سازماندهی فضایی استان آذربایجان شرقی با رویکرد برنامه ریزی منطقه ای در افق چشم انداز
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
نادر زالی
1
(استادیار شهرسازی و برنامه ریزی منطقه ای، دانشگاه گیلان، رشت، ایران)
حسن احمدی
2
(استادیار شهرسازی و برنامه ریزی منطقه ای، دانشگاه گیلان، رشت، ایران)
کلید واژه: ساختار فضایی, توسعه راهبردی, استخوانبندی, سیاستگذاری فضایی, آذربایجان شرقی,
چکیده مقاله :
برنامهریزی برای ایجاد ساختار فضایی متناسب با موقعیت هر منطقه، مدتها است بخش عمدهای از محتوای نظریههای برنامهریزی و توسعه منطقهای را به خود اختصاص داده است. در این میان علاوه بر شرایط عمومی توسعه در مناطق کشور، استانهای مرزی به دلیل پل ارتباطی با سایر کشورها از اهمیت بسیار زیادی در برنامهریزیها برخوردار گشتهاند. این اهمیت عمدتاً در چهار بعد ژئواکونومیک، ژئوکالچر، ژئواستراتژیک و ژئوپلیتیک قابل طرح است. استان آذربایجان شرقی بعنوان مرکز منطقهای شمالغرب کشور در هر چهار بعد فوق از اهمیت زیادی برای کشور برخوردار است، به همین دلیل نیاز است برنامهریزی مناسبی در این استان برای شکلگیری ساختار فضایی مناسب و ترسیم استخوانبندی بلندمدت صورت گیرد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و از روش کتابخانهای در تهیه اطلاعات استفاده شده است. هدف این تحقیق سازماندهی فضایی عناصر عمده تشکیل دهنده استان با رویکرد برنامهریزی منطقهای مبتنی بر هم پیوندی با عناصر فضایی ملی است و بدنبال ارائه طرحی برای ترسیم ساختار فضایی در جهت استحکام درون بافتی استان از یک طرف و تقویت توانمندیهای کشور در منطقه شمالغرب برای تأثیرگذاری بر موقعیتهای فراملی از طرف دیگر است. در این مقاله با بررسی ساختار فضایی گسسته استان، محورهای ملی، فراملی و منطقهای برای تأثیرگذاری بر منطقه طراحی شده و همچنین کانونهای عمده تقویت اقتصادی درون منطقهای برای همگرایی مناطق مختلف استان پیشنهاد گردیده است. محورهای میانه- تبریز- جلفا و بازرگان و متبریز- میاندوآب به عنوان محور ملی و فراملی، محورهای تبریز – اهر، محور بستانآباد – سراب – اردبیل، و محور صوفیان – شبستر– تسوج به عنوان محورهای منطقهای و استانی پیشنهاد شدهاند. از طرف دیگر برای ارتقای همبستگی درونی قطب توسعه جلفا، اهر ، سراب و میانه به عنوان کانونهای عمده توسعه استان پیشنهاد شدهاند.
