بررسی بازتاب فضایی چیدمان کاربری ها در شبکه معابر بر جذب سفرهای متکی بر خودرو (محدوده مطالعه:منطقه هفت شهر قم)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مهسا مستقیم ¹ , شیرین طغیانی ² , منوچهر طبیبیان ³ , امیر گندمکار ⁴

1 - مرکز تحقیقات افق های نوین در معماری و شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
2 - مرکز تحقیقات افق های نوین در معماری و شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
3 - مرکز تحقیقات افق‌های نوین در معماری و شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
4 - مرکز تحقیقات افق‌های نوین در معماری و شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

تاریخ دریافت : 1395/03/07 تاریخ پذیرش : 1397/02/19 تاریخ انتشار : 1397/04/01

کلید واژه: "الگوی سفر", "حمل ونقل پایدار", "کاربری زمین", "چیدمان فضا", "شهر قم",

چکیده مقاله :

همه روزه ملیون ها نفر از شهرنشینان با شبکه های پیاده ، سواره و انواع مختلف حمل ونقل تماس داشته و برای پاسخ گویی به طیفی از نیازهای شغلی، تحصیلی، خرید، تفریح و غیره از حمل ونقل شهری استفاده می کنند؛ این جابجایی ها در تمامی نواحی شهری الگوی یکسانی ندارد و تابع عوامل و متغیر های گوناگونی است.دسته ای از این عوامل به تبعیت از عناصرپیکره بندی فضایی است که.یکی از مهم ترین آن ها همانا نحوه چیدمان کاربری زمین درشبکه معابر است.که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است.از طریق مطالعات این حوزه می توان پیامد های احتمالی استقرار کاربری ها بر الگوی سفر شهروندان را ارزیابی نمود.ومشخص خواهد شد که درصورت ترویج الگوی سفر پایدار؛کاربری ها باید چگونه توزیع شوند.بهمین منظور منطقه هفت کلان شهر قم به عنوان بخش مرکزی شهر (C.B.D) مورد مطالعه قرار گرفته است.فرآیند تحقیق توصیفی– تحلیلی است و برای گردآوری اطلاعات از مطالعات کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. به منظور تحلیل داده‌ها و آزمون فرضیات از روش‌ های آماری آزمون همبستگی پیرسون و متناسب با آن تحلیل رگرسیون چند متغیره واز نرم‌افزارهای کامپیوتری ازجمله Gis,Spss Depth map بهره گرفته شد.‍یافته های تحقیق بیانگر آن است که در شهرقم ومنطقه مورد مطالعه،میان الگوی سفر شهری وچیدمان کاربری ها ارتباط معنی داری وجود دارد. بطوری که نتیجه ی پژوهش نشان می دهد همبستگی بین شاخص هم پیوندی با درجه تمرکز کاربری تجاری،شاخص اتصال با درجه تمرکز کاربری مسکونی،شاخص یکپارچگی با کاربری هایی چون حمل ونقل و انبارداری منجر به الگوی غالب سفر در هریک از این مسیر ها و محدوده ها شده است.

چکیده انگلیسی:

Today, many researchers talking about relying on private vehicle to carry out intra-city trips as one of the main challenges facing the country's urban system. This way of traveling in cities has caused to be reduced the quality of urban environments day by day. And in the end, cities face  with a lot of problems, such as increasing living costs, air pollution, increasing accidents, increasing fossil fuel consumption, and, in a word of decline, living conditions degradation and, consequently, a decline in quality of life.The choice of private vehicle as a means of intra-city trips itself is influenced by various factors such as (economic, physical, cultural factors).One of the physical factor of this article is how to locate land use in the transit network that has been investigated in this research. Due to studies in this area, it is possible to estimate the possible effects of land use deployment on the choice of means of citizens' travel.It will be clear that how to distribute the land use, if necessary, to reduce the car dependency and promote green travel practices such as walking, cycling and using of public transport. Therefore, the district Seven of Qom metropolis has been studied.The research process is descriptive-analytic, and library studies have been carried out using snippets and field studies using traffic impressions. Data analysis was done by using the GIS geographical system software and the depth map. The findings of the research showed a significant correlation between spatial alignment indicators, the degree of user focus and the speed of car-based trips.The findings of the research showed a significant correlation between spatial syntax indicators, the degree of land use focus and the frequency of car-based trips.Accordingly, it is necessary during the studies of the Comprehensive Transport and Traffic Master Plan and the Comprehensive Plan as the main documents of the urban development management to pay special attention to explaining the impact of the factors related to land use on the selection of the means of travel from the point of view of space syntax.
 

منابع و مأخذ:

1. جهانشاهی، کاوه (زمستان 1387): «حمل‌ونقل کاربری زمین و توسعه پایدار» مجله جستارهای شهرسازی، شماره 26و27 تهران. صص 33-24.


2. اسدی، مهدیه، رهنما، محمد رحیم و لزگیان، محمد (پائیز و زمستان 1391): «بررسی رابطه متقابل مدیریت کاربری زمین و وضعیت حمل­ونقل و ترافیک شهری؛ مطالعه موردی: مجتمع الماس شرق مشهد» نشریه مدیریت شهری، دوره 10، شماره 30 ،صص144-131.


3. عسگری تفرشی، حدیثه (اسفند1387): «برنامه ریزی کاربری اراضی شهری با استفاده از توسعه حمل‌ونقل محور (مورد مطالعاتی: ایستگاه مترو صادقیه»، دانشگاه تربیت مدرس، اسفند 1387.


4. جهانشاهلو، لیلا و امینی، الهام (1385): «برنامه ریزی شهری و نقش آن در دستیابی به حمل ونقل پایدار شهری، مجموعه مقالات هفتمین کنفرانس مهندسی ترافیک ایران»، معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهر تهران.


5. ریسمانچیان، امید و سایمون بل (شهریور 1390):«بررسی جدا افتادگی فضایی بافت‌های فرسوده در ساختار شهر تهران به روش چیدمان فضا»، فصلنامه علمی-پژوهشی باغ نظر، سال هشتم، شماره هفدهم.صص80-69.


6. ریسمانچیان، امید و سایمون بل،(زمستان 1389):« شناخت کاربری روش چیدمان فضا در درک پیکره بندی فضایی شهرها« نشریه هنرهای زیبا- معماری شهرسازی، دوره دوم، شماره 43.صص56-49.


7. سیادت موسوی، حمید و سید مهدی شریف موسوی (1386):«توسعه مجتمع‌های ایستگاهی در تهران با استفاده از تجربه موفق هنگ کنگ»، پنجمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت.


8. علیآبادی،زینب (1394): «تحلیل تأثیر شاخص‌های ساختار فضایی شبکه ارتباطی بر فرسودگی بافت‌های شهری به روش چیدمان فضا (نمونه موردی: شهر زنجان)، دانشگاه هنر اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد طراحی شهری.


9. عباس زادگان، مصطفی (بهار 1381): روش چیدمان فضا در طراحی شهری: با نگاهی به شهر یزد. فصلنامه مدیریت شهری شماره 9.


10. مهندسین مشاور نقش محیط(1390): نتایج حاصل از مطالعات طرح جامع شهر قم،شهرداری قم.


11. طاهرخانی، حبیب ا...(بهار 1381): «ایجاد فضاهای قابل دفاع شهری،فصلنامه مدیریت شهری،شماره 9،صص95-88.


12. ملازاده عباس, بارانی پسیان وحید, خسروزاده محمد (بهار و تابستان 1391):« کاربرد چیدمان فضایی در خیابان ولیعصر شهر باشت»، فصلنامه مدیریت شهری،دوره 10،شماره 29،صص90-81.
    
    
    
    1. Hillier, B. (1996). The common language of space: a way of looking at the social, economic and environmental functioning of cities on a common basis. JOURNAL OF ENVIRONMENTAL SCIENCES-BEIJING-, 11, 344–349.
    
    
    2. Handy, S. (2005). Smart growth and the transportation-land use connection: What does the research tell us? International Regional Science Review, 28(2), 146–167.
    
    
    3. Litman, T. (2017). Land use impacts on transport: How land use factors affect travel behavior.
    
    
    4. Giuliano, G. (1988). New directions for understanding transportation and land use.
    
    
    5. Gazis, D. C. (2002). Traffic Theory. Springer Science & Business Media.
    
    
    6. Hensher, D. A., & Button, K. J. (2000). Handbook of transport modeling (Vol. 1). Oxford: Pergamon.
    
    
    7. Hillier, B. (1999). The common language of space: a way of looking at the social, economic and environmental functioning of cities on a common basis. JOURNAL OF ENVIRONMENTAL SCIENCES-BEIJING-, 11, 344–349.
    
    
    8. Zegras, C. P. (2004). Influence of land use on travel behavior in Santiago, Chile. Transportation Research Record: Journal of the Transportation Research Board, 1898(1), 175–182.
    
    
    9. Peter Newman, Jeffrey Kenworthy (1999) Sustainability and Cities: Overcoming Automobile Dependence.
    
    
    10. Rodier, J., Legube, B., Merlet, N., et al. (2009) The analysis of water. 9th edition, Dunod, Paris, 1579 p.
    
    
    11. Gian-Claudia Sciara, Susan Handy and Marlon Boarnet (2014), Policy Brief on the Impacts of Pedestrian Strategies Based on a Review of the Empirical Literature, California Air Resources Board.