بررسی و تحلیل رشد فضایی شهر تبریز با مدل های کمی و تصاویر ماهواره ای

محورهای موضوعی : مقالات تحلیلی جغرافیایی و محيطي

محمدحسین خدابخش چاخرلو ¹ , پرویز نوروزی ثانی ² , کریم حسین زاده دلیر ³

1 - دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
2 - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
3 - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

تاریخ دریافت : 1399/11/01 تاریخ پذیرش : 1399/11/01 تاریخ انتشار : 1399/07/01

کلید واژه: سنجش از دور, آنتروپی شانون, شهر تبریز, گسترش افقی شهر, متریک‌های فضایی,

چکیده مقاله :

در دهه‌های اخیر شهرها به صورتی بی برنامه رشد کرده و محدوده‌های شهری در مدت کوتاهی به چندین برابر وسعت اولیه خود رسیده اند، توسعه آنها در قطعاتی مجزا، بدون برنامه‌ریزی، تنگ و جسته و گریخته بوده است که الگوی گسترش یا پراکنش افقی شهری از ویژگی‌های اصلی آنها شده است و موضوعی قابل توجه در میان برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران در سراسر جهان گشته است. شناخت الگوی توسعه کالبدی شهر به منظور هدایت آن در راستای توسعه پایدار شهری امری اساسی است. در این تحقیق سعی شده است تا نحوه رشد و توسعه شهر تبریز از سال 1351 تا 1392 با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای به همراه آنتروپی شانون و متریک‌های فضایی مورد بررسی قرار گیرد. در این مدت مناطق شهری در سال 1351 از 3046 به 11697 هکتار در سال 1392 افزایش داشته است که 284 درصد رشد را نشان می دهد، همچنین میزان آنتروپی شانون در همه‌ی دوره ها افزایش داشته که در سال 1392 به بالاترین حد ممکن 01/4 رسیده است. نتایج متریک‌های فضایی نیز رشد پراکنده شهری تبریز را اثبات می‌کنند. در نتیجه شهر تبریز نیاز به توجه ویژه و برنامه‌ریزی مناسب به منظور کاهش آسیب‌های ناشی از رشد پراکنده شهری دارد.