمت زمین نیز با افزایش مواجه می‌شود که این موضوع باعث شکل گیری محله های برخوردار وغیر برخوردار شده است.در نهایت اینکه،از میان برنامه ریزی های موفق برای فائق آمدن به این مشکلات برنامه ریزی مشارکتی و استفاده از تکنیک های جدیدبرنامه ریزی،از جمله GIS از اولویت بیشتری برخوردارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

641 - تحلیل فضایی- مکانی نظام بانکی در کلان شهر رشت
محمد تقی رهنمایی نصراله مولائی هشجین حبیب اله رشید ارده

یکی از مقوله های مهم دربرنامه ریزی شهری، تعیین مکان مناسب برای استقرار کاربری های شهری است. فعالیت های گوناگون شهری هرکدام نیازمند فضای مناسب خود می باشد و امکان استقرار آنها در هر ناحیه ای از شهر وجود ندارد. توزیع فضایی- مکانی شعب بانک ها یکی از مسائل مهم در برق چکیده کامل

یکی از مقوله های مهم دربرنامه ریزی شهری، تعیین مکان مناسب برای استقرار کاربری های شهری است. فعالیت های گوناگون شهری هرکدام نیازمند فضای مناسب خود می باشد و امکان استقرار آنها در هر ناحیه ای از شهر وجود ندارد. توزیع فضایی- مکانی شعب بانک ها یکی از مسائل مهم در برقراری عدالت فضایی است که از نظر رویکردهای توسعه پایدار در کانون توجه خدمات رسانی و توسعه قرار دارد. شهر رشت 274 واحد بانکی دارد، به نظر می رسد در نقاط مختلف این شهر به صورت نامطلوبی توزیع شده باشند در این خصوص سوال اصلی تحقیق کشف ضوابط توزیع فضایی واحدهای بانکی در شهر رشت است. جهت پاسخ گویی به آن از روش توصیفی- تحلیلی و تکنیک های تحلیل فضایی استفاده شده است. برای این منظور نخست بر اساس ادبیات تحقیق به استخراج شاخص ها مبادرت شد سپس ضوابط توزیع فضایی بانک ها را تعریف و بر اساس آن به سؤال های تحقیق پاسخ داده شده است. نتایج تحقیق نشانگر عدم کفایت و عدم تناسب در توزیع واحدهای بانکی در مناطق مختلف می باشد و اغلب بانک ها نقاط حساس و استراتژیک شهر را برای فعالیت های خود برگزیده اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

642 - تحلیل فضایی شاخص های شهر سالم در مرکز شهرستان های استان ایلام
فاطمه پیری سعید امان پور مریم عباس پور

شهر نماد فرهنگ اجتماعی، مهم ترین عنصر مصرف کننده منابع طبیعی و تولیدکننده بیشترین حجم آلودگی و پسماندهایی است که بر زندگی انسان، طبیعت و هم چنین ساختار فضاها اثر می گذارد. روند روز افزون شهرنشینی و به دنبال آن بروز پیامدهای زیست محیطی، اجتماعی و جمعیتی، واکنش های گسترده چکیده کامل

شهر نماد فرهنگ اجتماعی، مهم ترین عنصر مصرف کننده منابع طبیعی و تولیدکننده بیشترین حجم آلودگی و پسماندهایی است که بر زندگی انسان، طبیعت و هم چنین ساختار فضاها اثر می گذارد. روند روز افزون شهرنشینی و به دنبال آن بروز پیامدهای زیست محیطی، اجتماعی و جمعیتی، واکنش های گسترده طرفداران زندگی سالم به دور از آلودگی و با حاکمیت بهداشت، سلامت جامعه انسانی و محیط را باعث گردیده است. در اواسط دهه 1980 میلادی رویکرد شهر سالم به عنوان راهی برای دست یابی به شرایط مطلوب زندگی فردی و اجتماعی مطرح شد. شهر سالم امکانات لازم برای پرورش اندام های سالم و مولد را به وجود می آورد که می تواند فضاهای سالم را توسعه داده و بهداشت و سلامتی جامعه را ارتقاء دهند و بستری برای توسعه روابط، تعاملات انسانی و بهبود وضعیت زیست محیطی شهر فراهم نمایند. هدف اصلی این تحقیق تحلیل فضایی وضعیت برخی از شاخص های شهر سالم در مرکز شهرستان های استان ایلام است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر داده های رسمی ثانویه است که به منظور رتبه بندی نقاط شهری این استان، از مدل سطح بندی تاپسیس استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که بین نقاط شهری استان ایلام از نظر برخورداری از شاخص های شهر سالم تفاوت معناداری وجود دارد. در این خصوص مرکز شهرستان ایلام از وضعیت مطلوب تری برخوردار بوده و دارای رتبه اول و مرکز شهرستان آبدانان رتبه آخر را دارد. بعد از مرکز شهرستان ایلام، مرکز شهرستان های ملکشاهی و ایوان به ترتیب رتبه های دوم و سوم سطح بندی را به خود اختصاص داده اند و در آخر جدول نیز مرکز شهرستان های دره شهر و شیروان به ترتیب قبل از آبدانان در رتبه های بعدی قرار گرفته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

643 - تبیین و ارزیابی توسعه آموزشی در شهرستان های استان کرمان
امین کاکادزفولی انیس کاکادزفولی علی اصغر عبداللهی

تمرکز نامعقول و نا متناسب امکانات در عرصه های زیستی، توسعه ی اقتصادی – اجتماعی نابرابر نواحی جغرافیایی را در پی خواهد داشت. موضوعی که بازتاب آن را در چشم انداز جغرافیایی شهرها و رشد ناهمگون آنها نیز می توان یافت. فرآیند چنین روندی شبکه شهری را در عملکرد خود نامتعا چکیده کامل

تمرکز نامعقول و نا متناسب امکانات در عرصه های زیستی، توسعه ی اقتصادی – اجتماعی نابرابر نواحی جغرافیایی را در پی خواهد داشت. موضوعی که بازتاب آن را در چشم انداز جغرافیایی شهرها و رشد ناهمگون آنها نیز می توان یافت. فرآیند چنین روندی شبکه شهری را در عملکرد خود نامتعادل ساخته است. برای ایجاد تعادل و به منظور شکل دادن فضاهای مناسب و همگون بحث برنامه‌ریزی منطقه ای، شناخت نابرابری های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نواحی مختلف می باشد. هدف این تحقیق نیز شناسایی الگوی فعلی توزیع فضایی توسعه آموزشی در شهرستان های استان کرمان می باشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و از لحاظ روش بررسی، توصیفی- تحلیلی می باشد. داده ها ی تحقیق از سالنامه آماری استان کرمان در سال 1390 گرداوری شده و به وسیله نرم افزارهای EXCEL، GIS، و همچنین روش ها ی TOPSIS، VIKOR، SAW و با استفاده از روش کپ لند نتایج سه مدل با هم ترکیب شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد، که توزیع فضایی توسعه آموزشی در سطح شهرستان‌های استان کرمان بسیار نابرابر بوده و در تضاد کامل با عدالت فضایی می باشد. این نابرابری در دو سطح جغرافیایی و جمعیتی روی داده است. در بعد جغرافیایی اغلب شهرستان های توسعه یافته از نظر آموزشی در شمال استان واقع شده اند. در سطح جمعیتی نیز شهرستان ها‌یی به توسعه آموزشی بیشتری رسیده اند که از جمعیت بیشتر‌ی برخوردارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

644 - تحلیل توزیع فضایی جمعیت در سلسله مراتب شهری استان گلستان (طی دوره زمانی 1365-1385)
ایوب بدراق نژاد مجتبی حسین نژاد سمیه خسروی

ماهیت و آهنگ تحولات جمعیتی در سال‌های اخیر در کشور موجب گردیده که اولاً رشد جمعیت شهری در مقاطع مختلف زمانی ناهماهنگ و ثانیاً توزیع رشد آن در استان‌های مختلف نسبت به شرایط استانی ناموزون و روند رشد فزاینده و سریع گردد. مطالعه شبکه شهری در پویش شهرنشینی، به دلیل روشن کرد چکیده کامل

ماهیت و آهنگ تحولات جمعیتی در سال‌های اخیر در کشور موجب گردیده که اولاً رشد جمعیت شهری در مقاطع مختلف زمانی ناهماهنگ و ثانیاً توزیع رشد آن در استان‌های مختلف نسبت به شرایط استانی ناموزون و روند رشد فزاینده و سریع گردد. مطالعه شبکه شهری در پویش شهرنشینی، به دلیل روشن کردن بسیاری از مسائل، از جمله علل و چگونگی جابجایی نیروی کار و سرمایه در بین شهرها، تمرکز شدید در یک منطقه و رکود جمعیت در مناطق دیگر از اهمیت بسزایی برخوردار است. در همین راستا تحقیقحاضربراساسرویکرد کمی- تحلیلی وبرپایهاطلاعاتکتابخانه ایوداده هایآماری،بااستفادهازمدل‌های تحلیلفضایی رتبه - اندازه زیپف، ضریب آنتروپی، ضریب تغییرات، شاخص‌های تمرکز و نخست شهری، توزیع لگاریتمی و الگوی پراکنش سکونتگاه های شهری به تحلیلشبکهشهری استان گلستان پرداخته است. جامعه آماری شامل کلیه شهرهای استان گلستان در سه دوره سرشماری از سال 1365 تا سال 1385 می باشد. یافته های پژوهش، بیانگر آن است که شاخص تمرکز و نخستشهری استاناز سال 1375 به بعد هموارهدر حالافزایشبودهاست.شاخص Rn در استان گلستان نیز برابر با 75/1 می‌باشد که بیانگر الگوی پراکندگی تصادفی و متمایل به منظم است. نتایج این پژوهش نیز نشان می‌دهد که تنها با رعایت تعادل در توزیع امکانات و خدمات و همچنین ایجاد فرصت‌های یکسان برای تمام شهرهای استان می‌توان به توسعه پایدار و سلسله مراتب فضایی و شهری بهینه دست یافت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

645 - راهبردهای توزیع فضایی زیرساخت های جامعه روستایی کشور با تأکید بر برنامه ریزی استراتژیک
شهره تاج جواد رزمی

فقدان ارزیابی جامع و مبتنی بر روش های علمی با تکیه بر آمار و اطلاعات دقیق از میزان برخورداری و سطح نسبی زیر ساخت های جامعه روستایی کشور مانع و مشکل اساسی در تدوین برنامه های روستایی محسوب می شود. از آنجا که در سرشماری عمومی نفوس و مسکن مرکز آمار ایران که در سطح کشور انج چکیده کامل

فقدان ارزیابی جامع و مبتنی بر روش های علمی با تکیه بر آمار و اطلاعات دقیق از میزان برخورداری و سطح نسبی زیر ساخت های جامعه روستایی کشور مانع و مشکل اساسی در تدوین برنامه های روستایی محسوب می شود. از آنجا که در سرشماری عمومی نفوس و مسکن مرکز آمار ایران که در سطح کشور انجام می گیرد یک سری ازآمار و اطلاعات مورد نیاز جامعه روستایی مورد آمارگیری قرار نمی گیرد، شاخص های این تحقیق از طرح آمارگیری از ویژگی های مسکن روستایی تابستان 1382 که برای اولین بار توسط مرکز آمار ایران و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی برای 28 استان کشور تهیه شده، استفاده شده است. در این تحقیق در فاز اول نسبت به شناسایی 208 شاخص ترکیبی اقدام سپس با هدف اعتبار سنجی به شاخص ها، با استفاده از روش ضریب تغییرات CV))مناسب ترین شاخص ها با درک دو زمینه ادراک رفتاری و غیر رفتاری در دو گروه شاخص های زیر ساختی وشاخص های توسعه و رفاه طبقه بندی، سپس با استفاده از روش تاکسونومی عددی و روش موریس و در نهایت تلفیق این دو روش نسبت به سطح بندی جامعه روستایی استان های کشوردرسه سطح، الف) شاخص های زیرساختی، ب) شاخص های توسعه و رفاه و ج ) تلفیق شاخص های زیرساختی و توسعه و رفاه، اقدام، سپس نسبت به شناسایی فرصت ها وتهدیدات خارجی اقدام شد، سپس جهت شناسایی عوامل داخلی شامل نقاط ضعف و قوت با استفاده از روش جینی برای بدست آوردن میزان توزیع خدمات اقدام گردید. سپس با استفاده از روش SWOT نسبت به تلفیق اطلاعات و انتخاب 12 استراتژی اقدام، و در نهایت نسبت به ارزیابی و اولویت بندی استرتژی ها براساس ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی (SQPM) 7 استراتژِی در اولویت قرار گرفته و استراتژی بازسازی مناطق توسعه نیافته از دیدگاه اندیشه ای، فکری، آموزش، تکنولوژی و تولیدی در اولویت اول و طرح ضربتی انتخاب گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

646 - تحلیل سازمان فضایی فعالیت ها در استان گیلان
عیسی پوررمضان رضا مهدوی

سازمان فضایی استان گیلان، ترتیب و توزیع نظام یافته واحدها و فعالیت ها در فضا برای عملکردهای عموم مجموعه است. این مقاله که با هدف تحلیل سازمان فضایی فعالیت ها در استان گیلان تهیه شده، از لحاظ هدف بنیادی و روش انجام آن توصیفی - تحلیلی است. نتایج این مطالعات نشان می دهد، س چکیده کامل

سازمان فضایی استان گیلان، ترتیب و توزیع نظام یافته واحدها و فعالیت ها در فضا برای عملکردهای عموم مجموعه است. این مقاله که با هدف تحلیل سازمان فضایی فعالیت ها در استان گیلان تهیه شده، از لحاظ هدف بنیادی و روش انجام آن توصیفی - تحلیلی است. نتایج این مطالعات نشان می دهد، سازمان فضایی ناحیۀ جلگه ای گیلان که حول محور فعالیت های نظام یافته در پیکره استان شکل گرفته ، نسبت به نواحی کوهپایه ای و کوهستانی که شامل ناحیۀ جنگلی و نوار مرتعی می باشد، دارای موقعیت ممتازتری بوده و در زمرۀ فضاهای نسبتاً توسعۀ یافته در استان محسوب می شود. با توجه به این نوع سازمان فضایی، توزیع امکانات و فعالیت ها و پراکندگی تسهیلات و نحوۀ میزان دسترسی به خدمات به صورت نسبتاً بهینه در سطح ناحیۀ جلگه ای استان صورت گرفته است. استفاده از فضا در وضع موجود تا حدی بیانگر قابلیت ها و توان های محیطی آن است. اما گاه عدم شناسایی دقیق پتانسیل های محیطی و گاه اقتضای ضرورت ها موجب می شود که بهره گیری از برخی فضاها متناسب با قابلیت های بالقوه نباشد. از این رو درمطالعات آمایشی تحلیل سازمان فضایی استان، مقوله کاربری و تخصیص فضا از اهمیت خاصی برخوردار است. استقرار صنایع در استان گیلان از توزیع فضایی نامتعادل برخوردار می باشد. با توجه به گرایش های کنونی درایجاد شهرک های صنعتی در نواحی صنعتی روستایی در سطح شهرستان های استان می توان گفت، استقرار صنایع در سطح نواحی استان از توزیع فضایی عادلانه تری نسبت به گذشته برخوردار بوده است. همچنین کانون های فعالیت های خدماتی استان در نقاط شهری آن قرار دارد، بنابراین سطح خدمات، به فراخور سطح شهرها در نظام سلسله مراتب عملکردی آن تفاوت خواهد داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

647 - بررسی اثرات فضایی مناطق ویژه اقتصادی بر سکونتگاه های عسلویه (مطالعه موردی: منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی)
سیده عاطفه قاسمی فرخ مشیری آیت اله ممیز

ایرانکشوری درحال توسعه است که دائماً پروژه های اقتصادی گوناگون درمناطق مختلف آن اجرا می شود. غالب این پروژه ها (نظیر احداث سدها، تأسیسات اتمی و ایجاد مناطق ویژه اقتصادی) در مقیاس بزرگ تأثیرات شدید اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و محیطی- اکولوژیکی برمناطق پیرامونی خود می گذار چکیده کامل

ایرانکشوری درحال توسعه است که دائماً پروژه های اقتصادی گوناگون درمناطق مختلف آن اجرا می شود. غالب این پروژه ها (نظیر احداث سدها، تأسیسات اتمی و ایجاد مناطق ویژه اقتصادی) در مقیاس بزرگ تأثیرات شدید اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و محیطی- اکولوژیکی برمناطق پیرامونی خود می گذارند. عدم ملاحظه به شرایط پایداری اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی این پروژه ها سبب شده تا کیفیت زندگی ساکنان مناطق اجرای طرح ها با خطر مواجه گردد.منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی در جنوب استان بوشهر یکی از مناطق است که به منظور استفاده از میدان گازی پارس جنوبی در سال 1377 تأسیس گردید. ورود چنین صنایع و ساختارهای مدرنی به جوامعی با ساختارهای سنتی بدون در نظر گرفتن ابعاد اجتماعی و فرهنگی آن، پیامدهای گوناگونی به همراه داشته است. هدف اصلی این پژوهش تحلیل اثرات فضایی منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی بر سکونتگاه های منطقه عسلویه است. پرسش اصلی این است که ورود صنعت به این منطقه چه پیامدهای داشته و این پیامدها چه تأثیراتی بر توسعه پایدار اجتماعات محلی گذاشته است. این پژوهش یک بررسی پیمایشی از نوع توصیفی است. بر این اساس جامعه آماری تحقیق 150 نفر، می باشد در جمع آوری داده ها از روش مصاحبه، مشاهده و پرسش نامه استفاده شده است. پایایی پرسش نامه از طریق آلفای کرونباخ و در روایی از دیدگاه های صاحب نظران و اساتید استفاده گردیده است. یافته ها نشان می دهد حضور صنعت و گسترش سریع تحولات صنعتی در منطقه پیامدهای مختلفی در سطوح مختلف اجتماعی، اقتصادی، کالبدیو زیست محیطی به همراه داشته است و منطقه را با معضلات جدی مواجه کرده است. شواهد نشان می دهد اجتناب کردن از این مشکلات در صورت داشتن برنامه ریزی فرابخشی امکان پذیر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

648 - مطالعه و بررسی روند و گسترش کالبدی- فضایی شهر بابلسر با استفاده از مدل های آنتروپی شانون و هلدرن
جعفر میرکتولی مصطفی قدمی معصومه مهدیان بهنمیری سحر محمدی

در دهه های اخیر شهرهای ایران مانند بسیاری از شهرهای جهان سوم دچار تحولات چشمگیری شده اند، به طوری که روند رشد شهرنشینی در پی تحولات اقتصادی، اجتماعی، موجب رشد لجام گسیخته و بی قواره شهرهای با نقش ملی و ناحیه ای گردیده که در اغلب شهرهای کشور ناشی از فقدان سیاست های مناسب چکیده کامل

در دهه های اخیر شهرهای ایران مانند بسیاری از شهرهای جهان سوم دچار تحولات چشمگیری شده اند، به طوری که روند رشد شهرنشینی در پی تحولات اقتصادی، اجتماعی، موجب رشد لجام گسیخته و بی قواره شهرهای با نقش ملی و ناحیه ای گردیده که در اغلب شهرهای کشور ناشی از فقدان سیاست های مناسب ساخت و ساز و بی برنامگی در بهره برداری از زمین شهری می باشد. شهر بابلسر نیز مانند بسیاری از شهرهای کشور از این تحولات مصون نمانده است. بررسی داده ها نشان می دهد جمعیّت شهر طی 50 سال اخیر نزدیک به 6 برابر رشد داشته که این رشد فزایندۀ جمعیت، گسترش بی رویۀ شهر را نیز در پی داشته است، به طوری که این شهر با گسترش فیزیکی 24 برابری طی این دوره، مشکلاتی از قبیل: تخریب زمین های کشاورزی اطراف شهر، مشکلات زیست- محیطی، کمبود امکانات زیربنایی و ... را ایجاد کرده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر تحلیلی- توصیفی بوده و با بهره گیری از مدل های آنتروپی شانون و هلدرن به تحلیل چگونگی گسترش کالبدی- فضایی این شهر پرداخته است. نتایج حاصل از مدل آنتروپی شانون که در طی سال های 1379-1389 انجام شده، نشان می دهد الگوی گسترش شهر خطی می باشد و بر اساس مدل هلدرن 60 درصد از رشد فیزیکی شهر در فاصله سال های 1385-1335 مربوط به رشد جمعیت بوده و 40 درصد مربوط به رشد افقی و اسپرال شهر می باشد که این عامل نتیجه عدم نظارت و کنترل مدیران شهری و نداشتن طرح و برنامه ای مدون جهت گسترش فیزیکی شهر بوده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

649 - نقش شهرهای میانی در توسعه فضایی استان همدان با نگرش بر شهر ملایر
مجید شمس

رشد سریع جمعیت و افزایش درصد شهر نشینی از پدیده هایی است که در چند دهه اخیر در کشور ایران مانند بسیاری از کشورهای جهان پدیدار گشته ، گرچه افزایش جمعیت شهر نشینی فی النفسه پدیده نامطلوبی نمی باشد و بعضاً آنرا نمادی از توسعه یافتگی می دانند ، لذا آنچه که به عنوان یک موضوع چکیده کامل

رشد سریع جمعیت و افزایش درصد شهر نشینی از پدیده هایی است که در چند دهه اخیر در کشور ایران مانند بسیاری از کشورهای جهان پدیدار گشته ، گرچه افزایش جمعیت شهر نشینی فی النفسه پدیده نامطلوبی نمی باشد و بعضاً آنرا نمادی از توسعه یافتگی می دانند ، لذا آنچه که به عنوان یک موضوع مهم مورد بحث و بررسی قرار می گیرد ، نه افزایش درصد شهر نشینی بلکه توزیع نامتوازن و نامتناسب جمعیت در کانونهای شهری است . استان همدان علیرغم قابلیت های طبیعی و موقعیت مناسب جغرافیایی و پیشینه تاریخی از نظر توسعه اقتصادی و اجتماعی از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست و همچنین از جهت نظام سکونتگاهی و سلسله مراتبی و سطح بندی خدمات تعادلی در شهرهای بزرگ ، میانه و کوچک نواحی روستائی آن به چشم نمی خورد . بطوریکه عمده جمعیت و فعالیت های اقتصادی در شهر همدان (مرکز استان ) متمرکز گردیده و الگوی نخست شهری بر آن حاکمیت دارد . که در این تحقیق سعی شده است با نگرش سیستمی و جامع نگر به تحلیل و بررسی وضع موجود و جایگاه و نقش شهرهای میانه اندام در توسعه فضایی استان به شکلی منطقی و متعادل پرداخته شود . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

650 - تحولات فضایی روستاهای پیرامون شهر با تأکید بر تعامل روستا - شهری (مورد : روستاهای پیرامون شهر نورآباد ممسنی)
رحمت الله منشی زاده مظفر صادقی

آشکار است که در شکل پذیری و تحول سکونت گاه های روستایی، مجموعه عوامل و نیروهای متفاوت و متنوعی نقش آفرین هستند، اما همه آنها به نوعی متأثر از تعامل و ارتباط دو عرصه سکونتی(شهر و روستا) با یکدیگر می باشند. بر این اساس، تحقیق حاضر به دنبال بررسی تحولات فضایی سکونتگاه های چکیده کامل

آشکار است که در شکل پذیری و تحول سکونت گاه های روستایی، مجموعه عوامل و نیروهای متفاوت و متنوعی نقش آفرین هستند، اما همه آنها به نوعی متأثر از تعامل و ارتباط دو عرصه سکونتی(شهر و روستا) با یکدیگر می باشند. بر این اساس، تحقیق حاضر به دنبال بررسی تحولات فضایی سکونتگاه های روستایی پیرامون شهر نورآباد ممسنی، کمیت وکیفیت تغییرات، علل و عوامل بوجود آورنده و به طور کلی تأثیرگذاری های حاصل از تعامل با شهر نورآباد بر روند تحولات فضایی این سکونتگاه های روستایی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا کنون می باشد.جمعیت پذیری و تغییرات معیشتی این روستاها به همراه رشد سریع شهر نورآباد طی سه دهه اخیر سبب شده است که، سکونتگاه های روستایی واقع در حاشیه و پیرامون شهر در معرض تحولات فضایی وسیعی قرار گیرند. به نحوی که برخی از روستاهای پیرامونی در معرض خطر استحاله و فرو رفتن در بافت و کالبد شهر قرار گرفته اند و دگرگونی های فضایی و ساختاری زیادی به خود دیده اند و یا این که پاره ای از این روستاها به دلیل به دلیل برخورداری از شرایط دیگر، به نحو متفاوتی دچار تحول گردیده اند که از مهمترین موارد آن می توان تغییرات در قیمت اراضی، تغییر در الگوی مسکن، تغییرات زیست محیطی، تحولات اجتماعی و تغییر در عملکردهای این سکونتگاه ها را نام برد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

651 - تحلیل و سنجش سطح برخورداری مناطق روستایی از خدمات کشاورزی و تعیین دهستان مرکزی برای خدمات رسانی کشاورزی در شهرستان ایذه
صادق الهیاری سیاوش مولایی پارده

بخش کشاورزی به دلیل توانمندی در ایجاد ارزش افزوده و اشتغال زایی از یک سو و تأمین امنیت غذایی و حیات اقتصادی اجتماعی کشور از سوی دیگر، از اهمیت بسیار بالایی در رشد و شکوفایی اقتصاد ملی برخوردار است. از این روتأسیس نظام خدماتی مؤثر برای کشاورزان در توسعه یافتگی جوامع چکیده کامل

بخش کشاورزی به دلیل توانمندی در ایجاد ارزش افزوده و اشتغال زایی از یک سو و تأمین امنیت غذایی و حیات اقتصادی اجتماعی کشور از سوی دیگر، از اهمیت بسیار بالایی در رشد و شکوفایی اقتصاد ملی برخوردار است. از این روتأسیس نظام خدماتی مؤثر برای کشاورزان در توسعه یافتگی جوامع روستایی نقشی بسزای خواهد داشت. هدف پژوهش حاضر سنجش سطح برخورداری دهستان های شهرستان ایذه از خدمات کشاورزی بر اساس 25 شاخص کشاورزی و تعیین دهستان مرکزی بر اساس تعداد خدمات کشاورزی موجود در آن ها می باشد. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی بوده و آمار و اطلاعات از نتایج سرشماری نفوس و مسکن 1385 و همچنین از گزارشات مراکز ترویج خدمات کشاورزی دهستان هاگردآوری و تنظیم گردید. تحلیل دادها و ترسیم نقشه ها با استفاده از نرم افزارهایSPSS وArc GIS انجام گرفت و در همین راستا از فنون برنامه ریزی شاخص مرکزیت و شاخص ناموزون موریس استفاده شد. نتایج پژوهش با استفاده از هر دو روش نشان می دهد که در بین دهستان های مختلف شهرستان به لحاظ برخورداری از شاخص های کشاورزی، اختلاف بسیار بالایی وجود دارد به گونه ای که اختلاف بین برخوردارترین دهستان (دهستان حومه شرقی) نسبت به محروم ترین دهستان (دهستان سوسن شرقی)تقریباً پنج برابر بوده است. در پایان نیز با مشخص شدن تفاوت و اختلاف در سطوح برخورداری این دهستان ها، پیشنهاداتی برای برنامه ریزان و متولیان توسعه روستایی برای از بین بردن این نوع نابرابری ها توصیه شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

652 - مقایسه تطبیقی مبتنی بر شاخص های پایداری محیطی در ساختار فضایی پیشنهادی طرح جامع شهرهای ساحلی دریای مازندران (مطالعه موردی: شهرهای ساری و رشت)
قدیر صیامی سوگند سیرجانی

ساختار فضایی شهر نتیجه فرآیندهای فضایی موجود در شهر است. این مفهوم بر کیفیت رقابت پذیری، زیست پذیری، مطلوبیت زیست محیطی شهرها تأثیر عمیق دارد. توسعه شهری فرآیندی پویا و مداوم است که اگر این روند بدون برنامه باشد موجب وارد شدن خسارات جبران ناپذیری به محیط زیست و انسان چکیده کامل

ساختار فضایی شهر نتیجه فرآیندهای فضایی موجود در شهر است. این مفهوم بر کیفیت رقابت پذیری، زیست پذیری، مطلوبیت زیست محیطی شهرها تأثیر عمیق دارد. توسعه شهری فرآیندی پویا و مداوم است که اگر این روند بدون برنامه باشد موجب وارد شدن خسارات جبران ناپذیری به محیط زیست و انسان می شود. با توجه به موقعیت راهبردی خاص منطقه شمال و قرارگیری در مجاورت دریای خزر و ارتفاعات البرز و برخورداری از شرایط بسیار مساعد طبیعی و لزوم حفاظت از آن ها، دو بزرگ شهر کرانه جنوبی دریای مازندران (ساری و رشت) به عنوان نمونه موردی در نظر گرفته شدند و تلاش گردیده میزان توجه و رعایت شاخص های پایداری محیطی در طرح های توسعه شهری و به خصوص ساختار فضایی این نواحی مورد مقایسه تطبیقی قرار گرفته و تعیین شود آیا در چنین مناطقی به اصول پایداری محیطی در شهرها توجه می شود. هدف از این پژوهش، بررسی تطبیقی ساختار فضایی شهرهای رشت و ساری با معیارهای ساختار فضایی پایدار محیطی می باشد. از نظر هدف تحقیق، کاربردی - توسعه ای و از منظر چارچوب پژوهش، تحلیلی-توصیفی است. جمع آوری اطلاعات به صورت مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و مبتنی بر اطلاعات و آمار طرح های جامع شهر ساری و رشت و سالنامه آماری کشور در سال 1385 می باشد. در راستای اهداف تحقیق با استفاده از تکنیک SWOT، نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای ساختار فضایی شهرها مورد تحلیل قرار گرفته است. از لحاظ شاخص های پایداری محیطی شهر ساری در وضع پیشنهادی طرح جامع این دو بزرگ شهر، نسبت به شهر رشت بیشتر به سمت پایداری سوق پیدا کرده و پایدارتر می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

653 - تحلیل توان ها و محدودیت های محیطی با تحلیلی بر لرزه خیزی و نحوه استقرار مراکز جمعیتی استان زنجان
سیدرضا آزاده ملیحه زارع

استان زنجان به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص متأثر از حوادثی چون زلزله، سیل، خشکسالی، تگرگ و سرمازدگی، لغزش و رانش زمین می باشد که از میان عوامل فوق، زلزله به دلیل شرایط ویژه و عدم امکان پیش بینی و شناخت دقیق آن و نیز خسارات جانی مترتب از آن از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف چکیده کامل

استان زنجان به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص متأثر از حوادثی چون زلزله، سیل، خشکسالی، تگرگ و سرمازدگی، لغزش و رانش زمین می باشد که از میان عوامل فوق، زلزله به دلیل شرایط ویژه و عدم امکان پیش بینی و شناخت دقیق آن و نیز خسارات جانی مترتب از آن از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف اصلی از انجام این مطالعه تحلیل لرزه خیزی و نحوه استقرار مراکز عمده جمعیتی شامل نقاط شهری و دهستان ها در این استان می باشد. در این مطالعه در گام نخست به بررسی لرزه خیزی و پهنه بندی استان از لحاظ خطر زلزله پرداخته شده است و در مرحله بعد مراکز عمده جمعیتی مستقر در تقسیمات سیاسی استان مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت با بهره گیری از قابلیت های تحلیل نرم افزار Arc GIS و هم پوشانی لایه ها، تحلیل فضایی خطر زلزله در مراکز عمده جمعیتی انجام شده است. نتایج حاکی از آن است که 45 درصد از مساحت استان در پهنه با خطر بالای زلزله، 47 درصد در پهنه با خطر متوسط زلزله و تنها 8 درصد از مساحت استان در پهنه با خطر پایین زلزله قرار دارند. تحلیل های فضایی نشان داد که 12 شهر از مجموع 16 شهر استان در پهنه با خطر بالای زلزله قرار دارند و از مجموع 46 دهستان استان، 25 دهستان در پهنه با خطر بالای زلزله مستقر هستند. بنابراین اتخاذ سیاست هایی همچون رعایت اصول مهندسی ساختمان در ساخت و سازهای جدید، جلوگیری از گسترش شهرهای مستقر در پهنه با خطر بالای زلزله، مکان یابی سکونتگاه های جدید در نواحی با خطر پایین زلزله، آموزش مردم در هنگام بلایای طبیعی همچون زلزله می تواند در کاهش اثرات مخرب زلزله موثر واقع شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

654 - بررسی روابط متقابل شهر و روستا (نمونه موردی: روستاهای دهستان عشق آباد با شهر نیشابور)
کتایون علیزاده محمد حسن هجرتی محمد احمد آبادی

در این مقاله به بررسی روابط متقابل بین شهر نیشابور و دهستان عشق آباد پرداخته شده است . فضایی که از نظر طبیعی دارای ویژگی ها و محدودیت های خاص خود است. روش تحقیق بکار گرفته شده در این مقاله از نوع توصیفی - تحلیلی می باشد و جمع آوری اطلاعات از طریق روش کتابخانه ای و چکیده کامل

در این مقاله به بررسی روابط متقابل بین شهر نیشابور و دهستان عشق آباد پرداخته شده است . فضایی که از نظر طبیعی دارای ویژگی ها و محدودیت های خاص خود است. روش تحقیق بکار گرفته شده در این مقاله از نوع توصیفی - تحلیلی می باشد و جمع آوری اطلاعات از طریق روش کتابخانه ای و میدانی (به کمک پرسش نامه) انجام گرفته است. تعیین حجم نمونه با استفاده ازروش کوکران انجام گرفت و 300 پرسش نامه در میان 5 روستای نمونه در دهستان عشق آباد تکمیل گردید و بدین وسیله فرضیه های ارایه شده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل با نقطه نظرات مدل ارتباطات مکانی جغرافیدان معروف، ادوارد اولمن (Edward Ullman‌) بیشترین تطابق را نشان می دهد،‌ بنابراین در این تحقیق نتایج با این مدل مقایسه شده است. یافته های بدست آمده تأییدی بر روابط جهانی مرکز - پیرامون در مقیاس ناحیه ای است و نشان می دهد که پیرامون (دهستان عشق آباد) از جوانب مختلف تحت سیطره و تسلط مرکز (شهر نیشابور) قرار گرفته است. کیفیت و شدت رابطه به گونه ای است که تسلط شهر نیشابور به دلایل مختلف از جمله: عدم وجود امکانات کافی در مرکز دهستان، نزدیکی فاصله، اختلاف فاحش سطح خدمات در دو مرکز جمعیتی مورد مطالعه و .... بر دهستان عشق آباد سایه افکنده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

655 - Locating Ornamental and Medicinal Saffron Cultivation Based on AHP Analysis in GIS Environment in Ardabil Province
Vahid Ashrafi Bahram Mirshekari Shahryar Dashti Ebrahim Khalilvand Salim Farzaneh

The ornamental and medicinal saffron with high economic value encompasses a great share of non-oil exports in Iran. As a result, identification of suitable areas for saffron cultivation in Ardabil province located in northwestern part of Iran necessitate effective plann چکیده کامل

The ornamental and medicinal saffron with high economic value encompasses a great share of non-oil exports in Iran. As a result, identification of suitable areas for saffron cultivation in Ardabil province located in northwestern part of Iran necessitate effective planning for expanding cultivation and production of this product. Given the effect of various environmental factors on growth and yield of saffron, land evaluation process requires comprehensive spatial and descriptive information for cultivation of this plant. Geographic Information Systems (GIS) allows taking advantage of this type of data and facilitates spatial analysis of collected data based on identified models. In this study, Multi-criteria Decision-making (MCDM) and Analytic Hierarchy Process (AHP) methods were used based on environmental ecological needs for saffron cultivation. Modeling and spatial analysis of data layers were performed in ArcGIS software. Research methods encompass data collection and entry, statistical calculations and analyses, criteria clustering and valuation, spatial modeling and integration of diverse information. Accordingly, land capability of Ardabil province was assessed for saffron cultivation. Final zoning map was prepared. The results showed effectiveness of hierarchical analysis in assessment of land capability for cultivation of saffron. According to this criteria, Ardabil province was divided into four parts as follows: 19.8 % of this province had highly suitable capability (355429.8 ha), 26.7 % had suitable capability (479291.7 ha), 29.3 % had moderate suitability (525964.3 ha) and 24.2 % had no suitability in cultivation of this plant (434414.2 ha). As a result, it is recommended to cultivate saffron in northern part of Ardebil (Moghan). پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

656 - Quality Assessment of Turfgrasses Using NTEP Method Compared to an Image-Based Scoring System
Fatemeh Kazemi Mahmmod Reza Golzarian Fatemeh Nematollahi

The current methods of turfgrass evaluations are often based on human-based assessment methods. However, eliminating subjective errors from such evaluations is often impossible. This research compared the accuracy of human-based and digital image processing-based method چکیده کامل

The current methods of turfgrass evaluations are often based on human-based assessment methods. However, eliminating subjective errors from such evaluations is often impossible. This research compared the accuracy of human-based and digital image processing-based methods for quality assessment of turfgrasses. Four turfgrass plots were evaluated using the two mentioned methods. In the human-based method, 20 evaluators (10 women and 10 men) and in the image-based method, a digital camera with an artificial and controlled light source were used. This experiment for the first time evaluated the two qualitative characteristics of turfgrass texture and weed growth tolerance using a specific image processing-based technique and the common human-based evaluation method. Further, total coverage, color, and living coverage of the turfgrasses were compared with the two methods. The results of the human-based assessment method showed a wider range and higher standard deviations than that in the image processing method, which seems to be due to the differences between the human's evaluators and errors caused by the human mind. The results also emphasized the accuracy and ease of application of the image-processing-based method. This outcome can have applications for developing a mechanized system for turfgrass quality evaluation across the world. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

657 - Spatial Distribution Pattern of Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae) on Different Rosa Cultivars in Greenhouse Tehran
Fatemeh Bidarnamani Elham Sanatgar Mehdi Shabanipoor

The two-spotted spider mite, Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae),is an economically important pest of ornamental plant in Iran. Thepopulation abundance and spatial distribution were studied on five Rosa cultivarsincluding Maroussia, Wendela, Elderado, Wenede چکیده کامل

The two-spotted spider mite, Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae),is an economically important pest of ornamental plant in Iran. Thepopulation abundance and spatial distribution were studied on five Rosa cultivarsincluding Maroussia, Wendela, Elderado, Wenedetta, and Hot Lady during twogrowing seasons of 2011 and 2012 in greenhouse. The k parameter, index of dispersion,Lloyd’s mean crowding, Morisita’s index and regression methods(Taylor and Iwao) were used to estimate the spatial distribution pattern ofmite. There was improved sampling program by k parameter and coefficientsof regression models. The result indicated that the highest population densityof T. urticae was early of July (2.47 per leaf) and early of September (4.11 perleaf). Also, a sequential sampling plan was developed using the fixed-precisionmethod of Green for estimating the density of the mite. Populations on differentRosa cultivars, especially Maroussia, were aggregated during most of thegrowing season and negative binomial models fit data sets better than thePoisson series. The mean number of two-spotted spider mite per plant had significantlydifference between all plant strata. The fitness percentage of cultivarMaroussia Rosa revealed a slight tendency towards the Poisson distribution, sothat 58 and 14.1 percent of data sets from T. urticae on cultivar Wenedettapopulations fit the Poisson distribution. These results fully support findings ofdistribution indices, indicating an aggregated distribution. Determining samplingprogram and spatial distribution pattern of the pest can effectively help to designand perform of IPM. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

658 - بررسی جامعه شناختی آلودگی صوتی و کنترل سر و صدا با گسترش فضای سبز شهری
نرمینه معینیان

چکیدههدف بررسی حاضر، تحقیق در آلودگی صوتی به عنوان یک مشکل زیست محیطی، اجتماعی و شهری است که ابعاد و کم و کیف آلودگی صوتی با توجه به تعریف آن مورد توجه قرار گرفته و به عوارض جسمانی، روانی و اجتماعی آن از زاویه دانش جامعه شناسی پزشکی نگریسته شده و از میان راه حل های ممکن چکیده کامل

چکیدههدف بررسی حاضر، تحقیق در آلودگی صوتی به عنوان یک مشکل زیست محیطی، اجتماعی و شهری است که ابعاد و کم و کیف آلودگی صوتی با توجه به تعریف آن مورد توجه قرار گرفته و به عوارض جسمانی، روانی و اجتماعی آن از زاویه دانش جامعه شناسی پزشکی نگریسته شده و از میان راه حل های ممکن برای مبارزه با این مشکل به شرح یکی از مهمترین آنها یعنی طراحی فضای سبز شهری با رویکردی به دیدگاه های حوزه ی محیط زیست پرداخته شده است. این بررسی از نوع بررسی های ژرفانگرانه و کیفی بوده و جمع آوری اطلاعات به شیوه اسنادی و کتابخانه ای صورت گرفته و برای تحلیل یافته ها از رویکردهای اجتماعی محیطی متعلق به حوزه ی جامعه شناسی پزشکی و همچنین نظریه نوسازی بوم شناختی استفاده شده است. یافته های این بررسی حاکی از آن است که آلودگی صوتی یکی از مهمترین آلودگی هایی است که سلامت جسمانی و روانی و راندمان کاری و صحت انجام کار و سلامت روابط اجتماعی انسان را به طور جدی تهدید می کند و در راستای جستجوی راه حلی برای کاهش این مشکل، گسترش فضای سبز شهری و توجه به آن در طراحی و برنامه ریزی شهری می تواند آلودگی صوتی را به میزان قابل توجهی در نقاط پر سرو صدا و پرترافیک شهری کاهش دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

659 - بررسی کارکرد توسعه فضای شهری در الگوهای فرهنگی با رویکرد کمی (مطالعه موردی: شهر متوسط مرند)
حوریه مقصودی مهرداد نوابخش سیدمحمد سیدمیرزایی صدیقه محمداسماعیلی

توسعه فضایی شهرها همواره با خود تغییرات و دگرگونیهایی را در حوزه های مختلف جوامع به همراه دارد. از مولفه های اساسی توسعه فضائی شهرها توزیع جمعیت و سکونتگاههای شهری است؛ نحوه استقرار سکونتگاهها و همچنین توزیع جمعیت پدیده های قابل توجهی را به همراه دارد. از آنجا که دگرگون چکیده کامل

توسعه فضایی شهرها همواره با خود تغییرات و دگرگونیهایی را در حوزه های مختلف جوامع به همراه دارد. از مولفه های اساسی توسعه فضائی شهرها توزیع جمعیت و سکونتگاههای شهری است؛ نحوه استقرار سکونتگاهها و همچنین توزیع جمعیت پدیده های قابل توجهی را به همراه دارد. از آنجا که دگرگونیها و تحولات در جوامع تابعی از جمعیت و تحرکات و رفتار جمعیتی شهرها بوده است، تقسیم بندی شهرها به شهرهای بزرگ، متوسط و کوچک برای تبیین و تحلیل جامعه شناختی از اهمیت خاصی برخوردار است. شهرهای متوسط، در مقام تعدیل کننده فشارهای مختلف و انتقال دهنده امکانات و خدمات مختلف از شهرهای بزرگ به شهرهای کوچک و روستاها از اهمیت خاصی برخوردار می باشند. این پژوهش به منظور بررسی پیامدهای فرهنگی توسعه فضائی شهرها در ایران انجام شد. همچنین مطالعه صورت گرفته برای این پژوهش مربوط به اطلاعات آماری سالهای 1375-1395 و مطالعه تحولات جمعیتی شهرهای متوسط طی دوره مذکور بوده و شهر متوسط مرند مورد مطالعه قرار گرفته است. بدین منظور، با استفاده از روش پیمایش، دیدگاه‌های شهروندان و نخبگان مرند برای هر یک از گویه های تعریف شده در پرسشنامه به دست آمد. اطلاعات به دست آمده از طریق تجزیه و تحلیل آماری تبیین گردید. نتایج حاصل از کاربرد آزمون های آماری نشان می دهد، توسعه فضائی شهر متوسط مرند پیامدهایی در حوزه فرهنگ شهری به همراه داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

660 - بررسی‌ نقش فضای مجازی در شکل گیری فرهنگ جدید ارتباطی و هویت اجتماعی مردم شهر اصفهان
زینب ابراهیمی درچه سیدناصر حجازی محمدعلی چیت ساز

چکیدهاینترنت و دنیای مجازی یکی از ابزارهای ارتباطی مهمی است که توانسته است زندگی روزمره ی افراد را متحول کند و در خلق هویت و فرهنگ نوین نقش بسزایی ایفا کند. اینترنت مردم سراسر جهان را با فرهنگ ها، هویت ها و سبک های گوناگون زندگی، به یک جامعه عظیم جهانی که در آن دیواری و چکیده کامل

چکیدهاینترنت و دنیای مجازی یکی از ابزارهای ارتباطی مهمی است که توانسته است زندگی روزمره ی افراد را متحول کند و در خلق هویت و فرهنگ نوین نقش بسزایی ایفا کند. اینترنت مردم سراسر جهان را با فرهنگ ها، هویت ها و سبک های گوناگون زندگی، به یک جامعه عظیم جهانی که در آن دیواری وجود ندارد پیوند می دهد. لذا، هدف از پژوهش حاضر بررسی ابعاد نقش دنیای مجازی در شکل گیری فرهنگ جدید ارتباطی و هویت اجتماعی مردم شهر اصفهان می باشد. روش پژوهش، روش پیمایشی مقطعی با دو هدف توصیف و تبیین می باشد. جامعه مورد مطالعه، کلیه زنان و مردان بالای 15 سال شهر اصفهان می باشد. حجم نمونه طبق فرمول کوکران 384 نفر انتخاب شد. ابزار اندازه گیری در این تحقیق شامل پرسشنامه محقق ساخته جهت سنجش شکل گیری فرهنگ جدید ارتباطی، هویت اجتماعی و میزان استفاده از فضای مجازی بوده است. جهت تجزیه و تحلیل از روش های آمار توصیفی(میانگین و انحراف استاندارد) و در سطح آمار استنباطی از تحلیل عاملی تاییدی و روش مدل سازی معادلات ساختاری ( شاخص های برازش مطلق، تطبیقی، مقتصد) استفاده شده است. نتایج نشان داد که فضای مجازی بر شکل گیری فرهنگ های جدید مؤثر است.و هم چنین فضای مجازی بر هویت اجتماعی مؤثر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

661 - Bayesian Analysis of Spatial Probit Models in Wheat Waste Management Adoption
احمدرضا عمانی آزاده نوراله نوری وندی

The purpose of this study was to identify factors influencing the adoption of wheat waste management by wheat farmers. The method used in this study using the spatial Probit models and Bayesian model was used to estimate the model. MATLAB software was used in this study چکیده کامل

The purpose of this study was to identify factors influencing the adoption of wheat waste management by wheat farmers. The method used in this study using the spatial Probit models and Bayesian model was used to estimate the model. MATLAB software was used in this study. The data of 220 wheat farmers in Khouzestan Province based on random sampling were collected in winter 2016. To calculate Bayesian coefficients the Gibbs sampling and Metropolis–Hastingsalgorithm were used. A Lagrange Multiplier test for spatial error dependence [LM(err)] and a Lagrange Multiplier test for spatial lag dependence [LM(lag)] to extract the appropriate model were used.The results of both models were statistically significant with 99% probability. Thus, both models can be used in interpreting the results. Based on the results of the estimation of spatial models the variables of participation in extension courses, technical knowledge about management of waste, income, crop’s yield, mechanization level and the spatial autoregressive coefficient had significant role on adoption of waste management. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

662 - Factors Influencing Self- Efficiency of Rural Women in Malard County
ندا شریفی مریم امیدی مریم محمودی

The main purpose of this descriptive-correlational research was to determine the factors underpinning rural women's self-efficiency in Malard County, Iran. The statistical population consisted of all rural women in Malard County (N=23636). The sample size was determined چکیده کامل

The main purpose of this descriptive-correlational research was to determine the factors underpinning rural women's self-efficiency in Malard County, Iran. The statistical population consisted of all rural women in Malard County (N=23636). The sample size was determined using Cochran's formula (n=613) and they were selected by the stratified random sampling method. Data for the study were gathered with a structured questionnaire whose content validity was determined based on inputs by experts in the field and a review of the relevant literature. Cronbach's alpha test was used to assess the reliability of the questionnaire. The data analysis was performed using SPSS v.18. The results of the Pearson correlation coefficient revealed a positive and significant correlation of educational and extension factors, participation in family decision-making, social factors, spatial dynamics, economic factors, self-esteem factors, and the capacity to deal with shocks and stresses with self- efficiency of rural women. There was also a negative and significant relationship between age and self-efficiency of rural women. The stepwise multiple regression analysis showed that economic factor (R2=0.437), educational and extension factor (R2= 0.507), self-esteem factor (R2= 0.539), and social factor (R2= 0.545) were the most important factors contributing to the dependent variable (rural women self-efficiency), respectively. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

663 - Analysis of personal factors influencing spatial planning of entrepre-neurship in the villages of Masal County
فتح اله کشاورز شال تیمور آمار بهمن رمضانی

Designing and developing a proper plan for entrepreneurship in rural areas have turned into an imperative task, which can be defined considering the capabilities, culture, and local norms in each region. The statistical population of the present research, which aimed to چکیده کامل

Designing and developing a proper plan for entrepreneurship in rural areas have turned into an imperative task, which can be defined considering the capabilities, culture, and local norms in each region. The statistical population of the present research, which aimed to design and present a proper paradigm for planning by formulating entrepreneurship indices tailored with local attributes and their climatic conditions, was composed of rural users in Masal County in Guilan province, Iran. The main research instrument was a questionnaire whose validity was achieved by collecting the opinions of experts and scholars through the Delphi method and whose reliability was estimated by Cronbach’s alpha to be 0.66-0.83 for different sections. The participants were 486 individuals including rural entrepreneurs, Dehyars, Islamic Rural Council members. The exploratory factor analysis was employed to reduce the research variables to fewer factors and determine the contribution of each factor in rural planning. Based on the results, the personal factors influencing entrepreneurship planning included 14 variables. After the varimax rotation of the driving factors, they were classified into four indices of pragmatism, ambiguity tolerance, creativity and ideation, and achievement motivation. From the participants’ viewpoint on the personal factors, the indices of risk-taking, ambiguity tolerance, creation and ideation, and achievement motivation were the first to fourth important factors influencing entrepreneurship planning, respectively. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

664 - بررسی تاثیر شبکه برداشت داده های اکتشافی بر دقت برآورد مناطق آنومال به روش فرکتالی متغیر- مساحت
سمیه طبسی رضا قوامی ریابی فرامرز دولتی اردهجانی

موفقیت روشهای اکتشافی، به میزان دقت در شناسایی و تفکیک آنومالیهای موجود در دادههای اندازهگیری شده بستگی دارد. در این مقاله، از روش فرکتال جهت تفکیک مولفههای مختلف و تخمین حد آستانهای مولفه آنومال دادههای گرانیسنجی (دادهها با یک شبکه منظم برداشت شدند )، استفاده شد. برای چکیده کامل

موفقیت روشهای اکتشافی، به میزان دقت در شناسایی و تفکیک آنومالیهای موجود در دادههای اندازهگیری شده بستگی دارد. در این مقاله، از روش فرکتال جهت تفکیک مولفههای مختلف و تخمین حد آستانهای مولفه آنومال دادههای گرانیسنجی (دادهها با یک شبکه منظم برداشت شدند )، استفاده شد. برای تشخیص تغییر بعد فرکتال و جداسازی دادههای آنومالی از زمینه، از مدل تمام لگاریتمی شتاب جاذبه - مساحت استفاده گردید . در مدل فرکتالی متغیر- مساحت، توزیع دادهها و مشخصات فضایی و هندسی داده ها نیز انعکاس مییابد. نتایج حاصل از کاربرد این مدل با نتایج بررسی مدل فرکتالی غلظت- مساحت در دادههای رسوبات آبراههای (اکتشاف طلا) با شبکه برداشت نامنظم، با یکدیگر مقایسه شدند. بر این اساس، در تخمین شبکه، وجود یک یا چند داده با آنومالی بالا در بین دادههای فاقد شبکه بندی منظم، تغییر بعد فرکتالی خاصی را در بین دادهها سبب میشود و شناسایی سایر دادههای آنومال را با مشکل مواجه میسازد. نوع شبکه برداشت دادههای اکتشافی نتایج روشهای تفکیک را تحت تاثیر قرار داده و در نتیجه توزیع سیستماتیک ایستگاههای برداشت، نتایج بهتری را در تفکیک دادهها به کمک روش فرکتال ارائه میدهند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

665 - روانشناسی فضای مجازی: تراکنش‌های گفتگوی همزمان در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی
اعظم نجفقلی نژاد

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی و مرور مفاهیم و ویژگی‌های ارتباط‌های مجازی و برخط از جمله گفتگوهای همزمان و روانشناسی حاکم بر این فضاهای جدید است و در این راستا استانداردها و رهنمودهای ارتباط‌های برخط در کتابخانه‌ها مورد کنکاش قرار گرفته است. روش پژوهش: پژوهش حاضر به شیوه سند چکیده کامل

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی و مرور مفاهیم و ویژگی‌های ارتباط‌های مجازی و برخط از جمله گفتگوهای همزمان و روانشناسی حاکم بر این فضاهای جدید است و در این راستا استانداردها و رهنمودهای ارتباط‌های برخط در کتابخانه‌ها مورد کنکاش قرار گرفته است. روش پژوهش: پژوهش حاضر به شیوه سندی و از نوع مروری-تحلیلی است که برای تبیین روانشناسی فضای مجازی از نظریه‌های مختلف تعامل برخط از جمله نظریه‌های غنای رسانه‌ای، حضور اجتماعی، نظریه استفاده و خشنودی و افسارگسیختگی برخط بهره برده است. یافته‌ها: فضای مجازی و برخط دارای ویژگی‌های متمایزی است و اثراتی متفاوتی بر ذهن و رفتار آدمی می‌گذارد. درگیری کمتر حواس، فضای غالب نوشتاری، انعطاف در هویت، تغییر و تعدیل ادراکات، تعدد روابط ممکن، امکان تأخیر در پاسخگویی به مخاطب در ارتباطات مجازی، قابلیت کش آمدن زمان و قطع ارتباط رسانه‌ای، اضطرارآمیز بودن و همزمان بودن ارتباط از جمله این ویژگی‌هاست. این ویژگی‌ها عموماً حالات روانشناختی همچون خشم، اضطراب، نگرانی و ناامیدی را به همراه دارد. تعامل در فضای مجازی زمانی موثر واقع می‌شود که حاصل این تعامل ارتباطی، موجب استفاده و یا خشنودی فرد در محیط زیست روانی و اجتماعی او شود. نتیجه‌گیری: بنابراین با توجه به ماهیت کار و پیچیدگی تعامل کتابدار و کاربر در طول فرایند مرجع، رفتار مثبت و منفی کتابدار (مشاهده شده توسط کاربر) عامل و فاکتور مهمی در موفقیت یا شکست فرایند به حساب می‌آید. توجه به روانشناسی کاربران در فضای مجازی، تبعیت از استانداردها و رهنمودهای عملکرد رفتاری و مهارتی کتابداران و مجهز بودن به انواع مهارت‌های علمی و ارتباطی از عوامل موفقیت تراکنش‌های برخط محسوب می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

666 - بررسی زیر ساخت های ارائه ی خدمات اطلاعاتی در کتابخانه های آموزشگاهی (دبیرستانی)شهر همدان
فریبا آژده فرشته سپهر

هدف: پژوهش حاضر بررسی زیرساخت های اطلاعاتی موجود در کتابخانه های مدارس دولتی و غیر انتفاعی دوره ی متوسطه و پیش دانشگاهی شهر همدان می باشد. روش شناسی : روش این پژوهش پیمایشی – توصیفی است شیوع و ابزار در نظر گرفته شده برای جهع آوری اطلاعات در این پژوهش,پرسشنامه است چکیده کامل

هدف: پژوهش حاضر بررسی زیرساخت های اطلاعاتی موجود در کتابخانه های مدارس دولتی و غیر انتفاعی دوره ی متوسطه و پیش دانشگاهی شهر همدان می باشد. روش شناسی : روش این پژوهش پیمایشی – توصیفی است شیوع و ابزار در نظر گرفته شده برای جهع آوری اطلاعات در این پژوهش,پرسشنامه است. جامعه آماری مورد مطالعه را 63 کتابخانه آموزشگاهی تشکیل می‌دهد که حجم نمونه برابر با حجم جامعه در نظر گرفته شده است. یافته‌های پژوهش : حاکی از آن است که 80‌درصد از مدارس مورد مطالعه دارای کتابخانه مستقل هستند و 18 درصد نیز فاقد کتابخانه مستقل می‌باشند. مدارسی که فاقد فضای مستقلی برای کتابخانه می‌باشند عمدتاً از اتاق پرورشی و نمازخانه مدارس (5/6درصد) استفاده می‌نمایند. بیش از70درصد مدارس از نظر تجهیزات در سطح پایینی قرار دارند. حدود 55درصد مدارس کتابدار مستقل ندارندوخدمات کتابخانه توسط معاون (مربی) پرورشی انجام می شود. در کلیه مدارس مورد مطالعه، کتابخانه‌هابودجه تعریف شده سالانه ندارند و نحوه‌ی تأمین بودجه کتابخانه‌ها از طریق سرانه مدارس ,و اهدا و زمان تخصیص بودجه به صورت مقطعی و بر اساس نیاز صورت می‌گیرد. گروه تعیین انتخاب مجموعهی کتابخانه از دانش آموزان و آموزگاران نیز نظر سنجی می کنند.از لحاظ پوشش موضوعی بیشترین درصد کتابها به دین و مذهب (87درصد) و کمترین درصد رایانه (4درصد) می‌باشد. در 63درصد مدارس شیوه دسترسی به منابع از طریق قفسه باز انجام می‌گیرد. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده بیانگر ان است که زیرساخت های خدمات اطلاعاتی در کتابخانه های آموزشگاهی از نظر فضا,بودجه,تجهیزات,نیروی انسانی,مجموعه سازی,ارائه خدمات و خط مشی مطلوب نمی باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

667 - الگوی کالبدی- فضایی مطلوب در سکونتگاه‌های غیررسمی شهر چابهار و پراکنش الگو به کمک نرم افزار گرس‌هاپر
علیرضا نظرنیا لیلا زارع فریبرز دولت آبادی

حاشیه‌نشینی در شهرها به علت رشد بی‌سابقه مهاجرت از روستا به شهر معضلی مهم و اجتناب ناپذیر در برابر نظام معماری شهرهای امروزی ایران قرار داده است. در این بین مهاجران در پی عدم دریافت پاسخ برای حل موضوع سکونت از سوی مسئولین شهری، منفعل نمی‌مانند و پاسخی از جنس دانش و تجرب چکیده کامل

حاشیه‌نشینی در شهرها به علت رشد بی‌سابقه مهاجرت از روستا به شهر معضلی مهم و اجتناب ناپذیر در برابر نظام معماری شهرهای امروزی ایران قرار داده است. در این بین مهاجران در پی عدم دریافت پاسخ برای حل موضوع سکونت از سوی مسئولین شهری، منفعل نمی‌مانند و پاسخی از جنس دانش و تجربه بومی خود همچون زاغه، کپر، چادر، آلونک، حلبی آباد و امثال آن را شکل می‌دهند. سوال مهم در نحوه مداخله کالبدی- فضایی برای حل معضل پیش‌گفته است. آیا برخورد صرفا سلبی با سکونت خودروی پیش‌آمده و متعاقبا تخریب هر نوع مدل از معماری ارگانیک شکل گرفته مطلوب است؟ سطح و عمق مداخله در ساختار معماری شکل‌گرفته که منطبق بر فرهنگ سکونت گروه مخاطب طرح است باید به چه نحوی باشد تا الگوی جدید به لحاظ کالبدی- فضایی میان گروه مخاطب طرح جا بیفتد؟ مقاله پیش رو با محوریت شهر چابهار و سکونتگاه‌های غیررسمی آن ابتدا سعی در بررسی عمیق‌تر مساله و سپس یافتن پاسخی پایدار برای حل مساله کالبدی- فضایی پیش‌آمده دارد. این فرآیند با مطالعات میدانی محقق، برداشت‌ها و پیمایش‌های متعدد سکونتگاه‌های غیررسمی شهر چابهار همراه بوده است. در آخر الگوی کالبدی- فضایی مطلوب بر روی زمین پیاده سازی و با استفاده از نرم‌افزار گراس‌هاپر منتشر و ساماندهی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

668 - تبیین و سنجش مولفه‌های ارتقا کیفیت فضای شهری در میادین جهان واقعی در مقایسه با جهان موازی
مهدی خاک زند کامیاب کیانی

انسان، کاربر اصلی فضای شهری شناخته می‌شود و میادین هر‌شهر چه در‌جهان واقعی و‌چه در‌جهان مجازی، بعنوان قلب تپنده‌ آن شهر هستند که در‌آن مجموعه‌ای از فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی، مذهبی، سیاسی و غیره در‌آن صورت می‌گیرد، موثر بر‌نوع و نحوه ادراک انسان از آن شهر، شناخته می‌ش چکیده کامل

انسان، کاربر اصلی فضای شهری شناخته می‌شود و میادین هر‌شهر چه در‌جهان واقعی و‌چه در‌جهان مجازی، بعنوان قلب تپنده‌ آن شهر هستند که در‌آن مجموعه‌ای از فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی، مذهبی، سیاسی و غیره در‌آن صورت می‌گیرد، موثر بر‌نوع و نحوه ادراک انسان از آن شهر، شناخته می‌شوند. این نوشتار با‌‌هدف تبیین مولفه‌های موثر در ارتقا کیفی فضا‌های شهری و بدست آوردن اصلی‌ترین این مولفه‌ها در‌دو نمونه فضای‌شهری که سال‌ها حیات خود را حفظ کرده‌اند و‌در نهایت سنجش ان در‌ جهان‌موازی دی‌سنترالند جهت شناخت میدان‌های شهری در این‌جهان نگاشته شده است. تحقیق حاضر بدنبال پاسخ به‌مولفه‌های ارتقا‌کیفی حیات فضا‌های باز‌شهری‌و‌ طریقه طبقه‌بندی میدان‌ها در جهان‌موازی‌‌با‌بهره‌گیری از مطالعات اسنادی و کتابخانه‌ای و‌همچنین روش مورد‌پژوهی با‌استخراج مولفه‌های موثر بر‌کیفیت فضای شهری مفاهیم و به تبع آن مقولات اصلی مستخرج در‌طیف وسیعی‌ از‌طریق مطالعات میدانی و پرسشنامه مورد سنجش قرار‌گرفت و نتایج از‌طریق نرم‌افزار‌SPSS، آزمون فریدمن و روش‌AHP‌مورد بررسی قرار گرفت تا در‌نهایت میدان‌های شهری در‌جهان موازی مورد طبقه‌بندی از‌نظر کیفیت قرار بگیرند. نتایج نشان می‌دهد، مولفه‌های ارتقا‌کیفی فضا‌های شهری در دو‌دسته معیارهای کالبدی-فضایی و عملکردی طبقه‌بندی می‌گردد، که معیارهای کالبدی-فضایی به ابعاد و تناسبات، هارمونی و انتظام فضایی و مقیاس انسانی و معیار عملکردی به اختلاط کاربری، فعالیت‌های مناسب و سرزندگی و زندگی اجتماعی طبقه‌بندی می‌شوند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که میدان اصلی جهان دی‌سنترالند (میدان‌پیدایش)نمایشی مناسب از یک میدان ساختار دهنده می‌باشد که بر‌اساس مولفه‌های جهان واقع بصورتی بسیار مطلوب طراحی گشت است از نظر ساختار‌های طراحی شباهت‌های بسیاری در‌میان میدان های جهان موازی و واقعی قرار دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

669 - بررسی ارتباط بین نقشه های شناختی در حضورپذیری و ادراک سالمندان از فضای معماری (نمونه موردی: آسایشگاه سالمندان کهریزک)
فرناز چراغی فر حسین سلطان زاده هادی قدوسی فر

با بالا رفتن سن قدرت و توانایی سالمندان در شناخت فضاهای معماری و محوطه‌های داخلی یا بیرونی مربوط به آن کاهش می‌یابد و این نکته از یک سو وابستگی آنان را به سایرین بیشتر می‌کند و اعتمادبه‌نفس آنان را کاهش می‌دهد و در مراحل بعدی ممکن است آنان قدرت راه‌یابی و مسیریابی را از چکیده کامل

با بالا رفتن سن قدرت و توانایی سالمندان در شناخت فضاهای معماری و محوطه‌های داخلی یا بیرونی مربوط به آن کاهش می‌یابد و این نکته از یک سو وابستگی آنان را به سایرین بیشتر می‌کند و اعتمادبه‌نفس آنان را کاهش می‌دهد و در مراحل بعدی ممکن است آنان قدرت راه‌یابی و مسیریابی را از دست بدهند. هدف از انجام این تحقیق این است که عوامل موثر در ادراک سالمندان از طریق بررسی‌ نقشه‌های شناختی بررسی‌ شود. این مقاله با استفاده از روش چیدمان فضا در چارچوب مطالعات رفتار محیطی، پاسخ‌های رفتاری و شناختی سالمندان در آسایشگاه سالمندان کهریزک موردبررسی قرار می‌دهد. این مطالعه پاسخ‌های رفتاری سازگار و ناسازگار را نسبت به پیکربندی‌های فضایی در رابطه با سالمندان و محیط مسکونی‌شان را نشان می‌دهد. جامعه آماری شامل چهل و پنج سالمند مقیم آسایشگاه کهریزک می‌باشد که دارای توانایی شناختی و حرکتی هستند. در پژوهش حاضر، تطبیق نقش پیکره‌بندی فضایی محیط و نقشه‌های شناختی حاصل از آن بر رفتارهای اجتماع‌پذیر سالمندان سنجیده شد. در این پژوهش از دو نوع تحلیل VGA و ISOVIST در چیدمان فضا استفاده شد . نتایج بیانگر آن بود که ارتباط معناداری میان نتایج حاصل از چیدمان فضایی و نقشه‌های شناختی حاصل از ادراک فضای سالمندان وجود دارد، لذا می‌توان توجه به برخی فضاهای خاص و یا نادیده گرفتن برخی فضاها در نقشه‌های شناختی به دلیل ویژگی‌ها و ساختار کالبدی معماری مجموعه می‌باشد. بر این اساس پیشنهاد‌هایی جهت ادراک‌پذیری فضا توسط سالمندان ارائه شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

670 - نقد و بررسی کتاب «طراحی براساس ادراک و رفتار انسانی»؛ از مجموعه آثار معمار دبدبه
محمد دبدبه مرتضی صدیق مجید رضوان‌پناه

مسئله‌ای که امروزه موردتوجۀ معماران، معماران داخلی و طراحان داخلی قرار گرفته است تأثیر نوع بوطیقای فضا در آفرینش معماری داخلی بناها بر حس انسان بوده است. یکی از مواردی که باعث افسردگی و نبود حس شادابی در انسان می‌شود؛ نبود نور مناسب در روز، رنگ و از همه مهمتر طراحی غیرا چکیده کامل

مسئله‌ای که امروزه موردتوجۀ معماران، معماران داخلی و طراحان داخلی قرار گرفته است تأثیر نوع بوطیقای فضا در آفرینش معماری داخلی بناها بر حس انسان بوده است. یکی از مواردی که باعث افسردگی و نبود حس شادابی در انسان می‌شود؛ نبود نور مناسب در روز، رنگ و از همه مهمتر طراحی غیراصولی، طوری‌که این موارد نقش مهمی بر ادراک و رفتار انسان داشته است. پژوهش موردمطالعۀ حاضر به‌‌لحاظ روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی برخوردار بوده است که با تجزیه‌‌وتحلیل کتاب حاضر در روند گردآوری و جمع‌‌آوری اطلاعات داده‌‌ها از روش کتب کتابخانه‌‌ای و مستندات مکتوب بهره گرفته شده است. هدف از نقد و بررسی‌ صورت گرفته شده روی کتاب طراحی براساس ادراک و رفتار انسانی؛ شناخت انسان با رویارویی‌های گوناگون و هدایت اهداف در نوع پروسۀ طراحی در حل مشکلات موردواکاوی قرار گرفته را برخوردار می‌باشد. اثر حاضر در چهار فصل که فصل اول - چیستی طراحی داخلی؛ فصل دوم - ادراک؛ فصل سوم - رفتار انسانی؛ و فصل چهارم راهنمای طراحی داخلی؛ بوده که با نگرش‌های گویا درپی تلاش جهت شناخت کامل از رویۀ طراحی محیط معماری، معماری داخلی و تأثیر آن بر روح‌وروان انسان مدنظر قرار گرفته شده را برخوردار می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

671 - تحلیل روش ها و رویکرد های تولید چیدمان های خودکار فضایی
محمد هادی کابلی َسید علی اکبر صدری محمد رضا سلیمانی میترا میرزارضایی

بیش از 60 سال مطالعه در حوزه تولید چیدمان های خودکار فضایی نشان است که چیدمان های معماری می تواند نقش مهمی در ایجاد ساختمان هایی صرفه جوتر ایفا کنند. این پژوهش در تلاش است بر خلاف اکثر مطالعات انجام شده که به بررسی مقالات از منظر روش محاسباتی پرداخته اند، ضمن ارائه دسته چکیده کامل

بیش از 60 سال مطالعه در حوزه تولید چیدمان های خودکار فضایی نشان است که چیدمان های معماری می تواند نقش مهمی در ایجاد ساختمان هایی صرفه جوتر ایفا کنند. این پژوهش در تلاش است بر خلاف اکثر مطالعات انجام شده که به بررسی مقالات از منظر روش محاسباتی پرداخته اند، ضمن ارائه دسته بندی جدیدی برای مطالعات در حوزه تولید چیدمان های معماری، به بررسی کاربرد ها و مقایسه روش ها و رویکرد های موجود بپردازد علاوه بر آن، الگویی برای تولید خودکار چیدمان های فضایی معرفی کند این مقاله به بررسی 34 مطالعه متخب از میان 105 مطالعه مرتبط تولید چیدمان های فضایی به روش تحلیل محتوا می‌پردازد. برای این منظور از پایگاه های معتبر بین المللی و داخلی استفاده شده است. یافته‌های حاصل از بررسی نشان می دهد مطالعات در حوزه تولید خودکار چیدمان های خودکار فضایی از منظر رویکرد های بازنمایی مساله می توانند در 6 رویکرد سازمان دهی شوند. از سوی دیگر مزایای و کاربرد هر یک از این رویکرد ها بر اساس معیارهای کیفی مورد بررسی قرار گرفته اند. در این پژوهش ضمن ارائه الگوی عام، تولید چیدمان های خودکار فضا از منظر معماری، 3 روش تولید، جز به کل، کل به جز و مبتنی بر اصل خبرگی و کاربرد های آن را معرفی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

672 - تبیین و سنجش مولفه های ارتقا کیفیت فضای شهری در میادین جهان واقعی در مقایسه با جهان موازی
مهدی خاکزند هانیه جعفری خالدی کامیاب کیانی

انسان، کاربر اصلی فضای شهری شناخته میشود و میادین هرشهر چه درجهان واقعی وچه درجهان مجازی، بعنوان قلب تپنده آن شههر هسهتندکه درآن مجموعهای از فعالیتهای اجتماعی، اقتصادی، مذهبی، سیاسی و غیره درآن صورت میگیرد، موثر برنهو و نوهوه ادراا انسه ان از آنشهر، شناخته میشوند. این ن چکیده کامل

انسان، کاربر اصلی فضای شهری شناخته میشود و میادین هرشهر چه درجهان واقعی وچه درجهان مجازی، بعنوان قلب تپنده آن شههر هسهتندکه درآن مجموعهای از فعالیتهای اجتماعی، اقتصادی، مذهبی، سیاسی و غیره درآن صورت میگیرد، موثر برنهو و نوهوه ادراا انسه ان از آنشهر، شناخته میشوند. این نوشتار باهدف تبیین مولفههای موثر در ارتقا کیفی فضاهای شهری و بدست آوردن اصلیتهرین ایهن مولفهه هها در دونمونه فضایشهری که سالها حیات خود را حفظ کردهاند ودر نهایت سنجش ان در جهانموازی دیسنترالند جهت شناخت میدانههای شههریطریقه طبقهبندی میدانهها در و مولفههای ارتقاکیفی حیات فضاهای بازشهری در اینجهان نگاشته شده است. توقیق حاضر بدنبال پاسخ بهبابهرهگیری از مطالعات اسنادی و کتابخانهای وهمچنین روش موردپژوهی بااستخراج مولفههای مهوثر بهر کیفیهت فضها ی شههری جهانموازیمفاهیم و به تبع آن مقولات اصلی مستخرج درطیف وسیعی ازطریق مطالعات میدانی و پرسشنامه مهورد سهنجش قهرار گرفهت و نتهایا از طریهقنرمافزار SPSS ، آزمون فریدمن و روش AHP مورد بررسی قرار گرفت تا درنهایت میدانهای شهری درجهان موازی مورد طبقهبندی ازنظر کیفیتقرار بگیرند. نتایا نشان میدهد، مولفههای ارتقاکیفی فضاهای شهری در دودسته معیارهای کالبدی فضایی و عملکردی طبقهبندی مهی گهردد، -که معیارهای کالبدی فضایی به ابعاد و تناسبات، هارمونی و انتظام فضایی و مقیاس انسانی و معیار عملکردی به اختلاط کاربری، فعالیهت هها ی -مناسب و سهرزندگی و زنهدگی اجتمهاعی طبقهه بنهدی مهی شهوند. نتهایا پهژوهش حهاکی از آن اسهت کهه میهدان اصهلی جههان دی سهنترالند)میدانپیدایش(نمایشی مناسب از یک میدان ساختار دهنده میباشد که براساس مولفههای جهان واقع بصورتی بسیار مطلوب طراحی گشت استاز نظر ساختارهای طراحی شباهتهای بسیاری درمیان میدان های جهان موازی و واقعی قرار دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

673 - ارائه الگوی کالبدی- فضایی مطلوب در سکونتگاههای غیررسمی شهر چابهار و پراکنش الگو به کمک نرم افزار گرسهاپر
علیرضا نظرنیا لیلا زارع فریبرز دولت آبادی

حاشیهنشینی در شهرها به علت رشد بیسابقه مهاجرت از روستا به شهر معضلی مهم و اجتناب ناپذیر در برابر نظام معماری شهرهای امروزی ایرانقرار داده است. در این بین مهاجران در پی عدم دریافت پاسخ برای حل موضوع سکونت از سوی مسئولین شهری، منفعل نمیمانند و پاسخی ازجنس دانش و تجربه بوم چکیده کامل

حاشیهنشینی در شهرها به علت رشد بیسابقه مهاجرت از روستا به شهر معضلی مهم و اجتناب ناپذیر در برابر نظام معماری شهرهای امروزی ایرانقرار داده است. در این بین مهاجران در پی عدم دریافت پاسخ برای حل موضوع سکونت از سوی مسئولین شهری، منفعل نمیمانند و پاسخی ازجنس دانش و تجربه بومی خود همچون زاغه، کپر، چادر، آلونک، حلبی آباد و امثال آن را شکل میدهند. سوال مهم در نحوه مداخله کالبدی-فضایی برای حل معضل پیشگفته است. آیا برخورد صرفا سلبی با سکونت خودروی پیشآمده و متعاقبا تخریب هر نوع مدل از معماری ارگانیکشکل گرفته مطلوب است؟ سطح و عمق مداخله در ساختار معماری شکلگرفته که منطبق بر فرهنگ سکونت گروه مخاطب طرح است باید بهچه نحوی باشد تا الگوی جدید به لحاظ کالبدی- فضایی میان گروه مخاطب طرح جا بیفتد؟ مقاله پیش رو با محوریت شهر چابهار و سکونتگاههایغیررسمی آن ابتدا سعی در بررسی عمیقتر مساله و سپس یافتن پاسخی پایدار برای حل مساله کالبدی- فضایی پیشآمده دارد. این فرآیند بامطالعات میدانی محقق، برداشتها و پیمایشهای متعدد سکونتگاههای غیررسمی شهر چابهار همراه بوده است. در آخر الگوی کالبدی- فضاییمطلوب بر روی زمین پیاده سازی و با استفاده از نرمافزار گراسهاپر منتشر و ساماندهی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

674 - تحلیل روش ها و رویکرد های تولید چیدمان های خودکار فضایی
سید علی اکبر صدری محمد هادی کابلی میترا میرزا رضایی محمدرضا سلیمانی

بیش از 60 سال مطالعه در حوزه تولید چیدمان های خودکار فضایی نشان است که چیدمان های معماری می تواند نقش مهمی در ایجاد ساختمان هایی صرفه جوتر ایفا کنند. این پژوهش در تلاش است بر خلاف اکثر مطالعات انجام شده که به بررسی مقالات از منظر روش محاسباتی پرداخته اند، ضمن ارائه دسته چکیده کامل

بیش از 60 سال مطالعه در حوزه تولید چیدمان های خودکار فضایی نشان است که چیدمان های معماری می تواند نقش مهمی در ایجاد ساختمان هایی صرفه جوتر ایفا کنند. این پژوهش در تلاش است بر خلاف اکثر مطالعات انجام شده که به بررسی مقالات از منظر روش محاسباتی پرداخته اند، ضمن ارائه دسته بندی جدیدی برای مطالعات در حوزه تولید چیدمان های معماری، به بررسی کاربرد ها و مقایسه روش ها و رویکرد های موجود بپردازد علاوه بر آن، الگویی برای تولید خودکار چیدمان های فضایی معرفی کند این مقاله به بررسی 34 مطالعه متخب از میان 105 مطالعه مرتبط تولید چیدمان های فضایی به روش تحلیل محتوا می‌پردازد. برای این منظور از پایگاه های معتبر بین المللی و داخلی استفاده شده است. یافته‌های حاصل از بررسی نشان می دهد مطالعات در حوزه تولید خودکار چیدمان های خودکار فضایی از منظر رویکرد های بازنمایی مساله می توانند در 6 رویکرد سازمان دهی شوند. از سوی دیگر مزایای و کاربرد هر یک از این رویکرد ها بر اساس معیارهای کیفی مورد بررسی قرار گرفته اند. در این پژوهش ضمن ارائه الگوی عام، تولید چیدمان های خودکار فضا از منظر معماری، 3 روش تولید، جز به کل، کل به جز و مبتنی بر اصل خبرگی و کاربرد های آن را معرفی شده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

675 - نقد و بررسی کتاب «طراحی براساس ادراک و رفتار انسانی»؛ از مجموعه آثار معمار دبدبه
محمد دبدبه مرتضی صدیق مجید رضوان‌پناه

مسئله‌ای که امروزه موردتوجۀ معماران، معماران داخلی و طراحان داخلی قرار گرفته است تأثیر نوع بوطیقای فضا در آفرینش معماری داخلی بناها بر حس انسان بوده است. یکی از مواردی که باعث افسردگی و نبود حس شادابی در انسان می‌شود؛ نبود نور مناسب در روز، رنگ و از همه مهمتر طراحی غیرا چکیده کامل

مسئله‌ای که امروزه موردتوجۀ معماران، معماران داخلی و طراحان داخلی قرار گرفته است تأثیر نوع بوطیقای فضا در آفرینش معماری داخلی بناها بر حس انسان بوده است. یکی از مواردی که باعث افسردگی و نبود حس شادابی در انسان می‌شود؛ نبود نور مناسب در روز، رنگ و از همه مهمتر طراحی غیراصولی، طوری‌که این موارد نقش مهمی بر ادراک و رفتار انسان داشته است. پژوهش موردمطالعۀ حاضر به‌‌لحاظ روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی برخوردار بوده است که با تجزیه‌‌وتحلیل کتاب حاضر در روند گردآوری و جمع‌‌آوری اطلاعات داده‌‌ها از روش کتب کتابخانه‌‌ای و مستندات مکتوب بهره گرفته شده است. هدف از نقد و بررسی‌ صورت گرفته شده روی کتاب طراحی براساس ادراک و رفتار انسانی؛ شناخت انسان با رویارویی‌های گوناگون و هدایت اهداف در نوع پروسۀ طراحی در حل مشکلات موردواکاوی قرار گرفته را برخوردار می‌باشد. اثر حاضر در چهار فصل که فصل اول - چیستی طراحی داخلی؛ فصل دوم - ادراک؛ فصل سوم - رفتار انسانی؛ و فصل چهارم راهنمای طراحی داخلی؛ بوده که با نگرش‌های گویا درپی تلاش جهت شناخت کامل از رویۀ طراحی محیط معماری، معماری داخلی و تأثیر آن بر روح‌وروان انسان مدنظر قرار گرفته شده را برخوردار می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

676 - بررسی ارتباط بین نقشه های شناختی در حضورپذیری و ادراک سالمندان از فضای معماری (نمونه موردی: آسایشگاه سالمندان کهریزک)
حسین سلطان زاده فرناز چراغی فر هادی قدوسی فر

با بالا رفتن سن قدرت و توانایی سالمندان در شناخت فضاهای معماری و محوطههای داخلی یا بیرونی مربوط به آن کاهش مییابد و این نکته ازیک سو وابستگی آنان را به سایرین بیشتر میکند و اعتمادبهنفس آنان را کاهش میدهد و در مراحل بعدی ممکن است آنان قدرت راهیابی ومسیریابی را از دست بده چکیده کامل

با بالا رفتن سن قدرت و توانایی سالمندان در شناخت فضاهای معماری و محوطههای داخلی یا بیرونی مربوط به آن کاهش مییابد و این نکته ازیک سو وابستگی آنان را به سایرین بیشتر میکند و اعتمادبهنفس آنان را کاهش میدهد و در مراحل بعدی ممکن است آنان قدرت راهیابی ومسیریابی را از دست بدهند. هدف از انجام این تحقیق این است که عوامل موثر در ادراک سالمندان از طریق بررسی نقشههای شناختی بررسیدر چارچوب مطالعات رفتار محیطی، پاسخهای رفتاری و شناختی سالمندان در آسایشگاه روش چیدمان فضا شود. این مقاله با استفاده ازسالمندان کهریزک موردبررسی قرار میدهد. این مطالعه پاسخهای رفتاری سازگار و ناسازگار را نسبت به پیکربندیهای فضایی در رابطه باسالمندان و محیط مسکونیشان را نشان میدهد. جامعه آماری شامل چهل و پنج سالمند مقیم آسایشگاه کهریزک میباشد که دارای تواناییشناختی و حرکتی هستند. در پژوهش حاضر، تطبیق نقش پیکرهبندی فضایی محیط و نقشههای شناختی حاصل از آن بر رفتارهای اجتماعپذیرسالمندان سنجیده شد. در این پژوهش از دو نوع تحلیل VGA و ISOVIST در چیدمان فضا استفاده شد . نتایج بیانگر آن بود که ارتباطمعناداری میان نتایج حاصل از چیدمان فضایی و نقشههای شناختی حاصل از ادراک فضای سالمندان وجود دارد، لذا میتوان توجه به برخیفضاهای خاص و یا نادیده گرفتن برخی فضاها در نقشههای شناختی به دلیل ویژگیها و ساختار کالبدی معماری مجموعه میباشد. بر این اساسپیشنهادهایی جهت ادراکپذیری فضا توسط سالمندان ارائه شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

677 - بررسی اثر نوروتروفیک ریفامپیسین بر اختلال حافظه در مدل ایسکمی/ رپرفیوژن مغزی موش صحرایی نرویستار
سوگل شکیبانیا زهرا نادیا شریفی شبنم موثقی

سابقه وهدف: اختلال در حافظه فضایی متعاقب ایسکمی مغزی مشاهده می شود. هیپوکامپ از حساس ترین قسمت های مغز در برابر ایسکمی است. استرس اکسیداتیو و التهاب پس از ایسکمی مغزی باعث آسیب به نورون های هیپوکامپ و در نتیجه اختلال در حافظه فضایی می شوند. ریفامپیسین دارای اثرات ضد الت چکیده کامل

سابقه وهدف: اختلال در حافظه فضایی متعاقب ایسکمی مغزی مشاهده می شود. هیپوکامپ از حساس ترین قسمت های مغز در برابر ایسکمی است. استرس اکسیداتیو و التهاب پس از ایسکمی مغزی باعث آسیب به نورون های هیپوکامپ و در نتیجه اختلال در حافظه فضایی می شوند. ریفامپیسین دارای اثرات ضد التهاب و آنتی اکسیدان می باشد.در این بررسی به اثرات نوروتروفیک دارو در برابر آسیب حافظه متعاقب ایسکمی مغزی درموش صحرایی می پردازیم. روش مطالعه: حیوانات به 4 گروه 8 تایی کنترل- ایسکمی- حامل و آزمایشی تقسیم شدند. .درگروه آزمایشی ، ریفامپیسین با دوز mg/kg 20 بصورت داخل صفاقی در شروع ریپرفیوژن و 24 ساعت بعد از ریپرفیوژن تزریق شد . ایسکمی/ رپرفیوژن با بستن دو طرفه شریان کاروتید مشترک به مدت 20 دقیقه القاء گردید.از ماز آبی موریس و رنگ آمیزی نیسل برای بررسی تمامی گروه ها استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که تزریق ریفامپیسین به میزان 20mg/kg باعث کاهش زمان و مسافت لازم برای یافتن سکو در ماز ابی موریس و افزایش تعداد سلول های هرمی زنده متعاقب ایسکمی میگردد. به طوریکه بین گروه کنترل وگروه ایسکمی و حامل تفاوت اماری معنی دار بوداما این تفاوت بین گروه کنترل وگروه دارویی معنی داری نبود. نتیجه گیری: ریفامپیسین علاوه بر اثر نوروتروفیک بر روی ساختار بافتی ناحیه CA1 هیپوکامپ ٬ موجب بهبود عملکرد حافظه فضایی متعاقب ایسکمی/ رپرفیوژن فراگیر گذرا نیز می گردد. بنابر این بنظر میرسد که ریفامپیسین می تواند بعنوان یکی از راهکارهای مناسب جهت درمان ضایعات ناشی از ایسکمی مغزی در نظر گرفته شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

678 - بررسی تاثیر منتول بر یادگیری، حافظه فضایی و بیان ژن GABBR2 در موشهای صحرایی نر صرعی شده با پنتیلن تترازول
آزاده کریمی انجیرکی رامش احمدی حمید رضا مهاجرانی

10.30495/jdb.2022.1949849.1288

زمینه و هدف : بین بیماری صرع و کاهش حافظه روزانه ، یادگیری و اختلال رفتاری ارتباط وجود دارد لذا در این تحقیق تاثیر منتول بر یادگیری و حافظه فضایی و بیان ژن گیرنده گابا در موش های صرعی مورد بررسی قرار گرفت .مواد و روش ها : در این تحقیق 60 سر موش صحرایی به 6 گروه 10 تایی چکیده کامل

زمینه و هدف : بین بیماری صرع و کاهش حافظه روزانه ، یادگیری و اختلال رفتاری ارتباط وجود دارد لذا در این تحقیق تاثیر منتول بر یادگیری و حافظه فضایی و بیان ژن گیرنده گابا در موش های صرعی مورد بررسی قرار گرفت .مواد و روش ها : در این تحقیق 60 سر موش صحرایی به 6 گروه 10 تایی تقسیم شدند ، شامل گروه های کنترل ، اتانول ، mg/kg) 5/37( PTZ ، منتول (mg/kg 30) و ethanol+pTZ وMenthol+PTZ . کیندلینگ شیمیایی طی یک دوره 28 روزه با تزریق 14 نوبت PTZ بصورت یک روز در میان ایجاد شد ، یادگیری و حافظه فضایی با ماز آبی موریس مورد آزمایش قرار گرفت . سپس حیوانات بیهوش شده و مغز آنها برای بررسی بیان ژن GABBR2 جدا گردید ، برای آنالیز آماری داده ها، از آزمون ANOVA یکطرفه و دوطرفه و آزمون توکی در سطح معنی داری 05/0P< استفاده شد.یافته ها : PTZ یادگیری و حافظه را کاهش داد و منتول توانست از این نقص جلوگیری کند و یادگیری و حافظه را افزایش دهد ، همچنین منتول توانست بیان ژن GABBR2 را در موشهای صرعی افزایش دهد.نتیجه گیری : منتول توانست در موش های صرعی شده با پنتیلن تترازول ، بطور محسوسی از بروز صرع جلوگیری کرد . منتول یادگیری ، حافظه فضایی و بیان ژن گیرنده گابا را در موش های صرعی شده افزایش داد ، بنابراین احتمالا منتول می تواند یک انتخاب مناسب جهت درمان و کاهش اختلالات یادگیری و حافظه ناشی از صرع باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

679 - تحلیل اخلاقی اصل تعاون بر نیکی و خیر در قرآن و روایات و انطباق آن با چگونگی هم افزایی در فضای مجازی
حمیده بهروزمقدم

تعاون همیاری افراد البته در امور خیر و پسندیده، می تواند نتایج بزرگی و مثبتی به همراه داشته باشد، از این رو در تعالیم اسلام این امر جایگاه ویژه ای دارد. دعوت به تعاون در امور خیر در واقع بهره بردن از قدرت جمع و هم افزایی افراد در بهبود شرایط اجتماع می باشد. در فضای مجاز چکیده کامل

تعاون همیاری افراد البته در امور خیر و پسندیده، می تواند نتایج بزرگی و مثبتی به همراه داشته باشد، از این رو در تعالیم اسلام این امر جایگاه ویژه ای دارد. دعوت به تعاون در امور خیر در واقع بهره بردن از قدرت جمع و هم افزایی افراد در بهبود شرایط اجتماع می باشد. در فضای مجازی نیز بستر برای همیاری و هم افزایی جمعی فراهم می باشد و ازنشانه های یک جامعه پیشرفته رواج این نوع تعاون در آن جامعه می باشد. برای تدوین این مقاله با مطالعه اسناد و کتب مذهبی و همچنین تفسیرهای متفاوت از قرآن کریم و مطالعه آیات و روایات و انطباق آیات قرآن با مفاهیم جامعه شناسی و مفاهیم اجتماعی تعاون و فضای مجازی پرداخته شده است. این پژوهش، سعی در تبیین اهمیت هم افزایی از منظر آیات و روایات اهل بیت (ع) و چگونگی انجام و ترویج این واجب دینی در فضای مجازی دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

680 - بررسی تاثیر فعالیت های رسانه های اجتماعی بر رضایت از تجارت الکترونیکی و قصد خرید در رویکردهای جدید حکمرانی اسلامی
زهرا حجتی کوشالی محسن امینی خوزانی علیرضا روستا

با رواج اینترنت، رسانه های اجتماعی تبدیل به ابزار مهمی برای رویدادهای بازاریابی آنلاین شده اند. افراد و شرکت ها هر دو صفحات هواداری در پلتفرم های آنلاین ایجاد می‌کنند و فرصت‌های کسب و کار را با استفاده از رسانه‌های اجتماعی گسترش می‌دهند. می توان این پژوهش را از لحاظ هدف چکیده کامل

با رواج اینترنت، رسانه های اجتماعی تبدیل به ابزار مهمی برای رویدادهای بازاریابی آنلاین شده اند. افراد و شرکت ها هر دو صفحات هواداری در پلتفرم های آنلاین ایجاد می‌کنند و فرصت‌های کسب و کار را با استفاده از رسانه‌های اجتماعی گسترش می‌دهند. می توان این پژوهش را از لحاظ هدف تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی نام برد. تحقیق حاضر را می‌توان از نوع تحقیقات توصیفی از نوع همبستگی و از نوع معادلات ساختاری به‌ حساب آورد. در میان انواع روش های تحقیق توصیفی در زمره مطالعه موردی قرار می‌گیرد و از نوع کمی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه مشتریان فروشگاه اینترنتی دیجی کالا هستند. لذا حجم جامعه نامحدود و شمارش پذیر در نظر گرفته و حجم نمونه با توجه با فرمول کوکران 384 نفر مشخص گردید. نتایج نشان می‌دهد این مدل به درک کاربران از قصد بکارگیری از رسانه اجتماعی کمک می‌کند. بازاریابی رسانه اجتماعی به مخاطب هدف دست یافته و از طریق رابطه نزدیک و بلندمدت با جامعه آنلاین، اثر اطلاعات انتقالی را بهبود می‌بخشد. ارائه دهندگان خدمات رسانه اجتماعی باید نحوه افزایش اثرات فعالیت‌های بازاریابی رسانه اجتماعی را مدنظر داشته باشند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

681 - بررسی جایگاه فرهنگ دینی و معنویت گرایی در توسعه رفتارهای کارآفرینانه و بهبود فضای کسب و کار در کشور
سید محمود هاشمی

این تحقیق به منظور تبیین جایگاه فرهنگ دینی و معنویت گرایی در توسعه رفتارهای کارآفرینانه در کشور انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش مروری می باشد. در این راستا نخست مسئله تحقیق مطرح و در ادامه با توجه به موضوع تحقیق، مفهوم ومولفه های فرهنگ دینی و معنویت گرایی و سپس شا چکیده کامل

این تحقیق به منظور تبیین جایگاه فرهنگ دینی و معنویت گرایی در توسعه رفتارهای کارآفرینانه در کشور انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش مروری می باشد. در این راستا نخست مسئله تحقیق مطرح و در ادامه با توجه به موضوع تحقیق، مفهوم ومولفه های فرهنگ دینی و معنویت گرایی و سپس شاخص ‌ها و محورهای اساسی توسعه رفتارهای کارآفرینانه و بهبود فضای کسب و کار توصیف گردیده است . در پایان نیز الگوی جایگاه فرهنگ دینی و معنویت گرایی در توسعه رفتارهای کارآفرینانه و بهبود فضای کسب و کار در کشور معرفی شده است. به طور کلی می‌توان نتیجه گرفت که با بهره‌گیری از یافته‌های مطالعه می‌توان به تدوین برنامه‌های جامع و متنوع توسعه رفتارهای کارآفرینانه و بهبود فضای کسب و کار بر فرهنگ دینی و معنویت گرایی در راهبردهای کلان، میانی و عملیاتی دست یافت تا توسعه رفتارهای کارآفرینانه و بهبود فضای کسب و کار در کشور حاصل گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

682 - بررسی عوامل موثر بر ارتقای منزلت و جایگاه جانبازان و معلولین در کشور
داود حیدری سید محمود هاشمی

این تحقیق در راستای بررسی عوامل موثر بر ارتقای منزلت و جایگاه جانبازان و معلولین در کشور انجام شده است. روش تحقیق به کار گرفته شده در این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع داده‌ها کمی و از نظر نحوه گردآوری داده‌ها، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این تحقیق ع چکیده کامل

این تحقیق در راستای بررسی عوامل موثر بر ارتقای منزلت و جایگاه جانبازان و معلولین در کشور انجام شده است. روش تحقیق به کار گرفته شده در این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع داده‌ها کمی و از نظر نحوه گردآوری داده‌ها، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این تحقیق عبارت از کلیه جانبازان و معلولین در شهر تهران می‌باشند که تعداد آنها حدودا 400 نفر می‌باشد. روش نمونه گیری در این پژوهش روش نمونه گیری ساده می‌باشد. از جامعه آماری مذکور با توجه به ضوابط نمونه گیری (براساس شیوة نمونه گیری مندرج در جدول مورگان ( تعداد 384 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شده و سپس با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته در پنج بعد و 44 گویه تنظیم براساس مقیاس پنج گزینه ای لیکرت، و گویه های مستخرجه در نمونه آماری تحقیق مورد پرسش قرار گرفته است. در بخش آمار توصیفی نیز، توصیف داده‌ها در دو بخش متغیرهای زمینه ای و متغیر های اصلی ارائه گردیده و در بخش آمار استنباطی، جهت بررسی فرضیه‌ها از آزمون ناپارامتری همبستگی اسپیرمن استفاده شده است. با توجه به داده های تحقیق می‌توان گفت، حقوق شهروندی و مناسب سازی فضاهای شهری، ارتقا کیفیت زندگی، تقویت امید به زندگی، بهبود فضای کسب و کار و بهبود سبک گذراندن اوقات فراغت بر ارتقای منزلت و جایگاه جانبازان و معلولین در کشور اثر مثبت و معنی داری دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

683 - بررسی تاثیر فرهنگ دینی بر بهبود فضای کسب و کار در شرکت بیمه ایران
صمد نوروزی

این تحقیق در راستای بررسی تاثیر فرهنگ دینی بر بهبود فضای کسب و کار در شرکت بیمه ایران شده است. روش تحقیق به کار گرفته شده در این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع داده‌ها کمی و از نظر نحوه گردآوری داده‌ها، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این تحقیق عبارت از ک چکیده کامل

این تحقیق در راستای بررسی تاثیر فرهنگ دینی بر بهبود فضای کسب و کار در شرکت بیمه ایران شده است. روش تحقیق به کار گرفته شده در این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع داده‌ها کمی و از نظر نحوه گردآوری داده‌ها، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این تحقیق عبارت از کلیه مدیران شرکت بیمه ایران در استان تهران می‌باشند که تعداد آنها حدودا 1000 نفر می‌باشد. روش نمونه گیری در این پژوهش روش نمونه گیری ساده می‌باشد. از جامعه آماری مذکور با توجه به ضوابط نمونه گیری ( براساس شیوة نمونه گیری مندرج در جدول مورگان ( تعداد 292 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شده و سپس با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته در چهار بعد و 32 گویه تنظیم براساس مقیاس پنج گزینه‌ای لیکرت، و گویه‌های مستخرجه در نمونه آماری تحقیق مورد پرسش قرار گرفته است. در این تحقیق برای بررسی فرضیه‌های پژوهشی از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و جهت بررسی تاثیر از آزمون رگرسیون استفاده شده است. با توجه به داده‌های تحقیق می‌توان گفت، فرهنگ دینی بر بهبود فضای کسب و کار در شرکت بیمه ایران موثر می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

684 - ریز استخراج با فاز جامد در فضای فوقانی (HS-SPME) و تجزیه GC-MS روغن اسانسی گیاه Artemisia kulbadica Boiss & Buhse
زهرا آقاجانی مسعود کاظمی کامبیز لاریجانی عبدالحسین روستائیان وحید کیانپور

در این پژوهش اسانس اندام هوایی گیاه Artemisia kulbadica با روش ریز استخراج با فاز جامد در فضای فوقانی (HS-SPME) استخراج و با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی-طیف سنجی جرمی (GC-MS) شناسایی و مورد بررسی قرار گرفت. 18 ترکیب در اسانس شناسایی شد که 99/1 درصد اسانس این گیا چکیده کامل

در این پژوهش اسانس اندام هوایی گیاه Artemisia kulbadica با روش ریز استخراج با فاز جامد در فضای فوقانی (HS-SPME) استخراج و با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی-طیف سنجی جرمی (GC-MS) شناسایی و مورد بررسی قرار گرفت. 18 ترکیب در اسانس شناسایی شد که 99/1 درصد اسانس این گیاه را تشکیل می دادند و مهمترین آنها آلفا- بیسابولول اکسید ( 32/4 درصد)A، کامازولن (16/6درصد)، آلفا- بیسابولون اکسید (11/8درصد) و ترانس-توجون (11/4درصد) بودند. درصد عمده ترکیبات شناسایی شده با این روش، سسکوئی ترپن های اکسیژن دار با 71/5 درصد بود، در حالیکه اثری از سسکوئی ترپن های هیدروکربنی دیده نشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

685 - تحلیل فضایی اثر تورم و بیکاری بر فقر در استان های ایران
شیوا علیزاده حسین عیوضلو معصومه مطلبی

فقر یکی از مهم ترین موانع توسعه اقتصادی و علت بروز بسیاری از مشکلات اقتصادی در همه کشورها است.بنابراین شناخت عوامل اصلی اثر گذار بر فقر اهمیت زیادی برای سیاست گذاران در زمینه سیاست گذاری اقتصادی درست دارد. بدین منظور در این پژوهش به بررسی اثر تورم و بیکاری در کنار دو مت چکیده کامل

فقر یکی از مهم ترین موانع توسعه اقتصادی و علت بروز بسیاری از مشکلات اقتصادی در همه کشورها است.بنابراین شناخت عوامل اصلی اثر گذار بر فقر اهمیت زیادی برای سیاست گذاران در زمینه سیاست گذاری اقتصادی درست دارد. بدین منظور در این پژوهش به بررسی اثر تورم و بیکاری در کنار دو متغیر مخارج بهداشتی دولت به gdp و رشد جمعیت بر ضریب جینی به عنوان شاخصی از فقر در استان های ایران طی دوره زمانی 5831 79 با استفاده از رویکرد اقتصاد سنجی فضایی برای بررسی اثرات سرریز استانی پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد،هزینه های بهداشتی ناکارا که مهم ترین عامل تأثیر گذار بر بدتر شدن توزیع درآمد است، در کنار رشد جمعیت بدون افزایش سرمایه انسانی و نرخ بیکاری که با توجه به جمعیت جوان ایران و اضافه شدن افراد جوان به بازار کار در سال های مختلف، افزایشی بوده است و نرخ تورم که به دلیل افزایش تحریم ها در سال های اخیر به صورت فزاینده افزایش یافته و باعث کوچک شدن سفره مردم شده است، عواملی هستند که باعث بدتر شدن توزیع درآمد و افزایش فقر در استان های ایران شده اند. همچنین، مجاورت فضایی بین استان ها باعث بدتر شدن توزیع درآمد می شود. بنابراین، لازم است سیاست ها در جهت کاهش فقر، بهبود شرایط رفاهی و بهبود توزیع درآمد در تمام استان ها به صورت متوازن اتخاذ شود تا بتواند باعث بهبود توزیع درآمد شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

686 - تبیین الگوی کالبدی و فضایی در پلان‌های مساجد تاریخی هرمزگان
مهناز اژدری محمد علی رحیمی حامد ایمان طلب

امروزه مساجد اکثراً به ‌صورت تقلید از بناهای مسجد در دوره‌های گذشته و یا به‌صورت نوگرا که شامل تغییرات شکلی مساجد در دوران معاصر است، متبلور می‌گردد. استان هرمزگان دارای مساجد متمایزی نسبت به سایر نقاط ایران است، بنابراین مطالعه در این زمینه با توجه به مساجد بسیار باارز چکیده کامل

امروزه مساجد اکثراً به ‌صورت تقلید از بناهای مسجد در دوره‌های گذشته و یا به‌صورت نوگرا که شامل تغییرات شکلی مساجد در دوران معاصر است، متبلور می‌گردد. استان هرمزگان دارای مساجد متمایزی نسبت به سایر نقاط ایران است، بنابراین مطالعه در این زمینه با توجه به مساجد بسیار باارزش این منطقه برای شناخت ویژگی‌های ساختاری و کالبدی این مساجد امری ضروری است. هدف، گونه‌شناسی الگوهای شکلی و فضایی و عناصر کالبدی مساجد به ‌جا مانده از دوران تاریخی در هرمزگان می باشد. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این سؤال است:انواع گونه شناسی الگوهای شکلی و فضایی و عناصر کالبدی مساجد تاریخی استان هرمزگان کدام است و بر اساس چه معیارهایی قابل تبیین می‌باشد؟ ماهیت تحقیق کیفی و از روش توصیفی تحلیلی بهره گرفته‌ شده است.تعیین حجم نمونه‌ها به‌صورت هدفمند انجام شده است. نمونه‌ها با توجه به 13 مورد ثبت‌شده در اداره میراث فرهنگی شهر بندرعباس تعیین‌شده است، همچنین به‌منظور گونه‌شناسی الگویی از نظریات متخصصان این حوزه مبتنی بر تکنیک دلفی استفاده گردید و الگوهای طراحی مساجد مذکور همچون ویژگی‌های ظاهری، تزئینات، فرم پلان، فرم حیاط، جهت‌گیری قبله و محراب، فرم ورودی، جهت ورودی مسجد نسبت به محراب و قبله، تبیین و مستخرج شد. مساجد هرمزگان بر اساس اصول و معماری بومی و منطقه‌ای، مانند بسیاری از مناطق دیگر ایران شکل‌گرفته و توسعه‌یافته‌اند و این مساجد نمونه‌ای از گونه‌های مساجد در معماری ایرانی به شمار می‌روند، این بناهــا، تــداوم معماری هرمزگان است. نکته‌ای که باعث تمایز مســاجد هرمزگان با ســایر مساجد ایران می‌گردد، شــباهت کمتر دیده‌شده آن و خلاقیت ســازندگان آن در تهیه نقشه و ساختار کلی آن است و سازندگان در طراحی مساجد، ازاین‌گونه طرح و نقشه‌ها، متناسب با شرایط اجتماعی و فرهنگی، بهره‌برداری نموده‌اند، این موارد در دوره‌های تاریخی مختلف نیز چندان دچار تغییر نشده است و با تغییرات اندکی در ظاهر مساجد به همین شکل ادامه پیداکرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

687 - ریخت شناسی بازارهای سنتی در کشورهای اسلامی با اتکا به نظریه فضای گمشده ترانسیک (نمونه مورد مطالعه: بازار زنجان و استانبول)
محمد بهزادپور مهسا رزاقی

https://doi.org/10.30495/dpau.2024.708858

بازار از دوران باستان بخصوص در شهرهای ایرانی، به عنوان استخوان بندی اصلی شهر و یک فضای تعاملی شهری در زمینه های مهم اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بوده است. به گونه ای که حداقل دو دروازه اصلی شهر را به هم پیوند می داد و به موازات آن محلات شهری شکل می گرفتند و نظم خاصی به شهر چکیده کامل

بازار از دوران باستان بخصوص در شهرهای ایرانی، به عنوان استخوان بندی اصلی شهر و یک فضای تعاملی شهری در زمینه های مهم اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بوده است. به گونه ای که حداقل دو دروازه اصلی شهر را به هم پیوند می داد و به موازات آن محلات شهری شکل می گرفتند و نظم خاصی به شهر می دادند. در دهه های اخیر با توسعه نسنجیده شهرها، شکل کالبدی آنها از بین رفته است. این پژوهش با هدف ارائه پیشنهاد جهت برطرف نمودن مشکلات ناشی از این ساختار بهم ریخته؛ سعی در کمک به بازآفرینی و احیای کالبدی شهرها و به موازارت آن افزایش آسایش و آرامش شهروندان را داشته است. جهت مطالعات عمیق تر ریخت شناسی بازار سنتی، مطالعه تطبیقی بین دو بازار زنجان و استانبول از دو کشور اسلامی با تکیه بر نظریه فضای گمشده ترانسیک انجام شده است. این پژوهش به صورت روش های ترکیبی ( تاریخی- تحلیلی و تطبیقی) و ابزار جمع آوری اطلاعات مورد استفاده در بخش مبانی نظری به صورت مطالعات کتابخانه ای بوده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که یک بازار در شهرهای سنتی ایران همانند یک آرماتور شهری عمل کرده و نقش نظم دهی و مکان دهی به عناصر مهم شهری را داشته است. علاوه بر اینها بازار در ایران یک مجموعه ای بزرگ بوده که دارای زیرمجموعه های کوچک همچون حسینیه ها، مساجد و... است، در صورتی که بازارهای ترکی فاقد شکل هندسی از پیش تعیین شده بوده و بدون برنامه ریزی و تنها با توسعه شهر و نیازهای مردم رشد کرده و به موازات آن، کاروانسراها، خان ها، دکان ها و... ساخته شده است و نتیجه آن یک پلان بی نظم برای بازار است.نتایج این پژوهش می تواند به ارائه راهکارهایی برای طراحان شهری و معماران، در بازآفرینی مسیرهای شهری و باززنده سازی محلات باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

688 - سنجش کمی عدالت فضایی خدمات شهری در شهرهای اسلامی از طریق تحلیل‌های مکانی- فضایی (نمونه موردی: شهر سبزوار)
هادی رضایی راد سیده زهرا اکبریان

https://doi.org/10.30495/dpau.2024.708855

یکی از مهمترین پیامدهای رشد شتاب زده‌ی شهرها و توسعه‌ی فیزیکی بدون برنامه‌ریزی آن‌ها در دهه‌های اخیر، برهم خوردن نظام توزیع مراکز خدمات شهری و بوجود آمدن نابرابری اجتماعی شهروندان از برخورداری باکیفیت از این خدمات بوده است. بنابراین چگونگی و کیفیت توزیع خدمات شهری می‌تو چکیده کامل

یکی از مهمترین پیامدهای رشد شتاب زده‌ی شهرها و توسعه‌ی فیزیکی بدون برنامه‌ریزی آن‌ها در دهه‌های اخیر، برهم خوردن نظام توزیع مراکز خدمات شهری و بوجود آمدن نابرابری اجتماعی شهروندان از برخورداری باکیفیت از این خدمات بوده است. بنابراین چگونگی و کیفیت توزیع خدمات شهری می‌تواند نقش بسزایی در جابجایی فضایی جمعیت و تغییرات جمعیتی در مناطق مختلف شهری داشته باشد. یکی از شاخصه‌های شهر اسلامی عدالت اجتماعی در ارائه خدمات و همچنین یکی از معیارهای اصلی توسعه‌ی پایدار شهری توزیع متوازن جمعیت در سطح شهر و بافت‌های میانی متروک است، که این موضوع اهمیت ویژه‌ی سنجش کیفیت توزیع خدمات شهری را نشان می‌دهد. یکی از بهترین ابزارهای سنجش و تحلیل عدالت فضایی خدمات شهری، ارزیابی میزان رضایتمندی ساکنین از کیفیت خدمات ارائه‌شده می‌باشد. در این مقاله سعی بر این است تا عدالت فضایی خدمات شهری در شهرهای اسلامی از طریق تحلیل‌های مکانی- فضایی خدمات شهری در شهر سبزوار بر اساس پرسشنامه‌‌های تکمیل‌شده توسط ساکنین، موردسنجش و تحلیل قرار گیرد. بر این اساس از طریق پرسشنامه میزان رضایت از کیفیت توزیع 10 کاربری خدماتی از ساکنین مورد سؤال واقع شد. در ادامه باکمی کردن میزان رضایتمندی ساکنین با استفاده از روش تحلیل عاملی عدالت فضایی خدمات شهری مورد ارزیابی قرارگرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد، در قسمت بالایی شهر (شهرک توحید) و قسمت‌هایی از بافت‌های میانی مرکزی شهر و حاشیه‌ی جنوب شرقی و غرب محدوده‌ی شهر از کمترین میزان رضایتمندی برخوردار می‌باشند. همچنین شمال غربی هسته‌ی اصلی شهر و پهنه‌هایی از شرق محدوده از کیفیت بالا و رضایتمندی مطلوبی بهره می‌برند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

689 - تاثیر ادراک مطلوبیت فضای ورزشی پارکی بر فرهنگ شهروندی با نقش میانجی سر زندگی
مهشید محمدی محمدرضا اسمعیلی علی زارعی

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیرادراک مطلوبیت فضای ورزشی پارکی بر فرهنگ شهروندی با نقش میانجی سر زندگی و ارائه مدل بود. تحقیق به روش توصیفی – تحلیلی و به شکل میدانی انجام شد. جامعه آماری کلیه افراد 18 سال به بالا که حداقل هفته ای دوبار از فضاهای ورزشی در شهر تهران استفا چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیرادراک مطلوبیت فضای ورزشی پارکی بر فرهنگ شهروندی با نقش میانجی سر زندگی و ارائه مدل بود. تحقیق به روش توصیفی – تحلیلی و به شکل میدانی انجام شد. جامعه آماری کلیه افراد 18 سال به بالا که حداقل هفته ای دوبار از فضاهای ورزشی در شهر تهران استفاده می کنند جامعه آماری تحقیق را تشکیل دادند. براساس جدول کوکران برای جامعه نامحدود 384 نفر در نظر گرفته می شود که با احتساب 5% احتمال ریزش 400 نفر به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شد. یرای اندازه گیری متعیرهای تحقیق از پرسشنامه محقق ساخته ادراک مطلوبیت فضای ورزشی پارکی، فرهنگ شهروندی توسلی (1388)، سر زندگی شهری رخشانی نسب و رشیدیان (1396) استفاده شد. در این پژوهش برای اعتبار سازه (تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی)، برای تعیین پایایی مدل از پایایی ترکیبی و آلفای کرونباخ و از شاخص‌های روایی واگرا و همگرا (Ave) و مدل سازی معادلات ‌ساختاری از نرم افزارهای اس.پی.اس نسخه 23 و پی.ال.اس نسخه 2 استفاده شد. شاخص برازش مدل 72/0 GOF= گزارش شد. نتایج نشان داد که ادراک مطلوبیت فضای ورزشی پارکی بر فرهنگ شهروندی با نقش میانجی سر زندگی تاثیر دارد. بنابراین اگر اماکن ورزشی فضایی پارکی امن و مطلوب را فـراهم سـازیم و فعالیت هـا و تفریحات سالم به گونه ای سازمان یافته و مطابق با ارزش های جامعه میسر گردد، حـضور فعال مردم و بـه تبـع آن سرزندگی و زیست پذیری افراد جامعه افزایش می یابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

690 - درآمدهای نفتی و رشد اقتصادی در ایران : شواهدی از الگوی فضا-حالت
سید احمد هاشمی میری حمید کاکائی غلامرضا عباسی هوشنگ مومنی وصالیان

از جمله مهمترین دغدغه های سیاست گذاران دستیابی به رشد اقتصادی بالا می باشد. بر همین اساس در پژوهش حاضر تاثیر درآمد های نفتی، سرمایه انسانی، نقدینگی و سرمایه گذاری بر رشد اقتصادی در دوره 1400-1359 در قالب الگوی فضا-حالت بررسی شده است. نتایج پژوهش نشان داد تاثیر درآمد های چکیده کامل

از جمله مهمترین دغدغه های سیاست گذاران دستیابی به رشد اقتصادی بالا می باشد. بر همین اساس در پژوهش حاضر تاثیر درآمد های نفتی، سرمایه انسانی، نقدینگی و سرمایه گذاری بر رشد اقتصادی در دوره 1400-1359 در قالب الگوی فضا-حالت بررسی شده است. نتایج پژوهش نشان داد تاثیر درآمد های نفتی، سرمایه گذاری و سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی مثبت و در طی زمان نزولی بوده است. همچنین نقدینگی دارای تاثیر منفی یکنواخت بر رشد اقتصادی بوده است. براین اساس بهبود عملکرد صندوق توسعه ملی می تواند زمینه را برای تاثیر مثبت بزرگتر درآمد های نفتی بر رشد اقتصادی فراهم آورد. همچنین چنانچه ثبات اقتصاد کلان ایجاد نشود افزایش نقدینگی منجر به انتقال پول به سمت فعالیت های غیرمولد و متعاقبا کاهش رشد اقتصادی خواهد شد. از سوی دیگر در شرایط بی ثباتی اقتصاد کلان امکان افزایش تشکیل سرمایه ثابت نیز وجود نخواهد داشت و از این طریق نیز بهبود رشد اقتصادی محدود می گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

691 - اساطیر فرجام‌شناسی نوین فضایی در رمان‌های علمی ـ تخیلی آرتور کلارک
روحیه نظیری پور مریم سلطان‌بیاد

10.30495/mmlq.2022.690803

آرتور کلارک به دنبال ارائه یک فرجام‌شناسی نوین فضایی است. تا کنون تحلیل گران فقط به شکل پراکنده و غیر منسجم به ماهیت فرجام‌شناسانه و دینی حضور بیگانه‌ها وخدایان در کنار سفرهای فضایی اشاره کرده‌اند، در این مقاله به تحلیل منسجم کلیت عناصر فرجام‌شناسانه و مقایسه این مفاهیم چکیده کامل

آرتور کلارک به دنبال ارائه یک فرجام‌شناسی نوین فضایی است. تا کنون تحلیل گران فقط به شکل پراکنده و غیر منسجم به ماهیت فرجام‌شناسانه و دینی حضور بیگانه‌ها وخدایان در کنار سفرهای فضایی اشاره کرده‌اند، در این مقاله به تحلیل منسجم کلیت عناصر فرجام‌شناسانه و مقایسه این مفاهیم فرجام‌شناسانه با منشاء آن‌ها پرداخته‌ایم. این عناصر فرجام‌شناسی نوین فضایی، پاسخ‌های اسطوره‌ای، به نیازهای دوران معاصر بر بستر پیش‌فرض‌های فکری مدرنیته هستند. روش کار تحلیلی ـ تطبیقی است. یافته های پژوهش نشان می‌دهد که داستان‌های کلارک مانند داستان چکش خدا، ادیسه فضایی و پایان کودکی یک فرجام‌شناسی به ظاهر نوین را با اسطوره‌هایی پیرامون مفاهیم جاودانگی، رستاخیز و پایان تاریخ بشری ارائه کرده است تا پاسخی به نیازهای فکری بشر معاصر باشد، اما او در این کار همچنان عناصر فرجام‌شناسی گذشته را مورد بهره‌برداری قرار داده است که نشان‌دهنده عدم گسست کامل او از نظام‌های فرجام‌شناسی قبلی و احیای استحاله یافته آن‌هاست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

692 - محتوا و ساختار ارزشها در نوجوانان ایرانی
محمد تقی دلخموش مهرناز احمدی مبارکه

پـژوهش حاضر در پی کشف روابط معنایی و ساختـاری ارزشها در نوجوانان ایرانی بود. بدین منظور 1532 دانش‌آموز (766 دختـر، 766 پـسر) به نسبت مسـاوی در پایه‌های تحصیلی سوم راهنمایی (14 ساله) و سـوم نظری (17 ساله)، به روش نمونه‌برداری تصادفی طبقه‌بندی شده از 6 منطقة آمـوزش و پرور چکیده کامل

پـژوهش حاضر در پی کشف روابط معنایی و ساختـاری ارزشها در نوجوانان ایرانی بود. بدین منظور 1532 دانش‌آموز (766 دختـر، 766 پـسر) به نسبت مسـاوی در پایه‌های تحصیلی سوم راهنمایی (14 ساله) و سـوم نظری (17 ساله)، به روش نمونه‌برداری تصادفی طبقه‌بندی شده از 6 منطقة آمـوزش و پرورش شهر تهران انتـخاب و با پرسشنامة تشبیهی ارزش (شوارتز و دیگران، 2001)، ارزشیابی شدند. روی‌آورد آماری پژوهش برای تحلیل ساختاری و منظومه‌های محتوایی ارزشها، فن تحلیل کوچکترین فضا بود. یافته‌های پژوهش نشان دادند که محتوا و ساختار ارزشهای انسانی نوجوانان ایرانی در سطـح وسیعی با الگوی نظری جهان‌شمول ارزشها (شوارتز، 1992) مطابقت دارد، و معنابخشی و ساخت‌دهی به ارزشها در دختران و پسران مشابه اسـت. انحراف از الگوی مورد انتظار نیز در مواردی مشاهده شد. ریخت ارزشی خیرخواهی با ساختار ریخت اصلی مطابقت نکرد و رابطة پویشی ابعاد رتبة بالاتر تعالی ‌خـود و گسترش خود نقض شد. این ساختارهای کمّی تغیـیریافته خصیصه‌های ویژه (شاخص فرهنگ) نوجوانان ایرانی را منعکس مـی‌کنـند. پژوهش حاضر، یافته‌های بحث‌انگیزی را در باب ماهیت ارزشهای اخلاقی نوجوانان ایرانی در پی داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

693 - شناسایی محتوا و ساختار ارزشهای انسانی در دانشجویان ایرانی
محمد تقی دلخموش

ارزشها، ساختارهایی روانشناختی هستند که در نتیجه تجربه‌های فرهنگی، اجتماعی و شخصی، درونی می‌شوند و پیامدهای خاص خود را دارند. پژوهش حاضر در پی کشف روابط معنایی و ساختاری ارزشها در جوانان دانشجو بوده است. بدین منظور 600 دانشجو (300 مرد و 300 زن) از چهار دانشکدة دانشگاه آز چکیده کامل

ارزشها، ساختارهایی روانشناختی هستند که در نتیجه تجربه‌های فرهنگی، اجتماعی و شخصی، درونی می‌شوند و پیامدهای خاص خود را دارند. پژوهش حاضر در پی کشف روابط معنایی و ساختاری ارزشها در جوانان دانشجو بوده است. بدین منظور 600 دانشجو (300 مرد و 300 زن) از چهار دانشکدة دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و با زمینه‌یاب ارزشی شوارتز (SVS )، محتوا و ساختار ارزشی آنها مورد ارزشیابی قرار گرفت. روی‌آورد آماری پژوهش، برای تحلیل ساختاری و منظومه‌های محتوایی ارزشها، فن تحلیل کوچکترین فضا (SSA ) بود. یافته‌های پژوهش نشان دادند که محتوا و ساختار ارزشهای انسانی جوانان ایرانی، در سطح وسیعی با الگوی نظری جهان‌شمول ارزشها (شوارتز، 1992) مطابقت دارد و معنابخشی و ساخت‌دهی به ارزشها در مردان و زنان دانشجو مشابه است. انحراف از الگوی مورد انتظار نیز در مواردی مشاهده شده است. عدم مطابقت ریخت ارزشی پیشرفت با ساختار ریخت اصلی، خصیصه‌های ویژه (شاخص فرهنگ) دانشجویان ایرانی را منعکس می‌کند. انحرافهای مشاهده شده بر مبنای همسازی با نظام سیاسی و اجتماعی شدن ایدئولوژیکی در دهه‌های اخیر و تأثیر پس‌زمینة دویست ‌ساله از جدال اندیشه‌های دو نیروی متعارض اصلاح‌طلبی و سنت‌خواهی تبیین‌پذیر است. پژوهش حاضر، یافته‌های بحث‌انگیزی را در پی داشت که شایسته پژوهشهای تکمیلی است تا بتوان صحت تبیینهای ارائه شده را با معیارهایی دیگر محک زد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

694 - گسترش یک مقیاس برای اندازه گیری هویت من
محمد تقی دلخموش

گستـرش یک مقیاس اندازه‌گیری روا و معتبر هویـت من بـا توجه بـه ویژگیهای فرهنگی جامعة ایـرانی مسئله‌ای اساسی است. بـرای تدارک چنین مقیاسی 442 دانشجـو (193 مرد و 249 زن) با مقیاس محقـق ساختة اندازه‌گیری هویت من (EIM) (ملهم از مقیاس عینیِ پایگاه هویتِ من، آدامز، بنیون، و ها چکیده کامل

گستـرش یک مقیاس اندازه‌گیری روا و معتبر هویـت من بـا توجه بـه ویژگیهای فرهنگی جامعة ایـرانی مسئله‌ای اساسی است. بـرای تدارک چنین مقیاسی 442 دانشجـو (193 مرد و 249 زن) با مقیاس محقـق ساختة اندازه‌گیری هویت من (EIM) (ملهم از مقیاس عینیِ پایگاه هویتِ من، آدامز، بنیون، و هاه، 1989، آدامـز، 1998) ارزیابی شدند. ساختار و محتوای مقیاس با استفاده از فن تحلیل کوچکترین فضا (SSA) تحلیل شد. بـرآورد هماهنگی درونی مقیاس از طریق آلفای کرونبـاخ صـورت گرفت. یافته‌ها نشـان دادند که : هماهنگی درونی هر 4 پایگاه هویت (موفق، معوق، تحمیل شده و پراکنده) از دقت کافی برخوردارند (ضرایب آلفا برای 4 پایگاه از 76/0 تا 85/0) و الگوی نظری مارسیا (1966) در زمیـنة هویـت من (اکتـشاف و تعهد) بـرای اندازه‌گیری در فرهنگ ایرانی از روایی برخوردار است. تحلیل محتوا و ساختار مقیاس هویت من نیز شناسایی هر چهار پایگاه هویت را امکانپذیر کرد و نشان داد که نواحی تشکیل‌دهندة پایگاههای هویت به وضوح متمایزند و مقیاس تدوین شده برای اندازه‌گیری هویت من در هر دو جنس معتبر است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

695 - نارساییهای شناختی زیربنایی در ناتوانی ریاضی
انوشه امین زاده حمیدرضا حسن آبادی

هدف از پژوهش حاضر اندازه گیری نارساییهای همراه با ناتوانی ریاضی در کودکان بود. در این مطالعه تعداد 46 دانش‌آموز پایه چهارم دبستان در دو گروه با توانایی متوسط و ناتوان در ریاضی انتخاب شدند به گونه‌ای که بهره هوش و توانایی خواندن آنها تا حد ممکن نزدیک به یکدیگر بودند. حاف چکیده کامل

هدف از پژوهش حاضر اندازه گیری نارساییهای همراه با ناتوانی ریاضی در کودکان بود. در این مطالعه تعداد 46 دانش‌آموز پایه چهارم دبستان در دو گروه با توانایی متوسط و ناتوان در ریاضی انتخاب شدند به گونه‌ای که بهره هوش و توانایی خواندن آنها تا حد ممکن نزدیک به یکدیگر بودند. حافظه‌کاری از طریق آزمونهای هوش وکسلر (وکسلر، 1974؛ شهیم، 1373الف) و برج لندن (کالبرتسون و زیلمر، 1998)، بازداری با استفاده از آزمونهای استروپ (اسپرین و استراوس، 1998) و برج لندن و ادراک دیداری‌ـ‌‌فضایی از طریق شکل تجمعی ری (استریث، 1944) اندازه‌گیری شدند. نتایج تحلیل واریانس چند متغیری نشان دادند که عملکرد گروه ناتوان در ریاضی، در ادراک و سازماندهی دیداری‌ـ‌فضایی تفاوت معناداری با گروه متوسط در توانایی ریاضی داشت که بیانگر ناتوانی در تحلیل، ترکیب و سازمان‌دهی اطلاعات در گروه ناتوان در ریاضی بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

696 - ارزشهای ازدواج در جوانان ایرانی
محمد تقی دلخموش

به منظور بررسی ارزشهای ازدواج در بین جوانان ایرانی 2680 دانشجو و دانش‌آموز زن و مرد ایرانی با استفاده از مقیاس مؤلف ساخته ارزشهای ازدواج (MVS) که براساس چهارچوب مفهومی ارزشهای فرهنگی با ابعاد فرضی محاط‌شدگی، خودپیروی عاطفی، خودپیروی عقلی، سلسله مراتب، برابرنگری (شوارتز چکیده کامل

به منظور بررسی ارزشهای ازدواج در بین جوانان ایرانی 2680 دانشجو و دانش‌آموز زن و مرد ایرانی با استفاده از مقیاس مؤلف ساخته ارزشهای ازدواج (MVS) که براساس چهارچوب مفهومی ارزشهای فرهنگی با ابعاد فرضی محاط‌شدگی، خودپیروی عاطفی، خودپیروی عقلی، سلسله مراتب، برابرنگری (شوارتز و راس، 1995) تدوین شده بود، ارزشیابی شدند. روی‌آورد آماری پژوهش حاضر برای تحلیل ساختاری و محتوای ارزشهای ازدواج، فن تحلیل کوچکترین فضا (SSA) بود. یافته‌های پژوهش نشان دادند که محتوا و ساختار ارزشهای ازدواج جوانان ایرانی، با 5 بُعد الگوی نظری ارزشهای شوارتز و راس (1995) در زمینه ازدواج تبیین‌پذیر است. این الگو برحسب سن، جنس و قومهای فرهنگی تغییر نمی‌کند و ثابت است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

697 - اثربخشی آموزش آگاهی واج‌شناختی بر حافظه فعال دیداری فضایی دانش‌آموزان با اختلال بیان نوشتاری
معصومه پورمحمدرضای تجریشی سحر پهلوان‌نشان فائزه گلکار

هدف این پژوهش، تعیین تاثیر آموزش آگاهی واج&lrm;شناختی برحافظه فعال دیداری فضایی دانش&lrm;آموزان دارای اختلال بیان نوشتاری در پایه سوم ابتدایی بود.طرح پژوهش از نوع شبه&lrm;تجربی با پیش&lrm;آزمون، پس&lrm;آزمون و گروه گواه بود. 30نفر از دانش&lrm;آموزان دارای اختلال بیان نو چکیده کامل

هدف این پژوهش، تعیین تاثیر آموزش آگاهی واج&lrm;شناختی برحافظه فعال دیداری فضایی دانش&lrm;آموزان دارای اختلال بیان نوشتاری در پایه سوم ابتدایی بود.طرح پژوهش از نوع شبه&lrm;تجربی با پیش&lrm;آزمون، پس&lrm;آزمون و گروه گواه بود. 30نفر از دانش&lrm;آموزان دارای اختلال بیان نوشتاری از پایه سوم ابتدایی به شیوه هدفمند، انتخاب و با استفاده از مقیاس هوش وکسلر کودکان(وکسلر، ۲۰۰۰)، آزمون بیان نوشتاری(فلاح&lrm;چای،1384)، و آزمون حافظه فعال دیداری فضایی(کورنولدی و ویشی،2004)، ارزیابی و سپس به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه(هر گروه15نفر)جایگزین شدند.گروه آزمایشی در13جلسه آموزشی آگاهی واج&lrm;شناختی شرکت کردند، اما گروه گواه فقط برنامه متداول مدرسه را دریافت نمود.حافظه دیداری فضایی تمامی دانش&lrm;آموزان پس از جلسه سیزدهم و دو ماه پس از آن، مجددا ارزیابی شد.داده&lrm;های به&lrm;دست آمده با استفاده از تحلیل کوواریانس و تحلیل واریانس اندازه&lrm;گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج نشان داد که تقریبا32درصد از تغییرات در بهبود حافظه فعال دیداری فضایی شرکت&lrm;کنندگان در گروه آزمایشی، ناشی از مداخله آموزشی آگاهی واج&lrm;شناختی بوده است، حتی این بهبود پس از گذشت2ماه، پایدار بود.می&lrm;توان نتیجه گرفت که آموزش آگاهی واجی سبب ارتقاء حافظه فعال دیداری فضایی دانش&lrm;آموزان با اختلال بیان نوشتاری شده است و تأثیر آن پس از گذشت دو ماه پایدار بود.بنابراین، معرفی و اجرای این برنامه در تقویت حافظه فعال دیداری فضایی دانش&lrm;آموزان با اختلال بیان نوشتاری، پیشنهادمی&lrm;شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

698 - بررسی وقوع پدیده گرد و غبار روز 27 مارس 2003 ایستگاه کرمانشاه و ارتباط آن با جت استریم
نیره سیدزاده اقدم پری سیما کتیرایی بروجردی عباس رنجبر

مطالعه حاضر بررسی همدیدی پدیده گرد و غبار ایستگاه همدیدی کرمانشاه که یکی از مناطق متأثر از این پدیده‌ی مخرب جوی است، در تاریخ 27 مارس 2003می باشد. نتایج حاصله از بررسی همدیدی نقشه های میانگین روزانه ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال و نقشه های میدان فشاری تراز دریا و نقشه‌های چکیده کامل

مطالعه حاضر بررسی همدیدی پدیده گرد و غبار ایستگاه همدیدی کرمانشاه که یکی از مناطق متأثر از این پدیده‌ی مخرب جوی است، در تاریخ 27 مارس 2003می باشد. نتایج حاصله از بررسی همدیدی نقشه های میانگین روزانه ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال و نقشه های میدان فشاری تراز دریا و نقشه‌های میدان باد تراز 250 هکتوپاسکال نشان داد که از ویژگی های جوی مؤثر، علاوه بر همخوانی ناوه‌تر از میانی جو مستقر روی دریای سیاه و شمال دریای مدیترانه با کم فشارهای حاکم بر عراق، شرق ترکیه و شمال عربستان، واگرایی 2 جت استریم جنب حاره در تراز 200 و جت استریم جبهه قطبی در تراز 250 هکتوپاسکال از مهم ترین عوامل تقویت همگرایی و ایجاد حرکات صعودی روی نواحی بیابانی کشورهای عراق، سوریه و اردن، بین طول های 35 تا 50 درجه شرقی و 30 تا 35 درجه شمالی می‌باشد. همچنین هرچه زاویه محور فضایی بین مرکز کم فشار سطح زمین و مرکز کم ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکالی بیشتر باشد شدت رخداد پدیده نیز بیشتر خواهد بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

699 - بررسی سیرتکامل و زوال دو نظام چرخندی با محاسبه ی کارمایه ی نهفته ی دردسترس
مینا پرده دار حسین اردکانی محمد تقی زمانیان

یکی از مهم ترین مسائل جوی که در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است، مسئله ی کارمایه های جوی و اندازه گیری موءلفه های آن است. برای بررسی، دانشمندان آن را به دو دسته ی کارمایه ی جنبشی و نهفته تقسیم می کنند. قوی یا ضعیف بودن یک نظام چرخندی یا واچرخندی منوط به کارمایه ی چکیده کامل

یکی از مهم ترین مسائل جوی که در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است، مسئله ی کارمایه های جوی و اندازه گیری موءلفه های آن است. برای بررسی، دانشمندان آن را به دو دسته ی کارمایه ی جنبشی و نهفته تقسیم می کنند. قوی یا ضعیف بودن یک نظام چرخندی یا واچرخندی منوط به کارمایه ی جنبشی است که توسط آن نظام تولید می شود، این مقدار کارمایه ی جنبشی بخشی کوچک از کارمایه ی نهفته ی کل است که برای تبدیل شدن به کارمایه ی جنبشی در دست رس قرار می گیرد و کارمایه ی نهفته ی در دست رس نام دارد. در این تحقیق، کارمایه ی نهفته ی در دست رس برای دو نظام جوی به روش تجربی آ.اس .زورف (1972) محاسبه می شود. داده هایFnl برای نظام های جوی برای هر 6 ساعت تهیه شده است. نظام جوی اول از 17 فوریه 2008 تا پایان 21 فوریه 2008 و نظام جوی دوم از 29 مارس تا 2 آوریل 2009 می باشد. کار جانبی انجام شده ، محاسبه ی زاویه ی محور فضایی برای بررسی نوع نظام جوی می باشد. مشاهده می شود ، کارمایه ی نهفته ی در دست رس در اوایل شکل گیری چرخند دارای بیش ترین مقدار( نظام جوی اول kJ/m2 14549و نظام جوی دومkJ/m2 6376) می باشد و بسته به جهت حرکت آن(به سمت عرض های بالاتر) سیر نزولی دارد و هم چنین زاویه ی محور فضایی نیز در ابتدای شکل گیری دارای بیش ترین مقدار(8/89برای نظام جوی اول و 85/89 برای نظام جوی دوم) می باشد و در هنگام زوال چرخند به کم ترین مقدارمی رسد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

700 - طراحی شهری به مثابه اصلی مهم در سیمای شهر
هاشم هاشم نژاد

شهر به‌عنوان یک ساختار کالبدی سیما و پیکره‌ای رشد یافته دارد. نگرش حساب شده به رشد و روند توسعه آن به طور مستقیم با حیات شهر و چگونگی فعالیت‌های آن مرتبط می‌باشد و زنده و فعال بودن آن در گرو توجه به اصول و فرضیه‌هائی در زمینه‌ی طراحی شهری است. در این مقاله سعی خواهد شد چکیده کامل

شهر به‌عنوان یک ساختار کالبدی سیما و پیکره‌ای رشد یافته دارد. نگرش حساب شده به رشد و روند توسعه آن به طور مستقیم با حیات شهر و چگونگی فعالیت‌های آن مرتبط می‌باشد و زنده و فعال بودن آن در گرو توجه به اصول و فرضیه‌هائی در زمینه‌ی طراحی شهری است. در این مقاله سعی خواهد شد با تأکید بر نظریه‌ها و مبانی طراحی شهری و تعاریف آن به اصل مهم در شهرسازی پرداخته و در زمینه زیبا‌شناسی شهری و نقش و جایگاه مشارکت مردم به طور اجمال بحث‌هایی آورده شود. لازمه توفیق در امر اجرای طرحهای شهری داشتن مدیریت منسجم و کارا است که به آن اشاره خواهد شد. از دهة 1960 توجه به امر طراحی شهری در ارتباط با سیمای آینده شهرها آغاز و پیوسته به‌عنوان یک عامل اصلی و مهم جای خود را در امر گسترش توسعه فضاهای کالبدی و نوسازی شهرها تثبیت کرده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

701 - شهروند و رفتارهای شهری
وحید شالی امینی

رفتارهای مردمی در فضاهای شهری تعیین کننده‌ی شاخص‌های فرهنگی هر شهر می‌باشند، لذا پرداختن به چگونگی این رفتارها به نوعی ریشه‌یابی مشکلاتی است که ما امروز در شهرها با آنها مواجه هستیم، به عبارت دیگر آنچه نشان‌گر فرهنگ مناسب و آموخته‌های پرورشی ساکنان یک شهر می‌باشد، همانا چکیده کامل

رفتارهای مردمی در فضاهای شهری تعیین کننده‌ی شاخص‌های فرهنگی هر شهر می‌باشند، لذا پرداختن به چگونگی این رفتارها به نوعی ریشه‌یابی مشکلاتی است که ما امروز در شهرها با آنها مواجه هستیم، به عبارت دیگر آنچه نشان‌گر فرهنگ مناسب و آموخته‌های پرورشی ساکنان یک شهر می‌باشد، همانا رفتارهای خواسته یا ناخواسته‌ی آنها در شهر است. فضاهای شناخته شده‌ی امروز، در گذشته ماهیت کالبدی مشابهی نسبت به امروز داشته‌اند اما نوع فعالیت‌های آنها و به دنبال آن نوع رفتار افراد در آنها تغییر کرده است؛ به همان گونه که جمعیت شهرهای ما نیز تغییر یافته و حاصل مهاجرت‌های وسیع، انتقال رفتارهای غیر مدنی به شرهای بزرگ است. در این مقاله، با مقایسه تطبیقی بین آنچه در گذشته در فضاهای شهری وجود داشته که در عین حال تولید کننده‌ی رفتارهای مختص زمان خود بوده است و آنچه که امروز اتفاق می‌افتد، سعی بر آن شده است تا پیچیدگی‌های امروز، در ورای تغییر ساختار نیازهای جامعه مورد بررسی قرار گیرد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

702 - ارزیابی سیاست جنایی تقنینی ایران و اتحادیه‌ اروپا در قبال جرایم رایانه‌ای
نوید دیلمی معزی مهدی اسماعیلی حسن حاجی تبار فیروزجائی

10.30495/alr.2022.1949604.2258

زمینه و هدف: توسعه و گسترش علوم رایانه‌ای و تمایل روزافزون به استفاده از آن، گذشته از ایجاد تحول یا انقلاب فناوری در جهان، شرایط و بستری مساعد برای ظهور جرایم در فضای مجازی را نیز فراهم آورده است و گسترش آن سبب ایجاد خسارات گوناگون در جوامع گردیده است. پژوهش حاضر بر آن چکیده کامل

زمینه و هدف: توسعه و گسترش علوم رایانه‌ای و تمایل روزافزون به استفاده از آن، گذشته از ایجاد تحول یا انقلاب فناوری در جهان، شرایط و بستری مساعد برای ظهور جرایم در فضای مجازی را نیز فراهم آورده است و گسترش آن سبب ایجاد خسارات گوناگون در جوامع گردیده است. پژوهش حاضر بر آن است در جهت پیشگیری و مقابله با این جرایم و خسارات ناشی از آنها و چگونگی تدوین سیاست‌های جنایی پیرامون جرائم رایانه‌ای در دو بستر سیاست جنایی تقنینی ایران و اتحادیۀ اروپا بپردازد تا با عنایت به پیشگامی این اتحادیه‌ در مبارزه با جرایم فضای سایبر و تدوین یک نظام کارآمد سیاست کیفری از تجربیات آنان نیز در رفع ضعف‌ها و خلأهای موجود در سیاست جنایی کشور در برخورد با جرایم رایانه‌ای بهره ببرد.روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است.یافته‌ها و نتایج: پژوهش بیانگر آن است که قوت و همبستگی طیف سیاست‌های کیفری اتخاذ شده در اتحادیۀ اروپا با توجه به سابقه و قدمت تقنین و مقابله با جرایم فضای سایبر، نسبت به فضای نظام کیفری ایران بیشتر و عمیق‌تر است. سیاست جنایی تقنینی ایران با تکیه بر سیاست کیفری و فاصله گرفتن از تدابیر پیش‌گیرندۀ غیرکیفری و اتخاذ نکردن تدابیر پیش‌گیرندۀ وضعی و اجتماعی از جرم و عدم درک صحیح قانون از این‌گونه جرایم یا عدم توان پیش‌بینی انواع جرایم نوظهور در آینده و وجود فرهنگ استفاده غلط از فضای سایبری از علل اصلی ناکارآمدی سیاست جنایی ایران می‌باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

703 - تبیین الزامات بین المللی مؤثر بر تدوین قانون ملی فضایی
محمدرضا حسینی

10.30495/alr.2022.1956029.2328

زمینه و هدف: بر اساس قواعد حقوق بین‌الملل فضایی، دولت‌ها در قبال تمامی فعالیت‌های فضایی انجام‌گرفته در قلمرو خود، مسئولیت بین‌المللی دارند. گسترش فعالیت فزاینده بازیگران خصوصی و نهادهای غیردولتی در اکتشاف و استفاده از فضا و لزوم صدور مجوز و نظارت مستمر بر فعالیت‌های فضا چکیده کامل

زمینه و هدف: بر اساس قواعد حقوق بین‌الملل فضایی، دولت‌ها در قبال تمامی فعالیت‌های فضایی انجام‌گرفته در قلمرو خود، مسئولیت بین‌المللی دارند. گسترش فعالیت فزاینده بازیگران خصوصی و نهادهای غیردولتی در اکتشاف و استفاده از فضا و لزوم صدور مجوز و نظارت مستمر بر فعالیت‌های فضایی توسط دولت، این پرسش ها را مطرح می سازد که چه تعهدات بین‌المللی دولتها را بسوی تدوین قوانین ملی فضایی سوق می‌دهد؟ الزامات و بایسته هایی معاهدات فضایی برای وضع قانون ملی کشورها کدامند؟ کشورهای پیشرو در عرصه فضایی برای تنظیم چارچوب قوانین فضایی خود از چه الگویی پیروی کرده‌اند؟روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ گردآوری اطلاعات به روش اسنادی و از طریق مطالعه قوانین و منابع معتبر انجام‌شده و اطلاعات به‌دست‌آمده به صورت توصیفی- تحلیلی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است.یافته‌ها و نتایج: بررسی تطبیقی قوانین ملی 28 کشور پیشرو در عرصه فضایی گواه این امر است که تمامی آنها یک سری سرفصل های قانونی مشابه استفاده کرده اند. با این وجود، هر کشور در تدوین قانونی ملی اش، نیازهای ملی و ملاحظات امنیتی و مقتضیات بومی خود را مدنظر داشته و گستره قانون ملی اش بستگی تام به دامنه فعالیت‌های فضایی ملی و سطح مشارکت نهادهای غیردولتی و سیاستهای فضایی آن کشور دارد.الزامات بین‌المللی ضرورت تدوین قانون‌گذاری ملی فضایی از این موارد ناشی می‌گردد که دولت‌ها در راستای بهره برداری و استفاده از فضا، بایستی ضمن توجه و ایفای تعهدات بین المللی خود ناشی از معاهدات فضایی و سایر اسناد حقوقی مرتبط، مکانیزم هایی را برای صدور مجوزها و نظارت بر فعالیت‌های فضایی نهادهای دولتی، غیردولتی و بخش خصوصی در نظام حقوقی داخلی خود پیش بینی کنند و مسئولیت ناشی از اعمال آنها را بپذیرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

704 - نظام حقوقی حاکم بر‌ایستگاههای فضایی و نحوه استفاده و بهره‌برداری از آنها
داریوش اشرافی

نظام حقوقی حاکم بر‌ایستگاههای فضایی و نحوه استفاده و بهره‌برداری از آنها

نظام حقوقی حاکم بر‌ایستگاههای فضایی و نحوه استفاده و بهره‌برداری از آنها پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

705 - لزوم اتّکا بر «حقوق نرم» در راستای توسعه‌ و نهادینه‌سازی حقوق بین‌الملل فضای ماورای جو
سیدمحمد حسینی

حقوق نرم در حقوق بینالملل به عنوان مجموعه قواعد بسیار مورد اختلاف در میان حقوقدانان از نظر اصل اثر حقوقی و میزان آن، ماهیت تبعیت تابعان حقوق بینالملل از قواعد مذکور و دامنهی قابلیت استناد در حقوق بینالملل فضای ماورای جو نیز مورد بحث، ابهام و اختلاف فراوان بوده است. مقال چکیده کامل

حقوق نرم در حقوق بینالملل به عنوان مجموعه قواعد بسیار مورد اختلاف در میان حقوقدانان از نظر اصل اثر حقوقی و میزان آن، ماهیت تبعیت تابعان حقوق بینالملل از قواعد مذکور و دامنهی قابلیت استناد در حقوق بینالملل فضای ماورای جو نیز مورد بحث، ابهام و اختلاف فراوان بوده است. مقالهی حاضر بر آن است ضمن ارایه ی شرحی از روند شکل گیری قواعد نرم در حقوق بین الملل فضا و تحلیل اتکای سنتی این حقوق به منابع سنتی حقوق بین الملل در راستای درک اهمیت کارکردها و جایگاه قواعد نرم در حقوق مذکور به تعریف حقوق نرم و تحلیل آن در نظام حقوقی کاوش و بهره برداری از فضای ماورای جو بپردازد. طی پژوهش حاضر پس از تحلیل و عنصرشناسی قواعد نرم در حقوق بینالملل فضا و نیز بیان نظرات مخالف کارکرد بنیادین قواعد نرم در حقوق بینالملل برای هر یک از شقوق مثالهایی در راستای حصول درک عمیقتر ذکر خواهد گردید. در آخر ضمن جمعبندی مطالب عنوان شده موضع حقوقی نگارنده در خصوص قواعد نرم و جایگاه آن در نظام حقوقی راجع به فضای ماورای جو و هم چنین موضع حقوقی پیشنهادی به دولتها و دیگر تابعان حقوق بین الملل در خصوص ایجاد و استفاده از حقوق نرم در این حوزه بیان میگردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

706 - کارکرد محوری«حقوق نرم» در نظام‌مندسازی فعالیت‌های فضایی توسط حقوق بین‌الملل فضای ماوراءجو
سید محمد حسینی

حقوق بین الملل فضای ماوراءجو به عنوان تنها نظام حقوقی حاکم بر وسیع‌ترین منطقه‌ی جغرافیایی شناخته شده توسط انسان یکی از جدیدترین و در عین حال چالش برانگیزترین شاخه های حقوق بین الملل از نظر هنجارمندسازی حقوقی رفتار بین المللی دولت ها در فضای مذکور می باشد. با شکست معاهده چکیده کامل

حقوق بین الملل فضای ماوراءجو به عنوان تنها نظام حقوقی حاکم بر وسیع‌ترین منطقه‌ی جغرافیایی شناخته شده توسط انسان یکی از جدیدترین و در عین حال چالش برانگیزترین شاخه های حقوق بین الملل از نظر هنجارمندسازی حقوقی رفتار بین المللی دولت ها در فضای مذکور می باشد. با شکست معاهده ی 1979 ماه به عنوان یکی از مظاهر تلاش های سازمان ملل در ادامه ی دیگر معاهدات این سازمان امید به مدیریت یکپارچه ی فضای ماوراءجو توسط این سازمان و با تکیه بر اسناد الزام‌آور تدوینی توسط آن بسیار کمرنگ گردید. به همین ترتیب با رشد و توسعه دولت ها و افزایش تعداد دولت های عضو باشگاه فضایی و نیز با رشد تصاعدی فناوری در حوزه ی صنعت فضا نه تنها قواعد موجود تکافوی بسیاری از مسائل امروز نبود بلکه تدوین مقررات این حوزه در سطح بین المللی تا رفع احتیاج جامعه ی جهانی به عزم افزونی در راستای روند تدوین قواعد حقوقی بین المللی فضا و رفع نیازهای جامعه جهانی در این خصوص نیازمند بود. در این وضعیت با بعید به نظر رسیدن افزایش معاهدات موجود راجع به مسائل فضای ماوراءجو حقوق نرمِّ غیرالزام آور بین المللی می‌تواند نقش پررنگ تری را در ادبیات نظام‌مندسازی فضای ماوراءجو ایفا نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

707 - تحلیل اجتماعی سیاسی وصیّت نامه های شاهنامه
احمد حسنی رنجبر

شاهنامۀ فردوسی به شکل گسترده و منسجم مسائل گوناگون اجتماعی را در بردارد که برخی از این مسائل در وصیّت نامۀ شاهان مشهود است . فردوسی با سرودن وصیّت نامه های فرمان روایان به دو مسأله مهم اشاره دارد : 1 – فضایل اخلاق 2 – رذایل اخلاق در اکثر وصیّت نامه ها، پادشا چکیده کامل

شاهنامۀ فردوسی به شکل گسترده و منسجم مسائل گوناگون اجتماعی را در بردارد که برخی از این مسائل در وصیّت نامۀ شاهان مشهود است . فردوسی با سرودن وصیّت نامه های فرمان روایان به دو مسأله مهم اشاره دارد : 1 – فضایل اخلاق 2 – رذایل اخلاق در اکثر وصیّت نامه ها، پادشاهان به جانشینان خود توصیه می کنند که هنگام فرمان روایی فضایل اخلاقی را مورد توجه قرار دهند و از رذایل بپرهیزند . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

708 - وابستگی فضایی بیکاری منطقه‌ای در استان مازندران (رویکرد اقتصادسنجی فضایی)
زهرا میلا علمی محمد جواد سعادت

نرخ بیکاری در شهرستانهای استان مازندران تفاوتهای گسترده ای را نشان میدهد.در این استان،علاوه بر بیکاری،تفاوت نرخ بیکاری مناطق نیز قابل توجه است.بر اساس داده های رسمی کشور نرخ بیکاری استان مازندران در سال 1385،در حدود 10.85 درصد بوده در صورتی که تفاوتهای بسیار زیادی بین م چکیده کامل

نرخ بیکاری در شهرستانهای استان مازندران تفاوتهای گسترده ای را نشان میدهد.در این استان،علاوه بر بیکاری،تفاوت نرخ بیکاری مناطق نیز قابل توجه است.بر اساس داده های رسمی کشور نرخ بیکاری استان مازندران در سال 1385،در حدود 10.85 درصد بوده در صورتی که تفاوتهای بسیار زیادی بین مناطق آن وجود داشته است.به طور مثال،در این سال نرخ بیکاری در شهرستان جویبار 6.5 درصد و شهرستان سواد کوه20.6 درصد بوده است.بنابراین در این پژوهش تلاش میکینم تابه بررسی نرخ بیکاری در فضایی جغرافیایی پرداخته و با استفاده از مدلهای اقتصاد سنجی فضایی که در مورد خود همبستگی فضایی کاربرد دارند،ساختار فضایی تفاوت های بیکاری منطقه ای در 16 شهرستان استان مازندران را بررسی میکنیم.بر اساس یافته های این پزوهش در بازار کار استان مازندران در سالهای 1375 و 1385 پدیده خودهمبستگی فضایی مثبت بین متغیرها وجود داشته است.اینکه مناطق با بیکاری بالا و یا پایین خوشه هایی رادر فضا تشکیل می دهند نشاندهنده وجود خودهمبستگی فضایی میان مناطق است.همچنین در این پژوهش،با استفاده از مدلهای فضایی به بررسی اثر شوک هر شهرستان روی شهرستانهای دیگر پرداخته و اثر سرریز آن را به دست میآوریم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

709 - آمایش سرزمین مبنایی برای توسعه صنعت گردشگری پایدار
فرزام پور اصغر رضا ویسی

آمایش سرزمین، یک امر علمی با رویکردی فضایی و منطقه‌ای در شناخت توانمندی‌های توسعه با توجه به قابلیت‌های مکانی می‌باشد. توسعه نیز در عصر پسامدرن مبنای چند بعدی یافته و از حالت تک¬نگری و بخشی بودن گذار نموده است. تعامل آمایش سرزمین و توسعه فضایی هدفی چون عدالت جغرافیا چکیده کامل

آمایش سرزمین، یک امر علمی با رویکردی فضایی و منطقه‌ای در شناخت توانمندی‌های توسعه با توجه به قابلیت‌های مکانی می‌باشد. توسعه نیز در عصر پسامدرن مبنای چند بعدی یافته و از حالت تک¬نگری و بخشی بودن گذار نموده است. تعامل آمایش سرزمین و توسعه فضایی هدفی چون عدالت جغرافیایی را دنبال می‌نماید که از طریق ایجاد رفاه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی فراهم می‌آید. در این میان گردشگری یکی از ابعاد چند بعدی توسعه فضایی یک منطقه می‌باشد. از این‌رو در آمایش سرزمین یکی از قابلیت‌های فضایی مورد بررسی قابلیت گردشگری هر منطقه است تا با شناسایی آن و در چارچوب پایداری بستری برای توسعه فضایی فراهم آید. آمایش سرزمین در زمینه گردشگری در هر منطقه از طریق امکان¬سنجی توسعه گردشگری صورت می‌گیرد تا از این طریق قابلیت‌های توسعه گردشگری، باز شناخته شود. مقاله حاضر در چارچوب آمایش سرزمین، قابلیت‌های گردشگری در زمینه توسعه فضایی را، تبیین و تحلیل نموده و بر مبنای آمایش سرزمین در زمینه گردشگری به مطالعه موردی استان خراسان رضوی پرداخته است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

710 - مدل‌سازی و تخمین بازده بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل‌های پویا
ژیلا رستمی شهرام فتاحی کیومرث سهیلی

10.30495/fed.2023.700132

چکیدهاز زمانی که بازار سهام در قرن نوزدهم ایجاد شد بسیاری از پژوهشگران به پژوهش بر روی مدل‌های پیش‌بینی قیمت سهام و بازده بازار تمرکز کرده‌اند. مدل‌های پیش‌بینی آماری مانند ارما، اریما، آرچ، به‌طور گسترده بکار برده شده‌اند اما هیچ‌کدام نتیجه مطلوب نداشته‌اند؛ بنابراین ا چکیده کامل

چکیدهاز زمانی که بازار سهام در قرن نوزدهم ایجاد شد بسیاری از پژوهشگران به پژوهش بر روی مدل‌های پیش‌بینی قیمت سهام و بازده بازار تمرکز کرده‌اند. مدل‌های پیش‌بینی آماری مانند ارما، اریما، آرچ، به‌طور گسترده بکار برده شده‌اند اما هیچ‌کدام نتیجه مطلوب نداشته‌اند؛ بنابراین اخیراً بسیاری از پژوهشگران بازار سهام را به‌عنوان یک سیستم پویای غیرخطی در نظر گرفته‌اند. کاربرد مدل‌های غیرخطی و همچنین تکنیک‌های پیشـرفته اگرچه سـالهای زیادی نیست که شروع‌شده است ولی در همین مدت‌زمان کـم توانسته است، جایگاه خود را در علوم مختلف باز کند. هدف از این مطالعه پیش‌بینی شاخص بورس با استفاده از مدل پویای میانگین‌گیری و نیز روش مدل پویای انتخابی و استفاده از داده‌های فصلی سال‌های 1380-1399 و به‌کارگیری نرم‌افزار متلب می‌باشد. مزیت اصلی مدل مورداستفاده در مطالعه حاضر ورود تعداد زیادی متغیر مستقل به جهت پویایی آن است بدون اینکه مشکل معمول برازش بیش‌ازحد در مدل ظاهر شود. در این مقاله اثر برخی متغیرهای کلان اقتصادی بر فرآیندِ مدل‌سازی و تخمین بازده سهام بورس اوراق بهادار بررسی شد. نتایج مقاله نشان داد که احتمال ورود متغیرهای رشد حجم پول، رشد شبه پول، تورم، رشد شاخص قیمت زمین درشهرهای بزرگ بیشتر از سایر متغیرهای ورودی است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

711 - بررسی اثر تشکیل سرمایه ثابت ناخالص و شاخص های بهبود فضای کسب و کار بر جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشورهای منتخب
نگار جعفری فشارکی عباس معمارنژاد سید شمس الدین حسینی کامبیز هژبر کیانی

10.30495/fed.2024.709357

چکیده سرمایه‌گذاری یکی از اجزای مهم تقاضای کل است که نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای در رشد اقتصادی هر کشور ایفا می‌کند. لذا شناخت رفتار سرمایه‌گذاری مورد توجه اقتصاددانان و سیاستگذاران اقتصادی بوده است. یکی از عوامل مهمی که در تصمیم برای سرمایه‌گذاری چه در سرمایه‌گذاری داخلی چکیده کامل

چکیده سرمایه‌گذاری یکی از اجزای مهم تقاضای کل است که نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای در رشد اقتصادی هر کشور ایفا می‌کند. لذا شناخت رفتار سرمایه‌گذاری مورد توجه اقتصاددانان و سیاستگذاران اقتصادی بوده است. یکی از عوامل مهمی که در تصمیم برای سرمایه‌گذاری چه در سرمایه‌گذاری داخلی و چه در سرمایه‌گذاری خارجی موثر است، وجود فضای امن و آنچه تحت عنوان بهبود فضای کسب و کار از آن تعبیر شده، می‌باشد. به نحوی که ارتقای رتبه کشورها در شاخص های بهبود فضای کسب و کار یکی از پیش زمینه های جذب سرمایه داخلی و خارجی و در نتیجه سرمایه گذاری محسوب می شود. تحقیق حاضر به دنبال بررسی اثر شاخص های بهبود فضای کسب و کار و تشکیل سرمایه ثابت ناخالص بر سرمایه گذاری خارجی است. بدین منظور بر اساس تقسیم بندی بانک جهانی چهار گروه کشور بر حسب میزان درآمد آنها اعم از کشورهای با درآمد پایین، با درآمد متوسط به پایین، با درآمد متوسط به بالا و با درآمد بالا در نظر گرفته شده و اثر متغیرهای تشکیل سرمایه ثابت ناخالص و شاخص های بهبود فضای کسب و کار بر سرمایه گذاری مستقیم خارجی با استفاده از مدل داده های ترکیبی مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتیجه برآورد نشان می دهد سطح توسعه یافتگی کشورها و درآمد آنها بر میزان و جهت اثرگذاری تشکیل سرمایه ثابت ناخالص و شاخص های بهبود فضای کسب و کار تاثیر دارد. به نحوی که در کشورهای با درآمد پایین، متوسط به پایین و بالا اثر تشکیل سرمایه ثابت ناخالص بر سرمایه گذاری خارجی، مثبت و در کشورهای متوسط به بالا، این اثر منفی است. در ضمن اثر هر یک از شاخص های بهبود کسب و کار بر سرمایه گذاری خارجی بسته به سطح درآمد کشورها متفاوت است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

712 - بررسی عدم تعادل و نابرابری فضایی – کالبدی در منطقه 17 شهرداری تهران نمونه موردی محله 8
ژیلا سجادی معصومه باغبان

پیشی گرفتن رشد شتابان جمعیت شهری ازامکانات و خدمات شهری مطلوب همراه با نبود برنامه ریزی صحیح ، همواره موجب ناهمگونی و عدم تعادل توزیع امکانات و خدمات در سطح شهر می شود. رقابت برای دستیابی به چنین امکاناتی نیز به فضاهای شهر ارزش های متفاوتی می دهد .تفاوت در ارزش زمین به چکیده کامل

پیشی گرفتن رشد شتابان جمعیت شهری ازامکانات و خدمات شهری مطلوب همراه با نبود برنامه ریزی صحیح ، همواره موجب ناهمگونی و عدم تعادل توزیع امکانات و خدمات در سطح شهر می شود. رقابت برای دستیابی به چنین امکاناتی نیز به فضاهای شهر ارزش های متفاوتی می دهد .تفاوت در ارزش زمین به اجبار جدایی گزینی فضایی بر اساس توان مالی را در پی دارد و جدایی گزینی انسانی ، نیز ، خود باعث عمیق تر شدن تفاوت در ارزش فضا و در نتیجه نابرابری‌های درون شهری و فاصله طبقاتی ساکنان شهر می شود. با چنین نگرشی در این پژوهش ، منطقه 17 شهرداری تهران بعنوان نمونه موردی انتخاب شده است که در آن، هدف نه تنها پی بردن به جایگاه منطقه 17 در بین مناطق مختلف شهر تهران ، بلکه دستیابی به علل این نابرابری‌ها با تأکید بر وضعیت اقتصادی – اجتماعی ساکنان و نقش مدیریت شهری در این رابطه بوده است . روش بکار رفته در این تحقیق مبتنی بر روش توصیفی – تحلیلی است و جمع‌آوری اطلاعات نه تنها از طریق مطالعات کتابخانه‌ای ، بلکه میدانی ( پرسشگری ، مصاحبه و پیمایش ) انجام گرفته است . تحلیل اطلاعات جمع‌آوری شده بیانگر وجود همبستگی معنی‌دار بین کمبود کاربری‌های خدماتی و وضعیت اقتصادی اجتماعی ساکنین از یک طرف و هزینه‌های انجام شده توسط شهرداری در مناطق 22 گانه شهر تهران از طرف دیگر است ، که در این میان منطقه 17 شهرداری تهران نامتعادل‌ترین و ناهمسان‌ترین منطقه شناخته شد و از نظر رتبه بندی نهایی مناطق ، آخرین جایگاه را به دست آورد .برای کسب اطمینان از نتایج تحقیق ، محله 8 منطقه 17 به عنوان نمونه برگزیده شد و پس از مطالعه شاخص‌های مذکور در آن ، نتایج بدست آمده به تأیید نهایی رسید . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

713 - تحلیلی بر پراکنش جمعیت و توزیع خدمات درمحلات شهری میبد از منظر توسعه پایدار
ملیحه ذاکریان میرنجف موسوی علی باقری کشکولی

ین پژوهش به تحلیل فضایی توزیع خدمات و پراکنش جمعیت در بین محلات شهر میبد می پردازد. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی است که از مدل های ضریب آنتروپی، مقادیر استاندارد شده، تاکسنومی استفاده شده است. جامعه آماری 11 محله شهر میبد است. شهر میبد در سال 1355 دارای 17848 نفر جمع چکیده کامل

ین پژوهش به تحلیل فضایی توزیع خدمات و پراکنش جمعیت در بین محلات شهر میبد می پردازد. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی است که از مدل های ضریب آنتروپی، مقادیر استاندارد شده، تاکسنومی استفاده شده است. جامعه آماری 11 محله شهر میبد است. شهر میبد در سال 1355 دارای 17848 نفر جمعیت بوده که با نرخ رشد 4 05/ درصد در سال به 58872 نفر در سال 1385 افزایش یافته است ولی از نظر توزیع و برخورداری از خدمات شهری رشد متناسب با جمعیت نداشته است. ضریب همبستگی بین مساحت محلات و نمرات استاندارد شده 0- 248/ بوده است یعنی رابطه معکوس معناداری بین گستردگی مساحت محلات و نمرات استاندارد وجود دارد که گستردگی مساحت در چگونگی توزیع بهینه خدمات شهری نقشی ندارند. همچنین ضریب همبستگی پیرسون بین تراکم جمعیت محلات شهر و Z-Score مشخص می شود که بین توزیع خدمات و تراکم جمعیت در شهر میبد رابطه ضعیفی وجود دارد. زیرا عدد به دست آمده 0 524/ و سطح معنی داری 0 094/ بوده که با سطح معنی داری 95 درصد اختلاف زیادی دارد و رابطه بین این دو متغیر را به صورت خیلی ضعیف نشان می دهد. بنابراین بین پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در سطح محلات شهر میبد رابطه ای وجود ندارد. نتایج بررسی های حاصل از تلفیق مدل ها نشان می دهد محلات و 1 -2-2 1-1 -2 از نظر توزیع خدمات وضعیت نسبتا متعادل و محلات و 2-1-1 و 1-2 -1 1 -1-1 وضعیت نامتعادلی دارند. بنابراین می توان گفت با توزیع متعادل و به یک نسبت خدمات در بین محلات شهر میبد با توجه به نیازهای جمعیتی می توان در آینده به تعادل در سطح محلات شهر میبد رسید. بنابراین برقراری ارتباط منطقی و هماهنگ بین پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در محلات یازدهگانه شهری میبد برای نیل به پایداری ضروری به نظر میرسد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

714 - تحلیل روابط فضایی مادرشهر مشهد با شهر ملک آباد
کتایون علیزاده علی نوری کرمانی زینب اشرف

سنجش رابطه میان دو سکونتگاه از عمده ترین راههای حفظ تناسب جریانها و برقراری ساختاری متعادل در فضای منطقه ای است. شهر ملک آباد در فاصله ی 35 کیلومتری از مادر شهر مشهد واقع شده است . در این تحقیق ، روابط فضایی مادر شهر مشهد با شهر ملک آباد تحلیل شده است . هدف کلی از انجام چکیده کامل

سنجش رابطه میان دو سکونتگاه از عمده ترین راههای حفظ تناسب جریانها و برقراری ساختاری متعادل در فضای منطقه ای است. شهر ملک آباد در فاصله ی 35 کیلومتری از مادر شهر مشهد واقع شده است . در این تحقیق ، روابط فضایی مادر شهر مشهد با شهر ملک آباد تحلیل شده است . هدف کلی از انجام این تحقیق ، کمک به مسولان ذیربط در جهت برقراری رابطه ای متعادل و هدفمند میان مادرشهر مشهد و شهر ملک آباد می باشد . این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته و به کمک مطالعات کتابخانه ای و میدانی اطلاعات مورد نیاز گردآوری شده است . جهت انجام تحلیل های آماری از نرم افزار SPSS نسخه ی 18 استفاده گردید. در این تحقیق جمع آوری اطلاعات از طریق نمونه گیری به طور اتفاقی صورت گرفته است . جهت تعیین حجم نمونه ، با توجه به اینکه تحقیق حاضر از نوع توصیفی تحلیلی بوده ، از جداول مورگان استفاده گردید . با توجه به حجم جامعه ی مورد بررسی مساوی با 1383 ، حجم گروه نمونه 140 نفر برآورد گردید. نتایج نشان می دهد که دلایل برقراری رابطه از سوی ملک آباد رفع حوایج تخصصی این سکونتگاه نظیر مراجعه به مراکز درمانی ، دانشگاهی ، اداری ، دریافت اعتبارات و... از مادرشهر بوده و دلیل ارتباط مشهد با ملک آباد گذران اوقات فراغت ، تآمین مواد غذایی و... بوده است . مادرشهر مشهد در شیوه زندگی فرهنگی ساکنین ملک آباد نیز تاثیر داشته است . چنانکه شیوه ی زندگی ، سطح توقعات ، میزان رضایتمندی از زندگی از شدت اثر گذاری و تأثیر بالای مغناطیس مادرشهر مشهد ( سکونتگاه مرکزی) بر ابعاد مختلف زندگی در شهر ملک آباد (سکونتگاه پیرامونی) حکایت دارد. براساس نتایج این تحقیق تاثیر مادرشهر مشهد بر تار و پود زندگی اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی در شهر ملک آباد مشاهده می شود . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

715 - تحلیل توزیع فضایی ومکانیابی کاربریهای ورزشی با استفاده از GIS (نمونه موردی منطقه 11 تهران)
کامیل کرمی اکبر پرهیزکار

امروزه وجود کاربریهای ورزشی در شهرها و دسترسی آسان به این کاربریها از اهمیت زیادی برخوردار است منطقه11 تهران به دلیل وجود مراکز مهم سیاسی و تجاری باعملکردهای منطقه ای، ملی وفراملی و عدم امکان گسترش فیزیکی به دلیل محصور بودن درمرکز شهر از بهره مندی و دسترسی آسان به برخی چکیده کامل

امروزه وجود کاربریهای ورزشی در شهرها و دسترسی آسان به این کاربریها از اهمیت زیادی برخوردار است منطقه11 تهران به دلیل وجود مراکز مهم سیاسی و تجاری باعملکردهای منطقه ای، ملی وفراملی و عدم امکان گسترش فیزیکی به دلیل محصور بودن درمرکز شهر از بهره مندی و دسترسی آسان به برخی کاربریهای خدماتی از جمله کاربریهای ورزشی محروم می باشد. این پژوهش به تحلیل توزیع فضایی و مکانیابی کاربریهای شهری با استفاده از GISمی پردازد و براساس روش تحلیلی توصیفی تهیه شده است. به منظور رسیدن به این هدف ابتدا سرانه ورزشی منطقه بررسی شده است سپس اماکن ورزشی را که براساس سلسله مراتب کالبدی در مقیاس محله قرار می گیرند مشخص شده اند و با استفاده از تحلیل buffering، شعاع عملکردی مطلوب این اماکن تعیین شده است سپس معیارهای ارزیابی کاربری اماکن ورزشی با سایر کاربریها تعریف شده و به کمک تحلیل buffering و analyst spatial وضعیت همجواری و موقعیت مکانی اماکن ورزشی مورد نظر بررسی شدند و در نهایت با تعیین معیارها و ضوابط مکانیابی کاربریهای ورزشی لایه های اطلاعاتی مورد نیاز تهیه شده و با استفاده از مدل شاخص های وزنی(index overlay) روی هم قرارگرفته ومکانهای با اهمیت بالا جهت احداث اماکن ورزشی جدید مشخص شده اند. این تحلیل نشان می دهد که شعاع عملکردی اماکن ورزشی تمام سطح منطقه را نمی پوشاند اما از نظر همجواری کاربریهای ورزشی وضعیت نسبتاً مطلوبی دارند و همچنین با کمک قابلیت های GIS و عملیات تحلیلی آن می توان به مکانیابی بهینه اماکن ورزشی پرداخت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

716 - ارایه مدل کمی توسعه کسب و کارهای نوین مبتنی بر رویکرد محله محور در کلان شهر تهران
احسان یزدانی سید محمود هاشمی عبدالله نعامی

در این پژوهش به منظور ارایه مدل توسعه کسب و کارهای نوین مبتنی بر رویکرد محله محور در کلان شهر تهران ، با استفاده از تحلیل محتوای استقرایی؛ با شناسایی 615 کد مفهوم، کدگذاری و دسته بندی آنها در سه مرحله نهایتا 189 شاخص اصلی؛ در پنج بعد و 22 مولفه، تبیین و در ادامه با استف چکیده کامل

در این پژوهش به منظور ارایه مدل توسعه کسب و کارهای نوین مبتنی بر رویکرد محله محور در کلان شهر تهران ، با استفاده از تحلیل محتوای استقرایی؛ با شناسایی 615 کد مفهوم، کدگذاری و دسته بندی آنها در سه مرحله نهایتا 189 شاخص اصلی؛ در پنج بعد و 22 مولفه، تبیین و در ادامه با استفاده از تکنیک دلفی سه مرحله ای در بین 32 نفر از خبرگان علمی و اجرایی، این شاخص ها مورد جرح و تعدیل قرار گرفت. نهایتا مدل توسعه کسب و کارهای نوین مبتنی بر رویکرد محله محور در کلان شهر تهران در پنج بعد گسترش فناوری اطلاعات ، بهبود فضای کسب و کار ، مدیریت ارتباط با مشتری ، رویکرد محله محوری و رهبری کارآفرینانه ارائه شد. کلمات کلیدی: بهبود فضای کسب و کار ،گسترش فناوری اطلاعات ، رویکرد مدیریت محله محوری ، مدیریت ارتباط با مشتری و رهبری کارآفرینانهبهبود فضای کسب و کار ،گسترش فناوری اطلاعات ، رویکرد مدیریت محله محوری ، مدیریت ارتباط با مشتری و رهبری کارآفرینانه پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

717 - مدیریت هماهنگ منطقه‌ای راهکار ایجاد تعادل فضایی در نظام شهری منطقه شهری تهران
اسداله بیات زینب کرکه آبادی سعید کامیابی

روند سریع گسترش منطقه شهری تهران طی چهار دهه اخیر بدون داشتن الگو و برنامه‌ای خاص موجب تشدید عوارض نامطلوبی، ازجمله افزایش تمرکزها و تراکم‌های غیرقابل‌کنترل شده است. هدف از این تحقیق ساماندهی به اسکان و استقرار جمعیت و فعالیت در توسعه آتی شهرها و توزیع مرکزیت‌ها در سطح چکیده کامل

روند سریع گسترش منطقه شهری تهران طی چهار دهه اخیر بدون داشتن الگو و برنامه‌ای خاص موجب تشدید عوارض نامطلوبی، ازجمله افزایش تمرکزها و تراکم‌های غیرقابل‌کنترل شده است. هدف از این تحقیق ساماندهی به اسکان و استقرار جمعیت و فعالیت در توسعه آتی شهرها و توزیع مرکزیت‌ها در سطح منطقه به‌منظور کاهش شدت تمرکزگرایی و وابستگی مستقیم سکونتگاه‌های منطقه به شهر تهران و به‌تبع کاهش بار مسائل و مشکلات شهر تهران با ایجاد تعادل فضایی بیشتر در نظام شهری منطقه است. رویکرد حاکم بر این پژوهش توصیفی، تحلیلی و از نوع کاربردی-توسعه ای است. پژوهش حاضر با استفاده از روش آنتروپی به بررسی و ارائه تحلیل درخصوص میزان تعادل فضایی نظام شهری منطقه طی سال‌های 1355-1390 پرداخته است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد ضریب آنتروپی (شاخص بی‌نظمی) منطقه طی سال‌های 1355 تا 1390 از 28/0 به 49/0 افزایش یافته است که حاکی از افزایش نسبی تعادل فضایی در سطح منطقه است؛ ولی هنوز با عدد یک که نشان‌دهنده ایجاد تعادل فضایی مناسب در منطقه است فاصله زیادی دارد. بنا بر یافته‌های تحقیق با اتخاذ تدابیر برگرفته از مدیریت هماهنگ منطقه‌ای و توسعه شهری چند مرکزی می‌توان شاهد ایجاد تعادل فضایی بیشتر در نظام شهری منطقه، کاهش شدت تمرکزگرایی و وابستگی مستقیم سکونتگاه‌های منطقه به شهر تهران و کاهش بار مسائل و مشکلات شهر تهران و منطقه شهری تهران و دستیابی به یک شبکه سکونتگاهی متعادل و پایدار در سطح منطقه بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

718 - تاثیر فضای مجازی بر عرصه هویت فرهنگی
سمیرا وکیل ها

عامل بنیادین در شکل گیری هویت های اجتماعی تعاملات انسانی است. در واقع فرد هنگامی که به تعامل با فرد دیگری می پردازد هویت خویشتن را به عنوان یک عضو جامعه پیدا می کند. هویت در بستر تعاملات اجتماعی تعریف می شود. ظهور فناوری های نوین ارتباطی، دگرگونی بنیادینی را در معاملات چکیده کامل

عامل بنیادین در شکل گیری هویت های اجتماعی تعاملات انسانی است. در واقع فرد هنگامی که به تعامل با فرد دیگری می پردازد هویت خویشتن را به عنوان یک عضو جامعه پیدا می کند. هویت در بستر تعاملات اجتماعی تعریف می شود. ظهور فناوری های نوین ارتباطی، دگرگونی بنیادینی را در معاملات و ارتباطات انسانی ایجاد کرده است. از آنجا که انتقال و جریان فرهنگ از طریق ارتباطات صورت می گیرد، حوزه فرهنگ که نظام هایی از عقاید و رفتارها را شامل می شود، با ظهور تکنولوژی جدید دستخوش دگرگونی های بنیادین می گردد. هویت فرهنگی، حول محورهایی همچون مرز جغرافیایی (سرزمین)، دین و مذهب، باورها و سنن فرهنگی، و زبان مشترک تعریف می‌شود. دستیابی به جامعه ی آنلاین، منجر به اجتماعی شدن بیشتر و سطوح بالاتری از جامعه پذیری می شود و در ایجاد ایدئولوژی و رفتار های نو پدید کنشگران اجتماعی تاثیر به سزایی دارد. در این مقاله براساس سوال اصلی تحقیق مبنی بر اینکه آیا فضای مجازی در طول دهه گذشته بر هویت فرهنگی افراد تاثیر گذار بوده است یا خیر؟ چارچوب نظری این تحقیق ملهم از نظریات استوارت هال، جنکینز، گیدنز، برگر و کاستلز است. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است و روش مورد استفاده در آن کتابخانه ای است که ابزار گردآوری داده ها فیش برداری از مجموعه آثار مرتبط است. فضای مجازی به عنوان متغیر مستقل، هویت فرهنگی نیز به عنوان متغیر وابسته تعریف شده است، عوامل تاریخی، عوامل زبانی و عوامل ارزشی به عنوان شاخصهای هویت فرهنگی در نظر گرفته می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

719 - بررسی ویژگی‌های ارتباطی شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و تأثیر آن‌ها بر روابط اجتماعی کاربران
خلیل میرزایی بهرنگ صدیقی فاطمه صفری قهرودی

این پژوهش با روش پیمایشی انجام شده وجامعه آماری آن مناطق 22 گانه شهرتهران است. حجم نمونه براساسفرمولکوکران 384 نفر با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای تعیین شده است. برای جمع آوری اطلاعات ازپرسشنامه استفاده شده و پایاییپرسشنامه با روش بازآزمایی و ضریب همبستگی پ چکیده کامل

این پژوهش با روش پیمایشی انجام شده وجامعه آماری آن مناطق 22 گانه شهرتهران است. حجم نمونه براساسفرمولکوکران 384 نفر با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای تعیین شده است. برای جمع آوری اطلاعات ازپرسشنامه استفاده شده و پایاییپرسشنامه با روش بازآزمایی و ضریب همبستگی پیرسون برابر733/0 و اعتبارابزار با روش"اعتبار محتوا (CVR)"سنجیده شده است.برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار Spssو آزمون‌های پیرسون، t مستقل و رگرسیون خطی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که میزان سابقه کاربری درشبکه‌ها بیشترین تأثیر را بر ارتباطات غیرعینی(مجازی)داشته است. پس از آن به ترتیب سابقه کاربری در شبکه‌ها برمهارت‌های اجتماعی،گمنامی درشبکه‌ها برغلبه برتنهایی و میزان استفاده ازشبکه ها برانزوای اجتماعی بیشترین تأثیر را داشته اند. هم چنین بین عدم حضورفیزیکی کاربران درشبکه‌ها و مهارت‌های اجتماعی،تعاملی بودن ارتباطات درشبکه‌ها و میزان اعتماد بنفس کاربران، گستردگی فضای ارتباطی در شبکه‌ها و میزان ارتباط کاربران باخانواده، سابقه کاربری درشبکه‌ها و میزان خودعرضه‌گری کاربران، سابقه کاربری درشبکه‌ها ومیزان ارتباط کاربران با خانواده، سابقه کاربری درشبکه‌ها و میزان فردگرایی، سابقه کاربری درشبکه‌ها و میزان ارتباط کاربران با دوستان، گمنامی کاربران و مشارکت اجتماعی، گمنامی و مهارت‌های اجتماعی، گمنامی و میزان ارتباط کاربران با دوستان رابطه معنی دار و میزان روابط اجتماعی کاربران شبکه‌ها براساس نوع کاربری(استفاده) از شبکه‌ها تفاوت معنی‌دار مشاهده نشده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

720 - بازنمایی قدرت در تولید فضای اجتماعی شهر تبریز عصر مشروطه و پهلوی اول
شهاب آدم نوه سی آتوسا مدیری واراز مسیحی مرادی

10.30495/jscc.2024.1994017.2130

مفهوم فضای شهری همواره با پیچیدگی های فراوانی روبرو است. بخش مهمی از فضاهای شهری را فضاهای عمومی تشکیل می دهند. مواجهه با فضا بعنوان یک کالا، مداخله دولتی و برنامه حکومتی سبب انحصار فضاهای عمومی گردیده است. هدف از این پژوهش شناخت فرایند تولید فضاهای عمومی شهر از خلال رو چکیده کامل

مفهوم فضای شهری همواره با پیچیدگی های فراوانی روبرو است. بخش مهمی از فضاهای شهری را فضاهای عمومی تشکیل می دهند. مواجهه با فضا بعنوان یک کالا، مداخله دولتی و برنامه حکومتی سبب انحصار فضاهای عمومی گردیده است. هدف از این پژوهش شناخت فرایند تولید فضاهای عمومی شهر از خلال روابط قدرت می باشد. بدین منظور تعارضات قدرت در بستر سیاسی ، فرهنگی – اجتماعی و اقتصادی فضای های تبریز در دو دوره مورد بررسی قرار گرفته و از منابعی چون اسناد و متون و نقشه ها و عکس های تاریخی استفاده گردیده است. روش شناسی مطالعه حاضر در دو مرحله می باشد، در مرحله اول تعیین شاخص ها براساس تکنیک شبکه ANT و کدگذاری نظری متون و اسناد هر دوره ودر مرحله دوم تحلیل این شاخص ها براساس تکنیک های مکانیسم قدرت و نهایتاً تعیین تکنولوژی قدرت می باشد.با وجود دو گسست در این بازه آن چه که از این پژوهش حاصل می شود این است که در اواخرقاجار و پهلوی اول، برخلاف آنچه که از یک جامعه مدنی انتظار می رود، اغلب بازنمایی های فضایی، به غیر از مشروطه، به جای درگیر نمودن تمامی افراد و کنشگران در فرایند تولید فضا، در تسلط حاکمان بوده اند. با این حال به دلیل خاصیت شبکه ای قدرت، مقاومت های تولید شده از جانب سایر کنشگران به شکل تولید نشانه شناسی و تولید اجتماعی، توانسته اند تا حدودی در فرایند تولید فضا مداخله نموده و حق خود را نسبت به فضاهای شهری احراز نمایند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

721 - مطالعه اثرات طرح‌های ساماندهی فضا و سکونتگاه‌های روستایی در توسعه اجتماعی روستاها (مطالعه موردی استان اردبیل)
الهه آجودانی سیدحسن حسینی

امروزه برنامه‌ریزی جهت توسعه پایدار روستاها به‌‌عنوان یکی از سرفصل‌‌های مسائل اقتصادی اجتماعی کالبدی و فضایی جای خود را باز نموده است و کشورها سعی می‌نمایند با بسیج امکانات و توانمندی‌‌های خود به اهداف توسعه در تمامی ابعاد اقتصادی و اجتماعی کالبدی فضایی نایل آیند عمران چکیده کامل

امروزه برنامه‌ریزی جهت توسعه پایدار روستاها به‌‌عنوان یکی از سرفصل‌‌های مسائل اقتصادی اجتماعی کالبدی و فضایی جای خود را باز نموده است و کشورها سعی می‌نمایند با بسیج امکانات و توانمندی‌‌های خود به اهداف توسعه در تمامی ابعاد اقتصادی و اجتماعی کالبدی فضایی نایل آیند عمران و توسعه روستایی، اقدامی بنیادی است که موجب اصلاح وضع اجتماعی، اقتصاد و فرهنگ روستا‌ می‌شود که یقیناً با ترقی همه‌جانبه روستاها، مناطق شهری نیز تأثیر لازم را گرفته و رشد همه‌جانبه را در جامعه شاهد خواهیم بود. در صورت تحقق این توسعه دو اتفاق بزرگ خواهد افتاد یکی تثبیت جمعیت و دیگری مهاجرت معکوس به روستاها و اگر برعکس روستاها مورد بی‌مهری واقع شوند جمعیت جوان و تحصیل‌کرده و توانمند محیط مستعد و بکر روستا را رها کرده و در حاشیه شهرهای بزرگ ساکن‌ می‌شوند. طرح‌های ساماندهی فضا و سکونتگاه‌های روستایی این امکان را فراهم نموده‌اند که نخست شناخت جامعی از منطقه ارایه شود و دوم اینکه علل و عوامل بروز هرگونه مشخصه اجتماعی اقتصادی و . . . تبیین گردد و سوم به‌عنوان برنامه‌ای جامع در یک افق زمانی ده‌ساله ویژگی‌های مختلف نقاط روستایی منطقه را پیش‌بینی نماید و راهکارهای اجرایی به‌منظور تحقق توسعه پایدار روستایی ترسیم شود. تحقیق حاضر به‌منظور بررسی نقش طرح‌های ساماندهی فضا و سکونتگاه‌های روستایی در توسعه روستاهای استان اردبیل‌ می‌باشد. در تحقیق حاضر با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و تأکید بر نگرش کارشناسان دستگاه‌‌های استانی، شهرستانی، بخشی در سه بعد اجتماعی ـ فرهنگی، اقتصادی، کاربردی ـ محیطی از طریق آزمون آماری به بررسی نقش طرح‌های ساماندهی فضا و سکونتگاه‌های روستایی در توسعه روستاهای اردبیل و نیز به بررسی میزان تحقق‌پذیری پیشنهادهای ارائه‌شده در این طرح‌ها پرداخت‌شده و همچنین مهم‌ترین دلایل عدم تحقق پیشنهادهای مطرح‌شده در طرح‌های مذکور محدودیت اعتبارات عمرانی، ناهماهنگی دستگاه‌ها و سازمان‌های دست‌اندرکار توسعه روستایی و ضعف مشارکت مردمی را‌ می‌توان نام برد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

722 - واکاوی نقش توسعه مالی در کاهش کربن ایران ؛ کاربردی از مدل رگرسیون فضایی
الهام عطائی کچوئی کاوه آذین فر ایمان داداشی مریم شفیعی کاخکی

مسائل مربوط به محیط‌زیست یکی از مهمترین موضوعاتی است که جوامع در دهه‌های اخیر با آن مواجه هستند. از سوی دیگر، کمبود منابع و ضرورت توسعه برای ایران و سایر کشورهای مشابه، مسئله دی-اکسید‌کربن را به عنوان راه حل بحران زیست محیطی مهم دانسته است. در این مطالعه، رابطۀ سرمایه-گ چکیده کامل

مسائل مربوط به محیط‌زیست یکی از مهمترین موضوعاتی است که جوامع در دهه‌های اخیر با آن مواجه هستند. از سوی دیگر، کمبود منابع و ضرورت توسعه برای ایران و سایر کشورهای مشابه، مسئله دی-اکسید‌کربن را به عنوان راه حل بحران زیست محیطی مهم دانسته است. در این مطالعه، رابطۀ سرمایه-گذاری و نرخ مالی (عمق مالی) همچنین تراکم بیمه و عمق بیمه (رشد مالی) با انتشار گاز دی-اکسیدکربن مورد بررسی قرار گرفت. ‌رابطۀ انتشار دی‌اکسید‌کربن با عمق و رشد مالی با استفاده از روش داده‌های پانل در طول دوره 1387 لغایت 1395 بررسی شد. آزمون‌های هاسمن (اثرات ثابت)، والد (عدم ناهمسانی) و دوربین واتسون (عدم خودهمبستگی) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج، اثرات حاصل از مدل وقفه فضایی (SAR)، را تایید می‌کند؛ و براساس یافته‌های پژوهش، عمق بیمه منجر به رابطۀ افزایشی با انتشار گاز دی‌اکسیدکربن شده است، سرمایه‌گذاری با انتشار گاز دی‌اکسیدکربن ‌رابطۀ معناداری نداشت و همچنین نرخ مالی و تراکم بیمه منجر به رابطۀ کاهشی با انتشار گاز دی‌اکسیدکربن شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

723 - بررسی پویای ارتباط نااطمینانی قیمت طلا و قیمت نفت خام با بازده شاخص قیمت سهام بانکها - رهیافت فضا حالت
رضا عیوض لو سعید باجالان مصطفی چهارراهی

مطالعه پویایی‌ها و روابط بین بازارها یکی از موضوعات مورد توجه محققان بوده است. این مقاله به بررسی اثر نااطمینانی قیمت طلا و قیمت نفت خام بر بازده شاخص قیمت سهام بانک‌ها با استفاده از مدل فضا-حالت در فرم خودرگرسیون میانگین متحرک برداری (VARMA) می‌پردازد. در سیستم معادلات چکیده کامل

مطالعه پویایی‌ها و روابط بین بازارها یکی از موضوعات مورد توجه محققان بوده است. این مقاله به بررسی اثر نااطمینانی قیمت طلا و قیمت نفت خام بر بازده شاخص قیمت سهام بانک‌ها با استفاده از مدل فضا-حالت در فرم خودرگرسیون میانگین متحرک برداری (VARMA) می‌پردازد. در سیستم معادلات فضا حالت، متغیر حالت توسط فیلتر کالمن و پارامترهای تصریح شده الگو به وسیله روش حداکثر راستنمایی تخمین زده می‌شوند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که نااطمینانی قیمت طلا و نااطمینانی قیمت نفت اثر منفی و معنی داری بر بازده شاخص سهام بانک دارد و میزان تاثیرپذیری بازده شاخص بانکها از نااطمینانی قیمت طلا بیشتر از نااطمینانی قیمت نفت می باشد. همچنین نااطمنیانی قیمت نفت اثر مثبت و معنی داری بر نااطمینانی قیمت طلا دارد. در این تحقیق، از دادههای روزانه قیمت نفت خام اوپک، قیمت طلا (سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم) و شاخص قیمت سهام بانکها طی دوره 1390 تا شهریور 1396 استفاده شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

724 - نقش احداث شبکه آبرسانی شهری در تهران بر چیدمان فضایی عرصه ی مسکونی (با بررسی چند نمونه موردی)
مرتضی میرزاحسینی

10.30495/jsps.2023.1987244.1048

آب‌رسانی در تهران تا اواخر دوره پهلوی اول با استفاده از روشهای ساده مرسوم بوده است. آب قنوات از طریق نهرهای خاکی، مورداستفاده قرار می‌گرفته است و نیازهای اولیه زندگی را میسر می‌ساخته است. در خانه‌ها فضاهایی مانند مطبخ و دستشویی عموماً در حیاط سامان داده می‌شدند و آب مور چکیده کامل

آب‌رسانی در تهران تا اواخر دوره پهلوی اول با استفاده از روشهای ساده مرسوم بوده است. آب قنوات از طریق نهرهای خاکی، مورداستفاده قرار می‌گرفته است و نیازهای اولیه زندگی را میسر می‌ساخته است. در خانه‌ها فضاهایی مانند مطبخ و دستشویی عموماً در حیاط سامان داده می‌شدند و آب موردنیاز آن‌ها عمدتاً از آب‌انبارها تامین می‌شده است. وجود تلفات و بیماریهای مختلف نظیر تیفوئید و ورم روده ناشی از مصرف آب‌های آلوده، دولت را به این فکر واداشت تا اقدام به لوله‌گذاری برای تهیه آب شرب مردم نماید. لذا پرسش اصلی این پژوهش این است که لوله‌گذاری برای هر خانه تا چه میزان در چیدمان فضا در معماری مسکونی نقش داشته است؟ همچنین هدف از پژوهش پیش روی بررسی و واکاوی اولین سیستم آب‌رسانی تهران و تأثیر آن در تکوین معماری مسکونی است. پژوهش پیش رو از نوع کیفی است و از روش تحقیق تاریخی تفسیری و روش توصیفی- تحلیلی به‌صورت آمیخته استفاده‌شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد از عوامل مهم در تغییر چیدمان فضایی معماری مسکونی تهران، احداث شبکه ی لوله کشی و انتقال آب به داخل منازل بوده است. تغییر ساختار فضایی خانه از دوقسمتی به یک قسمتی-شصت درصد بنا و چهل درصد حیاط- از مهم ترین نتایج لوله کشی برای تهران محسوب می گردد. همچنین درنتیجه‌ی لوله کشی، فضاهای تر همچون آشپزخانه به جهت بهره مندی از شبکه آب‌رسانی با تغییر مکان به نزدیک ورودی برای استفاده از انشعاب اصلی، زمینه ی حضور زنان در عرصه ی عمومی خانه را فراهم آورد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

725 - رهیافتی بر ارتقا کیفیت فضایی دانشکده معماری با رویکرد پایداری اجتماعی مکان
منصوره فرخی راضیه لبیب زاده حسین ذبیحی

10.30495/jsps.2023.1993735.1061

بیان مساله: پایداری اجتماعی در معماری بر ویژگی‌های کیفی فضا و روابط متقابل نیازهای انسان و فضای زندگی متمرکز می‌شود و می‌تواند برکنش ها و روابط اجتماعی افراد تاثیرگذار باشد، از این دیدگاه دانشکده های معماری نیازمند توجه خاص از لحاظ ویژگی‌های کیفی فضایی هستند تا ضمن فراه چکیده کامل

بیان مساله: پایداری اجتماعی در معماری بر ویژگی‌های کیفی فضا و روابط متقابل نیازهای انسان و فضای زندگی متمرکز می‌شود و می‌تواند برکنش ها و روابط اجتماعی افراد تاثیرگذار باشد، از این دیدگاه دانشکده های معماری نیازمند توجه خاص از لحاظ ویژگی‌های کیفی فضایی هستند تا ضمن فراهم نمودن رضایتمندی دانشجویان، به لحاظ اجتماعی پایدار باشند.سوال پژوهش: بررسی این موضوع که مولفه‌های پایداری اجتماعی کدامند و چگونه می‌توان از این ویژگی‌ها در جهت افزایش مطلوبیت فضایی دانشکده‌های معماری بهره برد، سوالات اصلی این مقاله می‌باشند.هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر آن است که به ارزیابی مولفه‌های پایداری اجتماعی در ارتقا کیفیت و مطلوبیت فضایی دانشکده معماری بپردازد.روش پژوهش: در پژوهش حاضر که به روش کیفی و تحلیل محتوا ارائه گردیده، ضمن بیان نظریات مختلف در حوزه پایداری اجتماعی بر مبنای مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی، چالش‌های فضاهای آکادمیک معماری تشریح و در نهایت در جهت ارتقا کیفی فضای آموزشی دانشکده‌های معماری با رویکرد پایداری اجتماعی مکان مدلی ارائه می‌گردد.نتیجه گیری: یافته‌ها و تحلیل محتوای پژوهش نشان می دهد افزایش سطح کیفی فضاها با ایده‌های معمارانه همچون : فرم و هندسه فضایی، دسترسی‌های مناسب و خوانا، ابعاد مناسب و تناسبات فضایی، کیفیت مناسب مصالح، تهویه مناسب، نورپردازی صحیح و پیش بینی فضاهای مشارکتی، در افزایش تعاملات اجتماعی، حس دلبستگی و تعلق به مکان، همبستگی و هویت موثر خواهند بود و به عبارتی فضای آموزشی را از لحاظ اجتماعی به سمت پایداری سوق می دهند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

726 - ارزیابی سطح تحقق‌پذیری عدالت فضایی در شهر ارومیه با تأکید بر رویکرد حق به سلامت شهر
علی صمدی رضا احمدیان علیرضا بندرآباد

10.30495/jsps.2024.2004087.1079

امروزه با گسترش سریع شهرنشینی در جهان و لزوم توجه به عملکرد مدیریت این سیستم‌های شهری، مطالعه در زمینه زندگی شهری و شیوه های دسترسی ساکنان آن به حقوق شهروندی و برخورداری برابر آنها به این حقوق اهمیت زیادی می یابد. شهرنشینان به‌طور عام دارای حقوق شهروندی هستند و به‌طور خ چکیده کامل

امروزه با گسترش سریع شهرنشینی در جهان و لزوم توجه به عملکرد مدیریت این سیستم‌های شهری، مطالعه در زمینه زندگی شهری و شیوه های دسترسی ساکنان آن به حقوق شهروندی و برخورداری برابر آنها به این حقوق اهمیت زیادی می یابد. شهرنشینان به‌طور عام دارای حقوق شهروندی هستند و به‌طور خاص نیز از حقوق شهری برخوردار می‌باشند که سلامت شهری به عنوان یکی از فاکتورهای مهم در حیات بشری، جزئی از این حقوق به حساب می‌آیند که مطالعه حاضر با تدقیق وضعیت شهر ارومیه از منظر سطح دستیابی به عدالت فضایی در حوزه شاخص‌های سلامت شهری، سعی در سنجش وضعیت رویکرد حق به شهر در محیط مطالعاتی را دارد. شیوه‌های گردآوری اطلاعات مبتنی بر داده‌های کتابخانه‌ای-اسنادی و روش‌های مشاهده، مصاحبه و وارسی میدانی محیط مطالعاتی بر مبنای سطح توزیع عملکردهای حوزه بهداشت شهری می‌باشد. طبق یافته‌های حاصل، شهر ارومیه از منظر نوع توزیع عملکردها و خدمات بهداشتی-درمانی متناسب با رویکرد حق به شهر، در برنامه‌ریزی و تخصیص فضایی به صورت عادلانه عمل نکرده است که این مورد ضرورت توجه و تأکید اساسی برنامه‌ریزان و مدیران و همچنین نهادها و سازمان‌های زیربط در حوزه ایجاد و توسعه عملکردها و فعالیت‌های شهری را به سوی خود جلب می‌نماید تا زمینه‌های دستیابی به کیفیت زندگی مطلوب شهری و به تبع از آن سطح رفاه و آسایش عمومی و رضایت شهروندان فراهم گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

727 - شکل گیری رفتار در قلمروهای قابل عبور فضاهای جمعی (نمونه موردی: محدوده پیاده راه زنجان)
سیده سپیده قلمرو علیرضا بندرآباد پویان شهابیان

10.30495/jsps.2023.2000085.1067

قلمروهای همگانی که به لفظ قلمروهای قابل عبور نیز بیان میگردد، در شهرها بستری برای شکل گیری الگوهای رفتاری و روابط ناشی از فعالیت های انسان در محیط شهری است. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی و تحلیل الگوهای فعالیتی و رفتاری پیاده راه شهر زنجان با استفاده از روش مشاهده رفتاری ا چکیده کامل

قلمروهای همگانی که به لفظ قلمروهای قابل عبور نیز بیان میگردد، در شهرها بستری برای شکل گیری الگوهای رفتاری و روابط ناشی از فعالیت های انسان در محیط شهری است. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی و تحلیل الگوهای فعالیتی و رفتاری پیاده راه شهر زنجان با استفاده از روش مشاهده رفتاری است و یا به عبارت دیگر شرایطی است که گوناگونی های فضایی سبب شکل گیری الگوهای رفتاری خاص را در بطن خود در قلمروهای همگانی میگردد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و به روش مطالعه پیمایشی انجام میگردد و درطی آن، تجزیه و تحلیل محیط و الگوهای رفتاری بهره وران در آن نظیر ثبت رد حرکت، فعالیت های ایستگاهی، سایه اندازی و نقش آن در شکل گیری الگوواره های رفتار و... مشاهده و تحلیل میگردد. و در گام بعدی به قصد و نیت پیاده ها از دیدگاه سوژه مبنا برای حضور در فضا در ساعات گوناگون از شبانه روز مورد واکاوی قرار میگیرد. در بخش کمی پژوهش که مرتبط به پرسشنامه میشود از روش مورگان حدود50 نفر حجم نمونه تصادفی انتخاب شد و نتایج به دست آمده نشان داد که اغلب افراد برای تعاملات و خرید به این محدوده مراجع میکنند و در امتیاز بندی میزان رضایت از چهار فعالیت مورد بررسی در محدوده مورد مطالعاتی، تعاملات و خرید بیشترین میزان رضایت را کسب کرده است یعنی اغلب افراد دارای رضایت برای خرید و تعاملات در محدوده هستند. در نهایت برای ارتقای کیفی محدوده به ارائه پیشنهاداتی در این زمینه پرداخته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

728 - براورد نیاز آبی چند گونه درختچه ای در فضای سبز شهر شیراز با استفاده از ضریب منظر
مجید عباسی زاده محمد رسول شکر اله زاده

امروزه اهمیت آب در حفظ حیات بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک بر کسی پوشیده نیست . در امر مدیریت فضای سبز شهری، شناخت گونه ی گیاهی و میکرو افلیمی که گونه در آن قرار دارد جهت تعیین میزان تعرق گیاه و براورد آب مصرفی مهم است. تکنیک های مختلفی جهت تعیین تبخیر و تعرق وجود دارد ک چکیده کامل

امروزه اهمیت آب در حفظ حیات بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک بر کسی پوشیده نیست . در امر مدیریت فضای سبز شهری، شناخت گونه ی گیاهی و میکرو افلیمی که گونه در آن قرار دارد جهت تعیین میزان تعرق گیاه و براورد آب مصرفی مهم است. تکنیک های مختلفی جهت تعیین تبخیر و تعرق وجود دارد که شامل استفاده از فرمولهای تجربی، لایسیمتر ها، سنجش از دور و روشهای ماهوارهای، ‌فن آوری های خرد اقلیمی و روش های استفاده از ضریب تعریق گیاهی است. این تحقیق در فروردین ماه 1394 آغاز و تا اواسط شهریور ماه سال 1394 انجام و پایان پذیرفت. مطالعات بر روی سه گونه ی برگ بو، رزماری، و خرزهره واقع در پارکها و بلوارهای هر 9 منطقه شهرداری شیراز انجام شد. با استفاده از داده های ایستگاه سینوپتیک شیراز و روش استاندارد پنمن- مانتیس- فائو، میزان تبخیر و تعرق گیاه مرجع محاسبه شد و سپس ضریب منظربراساس روش کالیفرنیا برای محاسبه میزان تبخیر و تعرق گیاه مورد نظر تعیین شد. این ضریب عامل کلیدی در تخمین نیاز آبی فضای سبز است. بیشترین میزان تبخیر و تعرق مرجع به ترتیب مربوط به ماههای مرداد و تیر بوده و کمترین آن مربوط به ماههای بهمن و دی می باشد. بیشترین بیشترین نیاز آبی بین خرداد تا مهرماه وجود دارد. جهت مرتفع شدن بخش اعظمی از کمبود منابع آبی ذکرشده روش هایی نظیر استفاده مجدد از آبهای برگشتی، استفاده از منابع آب نامتعارف (فاضلاب، گنداب، ) و آبهای سطحی به عنوان راهکار پیشنهاد می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

729 - مطالعه تطبیقی پیشرفت تحصیلی، شادکامی و خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان در مدارس شهرستان هریس
امید علی حسین زاده نازیلا نوری زاده لیل آبادی

هدف پژوهش حاضر مطالعه تطبیقی پیشرفت تحصیلی، شادکامی و خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان در مدارس شهرستان هریس می باشد. طرح پژوهش حاضر پس رویدادی و علّی- مقایسه ای است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانش‌آموزان مقطع اول دبیرستان زلزله‌زده هریس که از این تعداد 234 نفر به چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر مطالعه تطبیقی پیشرفت تحصیلی، شادکامی و خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان در مدارس شهرستان هریس می باشد. طرح پژوهش حاضر پس رویدادی و علّی- مقایسه ای است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانش‌آموزان مقطع اول دبیرستان زلزله‌زده هریس که از این تعداد 234 نفر به عنوان نمونه به شیوه تصادفی، انتخاب شدند (99 نفر در گروه اول و 135 نفر در گروه دوم). برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه شادکامی آکسفورد و خودکارآمدی تحصیلی جینک و مورگان استفاد شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از آزمون t گروه‌های مستقل استفاده گردید. یافته ها نشان می دهد که بین گروه مشارکت کننده در طرح فضای دوست دار کودک و دانش آموزانی که در این طرح شرکت نداشتند به لحاظ پیشرفت تحصیلی (36/6= t ؛ 01/0> p)، شادکامی (31/11= t ؛ 01/0> p) و نیز خودکارآمدی تحصیلی (00/7= t ؛ 01/0> p) تفاوت معنادار وجود دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

730 - اثر دمای تف جوشی بر ویژگی‌های کاشتنی تیتانیومی متخلخل تولید شده به روش فضانگه‌دارنده جهت استفاده در بازسازی بافت سخت
محمد خدائی محمود مرآتیان امید صوابی محمد حسین فتحی

امروزه بجای خارج کردن کامل بافت صدمه دیده، با توسعه علم مهندسی بافت و استفاده از داربست‌ها، شرایط اجرای درمان و کیفیت زندگی بیماران بهبود یافته است. به دلیل محدودیت‌های موجود در عملکرد پلیمرها و بیوسرامیک‌ها، بیومواد فلزی برای تثبیت شکستگی‌ها و کاشتنی دندانی بیشتر مورد چکیده کامل

امروزه بجای خارج کردن کامل بافت صدمه دیده، با توسعه علم مهندسی بافت و استفاده از داربست‌ها، شرایط اجرای درمان و کیفیت زندگی بیماران بهبود یافته است. به دلیل محدودیت‌های موجود در عملکرد پلیمرها و بیوسرامیک‌ها، بیومواد فلزی برای تثبیت شکستگی‌ها و کاشتنی دندانی بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. از سوی دیگر، چگالی بالا و عدم زیست‌فعالی و همچنین اختلاف زیاد ضریب کشسانی بیومواد فلزی با استخوان انسان از محدودیت‌های کاشتنی‌های فلزی است. این محدودیت‌ها می‌توانند باعث شل شدن کاشتنی در بافت سخت، تسریع مرگ سلولی در بافت اطراف و از دست رفتن عملکرد کاشتنی شوند. با متخلخل کردن فلز، می‌توان این محدودیت‌ها را کاهش داد چرا که با ایجاد تخلخل، چگالی ظاهری و ضریب کشسانی فلز کاهش می‌یابد. با توجه به این‌که فلز تیتانیوم مقاومت به خوردگی خوبی در محیط درون‌بدن دارد و از آن جا که تخلخل با اندازه و شکل و میزان مناسب، تثبیت بهتری در بافت سخت ایجاد می کند، در این پژوهش با ساخت تیتانیوم متخلخل به روش فضانگه‌دارنده،تلاش شد تا مجموعه‌ای از خواص ساختاری و مکانیکی برتر حاصل شود. تاثیر دمای تف‌جوشی بر خواص مکانیکی کاشتنی متخلخل، میزان تخلخل و مورفولوژی آن بررسی گردید. نتایج نشان می‌دهد که با افزایش دمای تف‌جوشی استحکام فوم فلزی افزایش ولی از نظم حفرات کاسته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

731 - Severe Impact on the Behavior of Energy Absorbing Cylindrical Base in Frontal Impact
عبدالمجید کنی اکبر علی بیگلو

In this paper, the vibration characteristics of multi-layer shell that internal and external surfaces with a layer of piezoelectric sensor and actuator is investigated. The backrest shell laminated with simple analytical method to evaluate and the results were compared چکیده کامل

In this paper, the vibration characteristics of multi-layer shell that internal and external surfaces with a layer of piezoelectric sensor and actuator is investigated. The backrest shell laminated with simple analytical method to evaluate and the results were compared with results obtained by other researchers. The numerical solution methods (GDQ) for shells with piezoelectric layers and plain bearings, compared with analytical solution and then a variety of boundary conditions is studied. Using the equations of motion, the fundamental equations and relations Krnsh- displacement, State-space equations derived the equations using approximate separate layer, State-space equations with constant coefficients will become. These equations can be solved using natural frequencies in the backrest shell simple to obtain. If the abutments are not simple, solving equations differentials State-space analysis is not possible and should be used numerical methods. A fourth difference method numerical method common with the small number of sample points can be exact to achieve. By dq, State-space differential equations are solved and the non-traction conditions by applying high and low levels, can be found at the natural frequency. The direct and inverse piezoelectric effect, piezoelectric layer and composite layer thickness ratio of the radius of the middle of a thick crust on the vibrational behavior is studied پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

732 - شناسایی و اولویت‌بندی مؤلفه‌های ارتقاء سواد رسانه‌ای دانشجویان در فضای مجازی بر اساس الگوی آمیخته بازاریابی اجتماعی
رضا بنی اسد سعید موحد نسب مهدی باقری میبدی

گسترش سریع اینترنت، تنوع رسانه‌های نوظهور و دسترسی آسان همگان به فضای مجازی ازجمله عواملی است که اهمیت و ضرورت سواد رسانه‌ای در فضای مجازی را نشان می‌دهد. دانشجویان نیز به‌عنوان بخشی از افراد جامعه که با فضای مجازی در ارتباط هستند، نیازمند سواد رسانه‌ای هستند. لذا این پ چکیده کامل

گسترش سریع اینترنت، تنوع رسانه‌های نوظهور و دسترسی آسان همگان به فضای مجازی ازجمله عواملی است که اهمیت و ضرورت سواد رسانه‌ای در فضای مجازی را نشان می‌دهد. دانشجویان نیز به‌عنوان بخشی از افراد جامعه که با فضای مجازی در ارتباط هستند، نیازمند سواد رسانه‌ای هستند. لذا این پژوهش به بررسی راهکارها و مؤلفه های ارتقای سطح سواد رسانه ای دانشجویان در فضای مجازی می پردازد. شناسایی و اولویت بندی این مؤلفه ها بر اساس الگوی آمیخته های بازاریابی اجتماعی انجام‌ گرفته است. راهبرد این پژوهش آمیخته متوالی اکتشافی است که در مرحله اول، برای تحلیل داده‌های کیفی از روش تحلیل مضمون و در مرحله دوم، برای اولویت بندی کمّی آن مؤلفه ها از روش اهمیت - عملکرد استفاده شده است. جامعه آماری، خبرگان، استادان و متخصصان حوزه سواد رسانهای و فضای مجازی بودند که 14 نفر به‌صورت هدفمند برای مصاحبه انتخاب شدند. در مرحله میان‌پایه، 37 مضمون سازمان‌دهنده و 8 مضمون فراگیر احصاء و سپس شبکه مضامین مرتبط با سؤال پژوهش ترسیم شد. در مرحله دوم، مضامین سازماندهنده به‌عنوان مؤلفه های اصلی ارتقای سواد فضای مجازی در نظر و بر اساس روش اهمیت_عملکرد پرسشنامه ای طراحی و از سوی نخبگان، استادان و مدرسان سواد رسانه ای تکمیل شد. مطابق با یافته‌های این تحقیق، تبیین ضرورت تجزیه‌وتحلیل پیام‌های رسانه‌ای برای مخاطبان، در نظرداشتن مشخصات دانشجو در انتقال پیام، مخاطب محوری، اصلاحات سیاست‌های فناوری اطلاعات و اصلاحات سیاست‌های آموزشی به‌عنوان چهار مؤلفه اولویت دار در حوزه فعالیت‌های اجرایی در خصوص ارتقای سواد فضای مجازی دانشجویان احصا گردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

733 - واکاوی تطبیقی چیدمان فضایی خانه‌های دوره پهلوی و معاصر با زمینه اجتماعی-فرهنگی در شهر ارومیه و تبریز
توحید علی نژاد سیامک پناهی حسن ابراهیمی اصل اکبر عبدالله زاده طرف

مشخص کردن و پیش‌بینی چیدمان فضایی-اجتماعی از دیرباز یک سؤال کلیدی تحقیقاتی در تحقیقات نحوی فضا بوده است. از طرفی خانه به‌عنوان اصلی ترین مکان زندگی انسان معاصر، می بایست به نیازها، باورها و ارزش‌های ساکنان آن پاسخ دهند. ساختار فضایی بر رفتار و کیفیت‌های بصری تجربه‌شده چکیده کامل

مشخص کردن و پیش‌بینی چیدمان فضایی-اجتماعی از دیرباز یک سؤال کلیدی تحقیقاتی در تحقیقات نحوی فضا بوده است. از طرفی خانه به‌عنوان اصلی ترین مکان زندگی انسان معاصر، می بایست به نیازها، باورها و ارزش‌های ساکنان آن پاسخ دهند. ساختار فضایی بر رفتار و کیفیت‌های بصری تجربه‌شده انسان تأثیر می گذارد. هدف پژوهش حاضر تحلیل چیدمان فضایی خانه های دوره پهلوی و معاصر با زمینه اجتماعی-فرهنگی در شهر ارومیه و تبریز ارومیه می باشد. روش پژوهش حاضر، به دلیل استخراج معیارهای قابل اندازه گیری و کمی شدن، تلفیقی از راهبردهای کمی و کیفی می‌باشد که با تحلیل نحوی 12 نمونه از پلانهای خانه‌های دوره پهلوی و پلانهای معاصر شهر ارومیه و تبریز صورت گرفته است. یافته‌های تحقیق‌ نشان‌ می‌دهد که‌ عمق‌ فضایی‌ در پلانهای معاصر، بیشتر از عمق‌ نسبی‌ شش‌ پلان‌ دوره‌ پهلوی می‌باشد. میزان‌ هم‌ پیوندی در پلانهای معاصر کم‌ می‌باشد به‌ این‌ مفهوم‌ که‌ این‌ بناها به‌ صورت‌ متراکم‌ می‌باشند. فضاها در شش‌ مجموعه‌ دوره‌ پهلوی دارای هم‌ پیوندی بالاتری هستند و در شش‌ نمونه‌ پلان‌ دوره‌ معاصر، افتراق‌ فضاها از سیستم‌ بیشتر است‌. فضاها در شش‌ مجموعه‌ دوره‌ پهلوی دارای هم‌ پیوندی بالاتری هستند و در شش‌ نمونه‌ پلان‌ دوره‌ معاصر، افتراق‌ فضاها از سیستم‌ بیشتر است‌ و میزان‌ کنترل‌ کل‌ مجموعه‌ در ١٢ نمونه‌ مطالعاتی‌ تقریبا در یک‌ تراز می‌باشند، بجز نمونه‌ پلان‌ ١و٦ معاصر که‌ از سطح‌ کنترل‌ بیشتری برخوردار است‌ پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

734 - تدوین چارچوب مفهومی نظریه «حق به شهر» با سیری در اندیشه‌های لوفور
پانته آ علی پور کوهی سعیده علی کائی سیده مریم مداح زاد

یکی از مهم‌ترین نیازهای اجتماعی انسان، نیاز به عدالت در فضای شهری است. نظریه حق ‌به ‌شهر به عنوان یکی از اساسی‌ترین نظریات اجتماعیِ عدالت‌محور در سده بیستم است که محور پایه‌ای آن انسان و نیازهای اجتماعیِ اوست. لوفور، پایه‌گذار این نظریه، شهر را به عنوان یک ساختار اجتماع چکیده کامل

یکی از مهم‌ترین نیازهای اجتماعی انسان، نیاز به عدالت در فضای شهری است. نظریه حق ‌به ‌شهر به عنوان یکی از اساسی‌ترین نظریات اجتماعیِ عدالت‌محور در سده بیستم است که محور پایه‌ای آن انسان و نیازهای اجتماعیِ اوست. لوفور، پایه‌گذار این نظریه، شهر را به عنوان یک ساختار اجتماعی می‌دانست و اعتقاد داشت که شهروندان نسبت به شهر دارای حق هستند. این نظریه در سال‌های اخیر تحقیقات بسیاری را در پی داشته است، اما نتایج آن‌ها از بررسی پایه‌های نظری و فلسفی فراتر نرفته و کمتر پژوهشی به ابعاد مکانی و کیفیات لازم جهت تحقق این مهم در فضای شهری پرداخته است. این پژوهش بر آن است تا با کاوش در ریشه‌های سیاسی، اجتماعی و فلسفیِ حق‌به‌شهر و مرور تجارب و چارچوب‌های قانونیِ تدوین شده در جهان و تحلیل میزان اثربخشیِ محورهای مطرح‌شده، به راهکارهایی برای تحققِ حق‌ به‌ شهر نائل آید. پژوهش حاضر در حوزه تحقیقات کیفی بوده و با روش تحلیل محتوای جهت‌دار و با رویکرد اکتشافی، مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی به استخراج مفاهیم، مبانی و مؤلفه‌های مرتبط با مفهوم حق‌به‌شهر پرداخته و سعی دارد با بررسی و تحلیل محتوایی متون، چارچوب مفهومی حق ‌به ‌شهر و مؤلفه‌های مؤثر بر تحقق آن را بیان کند. بر این اساس چارچوب مفهومی حق ‌به‌ شهر در قالب دو مؤلفه اصلی حق مشارکت شهری و حق تخصیص فضا مبتنی بر معیارهای حکمروایی شایسته شهری، همه‌شمولی و تنوع، دسترسی فضایی و کیفیات فضایی ارائه‌شده و تحقق پذیریِ آن در گرو ایجاد یک ساختار یادگیری متقابل در روند تعاملات نهادهای عمومی، خصوصی و مردم و فهم متقابل کنشگران از حدود انتظارات و ترجیحات یکدیگر معرفی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

735 - تأملی بر شاخص‌های مکانمندی در گونه‌های معاصر مسکن اقلیم گرم و خشک
حسنا ورمقانی

مکانمندی از وجوه پراهمیت در ایجاد علاقه به محیط سکونت، حس تعلق و هویت نسبت به آن و راحتی و آسایش ساکنان است که به پدیداری حس و روح مکان در خانه می‌انجامد. مکان به‌عنوان یکی از مفاهیم پایه در معماری، ساحتی برای سکنی گزیدن، تسکین و آرامش است؛ به عبارتی، انسان در مکان و از چکیده کامل

مکانمندی از وجوه پراهمیت در ایجاد علاقه به محیط سکونت، حس تعلق و هویت نسبت به آن و راحتی و آسایش ساکنان است که به پدیداری حس و روح مکان در خانه می‌انجامد. مکان به‌عنوان یکی از مفاهیم پایه در معماری، ساحتی برای سکنی گزیدن، تسکین و آرامش است؛ به عبارتی، انسان در مکان و از طریق مکان سکنی می‌گزیند. از سویی، دل‌بستگی به مسکن نیز پیوند عاطفی میان انسان و مسکن بوده که احساس اعتماد، امنیت و رضایت را در پی دارد. مفهوم مکان و ابعاد شکل‌دهی به آن عمدتاً در تحلیل مسکن سنتی مورد توجه پژوهشگران واقع بوده و یافته‌ها در خصوص مسکن معاصر، محدود به خلأ تحقیقاتی است؛ از این ‌رو مکانمندی مسکن، موضوع پژوهش حاضر است که باهدف بازاندیشی در مفهوم سکونت و ارتقای تجربه دل‌بستگی در خانه‌های معاصر، به ارزیابی مؤلفه‌های شکل‌دهنده مکانمندی و رویکردهای کالبدی مؤثر بر آن در نمونه‌های مطالعاتی می‌پردازد. سوال تحقیق این است که کدام رویکردهای کالبدی در ایجاد مکانمندی خانه‌های معاصر ایرانی نقش دارد؟ و مؤلفه‌های شکل‌دهنده مکانمندی در خانه‌های معاصر ایرانی چگونه ارزیابی می‌شود؟ روش تحقیق شامل ترکیبی از رویکرد کیفی به‌صورت تحلیل و تفسیر اطلاعات کتابخانه‌ای پیرامون نظریات مکانمندی و دل‌بستگی به مکان و نیز رویکرد کمی و کیفی و نرم‌افزاری بر مبنای نمونه موردی است که به‌صورت مشاهده و تحلیل با شبیه‌ساز رایانه‌ای دپت‌مپ جهت بررسی چیدمان فضایی پنج گونه مسکن معاصر در شهرهای اقلیم گرم ‌و خشک، انجام گرفته است. نمونه‌ها شامل ده بنای مسکونی شاخص از پنج گونه‌ ویلاباغ، تک‌واحدی متصل، چندواحدی متصل، آپارتمانی و مجتمع مسکونی در چهار شهر با اقلیم گرم ‌و خشک است که از طریق بررسی تطبیقی نمونه‌ها و روش استدلال منطقی، عوامل مؤثر بر مکانمندی مسکن معاصر ارزیابی و استنتاج شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که نحوه پیکربندی پلان و شکل‌گیری و مکان‌یابی عناصر فیزیکی و فضایی در مساکن معاصر می‌تواند کیفیات مثبت و منفی مکان و سطح دل‌بستگی به مسکن را تحت تأثیر قرار دهد. شناخت نتایج قابلیت نمود شاخص‌های مکانمندی در کالبد به تصحیح فضایی عملکردی طرح‌های مسکن معاصر یاری خواهد رساند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

736 - شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر توسعه فضای ورزشی شهر تهران و تبیین راهکارهای مناسب با رویکرد اقتصاد مقاومتی
صادق رضائی ابوالفضل فراهانی علی اصغر دورودیان علی محمد صفانیا

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر توسعه فضای ورزشی شهر تهران و تبیین ارائه راهکارهای مناسب با رویکرد اقتصاد مقاومتی تدوین گردیده است. روش پژوهشی آمیخته بود. داده های مورد نیاز در بخش کیفی از طریق مصاحبه های انفرادی نیمه ساختار یافته با خبرگان به روش نم چکیده کامل

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر توسعه فضای ورزشی شهر تهران و تبیین ارائه راهکارهای مناسب با رویکرد اقتصاد مقاومتی تدوین گردیده است. روش پژوهشی آمیخته بود. داده های مورد نیاز در بخش کیفی از طریق مصاحبه های انفرادی نیمه ساختار یافته با خبرگان به روش نمونه گیری هدفمند، سهمیه ای گرد آوری شده است. پس از پیمودن مراحل سه گانه کدگذاری مطابق الگوی پیشنهادی اشتروس و کوربین(1998)، پدیده مرکزی تحقیق تحت عنوان " توسعه فضای ورزشی با رویکرد اقتصاد مقاومتی" شناسایی و مدل مفهومی متناظر با آن تدوین شد. بخش کمی پژوهش مبتنی بر پیمایش در جامعه هدفی متشکل از 370 نفر از مدیران ، کارکنان باشگاه و خدمات گیرندگان بخش ورزش شهر تهران که به روش نمونه گیری خوشه ای، طبقه ای و به صورت تصادفی انتخاب شده بودند، پرسشنامه حاصل از مصاحبه ها توزیع و جمع آوری گردید. روایی صوری پرسشنامه به وسیله متخصصان بررسی و روایی محتوایی آن با استفاده از تحلیل عاملی انجام گرفت. داده های حاصل با روش های آماری تحلیل عاملی تاییدی وآزمون فریدمن و استفاده از نرم افزار Amos و spss تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان داد، شاخص هایی همچون چرخه فعال اقتصادی از عوامل علی، حلقه پنج گانه توسعه اقتصادی از عوامل زمینه ای، عدم حمایت از تولیدات داخلی از عوامل مداخله گر، جذب سرمایه از راهبردهای موثر و رشد اقتصادی با حمایت و خود اتکایی به تولید داخل از پیامدها، اولویت نخست تمام عوامل شناسایی شده را به خود اختصاص دادند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

737 - شناسایی عوامل موثر بر مدیریت هواداران باشگاه های بسکتبال ایران
احمد مسلمان نصراله محمدی فرشاد امامی

هدف از انجام پژوهش حاضر شناسایی عوامل موثر بر مدیریت هواداران باشگاه های بسکتبال ایران بود. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نوع تحقیقات کیفی با روش گراندد تئوری بود.. جامعه آماری شامل نخبگان آگاه به ادبیات پژوهش بود (مدیران سطح فوقانی فدراسیون بسکتبال، متخصصین مدیری چکیده کامل

هدف از انجام پژوهش حاضر شناسایی عوامل موثر بر مدیریت هواداران باشگاه های بسکتبال ایران بود. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نوع تحقیقات کیفی با روش گراندد تئوری بود.. جامعه آماری شامل نخبگان آگاه به ادبیات پژوهش بود (مدیران سطح فوقانی فدراسیون بسکتبال، متخصصین مدیریت ورزشی، مربیان). نمونه آماری شامل 14 نفر از افراد جامعه کیفی، تا دستیابی به اشباع نظری مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. ابزار اندازه‌گیری پژوهش در بخش کیفی شامل مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. پایایی مصاحبه ها با روش توافق درون موضوعی 78/0 بدست آمد. برای تحلیل داده‌ها از روش مقایسه مداوم در طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شده است. نتایج نشان داد که 178 کد در مرحله کد گذاری باز و 9 محور در کدگذاری محوری بدست آمد و در نهایت 9 عامل امکانات رفاهی، کانون هواداران، ایمنی و امنیت، فرهنگی و اجتماعی، فناوری اطلاعات، طراحی و جذابیت فضای ورزشگاه، بازاریابی، روابط عمومی، ارزیابی بر مدیریت هواداران باشگاه های بسکتبال ایران تاثیر دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

738 - بررسی جرم شناختی اصول پیمایشی جرم در پیشگیری از جرائم فضای مجازی
علی محمدی سید حمید فاطمی موحد مهدی مقیمی

امروزه بررسی اصول و مبنای پیمایش جرائم با تکیه بر آمار جنایی یک روش کمی در خصوص پیشگیری از جرائم در فضای مجازی می‌باشد پیمایش جرائم به ما اجازه می‌دهد، پدیده مجرمانه در فضای سایبر را به بشناسیم و به قربانیان جرم پی ببریم و با چالش‌های که به‌عنوان رقم سیاه بزهکاری وجود د چکیده کامل

امروزه بررسی اصول و مبنای پیمایش جرائم با تکیه بر آمار جنایی یک روش کمی در خصوص پیشگیری از جرائم در فضای مجازی می‌باشد پیمایش جرائم به ما اجازه می‌دهد، پدیده مجرمانه در فضای سایبر را به بشناسیم و به قربانیان جرم پی ببریم و با چالش‌های که به‌عنوان رقم سیاه بزهکاری وجود دارد استفاده از روش‌های پیمایشی (پیمایش بزه دیده محور و پیمایش بزهکارمحور) در سطح ملی و بین‌الملل به‌عنوان الگو مشخص گردیده است و نقش مهمی در سیاست جنایی کشورها در پیشگیری از جرائم فضای سایبر ایفا می‌نماید پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر نوع پژوهش توصیفی-تحلیلی است که با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، مطالب جمع‌آوری و تحلیل شدند یافته‌های پژوهش با تکیه بر مبنای اسنادی بوده که نشان می‌دهد اصول پیمایشی از روش‌های پیشگیرانه در فضای مجازی و ارائه راهکارهای مؤثر در این زمینه می‌باشد و استفاده از روش‌های پیمایشی در اندیشه، سیاست‌گذاری جنایی هر کشور بسیار حائز اهمیت است و اجرایی نمودن سیاست جنایی سنجیده، کارآمد و پیشگیرانه که از دغدغه‌های دولتمردان در برقراری امنیت و عدالت می‌باشد کمک شایانی می‌نماید و به کاهش نرخ جرائم در فضای مجازی که دنیایی ناشناخته است کمک شایانی می‌نماید نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که اصول پیمایشی می‌تواند با بهره‌گیری از آموزه‌های جرم‌شناسی سایبری و انواع پیشگیری‌های اجتماعی و وضعی از طریق آموزش همگانی، کاهش جاذبه آماج‌ها در محیط سایبر و سایر تدابیر نظارتی به مقابله و پیشگیری در فضای سایبر بپردازد و پیمایش جرائم به‌عنوان یک دانش راجع به نوع جرم، تعداد جرائم سن، جنس و سوابق قضایی مجرمان سایبری اطلاعات مفیدی به دست می‌دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

739 - آسیب‌شناسی اقدامات و سیاست های نظام در مدیریت و ساماندهی فضای مجازی
محمد جواد ولی زاده محمدعلی دولت

در راستای ساماندهی فضای مجازی به‌منظور بهره¬گیری از ظرفیت¬ها و جلوگیری از تهدیدات و آسیب¬های آن، قوانین و اسناد متعددی وضع، ساختارهای قانونی مختلفی تشکیل، بودجه‌های زیادی تخصیص و اقدامات قابل‌توجهی نیز صورت گرفته است، لیکن درمجموع، هدف مورد انتظار محقق نشده و نتیجه و اث چکیده کامل

در راستای ساماندهی فضای مجازی به‌منظور بهره¬گیری از ظرفیت¬ها و جلوگیری از تهدیدات و آسیب¬های آن، قوانین و اسناد متعددی وضع، ساختارهای قانونی مختلفی تشکیل، بودجه‌های زیادی تخصیص و اقدامات قابل‌توجهی نیز صورت گرفته است، لیکن درمجموع، هدف مورد انتظار محقق نشده و نتیجه و اثربخشی مطلوب مشاهده نمی‌شود؛ لذا این مقاله از نوع تحلیلی – توصیفی با روش گردآوری کتابخانه‌ای به دنبال پاسخ این سؤال است که چه خلأ، مشکل و یا نقیصه¬هایی وجود دارد که باعث کم¬ثمر و یا حتی بی¬ثمر ماندن قوانین و اقدامات مربوطه شده و سامان نیافتن فضای مجازی و تداوم بی¬نظمی و آشفتگی آن را به بار آورده است؟ وجود این تحقیق، گامی در جهت بازبینی آسیب¬شناسانه برنامه¬ها، قوانین، رویکردها، اولویت¬ها و هزینه¬کردها بوده و بازآرایی اثربخشِ ظرفیت¬ها را موجب خواهد شد؛ نیز امید و انگیزه را در مجموعه عوامل مسئول و متولی تقویت خواهد نمود همچنانکه فقدان چنین پژوهشی، مسیر را برای تداوم هدررفت منابع مالی و انسانی و انجام اقدامات بی¬ثمر باز خواهد گذاشت. یافته¬های تحقیق نشان می¬دهد که چالش¬های: «ساماندهی نشدن شبکه ملی اطلاعات»، «عدم بهره‌گیری از فیلترینگ هوشمند»، «ضعف پیام¬رسان¬های داخلی»، «مشکلات و موانع اثربخشی سامانه شاهکار»، «رها بودن فیلترشکن¬ها و عدم برخورد مؤثر با وبلاگ‌ها و وب‌سایت‌های متخلف»، «فقدان آینده¬نگری نسبت به معضلات شماره‌های مجازی»، «عدم کنترل برنامه¬های ویدئویی ضبط‌شده داخلی»، «ناهماهنگی دستگاه‌ها در تقنین و اجرا و فقدان راهبری ستادی» و «غلبه رویکردهای سلبی بر ایجابی در ساماندهی فضای مجازی»، باعث تداوم نابسامانی، کنترل نشدن آسیب¬های اجتماعی و گسترش آن شده است. در این تحقیق راهکارهای پیشنهادی عملیاتی و کاربردی برای برون‌رفت از وضعیت فعلی، مورد تبیین قرارگرفته‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

740 - بررسی ‌تجربه فرد از فضای جغرافیایی بازار کفاش‌های تهران بر ‌اساس توالی فضایی
فاطمه زائری دکتر لیلا زارع دکتر روزبه نقشینه دکتر حمیدرضا وطن خواه

بازارها به‌عنوان کانون‌های اولیه بشری جهت اجتماعات انسانی و مکانی برای مبادله کالاها بوده است. افراد در بازارها با علایق و خواسته‌های مختلف گرد هم می‌آیند و میزان موفقیت این فضاها با میزان استفاده و حضور آن‌ها متناسب است. ساختار بازارهای سنتی ایرانی و اجزاء و اندام‌های چکیده کامل

بازارها به‌عنوان کانون‌های اولیه بشری جهت اجتماعات انسانی و مکانی برای مبادله کالاها بوده است. افراد در بازارها با علایق و خواسته‌های مختلف گرد هم می‌آیند و میزان موفقیت این فضاها با میزان استفاده و حضور آن‌ها متناسب است. ساختار بازارهای سنتی ایرانی و اجزاء و اندام‌های آن دارای هویتی مستقل و دارای پیوندی معنادار باهم و همچنین بستری برای بروز ابراز همبستگی، وحدت، احساسات فردی و جمعی در اختیار افراد قرار می‌دهد. هدف این پژوهش بررسی و تحلیل ابعاد و مولفه¬های تأثیرگذار بر ‌تجربه فرد از فضای جغرافیایی بازار کفاش‌های تهران بر‌اساس توالی(تداوم) فضایی می‌باشد. این پژوهش از نوع ترکیبی کاربردی- توسعه¬ای است. که با روش بررسی اسنادی، گردآوری اطلاعات به صورت میدانی، تهیه فیلم و صداها از محیط بازار، نقشه نگاری و مشاهده غیر مداخله‌ای به جمع‌آوری اطلاعات پرداخته و تدقیق مطالب به‌صورت پرسشنامه (298 نفر پاسخ‌دهنده) و با استفاده از GPS بر روی تلفن همراه در طول مسیر بازار کفاش‌ها جهت مطالعه رفتاری افراد می‌پردازد. تا مشخص شود چه پارامترهایی براساس توالی فضایی در فضای بازار موجب ایجاد تجربیات متفاوت در افراد می‌گردد. نقاط مشترکی که میان افراد دارای مکث بیشتر بود به عنوان ایستگاه‌های اصلی در نقشه ثبت گردید.نتایج پژوهش نشان می‌دهد؛ حواس پنج‌گانه تحت تاثیر ادراکات حسی و محرکه‌های محیطی قرار دارد که بعضی از آنان ماندگاری بیشتر و رابطه آن‌ها با توالی فضایی رابطه‌ای مستقیم‌تر دارند که موجب ایجاد یک تجربه اثر بخش در فرد می‌گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

741 - ارزیابی موانع و محدودیت‌های حضور معلولین جسمی-حرکتی در فضاهای شهری اهواز
دکتر زهرا خزایی نسیم عیسی پور محمد رجبی سیما کریمی مطلق علی خورکی

بخش قابل توجهی از جمعیت همه کشورهای جهان را معلولان جسمی – حرکتی شامل می شود. توجه به موضوع معلولان و لزوم فرهنگ سازی و احترام به کرامات انسانی در این زمینه، این گروه از افراد جامعه مثل بقیه افراد نیازمند رفع احتیاجات خود در سطح محیط شهری می باشند. این پژوهش با هدف ارز چکیده کامل

بخش قابل توجهی از جمعیت همه کشورهای جهان را معلولان جسمی – حرکتی شامل می شود. توجه به موضوع معلولان و لزوم فرهنگ سازی و احترام به کرامات انسانی در این زمینه، این گروه از افراد جامعه مثل بقیه افراد نیازمند رفع احتیاجات خود در سطح محیط شهری می باشند. این پژوهش با هدف ارزیابی موانع و محدودیت‌های حضور معلولین جسمی-حرکتی در فضاهای شهری اهواز انجام شد. بنا به ماهيت موضوع و اهدافي كه براي آن پيش بيني شده، از نوع توصيفي تحليلي و در زمره تحقيقات كاربردي است. روش تحقیق روش کتابخانه ای روش میدانی، جامعه اماری53946نفر معلول؛ به منظور انتخاب حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد که بر طبق آن حجم نمونه380 نفر بدست آمد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها ابتدا از طریق نرم افزار spss شاخص های مورد نظر جهت آزمون فرضیه ها از آزمون T ، به منظور ارزیابی نهایی از مدل (DEMATEL)استفاده خواهد شد. یافته های به دست آمد از تکنیکDEMATEL نشان داد که از بین شاخص ها، شاخص نفوذپذیری و دسترس دارای بیشترین تعامل و شاخص ساختمانها کمترین تعامل و شاخص نفوذپذیری و دسترس تأثیرگذارترین عامل و شاخص مبلمان شهری تأثیرپذیرترین عامل هستند. نتیجه گیری اینکه با استفاده از آزمونT درفرضیه اول میانگین کل شاخص ها برابر 3.93 و در فرضیه دوم میانگین4.13 بدست آمد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

742 - بررسی ادراک زیبایی‌شناختی شهروندان در طراحی فضای سبز شهری: بررسی پراکندگی درختان و درختچه‌های زینتی در بوشهر، ایران
رضا آماره بهزاد کاویانی شهرام صداقت حور محمد صادق الهیاری

گسترش و احیای فضاهای سبز شهری نشان‌دهنده یک تقاضای اجتماعی رو به رشد در میان شهروندان کشورهای در حال توسعه است. اگرچه، در ایران این تلاش‌ها با چالش‌های قابل توجهی به دلیل مناطق خشک کشور و افزایش انتظارات مردم از کیفیت بصری و محیطی مواجه است. انتخاب گونه‌های درختی در طرا چکیده کامل

گسترش و احیای فضاهای سبز شهری نشان‌دهنده یک تقاضای اجتماعی رو به رشد در میان شهروندان کشورهای در حال توسعه است. اگرچه، در ایران این تلاش‌ها با چالش‌های قابل توجهی به دلیل مناطق خشک کشور و افزایش انتظارات مردم از کیفیت بصری و محیطی مواجه است. انتخاب گونه‌های درختی در طراحی منظر شهری نقش مهمی در شکل‌دهی جنبه‌های زیبایی‌شناختی، احساسی و محیطی مناطق شهری دارد. برای ارزیابی تأثیر درختان و درختچه‌های زینتی در فضای شهری بوشهر، نظرسنجی مبتنی بر پرسشنامه با نمونه آماری 200 شهروند بوشهری با تمرکز بر پنج گونه Bougainvillea sp.، Ficus elastica، Conocarpus erectus، Clerodendrum inerme و Dodonea viscosa انجام شد. تجزیه و تحلیل نشان داد که "احساس عاطفی" و "زیبایی محیطی درک شده" ۹/۷۰ درصد از تنوع ادراک زیبایی‌شناختی جامعه را تشکیل می‌دهند. علاوه بر این، آزمون ناپارامتریک فریدمن تفاوت‌های قابل توجهی را در درک زیبایی‌شناختی جامعه از درختان مورد مطالعه، با پاسخ دهندگان به زیبایی شناختی بالاتر در Bougainvillea sp. و F. elastica نشان داد. انتخاب مؤثر گونه‌های گیاهی برای فضاهای سبز شهری نه تنها جذابیت بصری را افزایش می‌دهد، بلکه تأثیر مثبتی بر رفاه عاطفی افراد نیز دارد. این امر مستلزم بررسی کامل عوامل محیطی و واکنش‌های احساسی است. با ادغام این مفاهیم در طراحی، همراه با افزایش آگاهی از گونه های مناطق خشک، می‌توان تا حدی رضایت از فضاهای شهری را افزایش داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

743 - بافتارِ زمان درگفتمان¬های حکمی-فلسفی معماری و شهرسازی دوران معاصر مبتنی بر نظریۀ تولید فضا
مژده جمشیدی

زمان و فضا در هر گفتمان حکمی-فلسفی به عنوان موضوع محوری، همواره مورد چالش بوده است. هر نظام فلسفی در هر دوره، مبتنی بر نیروهای مسلط گفتمانی، دیدگاه های متفاوتی را برای زمان و فضا ارائه داده اند. خوانش مولفه های اندیشه ای پیرامون این دو، چشم انداز روشن تری را از آیندۀ زی چکیده کامل

زمان و فضا در هر گفتمان حکمی-فلسفی به عنوان موضوع محوری، همواره مورد چالش بوده است. هر نظام فلسفی در هر دوره، مبتنی بر نیروهای مسلط گفتمانی، دیدگاه های متفاوتی را برای زمان و فضا ارائه داده اند. خوانش مولفه های اندیشه ای پیرامون این دو، چشم انداز روشن تری را از آیندۀ زیستگاه های انسان، نشان می دهد. خوانش مولفه های فضا و زمان در گفتمان-های معماری و شهرسازی در هر دورۀ تاریخی؛ در عینی ترین سطح در انواع عناصر عینی، شامل نشانه ها، نمادها، عناصر کالبدی-غیرکالبدی، ملموس-غیرملموس و در سطوح پنهان در اشکال الگوها و طرح واره های ذهنی موثر در تجلی مکان؛ نقش مهمی در تجسد، تجسم و معناداری محیط زیست انسان دارد. این پژوهش، در راستای شناسایی بافتار زمانی در تولید فضا، با تأکید بر مولفه های شکل دهندۀ ساختار تفکر در گفتمان های فلسفی-حکمی و عقلانیت حاکم بر دوران معاصر معماری و شهرسازی ایران می باشد؛ که به واسطۀ جریانات اجتماعی-سیاسی-اقتصادی در زندگی روزمرۀ مردم ایران تجلی یافته است. در این راستا با محدودکردن عوامل دخیل؛ به دو عامل متفکران و جریانات برنامه ریزی در سطح جهانی؛ به شناسایی نشانه های بافتار زمان در ساخت فضا پرداخته می شود. روش این پژوهش کیفی و از نوع پژوهش های تفسیرگرایی است و با تاکید بر تحلیل های استقرایی با محوریت اندیشه ها و آثار متفکران معاصر از یکسو و تحلیل جریانات و جنبش های اجتماعی از سویی دیگر می باشد. نتایج، حاکی از آن است که بنیان های زمان در تولید فضا در ایران معاصر، ناشی از دو حوزۀ روان شناسی و جامعه شناسی و هنوز در آغاز اندیشه ورزی برای تبدیل به یک عنصر و متغییر کلیدی در شکل دهی به نظریات مسلط بر تولید فضا می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

744 - آسیب شناسی خزش شهری در کلانشهر تبریز
کیومرث محمودیان اکبر عبدالله زاده طرف حسین اسمعیلی سنگری میرسعید موسوی

فرم خزش شهری یا پراکنده رویی به معنی رشد و گسترش ساختمانی و فیزیکی شهر بر روی بسترهای محیط طبیعی بلافصل شهر است که زمینه مصرف فزاینده زمین و تهدید منابع آب و خاک و ناپایداری توسعه شهری را به دنبال دارد. اقتصاد سیاسی شهری در بسیاری از کشورهای معروضِ اسپرال شهری، حکایت از چکیده کامل

فرم خزش شهری یا پراکنده رویی به معنی رشد و گسترش ساختمانی و فیزیکی شهر بر روی بسترهای محیط طبیعی بلافصل شهر است که زمینه مصرف فزاینده زمین و تهدید منابع آب و خاک و ناپایداری توسعه شهری را به دنبال دارد. اقتصاد سیاسی شهری در بسیاری از کشورهای معروضِ اسپرال شهری، حکایت از تبدیل شدن زمین و مسکن شهری به وضعیت کالایی شدید و فقدان زیرساخت های مناسب صنعت و کار و اشتغال در بخش های دیگر است. متناسب با فرم دگرگون یافته فضا ناشی از اسپرال شهری، مدیریت و راهبری موضعات و مسایل مرتبط با فضا نیازمند الگوهای جدید و نو است. منطقه شهری تبریز از جمله محدوده‌هایی می‌باشد که در دهه‌های اخیر به دلیل ارزانی زمین و مسکن، وجود پتانسیل‌های بالقوه و موقعیت منطقه‌ای خویش، همواره مورد توجه مهاجران قرار گرفته است و امروزه پدیده خزش شهری در آن مشکلات متعددی را در جنبه‌های مختلف ایجاد کرده است. از این رو پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، کاربردی و اکتشافی به نقش پديده خزش شهري در تحولات مکاني-فضايي سکونتگاه‌هاي حريم کلانشهر تبریز پرداخته است. اقتصاد سیاسی شهری در بسیاری از کشورهای معروضِ خزش شهری، حکایت از تبدیل شدن زمین و مسکن شهری به وضعیت کالایی شدید و فقدان زیرساخت های مناسب صنعت و کار و اشتغال در بخش های دیگر است. کلید – واژه ها: خزش شهری، آسیب شناسی، فرم فضایی، رشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

745 - تحلیلی بر نقش سرمایه اجتماعی در افزایش زیست پذیری محلات شهری مطالعه موردی شهر سراب
مهری امینی پور میر سعید موسوی سجاد ستاری

ترکیب و چینش فضا برای سرمایه اجتماعی قبل از هر چیز بر منطقی تکیه می‌کند که حاکی از استقلال و خودآیینی فضا - مکان جغرافیایی است. به عبارت دیگر فضای جغرافیایی مبتنی بر انگارة کانتی ظرف پدیده های اجتماعی – اقتصادی و معلول کنشگری حوزه های غیر فضایی نیست بلکه آغاز گر بسیاری چکیده کامل

ترکیب و چینش فضا برای سرمایه اجتماعی قبل از هر چیز بر منطقی تکیه می‌کند که حاکی از استقلال و خودآیینی فضا - مکان جغرافیایی است. به عبارت دیگر فضای جغرافیایی مبتنی بر انگارة کانتی ظرف پدیده های اجتماعی – اقتصادی و معلول کنشگری حوزه های غیر فضایی نیست بلکه آغاز گر بسیاری از کنشها است. کنش زیست پذیری شهری به مثابه کالایی عمومی و فضامند، در واقع محصول مناسباتی همانند سرمایه اجتماعی است. تحقیق حاضر به روش توصیفی تحلیلی پیش می رود و با استفاده از آزمون های آماری ربط و پیوست متغیر سرمایه اجتماعی به زیست پذیری شهر سراب را مورد سنجش قرار می دهد. ابزار تحقیق پرسشنامه که به روش نمونه گیری تصادفی ساده به سنجش تاثیر شاخص های متغیر سرمایه اجتماعی بر زیست پذیری شهر سراب پرداخته ایم. نتایج آزمون رگرسیونی حاکی از این است که زیست پذیری شهر سراب از تغییرات سرمایه اجتماعی متاثر می شود. کلید – واژه: سرمایه اجتماعی، زیست پذیری، فضای شهری، کالای عمومی، سراب . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

746 - تبیین مفهوم شادی و نشاط اجتماعی در فضاهای عمومی نمونه مورد مطالعه: شهر تبریز
سودا محمدی دلبند آرش ثقفی اصل داریوش ستارزاده مهسا فرامرزی

بالندگی ، سرزندگی و نشاط روانی انسان به دلیل تاثیرقابل ملاحظه ای بر تمامی جنبه های شخصیتی انسان و چگونگی بروز و ظهور رفتارهای مختلف در او دارد، همواره مورد توجه محققان و پژوهشگران بوده است. شهروندان امروز شهرهای جهان علیرغم برخورداری از امکانات و تسهیلات ، محصول شرایط چکیده کامل

بالندگی ، سرزندگی و نشاط روانی انسان به دلیل تاثیرقابل ملاحظه ای بر تمامی جنبه های شخصیتی انسان و چگونگی بروز و ظهور رفتارهای مختلف در او دارد، همواره مورد توجه محققان و پژوهشگران بوده است. شهروندان امروز شهرهای جهان علیرغم برخورداری از امکانات و تسهیلات ، محصول شرایط نامساعد محیطی ، شهری احساس شادمانی ندارند و تشدید ناهنجاریهای اجتماعی نابسامانی فضایی و فشارهای روانی ناشی از طراحی نادرست فضاهای شهری است. برای دستیابی به فضای مطلوب، سالم و شاد در شهرها نیازمند رعایت اصول و موازینی خاص در طراحی شهرها برای رسیدن به شهر شاد هستیم. این پژوهش با روش کمی و هدف تبیین مفهوم شادی و نشاط اجتماعی در فضاهای عمومی شهری میباشد. به منظور پاسخگویی به این هدف در بخش مبانی نظری تأکید شد که به طور کلی شادی و فضاهای عمومی شهری بر یکدیگر اثرگذارند. یافتههای پژوهش حاکی از این است که بر اساس نتایج به دست آمده از مطالعات آماری، تمامی متغیرهای مفهومی پژوهش، شامل ابعاد کیفیت فضاهای عمومی شهری، ابعاد کالبدی- اکولوژیک، ابعاد ادراکی- معنایی، ابعاد فرهنگی- اقتصادی، ابعاد اجتماعی، ابعاد ذهنی، ابعاد سیاسی- مدیریتی، ابعاد فردی- شخصیتی دارای ارتباط معنادار با مفهوم شادی و نشاط اجتماعی میباشند. از دیدگاه شهروندان، بعد کیفیت فضای شهری مهمترین بعدی است که نقش مهمتری در ارتقا شادی و نشاط اجتماعی شهروندان داشته و بیشترین اثرگذاری را بر شادی شهروندان ایفا میکنند و بایستی در برنامهریزیهای مرتبط با فضای شهری در اولویت قرار گیرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

747 - مطالعه جدایی گزینی فضایی و تمرکز فقر در محله های مسکونی محلات 13 گانه شهرداری منطقه 12
مسعود مباشر امینی

شهرها محصول تقسیم کار هستند که ضمن اعطای ارزش های اجتماعی و اقتصادی به مشاغل مختلف ، این تقسیم را در فضای مسکونی نیز منعکس می کنند بطوری که می توان اظهار نمود شهری که در آن جداسازی نباشد وجود ندارد، از عوامل مهم جدایی گزینی فضایی در شهرها می توان به ساختار اقتصادی، ساخت چکیده کامل

شهرها محصول تقسیم کار هستند که ضمن اعطای ارزش های اجتماعی و اقتصادی به مشاغل مختلف ، این تقسیم را در فضای مسکونی نیز منعکس می کنند بطوری که می توان اظهار نمود شهری که در آن جداسازی نباشد وجود ندارد، از عوامل مهم جدایی گزینی فضایی در شهرها می توان به ساختار اقتصادی، ساختار سیاسی و عرصه زیستی و اجتماعی اشاره کرد. جدایی گزینی به نوبه خود شکل گیری طبقات و گروههای مختلف اجتماعی را تحت تاثیر قرار داده و چگونگی طبقه را هنگامی که گروهها در جامعه به صورت اجتماعی و جغرافیایی جداگانه زندگی می کنند را نشان می دهد. در شرایطی که جدایی گزینی فضایی به سوی جدایی کامل اقتصاد و گروههای مختلف اجتماعی باشد محله های مسکونی به زمینه هایی برای تعاملات و تماسهای درون طبقاتی تبدیل خواهند شد. افزایش تماسهای درون طبقه ای و کاهش تماسهای بین طبقاتی منجر به کاهش نقش طبقات متوسط که به مثابه گروههای مرجع در محله های فقیر نشین می باشند، می شودو در نتیجه تمرکز فقر به شکل خرده فرهنگ جرم زا در این محله ها نمود پیدا می کند. با عنایت به این موضوع در پژوهش حاضر قصد آن داریم جدایی گزینی فضایی و تاثیر آن را در شکل گیری خرده فرهنگ جرم زا را بطور موردی در محلات سیزده گانه شهرداری منطقه 12 بررسی نماییم، بر این اساس هدف اصلی تحقیق بررسی نظری عوامل موثر بر جدایی گزینی فضایی و تمرکز فقر و آثار آن که به شکل گیری خرده فرهنگ جرم زا از طریق آزمون تجربی و استناد به اسناد و آمار و یافته های مرتبط به پژوهش است. در این راستا تحقیق حاضر حاوی دو سوال عمده است؛ ابتدا رابطه فضا و نابرابری اجتماعی و دلالتهای آن بر جدایی گزینی های فضایی و دیگری تمرکز فقر و اثر آن بر پیدایش خرده فرهنگ کجرو می باشد. از اینرو سعی بر آن شده است تا با تنظیم پرسشنامه ای حاوی سوالات عمومی و اختصاصی ضمن اطلاع از وضعیت عمومی به طور خاص درآمد و پایگاه اقتصادی، اجتماعی ساکنان چهار محله هرندی، سنگلج، پامنار و امام زاده یحیی که بر پایه شاخص قیمت مسکونی انتخاب شده اند با طرح سوالهای اقتصادی به سنجش گرایش به خرده فرهنگ کجرو در بین سرپرست های خانوار ساکن بپردازیم . یافته های تحقیق نشان می دهد، آمار فراوانی و توصیفی سوالهای عمومی بویژه آمار مربوط به شاخصهای جدایی گزینی فضایی و اقشار گروههای مختلف اجتماعی، در حد قابل توجهی تاثیر جدایی گزینی را در شکل گیری خرده فرهنگ جرم زا تایید می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

748 - ارزیابی نقش کاربری سبز شهری در ارتقای کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی: شهر تاکستان)
آرش رحمانی دکتر ولی اله نظری

چکیده اهمیت فضاهای سبز در محیط شهری تا حدیست که به عنوان شاخص های توسعه یافتگی جوامع مطرح بوده و در عین حال معیاری برای ارتقای کیفیت زندگی محسوب می شوند. شهرها به عنوان کانون های تمرکز فعالیت و زندگی انسان ها برای اینکه بتوانند پایداری خود را تنظیم کنند چاره ای جز پذیرش چکیده کامل

چکیده اهمیت فضاهای سبز در محیط شهری تا حدیست که به عنوان شاخص های توسعه یافتگی جوامع مطرح بوده و در عین حال معیاری برای ارتقای کیفیت زندگی محسوب می شوند. شهرها به عنوان کانون های تمرکز فعالیت و زندگی انسان ها برای اینکه بتوانند پایداری خود را تنظیم کنند چاره ای جز پذیرش ساختار و کارکردی متأثر از سیستمهای طبیعی ندارند. فضاهای سبز علاوه بر محیا کردن بستر مناسب برای گذران اوقات فراغت ارتقاء شرایط زیست محیطی شهرها را نیز سبب می شود.هدف اصلی این مقاله بررسی تأثیرات فضاهای سبز شهری در ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان با استفاده از الگوی seeking- Escaping در جامعه آماری 372 نفر بوده و در نهایت با استفاده از روش طیف لیکرت به بررسی و تحلیل دیدگاه های افراد پرداخته شده است. یافته های تحقیق بیانگر آن است که شهروندان شهر تاکستان بیشتر به منظور دسترسی به هوای سالم، تفریح خانوادگی، کسب نشاط و دوری از تنگی محیط مسکونی، پیاده روی،رفع خستگی و گریز از یکنواختی زندگی به فضاهای سبز روی می آورند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

749 - نقش مدیریت شهری براحساس امنیت اجتماعی زنان در فضاهای عمومی(نمونه موردی: شهرداری منطقه 8)
طاهره وثوق اکرم ناصری فر

چکیده زنان نیمی از جامعه ما را تشکیل می دهند لذا در برنامه ریزی و طراحی مدیران در جوامع امروزی نیاز است که مشکلاتی را برای مدیریت ومسئولان ، به تمامی ابعاد و افراد توجه کنند. چرا که فضاهای بدون کنترل و نظارت شهری به وجود می آورد. بنابراین شناسایی وآسیب شناسی چنین فضاهای چکیده کامل

چکیده زنان نیمی از جامعه ما را تشکیل می دهند لذا در برنامه ریزی و طراحی مدیران در جوامع امروزی نیاز است که مشکلاتی را برای مدیریت ومسئولان ، به تمامی ابعاد و افراد توجه کنند. چرا که فضاهای بدون کنترل و نظارت شهری به وجود می آورد. بنابراین شناسایی وآسیب شناسی چنین فضاهایی تأثیر عمیقی بر کاهش جرائم شهری و ایجاد احساس امنیت بین شهروندان و در کنار آن افزایش مشارکت معنادار آنان را خواهد داشت. لذا در این پژوهش به بررسی نقش مدیریت شهری بر احساس امنیت اجتماعی زنان در فضاهای عمومی پرداخته شد. جامعة آماری محدوده جغرافیایی م نطقه 8 شهرداری تهران بوده و تمامی زنان شهروند ساکن در آن، نمونه آماری مورد نظر میباشند. برای تعیین حجم نمونه از فرمول تعیین حجم نمونه به روش کوکران استفاده گردید. طبق برآورد نمونه گیری مورد نظر حجم نمونه برابر با 176 نفر است. ابزار پژوهش پرسشنامه می باشد. داده های به دست آمده با مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

750 - تبیین اصل اخلاقی احترام به کرامت هم نوعان درفضای مجازی براساس آیات قرآن و روایات معصومین(ع)
حمیده بهروز مقدم ابراهیم کلانتر

حق کرامت یا حرمت داشتن شخص در جامعه، همانند حق حیات از اهمیت فوق‌العاده‌اى برخوردار است. در فضای مجازی نیز این حق جایگاه ویژه ای دارد. به دلیل ویژگیهای فضای مجازی، رعایت این اصل اخلاقی در فضای مجازی کم رنگ می باشد. حتی گاها افرادی که در دنیای واقعی افرادی مبادی آداب می چکیده کامل

حق کرامت یا حرمت داشتن شخص در جامعه، همانند حق حیات از اهمیت فوق‌العاده‌اى برخوردار است. در فضای مجازی نیز این حق جایگاه ویژه ای دارد. به دلیل ویژگیهای فضای مجازی، رعایت این اصل اخلاقی در فضای مجازی کم رنگ می باشد. حتی گاها افرادی که در دنیای واقعی افرادی مبادی آداب می باشند، در فضای مجازی اعمالی خارج از شأن واقعی خود انجام می دهند. این مقاله سعی در تبیین اهمیت این اصل اخلاقی در فضای مجازی و از منظر آیات قرآن و روایات اهل بیت(ع) دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

751 - پیوست‌ها و گسست‌های ساختاری در غزل مولانا
علی اصغر ارجی

غزل مولانا در بلندایی است که نقل و نه بعد از آن، نظیری برایش یافت نمی‌شود. شعری ساخت‌مندکه بر محور عمودی زبان قوام یافته و از طریق روایت‌گری و تمثیل‌گویی و پرورش استعاره به وحدت و انسجام رسیده است، اما استحکام غزل مولانا بر موسیقی استوار است، و اگرچه وحدت معنایی و موسیق چکیده کامل

غزل مولانا در بلندایی است که نقل و نه بعد از آن، نظیری برایش یافت نمی‌شود. شعری ساخت‌مندکه بر محور عمودی زبان قوام یافته و از طریق روایت‌گری و تمثیل‌گویی و پرورش استعاره به وحدت و انسجام رسیده است، اما استحکام غزل مولانا بر موسیقی استوار است، و اگرچه وحدت معنایی و موسیقایی دارد و مضمون‌های تخیلی و رنگارنگ، ولی نوعی گسست‌ در تار و پود زیرینش دیده می‌شود. مقاله می‌کوشد نشانه‌هایی از پیوست‌ها و گسست‌های ساختاری در غزل‌های او را بیابد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

752 - بررسی عملکرد چند روش حوزه فرکانس و حوزه زمان در محاسبه پارامترهای دینامیکی یک سازه سه طبقه به کمک آنالیز مودال عملیاتی
محسن مهدوی عادلی حسام مکوندی

در این پژوهش، یک روش کاربردی برای یافتن پارامترهای مودال در سازه ها مورد بررسی قرار گرفته است. در ابتدا دو روش در حوزه فرکانسی به نام روش های تجزیه حوزه فرکانسی و تجزیه پیشرفته حوزه فرکانسی و یک روش در حوزه زمان به نام روش زیر فضای تصادفی تعریف گردیده است. به منظور بر چکیده کامل

در این پژوهش، یک روش کاربردی برای یافتن پارامترهای مودال در سازه ها مورد بررسی قرار گرفته است. در ابتدا دو روش در حوزه فرکانسی به نام روش های تجزیه حوزه فرکانسی و تجزیه پیشرفته حوزه فرکانسی و یک روش در حوزه زمان به نام روش زیر فضای تصادفی تعریف گردیده است. به منظور بررسی دقت این روش ها در شناسایی پارامترهای مودال سازه های واقعی، از یک سازه سه طبقه مدل¬سازی شده در نرم¬افزار انسیس استفاده شده است. این سازه توسط نرم افزار انسیس مدل سازی شده و صحت عملکرد مدل با مقایسه نتایج تحلیل مودال سازه با نتایج آزمایشات تجربی مورد تایید قرار گرفت. پاسخ شتاب بدست آمده از مدل ایجاد شده به عنوان ورودی به روش های آنالیز مودال محیطی داده شد و پاسخ های آن با نتایج واقعی مقایسه گردیدند. مشاهده گردید که هر سه روش به خوبی فرکانس ها، شکل مودها و ضرایب میرایی سازه را تخمین می زنند. همچنین مشخص گردید که استفاده از روش زیر فضای تصادفی راحت تر می باشد، اما روش های تجزیه حوزه فرکانسی و تجزیه پیشرفته حوزه فرکانسی زمان حل کمتری دارند. همچنین مشخص گردیدکه روش تجزیه حوزه فرکانسی نسبت به روش تجزیه پیشرفته حوزه فرکانسی خطای کمتری دارد، اما در عین حال ناتوان از محاسبه ضرایب میرایی می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

753 - بازشناسی مفهوم زیست پذیری با تاکید بر ارتقاء ساختار فضایی- کالبدی ( نمونه موردی: بخش مرکزی شهر رشت)
میر نوید میرحق جو شادی پاکزاد وحید بیگدلی راد

امروزه مراکز شهری در اثر مسائل اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی، کالبدی به یك مکان با مشکلات گوناگون تبدیل که زندگی در آن دشوار و فرسودگی آن علاوه بر موضوع کالبدی یک فرآیند اقتصادی و اجتماعی نیز می باشد. این پژوهش با هدف بازشناسی مفهوم زیست پذیری تلاش نموده وضع موجود بخش مر چکیده کامل

امروزه مراکز شهری در اثر مسائل اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی، کالبدی به یك مکان با مشکلات گوناگون تبدیل که زندگی در آن دشوار و فرسودگی آن علاوه بر موضوع کالبدی یک فرآیند اقتصادی و اجتماعی نیز می باشد. این پژوهش با هدف بازشناسی مفهوم زیست پذیری تلاش نموده وضع موجود بخش مرکزی شهر رشت را بررسی، ویژگی و صفات آن را مطالعه و با توصیف منظم وضعیت فعلی آن، دلایل چگونه بودن و چرایی وضعیت مسئله و ابعاد آن و شرایط زیست پایدار را تبیین و شهری انسان محور و قابل زیست را برای همه ساکنان آن ترسیم نماید. روش تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت علّی با مطالعات گسترده کتابخانه ای و میدانی می باشد. هدف کلی پژوهش شناخت و تحلیل وضعیت موجود زیست پذیری محلات بخش مرکزی شهر رشت و درک علل، فرایندها و زمینه های موثر بر وضعیت زیست پذیری و ارتقاء ساختار فضایی و کالبدی است. براساس یافته های پژوهش و تحلیل داده ها میزان میانگین موجود ابعاد زیست پذیری محلات بخش مرکزی شهر رشت از میانگین مفروض پایین تر است. بعد اجتماعی با میانگین46/2 از وضعیت مطلوبتر و بعد زیست محیطی با میانگین 084/2 وضعیت بحرانی تری نسبت به ابعاد دیگر را دارا می باشد. بر اساس نظرات خبرگان، متخصصان و مدیران شهری تاثیر عوامل کلان زیرساخت وخدمات شهری با میانگین63/3 بیشترین و عوامل کلان زیست محیطی با میانگین 10/3 کمترین تاثیر را بر زیست پذیری بخش مرکزی شهر رشت دارد. همچنین شاخص اجتماعی با میانگین 95/3 بیشترین و شاخص اقتصادی با میانگین 72/3 کمترین مطلوبیت را برای سنجش زیست پذیری بخش مرکزی شهر رشت را دارند. آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین متغیر مستقل ابعاد سه گانه زیست پذیری و متغیر وابسته ساختار فضایی-کالبدی رابطه معنی دار و مثبت وجود دارد. بتحلیل مسیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته نشان داد متغیر زیست محیطی با ضریب 625/0 بیشترین و متغیر اقتصادی با ضریب 411/0 کمترین تاثیر برساختار فضایی-کالبدی محلات بخش مرکزی شهر رشت دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

754 - بررسی نقش پرستاران قانونی در امنیت سایبری و پیشگیری از جرائم در فضای مجازی
امیررضا محمودی میترا صدقی ثابت عاطفه لرمجوری شادی دهقان زاده

جرائم سایبری به نگرانی فزاینده‌ای برای جامعه بشری تبدیل‌شده است. در سال‌های اخیر، جرائم سایبری در نظام سلامت ازنظر نوع، تأثیر و فراوانی به‌شدت افزایش‌یافته است. این حملات بر حریم خصوصی بیمار، توانایی ارائه‌دهندگان مراقبت در ارائه مراقبت و امنیت سازمان‌های مراقبت‌های بهد چکیده کامل

جرائم سایبری به نگرانی فزاینده‌ای برای جامعه بشری تبدیل‌شده است. در سال‌های اخیر، جرائم سایبری در نظام سلامت ازنظر نوع، تأثیر و فراوانی به‌شدت افزایش‌یافته است. این حملات بر حریم خصوصی بیمار، توانایی ارائه‌دهندگان مراقبت در ارائه مراقبت و امنیت سازمان‌های مراقبت‌های بهداشتی تأثیر منفی گذاشته است. پرستاران به‌طور منحصربه‌فردی برای کمک به محافظت در برابر جرائم سایبری و گزارش آن‌ها قرار دارند، زیرا آن‌ها یکی از بزرگ‌ترین جمعیت شاغل در نظام سلامت هستند و در خط مقدم مراقبت از بیمار و استفاده از فناوری مراقبت‌های بهداشتی قرار دارند. با توجه به این مسئله پژوهش حاضر باهدف تبیین نقش پرستاران قانونی در امنیت سایبری و پیشگیری از جرائم در فضای مجازی در نظام سلامت، با رویکرد توصیفی و تحلیلی و با روش اسنادی از طریق گردآوری داده‌های کتابخانه‌ای انجام شد. یافته‌ها حاکی از این بود که در این عرصه پرستاران قانونی از یک‌سو می‌توانند در تشخیص سوء رفتارهای حاصل از جرائم سایبری علیه اشخاص بسیار موفق عمل ‌کنند زیرا آنان با تسلط بر مفاهیم قانونی قادر به ساخت چارچوبی برای تقویت شواهد بوده و با مداخلات مناسب خود مراقبت لازم را از این قربانیان به عمل خواهند آورد و از سویی دیگر نیز قادر خواهند بود به‌عنوان کاربران خط مقدم و رابطین بین دنیای بالینی و فناوری اطلاعات، با آگاهی از تهدیدهای سایبری با شناسایی و اطلاع‌رسانی زودهنگام فعالیت‌های غیرعادی و مستند نمودن جزئیات در پیشگیری از جرائم و برقراری امنیت سایبری در حوزه نظام سلامت کمک شایانی نمایند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

755 - امکان سنجی فقهی حقوقی حق گمنامی در فضای مجازی
فاطمه فلاح تفتی سمانه بابایی

امروزه به دنبال گسترش روزافزون فضای مجازی در زندگی بشر، حقوق جدیدی متناسب با آن نیز ایجاد گردیده است که یکی از آن‌ها حق گمنامی هویت در این فضا است که بر پایه اِعمال آزادی انسان و حریم خصوصی مطرح گردیده است؛ و لازم است مباحث مرتبط با این مسئله مستحدثه و حدود آن مورد مداق چکیده کامل

امروزه به دنبال گسترش روزافزون فضای مجازی در زندگی بشر، حقوق جدیدی متناسب با آن نیز ایجاد گردیده است که یکی از آن‌ها حق گمنامی هویت در این فضا است که بر پایه اِعمال آزادی انسان و حریم خصوصی مطرح گردیده است؛ و لازم است مباحث مرتبط با این مسئله مستحدثه و حدود آن مورد مداقه قرار گیرد. این پژوهش که به روش تحلیلی توصیفی تدوین شده، درصدد است تا نیاز مبرم به فحص و پژوهش بنیادین در این مسئله نوظهور را برطرف و زمینه‌ساز پژوهش‌های بعدی گردد. برآیند پژوهش حاضرآن است که فقه امامیه و حقوق ایران، حق گمنامی را بنابر ادله فقهی ـ حقوقی موجود، برای کاربر فضای مجازی مشروع و مقبول برمی‌شمرد و آن را مشروط بر سه اصل «عدم سوءاستفاده»، «قانونیت» و «ضرورت» می‌داند به این صورت که محقِ این حق، اجازه سوءاستفاده از آن را به لحاظ اخلاقی، اقتصادی و امنیتی ندارد. همچنین قانون می‌تواند این حق را ضیق نماید و اجازه استفاده از آن را ندهد یا محدود کند. ضرورت نیز از محدودکننده‌های این حق شمرده می‌شود که در هرجایی که ضرورت ایجاب کرد شخص از این حق استفاده نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

756 - آسیب شناسی پدیده افشاگری در شبکه‌های اجتماعی مجازی
رضا قادری جمال بیگی فاطمه احدی

افزایش جرایم و مفاسد در سازمان ها به علت پیامدهای نگران کننده به یکی از دغدغه های جهانی تبدیل شده است. استفاده از ظرفیت همگانی و گزارش دهی عمومی برای کشف، شناسایی و مقابله با جرایم و مفاسد در قالب افشاگری یکی از راهکارهای موثر است. هدف این پژوهش آسیب شناسی افشاگری در شب چکیده کامل

افزایش جرایم و مفاسد در سازمان ها به علت پیامدهای نگران کننده به یکی از دغدغه های جهانی تبدیل شده است. استفاده از ظرفیت همگانی و گزارش دهی عمومی برای کشف، شناسایی و مقابله با جرایم و مفاسد در قالب افشاگری یکی از راهکارهای موثر است. هدف این پژوهش آسیب شناسی افشاگری در شبکه های اجتماعی مجازی است.پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای با مطالعه پژوهش های انجام یافته در این زمینه صورت پذیرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد، افشاگری که در سابق به صورت نظام مند و توسط صنف افشاگران صورت می پذیرفت با ظهور شبکه های اجتماعی به جهت ویژگی هایی چون سهولت دسترسی، کثرت مخاطبان، گمنامی کاربران، عدم سواد رسانه ای آحاد کاربران و عدم اعتبارسنجی داده ها از سوی کاربران باعث ظهور افشاگری نسل دوم شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد آسیب های پدیده افشاگری در لایه های افشاگر، کاربران و بستر شبکه های اجتماعی تقسیم بندی می گردد. عدم توانایی کاربران بر مدیریت داده ها، عدم فهم قلمرو حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی، بازنشر اخبار جعلی و اثرگذاری بر امینت از این آسیب های می باشد. بنابراین نظام مند کردن نواندیشیده از پدیده افشاگری در شبکه های اجتماعی با مد نظر قرار دادن ارتقا ضریب تحقق اصل شفافیت، تقویت گردش آزاد اطلاعات و گسترش فرهنگ افشاگری می تواند محقق گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

757 - نقش پیشگیرانه سواد رسانه‌ای در دوران اپیدمی کوید- 19 بر بزهکاری سایبری در جامعه ایران
مختار بیداروند بابک پورقهرمانی

در شرایط فراگیری ویروس کووید-19 و تسری دگرگونی آمور روزمره در بطن جوامع و بروز بحرانی کنترل با هجمه مراجعات در فضای سایبر؛ پژوهش حاضر به بررسی تأثیر پاندمی کووید-19 بر میزان جرائم سایبری و سواد رسانه‌ای پرداخته است. روش تحقیق به جهت هدف، کاربردی و ازنظر روش اجرا، توصیفی چکیده کامل

در شرایط فراگیری ویروس کووید-19 و تسری دگرگونی آمور روزمره در بطن جوامع و بروز بحرانی کنترل با هجمه مراجعات در فضای سایبر؛ پژوهش حاضر به بررسی تأثیر پاندمی کووید-19 بر میزان جرائم سایبری و سواد رسانه‌ای پرداخته است. روش تحقیق به جهت هدف، کاربردی و ازنظر روش اجرا، توصیفی – پیمایشی است. جامعه آماری شامل اساتید دانشگاه، حقوقدان‌ها، قضات، وکلای دادگستری، کارشناسان فناوری اطلاعات در سال 1401-1400 می‌باشند نمونه آماری 90 نفر بوده که با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای از جامعه برداشته‌شده است. همچنین برای تحلیل فرضیه‌های پژوهش نیز از روش آماری t تک نمونه‌ای استفاده نموده‌ایم. در راستای بررسی نقش پاندمی کووید -19 بر افزایش میزان سواد رسانه‌ای و کاهش جرائم سایبری و همچنین وجود رابطه معنادار بین افزایش سواد رسانه‌ای و کاهش میزان جرائم در فضای سایبر، نتایج پژوهش نشان میدهد که بحران کووید-19 در افزایش سطح سواد رسانه‌ای و افزایش میزان جرائم تأثیر مثبت و معنی‌داری داشته است. باوجود افزایش سواد رسانه‌ای، به‌صورت کمی با افزایش بزهکاری سایبری مواجهیم اما در تناسب میزان ازدحام کاربران در فضای مجازی و میزان جرایم قبل از پاندمی کووید-19 و دوران پاندمی می‌توان به کاهش جرائم پی برد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

758 - تحلیل فقهی - اخلاقی اجرت‌المثل زوجه در فضای خانواده
علی اکبر طاهری

اجرت‌المثل زوجه یکی از حقوق مالی زوجه به شمار می‌آید که به نسبت سایر حقوق همچون، نفقه و مهریه با رویکردهای متفاوتی روبرو بوده است. یافته‌ها نشان می‌دهد، انجام کارهای منزل جزء وظایف شرعی زوجه محسوب نمی‌گردد و وی می‌تواند از انجام آن امتناع کند و یا اینکه در قبال انجام فع چکیده کامل

اجرت‌المثل زوجه یکی از حقوق مالی زوجه به شمار می‌آید که به نسبت سایر حقوق همچون، نفقه و مهریه با رویکردهای متفاوتی روبرو بوده است. یافته‌ها نشان می‌دهد، انجام کارهای منزل جزء وظایف شرعی زوجه محسوب نمی‌گردد و وی می‌تواند از انجام آن امتناع کند و یا اینکه در قبال انجام فعالیتهای داخل منزل، درخواست اجرت نماید؛ ولی رویکرد مشارکتی زوجین در فضای خانواده به همراه ادله‌ای که بر معاشرت به معروف زوجین در قبال یکدیگر دلالت دارند، ازجمله ادله قرآنی و روایی، تأکید قانون‌گذار بر معاضدت زوجین و ظهور عرفی تبرعی بودن خدمات زوجه در منزل، مؤکد رویکرد اخلاقی اجرت‌المثل زوجه است، همچنین اجرای خدمات زوجه در منزل با هدف رسیدن به آرامش و سعادت خانواده و تقویت روابط خانوادگی مورد تأکید قرار می‌گیرد و نقش مهمی در حفظ وحدت خانواده و ارزش‌های اجتماعی دارد. موضوع مذکور به‌صورت مستقل مورد پژوهش واقع نگردیده، در این مقاله به شیوه توصیفي- تحلیلی، ضمن تبیین ماهیت فقهی اجرت‌المثل زوجه به بررسی زوایای اخلاقی این حق مالی پرداخته است. پرونده مقاله

فهرست مقالات فضا

سکوی نشر دانش

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی