آسیب شناسی نظام فضایی و الگوی تحلیل مکانی کاربری های شهری (مطالعه موردی: کاربری های بهداشت و درمان منطقه22 شهر تهران)

محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ای

احمد رومیانی ¹ (دانش آموخته دکتری جغرافیا و آمایش کیفیت محیطی مناطق روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران)
رضا خدادادی ² (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
نفیسه مرصوصی ³ (دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، ایران)

تاریخ دریافت : 1395/12/13 تاریخ پذیرش : 1398/06/20 تاریخ انتشار : 1398/09/01

کلید واژه: مکان‌یابی, آسیب شناسی, منطقه 22 تهران, نظام فضایی, کاربری‌ها,

چکیده مقاله :

بررسی دقیق و همه جانبه مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و شناخت نیازهای بهتر جامعه و بهبود آنها، به توسعه متعادل و متوازن فضاهای جغرافیایی نیازمند می باشد، بنابراین خدمات بهداشت و درمان، یکی از مولفه‌های اصلی توسعه و در راستای نیارهای جامعه و بهبود آنها به وجود آمده است. هدف از این پژوهش بررسی آسیب‌شناسی نظام فضایی و الگوی مکان‌یابی کاربریهای بهداشت و درمان در سطح منطقه 22 شهر تهران می‌‌باشد. نوع تحقیق کاربردی، روش مورد استفاده توصیفی- تحلیلی و برای گردآوری داده‌ها از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شده است، و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزار ArcGIS بهره گرفته شده است تا بتواند بهتر مکان‌یابی را با توجه به جمعیت در محدوده مورد مطالعه‌، و نحوه دسترسی به خدمات درمانی - بهداشتی فراهم کند. بنابراین یافته‌های تحقیق، از یک سو، حاکی از اختلافات زیادی بین محلات شهری از نظر میزان برخورداری از شاخصهای بهداشتی و درمانی است، و از سوی دیگر، عدم برنامه‌ریزی مناسب و سنجیده شده کاربری بهداشتی در منطقه 22 شهر تهران و عدم تعادل پراکندگی فضایی و شاخص دسترسی برای تمام نواحی به طور یکسان به وجود نیامده است. که توجه به کاهش اختلافات و تفاوت های خدمات بهداشتی و درمانی محلات شهری لازم و ضروری می باشد. بنابراین در جهت بهبود وضعیت توزیع و پراکنش درمانگاه و سرانه محلات مختلف شهری، راهکارهای کاربردی در جهت برون رفت از این مشکلات برای این منطقه ارائه شده است.

چکیده انگلیسی:

Exact and multi- directional investigation of economical, social and cultural problems and better recognition of society needs and their improvement, are essential to balances and equilibrium development of geographical spaces. Hence Health and cure services as one of main components of development has been created in line with society needs and their improvement. Purposes of this study is to investigate spatial system damages and locating pattern of cure and health land uses across 22- region on Tehran city. The present research is implicational and analytic- descriptive method has been used. Library and field studies have been used to collect data. ArcGIS program has been used to analyze data so that it can provide better locating based on the population of under investigation region and the way of accessing to clinical – health services. Therefore, the findings of the research show there are much differences among urban regions regarding accessibilities to health and clininical indices from one hand, lach of good planning for health land use in 22- region in Tehran and lack of spatial equibilium and accessibilities for regions which are uneven from the other hand. So, it is necessary to pay much attention to decrease of differences in clinical and health services of urban regions. Therefore, applied strategies are presented to get out of these problem in order to improve the condition and distribution of clinics in the different regions.

منابع و مأخذ:

Movahed, A., & Mohammad, H, M. (2011). Quantitative and Qualitative Assessment of Land Use in Tehran, Tehran. - Marivan, Journal of Human Geography Research, 43(78),866-45. (In Persian)

Nikpour, B., Asifzadeh, S., & Majlesi, F. (1989). Health Management and Planning, Tehran, Tehran University Press. (In Persian)

Abbasi, GH. (2000). Pathology of Spatial Distribution System of Urban Land Use Location Model (Case Study: Secondary Education Land uses of Zanjan City), MSc Thesis, Payame Noor University, South Tehran (In Persian)

Ali Mohamedi, A., Almaspoor, F. (2003).The application of geographical information to analyze the spatial distribution and locate network pharmacies (case study: The 6th district of Tehran). Geographical Researchs,18(4), 50-62. (In Persian).

 Bagheri, N., Benwell, G. L., & Holt, A. (2005).  Measuring spatial accessibility to primary health care, Presented at the 17th Annual Colloquium of the Spatial Information Research Centre (SIRC 2005: A Spatio-temporal Worksho, 103–108.

Ebrahimzadeh, I., Ahadnejad, M., Ebrahimzadeh, A., & Shafi'i, Y. (2009). Spatial Planning and Organizing Health Services Using GIS in Zanjan, Human Geography Research, 37.39-58. (In Persian)

Hatami Nejad, H., Arvin, M., & Safaee Rineh, M. (2015). Analysis of Spatial Distribution Pattern of Urban Uses, Case Study: Ahvaz City, First International Conference on Civil, Architecture and Urban Economic Development, Islamic Azad University of Science and Research Branch Fars, Shiraz, pp. 22-1. (In Persian)

Hosseinzadeh Dalir, K., & Maliki, Q. (2007). Investigation of Urban Land Use Changes in the Comprehensive and Comprehensive Plan of the City of Ilam during the Years 1382-82. Geography and Regional Development,5(8),65-9. (In Persian)

Loh, C. G. (2011). Assessing and interpreting nonconformance in land-use planning implementation. Planning Practice and Research, 26(3), 271–287.
doi:10.1080/02697459.2011.580111.

Mehdi Zadeh, J. (2000). Land Use Planning from a Sustainable Development Perspective, Consulting Engineer Farnad, Journal of Urban Planning and Design. (In Persian)

Mhajerani Shojaee, M. (2007). Basics of Land Evaluation, Tehran, Soil and Water Research Institute. (In Persian)

Mohammadi, J. (2003)."Application of GIS Geographic Information System in Urban Green Space Location, Journal of Municipalities,4(44),39-74. (In Persian)

Razavian, M. T. (2002). Urban Land Use Planning, Secretary Publication, Tehran. (In Persian)

Server, R. (2005). Applied geography and land preparation. Tehran: Post Publications. (In Persian)

Shalin, C. (1993). Urban Dynamics of Cities, Translated by Asghar Nazarian, Mashhad, Astan Ghods Razavi Publications. (In Persian)

Sutcliffe. (1980). Anthony, the rise of modern urban planning 1800-1914, mansell, London.

Taghavai, M., & Shahivandi, A. (2010). patial Distribution of Health Services in Iranian Cities, Social Welfare Quarterlg, 10(39), 33-54. (In Persian)

Taghavai, M., & Zakeri, E. (2011). Spatial Distribution Analysis of Hospital and Clinical Services Using GIS and Topsis Model: Isfahan City, Health Information Management ,10(4),1-11. (In Persian)

Tahavai, M., & Aziz, D. (2008), Crisis Planning and Management with Emphasis on Facilities of Health Facilities and Locations, Konakash Publications, Isfahan, First Edition. (In Persian)

Toregas, C., Sawain, R., Revelle, C., & Bergman, L. (1971). The location of emergency service facility', Operations Research, 19, 1363-1373,

Vahedian Beki, L.,, Pour Ahmad, A., & Seifeddin, F. (2011). The Effect of Physical Development of Tehran on Land Use Change in Area 5, Journal of New Attitudes in Human Geography, 4(1), 46-30. (In Persian)

Wiley, J., & Norlnan, R. (1975). Urban Geography, London, pp.77.

Wu, H., Ye, L., Shi, W., & Clarke, K. C. (2014). Assessing the effects of land use spatial structure on urban heat islands using HJ-1B remote sensing imagery in Wuhan, China.  International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 32, 67–78.

Ziary k. Urban Land Use Planning. Yazd: Yazd University Publication; 2003: 64. (in Persian).

Ziyari, K. (1999). Principles and Methods of Regional Planning, Yazd Universit. (In Persian)