سنجش عدالت فضایی در بستر نظام حمل و نقل عمومی با مدل تحلیل شبکه‌ای (مورد پژوهی: مناطق 2، 3، 4 و 5 شهر تهران)

محورهای موضوعی : کالبدی

ابراهیم دلایی میلان ¹ (کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران)
رضا خیرالدین ² (استادیار شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1396/09/30 تاریخ پذیرش : 1396/09/30 تاریخ انتشار : 1396/04/01

کلید واژه: عدالت اجتماعی, عدالت فضایی, واژگان کلیدی: حقوق عمومی, حمل‌ونقل همگانی, تحلیل شبکه‌ای,

چکیده مقاله :

چکیده عدالت مفهومی است که هیچ‌گاه دغدغه بشر از آن عاری نبوده است. نام‌گذاری دهه چهارم انقلاب بنام پیشرفت و عدالت بیانگر این واقعیت است که عدالت و پیشرفت بدون یکدیگر فاقد ارزش است. توسعه‌ای که در آن عدالت نباشد پیشرفتی را در بر نخواهد داشت؛ لذا پیشرفت بدون عدالت یعنی توسعه فقر. در برنامه‌ریزی شهری آنچه به تحقق‌پذیری بیشتر عدالت شهری کمک می کند، توجه به عدالت فضایی و تعادل بخشی بین تمرکز جمعیت و خدمات است. لذا پژوهش به دنبالِ تبیین جایگاه حقوق عمومی در نظام برنامه ریزی شهری با تأکید بر سیستم حمل و نقل همگانی و همچنین تحلیل شبکه ای سیستم حمل‌ونقل عمومی از منظر عدالت فضایی، در جهت دست یابی به عدالت اجتماعی است. روش تحقیق این مقاله، روش ترکیبی و از نوع مطالعات کاربردی- بنیادی است. پژوهش حاضر با استفاده از نرم‌افزار ARCGIS و با بهره گیری از تکنیک تحلیل شبکه‌ای (Network-Analyst) به بررسی سیستم حمل و نقل عمومی در چهار منطقه تهران (2 و 3 و 4 و 5) با استناد به استاندارهای دسترسی به ایستگاه‌ها پرداخته است. نتایج خروجی از تحلیل پژوهش، نشان می دهد شبکه حمل و نقل عمومی موجود (مترو و اتوبوس تندرو) سطح بسیار محدودی از مناطق 4 گانه مورد بررسی را تحت پوشش خدمات‌رسانی قرار می دهد. به نحوی که از کل سطح مناطق چهارگانه مورد مطالعه به ترتیب 14.5 درصد، 48 درصد، 36 درصد و 33.5 درصد تحت پوشش خدمات حمل و نقل عمومی می باشد؛ لذا دسترسی ساکنین سایر محله‌ها به ایستگاه‌ها در بازه‌های زمانی بسیار طولانی اتفاق می افتد که ناشی از عدم گسترش و توزیع فضایی نامتناسب شبکه حمل و نقل همگانی در سطح شهر تهران شده است که به دنبال آن تحقق عدالت اجتماعی را با چالش هایی مواجه کرده است.

منابع و مأخذ:

منابع

Beheshtian, Seyed Mohsen(2012), " Land acquisition by municipalities " Majd Publications, Tehran. [In Persian]

Bezi, khodarahm and Pourhaghighi, aboulfazl(2013) "Analysis of the spatial distribution of urban services based on civil justice Case Study: Estahban", neighborhood of Geography and Environmental Planning, Issue24, No1, P 201-214. [In Persian]

Tirband,Majid and Azani,Mehri(2012)," Distribution of facilities and municipal services based on social justice, case study: Yasouj city", Journal of applied sociology, Issue 23, No46, p:109-138. [In Persian]

Dadashpoor, Hashem and Rostami, Faramarz (2011), "Measurement of spatial justice integrated urban public services based on population distribution, accessibility and efficiency in Yasouj", Urban and Regional Studies and Research, Issue 3, No 10, P:1-22. [In Persian]

Markous, Peter, conuly, James, Novi, Johanns; Avlyver, Ingrid, Potter, souz and steel, Jansyn (2013), " In search of justice, discussions on theory and urban experience," translators: Hadi Saeedi rezvani and Mahjubeh Kashmiri, publication of city, policy management and urban planning, Tehra. [In Persian]

Roustai, Shahrivar; Babai, Elinaz and Kameli far, Zahra(2013), "evaluation of spatial justice in the urban utilities distribution, case study: metropolis of Tabriz", journal of Geographic preparation of space, Issue 3, No 10, p86-100. [In Persian]

Ziyari,Keramatollah; Mehrian, Bahman; Miri, Masoumeh and Mehdi, Ali (2013), " Evaluating the spatial Justice benefits from the public services of urban space, based on population distribution and accessibility in the city of Babolsar", journal of Applied Research of Geographic Sciences, Issue13, No28,P 217-241. [In Persian]

Sasanpour,farzaneh; Tabei, Nader; Moradi, Servat o'llah and Niazi, Chaba(2014), " Analysis of the spatial distribution of municipal services in urban areas with an approach to sustainable development; case study: South district areas Of Tehran city", journal of Geography and Environmental Studies, Issue 1,No 9, pp 27-36. [In Persian]

Qaed rahmati,Safar and Hazeri,Mahin(2013), )," Spatial analysis of service Distribution and its impact on urban land price, case study: Neighborhoods of Isfahan city", Journal of Geographic research of deserts, Issue 1, No2, p 173-193. [In Persian]

Kamran, Hassan, Parirazi, Taher and Hosseini Amini, Hasan(2010), "Regionalization of services in the metropolitan areas of Tehran," the researcher-urban ecology magazine, Issue1, No1, P:147-164. [In Persian]

Gorji, Azndryany (2011), "The Ten Commandments of Public Law: Reflections on the principles and concepts of public law", Journal of Law, Faculty of Law and Political Science, Issue 41, No2, P: 205-223. [In Persian].

Varesi, hamidreza and Rahmati, gaed and Bastanifar, iman(2007), "Effects of distribution utilities and imbalance in the population, case study areas of the Isfahan city", Journal of Geography and Development, Issue5, No 9, P1-106. [In Persian]

Consulting Engineers Utopia (2000), "the development of practices to improve the efficiency of municipal services," the first volume. [In Persian]

Harvey, David (1935), "Social Justice and the City", the translator: Farokh. Hesamyan and Mohammad Reza Haeri and Behrouz monadi zadeh, the company processing and urban planning, Winter 1997, page 271. [In Persian]

Martenz, Javier (2009)”The use of GIS and Indicatirs to Monitor Iintra-Urban Inequalities, A case Study in Rosario”, Argentina, Habitate International, Vol33,No1, PP:387-396.

Runciman,W.G, (1966)” Relative Deprivation and Social justice”, (London).

Talen, E.and, Anselin,L, (1998) “Assessing Spatial Equity: An Evaluation ofMeasures of Accessibility to Public Playgrounds” Environment and Planning, Vol. 30, No.1, pp: 595-613.

Chang, H-S.and, Liao, C-H, (2011) “Exploring an integrated method for measuring the relative spatial equity in public facilities in the context of urban parks, Cities”, 04.002, 1-11.

Soja, Edward. (2006),“the city and spatial justice, justice spatial/spatial justice”,www.jssj.org.

T.F.Welch, 2013, "Equity in transport: The distribution of transit access and connectivity among affordable housing units.", Transporn policy,Vol 30, PP: 283-293.

K.Manaugh, 2012, "Who benefits from new transportation infrastructure? Using accessibility measures to evaluate social equity in transit provisio", Accessibility and Transport Planing: Challenges for Europe and America, PP: 1035-1053.

M.E.Kahn, E.L.Glaeser, 2008, "Why do the poor live in cities?The role of public transportation", Journal of Urban Economics, Vol 63, PP:1-24.

A.Murray, RdAVIS, 2001, "Equity in regional service provision", Journal of Regional Science, Vol 41, PP:557-600.