مطالعه تطبیقی نقش پیکربندی و چیدمان فضایی محله‌های شهری در میزان احساس امنیت ساکنین (نمونه موردی: محلات جهانشهر و مهرویلا در شهر کرج)
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری
سکینه معروفی
1
(مرکز آموزش عالی فنی و مهندسی بوئین زهرا)
مژگان جعفری
2
(شهرسازی دانشگاه محقق اردبیلی . اردبیل . ایران)
کلید واژه: امنیت, چیدمان فضا, پیکربندی فضایی, شهرکرج,
چکیده مقاله :
احساس امنیت به عنوان یکی از نیازهای انسان، عامل اصلی پایداری فضاهای شهری است. از آن رو که سبب تداوم استفاده از فضای عمومی بوده و زمینۀ ارتکاب به برخی رفتارهای نابهنجار را از بین می برد. یک عامل کالبدی تأثیرگذار بر جنبه های متنوع امنیت انسان در فضای عمومی کیفیت نفوذپذیری معابر شهری است. این مقاله با طرح فرضیۀ تأثیر الگوی پیکربندی محلات بر بعد روانی امنیت به مطالعه این موضوع می پردازد. پیکربندی با تقویت امکان حرکت راحت و جریان رفت و آمد پیاده در شبکۀ محلی و افزایش امکان نظارت افراد بر محیط زندگی، در ارتقاء احساس امنیت در فضای محله تأثیرگذار است. جهت آزمون فرضیه ابتدا از روش مشاهدات میدانی و برداشتهای کارشناسی در محدوده مورد مطالعه استفاده شده و کروکی ها و پلان های مورد نیاز تهیه گردید، سپس روابط میان خصوصیات توپولوژیکی و درجۀ ایمنی معابر در محلات مهرویلا و جهانشهر در شهر کرج با استفاده نرم افزار Depth Map، تعیین شد. همچنین معابر امن و نا امن هر دو محله توسط ساکنین مشخص گردید. برای بررسی درجۀ ایمنی معابر از تکنیک تحلیل خوشه ای و از نرم افزار SPSS در زمینه معناداری روابط میان خصوصیات توپولوژیکی و درجۀ ایمنی معابر استفاده شد. نتایج نشان دهنده این امر بود که معابر منزوی که کم تر مورد استفادۀ عابر پیاده قرار می گیرند، در مقایسه با معابر همپیوند با متوسط ارزش عمق پایین، نا امن ترند. جریان حرکت و نظارت بهتر افراد (به ویژه پیاده) در سطح معابر با متوسط ارزش عمق پایین و به اصطلاح همپیوندتر، عامل اصلی افزایش درجۀ ایمنی آن ها برای افراد است؛ بنابراین محلاتی که از ساختار فضایی عمیق تری در مقیاس محلی برخوردارند، عموماً برای ساکنین خود نا امن ترند. با تقویت همپیوندی میان معابر در ساختار محلی پیکربندی نواحی مسکونی، جریان حرکت و نظارت افراد بر محیط بیشتر شده و احساس امنیت در فضای عمومی محله افزایش می یابد.
The phenomenon of increasing urbanization in recent years has brought about complicated problems and obstacles in various fields, especially in citizens’ security almost everywhere. The feeling of security as one of the most important human needs seems to be the main factor of sustainability of urban spaces, particularly urban streets. Introducing Space Syntax Theory and considering “factor of permeability” as the concept of "spatial configuration" has provided opportunity for doing extensive researches in this field as well as representing different ways of configuration impact on various aspects of security. Based on hypothesis ahead this article studies the influence of configuration pattern of neighborhoods on the psychological dimension of security. Configuration is effective on increasing the feeling of security in neighborhoods by increasing the ability of comfortable moving and flow of the pedestrian traffic and the possibility of surveillance on the environment by residents at the local network. To test the hypothesis, the relations between topological features and the degree of paths’ security were studied in two neighborhoods of Karaj City. After analyzing the configuration features of neighborhoods in "Depth Map" software, safe and unsafe paths of both neighborhoods were identified by residents and analyzing the degrees of their security were conducted in "SPSS" by the Cluster Analysis Technique. Then the meaningful relations were analyzed between topological features and the degrees of paths’ security. On this basis, the paths with the high average of depth are more insecure, due to low level of using by pedestrians. Intensive flow of moving and the better surveillance by people in the paths with low average of depth, is the main factor of increasing the degree of the security. Lack of integration in spatial configuration pattern of neighborhoods makes them generally more insecure for the residents in local scale.
_||_
