تحلیل فضایی سطوح توسعه‌یافتگی منطقه آذربایجان (مطالعه موردی: شهرستانهای استان آذربایجان غربی،آذربایجان شرقی، اردبیل)
محورهای موضوعی : مقالات تحلیلی جغرافیایی و محيطي
حسن هوشیار
1
(
استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه پیام نور مرکز مهاباد، مهاباد ، ایران
)
بایزدید شریفی
2
(
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی تهران ،تهران ، ایران
)
کلید واژه: نابرابری فضایی, منطقه آذربایجان, سطح توسعه یافتگی, مدل تاپسیس(TOPSIS),
چکیده مقاله :
توسعه سریع و شتابان شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه و تمرکز روز افزون جمعیت و فعالیتها در برخی از مناطق، توازن و تعادل منطقه ای را برهم زده است. چنین ویژگی را می توان معلول سیاستهای رشد قطبی شدن دانست که در نتیجه آن بخش عمده ای از امکانات کشور در یک یا چند منطقه متمرکز و سایر مناطق از فرآیند توسعه باز می مانند. برای ایجاد تعادل مکانی و نظم فضایی، علم برنامه ریزی منطقه ای مطرح و هدف آن رفع نابرابریهای منطقه ای و ناحیه ای می باشد. در همین راستا هدف اصلی این پژوهش سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستان های منطقه آذربایجان براساس شاخص های توسعه بمنظور دستیابی به میزان و علل نابرابری های منطقه ای همراه با ارائه راهکارهایی برای کاهش عدم توسعه یافتگی نواحی می باشد. این تحقیق با استفاده از روشهای توصیفی_ تحلیلی انجام گرفته و رویکرد حاکم بر آن از نوع کاربردی می باشد. داده های تحقیق از سالنامه آماری استانهای اردبیل، آذربایجان غربی و شرقی در سال 1390 جمع آوری شده و با استفاده از نرم افزارهای GIS و SPSSو همچنین روشهای تاپسیس، تحلیل خوشه ای و ضریب همبستگی اسپیرمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج تحقیق نشان می دهد؛ توزیع فضایی توسعه در سطح شهرستانهای منطقه آذربایجان نابرابر است. و مراکز استان ها در سطح اول توسعه در منطقه قرار دارند. در بعد جمعیتی نیز همبستگی بالایی بین تراکم جمعیت و میزان توسعه یافتگی شهرستانهای منطقه دیده می شود.
