بررسی ارتباط بین نقشه های شناختی در حضورپذیری و ادراک سالمندان از فضای معماری (نمونه موردی: آسایشگاه سالمندان کهریزک)

حسین سلطان زاده ¹ ( استاد، گروه معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران )
فرناز چراغی فر ² ( پژوهشگری دکتری، گروه معماری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران )
هادی قدوسی فر ³ ( استادیار، گروه معماری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران )

تاریخ ارسال : 1401/10/03 تاریخ تایید : 1401/10/03

کلید واژه: سالمندان, فضای معماری, نقشه شناختی, چیدمان فضا, آسایشگاه سالمندان,

چکیده مقاله :

با بالا رفتن سن قدرت و توانایی سالمندان در شناخت فضاهای معماری و محوطههای داخلی یا بیرونی مربوط به آن کاهش مییابد و این نکته ازیک سو وابستگی آنان را به سایرین بیشتر میکند و اعتمادبهنفس آنان را کاهش میدهد و در مراحل بعدی ممکن است آنان قدرت راهیابی ومسیریابی را از دست بدهند. هدف از انجام این تحقیق این است که عوامل موثر در ادراک سالمندان از طریق بررسی نقشههای شناختی بررسیدر چارچوب مطالعات رفتار محیطی، پاسخهای رفتاری و شناختی سالمندان در آسایشگاه روش چیدمان فضا شود. این مقاله با استفاده ازسالمندان کهریزک موردبررسی قرار میدهد. این مطالعه پاسخهای رفتاری سازگار و ناسازگار را نسبت به پیکربندیهای فضایی در رابطه باسالمندان و محیط مسکونیشان را نشان میدهد. جامعه آماری شامل چهل و پنج سالمند مقیم آسایشگاه کهریزک میباشد که دارای تواناییشناختی و حرکتی هستند. در پژوهش حاضر، تطبیق نقش پیکرهبندی فضایی محیط و نقشههای شناختی حاصل از آن بر رفتارهای اجتماعپذیرسالمندان سنجیده شد. در این پژوهش از دو نوع تحلیل VGA و ISOVIST در چیدمان فضا استفاده شد . نتایج بیانگر آن بود که ارتباطمعناداری میان نتایج حاصل از چیدمان فضایی و نقشههای شناختی حاصل از ادراک فضای سالمندان وجود دارد، لذا میتوان توجه به برخیفضاهای خاص و یا نادیده گرفتن برخی فضاها در نقشههای شناختی به دلیل ویژگیها و ساختار کالبدی معماری مجموعه میباشد. بر این اساسپیشنهادهایی جهت ادراکپذیری فضا توسط سالمندان ارائه شد.

چکیده انگلیسی :

As the age increases, the power and ability of the elderly to recognize the architectural spaces and related internal or external areas decreases, and on the one hand, this point increases their dependence on others and reduces their self-confidence, and in the next stages, they may lose the ability to find their way. and lose routing. The purpose of this research is to investigate the effective factors in the perception of the elderly through the examination of cognitive maps. This article examines the behavioral and cognitive responses of the elderly in the Kahrizak nursing home using the "space arrangement method" in the framework of environmental behavior studies. This study shows adaptive and maladaptive behavioral responses to spatial configurations in relation to the elderly and their residential environment. The statistical population includes forty-five elderly residents of Kehrizak nursing home who have cognitive and motor skills. In the present study, the role of the spatial configuration of the environment and the resulting cognitive maps on the sociable behavior of the elderly was measured. In this research, two types of VGA and ISOVIST analysis were used in space layout. The results indicated that there is a significant relationship between the results of the spatial arrangement and the cognitive maps resulting from the perception of the space of the elderly, so it is possible to pay attention to some specific spaces or ignore some spaces in the cognitive maps due to the characteristics and physical structure of the complex architecture. Based on this, suggestions were made for the perceptibility of the space by the elderly.