• فهرس المقالات اقلیم

      • حرية الوصول المقاله

        1 - تأثیر تاریخ کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی صفات زراعی دو رقم سویا در منطقه اردبیل
        سید سجاد موسوی
        به منظور بررسی اثرات تاریخ های مختلف کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی صفات زراعی ارقام سویا، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل در سال 1388 به مرحله اجرا درآمد. در این آزمایش فاکتور أکثر
        به منظور بررسی اثرات تاریخ های مختلف کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی صفات زراعی ارقام سویا، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل در سال 1388 به مرحله اجرا درآمد. در این آزمایش فاکتور اول تاریخ کاشت، در چهار سطح ( 6، 15، 25 خرداد و 5 تیر) و فاکتور دوم شامل رقم ویلیامز و لاین L17 بود. نتایج آزمایش نشان داد که بین ارقام مورد ارزیابی از نظر کلیه صفات اختلاف معنی داری وجود ندارد، این در حالی است که بین تاریخ های مختلف کاشت از نظر کلیه صفات مورد مطالعه به جز تعداد دانه در هر غلاف اختلاف معنی داری وجود داشت. همچنین اثر متقابل تاریخ کاشت با رقم برای همه صفات مورد مطالعه معنی دار نبود. تاریخ های کاشت 6 و 15 خرداد از نظر صفات ارتفاع بوته، عملکرد زیستی، درصد روغن (5/18و 98/15) و وزن صددانه (5/13و 36/12 گرم) دریک گروه قرار گرفتند. همچنین صفات مذکور در تاریخ های کاشت بیان شده بیشترین مقادیر را دارا بودند. از نظر عملکرد نهایی ( 2227 کیلو گرم در هکتار)، تعداد گره در بوته و تعداد غلاف در بوته تاریخ کاشت 6 خرداد بالاترین مقدار را دارا بود. نتایج به دست آمده نشان می دهد در منطقه اردبیل با تاخیر در کاشت سویا به دلیل برخورد با شرایط نامناسب، گیاه به پتانسیل بالقوه خود نمی رسد و عملکرد کاهش می یابد. از این رو تاریخ کاشت 6 خرداد برای کاشت سویا در اقلیم سردسیر اردبیل مناسب تر است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        2 - بررسی تاثیر پوسته هوشمند مطابق با محل قرار گیری کاربر بر میزان مصرف انرژی در کاربری اداری اقلیم سرد (نمونه موردی شهر تبریز)
        زهره صلواتی مجید  شهبازی زهره ترابی
        پوسته ساختمان به عنوان یکی از کلیدی ترین اجزا ساختمان است. پنجره¬¬ها که بخشی از پوسته ساختمان هستند می توانند نقش بسزای را در کاهش مصرف انرژی و افزایش بهره وری از روشنایی طبیعی داشته باشند که این موضوع سبب بیشتر شدن سلامت محیط و کابران می شود. اما این بدین معنی نیست که أکثر
        پوسته ساختمان به عنوان یکی از کلیدی ترین اجزا ساختمان است. پنجره¬¬ها که بخشی از پوسته ساختمان هستند می توانند نقش بسزای را در کاهش مصرف انرژی و افزایش بهره وری از روشنایی طبیعی داشته باشند که این موضوع سبب بیشتر شدن سلامت محیط و کابران می شود. اما این بدین معنی نیست که همیشه روشنایی طبیعی سبب کاهش مصرف انرژی خواهد شد بلکه به پارامترهای زیادی وابسته است. امروزه استفاده از نمای های هوشمند و متحرک جهت بهبود نور دریافتی ساکنین به عنوان یک راهکار موثر شناخته می شود. در این پژوهش تاثیر نمای های هوشمند بر میزان مصرف انرژی در یک اتاق اداری در اقلیم سرد بررسی شده است. در این پژوهش، هدف پژوهشگران طراحی یک پوسته نیست بلکه به دنبال ارائه یک روش پارامتریک در جهت کاهش مصرف انرژی هستند. لذا موثر بودن یا نبودن این روش نسبت به حالت سنتی آن یعنی استفاده از پرده مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای این منظور 5 حالت مختلف بدون پرده، پرده بسته شده و سه حالت پوسته هوشمند که در تیپ های مختلف چیدمانی قرار گرفته اند، انجام شده است. نتایج نشان می دهد که در حالت های پیشنهادی پوسته هوشمند مصرف انرژی در دو جبهه جنوب و شرق به ترتیب حدود 40% و 65% نسبت به حالت با پرده بهبود داشته است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        3 - تحلیل رفتار هیدرودینامیکی بادگیرها در میانگین دمای داخلی سکونتگاه های اقلیم نیمه گرم و خشک کاشان با هدف کارآیی بیشتر
        محمد علی کرباسفروشها فرشته حبیب حسین ذبیحی
        10.30495/hoviatshahr.2022.65818.12175
        یکی از راهها جهت دستیابی به ساختمان با کارایی بالاتر در مصرف انرژی و نیل به یک سامانه کارآمد، بهره گیری ازتجربیات معماری بومی میباشد.در این بین بادگیر یکی از المانهایی است که درگذشته به منظور ایجاد آسایش در اقلیم های گرم و خشک کاشان استفاده می شدند. این مطالعه رفتار هید أکثر
        یکی از راهها جهت دستیابی به ساختمان با کارایی بالاتر در مصرف انرژی و نیل به یک سامانه کارآمد، بهره گیری ازتجربیات معماری بومی میباشد.در این بین بادگیر یکی از المانهایی است که درگذشته به منظور ایجاد آسایش در اقلیم های گرم و خشک کاشان استفاده می شدند. این مطالعه رفتار هیدرودینامیکی باد دراین المان را تحت تاثیر سطوح نم دار،دارای حوضچه و دارای فواره آب در میانگین دمای داخلی سکونتگاههای این اقلیم با هدف کارآیی بیشتر این عنصر توسط نرم افزار سی اف دی، انرژی پلاس و اپن استودیو با روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار داده و سپس نتایج حاصله را مورد تحلیل قرار داده است.ودرنهایت مشخص میکندکه بیشترین افت دما در بادگیرهای دارای فواره آب می باشد و از عوامل اصلی افت دما در این بادگیرها، متناسب بودن ابعاد - دریچه ورود هوا به بادگیر، دمای آب، ابعاد و ارتفاع ستون بادگیر می باشد . تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        4 - تبیین روشی جهت سنجش و افزایش میزان تاب‌آوری شهری به تغییرات اقلیمی بر پایه اصول اکولوژی سیمای سرزمین در مقیاس محله شهری (مطالعه موردی: محله یوسف‌آباد تهران)
        المیرا شیرگیر مصطفی بهزادفر رضا خیرالدین
        10.30495/hoviatshahr.2021.17026
        تاب‌آوری اقلیمی، به تاب‌آوری شهرها به تغییرات اقلیمی گویند. نقش زیرساخت‌های سبز شهری به‌عنوان یکی از عوامل ایجاد سازگاری با تغییرات اقلیمی برای بهبود تاب‌آوری اقلیمی در شهرها محرز شده است. این سؤال مطرح است که چگونه و بر اساس کدام ویژگی‌های زیرساخت‌های سبز می‌توان وضعیت أکثر
        تاب‌آوری اقلیمی، به تاب‌آوری شهرها به تغییرات اقلیمی گویند. نقش زیرساخت‌های سبز شهری به‌عنوان یکی از عوامل ایجاد سازگاری با تغییرات اقلیمی برای بهبود تاب‌آوری اقلیمی در شهرها محرز شده است. این سؤال مطرح است که چگونه و بر اساس کدام ویژگی‌های زیرساخت‌های سبز می‌توان وضعیت تاب‌آوری اقلیمی را در یک شهر مورد ارزیابی و تحلیل قرار داد؟. درنتیجه، از اصول و تئوری‌های اکولوژی سیمای سرزمین و برقراری ارتباط بین این اصول با زیرساخت‌های سبز در شهرها، استفاده شد. ارتباط برقرارشده در محله یوسف‌آباد شهر تهران با استفاده از عکس هوایی، بازدید میدانی و تهیه نقشه‌های پایه و تحلیلی با نرم‌افزار GIS، به‌صورت کیفی مورد آزمایش قرار گرفتند و فاکتورهای مؤثر در سنجش و ارزیابی میزان تاب‌آوری اقلیمی در شهرها با استفاده از زیرساخت‌های سبز شهری و بر پایه علم اکولوژی منظر به دست آمد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        5 - تبیین فرآیند ادغام روستاها در شهرهای اقلیم گرم و خشک ایران
        محمدمهدی عزیزی اسفندیار زبردست رضا اکبری
        10.30495/hoviatshahr.2020.15715
        گونه های متفاوتی از عرصه های روستاشهری در فرایند ادغام روستاها در شهرها شکل می گیرند. درک صحیح از فرایند این ادغام و تبیین مراحل آن می تواند از جمله مسائل جامعه باشد. در این پژوهش، فرایند ادغام روستاها در اقلیم گرم و خشک، مبتنی بر سه مرحله آغاز ادغام، میزان‌ادغام و آثار أکثر
        گونه های متفاوتی از عرصه های روستاشهری در فرایند ادغام روستاها در شهرها شکل می گیرند. درک صحیح از فرایند این ادغام و تبیین مراحل آن می تواند از جمله مسائل جامعه باشد. در این پژوهش، فرایند ادغام روستاها در اقلیم گرم و خشک، مبتنی بر سه مرحله آغاز ادغام، میزان‌ادغام و آثار ادغام تبیین در نمونه شهرهای یزد،کرمان وکاشان تحلیل و تدقیق شدند. گونه‌شناسی روستاشهرها براساس سه عامل ساخت‌محور، جامعه‌محور و طبیعت‌محور، و با استفاده از تحلیل خوشه‌بندی و روش k-means صورت گرفت. نتایج تحلیل نشان می‌دهد که براساس عوامل موقعیت روستا در شهر، نوع توسعه آن و رابطه سه‌وجهی مساحت، تراکم‌جمعیتی و تراکم‌ساختمانی، میزان ادغام روستا تعیین می‌شود. در مرحله آثار ادغام، بیشترین عوامل تاثیرگذار بر ایجاد نابرابری‌های‌محیطی، درآمد پایین، ارزش پایین مسکن و مهاجرین غیربومی هستند. این نابرابری‌ها در مرحله‌اول ادغام بر اساس نیروهای تبادل، تعامل و تقابل شهر-روستا شکل‌می‌گیرند و در مرحله‌ میزان ادغام تثبیت می‌شوند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        6 - بررسی تطبیقی باغ‌های ایرانی چهل‌ستون و هشت‌ بهشت اصفهان با پارامترهای پایداری منظر در پاسخگویی به اهداف اقلیمی منطقه گرم و خشک
        هانیه فدایی تمیجانی سید مجید مفیدی شمیرانی سید امیر منصوری محسن فیضی
        10.30495/hoviatshahr.2020.14223
        فضاهای سبز شهری مانند باغ و پارک، در انطباق با شرایط اقلیمی می‌توانند به‌عنوان منظر پایدار، موجب کاهش آلودگی زیست‌محیطی شوند. ازجمله این فضاها می‌توان به باغ‌های تاریخی ایران‌زمین اشاره نمود. هدف این پژوهش دستیابی به ضوابط و معیارهای طراحی باغ‌های ایرانی مناطق گرم و خشک أکثر
        فضاهای سبز شهری مانند باغ و پارک، در انطباق با شرایط اقلیمی می‌توانند به‌عنوان منظر پایدار، موجب کاهش آلودگی زیست‌محیطی شوند. ازجمله این فضاها می‌توان به باغ‌های تاریخی ایران‌زمین اشاره نمود. هدف این پژوهش دستیابی به ضوابط و معیارهای طراحی باغ‌های ایرانی مناطق گرم و خشک بوده که بتوانند در هماهنگی با ضوابط امروز در طراحی منظر و محیط‌های پایدار به کار گرفته شوند. روش تحقیق اتخاذشده در این پژوهش به‌صورت توصیفی- تحلیلی با استخراج داده‌ها از نمونه باغ‌های چهل‌ستون و هشت بهشت در شهر گرم و خشک اصفهان است. با بررسی راهبردهای اقلیمی در باغ‌های انتخابی میزان پاسخگویی آن‌ها به اهداف اقلیمی ارزیابی گشته و نشان می‌دهد که مؤلفه‌های اقلیمی از عوامل مؤثر در طراحی الگوهای کالبدی و عناصر تشکیل‌دهنده باغ‌های ایرانی در مناطق گرم و خشک می‌باشند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        7 - آنالیز حساسیت ویژگی‏های ساختاری برعملکرد حرارتی نمای دوپوسته جعبه‌ای با ‌تهویه طبیعی در ‌اقلیم گرم و خشک ایران (شهر تهران)
        فریال سادات سیادتی ریما فیاض نیلوفر نیکقدم
        10.30495/hoviatshahr.2022.63836.12114
        نمای دوپوسته یک عنصر معماری جذاب از نظر بصری است. فرایندهای فیزیکی در نمای دوپوسته پویا و در برهم‌کنش مداوم با یکدیگر هستند و به ویژگی‌های هندسی و حرارتی عناصر مختلف نما بستگی دارند. متغیرهای مستقل موثر در عملکرد حرارتی نمای دوپوسته جعبه‌ای باتهویه طبیعی، شامل عمق حفره، أکثر
        نمای دوپوسته یک عنصر معماری جذاب از نظر بصری است. فرایندهای فیزیکی در نمای دوپوسته پویا و در برهم‌کنش مداوم با یکدیگر هستند و به ویژگی‌های هندسی و حرارتی عناصر مختلف نما بستگی دارند. متغیرهای مستقل موثر در عملکرد حرارتی نمای دوپوسته جعبه‌ای باتهویه طبیعی، شامل عمق حفره، سطح مقطع دریچه ها، جنس، موقعیت و زاویه سایه‌بان و جنس شیشه‌ها و متغیر‌های وابسته شامل، دمای شیشه داخلی، سرعت جریان هوا و شار گرمایی عبوری ازشیشه داخلی است. هدف این مقاله، تعیین میزان تاثیر هر کدام از متغیرهای مستقل بر عملکرد حرارتی نمای دوپوسته جعبه‌ای دارای تهویه طبیعی در فصل تابستان است. برای تحلیل رفتار حرارتی نما، شبیه سازی با استفاده از نرم‌افزار فلوئنت انجام شد. نتایج نشان داد، استفاده یاعدم استفاده ازسایه بان، بیشترین تاثیر رادر تغییرات دما (تا3.7%) و شار گرمایی عبوری ازشیشه داخلی (تا%61) و سطح مقطع دریچه‌ها، بیشترین تأثیر را بر سرعت جریان هوا درحفره میانی (تا115%) دارند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        8 - بررسی و تحلیل پارامتریک عملکرد گرمایشی گلخانه خورشیدی در اقلیم سرد (نمونه موردی: شهر سنندج)
        پریسا عبدخالقی ژاله صابرنژاد ریما فیاض
        10.30495/hoviatshahr.2022.53545.11782
        در این مقاله اثرات پارامترهای مختلف گلخانه خورشیدی بر میزان دریافت انرژی و کاهش هدر رفت انرژی ارائه شده است. لذا این دو متغیر وابسته تحت تاثیر پنج متغیر مستقل در 153 حالت مختلف و بهینه ترین حالت با استفاده از الگوریتم ژنتیک در 16758 حالت مختلف مورد بررسی قرار گرفت. انرژ أکثر
        در این مقاله اثرات پارامترهای مختلف گلخانه خورشیدی بر میزان دریافت انرژی و کاهش هدر رفت انرژی ارائه شده است. لذا این دو متغیر وابسته تحت تاثیر پنج متغیر مستقل در 153 حالت مختلف و بهینه ترین حالت با استفاده از الگوریتم ژنتیک در 16758 حالت مختلف مورد بررسی قرار گرفت. انرژی مورد نظر با استفاده از مدلسازی پارامتریک در نرم افزار گرس‌هاپر، مشاهده مدل سه بعدی در نرم افزار راینو، شبیه سازی انرژی با انرژی‌پلاس و اعتبارسنجی با نرم افزار دیزاین بیلدر انجام گرفت که نتایج حاصل با نرم افزار دیزاین بیلدر مورد مقایسه قرار گرفت. طبق بررسیها متغیرها در حالتهای زیر بیشترین میزان دریافت انرژی را داشتند: جهت گیری جنوب با20 درجه چرخش به سمت غرب یا شرق، درصد جدار نورگذر به جدار کدر 50%، طول 5متر و عمق مطلوب 1متر. عایق حرارتی از جنس پلی یورتان با ضخامت 10سانتیمتر کمترین کارایی را از لحاظ کاهش اتلاف انرژی در فضای گلخانه داشت. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        9 - راهکار‌های طراحی اقلیمیِ معابر فضای باز (مطالعه موردی: پیاده راه‌های دانشگاه کاشان)
        محمد امین اسلامی احمد نوذری فردوسیه منصوره طاهباز
        فضاهای باز و معابر عرصه هایی هستند که زندگی جمعی در آنها جریان دارد، از این رو ایجاد آسایش گرمایی در این فضاهابه ویژه در اقلیم های گرمسیری حایز اهمیت است. در این پژوهش فضاهای باز و پیاده راه های دانشگاه کاشان به عنوان نمونهموردی در اوج گرمای تابستان و سرمای زمستان با هد أکثر
        فضاهای باز و معابر عرصه هایی هستند که زندگی جمعی در آنها جریان دارد، از این رو ایجاد آسایش گرمایی در این فضاهابه ویژه در اقلیم های گرمسیری حایز اهمیت است. در این پژوهش فضاهای باز و پیاده راه های دانشگاه کاشان به عنوان نمونهموردی در اوج گرمای تابستان و سرمای زمستان با هدف ارزیابی شرایط گرمایی آن و شناسایی مؤلفه های مؤثر در ایجاد خرداقلیم مناسب و ارائه یک چهارچوب کلی برای ساماندهی معابر فضای باز بررسی می شوند. بعد از انجام برداشت های میدانیتوسط دستگاه های هواشناسی، شرایط آب و هوایی نقاط مختلف مسیر، مقایسه و به کمک شاخص جهانی اقلیم گرمایی،وضعیت گرمایی نقاط روی نمودار سایکرومتریک تحلیل گردید. نتایج، بیانگر وضعیت گرمایی مسیر می باشد و همچنیننیازهای هر نقطه برای رسیدن به شرایط مطلوب را تعیین می نماید. در نهایت از طریق مقایسه مسیر با گذرها و معابر اقلیمیبافت تاریخی شهر، راهکارهای مناسب برای ساماندهی هرچه بهتر فضای باز ارائه شد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        10 - فضاهای زیرزمینی در معماری بومی اقلیم گرم و خشک ایران
        مقدی خدابخشیان سید مجید مفیدی شمیرانی
        فضاهای زیرزمینی قدیمیترین نوع سرپناه بشر محسوب می گردند که دارای پیشینه ای فراتر از اولین بناهای معمول ساخته شده بر زمین می باشند. استفاده نوین از این روش، به دنبال بحران انرژی در دنیا مطرح گردید و هنوز در ابتدای مسیر خود قرار دارد. با وجود پیشرفت کند سامانه های زیرزمین أکثر
        فضاهای زیرزمینی قدیمیترین نوع سرپناه بشر محسوب می گردند که دارای پیشینه ای فراتر از اولین بناهای معمول ساخته شده بر زمین می باشند. استفاده نوین از این روش، به دنبال بحران انرژی در دنیا مطرح گردید و هنوز در ابتدای مسیر خود قرار دارد. با وجود پیشرفت کند سامانه های زیرزمینی، نامتعارف بودن آن در نظر عمومی و ناآگاهی بسیاری از جوامع نسبت به اجرا و فواید این نوع از ساختمان سازی، معماری بومی ایران دارای شواهد متنوعی از آن است. در پژوهش حاضر به روش توصیفی - تحلیلی به بررسی فضاهای زیرزمینی در معماری بومی اقلیم گرم و خشک ایران پرداخته که هر یک با ویژگی های فنی و اجرایی خود به صورت عنصر اقلیمی در کنار سایر فضاها به کار گرفته شده است. شاخص های این فضاها در تطابق با اصول معماری ایرانی است و از آنجا که قابل انطباق با اصول معماری سبز می باشد، می تواند معماری سبز ایرانی نامیده شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        11 - طراحی پایدار بر مبنای اقلیم گرم و مرطوب
        شهریار مشیری
        با توجه به اینکه هر منطقه جغرافیایی شرایط آب و هوایی مخصوص به خود را دارد، لذا اغلب طراحان ساختمان تصور می کنند با شناخت اقلیم یک منطقه جغرافیایی می توان برای سایر نقاط مشابه همان طراحی ها را بکار برد. در این تحقیق سعی شده تشابهات و تناقضات آب و هوایی یک اقلیم در دو منط أکثر
        با توجه به اینکه هر منطقه جغرافیایی شرایط آب و هوایی مخصوص به خود را دارد، لذا اغلب طراحان ساختمان تصور می کنند با شناخت اقلیم یک منطقه جغرافیایی می توان برای سایر نقاط مشابه همان طراحی ها را بکار برد. در این تحقیق سعی شده تشابهات و تناقضات آب و هوایی یک اقلیم در دو منطقه جغرافیایی متفاوت را مورد بررسی قرار گیرد. نتایج نشان داد علیرغم اینکه دو شهر بندرعباس از ایران و شهر ِبلم از برزیل اقلیمی یکسان دارند (گرم و مرطوب)، با این وجود طراحی ساختمان در این شهرها کاملاً متفاوت بوده است و هر کدام نیازمندی های ساکنین آنها را با توجه به شرایط آب و هوایی تامین می کند. در بندرعباس در ماه های آذر، دی، بهمن روزها هوا در منطقه آسایش وشب ها خنک، اسفند روز و شب در منطقه آسایش، در فروردین و آبان روزها گرم و شب منطقه آسایش و در سایر ماه ها روز و شب گرم است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        12 - تحلیل و بررسی نظریه پیرنیا درباره رون اصفهانی در فضای شهری و معماری سنتی اصفهان
        محمدمهدی هوشیاری حسین پورنادری
        رون معماری یکی از نظریات مطرح پیرنیا است که معماری سنتی اصفهان و میدان نقش جهان را به دلیل شرایط اقلیمی،در راستای مشخصی می داند. هدف این پژوهش بررسی میزان درستی آن است تا ضمن نقد و بررسی یکی از نظرات پیرنیاو شناخت زوایای دیگری از معماری و شهرسازی سنتی ایران، بتوان شرایط أکثر
        رون معماری یکی از نظریات مطرح پیرنیا است که معماری سنتی اصفهان و میدان نقش جهان را به دلیل شرایط اقلیمی،در راستای مشخصی می داند. هدف این پژوهش بررسی میزان درستی آن است تا ضمن نقد و بررسی یکی از نظرات پیرنیاو شناخت زوایای دیگری از معماری و شهرسازی سنتی ایران، بتوان شرایط اقلیمی اصفهان را نیز از نظر طراحی معماریشناسایی نمود. آیا به راستی میدان نقش جهان با درنظرگرفتن رون اصفهانی و شرایط اقلیمی طراحی گردیده و معماری سنتیاصفهان در راستای این رون است؟ در این پژوهش با روشی کیفی-تحلیلی به بررسی اقلیم و نظرات مختلف درباره راستایمیدان و عوامل مؤثر بر آن پرداخته شد و با روشی کمّی، فراوانی خانه های تاریخی اصفهان در این جهت گیری به دست آمد.نتایج نشان می دهد که اقلیم تأثیر چندانی بر جه تگیری میدان نداشته و اگرچه رون اصفهانی بهترین جهت گیری برایاصفهان است، اما این راستا در معماری سنتی اصفهان از فراوانی چندانی برخوردار نمی باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        13 - جایگاه اقلیم در ترکیب بندی بناهای معاصر (مطالعه موردی: خانه‌های دوران قاجار در شهر دزفول)
        محمدجواد مهدوی نژاد مجید منصورپور مصطفی مسعودی نژاد
        خانه‌‌‌‌های دوران قاجار در شهر دزفول، نمونه‌ای ارزشمند از معماری معاصر ایران به شمار می آیند که به خوبی توانسته‌اند با شرایط خاص اقلیمی خوزستان هماهنگ شوند. هدف از این پژوهش شناسایی الگوی مسکن قاجاری دزفول و چگونگی تاثیرپذیری آن از اقلیم، به عنوان عنصر هدایت کننده فراین أکثر
        خانه‌‌‌‌های دوران قاجار در شهر دزفول، نمونه‌ای ارزشمند از معماری معاصر ایران به شمار می آیند که به خوبی توانسته‌اند با شرایط خاص اقلیمی خوزستان هماهنگ شوند. هدف از این پژوهش شناسایی الگوی مسکن قاجاری دزفول و چگونگی تاثیرپذیری آن از اقلیم، به عنوان عنصر هدایت کننده فرایند طراحی معماری است. از این رو با بررسی یازده نمونه از خانه های دورة قاجاریه دزفول و همچنین استفاده از تحلیل داده های حاصل از پرسش‌نامه های جمع آوری شده از متخصصان آشنا با معماری منطقه، مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن است که بسیاری از ویژگی‌های خانه های دزفول به نحوی با متغییرهای فرهنگی، اعتقادی، زیباشناختی، اقتصادی و اجتماعی هماهنگ بوده‌اند؛ و تمامی آنها بر نقش ممتاز اقلیم در جهت دهی و شکل گیری معماری تأکید می‌نماید؛ و نشان می‌دهد که اقلیم چگونه به عنوان بخشی از فرایند طراحی معماری سبب ارتقاء کیفیت مسکن معاصر دزفول شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        14 - اصول تجربی طراحی بناهای پایدار برای مناطق کویری
        سید مجید مفیدی شمیرانی مهسا ممقانی قاضی جهانی
        زندگی تنها در محیط و شرایط اقلیمی طبیعی یا مصنوعِ مناسب شکوفا می شود. ساکنین دوران باستان این شرایط را کشف، و بنیان و روش طراحی عناصر بنا و شهرها می شد. هنگامی که این عناصر شناخته می شدند سپس اصول از آنها استخراج و طراحها بر آن اساس انجام می شد. مقاله حاضر نکات مهمی را أکثر
        زندگی تنها در محیط و شرایط اقلیمی طبیعی یا مصنوعِ مناسب شکوفا می شود. ساکنین دوران باستان این شرایط را کشف، و بنیان و روش طراحی عناصر بنا و شهرها می شد. هنگامی که این عناصر شناخته می شدند سپس اصول از آنها استخراج و طراحها بر آن اساس انجام می شد. مقاله حاضر نکات مهمی را ارایه می نماید که نتیجه تحقیقات بروی اصول و عناصر معماری هوشمند به انرژی که در طول تاریخ بکارگرفته شده اند می باشد. موارد مطالعاتی، بدون توجه به نوع اقلیم یا تنوع فرهنگی و فقط با توجه به زمان احداث انتخاب شده اند، که از دوره ماقبل تاریخ تا معماری بومی معاصر طبقه بندی گردیده، و با یکدیگر مقایسه و تطبیق داده شده اند. تحلیل این موارد مطالعاتی شباهت و تا حدودی تضاد را در عناصر و اصول نشان میدهد، که در تاریخ و فرهنگ متفاوت اما از نظر نوع اقلیم مشابه می باشند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        15 - بررسی چگونگی بهره گیری از زمین در ساختمان‌های بومی بر اساس پارامترهای اقلیمی (نمونه موردی: روستاهای کندوان، دستکند میمند و بیه پیش)
        زهرا برزگر محمد علی نعمتی محمد رضا بذرگر
        یکی از دلایل تغییرات اقلیمی و افزایش مصرف انرژی، تأمین آسایش حرارتی در ساختمان‌ها است. از اقدامات اصولی کاهش مصرف انرژی این بخش، اصلاح بدنه ساختمان و تدوین مقررات می‌باشد. ایران کشوری است با اقلیم‌های متفاوت و متنوع، به‌طوری‌که دو منطقه هم‌جوار از شرایط آب و هوایی و در أکثر
        یکی از دلایل تغییرات اقلیمی و افزایش مصرف انرژی، تأمین آسایش حرارتی در ساختمان‌ها است. از اقدامات اصولی کاهش مصرف انرژی این بخش، اصلاح بدنه ساختمان و تدوین مقررات می‌باشد. ایران کشوری است با اقلیم‌های متفاوت و متنوع، به‌طوری‌که دو منطقه هم‌جوار از شرایط آب و هوایی و در نتیجه معماری بومی یکسانی برخوردار نیستند. در این پژوهش با توجه به بررسی نمونه‌های معماری بومی به ضرورت بازبینی و بومی سازی مقررات ساختمانی تأکید شده است. یکی از شاخصه‌های اصلی معماری بومی نحوه برخورد ساختمان با زمین است که در مقاله حاضر نحوه فرورفتن ساختمان در زمین و یا ارتفاع از آن در سه اقلیم معتدل- مرطوب، گرم- خشک و سردکوهستانی کشور بررسی گردید. با مقایسه نمونه‌ها، ارتباط اقلیم هر منطقه با روش‌های مورد نظر تعیین شد. نتیجه گیری این بحث در قالب الگوی بومی نحوه استفاده از زمین جهت سرمایش و گرمایش ارائه گردید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        16 - شناسایی و مقایسه ادراک اقلیمی شهروندان در طبقات مختلف دمایی شهر اصفهان
        محسن ویسی مژگان احمدی ندوشن
        چکیده: شناسایی ادراک اقلیمی شهروندان یکی از ارکان مهم برای تدوین سیاست‌های مرتبط با کاهش اثر جزیره حرارت است. در این مطالعه به بررسی برخی از جنبه‌های مؤثر بر ادراک اقلیمی و ارتباط آن با خصوصیات فردی در شهر اصفهان پرداخته شده است. برای این منظور، هستة مرکزی شهر اصفهان به أکثر
        چکیده: شناسایی ادراک اقلیمی شهروندان یکی از ارکان مهم برای تدوین سیاست‌های مرتبط با کاهش اثر جزیره حرارت است. در این مطالعه به بررسی برخی از جنبه‌های مؤثر بر ادراک اقلیمی و ارتباط آن با خصوصیات فردی در شهر اصفهان پرداخته شده است. برای این منظور، هستة مرکزی شهر اصفهان به 4 طبقه دمایی بین دو حد 27 تا 43 درجه سانتیگراد تفکیک گردید. تعداد 100 فرد از هر طبقه به‌صورت اتفاقی غیر تصادفی انتخاب و اطلاعات فردی به همراه ادراک آن‌ها از افزایش دما، بروز اختلال در زندگی، تفاوت‌های دمایی وابسته به مکان و تمایل داوطلبانه برای تغییر رفتار جمع‌آوری گردید. نتایج نشان داد که با افزایش دما در هر یک از طبقات دمایی، نظر شهروندان بر افزایش دشواری زندگی و تلاش برای انطباق با دماهای بالا بیشتر است. آن‌ها نشان دادند که دمای هوا در داخل شهر اصفهان به‌صورت نسبی از دمای هوا در نواحی روستایی پیرامون شهر بیشتر است. در خصوص ادراک جزیره حرارت شهری، همبستگی معنی‌داری بین شدت جزیره حرارت با سن و سطح سواد به دست آمد. افزایش دما پاسخی مشابه بین تمامی مصاحبه‌شوندگان در تمامی بخش‌های شهر بوده و وجود جزیره حرارتی شهری باعث بروز اختلال‌های متفاوت (از نظر شدت) در زندگی افراد مختلف ساکن در طبقات دمایی متفاوت شده است. به‌طورکلی، افرادی که در سن پایین هستند و همچنین دارای تحصیلات بالاتری هستند می‌توانند به عنوان گروه‌های هدف در بهبود شرایط خود اقلیمی و مشارکت حداکثری شهروندان به عنوان مبنا قرار گیرند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        17 - تنوع زیستی زنبورهای گال زای بلوط (Hymenoptera: Cynipidae) در جنگل های بلوط سردشت، آذربایجان غربی
        اکرم رشیدی محمد رضا زرگران جواد اسحاقی راد
        10.30495/jrnr.2022.19620
        زنبورهای گال زای بلوط در میان زنجیره های غذایی در اکوسیستم جنگلی زاگرس وابستگی زیادی به این درختان دارند. زنبورهای گال زای زیر خانواده Cynipinae با دارا بودن 1380 گونه، مسبب ایجاد جذاب ترین گال های گیاهی با ساختاری بسیار پیچیده در دنیا هستند. در این پژوهش به منظور أکثر
        زنبورهای گال زای بلوط در میان زنجیره های غذایی در اکوسیستم جنگلی زاگرس وابستگی زیادی به این درختان دارند. زنبورهای گال زای زیر خانواده Cynipinae با دارا بودن 1380 گونه، مسبب ایجاد جذاب ترین گال های گیاهی با ساختاری بسیار پیچیده در دنیا هستند. در این پژوهش به منظور بررسی پراکنش و تنوع گونه ای زنبورهای گال زای بلوط، نمونه برداری از گال ها با توجه به جمع آوری نسل جنسی و غیرجنسی زنبورهای گال زای بلوط به ترتیب در اردیبهشت و مهرماه سال 1398 انجام شد. گال های جمع آوری شده از مناطق قاسم رش، شلماش و کانی رش در داخل پاکت های کاغذی به آزمایشگاه منتقل شدند. از هر نوع گال 50 عدد به طور مجزا جمع آوری و در ظروف پرورش که با تور بسته و امکان تهویه مناسب هم داشت، قرار داده شد. حشرات خارج شده از گال ها بر اساس خانواده، جنس و گونه شناسایی شدند. شاخص های تنوع و یکنواختی شانن و سیمسون و همچنین غنای گونه ای نیز محاسبه شدند. در این بررسی تعداد 22گونه زنبور گال زا متعلق به جنس های Andricus، Chilaspis، Cynips و Neuroterus (5 گونه نسل جنسی در بهار و 17 گونه نسل غیرجنسی در تابستان-پاییز) شناسایی شدند. از مناطق قاسم رش، شلماش و کانی رش به ترتیب 18، 14 و 15 گونه زنبور گال زای بلوط جمع آوری شد. بیشترین فراوانی در تمامی مناطق مربوط به گونه Neuroterus numismalis بود. بیشترین غنای گونه ای زنبورهای گال زای بلوط در منطقه قاسم رش به ثبت رسید. شاخص های تنوع گونه ای و یکنواختی محاسبه شده در تمامی مناطق یکسان و از اختلاف معنی داری برخوردار نبودند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        18 - پیش‌بینی تغییرات رواناب حوزه آبخیز زرینه‌رود تحت شرایط تغییر اقلیم از طریق شبیه‌سازی هیدرولوژیک
        ملیحه راهواره بهارک معتمدوزیری علی‌رضا مقدم‌نیا علی مریدی
        10.30495/jrnr.2022.19241
        بررسی رفتار رودخانه تحت تاثیر تغییر اقلیم، به ‌ویژه میزان رواناب در دوره‌های آینده ضروری است. این پژوهش با در نظر گرفتن مدل‌ گردش عمومی جو (GCM) تحت سناریوهای انتشار RCP 2.6 و RCP 8.5، تاثیر تغییر اقلیم بر رواناب حوضه‌ زرینه‌رود (بزرگ‌ترین زیرحوضه‌ دریاچه ارومیه) را ارز أکثر
        بررسی رفتار رودخانه تحت تاثیر تغییر اقلیم، به ‌ویژه میزان رواناب در دوره‌های آینده ضروری است. این پژوهش با در نظر گرفتن مدل‌ گردش عمومی جو (GCM) تحت سناریوهای انتشار RCP 2.6 و RCP 8.5، تاثیر تغییر اقلیم بر رواناب حوضه‌ زرینه‌رود (بزرگ‌ترین زیرحوضه‌ دریاچه ارومیه) را ارزیابی کرده است. برای این منظور با استفاده از داده‌های تغییر اقلیم مدل HadGEM2-ES طی دوره‌ 2025-2050، تغییرات دما و بارش در دوره‌های آتی در حوضه‌ زرینه‌رود بررسی گردید. جهت ریزمقیاس نمودن این داده‌ها، جعبه ابزار CCT به کار برده شد. از مدل SWAT جهت ارزیابی تاثیر تغییر اقلیم بر رواناب حوضه استفاده گردید. مدل SWAT با استفاده از آمار ماهانه رواناب، اعتبارسنجی و صحت ‌سنجی شد. در ادامه با معرفی نتایج ریزمقیاس‌شده‌ مدل گردش عمومی جو، به مدل SWAT، تغییرات رواناب خروجی حوضه در طی دوره‌ 2025-2050 شبیه‌سازی گردید. نتایج نشان داد که مدل SWAT عملکردهای خوبی در شبیه‌ سازی رواناب ارایه می‌ دهد. میانگین نتایج جعبه ابزار CCT نشان داد که حداکثر و حداقل دما در دوره‌ مذکور افزایش می‌یابد. بارش سالانه 3/6 درصد افزایش تحت RCP 2.6 و 2/9 درصد کاهش تحت RCP 8.5 را نشان داد. نتیجه بررسی رواناب نشان داد که میانگین رواناب دوره‌ آتی در زمستان، بهار و تابستان کاهش می‌یابد درحالی‌ که روند افزایشی رواناب در پاییز مشهود می‌باشد. رواناب سالانه تحت RCP 2.6 و RCP 8.5 به‌ ترتیب حدود 6/5 و 30 درصد کاهش یافته است که متعاقبا باعث کاهش تخلیه این رودخانه به دریاچه ارومیه می‌شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        19 - بررسی ناهنجاری‌های اقلیم با استفاده از مدل ریز مقیاس نمایی SDSM در شهرستان طبس
        رضا قضاوی سید محمد مهدی موسویان
        در این پژوهش به منظور روشن شدن اثرات تغییر اقلیم در شهرستان طبس با استفاده از نرم افزار SDSM و آمار درازمدت (30 ساله) ایستگاه سینوپتیک اقدام به پیش بینی پارامترهای دما و بارش با استفاده از داده های مدل HADCM3 برای دوره های آتی (2039-2010، 2069-2040 و 2070-2099 ) تحت دو أکثر
        در این پژوهش به منظور روشن شدن اثرات تغییر اقلیم در شهرستان طبس با استفاده از نرم افزار SDSM و آمار درازمدت (30 ساله) ایستگاه سینوپتیک اقدام به پیش بینی پارامترهای دما و بارش با استفاده از داده های مدل HADCM3 برای دوره های آتی (2039-2010، 2069-2040 و 2070-2099 ) تحت دو سناریو A2 و B2 شد. همچنین این روند در دو دوره 15 ساله بررسی و برای تعیین درجه بیابانی شدن منطقه از روش دومارتن استفاده شد. نتایج پیش بینی ها با نتایج دوره مشاهده ای بررسی گشت. با توجه به اینکه کاهش دما و بارش و به تبع آن شاخص خشکی اثر قابل ملاحظه ای در روند بیابان زایی دارند، شاخص خشکی نیز تعیین گردید. نتایج این مرحله از پژوهش حاکی از اثرات معنی دار تغییر اقلیم بر حادتر شدن شرایط حاکم بر منطقه و به تبع آن کاهش میزان بارش و افزایش درجه حرارت و کاهش میزان شاخص خشکی بود. با توجه به نتایج می توان بیان داشت که اگرچه روند بیابان زایی متاثر از عوامل متعددی است، اما در سایه تغییرات اقلیمی محتمل در آینده احتمال افزایش روند بیابان زایی و گسترش عرصه های بیابانی در شهرستان طبس، به واسطه تغییر در میزان بارندگی و افزایش دما وجود دارد، زیرا در اثر افزایش دما و کاهش بارش بسیاری از زمین های کشاورزی دیم رها خواهد شد و شرایط برای تخریب خاک و در نتیجه افزایش عرصه های بیابانی افزایش می یابد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        20 - ارائه مدل ساختاری سیاستگذاری مدیریت بحران آب کشور
        سید حسن مهدوی فر بهارک شیرزاد فاطمه حمیدی فر عباس خورشیدی
        10.30495/jisds.2023.74352.11920
        کاهش بارندگی، افزایش دما و مصرف بی رویه و بالای آب در سال 1402 منجر به ایجاد بزرگترین بحران قرن در حوزه آب شده است. این مهم ضرورت توجه به موضوع سیاستگذاری مدیریت بحران در آب کشور را بیش از پیش نموده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها از نو أکثر
        کاهش بارندگی، افزایش دما و مصرف بی رویه و بالای آب در سال 1402 منجر به ایجاد بزرگترین بحران قرن در حوزه آب شده است. این مهم ضرورت توجه به موضوع سیاستگذاری مدیریت بحران در آب کشور را بیش از پیش نموده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها از نوع پژوهش کمی است. تکنیک یا روش مورد استفاده در بخش کمی، پیمایش است. جامعه‌‌ آماری این تحقیق شامل کلیه کارشناسان و مدیران حوزه آب در کشور می باشند که به دلیل گستردگی جامعه مورد تحقیق حجم جامعه نامحدود و بالاتر از یکصد هزار نفر مشخص گردید. مطابق جدول مورگان تعداد 384 نفر نمونه مورد نیاز می باشد که تعداد 397 پرسشنامه به محقق عودت داده شد.روش نمونه گیری بصورت غیر تصادفی در دسترس می باشد. در پژوهش حاضر برای پاسخ به سوالات تحقیق از پرسشنامه 21 گویه ای استفاده شده است.جهت سنجش میزان پایایی گویه ها یا سنجه های تحقیق از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. ضریب آلفای کرونباخ بالای 0.70 به عنوان ضریب آلفای قابل قبول است و نشان می دهد که بین گویه ها یا سئوالات هر متغیر ارتباط و پیوستگی وجود دارد. نتایج حاصل از اجرای مدل پژوهش نشان می دهد بالاترین ضریب مسیر مربوط به بعد سیاسی با ضریب 0.889 و در جایگاه دوم بعد قانونی با ضریب مسیر 0.766 می باشد. و کمترین ضریب مسیر مربوط به بعد اقلیمی با ضریب 0.504 می باشد. نتایج حاصل از اجرای آزمون t نشان می دهد در سطح اطمینان 99 % ابعاد مدیریتی، اقتصادی ، سیاسی، فرهنگی و اقلیمی در وضعیت ضعیف قرار دارند و تن ها از مجموع ابعاد مورد بررسی از نظر نمونه مورد پژوهش تن ها دو بعد قانونی و اجتماعی در وضعیت مطلوب قرار دارند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        21 - بررسی محیط زیست(اقلیم) و میزان مرگ و میردر استانهای ایران با نگاهی جمعیت شناختی
        مرضیه جان بزرگی محسن ابراهیم پور شهلا کاظمی پور ثابت علیرضا محسنی تبریزی
        10.30495/jisds.2007.21282
        این تحقیق، به این سوال پاسخ می‌دهد که، توزیع جغرافیایی علل مرگ و میر افراد در مناطق مختلف جغرافیایی ایران، چگونه است؟ هدف کلی، بررسی نوع اقلیم در31 استان ایران و مطالعه پنج نوع بیماری با بالاترین میزان مرگ‌ومیر در آن مناطق است. اهداف کاربردی، ترسیم جغرافیایی وضعیت مرگ و أکثر
        این تحقیق، به این سوال پاسخ می‌دهد که، توزیع جغرافیایی علل مرگ و میر افراد در مناطق مختلف جغرافیایی ایران، چگونه است؟ هدف کلی، بررسی نوع اقلیم در31 استان ایران و مطالعه پنج نوع بیماری با بالاترین میزان مرگ‌ومیر در آن مناطق است. اهداف کاربردی، ترسیم جغرافیایی وضعیت مرگ و میر آن مناطق و جلب حمایت سیاسی جهت پیشگیری و کنترل بیماری‌ها توسط وزارت بهداشت است. روش‌تحقیق تلفیقی از روش‌های اسنادی، توصیفی، تحلیل ثانویه از نوع مقطعی است و شامل دو مجموعه داده، علل مرگ‌ومیر از سازمان ثبت احوال و داده‌های جمعیتی، اقلیمی استان‌ها از مرکز آمار ایران، طی ده سال 1385 و1395 است واز نرم افزارهایExcelوGIS استفاده شده است. طی ده سال گذشته بیماری های قلبی‌و عروقی 3/3%، سرطانها2/3% وتنفسی 1/05% رشد داشته است و بیماری‌هایی با علائم مبهم 6/8% و عفونی وانگلی2/02% کاهش یافته است؛ این تحقیق نشان می‌دهد افزایش یا کاهش امید زندگی، تحت تأثیر اقلیم وسطح توسعه استانهاست. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        22 - بررسی محیط زیست (اقلیم) و میزان مرگ و میر در استان های ایران با نگاهی جمعیت شناختی
        مرضیه جان بزرگی محسن ابراهیم پور شهلا کاظمی پور ثابت علیرضا محسنی تبریزی
        این تحقیق، به این سوال پاسخ می‌دهد که، توزیع جغرافیایی علل مرگ و میر افراد در مناطق مختلف جغرافیایی ایران، چگونه است؟ هدف کلی، بررسی نوع اقلیم در31 استان ایران و مطالعه پنج نوع بیماری با بالاترین میزان مرگ‌ومیر در آن مناطق است. اهداف کاربردی، ترسیم جغرافیایی وضعیت مرگ و أکثر
        این تحقیق، به این سوال پاسخ می‌دهد که، توزیع جغرافیایی علل مرگ و میر افراد در مناطق مختلف جغرافیایی ایران، چگونه است؟ هدف کلی، بررسی نوع اقلیم در31 استان ایران و مطالعه پنج نوع بیماری با بالاترین میزان مرگ‌ومیر در آن مناطق است. اهداف کاربردی، ترسیم جغرافیایی وضعیت مرگ و میر آن مناطق و جلب حمایت سیاسی جهت پیشگیری و کنترل بیماری‌ها توسط وزارت بهداشت است. روش‌تحقیق تلفیقی از روش های اسنادی، توصیفی، تحلیل ثانویه از نوع مقطعی است و شامل دو مجموعه داده، علل مرگ‌ومیر از سازمان ثبت احوال و داده‌های جمعیتی، اقلیمی استان‌ها از مرکز آمار ایران، طی ده سال 1385 و1395 است واز نرم افزارهای Excel و GIS استفاده شده است. طی ده سال گذشته بیماری های قلبی‌و عروقی 3/3%، سرطانها3/2% وتنفسی 05/1% رشد داشته است و بیماری‌هایی با علائم مبهم 8/6% و عفونی وانگلی02/2% کاهش یافته است؛ این تحقیق نشان می‌دهد افزایش یا کاهش امید زندگی، تحت تأثیر اقلیم وسطح توسعه استان هاست. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        23 - پهنه بندی اقلیم آسایش گردشگری استان ایلام با تکنیک GIS
        محمد جعفری غلام حسن جعفری
        استان ایلام واقع در غرب کشور با داشتن جاذبه های طبیعی وفرهنگی مناسب، توانایی زیادی در جذب گردشگر دارد؛ اما تاکنون از این پتانسیل ها وقابلیت های موجود، دراین پژوهش به منظور‌ارزیابی‌شرایط ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اقلیم ‌گردشگری‌وجاذبه‌های اقلیمی استان‌ایلام‌ ازنقطه‌ نظر‌گردشگری، ازش أکثر
        استان ایلام واقع در غرب کشور با داشتن جاذبه های طبیعی وفرهنگی مناسب، توانایی زیادی در جذب گردشگر دارد؛ اما تاکنون از این پتانسیل ها وقابلیت های موجود، دراین پژوهش به منظور‌ارزیابی‌شرایط ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اقلیم ‌گردشگری‌وجاذبه‌های اقلیمی استان‌ایلام‌ ازنقطه‌ نظر‌گردشگری، ازشاخص اقلیم گردشگری TCI وداده‌های اقلیمی5 ایستگاه سینوپتیک استان استفاده شده است. بدین منظور ابتدا آمار هفت پارامتر اقلیمی موردنیاز به صورت ماهانه ‌از ایستگاه‌های سینوپتیک استان دربازه زمانی 14ساله (2010-1997)استخراج شد. پس ازاستخراج آمار، پایگاه اطلاعاتی مربوطه تشکیل وبرپردازش آن ها با استفاده از شاخص TCI اقدام گردید. سپس با بهره‌گیری از نرم افزار GIS درمیان یابی، تعمیم داده های نقطه ای به پهنه ای وترکیب نقشه ها زمان ها ومکان های مساعد برای حضور‌گردشگران‌ دراستان‌‌ مشخص ‌شد.نتایج پژوهش نشان داد که شاخص گردشگری استان در طول سال دارای تنوع زیادی است به گونه ای که درفصل گرم سال مناطق شمالی استان از نظر اقلیمی دارای وضعیت مطلوب ومناسب است ودر فصل سرد سال این روند تغییر می یابدو مناطق جنوبی استان دراین موقع از سال از شرایط اقلیمی مطلوب برخوردارشده ومناطق شمالی استان شرایط نامناسب اقلیمی را تجربه می کند. در مجموع ماه های مارس، آوریل، می، اکتبرونوامبر، استان شرایط مساعدتری برای جذب گردشگر دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        24 - امکان سنجی کشت زعفران در استان کرمانشاه
        شهریار خالدی ساره فرامرزی فرد مسعود مهدوی
        زعفران یکی از با ارزش ترین گیاهانی است که در شرایط اقلیمی خاص کشت می شود بیش از 90 درصد تولید جهانی آن به ایران اختصاص دارد و علی رقم قدمت کشت آن در مقایسه با سایر محصولات زراعی در کشور و تولید آن عمدتا بر دانش بومی متکی بوده است. با بررسی اثر پارامترهای هواشناسی بر عمل أکثر
        زعفران یکی از با ارزش ترین گیاهانی است که در شرایط اقلیمی خاص کشت می شود بیش از 90 درصد تولید جهانی آن به ایران اختصاص دارد و علی رقم قدمت کشت آن در مقایسه با سایر محصولات زراعی در کشور و تولید آن عمدتا بر دانش بومی متکی بوده است. با بررسی اثر پارامترهای هواشناسی بر عملکرد زعفران و تعیین مناطق مساعد کشت زعفران بر اساس این پارامترها می توان در راستای توسعه کشاورزی و اقتصادی در مناطق کشت زعفران پیشرفت زیادی نمود. بدین منظور در این تحقیق آمار و اطلاعات 27 ساله مهمترین پارامترهای هواشناسی موثر بر کشت زعفران از سایت هواشناسی برای پنج ایستگاه سینوپتیک دریافت و پس از تطبیق تاریخ هجری شمسی با میلادی و بازسازی داده ها ، میزان تاثیر هر کدام از این پارامترها در مناطق مورد مطالعه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در نهایت با استفاده از نرم افزارهایARC/GISAو ARC/INFO نقشه های مربوطه تهیه و از تلفیق آنها نقشه نهایی بدست آمد که نشان داد 65 درصد منطقه مورد مطالعه قابلیت کشت زعفران را دارد که بیشتر این مناطق در غرب و مرکز استان قرار دارند و مناطق ضعیف در بخشی از جنوب شرق استان قرار دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        25 - تطبیق سیستم طبقه بندی اقلیمی بر معماری شهرهای استان خراسان رضوی
        سعید کامیابی
        طراحی اقلیمی معماری با داشتن داده های اقلیمی و نیازهای حرارتی مکان مورد ساخت امکان پذیر می‌باشد. هدف این مقاله شناخت و بررسی میزان طبقه بندی اقلیمی و مطابقت آن با اصول معماری بومی شهرهای استان خراسان رضوی که اغلب معماری درونگرا دارند.بدین منظور ابتدا با استخراج عناصر اق أکثر
        طراحی اقلیمی معماری با داشتن داده های اقلیمی و نیازهای حرارتی مکان مورد ساخت امکان پذیر می‌باشد. هدف این مقاله شناخت و بررسی میزان طبقه بندی اقلیمی و مطابقت آن با اصول معماری بومی شهرهای استان خراسان رضوی که اغلب معماری درونگرا دارند.بدین منظور ابتدا با استخراج عناصر اقلیمی مورد نیاز در چهار سیستم طبقه بندی اقلیمی(کوپن،ایوانف،آمبرژه و دمارتن)، درطی یک بازه زمانی برای اغلب شهرهای استان خراسان رضوی صورت گرفت. این تحقیق بیشتر ازنوع تصمیم گرا و روش کار به صورت تحلیلی، توصیفی وبا نگاه تلفیقی که به همراه عملیات میدانی و پیمایش از نوع روش طولی (تداومی)انجام شده است که دادها در طول زمان گرداوری می شود تا تغییرات بر حسب زمان بررسی شود. دادهای هواشناسی با مراجعه حضوری به مرکز تحقیقات هواشناسی،سازمان هواشناسی استان خراسان رضوی، و همچنین سایت سازمان هواشناسی و نتایج تحقیقات در زمینه اقلیم خراسان رضوی کل کشور میسر شدو سپس با استفاده از روش های بررسی طبقه بندی اقلیمی شرایط معماری همساز با اقلیم و اصول معماری بومی برای شهرهای استان خراسان رضوی در قالب جدول و نقشه تهیه گردید و پیشنهاداتی نیز ارئه گردید تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        26 - نقش پارامترهای اقلیمی بر مراحل فنولوژی زرشک در شهرستان گناباد
        غلامعباس فلاح قالهری حسن رضایی
        اقلیم یک عامل بسیار مهم و محدود کننده در تولیدات کشاورزی می باشد. به طور یقین بخش کشاورزی بیشترین ارتباط و تاثیر پذیری را از شرایط محیط اطراف و به خصوص اقلیم دارد، به گونه ای که ویژگی های اقلیمی در بلند مدت، منجر به تعیین الگوی کشت و توجیه پراکنش گونه های گیاهی مختلف شد أکثر
        اقلیم یک عامل بسیار مهم و محدود کننده در تولیدات کشاورزی می باشد. به طور یقین بخش کشاورزی بیشترین ارتباط و تاثیر پذیری را از شرایط محیط اطراف و به خصوص اقلیم دارد، به گونه ای که ویژگی های اقلیمی در بلند مدت، منجر به تعیین الگوی کشت و توجیه پراکنش گونه های گیاهی مختلف شده است. هدف عمده این تحقیق ارزیابی روند تغییرات پارامترهای آگروکلیمایی موثر بر رشد زرشک در شهرستان گناباد می باشد. برای این منظور داده های روزانه دمای کمینه، بیشینه، بارش، میانگین دما، رطوبت نسبی، دما خاک، ساعات آفتابی و میانگین دما، رطوبت نسبی و دما خاک در روز اتمام مرحله فنولوژی ایستگاه سینوپتیک گناباد (1372-1392) واقع جنوب خراسان رضوی اخذ و از طریق آنها مقادیر پارامترهای اقلیمی در سطوح احتمالی مختلف در مراحل فنولوژی محاسبه گردید. در مرحله بعد، از آزمون من کندال به بررسی روند عناصر اقلیمی در مراحل مختلف فنولوژی محصول زرشک استفاده گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که در بین پارامترهای اقلیمی بر کشت زرشک، میانگین دمای، ساعت آفتابی و دمای خاک روند کاهشی معنی داری در سطح 5 درصد را دارا می باشند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        27 - امکان سنجی کشت محصول گندم با استفاده از منطق بولین (مطالعه موردی: شهرستان شوش)
        فریده اسدیان رضا برنا عاطفه حسن غلامعلی
        در بین عوامل مختلف تاثیر گذار در تولید محصول گندم، شرایط محیطی و اقلیمی از مهم‌ترین متغیرهایی هستند که باید مورد بررسی دقیق قرار بگیرند. با توجه به استعداد و ظرفیت‌های تولید گندم در شهرستان شوش، بررسی جامعی بر اساس آمار 12 ساله عناصر اقلیمی و شناسایی عوامل محیطی انجام گ أکثر
        در بین عوامل مختلف تاثیر گذار در تولید محصول گندم، شرایط محیطی و اقلیمی از مهم‌ترین متغیرهایی هستند که باید مورد بررسی دقیق قرار بگیرند. با توجه به استعداد و ظرفیت‌های تولید گندم در شهرستان شوش، بررسی جامعی بر اساس آمار 12 ساله عناصر اقلیمی و شناسایی عوامل محیطی انجام گرفت. آنگاه بر اساس مدل بولین (Boolean) در محیط GIS رابطه بین هر یک از پارامترهای محیطی و اقلیمی موثر در کشت گندم مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت، نواحی مستعد کشت گندم در شهرستان شوش شناسایی شد. نتایج حاکی از آن است که این شهرستان از لحاظ کشت گندم آبی، شرایط و استعداد مساعدی را دارا می باشد، اما گندم دیم کشت نمی‌شود و مناسبترین مکان جهت کشت گندم مناطق شمال و شمال شرق شهرستان می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        28 - بررسی اثرات تغییر اقلیم و گرمایش جهانی بر زیرساخت‌ها و رویدادهای ورزشی (مطالعه موردی:‌ ورزش اسکی)
        سید مصطفی طیبی ثانی شراره نوروزی علی فهیمی‌نژاد باقر مرسل
        هدف از این تحقیق، بررسی پیامدهای گرمایش جهانی بر زیرساخت‌های ورزش اسکی در سالیان آتی می‌باشد. این تحقیق از نوع توصیفی - تحلیلی است که به طریق مدل‌سازی و با استفاده از نرم‌افزار Matlab انجام شده است تا از این طریق امکان برگزاری مسابقات ورزشی و تورهای گردشگری در 28 سایت ف أکثر
        هدف از این تحقیق، بررسی پیامدهای گرمایش جهانی بر زیرساخت‌های ورزش اسکی در سالیان آتی می‌باشد. این تحقیق از نوع توصیفی - تحلیلی است که به طریق مدل‌سازی و با استفاده از نرم‌افزار Matlab انجام شده است تا از این طریق امکان برگزاری مسابقات ورزشی و تورهای گردشگری در 28 سایت فعال و پرکاربرد اسکی در سال‌های 2030 و 2050 ارزیابی گردد. سناریوهای مورد بررسی، خط تراز برف قابل اتکا در محدوده پایین‌تر و بالاتر از 1500 متری از سطح دریا بوده است. نتایج نشان داد که با ادامه روند کنونی، برخی از مناطق کوهستانی در اروپا با خطر جدی مواجه می‌شوند. این اثرات ممکن است حتی در کشورهایی نظیر آلمان و اتریش، به دلیل ارتفاع پایین‌تر تفریح‌گاههای اسکی آنها، شدیدتر باشد. در اتریش خط کنونی برف با تغییر اقلیم در 30 تا 50 سال آینده 200 تا 300 متر بالاتر خواهد رفت. در صورتی که خط تراز برف از 1200 به 1500 متر افزایش یابد، از تعداد پیست‌های اسکی استاندارد کاسته خواهد شد. همچنین اگر این تراز به بالاتر از 1500 متری برسد، تعداد تفریح‌گاههای اسکی در منطقه آلپ به 63% تقلیل خواهد یافت و تنها 44% مناطق اسکی را می‌توان به عنوان با برف قابل اتکا نامید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        29 - سیر نور گیری و رابطه بین فضای داخل و خارج در معماری مساجد سنتی ایرانی از منظر اقلیمی، نمونه موردی: مناطق گرم ایران مرکزی
        داود سعادت ایرج اعتصام سید مصطفی مختاباد امرئی محمدجواد مهدوی نژاد
        در معماری ایرانی اسلامی، ارزشمند‌ترین میراث بجا مانده که در راس آن معماری مساجد قرار دارد همواره نور گیری و ارتباط بین فضای داخل و خارج با لحاظ راه کارهای اقلیمی برای هماهنگی با شرایط محیطی انجام شده‌است. حال این سوال مطرح است که سیر نورگیری در معماری مساجد فلات مرکزی ا أکثر
        در معماری ایرانی اسلامی، ارزشمند‌ترین میراث بجا مانده که در راس آن معماری مساجد قرار دارد همواره نور گیری و ارتباط بین فضای داخل و خارج با لحاظ راه کارهای اقلیمی برای هماهنگی با شرایط محیطی انجام شده‌است. حال این سوال مطرح است که سیر نورگیری در معماری مساجد فلات مرکزی ایران به چه نحوی بوده‌است. این پژوهش توصیفی تحلیلی می‌باشد که ابتدا به تعیین منطقه مطالعاتی از فلات ایرن مرکزی با کمک نرم افزار GIS پرداخته و سپس شرایط اقلیمی منطقه اقلیم گرم و خشک ایران را بر اساس روش اقلیمی دمارتون توصیف کرده و در ادامه به بررسی راهکارهای معمارانه مساجد سنتی ایرانی در اقلیم گرم وخشک با ارایه نمونه‌های موردی از چهار دوره معماری ایرانی طبق سبک شناسی معماری پیرنیا می‌پردازد. در بررسی دستاورد تحقیق حاضر می‌توان اشاره نمود که در روند تکامل معماری ایرانی، سیر ظریف شدن سازه بناها مشاهده ‌می‌شود که باعث افزایش ارتباط بین داخل و خارج و ورود بیشتر نور را در فضاهای داخلی میسر می‌سازد. اما نکته مهم اینکه در بررسی نمونه‌های مطالعاتی، همزمان افزایش لایه‌های مختلف کالبدی، سبب پیچیدگی در پلان، و رابطه بین محیط درون و بیرون که بیان کننده راه‌کارهای اقلیمی نقش عمده‌ای در طراحی معماری مساجد ایرانی داشته‌است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        30 - تحلیلی بر معیارهای طراحی نماهای مجتمع‌های مسکونی در اقلیم مازندران
        حمید رضایی قادی حمیدرضا صارمی محمدرضا بمانیان
        هدف این مقاله تحلیل بر معیارهای نماهای مجتمع‌های مسکونی در مازندران می‌باشد که در آن از متغیرهای اجتماعی، کالبدی و فرهنگی استفاده شده است. در این پژوهش از روش‌های تحلیل کیفی استفاده شده است. در تحلیل کیفی، داده‌های گردآوری شده از نوع داده‌های کیفی هستند اما امکان به‌کار أکثر
        هدف این مقاله تحلیل بر معیارهای نماهای مجتمع‌های مسکونی در مازندران می‌باشد که در آن از متغیرهای اجتماعی، کالبدی و فرهنگی استفاده شده است. در این پژوهش از روش‌های تحلیل کیفی استفاده شده است. در تحلیل کیفی، داده‌های گردآوری شده از نوع داده‌های کیفی هستند اما امکان به‌کاربردن داده‌های کمی نیز وجود دارد که بررسی و مقایسه می‌گردد. در این صورت باید از این داده‌ها طبق منطق تحلیل کیفی استفاده کرد. همچنین از شیوه دستی تجزیه‌وتحلیل به‌صورت تجزیه‌وتحلیل مقایسه مدنظر قرار گرفته است. در این پژوهش بطور مشخص در بعد کالبدی از طریق رنگ، بو، نور، بافت، دما؛ صدا، موسیقی بر حواس انسان تاثیرگذار خواهد بود اما در بعد فردی انسان در مواجه با محیط از طریق سه مولفه مفهوم سازی، تصویرسازی ذهنی و نقشه شناختی اطلاعات موجود در محیط را تحلیل کرده و سپس در مغز ذخیره سازی می نمایند که این امر منجر به خاطره سازی و در نهایات تقویت حس مکان خواهد شد این دو عامل به طور متقابل بر بازخوردهای رفتاری انسان در محیط تاثیرگذار بوده و در نهایت در صورت خاطره سازی مثبت و ایجاد حس تعلق به مکان منجر به جاذب مخاطب به محیط یا طرح معماری خواهد شد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        31 - ارزیابی تاثیر اقلیم در برنامه ریزی و طراحی مسکن معاصر شهر تبریز (مطالعه‌ی موردی محلات زعفرانیه، ولی‌عصر و رشدیه)
        محمد جدیری عباسی شهریار شقاقی جلال سالک زمانخانی سهیلا حمیدزاده خیاوی
        هزاران سال پیش آب و هوا با شرایط محیطی کاملا متعادل بوده و شرایط زندگی برای بشر مناسب‌تر بوده است، اما امروزه ساختمانها بیش از نیمی از مصرف انرژی در سراسر جهان را بر عهده دارند، که به‌طور قابل توجهی با انتشار گازهای گلخانه‌ای که ایجاد می‌کنند، به تغییرات اقلیمی و آب و ه أکثر
        هزاران سال پیش آب و هوا با شرایط محیطی کاملا متعادل بوده و شرایط زندگی برای بشر مناسب‌تر بوده است، اما امروزه ساختمانها بیش از نیمی از مصرف انرژی در سراسر جهان را بر عهده دارند، که به‌طور قابل توجهی با انتشار گازهای گلخانه‌ای که ایجاد می‌کنند، به تغییرات اقلیمی و آب و هوایی دامن می‌زنند. هدف از این تحقیق ارزیابی تاثیر اقلیم در برنامه ریزی و طراحی مسکن معاصر شهر تبریز می باشد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و پیمایشی بوده و به‌منظور گردآوری اطلاعات از دو روش کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شده، جامعه‌ی آماری شامل کل جمعیت سه محله (رشدیه، زعفرانیه و ولیعصر) 136351 نفر بوده ، حجم نمونه 382 نفر تعیین شد که از طریق فرمول کوکران بدست آمد. برای پایایی سوالات از آلفای کرونباخ استفاده شده که براساس آن ضریب پایایی سوالات معادل 898/0 دست آمد. برای تحلیل اطلاعات از تکنیک Vikor استفاده شده است. براساس یافته‌های تحقیق ارزیابی و رتبه‌بندی محله‌های زعفرانیه، ولیعصر و رشدیه شهر تبریز با توجه به فاکتورهای طراحی معماری و برنامه یزی اقلیمی در ساخت مساکن معاصر با استفاده از مدل ویکور، نتایج نشان می دهد که از بین 3 محله (زعفرانیه، ولیعصر و رشدیه) شهر تبریز، محله ولیعصر با امتیاز (990/0) در رتبه اول، محله زعفرانیه با امتیاز (819/0) در رتبه دوم، محله رشدیه با امتیاز (701/0) در رتبه سوم، قرار می گیرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        32 - تحلیل اثر تغییر اقلیم بر نظام بهره برداری کشاورزی با استفاده از مدل LARS-WG در پهنه جنوب شرق ایران
        مهسا فرزانه آزاده اربابی سبزواری سیدجمال الدین دریاباری فریده اسدیان
        10.30495/sarzamin.2023.22861
        این پژوهش به بررسی متغیر‌های اقلیمی در شش ایستگاه‌ سینوپتیک پهنه جنوب شرق ایران (1987-2020) پرداخت و در دو دوره زمانی 2021-2040 و 2041-2060 با استفاده از ﻣﺪل ﮔﺮدش ﻛﻠﻰ تحلیل گردید. دقت مدل LARS-WG در شبیه‌سازی متغیرهای اقلیمی مطابق شاخص‌های MAE، RMSE، R2، NSE مرحله صحت‌س أکثر
        این پژوهش به بررسی متغیر‌های اقلیمی در شش ایستگاه‌ سینوپتیک پهنه جنوب شرق ایران (1987-2020) پرداخت و در دو دوره زمانی 2021-2040 و 2041-2060 با استفاده از ﻣﺪل ﮔﺮدش ﻛﻠﻰ تحلیل گردید. دقت مدل LARS-WG در شبیه‌سازی متغیرهای اقلیمی مطابق شاخص‌های MAE، RMSE، R2، NSE مرحله صحت‌سنجی مورد بررسی قرار گرفت. ﻧﻴﺎز آﺑﻲ ﮔﻴﺎه ﺑﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﺎزهﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای ﻛﺎﺷﺖ و ﻃﻮل دورهﻫﺎی رﺷﺪ ﺑﺎ دﻣﺎ و ﺿﺮﻳﺐ درﺟﻪ روز رﺷﺪ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ. ﺗﻐﻴﻴﺮ اﻗﻠﻴﻢ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎی حداکثر، ﻃﻮل دوره رﺷﺪ در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﺑﻴﻦ 1 ﺗﺎ 20 روز ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ زﻣﺎن ﻛﺎﺷﺖ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻐﻴﻴﺮ اﻗﻠﻴﻢ را ﺑﻪ ﺗﻌﻮﻳﻖ اﻧﺪاخته و ﻃﻮل ﻓﺼﻞ ﻛﺸﺖ را 15 ﺗﺎ 28 روز ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﺪ. ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ درﺳﺖ ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﭼﻮن رﻗﻢ ﻣﺤﺼﻮل و ﺑﻬﻴﻨﻪ‌ﺳﺎزى اﻟﮕﻮى ﻛﺸﺖ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﻗﻠﻴﻢ ﻣﻨﻄﻘﻪ و آگاهی از شرایط اقلیمی حال-آینده از اﺛﺮات ﻣﻀﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ اﻗﻠﻴﻢ ﺑﺮ رﺷﺪ و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻛﺸﺎورزى ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ بکاهد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        33 - پهنه‌بندی گردشگری ورزشی در شهرستان سبزوار با تاکید بر شاخص‌های اقلیمی
        سید مهدی عظیم سید مصطفی طیبی ثانی باقر مرسل علی فهیمی‌نژاد
        10.30495/sarzamin.2022.20613
        هدف تحقیق، تعیین زمان‌ مناسب گردشگری ورزشی براساس اقلیم حرارتی در شهرستان سبزوار است. بنابراین از دو شاخص اولگی (Olgyay) و دمای موثر (ET) استفاده گردید. داده‌های آماری مربوط به دما و رطوبت نسبی محدوده مطالعاتی در بازه زمانی 25 ساله ارزیابی شد. نتایج نشان داد که براساس ش أکثر
        هدف تحقیق، تعیین زمان‌ مناسب گردشگری ورزشی براساس اقلیم حرارتی در شهرستان سبزوار است. بنابراین از دو شاخص اولگی (Olgyay) و دمای موثر (ET) استفاده گردید. داده‌های آماری مربوط به دما و رطوبت نسبی محدوده مطالعاتی در بازه زمانی 25 ساله ارزیابی شد. نتایج نشان داد که براساس شاخص اولگی، ماههای اردیبهشت، خرداد، تیر و شهریور در زون آسایش حرارتی قرار دارند و بهترین زمان‌ برای گردشگری ورزشی می‌باشند. تیرماه به دلیل گرمای بالا و آبان، آذر، دی، بهمن و اسفند به دلیل سرمای زیاد زمان‌های مناسبی برای گردشگری فضای باز نمی‌باشند. همچنین، براساس شاخص دمای موثر، اردیبهشت، خرداد و شهریور در زون آسایش حرارتی قرار دارند. حداقل میانگین رطوبت نسبی 34٪ تعیین گردید که خارج از محدوده شاخص اولگی نمی‌باشد. جاذبه‌های طبیعی شهرستان سبزوار و فضاهای طبیعی که امکان گردشگری ورزشی دارند، در 3 منطقه اصلی و 3 زون طبقه‌بندی می‌گردند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        34 - بررسی یخبندان و لغزندگی در سطح جاده ی سنندج همدان با استفاده از ماتریس وضعیت های اقلیمی
        حسین محمدی پیمان محمودی
        از میان عوامل محیطی، عامل اقلیم و پدیده های جوی جزء تأثیرگزارترین عوامل روی ایمنی حمل و نقل به حسابمی آیند که خطرناک ترین آن ها یخبندان می باشد. بدین منظور برای مطالعه توزیع زمانی و مکانی پدیده یخبندان درمسیر سنندج همدان از ماتریس وضعیت های اقلیمی استفاده شد. برای استفا أکثر
        از میان عوامل محیطی، عامل اقلیم و پدیده های جوی جزء تأثیرگزارترین عوامل روی ایمنی حمل و نقل به حسابمی آیند که خطرناک ترین آن ها یخبندان می باشد. بدین منظور برای مطالعه توزیع زمانی و مکانی پدیده یخبندان درمسیر سنندج همدان از ماتریس وضعیت های اقلیمی استفاده شد. برای استفاده از این ماتریس، از قسمت خدماتماشینی سازمان هواشناسی کشور داده های روزانه سه پارامتر دما، بارش و رطوبت نسبی سه ایستگاه سینوپتیکسنندج، قروه و همدان برای یک دوره ده ساله دریافت شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت که نتایج زیر به دستآمد. بر اساس ماتریس وضعیت های اقلیمی، شرایط اقلیمی N5 ( میانگین دمای روزانه بین 2-6 درجه سانتی گراد به همراه رطوبت نسبی بیش از 80% یا بارش کم تر از 2 میلی متر)و N6 (میانگین دمای روزانه بین 2-6درجه سانتی گراد به همراه بارش بیش از 2 میلی متر) جزء شرایط خطرناک برای ایمنی تردد وسائط نقلیه در مسیر سنندج- همدان می باشند، که بیشترین تمرکز آن ها در ماه های ژانویه ( 9 روز )، فوریه ( 5 روز ) و دسامبر ( 4 روز ) می باشد. یخبندان در منطقه اواخر سپتامبر شروع می شود و اوایل ماه مارس به پایان می رسد. اما یخبندانی که برای ایمنیحمل و نقل ایجاد خطر می کند خیلی دیرتر یعنی در ماه دسامبر روی می دهد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        35 - پیش بینی وضعیت خشکسالی استان لرستان طی دوره 2030-2011 با استفاده از ریز مقیاس نمایی خروجی 4 مدل گردش عمومی جو
        فاطمه درگاهیان بهروز پروانه هنگامه شیراوند
        یکی از پیامدهای تغییر اقلیم وقوع رخدادهای حدی نظیر خشکسالی می‌باشد که شناسایی، پایش، ارزیابی و نیز اطلاع رسانی به موقع در زمینه وقوع این خشکسالی ها حائز اهمیت بسیار زیادی می‌باشد. به دلیل اهمیت استراتژیک استان لرستان از نظر تولید محصولات کشاورزی و باغداری مطالعه و شناخت أکثر
        یکی از پیامدهای تغییر اقلیم وقوع رخدادهای حدی نظیر خشکسالی می‌باشد که شناسایی، پایش، ارزیابی و نیز اطلاع رسانی به موقع در زمینه وقوع این خشکسالی ها حائز اهمیت بسیار زیادی می‌باشد. به دلیل اهمیت استراتژیک استان لرستان از نظر تولید محصولات کشاورزی و باغداری مطالعه و شناخت پدیده خشکسالی از اهمیت زیادی برخوردار است. در این تحقیق به ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر وضعیت خشکسالی استان لرستان طی دو دهه آینده با استفاده از شاخص خشکسالی بارش استاندارد شده (SPI) پرداخته شده است. در ابتدا داده‌های روزانه خروجی 4 مدل گردش عمومی جو ((HADCM INCM - IPCM - NCCCSM تحت سناریوهای (B1, A2, A1B) توسط مدل آماری LARS-WG نسخه 5، ریز مقیاس شده و توانایی مدل WG LARS- در شبیه سازی اقلیم گذشته (2012-1991) 9 ایستگاه سینوپتیک استان مورد تأیید قرار گرفته سپس پارامترهای اقلیمی دمای کمینه، دمای بیشینه، بارش و ساعات آفتابی دوره 2030-2011 برای ایستگاه‌های مورد مطالعه با استفاده از مدل‌های مذکور شبیه سازی شده است. پیش بینی نهایی با توجه به وزن هر سناریو و هر مدل در پیش بینی عناصراقلیمی برای همه ایستگاه‌های همدیدی مورد مطالعه در این پژوهش صورت گرفته است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که به طور متوسط در همه ایستگاه‌ها در دهه اول و دوم دوره پیش بینی افزایش بارش خواهیم داشت. در مرحله بعدی با استفاده از داده‌های بارش وضعیت خشکسالی استان با استفاده از شاخص خشکسالی SPI در مقیاس سالانه مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهد طی دو دهه آینده خشکسالی در اغلب ایستگاه‌ها کاهش می‌یابد و در حالت کلی تقریباً در همه ایستگاه‌های سینوپتیک استان لرستان طی سالهای آتی تا 2030 وضعیت ترسالی افزایش می‌یابد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        36 - بررسی اثرات فراسنج های اقلیمی، تابش فرابنفش و ازن بر میزان خشکیدگی خوشه خرمایی مضافتی با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون مؤلفه اصلی(بررسی موردی شهرستان جیرفت)
        پرویز کردوانی ویکتوریا عزتیان ناصر اماندادی
        عارضه خشکیدگی خوشه خرما در طی بیش از دو دهه خسارت فراوانی به اقتصاد اینمناطق و کشور وارد ساخته، تاکنون تمامی عوامل ایجاد این عارضه شناسائی نشده استهدف اصلی این پژوهشUVازن (O3)و فراسنج های اقلیمی، بر شدت ایجاد عارضه پژمردگی و خشکیدگی خوشه خرما می باشد، اطلاعات بوسیله مدل أکثر
        عارضه خشکیدگی خوشه خرما در طی بیش از دو دهه خسارت فراوانی به اقتصاد اینمناطق و کشور وارد ساخته، تاکنون تمامی عوامل ایجاد این عارضه شناسائی نشده استهدف اصلی این پژوهشUVازن (O3)و فراسنج های اقلیمی، بر شدت ایجاد عارضه پژمردگی و خشکیدگی خوشه خرما می باشد، اطلاعات بوسیله مدل شبکه عصبی مصنوعی 1 و مدل رگرسیون درجه سه حاصل از مؤلفه اصلی مورد مطالعه قرار گرفتند. باتوجه به میزان ضرایب تعیین دو مدل، مدل رگرسیون شبکه عصبی با ضریب تعیینR2 =0/9990 و مدل رگرسیون درجه سه حاصل از مؤلفه اصلی با ضریب تعیین 92% =R2 بترتیب بهترین پیش بینی را به ما می دهند. نتایج نشان دادند که عارضه خشکیدگی خوشه خرمای مضافتی با دما، تابش فرابنفش، و ازن رابطه مستقیم و با میزان رطوبت نسبی رابطه معکوسی دارد تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        37 - شناخت نواحی آسایش زیست اقلیمی (بیوکلیماتیک) سواحل گیلان
        بهمن رمضانی
        یکی از جنبه های مهم گردشگری، گردشگری طبیعت گرا با زیرشاخه ساحلی می باشد (اکوتوریسم ساحلی ).استفاده از ساحل جهت این صنعت باید همراه با برنامه زمانی و مکانی و داشتن نواحی مطلوب آسایش محیطی برایبرنامه ریزی زیربنایی گردد . پارامترهای مهم مکانی، وابسته به نوع ساحل، ارتفاع، ج أکثر
        یکی از جنبه های مهم گردشگری، گردشگری طبیعت گرا با زیرشاخه ساحلی می باشد (اکوتوریسم ساحلی ).استفاده از ساحل جهت این صنعت باید همراه با برنامه زمانی و مکانی و داشتن نواحی مطلوب آسایش محیطی برایبرنامه ریزی زیربنایی گردد . پارامترهای مهم مکانی، وابسته به نوع ساحل، ارتفاع، جنس، شیب و محدوده هایمناسب سطحی است و پارامترهای مهم زمانی وابسته به عناصر اصلی اقلیمی نظیر درجه حرارت، رطوبت نسبی،سرعت باد و تابش نور خورشید است که به صورت مدل های مختلف آسایش زیست اقلیمی مانند جداولسایکرومتریک و یا رو ش هایی که توسط گیونی، الگی، اوانز، بیکر و ... کارشده است.روش کار در این تحقیق ب ه صورت تحلیلی کاربردی ب ه همراه عملیات میدانی و استفاده از نر مافزار سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) است و هدف آن شناخت و ارائه نقشه محدوده های مکانی و زمانی مناسب استفاده از ساحل در قالب آسایش زیست اقلیمی م یباشد.نتایج این تحقیق با توجه به مورفولوژی مناسب مکانی ساحل در کل استان گیلان، فصل بهار در شرایطغیرآسایشی و در فصل تابستان ساحل انزلی دارای بیشترین شرایط آسایشی است . ساحل از رضوانشهر تا هشتپردر تمامی ما ههای فروردین تا شهریور دارای محدوده زمانی آسایشی نم یباشد. ولی بیشترین آسایش زیست اقلیمیدر ماه های خرداد، تیر و مرداد در ساحل انزلی و لنگرود گیلان وجود دارد که به صورت نقشه های ماهانه محدوده هایمطلوب زمانی و مکانی استفاده از ساحل ارائه شده است . امروزه برنامه ریزی و استفاده صحیح از ساحل، مورد تاکید فراوان برنامه ریزان مدیریت یکپارچه استفاده از مناطق ساحلی Coastal Zone(Integrated Management =ITCZM)است تا از هزینه های تکراری جلوگیری شود و نتایج این تحقیق می تواند مقدم های بر این مدیریت مطلوب نواحی ساحلی باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        38 - امکان سنجی کشت پنبه در جویملارستانبا استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS
        مرضیه موغلی حسن هوشمند
        انسان‌ها از گذشته های بسیار دور به این واقعیت مهم دست یافتند که برای گذران زندگی و گام نهادن به سوی ترقی به ایستی به عناصر تجارت، زراعت و صنعت توجه داشت. در قرون بعد ÷این باور ضرورت یافت که از میان سه عنصر یاد شده، کشاورزی و تولید مواد غذایی در اولویت قرار دارد. أکثر
        انسان‌ها از گذشته های بسیار دور به این واقعیت مهم دست یافتند که برای گذران زندگی و گام نهادن به سوی ترقی به ایستی به عناصر تجارت، زراعت و صنعت توجه داشت. در قرون بعد ÷این باور ضرورت یافت که از میان سه عنصر یاد شده، کشاورزی و تولید مواد غذایی در اولویت قرار دارد. در این میان گیاه پنبه به عنوان یک محصول اساسی و استراتژیک از دیر باز مورد توجه بشر بوده است. این تحقیق به امکان سنجی کشت این محصول در جویم لارستان پرداخته است. و پارامترهای بارش، دما، رطوبت نسبی، آب و خاک را مورد بررسی و پردازش قرار داده است. سپس با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS نقشه‌های مورد نیاز تهیه و نسبت به تجزیه و تحلیل آنها اقدام لازم به عمل آمده است. به طور خلاصه نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که از میان عناصر اقلیمی، تاریخ کاشت و کیفیت آب می تواند بیشترین نقش را در امکان کشت پنبه در شهرستان دارا باشد. نتایج نشان میدهد شروع کشت پنبه در جویم 15 اردیبهشت و شروع زمان برداشت از 11 آبان میباشد. تلفیق و هم پوشانی نقشه‌های حاصل از عوامل اقلیمی و غیر اقلیمی نشان می‌دهد دشت جویم جزء مناطق مناسب کشت پنبه است. شرایط مورد نیاز برای کشت پنبه در این منطقه در حد مطلوب وجود دارد و یا اینکه به شرایط مطلوب بسیار نزدیک است. بنابراین با رعایت شروع زمان کشت و آگاهی یافتن کشاورزان از این مسئله، میتوان بهره برداری پنبه را در منطقه افزایش داد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        39 - ارزیابی آسایش اقلیمی در مساکن روستایی شمال دشت قزوین با روش ET و شاخص PET
        حسین اینانلو حسین محمدی
        در رویکرد هم‌سازی انسان با طبیعت، مسکن موضوع مهمی است که همگونی آن با محیط می‌تواند گام ارزنده‌ای در جهت تعدیل بحران انرژی و چالش‌های زیست‌محیطی باشد. در این میان روستاها و روستا- شهرهای واقع در حوزه منظومه‌های شهری اهمیت قابل توجهی را دارد.در این پژوهش ابتداً با استفاد أکثر
        در رویکرد هم‌سازی انسان با طبیعت، مسکن موضوع مهمی است که همگونی آن با محیط می‌تواند گام ارزنده‌ای در جهت تعدیل بحران انرژی و چالش‌های زیست‌محیطی باشد. در این میان روستاها و روستا- شهرهای واقع در حوزه منظومه‌های شهری اهمیت قابل توجهی را دارد.در این پژوهش ابتداً با استفاده از آمارنامه نفوس و مسکن در سال‌های؛ 1375، 1385 و 1390، مطالعه‌ی جمعیتی به منظور تبیین ضرورت مطالعه‌ی مسکن روستایی شمال دشت قزوین صورت گرفت. سپس به استناد داده‌های ایستگاه‌های هواشناسی داخل و مجاور منطقه، نقشه پهنه‌بندی اقلیمی در محیط GIS تهیه شد. در نهایت آسایش اقلیمی منطقه با روش تجربی دمای مؤثر (ET) و شاخص نرم‌افزاری دمای معادل فیزیولوژیکی (PET) محاسبه و نقشه‌های آسایشی مربوطه تهیه گردید. یافته‌های پژوهشی نشان داد؛ مطالعه‌ی مسکن روستایی منطقه توجیه جمعیتی دارد. همچنین نقشه اقلیمی منطقه، تغییر اقلیم را از نیمه‌خشک به خشک در امتداد شمال‌غرب به جنوب‌شرق نشان داد. دوره‌ی آسایش اقلیمی نیز در حرکت به سمت جنوب‌شرق کاهش معنی‌داری را معرفی کرد. به عنوان نتایج این پژوهش، موارد اجرایی از قبیل: اجرای معماری فشرده همراه با دیوارها و سقف سنگین، جایابی ایوان در شمال شرق خانه، تعبییه بازشوهای سقفی و کاربست آجر در نمای ساختمان، قابل پیشنهاد است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        40 - مبانی طراحی اقلیمی واحدهای مسکونی شهر یزد ( مبانی حرارتی و نورگیری )
        سعید جهانبخش نجما اسمعیل پور
        در این تحقیق برای دستیابی به برخی از اصول طراحی اقلیمی در مناطق گرم و خشک، شهر یزد به عنوان نمونه انتخاب شده است. ابتدا شرایط بیوکلیمای انسانی این شهر بر اساس مدل ترجونگ تعیین گردیده و سپس اقلیم فیزیولوژیک برای هر ماه مشخص شده است. نتایج این قسمت از مطالعه نشان می دهد ک أکثر
        در این تحقیق برای دستیابی به برخی از اصول طراحی اقلیمی در مناطق گرم و خشک، شهر یزد به عنوان نمونه انتخاب شده است. ابتدا شرایط بیوکلیمای انسانی این شهر بر اساس مدل ترجونگ تعیین گردیده و سپس اقلیم فیزیولوژیک برای هر ماه مشخص شده است. نتایج این قسمت از مطالعه نشان می دهد که در شهر یزد تنها در ماه های اکتبر و آوریل، شرایط آسایش حرارتی شبانه روزی برقرار بوده و در شب های ماه های مه و سپتامبر نیز شرایط حرارتی تا حدّی فراهم بوده است. در ماه های ژوئن، ژوئیه و اوت، شرایط بیوکلیمایی بسیار سخت حاصل از گرمای هوا حاکم بوده است و همچنین در ماه های دسامبر، ژانویه و فوریه شرایط سخت بیوکلیمایی حاصل از برودت هوا وجود داشته است. در مرحله بعدی این مطالعه،اصول حاکم بر طراحی اقلیمی کالبد ساختمان (بر اساس مدل ماهانی) و احکام معماری ساختمان به منظور ایجاد شرایط آسایش در داخل بنا ( بر اساس نمودار زیست اقلیم ساختمانی گیونی ) استخراج گردیده است. در مرحله نهایی با استفاده از دیاگرام مسیر عبور خورشید اقدام به تعیین نور مطلوب و نامطلوب گردیده و بر این اساس شرایط نورگیری ساختمان برای شهر یزد ارائه شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        41 - نقش الگوهای فشار در بارش های سواحل جنوبی دریای خزر
        بهلول علیجانی حسین محمدی آتوسا بیگدلی
        مطالعۀ بارندگی به عنوان یک عنصر بسیار مهم آب و هوایی و رکن اصلی در مطالعات بیلان آب اساس برنامه ریزی های منابع طبیعی هر کشوری را تشکیل می دهد. بدین جهت در این تحقیق به منظور شناسایی نقش الگوهای فشار در بارش های سواحل جنوبی دریای خزر بارش روزانه ایستگاه های سینوپتیک و کل أکثر
        مطالعۀ بارندگی به عنوان یک عنصر بسیار مهم آب و هوایی و رکن اصلی در مطالعات بیلان آب اساس برنامه ریزی های منابع طبیعی هر کشوری را تشکیل می دهد. بدین جهت در این تحقیق به منظور شناسایی نقش الگوهای فشار در بارش های سواحل جنوبی دریای خزر بارش روزانه ایستگاه های سینوپتیک و کلیماتولوژی سواحل جنوبی دریای خزر در دورۀ آماری 2003-1986 به صورت کنترل کیفیت شده از سازمان هواشناسی کشور تهیه شد. کل منطقه بر اساس بارش روزانه و به روش خوشه بندی ، پهنه بندی شده به سه ناحیه مجزا تقسیم شد. در هر ناحیه توالی های بارش 2 روزه و بیشتر برای دورۀ آماری مورد مطالعه استخراج شد. برای هر توالی یک نمونه معرف انتخاب گردید و سپس برای هر توالی نمونه در هر ناحیه نقشه های سطح زمین و سطح 500 هکتوپاسکال استخراج گردیده و بررسی گردید. بدین ترتیب الگوهای فشار برای توالی های بارش 2 روزه و بیشتر در هر ناحیه مشخص گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که: بیشتر بارش ها در توالی های دو و سه روزه رخ می دهند که نشان دهنده دینامیک بودن عامل آنها است. سیستم های سینوپتیک ایجاد کننده این بارشها پرفشار های دینامیک غربی هستند که غالبا در ماه اکتبر وارد منطقه می شوند. این سیستم ها با هدایت هوای سرد از روی آب گرم دریای خزر سبب ناپایداری شده و در سواحل ایران بارش ایجاد می کنند. علیرغم باور عمومی نقش پرفشار سیبری در ایجاد بارش های منطقه کم رنگ بود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        42 - تغییر اقلیم در ناهمواری های زاگرس
        معصومه صوفی بهلول علیجانی
        در ایران، تغییرات اقلیم بسیار مهم ارزیابی می گردد زیرا بالارفتن دما و کمبود بارش ایران تأثیرات منفی زیادی بر رویمنابع آب و امنیت غذایی دارد که سبب گسستن بافت های زیستی، اجتماعی و غیره می گردد. از این لحاظ، ارزیابیتغییرات مقدار بارش حائز اهمیت است. بررسی و ارزیابی روند ب أکثر
        در ایران، تغییرات اقلیم بسیار مهم ارزیابی می گردد زیرا بالارفتن دما و کمبود بارش ایران تأثیرات منفی زیادی بر رویمنابع آب و امنیت غذایی دارد که سبب گسستن بافت های زیستی، اجتماعی و غیره می گردد. از این لحاظ، ارزیابیتغییرات مقدار بارش حائز اهمیت است. بررسی و ارزیابی روند بلندمدت بارش و دما در ناهمواری های زاگرس بهکمک سری های زمانی مجموع بارش، فراوانی روزهای بارشی، میانگین دمای شبانه روز و تفاوت دمای کمینه وبیشینه ی 26 ایستگاه های هواشناسی ممکن گردیده است. حداقل دوره ی آماری سری های زمانی 17 و حداکثر 55 سالبود. بنهجاری سری های زمانی با آزمون لایلی فورس و روند آنها با آزمون های پارامتریلجانگ- باکس و ناپارامتریتاوکندال ارزیابی شده است. علاوه بر این، از آزمون همبستگی پیرسن برای برآورد نوع روند و شیب آن استفاده گردیدهاست. نتایج آزمون ها، تغییرات گرایش دار(کاهشی و افزایشی ) معنی داری را در سری مجموع بارش و فراوانیروزهای بارشی سالانه ی ایستگاه های زاگرس نشان ندادند. در مقابل، سری های زمانی میانگین دمای شبانه روز وتفاوت دمای کمینه و بیشینه، دچار تغییرات شدیدتری گردیده اند. در بیش از 90 درصد ایستگاه های مورد مطالعه، سریزمانی میانگین دمای شبانروز دارای روند بوده که عمدتاً گرایش افزایشی دارد. درمقابل، سری زمانی تفاوت دمای کمینهو بیشینه در بیش از یک سوم ایستگاه های ناهمواری های زاگرس دارای روند می باشد. ایستگاه هایی که روند کاهشیو افزایشی در سری زمانی تفاوت دمای کمینه و بیشینه آنها وجود دارد، در فراوانی با همدیگر یکسان بوده و از اینلحاظ یک الگوی مکانی مشخص در تغییرات سری زمانی تفاوت دمای کمینه و بیشینه ی ناهمواری های زاگرس وجودندارد تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        43 - مطالعه معماری ساختمانهای شهر تهران بر اساس عناصر اقلیمی (مطالعه موردی: منطقه 5 شهرداری)
        مارال حبیبی خامنه حسین محمدی
        منطقه 5 با توجه به ایستگاه مهرآباد با طول جغرافیایی 51 درجه و 19 دقیقه و عرض 35 درجه و 41 دقیقه دارای ارتفاع 1191 متر می باشد و شرایط توپوگرافی خاصی را به خود اختصاص داده است. منطقه دارای آب و هوا گرم و خشک در تابستان و سرد و خشک در زمستان می‌باشد. تحقیق در خصوص اقلیم و أکثر
        منطقه 5 با توجه به ایستگاه مهرآباد با طول جغرافیایی 51 درجه و 19 دقیقه و عرض 35 درجه و 41 دقیقه دارای ارتفاع 1191 متر می باشد و شرایط توپوگرافی خاصی را به خود اختصاص داده است. منطقه دارای آب و هوا گرم و خشک در تابستان و سرد و خشک در زمستان می‌باشد. تحقیق در خصوص اقلیم ومعماری منطقه 5 تهران با هدف استفاده بیشتر از عناصر اقلیمی جهت ایجاد آسایش می باشد. برای رسیدن به اهداف پژوهش از داده های ایستگاه سینوپتیک مهرآباد در دوره آماری 20 ساله(1981 تا 2010) استفاده شد. و شرایط زیست اقلیمی بر اساس روشهایی مانند روش زیست اقلیمی اولگی و نرم افزار Climate Consultant برای تعیین محدوده آسایش دمایی استفاده شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که جهت استقرار مناسب ساختمان جهت شمالی- جنوبی با کشیدگی در راستای شرقی- غربی می باشد اگر احکام معماری به وسیله شاخص های آسایش دمایی انجام شود زمان استفاده از وسایل گرمایشی و سرمایشی در ساختمانهای منطقه 5 شهر تهران کاهش می یابد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        44 - ارزیابی سوانح و ایمنی حمل و نقل جاده ای با رویکرد مخاطرات اقلیمی در محور کرج – چالوس
        رضا برنا حسین محمدی محمدرضا ثروتی
        عوامل مختلفی بر ایمنی حمل و نقل جاده ای تاثیر دارند که یکی از آنها مخاطرات اقلیمی است، از بین مخاطرات اقلیمی که ایمنی حمل و نقل جاده ای را تحت تأثیر قرار می دهد می توان به پدیده های بهمن، باران، برف، یخبندان و مه اشارهکرد. در این تحقیق ضمن بررسی ارتباط بین هر یک از مخاط أکثر
        عوامل مختلفی بر ایمنی حمل و نقل جاده ای تاثیر دارند که یکی از آنها مخاطرات اقلیمی است، از بین مخاطرات اقلیمی که ایمنی حمل و نقل جاده ای را تحت تأثیر قرار می دهد می توان به پدیده های بهمن، باران، برف، یخبندان و مه اشارهکرد. در این تحقیق ضمن بررسی ارتباط بین هر یک از مخاطرات اقلیمی و ایمنی حمل ونقل جاده ای در محور کرج - چالوس با استفاده از اطلاعات و داده های مورد نظر و با استفاده از روشهای آماری، اقدام به تهیه نقشه احتمال خطر تصادف در هر یک از وضعیتهای مختلف اقلیمی گردید. بر اساس نتایج حاصل از این نقشه ها، بیشترین احتمال خطر در هنگام ریزش باران از کیلومتر 95 تا 145, در هنگام پدیده یخبندان از کیلومتر 35 تا 85, در هنگام ریزش برف از کیلومتر 45 تا 85 ,در هنگام پدیده مه از کیلومتر 96 تا 130 و در هنگام سقوط بهمن از کیلومتر 56 تا 70 محور کرج - چالوس وجود دارد . تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        45 - معماری همساز با اقلیم دهستان صور منطقه آذربایجان شرقی با تعیین مناسب ترین شاخص RAY MAN
        حسن ستاری ساربانقلی هادی رضانژاد اصل بناب
        در تحلیل اقلیم آسایشی روستای صور، واقع در استان آذربایجان شرقی، از سه شاخص دمای معادلفیزیولوژی(PET)و متوسط نظرسنجی پیش بینی شده(PMV)و شاخص دمای موثر استاندارد(SET) استفاده شده است. در این تحقیق اطلاعات اقلیمی که از نزدیکترین ایستگاه سینوپتیک موجود در منطقه گردآوری شده ا أکثر
        در تحلیل اقلیم آسایشی روستای صور، واقع در استان آذربایجان شرقی، از سه شاخص دمای معادلفیزیولوژی(PET)و متوسط نظرسنجی پیش بینی شده(PMV)و شاخص دمای موثر استاندارد(SET) استفاده شده است. در این تحقیق اطلاعات اقلیمی که از نزدیکترین ایستگاه سینوپتیک موجود در منطقه گردآوری شده است به ارزیابی شرایط اقلیم آسایشی روستای مورد مطالعه به صورت روزانه و ماهانه میپردازد. از بین سه معیار فوق الذکر مدل،RAYMANشاخص دمای معادل فیزیولوژی یاPETبا بیشترین تطابق در اقلیم منطقه به عنوان الگوی مناسب انتخاب گردیده است. نتایج این شاخص نشان میدهد دوره آسایش اقلیمی در این روستا کوتاه و محدود به دوره 44 روزه است که بیشتر درماه هایخرداد و مهر به وقوع می پیوندد. به گونه ای که با وجود عدم تنش گرمایی، 179 روز از سال در شرایطتنش سرمایی بسیار شدید تا تنش سرمایی متوسط قرار دارد. در ادامه با در نظر گرفتن زاویه تابش، جهتتابش خورشیدی و جهت وزش باد های غالب به ارائه پیشنهاد هایی متناسب با شرایط اقلیمی این روستاپرداخته است. طبق تحلیل های صورت گرفته مناسب ترین جهت استقرار خانه ها در این روستا ما بینزاویه 15 الی 30 درجه جنوب شرقی است، که با شرایط اقلیمی منطقه بیشترین سازگاری را دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        46 - معرفی طبقه بندی اقلیمی ریواس مارتینز 1 (مطالعه موردی: استان گیلان و خراسان)
        بهمن رمضانی گورابی
        پتانسیل های طبیعی بالفعل و بالقوۀ هر ناحیه و منطقۀ جغرافیایی به عوامل و عناصر اقلیمی وابسته است . وباتوجه به پارامترهای سازندۀ دستگاه اقلیم ، قابل فرموله شدن می باشد واز طریق آن فرمول می توان مناطق دارایاقلیم مشابه را شناسایی کرد. این مقاله روش طبقه بندی اقلیمی (بیو کلی أکثر
        پتانسیل های طبیعی بالفعل و بالقوۀ هر ناحیه و منطقۀ جغرافیایی به عوامل و عناصر اقلیمی وابسته است . وباتوجه به پارامترهای سازندۀ دستگاه اقلیم ، قابل فرموله شدن می باشد واز طریق آن فرمول می توان مناطق دارایاقلیم مشابه را شناسایی کرد. این مقاله روش طبقه بندی اقلیمی (بیو کلیماتیک) ریواس مارتینز را که به طور وسیع درنواحی ساحلی و فلات های مدیترانه ای اقیانوس اطلس مورد استفاده قرار گرفته است، شرح می دهد و برای استانگیلان و خراسان (ناحیه ساحلی و قاره ای یا بری ) به عنوان نمونه طبقه بندی و تهیه نقشه اقلیمی (بیو کلیمایی ) ارائهشده است . جهت انجام کار از آمار 15 ایستگاه گیلان و 13 ایستگاه خراسان و از پارامترهای میانگین حداکثر دمایگرم ترین ماه سال، میانگین حداقل دمای سردترین ماه سال، دمای متوسط ماهانه، میانگین دمای حداکثر سردترینماه سال و مجموع دمای ماهانه استفاده شد و شاخص های بیوکلیمایی قاره ایاقیانوسی، شاخص بیوکلیمای دمایی،شاخص بیوکلیمای آمبروترمیک محاسبه گردید . نقشه اقلیمی با شاخص بیوکلیمایی آمبروترمیک ترسیم شد و اینکار می تواند با توجه به محاسبات برای تمام شاخص ها انجام گردد . و نهایتا برای مقایسه ودقت روش با روشاقلیمی آمبرژه ،گوسن ،دمارتن و کوپن مورد بررسی ومقایسه قرار گرفت .نتیجۀ مطالعه نشان داد روش ریواس مارتینز در شرایط نزدیکی با روش گوسن قراردارد و به طور واقعی ترمی تواند اقالیم (بیو کلیماها) را جدا سازی نماید .پیشنهاد می شود این روش با توجه به وسعت سواحل جنوب و شمال ایران و توده قاره ای فلات ایران بهعنوان یک روش اقلیمی (بیوکلیمایی) مورد مطالعه سراسری و طبقه بندی با یک دوره آماری بلند مدت قرارگیرد تا باتوجه به توان های اقلیمی و محیطی در ایران، ابزاری مناسب برای اهداف برنامه های اجرایی، مورد استفاده قرارگیرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        47 - کاربرد سیگنال‌های اقلیمی در پیش بینی تبخیر در غرب ایران
        عنایت اله رحمتی مجید منتظری امیر گندمکار مهران لشنی زند
        تبخیر یکی از متغیرهای اقلیمی است که پیش بینی آن نقش مهمی در برنامه ریزیهای مربوط به آب دارد. با توجه به بالا بودن نسبی میزان بارندگی در مناطق غرب ایران، آگاهی از میزان تبخیر برای مدیریت درست آب در این مناطق ضروری میباشد. از عوامل اثرگذار بر میزان تبخیر، سیگنال‌های اقلیم أکثر
        تبخیر یکی از متغیرهای اقلیمی است که پیش بینی آن نقش مهمی در برنامه ریزیهای مربوط به آب دارد. با توجه به بالا بودن نسبی میزان بارندگی در مناطق غرب ایران، آگاهی از میزان تبخیر برای مدیریت درست آب در این مناطق ضروری میباشد. از عوامل اثرگذار بر میزان تبخیر، سیگنال‌های اقلیمی میباشند که توجه به نقش آنها پیش بینی تبخیر را ممکن می کند. با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی به پیش بینی تبخیر بر اساس این سیگنال‌ها اقدام شده که آمار مربوط به تبخیر از تشت در 3 ایستگاه سینوپتیک با حداقل 20 سال آمار ماهانه و نیز مهمترین سیگنال‌های اقلیمی با نرم افزار نروسلوشن (Neurosolution) تجزیه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان دهنده آن است که مهمترین سیگنال‌های مرتبط با تبخیر در منطقه شامل Nina3:، Nina1، SW Monsoon، Mei و Nina4 میباشد. مقایسه داده‌های مشاهده ای تبخیر و خروجی شبکه عصبی، همبستگی بالا بین این داده را نشان می دهد. به گونه‌ای که میزان این همبستگی در ایستگاه کرمانشاه 71 درصد، همدان 82 درصد و سنندج 80 درصد است. با درنظر گرفتن خروجی شبکه عصبی مصنوعی و داده‌های مربوط به سیگنال‌های اقلیمی، میتوان با دقت بالای 97 درصد به پیش بینی تبخیر درمنطقه مورد پژوهش اقدام نمود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        48 - ژئومرفولژی لسهای جنوب و شرق آق بند در شمال استان گلستان
        محمد رضا ثروتی محمدرضا زند مقدم
        در این مقاله به بررسی فرایندهاو فرمهای پدیده آمده در لسهای جنوب و شرق آق‌بند در شمال استان گلستان پرداخته شده است. منطقه مورد مطالعه قطب کشاورزی استان گلستان است، بدین ترتیب بررسی و شناخت رخسارهای فرسایشی از جمله فرسایش خندقی، بدلند، فرسایش تونلی، لغزش در آن اهمیت دارد. أکثر
        در این مقاله به بررسی فرایندهاو فرمهای پدیده آمده در لسهای جنوب و شرق آق‌بند در شمال استان گلستان پرداخته شده است. منطقه مورد مطالعه قطب کشاورزی استان گلستان است، بدین ترتیب بررسی و شناخت رخسارهای فرسایشی از جمله فرسایش خندقی، بدلند، فرسایش تونلی، لغزش در آن اهمیت دارد. از مهمترین فرآیندهای اصلی تشکیل دهندة این اشکال خصوصیات اقلیمی منطقة خشک و نیمه خشک بوده که به همراه سایر عوامل طبیعی دخالت لازم را صورت داده اند. با استفاده از روشهای آزمایشگاهی که در تجزیه و تحلیل خاکهای منطقه مورد مطالعه صورت گرفته، این نتیجه حاصل شد که وجود آهک، سیلت، رس و کچ در لس های منطقه رخساره های فرسایش خندقی در نواحی خشک مرکزی، پایپنگ در نواحی نیمه خشک شمالی، لغزش در نواحی مرطوب جنوبی و بدلند را تقریبا در اکثر بخشهای شمالی و مرکزی بوجود آورده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        49 - بیلان آب اقلیمی 1 و تعیین تیپ های آب و هوایی در حوضه آبریز کشف رود
        هادی قنبرزاده زین العابدین جعفرپور
        حوضه ی آبریز کشف رود بخشی از حوضه ی اصلی قره قوم بوده که در شمال شرق استان خراسان واقع شده است .در این حوضه بیلان آب اقلیمی و تیپ های آب و هوایی با تکیه بر عناصر هیدرواقلیم مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته اند. با توجه به مساله کمبود آب در کشور به ویژه استان خراسان و محدوده أکثر
        حوضه ی آبریز کشف رود بخشی از حوضه ی اصلی قره قوم بوده که در شمال شرق استان خراسان واقع شده است .در این حوضه بیلان آب اقلیمی و تیپ های آب و هوایی با تکیه بر عناصر هیدرواقلیم مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته اند. با توجه به مساله کمبود آب در کشور به ویژه استان خراسان و محدوده مورد مطالعه، هرگونه پژوهش وبررسی در خصوص تعیین بیلان آب اقلیمی می تواند در نحوه صحیح کاربری اراضی و استفاده بهینه از منابع آبسطحی و زیرزمینی حائز اهمیت باشد.اهداف اساسی این مقاله عبارتند از : الف- محاسبه بیلان آب اقلیمی در حوضه و ب - تعیین تیپ های آب وهوایی در محدوده مورد مطالعه . با توجه به آنالیز بیلان آب در حوضه کشف رود، مشخص گردید که به موازات کاهشبارندگی و افزایش دما، میزان تبخیر و تعرق به شدت افزایش یافته و کمبود شدیدی از نظر نیاز آب در دوره گرمسال وجود دارد . به طوری که مجموع تبخیر و تعرق ماه های تابستان یا میزان تمرکز تابستانی تبخیر و تعرق ماه های55 درصد میزان کل سالانه بوده است . فقر خاک از / 53 تا 9 / تابستان یا میزان تمرکز تابستانی تبخیر و تعرق بین 4نظر ذخیره آب در اواخر بهار و سراسر تابستان و اوایل پاییز ضرورت یک سیستم آبیاری کارآمد را می طلبد. طبقروش تورنت ویت 2 عمده ترین تیپ های آب و هوایی در سطح حوضه از نوع خشک و نیمه خشک همراه با مازاد آببسیار کم می باشد.نتایج حاصله از مطالعه بیلان آب اقلیمی در حوضه کشف رود مشخص می سازد که مازاد آب متعلق به دورهسرد سال بوده که البته حجم زیادی از آن به هدر می رود. بنابراین با توجه به شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک کهحاکم بر منطقه می باشد، ارائه برنامه آبیاری در اولویت کارهای اقتصادی در زمینه بهره برداری از منابع آب می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        50 - شواهد پدیده های یخچالی کوهستانی پلئیستوسن در ارتفاعات بزابن و بزاکوه (شرق گیلان)
        جلیل الدین سرور نیما فرید مجتهدی
        مطالعات مربوط به کواترنر در ایران حدودا از اوائل قرن بیستم به وسیله دانشمندان خارجی آغاز شد و پژوهشگرانداخلی نیز در دو دهه گذشته به ردیابی شواهد ژئومورفیک تغییرات اقلیمی و زمین شناسی کواتر نر پرداخته وتحقیقات دیگران را مورد بحث و بررسی قرار داده اند. در بین تحقیقات انجا أکثر
        مطالعات مربوط به کواترنر در ایران حدودا از اوائل قرن بیستم به وسیله دانشمندان خارجی آغاز شد و پژوهشگرانداخلی نیز در دو دهه گذشته به ردیابی شواهد ژئومورفیک تغییرات اقلیمی و زمین شناسی کواتر نر پرداخته وتحقیقات دیگران را مورد بحث و بررسی قرار داده اند. در بین تحقیقات انجام یافته، بررسی پدیده های یخچالی کوهستانی ایران در کواترنر چشمگیرتر است (محمودی، فرج ا ... 1367 ، ثروتی، محمدرضا 1369 ، رامشت، محمد حسین 1372 ، طاحونی، پوران 1384 و...). (با وجود این که در مورد یخچال های کوهستانی البرز و شمال غرب گیلان،تحقیقات متعددی انجام گرفته است ) به رغم وجود آثار و پدیده های یخچالی کواترنر در جنوب شرق گیلان، تاکنوندر این زمینه پژوهش منسجم و میدانی خاص صورت نگرفته است (بدین لحاظ، این تحقیق با هدف شناساییشواهد یخچالی کوهستانی و به منظور دانش افزایی و با استفاده از روش های تاریخی مقایسه ای،تحلیلژئومورفولوژیکی بر پایه ی مشاهدات میدانی و بررسی اسناد و مدارک موجود (نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی،عکس های هوایی و...) انجام شده و خلاصه ای از آن در این مقاله ارئه گردیده است.نتایج تحقیقات نشان داد،در هنگام یخبندان پلئیستوسن عرض های میانی و شمالی (دوران سرد و مرطوب )،در جنوب شرق شهرستان ”رودسر“ گیلان، یخچال های کوهستانی وجود داشته است که آثار ناشی از عملکرد آنبه صورت شواهدی نظیر : سیرک های یخچالی، یخ رفت ها، دامنه های مجاور، دره های معلق و ...) در سطح منطقه موردمطالعه برجای مانده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        51 - تحلیل همدیدی بارش سنگین 21 نوامبر 2011 استان کهکیلویه و بویراحمد (لیکک)
        دکترمجید منتظری محمدحسن نامی حمیده دالایی
        بارش سنگین و تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم آن بر روی زندگی انسان ها و فعالیت های انسانی نه تنهالزوم توجه به این پدیده محیطی را توجیه می کند. بلکه راه را برای پیش بینی رخداد آنها در آینده فراهممی سازد. دراین پژوهش معیار بارش سنگین، بارش بالای 100 میلی متر در یک روز و از روی أکثر
        بارش سنگین و تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم آن بر روی زندگی انسان ها و فعالیت های انسانی نه تنهالزوم توجه به این پدیده محیطی را توجیه می کند. بلکه راه را برای پیش بینی رخداد آنها در آینده فراهممی سازد. دراین پژوهش معیار بارش سنگین، بارش بالای 100 میلی متر در یک روز و از رویکرد محیطیبه گردشی استفاده شد شرایط همدیدی در زمان این رویداد ( 21 نوامبر 2011 ) بررسی گردید. جامعه آماریدر این پژوهش دارای دو پایگاه می باشد. نتایج نشان می دهد پیشروی کم فشار سودانی از سمت جنوبو پرفشار اروپایی از سمت شمال و تشکیل جبهه در غرب و جنوب غرب کشور و در تراز میانی جو نیزعمیق تر شدن فرود مدیترانه و حرکت شرق سوی آن و وجود رطوبت زیاد وقرار گیری هسته سرعترودباد جنب حاره ای بر روی دریای سرخ و شمال عربستان سبب بارش سنگین شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        52 - ارتباط تغییر اقلیم و پدیده ENSO و تاُثیر این پدیده بر نوسانات دما در استان خراسان
        علیرضا شهاب فر محمد معتمدی کوروش احترامیان
        در این پژوهش به منظور بررسی میزان ارتباط تغییر اقلیم با پدیده ENSO و ارتباط آن با تغییرات پارامترهای آب و هوایی ابتدا با استفاده از رابطه همبستگی سالانه و فصلی، شاخص نوسانات جنوبی (SOI) با داده های دما به دست آمده و سپس به منظور مطالعه دقیق تر نحوه تأثیر پدیده ENSO بر ن أکثر
        در این پژوهش به منظور بررسی میزان ارتباط تغییر اقلیم با پدیده ENSO و ارتباط آن با تغییرات پارامترهای آب و هوایی ابتدا با استفاده از رابطه همبستگی سالانه و فصلی، شاخص نوسانات جنوبی (SOI) با داده های دما به دست آمده و سپس به منظور مطالعه دقیق تر نحوه تأثیر پدیده ENSO بر نحوه تغییرات دمای مناطق مختلف استان خراسان نقشه های پهنه بندی مربوطه ترسیم شد . به طور کلی می توان نتیجه گرفت دمای کلیه مناطق استان (به ویژه نوار مرکزی و تا حدودی شمالی ) نسبت به پدیده ENSO واکنش معنی داری نشان می دهد بi عبارت دیگر میانگین ضرایب همبستگی دما با مقادیر SOI به طور سالانه و فصلی منفی است، به طور سالانه و فصلی منفی است، یعنی با افزایش مقادیر SOI مقادیر دما در سطح استان خراسان در فصول و سال های مختلف کاهش می یابد. با توجه به افزایش دمای مناطق مختلف استان (به طور فصلی و سالانه ) در زمان فعالیت فاز منفی ENSO شرایط النینو )، تغییرات دمای استان در این شرایط را می توان به دگرگونی الگوی وقوع پدیده ENSO در اثر تغییرات اقلیمی در سطح جهان مرتبط دانست. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        53 - بررسی روند تغییرات دما در بندرعباس وجزیره قشم با استفاده از آزمون ناپارامتری من-کندال
        علی سالاری امیر گندمکار
        مقطع زمانی مورد مطالعه در این بررسی دو دوره 56 و 17 ساله می باشد.دوره 56 ساله مربوط به ایستگاه بندرعباس می باشد که از سال 1957 تا 2012 را شامل میشود و دوره 17 ساله مربوط به ایستگاه قشم می باشد که از سال 1996 تا 2012 را در بر میگیرد.ابتدا سعی شده است با استفاده از روش رت أکثر
        مقطع زمانی مورد مطالعه در این بررسی دو دوره 56 و 17 ساله می باشد.دوره 56 ساله مربوط به ایستگاه بندرعباس می باشد که از سال 1957 تا 2012 را شامل میشود و دوره 17 ساله مربوط به ایستگاه قشم می باشد که از سال 1996 تا 2012 را در بر میگیرد.ابتدا سعی شده است با استفاده از روش رتبه ای من - کندال تغییرات داده ها شناسایی شوند و سپس نوع و زمان آن مشخص گردد. هدف از این تحقیق، بررسی روند تغییرات دمای ایستگاه های بندرعباس و جزیره قشم برای آشکار سازی تغییرات احتمالی آن از حالت نرمال با استفاده از آزمون ناپارامتری من-کندال می باشد.نتایجی که از این پژوهش حاصل شد به شرح زیر می باشد : 1-مطالعه تغییرات دمای حداقل در شهر بندرعباس در مقیاس ماهانه بیان کننده روند کاهشی شدید در این ایستگاه می باشد که شدت این روند در ماه مارس با 45/.- در مقایسه با بقیه ماهها بیشتر می باشد، ولی چنین یکنواختی در عنصر دمای حداکثر وجود ندارد و روند تغییرات عنصر دمای حداکثر تلفیقی از روند کاهشی(TD)وجهش منفی(AI) می باشد. بررسی روند تغییرات عنصر دمای حداقل وحداکثردر ایستگاه قشم نسبت به بندر عباس از ناهمگونی بیشتری برخوردار می باشد. مطالعه عنصر دمای حداقل در ایستگاه قشم در طول دوره مورد مطالعه نشان دهنده این است که 5 ماه از سال بدون روند می باشد و در بقیه ماهها نیز جهش مثبت نوع غالب تغییرات بوده است، در عنصر دمای حداکثر تقریبا در اکثر ماهها جهش افزایشی نوع غالب تغییرات می باشد. 2-در مقیاس سالانه، تغییرات دمای حداقل و حداکثر هر دو از نوع روند کاهشی می باشد، اما در ایستگاه قشم تغییرات دمای حداقل از نوع جهش کاهشی و تغییرات دمای حداکثر از نوع جهش مثبت بوده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        54 - آشکارسازی تغییر اقلیم محلی به کمک بررسی نوسانات زمانی روزهای یخبندان (مطالعۀ موردی مشهد)
        علیرضا شهاب فر سهراب محمدنیا قرایی محمد معتمدی
        در این تحقیق به منظور آشکارسازی تغییرات احتمالی اقلیم محلی، نوسانات زمانی روزهای یخبندان مشهد طی دوره آماری 1951-2000 مورد مطالعه قرار گرفت . در بررسی های اولیه مشخص شد که میانگین سالانه دما و دمای حداقل مطلق طی دورۀ یاد شده، روند صعودی دارند که این امر با روند نزولی تع أکثر
        در این تحقیق به منظور آشکارسازی تغییرات احتمالی اقلیم محلی، نوسانات زمانی روزهای یخبندان مشهد طی دوره آماری 1951-2000 مورد مطالعه قرار گرفت . در بررسی های اولیه مشخص شد که میانگین سالانه دما و دمای حداقل مطلق طی دورۀ یاد شده، روند صعودی دارند که این امر با روند نزولی تعداد روزهای یخبندان هم خوانیمناسبی از خود نشان می دهد.پس از انجام آزمون همگنی بارتلت همگن بودن داده های مورد مطالعه اثبات شد، با هدف آشکار شدن رونددر این داده ها از ضریب بحرانی کندال استفاده شد و معلوم شد در مجموع روزهای یخبندان سالانه شهر مشهددارای روند نزولی است.پس از انجام آزمو ن های بعدی نیز نتیجه گرفته شد که این روند تا حدودی مداوم بود چون در بعضی سال هابه هم خورده است. در نهایت معادله همبستگی تعداد روزهای یخبندان مشهد و سا لهای دورۀ آماری ب هصورت رابطه Y=107/35-0/53X محاسبه شد که این همبستگی نیز معنی دار بوده و بیانگر تغییرات 29/5- روزه در تعداد روزهای یخبندان طی دوره 50 ساله ی مورد مطالعه می باشد. چنین استنباط شد که داده های مذکور روند خطی مداوم شدیدی از خود نشان نداده، بلکه بیشتر رفتار نوسانی داشته است . در نهایت نیز با استفاده از آزمون Mann-kendail دو روند صعودی و دو روند نزولی معنی دار مشاهده شد . در انتهای دوره نیز یک نقطه تغییر دیده شد که معنی دار نبود و به طور کلی از حدود سال 1976 به بعد تعداد روزهای یخبندان در مشهد یک روند نزولی را پیشگرفته است. در مرحله بعد به منظور برازش یک مدل سری زمانی مناسب بر داده های مورد مطالعه از روش Box-Jenkins استفاده شد و با استفاده از منحنی های P-P¹ و اعمال تفاضل گیری از مرتبه اول، داده ها نرمال شدند و سپس با تحلیل منحنی های PACF³ و² ACF خاصیت ایستایی داده ها و حذف واریانس نیز بررسی و لحاظ گردید و در نهایت مدل سری زمانی ( 0,ARIMA (1, 1, برای سری مورد مطالعه، مناسب تشخیص داده شد و به منظور آزمون برازش از روش رگرسیون بهره گیری شد و در حد اعتماد 0/005 صحت مدل مورد تایید قرار گرفت به گونه ای که این مدل توانست تعداد روزهای یخبندان سال 2001 مشهد را با خطایی در حدود 3/3 درصد پیش بینی کند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        55 - وردش پذیری فعالیت خورشیدی و اثر آن بر اقلیم زمین (مطالعه موردی: اقلیم خاورمیانه و ایران)
        آذر زرین عباس مفیدی
        به منظور درک ساز و کار حاکم بر فعالیت خورشیدی و نحوه ارتباط آن با اقلیم زمین، خصوصیات فیزیکی وفعالیت های خورشید، ساختار و ویژگی های لکه های خورشیدی، سیکل فعالیت لکه های خورشیدی و ارتباط بینوردش پذیری فعالیت خورشیدی به ویژه تأثیر سیکل لکه های خورشیدی بر اقلیم زمین مورد ت أکثر
        به منظور درک ساز و کار حاکم بر فعالیت خورشیدی و نحوه ارتباط آن با اقلیم زمین، خصوصیات فیزیکی وفعالیت های خورشید، ساختار و ویژگی های لکه های خورشیدی، سیکل فعالیت لکه های خورشیدی و ارتباط بینوردش پذیری فعالیت خورشیدی به ویژه تأثیر سیکل لکه های خورشیدی بر اقلیم زمین مورد توجه قرار گرفت. جهتدرک و فهم ارتباط بین وردش فعالیت خورشیدی و اقلیم زمین، منطقه ایران-خاورمیانه، شمال آفریقا و مدیترانهبه عنوان یک منطقه جنب حاره ای نمونه انتخاب گردید. بررسی در دو مرحله انجام شد . در مرحله اول تعدادی ازایستگاه های ایران و مناطق جنب حاره ای هم جوار بررسی شد و داده های بارش و دمای تعداد 16 ایستگاه هواشناسی در منطقه خاورمیانه و ایران به ترتیب با طول دوره آماری مشترک 61 سا له ( 19930-1990 ) و 50 ساله ( 19951-2000 ) انتخاب گردید. در این مرحله داده های میانگین دمای فصل تابستان (ژوئیه، اوت و سپتامبر ) و مجموع بارش و میانگین دمای فصل زمستان(ژانویه، فوریه و مارس) استفاده گردید. در مرحله دوم به منظور بررسیرابطه بین مؤلفه های اصلی گردش جو در مناطق جنب حاره ای و سیکل فعالیت خورشیدی، منطقه ایران -خاورمیانه،شمال آفریقا و مدیترانه به چهار قطاع تقسیم گردید و با بررسی نقشه های تراز 500 و 50 هکتوپاسکال برای هریک از قطاع ها متوسط ارتفاع ژئوپتانسیل برای یک دوره 53 ساله ( 1948-2000 ) به ترتیب برای فصول زمستان و تابستان محاسبه شد . همچنین موقعیت و سرعت متوسط هسته جت جنب حاره در تراز 200 هکتوپاسکال در منطقهشمال آفریقا، خاورمیانه و مدیترانه برای دوره و فصول یاد شده استخراج و ارتباط آن با سیکل فعالیت خورشیدیبررسی شد . جهت تعیین ارتباط بین وردش پذیری فعالیت خورشیدی و متغیرهای اقلیمی و مؤلفه های منطقه ایگردش جو، تعداد لکه های خورشیدی، شار پرتو رادیویی خورشیدی و یک شاخص فعالیت ژئومغناطیسی موسوم به شاخص AA مورد استفاده قرار گرفت. یافته های تحقیق ارتباط معنادار قابل توجهی را بین تعداد لکه های خورشیدی و شار پرتو رادیویی خورشیدی بامجموع بارش زمستانه و میانگین دمای فصول حدی ایستگاه های منتخب ایران و مناطق هم جوار نشان نمی دهد. باوجود این همبستگی های ضعیف به دست آمده نشانگر آن است که در سال هایی که فعالیت خورشیدی به حداکثرخود می رسد، دمای میانگین فصل زمستان در منطقه خاورمیانه و ایران به طور نسبی کاهش می یابد . در مطالعهتغییرات متوسط ارتفاع ژئوپتانسیلِ ترازهای 500 و 50 هکتوپاسکال در ارتباط با شاخص های مربوط به سیکلفعالیت خورشیدی برای فصول حدی این نتیجه حاصل شد که به طورکلی تغییر فعالیت خورشید با ارتفاع ژئوپتانسیلدر مناطق ایران - خاورمیانه، شمال آفریقا و مدیترانه (قطاع های تعریف شده) همبستگی مثبت دارد . بالاترین میزانهمبستگی در تراز 50 هکتوپاسکال(پوش سپهر تحتانی) مشاهده گردیده است . به طوری که در بررسی تغییراتارتفاع متوسط تراز 50 هکتوپاسکال در تابستان تمامی شاخص های فعالیت خورشیدی با قطاع های چهارگانههمبستگی مثبت معناداری را نشان داده اند. در بررسی سرعت و موقعیت هسته جت جنب حاره و ارتباط آن با تعدادلکه ها و سایر شاخص های فعالیت خورشیدی برای دو فصل زمستان و تابستان همبستگی منفی ضعیفی مشاهدهگردید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        56 - بکارگیری مدل های آماری در شناسایی پدیده تغییر اقلیم (مطالعه موردی : ایستگاه های کرمان و بم)
        هوشمند عطایی راضیه فنایی محمد علی رجایی ریزی مهدیه فاتحی
        پژوهش حاضر با هدف بررسی روند تغییرات اقلیمی دو ایستگاه کرمان و بم به عنوان ایستگاه های منتخب استان کرمان صورت گرفته است. در این راستا از پارامترهای میانگین دمای خشک، دمای حداقل، دمای حداکثر، دمای شبانه روزی، حداقل مطلق دما، حداکثر مطلق دما، میانگین رطوبت نسبی، حداکثر رط أکثر
        پژوهش حاضر با هدف بررسی روند تغییرات اقلیمی دو ایستگاه کرمان و بم به عنوان ایستگاه های منتخب استان کرمان صورت گرفته است. در این راستا از پارامترهای میانگین دمای خشک، دمای حداقل، دمای حداکثر، دمای شبانه روزی، حداقل مطلق دما، حداکثر مطلق دما، میانگین رطوبت نسبی، حداکثر رطوبت نسبی، حداقل رطوبت نسبی و مجموع بارش در مقیاس ماهانه و سالانه طی مقطع زمانی 2005-1957 استفاده به عمل آمد. در ابتدا بهنجاری و همگنی داده های مورد استفاده توسط آزمون های اندرسون-دارلینگ و کای اسکور بررسی شد. سپس جهت داده های با توزیع نرمال، آزمون تابع خود همبستگی و جهت داده های با توزیع غیرنرمال، آزمون آماری-گرافیکی من- کندال بکار گرفته شد. در نهایت مدل تحلیلی روند به روش کمترین مربعات بر روی داده های با توزیع نرمال صورت پذیرفت. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که در ایستگاه کرمان با توجه به روندهای مشاهده شده در ماه هایی که از الگوهای روند پیروی می کردند؛ میانگین دمای خشک از روند کاهشی، حداکثر مطلق دما بدون روند و سایر عناصر دمایی از روند افزایشی برخوردار بوده اند. در عناصر رطوبتی نیز میانگین رطوبت نسبی و حداکثر رطوبت نسبی دارای روند افزایشی و حداقل رطوبت نسبی دارای روند کاهشی بوده است. در مقابل وجود روند افزایشی در عناصر دمایی و روند کاهشی در عناصر رطوبتی ایستگاه بم تأیید شد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        57 - تحلیل رابطه تراز آب دریاچه ارومیه با سیگنال های اقلیمی
        مرتضی بیطاری خالدی ابراهیم فتاحی
        از جمله مشخصه های مهم هر دریاچه، تراز سطح آب آن است. آگاهی از نحوه نوسانات تراز آب امریموثر در تغییر و بررسی مسایل مرتبط از جمله تغییرات ذخیره آب دریاچه ساخت و ساز های ساحلیو مباحث زیست محیطی است. در این تحقیق به بررسی تاثیر سیگنال های هواشناسی بر نوسان آبدریاچه ارومیه أکثر
        از جمله مشخصه های مهم هر دریاچه، تراز سطح آب آن است. آگاهی از نحوه نوسانات تراز آب امریموثر در تغییر و بررسی مسایل مرتبط از جمله تغییرات ذخیره آب دریاچه ساخت و ساز های ساحلیو مباحث زیست محیطی است. در این تحقیق به بررسی تاثیر سیگنال های هواشناسی بر نوسان آبدریاچه ارومیه و دبی حوضه آبریز دریاچه ارومیه پرداخته شده است. داده های مورد استفاده در اینتحقیق به علت حجم زیاد در فواصل زمانی سال های 1951 الی 1986 تا سال های 2008 الی 2011 درایستگاه های مختلف متفاوت است. در بررسی حاضر از داده های ماهانه سیگنال های -2NAO+NIN01-SOI-PDO-NP 4NOI+NIN03-Nino4-Nino3-استفاده شده است. تمامیداده های فوق از مرکزNCEPتهیه گردیده. پس از تبیین ارتباط و نوع آن ، مدل پیش بینی با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی برای بازه های زمانه همزمان ، سه ماهه و شش ماهه محاسبه شد. نتایج حاصل ازاین مدل مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بررسی مدل های خروجی از نرم افزار شبکه عصبیمصنوعیNeurosolutions6نشان می دهد که در تمامی ایستگاه ها در حالت های زمانی مختلف اعمدبی حوضه آبریز دریاچه ارومیه به ترتیب 1-NINO 3+4-1 NINO3 NINO1+2-3 NINO4-4می باشد و کمترین تاثیر به ترتیب مربوط به 1-NOI -2 NAO SOI -4 PDO -3 5-NPمی باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        58 - تأثیر یخبندانهای زودرس پاییزه و دیررس بهاره برکشت غلات در شهرستان کرج
        حسین محمدی مجید گزلخو
        از آنجا که وقوع یخبندانها سبب خسارات زیادی به محصولات کشاورزی و باغات در شهرستان کرج گردیده است بنابراین توجه مسئولین امر شهرستان به شناخت شرایط وقوعیخبندانها، می تواند از وارد شدن خسارت شدید به کشاورزان جلوگیری به عمل آورد. در این تحقیق از آمار 25 ساله درجه حرارت حداقل أکثر
        از آنجا که وقوع یخبندانها سبب خسارات زیادی به محصولات کشاورزی و باغات در شهرستان کرج گردیده است بنابراین توجه مسئولین امر شهرستان به شناخت شرایط وقوعیخبندانها، می تواند از وارد شدن خسارت شدید به کشاورزان جلوگیری به عمل آورد. در این تحقیق از آمار 25 ساله درجه حرارت حداقل ایستگاه سینوپتیک هواشناسی کرج استفاده شد. به جهت تعیین تاریخ اولین یخبندان زودرس پاییزه و آخرین یخبندان دیررس بهاره از آستانه صفر به دلیل عام بودن مورد استفاده قرار گرفت. ابتدا تاریخ اولین یخبندان پاییزه با دوام دو تا سه روزه و آخرین یخبندان بهاره در هر سال زراعی تعیین شد؛ سپس نسبت به بررسی این مقادیر از نظر احتمال های وقوع و تابع های توزیعآماری مختلف بطور مجزا برای شروع یخبندان زودرس پاییزه و آخرین یخبندان دیررس بهاره اقدام شد. براساس بررسی انجام شده از بین 6 تابع احتمال، توزیع لوگ پیرسون نوع سه بر روی داده های پاییز و توزیع دوپارامتری گاما روی داده های بهار با کمترین میانگین مربع انحراف نسبی دارای بهترین برازش بودند. مطابق نتایج این پژوهشاحتمال وقوع اولین یخبندان زودرس پاییزه بعد از 16 آذر و با همین احتمال قبل از 29 آبان،20 درصد می باشد. همچنین احتمال وقوع آخرین یخبندان دیررس بهاره بعد از 22 فروردین و با همین احتمال قبل از 26 اسفند،20 درصد می باشد. بر اساس نتایج بدست آمده در این تحقیق بهترین زمان کاشت گندم- بر اساس نیاز حرارتی گندم پاییزه برای شروع مرحله پنجه زدن (370 درجه روز ) در شهرستان کرج بین 28 مهر تا 5 آبان می باشد.بر اساس اطلاعات و شواهد بدست آمده در این پژوهش یخبندان دیررس بهاره (چنانچه گیاه در مراحل خوشه دهی یا گل دهی باشد) بر عملکرد محصول گندم تأثیر به سزایی دارد ولی یخبندان زودرس پاییزه با وجود ایجاد تأخیر در رشد گیاه، تأثیر چندانی بر عملکرد گیاه نداشته و آسیب گیاه در این فصل بیشتر حساس به تاریخ کشت و شدت یخبندان و همزمانی مرحله جوانه با این سرما می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        59 - یخبندان بزرگ ( قبل از حداکثر یخچالی پایانی) در کوه های جنوب شرق ایران: نمونه موردی ماسیف کوه جوپار در زاگرس ( قسمت دوم )
        ماتیاس کوله
        در کوه جوپار با ارتفاع 4000 متر که در زمان حاضر یخچال ندارد و در بخش خشک زاگرس قرار دارد، شواهدی از دو دوره یخبندان شناخته شده است. یک دوره قدیمی تر در زمان قبل از حداکثر یخچالی پایانی ( یخبندان ریس حدود 130000 سال پیش ) و یک دوره جوان تر در زمان " حداکثر یخچال پایانی " أکثر
        در کوه جوپار با ارتفاع 4000 متر که در زمان حاضر یخچال ندارد و در بخش خشک زاگرس قرار دارد، شواهدی از دو دوره یخبندان شناخته شده است. یک دوره قدیمی تر در زمان قبل از حداکثر یخچالی پایانی ( یخبندان ریس حدود 130000 سال پیش ) و یک دوره جوان تر در زمان " حداکثر یخچال پایانی " ( یخبندان ورم، حدود 60000 تا 18000 سال پیش ) در دوره یخبندان قبل از حداکثر به 18 کیلومتر می رسید در حالی که در دوره حداکثر یخچالی پایانی طول یخچال حدود 10 الی 12 کیلومتر می رسید. این یخچال ها به طرف پایین کوهستان تا حدود 2160 مترو 1900 متر جریان داشته اند. ضخامت یخ در دوره یخچالی از 550 متر تا 350 متر می رسید. در زمان " حداکثر یخچالی پایانی قسمت انتهایی یخچال به طور منفرد در قسمت هایی از کوهستان باقی می ماند. در زمان یخبندان قبل از حداکثر یخچالی پایانی ارتفاع حد تعادل (ذوب یخ و تغذیه یخچال ) در ارتفاع 2960 متری و در یخبندان "حداکثر یخچالی" در ارتفاع 3060متری قرار داشت، یعنی 1590 تا 1490 متر پایین تر از "حد برفی" قرار داشت بدین ترتیب نزول درجه حرارت از 11 تا 16 درجه سانتی گراد و یا به عبارتی 10 تا 15 درجه سانتی گراد برای مناطق کوهستانی جنوب شرق ایران در زمان 130000 و 60000-18000 سال پیش تعیین می گردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        60 - یخبندان بزرگ (قبل از حداکثر یخچالی پایانی) درکوه های جنوب شرق ایران: نمونه موردی ماسیف کوه جوپار در زاگرس
        ماتیاس کوله
        در کوه جوپار با ارتفاع 4000 مترکه در زمان حاضر یخچال ندارد و در بخش خشک زاگرس قرار دارد . شواهدی از دودوره یخبندان شناخته شده است . یک دوره قدیم یتر در زمان قبل از حداکثر یخچالی پایانی (یخبندان ریس حدود 130000 سالپیش) و یک دوره جوان تر در زمان ”حداکثر یخچالی پایان أکثر
        در کوه جوپار با ارتفاع 4000 مترکه در زمان حاضر یخچال ندارد و در بخش خشک زاگرس قرار دارد . شواهدی از دودوره یخبندان شناخته شده است . یک دوره قدیم یتر در زمان قبل از حداکثر یخچالی پایانی (یخبندان ریس حدود 130000 سالپیش) و یک دوره جوان تر در زمان ”حداکثر یخچالی پایانی “ (یخبندان ورم، حدود 60000 تا 18000 سال پیش ) در دورهیخبندان قبل از حداکثر یخچالی پایانی طول یخچال حداکثر به 18 کیلومتر می رسید در حالی که در دوره حداکثر یخچالی پایانیطول یخچال حدود 10 الی 12 کیلومتر می رسید. این یخچال ها به طرف پایین کوهستان تا حدود 2160 مترو 1900 متر جریانداشته اند. ضخامت یخ در دوره یخچالی از 550 متر تا 350 متر می رسید. در زمان ”قبل از حداکثر یخچالی“ یک زبانه یخچالیپایکوهی ممتد 23 کیلومتر به موازات کوهپایه گسترش یافته است . در زمان ”حداکثر یخچالی پایانی“ قسمت انتهایی یخچال بهطور منفرد در قسم تهایی ازکوهستان باقی می ماند.در زمان یخبندان قبل از ”حداکثر یخچالی“ پایانی ارتفاع حد تعادل (ذوب یخ و تغذیه یخچال ) در ارتفاع 2960 متری ودر یخبندان ” حداکثر یخچالی “ در ارتفاع 3060 متری قرار داشت، یعنی 1590 تا 1490 متر پایین تر از ”حد برفی “ قرار داشتبدین ترتیب نزول درجه حرارت از 11 تا 16 درجه سانتی گراد و یا به عبارتی 10 تا 15 درجه سانتی گراد برای مناطق کوهستانی جنوب شرق ایران در زمان 130000 و 60000 و 18000 سال پیش تعیین می گردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        61 - بررسی تأثیر عوامل میکرو اقلیم بر آسایش محیطی فضاهای پیاده شهری (نمونه موردی: بررسی آسایش حرارتی در خیابان شهرداری تهران، حد فاصل میدان تجریش تا میدان قدس)
        سیدابراهیم حسینی سیده حمیده شعبانی غزاله عباسیان ندا بلانیان
        مقدمه و هدف پژوهش: امروزه مباحث سازگاری با اقلیم و پایداری اکولوژیک جزء مباحث اساسی در هر زمینه‌ای از علوم و فناوری می‌باشد. در زمینه طراحی شهری و معماری نیز این مبحث بخش مهمی را به خود اختصاص داده است. مباحثی چون آسایش محیطی، صرفه جویی در مصرف انرژی و کنترل تبادل انرژی أکثر
        مقدمه و هدف پژوهش: امروزه مباحث سازگاری با اقلیم و پایداری اکولوژیک جزء مباحث اساسی در هر زمینه‌ای از علوم و فناوری می‌باشد. در زمینه طراحی شهری و معماری نیز این مبحث بخش مهمی را به خود اختصاص داده است. مباحثی چون آسایش محیطی، صرفه جویی در مصرف انرژی و کنترل تبادل انرژی میان انسان و محیط و محیطهای مصنوع و طبیعی جزء لاینفک مطالعات طراحی شهری می‌باشند. در کنار این مساله ظهور تفکر پیاده محوری در طرح‌های شهری و تاکید بر حاکمیت پیاده در مقابل سواره و ایجاد پیاده راهها و به تبع آن لزوم تامین آسایش استفاده کنندگان از این پیاده راهها مبین ضرورت شناخت و مطالعه عوامل مختلف تاثیر گذار در طراحی فضاهای همساز با اقلیم را است. روش پژوهش: در این پژوهش ضمن معرفی عوامل مختلف تاثیر گذار بر آسایش محیطی و با وارد کردن داده‌های اقلیمی تهران (ایستگاه مهرآباد) در نرم افزار Ecotect و تحلیل این داده‌ها به بررسی عوامل تاثیر گذار خرد اقلیم بر آسایش محیطی در فضاهای شهری پرداخته شده است یافته‌ها: و با بررسی میزان تابش آفتاب، باد، رطوبت نسبی، میزان سایه اندازی و سایر عوامل محیطی در محدوده مورد مطالعه بر اساس قرار گیری جداره‌های شهری، ارتباط آن با شرایط آسایش مورد بررسی قرارگرفته و محدوده‌های مساله دار و بحرانی از نظر آسایش حرارتی شناسایی شده نتیجه گیری: و در نهایت راهکارهای مربوط به طراحی توده‌های ساختمانی و بر اساس عوامل خرد اقلیم در این محدوده‌ها ارائه شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        62 - بازشناسایی ابعاد به کارگیری آب در معماری سنتی ایران با تاکید بر اقلیم خشک و نیمه‌خشک(مطالعه موردی: معماری مسکونی شهر یزد)
        نگین شهابی امیر فرج الهی وحید احمدی حمید رضا شعاعی
        10.30495/ums.2023.22995
        مقدمه و هدف پژوهش: نظر به اهمیت مقوله آب و مدیریت مصرف آن در کشور، هدف از تحقیق حاضر، بازشناسی ابعاد و انگیزه‌های بکارگیری آب در اقلیم خشک و نیمه‌خشک و معماری سنتی خانه‌های ایرانی است. روش پژوهش: روش تحقیق از نوع ترکیبی است. در بخش اول، برای بازشناسی ابعاد و انگیزه‌های أکثر
        مقدمه و هدف پژوهش: نظر به اهمیت مقوله آب و مدیریت مصرف آن در کشور، هدف از تحقیق حاضر، بازشناسی ابعاد و انگیزه‌های بکارگیری آب در اقلیم خشک و نیمه‌خشک و معماری سنتی خانه‌های ایرانی است. روش پژوهش: روش تحقیق از نوع ترکیبی است. در بخش اول، برای بازشناسی ابعاد و انگیزه‌های استفاده از آب در معماری سنتی ایران، از روش تفسیری تاریخی استفاده شد. شهر یزد به عنوان پایلوت تحقیق در نظر گرفته شد و بناهای خاصی که واجد ویژگی‌های معماری سنتی بودند، انتخاب شدند و با استفاده از تکنیک دلفی (پنل خبرگان) اقدام به تعیین کارکرد آب گردید. در بخش دوم، از طریق پرسشنامه (چک‌لیست طیفی) نسبت به دسته‌بندی و اولویت‌بندی ابعاد اقدام شد. جهت تعیین روایی سازه پرسش‌نامه، تحلیل عاملی تاییدی با استفاده از نرم‌افزار لیزرل مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد در مجموع 17 مولفه در قالب دو بعد اصلی (مفهومی و کالبدی) به عنوان اجزای اصلی به‌کارگیری آب در معماری سنتی ایران می‌توان متصور شد. مهمترین مولفه‌های بعد مفهومی عبارت بودند از: رنگ، طبیعت، تقدس و شفافیت همچنین، در میان مولفه‌های اثرگذار در بعد کالبدی نیز سلسله مراتب، بهداشت محیط و هندسه و تناسبات دارای اهمیتی بیش از سایر مولفه‌ها بودند. بنای "عرب کرمانی" بیشترین امتیاز را کسب کرده است (61/161) که نشان می‌دهد نقش آب در این بنا از سایر سایت‌های مطالعاتی بیشتر و پراهمیت‌تر بوده است. نتیجه گیری: امروزه بازنگری در طراحی‌ها و اقتباس از الگوهای معماری سنتی به ویژه در بخش کاربرد آب، ضروری به نظر می‌رسد. بدین منظور می‌توان از الگوهای معماری سنتی برای اقلیم خشک و نیمه‌خشک بهره جست. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        63 - بررسی تأثیر استراتژی های سازگاری با تغییرات اقلیم بر امنیت غذایی باغداران خرده پا
        سعیده سادات ابراهیمی فرهاد لشگرآرا سید مهدی میردامادی مریم امیدی نجف آبادی
        10.30495/jaeer.2023.52874.10810
        این مطالعه به منظور بررسی تأثیر استراتژیهای سازگاری با تغییرات اقلیم بر امنیت غذایی باغداران خرده پا در استان قزوین انجام شد. 456 باغدار از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از یک پرسشنامه چهار بخشی استفاده شد. داده ها با استفاده از مدل م أکثر
        این مطالعه به منظور بررسی تأثیر استراتژیهای سازگاری با تغییرات اقلیم بر امنیت غذایی باغداران خرده پا در استان قزوین انجام شد. 456 باغدار از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از یک پرسشنامه چهار بخشی استفاده شد. داده ها با استفاده از مدل معادلات ساختاری با استفاده از Smart-PLS 3.0 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج حاکی از آن بود که 89 درصد از خانوارها نسبت به توانایی تأمین مواد غذایی مطمئن نبودند، کیفیت غذای 76 درصد از خانوارها ناکافی بود و 71 درصد از آنها کمبود مصرف مواد غذایی داشتند. همچنین، استراتژیهای زراعی و غیر زراعی نقش مثبت و معنی داری بر نقش کشاورزان در سازگاری با تغییرات اقلیمی داشت، ضمن اینکه، استراتژیهای زیرساختی و حمایتی نیز تاثیر معنی داری بر نقش دولت و نهادهای روستایی در سازگاری با تغییرات اقلیمی داشته است. همچنین تاثیر نقش کشاورزان و نقش دولت و نهادهای روستایی در بهبود ابعاد امنیت غذایی مثبت و معنی دار بود ولی تنها در ارتباط با نقش کشاورزان بر بعد مصرف مواد غذایی تاثیر معنی داری مشاهده نشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        64 - تبیین‏ نیت سازگاری کشاورزان در مواجهه با گرد و غبار؛ مدل توسعه‏یافته نظریه انگیزش حفاظت
        فرانک صحرایی امید مهراب قوچانی آسیه‏ قربانی احمد رضوانفر منصور غنیان
        تحقیق حاضر باهدف واکاوی نیت سازگاری کشاورزان در مواجهه با پدیده گرد و غبار، با بهره گیری از مدل توسعه یافته نظریه انگیزش حفاظت انجام گرفت. این تحقیق از انواع مطالعات توصیفی بوده که با ابزار پرسشنامه محقق -ساخت، اطلاعات آن گردآوری شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از پایای أکثر
        تحقیق حاضر باهدف واکاوی نیت سازگاری کشاورزان در مواجهه با پدیده گرد و غبار، با بهره گیری از مدل توسعه یافته نظریه انگیزش حفاظت انجام گرفت. این تحقیق از انواع مطالعات توصیفی بوده که با ابزار پرسشنامه محقق -ساخت، اطلاعات آن گردآوری شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از پایایی ترکیبی و روایی آن به سه شیوه صوری، سازه ای و تشخیصی تأیید گردید. داده های حاصل به‌وسیله دو نرم افزار SPSS21 و Smart PLS توصیف و تجزیه و تحلیل شدند. بر اساس نتایج، متغیرهای هنجار ذهنی، بازدارنده ها، اعتقادات درباره پدیده گرد و غبار و ناسازگاری، اثر مثبت و معنی دار و همچنین متغیر ارزیابی سازگاری، اثر منفی و معنی داری بر نیت سازگاری کشاورزان در مقابل با پدیده ی گرد و غبار داشتند. در مجموع، نتایج نشان داد که تا حدود 96 درصد نیت سازگاری کشاورزان به عناصر مورد بررسی (متغیرهای مذکور) وابسته است. همچنین نتایج نشان داد با توجه به ماهیت اثرگذاری آهسته ی پدیده ی گرد و غبار، مدل تلفیقی برآورد شده در این مطالعه برازش مطلوبی جهت ارزیابی نیت سازگاری کشاورزان در مقابل این پدیده را دارد. در این زمینه با توجه به ماهیت مشاهده پذیری پایین آثار پدیده ی تغییرات اقلیمی، افزودن متغیرهای ملموس برای کشاورزان می تواند دقت مدل را افزایش دهد و استفاده از این مدل در مطالعات آتی پیشنهاد می گردد. بر اساس نتایج مطالعه، تقدیرگرایی کشاورزان منجر به انکار خطرات ناشی از پدیده گرد و غبار می شود. همچنین فقدان منابع مالی کافی یکی از محدودیت های اصلی نیت سازگاری کشاورزان در مواجهه با این پدیده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        65 - مدل یابی رفتار کشاورزان در مدیریت بهینه مصرف آب کشاورزی مبتنی بر کشاورزی اقلیم هوشمند در شهرستان پاکدشت: کاربرد نظریه رفتار برنامه ریزی شده
        علی توسطی مهرداد نیک نامی سیدجمال فرج اله حسینی مریم امیدی نجف آبادی
        کشاورزان اصلی ترین عامل در مدیریت مصرف آب کشاورزی تلقی می شوند. نظریات رفتاری، علل بهره برداری نامناسب از آب کشاورزی را در رفتار کشاورزان جستجو می کنند و بیان می دارند نیّت انسان نسبت به مصرف آب تعیین کننده رفتار اوست. لذا در تحقیق حاضر، مدل یابی رفتار کشاورزان در مدیری أکثر
        کشاورزان اصلی ترین عامل در مدیریت مصرف آب کشاورزی تلقی می شوند. نظریات رفتاری، علل بهره برداری نامناسب از آب کشاورزی را در رفتار کشاورزان جستجو می کنند و بیان می دارند نیّت انسان نسبت به مصرف آب تعیین کننده رفتار اوست. لذا در تحقیق حاضر، مدل یابی رفتار کشاورزان در مدیریت بهینه مصرف آب کشاورزی مبتنی برکشاورزی اقلیم هوشمند با استفاده از نظریه رفتار برنامه ریزی شده، به عنوان هدف در نظر گرفته شد. روش تحقیق، پیمایشی است. جامعه آماری 322 نفر از گلخانه داران شهرستان پاکدشت بودند که از طریق فرمول کوکران 51 نفر بعنوان حجم نمونه انتخاب شدند. در مرحله میدانی از پرسشنامه بعنوان ابزار اصلی تحقیق استفاده شد. روایی صوری و محتوایی و نیز پایایی ابزار تحقیق مورد تائید قرار گرفتند. نتایج حاصل از رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری، بیانگر این بود که هنجارهای انتزاعی، تأثیر معنی داری بر نیّات رفتاری دارند. در واقع هنجارهای ذهنی بعنوان متغیر زمینه ای، یکی از عوامل تعیین کننده نیّت و قصد افراد برای مدیریت بهینه مصرف آب کشاورزی است. لذا به منظور افزایش نیّت افراد برای مدیریت بهینه مصرف آب کشاورزی، درک هنجارهای انتزاعی و ذهنی افراد بسیار مهم است. همچنین نتایج نشان دادند که نیّت، بر رفتار مدیریت بهینه مصرف آب کشاورزی تأثیر معنی داری دارد. نیّت بعنوان یک متغیر میانجی، خود تحت تأثیر سه متغیر نگرش، هنجارهای انتزاعی و کنترل رفتاری درک شده است. در واقع نیّت بعنوان آمادگی فرد برای انجام رفتار خاص تلقی می شود. چنانچه نیّت فرد در سطحی بالا باشد و شخص نیز قادر به انجام آن باشد، آن گاه رفتار بروز پیدا خواهد کرد. بنابراین می توان اظهار نمود نیّت و قصد افراد به عنوان مهمترین عامل تعیین کننده رفتار مدیریت بهینه مصرف آب کشاورزی تلقی می شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        66 - ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر رژیم هیدرولوژیکی یک حوضه آبریز کوهستانی در ایران
        محمدرضا خزائی
        در این مقاله اثر تغییر اقلیم بر رژیم هیدرولوژیکی یک حوضه کوهستانی ارزیابی شده است. به این منظور سناریوهای مدل-های گردش عمومی به روش عامل تغییر ریزمقیاس شده‌اند. سناریوهای اقلیمی به مدل بارش-رواناب روزانه که از پیش برای حوضه به خوبی واسنجی و اعتبارسنجی شده است وارد شده و أکثر
        در این مقاله اثر تغییر اقلیم بر رژیم هیدرولوژیکی یک حوضه کوهستانی ارزیابی شده است. به این منظور سناریوهای مدل-های گردش عمومی به روش عامل تغییر ریزمقیاس شده‌اند. سناریوهای اقلیمی به مدل بارش-رواناب روزانه که از پیش برای حوضه به خوبی واسنجی و اعتبارسنجی شده است وارد شده و جریان روزانه رودخانه برای دوره مشاهداتی و سناریوهای اقلیم تغییر یافته آینده (93-2067) شبیه‌سازی شده است. با مقایسه ویژگی‌های جریان شبیه‌سازی شده سناریوهای آینده با دوره فعلی، اثر تغییر اقلیم بر رژیم هیدرولوژیکی رودخانه ارزیابی شده است. به منظور تحلیل عدم قطعیت سناریوهای انتشار، از سه سناریوی A2، A1B، و B1 که به ترتیب بیانگر حالات غلظت زیاد، متوسط، و کم گازهای گلخانه‌ای هستند، استفاده شده است. نتایج حاکی از افزایش میانگین دمای حوضه بین 3 تا 5 درجه و افزایش تبخیر و تعرق در همه ماهای سال است. با وجود عدم قطعیت سناریوهای انتشار، تحت همه سناریوها بارش و جریان سالانه افزایش می‌یابد، اما توزیع فصلی نیز تغییر می کند؛ به گونه‌ای که جریان در پائیز و زمستان افزایش و در بهار و تابستان کاهش می‌یابد. کاهش جریان رودخانه در نیمه دوم سال آبی مبین لزوم توجه به اثرات تغییر اقلیم در طراحی مخازن سدها است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        67 - بررسی اثرات تغییر اقلیم بر نیاز آبی و طول دوره رشد گیاه نیشکر تحت سناریوهای واداشت تابشی
        نوذر قهرمان ایمان بابائیان محمد رضا طباطبایی
        آب و امنیت غذایی چالشهایی جدی در مطالعات تغییر اقلیم هستند چرا که هر دو عامل، قویاً از این پدیده تاثیر می‌پذیرند. بر همین اساس، هدف از تحقیق حاضر بررسی اثرات تغییر اقلیم بر نیاز آبی و فصل رشد نیشکر بر اساس رویکرد جدید در گزارش IPCC-AR5در استان خوزستان است. به این منظور أکثر
        آب و امنیت غذایی چالشهایی جدی در مطالعات تغییر اقلیم هستند چرا که هر دو عامل، قویاً از این پدیده تاثیر می‌پذیرند. بر همین اساس، هدف از تحقیق حاضر بررسی اثرات تغییر اقلیم بر نیاز آبی و فصل رشد نیشکر بر اساس رویکرد جدید در گزارش IPCC-AR5در استان خوزستان است. به این منظور داده‎های اقلیمی مشاهداتی روزانه 4 ایستگاه استان خوزستان شامل اهواز، آبادان، بستان و دزفول برای تصحیح خروجی مدل‎های اقلیمی مورد استفاده قرار گرفتند. علاوه بر این داده‎ها، خروجی مدل اقلیم جهانی EC-EARTH که توسط مرکز هواشناسی و هیدرولوژی سوئد (SMHI) ریزمقیاس شده است، نیز تحت دو سناریو RCP4.5 و RCP8.5 مورد استفاده قرار گرفتند. نهایتاً بر اساس داده‎های تبخیر تعرق پتانسیل، دمای میانگین، دمای کمینه، دمای بیشینه، و بارش، میزان تغییرات طول دوره رشد، بارش، و تبخیرتعرق گیاه، در طول فصل رشد گیاه نیشکر، تحت دو سناریوی فوق محاسبه گردید. نتایج حاصل نشان‎ داد به جز در ایستگاه دزفول، بارش فصل رشد گیاه نیشکر ، نسبت به میانگین اقلیمی، افزایش می‌یابد. به گونه‌ای که این افزایش به 35% نیز خواهد رسید. همچنین طول دوره رشد در سناریو PCP8.5 به شکل معنی‎داری برای تمامی ایستگاه‎ها کاهش نشان می‎داد، اما تغییرات تبخیر-تعرق گیاه در طول دوره رشد معنی دار نبوده و کمتر از 5% است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        68 - پیش بینی تاثیر تغییر اقلیم بر روند دبی ماهانه رودخانه با بکار بردن مدل هیدرولوژیکی IHACRES (مطالعه موردی: حوضه آبریز گالیکش)
        خلیل قربانی الهه سهرابیان میثم سالاری‌جزی محمد عبدالحسینی
        تغییر اقلیم موجب تغییراتی در میزان دما و بارش می‌شود و در نتیجه دبی رودخانه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تغییرات بارش ناشی از تغییر اقلیم می‌تواند به کمک مدل‌های گردش عمومی جو تحت سناریوهای مختلف اقلیمی شبیه‌سازی شود اما بررسی تغییرات دبی رودخانه نیازمند کاربرد مدل‌های أکثر
        تغییر اقلیم موجب تغییراتی در میزان دما و بارش می‌شود و در نتیجه دبی رودخانه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تغییرات بارش ناشی از تغییر اقلیم می‌تواند به کمک مدل‌های گردش عمومی جو تحت سناریوهای مختلف اقلیمی شبیه‌سازی شود اما بررسی تغییرات دبی رودخانه نیازمند کاربرد مدل‌های بارش- رواناب است. به منظور تشخیص روند تغییرات دبی ناشی از تغییراقلیم، حوضه آبریز گالیکش از حوضه‌های سیل‌خیز دراستان گلستان به عنوان منطقه مطالعاتی درنظر گرفته شد. دما و بارش برای دوره اقلیمی آتی (2030-2011) براساس مدل گردش عمومی جو HADCM3 توسط مدل مولد داده LARS-WG تحت سناریوهای مختلف اقلیمی تولید و به عنوان ورودی به مدل واسنجی شده IHACRES وارد شد تا دبی برای دروه‌های اقلیمی آینده شبیه‌سازی شود. نتایج تحلیل تغییر اقلیم نشان می‌دهد در منطقه مورد مطالعه تحت سناریوهای مختلف، دمای هوا در ماه‌های مختلف سال افزایش پیدا کند که افزایش در ماه‌های گرم سال بیشتر از سایر ماه‌های سال است اما متوسط مجموع بارش سالانه کاهش می‌یابد. از آزمون من-کندال برای تشخیص روند سری‌های زمانی فصلی و نیمه‌سالانه دبی ‌استفاده و نتایج نشان داد تحت سناریوهای مختلف اقلیمی، دبی در فصل بهار و نیمه اول سال در سطح 5 درصد بدون روند ولی در دیگر فصل‌های سال و نیمه دوم سال دارای روندی کاهشی می‌باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        69 - پهنه بندی اقلیمی استان‌ خراسان جنوبی با نرم‌افزار GIS
        حمید رضا گل کار حمزیی یزد محمد رضایی نژاد مجتبی طاوسی
        طبقه بندی اقلیمی نواحی جغرافیایی از گذشته های دور انجام می شده است. با این تفاوت که در گذشته از روش‌های سنتی و امروزه با پیشرفت تکنولوژی GIS از روش‌های نوین استفاده می شود. همچنین استفاده از چند پارامتر اقلیمی در روش‌های سنتی به تنهایی می‌توانست گویای واقعیت اقلیم نواحی أکثر
        طبقه بندی اقلیمی نواحی جغرافیایی از گذشته های دور انجام می شده است. با این تفاوت که در گذشته از روش‌های سنتی و امروزه با پیشرفت تکنولوژی GIS از روش‌های نوین استفاده می شود. همچنین استفاده از چند پارامتر اقلیمی در روش‌های سنتی به تنهایی می‌توانست گویای واقعیت اقلیم نواحی باشد. بنابراین در سالیان اخیر محققان کوشیده‌اند با استفاده از غالب پارامترهای مؤثر بر اقلیم و روش‌های نوین، تصویری واقعی از اقلیم نواحی ارائه دهند. هدف این مقاله پهنه بندی اقلیمی استان خراسان جنوبی با روش تحلیل عاملی و خوشه‌ای است و غالب عناصر اقلیمی در تعیین نوع آب و هوای منطقه دخالت داده می‌شود. برای بهبود نتایج پهنه‌بندی اقلیمی از آمار ایستگاه‌های هواشناسی سینوپتیک و کلیماتولوژی استفاده گردید. برای این امر یک ماتریس 34 *11 شامل 7 ایستگاه سینوپتیک و 4 ایستگاه کلیماتولوژی و 34 متغیر اقلیمی تشکیل شد. بررسی نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان داد که اقلیم استان متأثر از 6 عامل که به ترتیب اهمیت عبارتند از: دما (درجه حرارت)، رطوبت اتمسفری، بادی-غباری، یخبندان، بارشی، آفتابی (تابش). مؤلفه‌های یاد شده حدود 96/5 درصد رفتار اقلیمی استان را تبیین کردند. تحلیل خوشه‌ای بر روی عوامل یاد شده وجود 6 ناحیه آب و هوایی را در استان نشان داد. این نواحی عبارت از ناحیه نیمه گرم و خشک معتدل، ناحیه گرم و بیابانی، ناحیه گرم و خشک نیمه بیابانی، ناحیه کوهستانی سرد و نیمه خشک، ناحیه بیابانی، ناحیه گرم و خشک بیابانی می باشند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        70 - ارزیابی عدم قطعیت تغییراقلیم و اثرات آن بر احتمال تواتر آبدهی ورودی سد جامیشان
        مریم حافظ پرست مودت علی بافکار الهه پناهی
        به منظور ارزیابی عدم قطعیت تغییر اقلیم بر آبدهی ورودی به سد جامیشان واقع در شمال شرقی استان کرمانشاه، ابتدا تغییرات پارامترهای دما و بارش منطقه در دوره‌های 2020-2039 و 2040-2059 با استفاده از مدل ترکیبی حاصل از میانگین وزنی خروجی هفت مدل اقلیمی تحت سه سناریو انتشار A1B، أکثر
        به منظور ارزیابی عدم قطعیت تغییر اقلیم بر آبدهی ورودی به سد جامیشان واقع در شمال شرقی استان کرمانشاه، ابتدا تغییرات پارامترهای دما و بارش منطقه در دوره‌های 2020-2039 و 2040-2059 با استفاده از مدل ترکیبی حاصل از میانگین وزنی خروجی هفت مدل اقلیمی تحت سه سناریو انتشار A1B، B1 و A2 محاسبه شد، سپس داده‌های بارش و دمای روزانه محاسبه شده برای دوره‌های آتی تحت هرسناریو به مدل بارش-رواناب روزانه IHACRES که واسنجی و صحت‌سنجی شد، وارد شده و رواناب دوره‌های آتی تحت هر سناریو پیش‌بینی شد. به‌منظور تعیین دوره‌های پرآبی و کم‌آبی در وضعیت موجود و دوره‌های آتی، با استفاده از ماتریس احتمال انتقال زنجیره مارکف، احتمال تواتر ماه‌های پرآب، نرمال و کم‌آب محاسبه شد. نتایج نشان داد، در دروه 2020-2039، بارش و رواناب سالانه کاهش و دمای سالانه افزایش می‌یابد. در دوره 2040-2059 که تغییرات شدیدتر است دمای سالانه بین 2+ و 66/0- درجه سانتی‌گراد تغییر می‌کند. بارش و رواناب سالانه در سناریوهای A1B و B1 کاهش و در سناریو A2 افزایش نشان می‌دهد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        71 - بررسی تغییرات کاربری ارضی و مولفه‌های اقلیمی در شهرستان مشکین شهر
        بتول زینالی الهام ملانوری شیوا صفری
        10.30495/wsrcj.2022.68774.11316
        زمینه و هدف: تغییر اقلیم تاثیرات منفی بر منابع آبی و جوامع انسانی به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک دارد. سنجش از راه دور کاربرد وسیعی در مطالعاتی از جمله نظارت بر محیط زیست، کشاورزی و اقلیم کره زمین دارد. این فن‌آوری امکان پژوهش و بررسی این دست از مطالعات را در مناطق بزر أکثر
        زمینه و هدف: تغییر اقلیم تاثیرات منفی بر منابع آبی و جوامع انسانی به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک دارد. سنجش از راه دور کاربرد وسیعی در مطالعاتی از جمله نظارت بر محیط زیست، کشاورزی و اقلیم کره زمین دارد. این فن‌آوری امکان پژوهش و بررسی این دست از مطالعات را در مناطق بزرگ با وضوح مکانی و زمانی بالا، به‌ویژه مناطق صعب العبور و یا مناطقی که فاقد ایستگاه اندازه‌گیری زمینی (مانند ایستگاه‌های سینوپتیک) هستند را فراهم می‌کند. با توجه به گسترش اقلیم نیمه بیابانی سرد در منطقه شمال غرب کشور و تغییرات کاربری اراضی منطقه مشکین شهر در سال‌های اخیر، هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه متقابل مولفه‌های اقلیمی دما، بارش و همچنین رطوبت خاک با تغییرات کاربری اراضی است.روش پژوهش: شهرستان مشکین شهر در شمال غرب ایران واقع شده و یکی از شهرستان‌های مهم استان اردبیل می‌باشد. در پژوهش حاضر منطقه مورد مطالعه با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست 5 برای سال 2002 و لندست 8 برای سال 2021 در هفت کلاس کشاورزی آبی، کشاورزی دیم، منطقه مسکونی، مناطق آبی، پوشش برفی، مرتع خوب و مرتع ضعیف جهت بررسی تغییرات کاربری اراضی طبقه‌بندی شدند. در ادامه مولفه‌های دما و بارش (به همراه صحت سنجی با داده‌های زمینی) به‌ترتیب با استفاده از الگوریتم تک کاناله و پایگاه داده GPM و رطوبت خاک نیز با استفاده از الگوریتم نوری -حرارتی (TOTRAM) با اعمال پارامترهای LST و NDVI به صورت سری زمانی برای سال‌های 2002، 2006، 2011، 2016، 2019 و2021 بررسی شدند. یافته‌ها: با بررسی نقشه‌های حاصل تغییرات قابل ملاحظه‌ای در کاربری‌های مختلف مشاهده شده که بیشتر این تغییرات در زمینه‌ی افزایش زمین‌های کشاورزی آبی و مراتع ضعیف و از بین رفتن مراتع مرغوب بوده است. همچنین نوسانات دمایی و بارشی در سال‌های مورد مطالعه کاملا روشن است و از روند منظمی برخوردار نمی‌باشند، ‌به‌طوری‌که برای مثال در سال 2011 افزایش ناگهانی بارش به مقدار 46 میلیمتر مشاهده می‌شود. ولی میزان کمینه‌ی دما نسبت به بیشینه‌ی آن در سال‌های مختلف افزایش بیشتری در مقایسه با سال 2002 نشان می‌دهد. پوشش گیاهی و میزان طوبت خاک نیز روند صعودی یا نزولی خاصی نداشته و مقادیر متفاوتی در سال‌های مختلف نشان می‌دهند، اما حداکثر پوشش گیاهی، یعنی مقدار 1 در مورد شاخص NDVI در سال 2002 مشاهده می‌شود.نتایج: با توجه به نتایج و نوسانات مقادیر مولفه‌های اقلیمی، به‌ویژه تغییرات ناگهانی در برخی سال‌ها، نشانه‌هایی از تغییرات اقلیم در منطقه مشاهده می‌شود، ولی نظری قطعی نمی‌توان در رابطه با روند تغییرات کاربری اراضی و تغییرات اقلیمی بیان کرد. بررسی نتایج نشان می‌دهد که تغییرات کاربری به‌ویژه در بخش کشاورزی می‌تواند تحت تاثیر شرایط اقلیمی باشد. وابستگی مولفه‌های اقلیمی به یکدیگر و متأثر بودن رطوبت خاک و پوشش گیاهی از این مولفه‌ها، از نتایج دیگر این مطالعه است.‌ به‌طوری‌که با افزایش دما شاهد کاهش میزان رطوبت و سطح پوشش گیاهی هستیم. زمان‌هایی که رطوبت خاک نسبت به سال‌های دیگر بیشتر است، با توجه به نقش خنک کنندگی تبخیر، دما پایین و پوشش گیاهی مطلوب است. در نتیجه بین مولفه‌های مختلف وابستگی روشنی وجود دارد و تغییر در پارامتری بقیه پارامترها را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد، اما به‌نظر می‌رسد مولفه‌ی دما نقش پر رنگ‌تری نسبت به بقیه پارامترها ایفا می‌کند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        72 - ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر بارش‌های حداکثر روزانه کرمانشاه
        مجتبی حیدری محمدرضا خزائی
        از اثرات مهم و بالقوه تغییر اقلیم، تغییر شدت و فراوانی بارش های سیل زا در آینده است. برای کاهش آثار زیان بار تغییر اقلیم در هر منطقه، لازم است تغییرات بارش‌های حدی آینده در آن جا پیش یابی شود. روش های ریزمقیاس نمایی بسیاری برای ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر بارش توسعه یافت أکثر
        از اثرات مهم و بالقوه تغییر اقلیم، تغییر شدت و فراوانی بارش های سیل زا در آینده است. برای کاهش آثار زیان بار تغییر اقلیم در هر منطقه، لازم است تغییرات بارش‌های حدی آینده در آن جا پیش یابی شود. روش های ریزمقیاس نمایی بسیاری برای ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر بارش توسعه یافته است، اما اغلب این روش ها برای ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر بارش های حداکثر مناسب نیستند. در این میان مدل استوکستیک NSRP که کمتر مورد توجه بوده است، از قابلیت های ویژه ای برخوردار است. در این مطالعه قابلیت مدل NSRP برای تولید بارش روزانه ایستگاه سینوپتیک کرمانشاه و ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر بارش های حداکثر روزانه آزموده شد. نتایج حاکی از موفقیت مدل در شبیه سازی سری بارش روزانه و بارش های حداکثر است و قابلیت استفاده در ارزیابی اثر تغییر اقلیم آینده بر بارش های حدی را دارد. با استفاده از مدل، 100 سری 30 ساله روزانه اقلیم آینده برای سه سناریوی A1B، A2 و B1 مدل CGCM3 تولید شد. بر اساس نتایج، مقدار بارش حداکثر سالانه با تداوم‌های یک تا پنج روز در اقلیم آینده افزایش می یابد. توزیع فصلی وقوع بارش های حداکثر و توزیع فصلی بارش ماهانه تغییر می کند و میانگین بارش سالانه کاهش می‌یابد. افزایش شدت بارش های حداکثر با وجود کاهش بارش سالانه نشان می دهد مطالعه ی اثر تغییر اقلیم بر میانگین بارش نمی تواند اطلاعاتی در خصوص تغییرات بارش های حدی در اختیار گذارد. با توجه به آنکه تغییر اقلیم می تواند اثر مهمی بر بارش های حدی داشته باشد، لازم است اثر تغییر اقلیم در طرح های آینده که متأثر از بارش های حدی است در نظر گرفته شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        73 - ارزیابی راهکارهای سازگاری با تغییر اقلیم از دیدگاه مدیریت آب سبز
        مهدی سرائی تبریزی محمد نبی جلالی شیوا محمدیان خراسانی
        حفاظت و توسعه پایدار خاک و آب یکی از ابر چالش‌های پیشروی کشورهاست. در این پژوهش پس از ساخت مدل هیدرولوژیکی نیمه توزیعی SWAT (ابزار ارزیابی خاک و آب) برای حوضه سد لتیان، ارزیابی رواناب در اثر تغییر اقلیم و تغییرات آب سبز با توجه به سناریوهای مدیریتی مورد بررسی قرار گرفته أکثر
        حفاظت و توسعه پایدار خاک و آب یکی از ابر چالش‌های پیشروی کشورهاست. در این پژوهش پس از ساخت مدل هیدرولوژیکی نیمه توزیعی SWAT (ابزار ارزیابی خاک و آب) برای حوضه سد لتیان، ارزیابی رواناب در اثر تغییر اقلیم و تغییرات آب سبز با توجه به سناریوهای مدیریتی مورد بررسی قرار گرفته و پس از واردکردن اطلاعات بارش و دمای روزانه منطقه نسبت به شبیه‌سازی رواناب (1988 تا 2014) اقدام شده است. ایستگاه‌های هیدرومتری نجارکلا، لتیان، رودهن و زردره به‌عنوان نقطه کنترل، مورد واسنجی (1988-2010) و اعتبار‌سنجی (2014-2010) قرار گرفتند، نتایج شاخص‌های آماری ضریب تبیین (R2) و نش‌ساتکلیف (NS) نشان می‌دهد که شبیه‌سازی در این حوضه آبریز با دقت خوبی انجام شده است (نتایج بالای 6/0). نتایج آنالیز حساسیت با نرم‌افزار SWAT-CUP حاکی از آن بود که پارامتر PLAPS دارای بیش‌ترین حساسیت می‌باشد. واسنجی مدل نیز توسط نرم افزار SWAT-CUP با الگوریتم SUFI2 با تعداد تکرارهای 500 تایی انجام گرفت و در نهایت بهترین مقدار پارامترهای انتخابی به‌دست آمد. همچنین با استفاده از ریزمقیاس نمایی آماری توسط مدل اقلیمی Lars-WG اطلاعات اقلیمی آینده تحت دو سناریوی خوش‌بینانه RCP2.6 و بدبینانه RCP8.5 به مدل وارد شد سپس دو سناریوی مدیریتی در مدل SWAT اعمال‌ گردید. در سناریوی اول، فرض شده است که 3 درصد از مرتع ضعیف به کاربری جنگلی تبدیل شود و درصد کاربری اراضی جنگلی به 18/3 درصد از کل مساحت برسد. همچنین در سناریوی دوم فرض شد که به کشاورزی دیم 5 درصد افزوده شود در این سناریوها مشخص گردید که با افزایش سطوح دارای پوشش گیاهی (جنگل یا کشاورزی) نفوذ به آبخوان افزایش خواهد یافت و این تغییرات عموماً به‌صورت افزایشی خواهند بود، همچنین با کاهش تبخیر و تعرق در حوضه مواجه خواهیم بود. دلیل این امر ممکن است به‌علت افزایش سطح پوشش خاک و مقاومت در برابر تبخیر مستقیم از خاک و افزایش برگاب باشد. نتایج شبیه‌سازی میزان آب سبز در دوره زمانی (2021- 2040) نشان داد که نوع واحد اراضی تأثیری مستقیم بر میزان جریان آب سبز و ذخیره آب سبز خواهد داشت. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        74 - بررسی تغییرات بلندمدت دمای هوا در سطح کشور با استفاده از داده‌های پایگاه اطلاعاتی CRU TS
        هادی رمضانی Behnam Ababaei عباس کاویانی
        بررسی تغییر اقلیم کمک شایانی در مدیریت منابع آب و تولیدات کشاورزی خواهد کرد. افزایش دما یکی از جنبه‌های قطعی تغییر اقلیم محسوب می‌گردد. محدودیت تعداد ایستگاه‌های هواشناسی و کیفیت و طول دوره داده‌های اقلیمی از مهمترین عوامل محدودکننده در بررسی تغییرات اقلیمی است. بهره گی أکثر
        بررسی تغییر اقلیم کمک شایانی در مدیریت منابع آب و تولیدات کشاورزی خواهد کرد. افزایش دما یکی از جنبه‌های قطعی تغییر اقلیم محسوب می‌گردد. محدودیت تعداد ایستگاه‌های هواشناسی و کیفیت و طول دوره داده‌های اقلیمی از مهمترین عوامل محدودکننده در بررسی تغییرات اقلیمی است. بهره گیری از داده های پایگاه‌های اطلاعاتی شبکه‌بندی‌شده از راهکارهای رفع این محدودیت است. در این مطالعه از داده‌های پایگاه اطلاعاتی CRU TS (نسخه 01/4) شامل میانگین‌های ماهانه متوسط، کمینه و بیشینه روزانه دما در سطح کشور برای تحلیل روند تغییرات متوسط‌های سالانه، فصلی و ماهانه با استفاده از آزمون من-کندال اصلاح شده استفاده شد. نتایج نشان می‌دهند در دوره 2016-1987 (دوره دوم) نسبت به دوره 1986-1957 (دوره اول)، متوسط روزانه دما در مقیاس سالانه و در مناطق مختلف کشور، بین 4/0 تا 2/1 درجه سانتی گراد افزایش داشته است. متوسط روند افزایش دما در طول سه دهه اخیر در سطح کشور، 39/0 درجه سانتی گراد در دهه (17/1 درجه سانتی گراد در سی سال) برآورد شد. افزایش کمینه روزانه دما در مقیاس سالانه در طول دوره دوم، بیش‌تر از افزایش متوسط روزانه دما و در حدود 23/1 درجه سانتی‌گراد در سی سال بوده است. بررسی روند تغییرات میانگین‌های فصلی نشان می دهد که فصول زمستان و بهار، به خصوص در استان های غربی و شمال غربی کشور، بیش‌ترین روند افزایش دما را طی سه دهه اخیر تجربه کرده‌اند. نتایج این تحقیق وقوع تغییرات معنی‌دار در دما در فصول زمستان، بهار و تابستان را که اهمیت زیادی برای کشاورزی کشور دارند تأیید می‌کنند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        75 - پایش و روندیابی خشک‌سالی بر مبنای محصولات بارش ERA5، CHIRPS و PERSIANN-CDR در ایران
        میلاد نوری شادمان ویسی
        10.30495/wsrcj.2023.73616.11381
        زمینه و هدف: کمبود داده‌ چالش قابل توجهی برای مطالعات خشک‌سالی است. مجموعه داده‌های جایگزین برای تکمیل منابع داده‌های موجود ایجاد و ارائه می‌شوند. با وجود عدم قطعیت ذاتی مرتبط با مجموعه داده‌های جایگزین، این مجموعه داده‌های شبکه‌بندی شده داده‌های آب و هوایی پیوسته و بلن أکثر
        زمینه و هدف: کمبود داده‌ چالش قابل توجهی برای مطالعات خشک‌سالی است. مجموعه داده‌های جایگزین برای تکمیل منابع داده‌های موجود ایجاد و ارائه می‌شوند. با وجود عدم قطعیت ذاتی مرتبط با مجموعه داده‌های جایگزین، این مجموعه داده‌های شبکه‌بندی شده داده‌های آب و هوایی پیوسته و بلند مدت به لحاظ مکانی را فراهم می‌کنند و برای ارزیابی خشک‌سالی در تغییرات اقلیمی مناسب هستند. چندین مطالعه درباره مدل‌سازی دوره‌های خشک‌سالی در سراسر ایران با استفاده از مجموعه داده‌های نقطه‌ای و محصولات شبکه‌بندی صورت گرفته است. با این حال، بیشتر این مطالعات بر شناسایی خطاهای مربوط به مقادیرمطلق شاخص‌های خشک‌سالی و تشخیص خشک‌سالی تمرکز داشته‌اند.روش پژوهش: در این مطالعه، عملکرد سه مجموعه داده شبکه‌بندی ERA5، CHIRPS و PERSIANN-CDR در برآورد خشک‌سالی در شرایط اقلیمی مختلف ایران مورد ارزیابی قرار گرفت. مجموعه داده های مورد بررسی نسل پنجم مرکز اروپا برای پیش بینی هوای متوسط (ERA5)، بارش مادون قرمز گروه مخاطرات آب و هوا با داده های ایستگاه (CHIRPS) و تخمین بارش از اطلاعات سنجش از دور با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی- رکورد داده های آب و هوا ( PERSIANN-CDR). شاخص خشک سالی بارش استاندارد شده در سه بازه ی زمانی 3 (SPI3)، 6 (SPI6)، و 12 (SPI12) ماهه استفاده شد. داده های بارش از سازمان هواشناسی ایران برای 35 ایستگاه در بازه زمانی 1988 تا 2017 جمع‌آوری شد. نواحی مورد مطالعه شامل مناطق فراخشک، خشک، نیمه خشک و مرطوب/نیمه مرطوب بودند. برای تجزیه و تحلیل روند تغییرات بارش، از برآوردگر شیب سِن و آزمون ناپارامتری من کندال استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان داد که داده‌های شبکه‌بندی در تشخیص ماه‌های خشک سالی و برآورد مقادیر شاخص ها در نواحی مرطوب/نیمه مرطوب عملکرد ضعیفی داشتند. با این وجود، داده های ERA5 مقدار شاخص های SPI3، SPI6، و SPI12 را در بیش از دو-سوم مناطق خشک و نیمه خشک با دقت مناسبی برآورد کردند. همچنین، ERA5 در اکثر مناطق خشک و نیمه خشک عملکرد مناسبی در تشخیص دوره‌های خشک سالی بلند مدت (SPI12) از خود نشان داد. به طور ویژه، داده های ERA5 رویدادهای خشک سالی شدید و طولانی‌مدت 1998-2001 و 2007-2009 را بخوبی در مناطق خشک و نیمه خشک تشخیص دادند. این دوره‌های خشک سالی شدید که توسط ERA5 تشخیص داده شده‌اند، تأثیرات منفی قابل توجهی بر بخش کشاورزی در خاورمیانه داشته‌اند، که این به نوبه خود نیاز حیاتی به نظارت و مدیریت دقیق خشک‌سالی را برجسته می‌کنند. لیکن داده های CHIRPS و PERSIANN-CDR عملکرد نامناسبی در تخمین مقدار SPI و تشخیص ماه های خشک سالی در اکثر مناطق خشک و نیمه خشک داشتند. علاوه بر این، داده های ERA5 برآوردی قابل اعتماد از معنی داری و جهت شیب SPI3، SPI6، و SPI12 در بیش از نیمی از مناطق خشک و نیمه خشک ارائه داد، در حالی که CHIRPS و PERSIANN-CDR برآورد‌های نادرستی در بیشتر مناطق ارائه کردند. با این حال، در برخی از موارد که مقادیر SPI و ماه‌های خشک‌سالی به درستی مدل‌سازی نشدند، معنی داری و جهت شیب به درستی تخمین زده شد. این یافته‌ها نشان می‌دهند که ممکن است برآورد‌های نادرست SPI مجموعه داده های شبکه بندی شده بیانگر محدودیت‌هایی در توانایی‌های تعریف خشکسالی باشد، اما این به معنی نامناسب بودن آن ها برای تجزیه و تحلیل روند و ارزیابی تغییرات اقلیمی نیست.نتایج: نتایج نشان می‌دهند که ERA5 عملکرد بهتری در برآورد مقادیر SPI، تشخیص دوره های خشک‌سالی و برآورد معنی داری و شیب SPI در مناطق خشک و نیمه خشک نسبت به سایر مجموعه‌ داده‌های جایگزین دارد. بنابراین، داده های بارش ERA5 می توانند برای مدل‌سازی و نظارت بر خشک‌سالی تحت تغییرات اقلیمی در مناطق خشک و نیمه خشک به کار روند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        76 - پتانسیل‌یابی اراضی مستعد کشت گردو در استان تهران با روشFuzzy AHP
        مسعود سلیمانی سعید حمزه رامین پاپی
        گردو به‌عنوان یکی از محصولات پربازده، نقش قابل توجهی در وضعیت اجتماعی و اقتصادی کشاورزان در بسیاری از مناطق کشور دارد و با توجه به بازده اقتصادی این محصول در سال های اخیر، شاهد افزایش چشمگیر سطح زیر کشت آن هستیم. درخت گردو بسیار به شرایط آب و هوایی وابسته است، بنابراین أکثر
        گردو به‌عنوان یکی از محصولات پربازده، نقش قابل توجهی در وضعیت اجتماعی و اقتصادی کشاورزان در بسیاری از مناطق کشور دارد و با توجه به بازده اقتصادی این محصول در سال های اخیر، شاهد افزایش چشمگیر سطح زیر کشت آن هستیم. درخت گردو بسیار به شرایط آب و هوایی وابسته است، بنابراین لازم است قبل از کشت آن که نیاز به سرمایه گذاری اولیه نسبتاً بالایی دارد، اقداماتی در خصوص شناسایی مناطق مناسب و مستعد کاشت صورت گیرد. لذا هدف از انجام پژوهش حاضر ارزیابی و شناسایی اراضی مستعد برای کاشت گردو در سطح کل استان تهران جهت حصول بازده تولید مطلوب می باشد. بدین‌منظور از پارامترهای اقلیمی (شامل دما، رطوبت نسبی، بارندگی و سرعت باد) مربوط به 12 ایستگاه سینوپتیکی در داخل استان و 8 ایستگاه در استان های مجاور با طول دوره آماری 11 سال (2004 تا 2014 میلادی)، توپوگرافی و کاربری اراضی به‌منظور مکان یابی و پهنه بندی مناطق مستعد کشت گردوی ایرانی استفاده شده است. ابتدا از تمامی پارامترهای مورد نظر لایه اطلاعاتی رستری تولید شد. سپس با بررسی مطالعات پیشین و نظر کارشناسان در ارتباط با خصوصیات فیزیولوژیکی و نیازهای رویشی درخت گردو، آستانه های مطلوب و نامطلوب جهت رشد درخت تعیین و با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و تهیه پرسشنامه میزان ارجحیت و تأثیرگذاری هریک از پارامتر ها محاسبه شد. در ادامه با استفاده از تابع عضویت فازی کلیه لایه های اطلاعاتی نرمال سازی شده و در نهایت از طریق ابزار هم پوشانی فازی در محیط نرم افزار ArcGis، نقشه پهنه بندی نهایی تهیه و استخراج گردید. مطابق با این نقشه، از میان کل اراضی استان تهران 9562/243882 هکتار معادل 82/17 درصد جهت کاشت گردوی ایرانی دارای استعداد بسیار مناسب می باشد. همچنین نتایج نهایی حاکی از آن است که از میان پارامترهای مؤثر بر رشد گردو سه عامل دما، رطوبت نسبی و جهت شیب از تأثیر و اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        77 - بررسی اثر تغییر اقلیم بر مقادیر جریان حدی حوزه آبخیز کن
        بهارک معتمدوزیری مهدی احمدی حسن احمدی ابوالفضل معینی غلامرضا زهتابیان
        تغییر اقلیم یکی از مهمترین چالش‌هایی است که بر اکوسیستم‌های طبیعی و جنبه‌های مختلف زندگی انسان تاثیر دارد. تاثیرات گرمایش جهانی بر بخش هیدرولوژی و چرخه آب در طبیعت بسیار جدی است و شناخت این اثرات بصورت کمی، آمادگی بیشتری برای مقابله با تبعات آن ایجاد می‌کند. در تحقیق حا أکثر
        تغییر اقلیم یکی از مهمترین چالش‌هایی است که بر اکوسیستم‌های طبیعی و جنبه‌های مختلف زندگی انسان تاثیر دارد. تاثیرات گرمایش جهانی بر بخش هیدرولوژی و چرخه آب در طبیعت بسیار جدی است و شناخت این اثرات بصورت کمی، آمادگی بیشتری برای مقابله با تبعات آن ایجاد می‌کند. در تحقیق حاضر براساس مدل SDSM و ASD به پیش‌بینی دوره 2100-2010 پرداخته شد و در نهایت اثرات تغییر اقلیم بر شرایط هیدرولوژیک حوزه آبخیز کن با استفاده از مدل ANN وIHACRES شبیه‌سازی شد. نتایج مطالعه ضمن تایید کارایی مدل SDSM وASD در شبیه‌سازی‌های اقلیمی و ANN و IHACRES در شبیه‌سازی هیدرولوژیکی نشان داد که در شرایط اقلیمی آینده برای دوره زمانی (2100-2010) افزایش بارندگی (2-27 درصد)، افزایش دما (3/0- 4/4 درجه سانتی‌گراد) محتمل است. تغییرات رواناب در دوره آتی (2039- 2010) یک افزایش (5- 36 درصدی) در سناریو‌های RCP، و یک کاهش (32- 41 درصدی) در سناریو A2 را نشان می‌دهد. میزان مقادیر حداکثر در دوره آتی افزایش، و جریان حداقل کاهش می‌یابد. بیشترین تغییرات در فصل بهار مشاهده شد. نتایج تحقیق ضمن بیان اهمیت تاثیرات تغییر اقلیم، کاربرد آن ها را در بکارگیری مدیریت درست برای سازگاری با تغییرات اقلیمی در سیاست‌های آتی مدیریت حوزه آبخیز کن لازم و ضروری می‌داند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        78 - پیش‏ نمایی و تحلیل مکانی شاخص‏ های اگروکلیماتیک حوضه آبریز قزل اوزن در طول فصل رشد
        امین صادقی یعقوب دین پژوه مهدی ضرغامی
        در این مطالعه، با استفاده از چهار مدل GCM و دو سناریوی RCP4.5 و RCP8.5 اقدام به تولید داده برای افق 2050 شد. سپس، پارامترهای دمای هوا، بارش، تبخیر- تعرق (ET0) و کمبود بارش (PD) در طول فصل رشد ارزیابی گردید و مقادیر کمیت‌های شدت خشکی و طول دوره خشکی تخمین زده شدند. ET0 ب أکثر
        در این مطالعه، با استفاده از چهار مدل GCM و دو سناریوی RCP4.5 و RCP8.5 اقدام به تولید داده برای افق 2050 شد. سپس، پارامترهای دمای هوا، بارش، تبخیر- تعرق (ET0) و کمبود بارش (PD) در طول فصل رشد ارزیابی گردید و مقادیر کمیت‌های شدت خشکی و طول دوره خشکی تخمین زده شدند. ET0 با دو روش پریستلی- تیلور (PT) و پنمن مانتیث (PM) محاسبه شد. ET0 محاسبه شده با روش PT با استفاده از چهار مدل هوشمند )شامل Eureqa Formulize، ANN، ANFIS و (SVM با روش PM برای هرایستگاه واسنجی گردید. برای پهنه بندی شاخص های مذکور، از سه روش زمین آمار IDW، کریجینگ و کوکریجنگ بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که در ایستگاه‌های منتخب، میانگین دمای هوا و بارش (در طول فصل رشد) به ترتیب، بین 9/0 تا 2 درجه سلسیوس و 27 تا 49 میلی متر افزایش خواهد یافت. همچنین، پارامترهای ET0 و شدت خشکی در همه ایستگاه ها افزایش خواهد یافت. میانگین افزایش PD در کل حوضه در حدود 6 تا 9 درصد خواهد بود. به طور متوسط، شدت افزایش شاخص های اگروکلیماتیک در سناریوی RCP8.5 حدود چهار درصد بیشتر از سناریوی RCP4.5 می باشد. در بین روش‌های میان یابی، روش کوکریجینگ با استفاده از داده کمکی مدل رقومی ارتفاع (DEM) کارایی بهتری را نشان داد. در افق مورد نظر، طول فصل رشد بین 15 تا 35 روز افزایش خواهد یافت، با این حال، طول دوره خشکی تغییر محسوسی نخواهد داشت. نتایج نشان داد که در آینده، تغییرات مکانی متغیرهای اقلیمی کم و بیش مشابه با تغییرات نظیر دوره پایه خواهد بود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        79 - پیش‏ نمایی تغییرات کمی منابع آب زیرزمینی دشت اردبیل تحت تاثیر تنش‏ های اقلیمی مبتنی بر بارش و رواناب
        کوروش آزاد جلودارلو امین صادقی
        10.30495/wsrcj.2021.18083
        در این پژوهش تغییرات کمی منابع آب زیرزمینی دشت اردبیل با استفاده از برونداد اقلیمی HadGEM2-ES و ابزارهای هوش مصنوعی Eureqa برای سه دوره آتی (1418-1400، 1438-1420 و 1440-1458) تحت سه سناریوی اقلیمی (RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5) پیش نمایی شد. نتایج نشان داد بیشترین کاهش دبی أکثر
        در این پژوهش تغییرات کمی منابع آب زیرزمینی دشت اردبیل با استفاده از برونداد اقلیمی HadGEM2-ES و ابزارهای هوش مصنوعی Eureqa برای سه دوره آتی (1418-1400، 1438-1420 و 1440-1458) تحت سه سناریوی اقلیمی (RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5) پیش نمایی شد. نتایج نشان داد بیشترین کاهش دبی در فصل تابستان به میزان 27% خواهد بود، این در حالی است که افزایش رواناب سطحی در فصل زمستان تا 12% نیز پیش ‎بینی می‎شود. علت این امر ادامه روند گرمایش جهانی است که منجر به ذوب سریع تر برف های زمستانی خواهد شد. نتایج مدل ها حاکی از کاهش تراز آب زیرزمینی در تمام ماه های سال در دوره های آتی است که این کاهش در همه دوره- سناریوها معنی دار بوده است. به طور متوسط تراز آب زیرزمینی بین 1/2 تا 3/2 متر کاهش خواهد یافت. کاهش بارش و دبی در فصل تابستان - که مصادف با دوره رشد گیاه است - افزایش برداشت از منابع زیرزمنی را نیز شدت خواهد بخشید. این امر منجر به تشدید بحران آب در منطقه خواهد شد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        80 - بررسی الگوی کشت بهینه متناسب با آب قابل برنامه‌ریزی و تعادل‌بخشی آبخوان‌ها (مطالعه موردی محدوده مطالعاتی قم-کهک)
        سعید امامی فر فرشاد محمدیان رضا محمدی احمدآبادی مجتبی علی مددی
        سهم بالای مصرف آب کشاورزی در مقایسه با سایر بخش‌ها و بحران جدی کم آبی سال‌های اخیر، اصلاح و پیشنهاد الگوی بهینه کشتی که مصرف آب را کاهش و بهره‌وری استفاده از آن را افزایش دهد، از الزامات اکثر دشت‌های ممنوعه و بحرانی کشور است. مطالعه حاضر با هدف ارائه الگوی بهینه کشت متن أکثر
        سهم بالای مصرف آب کشاورزی در مقایسه با سایر بخش‌ها و بحران جدی کم آبی سال‌های اخیر، اصلاح و پیشنهاد الگوی بهینه کشتی که مصرف آب را کاهش و بهره‌وری استفاده از آن را افزایش دهد، از الزامات اکثر دشت‌های ممنوعه و بحرانی کشور است. مطالعه حاضر با هدف ارائه الگوی بهینه کشت متناسب با آب قابل برنامه‌ریزی کشاورزی (منابع آب زیرزمینی) ابلاغی وزارت نیرو در سطح آبخوان محدوده مطالعاتی قم کهک و جبران کسری تجمعی درازمدت آبخوان و تاکید بر شاخص‌های پایداری کشاورزی در افق برنامه‌ریزی بیست ساله صورت گرفته است. برای شبیه‌سازی رفتار مولفه‌های بارندگی از خروجی‌های سناریو A2 مدل اقلیمی HADCM3 بهره گرفته و با استفاده از معادله پیوستگی بیلان، حجم آب قابل تخصیص به بخش زراعی در هر سال برآورد گردید. سپس با بکارگیری مدل‌های برنامه‌ریزی آرمانی فازی، الگوهای زراعی پایدار در چارچوب محدودیت‌های فنی ارائه شد. نتایج نشان داد که اجرای الگوهای زراعی پیشنهادی علاوه بر جبران کسری 536 میلیون مترمکعبی و تعادل‌بخشی آبخوان محدوده مطالعاتی در طی افق برنامه‌ریزی، سبب خواهد شد که اشتغال نیروی کار و بهره‌وری فیزیکی مصرف منابع آبی، کودها و سموم شیمیایی به‌ترتیب 7/10، 106، 1/4 و 8/8 درصد افزایش و مصرف منابع آبی، کودها و سموم شیمیایی به‌ترتیب 2/48، 9/3 و 8 درصد کاهش، یابد. لذا به مسئولان منطقه‌ای پیشنهاد می‌شود اجرای الگوهای زراعی پیشنهادی را در اولویت قرار دهند که این امر نیازمند تدوین الزامات قانونی، سیاست‌های تشویقی و تنبیهی و برگزاری دوره‌های آموزشی و ترویجی می‌باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        81 - بررسی اثر پارامترهای هواشناسی بر رخدادهای بارشی شدید در اقلیم‌های مختلف ایران با استفاده از رگرسیون چندک
        صدیقه برارخان‌پور احمدی محمدعلی غلامی سفیدکوهی مجتبی خوش روش
        10.30495/wsrcj.2022.68792.11317
        زمینه و هدف: تغییرات اقلیمی ناشی از پیشرفت و صنعتی شدن جوامع بشری موجب تغییر در شدت و فراوانی بارش‌های شدید و سیل آسا شده است که خسارت‌های غیرقابل جبرانی را به همراه داشته است. به منظور کاهش این خسارت‌ها لازم است تغییرات مقادیر حدی بارش و عوامل موثر بر آن در هر منطقه شن أکثر
        زمینه و هدف: تغییرات اقلیمی ناشی از پیشرفت و صنعتی شدن جوامع بشری موجب تغییر در شدت و فراوانی بارش‌های شدید و سیل آسا شده است که خسارت‌های غیرقابل جبرانی را به همراه داشته است. به منظور کاهش این خسارت‌ها لازم است تغییرات مقادیر حدی بارش و عوامل موثر بر آن در هر منطقه شناسایی شود. روش‌های‌ رگرسیون چندک قادر هستند روندها را نه‌تنها در میانه، بلکه در دامنه‌های مختلف سری داده‌ها بررسی ‌کنند. بنابراین هدف از این پژوهش، بررسی روند فصلی مقادیر مختلف از بارش و نیز بررسی رابطه‌ی پارامترهای اقلیمی کمینه دما، بیشینه دما، کمینه رطوبت نسبی، بیشینه رطوبت نسبی و بیشینه سرعت باد بر روی مقادیر مختلف بارش در اقلیم‌های مختلف ایران می‌باشد.روش پژوهش: در گام اول، سری زمانی روزانه داده‌های اقلیمی شامل بارش، کمینه و بیشینه دما، کمینه و بیشینه رطوبت نسبی و بیشینه سرعت باد برای یک دوره‌ی 45 ساله در فصل‌های مختلف برای 5 ایستگاه سینوپتیک بابلسر، شیراز، بندرعباس، خرم آباد و تربت حیدریه تشکیل شد. در انتخاب ایستگاه‌های مطالعاتی سعی شد از ایستگاه‌های با اقلیم‌های متفاوت و با طول دوره‌ی آماری مناسب انتخاب گردد. سپس به بررسی روند تغییرات فصلی مقادیر مختلف بارش در چندک‌های مختلف (چندک‌های 01/0، 05/0، 1/0، 25/0، 5/0، 75/0، 9/0، 95/0 و 99/0) با استفاده از روش رگرسیون چندک در تمامی ایستگاه‌های مطالعاتی پرداخته شد. در گام بعدی، رابطه‌ی پارامترهای اقلیمی بر روی مقادیر مختلف بارش (مقادیر بارش کم تا بسیار بالا) در فصل‌های مختلف برای هر یک از ایستگاه‌ها، با استفاده از روش رگرسیون چندکی بررسی شد. سپس نتایج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: نتایج بررسی روند تغییرات بارش روزانه نشان داد که مقادیر بالای بارش در فصل بهار، در ایستگاه‌های بندر عباس، شیراز و تربت حیدریه به صورت معنی‌دار کاهش یافته اما مقادیر بسیار بالای بارش (چندک‌های 95/0 و 99/0) در ایستگاه‌های بابلسر و خرم آباد افزایش یافته است. همچنین، مقادیر بارش‌های بسیار بالای روزانه در تابستان، در ایستگاه بندرعباس کاهش اما در ایستگاه‌های تربت حیدریه و خرم آباد به طور قابل توجهی افزایش یافته است. در حالی‌که در فصل زمستان، مقادیر مختلف بارش در تمامی فصل‌ها دارای روند کاهشی بوده و تنها یک شیب مثبت معنی‌دار در مقادیر بارش‌های بسیار بالا (چندک‌ 99/0) در ایستگاه بابلسر وجود داشت. در بررسی پارامترهای موثر بر بارش‌های حدی نتایج نشان داد که مقدار تاثیر بر روی وقوع بارش‌های شدید به نسبت بیشتر از بارش‌های کم تا میانه بوده است. پارامترهای کمینه دما، کمینه رطوبت، بیشینه رطوبت و بیشینه سرعت باد تاثیر مثبت و پارامتر بیشینه دما تاثیر منفی را بر روی بارش‌های شدید در فصل‌ها و ایستگاه‌های مختلف داشته است. بیشترین ضرایب تاثیر مثبت در فصل بهار برای سرعت باد در بابلسر (8/1)، در فصل تابستان برای سرعت باد در بابلسر (8/3)، کمینه و بیشینه دما در بندرعباس (03/4- و 53/1)، برای فصل پاییز برای بیشینه رطوبت و سرعت باد در بابلسر (57/2 و 99/2) و سرعت باد در خرم‌آباد (54/1) و برای فصل زمستان، برای سرعت باد در بابلسر و بندرعباس (94/1 و 6/2)، و کمینه دما در تربت حیدریه (96/0) بوده است. همچنین، بیشترین ضرایب تاثیر منفی بیشینه دما در فصل‌های پاییز و زمستان (88/0- و 72/0-) در بابلسر و نیز فصل پاییز (63/0-) در شیراز بوده است.نتایج: تغییرات معنی‌دار افزایشی و کاهشی بارش بیشتر مربوط به مقادیر بارش‌های شدید بوده که در فصل‌ها و اقلیم‌های مختلف متفاوت می‌باشد. همچنین بارش‌های ایستگاه‌های نزدیک سواحل شمالی و جنوبی به مقدار بیشتری تحت تاثیر پارامترهای اقلیمی بوده‌اند. به طور کلی می‌توان بیان کرد که بارش‌های سیلابی تحت تاثیر پارامترهای اقلیمی سرعت باد، رطوبت و دما به ترتیب اهمیت بوده و این تاثیر بسته به موقعیت‌های مکانی و زمانی و تحث تاثیر عوامل مختلف، متفاوت است. بنابراین، اعمال برنامه‌ریزی دقیق برای استفاده‌ی درست از بارش دریافتی و مدیریت بهینه در منطقه مورد نظر با استفاده از نتایج چنین مطالعاتی ضرورت دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        82 - پیش‌یابی بارش‌های سیل‌آسا در شرایط تغییر اقلیم و تحلیل حساسیت نتایج به روش کاهش مقیاس
        محمدرضا خزائی رضا کاظمی
        در بسیاری از نقاط دنیا در آینده شدت و فراوانی بارش‌های سیل‌آسا در اثر تغییر اقلیم افزایش خواهد یافت. لذا لازم است چنین مطالعاتی بر اساس سناریوهای تغییر اقلیم بازنگری شوند. از ابزار‌های‌ کارآمد در چنین مطالعاتی، مدل‌های مولد داده‌های هواشناسی از جمله LARS-WG است. با آنکه أکثر
        در بسیاری از نقاط دنیا در آینده شدت و فراوانی بارش‌های سیل‌آسا در اثر تغییر اقلیم افزایش خواهد یافت. لذا لازم است چنین مطالعاتی بر اساس سناریوهای تغییر اقلیم بازنگری شوند. از ابزار‌های‌ کارآمد در چنین مطالعاتی، مدل‌های مولد داده‌های هواشناسی از جمله LARS-WG است. با آنکه GCMها تغییرات ویژگی‌‌های مختلف بارش را برای آینده پیش‌یابی می‌‌کنند، معمولاً در کاهش‌مقیاس توسط LARS-WG تنها تغییرات میانگین‌ها‌ی ماهانه اعمال می‌شود؛ و از تغییرات سایر مشخصات بارش چشم‌پوشی می‌شود. در این مقاله، ضمن ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر بارش‌های سیل‌آسای گرگان و خرم‌آباد، نتایج روشی که تغییرات مشخصات مختلف بارش را در کاهش‌مقیاس اعمال می‌کند (روش کامل‌تر) با روش متداولی که تنها تغییرات میانگین‌ها را اعمال می‌کند (روش ساده‌تر) مقایسه شده است. برای اقلیم آینده از سناریوهای بارش مدل CanESM2 تحت سناریوهای انتشار RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 در دوره 2065-2036 استفاده شد. نتایج نشان داد که برای ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر بارش‌های سیل‌آسا، علاوه بر تغییرات میانگین‌ها، لازم است تغییرات سایر آماره‌ها نیز اعمال شود. زیرا تفاوت نتایج دو روش قابل توجه است. مثلا در گرگان برای سناریوهای انتشار مختلف، بارش‌های روزانه حداکثر سالانه‌ی با دوره بازگشت 15 سال در آینده نسبت به دوره تاریخی، طبق روش کامل‌تر بین 16 تا 21 درصد، اما طبق روش ساده‌تر، بین 37 تا 49 درصد افزایش می‌یابند. طیق روش کامل‌تر، شدت بارش‌های سیل‌آسای هر دو ایستگاه در آینده افزایش خواهد یافت. این افزایش برای دوره بازگشت 2 سال بین 23% تا 30% و برای دوره بازگشت 30 سال بین 25% تا 29% خواهد بود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        83 - پایش و پیش‌بینی عوامل اقلیمی موثر بر تحرک‌پذیری تپه‌های ماسه‌ای استان سمنان
        ابراهیم یوسفی مبرهن منصور قدرتی محمد خسروشاهی
        10.30495/wsrcj.2021.18085
        فرسایش بادی و حرکت ماسه‌های روان، بعنوان یکی از فرآیندهای مهم تخریب سرزمین و یک چالش جدی در ایران به شمار می‌رود. در این تحقیق تلاش شد با درنظرگرفتن شرایط آب و هوایی، فراوانی روزهای گردوغبار در ایستگاه‌های سینوپتیک استان سمنان برآورد شود. همچنین میزان فعالیت تپه‌های ماس أکثر
        فرسایش بادی و حرکت ماسه‌های روان، بعنوان یکی از فرآیندهای مهم تخریب سرزمین و یک چالش جدی در ایران به شمار می‌رود. در این تحقیق تلاش شد با درنظرگرفتن شرایط آب و هوایی، فراوانی روزهای گردوغبار در ایستگاه‌های سینوپتیک استان سمنان برآورد شود. همچنین میزان فعالیت تپه‌های ماسه‌ای براساس شاخص لنکستر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق در طول دوره آماری 15 سال (2003-2017) نشان داد ایستگاه دامغان با 10 درصد بادهای فرساینده و تعداد 1058 روز توأم با گرد و غبار و ایستگاه شاهرود با 1 درصد بادهای فرساینده و تعداد 58 روز توأم با گرد و غبار به‌ترتیب بیشترین و کمترین درصد فراوانی بادهای با سرعت بیشتر از سرعت آستانۀ فرسایش بادی را به خود اختصاص داده‌اند. نتایج حاصل از شاخص لنکستر نشان داد که شهرستان دامغان با بالاترین شاخص، دارای پتانسیل فعالیت رسوبات بادی کاملا فعال می‌باشد و لذا تثبیت تپه‌های ماسه‌ای امری ضروری برای کاهش خسارات ناشی از فعالیت تپه‌های ماسه‌ای در این منطقه است. نتایج پیش‌بینی اثرات تغییر احتمالی عوامل اقلیمی بر تحرک پذیری ماسه‌های روان در ایستگاه منتخب استان نشان داد که حساسیت تحرک پذیری ماسه نسبت به تغییرات افزایش ناشی از باران بیشتر از سرعت باد و نسبت به تغییرات کاهش ناشی از باران کمتر از سرعت باد می‌باشد و اگر مقادیر میانگین سرعت باد 30 درصد در آینده کاهش یابد و یا مقدار بارندگی به مقدار 30 درصد افزایش یابد، وضعیت تپه‌ها از حالت کاملا فعال به فعال تغییر خواهد کرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        84 - ارزیابی عملکرد تغییر اقلیم به کمک دو مدل هیدرولوژیکی با ساختار متفاوت
        صادق واله بهارک معتمدوزیری هادی کیادلیری حسن احمدی
        10.30495/wsrcj.2021.18544
        یکی از مهم ترین چالش هایی که بر اکوسیستم های طبیعی و جنبه های مختلف زندگی انسان تأثیر دارد تغییر اقلیم است. تأثیرات گرمایش جهانی بر بخش هیدرولوژی و چرخه آب در طبیعت بسیار جدی است و شناخت این اثرات به صورت کمی، آمادگی بیشتری برای مقابله با تبعات آن ایجاد می‌کند. در تحقیق أکثر
        یکی از مهم ترین چالش هایی که بر اکوسیستم های طبیعی و جنبه های مختلف زندگی انسان تأثیر دارد تغییر اقلیم است. تأثیرات گرمایش جهانی بر بخش هیدرولوژی و چرخه آب در طبیعت بسیار جدی است و شناخت این اثرات به صورت کمی، آمادگی بیشتری برای مقابله با تبعات آن ایجاد می‌کند. در تحقیق حاضر عملکرد دو مدل با ساختارهای متفاوت که یکی از آنها مدل جعبه سیاه (شبکه عصبی مصنوعی) و مدل نیمه توزیعی (SWAT) انتخاب شد و از لحاظ خطا و عدم قطعیت مورد بررسی قرار گرفت. همچنین برای بررسی اثر تغییر اقلیم از مدل بزرگ مقیاس ( CanESM2 ) تحت سناریو RCP2.6 و RCP8.5 استفاده شد. نتایج در این پژوهش نشان داد که مدل های جعبه سیاه عملکرد بهتری نسبت به مدل های فیزیکی دارد. نتایج تغییر اقلیم در این پژوهش نشان می‌دهد که بارش (3 الی 59درصد) و دما (53/1 الی 93/6 درجه سانتیگراد)روند افزایشی دارد بخصوص این روند افزایشی در مقادیر حدی و سیلاب های تند بیشتر خود رانشان می‌دهد. همچنین میزان رواناب در دوره آتی 7 الی 11 درصدی افزایش می‌یابد به همین دلیل در مطالعات شهری حتماً باید به افزایش پدیده های سیلاب در دوره آتی توجه نمود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        85 - شناسایی راهکارهای مناسب جهت مدیریت مصرف آب های سطحی استان آذربایجان غربی در بخش کشاورزی با استفاده از مدل سازی پویایی سیستم
        شیدا یوسفی سید مهدی میردامادی سیدجمال فرج اله حسینی فرهاد لشگرآرا
        10.30495/wsrcj.2022.20005
        زمینه و هدف: سهم بخش کشاورزی استان آذربایجان غربی در برداشت آب‌های سطحی 2/91 درصد است. بهره برداری بی رویه از منابع آب، خشکی و نابودی اراضی کشاورزی در مقابل وابستگی کار و معیشت 2/1 میلیون نفری جمعیت استان به بخش کشاورزی، همچنین اتخاذ برنامه های بلندمدت توسعه ای، بحران آ أکثر
        زمینه و هدف: سهم بخش کشاورزی استان آذربایجان غربی در برداشت آب‌های سطحی 2/91 درصد است. بهره برداری بی رویه از منابع آب، خشکی و نابودی اراضی کشاورزی در مقابل وابستگی کار و معیشت 2/1 میلیون نفری جمعیت استان به بخش کشاورزی، همچنین اتخاذ برنامه های بلندمدت توسعه ای، بحران آب بخش کشاورزی را تشدید کرده است بنابراین توجه به مدیریت بر مصارف آب‌های سطحی نیز یک امر الزامی است. این پژوهش به بررسی تأثیر سناریوهای زراعی، اقتصادی، سیاست‌گذاری، اقلیمی، اجتماعی- فرهنگی و سناریوهای آموزشی جهت مدیریت بر مصارف و موجودی آب‌های سطحی پرداخته است.روش پژوهش: تحقیق حاضر از نوع پژوهش های کاربردی است که با استفاده از رویکرد سیستم دینامیک جهت دستیابی به مدیریت پایدار منابع آب در استان آذربایجان‌غربی انجام گرفته است. ابتدا داده‌های آماری سال های گذشته (1397-1370) با استفاده از نرم‌افزارهای Excel و SPSS وارد سیستم شد. سپس مدل سیستم دینامیکی در محیط نرم افزارVENSIM توسعه یافته است. برای اطمینان از کارایی مدل، آزمون صحت سنجی مدل انجام شده است پس از اطمینان از کارایی مدل در ارزیابی سیاست‌ها، سناریوهای رشد جمعیت با نرخ های باروری متفاوت، PS1 )با نرخ فرزندآوری 11/2 فرزند(، PS2 (با نرخ فرزندآوری 95/1 فرزند)، PS3 (با نرخ فرزندآوری 5/1 فرزند) و PS4 (با نرخ فرزندآوری 6/2 فرزند) و سناریوهای اقلیمی با احتمال کاهش 20٪ بارش سالانه، ادامه روند کنونی بارش و بهبود 20٪ بارندگی سالانه به مدل معرفی شد همچنین سناریوهای سرمایه گذاری جهت بهبود 5/0 درصد راندمان آبیاری سالانه و سناریوی زراعی از جمله الگوی کشت کم مصرف به مدل معرفی شدند همچنین اثرات سناریوهای مشارکتی و آموزشی تا افق 1430 شبیه سازی شده است.نتایج: یافته‌های نشان داده شده در آزمون صحت سنجی همبستگی زیادی بین مقادیر شبیه سازی شده و مقادیر مشاهده شده آب‌های سطحی وجود دارد یعنی مدل در ارزیابی سیاست‌ها کارایی دارد. با ادامه روند کنونی بارندگی موجودی آب‌های سطحی 76/3 درصد طی دوره شبیه سازی (1397-1430) کاهش می یابد در صورتی که خشکسالی ها با کاهش 20٪ بارندگی سالانه تشدید شود، به دلیل تأثیر مستقیم بارش ها بر روانآب‌های سطحی، موجودی آب‌های سطحی، 54/20 درصد کاهش می یابد. بیشترین کاهش در مقادیر آب‌های سطحی مربوط به سناریوی کاهش بارندگی (20٪-) توأم با سناریوی افزایش نرخ باروری (ps4) است که سبب شده موجودی آب‌های سطحی 15/46 درصد کاهش یابد. افزایش جمعیت، کل آب مصرفی و حتی تقاضای آب کشاورزی را تا 27 درصد در افق 1430 افزایش داده است. با به‌کارگیری هم‌زمان سناریوهای الگوی کشت کم مصرف، سرمایه گذاری جهت بهبود راندمان آبیاری، فعالیت‌های مشارکتی و برنامه های آموزشی جهت بهبود مدیریت آب، مصارف آب 20/29 درصد و تقاضای آب کشاورزی از آب‌های سطحی نیز 37/31 درصد کاهش یافته است در این شرایط موجودی آب‌های سطحی نیز 12/9 درصد تا افق 1430 بهبود خواهد یافت.نتایج: نتایج نشان داد لازم است بازنگری هایی در سناریوهای جمعیتی در سطح ملی صورت گیرد همچنین، سناریوی زراعی رعایت الگوی کشت کم مصرف با کاهش نیاز آبی در هکتار بهترین سناریو شناخته شده است و به‌کارگیری آن موجودی آب سطحی را 45/2 برابر افزایش داده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        86 - کاربرد شاخص هرست در تعیین حافظه طولانی‌مدت سری‌های زمانی بارش و دبی ایستگاه‌های منتخب استان اردبیل
        رئوف مصطفی زاده وحیده مرادزاده نازیلا علائی زینب حزباوی
        10.30495/wsrcj.2021.19217
        زمینه و هدف: آشفتگی‌های اکوسیستم ناشی از عوامل اجتماعی بر تغییرات ‌محیط‌زیست، دما، تبخیر و تعرق، تولید رواناب و دبی جریان تأثیر می‌گذارند. در همین راستا، شاخص هرست برای تحلیل تغییرات فرآیندهای هیدرولوژی ناشی از عوامل مختلف به‌کار برده شده است. شاخص هرست به‌عنوان یک ویژگ أکثر
        زمینه و هدف: آشفتگی‌های اکوسیستم ناشی از عوامل اجتماعی بر تغییرات ‌محیط‌زیست، دما، تبخیر و تعرق، تولید رواناب و دبی جریان تأثیر می‌گذارند. در همین راستا، شاخص هرست برای تحلیل تغییرات فرآیندهای هیدرولوژی ناشی از عوامل مختلف به‌کار برده شده است. شاخص هرست به‌عنوان یک ویژگی مهم برای تحلیل اثرات هیدرولوژی شناخته شده است. یکی از مناسب‌ترین آزمون‌ها برای تشخیص حافظه بلندمدت، آزمون دامنه مقیاس‌بندی شده (R/S) است. آزمون دامنه مقیاس‌بندی شده (R/S) امکان محاسبه پارامتر خود همانندی H (هرست) را ایجاد می‌کند که شدت وابستگی بلندمدت در یک سری زمانی را می‌سنجد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف تعیین حافظه طولانی‌مدت سری‌های زمانی بارش و دبی ایستگاه‌های منتخب استان اردبیل واقع در شمال غرب ایران با استفاده از شاخص هرست انجام شد.روش پژوهش: در پژوهش حاضر، به بررسی کاربرد شاخص هرست در تعیین حافظه طولانی‌مدت سری‌های زمانی بارش و دبی ایستگاه‌های منتخب استان اردبیل حافظه بلندمدت در داده‌های بارش و دبی سالانه (92-1370) در 17 ایستگاه باران‌سنجی و 28 ایستگاه آب‌سنجی استان اردبیل پرداخته شد. مقادیر محاسباتی شاخص هرست از لحاظ میزان وابستگی و مقیاس ناپایداری در سری زمانی به پنج طبقه خیلی ضعیف تا خیلی قوی طبقه‌بندی شدند. تجزیه و تحلیل همبستگی مکانی شاخص هرست با استفاده از شاخص موران انجام شد. در ادامه مقادیر شاخص هرست به روش وزنی معکوس فاصله (IDW) در محیط ArcMap 10.8 درون‌یابی شد.یافته‌ها: در حالت کلی از 17 ایستگاه مورد بررسی به ترتیب 53/23، 41/29، 65/17 و 53/23 درصد در مقیاس پایداری خیلی ضعیف (55/0>H>5/0)، نسبتاً ضعیف (65/0>H>55/0)، نسبتاً قوی (75/0>H>65/0) و قوی (80/0>H>75/0) قرار گرفتند. در این میان، تنها 88/5 درصد مربوط به ایستگاه شمس‌آباد در مقیاس ناپایداری خیلی ضعیف (55/0>H>45/0) دسته‌بندی شد. طبق تجزیه و تحلیل 28 ایستگاه آب‌سنجی مورد بررسی به ترتیب 25، 50 و 42 /21 درصد در مقیاس پایداری نسبتاً ضعیف، نسبتاً قوی، قوی و 58/3 درصد در مقیاس ناپایداری خیلی ضعیف قرار گرفتند. در این بین، تنها ایستگاه عموقین در مقیاس ناپایداری خیلی ضعیف دسته‌بندی شد. بر اساس نتایج ایستگاه‌های باران‌سنجی هیر، کوزه‌تپراقی و شمس‌آباد و احمدکندی دارای مقادیر مثبت شاخص موران هستند، به‌عبارتی دارای مقادیر مشابه از نظر مکانی هستند. در بقیه ایستگاه‌ها مقدار شاخص موران منفی هستند که به معنی عدم مشابهت مقادیر متغیرهای مورد بررسی بود و در حقیقت تشکیل خوشه نداده‌اند. نتایج خوشه‌بندی در ایستگاه‌های آب‌سنجی نشان داد که ایریل در طبقه خوشه‌بندی زیاد-زیاد قرار گرفت و آتشگاه در خوشه‌های کم-کم و مقادیر مثبت شاخص موران طبقه‌بندی شد. بقیه ایستگاه‌های مورد مطالعه، خوشه‌های مشخصی تشکیل ندادند.نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که شاخص هرست برای ایستگاه‌های باران‌سنجی مورد بررسی با میانگین 64/0 و انحراف معیار 11/0 به‌دست آمد. هم‌چنین شاخص هرست در ایستگاه‌های آب‌سنجی با میانگین 74/0 و انحراف معیار 12/0 به‌دست آمد. در مجموع، دامنه مقادیر شاخص هرست و تغییرات مکانی آن در مورد داده‌های بارش سالانه نشان داد که مقادیر بارش در دوره مورد مطالعه دارای پایداری مناسبی نیست. تغییرات مکانی شاخص‌های مذکور نشان داد که تفاوت مشخصی بین مناطق مختلف استان از نظر پایداری مقادیر بارش و دبی وجود دارد. این در حالی است که بر اساس نمودار جعبه‌ای، دامنه تغییرات و نیز پراکنش مکانی ایستگاه‌هایی با پایداری قوی و نسبتاً قوی، بیش‌تر ایستگاه‌های واقع در محدوده مرکزی استان دارای پایداری در مقادیر دبی هستند که می‌تواند بیان‌گر تداوم جریان‌های پرآبی و هم وقوع دبی‌های حداکثر باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        87 - مدل‌سازی و تحلیل دو متغیره خشکسالی هواشناسی با استفاده از داده‌های تولیدی با رویکرد تغییر اقلیم (مطالعه موردی: دریاچه ارومیه)
        فرزاد خضری محسن ایراندوست نوید جلال کمالی نجمه یزدان پناه
        10.30495/wsrcj.2021.19213
        زمینه و هدف: تغییر اقلیم یکی از عوامل مهمی است که بخش‌های مختلف زندگی انسان روی کره ی زمین را تحت تأثیر قرار خواهد داد و تأثیرات زیانباری بر منابع زیست‌محیطی، اقتصادی اجتماعی و به‌ویژه منابع آب خواهد داشت. آگاهی از تغییرات اقلیمی در زمینه خشکسالی می‌تواند برنامه‌ای جامع أکثر
        زمینه و هدف: تغییر اقلیم یکی از عوامل مهمی است که بخش‌های مختلف زندگی انسان روی کره ی زمین را تحت تأثیر قرار خواهد داد و تأثیرات زیانباری بر منابع زیست‌محیطی، اقتصادی اجتماعی و به‌ویژه منابع آب خواهد داشت. آگاهی از تغییرات اقلیمی در زمینه خشکسالی می‌تواند برنامه‌ای جامع در حوزه‌های مختلف مدیریتی در خصوص پایش خشکسالی‌ها و خطرات احتمالی ناشی از آنها ارائه دهد. پدیده خشکسالی در هر منطقه‌ای حتی مناطق مرطوب ممکن است اتفاق بیافتد. این پدیده به عوامل و پارامترهای مختلفی وابسته بوده و یکی از مهم‌ترین نمادهای این پدیده یعنی وقوع خشکسالی کاهش میزان بارندگی است و در نتیجه تجزیه‌وتحلیل داده‌های بارش برای بررسی خشکسالی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هدف از مطالعه حاضر تحلیل دو متغیره خشکسالی با استفاده از دو شاخص SPI و SPImod و توابع مفصل می باشدروش پژوهش: در این تحقیق به‌منظور مدل‌سازی تحلیل چند متغیره خشکسالی در حوضه دریاچه ارومیه با بکارگیری سناریوهای انتشار RCP8.5 و RCP4.5 و نیز با بکارگیری مدل‌های گردش عمومی جو با استفاده از داده‌های تاریخی (2010-1991)، برای سه افق نزدیک (2030-2011)، متوسط (2065-2046) و دور (2099-2080) شبیه‌سازی و تولید داده گردید سپس با استفاده از داده‌های تولیدی، توسط شاخص SPImod و توابع مفصل، تحلیل چند متغیره خشکسالی در محیط نرم‌افزار متلب صورت گرفت. در بیان کلی‌تر، در ابتدا با استفاده از شاخص های مذکور (دو شاخص SPI و SPImod) مشخصات شدت و مدت خشکسالی استخراج، سپس با استفاده از کد نویسی در محیط نرم‌افزار متلب از هشت خانواده توابع مفصل ارشمیدسی استفاده گردیدیافته‌ها: نتایج حاصل از تحلیل چند متغیره نشان داد که تابع مفصل جوئی به‌عنوان تابع مفصل برتر جهت تحلیل چند متغیره خشکسالی (برای تحلیل توأم شدت و مدت خشکسالی برای منطقه مورد مطالعه) می‌باشد. همچنین نتایج حاصل از احتمال و دوره بازگشت توأم نشان داد که در دوره‌های آتی حداقل خشکسالی‌های هم‌سطح خشکسالی‌های تاریخی و حتی شدیدتر رخ خواهد داد. بدین صورت که بامطالعه‌ی دوره بازگشت های توأم و شرطی و کندال، نتایج نشان داد که در یک سطح احتمال بحرانی معین، مقدار دوره بازگشت کندال خیلی بیشتر از دوره بازگشت استاندارد می باشد، بطوریکه این تفاوت با افزایش آن مقدار معین، افزایش می یابدنتایج: در نهایت نتایج حاصل از تحقیق با رویکرد تغییر اقلیم بر روی خشکسالی هواشناسی دریاچه ارومیه نشان داد که در دوره‌های آتی شاهد افزایش دما خواهیم بود که این موضوع بر میزان بارندگی‌های منطقه و منابع آب تأثیر خواهد گذاشت، از طرفی چون‌که داده‌های هواشناسی و هیدرولوژیک جهت محاسبات انواع خشکسالی‌ها بکار می‌روند بنابراین خشکسالی‌ها متأثر از تغییرات اقلیم بوده بگونه‌ای ‌که در دوره‌های آتی 46 تا 48 درصد ماه‌ها در افق‌های مختلف خشک خواهند بود؛ و در آخر، نتایج حاصل از سری زمانی شاخص ها نشان داد که در طی دوره آماری حداقل 40 درصد ماه ها خشک بوده و این شدت خشکسالی ها در ایستگاه ارومیه به‌مراتب بیشتر از سایرین می‌باشد و در زمینه عملکرد شاخص ها به منظور تحلیل خشکسالی نتایج نشان داد که استفاده از شاخص SPI ‌اصلاح شده تا حدود زیادی معایب SPI متداول را برطرف می‌کند و تغییرات فصلی بارش را در محاسبه شاخص SPI لحاظ می‌نماید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        88 - بررسی تغییرات شدت بارش‌های کوتاه مدت در نیم قرن اخیر در شرایط کمبود داده (مطالعه موردی: شهر رشت)
        مهدی ترابی علیرضا شکوهی
        10.30495/wsrcj.2023.70259.11331
        زمینه و هدف: با افزایش تولید گاز‌های گلخانه‌ای در پی صنعتی شدن کشورهای دنیا، شاهد رخداد گرمایش جهانی هستیم که در سال‌های اخیر باعث تغییرات اقلیمی‌ در سراسر کره زمین شده است. از اثرات این پدیده می‌توان تغییر در رفتار فراسنج های آب و هوایی مثل دما و بارش را برشمرد. اثرات أکثر
        زمینه و هدف: با افزایش تولید گاز‌های گلخانه‌ای در پی صنعتی شدن کشورهای دنیا، شاهد رخداد گرمایش جهانی هستیم که در سال‌های اخیر باعث تغییرات اقلیمی‌ در سراسر کره زمین شده است. از اثرات این پدیده می‌توان تغییر در رفتار فراسنج های آب و هوایی مثل دما و بارش را برشمرد. اثرات پدیده تغییرات اقلیمی بر روی بارش منجر به تغییر شدت بارش و در نهایت تغییر منحنی های شدت-مدت-فراوانی(IDF) بارش برای مناطق مختلف جهان و کشور شده است. از این رو بروزرسانی منحنی های شدت-مدت-فراوانی(IDF) به دلیل اهمیت آن ها در طراحی سازه های هیدرولیکی مورد استفاده در مدیریت سیلاب شهری امری ضروری است. یکی از مشکلات تولید منحنی های شدت-مدت-فراوانی(IDF) عدم دسترسی به داده های بارش با تداوم های مختلف است. هدف از این پژوهش استفاده از روش فرکتال برای بدست آوردن بارش با تداوم های مختلف و سپس ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر روی شدت بارش در شهر رشت می باشد.روش پژوهش: در این پژوهش ابتدا صحت روش فرکتال برای تولید منحنی های شدت-مدت-فراوانی ارزیابی شد. سپس با استفاده از نظریه فرکتال منحنی های شدت-مدت-فراوانی تولید شده اند و با تعیین جهش متاثر از تغییر اقلیم توسط نرم افزار TREND بر روی شدت بارش، دو دوره پیش و پس از تغیییرات اقلیمی ارزیابی و مقایسه شده است.یافته ها: در این پژوهش صحت سنجی روش فرکتال نشان داد که تولید منحنی های شدت-مدت-فراوانی(IDF) برای شهر رشت با استفاده از روش فرکتال در مقایسه با تولید منحنی های شدت-مدت-فراوانی(IDF) با استفاده از داده های مشاهداتی دارای اختلاف حدود سه درصدی می باشد. بنابراین برای تولید منحنی های شدت-مدت-فراوانی(IDF) برای سال هایی که داده های بارش با تداوم زیر سه ساعت در دسترس نبود، از این روش استفاده شد. ارزیابی منحنی های شدت-مدت-فراوانی(IDF) با نرم افزار TREND بر روی شدت بارش برای تداوم های مختلف نشان داد که در سال 2003 جهش شدت بارش به سمت شدیدتر شدن تحت اثر تغییرات اقلیمی رخ داده است. به عنوان نمونه برای مدت زمان 10 دقیقه ای با دوره بازگشت 100 سال پیش از اثر تغییر اقلیم شدت بارش 158 (میلی متر بر ساعت) و پس از اثر تغییر اقلیم شدت بارش 225 (میلی متر بر ساعت) شده است. همچنین نتایج نشان داد که دوره بازگشت های کوتاه تغییر بیشتری نسبت به دوره بازگشت های بزرگ داشته است یعنی دوره بازگشت 2 ساله حدود 70 درصد افزایش و در دوره بازگشت 100 ساله حدود 40 درصد افزایش مشاهده می‌شود.نتایج: در این پژوهش با ارزیابی روش فرکتال مشخص گردید که در صورت عدم دسترسی به داده های بارش با تداوم های مختلف، روش فرکتال برای تولید تداوم های مختلف بارش و تولید منحنی های شدت-مدت-فراوانی(IDF) با دقت قابل قبول، یک روش مناسب می باشد. همچنین نتایج نشان داد جهش منحنی های شدت-مدت-فراوانی تحت اثر تغییر اقلیم در سال 2003 رخ داده است و در دوره تغییر اقلیم نسبت به دوره پیش از تغییر اقلیم شدت بارش به سمت شدیدتر شدن بارش حرکت داشته است و این رخداد در دوره بازگشت های کوتاه مدت افزایش بیشتری را نشان می دهد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        89 - اثر تغییر اقلیم بر اطمینان‌پذیری تأمین آب پایین‌دست سد کرخه و راهکارهای سازگاری با آن
        منوچهر فرج‌زاده کاوه مدنی لاریجانی علیرضا مساح بوانی رحمان داوطلب
        افزایش جمعیت و رشد تقاضا برای آب، همواره مدیران این بخش را با چالشی اساسی مواجه نموده است. این در حالی است که تغییر اقلیم در آینده‌ای نه چندان دور بیش از پیش بر پیچیدگی‌های این چالش می‌افزاید. در این مطالعه به منظور بررسی اثر تغییر اقلیم بر سیستم تأمین آب حوضه آبریز کرخ أکثر
        افزایش جمعیت و رشد تقاضا برای آب، همواره مدیران این بخش را با چالشی اساسی مواجه نموده است. این در حالی است که تغییر اقلیم در آینده‌ای نه چندان دور بیش از پیش بر پیچیدگی‌های این چالش می‌افزاید. در این مطالعه به منظور بررسی اثر تغییر اقلیم بر سیستم تأمین آب حوضه آبریز کرخه، نخست با استفاده از 15 مدل GCMs و چند سناریوی انتشار گازهای گلخانه‌ای، تغییرات بارش و دما برای افق زمانی 2050 بررسی شد. سپس با واسنجی یک مدل بارش-رواناب، سری‌های زمانی بارش و دما، برای تولید سری‌های زمانی آورد رودخانه بکار گرفته شد. به دلیل عدم قطعیت مدل‌های GCMs در برآورد دما و بارش، آبدهی پیش‌بینی شده برای اواسط قرن جاری از 56 درصد کاهش تا 34 درصد افزایش، داشته اند. لذا برای حل مشکل عدم ‌قطعیت، با استفاده از روش خوشه‌بندی سلسله مراتبی، 35 سری زمانی آبدهی به 5 خوشه گروه‌بندی و از هر خوشه یک نماینده انتخاب شد. ارزیابی وضعیت تخصیص آب با استفاده از مدل WEAP و به روش شبیه‌سازی انجام گرفت. همچنین سه استراتژی مدیریتی افزایش راندمان آبیاری، استفاده مجدد آب و تغییر الگوی کشت برای سازگاری با تغییر اقلیم ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که ساخت سدهای جدید به دلیل افزایش تخصیص آب در بالادست، می‌تواند اطمینان‌پذیری تأمین آب کشاورزی پایین‌دست سد کرخه را تا کمتر از 70 درصد کاهش دهد. همچنین استفاده مجدد از آب، با اطمینان‌پذیری 91 درصد، به عنوان موثرترین راهکار برای سازگاری با تغییرات اقلیمی شناخته شد. هر چند تغییر الگوی کشت روشی کم هزینه‌تر است، لیکن اجرای آن منوط به همکاری کشاورزان ‌می‌باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        90 - تعیین عوامل موثر بر توابع تولید اقلیمی جو دیم و تحلیل حساسیت آن در مناطق سرد و نیمه‌‌سرد استان لرستان
        علیرضا توکلی عبدالمجید لیاقت امین علیزاده
        شناخت عوامل موثر و برنامه‌ریزی برای مدیریت آنها و هماهنگ‌سازی عملیات زراعی با روند تغییرات عوامل موثر، منجر به بهبود شرایط تولید و پیش‌بینی دقیق‌تر تولید خواهد شد. رشد محصولات و تولید آنها در شرایط دیم، تابعی از تغییرات عوامل اقلیمی است. بدین منظور، آمار 25 عامل هواشناس أکثر
        شناخت عوامل موثر و برنامه‌ریزی برای مدیریت آنها و هماهنگ‌سازی عملیات زراعی با روند تغییرات عوامل موثر، منجر به بهبود شرایط تولید و پیش‌بینی دقیق‌تر تولید خواهد شد. رشد محصولات و تولید آنها در شرایط دیم، تابعی از تغییرات عوامل اقلیمی است. بدین منظور، آمار 25 عامل هواشناسی دسته‌‌بندی شده همراه با آمار زراعی عملکرد جو دیم در شهرستان‌‌های الشتر، خرم‌‌آباد، الیگودرز و بروجرد به عنوان نمونه مناطق سرد و نیمه‌سرد استان لرستان برای سال‌‌های زراعی 85-1377 به کار گرفته شد. با استفاده از تجزیه علیت، ضریب همبستگی به دو بخش اثرات مستقیم و غیرمستقیم تفکیک شد. نتایج حاصل از هر یک از توابع تولید اقلیمی نشان‌‌دهنده نقش بارز کمبود فشار بخار دوره رشد محصول در توابع تولید است. مدل‌های محلی نیاز به داده‌‌‌‌های ورودی کمتری دارند لیکن مدل منطقه‌‌‌ای نیازمند داده‌‌‌‌های اقلیمی بیشتری است. با تعیین شاخص بهره‌‌‌‌وری بارش در تمام این مناطق طی 8 سال زراعی، بیشترین، کمترین و میانگین بهره‌‌وری بارش به ترتیب 3/0، 15/0 و 224/0 کیلوگرم بر مترمکعب بارش به دست آمد که میانگین آن حدود 6 درصد از میانگین کشوری (239/0 کیلوگرم بر مترمکعب بارش) کمتر می‌باشد. نتایج تحلیل حساسیت نشان داد که دمای حداکثر، ساعات آفتابی، دمای حداکثر مطلق و کمبود فشار بخار اشباع دوره رشد، حساس‌ترین عامل اقلیمی هستند. توابع تولید اقلیمی ابزار مناسبی برای پیش‌بینی عملکرد بوده و می‌تواند در فرآیند تصمیم‌گیری برای بهبود فعالیت‌های زراعی دیم به کار رود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        91 - تاثیر عوامل اقلیمی، نوع بذر و زمان برداشت بر کمیت و کیفیت تکنولوژیکی چغندرقند مناطق غرب ایران
        محمد عرفان بهرامی مسعود هنرور
        مقدمه: کیفیت تکنولوژیکی چغندرقند مجموعه ای از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ریشه ذخیره ای چغندرقند است که به صورت پتانسیل ژنتیکی در رقم های اصلاح شده نهفته و تحت شرایط اقلیمی، محیطی و اکولوژیکی هر منطقه و تحت تاثیر تکنیک های زراعی تهیه بستر بذر، کاشت و داشت چغندرقند در مزرعه أکثر
        مقدمه: کیفیت تکنولوژیکی چغندرقند مجموعه ای از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ریشه ذخیره ای چغندرقند است که به صورت پتانسیل ژنتیکی در رقم های اصلاح شده نهفته و تحت شرایط اقلیمی، محیطی و اکولوژیکی هر منطقه و تحت تاثیر تکنیک های زراعی تهیه بستر بذر، کاشت و داشت چغندرقند در مزرعه شکل می گیرد و پس از برداشت و انتقال به کارخانه، طی فرایند استحصال شکر از ریشه چغندرقند نشان داده می شود. مواد و روش ها: این تحقیق در طول یک دوره بهره برداری در سال زراعی 92-1391 روی چغندرهای تحویلی به کارخانه قند همدان انجام شد. در بخش اول به منظور سنجش اثر عوامل محیطی، چغندرها در مناطق مختلف غرب کشور کاشت شده و خصوصیات مختلف فیزیکوشیمیایی و تکنولوژیکی آنها محاسبه گردید. در بخش دوم به منظور بررسی تاثیر زمان برداشت، نمونه ها در دوره های زمانی مختلف برداشت و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و در قسمت آخر این پژوهش اثرات نوع بذر بر کیفیت چغندرهای قند یکی از مناطق مورد سنجش قرار گرفت. تمامی آزمون های آماری در این بررسی بر اساس طرح بلوک کاملا تصادفی و با 4 تکرار انجام شد. یافته ها: نتایج حاصل از بررسی اثرات شرایط محیطی مختلف نشان از تفاوت معنی دار در تمامی فاکتورها بین نمونه ها در سطح 5% داشت. تاثیر زمان های مختلف برداشت بر غلظت سدیم، پتاسیم و ازت مضره نمونه ها نیز معنی دار یافت شد. همچنین ثابت شد نوع بذر می تواند مقادیر پتاسیم، ازت و ضریب قلیائیت چغندرها را تحت تاثیر قرار دهد. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که شرایط اقلیمی متفاوت، به عنوان یکی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر کیفیت نهایی چغندرقند بیشترین اثر را بر نمونه ها دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        92 - تاثیر کالبد بافت های ساحلی بر متغیرهای اقلیمی در مناطق گرم و مرطوب، (مطالعه موردی : بندرعباس)
        شاهین حیدری حجت قائدی
        10.22034/jest.2018.25993.3492
        زمینه و هدف: ساختار شهر و فضاهای بین ساختمان ها، تاثیر عمده ای بر روی آب و هوای ناحیه و مطلوبیت اقلیمی شهر دارد. آب و هوای گرم و مرطوب بندرعباس به خصوص در تابستان های بلند، فعالیت های شهری را با مشکل روبرو می کند. خصوصا مردم خون گرم خطه خلیج فارس که به فعالیت های اجتماع أکثر
        زمینه و هدف: ساختار شهر و فضاهای بین ساختمان ها، تاثیر عمده ای بر روی آب و هوای ناحیه و مطلوبیت اقلیمی شهر دارد. آب و هوای گرم و مرطوب بندرعباس به خصوص در تابستان های بلند، فعالیت های شهری را با مشکل روبرو می کند. خصوصا مردم خون گرم خطه خلیج فارس که به فعالیت های اجتماعی معروف هستند. ایجاد شرایط اقلیمی مطلوب برای فضاهای شهری ساحلی تعاملات اجتماعی ساکنین این منطقه را افزایش می دهد. روش بررسی: روش پژوهش تجربی است و از ابزار های الکترونیک برای برداشت داده های اقلیمی و نرم افزار Spss برای تحلیل داده ها استفاده شده است. این پژوهش رابطه بین کالبد شهری و اقلیم را مورد بررسی قرار داده است تا با استفاده از کالبد شهری مناسب شرایط اقلیمی مطلوب در کرانه های ساحلی حاصل شود. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که بافت های ساحلی بومی نسبت به بافت های جدید شرایط اقلیمی قابل پیش بینی تری دارند. در بافت های بومی در معابر با ضریب تشخیص ۲۸/۰ و در بافت جدید در معابر با ضریب تشخیص ۳۴/۰ رابطه معنا دار با سرعت جریان هوا پیدا شد. در ادامه در بافت های بومی در معابر با ضریب تشخیص 29/۰ و معابر با ضریب تشخیص ۹۵/۰ رابطه معنا دار با اختلاف دمای هوا پیدا شد. بحث و نتیجه گیری: نتیجه پژوهش ارایه فرمول هایی مبنی بر رابطه بین متغیرهای کالبدی (فاصله از دریا و عرض معابر) و متغیرهای اقلیمی (دما و سرعت باد) برای استفاده طراحان و معماران است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        93 - مطالعه ای بر عملکرد دیوار سبز در جهت کاهش اتلاف حرارتی: آزمون تجربی در اقلیم معتدل و مرطوب رشت
        عبداله بقائی دائمی فرزانه اسدی ملک جهان
        10.30495/jest.2020.48430.4866
        زمینه و هدف: بهینه سازی مصرف و جلوگیری از هدر رفت انرژی، یکی از پارامترهای مهم در طراحی ساختمان های سبز و غیرفعال در راستای اهداف توسعه پایدار به شمار می رود. تحقیقات اخیر توجه به مباحث مربوط به بهینه سازی انرژی و کاهش اتلاف حرارتی را نشان می دهد. هدف اصلی مقاله حاضر، ا أکثر
        زمینه و هدف: بهینه سازی مصرف و جلوگیری از هدر رفت انرژی، یکی از پارامترهای مهم در طراحی ساختمان های سبز و غیرفعال در راستای اهداف توسعه پایدار به شمار می رود. تحقیقات اخیر توجه به مباحث مربوط به بهینه سازی انرژی و کاهش اتلاف حرارتی را نشان می دهد. هدف اصلی مقاله حاضر، ارزیابی عملکرد حرارتی دیوار سبز و بهینه سازی مصرف انرژی بوده که در اقلیم معتدل و مرطوب رشت انجام گرفته است.روش بررسی: این مقاله به صورت آزمایش تجربی و میدانی بر روی یک ساختمان مسکونی دو طبقه دارای پوشش سبز انجام شده است. در این راستا، داده های سه ساعته دما و رطوبت در محیط داخلی و خارجی ساختمان با استفاده از دستگاه دیتالاگر98583 MIC در فصل زمستان و تابستان ثبت گردید.یافته ها: نتایج حاصل از آزمون تجربی نشان داد که که میانگین دما در محیط داخلی دیوار معمولی و دیوار سبز در فصل زمستان و فصل تابستان به ترتیب حدود 3/17 و 18، 5/30 و 28 درجه سانتی گراد است. بر این اساس، دیوار سبز در فصل زمستان توانست حدود 7/0 درجه سانتی گراد دمای داخلی را در مقایسه با دیوار معمولی گرم تر نگه دارد. در فصل تابستان نیز مشخص شد که دیوار سبز قادر بود تا در حدود 5/2 درجه سانتی گراد دمای محیط داخلی را خنک تر نگه داردبحث و نتیجه گیری: یافته ها نشان داد که دیوار سبز در فصل زمستان در مقایسه با دیوار معمولی حدود 4 درصد و در فصل تابستان حدود 9 درصد عملکرد حرارتی بهتری را از خود نشان داده است. به طور کلی،دیوار سبز در آب و هوای معتدل هم در زمستان و هم در تابستان می تواند رفتار حرارتی مناسبی را داشته باشد. در نهایت نیز مشخص شد که دیوار سبز در فصل تابستان در مقایسه با فصل زمستان می تواند عملکردی 50 درصد موثرتری را در کاهش تلفات حرارتی داشته باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        94 - اثر پدیده‌ی تغییر اقلیم بر فراسنجه‌های اقلیمی همدان
        محمد تقی اسدی حمید زارع ابیانه نسرین دلاور آذر اسدی
        10.22034/jest.2020.21435.3046
        زمینه و هدف: فرآیند تغییر اقلیم به ویژه تغییرات دما و بارش مهم‌ترین بحث مطرح در قلمرو علوم محیطی می‌باشد. این پدیده به‌دلیل ابعاد علمی و کاربردی آن از اهمیت فزاینده‌ای برخوردار است. چرا که سیستم‌های انسانی وابسته به عناصر اقلیمی مانند کشاورزی و صنایع بر مبنای ثبات و پای أکثر
        زمینه و هدف: فرآیند تغییر اقلیم به ویژه تغییرات دما و بارش مهم‌ترین بحث مطرح در قلمرو علوم محیطی می‌باشد. این پدیده به‌دلیل ابعاد علمی و کاربردی آن از اهمیت فزاینده‌ای برخوردار است. چرا که سیستم‌های انسانی وابسته به عناصر اقلیمی مانند کشاورزی و صنایع بر مبنای ثبات و پایداری اقلیم طراحی شده و عمل می‌نمایند. روش بررسی: در پژوهش حاضر از داده‌های خروجی پنج مدل گردش عمومی جو GFCM21، HADCM3، INCM3، IPCM4 و NCCCSM برای بررسی تغییرات چهار فراسنجه‌ی دمای کمینه، دمای بیشینه، بارش وساعت آفتابی همدان در دوره‌ی 2065-2046 استفاده شد. برای این منظور با استفاده از مدل ریز‌مقیاس‌نمایی LARS-WG و لحاظ سه سناریوی A1B، A2 و B1، تغییرات ماهانه‌ی فراسنجه‌ها محاسبه شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد به‌طور متوسط، بیش‌ترین افزایش دمای کمینه مربوط به مدل GFCM21 تحت سناریوی A1B، برابر 5/2 درجه سانتی‌گراد می‌باشد و کم‌ترین آن در مدل INCM3 تحت سناریوی B1 معادل 1 درجه سانتی‌گراد مشاهده شد. بیش‌‌ترین و کم‌ترین افزایش دمای بیشینه به‌ترتیب به سناریوی A1B و B1 مدل GFCM21 با 4/2 و 4/1 درجه سانتی‌گراد افزایش تعلق داشت. بیش‌‌ترین افزایش بارش مربوط به سناریوی B1 مدل IPCM4 به‌مقدار 8/15 درصد و بیش‌ترین کاهش در مدل GFCM21 تحت سناریویA1B معادل 13 درصد بود. بیش‌‌ترین افزایش تابش خورشیدی در مدل HADCM3 تحت سناریوی A1B با 24 درصد و کم‌ترین مقدار آن در سناریوی A2 مدل NCCCSM به‌مقدار 17/3 درصد کاهش مشاهده گردید. بحث ونتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان داد دمای کمینه و بیشینه در دوره‌ی 2065-2046 افزایش می‌یابد. تغییرات بارش، هم به‌صورت افزایشی و هم به‌صورت کاهشی دیده شد. تغییرات ساعت آفتابی نیز بسیار کم و نامحسوس است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        95 - تعیین رژیم‌های خشک و مرطوب بارش ماهانه با استفاده از شاخص بارش انگوت در ایستگاه اردبیل
        رقیه آسیابی‌هیر رئوف مصطفی زاده سعید نبوی
        10.22034/jest.2018.20380.2938
        زمینه و هدف: خشک‌سالی یکی از عوامل اصلی مشکلات اقتصادی و محیط زیستی است و مقدار بارش مهم‌ترین متغیر اقلیمی با تغییرات زمانی- مکانی است که دارای تاثیر جدی بر موجودیت منابع آب است. شاخص بارش انگوت یک شاخص برای تعیین چرخه اقلیمی بارندگی‌ها در دوره‌های خشک و مرطوب است. شاخص أکثر
        زمینه و هدف: خشک‌سالی یکی از عوامل اصلی مشکلات اقتصادی و محیط زیستی است و مقدار بارش مهم‌ترین متغیر اقلیمی با تغییرات زمانی- مکانی است که دارای تاثیر جدی بر موجودیت منابع آب است. شاخص بارش انگوت یک شاخص برای تعیین چرخه اقلیمی بارندگی‌ها در دوره‌های خشک و مرطوب است. شاخص بارش انگوت تغییرات پارمتر اقلیمی بارش در هر ماه را برای تعیین دوره‌های بارانی و خشک مشخص می‌نماید. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی و محاسبه شاخص بارش انگوت در تحلیل دوره‌های خشک و مرطوب بارندگی در مقیاس ماهانه در ایستگاه اردبیل بود.روش بررسی: شاخص بارش انگوت براساس نسبت مقادیر متوسط روزانه بارش در یک ماه و مقادیر متوسط روزانه بارش در یک سال محاسبه شد و در ادامه بر اساس مقادیر شاخص مذکور، ماه‌های خشک و مرطوب مشخص شد و مقادیر ضریب همبستگی شاخص مذکور بر اساس آزمون پیرسون محاسبه و ارتباط آن با مؤلفه‌های بارش ماهانه مورد آزمون قرار گرفت.یافته‌ها: بر اساس نتایج، مقدار شاخص بارش انگوت در ماه اردیبهشت با مقدار عددی 33/2 تحت عنوان ماه مرطوب، ماه‌های آبان و فروردین به‌ترتیب با مقدار عددی 65/1 و 57/1 دارای رژیم بارش نرمال و بقیه ماه‌ها با مقدار شاخص کم‌تر از واحد، تحت عنوان ماه خشک طبقه‌بندی شد. هم‌چنین، شاخص بارش انگوت با ضریب تغییرات مقادیر بارش رابطه عکس (R2=0.408) و با مقادیر متوسط بارندگی ماهانه رابطه مستقیم (R2=0.998) و معنی‌دار داشت. بحث و نتیجه‌گیری: بیش‌ترین مقدار شاخص بارش انگوت مربوط به ماه‌های آبان و اردیبهشت بوده و شاخص انگوت با ضریب تغییرات مقادیر بارش رابطه عکس و با مقادیر متوسط بارندگی ماهانه رابطه مستقیم و معنی‌دار داشت. امکان تعیین رژیم بارش ماهانه براساس دامنه مقادیر شاخص انگوت فراهم شده است. مقایسه نتایج با سایر شاخص‌های معمول خشک‌سالی مانند شاخص بارش استاندارد در تحلیل خشک‌سالی و تعیین دوره‌های ماهانه خشک و مرطوب در سایر مناطق کشور نیازمند مطالعات بیش‌تری است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        96 - تحلیل ماهیت تعهدات دولت‌ها در توافقنامه پاریس 2015 درباره تغییرات اقلیمی
        سید عباس پورهاشمی مجتبی سبحانی نیا سید علی حسینی آزاد
        10.30495/jest.2022.32952.4075
        یکی از مهمترین اسناد بین‌المللی لازم‌الاجرا برای واکنش در برابر تغییرات اقلیمی، موافقتنامه پاریس 2015 است. بیش از سه دهه است که دولت‌ها مذاکرات طولانی در خصوص تغییرات اقلیمی را آغاز نموده‌اند و همواره این موضوع در دستور کار دولت‌ها قرار داشته است. از مهمترین دلایل ناکام أکثر
        یکی از مهمترین اسناد بین‌المللی لازم‌الاجرا برای واکنش در برابر تغییرات اقلیمی، موافقتنامه پاریس 2015 است. بیش از سه دهه است که دولت‌ها مذاکرات طولانی در خصوص تغییرات اقلیمی را آغاز نموده‌اند و همواره این موضوع در دستور کار دولت‌ها قرار داشته است. از مهمترین دلایل ناکامی‌ برای تدوین و اجرای یک سند بین‌المللی لازم‌الاجرا، عدم تمایل بسیاری از دولت‌ها به پذیرش اهداف کاهش انتشار الزام‌آور بوده است. تجربه ناموفق پروتکل کیوتو 1997، نشان دهنده این رویکرد دولت‌ها به عدم پذیرش تعهدات الزام‌آور است. در این مقاله تلاش شده است تا ماهیت تعهدات دولت‌ها در توافقنامه پاریس 2015 درباره تغییرات اقلیمی مورد تحلیل حقوقی قرار گیرد. این تحقیق مبتنی بر روش تجزیه و تحلیل استقرایی حقوقی است. بر اساس این روش، موافقتنامه پاریس 2015 و برخی از اسناد قبل از آن در خصوص برخورد با تغییرات اقلیمی، مورد بررسی حقوقی قرار گرفته است. نهایتاً این پژوهش، ضمن بررسی فرصت ها و ظرفیت های حقوقی توافقنامه پاریس 2015، به این نتیجه نائل شده است که علیرغم این که موافقتنامه پاریس به عنوان یک معاهده بین‌المللی گامی مهم و اساسی در جهت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای ارزیابی می‌شود، ولی همچنان دارای برخی ناکارآمدی‌های حقوقی و اجرایی است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        97 - اثرات پیش بینی شده احتمالی تغییر اقلیم بر اکوسیستم های ساحلی مانگرو خلیج فارس با تاکید بر متغییرهای دما و بارش
        هانا اعتمادی حسین دلشب
        10.22034/jest.2019.30667.3907
        زمینه و هدف : تغییر اقلیم و گرمایش جهانی یکی از گسترده ترین و مهم ترین مخاطرات زیست محیطی است. هدف این مطالعه بررسی روند دمای حداقل، حداکثر و بارندگی در دوره گذشته بوشهر به عنوان استان ساحلی خلیج فارس و پیش بینی آینده اقلیمی آن تا انتهای سال 2100 میلادی و همچنین اثرات ا أکثر
        زمینه و هدف : تغییر اقلیم و گرمایش جهانی یکی از گسترده ترین و مهم ترین مخاطرات زیست محیطی است. هدف این مطالعه بررسی روند دمای حداقل، حداکثر و بارندگی در دوره گذشته بوشهر به عنوان استان ساحلی خلیج فارس و پیش بینی آینده اقلیمی آن تا انتهای سال 2100 میلادی و همچنین اثرات احتمالی پیش بینی شده بر اکوسیستم های جنگلی مانگرو خلیج فارس می باشد. روش بررسی: در این مطالعه از روش ریزمقیاس رگرسیونی [1]SDSM و از مدل GCM[2] کانادایی CanESM2 در سه سناریو RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 و مدل HadCM3 در سناریو A2 برای شبیه سازی داده های اقلیمی ایستگاه سینوپتیک بوشهر در دوره های پایه، مشاهداتی و آتی (2100-2010) استفاده شد. همچنین اعتبارسنجی مدل با پنج شاخص آماری و عدم قطعیت مدل با روش بوت استرپ محاسبه شد. یافته ها: میزان افزایش دمای میانگین فصل زمستان و تابستان در طول دوره 47 ساله به ترتیب 8/1 و 7/1 درجه سانتی گراد بوده است. پیش بینی آینده اقلیمی دمای بیشینه و کمینه در مدل CanESM2[3] و HadCM3[4] بیش ترین افزایش را در ماه های سرد سال نشان دادند. همچنین دمای پیش بینی شده مدل CanESM2 در ماه های گرم از دمای کنونی کم تر خواهد بود. شبیه سازی متغییر اقلیمی بارش در مدل HadCM3 افزایش بارش را در فصل تابستان و پاییز و مدل CanESM2 افزایش بارش را برای همه فصول سال نشان دادند. بحث و نتیجه گیری : هر دو مدل زمستان های گرم تری را در دهه های آتی برای استان بوشهر پیش بینی کردند. با پیش بینی طولانی شدن فصل گرم در مدل CanESM2 ممکن است زمان جوانه زنی و گل دهی مانگروها طولانی تر و از سه ماه به شش ماه تغییر یابد. در صورتی که افزایش بارش های پیش بینی شده به صورت ریزش های حدی نباشند می توانند همراه با افزایش دما باعث رشد و توسعه بیش تر مانگروها شوند. [1] - Statistical Down-Scaling Model [2] - General Circulation Model [3] - Canadian Earth System Model [4] - Hadley Center Climate Model تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        98 - بهینه سازی شیوه تفکیک زمین در یک بلوک شهری در راستای کاهش دمای حیاط در تهران
        زهرا زمانی شاهین حیدری پیروز حناچی
        10.22034/jest.2019.10909
        زمینه و هدف: از آن‌جا که تعدیل شرایط اقلیمی فضای خارج از ساختمان بر فضای داخل ساختمان تاثیر گذار است، با ایجاد خرد اقلیم در مجاورت بنا می‌توان عملکرد حرارتی بنا را بهبود بخشید. در پژوهش حاضر با تغییر شیوه فعلی تفکیک زمین به صورتی که حِیاط های میانی چهار طرفه و سه طرفه د أکثر
        زمینه و هدف: از آن‌جا که تعدیل شرایط اقلیمی فضای خارج از ساختمان بر فضای داخل ساختمان تاثیر گذار است، با ایجاد خرد اقلیم در مجاورت بنا می‌توان عملکرد حرارتی بنا را بهبود بخشید. در پژوهش حاضر با تغییر شیوه فعلی تفکیک زمین به صورتی که حِیاط های میانی چهار طرفه و سه طرفه در بلوک شهری ایجاد شود ارایه شده وتاثیر کاهش دما درحیاط‌های مذکور دریک بلوک شهری در اقلیم تهران مورد مطالعه قرار گرفته و سپس با شیوه فعلی استقرار بنا دربلوک‌های شهری وضع موجود مقایسه شده است. روش بررسی:روش تحقیق در این پژوهش روش شبیه سازی با استفاده از نرم افزار انویمت است. یافته ها:طبق نتایج شبیه سازی به دست آمده از بلوک شهری مورد بررسی و مقایسه آن با دمای داخل کوچه دمای حیاط میانی در گرم‌ترین ساعت روز 31 تیر ماه 1/4 درجه سانتی‌گراد پایین تر از دمای کوچه می باشد. همچنین دما حیاط سه طرفه 2/3 درجه از دمای کوچه پایین‌تر است. نتایج حاصل از مدل‌سازی بلوک شهری وضع موجود نشان داد دمای کوچه و دمای حیاط تقریبا در یک محدوده قرار دارد. بحث و نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت حیاط میانی و حیاط 3طرفه موجود در بلوک شهری پیشنهادی در مجاورت بنا باعث کاهش دما می گردد. پژوهش های آینده می تواند به بهینه کردن عملکرد خرد اقلیمی حیاط های میانی در بلوک شهری پیشنهادی بپردازد و با اضافه کردن آب و گیاه عملکرد خرداقلیمی آن را بهبود بخشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        99 - بررسی پتانسیل های زیست اقلیمی جهت توسعه توریسم (مطالعه موردی : نیشابور)
        حسن رضائی غلام عباس قالهری فلاح مختار کرمی
        10.30495/jest.2021.4899.1425
        زمینه و هدف:امروزه صنعت گردش‌گری به عنوان یکی از بزرگترین صنایع موجود در دنیا به شمار آمده و در صدر صنایع اشتغال زا محسوب می‌شود. این صنعت وابستگی زیادی به آب و هوای یک منطقه داشته و بسیاری از مقاصد گردش‌گری با استفاده از همین مورد تبدیل به یک منبع گردش پذیر پر رونق در أکثر
        زمینه و هدف:امروزه صنعت گردش‌گری به عنوان یکی از بزرگترین صنایع موجود در دنیا به شمار آمده و در صدر صنایع اشتغال زا محسوب می‌شود. این صنعت وابستگی زیادی به آب و هوای یک منطقه داشته و بسیاری از مقاصد گردش‌گری با استفاده از همین مورد تبدیل به یک منبع گردش پذیر پر رونق در فصول خاصی شده اند. از طرفی اقلیم یک ناحیه را می‌توان به عنوان جاذبه طبیعی جهت گردش‌گری محسوب نمود.شهر نیشابور به دلیل دارا بودن مناظر طبیعی، برخورداری از اقلیم مناسب و منابع آب کافی یکی از مناطقی است که پتانسیل توسعه توریسم را دارا می‌باشد.روش بررسی: در این پژوهش سعی شده است شرایط زیست اقلیمی شهر نیشابور بر اساس شاخص های ترجونگ، اوانز، ترموهیگرومتریک و میسنارد با استفاده از آمار ایستگاه همدید نیشابور طی سالهای 2010-1990 مورد ارزیابی قرار گیرد.یافته ها:نتایج به دست آمده نشان می‌دهد طیف وسیعی از شرایط زیست اقلیمی از داغ تا سرد در طول سال در منطقه حاکم می‌باشد.بحث و نتیجه گیری: به طور کلی، دوره آسایش شهر نیشابور از ماه می شروع می‌شود و تا اوایل نوامبر ادامه می‌یابد. افزون بر این، نتایج به دست آمده از این تحقیق اطلاعات زیست اقلیمی مناسبی برای برنامه ریزان و مسوولین فراهم می‌کند تا با استفاده از این اطلاعات، فعالیت های توسعه ای مختلف از جمله گسترش صنعت توریسم را به انجام برسانند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        100 - ارزیابی وضعیت تاب آوری شهری در برابر جزایر حرارتی شهری (مطالعه موردی: مناطق 11 و 6 شهرداری تهران)
        آرش پاک اندیش فرح حبیب نسیم خانلو
        10.22034/jest.2020.29371.3801
        زمینه و هدف: امروزه جزایر حرارتی شهری موجب تغییر در شرایط اقلیمی شهرها می‌شود که این امر در شرایط زیست شهری تأثیرگذار بوده و موجب کاهش آسایش اقلیمی در شهر می گردد. لذا برای مقابله با جزایر حرارت شهری، مدیران و برنامه ریزان شهری باید طرح ها و برنامه‌هایی در نظر بگیرند که أکثر
        زمینه و هدف: امروزه جزایر حرارتی شهری موجب تغییر در شرایط اقلیمی شهرها می‌شود که این امر در شرایط زیست شهری تأثیرگذار بوده و موجب کاهش آسایش اقلیمی در شهر می گردد. لذا برای مقابله با جزایر حرارت شهری، مدیران و برنامه ریزان شهری باید طرح ها و برنامه‌هایی در نظر بگیرند که علاوه بر ایجاد آسایش اقلیمی در شهر از مصرف بی رویه انرژی در شهر نیز جلوگیری به عمل آید. مقاله حاضر با هدف بررسی وضعیت تاب آوری مناطق 6 و 11شهر تهران در برابر جزایر حرارتی شهری انجام شده است. روش بررسی: برای انجام تحقیق حاضر، از منطقه 6 شهر تهران محلات میدان ولیعصر و دانشگاه تهران و از منطقه 11 محله جمالزاده حشمت الدوله و محله ی فلسطین- انقلاب انتخاب گردیده است. در ابتدا معیارهای اثر گذار بر تاب آوری تعیین و اثر آن ها نیز مورد بررسی قرار گرفت و پرسش نامه مربوطه به وزن دهی معیارها در اختیار خبرگان قرار گرفته در نهایت اطلاعات پرسش نامه در نرم افزار expert choice تحلیل و اوزان مولفه و معیارهای مورد نظر استخراج گردید. با استفاده از مدل AHP وزن دهی شد و در محیط GIS به صورت لایه های رقومی مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته ها: نتایج نشان داد در محله دانشگاه تهران بخش های تاب آور به صورت پراکنده در بین بخش های با تاب آوری کم تر قرار گرفته و از توزیع یکسانی برخوردار نیست. در منطقه 11 نیز بخش شرقی محله فلسطین- انقلاب از تاب آوری بیش تری نسبت به بخش های غرب برخوردار است. محله حشمت الدوله جمال زاده نیز به طور کلی نسبت به محله فلسطین انقلاب از تاب اوری کمتری برخوردار بوده و تنها در بخش های کوچکی در بخش های شمالی از تاب آوری بیش تری برخوردار است. بحث و نتیجه گیری: به طور کلی و طبق یافته ها، در منطقه 6 ، محله ولیعصر به استثنای بخش های شمال شرق و جنوب غرب نسبت به محله دانشگاه تهران از تاب آوری بیبش تری برخوردار است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        101 - بررسی میزان تاثیر سامانه دیوار ترومب بر آسایش حرارتی در اقلیم معتدل و مرطوب (مطالعه موردی ساختمان مسکونی در گنبد کاووس)
        نگین میررشید لیلا میرسعیدی
        10.22034/jest.2018.24977.3427
        زمینه وهدف: با توجه به بالا بودن مصرف انرژی در بخش ساختمان در ایران، استفاده از راهکارهایی چون کاربرد سامانه های ایستا در راستای کاهش مصرف انرژی فسیلی مناسب به نظر می رسد. استفاده از سامانه های ایستا، به بهبود شرایط آسایش داخلی فضا کمک می کند و موجب کاهش مصرف انرژی گرم أکثر
        زمینه وهدف: با توجه به بالا بودن مصرف انرژی در بخش ساختمان در ایران، استفاده از راهکارهایی چون کاربرد سامانه های ایستا در راستای کاهش مصرف انرژی فسیلی مناسب به نظر می رسد. استفاده از سامانه های ایستا، به بهبود شرایط آسایش داخلی فضا کمک می کند و موجب کاهش مصرف انرژی گرمایشی و سرمایشی در ساختمان می گردد. روش بررسی: در این پژوهش تاثیر استفاده از سامانه دیوار ترومب بر دمای هوا در داخل ساختمان در دو حالت گرمایش و سرمایش بررسی شده است. برای این کار از شبیه سازی حرارتی ساختمان با نرم افزار دیزاین بیلدر استفاده شده است. یافته ها: پس از انتخاب یک ساختمان مسکونی در گنبدکاووس به عنوان نمونه فرضی که اصول طراحی اقلیمی در آن به کار رفته است، شبیه سازی در دو حالت مدل پایه و مدل پیشنهادی دارای دیوار ترومب انجام شد و نتایج به دست آمده مقایسه شد. بحث و نتیجه گیری: نتایج این شبیه سازی نشان می دهد که سامانه دیوار ترومب می تواند در گرمایش در اقلیم مورد نظر مفید باشد ولی در بهبود شرایط سرمایشی ساختمان نقش کم تری دارد که با توجه به مسایل اقتصادی و فنی باید درباره نقش این سامانه در کاهش مصرف انرژی مطالعه بیش تری انجام گیرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        102 - اثر تغییر اقلیم بر کاربری اراضی و عملکرد بخش کشاورزی استان مازندران
        علیرضا کیخا احمد خانلری احمد علی کیخا محمود صبوحی
        10.22034/jest.2019.7770.1642
        زمینه و هدف: تغییر اقلیم معضل امروز و بحران فردا است. در این تحقیق اثر تغییر اقلیم بر عملکرد محصولات منتخب و کاربری اراضی در چهار ناحیه از استان مازندران مورد مطالعه قرار گرفت. روش بررسی: برای این منظور ابتدا روند تغییرات سری زمانی متغیرهای دما و بارش طی سال های 1390- أکثر
        زمینه و هدف: تغییر اقلیم معضل امروز و بحران فردا است. در این تحقیق اثر تغییر اقلیم بر عملکرد محصولات منتخب و کاربری اراضی در چهار ناحیه از استان مازندران مورد مطالعه قرار گرفت. روش بررسی: برای این منظور ابتدا روند تغییرات سری زمانی متغیرهای دما و بارش طی سال های 1390-1360 مورد مطالعه قرارگرفت. هم چنین با استفاده از تحلیل های رگرسیونی اثر متغیرهای متوسط دمای سالانه و بارش سالانه به عنوان شاخص های تغییر اقلیم بر عملکرد و سطح زیرکشت محصولات گندم، جو و برنج در سال های زراعی 1390-1360 مورد بررسی واقع گردید. در مرحله بعد با استفاده از نتایج تحلیل رگرسیونی و لحاظ نمودن آن ها در مدل برنامه ریزی ریاضی مثبتPMP، اثر سناریوی 1 درجه افزایش دما و 1 میلی متر کاهش بارش بر کاربری اراضی و عملکرد محصولات کشاورزی تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج تحلیل های رگرسیونی نشان داد که دمای هوا روند افزایشی محسوس و بارش روند کاهشی تقریباً محسوسی داشته، و تغییر اقلیم اثر معنی داری بر عملکرد برنج، گندم و جو دارد. نتایج تحلیل های مدل PMP مشخص کرد که کاربری در جهت افزایش کشت اراضی برنج و جو تغییر یافت. بحث و نتیجه گیری: یافته ها نشان داد که اثر تغییر اقلیم بر همه محصولات الزاماً منفی نیست و لذا می توان به جنبه های مثبت تغییر اقلیم نیز توجه داشت و از آن در جهت بهره برداری بهینه از منابع و امکانات منطقه استفاده کرد تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        103 - پهنه بندی شاخص آسیب پذیری ساختاری ناشی از تغییر اقلیم (SVCCI) (مطالعه موردی استان کردستان)
        اقبال وحدانی حسین محمدی فریده اسدیان
        10.30495/jest.2020.29768.3829
        زمینه و هدف : نوسانات اقلیمی آینده یکی از بزرگ ترین چالش های پیش روی بشر است که اثرات بسیار شدیدی بر بخش کشاورزی می گذارد. یکی از روش های بررسی میزان خسارت های ناشی از اقلیم بوجود آمده، محاسبه شاخص آسیب پذیری ساختاری ناشی از تغییر اقلیم یا شاخص (SVCCI) است. در این پژوهش أکثر
        زمینه و هدف : نوسانات اقلیمی آینده یکی از بزرگ ترین چالش های پیش روی بشر است که اثرات بسیار شدیدی بر بخش کشاورزی می گذارد. یکی از روش های بررسی میزان خسارت های ناشی از اقلیم بوجود آمده، محاسبه شاخص آسیب پذیری ساختاری ناشی از تغییر اقلیم یا شاخص (SVCCI) است. در این پژوهش محاسبه این شاخص در سطح استان کردستان مورد بررسی قرار گرفته است.روش بررسی : در این مطالعه با استفاده از داده های 11 ایستگاه هواشناسی در بازه زمانی 1395 1380 برای 10 شهرستان استان کردستان، شاخص مورد محاسبه قرار گرفت. برای محاسبه اجزای شاخص نیاز به محاسبه شاخص بارش، شاخص خشکی و تبخیر و تعرق پتانسیل در منطقه است. در ادامه برای هر یک از اجزای شاخص، روند و بی ثباتی در روند با آزمون ناپارامتری من ــ کندال مورد بررسی قرار گرفت. سپس نسبت به وزن دهی به روش های مختلف اقدام شد و در نهایت با توجه به متفاوت بودن واحدهای اجزای شاخص هر یک از اجزا به کمک معادله (CN) مؤلفه ها نرمال شدند و بر اساس نتایج حاصل از محاسبه شاخص، آسیب پذیرترین مناطق در استان کردستان نسبت به نوسانات عوامل اقلیمی شناسایی شدند.یافته ها : نتایج حاصل از محاسبه این شاخص نشان داد که مقدار متوسط شاخص در شهرستان های استان کردستان 41/51 می باشد. در این بین شهرستان دهگلان بیش ترین مقدار آسیب پذیری و شهرستان سروآباد کم ترین مقدار آسیب پذیری را نسبت به نوسانات عوامل اقلیمی دارند.بحث و نتیجه گیری : هدف از این پژوهش، ارایه یک روش برای تهیه نقشه آسیب پذیری اقتصادی ناشی از نوسانات اقلیمی است که بسته به در دسترس بودن و قابلیت اطمینان داده ها می تواند مبنایی برای برنامه ریزی آینده باشد. تا تصمیم گیرندگان بتوانند به توسعه خط مشی هایی در مقیاس شهرستانی بپردازند تا کنترل بیش تری بر آسیب پذیری ناشی از تغییر اقلیم داشته باشند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        104 - نقش جریانات باد بر منشأ غلظت گاز گلخانه‌ای دی‌اکسید‌کربن در مقیاس استانی
        سید محسن موسوی سامره فلاحتکار منوچهر فرج زاده
        10.22034/jest.2019.24708.3387
        زمینه و هدف: امروزه یکی از مهم ترین مشکلاتی که جهان با آن روبه رو شده افزایش تغییر آب و هوای جهانی به علت انتشار بیش از حد گازهای گلخانه ای می باشد. گاز دی اکسیدکربن به عنوان مهم ترین گاز گلخانه ای و اولین عامل در تغییر اقلیم شناخته شده است. عوامل مختلفی از جمله توپوگرا أکثر
        زمینه و هدف: امروزه یکی از مهم ترین مشکلاتی که جهان با آن روبه رو شده افزایش تغییر آب و هوای جهانی به علت انتشار بیش از حد گازهای گلخانه ای می باشد. گاز دی اکسیدکربن به عنوان مهم ترین گاز گلخانه ای و اولین عامل در تغییر اقلیم شناخته شده است. عوامل مختلفی از جمله توپوگرافی، بارندگی، جریانات هوا و وجود باد از عوامل مهم در پخش، رقیق کردن و جابه جای گازهای گلخانه ای موجود در اتمسفر محسوب می شوند. روش بررسی: در مطالعه حاضر با استفاده از داده های سرعت باد ECMWF و داده های دی اکسید کربن ماهواره GOSAT به صورت تخصصی به بررسی نقش باد در پی بردن به منابع محلی یا منطقه ای انتشار گاز دی اکسید کربن و هم چنین پی بردن به منابع احتمالی انتشار این گاز در مقیاس استانی پرداخته شد. یافته ها: . بیش ترین تجمع گاز گلخانه ای دی اکسید کربن در هر دو فصل سرد و گرم در منطقه جنوب و جنوب شرق ایران قرار دارد. البته گستره پراکندگی و غلظت بالاتر این گاز در فصل زمستان بیش تر از فصل تابستان است. نتایج نشان داد که به طور عمده در اکثر استان های ایران منابع محلی عامل افزایش انتشار غلظت گاز دی اکسید کربن موجود در جو در فصل زمستان می باشد. بحث و نتیجه گیری: بالا بودن غلظت گاز دی اکسید کربن در فصل زمستان می تواند نشان دهنده مصرف بیش تر سوخت های فسیلی برای گرمایش نسبت به فصل تابستان و عدم انجام فرایند فتوسنتز توسط گیاهان در فصل سرد باشد. در صورتی که در فصل تابستان مطابق با موقعیت جغرافیایی استان های مورد مطالعه نقش منابع منطقه ای در انتشار دی اکسید کربن بیش تر از منابع محلی می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        105 - دستیابی به اصول طراحی رف های نوری با کارایی بالا در ساختمان‌های آموزشی
        بهاره سادات نصیری مهناز محمودی زرندی
        10.22034/jest.2020.26489.3548
        زمینه و هدف: امروزه با توجه به بحران انرژی، مقوله بهره گیری از نور روز در طراحی معماری اهمیت زیادی پیدا کرده است. پرداختن به مقوله نور روز در فضاهای آموزشی نه تنها از نقطه نظر انرژی مورد توجه است بلکه به دلیل نقش محوری نور در ادراک بصری دانش آموزان و مطلوبیت فضای آموزشی أکثر
        زمینه و هدف: امروزه با توجه به بحران انرژی، مقوله بهره گیری از نور روز در طراحی معماری اهمیت زیادی پیدا کرده است. پرداختن به مقوله نور روز در فضاهای آموزشی نه تنها از نقطه نظر انرژی مورد توجه است بلکه به دلیل نقش محوری نور در ادراک بصری دانش آموزان و مطلوبیت فضای آموزشی حایز اهمیت می باشد. در این مقاله به رف نوری(Light shelf) به عنوان جزء الحاقی پنجره که نقش موثری در مطلوبیت روشنایی کلاس های آموزشی دارد پرداخته شده است. با توجه به کارکرد رف نوری در شرایط آسمان صاف و آفتابی و در نظر گرفتن تعدد مراکز آموزشی؛ شهر تهران به عنوان محل جغرافیایی مورد مطالعه انتخاب شد. روش بررسی : در این تحقیق با مبنا قرار دادن نتایج تحقیقات پیشین به عنوان اطلاعات پایه سعی گردید تا عمق مناسب برای رف نوری در فضای داخل و بیرون از پنجره در شهر تهران بدست آید. 6 تیپ رف نوری بر اساس نحوه قرارگیری رف و ارتفاع از کف تعریف گردید. روش تحقیق تحلیل کمی و شبیه سازی است. ابزار مورد استفاده در این پژوهش نرم افزار شبیه ساز دیوا (Diva for rhino) می باشد. حالات گوناگون قرارگیری رف نوری با بهره گیری از این نرم افزار مورد تحلیل قرار گرفت تا بتوان حالت بهینه تامین روشنایی توسط نور روز را از میان 6 حالت قرارگیری رف نوری انتخاب کرد. کارایی رف های نوری از طریق شبیه سازی و تاثیر آن بر میزان روشنایی در کلاس فرضی مورد آزمایش قرار گرفت. یافته ها : چنان چه صفحه رف نوری کاملا در فضای داخل کلاس قرار گیرد تاثیری در بهبود عملکرد روشنایی کلاس دیده نمی شود. در طراحی رف نوری الزاما باید بخشی از آن مانند یک سایبان در بیرون پنجره قرار گیرد تا توزیع نور و روشنایی بهبود یابد و مصرف انرژی برای تامین روشنایی کم شود. بحث و نتیجه گیری: با توجه به آزمایشات صورت گرفته با نرم افزار شبیه ساز، چنان چه رف در فاصله 240 سانتی متری از کف باشد و موقعیت آن نیز در حالت میانی قرار گیرد (تیپ1)، بهترین نتیجه از نظر یکنواختی و کاهش خیرگی بدست می آید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        106 - بررسی هم‌زمان عدم قطعیت های نوسانات اقلیمی و سناریوهای انتشار در ارزیابی اثرات تغییر اقلیم آینده بر دما و بارش زنجان
        محمد رضا خزائی مطلب بایزیدی ایمان باباییان
        10.22034/jest.2020.12355.2091
        زمینه و هدف: در این تحقیق آثار تغییر اقلیم آینده زنجان بر متغیرهای بارش روزانه، کمینه دمای روزانه و بیشینه دمای روزانه، با تحلیل عدم قطعیت های نوسانات طبیعی اقلیم و سناریوهای انتشار، ارزیابی شده است. با منظور نمودن این عدم قطعیت ها، نتایج دامنه وسیعی از حالات محتمل آیند أکثر
        زمینه و هدف: در این تحقیق آثار تغییر اقلیم آینده زنجان بر متغیرهای بارش روزانه، کمینه دمای روزانه و بیشینه دمای روزانه، با تحلیل عدم قطعیت های نوسانات طبیعی اقلیم و سناریوهای انتشار، ارزیابی شده است. با منظور نمودن این عدم قطعیت ها، نتایج دامنه وسیعی از حالات محتمل آینده را در بر می گیرد که در افزایش قابلیت اعتماد نتایج بسیار مهم است. روش بررسی: برای کاهش مقیاس سناریوهای آینده از مدل استوکستیک LARS-WG استفاده شده است. خروجی های مدل CGCM3 برای زنجان ریز مقیاس شده است. تحلیل عدم قطعیت سناریوهای انتشار، با مقایسه ی نتایج برای سه سناریوی A1B، A2، و B1 که به ترتیب بیان گر حالات غلظت متوسط، زیاد، و کم گازهای گل خانه ای هستند، انجام شده است. تحلیل عدم قطعیت نوسانات اقلیمی با مقایسه حدود 90% تغییرات 100 سری 30 ساله ی تولید شده توسط مدل LARS-WG برای اقلیم حال و برای هر سناریوی انتشار اقلیم آینده انجام شده است. یافته ها: نتایج حاکی از افزایش قابل توجه میانگین های کمینه دمای روزانه و بیشینه دمای روزانه در اقلیم آینده است. علی رغم نوسانات اقلیم، پیش یابی می شود که در همه ماه های سال میانگین های بیشنه دمای روزانه و کمینه دمای روزانه افزایش یابد. به علاوه، عدم قطعیت سناریوهای انتشار در مقایسه با میزان افزایش دما اندک است. هم چنین در اغلب ماه های سال انتظار می رود که مقدار بارش اقلیم آینده کاهش یابد، اما به دلیل نوسانات اقلیمی، افزایش مقدار بارش نیز با احتمال اندک ممکن است. بحث و نتیجه گیری: متغیرهای دما و بارش اقلیم آینده زنجان نسبت به اقلیم فعلی تغییر خواهد داشت و عدم قطعیت های نوسانات طبیعی اقلیم و سناریوهای انتشار مهم است و لازم است که مورد توجه قرار گیرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        107 - تحلیل عملکرد فرم و ارتفاع سقف نورگیر داخلی مرکزی ساختمان‌های تجاری اقلیم سرد و خشک (شهر مشهد)
        سمانه زین العابدین زاده حسین مدی مصطفی مافی
        10.30495/jest.2020.47878.4844
        زمینه و هدف: هدف از این پژوهش دستیابی به مناسب ترین فرم و ارتفاع سقف نورگیرداخلی جهت کاهش میزان انرژی مصرفی، بارسرمایش و لایه بندی حرارتی درساختمان های تجاری اقلیم سرد و خشک شهر مشهد می‌باشد.روش بررسی: جهت بررسی داده های کمی از نرم افزار فلوئنت و معادلات ریاضی استفاده ش أکثر
        زمینه و هدف: هدف از این پژوهش دستیابی به مناسب ترین فرم و ارتفاع سقف نورگیرداخلی جهت کاهش میزان انرژی مصرفی، بارسرمایش و لایه بندی حرارتی درساختمان های تجاری اقلیم سرد و خشک شهر مشهد می‌باشد.روش بررسی: جهت بررسی داده های کمی از نرم افزار فلوئنت و معادلات ریاضی استفاده شده است. ابتدا ساختمان تجاری الماس شرق شهرمشهد با نورگیرداخلی به فرم کروی با ارتفاع 5 متر انتخاب و پس ازاندازه گیری میدانی و ثبت داده ها توسط دیتالاگرها، در نرم افزار فلوئنت شبیه سازی و سپس فرم های رایج نورگیرداخلی (کروی، منشوری، سهموی و مسطح در ارتفاع های 3متر،5 متر،7متر و10متر)جایگزین آن شدند و در جهت سنجش میزان لایه بندی حرارتی، ازفرمول های ریاضی استفاده شد.یافته ها: با توجه به مشاهدات میدانی و اندازه گیری داده ها، طبقه پنجم و زیرسقف نورگیرداخلی به دلیل نفوذ نورخورشید و عدم تهویه هوا، محدوه بحرانی لایه بندی حرارتی است و کل سال از محدوده آسایش حرارتی خارج است. لذا میزان مصرف انرژی نیز درطول سال درجهت تامین آسایش حرارتی در این طبقات زیاد است که با کاهش سطوح جداره نورگیرداخلی و استفاده از مصالح با ظرفیت حرارتی بالا می‌توان آن را کاهش داد.بحث و نتیجه گیری: فرم مسطح با ارتفاع سقف 3 متر، بدلیل کاهش سطوح جداره نورگیرداخلی و اختلاف دما میان طبقات، مناسب ترین فرم سقف و ارتفاع نورگیرداخلی جهت کاهش میزان انرژی مصرفی و بارسرمایش تا 7 درصد و کاهش لایه بندی حرارتی در ساختمان های تجاری اقلیم سرد و خشک شهر مشهد می‌باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        108 - پیش‌بینی تغییر اقلیم تهران و یزد در آینده تحت سناریوهای RCP و توسط مدل LARS-WG
        رضا کاظمی محمد رضا خزائی
        10.22034/jest.2021.48424.4865
        زمینه و هدف: تغییر اقلیم موجب تغییر متغیرهای اقلیمی در آینده می شود. برای پیشگیری از اثرات سوء تغییر اقلیم، لازم است متغیرهای اقلیمی برای آینده پیش بینی شوند. هدف این تحقیق شبیه سازی صحیح بارش و دمای روزانه تهران و یزد، با اقلیم خشک، در دوره 2065-2036 تحت اثر تغییر اقلی أکثر
        زمینه و هدف: تغییر اقلیم موجب تغییر متغیرهای اقلیمی در آینده می شود. برای پیشگیری از اثرات سوء تغییر اقلیم، لازم است متغیرهای اقلیمی برای آینده پیش بینی شوند. هدف این تحقیق شبیه سازی صحیح بارش و دمای روزانه تهران و یزد، با اقلیم خشک، در دوره 2065-2036 تحت اثر تغییر اقلیم و با درنظر گرفتن عدم قطعیت ها است.روش بررسی: خروجی های مدل CanESM2 تحت سناریوهای RCPs توسط LARS-WG ریزمقیاس شد. در ریزمقیاس نمائی، ویژگی های مختلف سناریوهای بزرگ مقیاس به سناریوهای ریزمقیاس شده انتقال یافت. در اغلب مطالعات پیشین تنها تغییرات میانگین ها در نظر گرفته شده است. عدم قطعیت های سناریوهای انتشار و نوسانات اقلیمی با به کارگیری سه سناریوی انتشار و تولید 100 سری 30 ساله ی متغیرها برای هر سناریو بررسی شد. لذا دامنه وسیعی از حالات محتمل آینده پیش بینی شد و نتایج مطمئن تری به دست آمد.یافته ها: در آینده دمای تهران و یزد در اغلب ماه های سال افزایش می یابد، اما در بعضی از ماه ها نیز کاهش می یابد. به‌عنوان نمونه میانگین دمای حداکثر ماه آوریل (فروردین) در تهران بین 1/6 تا 9/6 و در یزد بین 1/7 تا 2/8 درجه سانتیگراد افزایش می یابد، اما در ماه سپتامبر (شهریور) دمای حداکثر در تهران تا 4/2 و در یزد تا 7/0 درجه کاهش می یابد. بارش سالانه در آینده در تهران بین 20% تا 40% و در یزد بین 43% تا 49% افزایش می یابد. اما تغییرات در ماه های مختلف متفاوت است.بحث و نتیجه گیری: آب و هوای تهران و یزد در آینده می تواند به مقدار زیادی تغییر کند. لذا اتخاذ تدابیر سازگاری با تغییر اقلیم ضروری است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        109 - ارائه مدل بهینه سازی ساختمان جهت مقابله با اثرات منفی تغییرات اقلیمی در جهت کاهش مصرف انرژی
        اردا زارعی سینا فرد مرادی نیا
        10.22034/jest.2021.54204.5122
        زمینه و هدف: امروزه کلان شهر ها نقش بسیار مهمی در آلایندگی محیط زیست دارند، افزایش روزافزون جمعيـت بـا افـزایش مصـرف سوخت هاي فسيلي و منابع انرژي همراه است که این موضوع باعث افزایش انتشارات گازهاي گلخانه اي در اتمسفر ميشود. اثـرات افـزایش گازهاي گلخانه اي با بروز پدیده أکثر
        زمینه و هدف: امروزه کلان شهر ها نقش بسیار مهمی در آلایندگی محیط زیست دارند، افزایش روزافزون جمعيـت بـا افـزایش مصـرف سوخت هاي فسيلي و منابع انرژي همراه است که این موضوع باعث افزایش انتشارات گازهاي گلخانه اي در اتمسفر ميشود. اثـرات افـزایش گازهاي گلخانه اي با بروز پدیده گلخانه اي سبب تغييـرات اقليمـي مي شود. با توجه به اتلاف زياد انرژي در ساختمان هـاي مسکونی موجـود، هدف این تحقیق انتخاب راهكار مناسب براي بهینه سازی ساختمان و كاهش مصـرف انرژی در اين بخش است. روش بررسی: در این تحقيق، در تاریخ 1/10/1398 ابتدا مقدار انرژی مصرفی سالانه یک تیپ ساختمان مسکونی 8 طبقه در تبریز با استفاده از نرم افزار انرژی پلاس شبیه سازی شد. سپس مقدار انرژی مصرفی سالانه ساختمان یاد شده با شرایط آب و هوای دو اقلیم متفاوت یزد و رشت نیز شبیه سازی شد تا میزان مصرف انرژی ساختمان در هر 3 شهر مقایسه شود. سپس با کمک نرم افزار شبیه سازی JePlus، انرژی مصرفی حالت های مختلف ساختمان (جهت گیری، موقعیت، دما، اقلیم)، درهر 3 شهر شبیه سازی شد تا رفتار ساختمان از لحاظ مصرف انرژی بررسی شود. در نهایت مقدار انرژی مصرفی گرمایشی و سرمایشی ساختمان به عنوان توابع هدف انتخاب شده و توسط نرم افزار JePlus + EA بهینه سازی انجام گرفت. يافته ها: با توجه به متغیرهای تعریف شده در ورودی نرم افزار JePlus، 432 حالت مصرف انرژی برای ساختمان به¬دست آمد. و با توجه به انتخاب انرژی مصرفی گرمایشی و سرمایشی ساختمان به عنوان توابع هدف، توسط نرم افزار JePlus + EA بهینه سازی انجام گرفت. نتایج بهینه سازی نشان داد با توجه به پارامترهای یکسان در نظر گرفته شده برای هر سه اقلیم، مصرف انرژی ساختمان در شهر رشت 16 درصد، یزد 14 درصد و تبریز 12 درصد کاهش یافته است. بحث و نتیجه گیری: بررسی نتایج این مطالعه نشان داد اگر ساختمان¬ در جهت و موقعیت صحیح با توجه به نوع اقلیم و وضعیت آب و هوا (جهت تابش خورشید، دما، رطوبت و...) احداث شود و دمای گرمایش و سرمایش داخل ساختمان در حد آسایش تنظیم گردد، مصرف انرژی ساختمان نیز درحد قابل ملاحظه ای کاهش می¬یابد؛ در نتیجه از سهم هر ساختمان در میزان انتشار گاز دی اکسید کربن در اتمسفر که اثرگذارترین گاز در تغییرات اقلیمی است، کاسته می شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        110 - طراحی بازگشت پذیر فضاهای سبز شهری در راستای سازگاری با تغییر اقلیم (مطالعه موردی : بلوار بهشت بروجرد)
        حسن دارابی ایمان سعیدی
        10.22034/jest.2018.13302.2181
        زمینه و هدف: مداخلات انسان منجر به تغییر در نظام های طبیعی شده است. تغییرات اقلیمی برجسته ترین تغییرات است که اکوسیستم های طبیعی را به طور اخص در محیط شهری متاثر کرده و پایداری شهری را دچار مخاطره می سازد. طراحی بازگشت پذیر منظر شهری راه حلی است برای مقابله با این چالش. أکثر
        زمینه و هدف: مداخلات انسان منجر به تغییر در نظام های طبیعی شده است. تغییرات اقلیمی برجسته ترین تغییرات است که اکوسیستم های طبیعی را به طور اخص در محیط شهری متاثر کرده و پایداری شهری را دچار مخاطره می سازد. طراحی بازگشت پذیر منظر شهری راه حلی است برای مقابله با این چالش. این مقاله چارچوبی را برای طراحی بازگشت پذیر فضای سبز شهری در شرایط تغییرات اقلیم ارایه کرده است. روش بررسی: بلوار بهشت شهر بروجرد در استان لرستان محدوده مورد مطالعه را تشکیل می دهد. دراین مطالعه بازگشت پذیری مبتنی بر محورهای:انعطاف پذیری، تنوع زیستی، تنوع ساختاری حاصل بررسی ادبیات ارزیابی شده است. به منظور ارزیابی علاوه بر محورهای فوق شاخص های اجتماعی، اقتصادی و زیبایی شناسی نیز مورد توجه قرار گرفته است. ارزیابی نهایی با استفاده روش دلفی مبتنی بر نظر متخصصین و AHPصورت گرفت. یافته ها: نتایج نشان می دهد که محدوده مورد بررسی منظری شکننده دارد که دارای تنوع زیستی بسیار ضعیفی است. بنابراین گونه ای جدید انتخاب و براساس شاخص های بازگشت پذیری و سایر شاخص ها مورد ارزیابی قرار گرفت. در نهایت طرح کاشت جدید با در نظر داشتن ابعاد بازگشت پذیری و اجتماعی - اقتصادی پیشنهاد شد. بحث و نتیجه گیری: فضاهای سبز موجود در برابر تغییرات اقلیمی آسیب پذیراست. سیکل های ترکیبی مانند کمبود آب و تنش های شهری بر شدت این آسیب پذیری می افزاید. با بکارگیری اصول بنیادین مانند طراحی بازگشت پذیر می توان ضمن بهبود کیفیت این فضاها، آن ها را بازگشت- پذیر نمود. در نهایت باتوجه به نتایج به دست آمده راهبرد کلی برای بازطراحی فضاهای سبز شهری به منظور بهبود و تقویت منظر بازگشت- پذیر شهری ارایه شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        111 - بررسی نقش گرمایش جهانی بر نوسانات فراسنجهای باد و فشار تراز دریا در منطقه سیستان
        اسمعیل پودینه برومند صلاحی محمود خسروی محسن حمیدیان پور
        10.22034/jest.2019.29479.3806
        زمینه و هدف:تغییرپذیری زمانی بادهای محلی سیستان در دوره ی تشدید گرمایش جهانی موضوع پژوهش حاضر است. در دهه های اخیر، گرمایش جهانی سبب بروز تغییرات محسوس در دمای کره ی زمین و عاملی تأثیرگذار بر سایر فراسنج های جوی از جمله سرعت باد شده است. در مطالعه ی فراسنج های جوی، تخمی أکثر
        زمینه و هدف:تغییرپذیری زمانی بادهای محلی سیستان در دوره ی تشدید گرمایش جهانی موضوع پژوهش حاضر است. در دهه های اخیر، گرمایش جهانی سبب بروز تغییرات محسوس در دمای کره ی زمین و عاملی تأثیرگذار بر سایر فراسنج های جوی از جمله سرعت باد شده است. در مطالعه ی فراسنج های جوی، تخمین میزان تأثیرگذاری گرمایش جهانی بر روی این پارامترها از اهمیت زیادی برخوردار است. روش بررسی: تغییرات مقادیر سرعت باد محلی سیستان و فشار تراز دریا در منطقه مورد مطالعه تحت شرایط دو سناریو A2 و B2 خروجی مدل جهانی Hadcm3 ریزگردانی شده و برای سه دوره زمانی 30 ساله تا 2099 میزان تغییرات این دو فراسنج تولید و مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: یافته ها نشان دادند که به‌طور متوسط میزان سرعت باد محاسبه شده توسط سناریوی B2 برای دوره های زمانی 2010- 2039 و 2040-2069 و 2070-2099 میلادی به ترتیب به 67/0، 88/0 و 15/1 متر بر ثانیه نسبت به دوره پایه افزایش خواهد یافت. همچنین تغییرات متوسط سرعت باد تحت شرایط سناریوی A2 که یک سناریوی بدبینانه است به ترتیب 36/1 و 57/1 و 79/1 متر بر ثانیه برای دوره های زمانی 2010- 2039 و 2040-2069 و 2070-2099 میلادی نسبت به دوره پایه افزایش خواهد یافت. همچنین میزان فشار محاسبه شده توسط سناریوی B2 برای دوره های زمانی 2010- 2039 و 2040-2069 و 2070-2099 میلادی به ترتیب به 04/0، 10/0 و 16/0 نسبت به دوره پایه کاهش خواهد یافت. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که کاهش فشار هوا و افزایش سرعت باد در منطقه مورد مطالعه در طی سال به‌صورت یکنواخت پراکنده نشده است به‌نحوی‌که طی فصول زمستان و بهار و تابستان افت فشار روند منظم تری نسبت به فصل پاییز دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        112 - بررسی اثر گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی بر رشد اقتصادی(مطالعه موردی: استان های ایران طی دوره 1390-1380)
        حسین پناهی نجمه اسمعیل درجانی
        10.30495/jest.2020.22073.3114
        زمینه و هدف: گرمایش جهانی و تغییر اقلیم در حال حاضر یکی از مهم‌ترین چالش‌های محیط زیستی در سطح جهان است که افزایش درجه حرارت، ذوب شدن یخ‌های قطبی، بالا آمدن سطح آب های آزاد جهان و تغییر در آستانه های آب و هوایی از پیامدهای آن می‌باشد.روش بررسی: در مطالعه حاضر سعی شده اس أکثر
        زمینه و هدف: گرمایش جهانی و تغییر اقلیم در حال حاضر یکی از مهم‌ترین چالش‌های محیط زیستی در سطح جهان است که افزایش درجه حرارت، ذوب شدن یخ‌های قطبی، بالا آمدن سطح آب های آزاد جهان و تغییر در آستانه های آب و هوایی از پیامدهای آن می‌باشد.روش بررسی: در مطالعه حاضر سعی شده است تا در قالب یک الگوی اقتصاد سنجی پانل با استفاده از تنوع سالانه دما و میزان بارش طی دوره 1390-1380 برای تمام استان های ایران اثرات تغییر اقلیم بر رشد اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد.یافته‌ها: تغییر اقلیم بخش‌های اقتصادی کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد و این اثر گذاری روی بخش‌هایی که ارتباط متقابل بیش‌تری با بخش کشاورزی دارند. این نکته قابل ذکر است که با توجه به روندهای دما و بارش در سال های گذشته در استان‌های ایران که روند مطلوبی را نشان نمی‌دهند.بحث و نتیجه‌گیری: نتایج حاکی از آن است که دمای هوا در رابطه منفی با رشد اقتصادی دارد و در سطح 5 درصد معنی‌دار شده‌است و میزان بارش رابطه مثبت و معنی‌داری در سطح 5 درصد با متغیر رشد اقتصادی نشان می‌دهد. با افزایش گرمایش جهانی و تغییر اقلیم رشد اقتصادی استان‌های ایران در حال کاهش است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        113 - تاثیر مصالح و روشهای ساخت بومی بر کاهش مصرف انرژی در خانه های روستایی مناطق جلگه ای گیلان
        سارا زهری منصوره طاهباز ایرج اعتصام
        10.30495/jest.2020.19338.2820
        معماری بومی هر منطقه ای در سازگاری با طبیعت و اقلیم محلی و با تکیه بر منابع موجود در محل شکل می گیرد. روستاهای استان گیلان دارای معماری بومی غنی و ارزشمندی هستند، اما در سال های اخیر با رشد شهرنشینی، سرعت گرفتن ساخت و ساز و استفاده از روش های ساخت و مصالح جدید، سیمای رو أکثر
        معماری بومی هر منطقه ای در سازگاری با طبیعت و اقلیم محلی و با تکیه بر منابع موجود در محل شکل می گیرد. روستاهای استان گیلان دارای معماری بومی غنی و ارزشمندی هستند، اما در سال های اخیر با رشد شهرنشینی، سرعت گرفتن ساخت و ساز و استفاده از روش های ساخت و مصالح جدید، سیمای روستاها و شهرهای این منطقه دستخوش تغییر شده است. ذخیره انرژی یکی از عو امل مهم دستیابی به توسعه پایدار است. از آنجا که راهکارهای معماری بومی در گذر زمان، و توسط افراد محلی آشنا با اقلیم و اکوسیستم هرمنطقه شکل می گیرد، مطالعه معماری بومی برای باز زنده سازی میراث بومی ضروری به نظر می رسد. مقاله حاضر با مطالعه معماری بومی روستایی بخش جلگه ای گیلان، تاثیر استفاده از مصالح و روش های بومی بر کاهش اثرات نامطلوب زیست محیطی را مورد ارزیابی قرار می دهد. در این راستا، با انتخاب سه گونه از خانه های بومی منطقه جلگه ای گیلان(شرق، غرب و مرکز)، میزان مصرف انرژی آن ها با استفاده از مصالح بومی و جدید به روش شبیه سازی تحلیل می شود. این پژوهش بر مبنای این فرضیه استوار است، که بازشناسی راهکارهای اکولوژیک معماری بومی و به کارگیری آن ها در معماری جدید می نواند باعث کاهش مصرف منابع و در نتیجه کاهش اثرات نامطلوب محیط مصنوع بر زیستگاه طبیعی شود. بر اساس نتایج به دست آمده، میزان انرژی مصرفی خانه های روستایی با مصالح بومی به میزان قابل ملاحظه ای کمتر از مصرف انرژی با مصالح جدید است. نتایج شبیه سازی نشان می دهد، که عملکرد پی شکیلی، دیوار زگالی و سقف کلوشی از نظر میزان تبادل حرارت با محیط خارج مطلوب تر از مصالح و روش های جدید است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        114 - بررسی توریسم شهرستان فریدون‌شهر تحت شرایط تغییر اقلیم
        عباسعلی آروین
        10.22034/jest.2020.30164.3869
        زمینه و هدف: صنعت توریسم به علت وابستگی نزدیک به شرایط جوی از تغییر اقلیم تأثیر بیش تری می پذیرد و تأثیر آن در شهرستان فریدون شهر که توان اکوتوریستی آن به شرایط جوی گره خورده، شدیدتر است. روش بررسی: در این پژوهش روند تغییرات شرایط زیست اقلیمی توریسم شهرستان فریدون شهر ب أکثر
        زمینه و هدف: صنعت توریسم به علت وابستگی نزدیک به شرایط جوی از تغییر اقلیم تأثیر بیش تری می پذیرد و تأثیر آن در شهرستان فریدون شهر که توان اکوتوریستی آن به شرایط جوی گره خورده، شدیدتر است. روش بررسی: در این پژوهش روند تغییرات شرایط زیست اقلیمی توریسم شهرستان فریدون شهر با استفاده از روش ناپارامتری من کندال بررسی شد. برای این منظور از آمار ماهانه عناصر اقلیمی مورد استفاده در الگوی اقلیم توریسم TCI در یک دوره 30 ساله از 1987 تا 2016 استفاده گردید. یافته ها: نتایج آزمون من کندال نشان داد تغییرات متوسط حداکثر دمای روزانه و متوسط شبانه روزی دما، دارای روند افزایشی و تغییرات متوسط حداقل و متوسط رطوبت نسبی دارای روند کاهشی است. تغییر در شرایط زیست اقلیمی برخی ماه ها از دیگر پیامدهای تغییر در روند پارامترهای اقلیمی است. برای مثال شرایط زیست اقلیمی ژانویه از بسیار نامناسب به نامناسب، مارس از نامناسب به شرایط مرزی و آوریل از قابل قبول به شرایط مرزی تغییر خواهد کرد. بحث و نتیجه گیری: تغییر در شرایط اقلیمی از جمله کاهش معنادار بارش که با افزایش متوسط دما و متوسط حداکثر دمای همراه است، پیامدهایی مانند کاهش ریزش ها به صورت برف، آب شدن سریع برف ارتفاعات و کاهش مطلوبیت محیط برای تفریحات در فصل سرد و گرم را در پی داشته است که از دست دادن اقلیم ییلاقی نواحی کوهستانی و شادابی زیست بوم گیاهی و جانوری از دیگر پیامد آن است. این رویه به کاهش در جذابیت اکوتوریستی منطقه منجر خواهد شد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        115 - تحلیل آماری و اقلیمی‌طوفان‌های گردوغبار در ایران
        پریسا فتاحی مسرور مریم رضازاده
        10.22034/jest.2020.23576.3283
        زمینه و هدف: با توجه به افزایش این پدیده در سال‌های اخیر، پژوهش حاضر به تحلیل آماری و اقلیمی طوفان های گردوغبار در ایران در سال 2015 پرداخته است. روش بررسی: دراین تحقیق از آمارساعتی کدهای هواشناسی استفاده شده است. برای رسم گلباد از نرم افزار WRPLOT VIEW استفاده شده است. أکثر
        زمینه و هدف: با توجه به افزایش این پدیده در سال‌های اخیر، پژوهش حاضر به تحلیل آماری و اقلیمی طوفان های گردوغبار در ایران در سال 2015 پرداخته است. روش بررسی: دراین تحقیق از آمارساعتی کدهای هواشناسی استفاده شده است. برای رسم گلباد از نرم افزار WRPLOT VIEW استفاده شده است. به منظور تحلیل سینوپتیکی طوفان مزبور، اطلاعات داده های جو میانه و بالا از قبیل داده های فشار تراز دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتو پاسکال، از پایگاه داده ی NCEP/NCAR دریافت و الگوهای گردشی آن به دست آمده است. جهت مشخص‌نمودن مسیر طوفان های گردوغبار از مدل رهگیری بسته های هوا HYSPLIT استفاده شده است. یافته ها: زابل دارای بیش ترین رخداد گردوغباردر سال 2015 بوده است. بیشترین سرعت باد و شدیدترین کاهش دید در ایستگاه زابل در 6 جولای 2015 مشاهده شده‌است. توده های گردوغباری در اراک و فسا از غرب و شمال غرب عراق و در زابل از افغانستان وارد ایران شده است. نتایج پایگاه گردش جو میانه و ترازدریا در 21 جولای 2015 که شدیدترین کاهش دید در فسا روی داده، بیان گر حضور یک کم ارتفاع بر روی روسیه و یک پرفشار روی شمال دریای سیاه است. یک سامانه کم فشار نیز روی پاکستان مشاهده شده‌است که زبانه های آن تا مناطق شرقی و جنوبی ایران کشیده شده است. بحث و نتیجه گیری: پدیده غباروزه در زابل می‌تواند دارای چشمه غبار محلی باشد. همچنین بیش ترین رویداد تعلیق در شهرهای فسا و اراک با سرعت‌های کم تر باد همراه است. بادهای شمال شرقی در دوره سرد سال می‌تواند به سبب بادهای 120 روزه سیستان باشد که تاثیر آن در شهر زابل بیشتر خواهد بود. در روزی که بیش ترین کاهش دید مشاهده می‌شود اکثر مناطق کشور تحت تأثیر زبانه های مرکز پرفشار واقع روی غرب عراق، که در حرکت شرق سوی خود به مرکز ایران رسیده‌است قرار گرفته‌اند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        116 - اثر گونه‌های درختی بر ذخیره کربن آلی و خصوصیات خاک در جنگل طبیعی و جنگل‌کاری‌های شمال ایران (مطالعه موردی: جنگل دارابکلا- ساری)
        اعظم سلیمانی سید محسن حسینی علیرضا مساح بوانی مصطفی جعفری رزا فرانکاویلیا
        10.22034/jest.2018.29007.3763
        زمینه و هدف: یکی از مواردی که باعث فاصله گرفتن از توسعه پایدار می شود افزایش روزافزون دی اکسید کربن اتمسفری و به‌تبع آن افزایش دمای کره زمین می باشد. اکوسیستم های جنگلی و مدیریت بهینه ی آن، نقش مهمی در کاهش کربن اتمسفری دارند. روش بررسی: در این مطالعه اثرات جنگل طبیعی أکثر
        زمینه و هدف: یکی از مواردی که باعث فاصله گرفتن از توسعه پایدار می شود افزایش روزافزون دی اکسید کربن اتمسفری و به‌تبع آن افزایش دمای کره زمین می باشد. اکوسیستم های جنگلی و مدیریت بهینه ی آن، نقش مهمی در کاهش کربن اتمسفری دارند. روش بررسی: در این مطالعه اثرات جنگل طبیعی و چهار جنگل کاری بر توان ذخیره کربن خاک و همچنین خصوصیات مختلف خاک در جنگل آموزشی - پژوهشی دارابکلا بررسی گردید. نمونه برداری خاک در سال 2016 و از سه عمق 20-0 ، 40-20 و 60-40 انجام گردید. یافته ها: نتایج تجزیه واریانس خصوصیات خاک مورد بررسی نشان داد که اختلاف معنی داری میان پوشش ها و عمق های مختلف در بیش تر پارامترهای مورد بررسی وجود دارد. همچنین ذخیره کربن آلی خاک در عمق 60-0 سانتی متری از هر یک از پوشش ها به‌این‌ترتیب کاهش می یابد: زربین> توسکا> جنگل طبیعی> بلوط> افرا>. بحث و نتیجه گیری: جنگل کاری می تواند نقش مهمی در جذب دی اکسید کربن داشته باشد. البته عوامل مختلفی مانند نوع گونه ی درختی، سن جنگل کاری ها، عمق خاک، شرایط رویشگاه و عملیات پرورشی جنگل می تواند بر ترسیب کربن تاثیر بگذارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        117 - بررسی اصول کالبدی بازشوها و تاثیر آن بر میزان جریان هوا در بناهای مسکونی اقلیم معتدل و مرطوب ایران(مطالعه موردی خانه کلبادی ساری و خانه شفاهی آمل)
        محبوبه پورموسی سید مجید مفیدی شمیرانی مهناز محمودی زرندی
        10.22034/jest.2021.30727.3918
        زمینه وهدف: استفاده از انرژی های تجدید ناپذیر طی سال های گذشته، کاهش منابع این انرژی را همراه با انتشار گاز های گلخانه ای و مشکل بزرگ تغییر اقلیم در پی داشته است. بنابراین استفاده از الگویی جایگزین، در کاهش مصرف انرژی و مهم تر از آن بهبود کیفیت زندگی سهم بسزایی خواهد دا أکثر
        زمینه وهدف: استفاده از انرژی های تجدید ناپذیر طی سال های گذشته، کاهش منابع این انرژی را همراه با انتشار گاز های گلخانه ای و مشکل بزرگ تغییر اقلیم در پی داشته است. بنابراین استفاده از الگویی جایگزین، در کاهش مصرف انرژی و مهم تر از آن بهبود کیفیت زندگی سهم بسزایی خواهد داشت. بهبود کیفیت هوای داخلی و به تبع آن آسایش حرارتی داخل ساختمان بوسیله تهویه طبیعی به عواملی چون جریان هوا، درجه حرارت داخل و خارج، ساختمان های اطراف، و از همه مهمتر تناسبات بازشو بستگی دارد که در میان این عوامل، بازشو و طراحی آن می تواند تا حد بسیار زیادی قابل کنترل باشد. روش بررسی: در مقاله پیش رو، تهویه در دو خانه کلبادی ساری و شفاهی آمل که به دوره قاجار تعلق دارند به روش [1]CFD و توسط نرم افزار فلوئنت[2] مورد تحلیل قرار میگیرند. یافته ها: با توجه به نتایج، میان حجم فضای مورد تهویه و موقعیت بازشو ها رابطه ای مستقیم برقرار بوده و شاکله بازشو و تناسبات بازشوی ورودی به بازشوی خروجی تاثیری مستقیم بر رفتار جریان هوا در تهویه طبیعی دو طرفه داشته و می تواند بر سرعت جریان هوا جهت موثرتر واقع شدن تهویه، تاثیر بگذارد. برای بازشوهایی که نقش تهویه را ایفا می کنند، جهت افزایش کارایی تهویه بهتر است خروجی ها کوچک نشده و به جای آن ورودی ها بزرگ شوند. بحث و نتیجه گیری: در بررسی های نرم افزاری برای تقریبا همه مناطق مورد بررسی در نمونه ها نتایج کسب شده یکسان بوده و تحلیل ها با نتایجی مشابه افزایش سرعت جریان هوا در نسبت "2 برابری" مساحت بازشوی ورودی به خروجی را تایید نمودند. بنابراین در منطقه اقلیمی Cs ایران، می توان رابطه بین اقلیم، معماری بومی، نیاز به جریان طبیعی هوا و مشخصات کالبدی بازشو را در جهت آسایش انسان مشاهده نمود. [1]- Computational Fluid Dynamics [2]- Fluent تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        118 - بررسی عملکرد خرد اقلیمی حیاط مرکزی در اقلیم تهران (نمونه موردی: حوزه علمیه معمارباشی)
        زهرا زمانی شاهین حیدری پیروز حناچی
        10.22034/jest.2020.11005
        زمینه و هدف:شرایط اقلیمی فضای خارج از ساختمان بر عملکرد حرارتی فضای داخل ساختمان تاثیر گذار است، به این ترتیب می توان با ایجاد خرد اقلیم در مجاورت بنا، عملکرد حرارتی بنا را بهبود بخشید. یکی از راهکارهای ایجاد خرد اقلیم در اقلیم گرم و خشک، کاهش تابش مستقیم آفتاب در فصل گ أکثر
        زمینه و هدف:شرایط اقلیمی فضای خارج از ساختمان بر عملکرد حرارتی فضای داخل ساختمان تاثیر گذار است، به این ترتیب می توان با ایجاد خرد اقلیم در مجاورت بنا، عملکرد حرارتی بنا را بهبود بخشید. یکی از راهکارهای ایجاد خرد اقلیم در اقلیم گرم و خشک، کاهش تابش مستقیم آفتاب در فصل گرم است. از این رو هدف پژوهش حاضر مطالعه دقیق عملکرد خرد اقلیمی حیاط مرکزی در اقلیم تهران می باشد. در پژوهش حاضر علاوه بر مقایسه دمای داخلی حیاط و دمای خارج، تاثیر آب و گیاه بر ایجاد خرد اقلیم مورد مطالعه قرار گرفت.روش تحقیق: روش تحقیق ترکیبی ازمطالعه نمونه های موردی، برداشت میدانی و شبیه سازی است.یافته ها: طبق اندازه‌گیری‌های به دست آمده از چهار جهت حیاط مورد بررسی و مقایسه آن با دمای داخل کوچه و میانگین دمای ثبت شده در ایستگاه هواشناسی مهر آباد در همان ساعات برداشت، میانگین دمای حیاط 4.52 درجه سانتیگراد پایین تر از دمای کوچه و 4.01 درجه از دمای ایستگاه هواشناسی پایین تر است. نتایج حاصل از برداشت در فصل سرد نشان می دهد: دمای حیاط 0.9 درجه از دمای خارج از حیاط و 1.4 درجه از از میانگین دمای ایستگاه هواشناسی مهرآباد گرمتر بوده است. همچنین رطوبت نسبی داخل حِیاط به ویژه در مجاورت حوض آب و درختان بیشتر از فضای خارج از حیاط می باشد. به این ترتیب حیاط حوزه علمیه معمارباشی همچون یک خرد اقلیم عملکرده است. همچنین نتایج نشان داد: حیاط با پوشش گیاهی در فصل گرم، نسبت به حیاط با عنصر آب 0.9 درجه خنک تر بوده است.بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از شبیه سازی، عملکرد خرد اقلیمی حیاط مرکزی حوزه علمیه معمار باشی تایید شد. همچنین پوشش گیاهی، عملکرد خرد اقلیمی حیاط را بیشتر از عنصر آب بهبود بخشید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        119 - رفتار جریان ورودی به سد سیمره در مواجهه با اثرات تغییر اقلیم
        محمدرضا گودرزی حامد واقعی میررحیم موسوی
        10.22034/jest.2018.20468.2956
        زمینه و هدف: اهمیت حفظ محیط‌زیست سبب شده‌است تا کشورهای مختلف از منابع تجدیدپذیر و پاک در تولید برق بهره ببرند. این امر توسعه‌ی نیروگاه‌های برق‌آبی در نقاط مختلف دنیا را به‌دنبال داشته‌است. در ایران هم طرح‌های برق‌آبی مختلفی وجود دارد که طرح سد و نیروگاه سیمره یکی از آ أکثر
        زمینه و هدف: اهمیت حفظ محیط‌زیست سبب شده‌است تا کشورهای مختلف از منابع تجدیدپذیر و پاک در تولید برق بهره ببرند. این امر توسعه‌ی نیروگاه‌های برق‌آبی در نقاط مختلف دنیا را به‌دنبال داشته‌است. در ایران هم طرح‌های برق‌آبی مختلفی وجود دارد که طرح سد و نیروگاه سیمره یکی از آن‌ها به‌شمار می‌آید. از آنجا که پدیده‌ی تغییر اقلیم می‌تواند سبب بروز تغییرات در شرایط هیدرولوژیکی مناطق مختلف و به تبع آن عملکرد طرح‌های آبی شود، این پژوهش تلاش می‌کند تا به بررسی اثرات این پدیده بر رفتار جریان ورودی به سد سیمره بپردازد. روش بررسی: شرایط اقلیمی در دوره‌ی آتی (2040 تا 2069) برای منطقه‌ی مورد مطالعه با استفاده از مدل HadCM3 تحت سناریوهای A2 و B2 و نیز مدل CanESM2 تحت سناریوهای RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 به روش ریزمقیاس‌نمایی آماری (مدل SDSM) پیش‌بینی شده‌است. همچنین این پژوهش از مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS جهت شبیه‌سازی جریان رودخانه استفاده می‌کند. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان‌دهنده‌ی افزایش دمای منطقه در دوره‌ی آتی برای سناریوهای مختلف است، به‌طوری‌که بیش‌ترین میزان افزایش دماهای بیشینه و کمینه مربوط به سناریوی RCP8.5 و به‌ترتیب در حدود 2/1 و 3/1 درجه‌ی سانتی‌گراد پیش‌بینی شده‌است. همچنین پیش‌بینی می‌شود میزان بارش متوسط سالانه‌ی منطقه کاهش یابد. ارزیابی جریان شبیه‌سازی‌شده‌ی رودخانه نیز نشان می‌دهد که میزان جریان ورودی به سد سیمره در دوره‌ی آتی حدود 2/5 تا 4/13 درصد کاهش خواهد داشت. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان‌دهنده‌ی اهمیت و ضرورت در نظر گرفتن اثرات تغییر اقلیم در طراحی سازه‌های آبی مهم، نظیر سد و نیروگاه‌های برق‌آبی می‌باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        120 - اثر تغییر اقلیم بر بارش‌های حدی مناطق خشک ایران
        محمد رضا خزائی حدیث خزائی بهرام ثقفیان
        10.22034/jest.2021.40667.4508
        زمینه و هدف: یکی از آثار مهم تغییر اقلیم، تغییر رژیم بارش های حدی در آینده است که پیش بینی آن برای اتخاذ تدابیر مقابله با آثار زیانبار تغییر اقلیم ضروری است. در این مقاله اثر تغییراقلیم بر بارش های روزانه حداکثر سالانه در مناطق خشک ایران ارزیابی شده است. روش بررسی: سنا أکثر
        زمینه و هدف: یکی از آثار مهم تغییر اقلیم، تغییر رژیم بارش های حدی در آینده است که پیش بینی آن برای اتخاذ تدابیر مقابله با آثار زیانبار تغییر اقلیم ضروری است. در این مقاله اثر تغییراقلیم بر بارش های روزانه حداکثر سالانه در مناطق خشک ایران ارزیابی شده است. روش بررسی: سناریوهای آینده توسط مدل NSRP ریزمقیاس شد. سری های طولانی مدت بارش روزانه برای اقلیم فعلی و سناریوهای آینده تولید شد و با مقایسه توزیع فراوانی بارش های حدی روزانه دوره تاریخی و سناریوهای آینده، اثر تغییر اقلیم بر بارش های حدی در مناطق خشک ایران ارزیابی شد. روش ریزمقیاس نمایی به گونه ای است که دامنه وسیعی از ویژگی های سناریوهای بزرگ مقیاس به سناریوهای ریزمقیاس شده منتقل شده است. ایستگاه های مورد مطالعه، ایستگاه های سینوپتیک بم، زاهدان، مهرآباد تهران و یزد به عنوان نمایندگان مناطق خشک ایران انتخاب گردید. یافته ها: نتایج اعتبارسنجی نشان داد عملکرد روش مورد استفاده برای شبیه سازی سری بارش روزانه و توزیع بارش های حدی مناسب است. در اغلب ایستگاه ها و تحت سناریوهای مختلف انتشار، شدت بارش های حدی روزانه در آینده افزایش خواهد یافت. این در حالی است که بارش سالانه در آینده کاهش می یابد. به عنوان نمونه در یزد انتظار می رود بارش های حدی 50 ساله بین 14 تا 58 درصد افزایش یابد، اما تغییر میانگین بارش سالانه بین 3% افزایش تا 20% کاهش باشد. بحث و نتیجه گیری: این نتایج بیانگر افزایش وخامت شرایط بارش در مناطق خشک ایران در آینده است. لذا انجام مطالعات وسیع تر و در نظر گرفتن اقدامات پیش گیرانه برای کاهش خسارات تغییر اقلیم آینده دراین مناطق ضروری است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        121 - آشکارسازی و تحلیل روند تغییرات اقلیم (بارش و دما) در محدوده ساری
        سعید کامیابی کمیل عبدی
        10.22034/jest.2019.43898.4642
        چکیدهزمینه و هدف: با توجه به تأثیری که تغییر اقلیم بر کره زمین دارد ودر حال حاضر به عنوان یکی از مهم ترین چالش های فراروی جامعهجهانی مطرح بوده، تلاش در جهت شناخت هر چه بیشتر رخدادهای تغییر اقلیم، امری مسلم است. هدف این پژوهش آشکارسازی وتحلیل روند تغییرات اقلیم بویژه عنا أکثر
        چکیدهزمینه و هدف: با توجه به تأثیری که تغییر اقلیم بر کره زمین دارد ودر حال حاضر به عنوان یکی از مهم ترین چالش های فراروی جامعهجهانی مطرح بوده، تلاش در جهت شناخت هر چه بیشتر رخدادهای تغییر اقلیم، امری مسلم است. هدف این پژوهش آشکارسازی وتحلیل روند تغییرات اقلیم بویژه عناصر اقلیمی بارش و دما در محدوده شهرستان ساری در استان مازندران می باشد.روش بررسی: روش مطالعه این پژوهش، تحلیل روند آماری عوامل اقلیمی بارش و دما در 4 ایستگاه )ساری، آمل، قراخیل و بابلسر( در0271 ( با استفاده از آزمون نا پارامتریک من کندال و نرم افزار آشکارساز تغییرات اقلیمی سازمان - - بازه زمانی 02 و 02 ساله ) 7891هواشناسی کشور بوده است. همچنین برای مشخص نمودن دقیق تر مکان تغییرات اقلیمی، از روش زمین آمار در نرم افزار Arc GISاستفاده شد.یافتهها: بررسی های آزمون من کندال مشخص نمود که 0 ایستگاه )قراخیل، بابلسر و ساری( از کل ایستگاه های موردمطالعه در بازه -زمانی 02 ساله با U+ 7/17 ( دارای روند جهشی معنادار ازنظر افزایش دما بوده ولی ازنظر بارش، روند معناداری را نشان ،0/92 ،0/91(نمی دهد. همچنین نرم افزار آشکارساز تغییرات اقلیمی بر این نکته تأکید می کند که روند افزایش دما در این ایستگاه ها محسوس بوده وهمین امر باعث تغییرات اقلیمی در این محدوده شده است. آزمون زمین آمار نیز مشخص نمود که بیشتر تغییرات اقلیمی در حوزه شهرساری رخ داده و از حالت دمایی ملایم به حالت خشک تغییر وضعیت داده است.بحث و نتیجهگیری: منطقه موردمطالعه دچار تغییرات اقلیمی شدیدی شده است و این تغییرات اقلیمی به صورت مستقیم بر بیلان آبیمنطقه، افزایش نیاز آبی، کاهش رطوبت خاک، تراکم پوشش گیاهی، ظرفیت مراتع و محصولات کشاورزی اثر می گذارد و با توجه به این کهمنابع آب زیرزمینی مهم ترین منبع تأمین کننده ی آب موردنیاز بخش های مختلف در منطقه می باشند، افت سطح ایستابی و کاهش کیفیتمنابع آب زیرزمینی را نیز در پی دارد. ضمن این که چنین شرایطی به معنای کاهش فراوانی بارش، افزایش بارش های سیلابی، فرسایشخاک و منابع طبیعی می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        122 - تببین شرایط آسایش اقلیمی در الگوهای فضایی – کالبدی بافت محلات سنتی (مطالعه موردی: محلات سنتی شهر همدان)
        محمد معتقد حسن سجادزاده
        10.30495/jest.2021.56136.5190
        زمینه و هدف: گسترش شهرها طی دهه های اخیر، موجب افت میزان آسایش اقلیمی در آنها شده است. یکی از اهداف این پژوهش تحلیل هندسه فضایی و الگوهای ساختاری فضایی محلات سنتی اقلیم سرد و خشک در راستای بهره گیری از این الگو در توسعه بافت های مسکونی جدید و همچنین بررسی نقش و الگوی ک أکثر
        زمینه و هدف: گسترش شهرها طی دهه های اخیر، موجب افت میزان آسایش اقلیمی در آنها شده است. یکی از اهداف این پژوهش تحلیل هندسه فضایی و الگوهای ساختاری فضایی محلات سنتی اقلیم سرد و خشک در راستای بهره گیری از این الگو در توسعه بافت های مسکونی جدید و همچنین بررسی نقش و الگوی کاشت و گونه های فضاهای سبز در محلات گذشته می باشد.روش بررسی: در ابتدا مولفه های موثر بر آسایش اقلیمی با مطالعه و بررسی دیدگاه صاحب نظران به دست آمده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش شبیه سازی و نرم افزار Ecotect Autodesk در سه محله سنتی شهر همدان مورد تحقیق قرار گرفت. تحلیل ها در ساعات صبح و عصر روزهای 1 تیر و 1 دی ماه سال 98 ، انجام شده است.یافته ها: الگوی محله های مرکزگرا نسبت به محله های خطی در فصول سرد سال از شرایط بهره گیری بیشتر از آفتاب در ساعات صبح و عصر برخوردار است ، اما در الگوی محلات خطی در فصول سرد باید تمهیدات بیشتر را برای بهره گیری از میزان نور خورشید به کار گرفت. با توجه به آن که میزان سایه اندازی در الگوی محلات خطی در فصل سرما به میزان بیشتری از محله های مرکزگرا می باشد ، برای ایجاد شرایط آسایش اقلیمی نیازمند تمهیدات ویژه ای هستند.بحث و نتیجه گیری: استفاده از الگوهای مرکز گرا در ایجاد محلات می تواند باعث بالا رفتن میزان آسایش اقلیمی در محلات گردد. همچنین با توجه به نوع اقلیم سرد و خشک محلات یاد شده، وجود درختان کهنسال در مراکز محله ضمن فراهم کردن موجبات عدم نفوذ بادهای سرد غالب در محیط پیرامون، بستری برای ایجاد خنکی و آسایش اقلیمی به خصوص در فصول گرم در این مناطق شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        123 - پهنه بندی میزان خطرپذیری نواحی جنوبی استان خوزستان در شرایط تغییر اقلیم با تأکید بر زیرساخت‌های صنعتی
        آرش رحیمی رضا برنا جعفر مرشدی جبرئیل قربانیان
        10.30495/jest.2023.69177.5737
        زمینه و هدف: تغییر اقلیم را می‌توان یکی از بزرگترین چالش‌های محیط‌زیست دوران اخیر دانست که نشان‌دهنده تغییرات غیرمعمول در اقلیم درونی اتمسفر زمین و پیامدهای ناشی از آن در قسمت‌های مختلف کره زمین است که تهدیدی جدی برای محیط‌زیست به شمار می‌رود. هدف از این پژوهش تهیه نقشه أکثر
        زمینه و هدف: تغییر اقلیم را می‌توان یکی از بزرگترین چالش‌های محیط‌زیست دوران اخیر دانست که نشان‌دهنده تغییرات غیرمعمول در اقلیم درونی اتمسفر زمین و پیامدهای ناشی از آن در قسمت‌های مختلف کره زمین است که تهدیدی جدی برای محیط‌زیست به شمار می‌رود. هدف از این پژوهش تهیه نقشه پهنه‌بندی آسیب‌پذیری زیرساخت‌های نواحی جنوبی خوزستان در شرایط تغییر اقلیم می‌باشد. روش بررسی: بدین منظور با استفاده از منابع پیشین و مصاحبه با کارشناسان یازده متغیر مجموع بارش سالانه، میانگین دمای فصل گرم و سرد، روند بارش‌های حدی بیش از 5 میلی‌متر روزانه، تعداد کدهای گردوغبار، رخداد امواج گرم بالای صدک 95 م، تغییرات بارش، جا به جایی خط ساحلی، تغییرات آب زیرزمینی،‌ سیلاب و آبگرفتگی و تغییرات دما در طی سال 1399 تا 1400مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از دو آزمون تحلیل روند یعنی آزمون تحلیل روند تخمین‌گر شیب سنس و آزمون تحلیل روند من-کندال روند سری زمانی 32 ساله این عناصر طی دوره آماری پایه (2017-1985)، بررسی شد. یافته ها: نواحی جنوبی منطقه مورد مطالعه خوزستان دارای میانگین دمای معادل بیش از 38 درجه سانتی‌گراد در سال بوده است در حالی که بخش‌های شمالی و مرکز منطقه مورد مطالعه دارای دمای بیشتر از 5/38 درجه سانتی‌گراد در سال بوده است. بخش جنوبی خوزستان دارای بارش سالانه‌ای معادل بیش از 273 میلی‌متر در سال بوده است در حالی که بخش‌های جنوبی منطقه مورد مطالعه دارای بارش کمتر از 200 میلی‌متر در سال و در برخی موارد حدود 156 میلی‌متر در سال بوده است. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان می‌دهد که پهنه مخاطره‌آمیز زیاد و بسیار زیاد 80 درصد منطقه را در برگرفته‌اند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        124 - تأثیر ابعاد زیست محیطی تغییرات اقلیمی بر امنیت ملی
        محمد جلالی مریم افشاری زینب مزینانیان
        10.22034/jest.2021.31956.4005
        با وجود این که اثرات تغییرات آب و هوایی شرایط زندگی در بخش‌های بزرگی از جهان را تهدید می کند، گروه‌های مختلف کنشگران در بهبود رژیم آب و هوایی ناکام مانده‌اند. این طبیعی است که آن دسته از کشورهایی که بیشتر از تغییرات آب و هوایی آسیب می بینند باید به دنبال راه هایی جهت به أکثر
        با وجود این که اثرات تغییرات آب و هوایی شرایط زندگی در بخش‌های بزرگی از جهان را تهدید می کند، گروه‌های مختلف کنشگران در بهبود رژیم آب و هوایی ناکام مانده‌اند. این طبیعی است که آن دسته از کشورهایی که بیشتر از تغییرات آب و هوایی آسیب می بینند باید به دنبال راه هایی جهت بهبود رژیم آب و هوایی هم از طریق روشهای قانونی و هم سایر روشهایی کمتر رسمی، مانند شناساندن تغییرات آب و هوایی به عنوان یک مسئله امنیتی و مشکل محیط زیستی باشند. شرایط تغییر آب و هوا و گرمایش جهانی به عنوان ضریب تهدید امنیت بشری مطرح می‌شود، چراکه کمبود مواد غذایی و کمبود آب، تخریب محیط زیست، فقر، گسترس بیماری، مهاجرت توده ای را ایجاد می‌کند که هر کدام ازاین‌ها می‌توانند به تنهایی به امنیت ملی خدشه وارد و به سناریو دولت شکست خورده کمک کنند. در عرصه داخلی و در عرصه جهانی امنیت دولت مدرن، زمانی معنا می‌یابد که دارای قدرت برتر باشد در اینصورت، حتی اگر با فقدان تهدید مواجه باشد، جامعه ای ناامن تلقی می‌شود. در گفتمان مدرن امنیت ملی، شاهد افزوده شدن وجه نرم افزاری امنیت علاوه بر وجه سخت افزاری آن هستیم. در پی توسعه مفهوم امنیت و خصوصاً توسعه طیف تهدیدات مربوط به امنیت ملی منتقدان برآمدند و مدعی شدند که تهدیدات غیر نظامی مانند تهدیدات زیست محیطی و اقتصادی می‌تواند به نوبه خود به اندازه تهدیدات نظامی جدی باشند و لذا این تهدیدات نیز باید به عنوان تهدیدات امنیتی در نظر گرفته شوند. در این مقاله سعی برآن بوده با توسل به رویکرد میان رشته ای، تحلیلی از تأثیر ابعاد زیست محیطی تغییرات اقلیمی بر امنیت ملی از منظر حقوق بین الملل محیط زیست ارائه گردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        125 - بررسی ارتباط بین روند تغییر شوری خاک، کاربری اراضی و فاکتورهای اقلیمی (مطالعه موردی: شادگان، خوزستان)
        دنیا امینی محسن توکلی مرزبان فرامرزی
        10.22034/jest.2021.21834.3089
        زمینه و هدف: هدف از این مطالعه بررسی ارتباط بین روند تغییر شوری خاک، کاربری اراضی و فاکتورهای اقلیمی در منطقه شادگان می‌باشد. روش بررسی: در این تحقیق ابتدا با استفاده از روش تجزیه و تحلیل مؤلفه‌های اصلی و 54 نمونه خاک موجود، نقشه شوری خاک برای سال‌های 1990، 2006 و 2015 أکثر
        زمینه و هدف: هدف از این مطالعه بررسی ارتباط بین روند تغییر شوری خاک، کاربری اراضی و فاکتورهای اقلیمی در منطقه شادگان می‌باشد. روش بررسی: در این تحقیق ابتدا با استفاده از روش تجزیه و تحلیل مؤلفه‌های اصلی و 54 نمونه خاک موجود، نقشه شوری خاک برای سال‌های 1990، 2006 و 2015 تهیه شد. سپس با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، نقشه‌های کاربری اراضی برای سال‌های مذکور تهیه و روند تغییرات مشخص گردید. همچنین تغییرات فاکتورهای اقلیمی (دما و بارش) طی دوره زمانی 2015-1990 مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که کاهش میزان بارندگی و افزایش درجه حرارت موجب افزایش شوری خاک در طی 25 سال شده و از طرفی آبیاری اراضی کشاورزی با آب شور باعث افزایش شور شدن خاک شده است. بحث و نتیجه گیری: با توجه به این که قسمت‌های غربی منطقه در مجاورت تالاب هورالعظیم می‌باشند و این تالاب دارای آب شیرین، شور و لب شور است می‌توان گفت که آبیاری اراضی کشاورزی با این آب موجب گردیده که اراضی در این منطقه بیش‌تر شور شوند. همچنین شور شدن خاک منجر به تغییر کاربری، از اراضی کشاورزی به اراضی غیرکشاورزی و در نهایت باعث بیابان‌زایی در منطقه شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        126 - اثر تغییر اقلیم بر تغییرات تبخیر از سطح چاه نیمه های سیستان
        حسین بزی حسین ابراهیمی بابک امین نژاد
        10.30495/jest.2020.48196.4861
        زمینه و هدف : تبخیر یکی از روش های هرز منابع آب در نواحی جغرافیایی است و در مطالعات منابع آب از اهمیت ویژه ای برخوردار است .هدف از این مطالعه ارایه مدل موثر اقلیمی بر نوسانات تبخیر از سطح چاه نیمه های منطقه سیستان طی دهه های آتی در نتیجه تغییر اقلیم می باشد.روش بررسی : أکثر
        زمینه و هدف : تبخیر یکی از روش های هرز منابع آب در نواحی جغرافیایی است و در مطالعات منابع آب از اهمیت ویژه ای برخوردار است .هدف از این مطالعه ارایه مدل موثر اقلیمی بر نوسانات تبخیر از سطح چاه نیمه های منطقه سیستان طی دهه های آتی در نتیجه تغییر اقلیم می باشد.روش بررسی : در تحقیق حاضر پایگاه داده ها شامل داده های تبخیر سد چاه نیمه و داده های شبکه ای بزرگ مقیاس تهیه شده است. از مدل SDSM برای شبیه سازی تبخیر دهه های آتی تحت سه سناریو RCP2.6 ،RCP4.5 و RCP8.5 استفاده شده است دوره پایه برای مدل سازی از سال 1983 تا 2005 (23 سال) می باشد.یافته ها : مقایسه برآورد تبخیر برای دو دوره زمانی آینده و تحت سناریوهای مختلف نشان داد که برای دوره زمانی 2100-2080 سناریو RCP2.6 و RCP8.5 مقادیر بیشتری برای تبخیر تخمین زدند. بررسی ورودی ها نشان داد که دما هوا، ارتفاع ژئوپتانسیل و شاخص های وزش باد بیشترین تاثیر را در تبخیر چاه نیمه های سیستان دارند.بحث و نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که میزان تبخیر در دوره 2100-2080 افزایشی، بیش از 300 میلی متر در سال تجربه خواهد کرد. بیشترین افزایش تبخیر در دوره گرم سال خواهد بود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        127 - پیش‌بینی اثرات تغییرات اقلیمی بر دما و بارش با استفاده از مدل‌های گردش عمومی جو، راهکاری برای کشاورزی پایدار (مطالعه‌ی موردی: شهرستان کرمانشاه)
        سمیره صی محمدی محسن توکلی کیومرث زرافشانی حسین مهدی زاده فرزاد امیری
        10.30495/jest.2018.22114.3137
        زمینه و هدف: نگرانی در مورد تغییرات آب و هوا و اثرات آن بر جنبه های مختلف زندگی انسان در تولید به طور کلی و کشاورزی به طورخاص در حال رشد است، لذا هدف اصلی این مطالعه بررسی و پیش بینی اثرات تغییرات اقلیمی بر دما و بارش در شهرستان کرمانشاه است. روش بررسی: واسنجی و اعتبارس أکثر
        زمینه و هدف: نگرانی در مورد تغییرات آب و هوا و اثرات آن بر جنبه های مختلف زندگی انسان در تولید به طور کلی و کشاورزی به طورخاص در حال رشد است، لذا هدف اصلی این مطالعه بررسی و پیش بینی اثرات تغییرات اقلیمی بر دما و بارش در شهرستان کرمانشاه است. روش بررسی: واسنجی و اعتبارسنجی داده ها با استفاده از مدل HadCM3 برای داده های روزانه دما و بارش از سال 1961 تا 2001 انجام شد، بدین صورت که از داده های سال 1961 تا 1990 برای دوره واسنجی و از سال 1991 تا 2001 برای اعتبارسنجی استفاده شد. به منظور ریزمقیاس نمایی آماری داده های بزرگ مقیاس مدل گردش عمومی هوا از نرم افزار SDSM4.2 استفاده شد. یافته ها: اختلاف کم بین داده های مشاهداتی و شبیه سازی شده در دوره واسنجی و اعتبارسنجی نشان داد که انطباق قابل قبولی بین داده های مشاهداتی و شبیه سازی شده توسط مدل وجود دارد. لذا با توجه به این مورد، قابلیت و توانایی مدل در داده سازی مورد تأیید قرار گرفت. در این مطالعه از سناریوی انتشار A2 برای مدل سازی تغییرات اقلیمی در سه دوره سی ساله (2020، 2050 و 2070) استفاده شد. بحث و نتیجه گیری: طبق مدل شبیه سازی شده، بارش روند کاهشی و دما روند افزایشی خواهد داشت، لذا نتایج این مطالعه می تواند برای مدل های بهینه تخصیص کاربری اراضی کشاورزی به کار رود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        128 - پهنه بندی و مکانیابی نیروگاه های خورشیدی با استفاده از AHP و GIS دراستان یزد
        زهره مومن زاده سعیده کلانتری مهدی تازه روح الله تقی زاده مهرجردی
        10.22034/jest.2020.37606.4373
        زمینه و هدف: به اتمام رسیدن سوختهای فسیلی، بشر را براین داشت تا به سمت انرژی های تجدیدپذیر و قابل دسترس برود و بدین وسیله بتواند مشکلات زیست محیطی ناشی از سوخت های فسیلی را کاهش دهد. همچنین برای حل مشکل برق رسانی به مناطق دور و صعب العبور، استفاده از انرژی رایگان خورشید أکثر
        زمینه و هدف: به اتمام رسیدن سوختهای فسیلی، بشر را براین داشت تا به سمت انرژی های تجدیدپذیر و قابل دسترس برود و بدین وسیله بتواند مشکلات زیست محیطی ناشی از سوخت های فسیلی را کاهش دهد. همچنین برای حل مشکل برق رسانی به مناطق دور و صعب العبور، استفاده از انرژی رایگان خورشید می تواند به عنوان یکی از گزینه های مورد توجه قرار گیرد. هدف از این تحقیق تعیین معیارهای مؤثر در ایجاد نیروگاه های خورشیدی و پهنه بندی مناطق مستعد جهت احداث نیروگاه ها در استان یزد می باشد.روش بررسی: دراین پژوهش، زیرمعیارهای اقلیمی شامل رطوبت نسبی، بارندگی سالیانه، ساعات آفتابی، طول روز و گردوغبار سال 1395 از ایستگاه های رباط پشت بادام، میبد، یزد، مهریز، ابرکوه، بافق، هرات و مروست انتخاب گردید و از نرم افزار ARC GIS جهت رقومی سازی لایه ها و روش AHP به منظور وزن دهی زیر معیارها و اعمال تمام وزن ها در تک تک لایه ها استفاده شد. ، همچنین با تکیه بر فراسنج های اقلیم ، مناطق مستعدجهت استقرار نیروگاه خورشیدی در استان شناسایی شد.یافته ها: نتایج نشان داد که ساعات آفتابی سالانه، مهمترین فراسنج اقلیمی است که میزان انرژی دریافتی از خورشید را نشان می دهد. بهترین مکان برای بهره برداری از انرژی خورشیدی شهرستان رباط پشت بادام، مهریز، میبد و مروست در اولویت اول و پس از آن شهرستان یزد در اولویت دوم، شهرستان ابرکوه و هرات در اولویت سوم تشخیص داده شدند.بحث و نتیجه گیری: در نهایت مشخص شد که از لحاظ استقرار نیروگاه خورشیدی 63/13 درصد از مساحت استان در محدوده بسیار مطلوب، 06/23درصد در محدوده مطلوب، 78/36 درصد در محدوده متوسط، 53/26 درصد در محدوده نامطلوب قرار دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        129 - شناسایی مهمترین مولفه های محیط زیستی در طراحی مسکن اکولوژیک از دیدگاه خبرگان (نمونه مطالعاتی :جزیره مینو)
        مرتضی ضامنی سینا رزاقی اصل الهام پورمهابادیان
        10.30495/jest.2022.63012.5492
        زمینه و هدف: در حال حاضرافزایش جمعیت و ساخت و ساز به بهانه توسعه بویژه در مناطق اکولوژیکی موجب شده است که به منظور استحصال اراضی مسکونی با قطع درختان ، محیط زیست طبیعی دچار تخریب گردد .مسکنی که عموما در این مناطق ساخته می شود با اقلیم این مناطق سازگار نیست و با هدر رفت أکثر
        زمینه و هدف: در حال حاضرافزایش جمعیت و ساخت و ساز به بهانه توسعه بویژه در مناطق اکولوژیکی موجب شده است که به منظور استحصال اراضی مسکونی با قطع درختان ، محیط زیست طبیعی دچار تخریب گردد .مسکنی که عموما در این مناطق ساخته می شود با اقلیم این مناطق سازگار نیست و با هدر رفت منابع انرژی و آلودگی محیط زیستی، سلامت محیط پیرامونی را به مخاطره انداخته است. این پژوهش سعی دارد به شناسایی مهمترین مولفه های محیط زیستی در طراحی مسکن اکولوژیک از دیدگاه خبرگان در جزیره مینو بپردازد.روش بررسی: در این پژوهش داده ها به روش کتابخانه ای و میدانی و براساس قضاوت خبرگان مبتنی بر روش گلوله برفی جمع آوری شده است و با استفاده از ابزار پرسشنامه وتحلیل سلسله مراتبی AHP داده های پژوهش بررسی شده است.یافته ها: براساس نتایج این پژوهش معیارهای اصلی طراحی مسکن اکولوژیک در جزیره مینو از دیدگاه خبرگان در سه گروه اصلی سازگاری زیست محیطی ،سازگاری اقلیمی و معماری سبز قابل دسته بندی است و مولفه های " طراحی طبیعت گرا و تأمین مطلوب سرانه فضای سبز"، "بهره مندی از نور کافی" و" بهره مندی از تهویه مطلوب" در میان همه مولفه ها از بیشترین اهمیت برخوردار استبحث و نتیجه گیری: با اولویت بندی مولفه های محیط زیستی در طراحی مسکن اکولوژیک در جزیره مینو توجه تصمیم گیران دولتی و جامعه محلی به ساخت مسکنی جلب می گردد که در عین توجه به اقلیم و کاهش مصرف انرژی های فسیلی، سازگار با محیط زیست باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        130 - مقایسۀ عملکرد انواع سایبان‌‌ ثابت در جهت کنترل نور روز ساختمان (مطالعه موردی: جبهۀ جنوبی در اقلیم یزد)
        طاهره نصر زهرا یارمحمودی
        10.30495/jest.2022.61515.5423
        زمینه و هدف: معماری سنتی ایران دارای سبک بوم‌آورد است؛ اما با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی، طراحی منطبق با محیط کم‌رنگ شده و به دنبال آن مصرف انرژی افزایش یافته است. یکی از راه‌حل‌های این مشکل، طراحی صحیح نمای ساختمان است. زیرا نما مانند پوست انسان، ارتباط دهنده‌ی فضای د أکثر
        زمینه و هدف: معماری سنتی ایران دارای سبک بوم‌آورد است؛ اما با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی، طراحی منطبق با محیط کم‌رنگ شده و به دنبال آن مصرف انرژی افزایش یافته است. یکی از راه‌حل‌های این مشکل، طراحی صحیح نمای ساختمان است. زیرا نما مانند پوست انسان، ارتباط دهنده‌ی فضای درون و بیرون است. به همین دلیل می‌توان با کنترل ورود نور خورشید به فضای داخلی در اقلیم‌ گرم و خشک و فصول گرم سال باعث کاهش دمای ساختمان شد. براین‌اساس، هدف پژوهش حاضر شناسایی انواع سایبان‌ ثابت توسط اسناد کتابخانه‌ای و اینترنتی است. روش بررسی: ماهیت تحقیق حاضر ترکیبی و روش پژوهش شبیه‌سازی مدل‌سازی است. سایبان‌ها در نرم‌افزار راینو و افزونه گرس‌هاپر مدل شده و پس از آن شهر یزد که دارای اقلیم گرم و خشک است، جهت تحلیل میزان انرژی تابشی جذب شده توسط سطح شفاف نمای جنوبی ساختمان در تاریخ 15 تیرماه، توسط افزونه‌لیدی‌باگ در محیط گرس‌هاپر برای رسیدن به گونه مناسب سایبان ثابت در اقلیم گرم و خشک و کنترل نور روز، انتخاب و تحلیل‌های نور روز و حرارتی در نرم‌افزار اکوتکت انجام شده است.یافته ها: یافته‌ها حاکی از آن است که به ترتیب سایبان هندسی و افقی بهترین عملکرد در راستای کنترل ورود نور خورشید در اقلیم گرم و خشک و فصول گرم سال داشته است. بحث و نتیجه گیری: بنابراین به دلیل شباهت زیاد سایبان هندسی به سایبان‌های موجود در معماری سنتی ایران، می‌توان نتیجه گرفت که نوآوری شایسته با حفظ اصول و پرهیز از تقلید کورکورانه از گذشته می‌تواند راهکارهای مطلوب و اقتصادی برای مشکلات موجود در عصر حاضر باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        131 - ارزیابی اثرات سناریوهای SSP از بروندادهای اقلیمی مدل‌های جفت شده میان مقایسه‌ای فاز ششم (CMIP6) بر منابع آب و کشاورزی منطقه هشتگرد با رویکرد اعمال راهبرد تطبیقی
        مصطفی رضایی زمان علیرضا مساح بوانی سامان جوادی
        10.30495/jest.2023.65251.5606
        زمینه و هدف: با توجه به وضعیت نه‌چندان مناسب شرایط منابع آب کشور و نیز پدیده تغییراقلیم و تأثیرات آن، شبیه سازی وضعیت تغییر اقلیم در آینده و ارزیابی اثرات آن به‌منظور کاهش آسیب‌پذیری و مقابله با آن می‌تواند اهمیت بسزایی در تصمیم‌گیری‌های آینده داشته باشد. در این راستا ب أکثر
        زمینه و هدف: با توجه به وضعیت نه‌چندان مناسب شرایط منابع آب کشور و نیز پدیده تغییراقلیم و تأثیرات آن، شبیه سازی وضعیت تغییر اقلیم در آینده و ارزیابی اثرات آن به‌منظور کاهش آسیب‌پذیری و مقابله با آن می‌تواند اهمیت بسزایی در تصمیم‌گیری‌های آینده داشته باشد. در این راستا به‌منظور کاهش اثرات منفی تغییر اقلیم و سود جستن از اثرات احتمالی مثبت آن در حوضه‌های آبریز، راهبرهای مختلف سازگاری ارائه می‌شود. در این تحقیق تطبیق با تغییر اقلیم در بخش کشاورزی تحت جدیدترین سناریوهای تغییر اقلیم CMIP6-SSP مورد بررسی و ارزیابی قرارگرفته و با توجه به ویژگی‌های منطقه هشتگرد و مخاطراتی که کشاورزی منطقه را تهدید می‌کند، تلاش ‌دارد تا نگاه جامعی به این سیستم داشته باشد. بدین منظور راهبردهای سازگاری برای کاهش اثرات منفی تغییر اقلیم در بخش کشاورزی مورد ارزیابی قرار گرفت. روش بررسی: بدین منظور از مدل SWAT برای شبیه‌سازی و ارزیابی راهبرد تطبیقی در منطقه هشتگرد در سال 1398 استفاده شد. برای مدل‌سازی شرایط تغییر اقلیم در منطقه از مدل‌ اقلیمی NorESM2-MM مربوط به گزارش ششم IPCC و سناریوهای مختلف SSP (SSP1.26, SSP2.54, SSP3.70. SSP 5.85) بهره گرفته شد و با ریزمقیاس، داده‌های دمای حداقل، حداکثر و بارش برای سال‌های 2020 تا 2049 تولید گردید. پس از محاسبه تغییرات دما و بارندگی نسبت به شرایط حاضر، مقادیر این تغییرات به‌منظور بررسی تأثیر آن بر منابع آب منطقه هشتگرد، به مدل SWAT اعمال گردید و مقادیر تنش آبی، عملکرد محصولات در شرایط اعمال تغییر اقلیم برآورد گردید. یافته‌ها: نتایج حاکی از افزایش متوسط تنش آبی و همچنین کاهش عملکرد محصولات به‌غیراز محصول ذرت در همه سناریوهایSSP بود. پس از ارزیابی اثرات تغییر اقلیم در منطقه، به‌منظور تطبیق با این تغییرات در بخش کشاورزی، راهبرد تغییر الگوی کشت از محصولات گوجه‌فرنگی و یونجه با نیاز آبی بالا با محصولات گندم و جو که قابلیت سازگاری بالاتر و نیاز آبی کمتر دارند و همچنین در تغییر الگوی کشت دوم، به ذرت خوشه‌ای به‌عنوان محصول مقاوم‌به‌گرمایش زمین، پیشنهاد و با معیارهای چون تغییرات تنش آبی و عملکرد محصولات نسبت به شرایط ادامه وضع موجود (BAU[1]) ارزیابی شد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد، تغییر الگوی کشت به گندم و جو موجب کاهش تنش آبی محصولات منطقه شده‌است. به‌طورکلی در راهبرد تغییر الگوی کشت، افزایش عملکرد هر سه محصول گندم ، جو و ذرت نسبت به راهبرد BAU را در پی داشت. در راهبرد تغییر الگوی کشت به ذرت خوشه‌ای کاهش قابل‌توجه تنش آبی و به‌تبع آن عملکرد قابل‌قبول این محصول برآورد شد. که این افزایش عملکرد به دلیل کاهش تنش‌های آبی ناشی از افزایش آب قابل‌دسترس می‌باشد. 1- Bussines As Usual تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        132 - پیش‌‌بینی گستره کنونی و آینده گونه Bromus tomentellus Boiss تحت دو مدل هشدار اقلیمی (Rcp4.5 و Rcp8.5) در اکوسیستم‌‌های مرتعی استان اردبیل
        جواد معتمدی مرتضی خداقلی راضیه صبوحی علیرضا افتخاری
        10.30495/jest.2023.66908.5666
        زمینه و هدف: تغییرات اقلیمی در دو دهه اخیر، یک موضوع جدی بوده است و بسیاری از مطالعات، بر روی جنبه‌‌های مختلف آن متمرکز شده‌‌اند. بنابراین، ضرورت دارد که رویشگاه‌ ‌بالقوه گونه‌‌‌های ‌‌شاخص مرتعی، در حال ‌‌حاضر و سال‌‌های ‌‌آینده، تحت مدل‌‌های هشدار اقلیمی، مشخص گردد. از أکثر
        زمینه و هدف: تغییرات اقلیمی در دو دهه اخیر، یک موضوع جدی بوده است و بسیاری از مطالعات، بر روی جنبه‌‌های مختلف آن متمرکز شده‌‌اند. بنابراین، ضرورت دارد که رویشگاه‌ ‌بالقوه گونه‌‌‌های ‌‌شاخص مرتعی، در حال ‌‌حاضر و سال‌‌های ‌‌آینده، تحت مدل‌‌های هشدار اقلیمی، مشخص گردد. از این‌‌رو، در پژوهش حاضر، با تهیه نقشه رخداد پیش‌‌بینی گستره کنونی و آینده گونه Bromus tomentellus، تحت دو مدل هشدار اقلیمی (سناریو Rcp4.5 و Rcp8.5)، جابجایی آن، در عرض‌‌های جغرافیایی، در سطح اکوسیستم‌‌های مرتعی استان اردبیل، مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: برای این منظور، در فصل رویش 1399، از 19 متغیر زیست اقلیمی و سه متغیر‌‌ فیزیوگرافی و مدل رگرسیون لجستیک، برای تعیین کمیت تغییر اقلیم در سه دهه آینده (سال 2050) و بررسی دقیق اثرات آن بر تغییر گستره گونه B. tomentellus در حال حاضر و آینده، استفاده شد. نقشه‌‌های خروجی نیز با احتمال رخداد بین صفر تا یک، به چهار طبقه؛ رویشگاه نامناسب (25/0-0)، رویشگاه تقریبا مناسب (5/0-25/0)، رویشگاه با تناسب بالا (75/0- 5/0) و رویشگاه با تناسب خیلی ‌‌بالا (1-75/0)، گروه‌‌بندی ‌‌شد و با استناد به ضرایب متغیرها در روابط رگرسیونی، متغیرهای موثر برای گستره کنونی و آینده، معرفی گردید. یافته‌‌ها: میانگین دمای سالانه (BIO1)، دامنه دمای سالانه (BIO7) و میانگین دمای سردترین فصل (BIO11)، بیشترین اهمیت را برای تناسب رویشگاه دارند که مقادیر آنها، با سخت‌‌تر شدن شرایط اقلیمی، افزایش می‌‌یابد. میانگین دمای سالانه رویشگاه‌‌های مناسب، طی سه دهه آینده، 6/1 تا 1/2 درجه سانتی‌‌گراد، افزایش خواهد داشت. ارتفاع رویشگاه‌‌های مناسب نیز، 115 تا 190 متر، بیشتر خواهد شد. در نتیجه، سطح رویشگاه مناسب آن، در واکنش به تغییرات اقلیمی، کمتر می‌‌شود. همچنین تحت سناریوی‌‌های اقلیمی، 2/30 درصد از رویشگاه‌‌های مناسب خود را در سال 2050، از دست خواهد داد و رویشگاه‌‌های نامناسب فعلی نیز، 4/29 درصد افزایش خواهد یافت. بحث و نتیجه‌‌گیری: در مجموع؛ تغییر اقلیم و افزایش شاخصه‌‌های دمایی، باعث حرکت گونه B. tomentellus به سمت عرض‌‌های جغرافیایی بالاتر در امتداد گرادیان ارتفاعی، خواهد شد. از این‌‌رو، طی سه دهه آینده، خطر حذف آن از اکوسیستم‌‌های مرتعی استان اردبیل، وجود دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        133 - ارزیابی مسکن معاصر اقلیم گرم و خشک با تاکید بر پاسخگویی اقلیمی و رضایتمندی سکونتی (مطالعه موردی: شهراصفهان)
        گلبرگ صادقیان منصوره طاهباز پانته آ حکیمیان
        10.30495/jest.2023.67115.5678
        زمینه و هدف: نیاز به مسکن مناسب نه تنها برای افراد بلکه برای دولت‌ها نیز یک دغدغه است. اگر طراحی موثر در قبال تغییرات اقلیمی اتفاق نیفتد، پیامدهایی بحران‌زا و بروز مشکلات زیست محیطی و در نتیجه تنزل کیفیت زندگی انسان، درجوامع گوناگون در پی خواهد داشت. در این راستا هدف اص أکثر
        زمینه و هدف: نیاز به مسکن مناسب نه تنها برای افراد بلکه برای دولت‌ها نیز یک دغدغه است. اگر طراحی موثر در قبال تغییرات اقلیمی اتفاق نیفتد، پیامدهایی بحران‌زا و بروز مشکلات زیست محیطی و در نتیجه تنزل کیفیت زندگی انسان، درجوامع گوناگون در پی خواهد داشت. در این راستا هدف اصلی تحقیق حاضر، شناسایی وضعیت موجود و ارزیابی اصول اقلیمی به کار رفته در طراحی مسکن معاصر و همچنین سنجش شرایط زیستی، آسایشی و کیفیت زندگی در آپارتمان‌ها می‌باشد.روش بررسی: رویکرد روش شناسی این پژوهش کمی و راهبرد آن مطالعه موردی، تحقیق میدانی و انجام شبیه سازی با استفاده از نرم افزارهای Design Builder و Climate Studio است. همچنین از روش توصیفی پیمایشی و تحلیل آماری با نرم افزارSPSS(26) با استفاده از پرسشنامه برای بررسی رضایتمندی سکونتی استفاده شده است. از این رو مجتمع مسکونی زیتون در شهر اصفهان به عنوان نمونه موردی برای ارزیابی مسکن پس از اشغال ساکنان (Post-Occupancy Evaluation) در سال 1400 انتخاب گردید. یافته ها: در بررسی وضعیت موجود مشاهده شد میزان پاسخگویی مجتمع مذکور به اقلیم منطقه به سبب کل‌گرایی و بی‌توجهی به طراحی تفضیلی واحدهای مسکونی چندان مطلوب نبوده، طبق داده‌های پرسشنامه آسایش حرارتی و بصری و تهویه طبیعی، در واحدها کمتر از سطح متوسط بوده است، همچنین نتایج شبیه سازی نشان داد که تمهیدات اقلیمی در سطح کلان، چندان تاثیری در بهینه سازی مصرف انرژی و شرایط آسایش فضاهای داخلی واحدها نداشته است، بدین ترتیب رده F برای برچسب انرژی این مجتمع تعیین گردید.بحث و نتیجه گیری: تفاوت در کیفیت طراحی واحدهای یک مجتمع مسکونی و نگرش کلی به بنا و عدم دقت به طراحی جزئیات تک واحدها امری نادرست بوده و میتواند از نظر رضایتمندی سکونتی مشکل‌ساز شود، بنابراین رعایت کلیه اصول طراحی اقلیمی در مقیاس خرد، به کارگیری راهکارهای بهینه سازی ارائه شده ضمن توزیع عادلانه‌ انرژی‌های طبیعی در بین واحدهای مسکونی امری ضروری است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        134 - تحلیل سنجش از دوری دینامیک فضایی پوشش گیاهی محصول سنجنده MODIS در ارتباط با شرایط اقلیمی (مورد: استان چهارمحال و بختیاری)
        بهزاد امرایی منصور حلیمی
        10.22034/jest.2021.45792.4751
        زمینه و هدف: در هر منطقه ای کلونی های گیاهی حاصل تعامل بلندمدت بین پوشش گیاهی و شرایط اقلیم محلی است. تغییرات اقلیمی می تواند به صورت بارزی در تغییرات پوشش گیاهی آن منطقه منعکس شود. هدف اساسی این تحقیق تحلیل روابط زمانی مکانی بین تعیین گرهای آب و هوایی و شاخص های پوشش گ أکثر
        زمینه و هدف: در هر منطقه ای کلونی های گیاهی حاصل تعامل بلندمدت بین پوشش گیاهی و شرایط اقلیم محلی است. تغییرات اقلیمی می تواند به صورت بارزی در تغییرات پوشش گیاهی آن منطقه منعکس شود. هدف اساسی این تحقیق تحلیل روابط زمانی مکانی بین تعیین گرهای آب و هوایی و شاخص های پوشش گیاهی سنجنده MODIS در استان چهار محال و بختیاری است.روش بررسی: در این راستا محصول پوشش گیاهی سنجنده MODIS طی 10 سال (2008-2018) به صورت ماهانه، اخذ گردید. دو شاخص اقلیمی دمای لایه رویه ای خاک (LST) MODIS، و بارش های ایستگاه های باران سنجی و سینوپتیک، به عنوان تعیین گرهای عمده اقلیمی مورد استفاده قرار گرفت. از آنالیز همبستگی فضایی پیکسل به پیکسل Pearson در سطح اطمینان 95/0 (P_value =0.05)، برای استخراج همبستگی فضایی و پوشش گیاهی MODSI با تعیین گرهای اقلیمی استفاده شده است.یافته ها: نتایج گویای آن بود که در این منطقه به دلیل نبود تنش رطوبتی شدید، پوشش گیاهی، دینامیک فضایی و درون سالی پوشش گیاهی منطقه توسط دمای لایه رویه ای خاک کنترل می شود. به طوری که در مقیاس ماهانه، پوشش گیاهی MODSI به صورت همزمان، با دمای لایه روی خاک به ویژه در ماه های اواخر زمستان و اول بهار همبستگی داشت. در ماه های فصل تابستان تنش حرارتی شدید باعث افت سطح سبزینگی و به تبع آن افت NDVI سنجنده MODIS شده است و ارتباط دمای خاک و پوشش گیاهی در همه جای استان تضعیف شده است.بحث و نتیجه گیری: در استان کهکیلویه و بویراحمد، عامل دمای رویه ای خاک با کنترل فازهای فنولوژیک پوشش گیاهی منطقه، ارتباط مستقیم و معنی داری دارد و محرک اصلی دینامیک زمانی و مکانی پوشش گیاهی می باشد که محصول سنجش از دوری سنجنده MODIS این وابستگی را به وضوح نشان داد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        135 - ارزیابی تغییرات اقلیم و پیش بینی اثر آن بر عملکرد و مصرف سوخت نیروگاه های حرارتی ایران در دهه آینده
        اندیشه شیعه بیگی مجید عباسپور محمد سلطانیه فرهاد حسین زاده لطفی زهرا عابدی
        مطالعات متعددی در زمینه تغییر اقلیم در مناطق مختلف جهان صورت گرفته که در بسیاری از مطالعات اثر تغییرات پارامترهای هواشناسی بر عملکرد بخش انرژی بررسی شده است. در این تحقیق با استفاده از نتایج محاسبات تغییر اقلیم در استان های ایران که از روش ریز مقیاس نمایی با شبکه عصبی ح أکثر
        مطالعات متعددی در زمینه تغییر اقلیم در مناطق مختلف جهان صورت گرفته که در بسیاری از مطالعات اثر تغییرات پارامترهای هواشناسی بر عملکرد بخش انرژی بررسی شده است. در این تحقیق با استفاده از نتایج محاسبات تغییر اقلیم در استان های ایران که از روش ریز مقیاس نمایی با شبکه عصبی حاصل شده ، به بررسی اثر آن بر عملکرد بخش تولید انرژی در نیروگاه های کشور در دهه آینده پرداخته شده است. محاسبات نشان می‌دهد که به طور متوسط بازدهی نیروگاه‌های گازی حدود 6/0% به ازای هر 1 درجه افزایش دما، کاهش می‌یابد. همین طور بازدهی نیروگاه‌های بخاری و ترکیبی به طور میانگین حدود 5/0و 4/0% کاهش می‌یابد. با توجه به نتایج تغییر اقلیم در ایران ، در سال 2025 به طور متوسط حدود oC36/1 افزایش خواهد یافت پس از بررسی دقیق میانگین افزایش دمای مؤثر بر عملکرد نیروگاه‌ها در کل کشورکه منجر به افت بازدهی بخش تولید انرژی خواهد شد، حدود oC13/1 محاسبه شد. پس از انجام محاسبات و به کار گیری نرم‌افزار انرژی و محیط زیست مصرف سوخت نیروگاه‌های حرارتی حدود 49/2% افزایش خواهد یافت. بر اساس نتایج میزان انتشار دی اکسید کربن حدود 3/1% و هزینه ‌های اجتماعی ناشی از انتشار آلاینده‌ها نیز حدود 2% افزایش خواهد یافت. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        136 - بررسی نقش پارامتر های اقلیمی در میزان حوادث در صنایع پتروشیمی
        نبی اله منصوری الهام فارسی
        زمینه و هدف: کاهش خسارت های جانی و مالی در صنعت با کنترل عوامل موثر در بروز حوادث، همواره از بحث های مهم و دغدغه های مدیران امور ایمنی در صنایع بوده و هست. این پژوهش نقش اقلیم و شرایط آب و هوایی منطقه مورد فعالیت را در بروز حوادث در صنعت پتروشیمی مورد کند و کاو قرار داد أکثر
        زمینه و هدف: کاهش خسارت های جانی و مالی در صنعت با کنترل عوامل موثر در بروز حوادث، همواره از بحث های مهم و دغدغه های مدیران امور ایمنی در صنایع بوده و هست. این پژوهش نقش اقلیم و شرایط آب و هوایی منطقه مورد فعالیت را در بروز حوادث در صنعت پتروشیمی مورد کند و کاو قرار داده است. روش بررسی: برای انجام این تحقیق یک صنعت پتروشیمی واقع در اقلیم گرم عسلویه با شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب و یک صنعت مستقر در اقلیم سرد تبریز با شرایط آب و هوایی سرد برای این مطالعه انتخاب شدند. اطلاعات کلیه حوادث در یک دوره 5 ساله در هر دو صنعت همراه با داده های پارامتر های اقلیمی و شرایط آب و هوایی درآن دوره جمع آوری و با روش های آماری مورد تحلیل و آزمون قرار گرفت. یافته ها: علی رغم این حقیقت که در صنایع کشورمان آمار ثبت شده حوادث همیشه از مقدار واقعی آن کم تر است و معمولا آمار شبه حوادث و حتی حوادث جزیی ثبت نمی شود، لیکن بررسی حاضر حاکی از آن بود که طی دوره 5 ساله 89-1385 متوسط حوادث ثبت شده، از 6/04/0 حادثه در ماه متغیر بود. در مجموع تعداد حوادث کل به طور معنی داری در صنعت مورد مطالعه در اقلیم گرم و مرطوب جنوب کشور (متوسط 08/2 در ماه) از صنعت مشابه در اقلیم نسبتا سرد تر تبریز (متوسط 6/0 در ماه) بالاتر بود. بحث و نتیجه گیری: اگر چه تعداد کل حوادث در اقلیم گرم بالاتر بود، لیکن آنالیز های آماری همبستگی بین پارامترهای اقلیمی و بروز حوادث، ارتباط معنی دار و قوی بین آن ها را نشان نداد و این مطلب حاکی از آن است که نقش پارامتر های اقلیمی بر بروز حوادث در صنعت پتروشیمی، مستقیم نیست، بلکه این پدیده دارای تاثیری غیر مستقیم است. به طوری که استرس های گرمایی امکان بروز شرایط نا ایمن را که می تواند منجر به بروز رفتار نا ایمن و در نتیجه وقوع حادثه شود را فراهم می آورد. کنترل استرس های گرمایی، مکانیزه کردن عملیات کاری و پایین آوردن ساعات کار روزانه در شرایط گرم و مرطوب می تواند در کاهش وقوع حوادث موثر باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        137 - تحلیل عدم‌قطعیت مدل‌های GCM و سناریوهای انتشار در ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر رواناب ماهانه حوضه بشار
        محمد رضا خزائی حدیث خزائی
        10.22034/jest.2018.12461
        زمینه و هدف: در این مقاله، بزرگی و اهمیت عدم قطعیت های ساختار مدل های GCM و سناریوهای انتشار در نتایج ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر جریان ماهانه حوضه ی رودخانه ی بشار بررسی و مقایسه شده است. روش بررسی: جریان حوضه توسط یک مدل بارش-رواناب مفهومی به خوبی شبیه سازی شد. سناریوه أکثر
        زمینه و هدف: در این مقاله، بزرگی و اهمیت عدم قطعیت های ساختار مدل های GCM و سناریوهای انتشار در نتایج ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر جریان ماهانه حوضه ی رودخانه ی بشار بررسی و مقایسه شده است. روش بررسی: جریان حوضه توسط یک مدل بارش-رواناب مفهومی به خوبی شبیه سازی شد. سناریوهای اقلیمی دوره 93-2067 خروجی شش مدل GCM برای سه سناریوی انتشار گازهای گل خانه ای به روش عامل تغییرات ریز مقیاس شد. با ورود داده های اقلیمی دوره پایه و هر یک از 18 سناریوی اقلیم آینده به مدل بارش-رواناب، اثر تغییر اقلیم بر جریان ماهانه ی حوضه ارزیابی شد. با مقایسه دامنه ی تغییرات نتایج تحت مدل های GCM و سناریوهای انتشار مختلف، عدم قطعیت آن ها در نتایج بررسی و مقایسه شد. یافته ها: در شبیه سازی جریان ماهانه ضریب تعیین (R2) در دوره های واسنجی و اعتبارسنجی به ترتیب برابر 96/0 و 94/0 به دست آمد. تحت هر یک از سناریوهای انتشار و مدل های GCM پیش یابی می شود جریان و رژیم فصلی رودخانه در اقلیم آینده تغییر کند. با وجود آن، هر یک از عدم قطعیت های ناشی از انتخاب مدل های GCM و سناریوی انتشار در نتایج مهم است. به عنوان نمونه تحت سناریوهای انتشار و GCMهای مختلف میانگین جریان ماه دسامبر در آینده از 26% کاهش تا 123% افزایش یابد. بحث و نتیجه گیری: پیش یابی می شود که تغییر اقلیم اثر مهمی بر جریان حوضه داشته باشد. اگرچه عدم قطعیت مدل های GCM از عدم قطعیت سناریوی انتشار بزرگ تر است، اما هیچ یک از این عدم قطعیت ها در تصمیم گیری طرح های آینده ی حوضه قابل چشم پوشی نیست. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        138 - امکان سنجی بهبود اقلیم و خاک از طریق توسعه فضای سبز‌ در یک منطقه خشک
        آزاده صالحی مسعود طبری کوچکسرایی
        ساده‌ترین و اقتصادی‌ترین راهکار کاهش CO2 آتمسفری و تعدیل اقلیم، ترسیب کربن در زی توده گیاهی و خاک‌ می‌باشد که از طریق ایجاد پوشش گیاهی و توسعه فضای سبز ممکن می‌باشد. در تحقیق حاضر تاثیر جنگل کاری و حاصلخیزی خاک روی میزان ترسیب کربن خاک و در نتیجه بهبود اقلیم، در دو توده أکثر
        ساده‌ترین و اقتصادی‌ترین راهکار کاهش CO2 آتمسفری و تعدیل اقلیم، ترسیب کربن در زی توده گیاهی و خاک‌ می‌باشد که از طریق ایجاد پوشش گیاهی و توسعه فضای سبز ممکن می‌باشد. در تحقیق حاضر تاثیر جنگل کاری و حاصلخیزی خاک روی میزان ترسیب کربن خاک و در نتیجه بهبود اقلیم، در دو توده 15 ساله سوزنی برگ کاج تهران (Pinus eldarica Medw.) و پهن برگ اقاقیا (Robinia pseudoacacia L.) آبیاری شده با فاضلاب شهری و آب چاه و یک عرصه کنترل (فاقد جنگل کاری) در منطقه اقلیمی خشک شهر ری بررسی شد. برای این منظور قطعات نمونه 30 × 30 متر در هر توده مورد بررسی انتخاب گردید. در هر قطعه نمونه، نمونه های خاک از 4 پروفیل حفر شده در عمق‌های 15-0، 30-15 و 60-30 سانتی‌متری برداشت و در آزمایشگاه درصد کربن آلی نمونه های خاک با روش سرد والکی-بلاک تعیین شد. نتایج نشان داد که در هر توده، در سطح 1% اختلاف معنی داری در میزان ذخیره کربن خاک دو تیمار آبیاری (فاضلاب شهری و آب چاه) وجود دارد. میزان ترسیب کربن خاک دو توده کاج تهران و اقاقیا تفاوت معنی داری نداشت، اما در هر یک، همواره بیش از منطقه کنترل (بدون جنگل کاری) بود. در هر دو توده، با افزایش کربن آلی خاک، پارامترهای رشد (قطر، ارتفاع و حجم) و بیوماس درختان به طور خطی افزایش یافتند (01/0p<). در مجموع، به لحاظ معدل بیوماس چوبی و ذخیره کربن درخت، می توان گفت که جنگل‌کاری کاج تهران در مقایسه با اقاقیا، نقش بیشتری در کاهش آلودگی هوا و در نتیجه تعدیل اقلیم دارد. همیشه سبز بودن کاج تهران می‌تواند از محسنات برجسته آن در تقلیل آلودگی هوا و بهبود شرایط اقلیمی قلمداد شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        139 - مدل سازی اقلیم استان های تهران و مازندران با استفاده از مـدل اقلیمی LARS-WG و مقایسه تغییرات آن در جبهه های شمالی و جنوبی البرز مرکزی
        نفیسه حق طلب محسن گودرزی مجید حبیبی نوخندان احمدرضا یاوری حمیدرضا جعفری
        چکیده افزایش گازهای گلخانه ای در چند دهه اخیر باعث برهم خوردن تعادل اقلیمی کره زمین شده که به آن پدیده تغییر اقلیم (Climate Change) اطلاق می شود. مهم ترین تبعات تغییر اقلیم افزایش دمای متوسط کره زمین، افزایش پدیده های حدی اقلیمی نظیر سیل، طوفان، تگرگ، طوفان های حاره ا أکثر
        چکیده افزایش گازهای گلخانه ای در چند دهه اخیر باعث برهم خوردن تعادل اقلیمی کره زمین شده که به آن پدیده تغییر اقلیم (Climate Change) اطلاق می شود. مهم ترین تبعات تغییر اقلیم افزایش دمای متوسط کره زمین، افزایش پدیده های حدی اقلیمی نظیر سیل، طوفان، تگرگ، طوفان های حاره ای، امواج گرمایی، افزایش سطح آب دریاها، ذوب شدن یخ های قطبی، امواج گرمایی و سرماهای نابهنگام خواهد بود. در این تحقیق ایستگاه های سینوپتیک دو استان تهران و مازندران در دوره 2005-1988 مورد بررسی قرار گرفته و برای دوره2039 2010 با استفاده از مدل اقلیمی LARS-WG و ریز مقیاس نمایی داده های گردش عمومی جو پیش بینی شده است. هدف اصلی مقایسه میزان تغییرات در دو جبهه شمالی و جنوبی رشته کوه البرز مرکزی بوده است. در نهایت با توجه به افزایش دما و کاهش بارندگی در هر دو استان کویرزایی در آینده سرعت بیشتری خواهد یافت، که این نرخ رشد در دامنه جنوبی البرز مرکزی بسیار چشمگیرتر از دامنه شمالی آن است. همچنین احتمال افزایش بارندگی های سیل آسا و رگباری در هر دو دامنه وجود دارد که این احتمال برای بارش های با شدت بیشتر در مازندران و با دوره برگشت کوتاهتر در تهران بیشتر است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        140 - نقش تغییر اقلیم بر جریان های خلیج فارس
        رفیعه زاهدی مسعود ترابی آزاد
        منطقه دریایی خلیج فارس حالت ویژه ای دارد که آن را از سایر مناطق دریایی جهان مجزا می نماید. بیشترین تمرکز نفت و گاز جهان در این منطقه واقع است. به طوری که استخراج نفت به 20 میلیون متر مکعب در سال می رسد. در خلیج فارس با فرونشینی خشکی، سطح تراز دریا به همان اندازه که از ت أکثر
        منطقه دریایی خلیج فارس حالت ویژه ای دارد که آن را از سایر مناطق دریایی جهان مجزا می نماید. بیشترین تمرکز نفت و گاز جهان در این منطقه واقع است. به طوری که استخراج نفت به 20 میلیون متر مکعب در سال می رسد. در خلیج فارس با فرونشینی خشکی، سطح تراز دریا به همان اندازه که از تغییرات اقلیم انتظار می رود، افزایش می یابد. بنابراین میزان افزایش سطح تراز دریا در این منطقه دو برابر میزان جهانی است. اساسا مطالعه و بررسی اثرات تغییر اقلیم بر ایجاد تاسیسات در مناطق ساحلی، حمل و نقل، ناپایداری و اختلاط در ستون آب و حفاظت از محیط زیست منطقه در مقابل آلودگی ها ضروری است. در این مقاله با استفاده از آمار طویل المدت میزان تبخیر، میزان بارندگی و دمای آب دریا برای ایستگاه های سواحل شمالی خلیج فارس و مقایسه آنها به تفسیر و بحث کامل در خصوص اثرات عامل فیزیکی بر اقلیم خلیج فارس و نقش آنها در تغییرات جریان های این منطقه می پردازیم. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        141 - تعیین شاخص اقلیم آسایش گردش‌گری استان خراسان رضوی با استفاده از GIS
        غلام عباس فلاح قالهری حسن رضایی
        زمینه و هدف: ویژگی های آب و هوایی یک منطقه، گردش گری را تحت تاثیر قرار می دهد. همه عناصر اقلیمی در سلامتی، آسایش، تفریح مردم و جلب گردش گری نقش دارند، ولی تاثیر برخی از عناصر اقلیمی مانند دما، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی و سرعت باد اهمیت بیشتری دارد. ارزیابی شرایط زیست اقل أکثر
        زمینه و هدف: ویژگی های آب و هوایی یک منطقه، گردش گری را تحت تاثیر قرار می دهد. همه عناصر اقلیمی در سلامتی، آسایش، تفریح مردم و جلب گردش گری نقش دارند، ولی تاثیر برخی از عناصر اقلیمی مانند دما، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی و سرعت باد اهمیت بیشتری دارد. ارزیابی شرایط زیست اقلیمی و شناسایی محدوده های زمانی آسایش یا عدم آسایش اقلیمی حاکم بر منطقه، پایه و اساس بسیاری از برنامه ریزی های عمرانی ناحیه ای، به ویژه در زمینه مسایل شهری، معماری هم ساز با اقلیم وگردش گری است. روش بررسی: در این پژوهش با استفاده از شاخص اقلیم آسایش میسنارد[1](ET) و قابلیت نرم افزار ArcGIS در میان یابی عناصر اقلیمی، تعمیم داده های نقطه ای به پهنه ای و ترکیب نقشه ها، زمان ها و مکان های مساعد جهت حضور گردش گران در استان خراسان رضوی طی دوره آماری 21 ساله (2011-1990) انجام شده است. یافته ها: با توجه به نتایج به دست آمده، دوره آسایش اقلیمی در ایستگاه های مختلف استان در فاصله بین ماه های مه تا سپتامبر قرار دارد. هم چنین نتایج نشان داد بیشتر نقاط استان در فاصله بین ماه های دسامبر، ژانویه و فوریه در وضعیت سرد قرار دارند و برای گردش گری مناسب نیستند. نتایج نقشه های پراکندگی شاخص میسنارد (ET)نشان می دهد که شاخص اقلیم آسایش جهت توسعه توریسم استان، بیشتر در مرکز و شمال استان قرار می گیرد و دوره مناسب در این قسمت ها از بقیه مناطق استان طولانی تر است. نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده از این تحقیق مشخص شد که ماه های ژانویه، فوریه، دسامبر و مارس (اسفند) به دلیل سرما و بارش در استان به طور کلی برای حضور گردش گر مناسب نیست، مخصوصا نواحی شمالی استان به علت وجود پر فشار سیبری شرایط نامناسب تری دارند. ماه های سپتامبر(شهریور)، اوت(مرداد)، ژوئن(خرداد) و مه (اردیبهشت ) به ترتیب از نظر اقلیمی بهترین زمان جهت گردش گری می باشد. هم چنین نتایج این تحقیق نشان داد ایستگاه های نیشابور و تربت حیدریه دارای بیشترین زمان مطلوب و سبزوار دارای کمترین زمان مطلوب برای گردش گری است. [1]- Effective temperature تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        142 - بررسی چگونگی تاثیرگذاری پلان معماری بادگیرها در کاهش دمای محیط
        مهناز محمودی سید مجید مفیدی
        بادگیرها از عناصر تاریخی معماری ایران می باشند که ابداعی مهم در معماری بومی تلقی می شوند. این عناصر که با رویکرد اقلیمی طراحی گردیده اند، به عنوان یک سیستم سرمایش ایستا شناخته شده اند و تهویه مطبوع را با بهره گیری از انرژی تجدیدپذیر باد فراهم می آورند. این تحقیق با هد أکثر
        بادگیرها از عناصر تاریخی معماری ایران می باشند که ابداعی مهم در معماری بومی تلقی می شوند. این عناصر که با رویکرد اقلیمی طراحی گردیده اند، به عنوان یک سیستم سرمایش ایستا شناخته شده اند و تهویه مطبوع را با بهره گیری از انرژی تجدیدپذیر باد فراهم می آورند. این تحقیق با هدف بررسی بادگیرهای اقلیم گرم و خشک انجام گرفته و شهر یزد به عنوان شهر مطالعه موردی برگزیده شده است. بادگیرهای یزد با فرم های متفاوتی دیده شده اند و این تحقیق نشان می دهد که ویژگی های شکلی آن هــا نقش مهمـی در عملکرد شان ایفا می کند. مطالعه با بررسی های میدانی انجام گرفته و نمونه های انتخابی که 54 نمونه بوده، به صورت تصادفی در 5 محله شهر یزد انتخاب شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. ارتباط میان معماری و عملکرد بادگیرها برای اولین بار انجام گرفته است و در ابتدا بادگیرهای یزد گونه شناسی گردیده و سپس سرنمون ها برای تحلیل عددی و محاسبه رفتار حرارتی انتخاب شده اند. این تحقیق با بهره گیری از علم دینامیک سیالات محاسباتی و استفاده از نرم افزار فلوئنت و تحلیل عددی انجام گرفته است. خانه رسولیان به عنوان نمونه موردی در نرم افزار مدل سازی گردیده و سپس سه نمونه پلان بادگیر در این خانه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل حاکی از تفاوت نتایج دما و رطوبت در این سه مدل بود. پس از انجام محاسبات پلان برتر به لحاظ کارکرد رفتار حرارتی و تاثیرگذاری بر آسایش حرارتی مشخص گردیده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        143 - ارزیابی تطبیقی هفت نمایه خشک سالی هواشناسی با استفاده از روش تحلیل خوشه ای
        علی اکبر سبزی پرور آزاده کاظمی
        این مطالعه با هدف مقایسه چند بعدی هفت نمایه خشک سالی هواشناسی و با استفاده از آمار بارندگی یک دوره آبی 35 ساله (1346-1345 تا1380-1379) در 22 ایستگاه استان همدان انجام یافته است. نمایه های خشک سالی مورد بررسی عبارتند از: نمایه دهک ها (DI) ;نمایه درصد نرمال بارندگی (PNPI) أکثر
        این مطالعه با هدف مقایسه چند بعدی هفت نمایه خشک سالی هواشناسی و با استفاده از آمار بارندگی یک دوره آبی 35 ساله (1346-1345 تا1380-1379) در 22 ایستگاه استان همدان انجام یافته است. نمایه های خشک سالی مورد بررسی عبارتند از: نمایه دهک ها (DI) ;نمایه درصد نرمال بارندگی (PNPI); نمایه معیار استاندارد Z (Z); نمایه ناهنجاری بارش (RAI); نمایه بارش استاندارد شده (SPI); نمایه Z چینی (CZI) و نمایه Z چینی تعدیل یافته (MCZI). پس از محاسبه نمایه های خشک سالی فوق در مقیاس زمانی مورد نظر، نتایج براساس معیارهای شباهت توالی سال های خشک، نرمال و تر با استفاده از روش تحلیل خوشه ای (Cluster analysis)، و همبستگی آماری بین نمایه‌ها، دسته بندی و مورد ارزیابی قرار گرفت. بررسی‌ها از دیدگاه تحلیل خوشه‌ای نشان داد که سنجه های RAI ، Z و DI از نظر آماری مشابه بوده و در ارزیابی های خشک سالی نیز در شرایط اقلیمی سرد نیمه خشک استان همدان به نتایج نسبتا مشابهی ختم می شوند. در ارزیابی روابط همبستگی نیز، نمایه های زوج شده PNPI-Z، PNPI-RAI، Z-RAI، SPI-CZI در اغلب ایستگاه های استان در سطح اطمینان مطلوبی) 5 0/0 (p< رابطه همبستگی بالا )95% (R2>با یکدیگر از خود نشان دادند، ولی در تحلیل خوشه ای فقط نمایه های RAI، Z، و DI در یک گروه قرار گرفتند. محاسبات نشان داد که نتایج معیار های RAI، Z و DI از لحاظ توصیف وضعیت خشک سالی بسیار به هم نزدیک می باشند. بر این اساس، معیار های ناهنجاری بارش (RAI) ، Z و دهک ها (DI) به ترتیب به عنوان بهترین سنجه ها جهت ارزیابی خشک سالی هواشناسی در شرایط اقلیمی سرد نیمه خشک شناخته شدند. نتایج حاصل از معیارهای منتخب نشان داد که در سال های 47-46، 56-55، 63-62، 68-67، 70-69، 76-75 و 78-77 خشک سالی های شدید در اغلب نقاط استان اتفاق افتاده است. این نتایج با شواهد واقعی رخ داده (افت شدید عملکرد محصولات کشاورزی، کاهش سطح آب های زیر زمینی و کاهش دبی رودخانه های استان) مطابقت خوبی نشان داد. علی رغم استفاده همه گیر نمایه SPI در پایش خشک سالی های کشور، در این مطالعه شاخص SPI جهت ارزیابی خشک سالی های هواشناسی در شرایط اقلیمی سرد نیمه خشک مناسب تشخیص داده نشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        144 - رابطه توسعه پایدار و طراحی اقلیمی بناهای منطقه سرد و خشک ( مورد مطالعاتی تبریز )
        شهریار شقاقی مجید مفیدی
        موضوع توسعه پایدار چند دهه ای است که در علوم و حرفه های مختلف از جمله معماری و شهرسازی مطرح شده و ریشه آن در بحران های زیست محیطی و نیز مصرف بی رویه انرژی های فسیلی در جهان می باشد. موضوعاتی چون گرمایش عمومی کره زمین، رشد فزاینده گازهای گلخانه ای در جو زمین که خود عامل أکثر
        موضوع توسعه پایدار چند دهه ای است که در علوم و حرفه های مختلف از جمله معماری و شهرسازی مطرح شده و ریشه آن در بحران های زیست محیطی و نیز مصرف بی رویه انرژی های فسیلی در جهان می باشد. موضوعاتی چون گرمایش عمومی کره زمین، رشد فزاینده گازهای گلخانه ای در جو زمین که خود عامل گرمایش جهانی است، آلودگی آب و هوا و خاک همه و همه به تشدید فعالیت های جدی علیه تخریب روزافزون محیط زیست و استفاده بی رویه از انرژی های محدود فسیلی منجر شده است. بر این اساس، بحث طراحی صحیح ساختمان ها و کالبد شهرها براساس اقلیم پیرامون خود موضوع روز بوده و تبدیل به گل سرسبد محافل و همایش های علمی جهانی در زمینه معماری و شهرسازی شده است. در این راستا با توجه به گستردگی اقلیم سرد و خشک در نیمکره شمالی و نیز کشور عزیزمان ایران، توجه به طراحی بناها و کالبد شهرهای اقلیم سرد و خشک که از مصرف کنندگان عمده انرژی های فسیلی به شمار می روند، می تواند بخش عمده ای از مصرف و در نتیجه کاهش آلودگی های ناشی از مصرف آن ها را تقلیل دهد. هدف از این مقاله بررسی شرایط اقلیمی منطقه سرد و خشک و به ویژه شهر تبریز به عنوان یکی از بزرگ ترین شهرهای موجود در این اقلیم ایران، و به تبع آن بررسی راهکارهای طراحی کالبد بناها و شهرها متناسب با این اقلیم می باشد تا بتواند نقش چشمگیری در مسایل یاد شده و بحث توسعه پایدار ایفا نماید. در این مقاله شیوه کتابخانه ای و میدانی برای بررسی مطالب انتخاب شده و امید است که نتایج مطلوبی در کاهش مصرف انرژی های فسیلی و در نتیجه کاهش آلودگی و گرمایش منطقه ای و جهانی به همراه داشته باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        145 - مطالعه تطبیقی چهار نمایه خشکسالی در استان همدان
        آزاده کاظمی علی اکبر سبزی پرور شوکا فصل بهار
        این مطالعه با هدف مقایسه چند بعدی چهار نمایه خشکسالی هواشناسی و با استفاده از آمار بارندگی یک دوره آبی 35 ساله (1346-1345) تا (1380-1379) در 22 ایستگاه استان همدان انجام شده است. نمایههای خشکسالی مورد بررسی عبارتند از: نمایه درصد نرمال بارندگی (PNPI); نمایه معیار استاند أکثر
        این مطالعه با هدف مقایسه چند بعدی چهار نمایه خشکسالی هواشناسی و با استفاده از آمار بارندگی یک دوره آبی 35 ساله (1346-1345) تا (1380-1379) در 22 ایستگاه استان همدان انجام شده است. نمایههای خشکسالی مورد بررسی عبارتند از: نمایه درصد نرمال بارندگی (PNPI); نمایه معیار استاندارد Z (ZI); نمایه ناهنجاری بارش (RAI); نمایه بارش استاندارد شده (SPI). پس از محاسبه نمایه های خشکسالی فوق در مقیاس زمانی مورد نظر، نتایج براساس معیارهای شباهت توالی سال های خشک، نرمال و تر با استفاده از روش تحلیل خوشه ای (Cluster analysis)، و همبستگی آماری بین نمایه ها، دسته بندی و مورد ارزیابی قرار گرفتند. بررسی ها از دیدگاه تحلیل خوشه ای نشان داد که سنجههای RAI و Z از نظر آماری مشابه بوده و در ارزیابیهای خشکسالی نیز در شرایط اقلیمی سرد نیمه خشک استان همدان به نتایج نسبتاً مشابهی ختم می شوند. در ارزیابی روابط همبستگی نیز، نمایههای زوج شده PNPI-Z، PNPI-RAI و Z- RAI در اغلب ایستگاههای استان در سطح اطمینان مطلوبی) 5 0/0 (p< رابطه همبستگی بالا )95% (R2> با یکدیگر از خود نشان دادند، ولی در تحلیل خوشه ای فقط نمایه های RAIو Z در یک گروه قرار گرفتند. محاسبات نشان داد که نتایج معیارهای RAI و Z از لحاظ توصیف وضعیت خشکسالی بسیار به هم نزدیک می باشند. بر این اساس، معیارهای ناهنجاری بارش (RAI) و Z به ترتیب به عنوان بهترین سنجهها جهت ارزیابی خشکسالی هواشناسی در شرایط اقلیمی سرد نیمه خشک شناخته شدند. نتایج حاصل از معیارهای منتخب نشان داد که در سال های 47-46، 56-55، 63-62، 68-67، 70-69، 76-75 و 78-77 خشکسالیهای شدید در اغلب نقاط استان اتفاق افتاده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        146 - تنوع پوشش گیاهی در پارک جنگلی پردیسان وسازگاری اقلیمی گونه‌های غالب آن در منطقه
        نعمت الله خراسانی فریده عتابی مریم افشاری
        زمینه و هدف: رابطه بین اقلیم یک منطقه و پوشش گیاهی آن تابع شرایط خاصی است . اقلیم از جمله عوامل مهم اکولوژیک محسوب می شود و بیش ترین تاثیر را بر کیفیت و کمیت پوشش گیاهی دارد . انتخاب گیاهان به منظور اصلاح و احیاء هر منطقه باید با شناخت اقلیم آن منطقه صورت گیرد . اجتماع أکثر
        زمینه و هدف: رابطه بین اقلیم یک منطقه و پوشش گیاهی آن تابع شرایط خاصی است . اقلیم از جمله عوامل مهم اکولوژیک محسوب می شود و بیش ترین تاثیر را بر کیفیت و کمیت پوشش گیاهی دارد . انتخاب گیاهان به منظور اصلاح و احیاء هر منطقه باید با شناخت اقلیم آن منطقه صورت گیرد . اجتماع گونه های خاص هر منطقه بوسیله سه عامل دما، بارش و رطوبت مشخص می شود که امروزه از آن به عنوان متغیرهای زیستی یاد می شود. هدف از انجام این تحقیق بررسی تنوع پوشش گیاهی در پارک جنگلی پردیسان و سازگاری اقلیمی گونه های غالب آن در منطقه بوده است. روش بررسی: در این تحقیق، با جمع‌آوری نمونه‌های متعدد از پوشش گیاهی پارک پردیسان، شناسایی اولیه پوشش گیاهی پارک پردیسان و جمع‌آوری اطلاعاتی از قبیل نام، فرم رویشی، پراکنش و کاربردآن ها در چشم‌انداز صورت گرفت. با توجه به این که هیچ گونه آماری از تعداد و موقعیت گیاهان دست کاشت پارک پردیسان وجود نداشت، با دستگاهGPS موقعیت کلی و محدودة گونه‌های غالب پارک تعیین و با استفاده از GIS کلیه اطلاعات بر روی نقشه پارک به نمایش درآمد. سپس دسته بندی فراوانی گونه‌های هر جنس و جنس های هر خانواده توسط نرم‌افزار Excelصورت گرفت. در مرحله بعد به بررسی اطلاعات و آمار پارامترهای اقلیم شناسی مربوط به ایستگاه ژئوفیزیک سازمان هواشناسی پرداخته شد و ارتباط آن ها را با زنده‌مانی گونه‌های غالب پارک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نمودارهای اقلیمی و منحنی آمبروترمیک بر اساس پارامترهای اقلیمی ترسیم شد و در نهایت منحنی اکوگرام گونه‌های غالب پوشش گیاهی پارک جنگلی پردیسان بر اساس پارامترهای اقلیمی رسم و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد که از آن جایی که تفاوت قابل ملاحظه‌ای در ماکروکلیمای مناطق مختلف پارک وجود ندارد، لذا عواملی مانند میکروکلیما، خاک، شیب، جهت و میزان دسترسی گیاهان به منابع آبی مهم ترین نقش را در تنوع پوشش گیاهی پارک جنگلی پردیسان ایفا می‌کنند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        147 - عنصر بالکن و بررسی کارایی اقلیمی آن در ساختمان های مسکونی شهر تبریز بر اساس ضوابط ارایه شده مقررات ملی ساختمان
        حسن ابراهیمی اصل رامین کلانتر الناز حاجی ولیلی
        10.22034/jest.2017.10630
        زمینه و هدف: با توجه به یکسان بودن ضوابط و آیین نامه های مباحث 22 گانه مقررات ملی ساختمان در تمامی شهرهای ایران و لازم الاجرا بودن آن ها در سراسر کشور، اصول طراحی بالکن از نظر ابعاد و اندازه در شهرهای مختلف ایران یکسان است و تنها در شکل ظاهری و فرم آن متفاوت می باشد و ا أکثر
        زمینه و هدف: با توجه به یکسان بودن ضوابط و آیین نامه های مباحث 22 گانه مقررات ملی ساختمان در تمامی شهرهای ایران و لازم الاجرا بودن آن ها در سراسر کشور، اصول طراحی بالکن از نظر ابعاد و اندازه در شهرهای مختلف ایران یکسان است و تنها در شکل ظاهری و فرم آن متفاوت می باشد و این درحالی است که هر اقلیم ضوابط خاص خود را برای طراحی می طلبد. هدف از این مقاله بررسی کارایی اقلیمی عنصر بالکن در ساختمان های مسکونی شهر تبریز بر اساس ضوابط ارایه شده مقررات ملی ساختمان می باشد. روش بررسی: این مقاله بر مبنای روش تحقیق تحلیلی-توصیفی و جمع آوری اطلاعات به روش اسنادی و مقایسه ای می باشد. در ابتدا با استفاده از فرمول محاسبه عمق سایه بان، عمق سایه بان و میزان نفوذ تابش آفتاب به فضای داخل محاسبه گردید و بار دیگر همین مراحل بر اساس الزامات مقررات ملی ساختمان تکرار شد و در آخر نتایج حاصل از دو فرایند تحت قیاس تطبیقی قرار گرفت. یافته ها: در حالت 0N= تفاوت در عمق نفوذ آفتاب به داخل فضا در جبهه جنوبی بین حالت بهینه و مقررات ملی 71 سانتی مترو در حالت 15N= تفاوت در عمق نفوذ 59 سانتی متر می باشد. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که احداث بالکن در شهر تبریز با عمق 2/1 متر با رویکرد اقلیمی و تنها به عنوان سایه بان برای ساختمان های مسکونی بیش تر از عمق لازم و محاسبه شده می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        148 - بررسی تاثیر جهت گیری ساختمان های آموزشی بر بارهای حرارتی و برودتی در اقلیم های مختلف
        علی اکبر عظمتی حسین حسینی
        چکیده محدود بودن منابع انرژی و لزوم صرفه جویی در مصرف آن، طراحی بهینه و مناسب ساختمان ها را از دیدگاه مصرف انرژی ضروری می‌سازد. در این راستا جهت گیری مناسب ساختمان ها به منظور کاهش بارهای حرارتی و برودتی و جلوگیری از اتلاف انرژی از اهمیت خاصی برخوردار است. هدف از ا أکثر
        چکیده محدود بودن منابع انرژی و لزوم صرفه جویی در مصرف آن، طراحی بهینه و مناسب ساختمان ها را از دیدگاه مصرف انرژی ضروری می‌سازد. در این راستا جهت گیری مناسب ساختمان ها به منظور کاهش بارهای حرارتی و برودتی و جلوگیری از اتلاف انرژی از اهمیت خاصی برخوردار است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر جهت گیری بر میزان بارهای حرارتی و برودتی در ساختمان های با کاربری آموزشی می باشد. بدین منظور ساختمان یک واحد آموزشی نمونه با شرایط هندسی و فیزیکی یکسان در اقلیم های آب و هوایی مختلف در نظر گرفته شده است. سپس با کمک نرم‌افزار کریر، این ساختمان مدل سازی شده و با چرخش و تغییر جهت گیری آن بصورت هر 5/22 درجه بارهای حرارتی و برودتی محاسبه شده است. با مقایسه نتایج حاصل، جهتهای مناسب از لحاظ بار حرارتی و برودتی بررسی و جهت گیری مناسب از نظر صرفه‌جویی مصرف انرژی سالیانه در اقلیم های مختلف توصیه شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        149 - طراحی پایدار محیط و منظر در پارک حاشیه شهری یزد
        علی رضائی حسنعلی لقایی حسین بری ابرقویی علیرضا میکائیلی تبریزی
        زمینه و هدف: این تحقیق در راستای معرفی معیارها و روش ها جهت طراحی فضاهای باز تفرجی علاوه بر اصول طراحی منظر در مناطق گرم و خشک فلات ایران با مطالعه موردی یزد می باشد. شناخت کامل عناصر اقلیمی این مناطق و نحوه تاثیر آن ها بر روی شرایط آسایش انسان در فضای باز، زمینه اولیه أکثر
        زمینه و هدف: این تحقیق در راستای معرفی معیارها و روش ها جهت طراحی فضاهای باز تفرجی علاوه بر اصول طراحی منظر در مناطق گرم و خشک فلات ایران با مطالعه موردی یزد می باشد. شناخت کامل عناصر اقلیمی این مناطق و نحوه تاثیر آن ها بر روی شرایط آسایش انسان در فضای باز، زمینه اولیه مطالعه را تشکیل داده، سپس به نحوه کاهش این تاثیرات و تعدیل آن پرداخته شد. روش بررسی: با نظر سنجی در سطح شهر نسبت به تعیین عملکردهای فضاهای تفرجی یزدو ارتباط آن با فضای سبز پرداخته شد. نتایج نشان داد که تاج پوشش زیاد در تعدیل اقلیم و جذب مردم نقش دارد و همچنین وجود آب در فضاهای مورد علاقه مردم نقش اصلی را ایفا می کند. فضای منتخب مردم علاوه بر وجود برودت تبخیری ناشی از آب و گیاهان پوششی، ارجعیت موقعیت مکانی شیب شمالی دامنه کوه و علاقه به منظر بومی و کفپوش های آجری هماهنگ با بستر طبیعی بود. بدین ترتیب معیار های طراحی کاشت با گونه های گیاهی مناسب شکل گرفت که در جهت ایجاد یک میکر و اقلیم و یا مینیاتوری کردن فضای مرکزی به همراه کاهش جذب اشعه آفتاب می باشد. یافته ها و نتایج: در انتها با تطبیق نتایج نظر سنجی و چگونگی تاثیر عناصر اقلیمی نتایجی به عنوان معیار همانند جهت گیری مناسب فضاهای باز و مسیرها و رعایت تناسبات مناسب این فضاهاو ایجاد شیب های مصنوعی شمالی در فضای مینیاتوری مرکزی برای گیاهان پوششی و خاص و استفاده از تکنیک های طراحی کاشت جهت ایجاد میکرو کلیما که از نتایج این تحقیق می باشد معرفی شد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        150 - سیاستگذاری انرژی در ایران و تعهدات بین‌المللی در زمینه میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای
        رضا علیزاده رضا مکنون مهدی مجیدپور جلیل سلیمی
        زمینه و هدف: کنوانسیون تغییر اقلیم با هدف تثبیت غلظت گازهای گلخانه‌ای در جو و پروتکل کیوتو جهت تقویت ساختار اجرایی این کنوانسیون مطرح شده‌اند. ایران از پیشگامان امضای این کنوانسیون و پروتکل الحاقی آن می‌باشد که متعهد شده است توسعه خود را پایدار و با اهداف کنوانسیون و پر أکثر
        زمینه و هدف: کنوانسیون تغییر اقلیم با هدف تثبیت غلظت گازهای گلخانه‌ای در جو و پروتکل کیوتو جهت تقویت ساختار اجرایی این کنوانسیون مطرح شده‌اند. ایران از پیشگامان امضای این کنوانسیون و پروتکل الحاقی آن می‌باشد که متعهد شده است توسعه خود را پایدار و با اهداف کنوانسیون و پروتکل منطبق نماید. هدف از نگارش این مقاله، بررسی انطباق سیاست‌گذاری انرژی کشور با اهداف این کنوانسیون و پروتکل می‌باشد. روش بررسی: برای انجام پژوهش، روش تحلیل آماری مبتنی بر قضاوت خبرگان استفاده شد. روش تحلیل سلسله مراتبی برای اولویت‌بندی شاخص‌ها و روش مقایسه تطبیقی برای ارزیابی انطباق بکار گرفته شد. یافته‌ها: از میان 6 دسته شاخص ارزیابی عملکرد زیست‌محیطی، پس از دو مرحله پالایش، 5 شاخص شدت مصرف انرژی، رشد مصرف انرژی، سرانه مصرف انرژی، میزان انتشار CO2، سهم منابع انرژی تجدیدپذیر در انرژی مصرفی انتخاب شدند. با تعریف شاخصی ترکیبی از شاخص های انتخابی، میزان انطباق قبل و بعد از پذیرش پروتکل کیوتو، مقایسه و تحلیل گردید. نتایج نشان داد که علی‌رغم اتخاذ سیاست های متعدد در برنامه‌های پنج‌ساله توسعه، در میزان انطباق سیاست های انرژی کشور با اهداف پروتکل کیوتو تغییری حاصل نشده است. بحث و نتیجه گیری: در پژوهش حاضر، مقایسه‌‌ای بین کشورهایی که از لحاظ توسعه اقتصادی هم‌ردیف ایران می‌باشند، انجام گرفت. در این میان، ایران در شاخص های شدت انرژی و انتشار CO2، کم‌ترین نمره و از نظر شاخص ترکیبی میزان انطباق آخرین رتبه را داراست و این موضوع نشانگر عملکرد نه چندان مطلوب کشور در این زمینه می‌باشد. در پایان، برای بهبود وضعیت انطباق پیشنهاداتی ارایه گردید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        151 - پایش گردشگری فصلی شمال غرب ایران با استفاده از شاخص اقلیم گردشگری (T.C.I)
        بهروز سبحانی وحید صفریان زنگیر
        10.22034/jest.2018.13790
        زمینه و هدف: شناخت پتانسیل­های اقلیمی، به‌عنوان بستر فعالیت­های انسانی، پایه و اساس غالب برنامه­ریـزی­هـای محیطی و آمایش سرزمین را تشکیل می­دهد؛ امروزه اکثر گردشگران برای انتخاب مقصد ملاحظات اقلیمی را مورد توجه قرار می‌دهند. هدف از این پژوهش ارزیابی و پهنه‌بندی فصلی اقل أکثر
        زمینه و هدف: شناخت پتانسیل­های اقلیمی، به‌عنوان بستر فعالیت­های انسانی، پایه و اساس غالب برنامه­ریـزی­هـای محیطی و آمایش سرزمین را تشکیل می­دهد؛ امروزه اکثر گردشگران برای انتخاب مقصد ملاحظات اقلیمی را مورد توجه قرار می‌دهند. هدف از این پژوهش ارزیابی و پهنه‌بندی فصلی اقلیم گردشگری شمال غرب ایران با استفاده از شاخص اقلیم گردشگری (T.C.I)است. روش بررسی: در این پژوهش به‌منظور ارزیابی شرایط اقلیم آسایش از دیدگاه گردشگری، داده­های اقلیمی 22 ایستگاه سینوپتیک شمال غرب‌ایران در یک دوره آماری 20 ساله (2010-1990) تهیه شدند. در این مدل سیستمی از 7 پارامتر: میانگین حداکثر دما، میانگین دما، میانگین حداقل رطوبت نسبی، میانگین رطوبت نسبی، مجموع بارش ماهانه، میانگین روزانه ساعات آفتابی و سرعت باد استفاده شد. برای پردازش داده‌ها از شاخص TCI استفاده شد با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، نقشه اقلیم گردشگری برای چهار فصل ترسیم گردید. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که شاخص اقلیم گردشگری در شمال غرب به علت تضاد توپوگرافی دارای تنوع زیادی در طول سال می‌باشد. فصل­ تابستان با در برداشتن شرایط (بی­نهایت ایده­ال 7، وضعیت ایده­ال 10، کیفیت­عالی 3، شرایط خیلی­خوب 1 و قابل قبول 1)  نسبت به سه فصل دیگر در رتبه یک؛ فصل پاییز با شرایط (عالی: 4، خیلی­خوب: 11، خوب: 3 و قابل قبول: 4) رتبه دوم نسبت به سه فصل‌دیگر؛ فصل بهار با کیفیت(خیلی­خوب: 2، خوب: 2، قابل­قبول: 11 و ناچیزحاشیه­ای: 7) در رتبه سوم نسبت به فصل­های دیگر و فصل زمستان با وضعیت(قابل­قبول: 1، ناچیزحاشیه­ای: 14، نامناسب: 5 و بسیارنامناسب: 2) در رتبه چهارم و نامطلوب­ترین حالات نسبت به سایر فصول به خود اختصاص دادند. بحث و نتیجه‌گیری: شمال غرب ایران با داشتن جاذبه‌های گردشگری زیاد می‌تواند مقدمات حضور گردشگران داخلی و خارجی باشد. مناظرزیبا و منحصربه‌فرد و شرایط آب‌وهوای متنوع در تمامی فصول می‌تواند در راستای توسعه این صنعت گام‌های استوار برداشته و بهره‌های فراوان داشته باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        152 - بررسی پیامدهای تغییر اقلیم از دیدگاه حقوق بشر
        بهنوش خوش منش سید عباس پورهاشمی محمد سلطانیه داوود هرمیداس باوند
        زمینه و هدف: پیامدهای گوناگون تغییرات آب و هوا به سرعت در حال افزایش است و بیشتری تاثیرات منفی آن بر روی مردم فقیر و حاشیه ای اطراف جهان است. این وضعیت نابرابریهای بشری موجود را بیشتر و آسیب پذیر تر ساخته است چرا که این جوامع بدلیل فقر کمتر قادر به انطباق با وضعیت موجود أکثر
        زمینه و هدف: پیامدهای گوناگون تغییرات آب و هوا به سرعت در حال افزایش است و بیشتری تاثیرات منفی آن بر روی مردم فقیر و حاشیه ای اطراف جهان است. این وضعیت نابرابریهای بشری موجود را بیشتر و آسیب پذیر تر ساخته است چرا که این جوامع بدلیل فقر کمتر قادر به انطباق با وضعیت موجود هستند و این امر باعث شده که موضوع تغییرات آب و هوا و حقوق بشر بیشتر در هم تنیده شوند، زیرا پیامدهای تغییرات آب و هوا باعث افزایش تشدیدات حقوق بشر گردیده است.در این میان قوانین حقوق بشری موجود بهترین پاسخ جهت رسیدگی به این چالش و برقراری عدل و انصافی است که در اثر پیامدهای تغییرات آب و هوایی در حال از بین رفتن می باشد. روش بررسی: روش تحقیق به شیوه توصیفی و تحلیل حقوقی است. بخش عمده مطالب تحقیق درباره مندرجات اسناد حقوق بشر و شورای امنیت سازمان ملل متحد است. با توجه به اینکه تحلیل آنها نیاز به معرفی و توصیف مفاد این اسناد دارد، بنابراین ضرورت ارایه اطلاعات و معرفی این اسناد موجب شده است، بخش‌هایی از تحقیق، جنبه توصیفی به خود بگیرد و در بخش‌هایی دیگر از شیوه تحلیلی استفاده شده است. یافته ها و نتایج: تغییرات آب و هوا علاوه بر اینکه به شیوه‌های مختلف همچون از دست دادن زمین‌های کشاورزی و کمبود آب بر روی معیشت مردم اثر گذاشته، با ایجاد مناقشات و درگیری، امنیت مناطقی از جهان را نیز بر هم زده است و با توجه به اینکه اختیار و آزادی افراد در کسب حقوق بنیادین بشری همچون حق داشتن محیط زیست سالم، حق داشتن تابعیت و برخورداری از کمترین امکانات زیستی را محدود کرده، مانع از تحقق حقوق بشر و تأمین امنیت افراد نیز شده است.در این مقاله سعی شده است ضمن معرفی آماری کلی از وقایع و اتفاقات حادث شده در اثر تغییرات آب و هوا آندسته از ابعاد حقوق بشر که می تواند توسط تغییرات آب وهوایی تحت تاثیر قرار گیرد نشان داده شود و سپس به بررسی علل چالشهای موجود در عملی ساختن ابعاد حقوق بشر در مباحث تغییر آب و هوا پرداخته شود و راهکار مناسب جهت حل چالش موجود که می تواند منجر به آشفتگی های جهانی شود ارایه گردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        153 - طراحی الگوی بومی در اقلیم گرم و خشک جهت کاهش مصرف انرژی در بخش مسکن (مطالعه موردی: شهر یزد)
        شکوفه عوضعلیپور حقیقت پرست یزدان تقی زاده حسین ذبیحی
        10.22034/jest.2019.14554
        چکیده زمینه و هدف : با توجه به رشد روز افزون جمعیت و به تبع آن بحران ناشی از افزایش تقاضای مصرف انرژی، مدیریت الگوی مصرف انرژی امروزه به امری جدایی ناپذیر از مقوله پایداری تبدیل شده است .بدین منظور در این پژوهش با نگاه ویژه به اهمیت صرفه جویی انرژی و با هدف بهینه سازی أکثر
        چکیده زمینه و هدف : با توجه به رشد روز افزون جمعیت و به تبع آن بحران ناشی از افزایش تقاضای مصرف انرژی، مدیریت الگوی مصرف انرژی امروزه به امری جدایی ناپذیر از مقوله پایداری تبدیل شده است .بدین منظور در این پژوهش با نگاه ویژه به اهمیت صرفه جویی انرژی و با هدف بهینه سازی مصرف آن در بخش مسکن از طریق معاصر سازی طراحی الگوی بومی در مناطق گرم و خشک پرداخته شده است. روش بررسی: از این رو با بررسی مصرف انرژی در این بخش و در الگوهای مختلف و هم چنین طراحی الگوی مصرف بهینه انرژی در راستای دست یابی به امر مهم ، به جمع آوری اطلاعات مورد نظر پرداخته شده است. روش پژوهش به کار گرفته شده در این پژوهش از نوع اسنادی و کیفی است که با بهره گیری از مشاهده فعال و مستند سازی به جمع آوری اطلاعات مورد نظر پرداخته شده است. یافته ها : با در نظر داشتن این نکته که در پژوهش حاضر مطالعات صورت گرفته بر روی نمونه موردی شهر یزد است، سبک طراحی بناها هم چون ( جهت قرار گیری، ضخامت بندی جداره ها، ارتفاع سازه های درونی و ...) و نیز عناصر مورد استفاده ( ایوان ها، گیاهان، جریان باد و ...) که تاثیر مستقیمی در بهینه سازی مصرف انرژی دارند، مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجه گیری: در نتیجه این پژوهش بابررسی الگوی معماری بومی و الگوهای مسکونی مدرن به نتایج مشابهی در راستای کاهش مصرف انرژی رسیده است که با تلفیق روش های ساختاری این دو سبک از معماری می توان به الگوی مشترکی تحت عنوان الگوی پایداری دست یافت که به کارگیری آن روش کار آمدی در راستای کاهش مصرف انرژی می تواند باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        154 - الگوی باززنده سازی منظر باغ‌های تاریخی ایرانی در مناطق گرم و خشک بر مبنای اصول خشک منظر سازی
        نسرین نخعی مجتبی انصاری مهدی زندیه
        زمینه و هدف: تغییرات اقلیمی که یکی از ابعاد آن کمبود آب ناشی از کاهش بارندگی، افت سطح آب های زیرزمینی و خشک شدن قنات ها می باشد، موجب نابودی پوشش گیاهی برخی از باغ های تاریخی ایران در نواحی گرم و خشک شده است. در این پژوهش تلاش شده تا با ادغام اصول خشک منظرسازی و باغ ایر أکثر
        زمینه و هدف: تغییرات اقلیمی که یکی از ابعاد آن کمبود آب ناشی از کاهش بارندگی، افت سطح آب های زیرزمینی و خشک شدن قنات ها می باشد، موجب نابودی پوشش گیاهی برخی از باغ های تاریخی ایران در نواحی گرم و خشک شده است. در این پژوهش تلاش شده تا با ادغام اصول خشک منظرسازی و باغ ایرانی، الگویی برای باززنده سازی پوشش گیاهی در این باغ ها، با حفظ اصالت استخراج گردد تا به دنبال اجرای این الگو، این باغ های تاریخی از نابودی نجات یافته و موجب حفظ این آثار ارزشمند تاریخی شود. روش بررسی: در این پژوهش مؤلفه های باغ ایرانی و خشک منظرسازی مورد مطالعه قرار گرفت و اجتماع همسویی از این مؤلفه ها حاصل شد. بنابراین این پژوهش بر اساس روش راهبردهای ترکیبی صورت پذیرفت. یافته ها: در این پژوهش اصول باغ ایرانی با اصول خشک منظرسازی تلفیق گردید و در ادامه الگویی با تأکید ویژه بر مصرف کم و بهینه آب از طریق انتخاب گیاهان کم نیاز به آب، اصلاح خاک، استفاده از سیستم های نوین آبیاری، استفاده از مالچ ها برای پوشاندن سطح خاک و هم چنین نگهداری مناسب در باغ ایرانی ارایه شد. نتیجه گیری: اگرچه استفاده از اصول خشک منظرسازی در دهه های اخیر رونق بسیاری در کشورهای مختلف داشته است، اما در کشور ایران تمامی اصول آن به طور هم زمان مورد استفاده قرار نمی گیرد. نتایج این پژوهش در ایجاد یک الگوی جامع برای استفاده از خشک منظرسازی در باغ ایرانی، می تواند پوشش گیاهی یک باغ تاریخی ایرانی را که به دلیل کمبود آب از دست رفته، مجددا به شکلی جدید احیاء نماید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        155 - اثرات ناشی از ریسک تغییر اقلیم بر صنعت بیمه
        اسماء حمزه میترا قنبرزاده نسرین حضارمقدم
        یکی از مهم‌ترین اثرات تغییر اقلیم، تغییر شدت‌ و تواتر حوادث طبیعی از قبیل خشک‌سالی، سیل، طوفان و ... است که با توجه به ایجاد ریسک و عدم قطعیت، در ﺻﻨﻌﺖ ﺑﯿﻤﻪ، از اﻫﻤﯿﺖ فراوانی برخوردارند. به همین منظور، شناسایی ابعاد مختلف ریسک حاصل از تغییر اقلیم و ارزیابی آن می‌تواند با أکثر
        یکی از مهم‌ترین اثرات تغییر اقلیم، تغییر شدت‌ و تواتر حوادث طبیعی از قبیل خشک‌سالی، سیل، طوفان و ... است که با توجه به ایجاد ریسک و عدم قطعیت، در ﺻﻨﻌﺖ ﺑﯿﻤﻪ، از اﻫﻤﯿﺖ فراوانی برخوردارند. به همین منظور، شناسایی ابعاد مختلف ریسک حاصل از تغییر اقلیم و ارزیابی آن می‌تواند با تمرکز و برنامه‌ریزی برای مواجهه با اثرات مستقیم و غیرمستقیم تغییر اقلیم، از ضرر و زیان‌های آتی مربوط بکاهد. لذا، انجام پژوهش‌های مرتبط با تغییر اقلیم برای آمادگی هر چه بیشتر جهت سازگاری با این پدیده و نیز کاهش بار هزینه‌های خسارات ناشی از این تغییرات برای صنعت بیمه، بسیار ضروری می‌باشد. در این راستا، در این مقاله، ضمن تبیین اثرات تغییر اقلیم بر شدت و تواتر حوادث آب‌وهوایی، کانال‌های تاثیرگذاری تغییر اقلیم بر بیمه‌های درمان، زندگی و غیرزندگی ارائه می‌گردد که اهم این موارد عبارتند از: تغییرات وضعیت سلامتی و افزایش هزینه‌های بیمه‌گران درمان، سرمایه‌گذاری دارایی‌های بیمه‌های زندگی، تغییرات نرخ مرگ‌ومیر و ابتلا به بیماری، ریسک‌های اعتباری و افزایش خسارت در بیمه‌های غیرزندگی پیرو افزایش فراوانی و شدت حوادث آب‌وهوایی. همچنین، چالش‌های تغییر اقلیم برای بیمه‌‌گران بیان و در نهایت راهکارها و پیشنهاداتی برای صنعت بیمه ارائه می‌شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        156 - کاهش آلودگی محیط زیست با تبدیل پسماندهای آلی به هیدروچار و مصرف آن در خاک
        یاسر عظیم زاده نصرت اله نجفی
        زمینه و هدف: آلودگی محیط زیست با انواع آلاینده های آلی و معدنی، عوامل بیماری زا، سموم و آفت کش ها و گرم شدن کره زمین از مهم ترین مسائل زیست محیطی امروز بشر به شمار می روند. فرآیند تبدیل انواع زیست توده به هیدروچار فن آوری نوینی است که به علت ظرفیت آن در کاهش آلودگی محی أکثر
        زمینه و هدف: آلودگی محیط زیست با انواع آلاینده های آلی و معدنی، عوامل بیماری زا، سموم و آفت کش ها و گرم شدن کره زمین از مهم ترین مسائل زیست محیطی امروز بشر به شمار می روند. فرآیند تبدیل انواع زیست توده به هیدروچار فن آوری نوینی است که به علت ظرفیت آن در کاهش آلودگی محیط زیست در دهه اخیر مورد توجه محققان قرار گرفته است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی نقش تبدیل انواع پسماندهای آلی به هیدروچار در کاهش آلودگی‌های محیط زیست بود.روش بررسی: در این بررسی برای جمع‌آوری اطلاعات از روش مرور و بررسی منابع استفاده شد؛ به‌طوری که جدیدترین یافته‌های علمی در منابع مختلف به صورت مروری بررسی شد. یافته‌ها: نتایج بررسی‌ها نشان داد که تبدیل پسماندهای آلی به هیدروچار و کاربرد آن در خاک موجب ترسیب کربن و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از خاک، افزایش حاصلخیزی خاک و کاهش مقدار آب و کود مورد استفاده در کشاورزی می‌شود.بحث و نتیجه‌گیری: با افزودن هیدروچار به خاک، دی اکسیدکربن اتمسفر در ساختمان هیدروچار تثبیت می شود (ترسیب کربن). علاوه برآن، انتشار گازهای گلخانه ای مهم نظیر اکسید نیتروژن (N2O) و متان (CH4) از خاک کاهش می یابد. هیدروچار با بهبود ویژگی های فیزیکی خاک، نفوذپذیری و ظرفیت نگهداری آب خاک را افزایش داده و با نگهداری عناصر غذایی و آلاینده‌ها در خاک و کاهش فرسایش از هدررفت و ورود عناصر غذایی و آلاینده‌ها به آب های سطحی و زیرسطحی جلوگیری می کند. همچنین، هیدروچار به علت داشتن سطح ویژه و گروه های عاملی زیاد می تواند به عنوان جاذب انواع آلاینده ها به‌ویژه فلزات سنگین در تصفیه آب، پساب و فاضلاب ها مورد استفاده قرار گیرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        157 - ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر متغیرهای هواشناسی و بارش‌های حداکثر تحت سناریوهای جدید انتشار RCP در حوضه آبریز
        محمدرضا گودرزی آتیه فاتحی فر
        زمینه هدف: امروزه با افزایش جمعیت و پیشرفت تکنولوژی، استفاده بی‌رویه از سوخت‌های فسیلی موجب افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر شده است. افزایش غلظت این گازها تغییرات اقلیمی را در پی خواهد داشت. در واقع تغییر اقلیم نه تنها تغییر در متوسط متغیرهایی چون دما و مجموع ب أکثر
        زمینه هدف: امروزه با افزایش جمعیت و پیشرفت تکنولوژی، استفاده بی‌رویه از سوخت‌های فسیلی موجب افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر شده است. افزایش غلظت این گازها تغییرات اقلیمی را در پی خواهد داشت. در واقع تغییر اقلیم نه تنها تغییر در متوسط متغیرهایی چون دما و مجموع بارش، بلکه در افزایش رویدادهای حدی اثر گذار است. از اینرو تاثیر اثرات تغییرات اقلیمی بر پارامتر دما و بارش و همچنین بارش‌های حدی میتواند اهمیت بسیاری برای برنامه ریزی‌های آینده داشته باشد. روش بررسی: در این مطالعه جهت بررسی اثر تغییر اقلیم بر پارامترهای دما و بارش از مدل گردش عمومی جو CanESM2 طبق جدیدترن گزارش هیئت بین الدول تغییر اقلیم (AR5) و از سناریوهای انتشار RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 برای پیش بینی غلطت گازهای گلخانه‌ای در جو و از مدل آماری SDSM برای ریزمقیاس سازی داده‌های بزرگ مقیاس گردش عمومی برای شبیه‌سازی در دوره 2059-2030 میلادی استفاده شده است. سپس کارایی مدل با سه شاخص آماری ریشه میانگین‌مربع‌خطا (RMSE)، ضریب تعیین (R2)، و ضریب کارایی نش-ساتکلیفNSE) ) مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. یافته‌ها: نتایج تحقیق در مرحله اول ریزمقیاس سازی با مدل SDSM نشان از کارایی خوب مدل دارد. ضرایب R2 و NSE برای دوره واسنجی دما ایستگاه آذرشهر 99/0 و 99/0 برای بارش 95/0، 95/0 و بارش ایستگاه قرمزیگل 91/0، 86/0 می‌باشد. یافته‌ها افزایش دما حداقل و حداکثر بخصوص ماهای آپریل تا جولای در این حوضه را بیان می‌کند که بیشترین افزایش مربوط به RCP8.5 به میزان 26/0 درجه سانتی گراد می‌باشد. همچنین بارش در ایستگاه آذرشهر افزایش 44/7 درصدی تحت RCP2.6 و در ایستگاه قرمزیگل کاهش 57/7 درصدی را تحت RCP8.5 نشان می‌دهد. روند کاهشی بارش در سناریوها دیده می‌شود بطوری که در بدبینانه ترین سناریو (RCP8.5)، بیشترین کاهش نمایان شده است. نتایج حاکی از بررسی بارش‌های حدی نشان داد که با وجود تغییرات اقلیمی و کاهش بارش و افزایش دما و به تبع آن افزایش تبخیر و درنتیجه کمبود منابع آبی و خشکسالی نباید از سیل و بارش‌های حدی سیل آسا غافل ماند. بحث و نتیجه گیری: به طور کلی نتایج افزایش مقدار بارش‌های حداکثر در آینده را نشان داده است. با این گونه شبیه سازی‌ها میتوان دریافت که تغییر اقلیم حتی در حوضه‌هایی که کاهش متوسط بارش سالانه را به همراه داشته اند، باعث افزایش مقدار و فرکانس بارش‌های حدی شده است. در پژوهش حاضر در ایستگاه‌هایی که مقادیر بارندگی در فصول مختلف افزایش می‌یابد، افزایش مقدار بارندگی خطر ناشی از وقود سیلاب را افزایش خواهد داد، لذا لازم است تا به مدیریت منابع آب و کنترل سیلاب حوضه توجه خاصی مبذول گردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        158 - ارزیابی اطلاعات تغییرات اقلیمی و محیط زیستی دانش آموزان مقطع دبیرستان شهر تبریز و تاثیر آموزش بر افزایش آگاهی آنها
        سجاد قنبری مصطفی جعفری ذبیح اله نعمتی جواد حاتمی
        زمینه هدف: افزایش اطلاعات کودکان و نوجوانان از راههای مختلفی از قبیل محیط خانواده، وسایل ارتباط جمعی، ارتباط با دوستان، محیط اطراف و آموزش در کلاس درس صورت می‌گیرد. آموزش در کلاس درس و سایر برنامه های آموزشی اجرا شده در محیط‌های آموزشی و غیرآموزشی به عنوان یکی از مهمتری أکثر
        زمینه هدف: افزایش اطلاعات کودکان و نوجوانان از راههای مختلفی از قبیل محیط خانواده، وسایل ارتباط جمعی، ارتباط با دوستان، محیط اطراف و آموزش در کلاس درس صورت می‌گیرد. آموزش در کلاس درس و سایر برنامه های آموزشی اجرا شده در محیط‌های آموزشی و غیرآموزشی به عنوان یکی از مهمترین روشها برای بهبود درک مفاهیم تغییرات اقلیمی و مباحث محیط زیستی می‌باشد. هدف تحقیق بررسی اطلاعات محیط زیستی و تغییرات اقلیمی دانش‌آموزان مقطع دبیرستانی و سنجش تاثیر آموزش بر افزایش آگاهی آنها بود. روش بررسی: داده‌ها از طریق تکمیل پرسشنامه از 113 نفر از دانش‌آموزان مقطع دبیرستانی شهرستان تبریز در طی سال تحصیلی 1397-1396 جمع‌آوری شد.یافته‌ها: نتایج تحقیق نشان داد که نگرش دانش آموزان در مراحل قبل و بعد از آموزش تفاوت معنی‌داری دارد. نگرش دانش‌آموزان نسبت به اهمیت وجودی جنگلهای ارسباران در دو مرحله قبل و بعد از اموزش تفاوت معنی‌دار نشان داد. در بین چهار منبع کسب اطلاعات محیط‌زیستی، بعد از تلویزیون (4/65 درصد)، اینترنت (50 درصد) به عنوان دومین منبع کسب اطلاعات محیط زیستی بیان شد. در مرحله قبل از اموزش 3/31 درصد از دانش اموزان بیان کردند که تغییر اقلیم چیز مهمی نیست در حالیکه بعد از اموزش هیچ کدام از افراد چنین عقیده ای نداشتند. در مرحله قبل از آموزش، 25 درصد از افراد نسبت به تغییر موضوع تغییر اقلیم احساس خطر نداشتند در حالیکه بعد از تبیین موضوع، این میزان به 8/3 درصد کاهش یافت. مقایسه میانگین درک محیط زیستی در مرحله قبل و بعد از آموزش نشان داد که هر دو عامل ابزار حفاظتی شامل هدف حمایتی و لذت بردن از منابع موجود افزایش معنی‌داری داشتند. از عوامل ابزار بهره‌برداری، عامل تغییر طبیعت و غلبه بشر مولفه بهره-برداری کاهش داشتند ولی تنها در عامل تغییر طبیعت کاهش معنی‌دار مشاهده شد. بحث و نتیجه گیری: می‌توان نتیجه گیری نمود کارگاه‌های آموزشی نقش معنی‌داری در افزایش اطلاعات محیط زیستی و تغییرات اقلیمی دانش‌آموزان داشتند. تلویزیون و اینترنت به عنوان دو ابزار مهم آموزش بوده که می توان آموزش های مرتبط با محیط زیست و تغییرات اقلیم را از این طریق انجام داد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        159 - بررسی نحوه و چگونگی بهیافت منظر در لندفیل دره ژوان (گاراف)
        کیوان کیانی مهدی خاکزند
        امروزه یکی از معضلات شهری مدیریت مناسب زباله با کم ترین آسیب به محیط زیست می باشد. در بین راه حل های متداول دفن زباله، در لندفیل ها، بهترین روش های مدیریت زباله در جهان می باشد. اما به توجه به بررسی های انجام شده توسط محققین عمر مفید این سایت ها بین 25 تا 30 می باشد. در أکثر
        امروزه یکی از معضلات شهری مدیریت مناسب زباله با کم ترین آسیب به محیط زیست می باشد. در بین راه حل های متداول دفن زباله، در لندفیل ها، بهترین روش های مدیریت زباله در جهان می باشد. اما به توجه به بررسی های انجام شده توسط محققین عمر مفید این سایت ها بین 25 تا 30 می باشد. در دهه های اخیر احیای این سایت ها مورد توجه جهان قرار گرفته است و پروژه های موفق بسیاری را در سرتا سر جهان شاهد هستیم. اما متاسفانه سیاست بهیافت لندفیل[1]ها در ایران هنوز دچار بی توجهی می باشد. هدف این نوشتار درس گرفتن از تجارب پروژه های انجام شده در سطح جهان به منظور استفاده از این تجارب در مدیریت شهرهای ایران است که با انتخاب لندفیل دره ژوان (گاراف) [2] به عنوان نمونه موردی و یک پروژه موفق (منتخب 8 مسابقه معماری در سطح جهان)[3]، به بررسی و تحلیل این پروژه با بررسی متون و مصاحبه با شرکت طراح پروژه پرداخته شده است. که در آغاز با استفاده از اقدامات و راهبرد های اتخاذ شده در این پروژه با توجه به چالشهای موجود سایت و سیاست های بالا دستی به تحلیل کارشناسانه نقاط قوت و ضعف پروژه پرداخته شده است و در نهایت به تبیین فاکتور های مهم در بهیافت[4] این پروژه جهت الگوگیری از پروژه های مشابه با توجه به معضلات امروز شهر تهران در توسعه لندفیل ها و بهره گیری سایر شهرهای ایران پرداخته شده است.[1]- Landfill (سایت دفن زباله)[2]-GARRAF NATURAL PARK,BEGUES. BARCELONA[3]- 8 مسابقه به همراه مقام کسب شده عبارتند از:The International Architecture Award 2014.Category “Landscape Architecture”Work: “Landscape restoration of the controlled rubbish dump la Vall d’en Joan”.Garraf Natural Park/ FIRST PRIZE8th International Biennale of Landscape “Rosa Barba” 2014. Work: “Landscape restoration of the controlled rubbish dump la Vall d’en Joan”/ FIRST PRIZEWAF2008 Award. World Architecture Festival. Category Energy, Waste & Recycling. Work: “Landscape restoration of the controlled rubbish dump la Vall d’en Joan”.Garraf Natural Park/ FIRST PRIZEMediterranean Landscape Award. Category: Built Works. “Landscape restoration of the controlled rubbish dump la Vall d’en Joan”.Garraf Natural Park, Barcelona/FIRST PRIZEIX Bienal de Arquitectura y Urbanismo. Category Rehabilitation | Urbanism. Urban regeneration. Work:“Landscape restoration of the controlled rubbish dump la Vall d’en Joan”.Garraf Natural Park, Barcelona/ FINALISTSBaix Llobregat Architecture Triennial Awards.Category: Outdoor Spaces & Technologic Innovation. Work: “Landscape restoration of the controlled rubbish dump la Vall d’en Joan”.Garraf Natural Park, Barcelona/FINALISTSEuropean Urban Public Space Awards 2004. Work: “Landscape restoration of the controlled rubbish dump la Vall d’en Joan”.Garraf Natural Park, Barcelona./FIRST PRIZEFAD’04 AWARDS. Category: PublicSpace.Work: “Landscape restoration of the controlled rubbish dump la Vall d’en Joan”.Garraf Natural Park, Barcelona./FINALISTS[4]- Upcycle تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        160 - بررسی تأثیر تغییر اقلیم بر ویژگی‏های خشکسالی هواشناسی حوضۀ آبخیز حبله‏رود با استفاده از مدل گردش عمومی جو HADCM3 و نمایه‏های SPI و DI
        افشین اشرف زاده جابر صالح پور آرزو شریفی
        تغییر اقلیم یکی از مهّم ترین چالش هایی است که بخش های مختلف زندگی انسان را تحت تأثیر قرار می دهد. از مهّم ترین پیامدهای تغییر اقلیم می توان به تأثیر بر منابع آب و وقوع خشکسالی ها اشاره کرد. در این پژوهش به ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر وضعیّت خشکسالی حوضۀ آبخیز حبله رود أکثر
        تغییر اقلیم یکی از مهّم ترین چالش هایی است که بخش های مختلف زندگی انسان را تحت تأثیر قرار می دهد. از مهّم ترین پیامدهای تغییر اقلیم می توان به تأثیر بر منابع آب و وقوع خشکسالی ها اشاره کرد. در این پژوهش به ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر وضعیّت خشکسالی حوضۀ آبخیز حبله رود طی سه دهه آینده با استفاده از شاخص خشکسالی دهک (DI) و شاخص بارش استاندارد شده (SPI) پرداخته شد. در ابتدا داده های ماهانه خروجی مدل گردش عمومی جو (GCM) HADCM3، تحت سناریوی A2 در مدل آماری LARSWG5 ریزمقیاس شده و توانایی این مدل در شبیه سازی اقلیم گذشته (دوره 2010-1995) ایستگاه سینوپتیک فیروزکوه حوضۀ آبخیز حبله رود مورد تأیید قرار گرفت. سپس پارامترهای اقلیمی دمای کمینه، دمای بیشینه، بارش و ساعات آفتابی برای دورۀ 2040-2011 برای ایستگاه مورد مطالعه شبیه سازی شد. نتایج به دست آمده از ایستگاه‌ نشان داد میانگین سالانه دمای بیشینه به میزان 47/0درجه سلسیوس و دمای کمینه 56/0 درجه سلسیوس افزایش خواهد یافت. نوسانات بارش سالانه اختلاف معنی‌داری با بارش در دورۀ پایه ندارد به طوری که بارش در دورۀ آتی 06/0میلی متر تغییر خواهد کرد. سپس با استفاده از داده های بارش، وضعیّت خشکسالی حوضه به کمک دو شاخص خشکسالی ذکر شده در مقیاس سالانه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که این دو شاخص هم خوانی خوبی با هم دارند. هم چنین نتایج بیان گر کاهش وقوع خشکسالی های شدید در بیشتر سال های سه دهه آینده می باشد. به طور کلّی طی دوره های آتی وضعیّت نرمال افزایش خواهد یافت. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        161 - مقایسه میزان و روند غلظت ذرات گرد و غبار در ارتباط با متغیر های اقلیمی در نیمه غربی ایران
        ناهید محمودی مه پاش بابک سوری
        زمینه و هدف: امروزه یکی از مشکلات و بحران های اساسی جوامع بشری وقوع پدیده گرد و غبار است. بنابراین در پژوهش حاضر به مقایسه غلظت گردوغبار در ارتباط با متغیرهای اقلیمی در سه شهر سنندج، خرم آباد و اندیمشک واقع در عرض های جغرافیایی مختلف در نیمه غربی ایران پرداخته شده است.ر أکثر
        زمینه و هدف: امروزه یکی از مشکلات و بحران های اساسی جوامع بشری وقوع پدیده گرد و غبار است. بنابراین در پژوهش حاضر به مقایسه غلظت گردوغبار در ارتباط با متغیرهای اقلیمی در سه شهر سنندج، خرم آباد و اندیمشک واقع در عرض های جغرافیایی مختلف در نیمه غربی ایران پرداخته شده است.روش بررسی: به منظور سنجش غلظت گرد و غبار از روش نمونه برداری غیر فعال استفاده شد. جهت ارزیابی روند تغییرات و ارتباط آنها با برخی از پارمترهای هواشناسی به ترتیب از روش آزمون من کندال و همبستگی پیرسون استفاده شد.یافته ها: یافته ها نشان داد بیشترین میانگین غلظت گرد و غبار شهرهای سنندج، خرم آباد و اندیمشک به ترتیب به میزان (48/45±0/1،84/14±0/1 و07/1±65/1) میلی گرم بر متر مربع بدست آمد. بررسی روند تغییرات غلظت گرد و غبار نشان داد در میان ایستگاه های مختلف ایستگاه سنندج دارای روند کاهشی در سطح معنی داری 95 درصد (047/0=P-value) می باشد. نتایج ارزیابی همبستگی بین مقادیر گرد و غبار سه ایستگاه با پارامترهای هواشناسی نشان داد، در ایستگاه سنندج بین غلظت گرد و غبار و میانگین دما رابطه مثبت وجود دارد (05/0 p <، 61/0 r =). اما بین غلظت گرد و غبار با رطوبت نسبی (05/0 p <،71/0=r) و بارش (05/0 >p،61/0=r) رابطه منفی مشاهده شد. بین غلظت گرد و غبار و سرعت باد در ایستگاههای خرم آباد (05/0 p <، 61/0=r) و اندیمشک (001/0 p <، 72/0=r) رابطه مثبت و معنادار وجود داشت.بحث و نتیجه گیری: براساس یافته هامی توان نتیجه گرفت مقادیر گرد و غبار در مناطق مختلف بسته به موقعیت جغرافیایی، شرایط توپوگرافی، اقلیمی، پارامترهای هواشناسی و همچنین منشاء آن ها نیز متفاوت است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        162 - پاسخ مانگروها به افزایش پیش بینی شده سطح آب دریا ناشی از اثرات تغییر اقلیم
        هانا اعتمادی
        زمینه و هدف: در این مطالعه میزان آسیب پذیری و پاسخ اکوسیستم های مانگرو به اثرات پیش بینی شده تغییر اقلیم مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار خواهد گرفت. تعیین پاسخ اکوسیستم های جنگلی مانگروها به افزایش جهانی سطح آب دریا، درجه حرارت و تغییرات الگوی بارش ناشی از تغییر اقلیم بسی أکثر
        زمینه و هدف: در این مطالعه میزان آسیب پذیری و پاسخ اکوسیستم های مانگرو به اثرات پیش بینی شده تغییر اقلیم مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار خواهد گرفت. تعیین پاسخ اکوسیستم های جنگلی مانگروها به افزایش جهانی سطح آب دریا، درجه حرارت و تغییرات الگوی بارش ناشی از تغییر اقلیم بسیار پیچیده خواهد بود. انتظار میرود که این اکوسیستم ها پاسخی سینرژیک به ترکیبی از اثرات ناشی از تغییر اقلیم ، فاکتورهای آنترپوژنیک و حوادث طبیعی نشان دهند. روش بررسی: در این پژوهش مشخص شد افزایش تراز آبی دریا محتمل ترین و بزرگترین تهدید ناشی از تغییر اقلیم بر جنگل های مانگرو خواهد بود. دامنه جرومدی و میزان تأمین رسوب در جنگل های مانگرو دو فاکتور عمده و موثر پاسخ مانگروها به افزایش تراز آبی دریا به شمار میروند. یافته ها: در صورتیکه پروسه های افزایش ارتفاع رسوب به عنوان پروسه های جبران وجود نداشته باشند، مانگروهای سمت دریا از بین خواهند رفت و هرچه دامنه جزرومدی منطقه ای بیشتر باشد مانگروها خسارات کمتری را متحمل می شوند. این پاسخ ها به توپوگرفی منطقه نیز بستگی دارد که امکان مهاجرت مانگروها را به سمت خشکی تعیین میکند. بسیاری از پاسخ های مانگروها به این اثرات ناشی از تغییر اقلیم را نمی توان از یک مکان به مکان دیگر برون یابی کرد و ویژه یک منطقه خاص می باشند. بحث و نتیجه گیری: برخی از اقدامات سازگاری در مناطق ساحلی در مقابل اثرات تغییر اقلیم شامل طراحی سیستم های دفاع از مناطق ساحلی مثل خاکریز ها، کاشت و احداث جنگل های مانگرو، ساخت تاسیسات در مقابل سیل، عقب نشینی از خط ساحلی و مدیریت آرایش جدید ساحل، تهیه نقشه های ریسک و هشدار و آگاهی به ساکنین می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        163 - تحلیل اجلاس COP26 با تاکید بر وضعیت کشور ایران
        سوسن حایری یزدی مریم رباطی نسیم پورسینا عذرا کریمی
        زمینه و هدف: با توجه به اینکه تغییرات اقلیمی از یک موضوع حاشیه ای به یک اولویت جهانی تبدیل شده است، نزدیک به سه دهه است که سازمان ملل بیشتر کشورهای روی زمین را برای اجلاس‌های جهانی آب و هوا به نام COP گرد هم می‌آورد. هدف از این مطالعه، بررسی اهداف و دستاوردهای COP26 و ت أکثر
        زمینه و هدف: با توجه به اینکه تغییرات اقلیمی از یک موضوع حاشیه ای به یک اولویت جهانی تبدیل شده است، نزدیک به سه دهه است که سازمان ملل بیشتر کشورهای روی زمین را برای اجلاس‌های جهانی آب و هوا به نام COP گرد هم می‌آورد. هدف از این مطالعه، بررسی اهداف و دستاوردهای COP26 و تاثیر آن بر تصمیمات کلان ایران بوده است.روش بررسی: این پژوهش مطالعه ای بر COPهای گذشته، و COP26 بوده است. در این راستا مقالات پیشین و فعلی به همراه سخنرانیها و دستاوردهای کاپها مطالعه گردید و سیر حرکت و تحول این اجلاس، قدرتها و ضعفها و نتایج آن مطالعه شد. در نهایت تاثیر این اجلاس بر تصمیمهای کشور ایران تحلیل شده است و بعضا پیشنهادهایی برای بهبود فرایند سیاستگذاری در ایران ارائه شده است.یافته ها: با توجه به اینکه بیشتر نیروگاه های برق ایران و صنعت فولاد به طور معمول از سوختهای فسیلی به عنوان منابع انرژی ورودی استفاده می کنند، مساله کاهش انتشار کربن از صنایع با استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر و استفاده از کمکهای جهانی کمک به کاهش نشر گازهای گلخانه ای خواهد داشت.بحث و نتیجه گیری: زمینه های کاری داخل و خارج از ایران در دو بخش کاهش انتشار و سازگاری با تغییر اقلیم است و در این راستا، سازمانهای متعدد جهانی برای تخصیص کمکهای مالی وجود دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        164 - ارزیابی دانش زیست محیطی دانشجویان دانشگاه رازی با تاکید بر گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی
        حسن ذوالفقاری سمیه ناصرپور
        زمینه و هدف: هدف از این پژوهش سنجش میزان آگاهی دانشجویان از پدیده‌ گرمایش جهانی، تغییر اقلیم، پیامد ها‌ی آن در ایران و راهکارهای مقابله با آن است. روش بررسی: روش مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر روش انجام پیمایشی است. اطلاعات مورد نیاز آن به وسیله‌ پرسشنامه‌ محقق ساخ أکثر
        زمینه و هدف: هدف از این پژوهش سنجش میزان آگاهی دانشجویان از پدیده‌ گرمایش جهانی، تغییر اقلیم، پیامد ها‌ی آن در ایران و راهکارهای مقابله با آن است. روش بررسی: روش مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر روش انجام پیمایشی است. اطلاعات مورد نیاز آن به وسیله‌ پرسشنامه‌ محقق ساخته گرداوری شده است. جامعه آماری تحقیق شامل دانشجویان دانشگاه رازی کرمانشاه است، نمونه‌گیری تعداد دانشجویان از روش تصادفی طبقه‌ای و حجم نمونه بر اساس جدول مورگان 375 نفر تعیین شد. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته بود. برای سنجش روایی پرسشنامه از اعتبار صوری و برای محاسبه‌ی میزان پایایی پرسشنامه، از روش آلفای کرونباخ با ضریب 87/0 استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمونهای آمار توصیفی و استنباطی بوسیله‌ی نرم افزارهای ExcelوSpss انجام شده است. متغیر‌های مورد سنجش جنسیت، مقطع تحصیلی و رشته تحصیلی هستند. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که سطح شناخت دانشجویان از گرمایش جهانی و تغییر اقلیم در حد متوسط است، اما میزان آگاهی دانشجویان بر حسب جنسیت تفاوتی ندارد، همچنین بین میزان آگاهی دانشجویان و دانشکده‌ی محل تحصیل آنان تفاوتی وجود ندارد، اما دانشجویان رشته‌ی آب و هواشناسی بنا بر ماهیت رشته تحصیلی در مقایسه با دانشجویان سایر رشته‌ها از سطح آگاهی بالاتری برخوردارند. ضمن آنکه بین مقطع تحصیلی و میزان شناخت دانشجویان باتوجه به سطح معناداری (05/0p< ) و با اطمینان 95 درصدی رابطه‌ی معنی داری وجود دارد.‌ بحث و نتیجه‌گیری: از آنجاکه آموزش، پیش نیاز دانش و آگاهی عمومی نسبت به مسائل و مشکلات پیرامون افراد به شمار می‌رود، به دنبال آگاهی افراد از موضوعی خاص (مانند گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی، نمودهای آن در جامعه و راهکارهای مقابله با پیامدهای آن)، شاهد تغییر نگرش نسبت به آن خواهیم بود، و تغییر نگرش می‌تواند منجر به حس مسئولیت پذیری شود. به این ترتیب ما با بالا بردن سطح آگاهی عمومی (به ویژه در دانشجویان بعنوان قشری آگاه و تآثیر گذار) در جامعه می‌توانیم آنان را برای مشارکت در حل مشکلات زیست محیطی تشویق نماییم. به این منظور پیشنهاد می‌شود یک برنامه آموزشی اساسی برای بالا بردن سطح دانش زیست محیطی دانشجویان در دانشگاه‌ها تدوین و اجرا شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        165 - بررسی تغییرات جریان رودخانه بار نیشابور تحت سناریوهای مختلف تغییر اقلیم
        سیاوش طائی سمیرمی حمید رضا مرادی مرتضی خداقلی
        این تحقیق به منظور بررسی اثرات ناشی از تغییر اقلیم روی دما، بارندگی و رواناب در حوضه آبخیز بار نیشابور با استفاده از خروجی های مدل Hadcm3 تحت سه سناریو A1B ,A2 و B1 برای 2030-2010، 2065-2046 و 2099-2080 انجام گرفت. پس از ارزیابی کارایی مدل LARS-WG در ریز مقیاس سازی متغی أکثر
        این تحقیق به منظور بررسی اثرات ناشی از تغییر اقلیم روی دما، بارندگی و رواناب در حوضه آبخیز بار نیشابور با استفاده از خروجی های مدل Hadcm3 تحت سه سناریو A1B ,A2 و B1 برای 2030-2010، 2065-2046 و 2099-2080 انجام گرفت. پس از ارزیابی کارایی مدل LARS-WG در ریز مقیاس سازی متغیرهای بارش و دما، تغییرات ماهانه آن ها برای سه دوره 2030-2011، 2065-2046 و 2099-2080 نسبت به دوره پایه 2010-1971 مورد بررسی قرار گرفت. هر سه سناریو نتایج تقریباً مشابهی مبنی بر کاهش بارش و افزایش تابش، دمای حداقل و دمای حداکثر در دوره‌های آتی نشان دادند. به عنوان مثال نتایج حاصل از سناریو A2 حاکی از افزایش میانگین سالانه دمای حداکثر و حداقل تقریباً به صورت یکسان و به میزان 1/1، 2/3 و 6/4 درجه سانتی گراد، افزایش تابش به میزان 07/0، 30/0 و 33/0 میلی ژول در مترمربع در روز و کاهش بارش به میزان 4/16، 6/17 و 9/31 درصد به ترتیب در دوره های 2030-2011، 2065-2046 و 2099-2080 نسبت به دوره پایه 2010-1971 می باشد. سپس متغیرهای تولید شده به عنوان ورودی مدل بارش-رواناب IHACRES قرار گرفت و بدین ترتیب جریان رودخانه برای دوره های آتی و تحت سناریوهای مختلف پیش بینی گردید. به عنوان مثال نتایج حاصل از سناریو A2 حاکی از آن است که جریان رودخانه 9، 44 و 66 درصد به ترتیب در دوره های 2030-2011، 2065-2046 و 2099-2080 نسبت به دوره پایه کاهش می یابد. به طور کلی و با توجه به نتایج مدل های مورد استفاده در این تحقیق مشاهده شد که دما و بارش در طول قرن 21 به ترتیب افزایش و کاهش پیدا می کنند که این تغییرات، اثرات منفی زیادی بر روی جریان رودخانه بار نیشابور می تواند داشته باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        166 - بررسی تغییرات NDVI حاصل از تیپ پوشش گیاهی یکسان در طبقات مختلف دمایی کوهستان (مطالعه موردی: کوهستان شیرکوه استان یزد)
        حسان اخوان سولماز عموشاهی احد ستوده
        کوهستان شیرکوه در استان یزد به وسیله نواحی گرم و خشک احاطه شده است. این کوهستان سردترین مناطق استان را به خود اختصاص داده است. موقعیت جغرافیایی این منطقه سبب شده که اکوسیستم آن بسیار حساس بوده و پوشش گیاهی نقش به سزایی در آب و هوا و معیشت مردم داشته باشد. در مطالعه حاض أکثر
        کوهستان شیرکوه در استان یزد به وسیله نواحی گرم و خشک احاطه شده است. این کوهستان سردترین مناطق استان را به خود اختصاص داده است. موقعیت جغرافیایی این منطقه سبب شده که اکوسیستم آن بسیار حساس بوده و پوشش گیاهی نقش به سزایی در آب و هوا و معیشت مردم داشته باشد. در مطالعه حاضر جهت بررسی تغییرات اقلیمی از تصاویر ماهواره ای، تکنولوژی سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. در این راستا با استفاده از نمونه گیری ها، داده های اقلیمی و داده های ماهواره ای رابطه‌ی میان تغییرات دما( به عنوان شاخص اقلیم) و تغییرات میزان پوشش گیاهی در دو ماه گرم و سرد به دست آمد. نتایج حاصل از مطالعه نشان داد که در ماه آوریل از دمای کم به دمای زیاد میزان NDVI افزایش می یابد و در ماه ژوئن تا دمای 11 درجه با افزایش دما، میزان NDVI افزایش و پس از آن کاهش می یابد. NDVI تیپ های گیاهی یکسان در طبقات مختلف دمایی منطقه دارای اختلاف بود و این اختلاف در شاخص NDVI در طبقات دمایی مختلف در ماه‌ گرم‌تر مثل ژوئن کم تر و در ماه‌ سرد مثل آوریل بیش تر می‌باشد. از نتایج این مطالعه می توان این گونه استنباط کرد که تغییرات NDVI تیپ های گیاهی یکسان در ماه های مختلف سال با افزایش ارتفاع و تغییر طبقات دمایی بین رویشگاه‌های سرد و گرم در یک منطقه‌ی کوهستانی می تواند تحت تاثیر افزایش دمای محیط کم تر شود. بنابراین این عامل می تواند به عنوان شاخص مناسبی برای ارزیابی تغییرات اقلیم به کار رود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        167 - روابط متقابل میان جانداران خاک و تغییرات اقلیمی و کاربرد تجزیه‌های متا در تفسیر آن: مروری سیستماتیک
        زاهد شریفی علی اکبر صفری سنجانی
        ریزجانداران خاک در تولید و مصرف گازهای گل خانه ای یعنی دی اکسید کربن(CO2) ، متان(CH4) ، نیتروس اکسید (N2O)و نیتریک اکسید (NO)، نقش اساسی دارند. از طرف دیگر دلایل معتبری وجود دارد که تغییرات آب و هوا به گونه مستقیم و غیر مستقیم می تواند فراوانی و ساختار جامعه زنده خاک أکثر
        ریزجانداران خاک در تولید و مصرف گازهای گل خانه ای یعنی دی اکسید کربن(CO2) ، متان(CH4) ، نیتروس اکسید (N2O)و نیتریک اکسید (NO)، نقش اساسی دارند. از طرف دیگر دلایل معتبری وجود دارد که تغییرات آب و هوا به گونه مستقیم و غیر مستقیم می تواند فراوانی و ساختار جامعه زنده خاک را دگرگون سازد. به گونه ای که نتایج حاصل از مرور سیستماتیک نشان داد که اثرات عمده مستقیم تغییرات آب و هوا بر روی جامعه میکروبی خاک احتمالاً به علت تغییر در میزان رطوبت و درجه حرارت است؛ در حالی که اثر افزایش (CO2)اتمسفر بر روی جامعه میکروبی خاک بیش تر به گونه غیرمستقیم، و از طریق اثری که این گاز بر روی افزایش فتوسنتز گیاهان دارد، می باشد، که این موضوع به نوبه خود می تواند سبب تغییر در کمیت و کیفیت کربن آلی وارد شده به خاک شود. به هر گونه، جانداران خاک بسته به نوع، اندازه بدن، عادت تغذیه ای، نوع اکوسیستم، اقلیم محلی و میزان بزرگی و طول دوره پارامتر اقلیمی پاسخ های متفاوتی را در برابر دگرگونی های اقلیمی از خود نشان می دهند. به گونه ای که نتایج آنالیزهای متا نشان می دهد که پاسخ جانداران خاک به افزایش میزان (CO2) اتمسفر به اندازه بدن، گروه تغذیه ای و نوع رویکرد آزمایش (مزرعه ای یا گل خانه ای) وابسته است. در حالی که چگونگی پاسخ جانداران خاک به تغییرات دما و بارندگی به اقلیم محلی و نوع اکوسیستم وابسته است. هم چنین اثرات افزایش(CO2) بر فراوانی جانداران خاک با زمان کاهش می یابد؛ در حالی که اثر دما و تغییر در بارندگی با زمان شدت می یابد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        168 - بام سبز؛ رویکردی در ارتقاء کیفی خرد اقلیم و جاذبه گردشگری شهر پایدار
        مرجان خانزاده نطنزی
        امروزه پیشرفت شهرنشینی به عنوان امری اجتناب ناپذیر باعث خلق یک دغدغه فکری برای اندیشمندان و طراحان شهری و محیطی در جهت ارایه راهکار هایی برای تعدیل معضلات ناشی از آن شده است و پرداختن به این امر منتج به دستیابی الگوهایی جهت تقلیل اثرات مخرب ناشی از آن و همچنین بالا بردن أکثر
        امروزه پیشرفت شهرنشینی به عنوان امری اجتناب ناپذیر باعث خلق یک دغدغه فکری برای اندیشمندان و طراحان شهری و محیطی در جهت ارایه راهکار هایی برای تعدیل معضلات ناشی از آن شده است و پرداختن به این امر منتج به دستیابی الگوهایی جهت تقلیل اثرات مخرب ناشی از آن و همچنین بالا بردن کیفیت محیط زندگی شهری گشته است. بشر امروزه به ارزش و اهمیت خلق فضاهای پایدار پی برده و در تلاش برای پاسخدهی به نیازها و خواسته های خود اما با در نظر گرفتن افق هایی پایدار می کوشد. نتیجه این تلاش در رفع نیاز شهرنشینی آفرینش الگوهای شهری است پایدار، شهری متراکم و فشرده . اما مانند بسیاری موارد این دست یافته بشری نیز بدون پیامد نمی باشد. تحقیقات نشان داده اند که افزایش تراکم، باعث بر هم زدن تعادل موجود در پرتو افکنی فضاهای شهری و انتقال گرمایی بین زمین، ساختمان ها، اتمسفر و همچنین تولید گرمای داخلی خود شهر گردیده، دمای هوای شهری را افزایش داده وبر سرعت باد نیز تاثیرگذار است. از طرفی دیگر افزایش تراکم می تواند به معنای کاهش فرصت های خلق فضاهای سبز شهری و در نتیجه کاهش مطلوبیت فضا باشد و همچنین به سبب افزایش ازدحام آلودگی هوا را به دنبال داشته باشد. در این خصوص، بام ها به مثابه رویه هایی که بیشترین سهم از پلان شهرهای فشرده را به خود اختصاص می دهند می توانند بسیار مورد توجه قرار گیرند. از طرفی نیز اثرات بهبود بخش پوشش های گیاهی در مطلوب سازی کیفی شرایط آب وهوایی (معتدل سازی اثرات و پیامد ها ناشی از تراکم شهری، کاهش امواج گرمایی وخورشیدی، سرعت باد و آلودگی هوا) می تواند به عنوان پتانسیلی بالقوه در طرح ها لحاظ گردد. در این پژوهش، با استفاده از مدل غیر ایستابی[1] ارائه شده بروس (ENVI-met) به شبیه سازی سایتی در شرایط مختلف سه گانه (وضع موجود، افزایش تراکم و سبز سازی بام) پرداخته شده و نتایج حاصل از سبز سازی بام بالاخص بر روی دمای هوا و وزش باد بدست آورده شده است. در انتها مقایسه نتایج حاصله با پژوهش های دیگر انجام گرفته باعث دستیابی به بینشی جامع تر از بهره و تاثیر سبز سازی بام در بهبود شرایط خرد اقلیمی بالاخص در شهرهای فشرده و با مقیاس استفاده گسترده تر از گیاهان گردیده است و در خاتمه بحث به دلیل آگاهی بیشتر از ارزش بکارگیری این مهم - به عنوان یکی از اهداف قابل وصول و کاربردی در پروژه های شهری و معماری- به اختصار سایر منافع آن نیز شمرده شده است . [1] . non-hydrostatic تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        169 - بام سبز؛ رویکردی در ارتقای یکفی خرد اقلیم و جاذبه گردشگری شهر پایدار
        مرجان خانزاده نطنزی
        امروزه ، پیشرفت شهرنشینی به عنوان امری اجتنا بناپذیر باعث خلق کیدغدغه فکری برای اندیشمندا ن و طراحان شهری و محیطی در جه ت ارایهراهکارهایی برای تعدیل معضلات ناشی از آن شده است و پرداختن به اینامر منتج به دستیابی الگوهایی جهت تقلیل اثرات مخرب ناشی از آن وهمچنین بالا بردن أکثر
        امروزه ، پیشرفت شهرنشینی به عنوان امری اجتنا بناپذیر باعث خلق کیدغدغه فکری برای اندیشمندا ن و طراحان شهری و محیطی در جه ت ارایهراهکارهایی برای تعدیل معضلات ناشی از آن شده است و پرداختن به اینامر منتج به دستیابی الگوهایی جهت تقلیل اثرات مخرب ناشی از آن وهمچنین بالا بردن کیفیات محیط زندگی شهری گشته اس ت. بشر، امروزهبه ارزش و اهمیت خلق فضاهای پایدار پی برده و در تلاش برای پاس خدهیبه نیازها و خواسته های خود اما با در نظر گرفتن اف قهایی پایدار م یکوش د.نتیجه این تلاش در رفع نیاز شهرنشینی آفرینش الگوهای شهری استپایدا ر، شهری متراکم و فشرده .اما مانند بسیاری موارد این دستی‌‌افته بشری نیز بدون پیامد نمی باش د.تحقیقات نشان داده اند که افزایش تراکم، باعث بر هم زدن تعادل موجود درپرتو افکنی فضاهای شهری و انتقال گرمایی بین زمی ن، ساختما نه ا، اتمسفرو همچنین تولید گرمای داخلی خود شهر گردید ه، دمای هوای شهری راافزایش داده و بر سرعت باد نیز تأثیرگذار اس ت. از طرفی دیگر افزایشتراکم م یتواند به معنای کاهش فرصت های خلق فضاهای سبز شهری ودر نتیجه کاهش مطلوبیت فضا باشد و همچنین به سبب افزایش ازدحامآلودگی هوا را به دنبال داشته باشد .در این خصو ص، با مها به مثابه رویه هایی که بیشترین سهم از پلانشهرهای فشرده را به خود اختصاص م یدهند م یتوانند بسیار موردتوجه قرار گیرند از طرفی نیز اثرات بهبود بخش پوش شهای گیاهی درمطلوب سازی کیفی شرایط آب و هوایی )معتدل سازی اثرات و پیام دهاناشی از تراکم شهری، کاهش امواج گرمایی و خورشید ی، سرعت باد وآلودگی هوا( می تواند به عنوان پتانسیلی بالقوه در طر حها لحاظ گردد .در این پژوهش ، با استفاده از مدل غیر ایستایی 1 ارائه شده بروسبه شبی هسازی سایتی در شرایط مختلف سه گانه )وضع )ENVI-met(موجو د، افزایش تراکم و سب زسازی با م( پرداخته شده و نتایج حاصل ازسبز سازی بام بالاخص بر روی دمای هوا و وزش باد به دست آورده شدهاس ت. در انتها مقایسه نتایج حاصله با پژوه شهای دیگر انجام گرفته باعثدستیابی به بینشی جام عتر از بهره و تأثیر سبز سازی بام در بهبود شرایطخرد اقلیمی بالاخص در شهرهای فشرده و با مقیاس استفاده گسترد هتراز گیاهان گردیده است و در خاتمه بحث به دلیل آگاهی بیشتر از ارزشبه کارگیری این مهم به عنوان کیی از اهداف قابل وصول و کاربردی درپروژ ههای شهری و معماری به اختصار سایر منافع آن نیز شمرده شده اس ت. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        170 - بررسی تطبیقی بازتاب ویژگی های اقلیمی و روستایی در رمان های: «زمین سوخته» اثراحمد محمود و«ملکة العنب» اثر نجیب الکیلانی
        هایده عظیم اوغلی اسکوئی حجت رسولی سید ابراهیم آرمن
        10.30495/clq.2022.1966630.2465
        ادبیّات اقلیمی و روستایی به‌ عنوان شاخه‌ای از ادبیّات به بیان ویژگیهای جغرافیای طبیعی و انسانی و تحولات اجتماعی منطقۀ خاصی می‌پردازد و در ادبیات اکثر کشورها از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. دو نویسنده بزرگ معاصر فارسی و عربی، از جمله نویسندگان متعهد با اتکا به فرهنگ بومی أکثر
        ادبیّات اقلیمی و روستایی به‌ عنوان شاخه‌ای از ادبیّات به بیان ویژگیهای جغرافیای طبیعی و انسانی و تحولات اجتماعی منطقۀ خاصی می‌پردازد و در ادبیات اکثر کشورها از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. دو نویسنده بزرگ معاصر فارسی و عربی، از جمله نویسندگان متعهد با اتکا به فرهنگ بومی، مشکلات جامعه را مطرح نموده و اذهان را برای چاره‌جویی و درک آن‌ها در قالب داستان‌های خود فرا می‌خوانند. داستان ملکة العنب از آثار نجیب کیلانی در مورد روستایی با امید و رنج در امتداد تحولات تاریخی معاصر مصر در اواخر قرن بیستم است. اهمیت این رمان زمانی آشکار می‌شود که به شاخصه‌های روایت واقع‌گرا نزدیک و برگرفته از سلسله حوادثی است که در بطن جامعه رخ داده است. زمین سوخته اثر احمد محمود نیز به عنوان یک سند اجتماعی-تاریخی از وقایع جنگ و انعکاس اوضاع اقلیم جنوب و مصائب مردم با چیره‌دستی در صحنه‌های نمایش داستان با سبک واقع‌گرا در نگاه نویسنده نقاد به تصویر کشیده است. ضرورت و بررسی این موضوع زمانی آشکار می‌شود که در صورت توسعه و پیشرفت جوامع اسلامی بسیاری از مشکلات فرهنگی و اجتماعی نیز در این جوامع حل می‌شد. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی از محدودۀ مورد مطالعه به بررسی و ارزیابی عناصر اقلیمی با روش کیفی پرداخته‌ است. ابتدا منابع اولیه در حیطه‌‌های جغرافیایی و محلی استخراج شده و در ارتباط با پیامدهای اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش جهت دستیابی به عناصر اقلیمی و بومی تأثیرگذار بمنظور اهداف توسعۀ پایدار لازم و ضروری است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        171 - الگو شناسی کالبدی و فضایی خانه ایرانی در اقلیم گرم و خشک (مورد مطالعه: خانه عباسیان کاشان)
        وحید میرزایی حسن سجادزاده نسیم خانلو
        در طول تمام دوران خانه در فرهنگ ایرانیان به خصوص بعد از اسلام دارای اهمیت بسزایی است. خانه از جهت حفظ حریم خانواده به عنوان مکانی مقدس شناخته شده، دسترسی بیرون به درون خانه ایرانی دارای شبکه فضایی نظامی می‌باشد. این شبکه، فضای عمومی و خصوصی خانه را در سه‌لایه، لایه اول؛ أکثر
        در طول تمام دوران خانه در فرهنگ ایرانیان به خصوص بعد از اسلام دارای اهمیت بسزایی است. خانه از جهت حفظ حریم خانواده به عنوان مکانی مقدس شناخته شده، دسترسی بیرون به درون خانه ایرانی دارای شبکه فضایی نظامی می‌باشد. این شبکه، فضای عمومی و خصوصی خانه را در سه‌لایه، لایه اول؛ فضای باز، لایه دوم؛ فضای پوشیده و لایه سوم؛ فضای بسته مورد تفکیک قرار داده است. زیرا ورود به خانه دارای درجه اهمیت و سلسه‌مراتب دسترسی به تمام نقاط خانه ایرانی یک اصل جداناشدنی معماری سکونتگاه‌ها است. هرچند در سال‌های اخیر گسست فضایی عناصر معماری از مقیاس خرد تا کلان، کالبد سکونتگاه شهرهای تاریخی ایران را دچار بی‌هویتی نموده است. ازاین‌رو خانه‌های تاریخی ایران گنجینه‌ای از مفاهیم و الگوهای طراحی، همچنین منبع الهام برای معماری خانه‌های معاصر در دسترس است. با بازشناسی و درک صحیح نظام فضایی می‌توان شرایط آسایش بصری، استفاده بهینه از فضا را دستور کار معماری حال حاضر قرارداد. لذا پژوهش حاضر از نوع تحقیقات توسعه‌ای و از لحاظ روش از نوع تحقیقات تاریخی - توصیفی به طور خاص خانه تاریخی عباسیان کاشان را موردمطالعه قرار داده است. بررسی انجام شده بیان گر مشخصه های عناصر فضایی با هدف ایجاد سلسله مراتب، پیوستگی فضایی که خود انسجام بخش در تمام فضاها در نظام جزء به کل الگو حاکم بر معماری خانه تاریخی است، در متن مقاله الگو های ارائه شده شناسایی مفصل های انسجام بخش، به عنوان فضاهای بینابین، عامل پیوستگی ساختار فضایی سکونتگاهای ایران ارائه شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        172 - گونه‌شناسی خانه‌های تاریخی شهر همدان بر اساس معیارهای کالبدی موثر بر عملکرد اقلیمی خانه‌ها
        جواد قیاسوند ژاله صابرنژاد منصوره طاهباز فریبرز دولت آبادی
        همدان به عنوان یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران زمین، از قدمت چند هزار ساله‌ای برخوردار است. از دوره‌ی قاجار و پس از آن، آثار معماری قابل توجهی به جا مانده است که در این میان سهم خانه‌ها نیز قابل توجه است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و ماهیت آن یک تحقیق آمیخته است که از ر أکثر
        همدان به عنوان یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران زمین، از قدمت چند هزار ساله‌ای برخوردار است. از دوره‌ی قاجار و پس از آن، آثار معماری قابل توجهی به جا مانده است که در این میان سهم خانه‌ها نیز قابل توجه است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و ماهیت آن یک تحقیق آمیخته است که از روش‌های کیفی و کمی بهره می‌گیرد. در ابتدا به بررسی علمی اقلیم شهر همدان بر اساس مشخصات آب‌وهوایی بلندمدت و نیازهای اقلیمی منطقه به وسیله نرم‌افزار کلایمت‌کانسالتنت پرداخته می‌شود و سپس تعداد 33 خانه که واجد اطلاعات و مدارک کامل بودند جهت گونه‌بندی، برگزیده شد. گونه‌شناسی به عمل آمده با تحلیل ساختاری و یافتن الگوها و ویژگی‌های کالبدی مشترک خانه‌ها بر اساس شاخص‌های تاثیرگذار بر عملکرد اقلیمی آن‌ها صورت گرفته است. با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش، بیشتر خانه‌های دوره‌ی قاجار به صورت گونۀ درونگرا با حیاط مرکزی بوده است. در دوره‌ی پهلوی معماری بناهای مسکونی به لحاظ شکل و فرم وارد مرحله‌ی جدید شد. بنابراین می‌توان خانه‌های تاریخی موجود در شهر همدان را به سه گونه، بر اساس معیارهای کالبدی موثر بر عملکرد اقلیمی خانه‌ها در بازه‌ی زمانی قاجار تا پهلوی دسته بندی کرد: گونه‌ی :A خانه‌های دوره‌ی قاجار که به صورت درونگرا با حیاط مرکزی و فضای اندرونی و بیرونی بوده است. گونه‌ی B: خانه‌های مربوط به دوران اواخر قاجار و پهلوی اول که تلفیقی از گونه‌ی درونگرا و برونگرا هستند. گونه‌ی C: خانه‌هایی که با تأثیرپذیری از فرهنگ معماری غرب پلان‌ها در آن‌ها برونگرا شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        173 - تحلیل و محاسبه مناسب ترین جهت ساختمان از منظراقلیمی با استفاده از روش قانون کسینوس ها در شهر سقز
        سارا کریم زاده حسن لشکری رضا برنا مجید ولی شریعت پناهی
        پژوهش حاضر در راستای تحلیل و محاسبه مناسب ترین جهت ساختمان از منظراقلیمی با استفاده از روش قانون کسینوس ها در شهر سقز تدوین گردیده است با استفاده از روش قانون کسینوس ها مناسب ترین جهت ساختمان در شهرستان سقز ابتدا بدون در نظر گرفتن عامل باد و سپس با لحاظ نموده این عامل م أکثر
        پژوهش حاضر در راستای تحلیل و محاسبه مناسب ترین جهت ساختمان از منظراقلیمی با استفاده از روش قانون کسینوس ها در شهر سقز تدوین گردیده است با استفاده از روش قانون کسینوس ها مناسب ترین جهت ساختمان در شهرستان سقز ابتدا بدون در نظر گرفتن عامل باد و سپس با لحاظ نموده این عامل محاسبه و ارائه شده است. برای این محاسبه لازم بود ابتدا سمت و زاویه تابش برای تمام طول سال محاسبه می شد. برای این کار از نرم افزار QBasic استفاده شده است. نتایج نشان داد که با اولویت قرار دادن انرژی در دوره سرد سال برای ساختمان‌های یک طرفه جهت جنوب، ساختمان‌های دو طرفه جهت شمال غرب - جنوب شرق و جهت شمال شرق- جنوب غرب، ساختمان‌های چهارطرفه جهت شمال - جنوب و غرب - شرق، مناسب‌ترین جهات جغرافیایی برای استقرار جهت دیوار ساختمان‌ها می‌باشند. بنابراین جهات دیوارها باید حتی المقدور در جهتی بین 180 درجه (جنوب) تا 135 + (جنوب شرق) انتخاب شود. با این همه چون در ساختمان‌های دو طرفه (آپارتمانها) بالاترین مقدار انرژی به دیوار جهت جنوب شرقی می‌تابد و چون این جهت با جهت شیب توپوگرافیک شهر هم منطبق است. بهترین جهت برای ساختمان‌های آپارتمانی جهت جنوب شرقی – شمال غربی است.نقشه کالبدی شهر تهیه شده و الگوی خیابان های اصلی و فرعی شهر استخراج و میزان انطباق الگوی گسترش مساکن نشان داد که بافت قدیم شهر انطباق تقریباً کاملی با الگوی مناسب جهت گیری حاصل از تحقیق و همساز با اقلیم دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        174 - بررسی تأثیر عناصر اقلیمی در معماری شهری: مطالعه موردی شهر جلفا
        مریم ادراکی رضا برنا ابراهیم فتاحی مسعود مهدوی
        هماهنگی ساختمان ها با شرایط اقلیمی از اهداف طراحی اقلیمی به شمار می رود. مساکن که از انسان در برابر سرما و گرما محافظت می‌نماید، پیوندبا اقلیم دارد. این پژوهش به بررسی تأثیر عناصر اقلیمی در معماری شهر جلفا پرداخته است. ، به منظور دستیابی به الگوی ساخت و ساز با هدف آسایش أکثر
        هماهنگی ساختمان ها با شرایط اقلیمی از اهداف طراحی اقلیمی به شمار می رود. مساکن که از انسان در برابر سرما و گرما محافظت می‌نماید، پیوندبا اقلیم دارد. این پژوهش به بررسی تأثیر عناصر اقلیمی در معماری شهر جلفا پرداخته است. ، به منظور دستیابی به الگوی ساخت و ساز با هدف آسایش حرارتی، به طراحی اقلیمی منطقه و اقلیم‌های مشابه و بررسی آسایش حرارتی فضای داخلی مساکن پرداخته شده است. این کار از طریق جمع‌آوری اطلاعات ازایستگاه‌های هواشناسی صورت گرفته است. پس از تعیین نوع اقلیم وضعیت زیست اقلیمی شهر جلفا بر اساس معیارهای دمای مؤثر، گیونی محاسبه شده است.جلفا به دلیل واقع شدن در یک موقعیت جغرافیایی خاص، از اقلیم نسبتاً سرد وخشکی برخوردار است. به طوری که دمای هوا در سردترین ماهبه 20- درجه می رسد و در گرم‌ترین ماه از 44 درجه فراتر می رود. لذا لزوم بررسی شرایط اقلیمی در رابطه با طراحی جهت استقرار ساختمان‌ها در فصول سرد سال با استفاده از داده های هواشناسی وضعیت زیست اقلیمی مورد بررسی قرار گرفت. داده‌ها بر پایه روش هایی تجربی نظیر ماهان، گیونی، پن واردن، الگی و تقویم نیاز اقلیمی مورد تحلیل قرار گرفته‌اند که از نتایج آن، ارائه راهکارهایی بر اساس بررسی وضعیت اقلیمی ماه‌های سال و چگونگی آسایش انسان با توجه به این شاخص ها بوده است که از جمله آن استقرار ساختمانها در جهت جنوب و جنوب غرب و جنوب شرق می باشد. نتایج نمودار آمبروترومیک و میزان دما و بارش نشان داد که جلفا در اقلیم سرد و خشک قرار گرفته است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        175 - بررسی تغییرات اقلیم شهر اهواز در رابطه با توسعه منطقه ای و برنامه ریزی شهری
        علی نظر صیدی امیر گندمکار
        شهر اهواز، از جمله شهرهای واقع در منطقه نسبتا خشک است . شهر و اقلیم، تأثیر گذاری تنگاتنگی بر یکدیگر دارند. به دلیل اهمیت این موضوع، ایـن تحقیق بر آن است که با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از مدل رتبه ای من- کندال به مطالعه تغییـرات عناصر اقلیمی شامل حداقل، حداکث أکثر
        شهر اهواز، از جمله شهرهای واقع در منطقه نسبتا خشک است . شهر و اقلیم، تأثیر گذاری تنگاتنگی بر یکدیگر دارند. به دلیل اهمیت این موضوع، ایـن تحقیق بر آن است که با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از مدل رتبه ای من- کندال به مطالعه تغییـرات عناصر اقلیمی شامل حداقل، حداکثر و متوسط دما، بارش و رطوبت اهواز در طـول دوره آمـاری2015-1965 در فرایند توسعه منطقه ای و برنامه ریزی شهری پرداخته است .نتایج به دست آمده از تحلیل داده ها نشان می دهد که با توجه به مطابقت روند های دما و بارش، بافت قدیمی شهر جهت آسایش و رفاه شهروندان ، فضاسازیهای درون شهری خود را کاملا بر اساس عناصر محیطی انجام داده است. ساخت فشرده، کوچه های باریک و سایه دار و حتی رنگ ساختمانها متأثر از این توجه می باشد. بر این اساس محور اصلی بحث، بررسی چگونگی تأثیر شرایط اقلیمی بر شهرسازی بومی ایران و نیز استخراج این اصول بکار گرفته اقلیمی در مصالح، تیپولوژی معماری، سازمان فضای شهری و عناصر شهری می باشد. که باید برای احتراز از این خشکی و پیامدهای دیگر آن، برنامه ریزی توسعه شهری و منطقـه ای در راستای مقابله با بحران و به صورت مدیریت ریسک جهت یابی شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        176 - ارزیابی تاثیر اقلیم بر شکل گیری مسکن در دوره معاصر به روش آنتروپی(مورد مطالعه: محله ی رشدیه تبریز)
        محمد جدیری عباسی شهریار شقاقی جلال سالک زمانخانی سهیلا حمیدزاده خیاوی
        امروزه ساختمانها بیش از نیمی از انرژی در سراسر جهان را مصرف می کنند، که به‌طور قابل توجهی با انتشار گازهای گلخانه‌ای که ایجاد می‌کنند، به تغییرات اقلیمی و آب و هوایی دامن می‌زنند. در فرآیند گذر از معماری خانه‌های تاریخی به خانه‌های معاصر در ایران بخصوص در شهر تبریز، بای أکثر
        امروزه ساختمانها بیش از نیمی از انرژی در سراسر جهان را مصرف می کنند، که به‌طور قابل توجهی با انتشار گازهای گلخانه‌ای که ایجاد می‌کنند، به تغییرات اقلیمی و آب و هوایی دامن می‌زنند. در فرآیند گذر از معماری خانه‌های تاریخی به خانه‌های معاصر در ایران بخصوص در شهر تبریز، باید دریافت که خانه‌های تاریخی چه ارزش‌هایی را از دست داده و چه عوامل دیگری به غیراز دانش بومی، طبیعت‌گرایی و صرف جویی در انرژی، برشکل‌گیری خانه‌های معاصر تبریز منجمله محله‌ی رشدیه تبریز تاثیر گذاشته است. هدف از این تحقیق ارزیابی تاثیر اقلیم بر شکل گیری مسکن معاصر تبریز در محله رشدیه می باشد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و پیمایشی بوده و به‌منظور گردآوری اطلاعات از دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده و جامعه ی آماری شامل کل جمعیت شهرک رشدیه تبریز (6378 نفر) بوده و حجم نمونه 362 نفر تعیین شد که از طریق فرمول کوکران بدست آمد. برای پایایی سوالات از آلفای کرونباخ استفاده شده که براساس آن ضریب پایایی سوالات معادل 898/0 دست آمده است. بعد از تجزیه و تحلیل اطلاعات برای وزن‌دهی معیارها از تکنیک آنتروپی‌شانون به بررسی برهمکنش و تاثیر معیارها بر شکل‌گیری مسکن و درجه اهمیت آنها در مقایسه با یکدیگر پرداخته شده که با تقریب قابل قبول محوری بودن تمامی موارد و لزوم بکارگیری همزمان آن‌ها در طراحی نشان داده شده است. در پایان راهبردهایی جهت بهبود طراحی اقلیمی در شکل‌گیری مسکن که در آینده ساخته می‌شوند ارائه گردیده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        177 - تاثیر اقلیم بر مسئولیت مدنی مهندس ناظر و نقش وی در مدیریت و برنامه ریزی شهری
        اسماعیل واهبی سید علی ربانی موسویان
        از آنجا که عدم نظارت مناسب نسبت به پروژه های ساخت و ساز، آثار و تبعات زیان بار زیادی بر دوش شهر می گذارد به طوریکه حتی پس از اتمام پروژه چه بسا طیف وسیعی از شهروندان از این موضوع متاثر گردند. و از سوی دیگر عملکرد مناسب و دقیق در این حوزه منجر حرکت به سمت توسعه پایدار و أکثر
        از آنجا که عدم نظارت مناسب نسبت به پروژه های ساخت و ساز، آثار و تبعات زیان بار زیادی بر دوش شهر می گذارد به طوریکه حتی پس از اتمام پروژه چه بسا طیف وسیعی از شهروندان از این موضوع متاثر گردند. و از سوی دیگر عملکرد مناسب و دقیق در این حوزه منجر حرکت به سمت توسعه پایدار و تحصیل بخش قابل توجهی از اهداف مدیریت و برنامه ریزی کلان شهری می گردد. شایسته بود در تحقیقی مستقل نقش و جایگاه متصدیان امر کنترل و نظارت بر امر ساخت و ساز که نقطه ثقل تحقق کیفیت سازه های شهری محسوب می گردند مورد بررسی قرار گیرد. در همین راستا این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی پس از تبیین نوع مسئولیت مدنی مهندسین ناظر، و تاثیر اقلیم های چهارگانه جغرافیای ایران بر آن، نقش و تاثیر آن را در مدیریت و برنامه ریزی شهری مورد مطالعه قرار داد. که نتایج حاصل حاکی از آن است که با توجه به گستره وسیع مسئولیت مهندسین ناظر که مشتمل بر نتایج و پیامدهای کار وی نیز میگردد، وی میتواند در هر دو بعد مدیریت مادی و فرهنگی شهر اثر گذار بوده و در جلوگیری از سوء مدیریت شهری نقش مهمی ایفا نماید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        178 - تأثیر عوامل اقلیمی در طراحی ساختمان مسکونی با رویکرد توسعه پایدار. مورد مطالعه: اقلیم معتدل و مرطوب
        علی خیری کامران رضائی زاده مهابادی
        امروزه با توسعه و پیشرفت تکنولوژی، با توجه به بحران انرژی و سوختهای فسیلی، آلودگی‌های زیست محیطی و بحران جهانی گرمایش زمین، افزایش جمعیت و نیاز به مصرف انرژی، بشر را در شرایطی قرار داده که باعث گردیده عصر پایدار سازی آغاز شود و معماری همساز با محیط شاهد تغییرات فراوانی أکثر
        امروزه با توسعه و پیشرفت تکنولوژی، با توجه به بحران انرژی و سوختهای فسیلی، آلودگی‌های زیست محیطی و بحران جهانی گرمایش زمین، افزایش جمعیت و نیاز به مصرف انرژی، بشر را در شرایطی قرار داده که باعث گردیده عصر پایدار سازی آغاز شود و معماری همساز با محیط شاهد تغییرات فراوانی در جهت بهبود بخشیدن به این اوضاع گردد. با طراحی معماری متناسب با اقلیم و ایجاد یک الگو، می توان تاثیر زیادی بر کاهش مصرف انرژی و جلوگیری از اتلاف بی رویه انرژی و همچنین به وقوع پیوستن طرح های همساز با محیط و ساختمانهای پایدار داشت. لذا شناخت شرایط اقلیمی در هر منطقه از مهمترین عوامل در ایجاد آسایش و رفاه کاربران ساختمانها در آن منطقه و رسیدن به طراحی پایدار میباشد؛ چرا که معماری و اقلیم، ارتباط و تأثیرات مستقیمی بر یکدیگر و جغرافیای انسانی یک منطقه دارند. در این راستا از طریق مطالعات کتابخانه ای و به روش توسعه ای کاربردی، به تحلیل اقلیمی بر اساس تقسیمات چهار گانه دکتر حسن گنجی و تأثیرگذاری آن در طراحی ساختمان جهت رسیدن به معماری پایدار در اقلیم معتدل و مرطوب پرداخته میشود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        179 - شاخص‌شناسی معماری همساز با اقلیم در منطقه گرگان در راستای الگوی معماری پایدار
        وحیده مجاهد وحید قبادیان سعید تیزقلم زنوزی
        هدف پژوهش حاضر شناسایی شاخص‌های معماری بومی شهر گرگان مبتنی بر خصوصیات اقلیمی و پایداری است. این تحقیق از نوع کاربردی می‌باشد که به صورت توصیفی - تحلیلی و با بررسی نمونه‌های متعدد صورت گرفته است. جمع‌آوری داده‌ها به شکل اسنادی، میدانی، کتابخانه‌ای و مشاهده می‌باشد. نتای أکثر
        هدف پژوهش حاضر شناسایی شاخص‌های معماری بومی شهر گرگان مبتنی بر خصوصیات اقلیمی و پایداری است. این تحقیق از نوع کاربردی می‌باشد که به صورت توصیفی - تحلیلی و با بررسی نمونه‌های متعدد صورت گرفته است. جمع‌آوری داده‌ها به شکل اسنادی، میدانی، کتابخانه‌ای و مشاهده می‌باشد. نتایج نشان داد که چهار مولفه اصلی نفوذپذیری، همبستگی، تفاوت و یگانگی و نیز هشت مولفه فرعی را می‌توان برای بافت معماری و شهرسازی بومی شهر گرگان تعیین نمود. همچنین؛ شاخص‌های معماری بومی گرگان نیز در پنج دسته خلاصه می‌شوند که عبارتند از:‌ دسترسی، فضاها و حریم‌ها؛ تنظیم دما و مصرف بهینه انرژی؛ تهویه هوا؛ حفاظت در برابر رطوبت و بارندگی؛ مواد و مصالح. بیشترین مولفه بکار گرفته شده در نمونه‌های مورد مطالعه، خودبسندگی (90 درصد) و کمترین میزان مربوط به مولفه درونگرایی (18 درصد) بوده است. در مجموع، می‌توان نتیجه گرفت که با وجود فرهنگ غنی وارزشمند تاریخی و اصولی در زمینه ی معماری و شهرسازی در منطقه ، شرایط امروزی بیانگر ضعف، ناکارامدی و فقدان هویت است. عدم وجود یک الگوی مناسب ومنطبق با رویکردهای شهرسازی ایرانی- اسلامی از مهمترین مسائل امروزین شهر گرگان است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        180 - تبیین تاثیر طراحی ساختمان بر کاهش انرژی نهفته در موقعیت جغرافیایی و اقلیمی بندرعباس
        آذر زینلی خراجی نیلوفر نیک قدم سید مجید مفیدی شمیرانی
        ساختمان‌های مسکونی مسئول بخش قابل توجهی از مصرف انرژی در سراسر جهان هستند. ساخت هر مصالح و کاربرد آن در اجرای ساختمان انرژی مصرف می‌کند. این انرژی مصرف شده همان انرژی نهفته است که در کشور ما کمتر به آن پرداخته می‌شود. هدف این تحقیق کاهش مصرف انرژی نهان در ساختمان در راس أکثر
        ساختمان‌های مسکونی مسئول بخش قابل توجهی از مصرف انرژی در سراسر جهان هستند. ساخت هر مصالح و کاربرد آن در اجرای ساختمان انرژی مصرف می‌کند. این انرژی مصرف شده همان انرژی نهفته است که در کشور ما کمتر به آن پرداخته می‌شود. هدف این تحقیق کاهش مصرف انرژی نهان در ساختمان در راستای حفظ محیط زیست وتغییرات اقلیمی می باشد. در این مقاله با استناد به پیشینه تحقیق به کاهش انرژی نهفته با راهکارهای طراحی معماری پرداخته خواهد شد. ابتدا با توجه به مبانی نظری تحقیق متغیرهای مستقل تاثیر گذار تبیین می شوند. سپس انرژی نهفته یک ساختمان دراقلیم گرم ومرطوب شهر بندر عباس پس از مدل سازی مولفه های تاثیر گذار در قالب متغیرهای مستقل، متناسب با نوع ساختمان وخروجی های مقدار مصالح در نرم افزار اکسل محاسبه می‌گردد. نتایج در این مقاله شامل دو بخش نتایج نظری که محصول بررسی متون است و نتایج تجربی که از محاسبات حاصل شده و تحلیل گردیده است. دستاوردهای این پژوهش نشان می‌دهد که انرژی نهفته هر متر مربع ساختمان نمونه در موقعیت جغرافیایی و اقلیمی بندرعباس در بخش معماری 1.9 مگا ژول در هر متر مربع است که با تغییر متغیرهای طراحی تا 18.5 مگا ژول در هر متر مربع قابل تغییر می‌باشد؛ همچنین بیشترین درصد انرژی نهفته مربوط به دیوارها و کف‌ها است. نتایج این تحقیق الزام محاسبات و توجه به راهکارهای کاهش انرژی نهفته را در اقلیم گرم و مرطوب (بندرعباس) که نیاز به مصرف انرژی بیشتر دارند را برای دست اندرکاران ساختمان تاکید می‌کند . تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        181 - بررسی شکل معماری خانه‌های مسکونی مناطق گرم و خشک ایران با توجه به شرایط محیط جغرافیایی منطقه با تاکید بر حوضخانه (مطالعه موردی استان اصفهان)
        اباذر مهرعلی حسین سلطان زاده کاوه بذرافکن
        خانه‌های مسکونی مناطق جغرافیایی اقلیم گرم و خشک ایران، از جمله بناهای ارزشمند این سرزمین محسوب می‌شود. شناخت ویژگی‌های شکلی و ساختارکالبدی خانه‌های مناطق جغرافیایی اقلیم گرم و خشک ایران نه تنها سبب نگهداری و مرمت این دستاورد گرانبها در دوره‌های تاریخی گذشته این مرز و بو أکثر
        خانه‌های مسکونی مناطق جغرافیایی اقلیم گرم و خشک ایران، از جمله بناهای ارزشمند این سرزمین محسوب می‌شود. شناخت ویژگی‌های شکلی و ساختارکالبدی خانه‌های مناطق جغرافیایی اقلیم گرم و خشک ایران نه تنها سبب نگهداری و مرمت این دستاورد گرانبها در دوره‌های تاریخی گذشته این مرز و بوم خواهد بود، بلکه در شناسایی ویژگی‌ها و پتانسیل‌های نهفته موجود در این بناها نیز نقش مهم و مفیدی ایفاء خواهدکرد. پژوهش حاضر بر آن است تا به شناخت ویژگی‌های ساختاری حوضخانه در ارتباط با سایر فضاهای بناهای مسکونی پرداخته، به بررسی و تحلیل نحوه و میزان تأثیرگذاری حوضخانه در شکل گیری ساختار خانه‌های مسکونی اقلیم گرم و خشک ایران بپردازد. در همین راستا پژوهشگر ابتدا از بین شش نمونه خانه‌های مسکونی واجد حوضخانه که به صورت تصادفی از بین نمونه‌های جامعه آماری موجود انتخاب شده است به استخراج ویژگی‌های شکلی پرتکرار در فضای حوضخانه و تأثیر آن در پیدایش پلان خانه‌های مسکونی می‌پردازد. در این پژوهش روش تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی می‌باشد و روش تحلیل داده‌ها به صورت مقایسه-ای انجام گرفته است. ابزارهای به‌کارگرفته شده دراین تحقیق شامل گردآوری یافته‌های تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه‌ای، میدانی و مصاحبه با اهل فن و استادکاران است. نتایج به‌دست آمده نشان می دهد هرچند مطابق الگوی اقلیمی، ساختارکالبدی اکثر ساختمان‌های مسکونی اقلیم گرم و خشک ایران دارای محور غالب شمالی- جنوبی هستند اما همواره موقعیت استقرار فضای حوضخانه در امتداد محور غالب خانه قرار دارد؛ حتی در مواردی که امتداد اصلی و محور غالب خانه در این اقلیم به صورت شرقی- غربی تعریف شده باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        182 - تطبیق پذیری برنامه های کاربری زمین و سیاست های سازگاری اقلیمی در چهارچوب حکمروایی چندسطحی (مورد پژوهی: منطقه شهری قزوین)
        مصطفی مومنی ناصر برک پور
        در طول سه دهه گذشته، دولت‌های محلی در زمینه سیاست‌های تغییرات اقلیمی نقش مهمی ایفا نموده و بسیاری از شهرهای جهان برنامه‌ها و اقدامات اقلیمی خود را در چهارچوب حکمروایی چندسطحی توسعه داده‌اند. از سوی دیگر برنامه‌ریزی کاربری زمین یکی از مؤثرترین ابزار برای تسهیل سازگاری مح أکثر
        در طول سه دهه گذشته، دولت‌های محلی در زمینه سیاست‌های تغییرات اقلیمی نقش مهمی ایفا نموده و بسیاری از شهرهای جهان برنامه‌ها و اقدامات اقلیمی خود را در چهارچوب حکمروایی چندسطحی توسعه داده‌اند. از سوی دیگر برنامه‌ریزی کاربری زمین یکی از مؤثرترین ابزار برای تسهیل سازگاری محلی با تغییرات اقلیمی است. هدف از این پژوهش ارزیابی برنامه‌های کاربری زمین در راستای سیاست‌های سازگاری با تغییرات اقلیمی در منطقه شهری قزوین بوده است. در این مطالعه از روش پژوهش اسنادی و فن بازبینی نظام‌مند متون و روش تطبیقی-تحلیلی استفاده شد. پس از استخراج، طبقه‌بندی و تقلیل داده‌ها به تحلیل آنها و بررسی میزان مطابقت برنامه‌های تبیین شده با سیاست‌های سازگاری تغییرات اقلیمی پرداخته شده است. ارزیابی‌ها نشان دهنده انطباق نسبتاً بالایی بین سیاست‌های سازگاری با تغییرات اقلیمی و سیاست‌ها و برنامه‌های تدوین شده بود. این موضوع نشانگر توفیق نسبی در برنامه‌ها و سیاست‌های موجود در سطح ملی و منطقه ای در راستای مواجهه با تغییرات اقلیمی است، لیکن عدم هماهنگی و اجرای نامناسب برنامه‌ها، موجب بروز مشکلات اجرایی و در برخی جهات منجر به افزایش تغییرات اقلیمی در منطقه و آثار و پیامدهای آن شده است. بنابراین تاکید بر هماهنگی بیشتر بین نهادی و جلوگیری از تضاد منافع چه به صورت افقی و چه به صورت عمودی و به کارگیری تمام ظرفیت‌های نهادی و قانونی در زمینه سازگاری با تغییرات اقلیمی باید در دستور کار مدیریت محلی قرار گیرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        183 - بررسی و ارزیابی تاثیر پارامترهای اقلیمی بر شکل گیری معماری ساختمان ها جهت مدیریت بهینه گرمایش و سرمایش ساختمان های شهری (مطالعه موردی شهر اردبیل)
        یوسف درویشی
        بررسی ویژگی‌های اقلیمی مناطق مختلف و تعیین نوع معماری هر منطقه بر اساس آمارها و داده‌های اقلیمی، یک اصل اجتناب‌ناپذیر است، عامل مهم در معماری، انسان و راحتی و آسایش اوست. لذا تأثیر متقابل انسان و شرایط اقلیمی و مسکن از بدیهیات می‌باشد. روش تحقیق روش کتابخانه ای و میدانی أکثر
        بررسی ویژگی‌های اقلیمی مناطق مختلف و تعیین نوع معماری هر منطقه بر اساس آمارها و داده‌های اقلیمی، یک اصل اجتناب‌ناپذیر است، عامل مهم در معماری، انسان و راحتی و آسایش اوست. لذا تأثیر متقابل انسان و شرایط اقلیمی و مسکن از بدیهیات می‌باشد. روش تحقیق روش کتابخانه ای و میدانی است.برای جمع آوری اطلاعات از منابع ، کتابخانه ایی و اسنادی بهره گرفته شده است و جهت درک بهتر منابع کتابخانه ای، پژوهش میدانی از منطقه مورد مطالعه صورت گرفته است.با استفاده از اطلاعات و داده های هواشناسی وسازمان میراث فرهنگی استان اردبیل ، شاخص های اقلیمی - معماری محاسبه و برآورد شده است. عناصر اقلیمی موثر برای تحلیل آب و هوای منطقه مورد مطالعه با استفاده از نرم افزارهای excel، espss، worplat، جداول و نمودارهای مورد نیاز رسم خواهد شد.نتایج حاصل از پژوهش گویای این بحث است که معماری بناهای قدیمی شهر اردبیل کاملا" در ارتباط با وضعیت اقلیمی محل بوده و جهت استقرار این مساکن رو به جنوب و به منظور بهره گیری حداکثر از تابش خورشیدی می باشد. مصالح دیوارها از نوع خشت و گل با ظرفیت حرارتی زیاد است و در زمان معصر نیز تاثیر اقلیم در معماری ساختمان های شهری مدنظر قرار می گیرد،اما برای ساخت و طراحی معماری ساختمان ها در جهت آسایش شهروندان پیشنهاد می گردد که استقرار ساختمان های شهر به منظور کاهش کسب حداکثر انر‍‍ژی خورشیدی جهت رو به جنوب باشد . تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        184 - بررسی اقلیمی کاشان با رهیافت خانه همساز با اقلیم
        فرزاد فرناد مهدی خاکزند حدیثه کامران کسمایی غلامحسین معماریان
        مصرف سوختهای فسیلی موجب مشکلات روز افزون محیط زیستی گردیده و جایگزینی آنها با انرژی های تجدید پذیر از ضرورت های امروز جهان است. هدف از این پژوهش شناخت و بررسی مولفه‌های اقلیم کاشان جهت ارائه راهکارهای طراحی خانه همسو با اقلیم است که موجب کاهش مصرف سوختهای فسیلی و جایگزی أکثر
        مصرف سوختهای فسیلی موجب مشکلات روز افزون محیط زیستی گردیده و جایگزینی آنها با انرژی های تجدید پذیر از ضرورت های امروز جهان است. هدف از این پژوهش شناخت و بررسی مولفه‌های اقلیم کاشان جهت ارائه راهکارهای طراحی خانه همسو با اقلیم است که موجب کاهش مصرف سوختهای فسیلی و جایگزینی انرژی های تجدید پذیر گردد. محدوده مکانی پژوهش شهر کاشان و محدوده زمانی 2007 تا 2019 می باشد. روش پژوهش توصیفی تحلیلی است. در انجام این تحقیق از منابع مکتوب و اطلاعات ماهواره ای و فایل اطلاعات Energy Plus Weather شهر کاشان استفاده گردیده است. ابتدا بر اساس بررسی اطلاعات اقلیمی آماری و محاسبه انرژی تابشی جدول مخلوط تهیه گردیده و بر اساس تحلیل اطلاعات جدول راهکارهای طراحی همسو با اقلیم ارایه گردیده است. این مطالعه از بابت تحلیل مولفه های اقلیمی برای کاشان و ارائه جدول کاربردی مخلوط و برخی راهکارها که ویژه کاشان است دارای نوآوری می‌باشد. نتایج این پژوهش در دو حوزه: تبیین مولفه های اقلیمی کاشان و مقایسه آن با گذشته، و راهکارهای عملی برای رسیدن به معماری همسو با اقلیم بیان شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        185 - مروری نظام‌مند بر مقالات منتشر شده در تحلیل اثر تغییرات اقلیمی و فرم‌شهرها
        علی ملک‌عباسی شیرین طغیانی خوراسگانی امیرحسین شبانی سروش مدبری دیوید ویانا
        طی چند دهه گذشته رشد فزایندة شهرها سبب تحولات گسترده‌ای در مناطق مختلف جهان شده است. به طوری که این روند در شهرهای صنعتی و کلان‌ شهرها با فراهم شدن امکانات رفاهی موجب گسترش ابعاد فیزیکی آنها شده و تبعات مختلفی را به همراه داشته است. یکی از اثرات مهم رشد فیزیکی شهرها تحو أکثر
        طی چند دهه گذشته رشد فزایندة شهرها سبب تحولات گسترده‌ای در مناطق مختلف جهان شده است. به طوری که این روند در شهرهای صنعتی و کلان‌ شهرها با فراهم شدن امکانات رفاهی موجب گسترش ابعاد فیزیکی آنها شده و تبعات مختلفی را به همراه داشته است. یکی از اثرات مهم رشد فیزیکی شهرها تحول در فرم اولیه آنهاست که تأثیر مستقیم بر محیط اطراف خود دارد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل روند نظریه‌های متمرکز بر فرم شهرها و تغییرات اقلیمی، با روش توصیفی ـ تحلیلی و با بهره‌گیری از مرور نظام‌مند داده‌ها و خروجی ۳۹ منبع برگزیده از مجموع ۷۰۵ مقاله منتخب از پایگاه‌های داده Google Scholar ، Scopus، Web of Science و علم‌نت است که مشخص می‌کند کدام یک بر دیگری ارجحیت دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که پژوهش‌های صورت گرفته در زمینة فرم شهرها سابقة طولانی‌تری نسبت به تغییرات اقلیمی داشته اما این مطالعات همسو با تقابل این دو متغیر نبوده و هیچ برنامه‌ریزی‌ منسجمی در این خصوص صورت نگرفته است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که در نظریات مطرح شده، توسعه فیزیکی شهرها رابطه‌ای معکوس با اقلیم داشته، به مرور طی ۳۰ سال گذشته جدی‌تر ‌شده، و نظریات فرم شهری از ابتدا عاملی بازدارنده در تغییر فرم فیزیکی شهرها برای بهبود شرایط اقلیمی نبوده است. همچنین مشخص گردید که مهم‌ترین عوامل در بررسی اثرات متقابل تغییر فرم شهرها و تغییرات اقلیمی شامل شناخت موقعیت جغرافیایی، شکل و اندازه فیزیکی شهرها، فاصله شهرها از یکدیگر، فرایندها و چالشهای توسعه می‌باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        186 - تحلیل رابطه جهت و زاویه تابش خورشید و جهت‌گیری دیوار در انتقال انرژی گرمایی به داخل ساختمان در شهرهای گرمسیری (مطالعه موردی شهر لار)
        حسن لشکری زینب محمدی
        چکیده بشر از گذشته‌های بسیار دور جهت ایمن ماندن از آسیب‌های ناشی از بلایای جوی همچون توفان‌ها، سرما و گرمای شدید، تابش آفتاب، باران، برف، سیل و حملات جانوران و آسایش روانی و حفظ اموال خود دست به ساخت سرپناه و مسکن نموده است. به تجربه در واکنش به شرایط جوی و همسازی بیش أکثر
        چکیده بشر از گذشته‌های بسیار دور جهت ایمن ماندن از آسیب‌های ناشی از بلایای جوی همچون توفان‌ها، سرما و گرمای شدید، تابش آفتاب، باران، برف، سیل و حملات جانوران و آسایش روانی و حفظ اموال خود دست به ساخت سرپناه و مسکن نموده است. به تجربه در واکنش به شرایط جوی و همسازی بیشتر با شرایط اقلیمی و استفاده از پتانسیل‌های جوی و پرهیز از اثراث سوء آن جهت ساختمان، بازشوها و مصالح جهت خیابان وکوچه‌ها را به گونه‌ای انتخاب نموده است که از شرایط اقلیمی بیشترین بهره را ببرد. در این تحقیق بصورت تجربی سعی شد نقش دیوار را در میزان انتقال گرمای حاصل از تابش آفتاب (انرژی تابشی مستقیم و غیر مستقیم) را بداخل ساختمان درشهرهای گرمسیری جنوبی نشان دهد. پدیده‌ای که هزینه لازم برای مطلوب سازی هوای داخل اطاق را برای ساکنان ساختمان تعیین می‌کند. نمونه انتخابی بیانگر نقش مصالح و جهت گیری ساختمان در یک اقلیم گرم می‌باشد. در این تحقیق تجربی سه دماسنج الکلی بر روی سه دیوار در جهات غربی – شرقی و جنوبی ازیک ساختمان خوابگاه دانشگاه انتخاب و تغییرات دما بر روی دیوار در فواصل زمانی سه ساعته در طول 2 ماه اندازه‌گیری شد و نقش دیوار و جهت تابش آفتاب در طول شبانه روز درانتقال گرما به داخل ساختمان تحلیل شده است. با توجه به کاهش زاویه تابش از اوایل مهر تا پایان آذر ماه کمترین دما در دیوار داخلی در 8 تا 10 دیماه ثبت شده است. با وجود اینکه بیشترین مقدار تابش بر روی دیوار شرقی در ساعت 9 صبح و دیوار غربی در ساعت 15 بوده است، ولی دمای ثبت شده در داخل اطاق (بدنه داخلی دیوار)برای دیوار شرقی در ساعت 15 و برای دیوار غربی در ساعت 21 اتقاق افتاده است. یعنی گرما 6 ساعت بعد بداخل اطاق منتشر شده است. در صورتیکه بر روی دیوار جنوبی اوج تابش در ساعت 12 بوده ولی اوج دما در داخل اطاق ساعت 15 تا 18 اتفاق افتاده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        187 - توان‌مندی‌های اقلیم آسایش، راهبردی مناسب جهت توسعه گردشگری (مطالعه موردی:خراسان رضوی)
        محمد حسن هجرتی رضا اسماعیلی اکرم صابر حقیقت
        چکیده در این تحقیق سعی شده تا با استفاده از شاخص دما-فیزیولوژیکPET به ارزیابی و شناسایی محدوده‌های آسایش اقلیمی در سطح خراسان رضوی پرداخته شود. بدین منظور در یک دوره آماری22ساله، چهار شهر مشهد، قوچان، سبزوار و گناباد در مقیاس روزانه مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. نتایج أکثر
        چکیده در این تحقیق سعی شده تا با استفاده از شاخص دما-فیزیولوژیکPET به ارزیابی و شناسایی محدوده‌های آسایش اقلیمی در سطح خراسان رضوی پرداخته شود. بدین منظور در یک دوره آماری22ساله، چهار شهر مشهد، قوچان، سبزوار و گناباد در مقیاس روزانه مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. نتایج حاصل نشان می‌دهد دوره بدون تنش فیزیولوژیکی یا آسایش اقلیم، کوتاه بوده و برای شهر مشهد37، سبزوار42، گناباد36و قوچان51روز از سال می‌باشد. نتایج تحلیل ماهانه که بر اساس کیفیت اقلیم آسایشی صورت گرفته نشان می‌دهد مناسب‌ترین زمان سفر به شهر مشهد اردیبهشت و مهر ماه است. شهر سبزوار فقط اردیبهشت ماه و گناباد در طی آبانماه جهت فعالیت‌های گردشگری مناسب هستند. طبق نتایج حاصله بهترین شرایط اقلیم آسایشی قوچان در خرداد و مهرماه به وقوع می‌پیوندد. به نظر می‌رسد جهت مقصد گزینی سفرهای تابستانی، شهر مشهد و به‌خصوص قوچان(نواحی شمالی استان)از شرایط بهتری برخوردارند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        188 - بررسی نقش حکمروایی خوب شهری در مدیریت و برنامه‌ریزی گردشگری شهر سمنان
        عباس ملک حسینی
        چکیده مقایسه ارقام گردشگری و درآمدهای ناشی از آن در ایران ، با آمارهای جهانی ارائه شده از سوی سازمان جهانی گردشگری نشان می‌دهد که کشور ما سهم و جایگاه مناسب خود را در صنعت گردشگری کسب نکرده است. ما نه تنها در جذب گردشگر خارجی با مشکل مواجه ایم، بلکه گردشگری داخلی ما نی أکثر
        چکیده مقایسه ارقام گردشگری و درآمدهای ناشی از آن در ایران ، با آمارهای جهانی ارائه شده از سوی سازمان جهانی گردشگری نشان می‌دهد که کشور ما سهم و جایگاه مناسب خود را در صنعت گردشگری کسب نکرده است. ما نه تنها در جذب گردشگر خارجی با مشکل مواجه ایم، بلکه گردشگری داخلی ما نیز با مشکلات فراوانی دست به گریبان است. در این میان توجه به بحث شیوه های نوین تبلیغاتی با در نظر گرفتن اقلیم جغرافیایی از جمله راهکارهایی است که می‌تواند این وضعیت را بهبود ببخشد. هدف این مقاله بررسی کارآیی شیوه های نوین تبلیغاتی مبتنی بر اقلیم جغرافیایی برای توسعه گردشگری است. سؤال اصلی ای که مقاله در صدد پاسخگویی بدان است این است که شیوه های نوین تبلیغات متناسب با اقلیم جغرافیایی کدام اند و ضرورت استفاده از آن‌ها برای توسعه گردشگری از چه بسترها و عواملی نشات می گیرد؟ فرضیه ای که در پاسخ به این سؤال اصلی در صدد تحلیل آن هستیم عبارت از این است که تبلیغات نقش واسطه را میان توسعه گردشگری و توسعه ملی ایفا می‌کند و به این ترتیب باید از شگردهای مشخص تبلیغاتی، یعنی شناخت و توجه به قواعد تجارت، سنت‌ها، آداب و رسوم، زیبایی شناسی و آگاهی از جاذبه‌ها و امکانات بهره گیرد و با توجه هم‌زمان به تبلیغ و آموزش، به عنوان دو رکن از ارتباطات، نقش اساسی خود را در توسعه گردشگری ایفا کند. نتایج مقاله نیز نشان می دهد که اهمیت انتخاب صحیح حامل‌های پیام تبلیغاتی را نباید نادیده گرفت، زیرا بیشتر سهم هزینه‌های تبلیغاتی، صرف این وسایل یا رسانه‌ها می‌شود و موفقیت هر تلاش تبلیغاتی، به طور مستقیم، همبستگی کامل با انتخاب وسیله‌ای دارد که برای رساندن پیام و آگهی تبلیغ به کار می‌رود. مبلغان باید بهترین رسانه‌ها را برای تبلیغات خود گزینش کنند. در واقع بهترین آن‌ها را که با مقاصد و اهداف راهبرد تبلیغات گردشگری هماهنگ و متناسب است، انتخاب کنند و به نحوی کارآمد و اثربخش از آن بهره بگیرند. بنابراین در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه ای و مقالات علمی و پژوهشی به تحلیل و تبیین موضوع کارآیی شیوه های نوین تبلیغات مبتنی بر اقلیم جغرافیایی در راستای توسعه گردشگری پرداخته شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        189 - تحلیل ژئوپلیتیکی مولفه‌های تأثیرگذار بر آمایش منطقه مرزی ایران و اقلیم کردستان عراق
        رسول افضلی حسن کامران سید عباس احمدی محمد صادق یحیی پور
        چکیده برنامه ریزی اصولی برای ارتقا حاکمیت دولت در مناطق مرزی از ضروریات هر کشوری است. کشور ایران نیز به لحاظ شکل سرزمین، گستردگی و موقعیت جغرافیایی و ژئوپلیتیکی و تهدیدات قومی و مذهبی و رقابت کشورهای غربی و منطقه ای دارای حساسیت بالایی در مرزهای خود است. به ویژه که در م أکثر
        چکیده برنامه ریزی اصولی برای ارتقا حاکمیت دولت در مناطق مرزی از ضروریات هر کشوری است. کشور ایران نیز به لحاظ شکل سرزمین، گستردگی و موقعیت جغرافیایی و ژئوپلیتیکی و تهدیدات قومی و مذهبی و رقابت کشورهای غربی و منطقه ای دارای حساسیت بالایی در مرزهای خود است. به ویژه که در مناطق مرزی ایران اقوام و مذاهب مختلفی زندگی می کنند. علاوه بر این میزان فقر در این مناطق بالا است و گروه های واگرای قومی- مذهبی نیز در این مناطق فعالیت دارند. همچنین این مناطق به لحاظ توانمندی و ظرفیت معادن و کشاورزی و صنایع نیز ضعیف هستند. یکی از این مناطق مرز مشترک ایران با اقلیم کردستان عراق است که تمامی تهدیدات و چالش های مذکور را به همراه دارد. این امر لزوم توجه خاص دولت ایران و اقلیم کردستان عراق به برنامه ریزی منطقی و منطبق بر اقتضائات اکولوژیکی و انسانی و فرهنگی و سیاسی در این منطقه را می رساند. بنابراین در این مقاله سعی شده تا با رویکردی آمایشی به منطقه پرداخته شود و مولفه های ژئوپلیتیکی اثرگذار بر آمایش این منطقه مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. از اینرو سوال های اصلی عبارتند از: 1- مؤلفه های ژئوپلیتیکی تأثیرگذار بر آمایش منطقه ی مرزی ایران و اقلیم کردستان عراق کدامند؟ 2- این مؤلفه های ژئوپلیتیکی چگونه بر نحوه ی آمایش سرزمین منطقه ی مورد مطالعه اثر می گذارند؟ فرضیه های تحقیق نیز عبارتند از: به نظر می رسد مولفه های ژئوکالچر، جغرافیای سیاسی-امنیتی و ژئواکونومی، مولفه های ژئوپلیتیکی تأثیر گذار بر آمایش منطقه ی مرزی ایران و اقلیم کردستان عراق اند. این رساله به شیوه ای توصیفی- تحلیلی نگاشته شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        190 - طراحی تقویم زیست‌اقلیمی کار کارگران پالایشگاه گاز پارسیان شهرستان مهر
        منوچهر فرج زاده مرتضی محمدپور زهرا پربار بهنام مغانی بابک اجتماعی
        چکیده شاخص‌های رقومی متعددی برای مطالعه زیست هواشناسی و زیست‌اقلیم‌شناسی از طرف دانشمندان پیشنهاد شده است که امروزه در مطالعات آب و هواشناسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آن میان شاخص‌های ترکیبی دما – فیزیولوژی که مبتنی بر بیلان انرژی بدن انسان هستند از اعتبار بی أکثر
        چکیده شاخص‌های رقومی متعددی برای مطالعه زیست هواشناسی و زیست‌اقلیم‌شناسی از طرف دانشمندان پیشنهاد شده است که امروزه در مطالعات آب و هواشناسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آن میان شاخص‌های ترکیبی دما – فیزیولوژی که مبتنی بر بیلان انرژی بدن انسان هستند از اعتبار بیشتری برخوردار هستند. در این تحقیق با استفاده از شاخص دما - رطوبت تام (THI) و همچنین شاخص‌های دمای معادل فیزیولوژی (PET)، متوسط نظرسنجی پیش بینی شده (PMV) و شاخص دمای مؤثر استاندارد (SET) بهترین و مناسب‌ترین ساعات کاری در طول روزهای سال و با استفاده از داد‌ه‌های اقلیمی شامل دمای هوای خشک، فشار سطح زمین، رطوبت نسبی، سرعت باد و میزان ابرناکی آسمان به تفکیک سری‌های زمانی ساعات 6، 9، 12 و 15 در طول دوره آماری (1389-1373) مربوط به ایستگاه هواشناسی سینوپتیک لامرد برای کارگرانی که در محیط‌های باز در پالایشگاه گاز پارسیان واقع در شهرستان مهر مشغول به کارند، تعیین شده است. نتیجه حاصل از شاخص‌ تام و همچنین سه شاخص اخیر که از طریق مدل Ray Man انجام گرفته است، نشان می‌دهد که دوره آسایش اقلیمی در محدوده مورد مطالعه بسیار محدود بوده و عمدتاً منطبق بر ماه‌های سرد سال است. نتیجه حاصل از این مدل‌ها و شاخص‌ها، شرایط اقلیمی منطقه را در طول سال از لحاظ بیوکلیمایی نشان می‌دهد و رهنمودها و ارزیابی لازم از نظر آسایش یا عدم آسایش انسان و مناسب با ویژگی‌ها و خصوصیات اقلیمی منطقه ارائه می‌نماید که می‌تواند پایه و اساس بسیاری از برنامه‌ریزی‌ها قرار گیرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        191 - بررسی و پیش‌بینی وضعیت اقلیم آسایش گردشگری و تاثیر آن در سرمایه‌گذاری بخش گردشگری تا سال 2050 میلادی (نمونه موردی: استان فارس)
        علی شکور فرهاد ملایی
        چکیده اقلیم بخش مهمی از ظرفیت گردشگری یک منطقه را به خود اختصاص می‌دهد. در حقیقت آب و هوا و تنوع آن به عنوان یک منبع گردشگری مطرح است و اغلب گردشگران در انتخاب محل و مدت اقامت به آن توجه دارند. اقلیم معمولا به عنوان یک منبع طبیعی خاص مورد نظر بوده است؛ منبعی که قابل ت أکثر
        چکیده اقلیم بخش مهمی از ظرفیت گردشگری یک منطقه را به خود اختصاص می‌دهد. در حقیقت آب و هوا و تنوع آن به عنوان یک منبع گردشگری مطرح است و اغلب گردشگران در انتخاب محل و مدت اقامت به آن توجه دارند. اقلیم معمولا به عنوان یک منبع طبیعی خاص مورد نظر بوده است؛ منبعی که قابل تجدید است. بدین جهت اقلیم با دیگر منابع متفاوت است و مکان‌های گردشگری و حتی اقتصاد ناحیه‌ای و محلی را در مقیاس وسیعی تحت الشعاع قرار می‌دهد. در این پژوهش با استفاده از شاخص Tci و همچنین آزمون من-کندال روند تغییرات اقلیمی استان فارس و همچنین تاثیر این تغییرات در وضعیت اقلیم آسایش گردشگری در سال‌های آینده مورد بررسی قرار گرفته است. روش این پژوهش بصورت همبستگی می‌باشد. نتایج حاکی از آن است که ماه‌های فوریه (بهمن)، مارس (اسفند)، ژوئن (خرداد)، دسامبر (آذر)، و همچنین میانگین سالانه دارای روند مثبت و معنا دار بوده و رو به بهبودی هستند و بقیه ماه‌ها نیز روند ثابت دارند. همچنین بهترین ماه برای گردشگری در استان نیز ماه اکتبر(مهر) و بدترین ماه نیز ماه ژانویه (دی) می‌باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        192 - تحلیل آماری سینوپتیکی پدیده گرد‌و‌غبار در استان ایلام
        حمید بحیرایی سید محمدهادی ایازی محمدعلی رجایی حمزه احمدی
        چکیده گرد ‌و ‌غبار یکی از پدیده‌های مخرب اقلیمی است که سالانه خسارات فراوانی را به محیط زیست، جاده‌ها، ساختمان‌ها و هوای شهرها وارد می‌نماید. در این مطالعه وضعیت گرد ‌و ‌غبار استان ایلام بر اساس آمار ایستگاه‌های هواشناسی سینوپتیکی ایلام و دهلران برای دوره آماری20ساله أکثر
        چکیده گرد ‌و ‌غبار یکی از پدیده‌های مخرب اقلیمی است که سالانه خسارات فراوانی را به محیط زیست، جاده‌ها، ساختمان‌ها و هوای شهرها وارد می‌نماید. در این مطالعه وضعیت گرد ‌و ‌غبار استان ایلام بر اساس آمار ایستگاه‌های هواشناسی سینوپتیکی ایلام و دهلران برای دوره آماری20ساله و الگوهای گردشی‌تراز500هکتوپاسکال و سطح دریا از پایگاه داده‌های اقلیمی نووا در محیط نرم‌افزارهای آماریEcxelوSpssمورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در ایستگاه ایلام، ماه می‌با63روز و دسامبر با یک روز و در ایستگاه دهلران ماه جولای با22روز و ماه دسامبر با7روز به ترتیب بیشترین و کم‌ترین فراوانی گرد و غبار مشاهده شده است. در ایستگاه ایلام فصل بهار با45درصد و در ایستگاه دهلران فصل تابستان با41درصد بیشترین توزیع فصلی را دربرمی‌گیرند. در هر دو ایستگاه، همبستگی بین عناصر اقلیمی و تعداد روزهای گرد و غبار بسیار بالاست و از رابطه‌ای منطقی برخوردارند. در ایستگاه ایلام بالاترین همبستگی مربوط به متغیر باد با89درصد و در ایستگاه دهلران میانگین دما با92درصد، بیشترین همبستگی را با پدیده گرد و غبار دارد. در هر دو ایستگاه، بارش و رطوبت نسبی با پدیده گرد و غبار از همبستگی معکوس برخوردارند. در ایستگاه دهلران ضریب تعیین59درصد نشان می‌دهد که تغییرات متغیر وابسته، یعنی گرد و غبار توسط شش متغیر مستقل یا عناصر اقلیمی تبیین می‌گردد. در ایستگاه ایلام، نتایج رگرسیون چند متغیره معنی‌دار نبوده زیرا شرایط طبیعی منطقه تاثیر عناصر اقلیمی را کاهش می‌دهد. بررسی الگوهای گردشی سطح500هکتوپاسکال و تراز دریا نشان می‌دهد که در ماه ژوئیه قرارگیری هسته کم‌فشار بر روی دریای مدیترانه و زبانه‌های فرود آن که بر روی بیابان‌های عراق، سوریه و عربستان قرار دارد باعث ایجاد گرد و غبار در غرب کشور می‌گردد. با استقرار محورهای فرود سطح بالا در مناطق گرم و خشک آفریقا، عربستان و عراق که منبع اصلی گرد و غبار هستند، شرایط گرد و غباری در کشور حادث می‌گردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        193 - بررسی اقلیم، معماری و فرهنگ ماسوله با رویکرد معماری بومی از منظر انسان شناسی شهری
        یعقوب شربتیان
        چکیده معماری بومی هر منطقه بیان کننده بخشی از ویژگی‌های فرهنگ، موقعیت جغرافیای و اقلیم آن منطقه است. زیرا فرهنگ، محیط زیست و معماری بر یکدیگر اثر گذارند این موضوع در مورد معماری بومی شهر ماسوله نیز صادق است معماری ماسوله منحصر بفرد است در این منطقه حیاط و پشت بام بناهای أکثر
        چکیده معماری بومی هر منطقه بیان کننده بخشی از ویژگی‌های فرهنگ، موقعیت جغرافیای و اقلیم آن منطقه است. زیرا فرهنگ، محیط زیست و معماری بر یکدیگر اثر گذارند این موضوع در مورد معماری بومی شهر ماسوله نیز صادق است معماری ماسوله منحصر بفرد است در این منطقه حیاط و پشت بام بناهایی که در دل کوه ساخته شده‌اند محل عبور و تردد ساکنین منطقه است شهر تاریخی ماسوله مدل خوبی برای یک معماری بومی و پایدار محسوب می‌شود معماری که به فرهنگ، طبیعت و سبک زندگی مردم احترام می‌گذارد. هدف اصلی این تحقیق بررسی ابعاد فرهنگی، زیست محیطی و معماری بومی شهر ماسوله است. این پژوهش از نظر ماهیت از نوع کیفی است که در مرحله‌ی گردآوری اطلاعات از اسناد و روش‌های میدانی بویژه مشاهده‌ی مشارکتی و مصاحبه عمیق استفاده نموده؛ ضمن آنکه برای تحلیل داده ها نیز از چارچوب نظری محیط شناسی فرهنگی جولیان استیوارد سود جسته است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        194 - بررسی آسایش حرارتی در فضای آزاد جهت برنامه‌ریزی گردشگری شهرهای استان سمنان با تاکید بر شهرستان مهدی شهر
        سعید کامیابی قاسم ترحمی
        چکیده جوهر برنامه‌یزی و مدیریت گردشگری شهریشناسایی منابع و عوامل موثر در توسعه ی گردشگری و استفاده بهینه و پایدار از آنها است، که در راستای تامین نیازهای فراغتی عامه شهروندان و بازدید کنندگان در مقیاس محلی، ملی و فراملی به کار می رود. یکی از مهمترین عوامل مذکور شرایط أکثر
        چکیده جوهر برنامه‌یزی و مدیریت گردشگری شهریشناسایی منابع و عوامل موثر در توسعه ی گردشگری و استفاده بهینه و پایدار از آنها است، که در راستای تامین نیازهای فراغتی عامه شهروندان و بازدید کنندگان در مقیاس محلی، ملی و فراملی به کار می رود. یکی از مهمترین عوامل مذکور شرایط آسایش اقلیمی جهت گردشگری در فضای باز شهری می‌باشد. لذا با توجه به اهمیت آن جهت گردشگران و برنامه‌ریزان گردشگری با کمک پهنه آسایش بیوکلیمایی به پهنه بندی شهرستان‌های استان سمنان،همچون سمنان، شاهرود،دامغان،گرمسار و مهدی شهر پرداخته شد که درمیان شهرستان‌های استان،شهرستان مهدی شهر به دلیل ویژگی‌های جاذبه‌های طبیعی گردشگری خاص خود و همچنین به دلیل مطالعه کمتر در مورد آن بعنوان پایلوت و تاکید این مقاله انتخاب شد.هدف از این مقاله بررسی شرایط اقلیمی شهر مهدی شهر از لحاظ آسایش حرارتی جهت توسعه گردشگری در ماه‌ها و فصول مختلف سال از منظر اکوتوریسم است. در این مطالعه با استفاده از پارامترهای مهم اقلیمی (دما،رطوبت نسبی،باد،تابش، ساعات آفتابی و...) مستخرج از سالنامه آماری ایستگاه هواشناسی مهدی شهر(1389-1375)(سازمان هواشناسی کشور1390) و شاخص‌های زیست اقلیمی بیکر، ماهانی و ترجونگ و اولگی شرایط آسایش حرارتی منطقه در ماه‌ها و فصول مختلف سال در فضای آزاد استان سمنان در قالب نقشه با کمک نرم افزار‌های سیستم اطلاعات جغرافییای تهیه و تحلیل شد. نتایج شاخص‌های مورد استفاده نشان داد که در مهدی شهر از ماه فروردین لغایت آبان ماه (8 ماه از سال) دارای شرایط بهینه برای گردشگری در طبیعت و فضای آزاد از نظر آسایش حرارتی در ساعات شب و روز می‌باشد. هر چند که دو ماه تیر و مرداد به علت افزایش نسبی درجه حرارت این شهر دارای روزهای گرم می‌باشند اما وزش نسیم محلی کوه به دشت در طول ساعات شب و دشت به کوه در طول روز این وضعیت را به حد آسایش و قابل تحمل تبدیل می‌کند.همچنین در فروردین ماه و آبان ماه شرایط آسایشی در فضای آزاد بسیار خنک بوده که با پوشش لباس‌های مناسب فصول مذکور این شرایط تعدیل می‌یابد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        195 - ارزیابی زیست اقلیم انسانی شهر زنجان و نقش آن در طراحی مسکن
        محمدجواد حیدری محمدرضا پورمحمدی فیروز جمالی فاطمه لطفی
        چکیده تأثیرات آب و هوا بر زندگی جوامع انسانی، موجب اهمیت یافتن بررسی های زیست اقلیمی در مطالعات مربوط به برنامه ریزی شهری گردیده است. زیرا نتایج حاصل از چنین بررسی هایی می تواند راهگشای بسیاری از مسائل مربوط به طراحی و ساخت سکونتگاه های جدید و توسعه سکونتگاه های موجود أکثر
        چکیده تأثیرات آب و هوا بر زندگی جوامع انسانی، موجب اهمیت یافتن بررسی های زیست اقلیمی در مطالعات مربوط به برنامه ریزی شهری گردیده است. زیرا نتایج حاصل از چنین بررسی هایی می تواند راهگشای بسیاری از مسائل مربوط به طراحی و ساخت سکونتگاه های جدید و توسعه سکونتگاه های موجود باشد. در این پژوهش سعی شده تا با مطالعه شرایط زیست اقلیمی حاکم بر شهر زنجان، به ارائه الگویی مناسب جهت طراحی و ساخت مسکن پرداخته شود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که در شهر زنجان: 1- مشکل عمده در رابطه با آسایش انسانی غالب بودن سرما در بیش از 6 ماه از سال است. 2- باید از طرح‌های متراکم و فشرده در ساخت و سازها استفاده کرد. 3- ساختمان‌ها باید به سمت جنوب ساخته شوند. 4- داشتن پنجره ای در دیوار جنوبی ساختمان لازم است. 5-گرم کردن درون ساختمان در فصل سرد ضروری است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        196 - بررسی کارآیی تبلیغات در راستای گردشگری مبتنی بر جغرافیایی شهری
        علی دلاویز حسین کیخائی
        چکیده مقایسه ارقام گردشگری و درآمدهای ناشی از آن در ایران ، با آمارهای جهانی ارائه شده از سوی سازمان جهانی گردشگری نشان می‌دهد که کشور ما سهم و جایگاه مناسب خود را در صنعت گردشگری کسب نکرده است. ما نه تنها در جذب گردشگر خارجی با مشکل مواجه ایم، بلکه گردشگری داخلی ما نی أکثر
        چکیده مقایسه ارقام گردشگری و درآمدهای ناشی از آن در ایران ، با آمارهای جهانی ارائه شده از سوی سازمان جهانی گردشگری نشان می‌دهد که کشور ما سهم و جایگاه مناسب خود را در صنعت گردشگری کسب نکرده است. ما نه تنها در جذب گردشگر خارجی با مشکل مواجه ایم، بلکه گردشگری داخلی ما نیز با مشکلات فراوانی دست به گریبان است. در این میان توجه به بحث شیوه های نوین تبلیغاتی با در نظر گرفتن اقلیم جغرافیایی از جمله راهکارهایی است که می‌تواند این وضعیت را بهبود ببخشد. هدف این مقاله بررسی کارآیی شیوه های نوین تبلیغاتی مبتنی بر اقلیم جغرافیایی برای توسعه گردشگری است. سؤال اصلی ای که مقاله در صدد پاسخگویی بدان است این است که تبلیغات چه نقشی در رونق و شکوفایی گردشگری شهری می تواند ایفا کند؟ فرضیه ای که در پاسخ به این سؤال اصلی در صدد تحلیل آن هستیم عبارت از این است که تبلیغات نقش واسطه را میان توسعه گردشگری و توسعه ملی ایفا می‌کند و به این ترتیب باید از شگردهای مشخص تبلیغاتی، یعنی شناخت و توجه به قواعد تجارت، سنت‌ها، آداب و رسوم، زیبایی شناسی و آگاهی از جاذبه‌ها و امکانات بهره گیرد و با توجه هم‌زمان به تبلیغ و آموزش، به عنوان دو رکن از ارتباطات، نقش اساسی خود را در توسعه گردشگری ایفا کند. نتایج مقاله نیز نشان می دهد که اهمیت انتخاب صحیح حامل‌های پیام تبلیغاتی را نباید نادیده گرفت، زیرا بیشتر سهم هزینه‌های تبلیغاتی، صرف این وسایل یا رسانه‌ها می‌شود و موفقیت هر تلاش تبلیغاتی، به طور مستقیم، همبستگی کامل با انتخاب وسیله‌ای دارد که برای رساندن پیام و آگهی تبلیغ به کار می‌رود. مبلغان باید بهترین رسانه‌ها را برای تبلیغات خود گزینش کنند. در واقع بهترین آن‌ها را که با مقاصد و اهداف راهبرد تبلیغات گردشگری هماهنگ و متناسب است، انتخاب کنند و به نحوی کارآمد و اثربخش از آن بهره بگیرند. بنابراین در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه ای و مقالات علمی و پژوهشی به تحلیل و تبیین موضوع کارآیی شیوه های نوین تبلیغات مبتنی بر اقلیم جغرافیایی در راستای توسعه گردشگری پرداخته شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        197 - اثر تغییر اقلیم و نوسانات الگوی گردش‌های جوی بر روی رودخانه مرزی ارس
        محمد حسن نامی مهدی خزایی
        چکیده در این پژوهش به بررسی اثر تغییر اقلیم و نوسانات الگوی گردش‌های جوی بر روی رودخانه مرزی ارس پرداخته شده است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که دلیل اصلی پدیده تغییر اقلیم، انتشار بیش از حد گازهای گلخانه‌ای در جو می‌باشد. علت افزایش گازهای گلخانه‌ای خصوصا دی اکسیدکربن (به ع أکثر
        چکیده در این پژوهش به بررسی اثر تغییر اقلیم و نوسانات الگوی گردش‌های جوی بر روی رودخانه مرزی ارس پرداخته شده است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که دلیل اصلی پدیده تغییر اقلیم، انتشار بیش از حد گازهای گلخانه‌ای در جو می‌باشد. علت افزایش گازهای گلخانه‌ای خصوصا دی اکسیدکربن (به عنوان موثرترین گاز گلخانه‌ای موجد تغییر اقلیم) در سال‌های اخیر عمدتا افزایش سوخت‌های فسیلی، احتراق و جنگل‌زدایی است. بنابراین افزایش‌های اخیر به طور عموم نتیجه فعالیت‌های بشری بوده است. حوضه رودخانه ارس هم از اثرات زیانبار تغییر اقلیم و به تبع آن تغییر در الگوی گردش‌های جوی در امان نبوده است، به طوری که نوسانات ایجاد شده سبب شده تا الگوهای بارشی حوضه رودخانه ارس تغییر مکان داده و عمدتا به سمت عرض‌های جغرافیایی بالا متمایل شده‌اند. همین امر موجب شده تا بارش در حوضه رودخانه ارس نه تنها کاهش یابد بلکه نوع بارش‌ها هم تغییر پیدا کند. هم‌چنین حساس بودن جریان پایه این رودخانه نسبت به آب سرشاخه‌های ورودی از کشورهای ایران، ترکیه، آذربایجان و ارمنستان، هر گونه احداث سد یا بند بر روی این سرشاخه‌ها که موجب کاهش آب ورودی به رودخانه ارس شود، احتمال وقوع تنش‌های مرزی و خدشه‌دار شدن روابط سیاسی به ویژه در ارتباط با مسائل انرژی از جمله آب را افزایش می‌دهد تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        198 - تحلیل ژئوپلیتیکی اثرات تغییر اقلیم بر توسعه پایدار کشور ایران‌(‌متغیر تعدیل گر تصمیمات سیاسی)
        محمد بصیری صدر محمد اخباری عبد الرضا فرجی راد رضا برنا
        چکیده بزرگ‌ترین تهدید زیست‌محیطی امروز گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی است. اثرات تغییر اقلیم منجر به کمبود آب و غذا، بیماری، بیکاری و مهاجرت، فقر، تنش‌ها در خصوص منابع و بی‌ثباتی جهانی می‌شود. هدف از انجام این پژوهش تحلیل ژئوپلیتیکی اثرات تغییر اقلیم در کشور و تأثیر آن ب أکثر
        چکیده بزرگ‌ترین تهدید زیست‌محیطی امروز گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی است. اثرات تغییر اقلیم منجر به کمبود آب و غذا، بیماری، بیکاری و مهاجرت، فقر، تنش‌ها در خصوص منابع و بی‌ثباتی جهانی می‌شود. هدف از انجام این پژوهش تحلیل ژئوپلیتیکی اثرات تغییر اقلیم در کشور و تأثیر آن بر توسعه پایدار با توجه به تصمیمات سیاسی دولتمردان است. این مقاله از نوع توصیفی، تحلیلی و با روش پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل صاحب‌نظران و متخصصین شاغل در سازمان‌های هواشناسی، محیط‌زیست و پدافند غیرعامل است و پرسشنامه بر اساس شاخص‌های اثرات تغییر اقلیم، توسعه پایدار و تصمیمات سیاسی طراحی و در بین آن‌ها توزیع گردید که تعداد 60 پرسشنامه جمع‌آوری شد و با استفاده از نرم‌افزار (pls) فرضیه تحقیق اثبات گردید. بر اساس یافته‌ها اثرات تغییر اقلیم با توسعه پایدار رابطه معنادار و معکوس دارد، همچنین بین تأثیرات تصمیمات سیاسی بر توسعه پایدار ایران رابطه معناداری و معکوس وجود دارد. درنهایت تصمیمات سیاسی در تأثیر تغییرات اقلیم بر توسعه پایدار ایران اثر تعدیل گر ندارد. بدین معنی که برخلاف سایر کشورهای توسعه‌یافته و حتی در حال توسعه، تصمیمات سیاسی گرفته شده در دولت در کاهش اثرات تغییر اقلیم در کشور مؤثر نبوده است. در پایان بر لزوم مشارکت دولت در اجرای روش‌های مؤثر از جمله آبخیزداری و استفاده از انرژی‌های پاک جهت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای برای سازگاری با اثرات تغییر اقلیم تأکید شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        199 - تحلیل آسیب‌پذیری شهرهای کشور از شاخص‌های حدی بارشی در دوره (2010-1981)
        حمیده دالایی منوچهر فرج زاده امیر گندم کار محمد حسن نامی
        چکیده: شهرها به دلیل تغییر گسترده در شرایط هیدرولوژیکی حوزه هایی که در آن واقع شده اند و وجود زیرساخت های حیاتی وسیع، به طور فزاینده ای نسبت به تغییر در الگوهای رویدادهای بارش ناشی از تغییرات اقلیمی و سیلاب های منتج از آن آسیب پذیر هستند. در این مقاله نیز با استفاده از أکثر
        چکیده: شهرها به دلیل تغییر گسترده در شرایط هیدرولوژیکی حوزه هایی که در آن واقع شده اند و وجود زیرساخت های حیاتی وسیع، به طور فزاینده ای نسبت به تغییر در الگوهای رویدادهای بارش ناشی از تغییرات اقلیمی و سیلاب های منتج از آن آسیب پذیر هستند. در این مقاله نیز با استفاده از شاخص های بارشی پیشنهادی کمیسیون اقلیم شناسی هواشناسی جهانی(CCL) به استخراج داده ها و محاسبه شاخص ها در محیط RCLIMEX و پهنه بندی و وزن دهی سلسله مراتبی(AHP) در سیستم اطلاعات جغرافیایی(Arc GIS) پرداخته و درنهایت مناطق آسیب پذیر ایران از بارش های حدی در 5 طبقه پهنه بندی شد .نتایج نشان داد که فراوانی شاخص های بارش کاهش و روند شدت رخداد آنها در مناطق سواحل خزر، شمالغرب و غرب ایران در دوره مورد مطالعه افزایش داشته است تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        200 - تامین آسایش حرارتی فضای معماری در اقلیم گرم و خشک ایران با بهره مندی از رفتار حرارتی زمین(مطالعه موردی: استفاده از زمین در خانه‌های سنتی مناطق گرم و خشک ایران)
        محمد رضا نادی دکترعباس ملک حسینی حسین صالحی احمد فتحی نجف آبادی
        چکیده روند نامطلوب ساخت و ساز و عدم همسازی با کیفیات آب و هوایی بومی، صدمات جبران ناپذیری را بر طبیعت، محیط زیست پیرامونی و اقلیم جهانی زده است. روند صعودی مصرف منابع محدود فسیلی، افزایش بیشینه دمای هوا، رشد بیابانزایی، و ازدیاد هزینه‌های ساختمانی، از اثرات معماری نا أکثر
        چکیده روند نامطلوب ساخت و ساز و عدم همسازی با کیفیات آب و هوایی بومی، صدمات جبران ناپذیری را بر طبیعت، محیط زیست پیرامونی و اقلیم جهانی زده است. روند صعودی مصرف منابع محدود فسیلی، افزایش بیشینه دمای هوا، رشد بیابانزایی، و ازدیاد هزینه‌های ساختمانی، از اثرات معماری نا آشنا با اقلیم محلی است. در این میان، مناطق گرم و خشک، از این هجمه ی نامناسب ساختمانی- بویژه در کشور در حال توسعه ی ایران - در امان نیستند. با توجه به خطری چنین هولناک، تمامی جهان رو به انواع توسعه ی پایدار گذاشته که این مهم در مورد مناطق خشک و بیابانی با وجود محدودیتهای جغرافیایی نیز صادق است. این در حالی است که در ایران – با وجود منابع وافر انرژیهای طبیعی و تجارب گرانقدر معماری کهن اقلیمی-طی سالیان گذشتهبه دلیل عدم توجه به این داشته‌های فرهنگی و طبیعی، شاهد تولید انواع هزینه‌های ساختمانی و اقلیمی- در بخش خانگی بیش از 42% از کل سبد مصرفی انرژی کشور - بوده که نتیجه آن تخریب شرایط زیستی بوده است. از اینرو، این پژوهش بر آن است تا با روش توصیفی – تحلیلی و با مطالعات کتابخانه ای، پس از بررسی حجم مصرف انرژی و لزوم جایگزینی پایداری در معماری ملی و جهانی، در جهت هدف پژوهش به معرفی یکی از پایدارترین راهکارهای معماری در بومهای گرم و خشک، یعنی ارتباط با زمین و اصول آن پرداخته، و پس از شناخت ارتباط معنادار رفتار دما با عمق، جنس و تراکم خاک در مناطق گرم و خشک ایران – شاخص شهر یزد-سابقه ی این روش را در معماری سنتی کویری کشور کاویده، و سرانجام راهکارهایی را برای استفاده ی بهینه زمین در تامین شرایط آسایش دمایی - گرمایش و سرمایش ایستا - در معماری مسکونی گرم و خشک ایران پیشنهاد دهد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        201 - مطالعه شاخص‌های CP،ET و TCI بر ارزیابی آسایش انسان (مطالعه موردی: استان خوزستان)
        رضا برنا فریده اسدیان
        چکیده آسایشاقلیمییکیازمهمترینعواملمؤثردرزندگیانساناستوشناختشرایطزمانیومکانیاینمسئلهنقشاثرگذاریدربرنامه‌ریزی برایرفاهوپیشرفتجامعهانسانیدارد.هدفازاینمطالعهبررسیشاخص‌هایزیستاقلیمیبرارزیابیآسایشانساندراستانخوزستانمی‌باشد.پژوهشحاضرازنظرروشتحقیقتوصیفی-تحلیلیوازنظرهدفکاربردیا أکثر
        چکیده آسایشاقلیمییکیازمهمترینعواملمؤثردرزندگیانساناستوشناختشرایطزمانیومکانیاینمسئلهنقشاثرگذاریدربرنامه‌ریزی برایرفاهوپیشرفتجامعهانسانیدارد.هدفازاینمطالعهبررسیشاخص‌هایزیستاقلیمیبرارزیابیآسایشانساندراستانخوزستانمی‌باشد.پژوهشحاضرازنظرروشتحقیقتوصیفی-تحلیلیوازنظرهدفکاربردیاست.دراینتحقیق،بهمنظورارزیابیشرایطاقلیمآسایشبااستفادهازشاخص‌هایبیوکلیماییبیکر(CP)،دمایمؤثر(ET)واقلیمگردشگری(TCI)وداده‌هایاقلیمیطیدورهآماری20ساله(1392-1372)شرایطآسایشیدرمناطقمختلفاستانخوزستانتجزیهوتحلیلگردید.درنهایتپسازمحاسبهضرایبشاخص‌هایزیستاقلیمی،براینشاندادنبهترتغییراتضریبآسایشحرارتیدراستانخوزستانپهنهبندیهریکازشاخص‌هابهوسیلهنرمافزارGISصورتگرفت.بررسیشاخص‌هایزیستاقلیمینشاندادکهاستانخوزستاندرطولسالباداشتنتنوعبیوکلیمایی،ازشرایطبسیارگرمتابسیارخنکبرخورداراست.اواخربهاروطولتابستانازمحدودهآسایشبیوکلیماییخارجاست،ولیدرفصولپاییز،زمستانونیمهاولفروردینماهباتوجهبهبرودتهوا،شرایطآسایشبهتریبراستانحاکماست. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        202 - ارزیابی شرایط اقلیم برای گردشگری ورزشی در شهرستان رودسر
        بهمن رمضانی گورابی حسن فرج زاده روشنک مرادیان حقی گروسی
        چکیده گردشگری ورزشی بخشی از گردشگری است که با بهره گیری از ورزش به عنوان یک پدیده مثبت و فراملی عمل می‌کند. توجه به برنامه‌ریزی برای گردشگری ورزشی از زمانی آغاز شد که مکان‌های طبیعی به عنوان یکی از مقاصد گردشگری انتخاب شدند. اگر گردشگری ورزشی بطور مطلوب طرح ریزی شود م أکثر
        چکیده گردشگری ورزشی بخشی از گردشگری است که با بهره گیری از ورزش به عنوان یک پدیده مثبت و فراملی عمل می‌کند. توجه به برنامه‌ریزی برای گردشگری ورزشی از زمانی آغاز شد که مکان‌های طبیعی به عنوان یکی از مقاصد گردشگری انتخاب شدند. اگر گردشگری ورزشی بطور مطلوب طرح ریزی شود می تواند ضمن حفاظت و مدیریت بهینه منافعی را برای جوامع بومی و اقتصاد محلی به همراه داشته باشد. اقلیم از پدیده‌هایی است که تأثیر بسیار زیادی بر گردشگری از جمله گردشگری ورزشی دارد. در این پژوهش با استفاده ازروش بیکر، شاخص دمای معادل فیزیولوژی و مدل کی و ومپلو به بررسی و شناسایی محدوده ی زمانی مناسب برای گردشگری ورزشی شهرستان رودسر پرداخته شده است. جهت ارزیابی شرایط اقلیم برای گردشگری ورزشی، میانگین ماهانه درجه حرارت، رطوبت نسبی، بارش، فشار بخار، سرعت باد و پوشش ابر 5 ایستگاه هواشناسی رامسر، هراتبر، کاکرود، اسپیلی و شلمان طی دوره آماری 15 ساله (1389 -1375) استفاده گردید. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که منطقه مورد مطالعه درماه‌های خرداد،تیرو شهریور برای فعالیت‌های گردشگری ورزشی مناسب بوده و شرایط آسایش زیست اقلیمی‌( بیو کلیماتیک )در این ماه‌ها برقرار است. با تکیه بر نتایج این پژوهش انتظار می رود مسوولان با برنامه‌ریزی صحیح بتوانند به توسعه اقتصادی، افزایش درآمد و بالا بردن سطح اشتغال منطقه کمک نمایند تا شرایط مساعدی برای گردشگری ورزشی، تمرکز جمعیت گردشگر و مجال استفاده ی آیندگان برای ورزش وتفریح در محیط‌های طبیعی فراهم آید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        203 - تعیین تقویم زمانی اقلیم گردشگری در راستای توسعه و برنامه ریزی توریسم (مطالعه موردی: استان مرکزی)
        رضا برنا
        چکیده مطالعات اقلیمی نقش مهمی بر توسعه و برنامه ریزی توریسم ایفا می‌نماید. با ارزیابی اقلیم آسایش مناطق مستعد گردشگری می‌توان تقویم اقلیم گردشگری استان مرکزی را تهیه کرده و جهت استفاده در برنامه ریزیهای زیر ساختی توسعۀ توریسم ارائه کرد. برای این پژوهش، 6 ایستگاه سینوپت أکثر
        چکیده مطالعات اقلیمی نقش مهمی بر توسعه و برنامه ریزی توریسم ایفا می‌نماید. با ارزیابی اقلیم آسایش مناطق مستعد گردشگری می‌توان تقویم اقلیم گردشگری استان مرکزی را تهیه کرده و جهت استفاده در برنامه ریزیهای زیر ساختی توسعۀ توریسم ارائه کرد. برای این پژوهش، 6 ایستگاه سینوپتیک (اراک، ساوه، خمین، تفرش، کمیجان و دلیجان) انتخاب شدند، سپس به ارزیابی اقلیم گردشگری استان مرکزی با استفاده از داده های اقلیمی مشترک ایستگاه های منتخب طی دوره آماری 10 ساله (1391- 1382) در محیط GIS با استفاده از شاخص TCI اقدام شد. همچنین نتایج حاصل از بررسی با شاخص TCI نشان داد که بهترین زمان برای جذب گردشگران به استان مرکزی ماه‌های مهر با کسب نمره TCI 92، خرداد با کسب نمره TCI 91، شهریور با کسب نمره TCI 89، اردیبهشت با کسب نمره TCI 88، دارای شرایط زیست اقلیمی عالی و ماه‌های تیر و مرداد با کسب نمره TCI 72 تا 74 دارای شرایط زیست اقلیمی خوب می‌باشند. در واقع اواسط بهار و تابستان و اوایل پاییز، بهترین شرایط توسعه گردشگری در منطقه مورد مطالعه فراهم است. در استان مرکزی بین ایستگاه‌های منتخب، ایستگاه تفرش از فراوانی شرایط آسایش بیشتری برای اقلیم گردشگری برخوردار است. ایستگاه تفرش 6 ماه از سال و ایستگاه‌های اراک، ساوه، خمین، کمیجان و دلیجان، 3 تا 4 ماه از سال در شرایط محیطی ایده آلی قرار دارند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        204 - تحلیل شکل‌گیری تعاملات اجتماعی در مسکن روستایی اقلیم معتدل و مرطوب با استفاده از روش چیدمان فضا در مسکن جلگه‌ای گیلان
        مهرداد رازجو مهرداد متین عقیل امامقلی
        چکیده ازدیاد جمعیت، کثرت تنوعات اجتماعی و فرهنگی و در نتیجه کنار گذاشته شدن الگو‌های بومی در طراحی مسکن، ضرورت انجام پژوهش در زمینه رابطه تعاملات اجتماعی و نوع طراحی مسکن را دو چندان کرده است. معماری حاشیه خزر، از نمونه‌های بسیار کارآمد معماری بومی در اقلیم معتدل و مرطو أکثر
        چکیده ازدیاد جمعیت، کثرت تنوعات اجتماعی و فرهنگی و در نتیجه کنار گذاشته شدن الگو‌های بومی در طراحی مسکن، ضرورت انجام پژوهش در زمینه رابطه تعاملات اجتماعی و نوع طراحی مسکن را دو چندان کرده است. معماری حاشیه خزر، از نمونه‌های بسیار کارآمد معماری بومی در اقلیم معتدل و مرطوب ایران است که در تعامل و رابطه تنگاتنگ با عوامل محیطی طبیعی و انسانی مانند جغرافیا، اقلیم، اقتصاد، فرهنگ و شرایط اجتماعی به خوبی پاسخگوی کلیه نیازهای اقلیمی، فرهنگی و اجتماعی ساکنین بومی بوده است. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که مسکن روستایی اقلیم معتدل و مرطوب در فضای جلگه ای گیلان چگونه بر شکل گیری تعاملات اجتماعی منطقه تاثیرگذار بوده است؟ فرضیه ای را که برای پاسخگویی به سؤال اصلی مقاله در پی آزمون آن هستیم این است که به نظر می‌رسد معماری بومی اقلیم معتدل و مرطوب ایران به دلیل آن که در تعامل متقابل با عوامل محیط طبیعی و انسانی شکل گرفته است نوع خاصی از تعاملات اجتماعی را نیز شکل داده است. روش پژوهش مورد استفاده در مقاله، توصیفی- تحلیلی و برای تبیین یافته های مقاله نیز از نرم افزارهای تخصصی و تکنیک چیدمان فضا استفاده شده است. نمونه‌های مورد مطالعه به صورت غیر تصادفی انتخــاب گردیده و با استفاده از تکنیک چیدمان فضا نمودار توجیهی برای هر نمونه ترسیم و سپس به وسیله روشهای نرم افزاری، مؤلفه‌های تعاملات اجتماعی در سه مقیاس خرد، میانی و کلان، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که الگوی مسکن روستایی جلگه ای گیلان، دارای ساختار یک لایه و از عمق کمی برخوردار است. ایوان و تالار در معماری خانه‌های روستایی اقلیم معتدل و مرطوب، فضاهایی اجتماع‌پذیر بوده بیشترین ارتباط بین خانه و فضای بیرون از طریق ایوان و دسترسی به سایر فضاها نیز از طریق ایوان و سپس تالار انجام می‌شود. ایوان کم‌عمق و هم‌پیوند‌ترین عنصر فضایی است که وظیفه ارتباطی بین فضای بیرونی و سایر فضاها را داشته و تالار در مرتبه بعدی قرار می‌گیرد. تالار با قرار گیری در عمق میانه و ارتباط کمتر با دیگر فضاها، فضایی نیمه‌خصوصی و مناسب جهت مناسبات و تعاملات اجتماعی را فراهم می‌آورد. Abstract Population growth, plurality of social and cultural diversity and as a result, abandoning canvas patterns in the design of housing, has done the need for research on the relationship between social interactions and the type of housing design is twofold. The Caspian margin architecture is one of the most effective examples of native architecture in the moderate and humid climate of Iran which interacts and closely interacts with natural and human environmental factors like geography, climate, economics, culture, and social conditions, it has responded well to all the climatic, cultural and social needs of indigenous inhabitants. The main question of the present article is that rural housing in a moderate and humid climate in the plain space of Gilan how has the region affected the formation of social interactions? The hypothesis we are testing to answer the main question of the article is that the architecture of the moderate and humid climate of Iran seems to be due to its interaction with natural and human factors, a particular type of interactions Social has also shaped. The research method used in the article is descriptive-analytical and for the explanation of the findings of the article, specialized software and space layout techniques have been used. The samples were randomly selected and using space layout technique, a graph of justification was drawn for each sample, and then by software methods, the components of social interaction in three macro, middle and macro scales were investigated. The results show that the rural housing model of Gilan plain has a single-layer structure with a small depth. Porch and Hall in the architecture of rural houses in a moderate and humid climate, Spaces are social the greatest connection between the home and the outside through the porch and access to other spaces is also done through the porch and then the hall. The porch is the diminutive and interconnected element of space which has a duty to communicate between outer space and other spaces and the hall is next. The hall is located in the middle depth and less connected with other spaces, provides a semi-private space suitable for social relationships and interactions. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        205 - ارزیابی تأثیر اصول معماری بیوفیلیک در کیفیت طراحی مسکن در اقلیم شمال ایران (مطالعه موردی: شهر گرگان)
        محمد رضا قربانی پارام سیروس باور هادی محمودی نژاد
        چکیده گسست از طبیعت و نظام‌های طبیعی در جریان زیست روزمره‌ی انسان شهرنشین یکی از دغدغه‌های مهم دوران معاصر تلقی می‌شود. یکی از فضاهای حائز اهمیت معماری مسکن می‌باشد. مسکن به عنوان یکی از پدیده‌های واقعی نخستین مسائلی است که بشر همواره با آن دست به گریبان بوده و در تلاش أکثر
        چکیده گسست از طبیعت و نظام‌های طبیعی در جریان زیست روزمره‌ی انسان شهرنشین یکی از دغدغه‌های مهم دوران معاصر تلقی می‌شود. یکی از فضاهای حائز اهمیت معماری مسکن می‌باشد. مسکن به عنوان یکی از پدیده‌های واقعی نخستین مسائلی است که بشر همواره با آن دست به گریبان بوده و در تلاش برای یافتن پاسخی مناسب و معقول برای آن بوده است و مسکن به عنوان نیاز اساسی مطرح است، لذا توجه به مسکن به عنوان یک سرپناه، باید بتواند شرایط لازم را برای رشد فردی هر یک از افراد خانواده فراهم آورد و همچنین نیازهای روحی و روانی آنان را مرتفع سازد، حائز اهمیت است. طراحی بیوفیلیک به عنوان ابزاری توسط معماران استفاده می‌شود تا افراد داخل ساختمان‌ها را به طبیعت خارج از آن از طریق الگوهای و پارامترهای طراحی مربوطه به هم پیوند دهد. این الگوها در هر دو محیط داخلی و خارجی کاربردهای گسترده‌ای دارند و مزایای فیزیولوژیکی، شناختی و روانی به همراه دارند. لذا هدف این مقاله ارزیابی تأثیر اصول معماری بیوفیلیک در کیفیت طراحی مسکن در اقلیم شمال ایران است. پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی _ تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات نیز به صورت اسنادی و میدانی می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که توجه به اصول و شاخص‌های معماری بیوفیلیک در حین طراحی و اجرای مجتمع‌های مسکونی در نواحی شمال ایران در ارتقای کیفیت آن‌ها و به تبع آن افزایش میزان رضایتمندی ساکنان آن‌ها، تأثیر عمده‌ای دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        206 - سنجش عوامل مؤثر بر تاب‌آوری اقلیمی (نمونه موردی: شهر تبریز)
        ساناز منافلویان زهرا سادات سعیده زرآبادی مصطفی بهزادفر
        چکیده یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های قرن حاضر، پدیده تغییر اقلیم می‌باشد. افزایش تعداد و شدت بروز بلایای طبیعی تحت تأثیر این تغییرات، منجر به پیامدهای ناگوار در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی در شهرها شده است. از طرفی دیگر، در دهه‌های اخیر، تلاش‌های جهانی و دید أکثر
        چکیده یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های قرن حاضر، پدیده تغییر اقلیم می‌باشد. افزایش تعداد و شدت بروز بلایای طبیعی تحت تأثیر این تغییرات، منجر به پیامدهای ناگوار در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی در شهرها شده است. از طرفی دیگر، در دهه‌های اخیر، تلاش‌های جهانی و دیدگاه‌های مختلفی برای کاهش عواقب مخرب تغییرات اقلیمی ارائه شده است. یکی از مهم‌ترین راهکارها در مقابله با این مسائل، رویکرد تاب‌آوری شهری در پاسخ به تغییرات اقلیمی است که تحت عنوان تاب‌آوری اقلیمی مطرح می‌باشد. مطالعات محققان شهری نشان‌دهنده آن است که تاب‌آوری اقلیمی در چهار بعد بوم شناسانه، اجتماعی، کالبدی و نهادی می‌تواند به این چالش‌ها پاسخ دهد. شهرهای ایرانی نیز در سال‌های اخیر تحت تأثیر این تغییرات قرار گرفته‌اند، از جمله شهر تبریز که با افزایش شدید دما و تشدید رویدادهای آب‌وهوایی نظیر سیل مواجه شده است و این امر ضرورت پاسخ به این تغییرات را افزایش داده است. ازاین‌رو، هدف تحقیق حاضر تعیین مهم‌ترین عوامل تاب‌آوری در پاسخ به تغییرات اقلیمی (به ویژه رویدادهای آب‌وهوایی) در تبریز می‌باشد. روش این تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی، به صورت کیفی و مبتنی بر مطالعات اسنادی است و از آنجا که به دنبال شناخت و حل مشکل می‌باشد، در حوزه پژوهش‌های کاربردی قرار می‌گیرد. همچنین برای تحلیل عوامل، از روش تاپسیس استفاده می‌شود. نتایج بیانگر آن است که مهم‌ترین عوامل تاب‌آوری اقلیمی در شهر تبریز عبارت‌اند از: بهره‌مندی از نیروی متخصص و ماهر در مدیریت بلایا، حفاظت از زیرساخت آبی، استفاده از حمل‌ونقل عمومی و همچنین تأمین امنیت غذایی. از این‌رو عوامل مؤثر بر تاب‌آوری اقلیمی در شهر تبریز، حائز هر دو ویژگی انطباقی و کاهشی هستند و باید جهت تاب‌آوری ساختن تبریز در برابر مخاطرات طبیعی ناشی از تغییرات اقلیمی، مورد استفاده قرار گیرند تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        207 - ارائه مدلهای عصبی فازی برای دمای خاک با استفاده از داده‌های هواشناسی در دو اقلیم متفاوت
        محبوبه مظهری ساجده اصغرزاده سامان ملک نیا الهام مطلبی
        هدف تحقیق حاضر ارائه مدلی جهت تعیین دمای خاک در عمق‌های 5، 10، 20، 30، 50 و 100 سانتی‌متری توسط روش شبکه فازی عصبی در شهرهای اراک و رشت می‌باشد. در این تحقیق تلاش شده است دمای عمق‌های مختلف خاک با استفاده از داده‌های هواشناسی مدل‌سازی شود. یکی از مشکلات حوزه کشاورزی اند أکثر
        هدف تحقیق حاضر ارائه مدلی جهت تعیین دمای خاک در عمق‌های 5، 10، 20، 30، 50 و 100 سانتی‌متری توسط روش شبکه فازی عصبی در شهرهای اراک و رشت می‌باشد. در این تحقیق تلاش شده است دمای عمق‌های مختلف خاک با استفاده از داده‌های هواشناسی مدل‌سازی شود. یکی از مشکلات حوزه کشاورزی اندازه‌گیری دمای عمق‌های مختلف خاک به منظور استفاده در تصمیم‌ها و بررسی های کشاورزی، هواشناسی و خاکشناسی می باشد. متغیرهای مستقل شامل دمای هوای خشک، دمای هوای مرطوب، رطوبت، نقطه شبنم، فشار بخار، فشار، روز و ساعت نمونه‌برداری، میزان بارش، انرژی تابشی و دمای هوای سطح زمین بود. بعد از تعیین داده‌ها برای هر عمق خاک، در هر شهرستان به‌صورت جداگانه نوع موتور استنتاج و پارامترهای آن مشخص شده و موتور ساخته شد. مقایسه میزان خطای مدل با تلاش‌های مشابه و همچنین روش رگرسیون نشان از کاهش خطای مدل‌سازی دارد. میزان خطای مدل در عمق‌های 5، 10، 20، 30، 50 و 100 سانتی‌متری در شهر رشت به ترتیب 36/1، 19/1، 22/1، 17/1، 60/1 و 33/1 درجه سانتی‌گراد و در شهر اراک به ترتیب 02/3، 90/1، 61/1، 53/1، 44/1 و 06/1 درجه سانتی‌گراد بود. نتایج نشان داد که اقلیم به ویژه در سطوح ابتدایی خاک می‌تواند بر خطای شبیه‌سازی مدل فازی عصبی تأثیرگذار باشد و همچنین مدل‌های ساخته شده دمای سطح خاک برای عمق‌های 5 تا 30 سانتی‌متر در شهر رشت دقیق‌تر از شهر اراک است. توجیه این نتیجه این است که اقلیم رشت، مرطوب است در نتیجه سرعت بیشتر انتقال دما در خاک مرطوب، پارامترهای هواشناسی سریع‌تر و مؤثرتر در دمای خاک تأثیر می‌گذارند؛ اما در عمق‌های 50 و 100 سانتی‌متری در هر دو شهر با اختلاف کمی دقت مشابه‌ا‌ی دارند. این امر نشان می‌دهد که اعماق خاک کمتر تحت تأثیر اقلیم سطحی زمین قرار می‌گیرد و نوع اقلیم بر شبیه‌سازی خاک در اعماق بیشتر تأثیرگذار نبوده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        208 - بومی گرایی رئالیستی در اقلیم جنوب (مطالعۀ مورد پژوهانه: رمان «داستان یک شهر» احمد محمود)
        مجتبی جعفری کاردگر فاطمه حیدری
        10.30495/dk.2022.690477
        رئالیسم به معنای واقع گرایی است و هدف از آن نمایش دنیای واقعی، عینی و بیرونی و روایت و تحلیل پدیده ها، با نگاه علّت و معلولی از طریق بازآفرینی دقیق جزئیات زندگی است که در مفهومی خاص برای اشاره به جنبش ادبی قرن نوزدهم فرانسه و در مفهومی عام به سبکی ادبی اطلاق می شود که ه أکثر
        رئالیسم به معنای واقع گرایی است و هدف از آن نمایش دنیای واقعی، عینی و بیرونی و روایت و تحلیل پدیده ها، با نگاه علّت و معلولی از طریق بازآفرینی دقیق جزئیات زندگی است که در مفهومی خاص برای اشاره به جنبش ادبی قرن نوزدهم فرانسه و در مفهومی عام به سبکی ادبی اطلاق می شود که هنوز در ادبیات داستانی استمرار دارد. یکی از جلوه های جمالی این مکتب، داستان اقلیمی است که غالباً سویه ای رئالیستی دارد و گواه آن است که عمده ترین مواد اوّلیه و شالودۀ اصلی در ساخت و بافت یک اثر ادبی به خاستگاه اقلیمی نویسنده باز می گردد. از میان داستان نویسان ایران، احمد محمود از آن دست نویسندگانی است که در رمان هایش با بسامد بالایی از مؤلّفه های رئالیستی مواجه می شویم. او به عنوان یکی از شخصیت های تأثیرگذار در پیشبرد ادبیات اقلیمی، اغلب رمان های خود به ویژه رمان داستان یک شهر را در جغرافیایی کاملاً بومی ذیل مکتب رئالیسم عرضه کرده است. این پژوهش بر آن است تا با رویکردی توصیفی – تحلیلی، ضمن معرّفی مباحث کاربردی در حوزة واقع گرایی، چگونگی بازتاب مؤلّفه‌های رئالیسم بومی در اقلیم جنوب را در رمان مذکور در دو حوزۀ ساختار (فرم) و محتوا مورد کاوش و تحلیل قرار دهد. یافته ها نشان می دهد احمد محمود به واسطۀ علاقة وافر به تاریخ و ذکر واقعیات روز جامعه و نیز عشق و دلبستگی تعصّب آمیز به جنوب و مظاهر اقلیمی، در زمرۀ رئالیست های اقلیم گرا جای می گیرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        209 - بررسی ادبیات اقلیمی در رمان «هرس» اثر نسیم مرعشی
        زرین تاج پرهیزکار
        10.30495/dk.2021.1935310.2305
        ادبیات داستانی معاصر ایران در محدوده جنوب غربی کشور-خوزستان- جلوه ویژه ای دارد. به دلیل وجود تنوع فرهنگ ها و جغرافیای خاص، نویسندگان این خطه به نوعی تشخص سبکی دست یافته اند که برخی صاحب نظران آن را مکتب خوزستان نامیده اند. از میان داستان نویسان نسل جدیدِ خوزستان می توان أکثر
        ادبیات داستانی معاصر ایران در محدوده جنوب غربی کشور-خوزستان- جلوه ویژه ای دارد. به دلیل وجود تنوع فرهنگ ها و جغرافیای خاص، نویسندگان این خطه به نوعی تشخص سبکی دست یافته اند که برخی صاحب نظران آن را مکتب خوزستان نامیده اند. از میان داستان نویسان نسل جدیدِ خوزستان می توان به نسیم مرعشی، نویسنده رمان هرس اشاره کرد. او با آشنایی دقیق و عمیق از عناصر بومی جنوب غربی ایران به روایت داستان خویش می پردازد. مقاله حاضر با روش تحلیلی-توصیفی، شاخص های ادبیات اقلیمی مانند گویش، پوشش، غذا، آب و هوا، آداب و رسوم و باورها را در هرس مورد بررسی قرار داده است. نتیجۀ بررسی نشان می دهد رئالیسم، جغرافیا و هویت اقلیمی سبب موفقیت مرعشی در روایت بخشی از تاریخ سرزمینی است که دومین جنگ طولانی قرن بیستم را در حافظه دارد. او به این ترتیب توانسته است نوشتن از جنگ را به سه گونه ادبیات اقلیمی جنوب (نوشتن از دریا، نوشتن از محیط صنعتی، نوشتن از محیط روستایی) بیفزاید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        210 - بررسی تاثیر عوامل مختلف محیطی بر پراکنش علف‌های‌هرز پهن‌برگ‌ مهم مزارع گندم آبی کشور
        امید لطفی فر سمانه متقی خداداد مصطفوی سید مهدی میرطاهری
        این تحقیق به منظور بررسی پراکنش هفت علف‌هرز مهم پهن‌برگ مزارع گندم آبی کشور در پاسخ به برخی عوامل محیطی انجام گرفت. داده‌های لازم برای این تحقیق از طریق نمونه‌برداری از جامعه علف‌های هرز و استفاده از نقشه‌های پراکنش علف‌های هرز مزارع مذکور که با استفاده از سامانه اطلاعا أکثر
        این تحقیق به منظور بررسی پراکنش هفت علف‌هرز مهم پهن‌برگ مزارع گندم آبی کشور در پاسخ به برخی عوامل محیطی انجام گرفت. داده‌های لازم برای این تحقیق از طریق نمونه‌برداری از جامعه علف‌های هرز و استفاده از نقشه‌های پراکنش علف‌های هرز مزارع مذکور که با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه شده بودند، بدست آمد. اثر عوامل محیطی شامل نوع اقلیم، رده‌بندی خاک، ارتفاع از سطح دریا، میانگین سالیانه‌ی دمای خاک، بارندگی و تبخیر، که همگی از نقشه‌های از پیش تهیه شده استخراج شده بودند، بر وفور علف‌های هرز بررسی گردید. نتایج نشان داد که اثر عوامل محیطی مورد بررسی بر پراکنش هر علف‌هرز متفاوت بود. بالاترین فراوانی خاکشیر در اقلیم نیمه‌خشک میانه، بارندگی 500-250 میلی‌متر، حرارت سالیانه خاک 6-0 درجه‌سانتی‌گراد، تبخیر 4000-3500 میلی-متر، رده‌بندی خاک اریدی‌سول و ارتفاع 1800-1600 متر دیده شد. بالاترین بی‌تی‌راخ فراوانی در در اقلیم مرطوب، بارندگی 1250-1000 میلی‌متر، درجه‌حرارت سالیانه خاک 12-6، تبخیر سالیانه 2000-1500 میلی‌متر، خاک‌های این‌سپتی‌سول و ارتفاع 2000-1800 ثبت شد. ازمک در مزارع گندم آبی اقلیم مرطوب با بارش 250-50، دمای سالیانه خاک 6-0 درجه سانتی‌گراد، تبخیر 2000-1500 میلی‌متر، خاک‌های اریدی‌سول و ارتفاع 2800-2600 متر بیشترین فراوانی را داشت. بالاترین حضور علف‌هرز هفت‌بند در اقلیم فراخشک با بارش سالیانه 250-50 میلی‌متر، دمای 18-12 درجه‌سانتی‌گرادی خاک، تبخیر 2500-2000 میلی‌متر، خاک اریدی‌سول، ارتفاع 266-2400 متر دیده شد. خار شتر قفقازی در اقلیم خشک، بارش 250-50 میلی‌متر درجه‌حرارت سالیانه 24-18 درجه سانتی‌گراد، تبخیر 2500-2000 میلی‌متر، خاک اریدی‌سول و ارتفاع 1200-1000 متر بیشتر حضور را داشت. گلرنگ وحشی در اقلیم خشک، با بارش سالیانه 250-50، دمای سالیانه خاک 30-24 درجه سانتی‌گراد، تبخیر 3000-2500 میلی‌متر، خاک انتی‌سول و ارتفاع 400-200 متر بالاترین وفور را داشت. بالاترین حضور پیچک صحرائی در اقلیم نیمه‌خشک میانه، با بارندگی 500-250 میلی‌متر، دمای سالیانه 12-6 درجه سانتی‌گراد، تبخیر 4000-1000 میلی‌متر، خاک این‌سپتی-سول و ارتفاع 2800-2600 متر دیده شد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        211 - هفت پیکر نظامی، ردیه‌ای بر افکار صابئین
        شمس الحاجیه اردلانی
        بخش عظیمى از هفت پیکر، به انعکاس دانش هاى کهن، به ویژه دانش نجوم وفرهنگ صابئین، اختصاص دارد و فهم این منظومه بدون آشنایى با اصطلاحات نجوم احکامى وفرهنگ صابئین دشواراست، ستارگان و صفات منسوب به آن‌ها در هفت پیکر کار برد ویژه‌ای دارد، به نظر می‌رسد نظامى با اندیشه‌های صا أکثر
        بخش عظیمى از هفت پیکر، به انعکاس دانش هاى کهن، به ویژه دانش نجوم وفرهنگ صابئین، اختصاص دارد و فهم این منظومه بدون آشنایى با اصطلاحات نجوم احکامى وفرهنگ صابئین دشواراست، ستارگان و صفات منسوب به آن‌ها در هفت پیکر کار برد ویژه‌ای دارد، به نظر می‌رسد نظامى با اندیشه‌های صابئه در تضاد است، و درپی اثبات خرافه‌ای بودن کنش‌های عقیدتی آنان و بی‌پایه نشان دادن با‌ورها‌ی دینی آن‌ها ابتنای، داستان هاى هفتگانه را، برانگیزه‌ی، براندازی باورهای صابئین، قرار داده است. او در طراحی عاقبت کار بهرام، مترصد بوده، غیرعلمى وخرافه بودن نظرات این گروه را، به اثبات بر ساند. صابئین در قرون وسطى، نماینده‌ی شرک، بت ‌پرستى و پرستش ستارگان،؛ بوده اند. آنان، در باور ظهورو تجلى روح الهى، از طریق سیارات، به آموزه هاى نو افلاطونی، نظرداشتند؛ درباور آنان ،جهان داراى روح تلقى مى شد، سرچشمه وجریان حیات و عقل را نیز، از علتی نخستین می‌دانستند، که واحد و ناشناختنى است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        212 - تغییرات اقلیم: بستری نو در برنامه درسی آموزش عالی
        شهناز کرمی کوروش فتحی واجارگاه علی اکبر خسروی بابادی منوچهر فرج زاده اصل
        10.30486/jsre.2021.1915737.1786
        نوبسترسازی در مطالعات برنامه درسی، یکی از مباحث جدیدی است که در ایران مطرح شده و تلاش می‌کند علوم مختلف را در بستر مطالعات برنامه درسی بررسی نماید. تغییرات اقلیم دانشی است که به تغییر آب‌وهوا و اثرات آن می‌پردازد. هدف این پژوهش، ارائۀ بستری جدید در برنامه درسی آموزش عال أکثر
        نوبسترسازی در مطالعات برنامه درسی، یکی از مباحث جدیدی است که در ایران مطرح شده و تلاش می‌کند علوم مختلف را در بستر مطالعات برنامه درسی بررسی نماید. تغییرات اقلیم دانشی است که به تغییر آب‌وهوا و اثرات آن می‌پردازد. هدف این پژوهش، ارائۀ بستری جدید در برنامه درسی آموزش عالی با عنوان برنامه درسی تغییرات اقلیم است و تلاش می‌کند تا مفاهیم اقلیم را وارد مطالعات برنامه درسی نماید. این پژوهش از نوع هدف کاربردی و از نوع ماهیت کیفی است. از لحاظ گردآوری داده‌ها، توصیفی - تحلیلی از نوع تحلیل فکری بازتابی است. از میان اسناد مورد بحث، اسناد قابل دسترس پژوهشگر در فاصلۀ زمانی انجام پژوهش سال‌های 1397 لغایت 1399 مرتبط با دیدگاه برنشتاین مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجۀ به‌دست‌آمده حاکی از آن است با الگو گیری از تئوری برنشتاین می‌توان یک بستری جدید در برنامه درسی آموزش عالی با عنوان تغییرات اقلیم ایجاد کرد تا دانشجویان هم با تغییرات اقلیم آشنا شوند و هم کلاس‌های درسی محلی برای ایجاد تفکر والا درزمینۀ حفاظت از زندگی در روی کرۀ زمین تبدیل گردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        213 - مکانیابی نیروگاه های خورشیدی با استفاده از داده های اقلیمی و سامانه اطلاعات مکانی (مطالعة موردی: استان ایلام)
        هدی احمدی جعفر مرشدی فریده عظیمی
        هدف از این تحقیق تعیین مکان مناسب جهت احداث نیروگاه خورشیدی با توجه به معیار و گزینه های اقلیم (دما، تابش، بارش، ساعت آفتابی، تبخیر)، توپوگرافی (ارتفاع، شیب، جهت شیب، فاصله از گسل)، محیط زیست (کاربری اراضی، رودخانه ها) و محیط انسانی (محدوده مسکونی، راه ها) در محیط سیستم أکثر
        هدف از این تحقیق تعیین مکان مناسب جهت احداث نیروگاه خورشیدی با توجه به معیار و گزینه های اقلیم (دما، تابش، بارش، ساعت آفتابی، تبخیر)، توپوگرافی (ارتفاع، شیب، جهت شیب، فاصله از گسل)، محیط زیست (کاربری اراضی، رودخانه ها) و محیط انسانی (محدوده مسکونی، راه ها) در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل سلسله مراتبی در استان ایلام است. بر اساس نقش و اهمیت این فاکتورها آمار هر کدام از پارامترها در نرم افزار اکسل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نقشه هر کدام از معیارها در محیط (GIS) تهیه گردید و وزن هر کدام از معیارها با روش فرآیند سلسله مراتبی (AHP) تعیین گردید. از محیط نرم افزار ArcGIS®9.3 برای مدلسازی و تلفیق داده ها استفاده شد و نقشه احداث نیروگاه خورشیدی در چهار کلاس مختلف (ضعیف، متوسط، خوب و خیلی خوب) به دست آمد. نتایج نشان داد پهنه هایی که در منطقه با توان خیلی خوب شناسایی شدند مساحتی حدود 1510812500 متر مربع را به خود اختصاص دادند که مناطق جنوبی و غربی استان ایلام بهترین مکان های احداث نیروگاه‌ خورشیدی هستند. نتایح همچنین نشان داد که سیستم اطلاعات جغرافیایی به عنوان یک سیستم پشتیبانی تصمیم گیری و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی مدل انعطاف پذیری در مدلسازی داده های مکانی در انتخاب مکان مناسب نیروگاه خورشیدی است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        214 - ارزیابی حساسیت اراضی منطقه جازموریان به بیابان‌زایی
        مجتبی سلیمانی ساردو علی طویلی عباس علی پور سید مصطفی هاشمی
        بیابان‌زایی پدیده‌ای است که براثر فرایندهای اقلیمی و فعالیت‌های بشری در مناطق خشک و نیمه‌خشک رخ‌داده و سبب کاهش توان تولیدی اکوسیستم و زوال پتانسیل اراضی می‌گردد. در این پژوهش، پتانسیل بیابان‌زایی حوزه آبخیز جازموریان با استفاده از مدل حساسیت تخریب اراضی (ESAs) مورد ارز أکثر
        بیابان‌زایی پدیده‌ای است که براثر فرایندهای اقلیمی و فعالیت‌های بشری در مناطق خشک و نیمه‌خشک رخ‌داده و سبب کاهش توان تولیدی اکوسیستم و زوال پتانسیل اراضی می‌گردد. در این پژوهش، پتانسیل بیابان‌زایی حوزه آبخیز جازموریان با استفاده از مدل حساسیت تخریب اراضی (ESAs) مورد ارزیابی قرار گرفت. به این منظور، ابتدا نقشه واحدهای کاری با استفاده از روش طبقه‌بندی بیشترین شباهت از تصاویر چند طیفی سنجنده OLI ماهواره لندست 8 (سال 2015) استخراج گردید. سپس در هر واحد کاری، شاخص‌های مربوط به هر یک از معیارهای اقلیم، خاک، پوشش گیاهی و مدیریت بر اساس روش‌شناسی مدل و نظر کارشناسی ارزش‌گذاری شد و از میانگین هندسی شاخص‌های مربوط به هر یک از معیارها، وضعیت بیابان‌زایی بر اساس آن معیار و از میانگین‌گیری هندسی معیارها، نقشه وضعیت فعلی بیابان‌زایی ترسیم گردید. نتایج حاصل از ارزیابی، دامنه ارزش ESAs به‌دست‌آمده را در محدوده 46/1 تا 72/1 برآورد نمود که بیانگر پتانسیل بحرانی بیابان‌زایی در منطقه می‌باشد، به‌طوری‌که 3136 و 12299 کیلومتر از وسعت منطقه، به ترتیب در طبقه‌ بحرانی (C2) و (C3) طبقه‌بندی‌شده است. اراضی شور و رسی (83/1=ESAI)، پلایا (78/1=ESAI) و نواحی ارگ و تپه ماسه‎ای (72/1=ESAI) بیشترین امتیاز را کسب نموده‌اند که نشان از حساسیت بالای این نواحی به بیابان‌زایی می‌باشد. همچنین دو معیار کیفیت اقلیم و مدیریت بیشترین امتیاز را به خود اختصاص داده‌اند، لذا در اولویت قرار دادن این معیارها و افزایش سهم آن‌ها در خصوص ارائه مدل‌های منطقه‌ای و روش‌های ارزیابی بیابان‌زایی در منطقه و تدوین برنامه‌های مدیریتی بیابان‌زدایی، از ضرورت بیشتری برخوردار است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        215 - بررسی تاثیر تغییرات اقلیمی بر تغییرات سطح دریاچه مهارلو با استفاده از پردازش تصاویر ماهواره ای
        مسعود سمیعی رضا قضاوی مجتبی پاک پرور عباسعلی ولی
        برای ارزیابی مدیریت منابع آب و تغییرات محیطی منطقه‌ای، پهنه‌بندی دقیق و بررسی دینامیک دریاچه‌ها امری حیاتی است. در این پژوهش، به منظور تهیه نقشه سطح دریاچه مهارلو واقع در حاشیه شهر شیراز و تعیین تغییرات آن در دوره‌های زمانی 18 ساله (1376-1394) از تصاویر ماهواره‌ای لندست أکثر
        برای ارزیابی مدیریت منابع آب و تغییرات محیطی منطقه‌ای، پهنه‌بندی دقیق و بررسی دینامیک دریاچه‌ها امری حیاتی است. در این پژوهش، به منظور تهیه نقشه سطح دریاچه مهارلو واقع در حاشیه شهر شیراز و تعیین تغییرات آن در دوره‌های زمانی 18 ساله (1376-1394) از تصاویر ماهواره‌ای لندست در اواسط بهار استفاده شد. بدین منظور پس از انجام تصحیحات هندسی، رادیومتریک و جوی تصویرهای ماهواره‌ای، سطح آب دریاچه با استفاده از دو روش آستانه گذاری بر روی باند 5 و استفاده از شاخص آبی (NDWI) برای 18 سال بدست آمد. نتایج نشان داد که ضمن وجود نوعی نوسان در مقادیر مساحت دریاچه، در دراز مدت روند کلی کاهشی در مساحت دریاچه وجود دارد. با ارزیابی نتایج حاصله مشخص گردید که بیشترین تغییرات در خطوط ساحلی قسمت شرقی صورت گرفته است. نوسان‌های ﺳﻄﺢ آب ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات برخی از پارامترهای اﻗﻠﻴﻤـﻲ (تبخیر دی تا اردیبهشت ماه، بارش سالانه، متوسط درجه حرارت دی تا اردیبهشت ماه، متوسط درجه حرارت حداکثر دی تا اردیبهشت ماه) بررسی گردید. نتاﻳﺞ آزﻣﻮن ﺿﺮﻳﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﭘﻴﺮﺳﻮن در سطح آماری 05/0 و 01/0 درصد در ﻣﻮرد تبخیر ماه های دی تا اردیبهشت (44/0-) بارش سالانه (77/0)، درجه حرارت متوسط دی تا اردیبهشت (28/0-)، درجه حرارت حداکثر ماه های دی تا اردیبهشت (52/0-) است. روند افزایش و کاهش بارندگی با تغییرات سطح آب دریاچه همسان است. حداقل میزان بارش در سال‌های آبی 1387-1386 و 1388-1387 به ترتیب به میزان 147 و 192 میلی‌متر در سال بوده است که متعاقب با آن میزان سطح دریاچه در حداقل خود به ترتیب 14146 و 15095 هکتار در طی سال‌های مطالعه است. حداکثر میزان بارش در سال آبی 1384-1383 به میزان 745 میلی‌متر در سال بوده که متعاقب با آن میزان سطح دریاچه در حداکثر خود (25806 هکتار) در طی سال‌های مطالعه است. بارندگی 58 درصد تغییرپذیری در سطح دریاچه را تشریح می‌کند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        216 - کمی سازی تأثیر پارامترهای سطحی و شرایط اقلیمی بر دمای سطح زمین با استفاده از داده های انعکاسی و حرارتی سنجش‌ازدور
        نعیم میجانی سعید حمزه محمد کریمی فیروزجایی
        دمای سـطح زمین (LST) برای انواع وسیعی از مطالعات علمی اقلیم شناسـی، هیدرولوژی، منابع طبیعی و غیره مورد نیاز است. پارامترهای مختلفی ازجمله جنس مواد تشکیل دهنده سطح، شرایط توپوگرافی، شرایط محیطی و میزان تابش رسیده به سطح بر LST تأثیرگذار هستند. هدف از انجام پژوهش حاضر، أکثر
        دمای سـطح زمین (LST) برای انواع وسیعی از مطالعات علمی اقلیم شناسـی، هیدرولوژی، منابع طبیعی و غیره مورد نیاز است. پارامترهای مختلفی ازجمله جنس مواد تشکیل دهنده سطح، شرایط توپوگرافی، شرایط محیطی و میزان تابش رسیده به سطح بر LST تأثیرگذار هستند. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی تأثیر تغییرات توپوگرافی، شرایط اقلیمی و تابش ورودی بر LST با استفاده از داده های انعکاسی و حرارتی سنجش‌ازدور است. در این پژوهش از مجموعه داده های انعکاسی و حرارتی ماهواره لندست 8، مدل رقومی ارتفاعی ASTER، محصول بخارآب مودیس (MOD07) برای تاریخ 2 مرداد 1397 و نقشه توپوگرافی و اقلیمی منطقه جنوب استان کرمان استفاده شد. برای محاسبه LST از روش تک کاناله و جهت محاسبه تابش طول‌موج کوتاه و بلند ورودی به سطح، از روش ارائه‌شده در الگوریتم بیلان انرژی سبال استفاده‌ شد. ارتباط بین LST با متغیر های مستقل ازجمله ارتفاع، شیب، جهت شیب، پوشش گیاهی و تابش ورودی به سطح با استفاده از تحلیل های آماری بررسی‌شد. نتایج نشان داد که ضریب همبستگی بین LST و هر یک از پارامترهای مستقل بیشتر از 0.7 می باشد. همچنین با بررسی های آماری، معنادار بودن نتایج ارتباط بین LST و پارامترهای توپوگرافی، شاخص اختلاف پوشش گیاهی نرمال شده (NDVI) و تابش ورودی در سطح 95 درصد معنادار بود. نتایج بررسی LST در شرایط اقلیمی فراخشک، خشک، نیمه‌خشک، مدیترانه ای، نیمه مرطوب و مرطوب بیانگر این است که اقلیم های با دمای بالاتر نسبت به اقلیم های با دمای پایین تر دارای میانگین ارتفاع و NDVI پایین تر و دارای میانگین تابش طول‌موج بلند ورودی به سطح بالاتری هستند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        217 - پیش بینی اثرات تغییرات اقلیمی بر توزیع جنگل های مانگرو در ایران با استفاده از مدل حداکثر آنتروپی
        راضیه قیومی الهام ابراهیمی فرهاد حسینی طایفه مصطفی کشتکار
        مدل سازی توزیع مکانی جوامع گیاهی برای پیش بینی زیستگاه های بالقوه و به‌ منظور حفاظت از گونه ها صورت گرفته و موجب شناخت عوامل مؤثر بر توزیع آن‌ها خواهد شد. هدف از این پژوهش مطالعه تأثیر تغییرات اقلیمی در تعیین رویشگاه های بالقوه جنگل های مانگرو ایران و مدل سازی توزیع أکثر
        مدل سازی توزیع مکانی جوامع گیاهی برای پیش بینی زیستگاه های بالقوه و به‌ منظور حفاظت از گونه ها صورت گرفته و موجب شناخت عوامل مؤثر بر توزیع آن‌ها خواهد شد. هدف از این پژوهش مطالعه تأثیر تغییرات اقلیمی در تعیین رویشگاه های بالقوه جنگل های مانگرو ایران و مدل سازی توزیع گونه ای آن است. در این مطالعه نقاط حضور گونه حرا به‌عنوان گونه غالب ثبت و مدل سازی توزیع گونه ای با روش حداکثر آنتروپی در نرم‌افزار MaxEnt انجام شد. نتایج نشان داد مناسب ترین مناطق برای توزیع آن در شرایط اقلیم کنونی، سواحل دریای عمان و مناطق شرقی خلیج‌ فارس حدفاصل خلیج گواتر تا سواحل شمالی جزیره قشم و خلیج نایبند در جنوب استان بوشهر هستند. در سال 2050 برحسب سناریوی RCP2/6 مطلوبیت زیستگاهی در سواحل شرقی خلیج‌ فارس و برحسب سناریوی RCP8/5 مطلوبیت زیستگاهی در سواحل شرقی دریای عمان افزایش خواهد یافت. در سناریوهای فعلی و آینده، سواحل شمال استان بوشهر و استان خوزستان فاقد مطلوبیت زیستگاهی است. نتایج این پژوهش برای برنامه‌ریزی حفاظت و توسعه دست کاشت این جنگل ها کاربرد خواهد داشت. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        218 - مدل‌سازی مطلوبیت رویشگاه گبر (Acacia tortilis (Forssk.) Hayne) با استفاده از روش حداکثر آنتروپی در استان هرمزگان
        سیروس مداحی نژاد یحیی اسماعیل‌پور مرضیه رضایی
        10.30495/girs.2023.688847
        از عوامل مؤثر بر پراکنش گونه‌های گیاهی می‌توان از اقلیم، خصوصیات خاک، توپوگرافی، کاربری اراضی و مجموع ارتباطات زیستی نام برد؛ که اقلیم یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در پراکنش گونه‌های گیاهی است. پژوهش حاضر به‌منظور پیش‌بینی پراکنش جغرافیایی گونه گبر (Acacia tortilis (Forss أکثر
        از عوامل مؤثر بر پراکنش گونه‌های گیاهی می‌توان از اقلیم، خصوصیات خاک، توپوگرافی، کاربری اراضی و مجموع ارتباطات زیستی نام برد؛ که اقلیم یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در پراکنش گونه‌های گیاهی است. پژوهش حاضر به‌منظور پیش‌بینی پراکنش جغرافیایی گونه گبر (Acacia tortilis (Forssk.) Hayne)، یافتن عوامل محیطی مهم و بررسی دامنة تحمل گونه‌‌ها نسبت به عوامل محیطی در استان هرمزگان انجام شد. با توجه به هدف، اطلاعات پوشش گیاهی و عوامل رویشگاهی از قبیل پستی‌وبلندی، اقلیم، زمین‌شناسی و خاک جمع‌آوری شد. نمونه‌برداری از پوشش گیاهی به روش تصادفی- سیستماتیک از طریق پلات‌گذاری در امتداد 4 ترانسکت 1000 -200 متری انجام شد. نقشة متغیرهای محیطی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه شد. سپس نقشه‌های پیش‌بینی مربوط به پراکنش گونه با استفاده از روش مدل‌سازی آنتروپی حداکثر تهیه شد. دقّت مدل‌های پیش‌بینی حاصل با استفاده از آماره AUC مورد ارزیابی قرار گرفت. به‌طورکلی نتایج نشان داد، متغیرهای مجموع بارندگی گرم‌ترین فصل سال، تغییرات فصلی بارندگی ( ضریب تغییرات)، مجموع بارندگی کم بارش‌ترین فصل سال، میانگین دمای خشک‌ترین فصل سال، میانگین گرم‌ترین فصل سال، از مهم‌ترین ویژگی‌های اقلیمی تأثیرگذار بر پراکنش گونه گبر (Acacia tortilis (Forssk.) Hayne) هستند. نتایج این تحقیق می‌تواند راهگشای مشکلات پیش ‌روی مدیریت رویشگاه باشد. درواقع هرگاه گونه‌ای در اثر تخریب زیستگاه دچار تهدید شود، با شناخت عواملی که گونه به آن‌ها وابستگی شدیدی دارد، می‌توان طرح‌های حفاظتی با توجه به نیازهای زیستگاهی گونه ارائه کرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        219 - ارزیابی وضعیت بیابان‌زایی در حوضه آبخیز سفیددشت- بروجن (استان چهارمحال و بختیاری) با استفاده از مدل مدالوس
        فاطمه نفر عطاالله ابراهیمی علی اصغر نقی پور برج
        10.30495/girs.2022.682333
        پیشینه و هدف تخریب منابع در بسیاری از نقاط جهان، با توجه به روند روزافزون آن تهدیدی جدی برای بشریت است. بیابان‌زایی که یکی از مظاهر این تخریب است، اکثر کشورها را تحت تأثیر قرار داده و به عنوان سومین چالش قرن بیست و یکم بعد از دو چالش تغییر اقلیم و کمبود آب شیرین معرفی ش أکثر
        پیشینه و هدف تخریب منابع در بسیاری از نقاط جهان، با توجه به روند روزافزون آن تهدیدی جدی برای بشریت است. بیابان‌زایی که یکی از مظاهر این تخریب است، اکثر کشورها را تحت تأثیر قرار داده و به عنوان سومین چالش قرن بیست و یکم بعد از دو چالش تغییر اقلیم و کمبود آب شیرین معرفی شده است. بیابان‌زایی، تخریب زمین در مناطق خشک، نیمه‌خشک و نیمه مرطوب است. این وضعیت در نتیجه یک سرى فرآیندهاى مهم ایجاد می‌شود که مهم‌ترین این فرآیند‌ها، دو عامل فعالیت‌هاى بشرى و تغییرات اقلیمى هستند. روش‌های متعددی برای تعیین روند بیابان‌زایی توسعه‌یافته است که یکی از آن‌ها که کاربرد زیادی دارد، روش مدالوس است. ارزیابی وضعیت فرآیندهای بیابان‌زایی (تخریب زمین) در یک روستا، منطقه یا کشور از آن جهت حائز اهمیت است که این ارزیابی امکان اتخاذ تصمیماتی آگاهانه در خصوص ابعاد مالی و میزان سرمایه گذاری مورد نیاز برای کنترل آن را فراهم می‌آورد. از آنجا که حوضه آبخیز سفیددشت-بروجن یکی از دشت‌های حاصلخیز استان چهارمحال و بختیاری می‌باشد و با توجه به وسعت آن و همچنین تمرکز صنایع و بخش زیادی از جمعیت استان چهارمحال و بختیاری در این دشت، مطالعه پدیده بیابان‌زایی در این منطقه از اهمیت زیادی برخوردار است. با توجه به توسعه پدیده بیابان‌زایی در منطقه سفیددشت-بروجن و لزوم توجه به اهمیت نتایج این پدیده مخرب در آینده، هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی بیابان‌زایی با استفاده از مدل مدالوس در حوضة آبخیز سفیددشت-بروجن به مساحت 92565 هکتار، واقع در استان چهارمحال و بختیاری است. مواد و روش ها ابتدا در این پژوهش، با استفاده از مدل سلول خودکار مارکوف سنجش ‌‌از دوری و تصاویر ماهواره لندست سال‌های 1998، 2009 و 2018 به بررسی و آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی پرداخته شد. میزان تغییرات طی این دوره زمانی مشخص شد، نقاطی که در آن بیشترین تغییرات رخ داده بود را انتخاب و با استفاده از این نقاط، در مدل مدالوس عوامل مؤثر در بیابان‌زایی و وضعیت فعلی آن مدنظر قرار گرفت. سپس، پارامترهای مؤثر در بیابان‌زایی به تفکیک در این نقاط بررسی و مدل مدالوس در این نقاط اجرا شد. برای این منظور، طبق روش مدالوس، توسط تیم کارشناسی مجرب متشکل از اساتید و کارشناسان منابع طبیعی عوامل مؤثر در بیابان‌زایی منطقه شناسایی شده و هر کدام به عنوان یک معیار شامل اقلیم، پوشش گیاهی، خاک، آب زیرزمینی و مدیریت و سیاست در نظر گرفته شدند. سپس خصوصیات معیارهای مذکور که در بیابان‌زایی منطقه مؤثرند، به عنوان شاخص، مد نظر قرار گرفتند. هر شاخص در رابطه با تأثیر آن در بیابان‌زایی وزنی دریافت کرد و با ارزیابی آن‌ها، میزان تأثیر معیار در فرآیند بیابان‌زایی مشخص شد. سپس، نقشه معیارها و در نهایت نقشه بیابان‌زایی از میانگین هندسی آن ها به دست آمد. به منظور بررسی معیار اقلیم سه شاخص بارندگی، جهت و شاخص خشکی در نظر گرفته شد. بررسی ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی اقلیم ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ نقاط نمونه در ایستگاه‌های ﺳﺎزﻣﺎن هواشناسی و آب ﻣﻨﻄﻘﻪای استان که به صورت نقطه‌ای برداشت می‌شود، ارزیابی شد. جهت ارزیابی وضعیت خاک، برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی از جمله بافت خاک، اسیدیته، هدایت الکتریکی و میزان مواد آلی، انتخاب شدند. برای تعیین ویژگی‌های خاک ابتدا 170 نقطه نمونه‌برداری در منطقه مورد مطالعه مشخص و از سطح 0 تا 20 سانتیمتری خاک، نمونه‌برداری انجام و به آزمایشگاه منتقل شد.نتایج و بحث پس از ارزیابی و امتیازدهی شاخص‌ها نتایج نشان داد که معیار اقلیم با امتیاز 1.80 در دو کلاس شدید و خیلی شدید، بیشترین نقش را در بیابان‌زایی منطقه دارد. وضعیت معیار مدیریت و سیاست، پوشش گیاهی و خاک منطقه به ترتیب با امتیاز 1.76، 1.71 و 1.55 در دو کلاس شدید و خیلی شدید و معیار آب زیرزمینی در کل سطح منطقه با امتیاز 1.33 در کلاس متوسط قرار گرفت. بر اساس مدل مدالوس، امتیاز وضعیت فعلی بیابان‌زایی 1.63 برآورد شد. بر اساس این نقشه، وضعیت بیابان‌زایی منطقه در دو کلاس شدید و خیلی شدید قرار گرفت. در نهایت مشخص شد 56 درصد از سطح منطقه با وضعیت بیابان‌زایی شدید و 44 درصد با وضعیت خیلی شدید مواجه است. نتایج نشان داد که قسمت شمالی منطقه مورد مطالعه بسیار آسیب‌پذیر است، در حالی که قسمت جنوبی منطقه کمتر در معرض بیابان‌زایی هستند با این حال، این منطقه از شدت بیابان‌زایی بالایی برخوردار است. نتایج نشان داد بخش شمالی منطقه مورد مطالعه به شدت در معرض منطقه مورد مطالعه نسبت به پدیده بیابان‌زایی است. بیابانی شدن واقع شده حال آنکه در قسمت جنوبی منطقه این وضعیت شرایط بهتری دارد؛ هر چند در این منطقه نیز فرایند بیابانی شدن در حال وقوع با شدت بالایی است. در این مدل معیارهای اقلیم، خاک، پوشش گیاهی، آب زیرزمینی، مدیریت و سیاست انتخاب شدند. طبق نتایج حاصل از این پژوهش، به ترتیب معیارهای اقلیم و مدیریت و سیاست بیشترین تأثیر را در بیابان‌زایی حوضه مطالعاتی داشته‌اند و در مقابل معیارهای پوشش‌گیاهی، خاک و آب زیرزمینی دارای کمترین تأثیر بودند. با توجه به میزان پایین بارندگی و خشکسالی‌های سال‌های اخیر، صدور مجوزهای غیر مجاز چاه در سفیددشت و به دنبال آن برداشت‌های بی‌رویه بیش از توان سفره‌های آب زیرزمینی باعث خشک شدن اکثر چاه‌های این منطقه شده است همچنین خشک شدن تالاب دهنو در این منطقه دلیل دیگر شدت بیابان‌زایی منطقه مطالعاتی می‌باشد.نتیجه گیری در پژوهش با توجه به نتایج به دست آمده پدیده بیابان‌زایی در این منطقه رو به افزایش است و پیامدهای مخربی برجای گذاشته است. منطقه مطالعاتی بر طبق تعریف ارائه‌شده از بیابان‌زایی، دارای هر دو شرایط بیابان‌زایی طبیعی و انسانی است. عوامل طبیعی چون شرایط نامساعد اقلیمی از جمله کمبود ریزش‌های جوی، خشکسالی‌های پیاپی، محدودیت منابع آبی، از یک سو و عوامل مخرب انسانی از جمله نظام سنتی کشاورزی، چرای بی‌رویه دام، بهره برداری بیش از حد از آب‌های زیرزمینی، تبدیل مراتع به اراضی کشاورزی، صنایع، معادن و تأسیسات، تخریب پوشش‌گیاهی و بوته‌کنی از سوی دیگر باعث نابودی مراتع و منابع طبیعی و تسریع روند بیابان‌زایی در منطقه شده است. از جمله راه‌های مقابله با بیابان‌زایی در منطقه، می‌توان بهره‌برداری اصولی از مراتع و چراگاه‌ها با توجه به ظرفیت آن‌ها در زمان مناسب، قرق منطقه به طور دائم تحت فعالیت‌های بیابان‌زدایی بیولوژیکی و مکانیکی، بهره‌برداری مناسب از آب‌های زیرزمینی و جلوگیری از تغییر کاربری اراضی اشاره کرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        220 - بررسی تغییرات مؤلفه های فنولوژی پوشش گیاهی ایران در پاسخ به تغییرات اقلیمی با استفاده از NDVI سنجنده AVHRR در دوره زمانی 1982 تا 2018
        هادی زارع خورمیزی حمیدرضا غفاریان مالمیری
        10.30495/girs.2020.675970
        پیشینه و هدف تغییرات آب و هوایی تأثیر منفی بر تولید محصولات کشاورزی و سیستم های زیست ‌محیطی کشور های مختلف داشته است. فنولوژی پوشش گیاهی زمان وقوع رخدادهای تکرارپذیر گیاهان را در رابطه با عوامل زنده و غیرزنده توصیف می کند. فنولوژی یکی از حساس ترین شاخص های زیستی برا أکثر
        پیشینه و هدف تغییرات آب و هوایی تأثیر منفی بر تولید محصولات کشاورزی و سیستم های زیست ‌محیطی کشور های مختلف داشته است. فنولوژی پوشش گیاهی زمان وقوع رخدادهای تکرارپذیر گیاهان را در رابطه با عوامل زنده و غیرزنده توصیف می کند. فنولوژی یکی از حساس ترین شاخص های زیستی برای بررسی تأثیر گرمایش جهانی بر اکوسیستم های زمینی است، زیرا نشان‌دهنده تبادل انرژی، کربن و بخارآب بین سطوح پایین جو و بیوسفر است. تغییرات در فنولوژی گونه های گیاهی می تواند طیف گسترده ای از تأثیرات را در فرآیندهای زیست محیطی و کشاورزی به همراه داشته باشد. دو رویکرد متداول برای نظارت بر فنولوژی پوشش های گیاهی وجود دارد. اولین رویکرد که در بسیاری از مطالعات قبلی فنولوژی استفاده‌شده است، مبتنی بر مطالعات میدانی و ثبت تغییرات سالانه رخدادهای فنولوژی در پاسخ به متغیرهای محیطی است. این رویکرد برای مقیاس های کوچک با تعداد سایت های برداشت زمینی محدود مناسب است و برای مطالعات در مقیاس وسیع نه‌تنها کارا و دقیق نیست بلکه هزینه‌بر و در برخی مناطق غیر ممکن است. دومین رویکرد استفاده از فن آوری سنجش‌ازدور است. تاکنون تغییرات مؤلفه‌های فنولوژی پوشش گیاهی ایران در پاسخ به تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی موردبررسی قرار نگرفته است. هدف از مطالعه، تعیین تغییرات هرکدام از مؤلفه‌های فنولوژی پوشش های گیاهی با استفاده ازسری‌های زمانی NDVI سنجنده AVHRR است.مواد و روش هادر این مطالعه از محصول NDVI روزانه سنجنده AVHRR باقدرت تفکیک مکانی 0.05 در 0.05 درجه بانام AVH13C1 استفاده شد. به ‌منظور بررسی تغییرات مؤلفه‌های فنولوژی پوشش های گیاهی ایران از چهار سری زمانی یک‌ساله مربوط به سال های زمان گذشته (1982-1985) و زمان حال (2015-2018) استفاده شد. استخراج مؤلفه‌های فنولوژی ازسری‌های زمانی شاخص های پوشش گیاهی در ابتدا نیازمند یک سیگنال رشد پیوسته و بدون داده های ازدست‌رفته و دورافتاده است. برای بازسازی داده های ازدست‌رفته و دورافتاده در منحنی رشد از الگوریتم HANTS استفاده شد. به ‌منظور استخراج مؤلفه‌های مختلف فنولوژی از نرم‌افزارTimesat استفاده شد. پارامترهای زمان شروع فصل رشد، زمان پایان فصل رشد، ارزش پایه، زمان وسط فصل رشد، حداکثر ارزش، دامنه فصل رشد، ارزش در نقطه شروع فصل رشد، نرخ افزایش در دوره شروع رشد و نرخ کاهش در دوره پایان رشد با استفاده از Timesat در هر سری زمانی یک‌ساله استخراج شد و سپس میانگین چهارساله مقادیر این پارامتر ها در سری های زمانی گذشته با سری های زمانی حال مقایسه شد.نتایج و بحثمقایسه میانگین چهارساله مؤلفه‌های فنولوژی زمان شروع فصل رشد، پایان فصل رشد، طول فصل رشد و زمان وسط فصل رشد در سطح کل ایران نشان داد این شاخص ها به ترتیب به میزان 12، 19، 7، 13 روز کاهش‌یافته است. تغییرات این مؤلفه‌ها در مناطق پست با ارتفاع کمتر از 1500 متر با مناطق مرتفع که شامل سلسله جبال البرز و زاگرس است؛ کاملاً متفاوت است. به‌طوری‌که زمان پایان فصل رشد، طول فصل رشد و زمان وسط فصل رشد در ارتفاعات البرز و زاگرس تقریباً از ارتفاع 1500 متر به بالا به ترتیب به‌طور میانگین به میزان 38، 46 و 19 روز کاهش‌یافته است. در مناطق پست در حاشیه خلیج‌فارس و دریای خزر مؤلفه های فنولوژی زمان پایان فصل رشد و طول فصل رشد تقریباً به ترتیب به میزان 40 و 44 روز افزایش‌یافته است. طولانی شدن فصل رشد به عوامل مختلف اقلیمی به‌ویژه گرم شدن کره زمین ناشی از افزایش گازهای گلخانه ای و یا در دسترس بودن آب نسبت داده‌شده است. در ایران در اکثر مناطق زمان شروع فصل رشد به‌ویژه در ارتفاعات البرز و زاگرس که دما عامل محدودکننده در شروع رشد است، کاهش‌یافته است. همچنین زمان پایان فصل رشد و طول فصل رشد و زمان وسط فصل رشد نیز کاهش‌یافته است. این امر نشان‌دهنده این است که در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران در مراحل میانی و پایانی رشد گیاهی، رطوبت و بارندگی عامل محدودکننده برای رشد است. در مناطقی مانند حاشیه خلیج‌فارس و دریای خزر که رطوبت کمتر عامل محدودکننده بوده است، زمان پایان فصل رشد و طول فصل رشد نیز افزایش‌یافته است. بر اساس نتایج مؤلفه‌های فنولوژی نظیر دامنه فصل رشد، حداکثر میزان رشد، ارزش پایه، ارزش در نقطه شروع رشد، نسبت افزایش در شروع فصل رشد و نسبت کاهش در پایان فصل رشد در ارتفاعات البرز و زاگرس افزایش‌یافته است و در سایر مناطق که عموماً مناطق با ارتفاع کمتر از 1500 را شامل می شود این مؤلفه کاهش‌یافته است. به نظر می رسد در مناطق خشک و نیمه‌خشک، فراوانی موج گرما می تواند تبخیر و تعرق گیاه را نیز افزایش دهد که سبب کمبود رطوبت در خاک می شود. بنابراین در ارتفاعات که در ابتدای فصل رویش دما عامل کنترل‌کننده است، افزایش دما در سری های زمانی جدید منجر به افزایش رشد گیاهان و قابلیت تولید اکوسیستم شده و پارامترهای فنولوژی نظیر دامنه فصل رشد، حداکثر میزان رشد، ارزش پایه و ارزش در نقطه شروع رشد افزایش‌یافته است. اما در مناطق پست و دشتی و همچنین در اواخر دوره رشد گیاهی در ارتفاعات، افزایش دما منجر به افزایش تبخیر و تعرق شده و دامنه فصل رشد، حداکثر میزان رشد، ارزش پایه و ارزش در نقطه شروع رشد را کاهش داده است.نتیجه گیری تغییرات پارامترهای فنولوژی نظیر زمان شروع فصل رشد، زمان پایان فصل رشد و طول فصل رشد می تواند تأثیر منفی بر تولید محصولات کشاورزی و سیستم های زیست‌محیطی کشور داشته است. شروع زودتر فصل رشد در سری های زمانی سال های اخیر نسبت به 35 سال گذشته می تواند تهدید مهمی برای تولید محصولات کشاورزی و باغی باشد، زیرا سرما و یخبندان از مهم‌ترین پارامترهای اقلیمی در زمینه اقلیم کشاورزی است که آسیب های ناشی از آن‌ها، امکان تولید بسیاری از محصولات کشاورزی و باغی را در مناطق آسیب‌پذیر کاهش می دهد. به‌طورکلی نتایج پژوهش حاضر یک زنجیره وقایع به‌هم‌پیوسته، ناشی از تغییرات اقلیمی و افزایش دما را در مؤلفه‌های مختلف فنولوژی در ارتفاعات البرز و زاگرس و همچنین در مناطق پست و دشتی به‌ویژه در حاشیه خلیج‌فارس و دریای خزر نشان می دهد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        221 - ارزیابی تخریب اراضی با استفاده از داده‌های سنجش‌از‌دور ماهواره لندست در بازۀ زمانی 1400-1390 (مطالعۀ موردی: شهرستان اصفهان)
        هادی اسکندری دامنه حامد اسکندری دامنه حسن خسروی میثم چراغی محسن عادلی ساردوئی
        10.30495/girs.2023.686944
        پیشینه و هدف تخریب اراضی یکی از پدیده‌های مخرب است که ثبات و امنیت اکوسیستم‌ها به‌ویژه در مناطق خشک را تهدید می‌کند. تخریب اراضی می‌تواند منجر به کاهش حاصلخیزی و بهره‌وری خاک، مهاجرت و جابه جایی جمعیت، ناامنی غذایی و نابودی اکوسیستم‌ها شود. علیرغم اقدامات گسترده در زمین أکثر
        پیشینه و هدف تخریب اراضی یکی از پدیده‌های مخرب است که ثبات و امنیت اکوسیستم‌ها به‌ویژه در مناطق خشک را تهدید می‌کند. تخریب اراضی می‌تواند منجر به کاهش حاصلخیزی و بهره‌وری خاک، مهاجرت و جابه جایی جمعیت، ناامنی غذایی و نابودی اکوسیستم‌ها شود. علیرغم اقدامات گسترده در زمینه مقابله با تخریب اراضی، این مشکل در دهه‌های اخیر نه‌تنها کاهش نیافته است، بلکه به تدریج تشدید شده است. بنابراین، پایش تخریب اراضی و آشکارسازی ویژگی‌های آن برای مدیریت و بازیابی کیفیت اراضی ضروری است و این پایش در مناطق خشک امکان مدیریت صحیح و مبارزه با این پدیده را تسهیل می‌کند. پایش تخریب اراضی در این مناطق با استفاده از داده‌های سنجش از دور امکان پذیر است، به نحوی که این دانش به‌طور گسترده‌ای برای پایش تخریب اراضی منطقه‌ای مورد استفاده قرار خواهد گرفت. باتوجه به اهمیت موضوع تخریب اراضی و نیاز به پایش اراضی جهت دستیابی به درک درستی از وضعیت شهرستان اصفهان و به‌دنبال آن ایجاد مدیریت مناسب و به موقع جهت جلوگیری از گسترش تخریب، این تحقیق با هدف بررسی وضعیت تخریب اراضی در این شهرستان با استفاده از مدل‌سازی شاخص‌های محیطی حاصل از داده‌های ماهواره‌ای در بازه زمانی 1390-1400، انجام شد.مواد و روش ها در این تحقیق به‌منظور بررسی روند تغییرات کاربری اراضی در حوزۀ مطالعاتی، از تصاویر ماهواره‌ای لندست، سنجنده‌های TM و OLI استفاده گردید و همچنین از داده‌های حاصل از بازدید میدانی به عنوان اطلاعات جانبی استفاده شد. پردازش و تحلیل تصاویر ماهواره‌ای در محیط نرم‌افزار ENVI صورت گرفت. به‌منظور تهیۀ نقشۀ تغییرات کاربری اراضی، روش طبقه‌بندی نظارت ‌شده حداکثر احتمال بکار گرفته شد. سپس تمامی کاربری‌های منطقۀ مورد مطالعه در چهار کاربری اراضی کشاورزی، مراتع، اراضی بایر و شوره‌زار و مناطق شهری و انسان ساخت تقسیم‌بندی شدند. در نهایت لایه‌های بدست آمده، جهت محاسبۀ مساحت کاربری‌ها و تهیۀ نقشۀ خروجی مناسب به نرم‌افزار ArcGIS منتقل گردید. پس از بررسی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از روش حداکثر احتمال شاخص‌های شوری خاک SI و شاخص اقلیمی Albedo، شاخص پوشش گیاهی NDVI و LSM تهیه شدند. شاخص‌ شوری خاک SI یکی از شاخص‌های اصلی ارزیابی تخریب سرزمین است؛ این شاخص استخراج شده از تصاویر ماهواره‌ای، قادر به ارزیابی شوری خاک در مناطق خشک و نیمه‌خشک می‌باشد که با استفاده از رابطۀ SI=√(ρ_Blue×ρ_Red ) (ρBlue و ρRed به‌ترتیب باند قرمز و آبی در سنجنده‌های TM و OLI در ماهواره لندست) محاسبه گردید. شاخص آلبیدو سطحی بدست آمده از داده‌های سنجش از دور یک پارامتر فیزیکی است که ویژگی‌های بازتاب سطح و طول موج‌های کوتاه خورشید را بیان می‌کند. این پارامتر فیزیکی تحت تأثیر پوشش گیاهی، رطوبت خاک و سایر شرایط سطح زمین می‌باشد. بنابراین، با بررسی تغییرات آلبیدو می‌توان تغییرات در سطح زمین و نتیجه تخریب اراضی را به‌خوبی مورد بررسی قرار داد. برای محاسبه آلبدو سطح در سنجنده‌های TM و OLI در این مطالعه از رابطۀ AIbedo=0.356 ρ_Blue+0.130ρ_Red+0.373ρ_NIR+0.085ρ_SWIR1+0.072ρ_SWIR2-0.018 (ρ باند مربوط به تصاویر سنجنده TM و OLI ماهواره لندست) استفاده شد. برای بررسی پوشش گیاهی در این پژوهش، از شاخص NDVI که از تصاویر ماهواره لندست، سنجنده‌های TM و OLI به‌دست می‌آید، استفاده شد. این شاخص بیشترین حساسیت را به تغییرات پوشش گیاهی داشته و در مقابل اثرات جوی و زمینه خاک، به جز در مواردی که پوشش گیاهی کم باشد، حساسیت کمتری دارد. یکی دیگر از پارامتر‌های بسیار مهم برای بررسی تخریب اراضی، بررسی رطوبت سطحی خاک است که در این مطالعه با استفاده از تغییرات شاخص LSM مورد مطالعه قرار گرفت.در نهایت برای برآورد تخریب اراضی (LD) درسال‌های 1390، 1395 و 1400 از روش آنالیز مؤلفه‌های اولیه (PCA) بین شاخص‌های Albedo، SI، NDVI و LSM استفاده شد. ابتدا شاخص‌های مورد نظر نرمال‌سازی شدند و سپس مقدار تخریب اراضی برای هر سال برآورد گردید. به طوری که مقادیر زیاد تخریب اراضی نشان دهنده حداکثر تخریب اراضی می‌باشد.نتایج و بحث بررسی روند تغییرات کاربری اراضی شهرستان اصفهان در چهار کاربری اراضی کشاورزی، مراتع، اراضی بایر و شوره‌زار و مناطق شهری و انسان ساخت در بازه زمانی 1400-1390 نشان داد که بین سال‌های 1395-1390 اراضی کشاورزی و مراتع به ترتیب 7/5 و 06/5 درصد کاهش داشت؛ در حالی‌که اراضی بایر و شوره‌زار و مناطق شهری و انسان ساخت به ترتیب 10.45 و 1.51 درصد افزایش داشتند. ازطرفی، در بازه زمانی 1400-1395 اراضی کشاورزی و مراتع به‌ترتیب 0.75 و 1.25 درصد کاهش و اراضی بایر و شوره‌زار و مناطق شهری و انسان ساخت 1.51 و 0.5 درصد افزایش نشان داده‌اند. همچنین در باز زمانی 1400-1390 اراضی کشاورزی و مراتع به‌ترتیب کاهش 6.45 و 6.32 درصدی و کاربری‌های اراضی بایر و شوره‌زار و مناطق مسکونی و انسان ساخت به ترتیب افزایش 11.96 و 0.8 درصدی داشتند. بررسی روند تغییرات کاربری اراضی نشان داد که در این بازه زمانی 10 ساله، روند تخریب اراضی کشاورزی و مراتع، کاهشی بوده و اراضی بایر و شوره‌زار و همچنین مناطق شهری و انسان ساخت در حال افزایش بود. بررسی تغییرات کلاس‌های بیابان‌زایی نشان داد که در بازه زمانی مورد مطالعه، کلاس‌های متوسط، شدید و خیلی شدید بیابان‌زایی افزایش یافته به‌طوری‌که مساحت زمین‌های بیابانی به‌ترتیب از 3428، 2817 و 1340 در سال 1390 به 4079، 4276 و 4302 کیلومتر‌مربع در سال 1400 افزایش یافته است. کلاس‌های کم و خیلی کم نیز از 2826 و 5295 در سال 1390 به 574 و 2475 کیلومتر‌مربع در سال 1400 رسیده است. این تغییرات نشان دهنده افزایش بیابان‌زایی در شهرستان اصفهان است.نتیجه گیری با استفاده از شاخص‌های برآورد شده از تصاویر سنجش دور، می‌تواند با دقتی مناسب روند تخریب و بیابان‌زایی را پایش کرد و اقدامت لازم برای مقابله با این پدیده مخرب را در دستور کار قرار داد. با استفاده از نتایج حاصل از این پژوهش می‌توان روند تخریب اراضی شهرستان اصفهان را در گذر زمان برآورد کرد و برنامه‌ها و سیاست‌های لازم برای مقابله با این پدیده را اعمال نمود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        222 - ارزیابی کارایی استفاده از تغییرات خرد اقلیم در تفکیک پوشش اراضی در مقایسه ‏با برخی از روش‌های طبقه‌بندی نظارت‌شده در ‏محیط‌های شهری خشک
        نجمه ستاری ملیحه عرفانی فاطمه جهانی شکیب
        10.30495/girs.2023.689922
        تفکیک بین اراضی بایر و ساخت و ساز شده از یکی از مهم‌ترین مسائل در تهیه نقشه کاربری اراضی/ پوشش اراضی در اقلیم‌های خشک و نیمه‌خشک است. در این راستا پژوهشگران بسیاری سعی در افزایش دقت طبقه‌بندی از طریق به کارگیری روش‌های مختلف داشته‌اند که دنبال کردن برخی از روش‌ها پی أکثر
        تفکیک بین اراضی بایر و ساخت و ساز شده از یکی از مهم‌ترین مسائل در تهیه نقشه کاربری اراضی/ پوشش اراضی در اقلیم‌های خشک و نیمه‌خشک است. در این راستا پژوهشگران بسیاری سعی در افزایش دقت طبقه‌بندی از طریق به کارگیری روش‌های مختلف داشته‌اند که دنبال کردن برخی از روش‌ها پیچیده و زمانبر است. از این رو مقاله حاضر با هدف به کارگیری تغییرات خرد اقلیم از طریق اجرای الگوریتم پهنه‌بندی محلی اقلیم ( LCZ ) در شناسایی کاربری اراضی با تاکید بر تفکیک مناطق ساخت و ساز شده در یکی از شهرهای خشک ایران انجام شد و کارایی روش با بررسی صحت طبقه‌بندی در مقایسه با روش‌های مختلف نظارت شده شامل حداکثر احتمال، حداقل فاصله، فیشر، KNN، Artmapفازی، شبکه عصبی مصنوعی و ماشین بردار پشتیبان مقایسه گردید. منطقه مورد مطالعه شهر زاهدان بوده که دارای رشد مناطق ساخت و ساز شده بسیار چشمگیری در دهه‌های گذشته است. به این منظور از چهار دوره از تصاویر ماهواره لندست هشت سال 2020 استفاده شد. نمونه‌های تعلیمی از گوگل ارث استخراج شد و صحت‌سنجی نتایج طبقه‌بندی‌ها به کمک 218 نقطه تصادفی انجام شد. نتایج صحت‌سنجی نشان داد که استفاده از الگوریتم LCZ با صحت کلی و ضریب کاپای 33/96 درصد و 95/0 بالاترین و پس از آن روش‌های ماشین بردار پشتیبان و فیشر با صحت کلی 61/87 و 03/83 و ضریب کاپای 82/0 و 75/0 قرار دارند. از این‌رو برای مطالعات کاربری اراضی/پوشش اراضی روش LCZ که خرد اقلیم‌های محلی را در نظر می‌گیرد، پیشنهاد می‌شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        223 - خوانش الگوهای اقلیمی در نمای خانه‌های ایرانی - اسلامی
        سیده مهسا زمانیان محمد لطیفی محمدجواد مهدوی‌نژاد
        10.30486/pia.2023.1989085.1045
        بنیان‌های شکل‌گیری بنا در معماری ایرانی-اسلامی و هماهنگی آن با اقلیم منجر به شکلی‌ پایدار در معماری شده؛‌ به‌طوری که در مطالعات این حوزه بر خصوصیات اقلیمی در نمای ساختمان‌ها به عنوان رابط بین محیط خارجی و داخلی و مهمترین بخش ساختمان در برابر شرایط اقلیمی تأکید ویژه‌ای ش أکثر
        بنیان‌های شکل‌گیری بنا در معماری ایرانی-اسلامی و هماهنگی آن با اقلیم منجر به شکلی‌ پایدار در معماری شده؛‌ به‌طوری که در مطالعات این حوزه بر خصوصیات اقلیمی در نمای ساختمان‌ها به عنوان رابط بین محیط خارجی و داخلی و مهمترین بخش ساختمان در برابر شرایط اقلیمی تأکید ویژه‌ای شده است. استفاده‌ی کارآمد از الگوهای اقلیمی در نما، مصرف انرژی و عملکرد نور روز، آسایش بصری، آسایش حرارتی و... را در ساختمان بهبود می‌بخشد؛ لذا این پژوهش، به شناخت انواع الگوهای اقلیمی،‌ نمای خانه‌ها در معماری ایرانی-اسلامی و بررسی پژوهش‌ها در این حیطه، جهت امکان بازخوانی در معماری معاصر پرداخته است؛ بدین منظور به روش توصیفی-تحلیلی درصدد شناخت مسأله بر‌آمده است و یک مروری بر ادبیات را برای درک اهمیت انواع الگو‌ها با کارکرد اقلیمی در نمای ساختمانها ارائه می‌کند. پارامترهای مورد مطالعه، الگو‌های ایرانی-اسلامی با کارکرد اقلیمی در نمای خانه‌ها می‌باشد. نتایج به‌دست‌آمده مؤید قابلیت به روزرسانی این الگو‌ها در پدید آوردن نماهای اقلیمی با فناوری‌های نوین می‌باشد و به مطالعات موجود برای شناسایی بهترین راه‌ها در بهینه‌سازی نما کمک می‌رساند تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        224 - آنالیز حساسیت فرآسنجه های موثر بر نوسانات جمعیت سن زمستان گذران با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی
        زهرا دوستی ناصر معینی نقده عباسعلی زمانی لیلا ندرلو
        سن گندم (Hemiptera: Scutelleridae) Eurygaster integriceps Put. مهم‌ترین آفت گندم و جو در ایران می‌باشد. بررسی‌های مختلف نشان داده‌اند که عوامل مختلف زنده و غیر زنده‌ی محیطی جمعیت‌های این آفت را تحت تاثیر قرار می‌دهند. در این مطالعه رابطه موجود بین تغییرات جمعیت سن زمستا أکثر
        سن گندم (Hemiptera: Scutelleridae) Eurygaster integriceps Put. مهم‌ترین آفت گندم و جو در ایران می‌باشد. بررسی‌های مختلف نشان داده‌اند که عوامل مختلف زنده و غیر زنده‌ی محیطی جمعیت‌های این آفت را تحت تاثیر قرار می‌دهند. در این مطالعه رابطه موجود بین تغییرات جمعیت سن زمستان گذران با عوامل مختلف محیطی شامل روز نمونه برداری، میانگین دمای روزانه، میانگین رطوبت نسبی، سرعت باد، جهت باد، ارتفاع از سطح دریا، میانگین بارش مورد بررسی قرار گرفت. داده‌های مزرعه‌ای طی دو سال از دو مزرعه آبی گندم به مساحت یک هکتار در شهرستان چادگان جمع آوری شدند. در این تحقیق شبکه عصبی مصنوعی از نوع پرسپترون چند لایه با الگوریتم پس انتشار خطا و تکنیک یادگیری مارکوارت لونبرگ برای در نظر گرفتن تاثیر همزمان متغیرهای محیطی بر نوسانات سن زمستان گذران، مورد استفاده قرار گرفت. پس از آنالیز حساسیت چهار ورودی شامل متوسط دمای روزانه و رطوبت نسبی، سرعت باد و روز نمونه برداری به عنوان ورودی‌های تأثیر گذار انتخاب شدند. نتایج نشان داد شبکه عصبی با دو لایه مخفی، هفت نرون در لایه مخفی اول و سه نرون در لایه مخفی دوم، تابع فعال سازی از نوع سیگموئید، درصد داده‌های 60، 30، 10 به ترتیب برای آموزش، آزمون و ارزیابی برای پیش بینی نوسانات جمعیت سن مادر به کار رود (94/0= R2). تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        225 - رنگ اقلیمی در شعر محمد بیابانی
        محمد مرادی پوران یوسفی پور فاطمه غفوری مهدی آباد
        محمد بیابانی، زادۀ اقلیم جنوب ایران است. وی از شاعران نامی و متعهد و اجتماعی است. و از آن جهت که محیط زندگی، فرهنگ و اقلیم طبیعی، تاثیر انکار ناپذیری بر انسان می گذارد. بررسی این گونه تاثیرات در آثار شاعران و نویسندگان تحت عنوان رنگ اقلیمی یا محلی قرار می گیرند. رنگ محل أکثر
        محمد بیابانی، زادۀ اقلیم جنوب ایران است. وی از شاعران نامی و متعهد و اجتماعی است. و از آن جهت که محیط زندگی، فرهنگ و اقلیم طبیعی، تاثیر انکار ناپذیری بر انسان می گذارد. بررسی این گونه تاثیرات در آثار شاعران و نویسندگان تحت عنوان رنگ اقلیمی یا محلی قرار می گیرند. رنگ محلی یا صبغه اقلیمی اصطلاحی است که این تاثیرات را در شعر شاعران بیان می نماید. اندوخته های فکری و ذهنی هر شاعر از رهگذر زندگی در اقلیم طبیعی و فرهنگی خاصی، به آفرینش تصاویر شاعرانه ای در شعر او می انجامد، که به آن رنگ محلی یا اقلیمی گفته می شود. رنگ اقلیمی در شعر معاصر بازتاب تجربه ی شخصی شاعران است که رهآورد آشتی و همزیستی انسان با طبیعت است که در شعر معاصر ایران ابتدا در شعر نیما جلوه گر شد و سپس در سرودهای شاعران پس از او مورد توجه و استقبال قرار گرفت. این پژوهش به روش مطالعه ی کتابخانه ای به شیوه تحلیلی -توصیفی در پی پاسخ به این پرسش است که محمد بیابانی چرا و به چه میزان توانسته اقلیم جنوب را در شعر خود، منعکس نماید. نتایج به دست آمده حکایت از این دارد که سوای بوم سروده های او، رنگ اقلیمی در تمام سروده های او پر رنگ است و برجسته ترین ویژگی زبانی سروده های او پس از آرکائیسم، برجستگی رنگ اقلیم و طبیعت جنوب است که نشان از دلبستگی و علاقه و انس شاعر به زیست بوم و فرهنگ کهن سرزمین خود دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        226 - مؤلّفه‌های رئالیسم بومی در داستان‌نویسی جنوب(مطالعة مورد پژوهانه: رمان «اهل غرق» منیرو روانی‌پور)
        فاطمه حیدری مجتبی جعفری کاردگر
        رئالیسم به معنای واقع گرایی است و هدف از آن نمایش دنیای واقعی، عینی و بیرونی و روایت و تحلیل پدیده ها، با نگاه علّت و معلولی از طریق بازآفرینی دقیق جزئیات زندگی است که در مفهوم خاص برای اشاره به جنبش ادبی قرن نوزدهم فرانسه دلالت دارد و در مفهوم عام به سبکی ادبی اطلاق می أکثر
        رئالیسم به معنای واقع گرایی است و هدف از آن نمایش دنیای واقعی، عینی و بیرونی و روایت و تحلیل پدیده ها، با نگاه علّت و معلولی از طریق بازآفرینی دقیق جزئیات زندگی است که در مفهوم خاص برای اشاره به جنبش ادبی قرن نوزدهم فرانسه دلالت دارد و در مفهوم عام به سبکی ادبی اطلاق می شود که تا امروز استمرار دارد و به گرایش ها و جریان های گوناگون قابل تفکیک است. یکی از جلوه های جمالی این مکتب، داستان اقلیمی است که غالباً سویه ای رئالیستی دارد و گواه آن است که عمده ترین مواد اوّلیه و شالودة اصلی در ساخت و بافت یک اثر ادبی به خاستگاه اقلیمی نویسنده باز می گردد. منیرو روانی پور از آن دست نویسندگانی است که در رمان هایش با بسامد بالایی از مؤلّفه های رئالیستی مواجه می شویم. او به عنوان یکی از شخصیت های تأثیرگذار در پیشبرد ادبیات اقلیمی، اغلب آثار خود به ویژه رمان اهل غرق را در جغرافیایی کاملاً بومی، ذیل مکتب رئالیسم با شگرد جادویی عرضه کرده است. این پژوهش بر آن است تا با رویکردی توصیفی–تحلیلی، چگونگی بازتاب مؤلّفه های رئالیسم بومی در اقلیم جنوب را در رمان مذکور در دو حوزة ساختار( فرم) و محتوا مورد کاوش و تحلیل قرار دهد. یافته های پژوهش نشان می دهد که روایت واقع گرا متّکی بر اصول واقع گرایانه، درآمیختن تخیّل داستانی با واقعیت های عینی جامعه و استفاده از عناصر جادویی، اسطوره ای و نمادین، به ترکیب دلپذیری از رئالیسم بومی و جلوه های شگرد رئالیسم جادویی در رمان اهل غرق منجر شده و روانی پور را در زمرة رئالیست های اقلیم گرا جای داده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        227 - بازشناسی تاثیر اقلیم بر ساختار پوشش حمام های صفوی
        رضا حائری محسن طبسی
        حمام ها از جمله بناهای غیر مذهبی ایران هستند که در فرهنگ ایرانی پیش از ظهور اسلام و پس از آن، در آن ها به بهداشت فردی به عنوان آموزه ای دینی توجه می شد. از اینرو همواره معماری منحصر بفردی داشته اند و آثار بجا مانده از آنها در گوشه و کنار ایران حاکی از این میزان أکثر
        حمام ها از جمله بناهای غیر مذهبی ایران هستند که در فرهنگ ایرانی پیش از ظهور اسلام و پس از آن، در آن ها به بهداشت فردی به عنوان آموزه ای دینی توجه می شد. از اینرو همواره معماری منحصر بفردی داشته اند و آثار بجا مانده از آنها در گوشه و کنار ایران حاکی از این میزان توجه است. بنا به دلایل متعدد، همچون ویرانگری مغول‍‍ها، از حمام های پیش از دوره صفویه آثار زیادی بر جای نمانده است؛ اما با ورود اسلام و توجه به فرایض مذهبی بر اهمیت حمام ها بیش از پیش افزوده شد؛ به گونه ای که می توان دوره صفویه را درخشان ترین دوره در معماری بناهای تاریخی علی الخصوص حمام ها دانست. با توجه به این امر که حمام ها از دیرباز اهمیت فراوانی داشته اند و استحمام شامل مراحل مختلفی بوده است، بنابراین حمام های سنتی ایران همواره دارای فضاهایی با عملکردها و خصوصیات متفاوت بوده اند که قرارگیری این فضاها در کنار یکدیگر و نسبت ها و تناسبات در کالبد معماری حمام ها تابع موقعیت اقلیمی و جغرافیایی حمام، موقعیت شهری و... بوده است. از اینرو، با توجه به اهمی‍ت معماری حمامها در دوران صفویه، در مقاله حاضر به روش توصیفی و تحلیلی، پس از بیان تاریخچه حمام ها و ویژگی معماری آنها در دوره های مختلف، معماری دوره صفویه با تاکی‍‍د بر حمام های آن بررسی شده است. بدین منظور حمام های این دوره در چهار اقلیم سرد و کوهستانی، معتدل و مرطوب، گرم و خشک و گرم و مرطوب، به لحاظ ویژگی های کالبدی و پوششی مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته شده است. نتایج حاصله نشان می دهد که پوشش حمام ها در ایران به سبب گستردگی و تنوع آب و هوایی (تنوع اقلیمی) و میزان بارندگی، نوع مصالح در دسترس، تفاوت های بسیاری داشته است؛ بنابراین ساختار این بناها نیز همواره تحت تاثیر این پوشش ها و مصالح به کار رفته دارای تفاوت هایی می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        228 - بررسی فون زنجرک های گروه (Fulgoromorpha (Hem., Auchenorrhyncha دراقلیم‌ های مختلف منطقه گرگان
        مرضیه لشکری قدیر نوری قنبلانی فریبا مظفریان خلیل قربانی علی اصغر فتحی
        زنجرک ‌های گروه Fulgoromorpha، حشراتی پلی فاژ هستند که از آوندهای آبکش موجود در ریشه، طوقه و ساقه ‌گیاهان علفی و گاهی آوند آبکش برگ‌های گیاهان چوبی تغذیه می‌کنند و در جمعیت های بالا می توانند خسارت ‌های فراوان و جدی به محصولات کشاورزی وارد ‌نمایند. منطقه‌ گرگان به لحاظ أکثر
        زنجرک ‌های گروه Fulgoromorpha، حشراتی پلی فاژ هستند که از آوندهای آبکش موجود در ریشه، طوقه و ساقه ‌گیاهان علفی و گاهی آوند آبکش برگ‌های گیاهان چوبی تغذیه می‌کنند و در جمعیت های بالا می توانند خسارت ‌های فراوان و جدی به محصولات کشاورزی وارد ‌نمایند. منطقه‌ گرگان به لحاظ موقعیت جغرافیایی خاص، از اقلیم‌های متنوعی شامل شش نوع اقلیم آب و هوایی خشک، نیمه‌خشک، مدیترانه‌ای، نیمه‌ مرطوب، مرطوب و بسیار مرطوب برخوردار می باشد. در این تحقیق برای بررسی پراکندگی فون این زنجرک‌ها در اقلیم‌های مختلف گرگان، طی سال‌های 1387 و 1388 در ماه های مختلف سال، اقدام به نمونه برداری شد. به همین منظور 17 محل که در برگیرنده شرایط مختلف اقلیمی می‌باشد انتخاب گردید. در مجموع از چهار خانواده‌ Cixiidae Delphacidae, Issidae, Tettigometridae¸ جمع آوری شده در این منطقه، 12 جنس و 14 گونه زیر تشخیص داده شد: Hyalesthes obsoletus, Thachycixius sp., Oliarus fulvus, Asirica clavicrnis, Laodelphax striatellus, Toya propinqua, Sogatella frucifera, Sogatella vibix, Kelisia praecox, Javesell sp., Mycteodus krameri, Tettigometra costulata, Tettigometra virescens, Muirodelphax aubei جنس‌ها و گونه‌های زیربرای اولین بار از استان گلستان گزارش می‌شود: Oliarus fulvus, Mycteodus krameri, Javesell sp., Kelisia praecox, Sogatella vibix, Sogatella frucifera, Tettigometra costulata, Muirodelphax aubei, Thachycixius sp. با توجه به منابع موجود، گونه Sogatella fruciferaرکورد جدیدی برای فون حشرات ایران محسوب می‌گردد. با استفاده از نرم افزار Arc GIS نقشه پراکنش اقلیمی گونه‌ها نیز ترسیم گردید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        229 - تنوع زیستی بال‌ریشکداران(Insecta: Thysanoptera) در مزارع غلات استان ایلام(ایران)
        آذرنوش عموزاده علیرضا نظری مجید میراب بالو
        در این مطالعه، فون و تنوع زیستی بال ریشکداران مزارع گندم و جو در دو اقلیم معتدل سردسیر (شهرستان ایوان) و معتدل گرمسیر (شهرستان دره شهر) واقع در استان ایلام مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، نمونه برداری ها به طور هفتگی از مزارع گندم و جو انجام شد. در مجموع هشت گونه تریپ أکثر
        در این مطالعه، فون و تنوع زیستی بال ریشکداران مزارع گندم و جو در دو اقلیم معتدل سردسیر (شهرستان ایوان) و معتدل گرمسیر (شهرستان دره شهر) واقع در استان ایلام مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، نمونه برداری ها به طور هفتگی از مزارع گندم و جو انجام شد. در مجموع هشت گونه تریپس متعلق به شش جنس و چهار خانواده جمع آوری و شناسایی گردید. بیش ترین درصد فراوانی در مزارع گندم شهرستان های ایوان و دره شهر به ترتیب با فراوانی 72/46 و 68/84 درصد مربوط به گونه Haplothrips tritici (Kurdjumov, 1912)، و بیش ترین درصد فراوانی در مزارع جو شهرستان های ایوان و دره شهر به ترتیب با فراوانی 42/52 و 10/57 درصد مربوط به گونه Thrips tabaciLindeman, 1889بود. با استفاده از شاخص های شانون، سیمپسون و مارگالف تنوع زیستی تریپس ها در دو شهر ایوان و دره شهر مقایسه گردید. نتایج نشان داد که هر سه شاخص در مزارع گندم و جو شهرستان ایوان به طور معنی داری بیش تر از مزارع شهرستان دره شهر بود اما اختلاف شاخص یکنواختی شانون - وینر بین مزارع گندم و جو دو منطقه معنی دار نبود. به طور کلی تنوع زیستی بال ریشکداران در شهرستان ایوان با شرایط آب و هوایی معتدل سردسیری بیش تر از شهرستان دره شهر با شرایط آب و هوایی معتدل گرمسیری بود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        230 - بررسی و مقایسه خصوصیات مرفولوژیکی زنبور عسل کوچک Apis florea F. (Hymenoptera, Apidae) در ایران
        شبنم پریچهره محمد باقر فرشینه عدل مجید فلاح زاده
        زنبور عسل کوچک (.Apis florea F) یکی از دو گونه اصلی زنبورهای عسل رایج در ایران می باشد که در برخی ازاستان های جنوبی، جنوب شرقی و غربی ایران یافت می شود. در این پژوهش علاوه بر بررسی خصوصیات مرفولوژیکی زنبور عسل کوچک، اثر شرایط جغرافیایی و اقلیمی در تغییرات مرفولوژیکی أکثر
        زنبور عسل کوچک (.Apis florea F) یکی از دو گونه اصلی زنبورهای عسل رایج در ایران می باشد که در برخی ازاستان های جنوبی، جنوب شرقی و غربی ایران یافت می شود. در این پژوهش علاوه بر بررسی خصوصیات مرفولوژیکی زنبور عسل کوچک، اثر شرایط جغرافیایی و اقلیمی در تغییرات مرفولوژیکی آن ها نیز تعیین گردید. بدین منظور در سال 1389 از استان های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، فارس، بوشهر، کهکیلویه و بویراحمد و خوزستان 600 زنبور کارگر از 30 کلنی جمع آوری گردید. سپس 17 خصوصیت ظاهری، اندازه گیری و در مجموع 10200 داده جمع آوری شد. برای تعیین مختصات جغرافیایی و متغیرهای اقلیمی، از میانگین 10 متغیر در ایستگاه های هواشناسی مناطق مورد نظر استفاده گردید. تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده با روش تجزیه تابع تشخیص انجام شد. نتایج نشان داد که خصوصیات عرض پنجه اول پای عقبی دارای کم ترین میزان تنوع بوده و طول نیم حلقه های پشتی شکمی سوم و چهارم، طول پای عقبی و نیز طول خرطوم با بیش ترین میزان تنوع به عنوان متمایز کننده ترین خصوصیات مرفولوژیکی در زنبور عسل کوچک ایرانی می باشد. تعداد قلاب های بال سمت راست تنوع بیشتری از تعداد قلاب های بال سمت چپ داشت لذا پیشنهاد می گردد در اندازه گیری ها فقط از شمارش قلاب های سمت راست استفاده گردد. بنابر نتایج آزمون دانکن، زنبورهای منطقه کهکیلویه و بویراحمد با اندازه طول بند سوم و چهارم پشتی شکمی، طول و عرض بال جلو و طول پای عقبی زنبورهای درشت تری نسبت به زنبورهای سایر مناطق هستند و زنبورهای منطقه هرمزگان و بوشهر زنبورهای کوچک تری نسبت به بقیه زنبورها می باشند. نتایج میان هم بستگی صفات ظاهری با یکدیگر و با شرایط جغرافیایی و اقلیمی نشان داد صفت طول بند سوم و چهارم پشتی شکمی با طول و عرض بال جلو و طول پای عقبی هم بستگی مثبت معنی دار و صفت طول خرطوم با طول بال جلو و ایندکس کوبیتال هم بستگی منفی معنی داری دارد. هم چنین خصوصیات طول بند سوم و چهارم پشتی شکمی، طول و عرض بال جلو و طول پای زنبور عسل کوچک با عرض جغرافیایی، ارتفاع و میزان بارندگی سالیانه هم بستگی مثبت معنی داری دارند. نتایج نشان دهنده این است که مناطق مرتفع تر و پرباران تر دارای زنبورهای بزرگ تری هستند، هم چنین نتایج به دست آمده موید این مطلب بود که در مناطق مرتفع تر و پرباران تر بال زنبورهای عسل تعداد قلاب کم تری دارند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        231 - ارزیابی شرایط آسایش انسانی تالاب های پلدختر بر اساس مدل های زیست اقلیمی
        بهروز پروانه مهدی مهدی نسب
        قبل از هر استفاده ای از یک منبع، اگاهی از قابلیت ها و توان آن منبع ضروریست، تا سیاستگزاری و برنامه ریزی بر اساس توان منبع به صورت پایدار انجام شود. شناخت توان آسایش زیست اقلیمی در مناطق مختلف جغرافیایی، می تواند نقش بسیار مهمی در آمایش سرزمین و در نهایت به توسعه مناطق م أکثر
        قبل از هر استفاده ای از یک منبع، اگاهی از قابلیت ها و توان آن منبع ضروریست، تا سیاستگزاری و برنامه ریزی بر اساس توان منبع به صورت پایدار انجام شود. شناخت توان آسایش زیست اقلیمی در مناطق مختلف جغرافیایی، می تواند نقش بسیار مهمی در آمایش سرزمین و در نهایت به توسعه مناطق محروم کمک کند. روش کار در این پژوهش تحلیلی و با استفاده از داده های عناصر اقلیمی میانگین روزانه دمای هوا ، دمای خشک، میانگین سرعت باد غالب بر متر بر ثانیه و دمای هوا به سانتیگراد ایستگاه سینوپتیک پلدختر در طی دوره آماری 1390- 1377 و سپس تجزیه و تحلیل آنها در قالب سه مدل زیست اقلیمیEvanzشاخصBecker و مدل Trmvhygrmtryk بوده است تا ضمن دستیابی و مقایسه نتایج حاصل شده از هر مدل با هم یک دید همه جانبه گر و ترکیبی و دارای ضریب اطمینان بالای نسبت به وضیعت آسایش انسانی حاصل شود. نتایج بررسی شاخص های زیست اقلیمی بیانگر وجود شرایط آسایش حرارتی در ماههای مهر ، فروردین، آبان و اسفند و در فصل تابستان دارای شرایط عدم آسایش حرارتی و دوره سرد سال دارای شرایط آسایش دمای خنک و ملایم می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        232 - بررسی تغییرات درجه حرارت وبارش ایستگاه بندرعباس با روش من - کندال
        بتول باهک محمود احمدی محمدرضا صفردوست
        افزایش درجه حرارت کره زمین ناشی از عوامل مختلف طبیعی و انسانی تغییرات وسیعی را در شرایط اقلیمی سیاره زمین ایجاد نموده و باعث تغییراتی در زمان و مکان بارش و سایر عناصر اقلیمی گردیده است . به منظور بررسی وارزیابی تغییرات درجه حرارت وبارش بندرعباس داد ه های مربوط به مقادیر أکثر
        افزایش درجه حرارت کره زمین ناشی از عوامل مختلف طبیعی و انسانی تغییرات وسیعی را در شرایط اقلیمی سیاره زمین ایجاد نموده و باعث تغییراتی در زمان و مکان بارش و سایر عناصر اقلیمی گردیده است . به منظور بررسی وارزیابی تغییرات درجه حرارت وبارش بندرعباس داد ه های مربوط به مقادیر درجه حرارت و بارش ایستگاه بندرعباس طی دوره آماری 2005-1956 میلادی از سازمان هواشناسی کشور دریافت شد. محاسبات وتحلیل ها برروی میانگین ،حداقل وحداکثردرجه حرارت و میانگین بارش ماهانه ،فصلی و سالانه انجام شده است.مقطع زمانی مورد مطالعه دراین تحقیق یک دوره 40ساله است . بااستفاده ازروش رتبه ای من - کندال وآزمون نقاط چرخش(عطف) نوع وزمان تغییرات مشخص شده است.نتایج حاصل ازتحلیل داده ها نشان می دهد که زمان شروع بیشترتغییرات ناگهانی واز هردونوع روند و نوسان بوده است وهمچنین میزان تغییرات در ماه سپتامبر با 0.26- و فصل تابستان با 0.23 - نسبت به ما هها و فصول دیگر بیشتر است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        233 - نقش پارامترهای اقلیمی بر مراحل فنولوژی زرشک در شهرستان سبزوار
        حسن رضایی محمد معتمدی راد
        2111-1391
        اقلیم یک عامل بسیار مهم و محدود کننده در تولیدات کشاورزی می باشد. به طور یقین بخش کشاورزی بیشترین ارتباط و تاثیر پذیری را از شرایط محیط اطراف و به خصوص اقلیم دارد، به گونه ای که ویژگی های اقلیمی در بلند مدت، منجر به تعیین الگوی کشت و توجیه پراکنش گونه های گیاهی مختلف شد أکثر
        اقلیم یک عامل بسیار مهم و محدود کننده در تولیدات کشاورزی می باشد. به طور یقین بخش کشاورزی بیشترین ارتباط و تاثیر پذیری را از شرایط محیط اطراف و به خصوص اقلیم دارد، به گونه ای که ویژگی های اقلیمی در بلند مدت، منجر به تعیین الگوی کشت و توجیه پراکنش گونه های گیاهی مختلف شده است. هدف عمده این تحقیق ارزیابی روند تغییرات پارامترهای آگروکلیمایی موثر بر رشد زرشک در شهرستان سبزوار می باشد. برای این منظور داده های روزانه دمای کمینه، بیشینه، بارش، میانگین دما، رطوبت نسبی، دما خاک، ساعات آفتابی و میانگین دما، رطوبت نسبی و دما خاک در روز اتمام مرحله فنولوژی ایستگاه سینوپتیک سبزوار واقع غرب خراسان رضوی طی سالهای1999-2019 اخذ و از طریق آنها مقادیر پارامترهای اقلیمی در سطوح احتمالی مختلف در مراحل فنولوژی محاسبه گردید. در مرحله بعد، از آزمون من کندال به بررسی روند عناصر اقلیمی در مراحل مختلف فنولوژی محصول زرشک استفاده گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که در بین پارامترهای اقلیمی بر کشت زرشک، میانگین دمای، ساعت آفتابی روند کاهشی و سرعت باد روند افزایشی معنی داری در سطح 5 درصد را دارا می باشند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        234 - مطالعه تاثیرات اقلیمی توسعه شهری درشهرستان تهران
        صیاد اصغری سراسکانرود بتول زینالی
        هدف این تحقیق، بررسی و مطالعه تاثیرات اقلیمی گسترش شهرنشینی در تهران نسبت به ایستگاه های اطراف آن با استفاده از مدل آماری می باشد که در این مطالعه ایستگاه مهرآباد تهران به عنوان ایستگاه شهری، ایستگاه ژئوفیزیک تهران به عنوان ایستگاه جنب شهری و چیتگر به عنوان ایستگاه روست أکثر
        هدف این تحقیق، بررسی و مطالعه تاثیرات اقلیمی گسترش شهرنشینی در تهران نسبت به ایستگاه های اطراف آن با استفاده از مدل آماری می باشد که در این مطالعه ایستگاه مهرآباد تهران به عنوان ایستگاه شهری، ایستگاه ژئوفیزیک تهران به عنوان ایستگاه جنب شهری و چیتگر به عنوان ایستگاه روستایی در نظر گرفته شد. از آزمون روند من–کندال بر روی داده های حداقل فصلی و سالانه تک تک ایستگاه های شهری، جنب شهری و روستایی برای تشخیص وجود و اهمیت روند دما و سال های تقریبی - که در آن تغییرات شروع می شود - استفاده شده است. همچنین آزمون روند من–کندال بر روی اختلاف داده های مینیمم فصلی و سالانه ایستگاه های شهری-روستایی و جنب شهری-روستایی جهت تعیین موارد مذکور انجام شد که این نوع تحلیل فقط تاثیرات توسعه شهری را روی روند دما شامل می شود که از نظر آماری اهمیت گرمایش در آتمسفر مناطق شهری شده و همچنین رفتار فصلی پدیده جزیره حرارتی شهری را نشان می دهد. نتایج آزمون من–کندال سری های زمانی دماهای حداقل سالانه و فصلی برای همه ایستگاه ها بجز ایستگاه چیتگر، روند های دمایی مثبت با سطح اطمینان 95 % را نشان می دهند. تحلیل های من–کندال نشان می دهد که سری های زمانی تفاوت های دمایی حداقل سالانه بین ایستگاه شهری-روستایی (مهر آباد تهران–چیتگر ) و ایستگاه های جنب شهری-روستایی (ژئو فیزیک–چیتگر ) دارای روند دمایی مثبت با سطح اطمینان 95 % می باشد. رفتار فصلی پدیده جزیره حرارتی شهری در ایستگاه های تهران–چیتگر در فصول تابستان و زمستان و در ایستگاه های ژئو فیزیک–چیتگر در تابستان، پائیز و بعد زمستان بارز است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        235 - رابطه متغیرهای اقلیمی با عملکرد و طول دوره‌ی مراحل رشد ذرت و گندم آبی در حسن‌آباد داراب، استان فارس
        حدیث صادقی قاسم عزیزی سعید بازگیر
        اقلیم یکی از عوامل اصلی و تعیین کننده در تولید محصولات کشاورزی است. در این تحقیق ارتباط میان متغیرهای اقلیمی با عملکرد وهمچنین طول دوره ی مراحل رشد ذرت و گندم مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور آمار مربوط به عملکرد، تعداد روزهای مراحل رشد و همچنین متغیرهای اقلیمی شامل کمی أکثر
        اقلیم یکی از عوامل اصلی و تعیین کننده در تولید محصولات کشاورزی است. در این تحقیق ارتباط میان متغیرهای اقلیمی با عملکرد وهمچنین طول دوره ی مراحل رشد ذرت و گندم مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور آمار مربوط به عملکرد، تعداد روزهای مراحل رشد و همچنین متغیرهای اقلیمی شامل کمینه، متوسط و بیشینه دما، دمای کمینه سطح زمین، ساعات آفتابی، تبخیر، کمینه، متوسط و بیشینه رطوبت نسبی و همچنین رطوبت نسبی ساعت 09 و 15 گرینویچ، مجموع بارش، تعداد روزهای بارانی1/0 ،1 و 5 میلی متر و بیشتر برای دوره زمانی 19 ساله ی 1375-1374 تا 1393-1392 از ایستگاه تحقیقات هواشناسی کشاورزی داراب در استان فارس گردآوری شد. با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و معادلات رگرسیون تحلیل های آماری لازم صورت گرفت. براساس نتایج این تحقیق، تبخیر و بیشینه رطوبت نسبی بیشترین همبستگی را با طول کل فصل رشد ذرت داشتند(ضریب همبستگی 807/0). در خصوص گندم، بیشترین همبستگی بین متغیرهای کمینه و بیشینه رطوبت نسبی و طول دوره ی رشد مرحله ی خوشه دهی مشاهده شد(ضریب همبستگی 867/0). همچنین نتایج نشان داد که بیشترین میزان تأثیر متغیرهای اقلیمی روی عملکرد ذرت، در مرحله ی سه برگی رخ داده است، به طوری که در این مرحله از رشد متغیرهای کمینه و متوسط رطوبت نسبی بیشترین همبستگی را با عملکرد داشتند(ضریب همبستگی890/0). برای گندم بیشترین همبستگی بین عملکرد گندم و رطوبت نسبی در ساعت09 گرینویچ در مرحله ی رسیدن مشاهده شد (ضریب همبستگی674/0). همچنین نتایج نشان دهنده دقت مناسب مدل های وایازی(رگرسیونی) در تخمین طول دوره ی رشد و همینطور عملکرد ذرت و گندم بود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        236 - ارزیابی پتانسیل های آسایش اقلیمی استان خراسان جنوبی باروش TCI
        محمود رحمانی
        می دانیم که وضغیت آب و هوائی که عموماً با کمیت شاخص های چون درجه حرارت و رطوبت شکل می یابد عاملی است که زمان انجام فعالیتها در ارتباط با آن انطباق می یابد و به لحاظ مکانی عینیت پیدا می کند. در این رابطه با توجه به این که صنعت گردشگری به لحاظ عملکردی در زیر پوشش شرایط اق أکثر
        می دانیم که وضغیت آب و هوائی که عموماً با کمیت شاخص های چون درجه حرارت و رطوبت شکل می یابد عاملی است که زمان انجام فعالیتها در ارتباط با آن انطباق می یابد و به لحاظ مکانی عینیت پیدا می کند. در این رابطه با توجه به این که صنعت گردشگری به لحاظ عملکردی در زیر پوشش شرایط اقلیمی قرار دارد و محدودیت های ناشی از تنش های گرمائی و سرمائی شرایط آب و هوایی را فضاهای گردشگری وحجم آماری گردشگران ورودی و مدت اقامت آنان را کنترل و تهدید می نماید، لذا سعی شد در قالب یک مطالعه بر اساس ارزش های عددی و آماری ایستگاههای هواشناسی استان خراسان جنوبی با شاخص های اقلیمی و آسایش TCI در یک تجربه محاسباتی قرار گیرد. در این راستا با استفاده از آمارهای ایستگاههای هواشناسی موجود استان در یک روش تحقیق میدانی و کتابخانه ای شرایط آب و هوایی مورد آزمون قرار گرفتند که نتایج نشان می دهد رژیم آب و هوایی در اکثر ماه های سال از قابلیت گردشگری برخوردارند و افت و خیزهای حرارتی یا دمائی و تکرار آن در دو مرحله در دو نیمه سال سبب تنوع آب و هوایی شده است که تمام تغییرات در فاصله مرز مطلوبیت تا ایده آل در حرکت است و این امر گرچه در ایستگاههای مختلف دارای گوناگونی سرعت وتداوم است اما همه آنها رسوبات ذهنی و تصوری گذشته گردشگر را به چالش می کشاند و کمیت و کیفیت ویژگی های اقلیم و آسایش تازه ای از استان را در ذهن ها ایجاد می نماید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        237 - ارزیابی تاثیر اقلیمی محیط بر آسایش گردشگری با استفاده از نمایه‌های TCI و THI نمونه موردی استان یزد
        الیاس مودت سید نادر پور موسوی سعید ملکی
        1087
        گردشگری با توجه به اهمیت آن از طیف گسترده ای از گزینه ها تشکیل شده است؛ این پدیدهتنهابخشیازکل صنعت یک کشورراتشکیل می دهدوبسیاریازکشورهایجهانرابرآنداشتهاستسرمایه گذاری های عمده ایرابهاین بخش،اختصاصدهند. در نتیجهآنچهدر اینصنعتاهمیت فراوانداردموضوعپایداریاست،زیراصنعتگردشگر أکثر
        گردشگری با توجه به اهمیت آن از طیف گسترده ای از گزینه ها تشکیل شده است؛ این پدیدهتنهابخشیازکل صنعت یک کشورراتشکیل می دهدوبسیاریازکشورهایجهانرابرآنداشتهاستسرمایه گذاری های عمده ایرابهاین بخش،اختصاصدهند. در نتیجهآنچهدر اینصنعتاهمیت فراوانداردموضوعپایداریاست،زیراصنعتگردشگریبدونبرنامه ریزی دقیقوتوجهبهقابلیت هایبوم شناختی،اقلیمی و محیطیمشکلاتیرابرایهرمنطقهو گردشگر درپی خواهدداشت. پژوهش حاضر با رویکرد توسعه ای-کاربردی و روش تحقیق ترکیبی(میدانی، کتابخانه ای، توصیفی و تحلیلی) با هدف تعیین آسایش گردشگری با توجه به پتانسیل های اقلیمی استان یزد به بررسی موضوع پرداخته است. همچنین با مراجعه به سازمان هواشناسی اطلاعات آماری مورد نیاز طی سال های 1360 - 1390 شامل عناصر دما، بارش، ساعات آفتابی، رطوبت و سرعت باد می باشد، تهیه گردیده است. جهت تجزیه و تحلیل یافته ها از نرم افزارهای مورد نیاز از جمله ArcGIS، SPSS، EXCEL، Convert و Grapher استفاده گردیده است؛ نتایج نشان داده است علاوه بر دست یابی به اهداف پژوهش، در کل استان یزد شرایط اقلیمی از تنوع زیادی برخوردار بوده و به تناسب عملکرد و تاثیر گوناگونی بر آسایش گردشگری دارد. به طوری که در طول سال تنها دو ماه بهترین آسایش را دارا بوده و بین 10 شهرستان استان تنها سه شهرستان ابرکوه، خاتم و تفت نسبت به دیگر شهرستان ها در تمام سال شرایط مناسب تری را جهت پذیرش گردشگری دارا می باشند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        238 - نقش انرژی های پایدار در طراحی و ساخت و سازهای شهری (مطالعه موردی: خمینی شهر)
        مریم فخار اسفریزی امیر گندمکار
        شناخت ویژگی های اقلیمی واستفاده از توان های اقلیمی،یکی از مهم ترین عوامل بهینه سازی مصرف انرژی در معماری است. هدف این پژوهش تبین ویِژگی های وعناصر اقلیمی خمینی شهر به منظور شناخت قابلیت ها وظرفیت های اقلیمی و ارائه راهکارهای عملی در معماری مناطق خشک است. روش تحقیق از نظ أکثر
        شناخت ویژگی های اقلیمی واستفاده از توان های اقلیمی،یکی از مهم ترین عوامل بهینه سازی مصرف انرژی در معماری است. هدف این پژوهش تبین ویِژگی های وعناصر اقلیمی خمینی شهر به منظور شناخت قابلیت ها وظرفیت های اقلیمی و ارائه راهکارهای عملی در معماری مناطق خشک است. روش تحقیق از نظر ماهیت از نوع کاربردی واز نظر روش گرداوری اطلاعات از نوع اسنادی واز نظر روش تجزیه وتحلیل از نوع تحقیقات توصیفی – تحلیلی است. در این پژوهش با استفاده از داده های هواشناسی ایستگاه اصفهان (نزدیک ترین ایستگاه به خمینی شهر) نسبت به تحلیل عناصر دمایی، تابشی وپتانسیل باد خیزی با استفاده از نرم افزار کلایمت کانسولتنت اقدام گردیده است. نتایج این مطالعه بیانگر وجود پتانسیل های مناسب در زمینه های تابشی، دمایی وباد وظرفیت های بدون استفاده در این زمینه ها است. که می تواند در طراحی وساخت وسازهای شهری وتولید انرژی های نو وتجدید پذیر مورد استفاد ه قرار گیرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        239 - تحلیل فضایی تغییرات آب وهوایی ایران طی دهه های اخیر
        علی داودی شیرین مرادجانی
        1061
        امروزه تغییر اقلیم به عنوان مهمترین بحران های طبیعی ناشی از فعالیت های انسانی، از اساسی ترین تهدیدات زیستی حیات بشر بوده و مشکلات متعددی درکشور های مختلف به ویژه کشور های در حال توسعه ایجاد کرده است. در واقع اگر به دنبال ریشه یابی بسیاری از جنگ ها و ناامنی های و چالش ها أکثر
        امروزه تغییر اقلیم به عنوان مهمترین بحران های طبیعی ناشی از فعالیت های انسانی، از اساسی ترین تهدیدات زیستی حیات بشر بوده و مشکلات متعددی درکشور های مختلف به ویژه کشور های در حال توسعه ایجاد کرده است. در واقع اگر به دنبال ریشه یابی بسیاری از جنگ ها و ناامنی های و چالش های سیاسی امنیتی بسیاری از کشورهای افریقایی و خاورمیانه باشیم، یکی از مواردی که به سرعت به ذهن متبادر میشود، مسائل زیست محیطی و بحران های طبیعی از قبیل خشکسالی ها، طوفان های گردوخاک، کمبود آب و غذا، فرسایش شدید خاک، میباشد که همه آن ها معلول تغییر اقلیم میباشند. جمهوری اسلامی ایران نیز به مثابه یکی از کشور های خاورمیانه از این تغییرات آب و هوایی و اثرات گسترده جانبی آن مصون نبوده است. اما شدت تغییرات آب و هوایی در نواحی مختلف زمین متفاوت بوده است. هدف اساسی این تحقیق پهنه بندی شدت تغییرات دمایی و بارشی ناشی از گرمایش جهانی در استان های مختلف کشور میباشد. دراین راستا از داده های 38 ساله ایستگاه های هواشناسی مراکز استان های کشور طی دوره آماری 1980 تا 2016 جهت آشکار سازی تغییر اقلیم استفاده گردید. از آزمون ناپارامتریک گرافیکی من-کندال برای آشکارسازی تغییر در میانگین دما و بارش کشور طی دروه آماری مورد بررسی استفاده گردید. در نهایت میانگین تغییرات آشگار شده به صورت نقشه های تغییرات دمایی و بارشی کشور تولید گردید. نتایج گویای آن بود که طی دوره آماری مورد بررسی کاهش بارش و افزایش دما به صورت معنی داری در بیشتر نواحی کشور روی داده است. 30درصد از مساحت کشور که بیشتر نوای شرقی ایران را در برمیگیرد با کاهش 4 تا 6 میلیمتری بارش طی 40سال اخیر روبرو بوده است و در حالی از لحاظ افزایش دما نواحی شمال و شمال غرب کشور بیشتر در معرض افزایش دما بوده اند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        240 - ارزیابی توان های اقلیمی در توسعه اکوتوریسم استان چهارمحال و بختیاری
        سیمین ارمغان
        گردشگری، یکی از بزرگ ترین صنایع دنیا، وابسته به بخش عمده ای از اقتصاد جهانی است. اکوتوریسم یکی از شاخه های گردشگری است که مبتنی بر جاذبه های طبیعی است. جاذبه های طبیعی و اقلیم های متفاوت جغرافیایی دستمایه های گران قیمتی را در حوزه اقتصاد برای انسان به ارمغان آورده است، أکثر
        گردشگری، یکی از بزرگ ترین صنایع دنیا، وابسته به بخش عمده ای از اقتصاد جهانی است. اکوتوریسم یکی از شاخه های گردشگری است که مبتنی بر جاذبه های طبیعی است. جاذبه های طبیعی و اقلیم های متفاوت جغرافیایی دستمایه های گران قیمتی را در حوزه اقتصاد برای انسان به ارمغان آورده است، که مسلماً بهره برداری از آن مستلزم فراهم نمودن شرایط مختلفی می باشد که در کل بستگی به ثبات در بخش گردشگری دارند. برنامه ریزی گردشگری بر مبنای اکوتوریسم شامل پیشرفت های اجتماعی و اقتصادی، ایجاد فرصت های طلایی برای سرمایه گذاران و ایجاد اشتغال مناسب بر مبنای مسئولیت پذیری در جوامع مختلف خصوصاً کشور های در حال توسعه می باشد. هدف اصلی این تحقیق ارزیابی توان اقلیمی استان چهارمحال وبختیاری برای فعالیت های گردشگری می باشد، بدین منظور با استفاده از روش TCI شاخص آسایش در استان تعیین و نتایج آن در نقشه پهنه بندی گردید. این استان به لحاظ موقعیت ویژه طبیعی وجغرافیایی از توان های قابل ملاحظه محیطی برخورداراست که در عرصه‌های توسعه وگسترش گردشگری و اکوتوریسم می‌توانند بسیار مفید و مؤثر واقع شوند. با توجه به نتایج بدست آمده، اواسط بهار تا اواخر بهار و در اواخر تابستان و اوایل پاییزبا قرارگیری در شرایط آسایش اقلیمی( TCI>80) در طبقه عالی و ایده آل بالاترین پتانسیل و بهترین شرایط اقلیم توریستی مناسب را برای توسعه اکوتوریسم در منطقه دارا می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        241 - بررسی ارتباط تغییرات دما و الگوهای پیوند از دور در سرشاخه‌های رودخانه‌های مرزی غرب ایران
        نادر فلاح امیر گندمکار علیرضا عباسی
        پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین تغییرات دما و الگوهای پیوند از دور در سرشاخه های رودخانه های مرزی غرب ایران صورت پذیرفته است. در این راستا از داده های دمای ماهانه ایستگاه های سنندج و مریوان و همچنین داده های الگوهای پیوند از دور NAO و ENSO طی دوره آماری 2016-1987 است أکثر
        پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین تغییرات دما و الگوهای پیوند از دور در سرشاخه های رودخانه های مرزی غرب ایران صورت پذیرفته است. در این راستا از داده های دمای ماهانه ایستگاه های سنندج و مریوان و همچنین داده های الگوهای پیوند از دور NAO و ENSO طی دوره آماری 2016-1987 استفاده شد. جهت بررسی تغییرات دما از مدل لارس و جهت ارتباط سنجی ها از مدل رگرسیون استفاده شد. نتایج افزایش میانگین دمای حداقل در ایستگاه مریوان و سنندج در سناریوهای A2 و B1 و افزایش دمای حداکثر در تمامی ماه ها را نشان می دهد. بین دما و الگوهای پیوند از دور نیز همبستگی بالا مشاهده شد. این همبستگی در NAO منفی و در ENSO مثبت است. در ایستگاه سنندج سیگنال AO با دما همبستگی منفی دارد که نشان می دهد الگوهای پیوند از دور بر دمای منطقه تاثیر داشته است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        242 - بررسی کارائی مدل ریزمقیاس نمائی آماری (SDSM) در پیش‌بینی پارامترهای دمائی در سه اقلیم متفاوت (مطالعه موردی: مشهد و شیراز و رامسر)
        مریم خسرویان غلامعباس فلاح قالهری علیرضا انتظاری رسول سروستانی
        1064
        روش های ریزمقیاس نمائی آماری، به منظور پیش بینی متغیرهای اقلیمی مانند دما، به دلیل اهمیت این فاکتورها، در برنامه ریزی و مدیریت محیطی کاربرد وسیعی دارند. در این پژوهش کارائی مدل ریزمقیاس نمائی آماری (SDSM) در پیش بینی پارامترهای دمائی مورد بررسی قرار گرفته است. داده های أکثر
        روش های ریزمقیاس نمائی آماری، به منظور پیش بینی متغیرهای اقلیمی مانند دما، به دلیل اهمیت این فاکتورها، در برنامه ریزی و مدیریت محیطی کاربرد وسیعی دارند. در این پژوهش کارائی مدل ریزمقیاس نمائی آماری (SDSM) در پیش بینی پارامترهای دمائی مورد بررسی قرار گرفته است. داده های مورد استفاده در این پژوهش شامل داده‌های دمای کمینه، بیشینه و میانگین ایستگاه های سینوپتیک مشهد، شیراز و رامسر، داده‌های NCEP و داده های مدل HadCM3 (داده‌های نسل سوم مدل جهانی اقلیم تحت سناریو A2 و B2) برای دوره پایه (1990-1961 میلادی) می‌باشد. از 15 سال اول داده‌ها (1975-1961) برای واسنجی و از 15 سال دوم (1976-1990) برای ارزیابی نحوه عملکرد مدل استفاده شده است. به کمک داده‌های HadCM3(A2) و HadCM3(B2)، دما برای سه دوره (2039-2010)، (2069-2040) و (2099-2070) پیش بینی و با دوره پایه مقایسه شده است. معیارهای آماری ارزیابی کارائی مدل مانند میانگین خطای مطلق و مجذور میانگین مربعات خطا و تحلیل نتایج خروجی مدل HadCM3، نشان داد که این مدل در منطقه خشک بیابانی سرد نسبت به مناطق نیمه خشک و خیلی مرطوب از کارائی بالاتر و دقت قابل قبولی برای پیش بینی دما برخوردار است. همچنین پیش بینی ها نشان می دهد که دما در هر سه ایستگاه برای سال های مورد نظر افزایش می یابد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        243 - امکان سنجی کشت زعفران با استفاده از (GIS-AHP) در استان زنجان
        مهناز جهانشاهی جز مهناز پروازی
        زعفران به عنوان گرانبهاترین محصول کشاورزی و دارویی جهان از جمله گیاهانی است که با توجه به مقاومت خود در برابر خشکی نقش قابل توجهی در وضعیت اقتصادی و اجتماعی مردم کشور پیدا کرده است. هدف اصلی این پژوهش، مطالعه تطبیقی امکان زراعت گیاه زعفران بر اساس عوامل اقلیمی و اقتصادی أکثر
        زعفران به عنوان گرانبهاترین محصول کشاورزی و دارویی جهان از جمله گیاهانی است که با توجه به مقاومت خود در برابر خشکی نقش قابل توجهی در وضعیت اقتصادی و اجتماعی مردم کشور پیدا کرده است. هدف اصلی این پژوهش، مطالعه تطبیقی امکان زراعت گیاه زعفران بر اساس عوامل اقلیمی و اقتصادی زنجان می باشد. برای این منظور، ابتدا با استفاده از فاکتورهای اقلیمی ‌و محیطی تاثیرگذار بر روی کشت زعفران داده هایی چون فاصله از جاده، توانایی اراضی، فاصله از گسل های منطقه، ارتفاع، شیب و همچنین بررسی وضعیت اقلیم منطقه از جمله جهت باد، دما، بارش و غیره، طی سال‌های آماری (1398-1393) ایستگاههای سینوپتیک استان زنجان (زنجان، خدابنده، ماه نشان و خرمدره ) در محیط GIS، استخراج و در نهایت از طریق روش AHP، نقشه مناطق مناسب کشت زعفران استخراج گردید. نتایج حاصل از تلفیق لایه‌ها، نشان می دهد که مناطق مستعد از شمال تا شمال شرقی به مرکز و سپس شرق و جنوب شرقی قرار دارند، در نتیجه با فراهم کردن بستر مناسب جهت کشت زعفران می توان توسعه اقتصادی و ارزش افزوده را برای این منطقه رقم زد وبه نظر می‌رسد قرار گرفتن زعفران در الگوی کشت این مناطق بتواند به بهبود وضعیت اقتصادی کشاورزان کمک کرده و با کاربری کشت زعفران بتوان توسعه اقتصادی و ارزش افزوده را برای این منطقه رقم زد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        244 - بررسی مکان یابی فرودگاه امام خمینی (ره) با توجه به مطالعات اقلیمی براساس فرایند تحلیلی سلسله مراتبی AHP
        مهناز پروازی
        فرودگاه های مجهز یکی از شاخص های مهم توسعه در هر کشوری محسوب می‌شود؛ لذا توجه به مکان یابی آن به عنوان یکی از سازه‌های اصلی صنعتی دارای اهمیت بسزایی است . در مکان یابی فرودگاه ها خصوصاً فرودگاه هایی که بین المللی هستند عوامل انسانی و طبیعی مختلفی به ایفای نقش می پردازند أکثر
        فرودگاه های مجهز یکی از شاخص های مهم توسعه در هر کشوری محسوب می‌شود؛ لذا توجه به مکان یابی آن به عنوان یکی از سازه‌های اصلی صنعتی دارای اهمیت بسزایی است . در مکان یابی فرودگاه ها خصوصاً فرودگاه هایی که بین المللی هستند عوامل انسانی و طبیعی مختلفی به ایفای نقش می پردازند. اما در میان این عوامل می توان نقش اقلیم و تأثیرات آن را از سایر عوامل دیگر متمایز و برجسته تر نمود. فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) به عنوان یکی از عوامل توسعه کشور نقش بسیار مهمی را در پهنه جنوبی تهران دارا می‌باشد. حجم عظیم پروازی در این فرودگاه و خدماتی که به مسافران ارائه می‌دهد قابل توجه است. مکان یابی صحیح بر اساس مطالعات اقلیمی می‌تواند در جلوگیری از ایجاد خسارات مالی و جانی و سوانح پروازی نقش قابل توجهی داشته باشد. هدف اصلی این مقاله پاسخ به این سؤالات اصلی می باشد که آیا عوامل جغرافیای طبیعی در مکان گزینی فرودگاه امام Aخمینی (ره) نقش مؤثری ایفا می‌نمایند؟ و در این میان پارامترهای اقلیمی چگونه و تا چه میزانی می تواند در مکانیابی فرودگاه امام خمینی (ره) تأثیر گذار باشند. جهت دستیابی به هدف فوق الذکر اطلاعات مورد نظر بر اساس پارامتر‌های اقلیمی از اطلاعات ایستگاه‌های سینوپتیک فرودگاه امام خمینی (ره) و فرودگاه مهرآباد، ایستگاه‌های کلیماتولوژی پالایشگاه، کهریزک، امین آباد و.... به عنوان داده‌های پایه گردآوری و براساس فرایند تحلیلی سلسله مراتبی ( AHP) تحلیل و ارزیابی شده اند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        245 - بررسی نوسانات اقلیمی و تاثیر آن بر روی باغات انار شهرستان ساوه
        مهناز پروازی
        1528
        شاخص و عوامل اقلیمی موثر بر رشد گیاهان را با استفاده از پارامتر های هواشناسی محاسبه و تصویری از رشد و نمو و تولید محصولات در شرایط مختلف آب و هوایی ارائه می دهند.در شرایط تغییر اقلیم شاخص های اقلیمی کشاورزی و باغداری نیز دستخوش تغییر شده که با ارزیابی تغییر این شاخص ها أکثر
        شاخص و عوامل اقلیمی موثر بر رشد گیاهان را با استفاده از پارامتر های هواشناسی محاسبه و تصویری از رشد و نمو و تولید محصولات در شرایط مختلف آب و هوایی ارائه می دهند.در شرایط تغییر اقلیم شاخص های اقلیمی کشاورزی و باغداری نیز دستخوش تغییر شده که با ارزیابی تغییر این شاخص ها امکان بررسی واکنش گیاهان زراعی و باغی به شرایط اقلیمی آینده میسر خواهد بود.هدف از این تحقیق محاسبه شاخص های اقلیمی کشاورزی و باغی تحت شرایط آینده اقلیمی و مقایسه این شاخص ها با شرایط فعلی و نهایتا پیش بینی احتمال یخبندان فصلی در منطقه مورد نظر می باشد.منطقه مورد مطالعه در حاشیه کویر ، دارای اقلیم گرم و خشک تا نیمه خشک، دشتهای وسیع، خاک حاصلخیز، دوره سرمای کوتاه ،یخبندان کم و ناگهانی، بارش متوسط 8/216میلی متر ،درجه حرارت متوسط سالانه6/18 ،متوسط رطوبت نسبی 8/46 درصد و نحوه توزیع آنها 5 ماه بدون باران می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        246 - مکانیابی اراضی مستعد کاشت نخل خرما در شهرستان شاهرود با استفاده از فاکتورهای اقلیمی و GIS
        مهناز پروازی
        2207-1448
        اهمیت صادرات غیر نفتی برای کشور ما، برای هیچ کس پوشیده نیست. صادرات محصولات کشاورزی نقش عمده ای را در صادرات غیر نفتی داشته است. در این محصولات کشاورزی خرما از اهمیت ویژه ای برخوردار است. عواملی که در توسعه این محصول می تواند نقش داشته باشد عبارتند از: آب و هوا، خاک، رط أکثر
        اهمیت صادرات غیر نفتی برای کشور ما، برای هیچ کس پوشیده نیست. صادرات محصولات کشاورزی نقش عمده ای را در صادرات غیر نفتی داشته است. در این محصولات کشاورزی خرما از اهمیت ویژه ای برخوردار است. عواملی که در توسعه این محصول می تواند نقش داشته باشد عبارتند از: آب و هوا، خاک، رطوبت و وضعیت زمین شناسی و غیره. نخل خرما از گیاهان ارزشمندی است که قرن هاست به عنوان یک گیاه زراعی در بخش های جنوب غربی، جنوب تا جنوب شرقی کشور ما ایران کشت می گردد. این نواحی از کشور مناطق خشک و نیمه خشک می باشند. در چنین نواحی پوشش گیاهی بویژه درختان میوه نه تنها از نظر تولید محصول بلکه از نظر حفظ آب و خاک و بهداشت محیط از ارزش بالایی برخوردار است.تحقیق حاضر به هدف شناخت عوامل و عناصر اقلیمی موثر در کشت نخل خرما در شهرستان شاهرود و پهنه بندی نواحی مستعد کشت این محصول از نظر اقلیمی و محیطی با استفاده از توانایی سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)در تلفیق لایه های مختلف اطلاعاتی و در قالب مدلهای مختلف میباشد.در این تحقیق تلاش شد با شناسایی عوامل اقلیمی موثر و بدست آوردن داده های بلند مدت اقلیمی از ایستگاه های هواشناسی موجود در سطح شهرستان شاهرود نسبت به بررسی پتانسیل کشت نخل در محیط نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی اقدام گردد اما شرط اصلی مدل موجود درخصوص شناسایی عرصه های مناسب کاشت نخل‚ داشتن شرایط مورد نظر برای هر فاکتور است از میان پنج پارامتر موثر در این مدل کل محدوده شهرستان شاهرود به لحاظ فاکتورهای متوسط سالانه دما متوسط حداقل دما‚تعداد روزهای یخبندان و نیز متوسط بارش هر سه ماه اوت‚سپتامبر و اکتبر‚دارای شرایط مناسب هستند اما در خصوص عامل تعداد روزهای بدون ابر‚هیچ نقطه از محدوده مورد مطالعه از شایستگی لازم برخوردار نبوده و لذا زمانی که یک مدل چند شرطی بوده‚عدم وجود حتی یک شرط به معنای آن است که هیچ بخشی از عرصه مورد مطالعه از شایستگی لازم برخوردار نیست بنابر این میتوان نتیجه گرفت که اراضی این شهرستان باتوجه به پارامتر های اقلیمی برای کشت نخل مناسب نمی باشد چون برای تامین نیازهای اکولوژیک گیاه نخل‚مجموع عوامل اقلیمی حائز اهمیت هستند و مسلما وجود تعداد روزهای بدون ابر به منظور دریافت امواج نور خورشید مورد نیاز ضروری میباشد که این نیاز برآورده نمی شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        247 - Spatial and Temporal Variability of Water Quality for Karun River, in Upstream and Downstream Gotvand Dam
        راضی خلف سیده زینب یعقوبی
        In this study, the spatial and temporal variability of water quality including monthly series of TDS, EC, So4, Cl, Ca and Na in common statistical period 1993-2014 was evaluated for the Karun River. This assessment is based on qualitative data stations including Susan i أکثر
        In this study, the spatial and temporal variability of water quality including monthly series of TDS, EC, So4, Cl, Ca and Na in common statistical period 1993-2014 was evaluated for the Karun River. This assessment is based on qualitative data stations including Susan in the upstream of Gotvand reservoir, Gotvand, Mollasani and Ahvaz in the downstream. To determine the parameters trend process, Mann-Kendall and Sen slope estimator tests were used. Also, Petit test was used to determine the breaking point. The results showed that in all quality parameters of the Susan station, a combination of increasing and decreasing trend is observed. Mainly downward trend is corresponding to the wet months and the upward trend is corresponding to the low water months. Susan, Mollasani and Ahvaz stations are located in downstream of Gotvand dam. The results of modified Mann-Kendall showed clear decrease in water quality after Gotvand dam. The upward trend for the quality parameters were observed in all months of the all stations. According to the results of Sen’s slope estimator, the most trend for the EC series was 108.83 micromhos per centimeter per year, for TDS is 76.07 ppm per year, and for Sulfate, Chlorine ,Calcium and Sodium, are respectively 0.52, 0.65, 0.41 and 0.75 ppm per year. In general it can be found that there are no significant changes in water quality for upstream Gotvand during the study period, however, after the dam, severe changes in water quality parameters have occurred. Based on Petit test, most of changes happened in 2006 and 2007 caused by dam constructing, diversion tunnels and coastal loss in these years. That changes the Karun river water quality in downstream of Gotvand dam. Indeed, water quality Variation before and after the dam construction was showed by hydrometric stations. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        248 - Simulation of the climate change impact on monthly runoff of Dez watershed using IHACRES model
        ثریا صیاحی علی شهبازی خیراله خادمی
        Identification and analysis of flow fluctuations in consequences of climate change is one of the most important factors in water resources management planning and this is vital especially in areas where large crowds are engaged in agriculture. Dez watershed, as an agric أکثر
        Identification and analysis of flow fluctuations in consequences of climate change is one of the most important factors in water resources management planning and this is vital especially in areas where large crowds are engaged in agriculture. Dez watershed, as an agricultural hub in the country, is one of areas that river flow fluctuations caused by climate change can affect a large population. In this study, by using gridded precipitation data APHRODITE and gridded temperature data set CHCN-CAMS, the IHACRES hydrological model was calibrated for the basin. Therefore, with introduction the temperature and precipitation under 2.6 Scenario of fifth report (CMIP5) to hydrologic model, flow fluctuations of watershed is simulation in future. result indicate that the temperature increase of 0.17-2 and precipitation changes of 3 to 75 percent in 2011-2035 period compared to the historical period (1983-2007). Runoff simulation result for future period showed that increases of 9.7 percent in long-term average annual runoff compared to the historical period. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        249 - Comparison of different empirical methods for estimating ddaily reference evapotranspiration in the humid cold climate (case study: Borujen, Shahrekord, Koohrang and Lordegan)
        کبری خیری شلمزاری امیر سلطان محمدی
        The proposed method for calculation of potential evapotranspiration is Penman-Monteith FAO method, but there are other methods that require less meteorological data but estimates close to the FAO Penman-Monteith method in different climatic conditions. Performance evalu أکثر
        The proposed method for calculation of potential evapotranspiration is Penman-Monteith FAO method, but there are other methods that require less meteorological data but estimates close to the FAO Penman-Monteith method in different climatic conditions. Performance evaluation of these methods on the same basis is prerequisite for selecting an alternative approach in accordance with available data. In this study, daily values of potential evapotranspiration in the period of 21 years (1994-2015) estimated using empirical methods ;Copais, Turc, Hargreaves-Samani, Hargreaves, Ritchie, Irmak and three forms of Valiantzas equation for Borujen, Shahrekord, Koohrang and Lordegan, located in humid cold climate region of Chaharmahal and Bakhtiary province and values were compared with Penman-Monteith FAO method. To compare the results, the root mean square error, error absolute value and coefficient of determination was used. The results show that the equations of Irmak and Valiantzas (RS, T,RH,U ) performs better than the other empirical methods in four stations and the Hargreaves method showed very poor estimation of evapotranspiration than FAO Penman-Monteith method with 92.25 percent relative error. Also, comparison of total potential evapotranspiration estimated with empirical methods determined that equation of Irmak and Valiantzas (Rs, T, RH, U) for all the stations were the most efficient way. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        250 - Study on the effect of climate change on maximum precipitations and probable maximum flood in the Karoon River zone of Iran
        زهرا رامک جهانگیر پرهمت ابراهیم فتاحی مهران زند حسین صدقی
        Climate change is one of the challenges which affect different areas of the human’s life on the earth, one of which is its effect on extreme events such as flood and drought. Today, one of the most important topics being discussed is that how the intensity of heav أکثر
        Climate change is one of the challenges which affect different areas of the human’s life on the earth, one of which is its effect on extreme events such as flood and drought. Today, one of the most important topics being discussed is that how the intensity of heavy precipitations and flood will change in future compared to that of the present values. In the present study, we try to investigate the effect of this phenomenon on the extreme precipitation and maximum probable flood (PMF) in the Shaloo Bridge region of the Karoon River in Iran. For such purpose, future temperature and precipitation between 2011 and 2030 is simulated with HadCM3 model based propagation scenarios of A1B, A2, B1 and small-scale exponential and statistical model LARS-WG. For simulation of the flood in the region, rainfall-runoff model HEC-HMS model is applied and for simulation of snowmelt, SRM model is considered. Results of this research shows that under the A1B scenario, in the time period from 2011 to 2030, the maximum precipitations in the region is reduced by 5 percent compared to that of the present time; on the contrary, A2 and B1 scenarios show an increase of 5 and 10 percent each. Also, it can be predicted that the flood as result of snowmelt in the climate change condition is increased in all the three scenarios. Also, the maximum probable flood at the area is decreased upon the A1B scenario, but it is increased in the A2 and B1 scenarios; however, the intensity of change is much higher in the last one. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        251 - Frequency Analysis of Maximum Daily Rainfall in various Climates of Iran
        عباس احمدپور حسن فتحیان پرویز حقیقت جو
        In this research in order to frequency analysis of maximum daily rainfall in various climates of Iran the data of 40 synoptic rain gauges collected in 40 years period i.e., 1973 to 2012 were used. These stations are located in various climates of Iran according to De Ma أکثر
        In this research in order to frequency analysis of maximum daily rainfall in various climates of Iran the data of 40 synoptic rain gauges collected in 40 years period i.e., 1973 to 2012 were used. These stations are located in various climates of Iran according to De Martonne climatic classification. At first, input of data to HYFA package was performed. The mentioned package includes seven probability distribution functions such as normal, two- and three-parameter lognormal, two-parameter gamma, Pearson and log-Pearson type III and extreme value type I or Gumbel. Then the data were fitted to seven mentioned distributions. HYFA estimates the parameters of the distributions by the methods of moments and maximum likelihood. The best distribution for each station was determined using mean relative deviation and mean square relative deviation as goodness of fit tests. The results showed that the suitable distribution for 29 stations is three-parameter lognormal, for five stations is two-parameter gamma, for two stations is two-parameter lognormal, for four stations is extreme value type I or Gumbel. Also, this study shows that the maximum daily rainfall in various climates of Iran can be analyzed with similar probability distribution functions. On the other hand, in similar climates, one could not use the same probability distribution functions for analyzing the data. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        252 - Impact of climate change on actual evapotranspiration in future periods using remote sensing techniques and SEBAL energy balance algorithms (Case study: Plain Tuyserkan Hamedan)
        سمانه پور محمدی محمد تقی دوستانی مهران فاطمی علیرضا مساح بوانی هادی جعفری
        Evapotranspiration is the main source of water loss in basin and so knowledge of various aspects of water resources management is essential. Type text or a website address or translate a document. On the other hand, knowledge of the actual evapotranspiration plains is i أکثر
        Evapotranspiration is the main source of water loss in basin and so knowledge of various aspects of water resources management is essential. Type text or a website address or translate a document. On the other hand, knowledge of the actual evapotranspiration plains is important to determine and manage crop pattern and irrigation of horticultural and agricultural. Due to the effects of climate change on all environmental aspects of watersheds, Check these changes on actual evapotranspiration of catchment is essential as a key factor in determining the water balance and water management planning for the sustainable management of natural resources and the environment. The aim of the present study is investigation of climate change effective on actual evapotranspiration in Tuyserkan Basin in west of Iran. For this aim MODIS satellite images and SEBAL algorithms was used to estimating of actual evapotranspiration in Tuyserkan basin for 10 years old. Impact of climate change was analyses through 15 atmospheric general circulation model and under two scenarios A1B and B1 in Software LARS-WG. The results showed that the probability of 80% in future periods, minimum temperature from 13 to 20% and maximum temperature from 2.4 to 6.4 percent has increase. Actual evapotranspiration is the probability of 80% in future periods will increase from 0.4 to 1.4%. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        253 - Economic impacts of climate variabity on water use and production of wheat in the khouzestan province
        نرگس ظهرابی نصره حمادی رضا مقدسی
        In this study a research, there was conducted on the change regarding the climatic parameters oftemperature and rainfall along with their sequential quantitative changes in the province Khouzestan.Then the economic effect on water use and the net income of wheat, was as أکثر
        In this study a research, there was conducted on the change regarding the climatic parameters oftemperature and rainfall along with their sequential quantitative changes in the province Khouzestan.Then the economic effect on water use and the net income of wheat, was assessed by applyingRicardian method. The results of the statistical analysis using Mann-Kendall test proved the existenceof the trend for temperature in a given time span, with an incremental pattern. but In the time span forrainfall, however , the trend showed a falling pattern in Ahvaz, rejecter the existence of such a trendin Dezful, showing also a low falling pattern for Shadegan station .The increasing pattern of the needfor water as with wheat concerning the areas Dezful, Ahvaz and Shadegan were 2106, 2500, 3129cubic meter in a century's time span, respectively the annual decrease in crop for wheat owing tosome climatic variations, too, for Dezful, Ahvaz and Shadegan were (as much as) 24587, 19291,18360, respectively. More over, the results of Ricardian model of study predicated that the rise intemperature and the fall in rainfall would cause about a reduction of 57863 thousand RLS. In thewheat crop output each hectare in a century's time. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        254 - Climate change Effects of Surface soil temperature profile in Ahwaz
        کاظم حمادی فاطمه ذاکرحسینی
        In arid and semi-arid regions, soil surface warming is a considerable phenomenon causing a high thermal gradient which makes water flow intensely. The degree of soil temperature is effective on crop production, plant growth and soil microorganisms. In recent years, the أکثر
        In arid and semi-arid regions, soil surface warming is a considerable phenomenon causing a high thermal gradient which makes water flow intensely. The degree of soil temperature is effective on crop production, plant growth and soil microorganisms. In recent years, the ascending trend of temperature has been substantially noticed by researchers in the issues of pointwise climate change and at watershed level. The present study proved the occurrence of ascending trend in time series of temperature through both non-parametric and Mann Kendall parametric tests as well as linear regression in synoptic station in Ahwaz province, Iran. Next, meanwhile the degree of trend was determined, the relations of SoilMedium temperature were obtained for the depths of 5 and 30 cm. Applying the relations of air temperature ascending trend together with the relations of soil-medium temperature both developed a new relation which can express the ascending tend of soil temperature based on medium temperature. These relations indicated that, in depths of 5 and 30 cm, the soil temperature is higher respectively by 2 and 1 ˚C than medium temperature. Furthermore, the ascending trend of temperature gradient of soil surface profile in depths of 5 and 30 cm is respectively 0.038 and 0.030 ˚C per year. Although the increase of soil temperature is assumed to be limited, these low soil temperature changes are effective on plant growth and soil properties like moisture profile of soil structure alteration, thermal conductivity, heat capacity and heat diffusion coefficient. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        255 - Evaluating the performance of Atmosphere-Ocean Global Circulation Models (AOGCM) in simulating temperature variable in Ahwaz and Abadan stations
        انسیه دنه دزفولی نرگس ظهرابی مریم محمدی روزبهانی
        Climate changes caused by global warming has presented challenges to human society. Studying the Changes of climate variables in the future decades by using output data’s of Atmosphere-Ocean Global Circulation Models (AOGCM) is a way of perusing climate fluctuatio أکثر
        Climate changes caused by global warming has presented challenges to human society. Studying the Changes of climate variables in the future decades by using output data’s of Atmosphere-Ocean Global Circulation Models (AOGCM) is a way of perusing climate fluctuation in a region. In this study, the focus is on the AOGCM proceeds in simulating of variable temperature in Ahwaz and Abadan stations. Thermal simulations was done based on seven models according to the approval of the staff panel on climate change: HADCM3, CNRMCM3, CSIROMK3.0, GFDLCM2.0, INMCM3.0, IPSLCM4 and BCM2.0. Model performances were presented based on three criteria of correlation coefficient, Root Mean Square Error (RMSE) and Bias error. The compared results indicated that GFDLCM2.0 had commonly high performance on thermal simulations in both stations. On the other hand, IPSLCM4 and CNRMCM3 had the lowest performance (on thermal simulations) respectively in Ahwaz and Abadan stations تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        256 - Considering the effect of climate change on catchment runoff by the use of HadCM3 model under the scenarios of greenhouse gas emissions (case study: Karun catchment area in SHalu bridge site)
        زهرا رامک جهانگیر پرهمت حسین صدقی ابراهیم فتاحی مهران لشنی زند
        Climate change is one of the most important challenges which has effect on river runoff. Warmer climatic conditions have intensified the water cycle, rainfall changes, runoff time and amount. There were several studies with different result on this subject all over the أکثر
        Climate change is one of the most important challenges which has effect on river runoff. Warmer climatic conditions have intensified the water cycle, rainfall changes, runoff time and amount. There were several studies with different result on this subject all over the world. Due to the importance of karoun zone and lack of studies, the researcher tried to study the effects of this phenomenon on this zone. At first, temperature and monthly rain amount of HadCM3 model of A1B, A2 & B1 scenarios have been spatially downscaled by the use of LARS-WG model, then they have been temporally downscaled by the use of change factor method. In the next step, for simulation of runoff, the SRM model has been used. Relatively after calibration, with introduce downscaled temperature and rainfall amount the future period to the model, the simulation took place. The result show that the rise in temperature and change in rainfall in 2011-2030 period comparing the base period . And of course the comparison of 2011-2039 runoff with base period shows that the runoff under 3 mentioned scenario increases consequently %14 , %22 , %13.5 which necessitates a planning in the field of water resources management . تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        257 - Weather modification, solving way to climate change adaptation
        سمانه پورمحمدی مهران فاطمی
        One of way to improving countries is using optimum and useful of natural resources. Among vital and important of natural resources are water resources. Increasing growth of population, industrial developing, economical and also public healthy and comfortable level, have أکثر
        One of way to improving countries is using optimum and useful of natural resources. Among vital and important of natural resources are water resources. Increasing growth of population, industrial developing, economical and also public healthy and comfortable level, have caused to increasing water supply. On the other hand, global warming and abnormal climate change impact have effected on natural harmony of climate in countries, especially in Iran. There are many ways to climate change adaptation and mitigation, that international weather organization have suggest applying of approval and scientific method that it is weather modification. Aim of this research is assessment of cloud seeding effective to surface and ground water resources to climate change adaptation and mitigation in Tehran province in 2015. For this purpose, we were using several steps to achieve goals. At the first, we were prepared needed data and information. In the second step, cloud seeding operation had evaluated with provided data and local regression method. After that to determination of cloud seeding impact on surface and ground water was used to hydro climatic budget modeling. In fourth step, runoff and ground water discharge affected by cloud seeding operation was estimated. Result show that cloud seeding operation could increase runoff 63.9 million cubic meters (with SCS equation) or 51.2 million cubic meters (with logical equation) and 40.5 million cubic meters was increased to ground water resources in Tehran in 2015. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        258 - Standard Precipitation Index (SPI) analysis in Karoon 3 Watershed under climate change
        علیرضا نیکبخت شهبازی
        The aim of this study is to investigate climate change impact on Karoon3 basin in future periods. For this purpose, the simulated precipitation of 10 AOGCM models, including BCM2.0, CGCM3T63, CNRMCM3, CSIROMK3.0, GFDLCM2.0, GISS-ER, HADCM3, INMCM3.0, IPSLCM4, MIROC3.2 M أکثر
        The aim of this study is to investigate climate change impact on Karoon3 basin in future periods. For this purpose, the simulated precipitation of 10 AOGCM models, including BCM2.0, CGCM3T63, CNRMCM3, CSIROMK3.0, GFDLCM2.0, GISS-ER, HADCM3, INMCM3.0, IPSLCM4, MIROC3.2 MEDRES was used to simulate drought index. Monthly precipitation was calculated by inverse distance weighted method. Standard Precipitation Index (SPI) was used as watershed drought index. SPI was calculated in 6, 12 and 24 months periods. To determine the feasibility of future periods meteorological data production of LRAS-WG5 model, calibration and verification was performed for the base year (1980-2007). Meteorological data simulation for future periods under General Circulation Models and climate change IPCC scenarios was performed and then the drought frequency and intensity using SPI under climate change effects analyzed. Results showed that normal and wet SPI category is more frequent in B1 and A2 emissions scenarios than A1B. Results showed that difference between maximum and minimum monthly temperature will decline in spring and summer. Drought years are more frequent under A1B and in 2080-2099 periods. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        259 - Agricultural Drought Frequency, Duration analysis in Karoon 3 Watershed under climate change
        نیما غلامپور علیرضا نیکبخت شهبازی حسین فتحیان
        The aim of this study is investigation of climate change impact on Karoon3 basin in future periods. For this purpose, the simulated precipitation and potential evapotranspirationof four AOGCM models was used to simulate drought index. Monthly precipitation was calculate أکثر
        The aim of this study is investigation of climate change impact on Karoon3 basin in future periods. For this purpose, the simulated precipitation and potential evapotranspirationof four AOGCM models was used to simulate drought index. Monthly precipitation was calculated by inverse distance weighted method. Reclamation Drought Index (RDI) was used as watershed drought index. RDI was calculated in 12 months periods. LRAS-WG5 model was used to downscale data from GCM models. To determine the feasibility of future periods meteorological data production of LRAS-WG5 model, calibration and verification was performed for the base year (1991-2015). Meteorological data simulation for future periods under General Circulation Models and climate change IPCC scenarios was performed and then the drought frequency and intensity using RDI under climate change effects analyzed. Results showed that based on calculated RDI frequency rational to base period will increase 12.3 and 9.2 percent in 2011-2030 and 2046-2065, respectively. RDI in 2011-2030 and 2046-2065 will decrease about -0.8, -1.6 percent respectively. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        260 - بررسی تطبیقی ویژگی‌های اقلیمی در داستان‌های صادق چوبک و شیرزاد حسن
        سلما ساعدی مسعود معتمدی (نویسنده مسئول) شهروز جمالی
        10.30495/farsij.2022.1937057.1526
        ادبیات تطبیقی شاخه‌ای از نقد ادبی است که به سنجش و بررسی محتوایی و ساختارییِ میان آثار، عناصر، گونه‌های ادبی، سبک‌ها، دوره-ها و شخصیت‌های ادبی در یک زبان یا زبان‌های مختلف می‌پردازد. در این راستا ادبیات تطبیقی در هر دوره‌ای افزون بر رویکردهای ساختاری، به مثابة آیینه‌ای أکثر
        ادبیات تطبیقی شاخه‌ای از نقد ادبی است که به سنجش و بررسی محتوایی و ساختارییِ میان آثار، عناصر، گونه‌های ادبی، سبک‌ها، دوره-ها و شخصیت‌های ادبی در یک زبان یا زبان‌های مختلف می‌پردازد. در این راستا ادبیات تطبیقی در هر دوره‌ای افزون بر رویکردهای ساختاری، به مثابة آیینه‌ای است که جلوه‌های گوناگون اجتماعی، فرهنگی و سیاسی را منعکس می‌کند. در این میان، ادبیات فارسی و ادبیات کُردی در عرصه ادبیات تطبیقی، همواره شاهد شباهت‌هایی با هم بوده‌اند. در زمینۀ ادبیات داستانی، در ایران و کُردستان عراق، نویسندگانی چون صادق چوبک و شیرزاد حسن، هر دو از سرآمد نویسندگان و رمان‌نویسان صاحب سبک و تأثیرگذار در ادبیات معاصر به شمار می‌آیند و در این زمینه، آثار ماندگاری بر جای نهاده‌اند. با توجّه به این‌که صادق چوبک و شیرزاد حسن با دیدگاه‌های مشابه به طرح مسائل و مشکلات زادگاه و اقلیم خویش پرداخته‌اند، دو اثر سنگ صبور و تنگسیر از صادق چوبک، با دو اثر زنی بر فراز مناره و ناتور درّه از شیرزاد حسن که از معروف‌ترین آثار هر یک از دو نویسنده محسوب می‌شوند، برای بررسی و مقایسه، انتخاب شده‌اند. در پژوهش حاضر سعی بر آن است که با تکیه بر روش توصیفی – تحلیلی شاخصه‌های ادبیات اقلیمی، همچون مسائل جغرافیایی، فرهنگی، اجتماعی در چهار رمان مذکور بررسی شود. نتایج پژوهش حاکی از آن است که شاخصۀ فرهنگ و جغرافیا از بسامد بالاتری در آثار منتخب برخوردار است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        261 - بررسی تطبیقی رویکرد اقلیم شناسی دررمان «مرگ عزیز بیعار»و«اهل غرق»منیرو روانی پور
        رقیه صدرایی
        10.30495/farsij.2023.1986941.1736
        گستره ادبیات تطبیقی که به تحلیل ساختار ادبی میان ملل مختلف پرداخته و تعاملات ادبی یک کشوررادربرابرکشوردیگر را تجزیه ودربررسی خود به نقطه نظرات مشابه و اختلافات آن‌ها اشاره می کند.هر پژوهشگری به دلیل وابستگی و علاقه ذاتی به منطقه جغرافیایی، به شکل ناخود آگاه در آثار ی که أکثر
        گستره ادبیات تطبیقی که به تحلیل ساختار ادبی میان ملل مختلف پرداخته و تعاملات ادبی یک کشوررادربرابرکشوردیگر را تجزیه ودربررسی خود به نقطه نظرات مشابه و اختلافات آن‌ها اشاره می کند.هر پژوهشگری به دلیل وابستگی و علاقه ذاتی به منطقه جغرافیایی، به شکل ناخود آگاه در آثار ی که به رشته تحریردرمی آورد،واکنش های مشابهی با هم کیشان خودبروزمی دهد. این تحقیق با روش تحلیلی-توصیفی به شکل گیری و همانندی تطبیقی اقلیم و ساختار آن در دو رمان اهل غرق اثر منیرو روانی‌پور و مرگ عزیز بیعار اثر لطیفه تکین پرداخته و نگرش فرهنگ روستایی دراین دو رمان را مورد تحلیل و بررسی قرارداده است، داده های پژوهش نشان دادکه این دورمان درعناصرداستان،پیرنگ آب و هوا،معماری..دارای تفاوت هایی هستنداما وجه شباهت این دو اثر نیز مطمح نظر واقع شده است. در هر دو رمان مرگ داستان در یک روستا اتفاق می افتد که مردمش سنتی و به دور از جامعه مدرن زندگی می کنند و دارای فضایی خارق عادت و همراه با جادو و پریان است و در پایان هر دو رمان قهرمان داستان می میرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        262 - مقایسه‌ی مولفه‌های سبک رئالیستی و مدرنیستی (با تاکید بر داستان‌های کوتاه احمد محمود و مصطفی مستور)
        منوچهر تشکری پروین گلی زاده نصرالله امامی پروانه حلوسی
        اقلیم جنوب ایران با تنوع فرهنگی و طبیعت خاصی که دارد منبع الهام فوقالعاده‌ای برای فضا سازی در داستان است؛ وجود نخلستان، شط و دریا، نفت و صنعت، و حتی گرما که از زمینه‌های بومی جنوب است نویسندگان این خطه را بر آن داشته است که در آثار خود از این نعمات خدادادی بهره ببرند و أکثر
        اقلیم جنوب ایران با تنوع فرهنگی و طبیعت خاصی که دارد منبع الهام فوقالعاده‌ای برای فضا سازی در داستان است؛ وجود نخلستان، شط و دریا، نفت و صنعت، و حتی گرما که از زمینه‌های بومی جنوب است نویسندگان این خطه را بر آن داشته است که در آثار خود از این نعمات خدادادی بهره ببرند و با این شیوه نوعی تشخص سبکی به آثار خویش بدهند. در واقع خوزستان به عنوان مهمترین قطب ادبیات اقلیمی ایران، بعد از انقلاب و جنگ و به دلیل مهاجرت نویسندگانش ضربات بسیاری متحمل شد. همچنین با توجه به شتاب تحولات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و به تبع آن تحولات فرهنگی در دهه‌های اخیر، ضرورت بررسی این تحولات، به خصوص در ادبیات، بیش از پیش حس میشود. با نگاهی به ادبیات داستانی این سال ها، فاصله گرفتن این نوع ادبی از مکتب رئالیسم آشکار و انکار ناپذیر است. مسلم است که شیوه‌های داستان‌نویسی گذشته، دیگر جواب گوی نیازهای فکری و معضلات روانی انسان معاصر نیست و تغییر این شیوه‌ها اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. هم زمان با پیدایش هنر و ادبیات مدرن و پسامدرن در دیگر کشورها، این آثار مورد توجه و نقد و بررسی قرار گرفته اند، اما متأسفانه در ایران، بحث و گفت و گوی نقادانه و اصولی در این زمینه بسیار اندک بوده و عرصه را برای نقدهای سلیقه‌ای و غیر حرفه‌ای خالی گذاشته است. لذا هدف ما از پژوهش حاضر مقایسه‌ی مولفه‌های سبک رئالیستی و مدرنیستی با تاکید بر داستان های کوتاه احمد محمود و مصطفی مستور می باشد. روش تحقیق مورد استفاده، روش توصیفی تحلیلی است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        263 - مدیریت مصرف انرژی در ساختمان با استفاده ازمصالح تجدیدپذیر و مصالح نوین در شرایط اقلیم گرم و خشک
        سید اسماعیل ساداتی سعید مقیمی مهدی ایزدی
        صرفه‌جویی در مصرف انرژی یکی از چالش‌های مهم جهان امروز می‌باشد. در سال‌های اخیر افزایش نگرانی‌ها در خصوص تبعات زیست‌محیطی مصرف انرژی و گرم شدن کره زمین اهمیت این موضوع را دوچندان کرده است. از سوی دیگر سهم بخش ساختمان در مصرف انرژی کشورها قابل‌توجه است و به همین دلیل، در أکثر
        صرفه‌جویی در مصرف انرژی یکی از چالش‌های مهم جهان امروز می‌باشد. در سال‌های اخیر افزایش نگرانی‌ها در خصوص تبعات زیست‌محیطی مصرف انرژی و گرم شدن کره زمین اهمیت این موضوع را دوچندان کرده است. از سوی دیگر سهم بخش ساختمان در مصرف انرژی کشورها قابل‌توجه است و به همین دلیل، در چند دهه اخیر، در اکثر کشورهای صنعتی، اقدامات اساسی درزمینه اصلاح الگوی مصرف، با استفاده از ابزارهای مختلف ازجمله تدوین مقررات و ضوابط، صورت گرفته است. یکی از مهم‌ترین انرژی‌های مصرفی، انرژی الکتریکی می باشد که از اساسی‌ترین منابع انرژی ساختمان ها بوده و نقش مهمی را ایفا می‌کند. مشکلات و فرایندهای پیچیده تولید و انتقال انرژی الکتریکی، آلودگی‌های حاصل از تولید آن‌که از سوختن سوخت‌های فسیلی حاصل می‌گردد و موارد دیگر محققان را بر آن داشته تا به دنبال راه چاره به‌منظور کاهش مصرف انرژی یا به عبارتی بهینه‌سازی مصرف انرژی باشند. در این تحقیق برخی از راهکارهای عملی برای حرکت به سمت صرفه‌جویی انرژی بررسی گردیده و تأثیر استفاده از مصالح با ضریب انتقال حرارت مختلف در دیوارهای خارجی با توجه به شرایط آب و هوایی سمنان بر روی ساختمان مدل‌سازی شده بررسی و به تحلیل بار سرمایش و گرمایش ساختمان در مقایسه با مصالح تجدید پذیر پرداخته گردید. درنهایت دیوار خارجی با استفاده از بلوک کاهگلی 20 سانتیمتری، منجر به کاهش مصرف انرژی سالیانه نسبت به سفال سوراخ دار، بتن اتوکلاو شده و مبحث 19 مقررات ملی به ترتیب به میزان 3%، 0.6%، 2.76% شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        264 - تحلیل انرژی یک سیستم سرمایش و گرمایش برای یک ساختمان اداری
        حسین باقری عباس کوثری نیا
        در این پژوهش به تحلیل و بررسی انرژی یک سیستم تولید همزمان سرمایش و گرمایش، برای یک ساختمان اداری با استفاده از انرژی خورشید در دو اقلیم متفاوت شامل شهرهای تبریز و زاهدان پرداخته شده است. به همین منظور ابتدا یک ساختمان نمونه اداری با ابعاد 7/112m2 در نرم افزار Hap 4.9 شب أکثر
        در این پژوهش به تحلیل و بررسی انرژی یک سیستم تولید همزمان سرمایش و گرمایش، برای یک ساختمان اداری با استفاده از انرژی خورشید در دو اقلیم متفاوت شامل شهرهای تبریز و زاهدان پرداخته شده است. به همین منظور ابتدا یک ساختمان نمونه اداری با ابعاد 7/112m2 در نرم افزار Hap 4.9 شبیه سازی شده و تغییرات انرژی مورد نیاز برای سرمایش و گرمایش در طول کل سال بیان می گردد. سپس جهت تأمین نیاز انرژی ساختمان مورد بررسی در شهرهای مذکور به بررسی عملکرد گرمایش و سرمایش یک سیستم آزمایشگاهی موجود در پژوهشگاه وزارت نیرو مستقر در شهر تهران، با تغییرات مورد نیاز برای ساختمان و اقلیم های مورد نظر پرداخته شده است. همچنین شایان ذکر است که برای شبیه سازی سیستم از نرم افزار شبیه سازی TRNSYS 16 استفاده شده و خروجی های سالانه سیستم برای هر دو اقلیم مذکور ارائه گشته است تا ارزیابی کارکرد سیستم سرمایش و گرمایش بیان گردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        265 - بررسی‎ ‎ارتباط‎ ‎عناصر‎ ‎آب‎ ‎و‎ ‎هوایی‎ ‎با‎ ‎بیماری‎ ‎ناخنک‎ ‎چشم (مطالعه موردی:شهر‎ ‎سبزوار)‏
        حسن رضایی مریم مرادی محمد معتمدی راد حامد پیری
        اقلیم از مؤثرترین عوامل ساختاری سیارۀ زمین است و بدون شک طبیعت، انسان و همة مظاهر حیات در سطوح گسترده ای متأثر از شرایط اقلیمی هستند. آب و هوا به عنوان رشته ای قدیمی با جغرافیای پزشکی بیماری ها و بسیاری دیگر از رشته های مربوط به محیط زیست و زندگی روزمرۀ انسان اثر می گذا أکثر
        اقلیم از مؤثرترین عوامل ساختاری سیارۀ زمین است و بدون شک طبیعت، انسان و همة مظاهر حیات در سطوح گسترده ای متأثر از شرایط اقلیمی هستند. آب و هوا به عنوان رشته ای قدیمی با جغرافیای پزشکی بیماری ها و بسیاری دیگر از رشته های مربوط به محیط زیست و زندگی روزمرۀ انسان اثر می گذارد. ناخنک چشم یکی از بیماری‌های شایع چشمی است که از عناصر اقلیمی تاثیر می‌پذیرد. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط عناصر آب و هوایی بر بیماری ناخنک چشم در شهر سبزوار می‌باشد. جهت انجام این پژوهش از آمار مراجعین به بیمارستان حشمتیه سبزوار در طی سالهای 1394تا 1399 که مبتلا به بیماری ناخنک چشم بودند و همچنین داده های اقلیمی ایستگاه سینوپتیک شهر سبزوار استفاده شده است. پس از گردآوری داده ها، با آزمون ANOVA و همبستگی پیرسون در محیط نرم افزار SPSS به تجزیه و تحلیل ارتباط عناصر آب وهوایی با بیماری ناخنک پرداخته شد. نتایج این پژوهش نشان داد که همبستگی ماهانه عناصر آب و هوایی، بیشینه دما (تیر و مرداد ماه) و میانگین دما (مرداد ماه)، ساعت آفتابی (خرداد، تیر و مرداد ماه) ، میانگین بارندگی (مرداد ماه) ، تعداد روزهای بارش (تیر ماه) ، سرعت باد (مرداد ماه) و حداکثر سرعت باد (تیر و مرداد ماه) با بیماری ناخنک در سطح اطمینان 95 درصد وجود دارد. به نظر می رسد که آب و هوا که شامل مجموعه ای از عناصر مختلف مانند بیشینه، میانگین دما، ساعت آفتابی، بارندگی، تعداد روزهای بارش، سرعت باد و حداکثر سرعت باد است که می تواند نقش مهمی در بیماری ناخنک چشم داشته باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        266 - پیش بینی تغییرات برخی متغیرهای اقلیمی حوضه آبخیز دره رود ارس طی دهه های آتی با استفاده از مدلهای تغییر
        ابراهیم فتائی علی عزیزی سیدتقی سید صفویان علی اکبر ایمانی اکرم اوجاقی حبیب فرهادی
        تغییرات اقلیمی یکی از ویژگیهای طبیعی چرخه اتمسفری می باشد که بر اثر ناهنجاری ها و یا نوساناتی در روند پارامترهای هواشناسی، از جمله بارندگی و دما حاصل می شود. میزان انتشار گازهای گلخانه ای در دهه های اخیر به طور قابل ملاحظه ای افزایش داشته است. با توجه به اینکه افزایش ای أکثر
        تغییرات اقلیمی یکی از ویژگیهای طبیعی چرخه اتمسفری می باشد که بر اثر ناهنجاری ها و یا نوساناتی در روند پارامترهای هواشناسی، از جمله بارندگی و دما حاصل می شود. میزان انتشار گازهای گلخانه ای در دهه های اخیر به طور قابل ملاحظه ای افزایش داشته است. با توجه به اینکه افزایش این گازها در اتمسفر زمین؛ باعث تغییر درمتغیرهای اقلیمی کره زمین گردیده است لذا ضرورت دارد این تغییرات شبیه سازی شده و تغییرات احتمالی آینده مورد پیش بینی قرار گیرند تا اقدامات لازم در برنامه ریزی های محیطی مورد توجه واقع شود. در این مطالعه با استفاده از تکنیک ریزمقیاس نمایی آماری، مدل های GCM تحت سناریوی انتشار گاز های گلخانه ای (A1B,A2,B1) برای دوره زمانی 2039-2011 با استفاده از مدل آماری LARSE-WG داده های روزانه دما، بارش و تابش ریز مقیاس گردیدند و نتایج آن بر روی ایستگاه های سینوپتیک حوضه آبخیز دره رود از زیر حوضه های رودخانه ارس در شمال غربی ایران مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد تغییراتی در پارامترهای اقلیمی دما و بارش در طی دوره مورد مطالعه بوجود خواهد آمد. به طوری که میانگین دما در بین ایستگاه های مورد مطالعه بین 31/0 تا 69/3 درجه سانتی گراد افزایش خواهد داشت و میزان بارش نیز 2/8 تا 5/21 درصد افزایش خواهد یافت. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        267 - بررسی‎ ‎ارتباط‎ ‎عناصر‎ ‎آب‎ ‎و‎ ‎هوایی‎ ‎با‎ ‎بیماری‎ ‎ناخنک‎ ‎چشم (مطالعه موردی:‏‎ ‎شهر‎ ‎سبزوار)‏
        حسن رضایی مریم مرادی محمد معتمدی راد حامد پیری
        اقلیم از مؤثرترین عوامل ساختاری سیارۀ زمین است و بدون شک طبیعت، انسان و همة مظاهر حیات در سطوح گسترده ای متأثر از شرایط اقلیمی هستند. آب و هوا به عنوان رشته ای قدیمی با جغرافیای پزشکی بیماری ها و بسیاری دیگر از رشته های مربوط به محیط زیست و زندگی روزمرۀ انسان اثر می گذا أکثر
        اقلیم از مؤثرترین عوامل ساختاری سیارۀ زمین است و بدون شک طبیعت، انسان و همة مظاهر حیات در سطوح گسترده ای متأثر از شرایط اقلیمی هستند. آب و هوا به عنوان رشته ای قدیمی با جغرافیای پزشکی بیماری ها و بسیاری دیگر از رشته های مربوط به محیط زیست و زندگی روزمرۀ انسان اثر می گذارد. ناخنک چشم یکی از بیماری‌های شایع چشمی است که از عناصر اقلیمی تاثیر می‌پذیرد. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط عناصر آب و هوایی بر بیماری ناخنک چشم در شهر سبزوار می‌باشد. جهت انجام این پژوهش از آمار مراجعین به بیمارستان حشمتیه سبزوار در طی سالهای 1394تا 1399 که مبتلا به بیماری ناخنک چشم بودند و همچنین داده های اقلیمی ایستگاه سینوپتیک شهر سبزوار استفاده شده است. پس از گردآوری داده ها، با آزمون ANOVA و همبستگی پیرسون در محیط نرم افزار SPSS به تجزیه و تحلیل ارتباط عناصر آب وهوایی با بیماری ناخنک پرداخته شد. نتایج این پژوهش نشان داد که همبستگی ماهانه عناصر آب و هوایی، بیشینه دما (تیر و مرداد ماه) و میانگین دما (مرداد ماه)، ساعت آفتابی (خرداد، تیر و مرداد ماه) ، میانگین بارندگی (مرداد ماه) ، تعداد روزهای بارش (تیر ماه) ، سرعت باد (مرداد ماه) و حداکثر سرعت باد (تیر و مرداد ماه) با بیماری ناخنک در سطح اطمینان 95 درصد وجود دارد. به نظر می رسد که آب و هوا که شامل مجموعه ای از عناصر مختلف مانند بیشینه، میانگین دما، ساعت آفتابی، بارندگی، تعداد روزهای بارش، سرعت باد و حداکثر سرعت باد است که می تواند نقش مهمی در بیماری ناخنک چشم داشته باشد تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        268 - بررسی ماهیت آشوبناکی بارش ماهانه شهر تبریز در شرایط تغییر اقلیم
        رسول جانی محمد علی قربانی ابوالفضل شمسایی
        افزایش روز افزون جمعیت،تغییر کاربری اراضی و توسعه فعالیتهای صنعتی از جمله عوامل به وجود آمدن تغییر اقلیم میباشد از اینرو مطالعه تاثیر این پدیده بر فرایندهای هیدرولوژیکی به ویژه بارش،از مهمترین مسائل مرتبط با مهندسی آب به شمار می رود.در این تحقیق بارش ماهانه شهر تبریز در أکثر
        افزایش روز افزون جمعیت،تغییر کاربری اراضی و توسعه فعالیتهای صنعتی از جمله عوامل به وجود آمدن تغییر اقلیم میباشد از اینرو مطالعه تاثیر این پدیده بر فرایندهای هیدرولوژیکی به ویژه بارش،از مهمترین مسائل مرتبط با مهندسی آب به شمار می رود.در این تحقیق بارش ماهانه شهر تبریز در شرایط تاریخی و شرایط تغییر اقلیم با استفاده از مفاهیم نظریه آشوب بررسی شده است.به منظور برآورد زمان تاخیر و فضای حالت از روش تابع خود همبستگی و برای تخمین بعد آشوبی از روش بعد همبستگی استفاده گردید.بدین منظور دوره آماری سالهای 1971-2000 بعنوان دوره تاریخی و نتایج حاصل از مدل مولد LARS-WGتحت دو سناریو در سه دوره(2080-2099،2030-2065،2011-2046) بعنوان دوره های آتی مدنظر قرار گرفت.نتایج نشان داد که داده های تاریخی با داشتن بعد فراکتالی 5.96 از آشوب پذیری خوبی برخوردارند و داده های سناریو A2 در هر سه دوره با بعد فراکتال کمتر،دارای آشوب پذیری بهتری نسبت به داده های مشاهداتی هستند و این در حالی است که همه سری داده های سناریوی B1 کاملا رفتار تصادفی را از خود نشان می دهند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        269 - ارزیابی اثرات نوسانات اقلیمی بر دبی حوضه آبخیز دره رود با استفاده از آزمون من-کندال
        ابراهیم فتایی
        شواهد نشان می‌دهد آب‌وهوای جهان در حال تغییر می‌باشد. تغییر اقلیم واقعتی است انکارناپذیر که دیگر کمتر کسی به وقوع آن ابراز تردید می‌نماید. در سال‌های اخیر نوسانات اقلیمی به‌ویژه تأثیر آن بر روی منابع آبی کره زمین بسیار مورد توجه قرار گرفته است. زیر حوضه دره رود یکی از ز أکثر
        شواهد نشان می‌دهد آب‌وهوای جهان در حال تغییر می‌باشد. تغییر اقلیم واقعتی است انکارناپذیر که دیگر کمتر کسی به وقوع آن ابراز تردید می‌نماید. در سال‌های اخیر نوسانات اقلیمی به‌ویژه تأثیر آن بر روی منابع آبی کره زمین بسیار مورد توجه قرار گرفته است. زیر حوضه دره رود یکی از زیر حوضه‌های آبریز رودخانه ارس است رودخانه دره رود نقش مهمی در تأمین آب مورد نیاز حوزه آبخیز مورد مطالعه دارد. متأسفانه در سال‌های اخیر میزان منابع آب در این حوزه به شدت دچار نوسان شده است بررسی روند زمانی در متغیرهایی اقلیمی و هیدرولوژیکی می‌تواند به تشخیص تغییرات و نوسانات اقلیمی احتمالی مذکور یاری رساند. آزمونمن- کندالجزءمتداول‌ترین و پرکاربردترین روش‌هایناپارامتریکتحلیلروندسری‌هایزمانیهیدرومتئولوژیکیبهشمارمی‌روند. این تحقیق به دنبال بررسی وجود نوسانات و روندهای احتمالی در دبی رودخانه مذکور تحت تأثیر نوسانات اقلیمی احتمالی در دما و بارش با استفاده از آزمون من-کندال در یک بازه زمانی 20 ساله (1994-2013) می‌باشد. بدینمنظورداده‌های اقلیمی چهار ایستگاه اهر، مشیران، مشگین شهر و پارس‌آباد در کنار داده‌هایآب‌سنجی7 ایستگاه کاسین، اورنگ و اشدلق مربوط به رودخانه اهر چای، اربابکندی و دوستبیلو مربوط به حوضه رودخانه قره‌سو و بران و مشیران نیز مربوط به حوضه رودخانه دره رود مورد استفاده قرار گرفت. یافته‌های اینتحقیقنشاندادکهدبیسالانهدرهمهایستگاهدارایروندکاهشیدرطول دوره مورد مطالعهبودهاست و در اغلب ایستگاه‌هاروندمعنی‌داریتوسطآزمونمن -کندالدرداده‌هایدبیسالانهتائید شده است.به‌طورکلینتایجاینتحقیق، حاکی از عدم ارتباط مشخص بین نوسانات اقلیمی بر اساس میانگین سالانهودبیسالانه رودخانه در طول دوره مورد مطالعه می‌باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        270 - تحلیل آشوبی اثرات تغییر اقلیم بر خشکی دریاچه ی پریشان
        فرهنگ رحمانی محمد هادی فتاحی
        در این پژوهش از تئوری آشوب برای بررسی اثر تغییر اقلیم بر خشکی زیرحوضه ی دریاچه ی پریشان استفاده شده است. شاخص SPI و چند شاخص حدی اقلیمی اندازه گیری شدند و همچنین متغیرهای تاثیر گذار بر خشکی (بارندگی، تبخیر و دما) در نظر گرفته شد. با در نظر گیری متغیرهای ذکر شده، یک زیرح أکثر
        در این پژوهش از تئوری آشوب برای بررسی اثر تغییر اقلیم بر خشکی زیرحوضه ی دریاچه ی پریشان استفاده شده است. شاخص SPI و چند شاخص حدی اقلیمی اندازه گیری شدند و همچنین متغیرهای تاثیر گذار بر خشکی (بارندگی، تبخیر و دما) در نظر گرفته شد. با در نظر گیری متغیرهای ذکر شده، یک زیرحوضه ی کنترلی (رودخانه ی شاپور) برای مقایسه ی رفتار تراژکتوری ها در فضای فاز و نوع جاذب ها با تراژکتوری ها در فضای فاز و نوع جاذب نمودارهای دریاچه ی پریشان در نظر گرفته شد. پس از مقایسه ی رفتار تراژکتوری ها در فضای فاز این نتایج حاصل شد که علاوه بر تغییر اقلیم یک عامل درون حوضه ای باعث شدت بخشیدن به خشکی زیرحوضه ی دریاچه ی پریشان شده است. همچنین این عامل بیش از تغییر اقلیم بر خشکی دریاچه ی پریشان تاثیر گذاشته است. می توان به فعالیت های تخریبی از جمله برداشت بیش از اندازه از منابع آبی و تغییر کاربری زمین برای کشاورزی و غیره اشاره کرد. در نتیجه استخراج از منابع آبی در حد مجاز و وفق پذیری با تغییرات اقلیمی و همچنین اتخاذ سیاست های مناسب برای کنترل منابع آبی پریشان در جلوگیری از خشکی دریاچه موثر و ضروری می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        271 - تطبیق و بررسی ویژگی‌های اقلیمی و روستایی در رمان‌های «زائری زیر باران» اثر احمد محمود و «الربیع العاصف» اثر نجیب الکیلانی
        هایده عظیم اوغلی اسکویی حجت رسولی سید ابراهیم آرمن
        ادبیّات اقلیمی به عنوان یکی از زیرشاخه‌ های مهم ادبیّات داستانی در تحولات اجتماعی و سیاسی اکثر جوامع تأثیر داشته است. احمد محمود و نجیب کیلانی، دو نویسنده بزرگ معاصر فارسی و عربی، از جمله نویسندگان متعهد با اتکا به فرهنگ بومی، مشکلات جامعه را مطرح و اذهان را برای چاره‌ج أکثر
        ادبیّات اقلیمی به عنوان یکی از زیرشاخه‌ های مهم ادبیّات داستانی در تحولات اجتماعی و سیاسی اکثر جوامع تأثیر داشته است. احمد محمود و نجیب کیلانی، دو نویسنده بزرگ معاصر فارسی و عربی، از جمله نویسندگان متعهد با اتکا به فرهنگ بومی، مشکلات جامعه را مطرح و اذهان را برای چاره‌جویی و درک آن‌ها در قالب داستان‌ های خود فرا می ‌خواندند. داستان الربیع العاصف از آثار نجیب کیلانی در مورد روستایی با امید و رنج در امتداد تحولات تاریخی معاصر مصر در اواخر قرن بیستم است. داستان زائری زیر باران اثر احمد محمود نیز انعکاس اوضاع اقلیم جنوب و مصائب مردم را با چیره ‌دستی در صحنه ‌های نمایش داستان با نگاه نویسنده نقاد به تصویر کشیده است. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی از محدودۀ مورد مطالعه به بررسی و ارزیابی عناصر اقلیمی با روش کیفی- تطبیقی پرداخته است. ابتدا منابع اولیه در حیطه‌ های جغرافیایی و محلی استخراج شده از آثار احمد محمود و نجیب کیلانی در ارتباط با پیامدهای اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. اهمیت بررسی این موضوع زمانی آشکار می‌ شود که در صورت شناخت تأثیر هویت بومی و محلی بسیاری از مشکلات اجتماعی و فرهنگی در جوامع اسلامی نیز حل می ‌شد. نتایج حاصل از این پژوهش برای دست‌یابی به عناصر اقلیمی و بومی تأثیرگذار بمنظور اهداف توسعۀ پایدار لازم و ضروری است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        272 - کاربرد شاخص های آسایش حرارتی در طراحی مسکن پایدار (مطالعه موردی شهر تربت حیدریه)
        سعید کامیابی
        طراحی همساز با اقلیم عبارت از نگهداری وضعیت میکروکلمایی مسکن در محدوده آسایش است.پس جهت معماری پایدارلازم است، اقلیم به درستی شناخته شود و سازگاری مناسب با آن ایجاد گردد. از طرفی با افزایش بی رویه سوختهای فسیلی در ساختمان ها به منظور ایجاد سرمایش، گرمایش و تهویه، رویکرد أکثر
        طراحی همساز با اقلیم عبارت از نگهداری وضعیت میکروکلمایی مسکن در محدوده آسایش است.پس جهت معماری پایدارلازم است، اقلیم به درستی شناخته شود و سازگاری مناسب با آن ایجاد گردد. از طرفی با افزایش بی رویه سوختهای فسیلی در ساختمان ها به منظور ایجاد سرمایش، گرمایش و تهویه، رویکرد معماری پایدار با هدف استفاده هرچه کمتر از انرژی های تجدیدناپذیر پدیدار شد. از مهمترین نکات تأثیرگذار بر این رویکرد، آشنایی با خصوصیات اقلیمی و شرایط آب و هوایی شهر و نحوه برخورد با این عوامل است. هدف از این نوشتار شناخت و بررسی شرایط آب و هوایی شهر تربت حیدریه در استان خراسان رضوی که در سال های اخیر گسترش کالبدی و فیزیکی محسوسی داشته و در ادامه ارائه راه حل های معمارانه متناسب با آن با رویکرد معماری و طراحی مسکن پایداراست. در این مقاله، آماراقلیمی مورد نیاز در طی یک دوره زمانی 51 ساله (1959-2010) از سایت سازمان هواشناسی استخراج گردیدو سپس روی داده های خام پردازش های مربوطه صورت گرفت. روش تحقیق به صورت توصیفی-تحلیلی می باشد که به همراه استفاده از روشهای استاندارد بررسی شاخص های آسایش حرارتی مانند اولگی، گیونی و ماهانی به ارائه پیشنهاداتی برای طراحی فضاهای مسکونی شهر منجر گردیده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        273 - تغییر اقلیمی، طراحی پایدار محله
        فاطمه رهبری
        پدیده ی تغییر اقلیم به دلایل گوناگونی چون نوسانات درون اقلیم زمین، فرآیندهای طبیعی و فعالیت های بشر رخ داده است؛ در پی آن با انتشار بیش از حد گازهای گلخانه ای در اثر مصرف سوخت های فسیلی، نسبت جذب به بازتاب اشعه ی خورشید افزایش یافته، کره ی زمین گرم تر شده و این تغییر، ز أکثر
        پدیده ی تغییر اقلیم به دلایل گوناگونی چون نوسانات درون اقلیم زمین، فرآیندهای طبیعی و فعالیت های بشر رخ داده است؛ در پی آن با انتشار بیش از حد گازهای گلخانه ای در اثر مصرف سوخت های فسیلی، نسبت جذب به بازتاب اشعه ی خورشید افزایش یافته، کره ی زمین گرم تر شده و این تغییر، زندگی نسل کنونی و آینده را با خطر جدی مواجه ساخته است. از آنجا که شاید مهمترین دستاورد بشر، تمدن و شهرنشینی است و محله رکن اصلی کالبد شهری است؛ در پیوند عوامل فوق در این مقاله، ابتدا تغییر اقلیم و عوامل آن شرح داده می شود و سپس با مشخص نمودن مفاهیم پایداری و محله، ساختار یک محله پایدار در جهت جلوگیری از ادامه ی روند تغییر اقلیم بررسی می شود. تحقق اصول و معیارهای طراحی محله، نیازمند مشارکت همه‌ی متخصصان امر به ویژه معماران، شهرسازان و مردم است تا نسل آینده نیز بتواند نیازهای خود را برآورده سازد و این یعنی طراحی پایدار: آینده گرایی، محیط گرایی و مشارکت گرایی. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        274 - شناسایی نواحی آسیب پذیر زیرحوضه های آبریز غرب کردستان در اثر نوسانات اقلیمی با استفاده از GIS و PCA
        عرفان احمدی علیرضا وفائی نژاد ناصر محمدی ورزنه
        نوسانات اقلیمی - بارشی ازجمله عواملی است که باعث بروز خشکسالی میشود و خسارات زیادی را به دنبال خواهند داشت. شرایط پوشش گیاهی در هرمنطقه تابعی از برآیند بارش، دما، وزش باد، وضعیت زمین از نظر شیب، جنس خاک، کشاورزی و غیره است. در این پژوهش، به بررسی تاثیر نوسانات اقلیمی - أکثر
        نوسانات اقلیمی - بارشی ازجمله عواملی است که باعث بروز خشکسالی میشود و خسارات زیادی را به دنبال خواهند داشت. شرایط پوشش گیاهی در هرمنطقه تابعی از برآیند بارش، دما، وزش باد، وضعیت زمین از نظر شیب، جنس خاک، کشاورزی و غیره است. در این پژوهش، به بررسی تاثیر نوسانات اقلیمی - بارشی بر آسیب پذیری پوشش گیاهی زیرحوضه های غرب استان کردستان برحسب الگوی زمانی و مکانی در مقیاس منطقه ای با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور پرداخته شده است. با استفاده از آمار ایستگاه های هواشناسی و تصاویر شاخص گیاهی اختلافی نرمال شده (NDVI) ماهواره ای سنجنده مودیس، در بازه زمانی سالهای 2000 تا 2010 به پهنه بندی آسیب های وارد شده ناشی از نوسانات اقلیمی، با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) پرداخته شده است. در بررسی آمار ایستگاه های هواشناسی، سالهای 2001 و 2008 به عنوان دوره های خشک شناسایی شدند. میزان تاثیر کاهش بارش در نقاط مختلف زیرحوضه های منطقه مورد مطالعه، بر روی تصاویر ماهواره ای با استفاده از تحلیل مؤلفه ی اصلی (PCA) مورد واکاوی قرار گرفت. شاخص خشکسالی Z نرمال، محدوده جنوبی منطقه مورد مطالعه را به عنوان منطقه خشک معرفی می نماید. درحالیکه نتایج محدوده شمالی منطقه مورد مطالعه را به عنوان مناطق آسیب پذیرتر نشان می دهند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        275 - بررسی آسایش حرارتی در انطباق معماری با شرایط اقلیمی در شهر سمنان
        رحیمه جوادیان ملیحه نعمتی
        شناسایی وضعیت اقلیمی یک محل و تحلیل نیازهای اقلیمی از نظر آسایش انسان و کاربرد مصالح ساختمانی یکی از مقدمات طراحی همساز با اقلیم است.توجه به اهداف عمده طراحی اقلیمی در هر منطقه‌ی آب و هوایی و پیش‌بینی مواردی در جهت تحقق بخشیدن به این اهداف موجب سازگاری و هماهنگی ساختمان أکثر
        شناسایی وضعیت اقلیمی یک محل و تحلیل نیازهای اقلیمی از نظر آسایش انسان و کاربرد مصالح ساختمانی یکی از مقدمات طراحی همساز با اقلیم است.توجه به اهداف عمده طراحی اقلیمی در هر منطقه‌ی آب و هوایی و پیش‌بینی مواردی در جهت تحقق بخشیدن به این اهداف موجب سازگاری و هماهنگی ساختمان‌ها با شرایط اقلیمی و موجب صرفه‌جویی در مصرف انرژی و هویت یافتن معماری در هر اقلیم خواهد شد. هدف از این مقاله بررسی تأثیر عناصر اقلیمی بر آسایش حرارتی و شیوه طراحی مساکن شهر سمنان و ارائه راهنمای طرح واحدهای مسکونی همساز با اقلیم جهت فراهم آوردن شرایط آسایش حرارتی در داخل ساختمان می باشد. در این مقاله با استفاده از نمودارها و روش های اقلیمی به تجزیه و تحلیل اقلیم سمنان پرداخته شده است. برای انجام این کار از آمار سازمان هواشناسی در یک دوره25ساله (ازسال1990لغایت2016) استفاده شده است. با توجه به نتایج بدست آمده اقلیم سمنان براساس روش دمارتن خشک، روش کوپن خشک و گرم و براساس روش آمبرژه خشک و سرد تعیین شد. جهت تعیین آسایش حرارتی و طراحی معماری همساز با اقلیم از چهار مدل سنجش آسایش حرارتی شامل شاخص نمودار زیست – اقلیم اولگی , شاخص ماهانی ، نمودار زیست - اقلیم ساختمانی گیونی و روش زوکولای استفاده شده که هر یک از مدلها علاوه بر تعیین مواقع گرم و سرد و راحت، رهنمودهای لازم جهت دستیابی به طراحی اقلیمی مناسب با آب و هوای شهر سمنان را ارائه دادند. نتیجه کلی پژوهش شامل استفاده از مصالح بومی با ظرفیت حرارتی بالا, تعیین جهت مناسب استقرار ساختمانها با توجه به جهت باد و تابش آفتاب، تعبیه مناسب بازشوها جهت حفظ انرژی داخل ساختمان بطوریکه در تابستان حداقل و در زمستان حداکثر انرژی خورشیدی دریافت شود، می باشد. در صورت اجرای احکام معماری که از معیارهای تعیین آسایش حرارتی بدست آمده است تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        276 - پهنه بندی مناطق در معرض پیشروی سطح آب دریا در اثر تغییر اقلیم (مطالعه موردی: بندر شهید رجایی)
        حمید گوهرنژاد
        براساس آخرین یافته‌ها افزایش سطح آب اقیانوس‌ها و دریاها متاثر از پدیده‌ تغییر اقلیم می‌باشد و این افزایش سطح آب دریاهای آزاد اثرات مستقیم بر زندگی ساحل‌نشینان خواهد داشت. در مطالعه حاضر اثرات تغییراقلیم بر افزایش سطح آب در تنگه هرمز مورد بررسی قرار گرفته است. برای پیش‌ب أکثر
        براساس آخرین یافته‌ها افزایش سطح آب اقیانوس‌ها و دریاها متاثر از پدیده‌ تغییر اقلیم می‌باشد و این افزایش سطح آب دریاهای آزاد اثرات مستقیم بر زندگی ساحل‌نشینان خواهد داشت. در مطالعه حاضر اثرات تغییراقلیم بر افزایش سطح آب در تنگه هرمز مورد بررسی قرار گرفته است. برای پیش‌بینی تغییرات سطح آب در منطقه مذکور از متغییرهای اقلیمی استفاده گردیده است که براساس روش رگرسیون گام‌به‌گام انتخاب شده‌اند. اثرات تغییر اقلیم با مدل چرخه عمومی جو تحت عنوان CGCH3 که شامل دو سناریوی تغییر اقلیم A1B و A2 می‌باشد، ارزیابی شده است. برای بررسی ارتباط بین متغیرهای اقلیمی و تغییرات سطح دریا مدل شبکه عصبی مصنوعی-موجک مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج بیانگر میزان افزایش سطح آب دریا تا انتهای قرن حاضر در مجاورت تنگه هرمز برای سناریوی تغییر اقلیم A1B بین 64 تا 75 سانتیمتر و برای سناریوی تغییر اقلیم A2 بین 90 تا 105 سانتیمتر می‌باشد. همچنین نواحی ساحلی که تحت تاثیر افزایش ارتفاع آب قرار خواهند گرفت نیز بر روی نقشه مشخص گردید که نشان می‌دهد تغییرات سطح آب در این منطقه دارای آسیب‌پذیری بالایی نخواهد بود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        277 - ارزیابی و تعیین اقلیم آسایش گردشگری شهر شاهرود
        زینب فرنام
        عوامل و پارامتر های اقلیمی در انتخاب مکان و زمان مناسب برای گردشگران به منظور گردشگری تاثیر زیادی دارد. شرایط جوی نامناسب برای گردشگر، محدودیت های زیادی ایجاد می کند. و باعث سلب آرامش و آسایش او می شود. گردشگر باید آگاهی داشته باشد که برای بازدید از یک مکان خاص چه زمان أکثر
        عوامل و پارامتر های اقلیمی در انتخاب مکان و زمان مناسب برای گردشگران به منظور گردشگری تاثیر زیادی دارد. شرایط جوی نامناسب برای گردشگر، محدودیت های زیادی ایجاد می کند. و باعث سلب آرامش و آسایش او می شود. گردشگر باید آگاهی داشته باشد که برای بازدید از یک مکان خاص چه زمان هایی از نظر اقلیمی مناسب و چه زمان هایی نامناسب است. این پژوهش از نظر ماهیت کاربردی، از نظر گردآوری داده ها توصیفی – پیمایشی است. و هدف از این پژوهش این است که بهترین و مطلوب ترین زمان برای گردشگر به ویژه گردشگر خارجی به شهر شاهرود، از نظر مناسب بودن شرایط آب و هوایی، شناسایی و معرفی شود (تعیین آسایش زیست اقلیمی شهر شاهرود با روش TCI) و در آخر ترسیم نقشه های آسایش اقلیمی شهر شاهرود با نرم افزار GIS انجام شده است. با استفاده از شاخص اقیم آسایش گردشگری (TCI)، زمان های مناسب و ایده آل، جهت حضورگردشگران به شاهرود، محاسبه شده است. این شاخص شرایط آسایش اقلیمی گردشگر را از رده غیرممکن تا ایده آل طبقه بندی می کند. شاخص TCIاز هفت پارامتر اقلمی تشکیل شده است و با استفاده از نرم‌افزار ArcGIS داده ها میان یابی و تعمیم داده های نقطه ای به پهنه ای انجام شده است. داده های مورد استفاده پژوهش مربوط به میانگین هفت پارامتر اقلیمی در ایستگاه سینوپتیک و کلیماتولوژی درون شهر شاهرود برای بازه زمانی 10 سال ( 2005 – 2014)، بوده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که ماه های اکتبر، آوریل و مارچ در این شهر بهترین شرایط را برای حضور گردشگر و ماه های دسامبر، جولای و آگوست هم بدترین شرایط را برای حضور گردشگران دارند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        278 - ارزیابی تأثیر عناصر اقلیمی و عوامل انسانی در بروز تصادفات جاده ای با استفاده از منطق فازی (نمونه موردی محور مشهد - قوچان)
        مهدی وطن پرست علیرضا افشاری محسن رضائی عارفی علی محمد نورمحمدی
        تصادفات جاده‌ای از عوامل بسیار مهم مرگ و میر و صدمات شدید جانی و مالی بوده و آثار سنگین اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن ، جوامع بشری کشورهای در حال توسعه و به‌ویژه ایران را به شدت مورد تهدید قرار داده‌است . عوامل جغرافیایی، یکی از مهم‌ترین عوامل بروز این حوادث مرگبار می‌با أکثر
        تصادفات جاده‌ای از عوامل بسیار مهم مرگ و میر و صدمات شدید جانی و مالی بوده و آثار سنگین اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن ، جوامع بشری کشورهای در حال توسعه و به‌ویژه ایران را به شدت مورد تهدید قرار داده‌است . عوامل جغرافیایی، یکی از مهم‌ترین عوامل بروز این حوادث مرگبار می‌باشند. از میان عوامل جغرافیایی که در بروز تصادفات جاده‌ای نقش دارند سهم پدیده‌های اقلیمی و ژئومورفولوژیکی قابل توجه است. هدف این پژوهش مطالعه اثرات عوامل اقلیمی و انسانی بر بروز تصادفات جاده‌ای با استفاده از منطق فازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی در محور مشهد-قوچان می‌باشد. جهت بررسی محور مذکور نقشه‌های رقومی ،‌نقشه‌های زمین شناسی و کاربری اراضی به همراه آمار ایستگاه‌های هواشناسی منطقه در یک دوره‌ی 30 ساله و نیز آمار تصادفات جاده ای بررسی شده است. سپس با کلاسه‌بندی فراوانی تصادفات محور مذکور در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) ، نقشه پهنه‌بندی خطر تصادفات جاده-ای با درجات زیاد ، ‌متوسط ، کم و خیلی‌کم تهیه گردید. نتیجه بررسی‌ها نشان می‌دهد که نقش عوامل انسانی در بروز تصادفات جاده‌ای بسیار زیاد است. به‌طوری که در بروز بیش از 90 درصد تصادفات، عامل انسانی نقش اصلی را داشته‌است. هم‌چنین در بررسی خطرخیز بودن مسیر با مدل فازی زبانی، مشخص شد 5 تا 35 کیلومتر اولیه ورودی و خروجی شهرها پرخطر‌ترین مناطق در بروز تصادفات جاده‌ای می‌باشند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        279 - بررسی آسایش حرارتی و معماری متاثر از اقلیم بر اساس شاخص ماهانی و گیونی شهرسمنان
        مهدی یعقوبی
        معماری همساز با اقلیم را می توان نزدیک ترین طراحی سازه با رویکرد اقتصاد مقاومتی دانست که در آن ضمن آسایش و راحتی انسان با جایگزین کردن منابع پاک و طبیعی انرژی، محیطی سالم با درجه آسایشی بالا، صرفه جویی در مصرف انرژی و به دنبال آن کاهش وابستگی را پدیدآورد. همچنین شناخت ر أکثر
        معماری همساز با اقلیم را می توان نزدیک ترین طراحی سازه با رویکرد اقتصاد مقاومتی دانست که در آن ضمن آسایش و راحتی انسان با جایگزین کردن منابع پاک و طبیعی انرژی، محیطی سالم با درجه آسایشی بالا، صرفه جویی در مصرف انرژی و به دنبال آن کاهش وابستگی را پدیدآورد. همچنین شناخت روشهای طراحی اقلیمی و به روز کردن آن می تواند محیطی مطلوب و مناسب را در فضای مسکونی به همراه داشته ومتناسب با شاخص های آسایش، راهکارهای مناسب معماری را استخراج و آنرا به عنوان اصول طراحی اقلیمی ارائه داد. در این مقاله با استفاده از روش ماهانی و گیونی به تجزیه و تحلیل اقلیم آسایش شهر سمنان پرداخته شده است برای این کار از آمار سازمان هواشناسی در یک دوره 18 ساله (از سال 2000 تا 2017) استفاده شد. هدف از این مقاله بررسی شرایط اقلیمی شهر سمنان با استفاده از شاخص های آسایش حرارتی ماهانی، و گیونی به تبع آن بررسی راهکارها و پیشنهادهای مناسب در زمینه معماری و انرژی همساز با اقلیم می باشد . در صورت اجرای احکام معماری که از معیارهای تعیین آسایش حرارتی بدست آمده , مدت زمان استفاده از وسایل مکانیکی گرمایشی و سرمایشی در داخل ساختمان های شهر سمنان به میزان قابل توجهی کاهش می یابد و در راستای حرکت بسمت انرژی صفر در محیط شهری اقلیم خشک و سردسمنان خواهد بود تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        280 - شناسایی عوامل تاثیر گذار در ارتقاء و رشد کمک نوآور های ورزشی در اقلیم های مختلف شهر تهران
        وحید  رحیمی سید عماد حسینی نصرالله محمدی
        در دنیای پر تحول امروز،فن آوری با شتاب فزاینده ای در حال تغییر و تحول است‌.هدف از مطالعه حاضر شناسایی عوامل تاثیر گذار در ارتقاء و رشد کمک نوآور های ورزشی در اقلیم های مختلف شهر تهران می باشد. این پژوهش از نوع توصیفی – پیمایشی از دسته تحقیقات بنیادی به صورت آمیخته أکثر
        در دنیای پر تحول امروز،فن آوری با شتاب فزاینده ای در حال تغییر و تحول است‌.هدف از مطالعه حاضر شناسایی عوامل تاثیر گذار در ارتقاء و رشد کمک نوآور های ورزشی در اقلیم های مختلف شهر تهران می باشد. این پژوهش از نوع توصیفی – پیمایشی از دسته تحقیقات بنیادی به صورت آمیخته (کیفی وکمی) با استفاده از طرح نظام مند نظریۀ داده‌بنیاد انجام گرفت است.جامعه آماری در دو بخش کیفی و کمی بررسی شد. در بخش کیفی فضاهای ورزشی شهر تهران با توجه به اقلیم های مختلف از مناطق شمالی و جنوبی به شکل نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و در بخش کمی جامعه آماری شامل مدیران، مسئولان اجرایی، اساتید و صاحب‌نظران اماکن وفضاهای ورزشی تهران است، که با توجه به استفاده از روش معادلات ساختاری 220 نفر از به عنوان نمونه آماری به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند .جهت تجزیه و تحلیل در بخش کیفی از نرم افزار Gis استفاده شد.در بخش کمی از آزمون های روایی و پایایی همگرا ، برای بررسی نرمال بودن داده ها از آزمون کلوموگروف اسمیرنوف و برای بررسی روابط بین متغیرهای تحقیق از معادلات ساختاری و نرم افزار pls استفاده شد. نتایج نشان داد مناطق شمالی شهر تهران از وضعیت مناسب تری جهت کمک نوآورهای فضاهای ورزشی برخوردار است. از آنجاکه سند راهبردی نظام جامع ورزش کشور به طور اخص به کسب و کار اکمک نواوری و کار آفرینی توجه نکرده،بنابراین، لازم است با در نظر گرفتن مأموریت این شرکت های نو ظهور ، راهبردها و اولویت‌هایی از قبیل کاهش موانع اداری راه‌اندازی کسب وکارهای جدید و فعالیت‌های کارآفرینانه، آموزش این نوع فعالیت های استارت آپی‌ در تمام سطوح آموزشی با تمرکز بر دانشکده‌های تربیت‌بدنی و تقویت ارتباط مراکز علمی دانشگاه‌ها با صنعت ورزش برای کشور در نظر گرفته شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        281 - بررسی تغییرات جمعیتی و پراکنش مکانی جوامع عصر آهن ایران با رویکرد باستان‌شناسی محیطی
        بابک شیخ بیکلو اسلام
        10.30495/peb.2022.699723
        در مطالعات باستان‌شناسی عصر آهن ایران، ‌‌‌پرداختن به تعاملات انسان و محیط تا اندازة زیادی مغفول مانده است و با توجه به وقوع نوسانات اقلیمی، ‌‌‌طی این دورة فرهنگی، ‌‌‌لازم است از این منظر نیز مورد بررسی قرار گیرد. یکی از مهم‌ترین محدودیت‌های این مطالعه، ‌‌‌کمبود تاریخ‌گذ أکثر
        در مطالعات باستان‌شناسی عصر آهن ایران، ‌‌‌پرداختن به تعاملات انسان و محیط تا اندازة زیادی مغفول مانده است و با توجه به وقوع نوسانات اقلیمی، ‌‌‌طی این دورة فرهنگی، ‌‌‌لازم است از این منظر نیز مورد بررسی قرار گیرد. یکی از مهم‌ترین محدودیت‌های این مطالعه، ‌‌‌کمبود تاریخ‌گذاری‌های مطلق و گاهنگاری‌های نسبی معتبر برای اغلب محوطه‌های عصر آهن است. همچنین، ‌‌‌این محوطه‌ها که اکثراً ویژگی گورستانی دارند، ‌‌‌فاقد قابلیت لایه‌نگاری فرهنگی هستند. در این پژوهش، ‌‌‌فراوانی و پراکنش مکانی اغلب محوطه‌های گورستانی و استقراری کاوش/ بررسی‌شدة این دوره در مناطق شمال ایران مرکزی، ‌‌‌شمال، ‌‌‌شمال غربی و غرب ایران طی مراحل سه‌گانة عصر آهن بر اساس تغییرات اقلیمی مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. پژوهش‌های دیرین‌اقلیم در منطقة جنوب غربی آسیا نشان‌دهندة افزایش خشکی آب ‌و هوا در عصر آهن II (۸۰۰ -۱۲۵۰ ق.م.) هستند. بنابراین، ‌‌‌به نظر می‌رسد کاهش جمعیت در برخی مناطق و جابه جایی‌های جوامع انسانی وهمچنین، ‌‌‌نظام معیشتی عمدتاً کوچ رو گله‌داری طی عصر آهن در ارتباط با رویدادهای اقلیمی خشک بوده‌اند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        282 - بررسی افزایش دما دوره آینده بر شاخص‌ اقلیم گردشگری (TCI) (مطالعه موردی: شهرستان نکا)
        فاطمه رجائی
        با توجه به اهمیت صنعت گردشگری، علاوه بر عوامل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی، عوامل اقلیمی نیز نقش مهمی ایفا می کنند. بنابراین در این تحقیق داده های پارامترهای دمای متوسط، دمای حداکثر و رطوبت نسبی مدل های اقلیمی گردش عمومی جو گزارش ششم IPCC در دوره 2014-2100 تحت دو سناریو SSP2 أکثر
        با توجه به اهمیت صنعت گردشگری، علاوه بر عوامل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی، عوامل اقلیمی نیز نقش مهمی ایفا می کنند. بنابراین در این تحقیق داده های پارامترهای دمای متوسط، دمای حداکثر و رطوبت نسبی مدل های اقلیمی گردش عمومی جو گزارش ششم IPCC در دوره 2014-2100 تحت دو سناریو SSP2 و SSP5 بررسی و با استفاده از روش تابع توزیع تجمعی (CDFT) در نرم افزار RStudio ریزمقیاس نمایی شد. در ادامه چگونگی تاثیر تغییرات اقلیمی آینده بر شاخص اقلیم گردشگری (TCI) بررسی شد. نتایج نشان داد در هر دو سناریو تغییرات فصلی دمای متوسط افزایش دما در همه فصول را نشان داد. بیشترین افزایش در فصل زمستان به میزان 5 و کمترین افزایش به میزان 16/0 درجه سلسیوس در تابستان خواهد بود. اکثر ماه های سال کاهش دمای حداکثر را پیش بینی نمود. بیشترین افزایش دما در فصل زمستان (4/3+) و کمترین افزایش در فصل تابستان (3/0+) پیش بینی می شود. حداکثر میزان تغییرات رطوبت نسبی در ماه های اکتبر و نوامبر به میزان 5 درصد در مدل CanESM5 مشاهده شد. بیشترین افزایش رطوبت نسبی در فصل پاییز (7/3 درصد) و کمترین در فصل زمستان ( 5/0 درصد) انتظار می رود. شاخص اقلیم آسایش توریست در شهرستان نکا در ماه های اپریل، می، اکتبر و نوامبر دارای بهترین شـرایط و مـاههـای فوریه، جولای، اگوست و دسامبر دارای بدترین شرایط مـی باشـند. تاثیر تغییرات اقلیمی آینده بر شاخص اقلیمی توریست نشان می دهد در ماه های مارس، جولای، اگوست و دسامبر در هر دو سناریو، شاخص TCI در اقلیم آینده بهبود پیدا خواهد نمود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        283 - ارزیابی اقلیم آسایش گردشگری استان زنجان با استفاده از شاخص (TCI)وتکنیکGIS
        محمد سلمانی مقدم محمد جعفری
        درحال حاضر صنعت گردشگری یکی از منابع مهم تولید درآمد، اشتغال وایجاد زیر ساخت ها برای نیل به توسعه پایدار محسوب می شود. توجه به ویژگی‌های اقلیمی یک منطقه وتاثیری‌که این ویژگی‌ هادر‌شکل‌گیری توریسم می‌گذارند، اهمیت فراوانی دارد. شناخت محدودیت‌ها ومخاطرات تهدید کننده اقلیم أکثر
        درحال حاضر صنعت گردشگری یکی از منابع مهم تولید درآمد، اشتغال وایجاد زیر ساخت ها برای نیل به توسعه پایدار محسوب می شود. توجه به ویژگی‌های اقلیمی یک منطقه وتاثیری‌که این ویژگی‌ هادر‌شکل‌گیری توریسم می‌گذارند، اهمیت فراوانی دارد. شناخت محدودیت‌ها ومخاطرات تهدید کننده اقلیمی ونیزآگاهی ازجاذبه ها وپتانسیل های نهفته درویژگی‌های اقلیمی برای هرگونه برنامه‌ریزی در سطوح مختلف ملی، استانی وشهری از‌جمله گردشگری از‌اهمیت بالایی برخوردار است. چرا که شناخت دقیق ویژگی‌های اقلیمی‌می‌تواند‌زمینه نیرومندی برای برنامه‌ریزی‌گردشگری‌فراهم می سازد. دراین پژوهش به منظور‌ارزیابی‌شرایط‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اقلیم‌گردشگری‌وجاذبه‌های اقلیمی استان‌زنجان‌از نقطه‌ نظر‌گردشگری، ازشاخص اقلیم گردشگری TCI وداده‌های اقلیمی4 ایستگاه سینوپتیک استان استفاده شده است. بدین منظور ابتدا آمار هفت پارامتر اقلیمی موردنیاز به صورت ماهانه‌از ایستگاه‌های سینوپتیک استان دربازه زمانی 14ساله (1997-2010)استخراج شد. پس از استخراج آمار، پایگاه اطلاعاتی مربوطه تشکیل وبرپردازش آن ها با استفاده از شاخص TCI اقدام گردید. سپس با بهره‌گیری از نرم افزار GIS درمیان یابی، تعمیم داده های نقطه ای به پهنه ای وترکیب نقشه ها زمان مساعد جهت حضور‌گردشگران‌دراستان‌زنجان‌مشخص‌شد. نتایج‌پژوهش‌نشان‌داد‌که‌ماه‌های می، ژوئن، ژوئیه، آگوست، سپتامبرواکتبر با رتبه عالی وایده‌آل بهترین شرایط رابرای حضور گردشگران دراستان دارا می باشد.‌درماه‌های نوامبر،دسامبر ،ژانویه فوریه ،مارس وآوریل به دلیل نفوذ وگسترش سیستم پرفشارغربی‌وکاهش‌دما، استان زنجان وضعیت مناسبی برای حضور گردشگران ندارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        284 - تجزیه وتحلیل آماری مقادیر طولانی مدت بارش جهت برازش توزیع آماری مناسب ( مطالعه موردی ایران)
        بهلول علیجانی حمیده افشارمنش
        مطالعه توزیع آماری مناسب برای پدیده استوکاستیک بارش امری ضروری است زیرا تمام برآورد های دقیق خشکسالی و ترسالی یا پیش بینی های بارشی بر پایه یک توزیع آماری مناسب استوار است. در این تحقیق سعی شده است با استفاده از توزیع های 61 گانه آماری توزیع آماری مناسب، بر اساس آزمون ه أکثر
        مطالعه توزیع آماری مناسب برای پدیده استوکاستیک بارش امری ضروری است زیرا تمام برآورد های دقیق خشکسالی و ترسالی یا پیش بینی های بارشی بر پایه یک توزیع آماری مناسب استوار است. در این تحقیق سعی شده است با استفاده از توزیع های 61 گانه آماری توزیع آماری مناسب، بر اساس آزمون های سه گانه اندرسون دارلینگ ، کلمونوگراف –اسمیرنوف و کای اسکار مشخص شود . هدف از این مطالعه انتخاب بهترین توزیع فراوانی و توزیع آماری مناسب بارشی برای اقلیم متنوع ایران است. توپوگرافی ،موقعیت جغرافیایی مانند زاویه تابش و مدت تابش همچنین پوشش طبیعی باعث تنوع اقلیمی در ایران شده است بنابراین با استفاده از مقادیر ماهانه بارش 43 ایستگاه سینوپتیک برای دوره آماری طولانی مدت 1952 - 2005 و با استفاده از نرم افزار Esay fifty (MathWave EasyFit Professional ) توزیع آماری مناسب برای مناطق شش گانه اقلیمی ایران (A,B,C,D,E,F)برآورد شد نتایج نشان می دهد بر اساس آزمون های آماری کلمونوگراف –اسمیرنوف زیرا آزمون کولموگروف- اسمیرنوف دارای ازتوان بیشتری نسبت به آزمون کای اسکار برخوردار است و همچنین آزمون کای اسکار برای توزیع های یک متغیره که هدف آن آزمون برازش یا آزمون بر پایه آماره تابع توزیع تجربی (EDF) است استفاده نمی شود علاوه براین آزمون اندرسون دارلینگ برای محاسبه مقادیر با واریانس مجهول طراحی شده است. در نتیجه در منطقهA (اقلیم مرطوب و معتدل خزری ) توزیعLog-Pearson3 و در منطقه B( اقلیم نیمه خشک) توزیع JohnsonSB و در منطقه )C اقلیم ناحیه زاگرس( توزیع Burr مناسب ترین توزیع آماری می باشند. منطقه D(اقلیم بیابانی خیلی گرم ساحلی) توزیع آماری Gammaو در منطقه E(اقلیم بیابانی خیلی گرم داخلی) توزیع JohnsonSB و در منطقه F(اقلیم نیمه بیابانی گرم) توزیع Gen.Gammaمناسب ترین توزیع های آماری هستند.در نتیجه مشخص شد که مناطق خشک B,D,E,F مناسبترین توزیع آماری Gamma,/JohnsonSB/ Gen. Gamma, می باشند در حالی که در منطقه خزری و زاگرس(A,C)به ترتیب توزیع Burr, Log-Pearson3توزیع های آماری مناسب هستند. میزان چولگی در منطقه A,B,Cکمتر از یک و در مناطق D,E,Fبیشتر از یک می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        285 - نقش مولفه های اقلیمی در تناسبات حیاط مرکزی در خانه های بومی اقلیم گرم وخشک ایران( مورد مطالعه : شهر یزد)
        مهرانگیز پیریایی سید مجید مفیدی شمیرانی ژاله صابرنژاد
        حیاط مرکزی در خانه‌های اقلیم گرم و خشـک ایران نمودی از درون‌گرایی است و با هدف صرفه‌جویی در مصرف انرژی شکل گرفته است . فضای باز حیاط مرکزی با محوریت خود ابعاد معین، جهت‌گیری و جانمایی هدفمند، عنصری تعیین کننده در استفاده انرژی بوده است. در اقلیم کویری ایران، حیاط مرکزی أکثر
        حیاط مرکزی در خانه‌های اقلیم گرم و خشـک ایران نمودی از درون‌گرایی است و با هدف صرفه‌جویی در مصرف انرژی شکل گرفته است . فضای باز حیاط مرکزی با محوریت خود ابعاد معین، جهت‌گیری و جانمایی هدفمند، عنصری تعیین کننده در استفاده انرژی بوده است. در اقلیم کویری ایران، حیاط مرکزی اصلی‌ترین فضا در خانه‌ به حساب می‌آمده است. هدف از این پژوهش، مطالعه و بررسی ساختارحیاط مرکزی در خانه های بومی شهر یزد است. پژوهش حاضر از نوع کمی می باشد و با استفاده از روش توصیفی- تطبیقی با تمرکز بر نقش مولفه های اقلیمی و محیطی حیاط و جداره های آن، با انتخاب 22 نمونه از خانه های بومی شهر یزد که درمنطقه ی اقلیمی BWhs می باشند ، استفاده شده است. در این مطالعه جهت گیری، تحلیل فرمی، تناسبات حیاط، عمق متوسط، الگوی ارتفاعی، نسبت فضای بسته به باز، مساحت نما و سطوح شفاف، مقدار درصد سایه و آفتاب در حیاط نمونه ها، مورد بررسی تطبیقی و تحلیل قرار گرفته است. شیوه تحلیل حیاط در این تحقیق، فرمی است و ابزارهای گردآوری اطلاعات، منابع مکتوب، اسناد، نقشه ها، تهیه کروکی به روش مطالعات میدانی و تحلیل یافته ها است.سرانجام با در نظر گرفتن جهت گیری و خصوصیات هندسی ، فیزیکی ، توصیف هایی برای طراحی حیاط ها به عنوان عوامل مؤثر در ریزسنجی ارائه شده است و توابعی از نسبت ها و ابعاد (طول ، عرض و ارتفاع) حیاط ها، پیشنهاد شده است تا برای طراحی ساختمان های پایدار در آینده ی نزدیک، در منطقه BWhs استفاده شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        286 - بررسی اقلیم گردشگری در استان اردبیل
        فاطمه قویدل بتول زینالی
        آبوهواازمهمتر ینعواملموثربرصنعتگردشگریمی باشد کهبهعنواناجزایاصلییک سیستمبهطرقمختلفبریکدیگرتاثیرگذاشتهو در تعاملبایکدیگربحثجدیدیرابهعنواناقلیم شناسیتوریسممطرحمی نماید. در قرن بیست ویکم گسترش و پیشرفت فناوری موجب خواهد شد که وقت انسان بیش از پیش آزاد و ثروتش افزون شود و أکثر
        آبوهواازمهمتر ینعواملموثربرصنعتگردشگریمی باشد کهبهعنواناجزایاصلییک سیستمبهطرقمختلفبریکدیگرتاثیرگذاشتهو در تعاملبایکدیگربحثجدیدیرابهعنواناقلیم شناسیتوریسممطرحمی نماید. در قرن بیست ویکم گسترش و پیشرفت فناوری موجب خواهد شد که وقت انسان بیش از پیش آزاد و ثروتش افزون شود و زمان بیشتری را صرف اوقات فراغت خود نماید در واقع نیمه دوم قرن بیستم را باید عصر صنعت گردشگری نام نهاد. تهیه تقویم زمانی جهت تعیین زمان های مناسب شرایط آب و هوایی برای آسایش و جذب گردشگران و نیز برنامه ریزی برای خدمات رسانی به آن ها به دلیل داشتن شرایط مناسب طبیعی استان اردبیل برای پذیرش توریسم می تواند موثر باشد. در این تحقیق به منظور تعیین تقویم زمانی مناسب برای گردش در استان اردبیل آمار و اطلاعات اقلیمی از ایستگاه همدیدی استان اردبیل برای دوره آماری 20 ساله از سال ( 2015- 1995 ) اخذ شده و همچنین از شاخص های مرتبط با فیزیولوژی آسایش انسانی، شاخص عدم آسایش (HU)و نیز از شاخص قدرت سردکنندگی محیط (CPI) برای ارزیابی نظام مند عناصر آب و هوایی و تعیین آسایش حرارتی استفاده شده است.دراردبیل، مشگین شهر، خلخال و پارس آباد نتایجی که بر اساس شاخص عدم آسایش (HU) بدست آمد، کل ایستگاه ها در همه ی ماه ها دارای آسایش حرارتی بوده، به جز پارس آباد که در ماه های اوت و ژوئیه دارای عدم آسایش حرارتی می باشد و نتایج بررسی شاخصقدرت سرد کنندگی محیطCPI) )نشان داد که در کل به لحاظ شاخص بیکر بهار و تابستان در هر چهار ایستگاه برای گردشگران زمان مناسبی به لحاظ آسایش اقلیمی می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        287 - جغرافیای عصر باستان و تأثیر آن بر جغرافی دانان مسلمان
        امیر اکبری محمود بختیاری شهری
        پیشینه دانش جغرافیایی مردمان عهد باستان به پیدایی نخستین تمدنهای بشری می‌رسد. در میان جغرافی دانان عهد قدیم یونانیان اطلاعات گسترده‌ای در علم جغرافیا ارائه دادند. بطلمیوس پیش از دیگر جغرافیدانان عهد باستان توانست در دوره‌های بعد از خود تأثیر بگذارد. به دنبال آشنایی مسلم أکثر
        پیشینه دانش جغرافیایی مردمان عهد باستان به پیدایی نخستین تمدنهای بشری می‌رسد. در میان جغرافی دانان عهد قدیم یونانیان اطلاعات گسترده‌ای در علم جغرافیا ارائه دادند. بطلمیوس پیش از دیگر جغرافیدانان عهد باستان توانست در دوره‌های بعد از خود تأثیر بگذارد. به دنبال آشنایی مسلمانان با جغرافیا گرایش و تأثیر پذیری آنان از نگرشهای جغرافیایی بطلمیوس بیشتر گردید. بسیاری از جغرافی دانان اسلامی از وی پیروی یا به اصلاح نظرات وی پرداختند. المجسطی کتاب بطلمیوس، توسط مسلمانان چندین بار ترجمه گردید و دیدگاههای وی در باب جغرافیا مورد نقد قرار گرفت. در این میان، یعقوبی بیش از دیگران به ذکر توصیفات برخی از کتابهای بطلمیوس پرداخته است که بدان اشاره رفته است. جدا از بطلمیوس، مفهوم تقسیم جغرافیای هفت اقلیم در نظر ایرانیان باستان، از قرن دوم هجری در نظر جغرافی دانان مسلمان تأثیر داشته است و بیشتر آنان از روش هفت اقلیم ایرانی تبعیت کردند. اقلیم شناسی ایرانی در بررسی شناخت جغرافیایی عصر ساسانی نمود چشمگیر دارد و تأثیر آن از این جهت بر جغرافی دانان اسلامی بسیار بوده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        288 - بررسی مروری عوامل تاثیر گذار در خشکی دریاچه ارومیه و پیامدهای مرتبط با آن( عوامل تاثیر پذیر از خشکی)
        احمد اصل هاشمی
        مقدمه: خشک شدن تدریجی دریاچه ارومیه، زمینه بروز بحران های زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی را در منطقه شمال غرب کشور ایجاد کرده است. فعالیت های بشری یکی از تهدیدات اصلی برای این اکوسیستم ها است. روش کار: این مقاله یک مقاله مروری است که مستندات مرتبط با استفاده از داده های أکثر
        مقدمه: خشک شدن تدریجی دریاچه ارومیه، زمینه بروز بحران های زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی را در منطقه شمال غرب کشور ایجاد کرده است. فعالیت های بشری یکی از تهدیدات اصلی برای این اکوسیستم ها است. روش کار: این مقاله یک مقاله مروری است که مستندات مرتبط با استفاده از داده های گوگل اسکولار و جهاد دانشگاهی و نورمگز ا جستجو شد. در این بازه زمانی بیش از 20 مستند بررسی و طبق معیارهای مربوط استخراج شدند. یافته ها: بررسی ها نشان داد که عوامل انسانی بیشترین نقش را دارند. از عوامل انسانی می توان به احداث سازه هایی مانند سدها در حوزه آبخیز دریاچه و نیز احداث بزرگراه بر روی دریاچه و از عوامل اقلیمی نیز می توان به خشکسالی های اخیر که سبب کاهش بارندگی و افزایش تبخیر می شود اشاره کرد. و عوامل تاثیر پذیر بخش کشاورزی و گردشگر بوده است.نتیجه گیری: از بین عوامل بروز بحران ، سد سازی، تغییر الگوی کشاورزی دیم به آبی، حفر چاه های غیر مجاز، برداشت بی رویه آب از منابع سطحی و زیر زمینی و عوامل اقلیمی مانند خشکسالی های اخیر که سبب کاهش بارندگی و افزایش تبخیر می شود دخیل هستند که این عوامل سبب خشک شدن دریاچه ارومیه شده و این خشک شده بر پوشش گیاهی منطقه ،شرایط اقتصادی و اجتماعی ساکنان منطقه تاثیر گذاشته است که می بایست در تدوین و اجرای برنامه های بلند مد نظر قرار گیرند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        289 - بررسی نظام حزبی در اقلیم کردستان عراق از منظر جامعه منشوری فردریگز
        رحمت حاجی مینه ارسلان عبدالله پور
        رحمت حاجی مینه[1]- ارسلان عبدالله پور[2] تاریخ دریافت: 25/8/1398- تاریخ پذیرش: 28/9/1398 چکیده: اقلیم کردستان عراق در سال1991 به دنبال طرح منطقه امن و پرواز ممنوع، به عنوان منطقه خودگردان در محدوده قانونی عراق اعلان موجودیت کرد. بعد از تصویب قانون فدرالیسم در عراق در أکثر
        رحمت حاجی مینه[1]- ارسلان عبدالله پور[2] تاریخ دریافت: 25/8/1398- تاریخ پذیرش: 28/9/1398 چکیده: اقلیم کردستان عراق در سال1991 به دنبال طرح منطقه امن و پرواز ممنوع، به عنوان منطقه خودگردان در محدوده قانونی عراق اعلان موجودیت کرد. بعد از تصویب قانون فدرالیسم در عراق در سال 2005، این منطقه به طور رسمی به یک منطقه فدرال با حکومتی محلی و دارای دستگاه اجرایی و مدیریتی نیمه مستقل از عراق مبدل شده است. این پژوهش با بررسی این مسأله نظریه جامعه منشوری فردریگز و شاخص های این نوع جامعه مورد پژوهش قرار گرفته تا به تناظر آن به بررسی تاریخی ویژگی های نظام دیوانسالاری در منطقه اقلیم کردستان پرداخته شود. سوال اصلی پژوهش این است که آیا حکومت اقلیم توانسته است شاخص هایی چون ناهمگونی، رسمیت، تداخل، خویشاوندگرایی و قوم گرایی، بازار و تمرکز قدرت، به عنوان مؤلفه های جامعه منشوری را از پیش رو بردارد یا همچنان حکومت داری خود را برپایه ساختارهای سنتی به پیش می برد؟ روش گردآوری اطلاعات ، با توجه به برون مرزی بودن موضوع مطالعه و عدم دسترسی به اسناد آن نظام، به شکل کتابخانه ای و اینترنتی بوده و روش تحقیق هم توصیفی تحلیلی می باشد. با توجه به الگوی مورد نظر ریگز، نتایج حاکی از این ادعاست که شرایط و ویژگیهای نظام سیاسی منطقه ی مذکور، علیرغم دارا بودن مؤلفه های دموکراتیک، انطباق بیشتری با وضعیت جامعه منشوری دارد. وضعیتی که این اقلیم را از حکمرانی خوب دور کرده است. [1] - استادیار روابط بین الملل، گروه ارتباطات و علوم اجتماعی، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران: نویسنده مسئول r.hajimineh@gmail.com [2] - دانشجوی دکتری، سیاستگزاری عمومی، واحد تبریز، دانشگاه آزاداسلامی، تبریز، ایران؛ مدرس، واحد بوکان، دانشگاه آزاد اسلامی، آذربایجان غربی، ایران arsalan_abdolahpour@yahoo.com تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        290 - منابع احزاب اپوزیسیون در روند توسعه سیاسی (مطالعه موردی: حزب گوران در اقلیم کردستان عراق)
        صفر ولدبیگی صادق زیبا کلام مفرد علیرضا ازغندی علی اشرف نظری
        اقلیم کردستان بیش از 600 کیلومتر مرز مشترک با ایران دارد که به لحاظ فرهنگی و تاریخی بسیار متجانس و در حوزه دموکراسی تأثیر و تأثری عمیق بر یکدیگر دارند.‌ پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که شکل گیری اپوزیسیون سیاسی در اقلیم کردستان نشانه ای از گذار این اقلیم أکثر
        اقلیم کردستان بیش از 600 کیلومتر مرز مشترک با ایران دارد که به لحاظ فرهنگی و تاریخی بسیار متجانس و در حوزه دموکراسی تأثیر و تأثری عمیق بر یکدیگر دارند.‌ پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که شکل گیری اپوزیسیون سیاسی در اقلیم کردستان نشانه ای از گذار این اقلیم به سوی دموکراسی است یا اقتدارطلبی؟ فرضیه‌ بر این باورست که گرچه برآمدن اپوزسیون در اقلیم کردستان نشانه ای از دموکراسی حداقلی در این اقلیم بوده اما تشکیل، تثبیت و تضعیف آن دلیلی بر ساختار و کارکرد اقتدارطلبانه دو حزب اصلی اقلیم کردستان است. روش پژوهش‌ حاضر از نوع کیفی (اسنادی-کتابخانه ای) است. نتایج پژوهش بیانگر این واقعیت است که شکل گیری اپوزیسیون سیاسی در اقلیم کردستان واکنشی به حاکمیت اقتدارطلبی بوده، اما همزمان نشانه ای از حرکت جامعه کردی به سوی نوعی پلورالیسم حزبی و سیاسی در این اقلیم نیز بوده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        291 - الگوهای طراحی باغ‌های ایرانی در رابطه با مولفه‌های اقلیم گرم و خشک بیابانی (BWhs) نمونه‌های موردی: باغ‌های دولت‌آباد یزد و فین کاشان
        هانیه فدایی تمیجانی
        منطقه بیابانی (BWhs) از گرم و خشک‌ترین مناطق اقلیمی در جهان است که به علت شرایط محیطی نیازمند داشتن الگوها و ضوابطی خاص جهت دستیابی به آسایش حرارتی می‌باشد و توجه به مولفه‌های اقلیمی در طراحی معماری و منظر می‌تواند در تعدیل شرایط محیطی این منطقه موثر واقع شود. باغ ایران أکثر
        منطقه بیابانی (BWhs) از گرم و خشک‌ترین مناطق اقلیمی در جهان است که به علت شرایط محیطی نیازمند داشتن الگوها و ضوابطی خاص جهت دستیابی به آسایش حرارتی می‌باشد و توجه به مولفه‌های اقلیمی در طراحی معماری و منظر می‌تواند در تعدیل شرایط محیطی این منطقه موثر واقع شود. باغ ایرانی به‌عنوان الگو و پارادایمی از منظر تاریخی این سرزمین، پاسخگوی بسیاری از اهداف اقلیمی در گستره وسیع گرم و خشک بیابانی فلات مرکزی ایران بوده است که شامل کاهش دما، افزایش رطوبت و کنترل بادهای نامطلوب می‌باشند. از این‌رو به‌کارگیری الگوهای اقلیمی در معماری عناصر طبیعی و مصنوع باغ ایرانی در طراحی منظر و فضاهای سبز شهری می‌تواند موجب ارتقای آسایش محیطی شود. این مقاله با بررسی تطابق الگوهای طراحی باغ‌های دولت‌آباد و فین واقع در شهرهای گرم و خشک بیابانی یزد و کاشان با مشخصات اقلیمی این مناطق، ضمن مطالعه عناصر طبیعی (آب و گیاه) و مصنوع (کوشک) آن‌ها و مقایسه این باغ‌ها با یکدیگر، تاثیرپذیری این الگوها از اقلیم محلی را مورد بررسی قرار می‌دهد. پژوهش حاضر در زمره پژوهش‌های کاربردی و هدف نهایی آن شناخت الگوهای اقلیمی در طراحی باغ‌های مناطق گرم و خشک بیابانی می‌باشد. روش تحقیق این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی از طریق نظریه داده‌بنیاد با استخراج داده‌ها از باغ‌های دولت‌آباد و فین در اقلیم گرم و خشک بیابانی(BWhs) است. گردآوری داده‌ها در دو بخش مطالعات اسنادی و تحلیل مدارک مربوط به این باغ‌ها از بعد کالبدی می‌باشد. بررسی تطبیقی مشخصه‌های این باغ‌ها با مولفه‌های اقلیم محلی و نیز با یکدیگر با رویکرد اقلیمی نشانگر آن است که الگوهای طراحی باغ‌های دولت‌آباد یزد و فین کاشان در انطباق با مولفه‌های اقلیمی منطقه گرم و خشک بیابانی (BWhs) بوده و شباهت‌ها و تفاوت‌های اقلیمی در مقیاس محلی، موجب شباهت‌ها و تفاوت‌های میان این دو باغ شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        292 - تبیین نقش اقلیم و فرهنگ در شکل‌گیری مسکن دارای حیاط مرکزی در هند (مطالعه موردی: ایالت کرالای هند)
        مینو لفافچی
        فضاهای زیستی در هر منطقه تحت تاثیر خاستگاه‌های اقلیمی، فرهنگی و گاه ﺗــﺎرﯾﺨﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ آن ﻣﻨﻄﻘــﻪ ﺷــﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘــﻪاند. بی تردید اولین خاطرات و تجارب انسان در خانه به وجود می‌آید که نقش بنیادین در جهان بینی او و در نتیجه جهان‌بینی جامعه دارد. در پژوهش حاضر به شناسایی انواع أکثر
        فضاهای زیستی در هر منطقه تحت تاثیر خاستگاه‌های اقلیمی، فرهنگی و گاه ﺗــﺎرﯾﺨﯽ و ﺳﯿﺎﺳــﯽ آن ﻣﻨﻄﻘــﻪ ﺷــﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘــﻪاند. بی تردید اولین خاطرات و تجارب انسان در خانه به وجود می‌آید که نقش بنیادین در جهان بینی او و در نتیجه جهان‌بینی جامعه دارد. در پژوهش حاضر به شناسایی انواع فضاهای مسکونی سنتی با محوریت حیاط مرکزی در کشور هندوستان پرداخته می شود و به طور خاص نقش حیاط مرکزی هندی در ارتباط با نوع ویژگی‌های اقلیمی و فرهنگی و چگونگی زندگی ساکنینش، در کشور هند مورد بررسی قرار می گیرد. با توجه به وسعت کشور هند و تنوع اقلیمی و فرهنگی آن، تحقیق حاضر به بررسی بخشی از گونه‌های حیاط مرکزی‌دار در بخشی از ایالت جنوب هند در منطقه کرالا با استناد به منابع تاریخی می‌پردازد. ساختار کلی این پژوهش بر دو قسمت استوار است. در قسمت اول به معرفی نمونه هایی از الگوهای مسکن تاریخی با محوریت حیاط مرکزی پرداخته شده است. در قسمت دوم با شناخت و معرفی الگوهای معماری بومی و تاریخی مسکن هند، زمینه مناسب جهت تحلیل فراهم آمده است. سپس در این قسمت از طریق ارزیابی و مقایسه تطبیقی نمونه‌های انتخابی، وجوه مختلف اشتراک و افتراق آنها به لحاظ نوع ساختار کالبدی، چگونگی وضعیت پلان آن ها و نیز بر اساس چیستی و چگونگی ارتباط بین فضاهای باز و بسته و نیمه‌باز و روابط عملکردی، هم به لحاظ اقلیمی و هم به لحاظ فرهنگی مورد تحلیل قرار می گیرد. نتایج حاکی از آن هستند نقش کلیدی آیین‌ها و اندیشه‌ها در فضای زندگی مردمان هند چنان در دیدگاه هندی‌ها مقدس است که گاه مسائل اقلیمی و منطقه‌ای را تحت پوشش خود قرار داده است. معماری خانه‌های سنتی مناطق جنوبی هند در پاسخگویی به شرایط اقلیمی و موقعیت فرهنگی، عنصر ویژه‌ای را عرضه کرده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        293 - طراحی سایبان متحرک در جهت کنترل نور روز در اقلیم گرم و نیمه‌خشک (با الهام از الگوی حرکتی گیاه گوشت‌خوار)
        زهرا یارمحمودی طاهره نصر حامد مضطرزاده
        10.22094/lsj.2023.704902
        هدف: امروزه با پیشرفت تکنولوژی، ساخت بنا‌های پایدار و سبز مورد اهمیت قرار گرفته و به‌دنبال آن مفاهیم جدیدی از ساختمان‌های هوشمند مطرح شده است. درحقیقت معماری که براساس پارامترهای ثابت طراحی می‌شود، به عوامل خارجی واکنش نشان نمی‌دهد. بنابراین برای رسیدن به یک معماری پاسخ أکثر
        هدف: امروزه با پیشرفت تکنولوژی، ساخت بنا‌های پایدار و سبز مورد اهمیت قرار گرفته و به‌دنبال آن مفاهیم جدیدی از ساختمان‌های هوشمند مطرح شده است. درحقیقت معماری که براساس پارامترهای ثابت طراحی می‌شود، به عوامل خارجی واکنش نشان نمی‌دهد. بنابراین برای رسیدن به یک معماری پاسخگو، این پارامترها باید قابل تغییر باشند. ساختمان‌های غیرهوشمند قابلیت تغییر با مسیر حرکت خورشید، تغییرات باد و غیره نداشته و همین امر موجب ایجاد جدایی بین ساختمان و محیط پیرامون می‌شود. بنابراین امروزه به ساختمان‌هایی نیاز است که با استفاده از اطلاعاتی که به بنا داده می‌شود، بیاموزند، انطباق‌پذیر باشند. در این راستا، طبیعت که یکی از بهترین سیستم‌های پاسخگو را دارا است، می‌تواند الگوی مناسبی در جهت ارائه راهکار برای حل این مسئله باشد. باتوجه به اینکه نمای ساختمان‌ به‌عنوان عامل ارتباطی فضای داخل و خارج ساختمان است، هدف از انجام پژوهش حاضر، ارائه مدل سایبان متحرک، سازگار با اقلیم شیراز (گرم و نیمه‌خشک) در جهت کنترل انرژی تابشی و نور روز جداره‌ی شفاف جنوبی ساختمان است. گیاه گوشت‌خوار به‌عنوان منبع الهام این پژوهش انتخاب شده و الگوی حرکتی منحصربه‌فرد گیاه در پژوهش حاضر مورد تحلیل قرار گرفته است. روش پژوهش: روش تحقیق دارای ماهیت ترکیبی (کمی-کیفی) و به‌صورت مدلسازی-شبیه‌سازی است. به این صورت که پوسته‌ی متحرک در نرم افزار راینو6 و افزونه گرس‌هاپر مدل شده و توسط افزونه لیدی‌باگ آنالیزهای انرژی تابشی ناشی از برخورد نور خورشید به سطح جداره‌ی شفاف بنا در جبهه‌ی جنوبی ساختمان (اقلیم شیراز) و توسط افزونه هانی‌بی آنالیزهای میزان دریافت نور روز توسط سطح تعریف شده در کف بنا بدست آمده است. نتیجه‌گیری: نتایج حاصله حاکی از آن است که سایبان متحرک الهام گرفته شده از الگوی حرکتی گیاه گوشت‌خوار، پویا و انطباق‌پذیر بوده و قابلیت کنترل انرژی تابشی وکاهش ورود نور روز تا 30درصد را در فصول گرم سال دارا است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        294 - واکاوی ویژگی‌های صحن آفتاب‌گیر مطلوب بر مبنای دمای عملکردی و شبیه‌سازی انرژی در روستاهای کوهستانی (موردپژوهی: روستاهای شمیرانات تهران)
        سپیده بابازاده سلوط منصوره طاهباز لیلی کریمی فرد سیدامیر منصوری
        10.22094/lsj.2023.704901
        کوچه‌پس‌کوچه‌های روستا راوی مردمانی است که روزگار نه‌چندان دور خالق معماری بودند که امروز بستر مطالعاتی پژوهشگران بسیاری برای آبادی ایران است. آنچه باعث این توجه می‌شود، دستاوردی است که حاصل سال‌ها تجربه زیستی است. این پژوهش به یکی از اساسی‌ترین مؤلفه‌های اقلیمی یعنی تو أکثر
        کوچه‌پس‌کوچه‌های روستا راوی مردمانی است که روزگار نه‌چندان دور خالق معماری بودند که امروز بستر مطالعاتی پژوهشگران بسیاری برای آبادی ایران است. آنچه باعث این توجه می‌شود، دستاوردی است که حاصل سال‌ها تجربه زیستی است. این پژوهش به یکی از اساسی‌ترین مؤلفه‌های اقلیمی یعنی توجه به انرژی خورشیدی در کالبد خانه‌های روستایی مناطق سرد و کوهستانی می‌پردازد. توجه به صحن آفتاب‌گیر در خانه‌های روستایی اگرچه معطوف به گذشته است؛ اما توجه به انرژی خورشیدی محدود به زمان نیست و برای حفظ خویشاوندی بین ساختارها و بهینه‌سازی مصرف انرژی، تأمل در الگوهای بومی برای روستا حیاتی و ارزشمند است. هدف اصلی این پژوهش شناخت صحن آفتاب‌گیر و ویژگی‌های مؤثر در عملکرد آن است. پرسش اساسی این پژوهش این است که صحن آفتاب‌گیر مطلوب در روستاهای سرد و کوهستانی چه ویژگی‌هایی دارد و وابسته به چه عواملی است؟ و ساخت‌وسازهای جدید چه نقشی بر کیفیت آن دارد؟ این پژوهش از نظر هدف، یک پژوهش کاربردی است و از نظر ماهیت، یک پژوهش کیفی - کمی است. گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای و بخش قابل‌توجه آن به‌صورت میدانی بوده است. ضمن مشاهدات و گفتگو با اهالی، نمونه‌ای از خانه‌های بومی منتخب از جامعه آماری، توسط نرم‌افزار دیزاین بیلدر در راستای پاسخ به مسئله شبیه‌سازی شده است. طبق نتایج حاصل از پژوهش، کیفیت صحن آفتاب‌گیر و میزان تأثیر آن در ایجاد خرد اقلیم مطلوب وابسته به عوامل متعددی است. ساخت‌وسازهای جدید بدون توجه به لفاف خورشیدی، سایه ناخواسته زمستانی ایجاد می‌کنند که باید ملزم به رعایت ضوابطی باشند. ایده استفاده از صحن آفتاب‌گیر مناسب اقلیم‌های سرد است که نیاز به تشدید جریان انرژی به داخل ساختمان وجود دارد؛ ازاین‌رو استفاده‌کردن از صحن آفتاب‌گیر، یک فضای کنترل نشده را ایجاد خواهد کرد که هم در تأمین انرژی شرکت نموده و هم با کاهش اختلاف دما، هدررفت حرارتی را کاهش خواهد داد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        295 - ارزیابی آسایش حرارتی ساکنین بناهای نوساز ناحیه کوهستانی اقلیم معتدل و مرطوب در تابستان (نمونه موردی: علی آباد کتول)
        میلاد کریمی شاهین حیدری سیدمجید مفیدی شمیرانی
        10.22094/lsj.2023.704898
        در این مقاله به بررسی شرایط آسایش حرارتی افراد ساکن در بناهای نوساز در ناحیه کوهستانی علی آباد کتول می‌پردازیم، این منطقه در استان گلستان دارای شرایط اقلیمی خاص خود بوده و با توجه به قرارگیری در خطه جنوبی دریای خزر تحت تاثیر شرایط اقلیم معتدل و مرطوب نیز این ناحیه است. أکثر
        در این مقاله به بررسی شرایط آسایش حرارتی افراد ساکن در بناهای نوساز در ناحیه کوهستانی علی آباد کتول می‌پردازیم، این منطقه در استان گلستان دارای شرایط اقلیمی خاص خود بوده و با توجه به قرارگیری در خطه جنوبی دریای خزر تحت تاثیر شرایط اقلیم معتدل و مرطوب نیز این ناحیه است. چهار ساختمان انتخاب شده در ناحیه کوهستانی ریگ چشمه واقع شده و در دو طبقه ساخته شده اند. این ساختمان ها فاقد سیستم های سرمایش مطبوع بوده و متاثر از معماری بومی منطقه دارای ایوان های وسیع در قسمت جنوبی و رو به دره می باشند. در این پژوهش با استفاده از پرسشنامه های تدوین شده به بررسی شرایط آسایشی افراد و اخذ نظرات آنها اقدام گردید. همچنین در زمان تکمیل پرسشنامه‌ها با استفاده از دو دیتالاگر، نسبت به ثبت دمای هوا و رطوبت نسبی محیط داخلی و خارجی اقدام شد. زمان اخذ نظرات و ثبت داده ها، از ساعت 10 الی 18 در تیرماه به مدت یک هفته بوده است. در نهایت با بررسی فاکتورهای گوناگون تاثیر گذار بر شرایط آسایشی افراد به تحلیل نتایج پرداخته شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان دهنده این موضوع بود که افرادی که برای مدت زمان بیشتری در این فضا زندگی نموده بودند با شرایط محیطی بیشتر خو گرفته بوده و عاملی مانند نرخ پوشش تاثیر چندانی بر آسایش یا عدم آسایش آنها نداشت. حداکثر عدم رضایت در بعد از ظهر اتفاق می افتاد که دمای بیشینه روز وجود داشته است و از دلایل عدم آسایش افراد می‌توان به وجود رطوبت نسبی بالا در محیط و کمبود تهویه طبیعی اشاره نمود. دمای خنثی برابر 26.1 درجه سانتیگراد با محدوده قابل قبول بین 22.9 تا 29.5 (برای آسایش 90% از افراد) درجه سانتیگراد است و شیب رگرسیون برابر 0.329 برای این پژوهش بدست آمده است . تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        296 - واکاوی عوامل مؤثر بر کاهش جمعیت در بستر فرهنگی استان لرستان بر اساس دیدگاه خبرگان علمی (مطالعه‌ای دلفی)
        مرجان زرندی خالدی حسن اسماعیل زاده
        10.30495/jss.2023.1968068.1497
        هدف: تحقیق حاضر باهدف دلایل پایین‌بودن رشد جمعیت در استان لرستان انجام شده است. نظریه تعاملی جمعیت به‌عنوان رویکرد نظری غالب در تحقیق حاضر است.روش: روش پژوهش کیفی و از نوع دلفی است. جامعۀ آماری پژوهش کلیۀکارشناسان رسانه‌ای، متخصصان روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، جمعیت‌شناسی و أکثر
        هدف: تحقیق حاضر باهدف دلایل پایین‌بودن رشد جمعیت در استان لرستان انجام شده است. نظریه تعاملی جمعیت به‌عنوان رویکرد نظری غالب در تحقیق حاضر است.روش: روش پژوهش کیفی و از نوع دلفی است. جامعۀ آماری پژوهش کلیۀکارشناسان رسانه‌ای، متخصصان روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، جمعیت‌شناسی و کارشناسان مذهبی استان لرستان هستند. از این تعداد در 20 نفر به شیوۀ هدفمند انتخاب شدند. جهت جمع‌آوری اطلاعات از تکنیک مصاحبه نیمه‌ساختاریافته بهره گرفته شد. مدت مصاحبه‌ها 30 دقیقه و تحلیل آنها به روش کلایزی انجام پذیرفت.یافته‌ها: فردگرایی منفی، رواج مدرنیته غربی مبتنی بر مصرف و تنوع‌طلبی، تغییرات هویتی زنان، مشکلات مسکن، مشکلات مربوط به ازدواج، مهاجرت جوانان، بیکاری، تحصیلات، گسترش طلاق، تغییر نگرش به ازدواج، گسترش رسانه‌های مجازی، عدم امنیت شغلی، ضعف اقتصادی، بالابودن هزینه‌های فرزند، تغییرات ارزشی، تعدد فرزندان به‌مثابه امری ناپسند، نگرش به فرزند به‌عنوان کالای لوکس، عدم اعتماد، ابهام در آینده کشور، عدم صراحت برنامه‌ریزان، خلأ پژوهش علمی و تئوریک و اهمیت شرایط اقلیمی، از دلایل کاهش جمعیت در استان لرستان است که در قالب عوامل اقتصادی در رتبه اول، عوامل فرهنگی و عوامل اجتماعی، عوامل محیطی و اقلیمی طبقه‌بندی ‌شده‌اند. وضعیت حاضر در دو بعد ازدواج جوانان و تحدید موالید قابل‌تبیین است.نتایج: در مجموع می‌توان نتیجه گرفت چنانچه بسترهای اجتماعی و اقتصادی و تسهیل ساز در زمینه تغییر نگرش جامعه نسبت به فرزندآوری محقق شود، با کمک رسانه‌ها همسو با سیاست‌گذاری‌های کلان می‌توان مسئله کاهش جمعیت استان را تا حدودی برطرف نمود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        297 - الزامات و پیش‌بینی‌های حقوق بین‌الملل برای استقرار مهاجران اقلیمی در مقصد
        حسن موثقی
        در کتب معتبر آمده که انسان تعهد وفاداری به خالق را برای لحظه ای فراموش کرد و بهشت را که مکانی نورانی و قرب رحمت خداوند بود از دست داد و سفر هبوط را در پیش گرفت اما خالق مهربان او را بخشید و در سرزمینی پاک و دست نخورده‌ای جای داد و به آوارگی او راضی نشد. اما اکنون به دلا أکثر
        در کتب معتبر آمده که انسان تعهد وفاداری به خالق را برای لحظه ای فراموش کرد و بهشت را که مکانی نورانی و قرب رحمت خداوند بود از دست داد و سفر هبوط را در پیش گرفت اما خالق مهربان او را بخشید و در سرزمینی پاک و دست نخورده‌ای جای داد و به آوارگی او راضی نشد. اما اکنون به دلایل گوناگون برخی از ملل جهان سرزمین خود را ترک کرده و به صورت بی خانمان در سراسر قاره ها در حال حرکت اندکه مهاجرت به دلیل تغییرات جهانی آب وهوا از بارزترین مصادیق افزایش مهاجرت های گروهی می باشد و اسکان مجدد آن ها به یک چالش بین المللی مبدل شده است. هدف از این تحقیق آشنایی با معضل مهاجرت های اقلیمی و ارزیابی کارکرد مقررات حقوق بین الملل در اسکان مجدد پناهجویان اقلیمی است. متدلوژی به کار رفته در این تحقیق روش اسنادی و الگوهای تحلیل ثانوی بوده و در پایان مباحث با استمساک از دستاوردهای موجود، کارآمدی اجرای این تدابیر با روش امکان سنجی مورد قضاوت قرار خواهد گرفت. در نهایت نتایج به دست آمده ثابت می کند که کشورهای جهان و جامعه بین المللی باید به موضوع اسکان مجدد مهاجران اقلیمی به عنوان یک فرصت و نه یک تهدید نگریسته و از رهیافت های حقوقی ملایم تری در مقایسه با دیگر پناهجویان بهره گیرند تا از رشد تصاعدی میزان آوارگان و مهاجران زیست محیطی و بلاتکلیفی حقوقی و عملی آن ها جلوگیری کند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        298 - منابع و موانع احزاب در روند توسعه سیاسی مطالعه موردی: اقلیم کردستان عراق 1991-2020
        صفر ولدبیگی صادق زیباکلام سید علی رضا ازغندی علی اشرف نظریان
        شکلگیریِ سیستم خودمختار و بعدها فدرال در کردستان عراق محصول تعاملات سیاسی بین‌المللی ومبارزات ناسیونالیستی کردها در قالب احزاب سیاسی بوده ست؛بنابراین، شکلگیری توسعه سیاسی در این منطقه نیز محصول ایندو بعدست.تجربه سه دهه احزاب این اقلیم از حکمرانی،خودمدیریتی،توسعه نهادهای أکثر
        شکلگیریِ سیستم خودمختار و بعدها فدرال در کردستان عراق محصول تعاملات سیاسی بین‌المللی ومبارزات ناسیونالیستی کردها در قالب احزاب سیاسی بوده ست؛بنابراین، شکلگیری توسعه سیاسی در این منطقه نیز محصول ایندو بعدست.تجربه سه دهه احزاب این اقلیم از حکمرانی،خودمدیریتی،توسعه نهادهای دموکراتیک جدید و تولید چالش‌هایی برای رشد دموکراسی،بدین معناست که منطقه کردستان مکان پرغنایی برای به آزمون کشیدن رابطه بین احزاب و توسعه سیاسی می‌باشد.توسعه سیاسی حداقلی در کردستان عراق محصولِ مبارزات ملی‌گرایانه این احزاب بوده،اما مسئله بنیادی نیز اینست که فساد سیاسی و اقتصادی هم دستاورد این احزاب بوده است.سؤال اصلی پژوهش اینست که در روند توسعه سیاسی اقلیم کردستان،احزاب اصلی چه نقشی در کشاکش موانع و منابع موجود داشته‌اند؟روش تحقیق این پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده، و به منابع معتبر کتابخانه‌ای در اقلیم کردستان و ایران رجوع و از تکنیک مصاحبه نیز بهره گرفته و با ده نفر از صاحبنظران حوزه احزاب و توسعه سیاسی در دانشگاه‌های ایران و اقلیم کردستان مصاحبه‌صورت گرفته است.یافته-های پژوهش نیز بیانگر این واقعیتست که گرچه روند توسعه سیاسی در این اقلیم مستمر، پویا و روزافزون نبوده ولی این اقلیم با حاکمیت همین احزابش در طول سه دهه اخیر در حال حرکت به سمت نوعی دموکراسی حداقلیست. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        299 - مدیریت دولتی و فرهنگ اجتماعی
        علی اکبر فرهنگی
        در این مقاله رابطه میان کنشی بین فرهنگ عمومی و مدیریت دولتی بررسی و از زوایای مختلف مورد مطالعه قرار می گیرد ؛ از طرفی مدیریت دولتی در بستر فرهنگ جامعه شکل گرفته و عمل می کند و از طرف دیگر فرهنگ عمومی یک جامعه با توجه به ساز و کارهای حاکم بر مدیریت دولتی آن شکل می گیرد. أکثر
        در این مقاله رابطه میان کنشی بین فرهنگ عمومی و مدیریت دولتی بررسی و از زوایای مختلف مورد مطالعه قرار می گیرد ؛ از طرفی مدیریت دولتی در بستر فرهنگ جامعه شکل گرفته و عمل می کند و از طرف دیگر فرهنگ عمومی یک جامعه با توجه به ساز و کارهای حاکم بر مدیریت دولتی آن شکل می گیرد. فرهنگ هر جامعه به مثابه یک درخت با ریشه ها، تنه، شاخ وبرگ و میوه خاص خود شکل گرفته واز فرهنگ سایر جوامع متفاوت است. مفاهیم ارزشی و اساسی هر فرهنگ در ریشه ها؛ ساختارها و مفاهیم در تنه یا ساقه درخت؛ و جلوه های بیرونی فرهنگ در شاخ و برگ ها خود را نشان می دهند. با این تمثیل یا استعاره به راحتی می توان مفهوم پیچیده فرهنگ را که از سال ها پیش در نوشته های نظریه پردازان علوم اجتماعی آمده است تببین و جایگاه مدیریت عمومی را با آن مورد ارزیابی قرار داد. بر این اساس مدیریت دولتی هر جامعه نیز به مثابه اجزای درخت فرهنگ همان جامعه و با ویژگی های بومی و خاص خود پدید می آید. به طور قطع این درخت در خاک خاصی متشکل از عواملی چون عوامل جفرافیایی - اکولوژیکی، عوامل سیاسی، عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی، عوامل حقوقی، عوامل امنیتی و نظامی و عوامل تکنولوژیکی شکل می گیرد و بالنده می شود. نظام اداری چنین است که پدید آمده، توسعه می یابد و جهت گیری می کند. با درک این عوامل می توان نظام اداری کارا و مؤثرتری را پایه گذاری و از آن در جهت تمشیت امور عمومی جامعه استفاده نمود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        300 - خوانش چگونگی تعاملات اجتماعی در فضای کالبدی خانه های روستایی غرب گیلان با رویکرد تحلیلی نحو فضا
        مهرداد رازجو عقیل امامقلی
        10.30495/jisaud.2022.694840
        خلق معماری به منزله هنری کاربردی، در کنار عوامل جغرافیایی و اقلیمی، از فرهنگ و اوضاع اجتماعی نیز تأثیر می‌پذیرد. فضای خانه روستایی فضایی متشکل از حضور همه جانبه انسان در جریان سیال زندگی است. از آن جا که این حضور دربرگیرنده همه ابعاد زندگی اوست، برای استفاده کنندگان نقش أکثر
        خلق معماری به منزله هنری کاربردی، در کنار عوامل جغرافیایی و اقلیمی، از فرهنگ و اوضاع اجتماعی نیز تأثیر می‌پذیرد. فضای خانه روستایی فضایی متشکل از حضور همه جانبه انسان در جریان سیال زندگی است. از آن جا که این حضور دربرگیرنده همه ابعاد زندگی اوست، برای استفاده کنندگان نقشی فراتر از یک فضای مسکونی را داراست. بر اساس نتایج مطالعات پروژه موزه میراث روستایی گیلان، حوزه فرهنگی- معماری گیلان بدون در نظر گرفتن تقسیمات کشوری و سیاسی به نه زیر حوزه دسته‌بندی‌شده‌ است که عبارت‌اند از دو حوزه سرشاخه شرق و غرب با چهار زیرشاخه ساحلی، جلگه‌ای، کوهپایه‌ای، کوهستانی و حوزه جلگه مرکزی. در این مقاله نمونه‌ خانه‌های مورد مطالعه در حوزه غرب و در سه زیر شاخه کوهپایه، جلگه و جلگه ساحلی به روش هدفمند انتخاب و پژوهش بر مبنای آن انجام شده است. هدف ازاین پژوهش توسعه مرزهای دانش، شناسایی و معرفی کالبد مطلوب معماری اجتماع‌پذیر و جستجو برای یافتن رابطه اجتماعی بین انسان‌ها از طریق فضا و کالبد معماری است. عناصر کالبدی بررسی شده شامل چهارعنصر، اتاق در طبقه همکف، ایوان، تِلار و اتاق در طبقه بالا است، که از کوهپایه تا جلگه و جلگه ساحلی بررسی شده است. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش توصیفی- تحلیلی بر اساس مطالعه موردی می‌باشد و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش نحوفضا و نرم افزار تحلیلی- آماریای گراف استفاده شده است. بررسی نتایج به دست آمده در خصوص مولفه‌های تعاملات اجتماعی نشان می‌دهد، در نمونه‌های مورد پژوهش، درصد فضاهای با عمق نسبی که خصوصیت اجتماع پذیرداشته باشند پایین و نوع فضاهای ارتباطی و اجتماع گریز بیشترین درصد را به خود اختصاص داده است. همچنین، یافته‌ها نشان می‌دهند که در مقایسه عناصر کالبدی، ایوان در نمونه ساحل از همپیوندی و ارتباط بالایی برخوردار است که آن را تعامل‌پذیرترین عنصر فضای کالبدی معرفی می‌کند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        301 - مطالعه تطبیقی الگوهای معماری بومی در فضاهای باز حیاط در دو اقلیم گرم و خشک و گرم و مرطوب(نمونه موردی:شهر یزد و بوشهر)
        مقدی خدابخشیان مرجان سعیدنیا
        10.30495/jisaud.2023.1970801.1022
        یکی از عناصر بنیادی معماری بومی، فضاهای باز یا حیاط می باشدکه در اقلیم های گوناگون با شکل های مختلف قابل مشاهده است. در این مقاله به بررسی الگوهای بومی فضاهای باز حیاط در دو اقلیم گرم و مرطوب و گرم وخشک در دو شهر یزد و بوشهر پرداخته شده است. روش تحقیق اتخاذ شده در این ن أکثر
        یکی از عناصر بنیادی معماری بومی، فضاهای باز یا حیاط می باشدکه در اقلیم های گوناگون با شکل های مختلف قابل مشاهده است. در این مقاله به بررسی الگوهای بومی فضاهای باز حیاط در دو اقلیم گرم و مرطوب و گرم وخشک در دو شهر یزد و بوشهر پرداخته شده است. روش تحقیق اتخاذ شده در این نوشتار، روش تحقیق کیفی تطبیقی است که با بررسی مستندات کتابخانه ای مربوط به اصول اقلیمی هر منطقه به تطبیق اطلاعات به دست آمده از طریق مشاهدات میدانی مربوط به 4 نمونه ی خانه ی دوره قاجار در هرکدام از شهرها پرداخته شده است. پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به این پرسش است که" عملکرد اقلیمی حیاط در دو اقلیم گرم و خشک و گرم و مرطوب چگونه است؟". جهت رسیدن به پاسخ؛ شکل ، تناسبات ،هندسه و خصوصیات کالبدی بدنه های مرتبط با حیاط در نمونه های مورد مطالعه مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها نشان داد که در تناسبات حیاط های خانه های بوشهر، مولفه ارتفاعی دارای بیشترین مقدار، نسبت به مولفه های افقی طول و عرض کف حیاط بوده است و حیاط به حالت مکعب مستطیل ایستاده می باشد در حالی که در خانه های یزد مولفه ارتفاعی نسبت به مولفه های افقی طول و عرض کف حیاط دارای میران کمتری است و حیاط در این شهر حالت مکعب مستطیل خوابیده دارد. فرم مکعب مستطیل ایستاده در بوشهر جهت ایجاد تهویه عمودی و به جریان درآوردن رطوبت منطقه به صورت دودکشی عمل می نماید در حالی که در یزد فرم خوابیده حیاط امکان ایجاد تهویه عرضی را مهیا نموده و افزایش رطوبت از طریق استفاده از حوض و پوشش گیاهی در سطح وسیع ترنسبت به شهر بوشهر را امکان پذیر نموده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        302 - ارزیابی میزان تاثیر معیارهای اقلیم و آب در شدت بیابان‌زایی منطقه ابوغویر دهلران با استفاده از مدل IMDPA
        زاهده حیدری زادی حاجی کریمی سید عبدالحسین آرامی فرزاد آزادنیا
        بیابان‌زایی، حاصل فشار بی‌رویه و بهره‌برداری‌های نادرست انسان بر سامانه‌های محیطی بیابانی است. ارزیابی و تعیین شدت و وضعیت بیابانزایی، نقش مهمی در تدوین برنامه مدیریتی و احیایی مناطق تخریب یافته دارد. از این-رو هدف از پژوهش حاضر ارزیابی شدت بیابان‌زایی در دشت ابوغویر اس أکثر
        بیابان‌زایی، حاصل فشار بی‌رویه و بهره‌برداری‌های نادرست انسان بر سامانه‌های محیطی بیابانی است. ارزیابی و تعیین شدت و وضعیت بیابانزایی، نقش مهمی در تدوین برنامه مدیریتی و احیایی مناطق تخریب یافته دارد. از این-رو هدف از پژوهش حاضر ارزیابی شدت بیابان‌زایی در دشت ابوغویر استان ایلام با استفاده از دو معیار اقلیم و آب و 7 شاخص مدل IMDPA و تعیین مهمترین عوامل موثر بر بیابان‌زایی منطقه صورت گرفته است. برای این منظور از شاخص‌های مختلف دو معیار استفاده شد و برای هر شاخص با توجه به وزن دهی انجام شده، یک نقشه تهیه گردید، به طوری که از میانگین هندسی شاخص‌های هر معیار، نقشه کیفی معیار مورد نظر به دست آمد. سپس با تلفیق و تعیین میانگین هندسی لایه‌های حاصل از معیارها و با طبقه‌بندی نقشه به دست آمده، نقشه وضعیت فعلی بیابان‌زایی منطقه حاصل گردید. نتایج بدست آمده نشان داد منطقه در کلاس متوسط بیابان‌زایی با میانگین ارزش کمی 78/1 قرار دارد. بررسی‌های صوت گرفته بر روی شاخص‌های مورد ارزیابی نیز حاکی از آن بود که شاخص مقدار بارش سالانه در معیار اقلیم با متوسط ارزش کمی 24/2 و شاخص هدایت الکتریکی آب زیرزمینی با متوسط ارزش کمی 04/3 موثرترین شاخص‌ها در بیابان‌زایی منطقه می‌باشند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        303 - بررسی آثار یخچال‌های دوران کواترنر در ارتفاعات بینالود و تاثیر آن در توسعه مدنیت دشت نیشابور
        ابولقاسم امیراحمدی لیلی گلی مختاری مهناز ناعمی تبار
        در این پژوهش جهت شناسایی آثار یخساری از شاخص های مرفیک، آثار و شواهد اقلیمی استفاده شده است. تعیین خط برف دائمی در منطقه به روش رایت انجام شد و نشان داد که در عصر حاضر دمای متوسط سالانه صفر درجه سانتی گراد در ارتفاع 2543 متری قرار گرفته است و وجود 65 سیرک در منطقه موید أکثر
        در این پژوهش جهت شناسایی آثار یخساری از شاخص های مرفیک، آثار و شواهد اقلیمی استفاده شده است. تعیین خط برف دائمی در منطقه به روش رایت انجام شد و نشان داد که در عصر حاضر دمای متوسط سالانه صفر درجه سانتی گراد در ارتفاع 2543 متری قرار گرفته است و وجود 65 سیرک در منطقه موید آن است که سیرک ها به عنوان یکی از منابع تغذیه کننده بسیار غنی برای تشکیل یک پوشش یخی در منطقه به شمار می رفته اند. شواهد اقلیمی نشان می دهد که در منطقه مورد مطالعه نه تنها دما در کواترنر حدود 13 درجه نسبت به زمان فعلی سرد بوده، بلکه مقدار بارش آن نیز در مقایسه با زمان حال، کمابیش دو برابر بیشتر بوده است. شهر نیشابور دشتی است که از یک طرف دور تا دور آنرا ارتفاعات فرا گرفته است که وجود سیرک های یخچالی در ارتفاعات منطقه بعنوان عامل مهمی در تغذیه منابع آب و شرایط برودتی در زمان گذشته در منطقه در گسترش شهر نشینی شهر نیشابور بی تاثیر نبوده است. آثار ژئومورفیک از جمله خط برف دائمی، تیل، مورن، تور یخچالی و سیرک ها نشان دهنده این است که در منطقه مورد مطالعه توسعه و مدنیت تحت تاثیر عوامل یخچالی بوده است تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        304 - محاسبه شاخص‌های اقلیم گردشگری مدل RayMan در شهر یاسوج و بررسی روند آن‌ها
        وجیهه قربان نیا خبیری الهه عظیمی محسن آرمین
        در این تحقیق تقویم گردشگری شهر یاسوج با استفاده از شاخص‌های PET، SET و PMV حاصل از اجرای مدل RayMan به لحاظ قابلیت استفاده از پارامترهای مختلف اقلیمی، فرم محاسباتی مناسب و پشتیبانی توسط نرم‌افزار مربوطه در یک دوره زمانی 30 ساله (1988 تا 2018) تعیین شد و سپس روند این شاخ أکثر
        در این تحقیق تقویم گردشگری شهر یاسوج با استفاده از شاخص‌های PET، SET و PMV حاصل از اجرای مدل RayMan به لحاظ قابلیت استفاده از پارامترهای مختلف اقلیمی، فرم محاسباتی مناسب و پشتیبانی توسط نرم‌افزار مربوطه در یک دوره زمانی 30 ساله (1988 تا 2018) تعیین شد و سپس روند این شاخص‌ها و پارامترهای هواشناسی مؤثر بر آنها با استفاده از آزمون ناپارامتری من – کندال مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس هر سه شاخص مورد بررسی شرایط آسایش و راحت بدون تنش گرمایی یا سرمایی برای گردشگران در شهر یاسوج، 6 تا 7 درصد از کل روزهای سال یعنی حدوداً معادل یک ماه است که این شرایط بر اساس شاخص PET، در ماه فروردین و بر اساس شاخص‌های PMV و SET در اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد است. بر اساس شاخص‌های PET و PMV شرایط اقلیم گردشگری در شهر یاسوج در یک سال عمدتاً سرد تا خیلی سرد با تنش سرمایی شدید تا بسیار شدید است. در صورتی که شرایط عمده اقلیم گردشگری بر اساس شاخص SET، خنک تا خیلی خنک است. در مقایسه با واقعیت‌های اقلیمی به نظر می‌آید که شاخص PMV نسبت به دو شاخص دیگر بهتر گویای تقویم گردشگری شهر یاسوج هم به لحاظ تعیین مناسب‌ترین زمان گردشگری هم به لحاظ شرایط عمده اقلیم گردشگری در طول سال است. در موضوع بررسی روند شاخص‌های اقلیم گردشگری و پارامترهای مؤثر بر آنها، نتایج به طور کلی نشان دهنده این است که پارامترهای دمای خشک و فشار بخار از ماه بهمن تا تیر دارای روند افزایشی و از ماه مرداد تا دی دارای روند کاهشی هستند. پارامترهای رطوبت، سرعت باد و میزان ابرناکی از ماه بهمن تا تیر بدون روند و از ماه مرداد تا دی دارای روند کاهشی هستند. شاخص‌های PET، SET و PMV در همه ماه‌های سال به جزء ماه جولای (معادل مرداد ماه) دارای روند هستند، به طوری که از ماه بهمن تا تیر دارای روند افزایشی و از ماه مرداد تا ماه دی دارای روند کاهشی هستند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        305 - ارزیابی کارایی مدل‌های تغییر اقلیم در شبیه سازی مولفه‌های دما و بارش (مطالعه موردی حوزه آبخیز کرگانرود)
        محمدرضا شیخ ربیعی حمید رضا پیروان پیمان دانشکار آراسته مهری اکبری بهارک معتمدوزیری
        با توجه به زمان بر بودن و عدم صرفه اقتصای استفاده از مدل‌های دینامیکی، استفاده از روش‌های ریزمقیاس نمایی اقلیمی آماری افزایش یافته است. در این پژوهش نتایج مدل‌های اقلیمیHadGEM2-ES ،MIROC و NoerESM1-M که توسط جعبه ابزار CCT پس از شبیه‌سازی پارامترهای اقلیمی روزانه بارش، أکثر
        با توجه به زمان بر بودن و عدم صرفه اقتصای استفاده از مدل‌های دینامیکی، استفاده از روش‌های ریزمقیاس نمایی اقلیمی آماری افزایش یافته است. در این پژوهش نتایج مدل‌های اقلیمیHadGEM2-ES ،MIROC و NoerESM1-M که توسط جعبه ابزار CCT پس از شبیه‌سازی پارامترهای اقلیمی روزانه بارش، دمای حداکثر و حداقل ریز مقیاس سازی شدند در حوزه آبخیز کرگانرود در استان گیلان ارزیابی و مقایسه شده است. از اطلاعات هواشناسی ایستگاه سینوپتیک بندرانزلی در دوره 2018-1975 به عنوان دوره مشاهداتی استفاده شده است. پارامترهای روزانه بارش، دمای حداکثر و حداقل حوزه آبخیز کرگانرود تحت سناریوهای RCP4.5 وRCP8.5 و به ترتیب در سه دوره آتی 2050-2025، 2051-2075 و 2100-2076 شبیه‌سازی انجام و با دوره مشاهداتی مورد مقایسه قرار گرفت. به منظور بررسی ارزیابی مدل‌های اقلیمیHadGEM2-ES ،MIROC و NoerESM1-M از شاخص‌های ارزیابی NS، R² و RMSE بهره گرفته شد. نتایج این پژوهش نشان داد که مقایسه تغییرات داده‌های دمای آتی منطقه با استفاده از مدل‌های اقلیمی بکار گرفته شده با دوره مشاهداتی با توجه به آزمون من ـ کندال، تصادفی نبوده و تحت تاثیر عواملی، علاوه بر همبستگی، روند معنی‌دار از خود نشان دادند که بیشترین سطح معنی‌داری به ترتیب مربوط به دمای حداکثر (4.04=Z) و دمای حداقل(4.6=Z) در سطح اطمینان بالای 95 درصد در مدل اقلیمی NoerESM1-M و در دوره آتی 2075-2051 تحت سناریوی RCP8.5 و میزان آن افزایشی می‌باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        306 - ارزیابی خطر آتش‌سوزی در جنگل‌های زاگرس با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش بهترین- بدترین (BWM) (مطالعه موردی: شهرستان دوره چگنی، استان لرستان)
        رقیه جهدی وحید بیرانوندی حامد امینی
        به دلیل اثر تغییر اقلیم، فراوانی و شدت آتش‌سوزی جنگل‌ها به طور مداوم در حال افزایش است. ارزیابی خطر آتش‌سوزی جنگل بخش مهمی از پیشگیری آتش است، زیرا برنامه‌ریزی قبل از آتش نیاز به ابزارهای پایش یک منطقه از نظر زمان و مکان که در آن وقوع آتش محتمل‌تر است، یا وقتی که آتش آث أکثر
        به دلیل اثر تغییر اقلیم، فراوانی و شدت آتش‌سوزی جنگل‌ها به طور مداوم در حال افزایش است. ارزیابی خطر آتش‌سوزی جنگل بخش مهمی از پیشگیری آتش است، زیرا برنامه‌ریزی قبل از آتش نیاز به ابزارهای پایش یک منطقه از نظر زمان و مکان که در آن وقوع آتش محتمل‌تر است، یا وقتی که آتش آثار منفی شدیدتری خواهد داشت، دارد. آتش جنگل از مهم‌ترین مخاطرات طبیعی در بوم‌سازگان‌های جنگلی زاگرس در غرب ایران است. این مطالعه به منظور تجزیه و تحلیل خطر آتش‌سوزی و بررسی عوامل موثر بر آتش‌سوزی در محدوده جنگلی شهرستان دوره چگنی انجام شد. هدف اصلی مطالعه حاضر تلاش برای تهیه نقشه پهنه‌بندی خطر آتش‌سوزی با ترکیب داده‌های توپوگرافی و سایر داده‌های کمکی از طریق سیستم اطلاعات جغرافیایی و استفاده از روش بهترین-بدترین برای منطقه مورد مطالعه است. نقشه خطر آتش‌سوزی از طریق نمره‌دهی و وزن‌دهی لایه‌های عوامل موثر آتش‌سوزی (پوشش گیاهی، شیب، جهت، ارتفاع، اقلیم و فاصله از سکونت‌گاه‌ها و جاده‌ها) بدست آمد. بر اساس نتایج، منطقه مورد مطالعه به چهار کلاسه خطر آتش‌سوزی طبقه‌بندی شد. مناطق با خطر آتش خیلی زیاد (7 درصد) و زیاد (11 درصد) در منطقه مورد مطالعه شناسایی شد. همچنین به ترتیب 8 و 74 درصد از منطقه مورد مطالعه در کلاسه‌های خطر آتش متوسط و کم قرار گرفت. این تجزیه و تحلیل به مدیران زمین در درک الگوهای آسیب‌پذیری و خطر آتش در سیمای سرزمین کمک می‌کند. با استفاده از تجزیه و تحلیل نتایج، سرمایه‌گذاری‌ها در شرایط محدودیت منابع، بازسازی جنگل، تیمارهای ماده سوختنی و سایر اقدامات کاهش آسیب آتش می‌تواند در نواحی با خطر آتش‌سوزی زیاد هدف‌گذاری شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        307 - تغییر اقلیم و ناپایداری شهری: ارزیابی پیامدهای مهاجرین اقلیمی بر شهرها، مطالعه موردی: شهر زاهدان
        حسین یغفوری اسماعیل رحمانی
        تغییرات آب و هوایی در جوامع انسانی می‌تواند منجر به مهاجرت میلیونها انسان شود. عواقب ناشی از آب و هوا بر تغییر توزیع جمعیت انسانی مشخص نیست و غیر قابل پیش بینی می‌باشد. بازتاب جابه جایی جمعیت، در شهرها نمود پیدا می‌کند و سبب شکل گیری محلات مهاجرین در اراضی پیرا شهری شهر أکثر
        تغییرات آب و هوایی در جوامع انسانی می‌تواند منجر به مهاجرت میلیونها انسان شود. عواقب ناشی از آب و هوا بر تغییر توزیع جمعیت انسانی مشخص نیست و غیر قابل پیش بینی می‌باشد. بازتاب جابه جایی جمعیت، در شهرها نمود پیدا می‌کند و سبب شکل گیری محلات مهاجرین در اراضی پیرا شهری شهرهای بزرگ می‌شود. هدف اصلی در این تحقیق بررسی اثرات تغییر اقلیم بر روی ناپایداری شهر زاهدان بوده است. برای دستیابی به این هدف از داده‌های میانگین بیشینه و کمینه عناصر دما و رطوبت نسبی و مجموع بارش در مقیاس ماهانه مربوط به ایستگاه هواشناسی همدید زاهدان در دوره آماری 30 ساله از 1990 تا سال 2020 میلادی استفاده شد. در این تحقیق از روش ناپارامتریک آزمون سنس جهت ارزیابی روند بهره گرفته شد. برای آزمون داده‌های پرسشنامه از آزمون تی تک نمونه استفاده گردید. نتایج در بخش روندیابی دما نشان داد که در کمینه بیشترین تغییرات مربوط به ماه‌های فروردین، اردیبهشت، شهریور و مهر و بیشینه دما بیشترین تغییرات در ماههای فروردین، مرداد و مهر رخ داده است. در رطوبت نسبی همچنان بیشترین تغییرات بصورت کاهش میزان رطوبت نسبی مربوط به ماه آبان بوده است. نتایج تحقیق براساس داده‌های پرسشنامه در خصوص پایداری محله‌ای نشان می‌دهد که بالاترین میزان میانگین 2/3 مربوط به بعد زیست محیطی و کمترین میزان میانگین 5/2 مربوط به بعدکالبدی است. میانگین کلی پایداری محله‌ای برابر با 8/2 می‌باشد. که این رقم نشان از پایداری ضعیف (ناپایداری) محلات مورد بررسی تحقیق است، می‌توان گفت پایداری محله‌ای در محلات مورد مطالعه از وضعیت خوبی برخودار نیست و شهروندان در این خصوص رضایت ندارند.در واقع تغییر اقلیم (کاهش بارندگی و افزایش دما) منجر به ناپایداری محلات شهر زاهدان شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        308 - تحلیل و ارزیابی آسایش حرارتی در فضاهای باز شهر رشت
        سیدسعید موسوی پرویز رضایی بهمن رمضانی
        فضاهای باز موفق و مطلوب، مردم را تشویق به گذراندن وقت خود جهت انواع فعالیتهای فرهنگی، ورزشی، تجاری و تردد در این مکانها می‌نمایند. لذا توجه به معیارهای کیفی در برنامه‌ریزی و طراحی این فضاها اهمیت زیادی دارد. جریان باد نقش مهمی در کیفیت و پایداری فضاهای باز شهری و همچنین أکثر
        فضاهای باز موفق و مطلوب، مردم را تشویق به گذراندن وقت خود جهت انواع فعالیتهای فرهنگی، ورزشی، تجاری و تردد در این مکانها می‌نمایند. لذا توجه به معیارهای کیفی در برنامه‌ریزی و طراحی این فضاها اهمیت زیادی دارد. جریان باد نقش مهمی در کیفیت و پایداری فضاهای باز شهری و همچنین عاملی مهم و تأثیرگذار روی تبادل گرما، رطوبت، انتقال ذرّات و تهویه محیط شهری جهت برقراری آسایش حرارتی است. هدف این پژوهش، تحلیل و ارزیابی اثر اقلیم بر شرایط آسایش و راحتی فیزیولوژیک انسان در فضاهای باز شهری است. پژوهش از نوع کاربردی است که با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. داده‌های مورد استفاده شامل متوسط حداقل، حداکثر و ماهانه پوشش ابر، ساعت آفتابی، دما و سرعت باد در دوره آماری40 ساله (2019-1979) است. ابزارهای اصلی تحلیل نیز شامل شاخصهاي پن واردن، برودت باد و بیکر و نرم‌افزارهایExcel ، Arcgis و Autocad است. محدوده مورد مطالعه در این تحقیق شهر رشت در استان گیلان است. یافته‌ها نشان می‌دهد که وزش بادهاي مطلوب از سمت شمال‌شرقي و بادهاي نامطلوب بيشتر از جهت‌هاي غرب و شمال¬غربي است و روند روبه‌رشد افزایش تغییرات آن از میانگین سالانه به خصوص در دهه اخیر مشهود و قابل توجه است. عدم آسایش سرمایی فقط در دو ماه ژانویه و فوریه دیده می‌شود. مقدار كالري از دست رفته روزانه و ساعتي در ماه فوريه دارای بيشترين مقدار و در ماه جولاي دارای كمترين مقدار است. همچنین مقدار كالري رسيده از تابش آفتاب نيز در ماه دسامبر كمترين و در ماه جولاي بيشترين مقدار است. روزهاي چهار ماه جولاي، آگوست، ژوئن و سپتامبر نه تنها به سايه بلكه به جريان هواي طبیعی جهت برقراری آسایش حرارتی نياز دارند و دوره گرم سال بين ساعات 11صبح تا 17 عصر دو ماه جولاي و آگوست بوقوع مي‌پيوندد. با توجه به ﺟﻬﺖ وزش ﺑﺎد در ﻓﺼﻞ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن، ﺷﺒﮑﻪ ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺷﻬﺮ رﺷﺖ ﺑﺮاي ورود اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﻤﺎﻟﯽ و ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ با ورود اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎﻧﻬا ﺑﺎﻋﺚ ايجاد كوران، ﺗﻠﻄﯿﻒ ﻫﻮا و ﮐﺎﻫﺶ رﻃﻮﺑﺖ ﺑﺎﻻي ﺷﻬﺮ ﺷﻮد. اما این ﺑﺎدﻫﺎ با برخورد ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎزﻫﺎي وﺳﯿﻊ و ﺑﺎ ارﺗﻔﺎع زﯾﺎد که بدون برنامه‌ریزی مناسب در قسمت ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺷﻬﺮ ایجاد شده‌اند دﭼﺎر ﻣﺸﮑﻞ ﺷﺪه و از ورود ﻣﻨﺎﺳﺐ آن ﺑﻪ داﺧﻞ ﺷﻬﺮ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي می‌شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        309 - ارزیابی شرایط اقلیم آسایش درجهت توسعه گردشگری ساحلی شهر انزلی
        بهمن رمضانی زهرا کاظم نژاد
        چکیده اطلاعات حاصل از شرایط اقلیمی جهت برنامه‌ریزی در خصوص چگونگی گذران اوقات فراغت در زمانهای مختلف بسیار سودمند می‌باشد. در این مطالعه برای بررسی اقلیم آسایش بندر انزلی جهت توسعه گردشگری ساحلی اطلاعات اقلیمی درقالب فایلهای رقومی از سازمان هواشناسی (طی یک دو أکثر
        چکیده اطلاعات حاصل از شرایط اقلیمی جهت برنامه‌ریزی در خصوص چگونگی گذران اوقات فراغت در زمانهای مختلف بسیار سودمند می‌باشد. در این مطالعه برای بررسی اقلیم آسایش بندر انزلی جهت توسعه گردشگری ساحلی اطلاعات اقلیمی درقالب فایلهای رقومی از سازمان هواشناسی (طی یک دوره آماری 25ساله) تهیه گردید. متغیرهای هواشناسی مورد استفاده عبارتند از: دما، رطوبت نسبی، بادو ... اطلاعات مذکور در قالب شاخص‌های آسایشی بیوکلیمای انسانی یا قدرت خنک کنندگی محیط (CP )و شاخص دمای موثر استاندارد (SET) در ایستگاه همدیدی موجود در منطقه مورد بررسی قرار گرفته و زمان آسایش اقلیمی مشخص شد. نتایج حاصل از شاخصهای CP و SET ماههای اردیبهشت و مهر را در شرایط وجود تابش آفتاب و ماههای خرداد، تیر، مرداد و شهریور را در شرایط سایه به عنوان ماههای آسایش اقلیمی نشان می‌دهند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        310 - بررسی میزان توانمندی اقلیم گردشگری شهر مهاباد
        بختیار محمدی
        در موفقیت صنعت گردشگری در هر مکان عوامل متعددی دخالت دارند. داشتن شرایط مناسب اقلیمی یکی از این عوامل است. این پژوهش با هدف شناخت شرایط اقلیمی حاکم بر شهر مهاباد و آگاهی از مقدار و توزیع زمانی شرایط آسایش اقلیمی در این شهر انجام شد. برای این منظور از شاخص‌های دمای موثر أکثر
        در موفقیت صنعت گردشگری در هر مکان عوامل متعددی دخالت دارند. داشتن شرایط مناسب اقلیمی یکی از این عوامل است. این پژوهش با هدف شناخت شرایط اقلیمی حاکم بر شهر مهاباد و آگاهی از مقدار و توزیع زمانی شرایط آسایش اقلیمی در این شهر انجام شد. برای این منظور از شاخص‌های دمای موثر استاندارد[1]، دمای معادل فیزیولوژیک[2] و میانگین رای پیش‌بینی شده[3]، استفاده شد. داده‌های روزانه متغیرهای اقلیمی میانگین دمای هوا(درجه سانتیگراد)، رطوبت نسبی (درصد)، سرعت باد(متر بر ثانیه) و میزان ابرناکی(اکتا) ایستگاه همدید مهاباد طی دوره زمانی 12/10/1363 تا 10/10/1388، از سازمان هواشناسی کشور تهیه شد. نتایج این پژوهش نشان داد که براساس شاخص‌های دمای موثر استاندارد، دمای معادل فیزیولوژیک و میانگین رای پیش بینی شده به ترتیب 6/17، 6/12 و 5/13 درصد از سال شرایط آسایش اقلیمی حاکم است. در نهایت براساس مقایسه سه شاخص یاد شده می‌توان گفت که ماههای خرداد، مهر و شهریور به ترتیب بالاترین مقدار آسایش اقلیمی را دارند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        311 - پهنه‌بندی اقلیم آسایش گردشگری استان اصفهان با استفاده از تحلیل‌های آماری چندمتغیره
        امیر گندمکار
        چکیده: اگرچه که آب و هوا فقط یکی از متغیرهایی است که می‌تواند در گردشگری و مسافرت مؤثر باشد، ولی بیشتر گردشگران شرایط آب و هوایی را برای مسافرت خود مد نظر قرار می‌دهند. حتی افرادی هم که به منظور استفاده از آب و هوای مناسب اقدام به سفر نمی‌کنند، مانند گرد أکثر
        چکیده: اگرچه که آب و هوا فقط یکی از متغیرهایی است که می‌تواند در گردشگری و مسافرت مؤثر باشد، ولی بیشتر گردشگران شرایط آب و هوایی را برای مسافرت خود مد نظر قرار می‌دهند. حتی افرادی هم که به منظور استفاده از آب و هوای مناسب اقدام به سفر نمی‌کنند، مانند گردشگران فرهنگی یا تحصیلی، سعی می‌کنند زمان‌هایی را برای سفر خود انتخاب کنند که مکان مورد نظرشان بهترین شرایط آب و هوایی را داشته باشد. لذا آگاهی از وضعیت آب و هوای مناطق مختلف می‌تواند در امر برنامه‌ریزی گردشگری نقش مؤثری داشته باشد. در این پژوهش با بررسی هفت پارامتر آب و هوایی مؤثر در امر آسایش گردشگری در استان اصفهان و با استفاده از تحلیل عاملی و تحلیل خوشه‌ای اقدام به پهنه‌بندی اقلیم آسایش گردشگری در استان اصفهان گردید. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که استان اصفهان دارای چهار پهنه اقلیم آسایش گردشگری مجزا است که هر پهنه دارای شرایط آب و هوای خاص خود است و در زمان‌های خاصی از سال بهترین شرایط برای حضور گردشگران را دارد. پهنه اول شامل نواحی غربی و جنوبی استان است که در فصل تابستان بهترین شرایط برای حضور گردشگر را دارد. پهنه دوم شامل نواحی غربی و جنوبی به سمت داخل استان است که در فصل بهار برای حضور گررشگران بسیار مناسب است. پهنه سوم شامل نواحی مرکزی استان است که در فصل پاییز بهترین شرایط برای حضور گردشگر را داردو پهنه چهارم شامل نواحی شرقی و شمالی استان است که در فصل زمستان مناسب‌ترین شرایط برای حضور گردشگر را دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        312 - برآورد نیاز آبی گندم تحت شرایط تغییر اقلیم در دشت مغان (پارس آباد)
        مهیار احدی برومند صلاحی شهرام کوثری مهر
        تعیین نیاز آبی گیاهان زراعی در دوران آتی و داشتن شمای کلی از آن در برنامه ریزی های مدیریت منابع آب بسیار ضروری است و با استفاده از آن قادر به تعیین مناطق بحرانی خواهیم بود. محصول گندم با سطح زیر کشت 11 هزار هکتار و تولید سالانه 50 هزار تن، مهم‌ترین محصول کشاورزی شهرستان أکثر
        تعیین نیاز آبی گیاهان زراعی در دوران آتی و داشتن شمای کلی از آن در برنامه ریزی های مدیریت منابع آب بسیار ضروری است و با استفاده از آن قادر به تعیین مناطق بحرانی خواهیم بود. محصول گندم با سطح زیر کشت 11 هزار هکتار و تولید سالانه 50 هزار تن، مهم‌ترین محصول کشاورزی شهرستان پارس‌آباد و استان اردبیل می-باشد. هدف از تحقیق حاضر برآورد نیاز آبی گندم با استفاده از داده‌های مدل گردش عمومی HadGEM2-ES)) با استفاده از آخرین گزارش تغییر اقلیم (گزارش پنجم) تحت عنوان سناریو واداشت تابشی (RCP) می‌باشد که با بکارگیری مدل LARSWG تحت سناریویRCP85 ریز مقیاس شده‌است. برای این منظور، داده‌های30 ساله (2019-1990) وارد مدل شدند و داده‌های اقلیمی به صورت روزانه برای 40 سال آینده در دو بازه زمانی (2040-2021) و (2060-2041) پیش‌بینی گردید. نتایج نشان داد که در بازه زمانی 40 ساله پیش بینی هر سه پارامتر متوسط دمای بیشینه،کمینه و بارش روند صعودی خواهد داشت. در مرحله بعد داده های تولید شده برای محاسبه نیاز آبی گندم در دشت پارس آباد وارد نرم افزار CROPWAT 8.0 گردید نتایج نشان داد که روند افزایشی دما، منجر به افزایش تبخیر و تعرق و بالا رفتن نیاز آبی گندم 3 تا 5 درصد تحت شرایط تغییر اقلیم می شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        313 - تاب آوری مقاصد گردشگری در مقابل آسیب‌های ناشی از تغییرات اقلیمی (مورد مطالعه: استان همدان)
        مصطفی شایگان محسن رنجبر رضا برنا آزاده اربابی سبزواری
        پدیده گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی نه تنها ممکن است منجر به تغییرات اقلیمی شود و بلکه می‌تواند تغییرات عمده در وضعیت گردشگری مناطق و پایداری آن نیز ایجاد کند که عواقب گسترده‌ای را خواهد داشت و این صنعت را ناپایدار خواهد ساخت. این پژوهش با هدف بررسی ت بررسی تاثیر آسیب پ أکثر
        پدیده گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی نه تنها ممکن است منجر به تغییرات اقلیمی شود و بلکه می‌تواند تغییرات عمده در وضعیت گردشگری مناطق و پایداری آن نیز ایجاد کند که عواقب گسترده‌ای را خواهد داشت و این صنعت را ناپایدار خواهد ساخت. این پژوهش با هدف بررسی ت بررسی تاثیر آسیب پذیری در مقابل تغییرات اقلیمی و تاب آوری مقاصد گردشگری بر پایداری توسعه گردشگری انجام شد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی تحلیلی می‌باشد. حجم نمونه منطبق بر جامعه آماری برابر با 185 نفر بود. داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز به صورت کتابخانه‌ای و میدانی جمع آوری شد. در جهت بررسی و آزمون فرضیه‌های پژوهش از نرم افزار pls استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد آسیب پذیری در مقابل تغییرات اقلیمی تاثیر منفی بر پایداری توسعه گردشگری و تاب آوری مقاصد گردشگری تاثیری منفی بر آسیب پذیری در مقابل تغییرات اقلیمی دارد. همچنین نتایج این پژوهش نشان دهنده آن بود که تاب آوری مقاصد تاثیر مثبتی بر پایداری توسعه گردشگری دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        314 - پهنه بندی اقلیم کشاورزی محصول ذرت در استان لرستان
        غلامرضا احمدی پرویز کردوانی حسین محمدی
        تحقیق حاضر به پهنه‌بندی اقلیم- کشاورزی محصول ذرت دیم در استان لرستان وبررسی نقش آن در کاهش مخاطرات محیطی پرداخته است. روش مطالعه در این پژوهش استنادی –توصیفی است که در این خصوص اطلاعات (بارش، دما ورطوبت ) یک دوره آماری 20 ساله (1377-1397) به صورت روزانه، ماهانه، ف أکثر
        تحقیق حاضر به پهنه‌بندی اقلیم- کشاورزی محصول ذرت دیم در استان لرستان وبررسی نقش آن در کاهش مخاطرات محیطی پرداخته است. روش مطالعه در این پژوهش استنادی –توصیفی است که در این خصوص اطلاعات (بارش، دما ورطوبت ) یک دوره آماری 20 ساله (1377-1397) به صورت روزانه، ماهانه، فصلی و سالانه مربوط به 53 ایستگاه سینوپتیک، کلیماتولوژی و باران سنجی استان و خارج استان تهیه و سپس با در نظر گرفتن شرایط مورد نیاز محصول نظیر آستانه های حرارت، طول دوره رشد و نیاز آبی، پهنه های مناسب رشد به کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی مشخص و سپس نقشه پهنه ‌بندی اقلیم زراعی ذرت استان تهیه گردید.بدین ترتیب در نقشه نهایی بدست آمده15/8588 کیلومتر مربع از اراضی استان دارای اراضی مستعد و 13/13938کیلومتر مربع دارای اراضی نیمه مستعد و57/5631 کیلومتر مربع دارای اراضی غیر مستعد می باشد . برای ایجاد هماهنگی در تلفیق داده‌ها و ایجاد نقاط کمکی برای پیدا کردن مناطق هم باران و هم دما از روش درون یابی کریجینگ استفاده گردید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        315 - مدلسازی و پیش‌بینی عناصر اقلیمی دما و بارش (مطالعه موردی: ایستگاه سینوپتیک اهر)
        شهرام لطفی قرانچای علیرضا شکیبا آمنه دشت بزرگی فاطمه ربانی طیبه اکبری ازیرانی
        امروزه تغییر اقلیم از چالش‌های جدی جوامع بشری و محیط زیست تلقی شده و سبب ایجاد ناهنجاری در سیستم اقلیم کره زمین گردیده است. بر اساس ارزیابی دانشمندان افزایش میانگین دمای جهانی امری اجتناب ناپذیر است. در این پژوهش به بررسی عناصر اقلیمی دما و بارش ایستگاه سینوپتیک اهر برا أکثر
        امروزه تغییر اقلیم از چالش‌های جدی جوامع بشری و محیط زیست تلقی شده و سبب ایجاد ناهنجاری در سیستم اقلیم کره زمین گردیده است. بر اساس ارزیابی دانشمندان افزایش میانگین دمای جهانی امری اجتناب ناپذیر است. در این پژوهش به بررسی عناصر اقلیمی دما و بارش ایستگاه سینوپتیک اهر برای دوره‌های آینده نزدیک (2026-2045)، آینده میانی (2046-2065) و آینده دور (2066-2085) با استفاده از خروجی‌های مدل تغییر اقلیم CanESM2 بر پایه RCP2.6, RCP4.5 و RCP8.5 با مدل ریزمقیاس نمایی SDSM و نیز به بررسی روند سالانه این تغییرات با استفاده از آزمون من _ کندال پرداخته شد. براساس خروجی مدل مشخص شد که در آینده نزدیک بارش در ماه‌های فوریه و نوامبر و در دو دوره آینده میانی و دور در ماه‌ اکتبر بیشترین میزان کاهش و برای ماه‌های آوریل، می و آگوست افزایش بارش اتفاق خواهد افتاد. به طور میانگین دمای کمینه 38/0 درجه سلسیوس، دمای متوسط 52/0 درجه سلسیوس و دمای بیشینه 82/0 درجه سلسیوس افزایش خواهد یافت. براساس نتایج آزمون من_کندال روند سالانه بارش در آینده کاهشی، دمای متوسط در سه سناریو دارای روند افزایشی و معنادار و عناصر دمایی (دمای کمینه، متوسط و بیشینه) در RCP8.5 افزایشی و معنادار خواهد بود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        316 - چشم‌انداز تغییرات زمانی-مکانی تبخیر و تعرق در حوضه آبریز کارون طی دوره‌های آتی و تحت سناریوهای انتشار گازهای گلخانه‌ای
        حسین بهزادی کریمی غلامعلی مظفری کمال امیدوار احمد مزیدی
        انتشار بیش‌ازحد گازهای گلخانه‌ای در دهه‌های اخیر و تغییرات به وقوع پیوسته در اقلیم، موجب تغییر در پارامترهای هواشناسی مؤثر در تبخیر و تعرق شده است. در این پژوهش، چشم‌انداز تغییرات تبخیر و تعرق حوضه آبریز کارون، با استفاده از روش هارگریوز-سامانی و با به‌کارگیری مدل ریز گ أکثر
        انتشار بیش‌ازحد گازهای گلخانه‌ای در دهه‌های اخیر و تغییرات به وقوع پیوسته در اقلیم، موجب تغییر در پارامترهای هواشناسی مؤثر در تبخیر و تعرق شده است. در این پژوهش، چشم‌انداز تغییرات تبخیر و تعرق حوضه آبریز کارون، با استفاده از روش هارگریوز-سامانی و با به‌کارگیری مدل ریز گردانی LARS-WG6 و خروجی مدل گردش عمومی جو HadGEM2-ES، تحت سناریوهای مختلف RCPs برای سه دوره 2040-2021، 2060-2041 و 2080-2061 نسبت به دوره پایه (2015-1996) بررسی شد. بر اساس نتایج حاصله، متوسط سالانه دمای حداقل در سطح حوضه، بین 2/1 تا 4/3 و دمای حداکثر بین 3/1 تا 7/3 درجه سلسیوس در دوره‌های آتی نسبت به دوره پایه، افزایش می‌یابد. مقدار تبخیر و تعرق، در مقیاس‌های زمانی ماهانه، فصلی و سالانه در اقلیم آتی، در مقایسه با شرایط فعلی افزایش خواهد یافت؛ به‌طوری‌که بیشترین مقدار افزایش تبخیر و تعرق سالانه، در دوره آینده دور و تحت سناریو RCP8.5 برابر با 3/12 درصد نسبت به دوره پایه خواهد بود. نمودار جعبه‌ای بیست‌ساله در دوره‌های آتی و تحت سناریوهای مختلف نشان داد که بیشترین عدم قطعیت تبخیر و تعرق در دوره 2080-2061 و به ترتیب تحت سناریوهای انتشار RCP8.5 و RCP4.5 است. بر اساس نتایج حاصل از نقشه‌های پهنه‌بندی تغییرات تبخیر و تعرق سطح حوضه، بیشترین میزان تغییرات تبخیر و تعرق، طی دوره 2080-2061 و تحت سناریو RCP8.5 در مناطق غربی حوضه رخ خواهد داد. با توجه به اینکه رودخانه کارون از مناطق کوهستانی شمال حوضه سرچشمه می‌گیرد؛ لذا، افزایش دما و به‌تبع آن افزایش تبخیر و تعرق در دوره‌های زمانی آینده، موجب کاهش سطح پوشش برف در منطقه موردمطالعه شده و اثرات منفی زیادی بر روی جریان رودخانه کارون و در نتیجه کاهش منابع آب حوضه خواهد داشت. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        317 - مدل سازی و پیش بینی خطر وقوع منطقه ای سیلاب حاصل از بارش تحت شرایط تغییر اقلیم (مطالعه موردی: حوضه‌ی آبخیز گرگانرود)
        عبدالحافظ پناهی غلامرضا جانبازقبادی صدرالدین متولی شهریار خالدی
        بدون تردید سیل به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بلایای طبیعی شناخته‌شده است. تغییرات قابل‌ملاحظه بارش در زمان و مکان از یک‌سو و کمی ایستگاه‌های هواشناسی در ثبت بارش از سوی دیگر ضرورت نبین مدل‌های تخمین سیلاب را در زمان و مکان امری اجتناب‌ناپذیر می‌نماید. روش پژوهش حاضر، با توجه أکثر
        بدون تردید سیل به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بلایای طبیعی شناخته‌شده است. تغییرات قابل‌ملاحظه بارش در زمان و مکان از یک‌سو و کمی ایستگاه‌های هواشناسی در ثبت بارش از سوی دیگر ضرورت نبین مدل‌های تخمین سیلاب را در زمان و مکان امری اجتناب‌ناپذیر می‌نماید. روش پژوهش حاضر، با توجه به ماهیت مسئله و موضوع موردبررسی، از نوع توصیفی - تحلیلی است و از نوع مطالعات کاربردی با تأکید بر روش‌های کمی است، در پژوهش حاضر تغییرات منطقه‌ای سیلاب در حوضه آبخیز گرگانرود با به‌کارگیری اطلاعات ایستگاه‌های سازمان هواشناسی (سینوپتیک) با دوره آماری 30 ساله (1368 تا 1397)، کاربری اراضی، پوشش گیاهی، شاخص رطوبت توپوگرافیک، شیب، ارتفاع، لیتولوژی زمین، فاصله از رودخانه، تراکم رودخانه، فرسایش، خاک‌شناسی، رواناب، داده‌های شبیه‌سازی شده میانگین بارندگی حاصل از مدل HadCM3 در LARS-WG تحت سناریو SRA1B بین سال‌های 2011 تا 2045 برآورد شده است. پس از محاسبه فاکتور بارندگی برای ایستگاه موردنظر از طریق نرم‌افزار Excel، به‌منظور بررسی نقشه تغییرات منطقه‌ای بارندگی در محیط نرم‌افزار ArcGis و کمترین میزان خطا از روش میانیابی کریجینگ بیزی با پراکنش (Expotntial) و جهت انتخاب بهترین روش درون‌یابی از شاخص‌های آماری ریشه میانگین مربعات خطا RMS قدر مطلق خطا MAE استفاده گردید. نتایج نشان داد روش کریجینگ بیزی زمین آمار به‌عنوان بهترین روش در میان روش‌های مورداستفاده می‌تواند برای برآورد تغییرات بارندگی پایه و شبیه‌سازی شده جهت مدل‌سازی روند سیلاب در کنار پارامترهای دیگر مورد ارزیابی قرار گیرد. روش کریجینگ عام با پایین‌ترین میزان میانگین خطای برآورد (004/0) و مربع میانگین ریشه خطا 23/82 بهترین روش برای درون‌یابی در این پژوهش است. همچنین در تلفیق روش‌های تحلیل فازی با سلسله مراتبی برای تعیین میزان برآورد مورد انتظار هر دو روش دارای برآوردی بیشتر از حد انتظار بودند. یافته‌ها نشان داد که زیر حوضه نرماب در قسمت مرکزی به مقدار 800 میلی‌متر زیر حوضه‌های مادرسو، یل چشمه و قرناوه در شمال شرقی حوضه آبخیز گرگانرود به مقدار 500 الی 700 میلی‌متر و بخش‌های شمالی حوضه محمدآباد و قورچای به مقدار 300 میلی‌متر همچنین به‌طور کلی حوضه آبخیز گرگانرود با بیش‌ترین میانگین بارشی نسبت به حوضه قره‌سو را در طی دوره 30 ساله دریافت کرده است که نشان از سیلابی بودن این منطقه از شمال کشور دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        318 - نقش اقلیم بر تنوع و تکامل مورفولوژیکی کارن های کارست کربناته با استفاده از تکنیک ژئومورفومتری در پهنه های اقلیمی حوضه کلات، شرق کپه داغ
        حمید نژادسلیمانی رضا دوستان سعدالله ولایتی ابوالفضل بهنیافر مهناز جهادی طرقی
        پژوهش حاضر با هدف نقش شرایط اقلیمی بر نحوه ژنز و تنوع مورفولوژیکی کارن های کارستی سازندهای کربناته حوضه کلات در شرق کپه داغ صورت گرفته است. برای این منظور از روش تجربی (همپوشانی ژئومورفومتری) بر مبنای مدل زون بندی اقلیمی و بررسی های آزمایشگاهی (کلسیمتریک و درصد خلوص آهک أکثر
        پژوهش حاضر با هدف نقش شرایط اقلیمی بر نحوه ژنز و تنوع مورفولوژیکی کارن های کارستی سازندهای کربناته حوضه کلات در شرق کپه داغ صورت گرفته است. برای این منظور از روش تجربی (همپوشانی ژئومورفومتری) بر مبنای مدل زون بندی اقلیمی و بررسی های آزمایشگاهی (کلسیمتریک و درصد خلوص آهک) استفاده گردیده است. سپس با استفاده از تکنیک های ژئومورفومتریک، بر روی تعداد 240 نمونه برداری از سه نوع کارن با مورفولوژی متفاوت (خطی، پیت کارن و تریت کارن) ، اطلاعات زمینی آنها برداشت گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که هر اندازه اقلیم حاکم بر سنگ، مرطوب تر باشد، نه تنها تعداد کارن ها در واحد سطح بیشتر می شوند، بلکه، تنوع مورفولوژیکی و تکامل یافتگی آنها نیز بیشتر خواهد شد. در واقع تغییر اقلیم ، نقش بسیار موثری در ژنز و توسعه کارن های کارست سطحی دارد و بین پهنه های اقلیمی مرطوب تر و تنوع پذیری مورفولوژیکی و تکامل یافتگی کارن ها در سازند های کارست ساز، رابطه مستقیمی وجود دارد، بطوریکه در پهنه اقلیمی (Q4 ) با شرایط اقلیم مرطوب، انواعی از کارن های خطی، سه وجهی، پیت کارن ها و حتی وند کارن ها با مقیاس های مزو و ماکرو تشکیل شده اند. همچنین سنجش مورفومتری کارن ها نشان داد که مقدار قطر، عمق و عرض کارن های خطی، تریت کارن ها و پیت کارن ها در پهنه های اقلیمی معتدل و مرطوب (Q4.Q3) واقع در ارتفاعات بالای حوضه به سه تا 10 برابر اندازه کارن های اقالیم خشک و نیمه خشک (Q1,Q2) می رسد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        319 - تحلیل حساسیت جریان مناطق خشک در برابر عناصر جوی با رویکرد تغییر اقلیم مطالعه موردی: حوضه آبریز مرکزی ایران
        فروزان عیسوندزیبایی منوچهر فرج زاده یوسف قویدل رحیمی
        در دهه‌های اخیر تغییرات در متغیرهای اقلیمی بارزتر شده که حساسیت دبی جریان به این تغییرات را به همراه دارد. در این تحقیق از داده‌های اقلیمی 39 ایستگاه سینوپتیک و 9 ایستگاه هیدرومتری در دوره آماری 2015-1994 و از داده‌های دورنمای 2080-2021 استفاده شد. جهت تشخیص تغییرات سال أکثر
        در دهه‌های اخیر تغییرات در متغیرهای اقلیمی بارزتر شده که حساسیت دبی جریان به این تغییرات را به همراه دارد. در این تحقیق از داده‌های اقلیمی 39 ایستگاه سینوپتیک و 9 ایستگاه هیدرومتری در دوره آماری 2015-1994 و از داده‌های دورنمای 2080-2021 استفاده شد. جهت تشخیص تغییرات سالانه از آزمون من کندال در محیط متلب و شناسایی شیب تغییرات، آماره من کندال و ضریب تغییرات از فرمول‌های مربوطه در محیط اکسل استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد که روند بارش در منطقه 1، دما در منطقه 7 و تبخیر و تعرق در حوضه 8 افزایشی بوده و بیشترین تغییرات تحلیل حساسیت دبی به تغییرات بارش در منطقه 8، دما در منطقه 3 و 8 و نتایج تحلیل حساسیت به پارامتر تبخیر و تعرق متفاوت است. دما در سه سناریو مورد بررسی دارای روند افزایشی معنادار بوده و تغییرات بارش در مناطق مختلف متفاوت و بیشترین تغییرات در کاهش بارش در مناطق 1 و 4 بوده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        320 - پیش‌بینی تغییرات اقلیمی با استفاده از مدل‌های گردش عمومی جو و مقیاس‌کاهی مدل‌های SDSM و LARS-WG تحت سناریوهای واداشت تابشی در حوضه آبریز دز
        علی اکبر عرب سلغار جهانگیر پرهمت مسعود گودرزی
        تغییرات اقلیمی از بزرگ‌ترین چالش هایی است که بشر در قرن حاضر با آن مواجه است. بنابراین پیش بینی تغییرات اقلیمی جهت پیش آگاهی از وضعیت آینده و در نظر گرفتن تمهیدات لازم جهت تعدیل و سازگاری با تغییرات اقلیمی از اهمیت زیادی برخوردار است. لذا در این پژوهش به پیش بینی تغییرا أکثر
        تغییرات اقلیمی از بزرگ‌ترین چالش هایی است که بشر در قرن حاضر با آن مواجه است. بنابراین پیش بینی تغییرات اقلیمی جهت پیش آگاهی از وضعیت آینده و در نظر گرفتن تمهیدات لازم جهت تعدیل و سازگاری با تغییرات اقلیمی از اهمیت زیادی برخوردار است. لذا در این پژوهش به پیش بینی تغییرات اقلیمی در حوضه آبریز دز از زیرحوضه های کارون بزرگ پرداخته شد. بدین منظور از دادههای دو مدل جهانی HadGEM2 و CanESM2 تحت سه سناریوی RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 و کاربست دو مدل مقیاس کاهی LARS-WG و SDSM بهره گرفته شد و تغییرات اقلیمی در سه دوره آینده نسبت به دوره پایه (2018-1989) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که هر دو مدل مقیاس کاهی از دقت مناسبی برخوردارند. نتایج حاصل از پیش بینی نیز نشان داد که در دوره های آتی میزان بارش بین 3/6- تا 7/15 درصد نسبت به دره پایه در تغییر خواهد بود. بیشترین تغییرات کاهشی و افزایشی نیز به ترتیب مربوط به نواحی شرقی و جنوب غربی حوضه خواهد بود. همچنین دمای بیشینه حوضه بین 3/1 تا 9/3 درجه سلسیوس و دمای کمینه نیز بین 5/1 تا 5/3 درجه سلسیوس در نوسان خواهد بود که بیشترین و کمترین تغییرات آن ها نیز به ترتیب مربوط به نواحی جنوب شرقی و شمال غربی حوضه خواهد بود. لذا با توجه افزایش دما و بارش و همچنین کوهستانی بودن حوضه مورد مطالعه لازم است راهکارهای مقابله با سیلاب و مهار و مدیریت آن مورد توجه قرار گیرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        321 - تحلیل شواهد تغییراقلیم در سواحل جنوبی دریای خزر
        علیرضا صادقی نیا مهدی صداقت سمیه رفعتی
        در این پژوهش به منظور شناسایی مهمترین شواهد تغییر اقلیم در سواحل جنوبی دریای خزر، تغییرات دما و بارش با استفاده از 20 شاخص طی دوره 1968-2017 بررسی شد. نتایج نشان داد که شدت بارش ها روند افزایشی معنادار، اما فراوانی بارش ها روند کاهشی معنادار داشته است. علیرغم افزایش شدت أکثر
        در این پژوهش به منظور شناسایی مهمترین شواهد تغییر اقلیم در سواحل جنوبی دریای خزر، تغییرات دما و بارش با استفاده از 20 شاخص طی دوره 1968-2017 بررسی شد. نتایج نشان داد که شدت بارش ها روند افزایشی معنادار، اما فراوانی بارش ها روند کاهشی معنادار داشته است. علیرغم افزایش شدت بارش ها، به دلیل کاهش شدید تعداد روزهای بارش، کاهش طول دوره های مرطوب و افزایش طول دوره های خشک، مجموع بارش سالانه کاهش یافته است. از نظر فصلی، بهار خشک تر و تابستان مرطوب تر شده است. بررسی تغییرات دما نشان داد که همه شاخص های فرین دما تغییر معنادار داشته اند. به طور متوسط، کمینه و بیشینه دمای سالانه به ترتیب در هر دهه 51/0 و 31/0 درجه سانتیگراد افزایش یافته است. فروانی روزها و شب های گرم به ترتیب در هر دهه %5/1 و %7/2 افزایش و برعکس فروانی روزها و شب های سرد در هر دهه %1/1 و %3/1 کاهش یافته است. در مجموع روند گرمایشی شب ها قوی تر از روزها بوده است. همچنین فراوانی دوره های گرم در هر دهه 6/2 مورد افزایش و فروانی دوره های سرد 8/2 مورد کاهش یافته است. مقایسه نتایج این پژوهش با یافته های مطالعات جهانی نشان داد که روند افزایشی دما در سواحل جنوبی خزر با روندهای مشاهده شده در مطالعات جهانی هماهنگ است، اما رخداد روند کاهشی بارش در ناحیه خزری بر خلاف مطالعات انجام گرفته در مقیاس جهانی است که افزایش بارش را به واسطه افزایش دما نشان می دهند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        322 - بررسی پدیده شرجی در شهر رشت و تأثیر آن در آسایش حرارتی
        سید سعید موسوی پرویز رضائی بهمن رمضانی گورابی
        اﻗﻠﯿﻢ ﯾﮑﯽ از پیچیده ﺗﺮﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه در ﮐﺮه زمین است. اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه از ﻋﻨﺎﺻﺮ و اﺟﺰاء ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه اثر متقابل آنها تشکیل شده اﺳﺖ. ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﻨﺶ و واکنش اﯾﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ و اﺟﺰاء اﻗﻠﯿﻤﯽ، ﺗﮑﻮﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ‌ آب و هوایی اﺳﺖ. ﯾﮑﯽ از ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی اﻗﻠﯿﻤﯽ ﮐﻪ در ﺳﻄﺢ اﯾﺮان و ﺟﻬ أکثر
        اﻗﻠﯿﻢ ﯾﮑﯽ از پیچیده ﺗﺮﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه در ﮐﺮه زمین است. اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه از ﻋﻨﺎﺻﺮ و اﺟﺰاء ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه اثر متقابل آنها تشکیل شده اﺳﺖ. ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﻨﺶ و واکنش اﯾﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ و اﺟﺰاء اﻗﻠﯿﻤﯽ، ﺗﮑﻮﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ‌ آب و هوایی اﺳﺖ. ﯾﮑﯽ از ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی اﻗﻠﯿﻤﯽ ﮐﻪ در ﺳﻄﺢ اﯾﺮان و ﺟﻬﺎن ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻤﯽ ﺑﻪ آن ﺷﺪه، ﭘﺪﯾﺪة ﺷﺮﺟﯽ اﺳﺖ. از این رو دیدگاه و هدف این پژوهش، تحلیل و ارزیابی اثر اقلیم بر شرایط آسایش و راحتی فیزیولوژیک انسان تحت تأثیر پدیده شرجی است. پژوهش از نوع کاربردی و با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. داده‌های مورد استفاده شامل متوسط حداقل، حداکثر و روزانه دما، رطوبت نسبی، بارش، فشار بخار و دمای نقطه شبنم در دوره آماری40 ساله(2019-1979) است. جهت تحلیل داده ها از شاخص-های شدت شرجی‌، فشار بخار جزیی و درجه شرجی استفاده شده است. محدوده مورد مطالعه در این تحقیق شهر رشت در استان گیلان است. نتایج تحقیق بیانگر اثر بیشتر عنصر دما در برقراری آسایش حرارتی و نقش بی بدیل فشار بخار آب و دمای نقطه شبنم در فیزیک ساخت و ساز است. با وجود پایین بودن رطوبت نسبی در ماههای ژوئن و جولای و آگوست و سپتامبر، میزان شرجی و بیشترین ناراحتی گرمایی در این ماهها دیده می‌شود و ماه آگوست شدیدترین مقدار شرجی را دارا است. جهت برقراری آسایش حرارتی علاوه بر ایجاد سایه به تهویه طبیعی هوا نیز نیاز است و در این راستا راهکارهایی نیز ارائه شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        323 - آشکارسازی روند تغییرات هیدرولوژیکی حوضه رودخانه ارمند
        داریوش سعیدی امیر گندمکار مسعود نصری
        پدیده تغییر اقلیم یکی از چالش های مهم قرن حاضر محسوب می گردد و بنوعی ابعاد تاثیرات آن فرامنطقه ای بوده و اکوسیستم کره زمین را تحت الشعاع خودقرار داده است از جمله این اثرات میتوان به روند تغییرات هیدرولوژیکی رودخانه ها اشاره کرد . محدوده مورد مطالعه در این پژوهش حوضه آبر أکثر
        پدیده تغییر اقلیم یکی از چالش های مهم قرن حاضر محسوب می گردد و بنوعی ابعاد تاثیرات آن فرامنطقه ای بوده و اکوسیستم کره زمین را تحت الشعاع خودقرار داده است از جمله این اثرات میتوان به روند تغییرات هیدرولوژیکی رودخانه ها اشاره کرد . محدوده مورد مطالعه در این پژوهش حوضه آبریز رودخانه ارمند در استان چهارمحال وبختیاری است. داده های مورد استفاده از اطلاعات 4 ایستگاه هیدرومتری واقع در منطقه مورد مطالعه در یک دوره آماری35 ساله (1986-2020) بدست آمده است. روش مورد استفاده در این تحقیق، آزمون آماری و گرافیکی من _کندال است. نتایج حاصله از بررسی روند و تغییرات رواناب (دبی) در ایستگاه‌های هیدرومتری حوضه ارمند (شامل ارمند، بهشت‌آباد، کوه‌سوخته و کره‌بس) نشانگر وجود روند کاهشی و معنی‌دار رواناب سالیانه، و فصل‌های زمستان، بهار، تابستان و پاییز می‌باشد.از طرفی مقایسه میانگین تغییرات دبی در فصل‌های مختلف نشان داد که فصل تابستان بیشترین تغییرات کاهشی رواناب را نسبت به سایر فصل‌ها داشته است. نتایج این پژوهش همچنین نشان داد میانگین دبی سالیانه کل حوضه در طول دوره آماری برابر با 3/29 مترمکعب بر ثانیه بوده است . میانگین حداقل وحداکثر دبی سالیانه حوضه در همین مدت به ترتیب 7/0 و 785/84 متر مکعب بر ثانیه ثبت شده است. ایستگاه ارمند با متوسط 7/137 متر مکعب برثانیه در فصل بهار بیشترین دبی ایستگاهی و در همین فصل ایستگاه کوه سوخته با 74/6 متر مکعب بر ثانیه کمترین دبی را در بین ایشتگاههای هیدرومتری حوضه داشته اند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        324 - تعیین تقویم مناسب طبیعت گردی در غرب کشور با استفاده از شاخص PET
        علی حنفی
        آب و هوا به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل شکل دهنده گردشگری قلمداد می‌گردد و مراکز گردشگری، موجودیت و ارزش‌های خود را مدیون عوامل متعدد به ویژه شرایط آب و هوایی مناسب می‌دانند. در این تحقیق به منظور ارزیابی و پهنه‌بندی تقویم اکوتوریسم در استان‌های کردستان، کرمانشاه و همدا أکثر
        آب و هوا به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل شکل دهنده گردشگری قلمداد می‌گردد و مراکز گردشگری، موجودیت و ارزش‌های خود را مدیون عوامل متعدد به ویژه شرایط آب و هوایی مناسب می‌دانند. در این تحقیق به منظور ارزیابی و پهنه‌بندی تقویم اکوتوریسم در استان‌های کردستان، کرمانشاه و همدان از مدل ریمن و شاخص دمای معادل فیزیولوژیک ( PET) استفاده گردیده است. بدین منظور از بین ایستگاههای سینوپتیک موجود در منطقه، 19 ایستگاه که دارای طول دوره آماری بالای 30 سال (2020- 1990) بودند، انتخاب گردید. سپس داده‌های مربوط به پارامترهای اقلیمی شامل دمای هوای خشک، رطوبت نسبی، سرعت باد، ابرناکی و فشار بخار اشباع در دوره روزانه و ساعتی از سازمان هواشناسی دریافت گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که در بیشتر بخش‌های منطقه غرب کشور مانند شهرهای سنندج، همدان و کرمانشاه، زمان آسایش اقلیمی برای فعالیت‌های گردشگری در دو دوره مجزا به وقوع می‌پیوندد. دوره اول آسایش اقلیمی در این مناطق، از اوایل اردیبهشت تا اواخر خرداد به مدت 60 روز و دوره دوم آسایش اقلیمی گردشگری از اواسط شهریور تا اوایل آبان به مدت حدود 45 روز اتفاق می افتد. در نهایت نقشه‌های اقلیم گردشگری منطقه غرب کشور براساس تغییرات ارتفاعی و با لحاظ کردن ارتباط بین شاخص دمای فیزیولوژیک و ارتفاع تهیه گردید که با تحلیل این نقشه‌ها زمان‌های مناسب برای فعالیت‌هایی مانند کوهنوردی در ارتفاعات مهم منطقه مانند الوند، چهل چشمه، پرو و شاهو را شناسایی گردید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        325 - پهنه بندی اقلیم نظامی استان خراسان رضوی با مدل ترموهیگرومتریک
        حسن رضایی محمد معتمدی راد محسن رضائی عارفی
        عملیات نظامی همانند سایر فعالیتهای انسان تحت تأثیر شرایط آب و هوایی می باشد، هرگونه عملیات نظامی بدون هماهنگی با شرایط آب و هوایی نتایج زیانباری را به دنبال خواهد داشت. بنابراین فرماندهان این نیروها نیازمند شناخت درست عناصر اقلیمی و محیطی هستند. شاخص های رقومی متعددی بر أکثر
        عملیات نظامی همانند سایر فعالیتهای انسان تحت تأثیر شرایط آب و هوایی می باشد، هرگونه عملیات نظامی بدون هماهنگی با شرایط آب و هوایی نتایج زیانباری را به دنبال خواهد داشت. بنابراین فرماندهان این نیروها نیازمند شناخت درست عناصر اقلیمی و محیطی هستند. شاخص های رقومی متعددی برای مطالعه فیزیولوژیکی و زیست اقلیم شناسی از طرف دانشمندان پیشنهاد شده است که امروزه در مطالعات اقلیم نظامی نیز مورد استفاده قرار میگیرد و همچنین ارزیابی شرایط زیست اقلیمی به عنوان ابزار مناسب جهت توسعه فعالیت نظامی به حساب می آید و شناخت مناطق مساعد جهت توسعه فعالیت نظامی در رابطه با اقلیم آسایش بسیار مهم است. شناخت توان آسایش زیست اقلیمی در مناطق مختلف جغرافیایی ، می تواند به شناسایی نقاط بحرانی جهت هدایت فعالیت های توسعه ای به مناطق کم خطر ، ارزش افزوده سرمایه گذاری ها را در مناسب ترین حالت ممکن در حوزه های مختلف تضمین سازند. در این پژوهش سعی شده است که با استفاده از شاخص ترمو هیگرومتریک و همچنین با استفاده از نرم افزارArcGIS در میان یابی، تقسیم داده های نقطه ای به پهنه ای و ترکیب نقشه ها، زمان ها و مکان های مناسب جهت توسعه فعالیت نظامی در استان خراسان رضوی طی دوره آماری 20 ساله (2022-2002) مشخص شده است. نتایج حاصل از این مقاله نشان می دهد که ماه‌های می، ژوئن و سپتامبر در این استان بهترین شرایط مطلوب را برای توسعه فعلیت نظامی دارد و ماه های فصل زمستان هم بدترین ماه جهت اقلیم نظامی نظر اقلیمی می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        326 - چشم انداز تغییرات زمانی و مکانی وقوع یخبندان ها و سرماهای زودرس پاییزه و دیررس بهاره در شمال شرق کشور
        مجید رضایی بنفشه درق سعید جهانبخش اصل علی محمد خورشید دوست مجید علی محمدی
        تصمیم سازیبرایآینده،جهتفعالیت‌هایکشاورزیوباغداریدرراستایکاهشخساراتو افزایشبهره‌وری،نیازمندمطالعاتتغییراقلیمیوکشاورزی است.براینیلبهاینهدف، مطالعهرویپارامترهایاقلیمی، دربازهزمانیطولانیمدت جهتکشفویژگی‌هاواثراتآن‌ها،درشرایط اقلیمیدوره‌هایگذشتهوپیش‌آگاهیازتغییراتآن‌هادرآینده أکثر
        تصمیم سازیبرایآینده،جهتفعالیت‌هایکشاورزیوباغداریدرراستایکاهشخساراتو افزایشبهره‌وری،نیازمندمطالعاتتغییراقلیمیوکشاورزی است.براینیلبهاینهدف، مطالعهرویپارامترهایاقلیمی، دربازهزمانیطولانیمدت جهتکشفویژگی‌هاواثراتآن‌ها،درشرایط اقلیمیدوره‌هایگذشتهوپیش‌آگاهیازتغییراتآن‌هادرآینده امریضروریاست.چشم‌انداز تغییرات زمانی و مکانی رویدادهای حدی اقلیمی جهتکشفویژگی‌ها،اثراتوپیش‌آگاهیازتغییراتآن‌هادرآینده امریضروریاست. لذا در این پژوهشتوزیعزمانیومکانیوقوع یخبندان ها و سرماهایزودرس پاییزه ودیررسبهارهدرشمالشرقکشورتحت تأثیر تغییرات اقلیمی واکاویگردید.بدین منظورازبروندادمدلجهانی HadCM3 تحتسناریوهای A2 و B1 و روش ریزمقیاس گردانی آماری LARS-WGدر دوره آماری2065-2046نسبتبهدورهپایه (2015-1986)استفادهشد. نتایج نشان داد که دمای کمینه در دوره آتی نسبت به دوره پایه بین 2/1 تا 5/2 درجه سلسیوس افزایش خواهد یافت بر این اساس در بخش اعظم منطقه مورد مطالعه یخبندان های زودرس پاییزه یک الی دو هفته دیرتر شروع می شوند و یخبندان های دیررس بهاره نیز بین 9 تا 18 روز زودتر به پایان می رسند. همچنین سرماهای زودرس پاییزه حدود 7 تا 13 روز دیرتر شروع و سرماهای دیررس بهاره نیز حدود 9 تا 13 روز زودتر خاتمه می یابند تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        327 - تأثیر پارامترهای اقلیمی بر فنولوژی پسته با توجه به درجه روز در شهرستان گناباد
        حسن رضائی مرتضی پور زارع غلامعباس فلاح قالهری
        در اقلیمکشاورزی، شناخت ویژگی‌های اقلیمی هر منطقه به‌منظور تطابق داشتن آن با کشتهر گیاه و بالا بردن تولید حائز اهمیت است. در مطالعه حاضر زمان رخداد و آستانه‌های دمایی مراحل فنولوژی درخت پسته در مقیاس BBCH به‌صورت میدانی مشخص شد. سپس با بهره‌گیری از روش ناپارامتریک من کند أکثر
        در اقلیمکشاورزی، شناخت ویژگی‌های اقلیمی هر منطقه به‌منظور تطابق داشتن آن با کشتهر گیاه و بالا بردن تولید حائز اهمیت است. در مطالعه حاضر زمان رخداد و آستانه‌های دمایی مراحل فنولوژی درخت پسته در مقیاس BBCH به‌صورت میدانی مشخص شد. سپس با بهره‌گیری از روش ناپارامتریک من کندال و آزمون شیب سنس، روند تغییرات عناصر میانگین رطوبت در روز اتمام هر مرحله، میانگین رطوبت، میانگین حداکثر و حداقل دما، میانگین دما در روز اتمام هر مرحله، میانگین دما خاک، میانگین سرعت باد، بارندگی و ساعت آفتابی در ایستگاه گناباد در در طول دوره آماری 1398-1378 بر رشد پسته انجام شد.یافته‌های این تحقیق نشان داد که برحسبدرجه روز در سطوح احتمالی مختلف طول دوره فعالیت بیولوژی پسته در این منطقه 163 الی 198 روز متغیر و حداقل و حداکثر مجموع ساعت آفتابی 5/1777 و 1261 مورد نیاز است در طول دوره مذکور بارش و تابش به‌عنوان دو عنصر اقلیمی محدودکنندهفعالیت بیولوژی گیاه پسته و همچنین بقیه پارامترهای اقلیمی مورد شناسایی قرار گرفتند در مرحله بعد، از آزمون من کندال به بررسی روند عناصر اقلیمی در مراحل مختلف فنولوژی محصول پسته استفاده گردید.نتایج این پژوهش نشان داد که در بین پارامترهای اقلیمی برکشت پسته، میانگین رطوبت نسبی، دما حداکثر و حداقل، میانگین دما، سرعت باد و ساعت آفتابی روندافزایشی معنی‌داری در سطح 5 درصد را دارا می‌باشند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        328 - آشکارسازی تغییر اقلیم منطقه خلیج فارس با استفاده از داده های خروجی مدلCGCM. A1B
        زهرا حجازی زاده محمد سلیقه صمد کمالی
        جهت آشکارسازی تغییر اقلیم ابتدا عناصر اقلیمی دما، بارش، فشار تراز دریا و نم ویژه خلیج فارس مشخص گردید و به دو بخش سواحل شمالی و سواحل جنوبی تقسیم گردید. برای ایستگاه ها دوره آماری مشخص (2015-1970) انتخاب گردید و سپس از وبگاه شبکه تغییر اقلیم کانادا داده های ایستگاه شامل أکثر
        جهت آشکارسازی تغییر اقلیم ابتدا عناصر اقلیمی دما، بارش، فشار تراز دریا و نم ویژه خلیج فارس مشخص گردید و به دو بخش سواحل شمالی و سواحل جنوبی تقسیم گردید. برای ایستگاه ها دوره آماری مشخص (2015-1970) انتخاب گردید و سپس از وبگاه شبکه تغییر اقلیم کانادا داده های ایستگاه شامل (بارش، دما ، ارتفاع ژئوپتانسیل و نم ویژه)اخذ گردید و در مرحله بعد همین روند برای دوره آینده (2050-2016) انجام گرفت. با توجه به اینکه کمیت های یاد شده از عوامل تاثیر گذار در تغییرات اقلیم می باشد کمیت های مورد ذکر برای همه ایستگاه ها بر اساس خروجی مدل CGCM در دوره کنونی و آینده، بصورت فصلی و سالانه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در فصل زمستان تغییرات دمایی در نواحی جنوبی خلیج فارس تغیییرات چشمگیری داشته بطوریکه پیش بینی می شود در دوره آینده دما تقریباً 3 درجه نسبت به زمان کنونی افزایش یابد. در فصل بهار پیش بینی می شود شرایط دمایی نسبت به دوره کنونی در سواحل جنوبی خلیج فارس، منطقه ابوموسی، بندر لنگه، جزیره کیش و قسمت های غربی جزیره قشم، پهنه دمایی افزایش پیدا کند و بین 28 تا 31 درجه سانتیگراد خواهد رسید. در فصل تابستان سیطره مونسون های تابستانی سبب افزایش دما در پهنه خلیج فارس می گردد بطوریکه کل پهنه، دمایی بین 30 تا 38 درجه سانتیگراد دارد. در این فصل نیز پیش بینی می شود که در دوره آینده روند افزایشی دما شدت بیشتری بخود گیرد. در فصل پاییز نیز پیش بینی می شود پهنه دمایی بالاتر از 28 درجه سانتیگراد افزایش یافته و قسمت اعظم خلیج فارس را دربر گیرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        329 - ارزیابی تغییرات دمای هوا و بارش در منطقه پربارش نیمه غربی ایران تحت شرایط تغییر اقلیم
        سعدی عبدلی قاسم عزیزی رضا برنا
        پدیده تغییر اقلیم یکی از مسائل حیاتی برای بشر امروزی محسوب می شود. بررسی وضعیت دمای هوا و بارش در دومین منطقه پربارش کشور یعنی نیمه غربی؛ حائز اهمیت است. در تحقیق حاضر از داده های مشاهداتی 51 ایستگاه هواشناسی منطقه به عنوان داده مبنا استفاده شد. برای دوره آینده تا افق 2 أکثر
        پدیده تغییر اقلیم یکی از مسائل حیاتی برای بشر امروزی محسوب می شود. بررسی وضعیت دمای هوا و بارش در دومین منطقه پربارش کشور یعنی نیمه غربی؛ حائز اهمیت است. در تحقیق حاضر از داده های مشاهداتی 51 ایستگاه هواشناسی منطقه به عنوان داده مبنا استفاده شد. برای دوره آینده تا افق 2061 از برونداد مدلهای شبیه سازی کننده در گزارش پنجم تغییر اقلیم در دو الگوی واداشتی حد بالا و حد وسط، به صورت داده ریزمقیاس شده استفاده شد. برای بررسی روند تغییرات سری دمای هوا و بارش از آزمون ناپارامتری من –کندال استفاده شد. نتایج نشان داد که در دوره مبنا براساس آمار مشاهداتی، در بیشتر مناطق در سری و الگوی دمای هوای، روند افزایشی معنی داری وجود دارد. برای بارش نیز روند کاهشی معنی دار در بیشتر مناطق و شیب منفی در تمامی ایستگاهها مشاهده گردید. ارزیابی برونداد مدلها در مقایسه با دوره مبنا نشان داد که در مناطق غربی و زاگرسی کشور، کمینه و بیشینه های دمای هوا در دهه های آتی در الگوی حد بالا و حد وسط به ترتیب، 1/3 و 1/1 درجه سانتیگراد افزایش خواهد داشت. بارش در بعضی از ایستگاهها در ماههای فصل بهار به طور ناچیز افزایش خواهد یافت، اما در الگوی سالانه در بیشتر مناطق وضعیت بارش نسبت به دوره مبنا یا پایه کاهشی خواهد بود. بنابراین منطقه پربارش نیمه غربی در منطقه زاگرس ایران، با افزایش دمای هوا و کاهش بارش همراه خواهد بود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        330 - تحلیل اثر تغییر اقلیم بر کیفیت زیستگاههای طبیعی (مطالعه موردی: کوهستان سهند)
        علی اصغر آزاد منوچهر فرج زاده اصل رضا برنا
        بانک جهانی شاخص‌های توسعه جهان را در مورد برخی از شاخص‌های کلا‌ن محیط‌زیستی منتشر می‌‌کند که تحولا‌ت این شاخص‌ها ملا‌ک تحولا‌ت و روند‌‌های محیط‌زیستی در خصوص حفاظت از محیط زیست قرار می‌‌گیرد. این شاخص‌ها شامل مساحت مراتع، درصد اراضی کشاورزی، میزان افت سالانه آبهای شیرین أکثر
        بانک جهانی شاخص‌های توسعه جهان را در مورد برخی از شاخص‌های کلا‌ن محیط‌زیستی منتشر می‌‌کند که تحولا‌ت این شاخص‌ها ملا‌ک تحولا‌ت و روند‌‌های محیط‌زیستی در خصوص حفاظت از محیط زیست قرار می‌‌گیرد. این شاخص‌ها شامل مساحت مراتع، درصد اراضی کشاورزی، میزان افت سالانه آبهای شیرین، بهبود منابع آب، بهبود سیستم‌های بهداشتی دفع فاضلاب در نواحی شهری، سرانه استفاده از انرژی، سرانه انتشار دی‌اکسیدکربن و سرانه مصرف انرژی الکتریکی بوده و شاخص پایداری محیط‌زیست (ESI) توانایی کشورها برای حفاظت از محیط‌زیست طی چند دهه آینده را می‌‌سنجد. اهداف اصلی این مطالعه شناخت وضعیت موجود محیط زیست از جمله ویژگی های اقلیمی، تنوع زیستی بود تا با سناریوسازی و مقایسه وضعیت محیط زیست، اثرات تغییرات اقلیمی بر محیط زیست با استفاده از تکنولوژی نوین از جمله بهره گیری از توان تکنولوژی علم سنجش از دور، GIS و نرم افزار INVEST مورد بررسی قرار گیرد. برای انجام این مطالعه از داده های ایستگاه های سینوپتیک و تصاویر ماهواره ای لندست 7 استفاده گردید. نتایج این مطالعه نشان می دهد که منطقه حفاظت شده کوهستان سهند به عنوان یک زیستگاه خشکی کوهستانی به دلیل نوع سنگ شناسی، توپوگرافیکی، اقلیم و پوشش گیاهی، دارای ویزگی های خاص اکولوژیکی است که نظر به دامنه تغییرات عوامل اقلیمی در طول سنوات مورد بررسی و همچنین در طول فصول، سالها و ماهها اثرهای متفاوتی بر رشد پوشش گیاهی، تغذیه آبهای زیر زمینی و تنظیم جریان آبهای سطحی و همچنین کاربری اراضی داشته است لذا تغییر اقلیم و افزایش دما نه تنها در میزان بارندگی، نوع بارندگی، میزان نفوذ آب سطحی به آبهای سطحی و افزایش سیل خیزی منطقه و فرسایش تاثیر منفی گذاشته، بلکه زمینه را برای تخریب بیشتر توسط عوامل انسانی فراهم نموده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        331 - گردشگری و تعیین محدوده آسایش اقلیمی آن در استان کهگیلویه و بویر احمد با استفاده از شاخص دمای موثر
        حسن لشکری منوچهر فرج زاده سید احمد عبدل پور
        امروزه آب و هوا و اقلیم هر منطقهای نقش به سزایی در توسعه گردشگری آن ایفا مینماید بهطوری که احساس رضایت از هر نوع فعالیت گردشگری منوط به فراهم بودن شرایط مناسباقلیمی به هنگام بازدید خواهد بود. آسایش توریسم چه از لحاظ انتخاب زمان و مکان سفر وچه از جنبه فیزیولوژیک بدن انسا أکثر
        امروزه آب و هوا و اقلیم هر منطقهای نقش به سزایی در توسعه گردشگری آن ایفا مینماید بهطوری که احساس رضایت از هر نوع فعالیت گردشگری منوط به فراهم بودن شرایط مناسباقلیمی به هنگام بازدید خواهد بود. آسایش توریسم چه از لحاظ انتخاب زمان و مکان سفر وچه از جنبه فیزیولوژیک بدن انسان اهمیّت فراوانی دارد لذا به منظور توسعه گردشگری دراستان کهگیلویه و بویراحمد لازم است زمانها و مکانهای مناسب جهت آسایش اقلیمیگردشگری مشخص شود. که برای اینکار و تعیین محدوده آسایش اقلیمی استان از شاخصدمای مؤثر استفاده شده است و برای استفاده از این شاخص از دادههای ساعتی دما و رطوبتنسبی ایستگاههای یاسوج و گچساران برای یک دوره آماری 91 ساله) 5002 9191 (بهره -گرفته شده است. بر اساس نتایج حاصل از محاسبهها و نمودارهای شاخصهای دمای مؤثر،مشخص شد که در ایستگاه یاسوج در هیچ یک از ساعات شبانه روز ماههای ژانویه، فوریه،مارس، نوامبر و دسامبر شرایط مناسب آسایش اقلیمی وجود ندارد و در طول 1 ماه از سالساعتهای از ماههای آوریل، می، ژوئن، جولای، اوت، سپتامبر و اکتبر در مناطق آسایش وتقریباً آسایش قراردارد دارند که از این 1 ماه، 4 ماه آن را به ترتیب ماههای می، اکتبر، سپتامبرو ژوئن از لحاظ زمانی بیشترین زمان آسایش اقلیمی گردشگری را دارا میباشد. اما درایستگاه گچساران، آسایش اقلیمی برای ماههای مختلف سال به این ترتیب میباشد کهشرایط در طول 1 ماه از ماههای سال یعنی ماه ژانویه و فوریه، می، ژوئن، جولای، اوت، سپتامبرمناسب گردشگری نمیباشد و در بقیه ماهها از جمله مارس، آوریل، اکتبر، نوامبر و دسامبر درمناطق آسایش و تقریباً آسایش قرار دارند که بهترین شرایط زمانی مطلوب برای گردشگری رادارا میباشند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        332 - ارزیابی روند تغییرات دما، الگوی جزیره حرارتی و پوشش گیاهی ایام گرم شهر تهران
        محمد رضا نجفیان گرجی ابراهیم مقیمی حسین محمدی
        بررسی وضعیت دمای مناطق شهری و بررسی جزیره حرارتی آنها در مطالعات اقلیم شهری و علوم محیطی حائز اهمیت می باشد. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی روند تغییرات دمای هوای و الگوی جزیره حرارتی ایام گرم شهر تهران بررسی شد. در این تحقیق برای ارزیابی روند تغییرات دمای ماههای گرم سال، از أکثر
        بررسی وضعیت دمای مناطق شهری و بررسی جزیره حرارتی آنها در مطالعات اقلیم شهری و علوم محیطی حائز اهمیت می باشد. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی روند تغییرات دمای هوای و الگوی جزیره حرارتی ایام گرم شهر تهران بررسی شد. در این تحقیق برای ارزیابی روند تغییرات دمای ماههای گرم سال، از آزمون ناپارامتری من – کندال بر روی داده های دیدبانی ایستگاه مهر آباد تهران استفاده شد. برای آشکار سازی الگوی فضایی جزیره حرارتی شهر تهران در ماههای گرم از تصاویر ماهواره لند ست 8 از سال 2013 تا 2015 ، برای ماههای ژوئن، جولای، آگوست و سپتامبر استفاده شد. در ادامه شاخص تفاضل بهنجار شده پوشش گیاهی (NDVI) بر روی تصاویر محاسیه شد. نتایج نشان داد که روند افزایشی معنی داری در مولفه های دمایی شهر تهران وجود دارد. به طوری که در نیم سده گذشته میانگین دمای سالانه 4 درجه سانتیگرداد افزایش یافته است.این روند تغییرات افزایشی در میانگین دماهای کمینه بیشتر از دیگر مولفه های دمایی مشاهده گردید.نتایج پردازش تصاویر ماهواره ایی نشان داد که بین جزیره حرارتی شهر و کاربری های فضاهای سبز ارتباط موثری وجود دارد. استفاده از شاخص های گیاهی نرمال شده نشان دهنده این است که فضاهای سبز شهری، در کاهش پدیده جزایر حرارتی در شهر نقش موثری دارند. بیشترین میزان شاخص NDVIبه طور متوسط 65/0 در سالهای 2014 و 2015 مشاهده گردید. کانون عمده جزایر حرارتی شهر تهران در ماههای گرم سال، مناطق غرب، جنوب غرب و مرکز و نیمه جنوبی می باشد. از شمال به جنوب شهر تهران با کاهش کاربری فضاهای سبز شهری و افزایش کاربری های فرسوده و کارگاهی و حمل و نقل؛ میزان گرما افزایش یافته و اقلیم شهری آن منطقه متاثر از کاربری های شهری قرار می گیرد. نتایج و دستاوردهای این تحقیق از نظر تغییرات فضایی جزایر حرارتی شهر تهران در ماههای گرم و رنگ خطر روند افزایش دمای هوا در پیوند با گرمایش جهانی برای مدیریت شهری حائز اهمیت می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        333 - تاثیر تغییرات باد غالب بر پروازهای فرودگاه مشهد با رویکرد تغییر اقلیم
        محمد خلیل نژاد رضا برنا منوچهر فرج زاده اصل
        جدیدترین گزارش IPCC اشاره می‌کند که در مطالعات اندکی به طور کمی، اثرات تغییر اقلیم بر هوانوردی مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس در مقاله حاضر به بررسی تاثیر تغییرات سمت و سرعت وزش باد غالب فرودگاه مشهد تا سال 2050 بر پروازهای این فرودگاه با رویکرد تغییر اقلیم پردا أکثر
        جدیدترین گزارش IPCC اشاره می‌کند که در مطالعات اندکی به طور کمی، اثرات تغییر اقلیم بر هوانوردی مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس در مقاله حاضر به بررسی تاثیر تغییرات سمت و سرعت وزش باد غالب فرودگاه مشهد تا سال 2050 بر پروازهای این فرودگاه با رویکرد تغییر اقلیم پرداخته شده است. در این راستا با استفاده از نرم افزار SDSM و مدل CanESM2 و بر اساس سه سناریوی RCp 2.6، RCp 4.5 و RCp 8.5، سمت و سرعت وزش باد ایستگاه مشهد تا سال 2050 مورد مطالعه قرار گرفت و با استفاده از نرم افزار WRPLOT گلبادهای شانزده جهتی برای دوره آماری حاضر(2017-1991) و دوره پیش بینی(2050-2020) ترسیم گردید. پیش بینی ها بر اساس سه سناریوی مورد مطالعه نشان می دهد که جهت وزش باد غالب فرودگاه مشهد از سمت جنوبی به شمال شرقی تغییر می یابد و بر میزان وزش آن در سه سناریوی RCp 2.6، RCp 4.5 و RCp 8.5، به ترتیب 3/8% ، 5/9% و 3/9% افزوده می شود. همچنین میزان وزش باد غالب این فرودگاه در محدوده سرعت 5-1 نات در سناریوهای مزبور به ترتیب با 9/3% ، 1/5% و 7/5% افزایش مواجه می شود و در محدوده سرعت 13-5 نات نیز به ترتیب 6/4% ، 6/4% و 8/3% افزایش می یابد و در محدوده سرعت های بیش از 13 نات به صفر نزدیک می شود. از طرفی، ضریب استفاده از باند فعلی فرودگاه مشهد(باند 31-13) در دوره حاضر برابر با 75/97% است که در اثر تغییرات سمت و سرعت وزش باد غالب این فرودگاه تا سال 2050، ضریب مزبور در RCp 2.6 به 23/95% کاهش می یابد و در RCp 4.5 و RCp 8.5 نیز به ترتیب به 66/99% و 93/99% افزایش می یابد. روشن است که افزایش ضریب استفاده از باند موجود یک فرودگاه، می تواند در افزایش ظرفیت ترافیک هوایی و بهبود ایمنی نشست و برخاست هواپیما در آن فرودگاه موثر واقع شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        334 - شبیه سازی الگوهای دمایی استان مرکزی بر پایه برونداد مدل ترکیبی گردش عمومی جو
        بهروز ساری صراف مجید مجید رضایی بنفشه هاشم رستم زاده سعید محمودی
        این مقاله با هدف بررسی مکانی الگوهای دمای شبیه سازی شده روزانه متأثر از تغییرات اقلیمی آینده، با استفاده از خروجی مدل گردشی جو انجام شده است. در این راستا نخست داده های مدل گردش عمومی هوا طی دوره 2015 تا 2050 از پایگاه داده هایEH5OM دریافت شد. این پایگاه از داده های مدل أکثر
        این مقاله با هدف بررسی مکانی الگوهای دمای شبیه سازی شده روزانه متأثر از تغییرات اقلیمی آینده، با استفاده از خروجی مدل گردشی جو انجام شده است. در این راستا نخست داده های مدل گردش عمومی هوا طی دوره 2015 تا 2050 از پایگاه داده هایEH5OM دریافت شد. این پایگاه از داده های مدل گردش کلی جوّ و اقیانوس، تحت سناریوA1B ، هیئت بین المللی تغییر اقلیم تشکیل شده است.سپس ریزگردانی آن ها در نسخه چهارم مدل RegCM4 انجام شد.سرانجام میانگین دمای روزانه ریزمقیاس شده با ابعاد 27/0 × 27/0 درجه طول و عرض جغرافیایی که نقاطی با ابعاد تقریبی 30 × 30 کیلومتر از مساحت منطقه را پوشش می دهد استخراج شد. سپس دمای ماهانه، فصلی و سالانه حوضه، میانیابی و نقشه ها ترسیم شد. نتایج نشان داد اگرچه الگوهای مکانی دمایی سالانه، فصلی و ماهانه؛ از لحاظ دمایی متفاوت است اما از لحاظ مکانی از الگوی نسبتاً یکسانی برخودار است. الگوهای یکسان متأثر از منحنی همتراز منطقه مورد مطالعه است. دلیل الگوهای مکانی نسبتاً یکسان در بازه های زمانی متفاوت به دلیل تأثیر پذیری بالا و رابطه قوی الگوهای دمایی با طبقات ارتفاعی است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        335 - تحلیل اثرگذاری سیگنال‌های اقلیمی پیوند از دور بر رخداد سیل مطالعه موردی : استان سیستان و بلوچستان
        مهدی محمودآبادی کمال امیدوار غلامعلی مظفری احمد مزیدی
        یکی از ویژگی های خاص مناطق خشک عدم وجود نظم و روندی مشخص در ریزش های جوی است. همین امر سبب به وجود امدن اقلیمی خاص گردیده است به نحوی که هر ساله شاهد سیلاب های عظیم و یا خشکسالی های شدیدی در این مناطق هستیم. در این تحقیق به منظور بررسی اثر گذاری همزمان سیگنال های اقلیمی أکثر
        یکی از ویژگی های خاص مناطق خشک عدم وجود نظم و روندی مشخص در ریزش های جوی است. همین امر سبب به وجود امدن اقلیمی خاص گردیده است به نحوی که هر ساله شاهد سیلاب های عظیم و یا خشکسالی های شدیدی در این مناطق هستیم. در این تحقیق به منظور بررسی اثر گذاری همزمان سیگنال های اقلیمی پیوند ازدور بر سیلاب های استان سیستان و بلوچستان از داده های بارش روزانه(1987-2013) 6 ایستگاه سینوپتیک، داده های دبی پیک و سیگنال های اقلیمی پیوند ازدور استفاده گردید. بدین منظور ابتدا ضرایب همبستگی میان سیگنال های اقلیمی با دبی های پیک و سپس ارتباط شاخص های حدی بارش با دبی های پیک محاسبه گردید. در گام بعد رفتار سیگنال های اقلیمی موثر بر رخداد سیل با یکدیگر مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که سیگنال های اقلیمی TNA, PNA, NAO و EPO بیشترین میزان همبستگی را با سیلاب ها ازخود به نمایش گذاشتند. در بیشتر ایستگاه ها ارتباط معنی داری میان شاخص های R20، R30 و R50 و NAO، PNA، TNA و EPO با دبی ها وجود دارد. سیگنال های اقلیمی NAO و EPO دارای همبستگی معکوس و سیگنال های اقلیمی PNA و TNA دارای همبستگی مستقیم با سیلاب ها می باشند. نتایج حاصل از رگرسیون نیز نشان داد که 35 درصد از تغییرات سیل را می توان با سیگنال های اقلیمی تبیین نمود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        336 - توان سنجی اقلیمی مناطق مستعد کشت گندم دیم و نیشکر مطالعه موردی: استان خوزستان)
        سید عرفان مومن پور سعید بازگیر
        هدف این پژوهش، توان سنجی اقلیمی-کشاورزی کشت گندم دیم و نیشکر با استفاده از سه روش فائو، پاپاداکیس و یونسکو در مناطق استان خوزستان است و از دو روش فائو و پاپاداکیس برای شناسایی مناطق کشت هر دو محصول و از روش یونسکو برای مشخص کردن مکان‌های مستعد کشت گندم دیم استفاده شده ا أکثر
        هدف این پژوهش، توان سنجی اقلیمی-کشاورزی کشت گندم دیم و نیشکر با استفاده از سه روش فائو، پاپاداکیس و یونسکو در مناطق استان خوزستان است و از دو روش فائو و پاپاداکیس برای شناسایی مناطق کشت هر دو محصول و از روش یونسکو برای مشخص کردن مکان‌های مستعد کشت گندم دیم استفاده شده است. برای این منظور از آمار 23 ساله (1994-2016) داده‌های اقلیمی روزانه مربوط به دما، بارش، ساعت آفتابی، رطوبت نسبی و سمت و سرعت باد 10 ایستگاه همدیدی استان استفاده شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بخش‌های عمده‌ای از مناطق شمالی و شمال شرق استان برای کشت گندم دیم مناسب بوده و بخش‌های جنوبی و جنوب غربی از این نظر نامناسب بوده‌اند. در این میان کارآیی دو روش فائو و پاپاداکیس نسبت به روش یونسکو بهتر بود. از نتایج قابل توجه این مطالعه می‌توان به شناسایی مناطق مستعدّ کشت نیشکر در استان خوزستان به واسطه نتایج دو روش فائو و پاپاداکیس اشاره کرد. براساس نتایج این دو روش بخش‌های مرکزی، جنوب و جنوب غربی استان برای کشت نیشکر مناسب بوده درحالی که براساس واقعیّات منطقه، تنها در شهرستان اهواز این گیاه کشت می‌شود. در مورد نیشکر هیچ یک از دو روش فائو و پاپاداکیس از نظر کارآیی بر یکدیگر برتری نداشته‌اند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        337 - آشکارسازی تغییرات دمای هوا و بارش در استان کهگیلویه و بویر احمد تحت شرایط تغییر اقلیم با استفاده از مدل MIROC5
        احمد فاخر نسب بهلول علیجانی فریده اسدیان
        نابهنجاری‌ها و رخداد مخاطرات اقلیمی، اهمیت پدیده تغییر اقلیم بیش از پیش آشکار می‌شود. تغییرات دمای هوا و بارش در آشکارسازی اثرات تغییر اقلیم نقش بارزی ایفا می‌کنند. در پژوهش حاضر با رویکرد آماری به ارزیابی چشم‌انداز تغییرات دمای هوا و بارش در استان کهگیلویه و بویراحمد پ أکثر
        نابهنجاری‌ها و رخداد مخاطرات اقلیمی، اهمیت پدیده تغییر اقلیم بیش از پیش آشکار می‌شود. تغییرات دمای هوا و بارش در آشکارسازی اثرات تغییر اقلیم نقش بارزی ایفا می‌کنند. در پژوهش حاضر با رویکرد آماری به ارزیابی چشم‌انداز تغییرات دمای هوا و بارش در استان کهگیلویه و بویراحمد پرداخته شد. در این راستا از آمار ایستگاه‌های هواشناسی در دوره (2015- 1986) به‌عنوان دوره پایه و مبنا استفاده شد. برای دوره آینده از خروجی مدل شبیه‌سازی کننده گردش کلی جو MIROC5در قالب سناریوهای RCP8.5و RCP4.5 به‌صورت داده ریزمقیاس شده بهره‌گیری شد. بررسی نتایج پیش‌نگری و شبیه‌سازی دوره آینده در قالب سناریوهای واداشتی حد بالا و حد وسط نشان از افزایش کمینه و بیشینه دمای هوای در منطقه پژوهش در دوره آینده نسبت به دوره مبنا است. این انحراف افزایشی در دهه‌های دورتر از زمان حاضر و مبنا بیشتر است. از نظر مکانی تا افق زمانی 2061؛ بر پهنه‌های با دمای خنک و گرم‌تر در سطح استان افزوده خواهد شد. از نیمه کم ارتفاع و جنوبی استان به‌تدریج با گذر به دهه‌های آینده دورتر، بر محدوده دماهای ملایم و گرم‌تر نسبت به دوره مبنا افزوده خواهد شد. فرا سنج بارش نیز در دوره آینده در مقایسه با دوره مبنا با کاهش شدید و قابل ملاحظه‌ای بخصوص در ماه‌های مرطوب سال مواجه خواهد شد. این منطقه پربارش از زاگرس مرتفع در دوره آینده با کاهش چشمگیری در مقدار بارش مواجه می‌گردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        338 - قابلیت اراضی کشت و توسعه گیاه دارویی آنغوزه با رویکرد اقلیمی مطالعه موردی: استان کهگیلویه و بویراحمد
        سید احمد عبدلپور حسین محمدی علی‌اکبر شمسی‌پور
        هدف اصلی از تعیین قابلیت اراضی، پیش بینی ظرفیت ذاتی واحدهای اراضی برای کاربری خاص در طی یک دوره طولانی و پایدار است. پژوهش حاضر باهدف شناخت نواحی مستعد و قابل توسعه اراضی مرتعی استان کهگیلویه و بویراحمد برای کشت گیاه دارویی آنغوزه[1] در رابطه با نیازهای مطلوب اقلیمی بر أکثر
        هدف اصلی از تعیین قابلیت اراضی، پیش بینی ظرفیت ذاتی واحدهای اراضی برای کاربری خاص در طی یک دوره طولانی و پایدار است. پژوهش حاضر باهدف شناخت نواحی مستعد و قابل توسعه اراضی مرتعی استان کهگیلویه و بویراحمد برای کشت گیاه دارویی آنغوزه[1] در رابطه با نیازهای مطلوب اقلیمی بر اساس روش های تصمیم گیری چندمتغیره در محیطGIS است. برای دستیابی به هدف پژوهش، پایگاه داده های اقلیمی شامل دما، بارش، رطوبت، تعداد روزهای یخبندان وساعت های آفتابیمجموع ۲۳ایستگاه هواشناسیو باران سنجی از زمان تأسیس تا سال۱۳۹۷وداده های فیزیوگرافی: ارتفاع، شیب، جهت شیب، کاربری اراضی وبافت خاک در قالبنقشه های موضوعی تهیهو طبقه‌بندی شد. سپس با استفاده از مدل تحلیل رابطه ای[2]، تلفیقو وزن دهیلایه هادر محیط GISانجامو درنهایت نقشه نهایی قابلیت اراضی آنغوزه برای استان تهیه شد.نتایج مدل سازی نشان داد کهاراضی دارای اولویت مناسب، با بیش از ۱۲۲۰۰۰ هکتار برابر با ۸ درصد مساحت استان است. اراضی دارای اولویت متوسطبا برخی محدودیت های محیطی ۹۸۰۰۰ هکتار از زمین های استان را پوشش می دهد. غالب اراضی باقابلیت توسعه کشت گیاه آنغوزه در زمین های مرتعی خوب، پهنه های با بارندگی بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ میلی متر، دامنه های آفتاب گیر جنوبی،زمین های با بافت خاک سبک شنی لومی، نقاط ارتفاعی بالای۲۰۰۰ متر و شیب های تند بالای ۲۰ درصد هستند. به‌طوری‌که این مشخصات محیطی بیشتر در منطقه سردسیر بویراحمد پای دامنه های کوهستان زاگرس قرار دارند. بیش از ۷۱درصد استان به دلایل مختلف قابلیت کشت و توسعه گیاه آنغوزه را ندارد. مهم‌ترین دلایل محدودیت کشت و توسعه این گیاه، کاربری های زراعی، باغی، جنگلی و اراضی مسطح و جهت شیب های شمالی است. 1 Ferula assafoetida [2]Relational Modeling تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        339 - جابه جاییِ مناطقِ اقلیمی کوپن-گایگردر فلاتِ بلوچستانِ پاکستان و چالش هایِ بالقوه آن بر ایران
        محمدیوسف احمدپور تقی طاوسی حمید نظری پور
        سیستم های طبقه بندی اقلیم، ابزارهای مهم برای درک مشخصه های اقلیم یک منطقه می باشند. هدف اصلی این طبقه بندی ها، تعیین انواع مُدهای اقلیم و یافتن شباهت ها و تمایز وتغییرپذیری در الگوهای اقلیم می باشد.مناطق اقلیمی در معرض تهدیدات ناشی از گرمایش جهانی و تغییرات اقلیم قرار د أکثر
        سیستم های طبقه بندی اقلیم، ابزارهای مهم برای درک مشخصه های اقلیم یک منطقه می باشند. هدف اصلی این طبقه بندی ها، تعیین انواع مُدهای اقلیم و یافتن شباهت ها و تمایز وتغییرپذیری در الگوهای اقلیم می باشد.مناطق اقلیمی در معرض تهدیدات ناشی از گرمایش جهانی و تغییرات اقلیم قرار دارند. این بررسی، با هدف ارزیابی جابه جایی احتمالی مرزهای اقلیم در فلات بلوچستان پاکستان و اثرات بالقوه آن بر ایران بر پایه روش بهبود یافته کوپن-گایگر انجام گرفته است.داده های مقیاس ماهانه بارش و دما در دوره 2017-1900 از پایگاه داده دانشگاه دلاور اساس این پژوهش را شکل می دهند. نتایج طبقه بندی، بیانگر حاکمیت اقلیم های بیابانی گرم و سرددر منطقه مورد مطالعه می باشد.گستره اقلیم بیابانی گرم، مناطق جنوبی و غربی می باشد. در حالی که، اقلیم بیابانی سرد، در مناطق شمالی و غربی نمود دارد. در دهه های اخیر، دامنه اقلیم بیابانی سرد به طور محسوس کاهش داشته و از حدود 65-55 به حدود 55-50 درصد رسیده است. در مقابل، دامنه اقلیم بیابانی گرمدر پاسخ به این شرایط، افزایش و از حدود 45-35 به حدود 50-45 درصد رسیده است. بنابراین، دامنه اقلیم بیابانی گرم در دهه های اخیر با روند افزایشی سبب محدود شدن اقلیم بیابانی سرد گردیده و پیش بینی می شود این شرایط در آینده نیز تداوم داشته باشد. این شرایط سبب کاهش کیفیت محیط و منابع به ویژه در سرزمین های همجوار با ایران گردیده و می تواند چالش های مهم از قبیل مهاجرت های اقلیمی ، امنیت مرز و سلامت در برداشته باشد.نتایج این بررسی می تواند سهم قابل توجهی در اتخاذ سیاست های آینده نگرانه برای رویارویی با اثرات و چالش های تغییراقلیم منطقه موردمطالعه بر روی مناطق مرزی ایران ایفا کند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        340 - عدم قطعیت مدل‌های گزارش پنجم تغییر اقلیم در برآورد دما و بارش
        مصطفی یعقوب زاده محسن پور رضا بیلندی عباس خاشعی سیوکی جواد رمضانی مقدم
        مدل‌های GCM تفاوت آشکاری در برآورد متغیرهای هواشناسی دارند. بدین منظور در این پژوهش، قطعیت مدل‌های گزارش پنجم تغییر اقلیم ایستگاه سینوپتیک بیرجند با استفاده از سه دوره آتی 2040-2010، 2070-2040 و 2100-2070 در مقابل دوره پایه 2005-1975 و دو سناریو RCP 4.5 و RCP 8.5 برای ت أکثر
        مدل‌های GCM تفاوت آشکاری در برآورد متغیرهای هواشناسی دارند. بدین منظور در این پژوهش، قطعیت مدل‌های گزارش پنجم تغییر اقلیم ایستگاه سینوپتیک بیرجند با استفاده از سه دوره آتی 2040-2010، 2070-2040 و 2100-2070 در مقابل دوره پایه 2005-1975 و دو سناریو RCP 4.5 و RCP 8.5 برای تعیین متغیرهای هواشناسی مدل‌های GCM بررسی شد. بدین منظور، ابتدا مقایسه‌ای بین داده پایه ایستگاه سینوپتیک با داده پایه مدل انجام شد و سپس برای اطمینان از نتایج مدل‌ها برای هریک از متغیرهای دما و بارش، قطعیت یا عدم قطعیت مدل‌ها با استفاده از نمودار جعبه‌ای مشخص شد. نتایج نشان داد که برای بارش، مدل‌های CESM1-CAM5 و CANESM2 دارای باند جعبه‌ای بزرگ و قطعیت کم و مدل‌های BNU-ESM و MIROC-ESM-CHEM دارای قطعیت بیشتری نسبت به بقیه مدل‌ها هستند. در مورد دمای کمینه و دمای بیشینه، مدل‌های سری GFDL کمترین قطعیت و سری GISS-E2 دارای بهترین قطعیت می‌باشند. همچنین نتایج نشان داد که قطعیت مدل‌ها برای برآورد دمای کمینه و دمای بیشینه نسبت به بارش بیشتر است. همچنین مشخص شد علاوه بر اینکه سناریو RCP 8.5 نسبت به سناریو RCP 4.5 متوسط تغییرات دمای بیشتری را نسبت به دوره پایه نشان می‌دهد در سناریو RCP 8.5 انحراف مدل‌ها نسبت به مقدار متوسط نیز بیشتر است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        341 - بررسی‌ تغییرات ‌دمایی‌ سواحل جنوبی دریای خزر با استفاده از سه مدل LARSWG،SDSM و مدل شبکه عصبی مصنوعی
        الهام قاسمی فر بهلول علیجانی محمد سلیقه
        تغییرات اقلیمی که عمدتا منشأ انسانی دارد، پدیده‌ای است که طی 150سال اخیر بشر را تهدید می‌کند. سواحل دنیا یکی از آسیب پذیرترین نقاطی هستند که از این پدیده به شدت دگرگون شده ‌‌‌‌‌اند. تحقیق حاضر میزان تغییرات دمای حداقل و حداکثر برای پنج ایستگاه سواحل جنوبی دریای خزر شامل أکثر
        تغییرات اقلیمی که عمدتا منشأ انسانی دارد، پدیده‌ای است که طی 150سال اخیر بشر را تهدید می‌کند. سواحل دنیا یکی از آسیب پذیرترین نقاطی هستند که از این پدیده به شدت دگرگون شده ‌‌‌‌‌اند. تحقیق حاضر میزان تغییرات دمای حداقل و حداکثر برای پنج ایستگاه سواحل جنوبی دریای خزر شامل انزلی، رشت، بابلسر، رامسر و گرگان را با استفاده از دو مدل LARS_WG, SDSM و یک مدل شبکه عصبی مصنوعی، طی دوره اقلیمی پایه 1990-1961 و آینده 2039- 2010 با استفاده از سه سناریوی A2,B2 وB1 مورد بررسی قرار داده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد دما طی دوره آماری 1990-1961 افزایش داشته است و هر پنج ایستگاه مورد بررسی دستخوش این تحول و دگرگونی شده ‌اند. بر اساس نتایج مدل LARS_WG ، طی دوره آماری آینده، افزایش دما تا یک درجه سانتیگراد برای همه ‌ی ماهها و هر پنج ایستگاه تشخیص داده شد اما مدل SDSM علاوه بر افزایش دما طی دوره‌ ی آینده (حدود یک درجه سانتیگراد و گاهی بیشتر)، حاکی از کاهش دما برای ایستگاهها در ماههای‌ آوریل، می و نوامبر بود. مدل شبکه عصبی مصنوعی همانند مدل SDSM نشان داد دما برای ایستگاهها و همه‌ی ماهها به جز ماههای آوریل، می و نوامبر افزایش خواهد داشت. مقایسه ‌ی نتایج مدل ‌ها نشان داد که خطای مدل SDSM ‌( 01/0تا 06/0 درجه سانتیگراد) کمتر از مدل های دیگر است، مدل LARS_WG بعد از مدل SDSM کمترین خطا را داشته است و سپس مدل شبکه عصبی مصنوعی قرار می گیرد. همچنین دو آزمون ویلککسون و کلموگروف اسمیرنوف که به ترتیب برای میانگین و واریانس دو سری بکار گرفته شد مشخص کرد مدل SDSM مقادیر P بالای سطح معنی دار 0.05 دارد. در نتیجه صحت محاسبات مدل SDSM بیشتر است و با اطمینان بیشتری می‌توان به نتایج آن اعتماد کرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        342 - تاثیر تغییر اقلیم بر پراکنش رطوبت ویژه در سواحل شمالی خلیج فارس
        طیبه دهقانی محمد سلیقه بهلول علیجانی
        امروزه با افزایش دما و کاهش بارش ناشی از تغییرات اقلیمی، بشر به دنبال راه هایی برای تأمین آب می باشد. یکی از راه های پیش، روی او استفاده از آب جو است.بدین منظور هدف این مقاله بررسی تغییراتی است که در توزیع رطوبت ویژهدر سواحل شمال خلیج فارس متأثر از تغییر اقلیم رخ داده ا أکثر
        امروزه با افزایش دما و کاهش بارش ناشی از تغییرات اقلیمی، بشر به دنبال راه هایی برای تأمین آب می باشد. یکی از راه های پیش، روی او استفاده از آب جو است.بدین منظور هدف این مقاله بررسی تغییراتی است که در توزیع رطوبت ویژهدر سواحل شمال خلیج فارس متأثر از تغییر اقلیم رخ داده است. داده ها از پایگاه NCEP/NCAR با رزولوشن فضایی 5/2 درجه قوسی طی دوره آماری 1950 تا 2016 استخراج گردید. نتایج بیانگر آن بود که رطوبت ویژه روند افزایش معنی دار سالیانه با شیب 02/0 گرم برای ماه فوریه و 017/0 گرم در سال برای ماه جولای داشته است. میانگین فضایی رطوبت منطقه در هر دو ماه بالاتر رفته است و توزیع فضایی رطوبت ویژه در سطح منطقه به سمت توزیع همگون تر، تمرکز یافتهو تصادفی تر میل کرده است. این رفتار زمانی مکانی رطوبت ویژه در واقع میتواند در پاسخ به افزایش دمای عمومی منطقه رخ داده باشد و میتوان آن را به عنوان نمایه تغییر اقلیم در منطقه مدنظر قرار داد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        343 - تغییرپذیری سطح کشت محصولات کشاورزی (گندم و جو) در شرایط اقلیمی گذشته و آینده (مطالعه موردی: شهرستان ایذه)
        قاسم کیخسروی نعمت الله حسینی نیا
        یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها در جهان امروز بحث در خصوص تغییرات آب‌وهوایی و پیامدهای ناشی از این پدیده است. در این تحقیق جهت بررسی سطح کشت گندم و جو در شرایط اقلیمی گذشته و آینده، ابتدا داده‌های بارش، متوسط دما، دمای کمینه و بیشینه در دوره آماری (2018-1998) از سازمان هواشنا أکثر
        یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها در جهان امروز بحث در خصوص تغییرات آب‌وهوایی و پیامدهای ناشی از این پدیده است. در این تحقیق جهت بررسی سطح کشت گندم و جو در شرایط اقلیمی گذشته و آینده، ابتدا داده‌های بارش، متوسط دما، دمای کمینه و بیشینه در دوره آماری (2018-1998) از سازمان هواشناسی دریافت گردید. جهت بررسی روند تغییرات عناصر هواشناسی از آزمون من کندال استفاده شد بعد از آن تقویم کشت به کمک شاخص NDVI از تصاویر لندست 8 استخراج و سپس با استفاده تصاویر سنجنده Tm، Etm، Oli و Sentinel-1 در محیط سامانه گوگل ارث انجین با محاسبه شاخص NDVI ماهانه و انجام فرایند طبقه‌بندیSVM مساحت سطح کشت محصولات در سال‌های مختلف برآورد گردید. در نهایت به منظور اعمال شبیه‌سازی و پیش‌بینی عناصر هواشناسی تا سال 2040 از مدل SDSM و سناریوهای انتشار استفاده گردید. نتیجه‌گیری: بر اساس تقویم کشت گندم و جو، کشت این محصولات در شهرستان ایذه از دی‌ماه شروع و در ماه فروردین به اوج سبزینگی و رشد خود می‌رسند و در نهایت از خردادماه محصول از سطح زمین‌های زراعی برداشت می‌گردد. در شهرستان ایذه بین بارش و سطح کشت تقریباً رابطه مستقیمی وجود دارد با افزایش بارش سطح زیر کشت افزایش پیدا می‌کند. با افزایش دماها از میزان سطح کشت تا حدودی کاسته می‌شود. در شرایط اقلیم آینده هر سه سناریو افزایش دمای کمینه و بیشینه را تا سال 2040 به میزان0.7درجه سانتیگراد پیش‌بینی کرده‌اند. در شرایط بارشی اقلیم گذشته در دو دهه مساحت سطح کشت حدود7.4 کیلومتر مربع و در شرایط اقلیم آینده حدود11.4تا15 کیلومتر مربع کاهش می‌یابد. یعنی سطح زیر کشت 8 کیلومتر مربع در هر دهه کاهش‌یافته است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        344 - چشم اندازآینده تغییرات دما و بارش در سواحل جنوبی دریای خزر
        مریم کثیری مسعود گودرزی غلامرضا جانباز قبادی صدرالدین متولی
        دما و بارش به دلیل تغییرات قابل ملاحظه زمانیومکانیاز مهم ترین عناصر اقلیمی در بررسی تغییرات اقلیمی هستندو چشم انداز تغییرات آن‌ها در برنامه ریزی ها و مخاطرات محیطیاز اهمیت زیادیبرخوردار است. لذا در این پژوهش به بررسی چشم انداز آیندهتغییرات دما و بارش درسواحل جنوبی دریای أکثر
        دما و بارش به دلیل تغییرات قابل ملاحظه زمانیومکانیاز مهم ترین عناصر اقلیمی در بررسی تغییرات اقلیمی هستندو چشم انداز تغییرات آن‌ها در برنامه ریزی ها و مخاطرات محیطیاز اهمیت زیادیبرخوردار است. لذا در این پژوهش به بررسی چشم انداز آیندهتغییرات دما و بارش درسواحل جنوبی دریای خزر پرداخته شد. بدین منظور از داده های مدل جهانی CanESM2به صورت شبکه ایتحت تاثیر سه سناریوی RCP2.6،RCP 4.5 و RCP 8.5با کاربست مدل ریزمقیاس گردانی SDSM بهره گرفته شد و تغییرات دما و بارش به صورت ماهانه و دوره ایدر سه دوره آینده (2050-2021، 2080-2051 و 2100-2081) نسبت به دوره پایه (2018-1989) مورد بررسی قرار گرفت. جهت واسنجی و صحت سنجی مدل SDSM از داده های مشاهداتی ایستگاهی و داده های NCEP و همچنین شاخص های MAE، MSE، RMSE و R2 استفاده شد. نتایج نشان داد که مدل SDSM توانایی لازم جهت شبیه سازی تغییرات دما و بارش در منطقه مورد مطالعه را دارد. بر اساس نتایج حاصل از خروجی مدل CanESM2، مقدار دمای حداقل و حداکثر در همه ادوار مورد بررسی و در هر دوره نسبت به دوره قبل افزایش خواهد یافت که میزان آن به طور متوسط برای دمای حداقلو حداکثر به ترتیببرابر با 2 و 2/2 درجه سلسیوس نسبت به دوره پایه خواهد بود. بیشترین تغییرات دمایی نیز مربوط به نواحی غربی منطقه مورد مطالعه می باشد. چشم انداز تغییرات بارش نیز نشان داد که به جز ایستگاه گرگان در سایر ایستگاه های مورد مطالعه میزان بارش در همه ادوار آینده نسبت به دوره پایه کاهش پیدا خواهد کرد که میزان آن به طور متوسط در طول دوره آینده (2100-2021) برابر با 6/3 درصد خواهد بود. بیشترین تغییرات آن نیز مربوط به نواحی مرکزی و سپس غربی منطقه مورد مطالعه است. همچنین سناریوRCP8.5بیشترین تغییرات دما و بارش را نشان داد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        345 - پهنه بندی اقلیم کشاورزی محصول گندم دیم در استان لرستان با استفاده از تکنیک‌های سیستم اطلاعات جغرافیایی
        غلام رضا احمدی پرویز کردوانی حسین محمدی
        این مقاله می کوشد به منظور بهره‌برداری بهینه از شرایط اقلیم- زراعی و شناخت دقیق نیازهای آب و هوایی محصول گندم دیم به ارائه یک بانک اطلاعات تخصصی جهت کاهش مخاطرات کشاورزی(سرمازدگی و خشکسالی) بپردازد. از اینرو تحقیق حاضر به پهنه بندی اقلیم-کشاورزی محصول گندم دیم در استان أکثر
        این مقاله می کوشد به منظور بهره‌برداری بهینه از شرایط اقلیم- زراعی و شناخت دقیق نیازهای آب و هوایی محصول گندم دیم به ارائه یک بانک اطلاعات تخصصی جهت کاهش مخاطرات کشاورزی(سرمازدگی و خشکسالی) بپردازد. از اینرو تحقیق حاضر به پهنه بندی اقلیم-کشاورزی محصول گندم دیم در استان لرستان وبررسی نقش آن در کاهش مخاطرات محیطی پرداخته است. اطلاعات(بارش، دما و...) در یک دوره آماری 17 ساله(1377- 1394) مربوط به 53 ایستگاه سینوپتیک، کلیماتولوژی و باران سنجی استان و خارج استان تهیه و سپس با در نظرگرفتن شرایط موردنیاز محصول پهنه های مناسب رشد به کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی مشخص و سپس نقشه پهنه بندی اقلیم زراعی گندم دیم استان تهیه گردید. در نقشه نهایی 2559 کیلومتر مربع از اراضی استان دارای مناطق مناسب و مستعدکشت، 13978کیلومتر مربع دارای اراضی با استعداد متوسط، 9137 کیلومتر مربع از اراضی دارای استعدادضعیف و 85/2483کیلومتر مربع از اراضی بسیار ضعیف و غیر مستعد می باشند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        346 - ناحیه بندی استان لرستان با استفاده از تحلیل خوشهای
        مجید رضایی بنفشه یوسف کاکاوند
        استفاده از روشهای آماری پیشرفته نظیر تحلیلهای آماری چند متغییره یکی از روشها برایتفکیک نواحی از هم میباشد. در مطالعه حاضر بر اساس روشهای تحلیل خوشهای سلسلهمراتبی و مقایسه روشهای مختلف آن، دادههای سالانه و ماهانه 9 ایستگاه به مدت 01 سال) 0739 تا 0711 ( از اداره کل هواشنا أکثر
        استفاده از روشهای آماری پیشرفته نظیر تحلیلهای آماری چند متغییره یکی از روشها برایتفکیک نواحی از هم میباشد. در مطالعه حاضر بر اساس روشهای تحلیل خوشهای سلسلهمراتبی و مقایسه روشهای مختلف آن، دادههای سالانه و ماهانه 9 ایستگاه به مدت 01 سال) 0739 تا 0711 ( از اداره کل هواشناسی استان لرستان اخذ و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتهشده است. هدف از این مطالعه علاوه بر نشان دادن چگونگی انجام مراحل تحلیل خوشهای،ناحیه بندی اقلیمی استان لرستان به چهار ناحیه شامل: 0( نیمه مرطوب با تابستان معتدل وزمستان بسیار سرد )الشتر، ازنا(؛ 2( نیمه مرطوب با تابستان نسبتا" گرم و زمستان سرد)الیگودرز، بروجرد(؛ 7( نیمه مرطوب با تابستان گرم و زمستان معتدل )خرم آباد و کوهدشت(؛4( نیمه خشک با تابستان بسیار گرم و زمستان نسبتا" سرد )پلدختر( میباشد. پهنه بندیاستان با استفاده از ARC GIS صورت گرفته است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        347 - مطالعه روند تغییرات شاخصهای حدی اقلیمی دما و بارش در جنوبغرب ایران (مطالعه موردی: استان بوشهر)
        رضا برنا آیگین جهان
        مطالعه تغییرپذیری و تغییر رفتار رویدادهای حدی اقلیمی مهم میباشد. برای بررسیرویدادهای حدی، شاخصهای اقلیمی حدی برای دادههای سطح زمین به وسیله گروه کاریآشکارسازی تغییر اقلیم سازمان هواشناسی جهانی و کمیته اقلیم شناسی و برنامه پژوهشیتغییر پذیری اقلیم و قابلیّت پیش بینی معرفی أکثر
        مطالعه تغییرپذیری و تغییر رفتار رویدادهای حدی اقلیمی مهم میباشد. برای بررسیرویدادهای حدی، شاخصهای اقلیمی حدی برای دادههای سطح زمین به وسیله گروه کاریآشکارسازی تغییر اقلیم سازمان هواشناسی جهانی و کمیته اقلیم شناسی و برنامه پژوهشیتغییر پذیری اقلیم و قابلیّت پیش بینی معرفی شده است. در این مقاله روند تغییرات دما وبارش در 6 ایستگاه هواشناسی استان بوشهر طی دوره آماری 4924 4944 با استفاده از -شاخصهای آستانهای، و از آزمون ناپارامتریک من کندال برای بررسی وجود روند خطی -استفاده شده است. نتایج نشان میدهد؛ استان بوشهر به شدّت در معرض افزایش میانگیندما، فراوانی نمایههای حدی گرمایش و کاهش نمایههای سرمایش است. کاهش شاخصشبهای سرد و افزایش شبهای گرم به دیگر آستانهها روند آنها چشمگیر بوده است. روندافزایشی روزهای تابستان طولانی شدن دوره گرما را در طول دهههای اخیر به خوبی نشانمیدهد. کاهش شاخص DTR در ایستگاههای منطقه، افزایش شبهای حارّهای و شبهایگرم در طول دوره آماری ایستگاهها به چشم میخورد. همچنین یافتههای پژوهش نشان دادکه: در طول دوره مطالعاتی، روند منفی برای سریهای حداکثر بارش یک روزه (Rx1day) ،حداکثر بارش 5 روزه )Rx5day( و روند ساده شدّت روزانه )SDII( در استان مشاهده میشود.میزان نمایه R10 در ایستگاههای مطالعاتی دارای روند مثبت است. بررسی روند نمایه R20و R25 ، نشان میدهد که در طول دوره مورد مطالعه، ایستگاههای مطالعاتی دارای روند منفیدر سال برای شیب خطی میباشند. در شاخص CDD تعداد روزهای خشک متوالی درسالهای اخیر هماهنگ با کاهش بارش نیز افزایش یافته است. بررسی شاخص CWD نشان داد که هماهنگ با کاهش بارش در منطقه در سالهای اخیر تعداد روزهای متوالی تر(CWD) به شدّت کاهش یافته است. سری نمایههای R95 p و R99 p در ایستگاههای استانگویای نوسانهای شدید و کاهش آن در سالهای آخر دوره مورد مطالعه می اشد. بررسیروند نمایه PRCPTOT در استان بوشهر نشان میدهد که میانگین بارش در این منطقه کماست، در نتیجه روند کاهشی با نوسانهای زیاد توأم میباشد تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        348 - طبقه‌بندی اقلیمی استان هرمزگان بر اساس روش لیتین اسکی
        صدیقه پرون غلامرضا یاوری مریم رضازاده
        روش های طبقه بندی اقلیمی سنتی بسیار متنوع هستند.این روش ها با وجود اهمیت داشتن از لحاظ تاریخی و مقایسه‌ای، دارای نقاط ضعف می باشند که از کارایی آنها می‌کاهد. اجرای توسعه پایدار مناطق نیازمند برنامه ریزی دقیق بر اساس استعدادها و محدودیت های منابع است و اقلیم هر منطقه از أکثر
        روش های طبقه بندی اقلیمی سنتی بسیار متنوع هستند.این روش ها با وجود اهمیت داشتن از لحاظ تاریخی و مقایسه‌ای، دارای نقاط ضعف می باشند که از کارایی آنها می‌کاهد. اجرای توسعه پایدار مناطق نیازمند برنامه ریزی دقیق بر اساس استعدادها و محدودیت های منابع است و اقلیم هر منطقه از مهمترین عوامل تعیین کننده توان توسعه محل است. هدف از انجام این پژوهش طبقه‌بندی اقلیمی استان هرمزگان بر اساس روش لیتین اسکی می باشد و به تشریح آن پرداخته شده است. در روش لیتین اسکی سه عنصر اولیه دما، بارش و ضریب بری استفاده می شود. این روش برای جامعیت طبقه بندی از شاخص‌های کمکی استفاده می‌کند که شامل سه شاخص انطباق، تداوم فصل خشک و وضعیت تابش خورشید می‌باشد. داده‌های مورد نیاز از هفت ایستگاه هواشناسی شهرستان‌های استان هرمزگان شامل حاجی‌آباد، میناب، بندرلنگه، قشم، رودان، جاسک و بندرعباس طی سالهای 1381- 1395 جمع‌آوری شد و در محیط Excel و SPSS مورد استفاده قرار گرفت. در نهایت اقلیم ایستگاه‌های استان به کمک پنج شاخص برآورد شد. نتایج نشان داد دو ایستگاه بندرعباس و قشم از نظر اقلیمی شباهت بیشتری به هم دارند. رودان براساس تقسیم‌بندی دما دارای اقلیم حاره گرم می‌باشد. جاسک نیز دارای بیشترین ماه‌های خشک است. در مورد شاخص انطباق همه ایستگاه‌ها دریافت عمده بارش در فصل سرد می‌باشد. از نظر شاخص وضعیت تابش نیز برای همه ایستگاه‌ها نتایج یکسانی بدست آمد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        349 - کارایی الگوهای مدل ریزمقیاس نمایی آماری SDSM در پیش بینی پارامترهای دمایی درحوضه آبریز میناب
        فرشاد جوادی زاده پرویز کردوانی بهلول علیجانی فریده اسدیان
        امروزه تغییر اقلیم از چالش‌های جدی جوامع بشری و محیط‌زیست تلقی شده و سببایجادیکناهنجاریدرسیستماقلیمکرهزمین گردیدهاست. بر اساس ارزیابی دانشمندان افزایش میانگین دمای جهانی امری اجتناب ناپذیر است. بنابراین شناخت و ارزیابی اقلیم در دهه‌های آینده می‌تواند افق روشنی را برای ب أکثر
        امروزه تغییر اقلیم از چالش‌های جدی جوامع بشری و محیط‌زیست تلقی شده و سببایجادیکناهنجاریدرسیستماقلیمکرهزمین گردیدهاست. بر اساس ارزیابی دانشمندان افزایش میانگین دمای جهانی امری اجتناب ناپذیر است. بنابراین شناخت و ارزیابی اقلیم در دهه‌های آینده می‌تواند افق روشنی را برای برنامه ریزان در جهت سازگاری و مقابله با اثرات آن فراهم نماید. هدف این مطالعه پیش‌بینی دما بر اساس پروژه دورنمقایسه‌ایمدل‌هایجفتشده فاز 5(CMIP5)طی دوره2011 تا2100 با استفاده از سناریوهای خط سیر غلظت عامل(RCP) در حوضه رودخانه میناب می‌باشد. برای این منظور داده‌های دمای روزانه منطقه در دوره تاریخی(2016-1985( تهیه گردید. سپس داده‌های حاصل از خروجی مدل گردش عمومی جو(GCM) مربوط به پنجمین گزارش ارزیابی تغییر اقلیم(AR5) جهت استخراج خروجی مدل‌های تغییر اقلیم تحت سناریوهایRCP4.5,RCP2.6و RCP8.5 درنظر گرفته شد. برای پیش‌بینی اثر سناریوهای مختلف تغییر اقلیم بر درجه حرارت در سال‌ها و دوره‌های آتی در مقیاس‌های محلی یک فرایند آماری ریزمقیاس نمایی((SDSMدر محیط متلب به کار برده شده است. بنابراین در این مطالعه کلیه مراحل ارزیابی تغییرات دمای حوضه رودخانه، مرحله گزینش داده و کالیبره کردن داده‌ها در محیط متلب بهره گرفته شده است و از SDSMتنها برایپیش‌بینی تغییرات دما تحت سناریوهایGCMها بهره گرفته شده است. نتایج حاصل از تغییرات روند دمای حوضه میناب در ناحیه مرکزی، شمالی، جنوبی، شرقیو بخش‌های غربی حوضه میناب با استفاده از مدل‌های گردش عمومی GCMنشان داد که دمای حوضه رودخانه میناب در اکثر نواحی روند افزایشی را تجربه کرده است. با این وجود مقدار افزایشی دما در بخش‌هایمختلف حوضه متفاوت می‌باشدبه‌طوری که بیشترین افزایش دما تا 2100 با مقدار 12/1درجه سانتی‌گراد در بخش شرقی و جنوبی حوضه میناب مشاهده شده است. این در حالی است که ناحیه مرکزی حوضه میناب دارای کمترین مقدار افزایشی دما بوده است تا جایی که روند دمای بخش مرکزی حوضه میناب بر اساسسناریوهایRCP4.5,RCP2.6 و RCP8.5 در مجموع 3/. درجه سانتی‌گراد افزایش داشته است. با این حال روند تغییرات دما در هر سه سناریو برای بخش‌هایمختلف تفاوت قابل محسوسی باهم ندارند.تقریباً دمای مشابهی را برای آینده حوضه میناب متصور است ولی با این وجود در سناریویRCP8.5 همواره مقادیر بیشتری برای آینده برآورد کرده است. ارزیابی تغییرات فصلی دما بیانگر این است که فصل زمستان نسبت به سایر فصول از روند افزایشی معنی‌داری برخوردار است در حالی که در فصل تابستان تغییرات دمای نامحسوسی را پیش‌بینیمی‌نماید.نتایج ارزیابی پیش‌بینیدمای ماهانه بیانگر این است که بر اساس سناریوهایRCP 8.5,RCP 4.5,RCP2.6برای ماه‌های ژانویه، فوریه و مارس در فصل زمستان روند افزایش دما و به عبارتی زمستان گرم‌تر نسبت به زمان حال پیش‌بینی شده است. همچنین در فصل بهار برای ماه آوریل برای دوره اول کاهش دما و در دوره آخر (2011-2100) افزایش میانگین دما مشاهدهمی‌شود. در تمامی ماه‌های فصل تابستان نیز تمامی بخش‌های حوضه از روند افزایش دما برخوردار بوده‌اندبه‌خصوص بخش شرقی حوضه مینابکه یکافزایش میانگین دمای ماهانه در حدود 2 تا 3 درجه سانتی‌گرادرا تجربه می‌کند. در ماه‌های جولای، آگوست و سپتامبر نیز از روندی افزایشی ولی نه‌چندان محسوس برخوردار بوده‌اند. در ماه‌های اکتبر، نوامبر و دسامبر نیز روند افزایش دمایی پیش‌بینی می‌شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        350 - نگرشی بر ارزیابی آسایش انسانی در شهرستان میناب دهستان تیاب با توجه به شاخصهای زیست اقلیمی
        احمد انصاری لاری هاجر زارعی کلوئی
        ارزیابی شرایط زیست اقلیمی امروزه به عنوان ابزاری کارآمد در دست برنامه ریزان در مناطقمختلف به حساب میآید. راحتی و سلامت انسان در محیط طبیعی، رابطه مستقیمی با موقعیتاقلیمی از قبیل درجه حرارت، رطوبت، تابش خورشید و ساعت آفتابی دارد. دما و رطوبت نسبییک منطقه شاخصی برای بررسی أکثر
        ارزیابی شرایط زیست اقلیمی امروزه به عنوان ابزاری کارآمد در دست برنامه ریزان در مناطقمختلف به حساب میآید. راحتی و سلامت انسان در محیط طبیعی، رابطه مستقیمی با موقعیتاقلیمی از قبیل درجه حرارت، رطوبت، تابش خورشید و ساعت آفتابی دارد. دما و رطوبت نسبییک منطقه شاخصی برای بررسی آسایش و راحتی انسان معرفی شده است. در این پژوهشآسایش یا عدم آسایش انسان براساس مدلها و شاخصهای زیست اقلیمی بیکر، ترجونگ، وترموهیگرومتریک با استفاده از اطلاعات آماری ایستگاه سینوپتیک شهرستان میناب جهتدهستان تیاب طی سالهای 9631 تا 9611 ارزیابی و تعیین شده است. نتایج حاصل از اینپژوهش نشان میدهد که منطقه تیاب در طول سال از نظر بیو کلیمایی، از شرایط فوق العادهداغ تا بسیار خنک در ماههای مختلف برخوردار است. با توجه به بررسی شرایط اقلیمی اینمنطقه، میتوان در بسیاری از برنامه ریزیهای عمرانی و گردشگری این منطقه مراحل رشد وشکوفایی منطقه را با سرعت بیشتری طی کرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        351 - ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر منابع آب حوضه آبریز لار با استفاده از مدل SWAT و مقایسه نتایج آن با شبکه‌های بیزین و مدل‌های هوشمند هیبریدی
        مهسا سلیمانی‌پور امیرپویا صراف
        قرار گرفتن ایران بر کمربند خشک و نیمه‌خشک دنیا و همچنین سوء مدیریت منابع آبی، سبب ایجاد وضعیت هشدار دهنده کمبود آب در بسیاری از مناطق کشور شده است. پژوهش حاضر آثار ناشی از تغییر اقلیم را بر دما، بارندگی و رواناب در دوره‌های آتی با کمک مدل آماری LARS-WG و مدل مفهومی هیدر أکثر
        قرار گرفتن ایران بر کمربند خشک و نیمه‌خشک دنیا و همچنین سوء مدیریت منابع آبی، سبب ایجاد وضعیت هشدار دهنده کمبود آب در بسیاری از مناطق کشور شده است. پژوهش حاضر آثار ناشی از تغییر اقلیم را بر دما، بارندگی و رواناب در دوره‌های آتی با کمک مدل آماری LARS-WG و مدل مفهومی هیدرولوژیکی SWAT برای حوضه آبریز لار مورد ارزیابی قرار می‌دهد. برای تخمین میزان دبی جریان رودخانه، به بررسی قابلیت عملکرد شبکه بیزین و مدل ترکیبی موجک - شبکه عصبی هم پرداخته می‌شود. پس از واردکردن اطلاعات بارش و دمای منطقه، نسبت به شبیه‌سازی رواناب برای دو ایستگاه هیدرومتری گزلدره و پلور اقدام شده و رواناب خروجی ایستگاه پلور به‌عنوان نقطه کنترل بین سال‌های (۱۹79-۲۰۱8) مورد واسنجی و اعتبارسنجی قرار گرفت. به‌منظور ارزیابی کارایی از معیارهای ضریب تبیین و نشر - سا تکلیف استفاده شده است. طبق پیش‌بینی مدل‌های اقلیمی، بیشترین افزایش دما در دوره انتهایی و تحت سناریوی اقلیمی RCP8.5 حدود ۱۰ درصد افزایش دما در فصل بهار و زمستان را نشان می‌دهد. در نهایت از بین این مدل‌ها، مدل فیزیکی با پیش‌بینی متوسط سالیانه 6.04 مترمکعب بر ثانیه با توجه به دوره مشاهداتی، کاهش رواناب را نشان داد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        352 - شناسایی پهنه های همسان تولید گندم دیم با ریز پهنه بندی اقلیمی در کردستان
        ناصح قادری بهلول علیجانی زهرا حجازی زاده محمد سلیقه
        محور اصلی اقتصاد کردستان کشاورزی است. در یک دوره 31 ساله داده های سطح کاشت، تولید، خسارات و عملکرد گندم در 10 منطقه و عناصر اقلیمی ایستگاه های سینوپتیک مقیاس ساعتی تا سالانه گردآوری شدند. با رگرسیون چند متغیره همزمان و گام به گام متغیرهای موثر بر عملکرد گندم تعیین شدند. أکثر
        محور اصلی اقتصاد کردستان کشاورزی است. در یک دوره 31 ساله داده های سطح کاشت، تولید، خسارات و عملکرد گندم در 10 منطقه و عناصر اقلیمی ایستگاه های سینوپتیک مقیاس ساعتی تا سالانه گردآوری شدند. با رگرسیون چند متغیره همزمان و گام به گام متغیرهای موثر بر عملکرد گندم تعیین شدند. نقشه پهنه های زمینی همسان متغیرها و عملکرد گندم استان ارائه شد. نتایج نشان داد تعداد زیادی از شاخص های آگروکلیمایی و عناصر اقلیمی همبستگی بالا دارند. متغیرهای موثر مستقل و متغیر وابسته عملکرد گندم با 99% اطمینان پهنه های متفاوتی از فضای جغرافیایی استان را به خود اختصاص داده اند. استان کردستان از نظر هر کدام از متغیرهای موثر بر عملکرد گندم از جمله: تاریخ کاشت، تاریخ جوانه زنی، تعداد روزهای بارانی سال و بارش سالانه دارای 4-7 پهنه متفاوت است. لازمه پایداری و ثبات در تولید گندم و امنیت اقتصادی استان برنامه ریزی با توجه به شاخصه های هر واحد کلیمایی است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        353 - چشم انداز تغییرات دمای هوای دوره آینده بر اساس مدلهای CMIP5 و سناریوهای واداشت تابشی RCP (مطالعه موردی: ایستگاههای منتخب استان ایلام)
        محمد احمدی قاسم عزیزی پرویز کردوانی
        تغییرات آب و هوایی یکی از مهمترین چالشها در آینده ا ست. در پژوهش حا ضر چ شماندازتغییرات آب و هوایی دوره آینده بر اسااا سااناریوها RCP در غالب گزارش پنجم IPCC ومدلها CMIP5 واکاو شااد؛ داده ها دوره 2005 - 1980 دوره پایه مشاااهدها و بروندادمدلها CMIP5 در خط ساایرها RCP8.5 أکثر
        تغییرات آب و هوایی یکی از مهمترین چالشها در آینده ا ست. در پژوهش حا ضر چ شماندازتغییرات آب و هوایی دوره آینده بر اسااا سااناریوها RCP در غالب گزارش پنجم IPCC ومدلها CMIP5 واکاو شااد؛ داده ها دوره 2005 - 1980 دوره پایه مشاااهدها و بروندادمدلها CMIP5 در خط ساایرها RCP8.5 و RCP4.5 برا دوره آینده اساااداده گردید. براانطباق دوره گذشاه با آینده از معیارها خطا سنجی اساداده شد. ناایج نشان داد که مدلهاCMIP5 انطباق نسبااً بالایی با داده دوره پایه یا مشاهدها نشان میدهند. همچنین مدلها درشاابیهساااز پارامار دما هوا از توانایی بالاتر نساابت به بارش برخوردارند. بر اساااسناریوها RCP8.5 و RCP4.5 سناریوها بدبینانه و حد و سط، آثار تغییر اقلیم برا ا ساانایلام بر ا سا ای ساگاهها مناخب، به صورت افزایش دما کمینه و بی شینه هوا خواهد بود.بهطور که بر اسااا سااناریو بدبینانه مادار دما کمینه برا دوره 2055 - 2020 ( و2090 - 2056 ( به ترتیب 2 / 4 و 5 / 5 و بر اسااا سااناریو حد وسااط RCP4.5 ، مادار دماکمینه 6 / 3 و 7 / 4 درجه سااانایگراد افزایش خواهد یافت. میزان تغییرات دما هوا در افق2090 - 2056 ( بیشااار از آی نده م یانی خوا هد بود. تغییر اقلیم مو جب افزایش د ما هوا درمایا ها زمانی مخالف در آینده خواهد شد؛ بنابراین اعمال برنامهها بلند مدت و سازگارانهبرا کاهش آثار سوء تغییر اقلیم در منطاه حائز اهمیت میباشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        354 - تاثیر تغییرات اقلیم بر محصولات کشاورزی با تاکید بر دانه روغنی سویا با استفاده از LARS-WG(مطالعه موردی: دشت مغان)
        نیکزاد سلامی رضا برنا فریده اسدیان
        تغییر اقلیم باعث تغییراتی در الگوهای بارش و دما و مقدار آنها می شود و این تغییرات می تواند عملکرد گیاهان را تحت تأثیر قرار دهد. سویا یکی از محصولات استراتژیک جهان بوده که تحت تأثیر پدیده تغییر اقلیم قرار دارد. هدف این پژوهش شناسایی ویژگی های جغرافیایی جهت بررسی عملکرد م أکثر
        تغییر اقلیم باعث تغییراتی در الگوهای بارش و دما و مقدار آنها می شود و این تغییرات می تواند عملکرد گیاهان را تحت تأثیر قرار دهد. سویا یکی از محصولات استراتژیک جهان بوده که تحت تأثیر پدیده تغییر اقلیم قرار دارد. هدف این پژوهش شناسایی ویژگی های جغرافیایی جهت بررسی عملکرد محصولات کشاورزی با تاکید بر دانه های روغنی (سویا) در سال های آتی در دشت مغان با استفاده از داده های اقلیمی دوره 30 ساله (1387-1396) و مدل LARS-WG5 و با گردش عمومی جوHADCM3 تحت سناریو انتشار،B1 وA1 در دوره (1397-1427) در سه ایستگاه هواشناسی(پارس آباد، گرمی و بیله سوار) استفاده شد که با تعریف 8 سناریوی مختلف تاریخ کاشت با تأخیر های زمانی 10 روزه از اول خرداد ماه تا دهم مرداد ماه، شبیه سازی شدند. به منظور پهنه بندی زراعی بوم شناختی اراضی کشاورزی دشت مغان برای کشت سویا، از سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS)) استفاده شد. لایه های رقومی عوامل محیطی در (GIS) پس از اختصاص وزن AHP مختص به هر لایه روی هم گذاری و تلفیق شدند. سپس پهنه بندی اراضی در سه طبقه بندی مستعد، متوسط و غیر مستعد انجام شد. نتایج بررسی نشان داد هر چند کشت سویا در محدوده آبیاری شبکه خدافرین محدودیتی برای کشت سویا وجود دارد ولی عملکرد کشت در کلیه سطوح یکنواخت نبوده به طوریکه از نظر دمایی در داخل شبکه آبیاری مغان محدودیت وجود ندارد لیکن به دلیل نوع سنگ شناسی و خاک شناسی در حاشیه رودخانه ارس موجب گردیده کشت سویا در آن محدوده انجام نگیرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        355 - تحلیل حرارتی سایت ساختمان‌های ساحلی با راهبرد طراحی تاب‌آوری اقلیمی مطالعه موردی: شهر ساحلی نور
        فاطمه طاهری شهریار خالدی رضا برنا
        ساختمان‌های ساحلی همواره در معرض آسیب‌پذیری با امواج، رطوبت و خوردگی می‌باشند که تاب‌آوریآن‌ها نقش مهمی در کاهش این آسیب‌ها دارد. تاب‌آوری اقلیمی با یک استراتژی جامع و سازگار توانایی کاهش خطر را در فرایند طراحی سایت و فیزیک ساختمان داشته و به بهبود تصمیم‌ گیری‌ها در واک أکثر
        ساختمان‌های ساحلی همواره در معرض آسیب‌پذیری با امواج، رطوبت و خوردگی می‌باشند که تاب‌آوریآن‌ها نقش مهمی در کاهش این آسیب‌ها دارد. تاب‌آوری اقلیمی با یک استراتژی جامع و سازگار توانایی کاهش خطر را در فرایند طراحی سایت و فیزیک ساختمان داشته و به بهبود تصمیم‌ گیری‌ها در واکنش‌های اضطراری کمک می‌کند. این پژوهش از نظر هدف در گروه پژوهش‌های کاربردی قرار می‌گیرد و باتوجه به داده و مدل خروجی، از لحاظ روش اجرا در زمره تحقیق پژوهشی[1] قرار دارد. یافته‌های پژوهش در محدوده ساحلی نور با نرم‌افزار اکوتکت نشان می‌دهد، تاب‌آوری محدوده پژوهش از نوع سازگاری با ضریب 94/0 است که بیانگر تاب‌آوری اقلیمی ساختمان در بحران‌های اقلیمی است. این ضریب با نوع و جهت سایتمتفاوت و کمتر از یک است. ضریب تهویه برای تعویض هوای مصرف شده 24/2 وات بر مترمربع در ساعت می‌باشد. شاخص بار حرارتیبرای تعیین کنترل انرژی در ساختمان 5/15 و بار برودتی 21 درجه سانتی‌گراد است. برای افزایش تاب‌آوری اقلیمی ساختمان، طراحی غیرفعالجرم حرارتی با زمان تأخیر کمتر، پنجره‌های بخش جنوبی و شرقیبرای افزایش بار حرارتی در زمستان و پنجره‌های شمالی و غربی برای ایجاد تهویه طبیعی و افزایش بار برودتی در تابستان پیشنهاد می‌شود. 1-Investigative تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        356 - تحلیل و پهنه بندی اثرات اقلیم در توسعه گردشگری روستایی شهرستان جهرم با استفاده از شاخص TCI
        احمدعلی خرم بخت
        گردشگری روستایی نقش مؤثری در زمینه سازی توسعه روستایی دارد، و وسیله ای برای تحریک رشد اقتصاد ملی از طریق غلبه بر انگاره‌های توسعه نیافتگی و بهبود استانداردهای زندگی در نواحی روستایی به حساب می‌آید. نظر به اینکه بهره برداری از پتانسیل های گردشگری هر منطقه می تواند زمینه أکثر
        گردشگری روستایی نقش مؤثری در زمینه سازی توسعه روستایی دارد، و وسیله ای برای تحریک رشد اقتصاد ملی از طریق غلبه بر انگاره‌های توسعه نیافتگی و بهبود استانداردهای زندگی در نواحی روستایی به حساب می‌آید. نظر به اینکه بهره برداری از پتانسیل های گردشگری هر منطقه می تواند زمینه اشتغال زایی و توسعه آن منطقه را فراهم نماید، آگاهی از مزیت ها و محدودیت های برخاسته از محیط طبیعی، و از جمله اقلیم مناطق و اثرات آن بر توسعه گردشگری اهمیت بسیار دارد. در این تحقیق شرایط اقلیم گردشگری شهرستان جهرم بررسی شده است. در این راستا از پارامترهای میانگین بارش ماهانه، میانگین دمای خشک، میانگین رطوبت نسبی ، میانگین حداکثر دما، میانگین حداقل رطوبت نسبی، میانگین ساعات آفتابی و سرعت باد ایستگاه سینوپتیک جهرم استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات، داده های موردنظر که در دوره آماری 24 ساله(2010-1987) گردآوری شده اند، در محیطExell بررسی و پردازش شده، و شاخص اقلیم گردشگری TCI به تفکیک ماههای سال محاسبه گردید، به گونه ای که بتواند تأثیر آسایش اقلیمی در جذب توریست را مشخص نماید. سپس با استفاده از روش های درون یابی در محیط نرم افزار ArcMAP نقشه پهنه بندی TCI به تفکیک برای همه ماههای سال ترسیم گردید. نتایج این بررسی نشان داد که بهترین ماهها از نظر دارا بودن شرایط آسایشی برای گردشگران ماههای فروردین، اردیبهشت، آبان و آذر با مقادیر TCI به ترتیب 85، 78، 88 و 86 با دو کلاس عالی و خیلی خوب می باشد که بهترین شرایط را از نظر آسایش به خود اختصاص داده اند. در مقابل ماههای تیر، مرداد و شهریور با مقادیر TCI به ترتیب 43، 41 و 50 با دو کلاس قابل قبول و حد بحرانی از بدترین شرایط آسایشی و بیوکلیمایی برخوردارند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        357 - بررسی و پهنه بندی شاخص های اقلیم کشاورزی استان چهارمحال و بختیاری
        اکبر شائمی برزکی عباسعلی آروین سحر علیخانی
        شناخت نیازهای اقلیمی گیاهان زراعی از مهم ترین عوامل مؤثر در تولیدات کشاورزی است. در این تحقیق با استفاده از شاخص های رطویتی و حرارتی روش پاپاداکیس،شرایطآگروکلیماییاستان چهارمحال و بختیاریبررسیگردید.این روش با قرار دادن آستانه های اکولوژیک در تعیین تیپهای اقلیمی از غنای أکثر
        شناخت نیازهای اقلیمی گیاهان زراعی از مهم ترین عوامل مؤثر در تولیدات کشاورزی است. در این تحقیق با استفاده از شاخص های رطویتی و حرارتی روش پاپاداکیس،شرایطآگروکلیماییاستان چهارمحال و بختیاریبررسیگردید.این روش با قرار دادن آستانه های اکولوژیک در تعیین تیپهای اقلیمی از غنای علمی کافی برخوردار است؛ به نحوی کهاخیر فائو برای تهیه نقشه اکولوژیک برخی از مناطق جهان و بسیاری از محققین به منظور تعیین توانهای اگرواکوکلیماتیک ا از این روش استفاده کرده اند.شاخص های مورد استفاده در این عبارتند از:تیپ زمستانه(برمبناینیازهایحرارتیگیاهان) ،تیپ تابستانه(حساسیتودرجهپایداریگیاهانبهسرما) ، تبخیروتعرق، میزان آبشویی، شاخص رطوبتی سالانه، رژیم حرارتی و رطوبتی که بر مبنای آن رد ه اقلیمی ایستگاهها مشخص میگردد. نتایج اینتحقیقنشانمیدهدکهتمامیایستگاههایمنتخب از نظر شرایط رطوبتیدرگروهاقلیممدیترانهایبریوازنظررژیمحرارتیدرطبقهقارهایبریقرارمیگیرند.دراینگروهغلاتزمستانیازمحصولاتاصلیدیمبهشمارمیرود.گندمدیمبهطورمتناوبمتحملخشکسالیمیشود. انواعاقالیمدراینگروهبرمبنایگرمیتابستان،سختیزمستانوفراوانیخشکسالیمیباشد.دراغلبایستگاههایمنتخبدورهمرطوبازماهنوامبرتاآوریلاستودورهخشکازاواخربهار (ژوئن) تااوایلپاییز (اکتبر) بهدرازامیکشد.فصلمیانهبسیارکوتاهبودهوبهاواسطبهار (می) محدودمیشود.در این روشتیپ تابستانیتیپ زمستانیبر مبنای وضع گردیده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        358 - ارزیابی شرایط اقلیم گردشگری شهرشیراز با استفاده از شاخصهای دمای معادل فیزیولوژی ( PET ) و متوسط نظرسنجی پیش بینی شده ( PMV)
        عباسعلی آروین کبری شجاعی زاده
        آب و هوا به عنوان یکی از عوامل محیط طبیعی نقش مهمّی را در فعالیّتهای انسان به ویژهگردشگری ایفا میکند. در این پژوهش به منظور ارزیابی شرایط اقلیم گردشگری شهر شیراز- از دادههای هواشناسی ایستگاه سینوپتیک شیراز در یک دوره آماری 61 ساله ) 50026990 ( استفاده شده است. روش مورد أکثر
        آب و هوا به عنوان یکی از عوامل محیط طبیعی نقش مهمّی را در فعالیّتهای انسان به ویژهگردشگری ایفا میکند. در این پژوهش به منظور ارزیابی شرایط اقلیم گردشگری شهر شیراز- از دادههای هواشناسی ایستگاه سینوپتیک شیراز در یک دوره آماری 61 ساله ) 50026990 ( استفاده شده است. روش مورد استفاده برای ارزیابی شرایط اقلیم آسایشی، شاخصدمای معادل فیزیولوژیک و متوسط نظرسنجی پیش بینی شده میباشد. نتایج این پژوهشنشان میدهد که بالاترین شرایط اقلیمی برای گذران اوقات فراغت و فعالیتهای گردشگریدر این شهر به صورت دو دوره مجزا در اواسط فصل بهار)ماه می( و ابتدای فصل پاییز )ماهاکتبر(واقع شده است. تداوم تنش گرمایی متوسط از ماه ژوئن تا اوت و تنش سرمایی با درجههای مختلف از ماه نوامبر تا پایان فصل زمستان عاملی برای محدودیت گردشگری طی اینماهها میباشد. سایر ماهها با شرایط حرارتی کمی گرم و کمی خنک از نظر دمایی و رطوبتیشرایط نسبتا" مناسبی برای گردشگری دارا هستند. بنابراین در شهر شیراز حدود 2 ماه ازسال برای گردشگری و بازدید شرایط مطلوبی برقرار میباشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        359 - طبقه بندی و ارتباط سنجی الگوهای فشار با مراحل فنولوژی خرما ( مناطق سراوان و آبادان )
        نواب کوهپایه محمد حسین ناصر زاده زهرا حجازی زاده بیگم
        همواره در طی مراحل مختلف فنولوژی خرما ، الگوهای متفاوتی از گردش های جوی حاکم هستند . این تحقیق به منظور طبقه بندی و ارتباط سنجی ، این الگوها با مراحل فنولوژی خرما ، در مناطق خرما خیز سراوان (خرمای مضافتی ) وآبادان (خرمای استعمران) ، در دو دوره ، سالهای قبل و بعد ازسال 1 أکثر
        همواره در طی مراحل مختلف فنولوژی خرما ، الگوهای متفاوتی از گردش های جوی حاکم هستند . این تحقیق به منظور طبقه بندی و ارتباط سنجی ، این الگوها با مراحل فنولوژی خرما ، در مناطق خرما خیز سراوان (خرمای مضافتی ) وآبادان (خرمای استعمران) ، در دو دوره ، سالهای قبل و بعد ازسال 1977 (به عنوان سال شاخص ) ، در ماه های مارس تا نوامبر می باشد . لذا مراحل فنولوژی خرما از لحاظ زمانی به دو فاز اصلی ظهور اسپات تا حبابوک و کمیری تا تمار و همچنین الگو های گردشی فشار تراز500 هکتوپاسکال و فشار سطح دریا هر کدام به سه طبقه ( شامل دوطبقه اصلی ویک طبقه به عنوان طبقه فرین ) دسته بندی و نامگذاری گردید ، نتایج نشان داد در مناطق مورد نظر علاوه بر جابجایی زمانی طبقات ، در طول ماه های موردنظر در سالهای قبل وبعد از 1977، میزان همبستگی بین دمای هوای فاز های فنولوژی خرما با طبقات اصلی نیز متفاوت می باشد . به طوریکه ، دمای هوای فاز اول فنولوژی خرما در هر دو منطقه سراوان و آبادان ، همبستگی معنی داری با طبقه 5840 تا5750 ( تیپ معتدل تراز 500 ) داشته که در بعد از سال1977 میزان آنها کاهش یافته است و در خصوص فاز دوم فنولوژی ، در سراوان همبستگی معنی داری فقط با طبقه 1010 تا 1002 (تیپ معتدل – گرم تراز سطح دریا) داشته که در سال های بعد از 1977 مقدار آن افزایش یافته است که نشان می دهد این فاز در این منطقه فقط تحت تاثیر فشار تراز سطح دریا می باشد و در آبادان ، فاز مذکور همبستگی معنی داری هم با طبقه 5900-5840 (تیپ معتدل تراز 500) وهم با طبقه 1010 تا 1002 (تیپ معتدل – گرم تراز سطح دریا) دارد که نشان دهنده تاثیر هردوالگو برروی این فاز می باشد . تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        360 - مقایسه شاخص های خشکسالی اقلیمی در ایستگاه های بارشی ایران
        علی وخشوری زین العابدین جعفرپور پرویز کردوانی
        خشکسالی ها از جمله مهم ترین بلایای طبیعی هستند که علی رغم تلفات انسانی کم، از خسارت های اقتصادی و تبعات اجتماعی فراوانی برخوردار هستند. خشکسالی ها به سه شکل اقلیمی، هیدرولوژی و کشاورزی دیده می شوند؛ که نوع اول آن در وقوع و خاتمه انواع دیگر از تقدم و اولویت برخوردار است. أکثر
        خشکسالی ها از جمله مهم ترین بلایای طبیعی هستند که علی رغم تلفات انسانی کم، از خسارت های اقتصادی و تبعات اجتماعی فراوانی برخوردار هستند. خشکسالی ها به سه شکل اقلیمی، هیدرولوژی و کشاورزی دیده می شوند؛ که نوع اول آن در وقوع و خاتمه انواع دیگر از تقدم و اولویت برخوردار است. تحقیق حاضر خشکسالی اقلیمی را مد نظر قرار داده و تاثیر بارندگی را بر شاخص های این نوع از خشکسالی ارزیابی کرده است. بدین نحو که ابتدا آمار بارندگی تمامی ایستگاه ها مورد توجه واقع شد و از بین تمامی ایستگاه های موجود، 36 ایستگاه که دارای آمار هواشناسی کامل تر و معتبرتری نسبت به بقیه ایستگاه ها بودند، انتخاب شدند. سپس از بین شاخص های خشکسالی اقلیمی شش شاخص RAI,SIAP,PNPI,DI,Z و SPI را برگزیده و خشکسالی هر کدام از ایستگاه های انتخابی به وسیله این شاخص ها تعیین گردید. در نهایت رابطه تغییرات بارندگی با نتایج هر یک از شاخص ها به وسیله سه روش مورد سنجش قرار گرفت. روش اول تاثیرات مستقیم بارندگی بر شاخص ها، روش دوم سنجش شاخص های خشکسالی با روش TOPSIS و روش سوم پهنه بندی ضرایب همبستگی شاخص ها با بارندگی در سطح ایران. در پایان مشخص گردید شاخص DI بیشترین رابطه را با بارندگی داشته و در تمامی پهنه ایران این رابطه با ضریب همبستگی بالا و به یکسان مشاهده می گردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        361 - بررسی ویژگیهای نو زمین ساخت، فرسایش و رسوب در حوضه آبخیز کر چمریز – با استفاده از شاخصهای کمی
        سعید نگهبان اعظم حیدری
        فرسایش خاک یکی از مهمترین عواملی است که سالانه بخش وسیعی از اراضی کشور ایرانرا تهدید میکند و کیفیت زمینهای کشاورزی و مراتع را کاهش داده یا از بین میبرد، هم چنیندر مناطقی که حرکتهای تکتونیکی جوان فعالیت دارند، تغییر شکلهای ناشی از تکتونیکفعال در منطقه باعث بروز پاسخ شبکه أکثر
        فرسایش خاک یکی از مهمترین عواملی است که سالانه بخش وسیعی از اراضی کشور ایرانرا تهدید میکند و کیفیت زمینهای کشاورزی و مراتع را کاهش داده یا از بین میبرد، هم چنیندر مناطقی که حرکتهای تکتونیکی جوان فعالیت دارند، تغییر شکلهای ناشی از تکتونیکفعال در منطقه باعث بروز پاسخ شبکه زهکشی منطقه به این تغییرات خواهد شد. این پژوهشسعی دارد به بررسی استعداد فرسایش و رسوبدهی خاک و فعالیت نو زمین ساخت در حوضهکر چمریز واقع در شمالغرب استان فارس بپردازد. روش پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی - -مبتنی بر روشهای میدانی، کتابخانهای و آماری میباشد. به این صورت که با استفاده ازمدلهای مختلف به بررسی ویژگیهای فرسایشی و تکتونیکی منطقه پرداخته شده است. نتایجنشان میدهد که گسترش سازندهای زمین شناسی حساس به فرسایش از جمله سازندهایآهکی و تأثیر فعالیتهای نو زمین ساختی با مقادیر vf 2 ( و / 2/11 و 02 ( SB 2/42 ( در (سیستم آبراهه به شدت موجب فرسایش و رسوبدهی در حوضه میشود. متوسط3101 تن در هکتار برآورد شده و نشان / فرسایشزایی باران در حوضه به طور سالانه، 0423 از نظر زراعی / دهندهی بالا بودن فرسایش خاک است. میانگین اسیدیته خاکهای حوضه 23برای رویش گیاهان مطلوب میباشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        362 - تحلیل الگوهای همدیدی منجر به نابهنجاری دمایی و تغییرات دمایی دوره گرم در سه دهه اخیر در منطقه غرب و شمال غرب ایران
        آنوش کرمی میرعزیزی آزاده اربابی سبزواری قاسم عزیزی
        تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی یکی از چالش‌های پیش روی جامعه بشری است. هرگونه تغییری در دمای محیط می‌تواند زیست و فعالیت همه عناصر جاندار را بر روی سیاره زمین متأثر سازد. منطقه غرب و شمال غرب از زیستگاه‌های بسیار با اهمیت کشور ایران است. برای شناسایی این تغییرات در منطقه أکثر
        تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی یکی از چالش‌های پیش روی جامعه بشری است. هرگونه تغییری در دمای محیط می‌تواند زیست و فعالیت همه عناصر جاندار را بر روی سیاره زمین متأثر سازد. منطقه غرب و شمال غرب از زیستگاه‌های بسیار با اهمیت کشور ایران است. برای شناسایی این تغییرات در منطقه مطالعاتی ابتدا داده‌های 31 ایستگاه همدید از سایت مرکز هواشناسی اخذ و داده‌های دمای روزانه دوره گرم سال برای بازه زمانی 1989 تا 2018 مرتب‌شده‌اند. با توجه به تنوع اقلیمی و عرض جغرافیایی منطقه مطالعاتی و ایجاد یک همسانی نسبی دوره گرم سال در این منطقه ماه‌های جون تا سپتامبر انتخاب شده است. برای آشکارسازی تغییر اقلیم از نرم‌افزار آشکارسازی تغییر اقلیم استفاده‌شده است. با استفاده از شاخص نمره استاندارد z ناهنجارهای دمایی مشخص گردید. معیار انتخاب نهایی ناهنجاری‌های ایستگاهی فراوانی بالای 50 درصد در ایستگاه‌های موردمطالعه بوده است. درنهایت 139 روز در دوره گرم دارای شرایط نابهنجار بوده‌اند. برای شناسایی الگوهای همدیدی در روزهای همراه با نابهنجاری داده‌های تراز دریا با استفاده از ماتریسی به ابعاد 139*253 که 6 عامل 95.20 درصد از رفتار اقلیمی 4 ماه گرم سال را توجیه می‌کرد. نتایج این تحقیق نشان داد که 5 الگوی کلی کنترل‌کننده اقلیم منطقه در سال‌های نابهنجار می‌باشد. در این میان دو الگو همراه با فرارفت گرم و باعث افزایش دما در تمام یا بخشی از منطقه شده و در سه الگو نیز شرایط همدیدی منجر به فرارفت سرد و باعث خنک شدن هوای منطقه شده است. در الگوهای فرارفت سرد عموماً ترکیبی از دو سامانه واچرخند مهاجر و ناوه شرق اروپا نقش فرارفت سرد عرض‌های جنب قطبی را بر روی شمال غرب و غرب ایران بر عهده‌دارند. ولی در الگوهای همدیدی گرم در لایه زیرین کم‌فشار حرارتی عربستان و در لایه‌های بالایی پشته واچرخند عربستان نقش فرارفت گرم عرض‌های جنوبی باعث افزایش دما برروی منطقه بوده‌اند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        363 - بررسی تأثیر تغییر اقلیم بر تغییرات سطح ایستابی آب زیرزمینی مناطق خشک مطالعه موردی: دشت صحرای باغ
        عبدالحسین یوسفی بهروز نصیری مصطفی کرمپور آرش ملکیان
        بررسی اثرات تغییر اقلیم بر منابع آب، بخصوص آب‌های زیرزمینی در مناطق خشک و نیمه‌خشک اهمیت فراوانی دارد؛زیرا سطح آب زیرزمینیدر این مناطق تحت تأثیر شرایط اقلیمی و دخالت‌های انسانی، بشدت در حال نوسان بوده است. در این پژوهش، ابتدا روند تغییرات سطح آب زیرزمینی دشت صحرای باغ ب أکثر
        بررسی اثرات تغییر اقلیم بر منابع آب، بخصوص آب‌های زیرزمینی در مناطق خشک و نیمه‌خشک اهمیت فراوانی دارد؛زیرا سطح آب زیرزمینیدر این مناطق تحت تأثیر شرایط اقلیمی و دخالت‌های انسانی، بشدت در حال نوسان بوده است. در این پژوهش، ابتدا روند تغییرات سطح آب زیرزمینی دشت صحرای باغ با استفاده از داده‌های 17 حلقه چاه پیزومتری در بازه زمانی 2016-2006 مورد بررسی قرار گرفت.به‌کارگیری آزمون نا پارامتری من-کندال،وجود روند در سطحمعنی‌داری 99 درصد را نشان داد. محاسبه شیب‌خط روند به روش تخمین گر سن نیز نشان داد که شیب روند سالانه چاه‌های پیزومتری دشت بین 074/0- تا 414/2- متر در نوسان است که بیشترین روند کاهشی شیب در چاه واقع در جنوب غربی روستای دشتی روی داده است. به‌طور کلی سطح ایستابی آب زیرزمینی دشت در طول دوره به‌طور متوسط 2/10متر افت داشته است.سپس از آنجایی که بخش کشاورزی اصلی‌ترینمصرف‌کننده منابع آب زیرزمینی دشت است؛ از وضعیت تعادل آب کشاورزی به روشER جهت ارزیابی تأثیر تغییر اقلیم بر تغییراتسطح آب زیرزمینی استفاده شد. به این منظور،تغییراتشاخصER توسط خروجی‌های مدل HadCM3 ارزیابی گردید. بررسی‌هایشان داد که شاخص ER در سناریوهای انتشار A1B،A2وB1به ترتیب 2/29، 4/21و 3/11درصد افزایش خواهد یافت. این وضعیت باعث خواهد شد کمبود کنونی آب در دشت صحرای باغطیدوره زمانی 2065- 2046تشدید شود و روند افزایشی برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی که پیامد آن افت سطح ایستابی آب زیرزمینی دشت است کماکان ادامه یابد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        364 - نقش پراکندگی مکانی و نوسانات زمانی پارامترهای اقلیمی در عملکرد گندم دیم-
        مسعود جلالی غلام حسن محمدی عاطفه حسینی صدر حسین خوشوقتی
        نظر به اهمیت پراکندگی مکانی و نوسانات زمانی عناصر اقلیمی در تولیدات دیم؛ در تحقیق حاضر با بررسی پراکندگی مکانی عناصر آب و هوایی در شهرستان های کلیبر و خداآفرین و نوسانات زمانی آنها در ارتباط با نیازهای اقلیمی گندم دیم؛ میزان تاثیر آنها در عملکرد این محصول استراتژیک مورد أکثر
        نظر به اهمیت پراکندگی مکانی و نوسانات زمانی عناصر اقلیمی در تولیدات دیم؛ در تحقیق حاضر با بررسی پراکندگی مکانی عناصر آب و هوایی در شهرستان های کلیبر و خداآفرین و نوسانات زمانی آنها در ارتباط با نیازهای اقلیمی گندم دیم؛ میزان تاثیر آنها در عملکرد این محصول استراتژیک مورد مطالعه قرار گرفت. پراکندگی مکانی پارامترهای بارشی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) به نقشه تبدیل گردیده و نوسانات سال به سال بارش و دما از طریق ترسیم نمودار مورد ارزیابی قرار گرفت. با بهره گیری از نیازهای رویشی(شرایط اقلیمی مطلوب) گندم دیم، چگونگی تامین نیازهای آب و هوایی این گیاه ارزشمند تحلیل گردید. در مرحله بعد جهت شناسایی نقش پارامترهای آب و هوایی در عملکرد گندم دیم و تعیین بهترین مدل پیش بین گر؛ رگرسیون چندمتغیره گام به گام برای 16 پارامتر اقلیمی و میانگین عملکرد گندم دیم در شهرستان های کلیبر و خداآفرین اجرا گردید. نتایج نهایی نشان دهنده این واقعیت هستند که نقش هر یک از عناصر اقلیمی بارش و دما، متناسب با مراحل مختلف رشد، متفاوت است. هرچند میانگین بارش سالانه در منطقه مورد مطالعه مطلوب به نظر می رسد ولی تغییرات زیاد آن از سالی به سال دیگر و همچنین وقوع مقدار کمی از آن در ماه خرداد محدودیت اصلی بارش برای کشت گندم دیم است. عنصر اقلیمی دما در منطقه مورد مطالعه در مراحل جوانه زنی و پرشدن دانه شرایط مطلوبی را ایجاد می کند ولی در مرحله گلدهی شرایط دمایی منطقه سردتر از آستانه های مطلوب فیزیولوژیکی گندم می باشد. همچنین اجرای رگرسیون چندمتغیره، مدلی را با 7 پارامتر آب و هوایی ارائه داد که می تواند در سطح اطمینان 95% نقش پارامترهای اقلیمی را در میزان عملکرد گندم دیم تبیین کند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        365 - بررسی تاثیر تغییرات اقلیمی بر الگوی توزیع زمانی ومکانی خشکسالی درایران با استفاده از شاخص تبخیر وتعرق گیاه مرجع(ETo )
        شهمراد علیزاده حسین محمدی پرویز کردوانی
        عوامل متعددی درپیدایش خشکسالی موثرند،که تغییر ودخالت درآنهابه منظورجلوگیری ازیروز ووقوع آنها،از توان بشر خارج وغیرممکن است.روی همین اصل،امکان داردکه این شرایط درهرمنطقه از سطح کره زمین درکشور های غنی وفقیر ،مرطوب وخشک ،پیشرفته ودرحال توسعه وغیره اتفاق افتد.در این تحقیق أکثر
        عوامل متعددی درپیدایش خشکسالی موثرند،که تغییر ودخالت درآنهابه منظورجلوگیری ازیروز ووقوع آنها،از توان بشر خارج وغیرممکن است.روی همین اصل،امکان داردکه این شرایط درهرمنطقه از سطح کره زمین درکشور های غنی وفقیر ،مرطوب وخشک ،پیشرفته ودرحال توسعه وغیره اتفاق افتد.در این تحقیق داده‌های هواشناسی جمع‌آوری‌شده از 19ایستگاه‌های هواشناسی در طی 2003-1961ایرانو با استفاده از یک شاخص مرکب (CI) از خشکسالی‌های هواشناسی به تجزیه‌وتحلیل ویژگی‌های زمانی و مکانی خشکسالی در ایران پرداخته شد. فرکانس وقوع، حوزه و شدت خشکسالی هواشناسی محاسبه و برای آشکار ساختن الگوهای وقوع زمانی و مکانی در بخش‌های مختلف موردبررسی قرارگرفتند و سپس با رویکرد پویایی سیستم اقدام به شبیه‌سازی اثرات در جنبه‌های مختلف گردید.مقادیر ETo در همه ایستگاه ها در ماه ژولای به بیشترین مقدار خود رسیده است. همچنین در تمامی ایستگاه ها، مقادیر ETo از ماه ژانویه تا ژولای افزایش و سپس تا ماه دسامبر کاهش‌یافته است.متوسط سالانه کل EToایران در دوره 1961 تا 2003 حدود 1154 میلی متر می باشد. متوسط سالانه ETo در ایران روندی صعودی با 9/2 میلی متر بر سال (mm/yr) در طول این دوره را نشان داد. بیشترین مقدار EToدر سال 1970 (mm/yr 1309) و سپس در سال‌های 1999 و 2001 (mm/yr 1308) اتفاق افتاده است و کمترین مقدار آن در سال‌های 1979 (mm/yr 893) و 1990 (mm/yr 974) مشاهده گردید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        366 - بررسی روند تغییرات دمای ایستگاه همدید شیراز به روش آماری مَن کِندال
        غلامرضا قهاری امیر گندمکار بهرام نجف پور مسعود نجابت
        مسألهی تغییر اقلیم و تمایل به گرم شدن کرهی زمین و پیامدهای ناشی از آن علاوه برصاحبان علم، افکار دولتمردان و سیاستمداران را نیز در سراسر دنیا به خود جلب کرده است.جهت بررسی دمای کرانگین سالانهی ایستگاه همدید شیراز از دادههای 42 ساله با بازهیزمانی 0911 0930 استفاده شد. از أکثر
        مسألهی تغییر اقلیم و تمایل به گرم شدن کرهی زمین و پیامدهای ناشی از آن علاوه برصاحبان علم، افکار دولتمردان و سیاستمداران را نیز در سراسر دنیا به خود جلب کرده است.جهت بررسی دمای کرانگین سالانهی ایستگاه همدید شیراز از دادههای 42 ساله با بازهیزمانی 0911 0930 استفاده شد. از دادههای متوسط جهانی ناهنجاریهای دما در بازهی -زمانی 0933 تا 0930 ، جهت بررسی رابطهی بین دماهای کرانگین با گرمایش جهانی استفادهشد. روشهای آماری رگرسیون خطی و آمارهی مَن کِندال برای آزمون معنیداری روند -تغییرات سریهای دمایی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان میدهد که بهرغم عدم وجودروند در دورهی درازمدت، پس از شروع پدیدهی آغاز سرد، حدّاقل مطلق دمای روزانهی شیرازبا شیبی نزولی رو به کاهش نهاده است. حداکثر سالانهی مطلق دمای روزانهی شیراز با شیبیصعودی رو به افزایش است که نشاندهندهی افزایش تدریجی دماهای بیشینه و شدت گرفتنگرمای تابستانه است تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        367 - پیش‏ بینی نوسانات اقلیمی برای سه دهه؛ مطالعۀ موردی: استان مازندران
        مهرداد رمضانی ‏پور
        در دهه های اخیر،نوسانات اقلیمی به عنوان تهدید به شمار می رود.در این راستا نوسانات پارامترهایبارندگی، دما و تابش، بر پایۀدوره آماری 2009-1995 برای سه دهه (2039-2010) برایبخش های شرقی، مرکزی و غربی استان مازندران از طریق مدلLars-WG،مدل سازی و تحلیل گردید. ابتدا با انطباق أکثر
        در دهه های اخیر،نوسانات اقلیمی به عنوان تهدید به شمار می رود.در این راستا نوسانات پارامترهایبارندگی، دما و تابش، بر پایۀدوره آماری 2009-1995 برای سه دهه (2039-2010) برایبخش های شرقی، مرکزی و غربی استان مازندران از طریق مدلLars-WG،مدل سازی و تحلیل گردید. ابتدا با انطباق منطقی داده های تولیدشده و داده های دیدبانی شده، مدل Lars-WG صحت سنجی شد و نهایتاً بر اساس مدلمذکور، روند تغییرات اقلیمیمناطق تحقیقبرایدورۀ آماری2039-2010 پیش بینی گردید. نتایج پژوهش نشان داد که دمای حداقلدر منطقۀغرب، مرکز و شرق استانمازندران روند افزایشی و دمای حداکثردر مناطق غرب و شرق، روند کاهشی و در منطقۀ مرکزی، روند افزایشی خواهد داشت. مجموع بارندگی سالانه در منطقۀ غرب با روند افزایشی و در مناطق مرکزی و شرقی با روند کاهشی مواجه خواهد بود. همچنین ساعات آفتابی در مناطق غرب و شرق استانمازندران،روند کاهشی و در منطقۀمرکزی، روند افزایشی خواهد داشت. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        368 - بررسی اقلیم گردشگری استان کرمانشاه با استفاده از شاخص‌های دمای معادل فیزیولوژیک (PET) و اقلیم آسایش گردشگری (TCI)
        فاطمه منوچهری منصور پروین
        یکی از نیازهای اساسی به منظور توسعه توانمندی های گردشگری یک منطقه، اقلیم مناسب گردشگری می باشد. استفاده از پتانسیل های گردشگری، نیازمند ارزیابی اقلیم آسایش با استفاده از روش های علمی مورد قبول است تا به طور سیستماتیک تأثیر عناصر اقلیمی بر فعالیت گردشگران را مشخص سازد. ب أکثر
        یکی از نیازهای اساسی به منظور توسعه توانمندی های گردشگری یک منطقه، اقلیم مناسب گردشگری می باشد. استفاده از پتانسیل های گردشگری، نیازمند ارزیابی اقلیم آسایش با استفاده از روش های علمی مورد قبول است تا به طور سیستماتیک تأثیر عناصر اقلیمی بر فعالیت گردشگران را مشخص سازد. با توجه به این ضرورت، در پژوهش حاضر به بررسی اقلیم گردشگری استان کرمانشاه با استفاده از دو شاخص دمای معادل فیزیولوژیک و شاخص آسایش اقلیمی انجام گرفت. این مطالعه؛ شامل تحلیل الگوی پراکندگی زمانی و مکانی مقادیر محاسبه شده برای این دو شاخص؛ به منظور ارزیابی اقلیم آسایش در برنامه ریزی های گردشگری به ویژه گردشگری طبیعی می باشد. بدین منظور از داده های 10 ایستگاه هواشناسی که شامل دمای هوا (متوسط و حداکثر دمای روزانه)، فشار بخار، رطوبت نسبی (متوسط و حداقل روزانه)، متوسط رطوبت نسبی روزانه، سرعت باد، میزان ابرناکی، بارش، کل ساعات آفتابی و میانگین سرعت باد طی بازه زمانی 16 ساله (1380-1396) بوده است؛استفاده گردید. پس از آماده نمودن داده ها، آماره کلموگروف - اسمیرنوف برای آزمون نرمال بودن آن ها بکار گرفته شد. تعیین پراکنش های همگن مکانی و زمانی مقادیر شاخص دمای معادل فیزیولوژیک و شاخص اقلیم آسایش گردشگری هم با تحلیل خوشه ای و بر اساس داده های اقلیمی مورد استفاده انجام گرفت. مقادیر بدست آمده برای هر دو شاخص نشان داد که وضعیت اقلیم گردشگری استان مورد مطالعه بیش از هر چیزی؛ متأثر از شرایط توپوگرافی آن می باشد. به گونه ای که مناطق غربی و مرکزی با ارتفاع زیاد در سطح استان (شهرستان های سنقر، کنگاور، هرسین، صحنه، کرمانشاه، جوانرود و اسلام آباد غرب) در طی سال شرایط متفاوتی در مقایسه با مناطق شرقی و کم ارتفاع تر استان (سرپل ذهاب، گیلانغرب و قصر شیرین) به لحاظ آسایش اقلیمی و درجه تنش فیزیولوژیک دارند. به لحاظ پراکنش زمانی، اردیبهشت، خرداد و مهر مناسب ترین زمان برای انجام فعالیت گردشگری در استان کرمانشاه می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        369 - بازسازی شرایط اقلیمی دوره‌هاییخچالی پلیوستوسن الوند همدان بر اساس شواهد ژئومورفولوژی
        غلام حسن جعفری زینب براتی
        تغییرات اقلیمی پلئیستوسنبا توجه به زمان وقوع و نقش آن در شکل‌گیریچشم‌اندازهای فعلی کره زمین، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. با استفاده از نقشه‌های توپوگرافی، زمین‌شناسی، تصاویر ماهواره‌ای و بازدیدهای متعدد میدانی شواهد ژئومورفولوژیکی تغییرات آب‌وهوایی پلیوستوسن فوقانی در أکثر
        تغییرات اقلیمی پلئیستوسنبا توجه به زمان وقوع و نقش آن در شکل‌گیریچشم‌اندازهای فعلی کره زمین، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. با استفاده از نقشه‌های توپوگرافی، زمین‌شناسی، تصاویر ماهواره‌ای و بازدیدهای متعدد میدانی شواهد ژئومورفولوژیکی تغییرات آب‌وهوایی پلیوستوسن فوقانی در توده الوند شناسایی گردید. ازجمله شواهد ژئومورفولوژیکی تغییرات آب‌وهوایی پلیوستوسن فوقانی می‌توان بهآثار کاوشی سیرک‌ها و دره‌های یخچالی، مواریث تراکمی مانند سنگ‌های سرگردان اشاره کرد. بر اساس بررسی‌های میدانی، آثار مورفولوژیکی کاوشی یخچال در دامنه شمال شرقی الوند از ارتفاع بالای 2000 متر و در دامنه‌های جنوب غربی از ارتفاع 1700 متر به بالا به‌خوبیقابل‌تشخیص و تفکیک است. آثار تراکمی یخچالی موجود در منطقه به‌اندازه‌ای بزرگ است که حتی‌الامکان حمل آن‌ها در حالت سیلابی شدید در دوره‌های بارانی گذشتهقابل‌تصور نیست. با برآورد و استفاده از روابط گرادیان دمایی (دما- ارتفاع) و بارشی (بارش- ارتفاع) و ارتفاع برف مرز کواترنری الوند (سه روش رایت، شیب- جهت و ضریب خمیدگی)، نقشه هم‌دما وهم بارش دوران چهارم ترسیم شد. بررسی‌های صورت گرفته حاکی از آن است که در آخرین دوره یخچالی دمابا توجه به استفاده از روش ترکیبی برآورد برف مرز، 26/9 درجه سانتی گراد سردتر و میزان بارش 317میلی‌متر بیشتر از زمان کنونی بوده است. وجود سنگ‌های سرگردان نشان‌گر این است که؛ زبانه‌های یخچالی تا ارتفاعی که این سنگ‌ها وجود دارند،پیشروی کرده‌اند (دامنه شمال غربی 1780 و دامنه جنوب شرقی 1680 متری). تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        370 - تحلیل عوامل ژئومورفوکلیمایی در آفرینش باد محلی منجیل
        نسرین نیک‌اندیش هدیه اکبری قمصری
        باد منجیل یکی از مهم‌ترین بادهای محلی است که از شهرت جهانی برخوردار بوده ومنجیل به شهر توربین‌های بادی ایران معروف است. پژوهش حاضر باهدف شناسایی عوامل به وجود آورنده، تشدیدکننده و استمرار دهنده این پدیده، با استفاده از روش اسنادی-تحلیلی منطبق بر شواهد میدانی صورت گرفته أکثر
        باد منجیل یکی از مهم‌ترین بادهای محلی است که از شهرت جهانی برخوردار بوده ومنجیل به شهر توربین‌های بادی ایران معروف است. پژوهش حاضر باهدف شناسایی عوامل به وجود آورنده، تشدیدکننده و استمرار دهنده این پدیده، با استفاده از روش اسنادی-تحلیلی منطبق بر شواهد میدانی صورت گرفته است. قلمرو مکانی مورد مطالعه در مختصات جغرافیایی 48 تا 51 درجه طول شرقی و 34 تا 38 درجه عرض شمالی گسترده شده است. از داده‌های روزانه دما، رطوبت، فشار و باد ایستگاه‌های سینوپتیک بندرانزلی، رشت، منجیل و قزوین در پایه زمانی 1993-2014 و داده‌های ارتفاع رقومی استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد تضادهای اقلیمی میان محدوده شمالی (بندر انزلی، رشت)، محدوده کوهستانی (منجیل، رودبار)، محدوده دشت قزوین و مناطق کم ارتفاع با برقراری شیب انرژی به‌عنوان عامل محرک باد منجیل ایفای نقش می‌کنند. این تضادها تحت شرایط زمین و الگوهای همدید ایجاد گردیده و با همراهی چیدمان مؤلفه‌های ژئومورفولوژیکی دریای خزر-دلتای سفید رود-کلوز سفیدرود -دشت قزوین، به‌عنوان عامل مسبب بستر ایجاد باد منجیل؛سبب آفرینش یکی از شدیدترین بادهای ایران و جهان در منجیل می‌گردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        371 - ارزیابی خصوصیات اکولوژیکی رویشگاه و تعیین برخی از خصوصیات کمی و مقدار موادمعدنی در گیاه داروئی گل آرونه (Hymenocarter longiflorus Benth) دربوم سازگان مرتعی استان خراسان جنوبی
        سیده محبوبه میرمیران رضا یاری مجید دشتی عباسعلی ناظران
        گیاهان دارویی در عرصه‌های منابع طبیعی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین راهبردها در زمینه سلامت، تجارت و فناوری مطرح هستند. شناخت علمی و همه جانبه عناصر و اجزاء اکوسیتم‌های مرتعی جهت برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح آن‌ها امری ضروری محسوب می‌شود. به این منظور خصوصیات اکولوژیکی رویشگاه، أکثر
        گیاهان دارویی در عرصه‌های منابع طبیعی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین راهبردها در زمینه سلامت، تجارت و فناوری مطرح هستند. شناخت علمی و همه جانبه عناصر و اجزاء اکوسیتم‌های مرتعی جهت برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح آن‌ها امری ضروری محسوب می‌شود. به این منظور خصوصیات اکولوژیکی رویشگاه، خصوصیات ریخت‌شناسی و میزان برخی از مواد معدنی گیاه داروئی گل آرونه در بوم‌سازگان مرتعی خراسان جنوبی در دو رویشگاه دره امرودکان فردوس و دره سبز سرایان مورد بررسی قرار گرفت. بدین صورت که در منطقه معرف هر رویشگاه تعداد 3 ترانسکت و در طول هر ترانسکت 10 پلات 3 مترمربعی مستقر گردید. در هر پلات پارامترهای پوشش شامل تعداد پایه، درصد تاج پوشش گونه‌های گیاهی، درصد گونه گل آرونه، قطر بزرگ و کوچک، ارتفاع متوسط و برخی ترکیبات معدنی موجود در اندام‌های هوایی گیاه اندازه‌گیری شد. همچنین خصوصیات اقلیمی و توپوگرافی هر رویشگاه و فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی خاک مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. نتایج نشان داد که جهت هر دو رویشگاه رو به شمال بوده و دره امرودکان از ارتفاع و متوسط بارندگی سالیانه بیشتری در مقایسه با سبزرود برخوردار بود. خاک هردو منطقه در محدوده اسیدی بوده و بافت خاک در رویشگاه دره امرودکان از نوع لوم و در رویشگاه سبزرود شنی-لومی بود. درصد پوشش کل گونه‌ها، درصد پوشش گونه گل آرونه، متوسط ارتفاع و وزن تر و خشک قسمت سرشاخه‌های گلدار گونه مورد نظر به‌دلیل شرایط اکولوژیکی مناسب‌تر و وجود خاک حاصل‌خیزتر در رویشگاه دره امرودکان به ترتیب 17، 43، 12، 43 و 62 درصد بیشتر از رویشگاه سبزرود سرایان بود. همچنین بین مواد معدنی موجود در اندام دارویی گل آرونه در دو رویشگاه اختلاف معنی‌داری وجود داشت و مواد معدنی موجود در سرشاخه‌‌های گلدار این گونه در رویشگاه دره امرودکان از رویشگاه سبزرود بیشتر بود. به‌طورکلی نتایج نشان دهنده تاثیرپذیری خصوصیات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی این گونه از رویشگاه است. با توجه به ارزش دارویی، دارا بودن مواد معدنی و همچنین مقاومت بالای این گیاه به شرایط مختلف محیطی استفاده از آن در کمربند فضای سبز شهری توصیه می‌شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        372 - کاربرد مؤلفه‌های اقلیمی در مکان‌یابی و طراحی هتل کوهستانی شهرستان گرمی، استان اردبیل
        وحید صفریان زنگیر رئوف مصطفی زاده مهدی قنبری قنبرلو
        حفظ محیط‌زیست، نیاز نسل‌های آینده و هم‌چنین بهره‌گیری از انرژی‌های رایگان، به یک الزام تبدیل شده و در اکثر علوم و فنون نیز مفهوم پایداری پیدا کرده است. توسعه پایدار و به طبع آن معماری پایدار و سازگاری توسعه سکونتگاهی با بستر و محیط طبیعی پیرامون خود بسیار مورد توجه قرار أکثر
        حفظ محیط‌زیست، نیاز نسل‌های آینده و هم‌چنین بهره‌گیری از انرژی‌های رایگان، به یک الزام تبدیل شده و در اکثر علوم و فنون نیز مفهوم پایداری پیدا کرده است. توسعه پایدار و به طبع آن معماری پایدار و سازگاری توسعه سکونتگاهی با بستر و محیط طبیعی پیرامون خود بسیار مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین هدف از پژوهش حاضر، تأثیر عوامل اقلیمی در مکان‌یابی و طراحی هتل کوهستانی شهرستان گرمی می‌باشد. در این پژوهش مؤلفه‌های اقلیمی در طراحی و مکان‌یابی هتل اقامتی کوهستانی با رویکرد معماری پایدار در شهرستان گرمی اردبیل مورد نظر قرار گرفته است. در این راستا داده‌های اقلیمی منطقه مورد مطالعه در دوره آماری 2004 تا 2014 از اداره هواشناسی شهرستان گرمی اخذ گردید. در نهایت با ارزیابی عوامل اقلیمی، توپوگرافی، وضعیت اجتماعی و فرهنگی، طراحی زیست اقلیمی انجام گردید. براساس نتایج حاصل از داده‌های اقلیمی، جهت انتخاب سایت و مکان‌یابی مناسب برای طراحی هتل کوهستانی، مشاهده شد که بیش‌ترین میانگین دمای هوا مربوط به فصل تابستان با مقدار 6/25 درجه سانتی‌گراد، و بارندگی ماهانه، رطوبت نسبی و یخبندان منطقه با بیش‌ترین مقدار مربوط به فصل زمستان می‌باشد. هم‌چنین سمت باد غالب در اکثر ماه‌های سال از سمت شمال‌شرقی بوده است. با توجه به اثر متقابل معماری و اقلیم، شناخت شرایط اقلیمی در هر منطقه از مهم‌ترین عوامل در ایجاد آسایش و رفاه ساکنین ساختمان‌ها است. لذا در بین عناصر اقلیمی (تابش آفتاب، رطوبت و باد)، تابش آفتاب فراهم کننده نور و حرارت طبیعی است و مهم‌ترین عنصر محسوب می‌شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        373 - سنجش پارامتر‌های اقلیمی با رویکرد توسعه گردشگری در مناطق روستایی و شهری (مورد‌مطالعه: شهرستان گنبدکاووس)
        فضل اله اسمعیلی رضا سارلی مهدی خداداد
        آب‌وهوای مناسب برای سفر جهانگردی، آب‌وهوایی است که بدن انسان برای حفاظت در برابر پایداری محیط خارجی نیازی به کوشش زیاد نداشته باشد و مکانیزم‌های منظم موازنه‌ها و توان بیولوژیکی انسان را به خطر نیاندازد. در همین راستا، هدف از این پژوهش، شناسایی پارامتر‌ها و شرایط آسایش‌ أکثر
        آب‌وهوای مناسب برای سفر جهانگردی، آب‌وهوایی است که بدن انسان برای حفاظت در برابر پایداری محیط خارجی نیازی به کوشش زیاد نداشته باشد و مکانیزم‌های منظم موازنه‌ها و توان بیولوژیکی انسان را به خطر نیاندازد. در همین راستا، هدف از این پژوهش، شناسایی پارامتر‌ها و شرایط آسایش‌ اقلیمی توسعه گردشگری شهرستان گنبد‌کاووس می‌باشد. برای نیل به این منظور از شاخص اقلیم توریستی ( TCI)، Climate Consultant و همچنین از تصاویر ماهواره‌ای لندست هشت و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و روش‌های سنجش‌ازدور (RS) استفاده‌شده است. پس از تعیین وزن نهایی برای هرکدام از معیارها، این اوزان با پشتیبانی قابلیت‌های سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی در اعمال وزن به لایه‌ها و سپس روی-هم‌گذاری آن‌ها با توجه به میزان تأثیرشان بر فرآیند ارزیابی در محیط GIS تلفیق می‌شوند. درنهایت برای هرکدام از معیارهای موردنظر با توجه به داده‌های مؤثر بر آن و میزان تأثیر این دادها بر روی اقلیم منطقه استراتژی‌هایی برای اقلیم معماری منازل هم ارائه گردید برای این کار ابتدا داده‌های موردنظر از سازمان زیست اقلیم آمریکا تهیه و به کمک نرم‌افزار الیمنت شبیه‌سازی شد سپس با نرم‌افزار Climate Consultant 5. تجزیه و تحلیل صورت گرفت. نتایج حاصل‌شده این پژوهش نشان می‌دهد که ازنظر شاخص اقلیم‌گردشگری و بوم‌گردی شهرستان گنبد‌کاووس در بیشتر ایام سال به‌خصوص ماه‌های دی، اسفند، فروردین، اردیبهشت، مهر و آبان از شرایط عالی و خوب برای فعالیت‌های توریستی برخوردار می‌باشند. لذا باید استراتژی‌های لازم جهت توسعه بوم‌گردی در این منطقه فراهم گردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        374 - مقایسه میزان ترسیب کربن در توده های طبیعی سوزنی برگ و پهن برگ (مطالعه موردی: مرزن آباد -چالوس)
        علی شیخ الاسلامی نه رمین حسینی
        افزایش گازهای گلخانه‌ای منجر به تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی شده است که یکی از چالش‌های مهم‌ در بحث توسعه پایدار بوده و اثرات زیانباری بر حیات انسان در روی کره زمین گذاشته است. ترسیب کربن در اکوسیستم‌های خشکی مانند جنگل‌ها، ساده‌ترین و به لحاظ اقتصادی عملی‌ترین راهکار أکثر
        افزایش گازهای گلخانه‌ای منجر به تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی شده است که یکی از چالش‌های مهم‌ در بحث توسعه پایدار بوده و اثرات زیانباری بر حیات انسان در روی کره زمین گذاشته است. ترسیب کربن در اکوسیستم‌های خشکی مانند جنگل‌ها، ساده‌ترین و به لحاظ اقتصادی عملی‌ترین راهکار ممکن جهت کاهش ‌کربن اتمسفری محسوب می‌گردد این تحقیق در توده‌های سوزنی‌برگ خالص زربین و پهن‌برگ آمیخته در منطقه حسن‌آباد چالوس انجام گرفته و مقدار کربن ترسیب شده در بایومس (برگ و شاخه)، خاک (در دو عمق 15-0 و 30-15 سانتیمتری) و لاشبرگ برآورد گردید. نتایج نشان داد که مقدار ترسیب کربن در هر یک از توده‌های سوزنی‌برگ و پهن‌برگ به ترتیب 184/57 و 222/30 تن در هکتار بود که ارزش اقتصادی آن به ازای هر هکتار به ترتیب 11437 و 60445 دلار محاسبه گردید. مقادیر قطر برابر سینه، ارتفاع، سطح مقطع برابر سینه، حجم تنه، حجم تاج‌پوشش نیز در توده خالص زربین به طور معنی‌داری (p < 0.01) بیشتر از توده‌ پهن‌برگ آمیخته بود. همچنین نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که نیتروژن و درصد رطوبت اشباع خاک مهم‌ترین فاکتورهای مؤثر بر کربن آلی خاک بودند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        375 - تحلیلی بر طرح‌های جنگلداری در ایران و لزوم تحول «جنگلداری اکونومیک» به «جنگلداری اکولوژیک»
        حنیف رضا گلزار الهام صدیقی
        نگاه اکونومیک در تدوین طرح های جنگلداری در ایران با محوریت چوب به عنوان فرآورده اصلی نمود یافته و ساختار مدیریت منابع طبیعی کشور را صرفا بر رویشگاه های دارای توان تولید چوب متمرکز نموده است. این مقاله نقدی بر تعاریف و کارکرد یکسویه جنگلداری در ایران و اثرات و پیامدهای س أکثر
        نگاه اکونومیک در تدوین طرح های جنگلداری در ایران با محوریت چوب به عنوان فرآورده اصلی نمود یافته و ساختار مدیریت منابع طبیعی کشور را صرفا بر رویشگاه های دارای توان تولید چوب متمرکز نموده است. این مقاله نقدی بر تعاریف و کارکرد یکسویه جنگلداری در ایران و اثرات و پیامدهای سوء آن بر جنگل هاست و همراه با آن تعریف جدیدی از مدیریت جنگل ارائه شده که در آن نگاه اکولوژیک غالب بر نگاه اکونومیک است. پژوهش حاضر تحلیلی- توصیفی محسوب می شود و با بررسی منابع علمی، نشست های تخصصی پیرامون موضوع و تجربیات عملی جنگلداریِ رایج در ایران حاصل شده است. بر اساس نتایج بدست آمده در این پژوهش، مدیریت جنگل های ایران نیازمند طرح های جنگلداری اکولوژیک بجای جنگلداری اکونومیک است. در جنگلداری اکولوژیک، جنگل تنها معدن چوب نیست و تمامی کارکردها و خدمات اکوسیستمی جنگل ها نظیر ثبیت CO2 هوا و خاک، تصفیه آب، جلوگیری از فرسایش خاک، بیابانزایی و خشکسالی و غیره نیز بسیار ارزشمند هستند. بر این اساس، تنها جنگل های دارای چوب اقتصادی مد نظر نبوده و کلیه جنگل های ایران در این دیدگاه جدید جایگاه ویژه خود را خواهند داشت. همچنین، بر اساس مبانی جنگلداری اکولوژیک، رشته دانشگاهیمهندسی جنگلداری به تنهایی متولی امور جنگل نیست و نیاز است تا جنگل ها با طرح های فرارشته ای و مشارکت و حضور فعال متخصصان از رشته های مختلف مدیریت شوند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        376 - نقض حقوق نسل‌های آینده با تغییرات اقلیمی حاصله از فناوری هارپ
        مهدی عمانی جمال بیگی بابک پور قهرمانی
        ورود به عصر تکنولوژی و دست یابی بشر به پروژه های جدید، جهان را دستخوش تغییراتی کرده است. یکی از این پروژه های تحقیقاتی، پروژه جدید و نوظهور هارپ می باشد. این پروژه با تغییراتی که در لایه یونوسفر و میدان مغناطیسی زمین ایجاد می کند، بر فرایند طبیعی آن اثر گذاشته و شرایط ا أکثر
        ورود به عصر تکنولوژی و دست یابی بشر به پروژه های جدید، جهان را دستخوش تغییراتی کرده است. یکی از این پروژه های تحقیقاتی، پروژه جدید و نوظهور هارپ می باشد. این پروژه با تغییراتی که در لایه یونوسفر و میدان مغناطیسی زمین ایجاد می کند، بر فرایند طبیعی آن اثر گذاشته و شرایط اقلیمی را در زمین تغییر می دهد. ایجاد طوفان، سیل و سونامی، زلزله، خشکسالی و بارش باران های اسیدی که به وسیله فناوری هارپ ایجاد شده و شرایط اقلیمی را تغییر می دهد، آثار زیانباری را باعث شده و می تواند حقوق نسل های آینده را نقض کند. هدف اصلی مقاله حاضر بررسی تغییرات اقلیمی حاصله از فناوری هارپ و نقض حقوق نسل های آینده به وسیله آن می باشد. روش تحقیق در این نوشتار به صورت توصیفی و تحلیلی بوده و گردآوری اطلاعات نیز به صورت فیشبرداری میباشد. نحوه انجام پژوهش کیفی بوده و یافته های تحقیق حاکی از این مطلب است که تغییرات اقلیمی حاصله از فناوری هارپ که باعث ایجاد طوفان، سیل و سونامی، زلزله، خشکسالی و بارش باران های اسیدی می شود، حقوق نسل های آینده را نقض می کند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        377 - طبقه‌بندی آسایش سکونتی و گردشگری با استفاده از شاخص‌های اقلیمی(منطقه مورد مطالعه استان ایلام)
        علی عارفی محسن رنجبر رضا برنا
        شناسایی مناطق مستعد آسایش سکونتی و گردشگری بر مبنای پارامترهای اقلیمی یکی از موضوعات پر کاربرد پژوهشگران اقلیم، جغرافیا و گردشگری است. به منظور شناسایی مناطق مستعد آسایش سکونتی و گردشگری باید مشخص شود که هر منطقه بر اساس تغییرات اقلیمی در چه طبقه ای از آسایش قرار می گیر أکثر
        شناسایی مناطق مستعد آسایش سکونتی و گردشگری بر مبنای پارامترهای اقلیمی یکی از موضوعات پر کاربرد پژوهشگران اقلیم، جغرافیا و گردشگری است. به منظور شناسایی مناطق مستعد آسایش سکونتی و گردشگری باید مشخص شود که هر منطقه بر اساس تغییرات اقلیمی در چه طبقه ای از آسایش قرار می گیرد. با توجه به اهمیت موضوع، هدف از تحقیق حاضر طبقه بندی آسایش سکونتی و گردشگری با استفاده از شاخص های اقلیمی در استان ایلام است. ابتدا با استفاده از داده های اقلیمی بارش، دما، رطوبت نسبی و سرعت از شش ایستگاه سینوپتیک، به تحلیل شاخص های آماری توصیفی پرداخته شد. سپس با استفاده از شاخص های اقلیمی بیکر، دمای موثر و توزیع احتمالاتی، برای هر ماه درجه آسایش اقلیمی مشخص شد. این تحقیق از نظر قلمرو جغرافیایی به تحلیل پیامدهای تغییرات دما و بارش بر آسایش اقلیمی در استان ایلام می‌پردازد. نتایج برآیند شاخص های اقلیمی بیکر، دمای موثر و توزیع احتمالاتی نشان داد که ماه های فروردین، اردیبهشت، مهر، آبان و اسفند مستعد آسایش اقلیمی هستند. طبق نتایج، شهرهای دره شهر و لومار در ماه‌های گذار از گرما به سرما (مهر و آبان) و سرما به گرما (فروردین و اردیبهشت) بیشترین پتانسیل آسایش اقلیمی را داشته باشند. به طور کلی در فصل بهار و پاییز شهرهای شمالی و شرقی استان ایلام از آسایش اقلیمی بالاتری برخوردارند؛ در عوض در فصل زمستان شهرهای جنوبی و مرزی (مهران و دهلران) از آسایش اقلیمی مناسبی برخوردارند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        378 - بررسی رابطه عناصر اقلیمی با پوشش گیاهی مراتع استان هرمزگان(مطالعه موردی گونه Gymnocarpus decander
        مصطفی کرمپور عبدالحسین یوسفی نواب کوهپایه
        گونه Gymnocarpus decander یکی از گونه های مهم در مراتع استان هرمزگان می باشد، که در سطح وسیعی از رویشگاههای طبیعی به عنوان یکی از عناصر تیپ ساز ظاهر می گردد و از نظر حفاظت خاک و تولید علوفه دامی نقش بسزایی در مراتع استان هرمزگان دارد .عدم ریزش های جوی مناسب، خشکسالی و چ أکثر
        گونه Gymnocarpus decander یکی از گونه های مهم در مراتع استان هرمزگان می باشد، که در سطح وسیعی از رویشگاههای طبیعی به عنوان یکی از عناصر تیپ ساز ظاهر می گردد و از نظر حفاظت خاک و تولید علوفه دامی نقش بسزایی در مراتع استان هرمزگان دارد .عدم ریزش های جوی مناسب، خشکسالی و چرای بیرویه و سنگین فشار مضاعفی را بر این گونه گیاهی وارد نموده بطوریکه آثار تخریب و نابودی این گونه گیاهی را می توان در مناطق مختلف استان بخوبی مشاهده نمود. به منظور بررسی وضعیت پراکنش گونه گروج، عناصر اقلیمی شامل دما، بارش، رطوبت، تبخیر، پدیده باد، ساعت آفتابی و همچنین عناصر گیاهی از قبیل میزان تراکم بوته و تاج پوشش با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد به لحاظ آماری میان عناصر تحقیق ارتباط معنی داری وجود دارد بنابراین با استفاده از رگرسیون چندگانه عمل کاهش متغیرهای مستقل اقلیمی به متغیرهایی که به نوعی تاثیر بیشتری بر روی متغیرهای وابسته گیاهی دارند صورت پذیرفت. بطور کلی عنصر اقلیمی میانگین حداکثر دمای سالانه با اختصاص 5/34 درصد از کل تغییرات متغیر وابسته دارای بیشترین تاثیر در پراکنش گونه مورد نظراست. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        379 - بررسی اکوفیتوشیمیایی اسانس سه گونه از گیاه دارویی Artemisia L. متاثر از اقلیم و مراحل فنولوژیکی مختلف در استان خوزستان
        محمدرضا نظرپور مهراب یادگاری
        10.30495/ejmp.2021.694470
        هدف از انجام این تحقیق بررسی اثرات شرایط اقلیمی دو منطقه مختلف از استان خوزستان (مسجدسلیمان و ایذه) و مراحل فنولوژیکی (رشد رویشی، گلدهی و بذردهی) بر خصوصیات کمی و کیفی اسانس سرشاخه هوایی سه گونه از جنسArtemisia (دشتی sieberi، کوهی aucheri و معمولی vulgaris) از خانواده ک أکثر
        هدف از انجام این تحقیق بررسی اثرات شرایط اقلیمی دو منطقه مختلف از استان خوزستان (مسجدسلیمان و ایذه) و مراحل فنولوژیکی (رشد رویشی، گلدهی و بذردهی) بر خصوصیات کمی و کیفی اسانس سرشاخه هوایی سه گونه از جنسArtemisia (دشتی sieberi، کوهی aucheri و معمولی vulgaris) از خانواده کاسنی بود. این تحقیق در قالب طرح کاملاً تصادفی به‌صورت فاکتوریل در 3 تکرار انجام شد. پس از جمع‌آوری سرشاخه هوایی گیاهان در مراحل مختلف، اسانس‌گیری به روش تقطیر با بخار آب توسط دستگاه کلونجر صورت گرفت و پس از آماده‌سازی، جهت شناسایی ترکیبات به دستگاه GC و GC/MS تزریق گردید. بیشترین ترکیبات مؤثره اسانس شامل آلفا-پینن، کامفن، سابینن، لیمونن، آرتمیزیا-کتون، بورنئول، کاریوفیلن، ژرماکرن-دی و بتا-اودسمول بود. نتایج نشاندهنده اثرگذاری معنی‌دار مناطق و مراحل فنولوژیکی بر کمیت و کیفیت اسانس بود. بیشترین میزان اسانس (57/2 درصد) در گونه A.aucheri L. تحت اقلیم مسجد سلیمان و در مرحله گلدهی و کمترین میزان اسانس (61/1 درصد) در گونه A.vulgaris L. تحت اقلیم ایذه و در مرحله بذردهی حاصل گردید. بیشترین میزان ترکیبات معطر مانند آلفا-پینن، سابینن و بورنئول (گروه مونوترپن‌های هیدروکربنه) و کاریوفیلن (سزکوئی ترپن هیدروکربنه) در اسانس گونه های درمنه در مرحله انتهای رشد رویشی به‌دست آمد. با تغییر منطقه از سردسیر (ایذه) روبه گرمسیر (مسجدسلیمان)، میزان ترکیبات معطر موجود در اسانس مانند آلفا-پینن و لیمونن از گروه مونوترپن‌های هیدروکربنه کاهش، ولی ترکیبات سزکوئی‌ترپن مانند کاریوفیلن افزایش یافت. پیشنهاد می‌شود در جهت استحصال اسانس بیشتر در سه گونه مورد مطالعه درمنه، در مرحله گلدهی و در مناطق گرمسیر اقدام به بهره‌برداری نمود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        380 - ارزیابی محتوای گلابریدین و ارتباط آن با عوامل محیطی در برخی از جمعیت‌های مختلف گیاه دارویی Glycyrrhiza glabra L.ومی ایران
        قاسم اقلیما محسن ثانی خانی عزیزاله خیری جواد هادیان میترا اعلائی
        10.30495/ejmp.2021.682558
        گلابریدین از مهمترین دسته ترکیبات فلاونوئیدی ریشه گیاه شیرین‌بیان (Glycyrrhiza glabra L.) و دارای خواص مختلف آنتی اکسیدان، ضدباکتریایی، ضد دیابت، ضدمیکروب، ضدسرطان و محافظت کننده عصبی است. در این تحقیق به منظور بررسی محتوای گلابریدین و ارتباط آن با عوامل خاکی و اقلیمی، أکثر
        گلابریدین از مهمترین دسته ترکیبات فلاونوئیدی ریشه گیاه شیرین‌بیان (Glycyrrhiza glabra L.) و دارای خواص مختلف آنتی اکسیدان، ضدباکتریایی، ضد دیابت، ضدمیکروب، ضدسرطان و محافظت کننده عصبی است. در این تحقیق به منظور بررسی محتوای گلابریدین و ارتباط آن با عوامل خاکی و اقلیمی، ریشه‌های به قطر دو سانتی‌متر از 17 جمعیت‌ شیرین‌بیان از مناطق مختلف ایران در مهرماه سال 1397 در اواخر فصل رشد گیاه برداشت و جهت آنالیز به آزمایشگاه‌های گروه کشاورزی پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی دانشگاه شهید ‌بهشتی منتقل شد. استخراج عصاره با استفاده از حلال متانول 80 درصد انجام و محتوای گلابریدین به روش HPLC مورد مطالعه قرار گرفت. محتوای گلابریدین جمعیت‌های مختلف شیرین‌بیان از کمترین مقدار آن 41/0 (در جمعیت یاسوج) تا بیشترین مقدار : 87/22 (در جمعیت کاشمر) میلی‌گرم بر گرم وزن خشک متغیر بود. همبستگی مثبت و معنی‌داری بین صفت گلابریدین با فسفر و محتوای آهک خاک در سطح یک درصد مشاهد شد. محتوای گلابریدین با ارتفاع از سطح دریا دارای همبستگی منفی و معنی‌داری در سطح پنج درصد بود. براساس نتایج حاصل از تجزیه خوشه‌ای، 17 جمعیت شیرین‌بیان را در سه گروه اصلی قرار گرفتند. ارزیابی جمعیت‌ها از نظر گلابریدین تنوع بالایی را نشان داد که جمعیت‌های کاشمر، ایلام و بجنورد را می‌توان به عنوان جمعیت‌های برتر به منظور اهلی‌سازی و به‌نژادی گزینش و در صنایع غذایی و داروسازی بکار گرفت. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        381 - ارزیابی فیتوشیمیایی جمعیت‌های مختلف گونه‌ Tanacetum pinnatum در رویشگاه‌های طبیعی با استفاده از روش‌های چند متغیره
        فاطمه السادات سری محمدباقر رضایی عباس قمری زارع حسنعلی نقدی بادی علی مهرآفرین
        10.30495/ejmp.2022.689528
        گیاهTanacetum pinnatum Boiss. چند ساله و بومی ایران از خانواده ستاره آسا (Asteraceae) می‌باشد. این گیاه به عنوان ضد آلرژی و ضد التهاب و برای درمان برخی از مشکلات گوارشی استفاده می شود. همچنین اسانس این گیاه دارای ترکیبات آنتی اکسیدانی و ضد باکتری می باشد. در این تحقیق ا أکثر
        گیاهTanacetum pinnatum Boiss. چند ساله و بومی ایران از خانواده ستاره آسا (Asteraceae) می‌باشد. این گیاه به عنوان ضد آلرژی و ضد التهاب و برای درمان برخی از مشکلات گوارشی استفاده می شود. همچنین اسانس این گیاه دارای ترکیبات آنتی اکسیدانی و ضد باکتری می باشد. در این تحقیق ابتدا اندام هوایی گیاه در مرحله گلدهی کامل به‌طور تصادفی از چهار استان تهران، البرز، همدان و کرمانشاه از اواسط خرداد تا اواسط مرداد ماه سال 1395 جمع آوری شدند. پس از خشک شدن، عمل اسانس گیری با استفاده از روش تقطیر با آب به کمک دستگاه کلونجر انجام شد. در نهایت پس ازآب گیری از اسانس با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنجی جرمی تجزیه شیمیایی انجام شد. اثر جمعیت بر میزان اسانس برگ و گل (P<0.01) معنی دار بود که به نظر می‌رسد به‌دلیل فاکتورهای جغرافیایی و نوع اقلیم بوده است. تعداد 50 ترکیب با توجه به نتایج GC/MS در اسانس گل و برگ جمعیت‌ها شناسایی شد که 13 ترکیب دارای بیشترین فراوانی در بین جمعیت‌ها و بیشترین درصد در اسانس برگ و گل بودند. گروه‌بندی جمعیت‌ها بر اساس ارزیابی فیتوشیمایی آنها با پراکنش جغرافیایی آنها مطابقت نداشت. اما در هر حال مناطقی که جمعیت ها دارای میزان ژرانیل استات[1]، بتا اودسمول[2] و کوبنول بالاتری در گل و برگ بودند، از متوسط بارندگی سالیانه و ارتفاع بیشتر، متوسط ساعت آفتابی و درجه حرارت سالیانه کمتری برخوردار بودند (جمعیت 1 و 4). در حالی که در مناطقی که جمعیت ها دارای میزان بالاتری آلفا کادینن[3] در گل بودند، دارای بیشترین متوسط رطوبت نسبی، کمترین میزان بارندگی و درجه حرارت سالیانه بودند. جمعیت 1 دارای بیشترین میزان بتا اودسمول گل و جزو جمعیت هایی بود که بین میزان اسانس گل و برگ و اجزای اسانس همبستگی مثبت نشان داد. در نتیجه بهترین جمعیت در رویشگاه طبیعی جمعیت 1 بود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        382 - بررسی تغییرات برخی صفات رشدی، فیزیولوژیکی و تجمع فلزات سنگین در گیاه دارویی Crocus sativus L.تحت شرایط کشت در اقلیم مختلف
        حبیب الله فرخی احمد اصغرزاده ملیحه کاظمی صمدی
        10.30495/ejmp.2022.1940120.1651
        زعفران به عنوان با ارزش ترین محصول کشاورزی و دارویی جهان ، جایگاه ویژه ای در بین محصولات صنعتی و صادراتی ایران، دارد. مطالعه حاضر با هدف بررسی تغییرات صفات کمی، کیفی، فیزیولوژیکی و تجمع فلزات سنگین در نمونه های کشت شده زعفران در سه استان مهم تولید این گیاه دارویی، خراسا أکثر
        زعفران به عنوان با ارزش ترین محصول کشاورزی و دارویی جهان ، جایگاه ویژه ای در بین محصولات صنعتی و صادراتی ایران، دارد. مطالعه حاضر با هدف بررسی تغییرات صفات کمی، کیفی، فیزیولوژیکی و تجمع فلزات سنگین در نمونه های کشت شده زعفران در سه استان مهم تولید این گیاه دارویی، خراسان های شمالی (شهرستان شیروان)، رضوی (شهرستان تربت‌حیدریه) و جنوبی (شهرستان قائن) به‌صورت طرح آزمایشی بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 99-1398 انجام شد. در این پژوهش صفات کمی (عملکرد گل و کلاله)، کیفی (محتوای سافرانال، پیکروکروسین و کروسین به روش آبی استخراج و اندازه‌گیری با اسپکتوفتومتری)، صفات فیزیولوژیک (آنتوسیانین، فلاونوئید، فنل کل، و فعالیت آنتی اکسیدانی به روش الکلی استخراج و اندازه گیری با اسپکتوفتومتری) و میزان تجمع فلزات سلنیوم، سرب و نیکل (استخراج به روش اسیدی و اندازه گیری با جذب اتمی) بررسی شد. همچنین تاثیر پارامترهای اقلیمی بر عملکرد کمی و کیفی آن بررسی شد. نتایج نشان داد که نمونه‌های کشت شده در سه استان خراسان های شمالی، رضوی و جنوبی از نظر صفات کمی، کیفی، فیزیولوژیکی و تجمع فلزات تفاوت معنی داری دارند. استان خراسان شمالی و رضوی با بالاترین عملکرد گل و کلاله و همچنین محتوای سافرانال و کروسین، بیشترین کمیت و کیفیت را داشتند. همچنین بیشترین محتوای آنتوسیانین، فلاونوئید، فنل کل، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و سرب در نمونه های استان خراسان شمالی مشاهده شد. دو پارامتر اقلیمی محتوای رطوبت نسبی و میانگین بارش سالیانه همبستگی بالایی با عملکرد کمی و کیفی داشتند و از عوامل محیطی تأثیرگذار بر کمیت و کیفیت زعفران محسوب می گردد. به‌طور کلی، استان خراسان شمالی و رضوی از نظر عملکرد کمی و کیفی زعفران از مزیت قابل توجهی در مقایسه با استان خراسان جنوبی برخوردار بودند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        383 - بررسی تنوع فیتوشیمیایی اسانس گیاه دارویی Perilla frutescens L. var. crispa در مناطق مختلف کشت
        نجمه عباسی محمد حسین میرجلیلی راهله ابراهیمی حسنعلی نقدی بادی امیر صحرارو
        10.30495/ejmp.2022.1951911.1679
        گیاه Perilla frutescens var. crispa دارویی و معطر از تیره نعناعیان است که امروزه مصارف متعددی از جمله رفع یبوست، درمان آسم، ضدپیری، مراقبت از پوست و طعم دهنده دارد. با توجه به تاثیر شرایط اقلیمی محل رویش بر مقدار مواد موثره گیاهان دارویی، در این مطالعه، تغییر در محتوی و أکثر
        گیاه Perilla frutescens var. crispa دارویی و معطر از تیره نعناعیان است که امروزه مصارف متعددی از جمله رفع یبوست، درمان آسم، ضدپیری، مراقبت از پوست و طعم دهنده دارد. با توجه به تاثیر شرایط اقلیمی محل رویش بر مقدار مواد موثره گیاهان دارویی، در این مطالعه، تغییر در محتوی و ترکیبات شیمیایی اسانس گیاه کشت‌شده در مزارع تحقیقاتی چهار منطقه از کشور (رشت، نور، خرم‌آباد و نیشابور) در سال 1399 ارزیابی شد. اندام هوایی گیاه در مرحله رویشی جمع آوری و اسانس آن به روش تقطیر با آب بدست آمد. اندازه گیری کمّی و کیفی ترکیبات شیمیایی اسانس با استفاده از گازکروماتوگرافی و گازکروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی انجام شد. در بین مناطق مورد مطالعه نیشابور و رشت به‌ترتیب از بیشترین و کمترین ارتفاع از سطح دریا و از نظر طبقه بندی اقلیمی نیز، دو منطقه رشت و نور دارای تشابه بیشتری بودند. محتوای اسانس به‌ترتیب 1/45، 1/33، 1/26 و 1/16 درصد وزنی به وزنی برای گیاهان کشت‌شده در رشت، نور، نیشابور و خرم آباد بدست آمد. همچنین درمجموع 28، 27، 25 و 27 ترکیب به ترتیب در اسانس گیاهان کشت شده در مناطق نور، رشت، خرم آباد و نیشابور شناسایی شدند. (ای)-کاریوفیلن (4/7-42/58 درصد)، آلفا-کادینول (2/5-8/16 درصد)، (ای)-نرولیدول (8/5-3/9 درصد)، آلفا- دهیدرو-الشولتزیا کتون (1/5-2/7 درصد)، سیس- دی هیدرو- آلفا- ترپینیل استات (0/5-1/7 درصد) و اِگوما کتون (2/5-0/5 درصد) ترکیبات غالب در اسانس گیاه کشت‌شده در مناطق مختلف بودند. سزکوئی ترپن‌های هیدروکربنه (61/2-44/9 درصد) بخش غالب نمونه‌های اسانس را به خود اختصاص دادند. آنالیز کلاستر بر اساس ترکیبات شیمیایی اسانس، مناطق موردمطالعه را در دو زیرخوشه گروه بندی کرد، به‌طوری‌که مناطق نور و رشت در یک زیرگروه و مناطق خرم‌آباد و نیشابور در گروه دیگر قرار گرفتند. نتایج نشان داد، مناطق با اقلیم معتدل برای بهبود کمّیت اسانس و مناطق خشک و نیمه‌خشک در افزایش کیفیت اسانس گیاه مناسب هستند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        384 - بررسی تأثیر عوامل اقلیمی و احساس آسایش حرارتی بر ترجیح رنگی افراد در فضاهای شهری (نمونه موردی: شهر مهران)
        بهروز صالحی عبدالحمید قنبران قاسم مطلبی سیما فردوسیان
        چکیدهتوجه به ترجیح رنگی شهروندان در فضاهای شهری یکی از عواملی است که میتواند تاثیر زیادی بر رضایت از فضای شهری داشته باشد. در بررسی های مربوط به ترجیح رنگی شهروندان عوامل مختلفی مانند سن، فرهنگ، جنسیت و غیره مورد بررسی قرار گرفته‌، اما تاثیر پارامترهای اقیلمی بر ترجیح ر أکثر
        چکیدهتوجه به ترجیح رنگی شهروندان در فضاهای شهری یکی از عواملی است که میتواند تاثیر زیادی بر رضایت از فضای شهری داشته باشد. در بررسی های مربوط به ترجیح رنگی شهروندان عوامل مختلفی مانند سن، فرهنگ، جنسیت و غیره مورد بررسی قرار گرفته‌، اما تاثیر پارامترهای اقیلمی بر ترجیح رنگی افراد کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش بر آن است تا به تاثیر پارامترهای آسایش حرارتی (دما، رطوبت، سرعت باد و احساس آسایش حرارتی) بر ترجیح رنگی افراد با انتخاب کارنهای رنگی و نیمکت‌های شهری با رنگهای گرم و سرد بپردازد.بدین منظور پس از مطالعه ادبیات موضوع و استخراج متغیر های مربوطه، به روش میدانی پارامترهای اقلیمی با دستگاه-های دماسنج، رطوبت‌سنج و باد سنج اندازه گیری و احساس آسایش حرارتی و ترجیح رنگی افراد با ابزار پرسشنامه مورد پرسش قرار گرفت. برای سنجش ترجیح رنگی افراد از دو نیمکت رنگی محقق ساخته و کارتهای رنگی با رنگهای گرم و سرد استفاده گردید. با بهره گیری از روش همبستگی پیرسون مشخص شد در شرایط p تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        385 - روند تغییرات دما با استفاده از روش من- کندال (مطالعه موردی چهار شهرستان استان چهار محال و بختیاری)
        عباس معروف نژاد شهلا قاسمی
        چکیده پارامتر های مختلف اقلیمی نظیر دما،رطوبت و بارندگی دریک محل از عواملی هستند که بر اقلیم آن منطقه تاثیر گذار بوده و شناخت آن ها تعیین کننده ی اقلیم آن منطقه می باشند. تحقیق حاضر نیز در همین راستا و به دلیل اهمیت آن به منظور بررسی وارزیابی تغییرات اقلیمی (دما) در است أکثر
        چکیده پارامتر های مختلف اقلیمی نظیر دما،رطوبت و بارندگی دریک محل از عواملی هستند که بر اقلیم آن منطقه تاثیر گذار بوده و شناخت آن ها تعیین کننده ی اقلیم آن منطقه می باشند. تحقیق حاضر نیز در همین راستا و به دلیل اهمیت آن به منظور بررسی وارزیابی تغییرات اقلیمی (دما) در استان چهارمحال و بختیاری که کمتر مورد توجه واقع شده ، صورت پذیرفته است. محاسبات و تحلیل ها بر روی میانگین، حداکثر و حداقل دما انجام شده است. برای این منظور در این تحقیق از آمار واطلاعات ایستگاه های شهرکرد، کوهرنگ، لردگان و بروجن در یک دوره ی آماری 25 ساله ( 1988-2012) از روش من- کندال1 استفاده شد. در این تحقیق، روند و نوع تغییرات به صورت ماهانه ، فصلی و سالانه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده از تحلیل داده ها نشان می دهد که ماه مارس با 100% روند، بیشترین تغییر و ماه دسامبر با 85% بدون روند کمترین تغییر را نشان می دهد. همچنین در فصل زمستان روند منفی با 30% ، در فصل بهار تغییر ناگهانی افزایشی با 55% ، در فصل تابستان روند مثبت با 35% ، فصل پاییز بدون روند با 55% و در تغییرات سالانه تغییر ناگهانی افزایشی با 35% را مشاهده می کنیم. ما در فصل زمستان و تابستان با 90% روند بیشترین تغییر و در پاییز با 45% کمترین تغییر را داشتیم. در روند سالانه هم 75% روند و 25% بدون روند را مشاهده می کنیم. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        386 - بررسی میزان هماهنگی برنامه‌های شهرسازی شهر خرم‌آباد با شرایط اقلیمی در راستای توسعه پایدار شهری
        مهدی کاکولوند عباس ملک حسینی
        در دهه‌ی آخر قرن 21 مفهوم توسعه پایدارشهری به عنوان یکی از موضوع‌های روز دنیا مطرح می‌شود. ایران سرزمینی با چهار اقلیم متفاوت است که در هر اقلیم با توجه به شرایط و ویژگی‌های اقلیمی، پدیده‌های زیست‌محیطی و انسان ساخت مطابق با آن شرایط اقلیمی مشاهده می‌شود. تحقیق حاضر برر أکثر
        در دهه‌ی آخر قرن 21 مفهوم توسعه پایدارشهری به عنوان یکی از موضوع‌های روز دنیا مطرح می‌شود. ایران سرزمینی با چهار اقلیم متفاوت است که در هر اقلیم با توجه به شرایط و ویژگی‌های اقلیمی، پدیده‌های زیست‌محیطی و انسان ساخت مطابق با آن شرایط اقلیمی مشاهده می‌شود. تحقیق حاضر بررسی میزان هماهنگی برنامه‌های شهرسازی شهر خرم‌آباد را با توجه به شرایط اقلیمی در راستای توسعه پایدار شهری مورد بررسی قرار داده است. در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی استفاده شده است. برای اندازه‌گیری متغیر‌های این تحقیق از پرسشنامه استفاده می‌شود و همچنین روش‌های آماری مورد استفاده در این پژوهش آزمون همبستگی اسپیرمن و آزمون تی استودنت و آزمون کولموگرف – اسمیرنوف می‌باشد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در شهر خرم‌آباد هماهنگ سازی اقلیمی در مقیاس منطقه‌ای برای کاهش مصرف بهینه انرژی در جهت رسیدن به توسعه پایدار انجام‌ نشده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        387 - نقش مدیریت شهری در تعدیل نوسانات آسایش بیوکلیماتیک شهر خرم‌آباد در شرایط تغییر اقلیم
        مهران لشنی‌زند بهروز پروانه‌ فرزانه امیدی مهر
        امروزه مدیریت شهری تحول یافته است. شهرها برای رفاه و آسایش بیش تر شهروندان مدیریت می شوند و مدیریت شهری، نقش مهمی در موفقیت برنامه ها و طرح های توسعه شهری به عهده دارد. با توجه به آنکه در فرآیند تغییر اقلیم، عناصر اقلیمی زیادی دخیل است انتظار می رود که به دنبال هرگونه ت أکثر
        امروزه مدیریت شهری تحول یافته است. شهرها برای رفاه و آسایش بیش تر شهروندان مدیریت می شوند و مدیریت شهری، نقش مهمی در موفقیت برنامه ها و طرح های توسعه شهری به عهده دارد. با توجه به آنکه در فرآیند تغییر اقلیم، عناصر اقلیمی زیادی دخیل است انتظار می رود که به دنبال هرگونه تغییرات کمی و کیفی این عناصر، آسایش بیوکلیماتیک انسان نیز به ویژه در شهرها تحت تأثیر قرار گیرد. لذا در این تحقیق با استفاده از متغیّرهای اقلیمی بارش، دما و رطوبت نسبی ایستگاه سینوپتیک شهر خرم آباد طی یک دوره آماری50 ساله (1389-1340) احتمال وقوع تغییر اقلیم در این شهر مورد بررسی قرارگرفت. در ادامه جهت ارزیابی اثرات آن بر اقلیم آسایش منطقه با استفاده از مدل زیست ـ اقلیمی ترجونگ، ماه های مطلوب برای آسایش فیزیولوژی انسان در 5 دوره ی ده ساله تعیین و روند خطی این تغییرات برای ده سال بعد که مقارن با دهه ی ششم می باشد در محیط نرم افزار مینی تب، پیش بینی شد. در انتها نیز نقش مدیریت هماهنگ شهری در راستای تعدیل نوسانات منطقه ی آسایش شهر خرم آباد در شرایط تغییر اقلیم مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد طی دهه های اخیر در منطقه ی مورد مطالعه عناصر اقلیمی دما و بارش سیر نزولی داشته اند اما متغیّر رطوبت نسبی روند صعودی داشته است. همچنین بیوکلیماتیک شهر خرم آباد در دهه های اخیر دستخوش تغییرات شده است به طوری که در طول سال از شرایط آب و هوایی فوق العاده داغ تا سرد برخوردار است. در دهه های اول تا چهارم دوره ی مورد بررسی، شش ماه از سال در شرایط فیزیولوژیکی بسیار خنک بوده است و این در حالی است که در دهه ی پنجم به هفت ماه از سال تغییر یافته است. مطابق پیش بینی صورت گرفته در شهر خرم آباد نیز دو نتیجه حاصل شد یکی اینکه طی دهه ی آینده ماه های گرم جهت آسایش و راحتی فیزیولوژی انسان شرایط مساعدتری دارند و دیگر اینکه در دهه ی آینده تعداد ماه های مطبوع از سه ماه به دو ماه تنزل خواهد یافت. در نتیجه نقش مدیریت شهری در تعدیل نوسانات محدوده ی آسایش شهر خرم آباد در دهه آینده، خصوصآ در مدیریت فضای سبز شهری جایگاه ویژه ای پیدا می کند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        388 - مدل‌سازی بیوفیزیکی- اقتصادی جامع اقلیم و کشاورزی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز رودشور)
        ابوذر پرهیزکاری غلامرضا یاوری ابوالفضل محمودی غلامرضا بخشی خانیکی
        هدف این مقاله مدل‌سازی بیوفیزیکی- اقتصادی جامع اقلیم و کشاورزی در حوضه آبخیز رودشور با استفاده از مجموعه داده های پانل (سری زمانی) مربوط به متغیر اقلیمی بارش طی 1395-1365 و مقطعی سال پایه 95-1394 می‌باشد. برای دست‌یابی به نتایج کاربردی، مدل‌سازی با تلفیق دو بخش بیوفیزیک أکثر
        هدف این مقاله مدل‌سازی بیوفیزیکی- اقتصادی جامع اقلیم و کشاورزی در حوضه آبخیز رودشور با استفاده از مجموعه داده های پانل (سری زمانی) مربوط به متغیر اقلیمی بارش طی 1395-1365 و مقطعی سال پایه 95-1394 می‌باشد. برای دست‌یابی به نتایج کاربردی، مدل‌سازی با تلفیق دو بخش بیوفیزیکی و اقتصادی تحت سناریوهای آزمایش ملایم، متوسط و شدید با استفاده از نرم‌افزار گمز صورت گرفت. نتایج نشان داد الگوی رفتاری متغیر اقلیمی بارش در حوضه آبخیز رودشور پس از سال 1380 با روندی کاهشی همراه بوده و با تغییر اقلیم ناشی از کاهش بارش تحت سناریوهای ملایم تا شدید، منابع آب منطقه 75/5 تا 8/13 درصد، تولیدات کشاورزی 60/3 تا 54/8 درصد و سود ناخالص کشاورزان 71/2 تا 04/8 درصد کاهش می‌یابد؛ اما، ارزش اقتصادی هر مترمکعب آب آبیاری نسبت به سال پایه 13/5 تا 7/12 درصد افزایش می‌یابد. برای حفاظت از منابع آب این حوضه، تعیین مجدد نرخ آب بها براساس برابری، آیش گذاری اراضی و تجهیز سیستم‌های نوین آبیاری پیشنهاد می شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        389 - ادبیات اقلیمی در رمان «اهل غرق» اثر منیرو روانی‌پور
        زینب رحمانیان لیلا عدل پرور
        10.30495/irll.2021.679659
        داستان های اقلیمی غالباً بازتاب‌دهندۀ ویژگی ها و عناصر مشترکی چون زبان، فرهنگ، باورها، آداب و رسوم یک منطقۀ جغرافیایی اند. دهه‌های پنجاه و شصت، دوران رونق ادبیات اقلیمی و ظهور نویسندگان متعددی است که نوشته‌هایشان رنگ و بویی محلی دارد و بر ادبیات مناطق روستایی متکی است. أکثر
        داستان های اقلیمی غالباً بازتاب‌دهندۀ ویژگی ها و عناصر مشترکی چون زبان، فرهنگ، باورها، آداب و رسوم یک منطقۀ جغرافیایی اند. دهه‌های پنجاه و شصت، دوران رونق ادبیات اقلیمی و ظهور نویسندگان متعددی است که نوشته‌هایشان رنگ و بویی محلی دارد و بر ادبیات مناطق روستایی متکی است. رماناهل غرق اثر منیرو روانی پور را می توان در زمرۀ آثار ادبیات اقلیمی روستایی دانست. نویسندۀ داستان به دلیل آشنایی عمیق با فرهنگ ساکنان سواحل دریایی خلیج فارس و بهره گیری از عناصر بومی و محلی سرزمینن های جنوب به روایت داستان می پردازد. در این پژوهش کوشش شده است تا با روش تحلیلی- توصیفی، شاخص های ادبیات اقلیمی رماناهل غرق؛ از جمله موقعیت جغرافیایی، زبان و لهجه، پوشاک، آداب و رسوم، باورها، اعتقادات و سرودهای محلی بررسی شود. نتایج حاصل‌شده، علاوه بر اینکه از تسلط عمیق نویسنده بر جنبه های بومی این منطقه حکایت می کند؛ لایه های پنهان روحیات و خلقیّات و اعتقادات مردم جنوب را که در مقاومت، دلاوری و استعمارستیزی، خلاصه می شود از دیدگاه یک روایتگر عیان می سازد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        390 - شخصیت‌ اسطوره‌ای نخل در باورها و داستان‌های جنوب (بوشهر و فارس)
        ثریا آقایی برزآباد مهدی فاموری محمد رضا معصومی
        10.30495/irll.2019.668213
        محیط جغرافیایی و اقلیم هر منطقه از عوامل مهم در شکل‌دهی باورها و افسانه‌های بومی آن منطقه است. در بینش اسطوره‌ای و عرفانی، همۀ موجودات جاندار بوده و قوۀ ادراک دارند. در آثار داستان‌نویسان جنوب، عناصر طبیعت به‌عنوان شخصیت‌های بازمانده از اساطیر کهن، در فضاسازی و پیشبرد ج أکثر
        محیط جغرافیایی و اقلیم هر منطقه از عوامل مهم در شکل‌دهی باورها و افسانه‌های بومی آن منطقه است. در بینش اسطوره‌ای و عرفانی، همۀ موجودات جاندار بوده و قوۀ ادراک دارند. در آثار داستان‌نویسان جنوب، عناصر طبیعت به‌عنوان شخصیت‌های بازمانده از اساطیر کهن، در فضاسازی و پیشبرد جریان داستان نقش دارند. نخل یکی از این عناصر طبیعی است که نقش عمده‌ای در برخی از این داستان‌ها دارد. پژوهش حاضربا رویکردی توصیفی- ‌تحلیلی این آثار را بررسی می‌کند: رمان من ببر نیستم پیچیده به بالای خود تاکم از محمدرضا صفدری؛ داستان پاس عطش از علی صالحی؛ رمان ساربان سرگردان از سیمین دانشور؛ داستان حنای سوخته از شهلا پروین‌روح، داستان سنگ‌های شیطان از منیرو روانی پور و داستان برگ هیچ درختی از صمد طاهری. نیز کوشش شده است با برشمردن صفات انسان‌وارۀ نخل در این داستان‌ها، شواهدی نزدیک به کارکردهای این صفات، از متون اساطیری ارائه گردد. حاصل این پژوهش،شناخت حالات مختلف انسان‌وارگی درخت نخل در ادبیات و باورهای مردم جنوب است. نخل در این داستان ها ویژگی های منحصربه فردی دارد که این درخت را بیشتر به آدمیان شبیه می کند تا گیاهان. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        391 - تأثیر شاخص‌های اقلیمی بر تصویرهای شاعرانۀ شمس لنگرودی
        زیبا اسماعیلی سیده کبری صفوی
        10.30495/irll.2021.1912439.1389
        توجه به شاخص های اقلیمی در شعر معاصر با نظریه های نیما آغاز شد. پس از او بسیاری از شاعران، عناصر بومی اقلیم خود را در تصویرآفرینی های شاعرانۀ خود به کار گرفتند. شمس لنگرودی شاعری گیلانی است که عناصر بومی شمال ایران در آفرینش تصاویر شاعرانۀ او نقش قابل ملاحظه ای داشت أکثر
        توجه به شاخص های اقلیمی در شعر معاصر با نظریه های نیما آغاز شد. پس از او بسیاری از شاعران، عناصر بومی اقلیم خود را در تصویرآفرینی های شاعرانۀ خود به کار گرفتند. شمس لنگرودی شاعری گیلانی است که عناصر بومی شمال ایران در آفرینش تصاویر شاعرانۀ او نقش قابل ملاحظه ای داشته است. در این پژوهش، با مطالعۀ کتابخانه ای و با رویکردی توصیفی- تحلیلی بر آن شدیم تأثیر شاخص‌های اقلیمی خطۀ‌ شمال را بر تصویرهای شاعرانۀ اشعار شمس لنگرودی بررسی کنیم. عناصر بومی در سه سطح شاخص های جغرافیایی، فرهنگی و اقتصادی تقسیم بندی و بررسی شد. در شاخص های جغرافیایی، طبیعت، حیوانات محلی و نام مکان های خاص؛ در شاخص های فرهنگی، کاربرد واژه های محلی، کاربرد ضرب المثل ها و باورهای محلی؛ و در شاخص های اقتصادی، مشاغل و شیوه های امرار معاش مردم در تصویرهای شعری شمس لنگرودی بررسی شد. نتایج پژوهش نشان می دهد در تصویرهای شعری شمس لنگرودی، شاخص های جغرافیایی با 82.8 درصد، بیشترین و شاخص های اقتصادی با 6.3 درصد کاربرد، کمترین بازتاب را دارند. در شاخص جغرافیایی، طبیعت با 70.2 درصد، بیشترین نقش را در آفرینش تصاویر شاعر ایفا می کند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        392 - ارزیابی و تحلیل شاخص اقلیم آسایش گردشگری استان آدربایجان شرقی با استفاده از شاخص‌های اقلیم گردشگری و دمای معادل فیزیولوژیک در GIS
        سکینه سجودی فیروز آقازاده فهیمه نقی زاده لیلا اخوان
        در این پژوهش با استفاده از شاخص اقلیم گردشگری (TCI) و شاخص دمای معادل فیزیولوژیک (PET) و داده‌های اقلیمی 13 ایستگاه سینوپتیک استان، شرایط آسایش استان در تمام طول سال تبیین گشته است. بدین صورت، ابتدا داده‌های اقلیمی مربوط به ایستگاه‌های مورد مطالعه از سازمان هواشناسی است أکثر
        در این پژوهش با استفاده از شاخص اقلیم گردشگری (TCI) و شاخص دمای معادل فیزیولوژیک (PET) و داده‌های اقلیمی 13 ایستگاه سینوپتیک استان، شرایط آسایش استان در تمام طول سال تبیین گشته است. بدین صورت، ابتدا داده‌های اقلیمی مربوط به ایستگاه‌های مورد مطالعه از سازمان هواشناسی استان دریافت گردید، بعد از تجزیه و تحلیل و پردازش در محیط Excel و تهیه بانک اطلاعاتی برای هر یک از شاخص‌ها به تفکیک ماه‌های سال برای هر یک از ایستگاه‌ها محاسبه شد. سپس برای پیدا کردن شاخص TCI اطلاعات مربوط به این شاخص به نرم افزار TCI Calculator و شاخص PET به نرم افزار RayMan انتقال یافت، پس از آن با استفاده از تکنیک GIS نقشه‌های شاخص‌های مورد مطالعه برای هر یک از ماه‌های سال برای تمامی ایستگاه‌ها تهیه و ترسیم شد. نتایج حاصل از بررسی این شاخص‌ها نشان داد که شرایط آسایش گردشگری تمامی ایستگاه‌های مورد مطالعه در طول سال بر اساس شاخص TCI در ماههای ژانویه، فوریه، آوریل، ژوئیه، اوت، مارس، مه، اکتبر، نوامبر و دسامبر (با سه کلاسه ناچیز حاشیه‌ای، قابل قبول و خوب) بدترین شرایط را از نظر آسایشی به خود اختصاص دادند، بقیه ماه‌ها نیز (با سه کلاسه خیلی خوب، عالی و ایده آل) بهترین شرایط را از نظر آسایشی گردشگری به خود اختصاص دادند. بر اساس شاخص PET نیز ماه‌های ژوئن، ژوئیه، اوت، مه و سپتامبر دارای شرایط آسایش بهتری برای گردشگران انتخاب شدند، بقیه ماه‌های سال دارای بدترین شرایط آسایش برای گردشگران انتخاب شدند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        393 - تحلیل زمانی آسایش زیست اقلیمی تالاب هشیلان بر اساس مدلهای بیوکلیمایی
        مهدی مهدی نسب
        یکی از راهبردهایی که اخیرآ در اغلب کشورهای جهان مورد توجه قرار گرفته، توسعه توریسم در نواحی محروم و دارای پتانسیل های لازم برای گسترش گردشگری می باشد. اگر اکوتوریسم و طبیعت گردی به نحوه ی مناسب برنامه ریزی و مدیریت شود، می تواند خالق یا محرک یک فرایند توسعه یافته برای ح أکثر
        یکی از راهبردهایی که اخیرآ در اغلب کشورهای جهان مورد توجه قرار گرفته، توسعه توریسم در نواحی محروم و دارای پتانسیل های لازم برای گسترش گردشگری می باشد. اگر اکوتوریسم و طبیعت گردی به نحوه ی مناسب برنامه ریزی و مدیریت شود، می تواند خالق یا محرک یک فرایند توسعه یافته برای حصول به پایداری توسعه در نواحی کم توسعه یافته شود. تالاب هشیلان به لحاظ برخورداری از تنوع زیست محیطی ، جاذبه های متعدد توریستی ، زیست بوم های جانوری و گیاهی و برخی از جاذبه ها و پدیده های طبیعی از جایگاه مهمی در غرب کشور برخوردار است. شرایط آسایش انسانی، مجموعه شرایطی است که از نظر گرمایی حداقل برای 80 درصد مردم جامعه مناسب باشد، تحت چنین شرایطی است که ارگانسیم انسانی می تواند بیلان حرارتی خود را در بهترین شکل موجود حفظ نماید، بدون اینکه دچار کمبود یا مازاد انرژی شود. در این پژوهش از میان عوامل محیطی تاثیر گذار بر آسایش انسان، از داده های میانگین روزانه پیراسنجه های دمای هوا به سلسیوس، میانگین سرعت باد غالب به متر در ثانیه و رطوبت نسبی به درصد ایستگاه سینوپتیک کرمانشاه در طی دوره آماری 1395- 1360 استفاده شده است. نتایج ارزیابی آسایش حرارتی در تالاب هشیلان بر اساس مدلهای The psychological pressure Index ،Baker, wind chill index نشان می دهد که در 4 ماه آذر تا فروردین به دلیل سرمای هوا، شرایط عدم آسایش اقلیمی در تالاب هشیلان وجود دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        394 - بررسی رابطه ی الگوهای پیوند از دور با وضعیت آب و هوای آسایش گردشگری استان گیلان به روش UTCI
        امیر گندمکار سعیده مرادمند احمد خادم الحسینی علیرضا عباسی
        از مهمترین عناصر آب و هوایی که تحت تاثیر الگوهای پیوند از دور است، می توان به دما و بارش اشاره کرد که هر دوی این عناصر از اثرگذارترین فاکتورها در مطالعات آب و هوای آسایش گردشگری هستند. هدف این پژوهش بررسی وضعیت اقلیم آسایش گردشگری استان گیلان در فاصله زمانی (1980 - 2016 أکثر
        از مهمترین عناصر آب و هوایی که تحت تاثیر الگوهای پیوند از دور است، می توان به دما و بارش اشاره کرد که هر دوی این عناصر از اثرگذارترین فاکتورها در مطالعات آب و هوای آسایش گردشگری هستند. هدف این پژوهش بررسی وضعیت اقلیم آسایش گردشگری استان گیلان در فاصله زمانی (1980 - 2016) با استفاده از مدل UTCI و نیز بررسی ارتباط بین وضعیت آب و هوای آسایش گردشگری استان گیلان با الگوهای پیوند از دور است، در واقع هدف اصلی پژوهش بررسی اثرپذیری وضعیت آسایش آب و هوایی استان گیلان از سیگنال‌های جوی است. بررسی این ارتباط می‌تواند به برنامه‌ریزی-های لازم جهت توسعه‌ی گردشگری این استان و مکان‌یابی مناسب کمک کند. با استفاده از آزمون تعیین روند من- کندال نتایج بدست آمده نشان می‌دهد در 37 سال اخیر در ماه جولای مقدار شاخص UTCI روند کاهشی داشته و از تنش گرمای شدید در این ماه کاسته شده است؛ ولی در سایر ماه‌های سال روند خاصی برای این شاخص دیده نشد. همچنین ارتباط‌سنجی بین شاخص‌های اقلیم آسایش گردشگری در استان با الگوهای پیوند از دور از طریق ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که از میان 22 الگوی بررسی شده، 9 الگو از جمله TNA ، NTA ، SOLAR FLUX ، NCP ، SOI ، NAO ، MOON SOON ، AMM ، AMO در ماه‌های مختلف سال و در سطوح معناداری 95 درصد و 99 درصد با UTCI ارتباط مستقیم یا عکس دارند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        395 - بررسی شرایط اقلیمی در راستای توسعه پایدار شهری بافت های مسکونی شهر خرم آباد
        مهدی کاکولوند عباس ملک حسینی
        هدف این پژوهش، بررسی میزان هماهنگی برنامه های شهرسازی شهر خرم آباد با شرایط اقلیمی در راستای توسعه پایدار شهری است . در بررسی اقلیمی شهر خرم‌آباد از آمار و داده‌های 20 ساله اخیر (1396-1376)، عناصر آب و هوایی این شهر ازجمله دما، بارندگی، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی، جهت و س أکثر
        هدف این پژوهش، بررسی میزان هماهنگی برنامه های شهرسازی شهر خرم آباد با شرایط اقلیمی در راستای توسعه پایدار شهری است . در بررسی اقلیمی شهر خرم‌آباد از آمار و داده‌های 20 ساله اخیر (1396-1376)، عناصر آب و هوایی این شهر ازجمله دما، بارندگی، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی، جهت و سرعت وزش باد ایستگاه سینوپتیک این شهر، به‌صورت پارامترهای حداکثر، حداقل و میانگین استفاده‌ خواهد شد. پس از جمع‌آوری داده‌ها، استانداردسازی و میانگین‌گیری پارامترهای ذکرشده با استفاده از نرم‌افزار Excel و نرم‌افزار Spss استفاده شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که در شهر خرم‌آباد هماهنگ سازی اقلیمی در مقیاس منطقه ای برای کاهش مصرف بهینه انرژی در جهت رسیدن به توسعه پایدار انجام‌ نشده است. همچنین با توجه به شرایط فیزیوگرافی شهر خرم آباد، طراحی ساختمان‌ها در شهر خرم‌آباد بایستی با توجه به دامنه شمالی و جنوبی برای کاهش مصرف انرژی مدنظر قرار گیرد و نیز برنامه‌های عمرانی در شهر خرم آباد متناسب با شرایط اقلیمی، نیازمند بازنگری استفاده از مصالح بر اساس نوع کاربری ساختمان (مسکونی- صنعتی- اداری) است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        396 - Effect of different treatments of organic fertilizers on growth characteristics and yield of Cassia angustifolia Vahl.
        امین نیک خواه حسن علی نقدی بادی محمدحسن شیرزادی علی مهر آفرین نیلوفر طاهریان
        Background & aim: In sustainable agriculture, organic fertilizers are considered as important alternatives for chemical ones and are of great importance in organic producing of medicinal plants. This study was conducted to study the effects of organic fertilizers on أکثر
        Background & aim: In sustainable agriculture, organic fertilizers are considered as important alternatives for chemical ones and are of great importance in organic producing of medicinal plants. This study was conducted to study the effects of organic fertilizers on Cassia angustifolia Vahl in dry and subtropical climate. Experimental: This study was carried out in Jiroft region, Kerman (Iran), at 2009-2010 in a randomized complete block design with three replications and thirteen fertilizer treatments. Results & discussion: The results of analysis of variance showed that treatments had significant effects on plant height, leaf width, number of branches, fresh weight of leaves, dry weight of leaves, fresh weight of shoot and dry weight of shoot (ppIndustrial and practical recommendations: In environmental conditions of the studied region, the integrated application of organic fertilizers containing nitrogen can improve quantitative yield of Cassia angustifolia Vahl. Therefore application of organic fertilizers can improve sustainable agriculture and organic production of medicinal plants in addition to decrease of chemical fertilizers application. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        397 - The effect of climatic conditions on the concentration of stevioside in Stevia production in different regions of Iran and optimization of stevioside extraction
        آلاله نیکوئی محمد حجت الاسلامی جواد کرامت حسین کیانی
        Background & Aim: According to the increase in diseases such as diabetes and obesity, using of saccharose alternatives for producing of low-calorie and sugar-free alternatives, are taken into consideration of researchers and industrialists. Among them, steviosidewit أکثر
        Background & Aim: According to the increase in diseases such as diabetes and obesity, using of saccharose alternatives for producing of low-calorie and sugar-free alternatives, are taken into consideration of researchers and industrialists. Among them, steviosidewith the 300 times more sweetness than saccharose has special place, due to is a natural. The aim of this study is optimizing of stevioside extraction conditions from leaves of stevia (the solvent, temperature and time) and evaluation the effect of different climates on the stevioside concentration. Experimental: At first, optimizing extraction of stevioside (the solvent, temperature and time) was done. Then, obtained results on the plants in five regions with different climates (Tehran: dry and semi-dry, Kashan: warm and dryIsfahan: temperate and mountainous, Shahrekord : cold and mountainous Shiraz: warm and mountainous) was applied, and finally concentration steviosidewas investigated using high performance liquid chromatography. Results and discussion: According to the results, the best extraction conditions is at the time of 120 minutes, 50 ° C and 160 ml of solvent (ethanol). After that, by applying the results on the cultured plants in five cities: Tehran, Isfahan and Shiraz, Kashan and Shahrekord, results showed climate conditions have effect on product. So that, among them, the cultured plants in Isfahan have the highest level of production efficiency (tons per hectare); although, have the most impurities. Recommended applications/industries: According to rise in consumtion of stevioside sweetener and increase in price of mentioned sweetener, its cultivation is very important in Iran. The survey results indicate that application of it in country can be achieved by solvent. However, more research on the other extraction methods is necessary and important. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        398 - ریشه های بحران ژئوپلیتکی عراق و تداوم مقاومت ضد ژئوپلیتیکی کردی
        زهره حیدری بنی عزت الله عزتی محمد رضا حافظ نیا حیدر لطفی
        10.30495/pir.2019.664727
        بعد از تاسیس عراق جدید در عصر پسا جنگ جهانی اول، بحرانهای ژئوپلتیکی مهمترین شاخصه پویایی های سیاسی در این کشور بوده است که به صورت ویژه در فرایند ضد ژئوپلتیکی کردی در طی دهه های گذشته نمود پیدا کرده است. در این راستا، این پژوهش هدف خویش را بر مبنای پاسخگویی بدین پرسش اس أکثر
        بعد از تاسیس عراق جدید در عصر پسا جنگ جهانی اول، بحرانهای ژئوپلتیکی مهمترین شاخصه پویایی های سیاسی در این کشور بوده است که به صورت ویژه در فرایند ضد ژئوپلتیکی کردی در طی دهه های گذشته نمود پیدا کرده است. در این راستا، این پژوهش هدف خویش را بر مبنای پاسخگویی بدین پرسش اساسی گذاشته است که، ریشه های بحران های ژئوپلتیکی در عراق و به صورت ویژه ضد ژئوپلتیک کردی کدامند و چه عواملی در تداوم این بحران موثر بوده اند؟ یافته های این پژوهش نشان می دهد که، ژئوپلتیک تحمیلی قدرت های بزرگ پیروز در جنگ جهانی اول بخصوص بریتانیا در شکل دهی به نظم منطقه ای پسا جنگ جهانی اول، منجر به شکل گیری و تداوم بحران ژئوپلیتیکی در عراق و به صورت ویژه مقاومت ضد ژئوپلیتیکی کردی شده است. از طرف دیگر،مداخلات بشر دوستانه شورای امنیت و به صورت ویژه صدور قطعنامه 688 شورای امنیت و در نهایت حمله آمریکا به عراق در 2003، منجر به باز شدن مرزهای مسدود ژئوپلیتیک و قدرتمند شدن مقاومت ضد ژئوپلتیکی کردی در عراق شده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی، و روش گردآوری داده ها منابع کتاب خانه ای و اینترنتی است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        399 - رابطه حزب عدالت و توسعه ترکیه با حکومت ا کردستان عراق از سال 2003 تا 2018
        بشیر اسماعیلی نیلوفر حمدی اسماعیل شفیعی
        10.30495/pir.2021.680548
        دولت ترکیه، راهبردهای ویژه‌ای را در سیاست خارجی خود مخصوصاً در خصوص مسئله اقلیم کردستان عراق و کردهای داخل کشور اجرا کرده . ازآنجایی‌که ترکیه یکی از بازیگران اصلی در دامن زدن به بحران‌های منطقه می‌باشد ضروری است سیاست‌هایی که ترکیه در کشور عراق در پیش‌گرفته بررسی شود. ب أکثر
        دولت ترکیه، راهبردهای ویژه‌ای را در سیاست خارجی خود مخصوصاً در خصوص مسئله اقلیم کردستان عراق و کردهای داخل کشور اجرا کرده . ازآنجایی‌که ترکیه یکی از بازیگران اصلی در دامن زدن به بحران‌های منطقه می‌باشد ضروری است سیاست‌هایی که ترکیه در کشور عراق در پیش‌گرفته بررسی شود. به دلیل پراکندگی اقوام کرد در ترکیه و کردهای کشورهای همسایه بوده که در گذر زمان شاهد سیاست‌های متفاوت از سوی دولت ترکیه در برخورد با کردها بوده‌ایم. هدف اصلی پژوهش بررسی رابطه حزب عدالت و توسعه ترکیه با حکومت اقلیم کردستان عراق می‌باشد. حزب عدالت و توسعه ترکیه چرخشی در سیاست خارجی خود داشته و در پی سیاست برقراری هژمونی منطقه‌ای به دنبال حل مسائل داخلی و منطقه‌ای است . در این پژوهش از روش توصیفی-تحلیلی استفاده می‌شود به همین منظور از منابع کتابخانه‌ای، مقالات و پایان‌نامه‌ها کمک گرفته‌شده. سؤال اصلی پژوهش این است که آیا بین حزب عدالت و توسعه ترکیه با حکومت اقلیم کردستان عراق رابطه وجود دارد؟ برای تبیین این پژوهش، چارچوب نظری رئالیسم تهاجمی می‌باشد. نتایج نشان داد ترکیه به‌منظور تحقق همزمان اهداف و سیاست‌ها کوشیده تا رابطه خود را با حکومت اقلیم کردستان توسعه داده و آن را به سطح رابطه استراتژیک ارتقا دهد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        400 - معضلات فدرالیسم در عراق
        احمد ساعی جهانبخش مرادی
        عده ای از پژوهشگران و صاحب نظران سیاسی، فدرالیسم را مؤثرترین شیوه برای حل معضل تأسیس دولت – ملت در جوامعی می دانند که با چند گونگی های ساختاری از قبیل قومی، نژادی و مذهبی مواجه هستند. کشور عراق نیز از آن جا که کشوری چند قومی و چند مذهبی است، هم براساس ماده چهار قا أکثر
        عده ای از پژوهشگران و صاحب نظران سیاسی، فدرالیسم را مؤثرترین شیوه برای حل معضل تأسیس دولت – ملت در جوامعی می دانند که با چند گونگی های ساختاری از قبیل قومی، نژادی و مذهبی مواجه هستند. کشور عراق نیز از آن جا که کشوری چند قومی و چند مذهبی است، هم براساس ماده چهار قانون اساسی موقت و هم براساس ماده اول قانون اساسی دائم، فدرالیسم را به عنوان شکل حکومتی خود برای دوران پس از سقوط صدام انتخاب کرده است . با این وجود، نوعی حالت پروبلماتیک و معضل مانند در مورد آینده فدرالیسم در ع راق وجود دارد و علت آن وجود بدعت گذاری ها و پاره ای از ابهامات در قانون اساسی عراق و همچنین معضلات حقوقی و عملی است که در مورد فدرالیسم در عراق وجود دارد. مقاله ی حاضر به بررسی این ابهامات و بدعت گذار ی ها پرداخته و از سوی دیگر نشان می دهد که عدم بهره گیری از تجارب مثبت و موفق سایر سیستم های فدرال و وجود مشکلات عملی همچون وضعیت جغرافیایی – سرزمینی؛ معضل توزیع ثروت اقتصادی و معضلات ناشی از وجود گفتمان های رقیب در خصوص جایگاه کردستان باعث شده است که فدرالیسمی لرزان در عراق جریان یابد و فدرالیسم با مشکلات و چالش های عدیده ای مواجه شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        401 - الگو شناسی کالبدی و فضایی خانه ایرانی در اقلیم گرم و خشک (مورد مطالعه: خانه عباسیان کاشان)
        وحید میرزایی حسن سجادزاده نسیم خانلو
        در طول تمام دوران خانه در فرهنگ ایرانیان به خصوص بعد از اسلام دارای اهمیت بسزایی است. خانه از جهت حفظ حریم خانواده به عنوان مکانی مقدس شناخته شده، دسترسی بیرون به درون خانه ایرانی دارای شبکه فضایی نظامی می‌باشد. این شبکه، فضای عمومی و خصوصی خانه را در سه‌لایه، لایه اول؛ أکثر
        در طول تمام دوران خانه در فرهنگ ایرانیان به خصوص بعد از اسلام دارای اهمیت بسزایی است. خانه از جهت حفظ حریم خانواده به عنوان مکانی مقدس شناخته شده، دسترسی بیرون به درون خانه ایرانی دارای شبکه فضایی نظامی می‌باشد. این شبکه، فضای عمومی و خصوصی خانه را در سه‌لایه، لایه اول؛ فضای باز، لایه دوم؛ فضای پوشیده و لایه سوم؛ فضای بسته مورد تفکیک قرار داده است. زیرا ورود به خانه دارای درجه اهمیت و سلسه‌مراتب دسترسی به تمام نقاط خانه ایرانی یک اصل جداناشدنی معماری سکونتگاه‌ها است. هرچند در سال‌های اخیر گسست فضایی عناصر معماری از مقیاس خرد تا کلان، کالبد سکونتگاه شهرهای تاریخی ایران را دچار بی‌هویتی نموده است. ازاین‌رو خانه‌های تاریخی ایران گنجینه‌ای از مفاهیم و الگوهای طراحی، همچنین منبع الهام برای معماری خانه‌های معاصر در دسترس است. با بازشناسی و درک صحیح نظام فضایی می‌توان شرایط آسایش بصری، استفاده بهینه از فضا را دستور کار معماری حال حاضر قرارداد. لذا پژوهش حاضر از نوع تحقیقات توسعه‌ای و از لحاظ روش از نوع تحقیقات تاریخی - توصیفی به طور خاص خانه تاریخی عباسیان کاشان را موردمطالعه قرار داده است. بررسی انجام شده بیان گر مشخصه های عناصر فضایی با هدف ایجاد سلسله مراتب، پیوستگی فضایی که خود انسجام بخش در تمام فضاها در نظام جزء به کل الگو حاکم بر معماری خانه تاریخی است، در متن مقاله الگو های ارائه شده شناسایی مفصل های انسجام بخش، به عنوان فضاهای بینابین، عامل پیوستگی ساختار فضایی سکونتگاهای ایران ارائه شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        402 - گونه‌شناسی خانه‌های تاریخی شهر همدان بر اساس معیارهای کالبدی موثر بر عملکرد اقلیمی خانه‌ها
        جواد قیاسوند ژاله صابرنژاد منصوره طاهباز فریبرز دولت آبادی
        همدان به عنوان یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران زمین، از قدمت چند هزار ساله‌ای برخوردار است. از دوره‌ی قاجار و پس از آن، آثار معماری قابل توجهی به جا مانده است که در این میان سهم خانه‌ها نیز قابل توجه است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و ماهیت آن یک تحقیق آمیخته است که از ر أکثر
        همدان به عنوان یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران زمین، از قدمت چند هزار ساله‌ای برخوردار است. از دوره‌ی قاجار و پس از آن، آثار معماری قابل توجهی به جا مانده است که در این میان سهم خانه‌ها نیز قابل توجه است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و ماهیت آن یک تحقیق آمیخته است که از روش‌های کیفی و کمی بهره می‌گیرد. در ابتدا به بررسی علمی اقلیم شهر همدان بر اساس مشخصات آب‌وهوایی بلندمدت و نیازهای اقلیمی منطقه به وسیله نرم‌افزار کلایمت‌کانسالتنت پرداخته می‌شود و سپس تعداد 33 خانه که واجد اطلاعات و مدارک کامل بودند جهت گونه‌بندی، برگزیده شد. گونه‌شناسی به عمل آمده با تحلیل ساختاری و یافتن الگوها و ویژگی‌های کالبدی مشترک خانه‌ها بر اساس شاخص‌های تاثیرگذار بر عملکرد اقلیمی آن‌ها صورت گرفته است. با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش، بیشتر خانه‌های دوره‌ی قاجار به صورت گونۀ درونگرا با حیاط مرکزی بوده است. در دوره‌ی پهلوی معماری بناهای مسکونی به لحاظ شکل و فرم وارد مرحله‌ی جدید شد. بنابراین می‌توان خانه‌های تاریخی موجود در شهر همدان را به سه گونه، بر اساس معیارهای کالبدی موثر بر عملکرد اقلیمی خانه‌ها در بازه‌ی زمانی قاجار تا پهلوی دسته بندی کرد: گونه‌ی :A خانه‌های دوره‌ی قاجار که به صورت درونگرا با حیاط مرکزی و فضای اندرونی و بیرونی بوده است. گونه‌ی B: خانه‌های مربوط به دوران اواخر قاجار و پهلوی اول که تلفیقی از گونه‌ی درونگرا و برونگرا هستند. گونه‌ی C: خانه‌هایی که با تأثیرپذیری از فرهنگ معماری غرب پلان‌ها در آن‌ها برونگرا شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        403 - تحلیل و محاسبه مناسب ترین جهت ساختمان از منظراقلیمی با استفاده از روش قانون کسینوس ها در شهر سقز
        سارا کریم زاده حسن لشکری رضا برنا مجید ولی شریعت پناهی
        پژوهش حاضر در راستای تحلیل و محاسبه مناسب ترین جهت ساختمان از منظراقلیمی با استفاده از روش قانون کسینوس ها در شهر سقز تدوین گردیده است با استفاده از روش قانون کسینوس ها مناسب ترین جهت ساختمان در شهرستان سقز ابتدا بدون در نظر گرفتن عامل باد و سپس با لحاظ نموده این عامل م أکثر
        پژوهش حاضر در راستای تحلیل و محاسبه مناسب ترین جهت ساختمان از منظراقلیمی با استفاده از روش قانون کسینوس ها در شهر سقز تدوین گردیده است با استفاده از روش قانون کسینوس ها مناسب ترین جهت ساختمان در شهرستان سقز ابتدا بدون در نظر گرفتن عامل باد و سپس با لحاظ نموده این عامل محاسبه و ارائه شده است. برای این محاسبه لازم بود ابتدا سمت و زاویه تابش برای تمام طول سال محاسبه می شد. برای این کار از نرم افزار QBasic استفاده شده است. نتایج نشان داد که با اولویت قرار دادن انرژی در دوره سرد سال برای ساختمان‌های یک طرفه جهت جنوب، ساختمان‌های دو طرفه جهت شمال غرب - جنوب شرق و جهت شمال شرق- جنوب غرب، ساختمان‌های چهارطرفه جهت شمال - جنوب و غرب - شرق، مناسب‌ترین جهات جغرافیایی برای استقرار جهت دیوار ساختمان‌ها می‌باشند. بنابراین جهات دیوارها باید حتی المقدور در جهتی بین 180 درجه (جنوب) تا 135 + (جنوب شرق) انتخاب شود. با این همه چون در ساختمان‌های دو طرفه (آپارتمانها) بالاترین مقدار انرژی به دیوار جهت جنوب شرقی می‌تابد و چون این جهت با جهت شیب توپوگرافیک شهر هم منطبق است. بهترین جهت برای ساختمان‌های آپارتمانی جهت جنوب شرقی – شمال غربی است.نقشه کالبدی شهر تهیه شده و الگوی خیابان های اصلی و فرعی شهر استخراج و میزان انطباق الگوی گسترش مساکن نشان داد که بافت قدیم شهر انطباق تقریباً کاملی با الگوی مناسب جهت گیری حاصل از تحقیق و همساز با اقلیم دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        404 - ارزیابی تاثیر اقلیم بر شکل گیری مسکن در دوره معاصر به روش آنتروپی(مورد مطالعه: محله ی رشدیه تبریز)
        محمد جدیری عباسی شهریار شقاقی جلال سالک زمانخانی سهیلا حمیدزاده خیاوی
        امروزه ساختمانها بیش از نیمی از انرژی در سراسر جهان را مصرف می کنند، که به‌طور قابل توجهی با انتشار گازهای گلخانه‌ای که ایجاد می‌کنند، به تغییرات اقلیمی و آب و هوایی دامن می‌زنند. در فرآیند گذر از معماری خانه‌های تاریخی به خانه‌های معاصر در ایران بخصوص در شهر تبریز، بای أکثر
        امروزه ساختمانها بیش از نیمی از انرژی در سراسر جهان را مصرف می کنند، که به‌طور قابل توجهی با انتشار گازهای گلخانه‌ای که ایجاد می‌کنند، به تغییرات اقلیمی و آب و هوایی دامن می‌زنند. در فرآیند گذر از معماری خانه‌های تاریخی به خانه‌های معاصر در ایران بخصوص در شهر تبریز، باید دریافت که خانه‌های تاریخی چه ارزش‌هایی را از دست داده و چه عوامل دیگری به غیراز دانش بومی، طبیعت‌گرایی و صرف جویی در انرژی، برشکل‌گیری خانه‌های معاصر تبریز منجمله محله‌ی رشدیه تبریز تاثیر گذاشته است. هدف از این تحقیق ارزیابی تاثیر اقلیم بر شکل گیری مسکن معاصر تبریز در محله رشدیه می باشد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و پیمایشی بوده و به‌منظور گردآوری اطلاعات از دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده و جامعه ی آماری شامل کل جمعیت شهرک رشدیه تبریز (6378 نفر) بوده و حجم نمونه 362 نفر تعیین شد که از طریق فرمول کوکران بدست آمد. برای پایایی سوالات از آلفای کرونباخ استفاده شده که براساس آن ضریب پایایی سوالات معادل 898/0 دست آمده است. بعد از تجزیه و تحلیل اطلاعات برای وزن‌دهی معیارها از تکنیک آنتروپی‌شانون به بررسی برهمکنش و تاثیر معیارها بر شکل‌گیری مسکن و درجه اهمیت آنها در مقایسه با یکدیگر پرداخته شده که با تقریب قابل قبول محوری بودن تمامی موارد و لزوم بکارگیری همزمان آن‌ها در طراحی نشان داده شده است. در پایان راهبردهایی جهت بهبود طراحی اقلیمی در شکل‌گیری مسکن که در آینده ساخته می‌شوند ارائه گردیده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        405 - بررسی تأثیر عناصر اقلیمی در معماری شهری: مطالعه موردی شهر جلفا
        مریم ادراکی رضا برنا ابراهیم فتاحی مسعود مهدوی
        هماهنگی ساختمان ها با شرایط اقلیمی از اهداف طراحی اقلیمی به شمار می رود. مساکن که از انسان در برابر سرما و گرما محافظت می‌نماید، پیوندبا اقلیم دارد. این پژوهش به بررسی تأثیر عناصر اقلیمی در معماری شهر جلفا پرداخته است. ، به منظور دستیابی به الگوی ساخت و ساز با هدف آسایش أکثر
        هماهنگی ساختمان ها با شرایط اقلیمی از اهداف طراحی اقلیمی به شمار می رود. مساکن که از انسان در برابر سرما و گرما محافظت می‌نماید، پیوندبا اقلیم دارد. این پژوهش به بررسی تأثیر عناصر اقلیمی در معماری شهر جلفا پرداخته است. ، به منظور دستیابی به الگوی ساخت و ساز با هدف آسایش حرارتی، به طراحی اقلیمی منطقه و اقلیم‌های مشابه و بررسی آسایش حرارتی فضای داخلی مساکن پرداخته شده است. این کار از طریق جمع‌آوری اطلاعات ازایستگاه‌های هواشناسی صورت گرفته است. پس از تعیین نوع اقلیم وضعیت زیست اقلیمی شهر جلفا بر اساس معیارهای دمای مؤثر، گیونی محاسبه شده است.جلفا به دلیل واقع شدن در یک موقعیت جغرافیایی خاص، از اقلیم نسبتاً سرد وخشکی برخوردار است. به طوری که دمای هوا در سردترین ماهبه 20- درجه می رسد و در گرم‌ترین ماه از 44 درجه فراتر می رود. لذا لزوم بررسی شرایط اقلیمی در رابطه با طراحی جهت استقرار ساختمان‌ها در فصول سرد سال با استفاده از داده های هواشناسی وضعیت زیست اقلیمی مورد بررسی قرار گرفت. داده‌ها بر پایه روش هایی تجربی نظیر ماهان، گیونی، پن واردن، الگی و تقویم نیاز اقلیمی مورد تحلیل قرار گرفته‌اند که از نتایج آن، ارائه راهکارهایی بر اساس بررسی وضعیت اقلیمی ماه‌های سال و چگونگی آسایش انسان با توجه به این شاخص ها بوده است که از جمله آن استقرار ساختمانها در جهت جنوب و جنوب غرب و جنوب شرق می باشد. نتایج نمودار آمبروترومیک و میزان دما و بارش نشان داد که جلفا در اقلیم سرد و خشک قرار گرفته است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        406 - بررسی تغییرات اقلیم شهر اهواز در رابطه با توسعه منطقه ای و برنامه ریزی شهری
        علی نظر صیدی امیر گندمکار
        شهر اهواز، از جمله شهرهای واقع در منطقه نسبتا خشک است . شهر و اقلیم، تأثیر گذاری تنگاتنگی بر یکدیگر دارند. به دلیل اهمیت این موضوع، ایـن تحقیق بر آن است که با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از مدل رتبه ای من- کندال به مطالعه تغییـرات عناصر اقلیمی شامل حداقل، حداکث أکثر
        شهر اهواز، از جمله شهرهای واقع در منطقه نسبتا خشک است . شهر و اقلیم، تأثیر گذاری تنگاتنگی بر یکدیگر دارند. به دلیل اهمیت این موضوع، ایـن تحقیق بر آن است که با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از مدل رتبه ای من- کندال به مطالعه تغییـرات عناصر اقلیمی شامل حداقل، حداکثر و متوسط دما، بارش و رطوبت اهواز در طـول دوره آمـاری2015-1965 در فرایند توسعه منطقه ای و برنامه ریزی شهری پرداخته است .نتایج به دست آمده از تحلیل داده ها نشان می دهد که با توجه به مطابقت روند های دما و بارش، بافت قدیمی شهر جهت آسایش و رفاه شهروندان ، فضاسازیهای درون شهری خود را کاملا بر اساس عناصر محیطی انجام داده است. ساخت فشرده، کوچه های باریک و سایه دار و حتی رنگ ساختمانها متأثر از این توجه می باشد. بر این اساس محور اصلی بحث، بررسی چگونگی تأثیر شرایط اقلیمی بر شهرسازی بومی ایران و نیز استخراج این اصول بکار گرفته اقلیمی در مصالح، تیپولوژی معماری، سازمان فضای شهری و عناصر شهری می باشد. که باید برای احتراز از این خشکی و پیامدهای دیگر آن، برنامه ریزی توسعه شهری و منطقـه ای در راستای مقابله با بحران و به صورت مدیریت ریسک جهت یابی شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        407 - تاثیر اقلیم بر مسئولیت مدنی مهندس ناظر و نقش وی در مدیریت و برنامه ریزی شهری
        اسماعیل واهبی سید علی ربانی موسویان
        از آنجا که عدم نظارت مناسب نسبت به پروژه های ساخت و ساز، آثار و تبعات زیان بار زیادی بر دوش شهر می گذارد به طوریکه حتی پس از اتمام پروژه چه بسا طیف وسیعی از شهروندان از این موضوع متاثر گردند. و از سوی دیگر عملکرد مناسب و دقیق در این حوزه منجر حرکت به سمت توسعه پایدار و أکثر
        از آنجا که عدم نظارت مناسب نسبت به پروژه های ساخت و ساز، آثار و تبعات زیان بار زیادی بر دوش شهر می گذارد به طوریکه حتی پس از اتمام پروژه چه بسا طیف وسیعی از شهروندان از این موضوع متاثر گردند. و از سوی دیگر عملکرد مناسب و دقیق در این حوزه منجر حرکت به سمت توسعه پایدار و تحصیل بخش قابل توجهی از اهداف مدیریت و برنامه ریزی کلان شهری می گردد. شایسته بود در تحقیقی مستقل نقش و جایگاه متصدیان امر کنترل و نظارت بر امر ساخت و ساز که نقطه ثقل تحقق کیفیت سازه های شهری محسوب می گردند مورد بررسی قرار گیرد. در همین راستا این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی پس از تبیین نوع مسئولیت مدنی مهندسین ناظر، و تاثیر اقلیم های چهارگانه جغرافیای ایران بر آن، نقش و تاثیر آن را در مدیریت و برنامه ریزی شهری مورد مطالعه قرار داد. که نتایج حاصل حاکی از آن است که با توجه به گستره وسیع مسئولیت مهندسین ناظر که مشتمل بر نتایج و پیامدهای کار وی نیز میگردد، وی میتواند در هر دو بعد مدیریت مادی و فرهنگی شهر اثر گذار بوده و در جلوگیری از سوء مدیریت شهری نقش مهمی ایفا نماید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        408 - تأثیر عوامل اقلیمی در طراحی ساختمان مسکونی با رویکرد توسعه پایدار. مورد مطالعه: اقلیم معتدل و مرطوب
        علی خیری کامران رضائی زاده مهابادی
        امروزه با توسعه و پیشرفت تکنولوژی، با توجه به بحران انرژی و سوختهای فسیلی، آلودگی‌های زیست محیطی و بحران جهانی گرمایش زمین، افزایش جمعیت و نیاز به مصرف انرژی، بشر را در شرایطی قرار داده که باعث گردیده عصر پایدار سازی آغاز شود و معماری همساز با محیط شاهد تغییرات فراوانی أکثر
        امروزه با توسعه و پیشرفت تکنولوژی، با توجه به بحران انرژی و سوختهای فسیلی، آلودگی‌های زیست محیطی و بحران جهانی گرمایش زمین، افزایش جمعیت و نیاز به مصرف انرژی، بشر را در شرایطی قرار داده که باعث گردیده عصر پایدار سازی آغاز شود و معماری همساز با محیط شاهد تغییرات فراوانی در جهت بهبود بخشیدن به این اوضاع گردد. با طراحی معماری متناسب با اقلیم و ایجاد یک الگو، می توان تاثیر زیادی بر کاهش مصرف انرژی و جلوگیری از اتلاف بی رویه انرژی و همچنین به وقوع پیوستن طرح های همساز با محیط و ساختمانهای پایدار داشت. لذا شناخت شرایط اقلیمی در هر منطقه از مهمترین عوامل در ایجاد آسایش و رفاه کاربران ساختمانها در آن منطقه و رسیدن به طراحی پایدار میباشد؛ چرا که معماری و اقلیم، ارتباط و تأثیرات مستقیمی بر یکدیگر و جغرافیای انسانی یک منطقه دارند. در این راستا از طریق مطالعات کتابخانه ای و به روش توسعه ای کاربردی، به تحلیل اقلیمی بر اساس تقسیمات چهار گانه دکتر حسن گنجی و تأثیرگذاری آن در طراحی ساختمان جهت رسیدن به معماری پایدار در اقلیم معتدل و مرطوب پرداخته میشود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        409 - شاخص‌شناسی معماری همساز با اقلیم در منطقه گرگان در راستای الگوی معماری پایدار
        وحیده مجاهد وحید قبادیان سعید تیزقلم زنوزی
        هدف پژوهش حاضر شناسایی شاخص‌های معماری بومی شهر گرگان مبتنی بر خصوصیات اقلیمی و پایداری است. این تحقیق از نوع کاربردی می‌باشد که به صورت توصیفی - تحلیلی و با بررسی نمونه‌های متعدد صورت گرفته است. جمع‌آوری داده‌ها به شکل اسنادی، میدانی، کتابخانه‌ای و مشاهده می‌باشد. نتای أکثر
        هدف پژوهش حاضر شناسایی شاخص‌های معماری بومی شهر گرگان مبتنی بر خصوصیات اقلیمی و پایداری است. این تحقیق از نوع کاربردی می‌باشد که به صورت توصیفی - تحلیلی و با بررسی نمونه‌های متعدد صورت گرفته است. جمع‌آوری داده‌ها به شکل اسنادی، میدانی، کتابخانه‌ای و مشاهده می‌باشد. نتایج نشان داد که چهار مولفه اصلی نفوذپذیری، همبستگی، تفاوت و یگانگی و نیز هشت مولفه فرعی را می‌توان برای بافت معماری و شهرسازی بومی شهر گرگان تعیین نمود. همچنین؛ شاخص‌های معماری بومی گرگان نیز در پنج دسته خلاصه می‌شوند که عبارتند از:‌ دسترسی، فضاها و حریم‌ها؛ تنظیم دما و مصرف بهینه انرژی؛ تهویه هوا؛ حفاظت در برابر رطوبت و بارندگی؛ مواد و مصالح. بیشترین مولفه بکار گرفته شده در نمونه‌های مورد مطالعه، خودبسندگی (90 درصد) و کمترین میزان مربوط به مولفه درونگرایی (18 درصد) بوده است. در مجموع، می‌توان نتیجه گرفت که با وجود فرهنگ غنی وارزشمند تاریخی و اصولی در زمینه ی معماری و شهرسازی در منطقه ، شرایط امروزی بیانگر ضعف، ناکارامدی و فقدان هویت است. عدم وجود یک الگوی مناسب ومنطبق با رویکردهای شهرسازی ایرانی- اسلامی از مهمترین مسائل امروزین شهر گرگان است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        410 - تبیین تاثیر طراحی ساختمان بر کاهش انرژی نهفته در موقعیت جغرافیایی و اقلیمی بندرعباس
        آذر زینلی خراجی نیلوفر نیک قدم سید مجید مفیدی شمیرانی
        ساختمان‌های مسکونی مسئول بخش قابل توجهی از مصرف انرژی در سراسر جهان هستند. ساخت هر مصالح و کاربرد آن در اجرای ساختمان انرژی مصرف می‌کند. این انرژی مصرف شده همان انرژی نهفته است که در کشور ما کمتر به آن پرداخته می‌شود. هدف این تحقیق کاهش مصرف انرژی نهان در ساختمان در راس أکثر
        ساختمان‌های مسکونی مسئول بخش قابل توجهی از مصرف انرژی در سراسر جهان هستند. ساخت هر مصالح و کاربرد آن در اجرای ساختمان انرژی مصرف می‌کند. این انرژی مصرف شده همان انرژی نهفته است که در کشور ما کمتر به آن پرداخته می‌شود. هدف این تحقیق کاهش مصرف انرژی نهان در ساختمان در راستای حفظ محیط زیست وتغییرات اقلیمی می باشد. در این مقاله با استناد به پیشینه تحقیق به کاهش انرژی نهفته با راهکارهای طراحی معماری پرداخته خواهد شد. ابتدا با توجه به مبانی نظری تحقیق متغیرهای مستقل تاثیر گذار تبیین می شوند. سپس انرژی نهفته یک ساختمان دراقلیم گرم ومرطوب شهر بندر عباس پس از مدل سازی مولفه های تاثیر گذار در قالب متغیرهای مستقل، متناسب با نوع ساختمان وخروجی های مقدار مصالح در نرم افزار اکسل محاسبه می‌گردد. نتایج در این مقاله شامل دو بخش نتایج نظری که محصول بررسی متون است و نتایج تجربی که از محاسبات حاصل شده و تحلیل گردیده است. دستاوردهای این پژوهش نشان می‌دهد که انرژی نهفته هر متر مربع ساختمان نمونه در موقعیت جغرافیایی و اقلیمی بندرعباس در بخش معماری 1.9 مگا ژول در هر متر مربع است که با تغییر متغیرهای طراحی تا 18.5 مگا ژول در هر متر مربع قابل تغییر می‌باشد؛ همچنین بیشترین درصد انرژی نهفته مربوط به دیوارها و کف‌ها است. نتایج این تحقیق الزام محاسبات و توجه به راهکارهای کاهش انرژی نهفته را در اقلیم گرم و مرطوب (بندرعباس) که نیاز به مصرف انرژی بیشتر دارند را برای دست اندرکاران ساختمان تاکید می‌کند . تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        411 - بررسی شکل معماری خانه‌های مسکونی مناطق گرم و خشک ایران با توجه به شرایط محیط جغرافیایی منطقه با تاکید بر حوضخانه (مطالعه موردی استان اصفهان)
        اباذر مهرعلی حسین سلطان زاده کاوه بذرافکن
        خانه‌های مسکونی مناطق جغرافیایی اقلیم گرم و خشک ایران، از جمله بناهای ارزشمند این سرزمین محسوب می‌شود. شناخت ویژگی‌های شکلی و ساختارکالبدی خانه‌های مناطق جغرافیایی اقلیم گرم و خشک ایران نه تنها سبب نگهداری و مرمت این دستاورد گرانبها در دوره‌های تاریخی گذشته این مرز و بو أکثر
        خانه‌های مسکونی مناطق جغرافیایی اقلیم گرم و خشک ایران، از جمله بناهای ارزشمند این سرزمین محسوب می‌شود. شناخت ویژگی‌های شکلی و ساختارکالبدی خانه‌های مناطق جغرافیایی اقلیم گرم و خشک ایران نه تنها سبب نگهداری و مرمت این دستاورد گرانبها در دوره‌های تاریخی گذشته این مرز و بوم خواهد بود، بلکه در شناسایی ویژگی‌ها و پتانسیل‌های نهفته موجود در این بناها نیز نقش مهم و مفیدی ایفاء خواهدکرد. پژوهش حاضر بر آن است تا به شناخت ویژگی‌های ساختاری حوضخانه در ارتباط با سایر فضاهای بناهای مسکونی پرداخته، به بررسی و تحلیل نحوه و میزان تأثیرگذاری حوضخانه در شکل گیری ساختار خانه‌های مسکونی اقلیم گرم و خشک ایران بپردازد. در همین راستا پژوهشگر ابتدا از بین شش نمونه خانه‌های مسکونی واجد حوضخانه که به صورت تصادفی از بین نمونه‌های جامعه آماری موجود انتخاب شده است به استخراج ویژگی‌های شکلی پرتکرار در فضای حوضخانه و تأثیر آن در پیدایش پلان خانه‌های مسکونی می‌پردازد. در این پژوهش روش تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی می‌باشد و روش تحلیل داده‌ها به صورت مقایسه-ای انجام گرفته است. ابزارهای به‌کارگرفته شده دراین تحقیق شامل گردآوری یافته‌های تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه‌ای، میدانی و مصاحبه با اهل فن و استادکاران است. نتایج به‌دست آمده نشان می دهد هرچند مطابق الگوی اقلیمی، ساختارکالبدی اکثر ساختمان‌های مسکونی اقلیم گرم و خشک ایران دارای محور غالب شمالی- جنوبی هستند اما همواره موقعیت استقرار فضای حوضخانه در امتداد محور غالب خانه قرار دارد؛ حتی در مواردی که امتداد اصلی و محور غالب خانه در این اقلیم به صورت شرقی- غربی تعریف شده باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        412 - بررسی و ارزیابی تاثیر پارامترهای اقلیمی بر شکل گیری معماری ساختمان ها جهت مدیریت بهینه گرمایش و سرمایش ساختمان های شهری (مطالعه موردی شهر اردبیل)
        یوسف درویشی
        بررسی ویژگی‌های اقلیمی مناطق مختلف و تعیین نوع معماری هر منطقه بر اساس آمارها و داده‌های اقلیمی، یک اصل اجتناب‌ناپذیر است، عامل مهم در معماری، انسان و راحتی و آسایش اوست. لذا تأثیر متقابل انسان و شرایط اقلیمی و مسکن از بدیهیات می‌باشد. روش تحقیق روش کتابخانه ای و میدانی أکثر
        بررسی ویژگی‌های اقلیمی مناطق مختلف و تعیین نوع معماری هر منطقه بر اساس آمارها و داده‌های اقلیمی، یک اصل اجتناب‌ناپذیر است، عامل مهم در معماری، انسان و راحتی و آسایش اوست. لذا تأثیر متقابل انسان و شرایط اقلیمی و مسکن از بدیهیات می‌باشد. روش تحقیق روش کتابخانه ای و میدانی است.برای جمع آوری اطلاعات از منابع ، کتابخانه ایی و اسنادی بهره گرفته شده است و جهت درک بهتر منابع کتابخانه ای، پژوهش میدانی از منطقه مورد مطالعه صورت گرفته است.با استفاده از اطلاعات و داده های هواشناسی وسازمان میراث فرهنگی استان اردبیل ، شاخص های اقلیمی - معماری محاسبه و برآورد شده است. عناصر اقلیمی موثر برای تحلیل آب و هوای منطقه مورد مطالعه با استفاده از نرم افزارهای excel، espss، worplat، جداول و نمودارهای مورد نیاز رسم خواهد شد.نتایج حاصل از پژوهش گویای این بحث است که معماری بناهای قدیمی شهر اردبیل کاملا" در ارتباط با وضعیت اقلیمی محل بوده و جهت استقرار این مساکن رو به جنوب و به منظور بهره گیری حداکثر از تابش خورشیدی می باشد. مصالح دیوارها از نوع خشت و گل با ظرفیت حرارتی زیاد است و در زمان معصر نیز تاثیر اقلیم در معماری ساختمان های شهری مدنظر قرار می گیرد،اما برای ساخت و طراحی معماری ساختمان ها در جهت آسایش شهروندان پیشنهاد می گردد که استقرار ساختمان های شهر به منظور کاهش کسب حداکثر انر‍‍ژی خورشیدی جهت رو به جنوب باشد . تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        413 - بررسی اقلیمی کاشان با رهیافت خانه همساز با اقلیم
        فرزاد فرناد مهدی خاکزند حدیثه کامران کسمایی غلامحسین معماریان
        مصرف سوختهای فسیلی موجب مشکلات روز افزون محیط زیستی گردیده و جایگزینی آنها با انرژی های تجدید پذیر از ضرورت های امروز جهان است. هدف از این پژوهش شناخت و بررسی مولفه‌های اقلیم کاشان جهت ارائه راهکارهای طراحی خانه همسو با اقلیم است که موجب کاهش مصرف سوختهای فسیلی و جایگزی أکثر
        مصرف سوختهای فسیلی موجب مشکلات روز افزون محیط زیستی گردیده و جایگزینی آنها با انرژی های تجدید پذیر از ضرورت های امروز جهان است. هدف از این پژوهش شناخت و بررسی مولفه‌های اقلیم کاشان جهت ارائه راهکارهای طراحی خانه همسو با اقلیم است که موجب کاهش مصرف سوختهای فسیلی و جایگزینی انرژی های تجدید پذیر گردد. محدوده مکانی پژوهش شهر کاشان و محدوده زمانی 2007 تا 2019 می باشد. روش پژوهش توصیفی تحلیلی است. در انجام این تحقیق از منابع مکتوب و اطلاعات ماهواره ای و فایل اطلاعات Energy Plus Weather شهر کاشان استفاده گردیده است. ابتدا بر اساس بررسی اطلاعات اقلیمی آماری و محاسبه انرژی تابشی جدول مخلوط تهیه گردیده و بر اساس تحلیل اطلاعات جدول راهکارهای طراحی همسو با اقلیم ارایه گردیده است. این مطالعه از بابت تحلیل مولفه های اقلیمی برای کاشان و ارائه جدول کاربردی مخلوط و برخی راهکارها که ویژه کاشان است دارای نوآوری می‌باشد. نتایج این پژوهش در دو حوزه: تبیین مولفه های اقلیمی کاشان و مقایسه آن با گذشته، و راهکارهای عملی برای رسیدن به معماری همسو با اقلیم بیان شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        414 - مروری نظام‌مند بر مقالات منتشر شده در تحلیل اثر تغییرات اقلیمی و فرم‌شهرها
        علی ملک‌عباسی شیرین طغیانی خوراسگانی امیرحسین شبانی سروش مدبری دیوید ویانا
        طی چند دهه گذشته رشد فزایندة شهرها سبب تحولات گسترده‌ای در مناطق مختلف جهان شده است. به طوری که این روند در شهرهای صنعتی و کلان‌ شهرها با فراهم شدن امکانات رفاهی موجب گسترش ابعاد فیزیکی آنها شده و تبعات مختلفی را به همراه داشته است. یکی از اثرات مهم رشد فیزیکی شهرها تحو أکثر
        طی چند دهه گذشته رشد فزایندة شهرها سبب تحولات گسترده‌ای در مناطق مختلف جهان شده است. به طوری که این روند در شهرهای صنعتی و کلان‌ شهرها با فراهم شدن امکانات رفاهی موجب گسترش ابعاد فیزیکی آنها شده و تبعات مختلفی را به همراه داشته است. یکی از اثرات مهم رشد فیزیکی شهرها تحول در فرم اولیه آنهاست که تأثیر مستقیم بر محیط اطراف خود دارد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل روند نظریه‌های متمرکز بر فرم شهرها و تغییرات اقلیمی، با روش توصیفی ـ تحلیلی و با بهره‌گیری از مرور نظام‌مند داده‌ها و خروجی ۳۹ منبع برگزیده از مجموع ۷۰۵ مقاله منتخب از پایگاه‌های داده Google Scholar ، Scopus، Web of Science و علم‌نت است که مشخص می‌کند کدام یک بر دیگری ارجحیت دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که پژوهش‌های صورت گرفته در زمینة فرم شهرها سابقة طولانی‌تری نسبت به تغییرات اقلیمی داشته اما این مطالعات همسو با تقابل این دو متغیر نبوده و هیچ برنامه‌ریزی‌ منسجمی در این خصوص صورت نگرفته است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که در نظریات مطرح شده، توسعه فیزیکی شهرها رابطه‌ای معکوس با اقلیم داشته، به مرور طی ۳۰ سال گذشته جدی‌تر ‌شده، و نظریات فرم شهری از ابتدا عاملی بازدارنده در تغییر فرم فیزیکی شهرها برای بهبود شرایط اقلیمی نبوده است. همچنین مشخص گردید که مهم‌ترین عوامل در بررسی اثرات متقابل تغییر فرم شهرها و تغییرات اقلیمی شامل شناخت موقعیت جغرافیایی، شکل و اندازه فیزیکی شهرها، فاصله شهرها از یکدیگر، فرایندها و چالشهای توسعه می‌باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        415 - تحلیل رابطه جهت و زاویه تابش خورشید و جهت‌گیری دیوار در انتقال انرژی گرمایی به داخل ساختمان در شهرهای گرمسیری (مطالعه موردی شهر لار)
        حسن لشکری زینب محمدی
        چکیده بشر از گذشته‌های بسیار دور جهت ایمن ماندن از آسیب‌های ناشی از بلایای جوی همچون توفان‌ها، سرما و گرمای شدید، تابش آفتاب، باران، برف، سیل و حملات جانوران و آسایش روانی و حفظ اموال خود دست به ساخت سرپناه و مسکن نموده است. به تجربه در واکنش به شرایط جوی و همسازی بیش أکثر
        چکیده بشر از گذشته‌های بسیار دور جهت ایمن ماندن از آسیب‌های ناشی از بلایای جوی همچون توفان‌ها، سرما و گرمای شدید، تابش آفتاب، باران، برف، سیل و حملات جانوران و آسایش روانی و حفظ اموال خود دست به ساخت سرپناه و مسکن نموده است. به تجربه در واکنش به شرایط جوی و همسازی بیشتر با شرایط اقلیمی و استفاده از پتانسیل‌های جوی و پرهیز از اثراث سوء آن جهت ساختمان، بازشوها و مصالح جهت خیابان وکوچه‌ها را به گونه‌ای انتخاب نموده است که از شرایط اقلیمی بیشترین بهره را ببرد. در این تحقیق بصورت تجربی سعی شد نقش دیوار را در میزان انتقال گرمای حاصل از تابش آفتاب (انرژی تابشی مستقیم و غیر مستقیم) را بداخل ساختمان درشهرهای گرمسیری جنوبی نشان دهد. پدیده‌ای که هزینه لازم برای مطلوب سازی هوای داخل اطاق را برای ساکنان ساختمان تعیین می‌کند. نمونه انتخابی بیانگر نقش مصالح و جهت گیری ساختمان در یک اقلیم گرم می‌باشد. در این تحقیق تجربی سه دماسنج الکلی بر روی سه دیوار در جهات غربی – شرقی و جنوبی ازیک ساختمان خوابگاه دانشگاه انتخاب و تغییرات دما بر روی دیوار در فواصل زمانی سه ساعته در طول 2 ماه اندازه‌گیری شد و نقش دیوار و جهت تابش آفتاب در طول شبانه روز درانتقال گرما به داخل ساختمان تحلیل شده است. با توجه به کاهش زاویه تابش از اوایل مهر تا پایان آذر ماه کمترین دما در دیوار داخلی در 8 تا 10 دیماه ثبت شده است. با وجود اینکه بیشترین مقدار تابش بر روی دیوار شرقی در ساعت 9 صبح و دیوار غربی در ساعت 15 بوده است، ولی دمای ثبت شده در داخل اطاق (بدنه داخلی دیوار)برای دیوار شرقی در ساعت 15 و برای دیوار غربی در ساعت 21 اتقاق افتاده است. یعنی گرما 6 ساعت بعد بداخل اطاق منتشر شده است. در صورتیکه بر روی دیوار جنوبی اوج تابش در ساعت 12 بوده ولی اوج دما در داخل اطاق ساعت 15 تا 18 اتفاق افتاده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        416 - توان‌مندی‌های اقلیم آسایش، راهبردی مناسب جهت توسعه گردشگری (مطالعه موردی:خراسان رضوی)
        محمد حسن هجرتی رضا اسماعیلی اکرم صابر حقیقت
        چکیده در این تحقیق سعی شده تا با استفاده از شاخص دما-فیزیولوژیکPET به ارزیابی و شناسایی محدوده‌های آسایش اقلیمی در سطح خراسان رضوی پرداخته شود. بدین منظور در یک دوره آماری22ساله، چهار شهر مشهد، قوچان، سبزوار و گناباد در مقیاس روزانه مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. نتایج أکثر
        چکیده در این تحقیق سعی شده تا با استفاده از شاخص دما-فیزیولوژیکPET به ارزیابی و شناسایی محدوده‌های آسایش اقلیمی در سطح خراسان رضوی پرداخته شود. بدین منظور در یک دوره آماری22ساله، چهار شهر مشهد، قوچان، سبزوار و گناباد در مقیاس روزانه مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. نتایج حاصل نشان می‌دهد دوره بدون تنش فیزیولوژیکی یا آسایش اقلیم، کوتاه بوده و برای شهر مشهد37، سبزوار42، گناباد36و قوچان51روز از سال می‌باشد. نتایج تحلیل ماهانه که بر اساس کیفیت اقلیم آسایشی صورت گرفته نشان می‌دهد مناسب‌ترین زمان سفر به شهر مشهد اردیبهشت و مهر ماه است. شهر سبزوار فقط اردیبهشت ماه و گناباد در طی آبانماه جهت فعالیت‌های گردشگری مناسب هستند. طبق نتایج حاصله بهترین شرایط اقلیم آسایشی قوچان در خرداد و مهرماه به وقوع می‌پیوندد. به نظر می‌رسد جهت مقصد گزینی سفرهای تابستانی، شهر مشهد و به‌خصوص قوچان(نواحی شمالی استان)از شرایط بهتری برخوردارند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        417 - بررسی نقش حکمروایی خوب شهری در مدیریت و برنامه‌ریزی گردشگری شهر سمنان
        عباس ملک حسینی
        چکیده مقایسه ارقام گردشگری و درآمدهای ناشی از آن در ایران ، با آمارهای جهانی ارائه شده از سوی سازمان جهانی گردشگری نشان می‌دهد که کشور ما سهم و جایگاه مناسب خود را در صنعت گردشگری کسب نکرده است. ما نه تنها در جذب گردشگر خارجی با مشکل مواجه ایم، بلکه گردشگری داخلی ما نی أکثر
        چکیده مقایسه ارقام گردشگری و درآمدهای ناشی از آن در ایران ، با آمارهای جهانی ارائه شده از سوی سازمان جهانی گردشگری نشان می‌دهد که کشور ما سهم و جایگاه مناسب خود را در صنعت گردشگری کسب نکرده است. ما نه تنها در جذب گردشگر خارجی با مشکل مواجه ایم، بلکه گردشگری داخلی ما نیز با مشکلات فراوانی دست به گریبان است. در این میان توجه به بحث شیوه های نوین تبلیغاتی با در نظر گرفتن اقلیم جغرافیایی از جمله راهکارهایی است که می‌تواند این وضعیت را بهبود ببخشد. هدف این مقاله بررسی کارآیی شیوه های نوین تبلیغاتی مبتنی بر اقلیم جغرافیایی برای توسعه گردشگری است. سؤال اصلی ای که مقاله در صدد پاسخگویی بدان است این است که شیوه های نوین تبلیغات متناسب با اقلیم جغرافیایی کدام اند و ضرورت استفاده از آن‌ها برای توسعه گردشگری از چه بسترها و عواملی نشات می گیرد؟ فرضیه ای که در پاسخ به این سؤال اصلی در صدد تحلیل آن هستیم عبارت از این است که تبلیغات نقش واسطه را میان توسعه گردشگری و توسعه ملی ایفا می‌کند و به این ترتیب باید از شگردهای مشخص تبلیغاتی، یعنی شناخت و توجه به قواعد تجارت، سنت‌ها، آداب و رسوم، زیبایی شناسی و آگاهی از جاذبه‌ها و امکانات بهره گیرد و با توجه هم‌زمان به تبلیغ و آموزش، به عنوان دو رکن از ارتباطات، نقش اساسی خود را در توسعه گردشگری ایفا کند. نتایج مقاله نیز نشان می دهد که اهمیت انتخاب صحیح حامل‌های پیام تبلیغاتی را نباید نادیده گرفت، زیرا بیشتر سهم هزینه‌های تبلیغاتی، صرف این وسایل یا رسانه‌ها می‌شود و موفقیت هر تلاش تبلیغاتی، به طور مستقیم، همبستگی کامل با انتخاب وسیله‌ای دارد که برای رساندن پیام و آگهی تبلیغ به کار می‌رود. مبلغان باید بهترین رسانه‌ها را برای تبلیغات خود گزینش کنند. در واقع بهترین آن‌ها را که با مقاصد و اهداف راهبرد تبلیغات گردشگری هماهنگ و متناسب است، انتخاب کنند و به نحوی کارآمد و اثربخش از آن بهره بگیرند. بنابراین در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه ای و مقالات علمی و پژوهشی به تحلیل و تبیین موضوع کارآیی شیوه های نوین تبلیغات مبتنی بر اقلیم جغرافیایی در راستای توسعه گردشگری پرداخته شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        418 - تحلیل ژئوپلیتیکی مولفه‌های تأثیرگذار بر آمایش منطقه مرزی ایران و اقلیم کردستان عراق
        رسول افضلی حسن کامران سید عباس احمدی محمد صادق یحیی پور
        چکیده برنامه ریزی اصولی برای ارتقا حاکمیت دولت در مناطق مرزی از ضروریات هر کشوری است. کشور ایران نیز به لحاظ شکل سرزمین، گستردگی و موقعیت جغرافیایی و ژئوپلیتیکی و تهدیدات قومی و مذهبی و رقابت کشورهای غربی و منطقه ای دارای حساسیت بالایی در مرزهای خود است. به ویژه که در م أکثر
        چکیده برنامه ریزی اصولی برای ارتقا حاکمیت دولت در مناطق مرزی از ضروریات هر کشوری است. کشور ایران نیز به لحاظ شکل سرزمین، گستردگی و موقعیت جغرافیایی و ژئوپلیتیکی و تهدیدات قومی و مذهبی و رقابت کشورهای غربی و منطقه ای دارای حساسیت بالایی در مرزهای خود است. به ویژه که در مناطق مرزی ایران اقوام و مذاهب مختلفی زندگی می کنند. علاوه بر این میزان فقر در این مناطق بالا است و گروه های واگرای قومی- مذهبی نیز در این مناطق فعالیت دارند. همچنین این مناطق به لحاظ توانمندی و ظرفیت معادن و کشاورزی و صنایع نیز ضعیف هستند. یکی از این مناطق مرز مشترک ایران با اقلیم کردستان عراق است که تمامی تهدیدات و چالش های مذکور را به همراه دارد. این امر لزوم توجه خاص دولت ایران و اقلیم کردستان عراق به برنامه ریزی منطقی و منطبق بر اقتضائات اکولوژیکی و انسانی و فرهنگی و سیاسی در این منطقه را می رساند. بنابراین در این مقاله سعی شده تا با رویکردی آمایشی به منطقه پرداخته شود و مولفه های ژئوپلیتیکی اثرگذار بر آمایش این منطقه مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. از اینرو سوال های اصلی عبارتند از: 1- مؤلفه های ژئوپلیتیکی تأثیرگذار بر آمایش منطقه ی مرزی ایران و اقلیم کردستان عراق کدامند؟ 2- این مؤلفه های ژئوپلیتیکی چگونه بر نحوه ی آمایش سرزمین منطقه ی مورد مطالعه اثر می گذارند؟ فرضیه های تحقیق نیز عبارتند از: به نظر می رسد مولفه های ژئوکالچر، جغرافیای سیاسی-امنیتی و ژئواکونومی، مولفه های ژئوپلیتیکی تأثیر گذار بر آمایش منطقه ی مرزی ایران و اقلیم کردستان عراق اند. این رساله به شیوه ای توصیفی- تحلیلی نگاشته شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        419 - طراحی تقویم زیست‌اقلیمی کار کارگران پالایشگاه گاز پارسیان شهرستان مهر
        منوچهر فرج زاده مرتضی محمدپور زهرا پربار بهنام مغانی بابک اجتماعی
        چکیده شاخص‌های رقومی متعددی برای مطالعه زیست هواشناسی و زیست‌اقلیم‌شناسی از طرف دانشمندان پیشنهاد شده است که امروزه در مطالعات آب و هواشناسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آن میان شاخص‌های ترکیبی دما – فیزیولوژی که مبتنی بر بیلان انرژی بدن انسان هستند از اعتبار بی أکثر
        چکیده شاخص‌های رقومی متعددی برای مطالعه زیست هواشناسی و زیست‌اقلیم‌شناسی از طرف دانشمندان پیشنهاد شده است که امروزه در مطالعات آب و هواشناسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آن میان شاخص‌های ترکیبی دما – فیزیولوژی که مبتنی بر بیلان انرژی بدن انسان هستند از اعتبار بیشتری برخوردار هستند. در این تحقیق با استفاده از شاخص دما - رطوبت تام (THI) و همچنین شاخص‌های دمای معادل فیزیولوژی (PET)، متوسط نظرسنجی پیش بینی شده (PMV) و شاخص دمای مؤثر استاندارد (SET) بهترین و مناسب‌ترین ساعات کاری در طول روزهای سال و با استفاده از داد‌ه‌های اقلیمی شامل دمای هوای خشک، فشار سطح زمین، رطوبت نسبی، سرعت باد و میزان ابرناکی آسمان به تفکیک سری‌های زمانی ساعات 6، 9، 12 و 15 در طول دوره آماری (1389-1373) مربوط به ایستگاه هواشناسی سینوپتیک لامرد برای کارگرانی که در محیط‌های باز در پالایشگاه گاز پارسیان واقع در شهرستان مهر مشغول به کارند، تعیین شده است. نتیجه حاصل از شاخص‌ تام و همچنین سه شاخص اخیر که از طریق مدل Ray Man انجام گرفته است، نشان می‌دهد که دوره آسایش اقلیمی در محدوده مورد مطالعه بسیار محدود بوده و عمدتاً منطبق بر ماه‌های سرد سال است. نتیجه حاصل از این مدل‌ها و شاخص‌ها، شرایط اقلیمی منطقه را در طول سال از لحاظ بیوکلیمایی نشان می‌دهد و رهنمودها و ارزیابی لازم از نظر آسایش یا عدم آسایش انسان و مناسب با ویژگی‌ها و خصوصیات اقلیمی منطقه ارائه می‌نماید که می‌تواند پایه و اساس بسیاری از برنامه‌ریزی‌ها قرار گیرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        420 - بررسی و پیش‌بینی وضعیت اقلیم آسایش گردشگری و تاثیر آن در سرمایه‌گذاری بخش گردشگری تا سال 2050 میلادی (نمونه موردی: استان فارس)
        علی شکور فرهاد ملایی
        چکیده اقلیم بخش مهمی از ظرفیت گردشگری یک منطقه را به خود اختصاص می‌دهد. در حقیقت آب و هوا و تنوع آن به عنوان یک منبع گردشگری مطرح است و اغلب گردشگران در انتخاب محل و مدت اقامت به آن توجه دارند. اقلیم معمولا به عنوان یک منبع طبیعی خاص مورد نظر بوده است؛ منبعی که قابل ت أکثر
        چکیده اقلیم بخش مهمی از ظرفیت گردشگری یک منطقه را به خود اختصاص می‌دهد. در حقیقت آب و هوا و تنوع آن به عنوان یک منبع گردشگری مطرح است و اغلب گردشگران در انتخاب محل و مدت اقامت به آن توجه دارند. اقلیم معمولا به عنوان یک منبع طبیعی خاص مورد نظر بوده است؛ منبعی که قابل تجدید است. بدین جهت اقلیم با دیگر منابع متفاوت است و مکان‌های گردشگری و حتی اقتصاد ناحیه‌ای و محلی را در مقیاس وسیعی تحت الشعاع قرار می‌دهد. در این پژوهش با استفاده از شاخص Tci و همچنین آزمون من-کندال روند تغییرات اقلیمی استان فارس و همچنین تاثیر این تغییرات در وضعیت اقلیم آسایش گردشگری در سال‌های آینده مورد بررسی قرار گرفته است. روش این پژوهش بصورت همبستگی می‌باشد. نتایج حاکی از آن است که ماه‌های فوریه (بهمن)، مارس (اسفند)، ژوئن (خرداد)، دسامبر (آذر)، و همچنین میانگین سالانه دارای روند مثبت و معنا دار بوده و رو به بهبودی هستند و بقیه ماه‌ها نیز روند ثابت دارند. همچنین بهترین ماه برای گردشگری در استان نیز ماه اکتبر(مهر) و بدترین ماه نیز ماه ژانویه (دی) می‌باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        421 - تحلیل آماری سینوپتیکی پدیده گرد‌و‌غبار در استان ایلام
        حمید بحیرایی سید محمدهادی ایازی محمدعلی رجایی حمزه احمدی
        چکیده گرد ‌و ‌غبار یکی از پدیده‌های مخرب اقلیمی است که سالانه خسارات فراوانی را به محیط زیست، جاده‌ها، ساختمان‌ها و هوای شهرها وارد می‌نماید. در این مطالعه وضعیت گرد ‌و ‌غبار استان ایلام بر اساس آمار ایستگاه‌های هواشناسی سینوپتیکی ایلام و دهلران برای دوره آماری20ساله أکثر
        چکیده گرد ‌و ‌غبار یکی از پدیده‌های مخرب اقلیمی است که سالانه خسارات فراوانی را به محیط زیست، جاده‌ها، ساختمان‌ها و هوای شهرها وارد می‌نماید. در این مطالعه وضعیت گرد ‌و ‌غبار استان ایلام بر اساس آمار ایستگاه‌های هواشناسی سینوپتیکی ایلام و دهلران برای دوره آماری20ساله و الگوهای گردشی‌تراز500هکتوپاسکال و سطح دریا از پایگاه داده‌های اقلیمی نووا در محیط نرم‌افزارهای آماریEcxelوSpssمورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در ایستگاه ایلام، ماه می‌با63روز و دسامبر با یک روز و در ایستگاه دهلران ماه جولای با22روز و ماه دسامبر با7روز به ترتیب بیشترین و کم‌ترین فراوانی گرد و غبار مشاهده شده است. در ایستگاه ایلام فصل بهار با45درصد و در ایستگاه دهلران فصل تابستان با41درصد بیشترین توزیع فصلی را دربرمی‌گیرند. در هر دو ایستگاه، همبستگی بین عناصر اقلیمی و تعداد روزهای گرد و غبار بسیار بالاست و از رابطه‌ای منطقی برخوردارند. در ایستگاه ایلام بالاترین همبستگی مربوط به متغیر باد با89درصد و در ایستگاه دهلران میانگین دما با92درصد، بیشترین همبستگی را با پدیده گرد و غبار دارد. در هر دو ایستگاه، بارش و رطوبت نسبی با پدیده گرد و غبار از همبستگی معکوس برخوردارند. در ایستگاه دهلران ضریب تعیین59درصد نشان می‌دهد که تغییرات متغیر وابسته، یعنی گرد و غبار توسط شش متغیر مستقل یا عناصر اقلیمی تبیین می‌گردد. در ایستگاه ایلام، نتایج رگرسیون چند متغیره معنی‌دار نبوده زیرا شرایط طبیعی منطقه تاثیر عناصر اقلیمی را کاهش می‌دهد. بررسی الگوهای گردشی سطح500هکتوپاسکال و تراز دریا نشان می‌دهد که در ماه ژوئیه قرارگیری هسته کم‌فشار بر روی دریای مدیترانه و زبانه‌های فرود آن که بر روی بیابان‌های عراق، سوریه و عربستان قرار دارد باعث ایجاد گرد و غبار در غرب کشور می‌گردد. با استقرار محورهای فرود سطح بالا در مناطق گرم و خشک آفریقا، عربستان و عراق که منبع اصلی گرد و غبار هستند، شرایط گرد و غباری در کشور حادث می‌گردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        422 - بررسی اقلیم، معماری و فرهنگ ماسوله با رویکرد معماری بومی از منظر انسان شناسی شهری
        یعقوب شربتیان
        چکیده معماری بومی هر منطقه بیان کننده بخشی از ویژگی‌های فرهنگ، موقعیت جغرافیای و اقلیم آن منطقه است. زیرا فرهنگ، محیط زیست و معماری بر یکدیگر اثر گذارند این موضوع در مورد معماری بومی شهر ماسوله نیز صادق است معماری ماسوله منحصر بفرد است در این منطقه حیاط و پشت بام بناهای أکثر
        چکیده معماری بومی هر منطقه بیان کننده بخشی از ویژگی‌های فرهنگ، موقعیت جغرافیای و اقلیم آن منطقه است. زیرا فرهنگ، محیط زیست و معماری بر یکدیگر اثر گذارند این موضوع در مورد معماری بومی شهر ماسوله نیز صادق است معماری ماسوله منحصر بفرد است در این منطقه حیاط و پشت بام بناهایی که در دل کوه ساخته شده‌اند محل عبور و تردد ساکنین منطقه است شهر تاریخی ماسوله مدل خوبی برای یک معماری بومی و پایدار محسوب می‌شود معماری که به فرهنگ، طبیعت و سبک زندگی مردم احترام می‌گذارد. هدف اصلی این تحقیق بررسی ابعاد فرهنگی، زیست محیطی و معماری بومی شهر ماسوله است. این پژوهش از نظر ماهیت از نوع کیفی است که در مرحله‌ی گردآوری اطلاعات از اسناد و روش‌های میدانی بویژه مشاهده‌ی مشارکتی و مصاحبه عمیق استفاده نموده؛ ضمن آنکه برای تحلیل داده ها نیز از چارچوب نظری محیط شناسی فرهنگی جولیان استیوارد سود جسته است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        423 - بررسی آسایش حرارتی در فضای آزاد جهت برنامه‌ریزی گردشگری شهرهای استان سمنان با تاکید بر شهرستان مهدی شهر
        سعید کامیابی قاسم ترحمی
        چکیده جوهر برنامه‌یزی و مدیریت گردشگری شهریشناسایی منابع و عوامل موثر در توسعه ی گردشگری و استفاده بهینه و پایدار از آنها است، که در راستای تامین نیازهای فراغتی عامه شهروندان و بازدید کنندگان در مقیاس محلی، ملی و فراملی به کار می رود. یکی از مهمترین عوامل مذکور شرایط أکثر
        چکیده جوهر برنامه‌یزی و مدیریت گردشگری شهریشناسایی منابع و عوامل موثر در توسعه ی گردشگری و استفاده بهینه و پایدار از آنها است، که در راستای تامین نیازهای فراغتی عامه شهروندان و بازدید کنندگان در مقیاس محلی، ملی و فراملی به کار می رود. یکی از مهمترین عوامل مذکور شرایط آسایش اقلیمی جهت گردشگری در فضای باز شهری می‌باشد. لذا با توجه به اهمیت آن جهت گردشگران و برنامه‌ریزان گردشگری با کمک پهنه آسایش بیوکلیمایی به پهنه بندی شهرستان‌های استان سمنان،همچون سمنان، شاهرود،دامغان،گرمسار و مهدی شهر پرداخته شد که درمیان شهرستان‌های استان،شهرستان مهدی شهر به دلیل ویژگی‌های جاذبه‌های طبیعی گردشگری خاص خود و همچنین به دلیل مطالعه کمتر در مورد آن بعنوان پایلوت و تاکید این مقاله انتخاب شد.هدف از این مقاله بررسی شرایط اقلیمی شهر مهدی شهر از لحاظ آسایش حرارتی جهت توسعه گردشگری در ماه‌ها و فصول مختلف سال از منظر اکوتوریسم است. در این مطالعه با استفاده از پارامترهای مهم اقلیمی (دما،رطوبت نسبی،باد،تابش، ساعات آفتابی و...) مستخرج از سالنامه آماری ایستگاه هواشناسی مهدی شهر(1389-1375)(سازمان هواشناسی کشور1390) و شاخص‌های زیست اقلیمی بیکر، ماهانی و ترجونگ و اولگی شرایط آسایش حرارتی منطقه در ماه‌ها و فصول مختلف سال در فضای آزاد استان سمنان در قالب نقشه با کمک نرم افزار‌های سیستم اطلاعات جغرافییای تهیه و تحلیل شد. نتایج شاخص‌های مورد استفاده نشان داد که در مهدی شهر از ماه فروردین لغایت آبان ماه (8 ماه از سال) دارای شرایط بهینه برای گردشگری در طبیعت و فضای آزاد از نظر آسایش حرارتی در ساعات شب و روز می‌باشد. هر چند که دو ماه تیر و مرداد به علت افزایش نسبی درجه حرارت این شهر دارای روزهای گرم می‌باشند اما وزش نسیم محلی کوه به دشت در طول ساعات شب و دشت به کوه در طول روز این وضعیت را به حد آسایش و قابل تحمل تبدیل می‌کند.همچنین در فروردین ماه و آبان ماه شرایط آسایشی در فضای آزاد بسیار خنک بوده که با پوشش لباس‌های مناسب فصول مذکور این شرایط تعدیل می‌یابد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        424 - ارزیابی زیست اقلیم انسانی شهر زنجان و نقش آن در طراحی مسکن
        محمدجواد حیدری محمدرضا پورمحمدی فیروز جمالی فاطمه لطفی
        چکیده تأثیرات آب و هوا بر زندگی جوامع انسانی، موجب اهمیت یافتن بررسی های زیست اقلیمی در مطالعات مربوط به برنامه ریزی شهری گردیده است. زیرا نتایج حاصل از چنین بررسی هایی می تواند راهگشای بسیاری از مسائل مربوط به طراحی و ساخت سکونتگاه های جدید و توسعه سکونتگاه های موجود أکثر
        چکیده تأثیرات آب و هوا بر زندگی جوامع انسانی، موجب اهمیت یافتن بررسی های زیست اقلیمی در مطالعات مربوط به برنامه ریزی شهری گردیده است. زیرا نتایج حاصل از چنین بررسی هایی می تواند راهگشای بسیاری از مسائل مربوط به طراحی و ساخت سکونتگاه های جدید و توسعه سکونتگاه های موجود باشد. در این پژوهش سعی شده تا با مطالعه شرایط زیست اقلیمی حاکم بر شهر زنجان، به ارائه الگویی مناسب جهت طراحی و ساخت مسکن پرداخته شود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که در شهر زنجان: 1- مشکل عمده در رابطه با آسایش انسانی غالب بودن سرما در بیش از 6 ماه از سال است. 2- باید از طرح‌های متراکم و فشرده در ساخت و سازها استفاده کرد. 3- ساختمان‌ها باید به سمت جنوب ساخته شوند. 4- داشتن پنجره ای در دیوار جنوبی ساختمان لازم است. 5-گرم کردن درون ساختمان در فصل سرد ضروری است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        425 - بررسی کارآیی تبلیغات در راستای گردشگری مبتنی بر جغرافیایی شهری
        علی دلاویز حسین کیخائی
        چکیده مقایسه ارقام گردشگری و درآمدهای ناشی از آن در ایران ، با آمارهای جهانی ارائه شده از سوی سازمان جهانی گردشگری نشان می‌دهد که کشور ما سهم و جایگاه مناسب خود را در صنعت گردشگری کسب نکرده است. ما نه تنها در جذب گردشگر خارجی با مشکل مواجه ایم، بلکه گردشگری داخلی ما نی أکثر
        چکیده مقایسه ارقام گردشگری و درآمدهای ناشی از آن در ایران ، با آمارهای جهانی ارائه شده از سوی سازمان جهانی گردشگری نشان می‌دهد که کشور ما سهم و جایگاه مناسب خود را در صنعت گردشگری کسب نکرده است. ما نه تنها در جذب گردشگر خارجی با مشکل مواجه ایم، بلکه گردشگری داخلی ما نیز با مشکلات فراوانی دست به گریبان است. در این میان توجه به بحث شیوه های نوین تبلیغاتی با در نظر گرفتن اقلیم جغرافیایی از جمله راهکارهایی است که می‌تواند این وضعیت را بهبود ببخشد. هدف این مقاله بررسی کارآیی شیوه های نوین تبلیغاتی مبتنی بر اقلیم جغرافیایی برای توسعه گردشگری است. سؤال اصلی ای که مقاله در صدد پاسخگویی بدان است این است که تبلیغات چه نقشی در رونق و شکوفایی گردشگری شهری می تواند ایفا کند؟ فرضیه ای که در پاسخ به این سؤال اصلی در صدد تحلیل آن هستیم عبارت از این است که تبلیغات نقش واسطه را میان توسعه گردشگری و توسعه ملی ایفا می‌کند و به این ترتیب باید از شگردهای مشخص تبلیغاتی، یعنی شناخت و توجه به قواعد تجارت، سنت‌ها، آداب و رسوم، زیبایی شناسی و آگاهی از جاذبه‌ها و امکانات بهره گیرد و با توجه هم‌زمان به تبلیغ و آموزش، به عنوان دو رکن از ارتباطات، نقش اساسی خود را در توسعه گردشگری ایفا کند. نتایج مقاله نیز نشان می دهد که اهمیت انتخاب صحیح حامل‌های پیام تبلیغاتی را نباید نادیده گرفت، زیرا بیشتر سهم هزینه‌های تبلیغاتی، صرف این وسایل یا رسانه‌ها می‌شود و موفقیت هر تلاش تبلیغاتی، به طور مستقیم، همبستگی کامل با انتخاب وسیله‌ای دارد که برای رساندن پیام و آگهی تبلیغ به کار می‌رود. مبلغان باید بهترین رسانه‌ها را برای تبلیغات خود گزینش کنند. در واقع بهترین آن‌ها را که با مقاصد و اهداف راهبرد تبلیغات گردشگری هماهنگ و متناسب است، انتخاب کنند و به نحوی کارآمد و اثربخش از آن بهره بگیرند. بنابراین در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه ای و مقالات علمی و پژوهشی به تحلیل و تبیین موضوع کارآیی شیوه های نوین تبلیغات مبتنی بر اقلیم جغرافیایی در راستای توسعه گردشگری پرداخته شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        426 - اثر تغییر اقلیم و نوسانات الگوی گردش‌های جوی بر روی رودخانه مرزی ارس
        محمد حسن نامی مهدی خزایی
        چکیده در این پژوهش به بررسی اثر تغییر اقلیم و نوسانات الگوی گردش‌های جوی بر روی رودخانه مرزی ارس پرداخته شده است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که دلیل اصلی پدیده تغییر اقلیم، انتشار بیش از حد گازهای گلخانه‌ای در جو می‌باشد. علت افزایش گازهای گلخانه‌ای خصوصا دی اکسیدکربن (به ع أکثر
        چکیده در این پژوهش به بررسی اثر تغییر اقلیم و نوسانات الگوی گردش‌های جوی بر روی رودخانه مرزی ارس پرداخته شده است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که دلیل اصلی پدیده تغییر اقلیم، انتشار بیش از حد گازهای گلخانه‌ای در جو می‌باشد. علت افزایش گازهای گلخانه‌ای خصوصا دی اکسیدکربن (به عنوان موثرترین گاز گلخانه‌ای موجد تغییر اقلیم) در سال‌های اخیر عمدتا افزایش سوخت‌های فسیلی، احتراق و جنگل‌زدایی است. بنابراین افزایش‌های اخیر به طور عموم نتیجه فعالیت‌های بشری بوده است. حوضه رودخانه ارس هم از اثرات زیانبار تغییر اقلیم و به تبع آن تغییر در الگوی گردش‌های جوی در امان نبوده است، به طوری که نوسانات ایجاد شده سبب شده تا الگوهای بارشی حوضه رودخانه ارس تغییر مکان داده و عمدتا به سمت عرض‌های جغرافیایی بالا متمایل شده‌اند. همین امر موجب شده تا بارش در حوضه رودخانه ارس نه تنها کاهش یابد بلکه نوع بارش‌ها هم تغییر پیدا کند. هم‌چنین حساس بودن جریان پایه این رودخانه نسبت به آب سرشاخه‌های ورودی از کشورهای ایران، ترکیه، آذربایجان و ارمنستان، هر گونه احداث سد یا بند بر روی این سرشاخه‌ها که موجب کاهش آب ورودی به رودخانه ارس شود، احتمال وقوع تنش‌های مرزی و خدشه‌دار شدن روابط سیاسی به ویژه در ارتباط با مسائل انرژی از جمله آب را افزایش می‌دهد تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        427 - تحلیل ژئوپلیتیکی اثرات تغییر اقلیم بر توسعه پایدار کشور ایران‌(‌متغیر تعدیل گر تصمیمات سیاسی)
        محمد بصیری صدر محمد اخباری عبد الرضا فرجی راد رضا برنا
        چکیده بزرگ‌ترین تهدید زیست‌محیطی امروز گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی است. اثرات تغییر اقلیم منجر به کمبود آب و غذا، بیماری، بیکاری و مهاجرت، فقر، تنش‌ها در خصوص منابع و بی‌ثباتی جهانی می‌شود. هدف از انجام این پژوهش تحلیل ژئوپلیتیکی اثرات تغییر اقلیم در کشور و تأثیر آن ب أکثر
        چکیده بزرگ‌ترین تهدید زیست‌محیطی امروز گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی است. اثرات تغییر اقلیم منجر به کمبود آب و غذا، بیماری، بیکاری و مهاجرت، فقر، تنش‌ها در خصوص منابع و بی‌ثباتی جهانی می‌شود. هدف از انجام این پژوهش تحلیل ژئوپلیتیکی اثرات تغییر اقلیم در کشور و تأثیر آن بر توسعه پایدار با توجه به تصمیمات سیاسی دولتمردان است. این مقاله از نوع توصیفی، تحلیلی و با روش پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل صاحب‌نظران و متخصصین شاغل در سازمان‌های هواشناسی، محیط‌زیست و پدافند غیرعامل است و پرسشنامه بر اساس شاخص‌های اثرات تغییر اقلیم، توسعه پایدار و تصمیمات سیاسی طراحی و در بین آن‌ها توزیع گردید که تعداد 60 پرسشنامه جمع‌آوری شد و با استفاده از نرم‌افزار (pls) فرضیه تحقیق اثبات گردید. بر اساس یافته‌ها اثرات تغییر اقلیم با توسعه پایدار رابطه معنادار و معکوس دارد، همچنین بین تأثیرات تصمیمات سیاسی بر توسعه پایدار ایران رابطه معناداری و معکوس وجود دارد. درنهایت تصمیمات سیاسی در تأثیر تغییرات اقلیم بر توسعه پایدار ایران اثر تعدیل گر ندارد. بدین معنی که برخلاف سایر کشورهای توسعه‌یافته و حتی در حال توسعه، تصمیمات سیاسی گرفته شده در دولت در کاهش اثرات تغییر اقلیم در کشور مؤثر نبوده است. در پایان بر لزوم مشارکت دولت در اجرای روش‌های مؤثر از جمله آبخیزداری و استفاده از انرژی‌های پاک جهت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای برای سازگاری با اثرات تغییر اقلیم تأکید شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        428 - تحلیل آسیب‌پذیری شهرهای کشور از شاخص‌های حدی بارشی در دوره (2010-1981)
        حمیده دالایی منوچهر فرج زاده امیر گندم کار محمد حسن نامی
        چکیده: شهرها به دلیل تغییر گسترده در شرایط هیدرولوژیکی حوزه هایی که در آن واقع شده اند و وجود زیرساخت های حیاتی وسیع، به طور فزاینده ای نسبت به تغییر در الگوهای رویدادهای بارش ناشی از تغییرات اقلیمی و سیلاب های منتج از آن آسیب پذیر هستند. در این مقاله نیز با استفاده از أکثر
        چکیده: شهرها به دلیل تغییر گسترده در شرایط هیدرولوژیکی حوزه هایی که در آن واقع شده اند و وجود زیرساخت های حیاتی وسیع، به طور فزاینده ای نسبت به تغییر در الگوهای رویدادهای بارش ناشی از تغییرات اقلیمی و سیلاب های منتج از آن آسیب پذیر هستند. در این مقاله نیز با استفاده از شاخص های بارشی پیشنهادی کمیسیون اقلیم شناسی هواشناسی جهانی(CCL) به استخراج داده ها و محاسبه شاخص ها در محیط RCLIMEX و پهنه بندی و وزن دهی سلسله مراتبی(AHP) در سیستم اطلاعات جغرافیایی(Arc GIS) پرداخته و درنهایت مناطق آسیب پذیر ایران از بارش های حدی در 5 طبقه پهنه بندی شد .نتایج نشان داد که فراوانی شاخص های بارش کاهش و روند شدت رخداد آنها در مناطق سواحل خزر، شمالغرب و غرب ایران در دوره مورد مطالعه افزایش داشته است تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        429 - تامین آسایش حرارتی فضای معماری در اقلیم گرم و خشک ایران با بهره مندی از رفتار حرارتی زمین(مطالعه موردی: استفاده از زمین در خانه‌های سنتی مناطق گرم و خشک ایران)
        محمد رضا نادی دکترعباس ملک حسینی حسین صالحی احمد فتحی نجف آبادی
        چکیده روند نامطلوب ساخت و ساز و عدم همسازی با کیفیات آب و هوایی بومی، صدمات جبران ناپذیری را بر طبیعت، محیط زیست پیرامونی و اقلیم جهانی زده است. روند صعودی مصرف منابع محدود فسیلی، افزایش بیشینه دمای هوا، رشد بیابانزایی، و ازدیاد هزینه‌های ساختمانی، از اثرات معماری نا أکثر
        چکیده روند نامطلوب ساخت و ساز و عدم همسازی با کیفیات آب و هوایی بومی، صدمات جبران ناپذیری را بر طبیعت، محیط زیست پیرامونی و اقلیم جهانی زده است. روند صعودی مصرف منابع محدود فسیلی، افزایش بیشینه دمای هوا، رشد بیابانزایی، و ازدیاد هزینه‌های ساختمانی، از اثرات معماری نا آشنا با اقلیم محلی است. در این میان، مناطق گرم و خشک، از این هجمه ی نامناسب ساختمانی- بویژه در کشور در حال توسعه ی ایران - در امان نیستند. با توجه به خطری چنین هولناک، تمامی جهان رو به انواع توسعه ی پایدار گذاشته که این مهم در مورد مناطق خشک و بیابانی با وجود محدودیتهای جغرافیایی نیز صادق است. این در حالی است که در ایران – با وجود منابع وافر انرژیهای طبیعی و تجارب گرانقدر معماری کهن اقلیمی-طی سالیان گذشتهبه دلیل عدم توجه به این داشته‌های فرهنگی و طبیعی، شاهد تولید انواع هزینه‌های ساختمانی و اقلیمی- در بخش خانگی بیش از 42% از کل سبد مصرفی انرژی کشور - بوده که نتیجه آن تخریب شرایط زیستی بوده است. از اینرو، این پژوهش بر آن است تا با روش توصیفی – تحلیلی و با مطالعات کتابخانه ای، پس از بررسی حجم مصرف انرژی و لزوم جایگزینی پایداری در معماری ملی و جهانی، در جهت هدف پژوهش به معرفی یکی از پایدارترین راهکارهای معماری در بومهای گرم و خشک، یعنی ارتباط با زمین و اصول آن پرداخته، و پس از شناخت ارتباط معنادار رفتار دما با عمق، جنس و تراکم خاک در مناطق گرم و خشک ایران – شاخص شهر یزد-سابقه ی این روش را در معماری سنتی کویری کشور کاویده، و سرانجام راهکارهایی را برای استفاده ی بهینه زمین در تامین شرایط آسایش دمایی - گرمایش و سرمایش ایستا - در معماری مسکونی گرم و خشک ایران پیشنهاد دهد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        430 - مطالعه شاخص‌های CP،ET و TCI بر ارزیابی آسایش انسان (مطالعه موردی: استان خوزستان)
        رضا برنا فریده اسدیان
        چکیده آسایشاقلیمییکیازمهمترینعواملمؤثردرزندگیانساناستوشناختشرایطزمانیومکانیاینمسئلهنقشاثرگذاریدربرنامه‌ریزی برایرفاهوپیشرفتجامعهانسانیدارد.هدفازاینمطالعهبررسیشاخص‌هایزیستاقلیمیبرارزیابیآسایشانساندراستانخوزستانمی‌باشد.پژوهشحاضرازنظرروشتحقیقتوصیفی-تحلیلیوازنظرهدفکاربردیا أکثر
        چکیده آسایشاقلیمییکیازمهمترینعواملمؤثردرزندگیانساناستوشناختشرایطزمانیومکانیاینمسئلهنقشاثرگذاریدربرنامه‌ریزی برایرفاهوپیشرفتجامعهانسانیدارد.هدفازاینمطالعهبررسیشاخص‌هایزیستاقلیمیبرارزیابیآسایشانساندراستانخوزستانمی‌باشد.پژوهشحاضرازنظرروشتحقیقتوصیفی-تحلیلیوازنظرهدفکاربردیاست.دراینتحقیق،بهمنظورارزیابیشرایطاقلیمآسایشبااستفادهازشاخص‌هایبیوکلیماییبیکر(CP)،دمایمؤثر(ET)واقلیمگردشگری(TCI)وداده‌هایاقلیمیطیدورهآماری20ساله(1392-1372)شرایطآسایشیدرمناطقمختلفاستانخوزستانتجزیهوتحلیلگردید.درنهایتپسازمحاسبهضرایبشاخص‌هایزیستاقلیمی،براینشاندادنبهترتغییراتضریبآسایشحرارتیدراستانخوزستانپهنهبندیهریکازشاخص‌هابهوسیلهنرمافزارGISصورتگرفت.بررسیشاخص‌هایزیستاقلیمینشاندادکهاستانخوزستاندرطولسالباداشتنتنوعبیوکلیمایی،ازشرایطبسیارگرمتابسیارخنکبرخورداراست.اواخربهاروطولتابستانازمحدودهآسایشبیوکلیماییخارجاست،ولیدرفصولپاییز،زمستانونیمهاولفروردینماهباتوجهبهبرودتهوا،شرایطآسایشبهتریبراستانحاکماست. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        431 - ارزیابی شرایط اقلیم برای گردشگری ورزشی در شهرستان رودسر
        بهمن رمضانی گورابی حسن فرج زاده روشنک مرادیان حقی گروسی
        چکیده گردشگری ورزشی بخشی از گردشگری است که با بهره گیری از ورزش به عنوان یک پدیده مثبت و فراملی عمل می‌کند. توجه به برنامه‌ریزی برای گردشگری ورزشی از زمانی آغاز شد که مکان‌های طبیعی به عنوان یکی از مقاصد گردشگری انتخاب شدند. اگر گردشگری ورزشی بطور مطلوب طرح ریزی شود م أکثر
        چکیده گردشگری ورزشی بخشی از گردشگری است که با بهره گیری از ورزش به عنوان یک پدیده مثبت و فراملی عمل می‌کند. توجه به برنامه‌ریزی برای گردشگری ورزشی از زمانی آغاز شد که مکان‌های طبیعی به عنوان یکی از مقاصد گردشگری انتخاب شدند. اگر گردشگری ورزشی بطور مطلوب طرح ریزی شود می تواند ضمن حفاظت و مدیریت بهینه منافعی را برای جوامع بومی و اقتصاد محلی به همراه داشته باشد. اقلیم از پدیده‌هایی است که تأثیر بسیار زیادی بر گردشگری از جمله گردشگری ورزشی دارد. در این پژوهش با استفاده ازروش بیکر، شاخص دمای معادل فیزیولوژی و مدل کی و ومپلو به بررسی و شناسایی محدوده ی زمانی مناسب برای گردشگری ورزشی شهرستان رودسر پرداخته شده است. جهت ارزیابی شرایط اقلیم برای گردشگری ورزشی، میانگین ماهانه درجه حرارت، رطوبت نسبی، بارش، فشار بخار، سرعت باد و پوشش ابر 5 ایستگاه هواشناسی رامسر، هراتبر، کاکرود، اسپیلی و شلمان طی دوره آماری 15 ساله (1389 -1375) استفاده گردید. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که منطقه مورد مطالعه درماه‌های خرداد،تیرو شهریور برای فعالیت‌های گردشگری ورزشی مناسب بوده و شرایط آسایش زیست اقلیمی‌( بیو کلیماتیک )در این ماه‌ها برقرار است. با تکیه بر نتایج این پژوهش انتظار می رود مسوولان با برنامه‌ریزی صحیح بتوانند به توسعه اقتصادی، افزایش درآمد و بالا بردن سطح اشتغال منطقه کمک نمایند تا شرایط مساعدی برای گردشگری ورزشی، تمرکز جمعیت گردشگر و مجال استفاده ی آیندگان برای ورزش وتفریح در محیط‌های طبیعی فراهم آید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        432 - تعیین تقویم زمانی اقلیم گردشگری در راستای توسعه و برنامه ریزی توریسم (مطالعه موردی: استان مرکزی)
        رضا برنا
        چکیده مطالعات اقلیمی نقش مهمی بر توسعه و برنامه ریزی توریسم ایفا می‌نماید. با ارزیابی اقلیم آسایش مناطق مستعد گردشگری می‌توان تقویم اقلیم گردشگری استان مرکزی را تهیه کرده و جهت استفاده در برنامه ریزیهای زیر ساختی توسعۀ توریسم ارائه کرد. برای این پژوهش، 6 ایستگاه سینوپت أکثر
        چکیده مطالعات اقلیمی نقش مهمی بر توسعه و برنامه ریزی توریسم ایفا می‌نماید. با ارزیابی اقلیم آسایش مناطق مستعد گردشگری می‌توان تقویم اقلیم گردشگری استان مرکزی را تهیه کرده و جهت استفاده در برنامه ریزیهای زیر ساختی توسعۀ توریسم ارائه کرد. برای این پژوهش، 6 ایستگاه سینوپتیک (اراک، ساوه، خمین، تفرش، کمیجان و دلیجان) انتخاب شدند، سپس به ارزیابی اقلیم گردشگری استان مرکزی با استفاده از داده های اقلیمی مشترک ایستگاه های منتخب طی دوره آماری 10 ساله (1391- 1382) در محیط GIS با استفاده از شاخص TCI اقدام شد. همچنین نتایج حاصل از بررسی با شاخص TCI نشان داد که بهترین زمان برای جذب گردشگران به استان مرکزی ماه‌های مهر با کسب نمره TCI 92، خرداد با کسب نمره TCI 91، شهریور با کسب نمره TCI 89، اردیبهشت با کسب نمره TCI 88، دارای شرایط زیست اقلیمی عالی و ماه‌های تیر و مرداد با کسب نمره TCI 72 تا 74 دارای شرایط زیست اقلیمی خوب می‌باشند. در واقع اواسط بهار و تابستان و اوایل پاییز، بهترین شرایط توسعه گردشگری در منطقه مورد مطالعه فراهم است. در استان مرکزی بین ایستگاه‌های منتخب، ایستگاه تفرش از فراوانی شرایط آسایش بیشتری برای اقلیم گردشگری برخوردار است. ایستگاه تفرش 6 ماه از سال و ایستگاه‌های اراک، ساوه، خمین، کمیجان و دلیجان، 3 تا 4 ماه از سال در شرایط محیطی ایده آلی قرار دارند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        433 - تحلیل شکل‌گیری تعاملات اجتماعی در مسکن روستایی اقلیم معتدل و مرطوب با استفاده از روش چیدمان فضا در مسکن جلگه‌ای گیلان
        مهرداد رازجو مهرداد متین عقیل امامقلی
        چکیده ازدیاد جمعیت، کثرت تنوعات اجتماعی و فرهنگی و در نتیجه کنار گذاشته شدن الگو‌های بومی در طراحی مسکن، ضرورت انجام پژوهش در زمینه رابطه تعاملات اجتماعی و نوع طراحی مسکن را دو چندان کرده است. معماری حاشیه خزر، از نمونه‌های بسیار کارآمد معماری بومی در اقلیم معتدل و مرطو أکثر
        چکیده ازدیاد جمعیت، کثرت تنوعات اجتماعی و فرهنگی و در نتیجه کنار گذاشته شدن الگو‌های بومی در طراحی مسکن، ضرورت انجام پژوهش در زمینه رابطه تعاملات اجتماعی و نوع طراحی مسکن را دو چندان کرده است. معماری حاشیه خزر، از نمونه‌های بسیار کارآمد معماری بومی در اقلیم معتدل و مرطوب ایران است که در تعامل و رابطه تنگاتنگ با عوامل محیطی طبیعی و انسانی مانند جغرافیا، اقلیم، اقتصاد، فرهنگ و شرایط اجتماعی به خوبی پاسخگوی کلیه نیازهای اقلیمی، فرهنگی و اجتماعی ساکنین بومی بوده است. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که مسکن روستایی اقلیم معتدل و مرطوب در فضای جلگه ای گیلان چگونه بر شکل گیری تعاملات اجتماعی منطقه تاثیرگذار بوده است؟ فرضیه ای را که برای پاسخگویی به سؤال اصلی مقاله در پی آزمون آن هستیم این است که به نظر می‌رسد معماری بومی اقلیم معتدل و مرطوب ایران به دلیل آن که در تعامل متقابل با عوامل محیط طبیعی و انسانی شکل گرفته است نوع خاصی از تعاملات اجتماعی را نیز شکل داده است. روش پژوهش مورد استفاده در مقاله، توصیفی- تحلیلی و برای تبیین یافته های مقاله نیز از نرم افزارهای تخصصی و تکنیک چیدمان فضا استفاده شده است. نمونه‌های مورد مطالعه به صورت غیر تصادفی انتخــاب گردیده و با استفاده از تکنیک چیدمان فضا نمودار توجیهی برای هر نمونه ترسیم و سپس به وسیله روشهای نرم افزاری، مؤلفه‌های تعاملات اجتماعی در سه مقیاس خرد، میانی و کلان، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که الگوی مسکن روستایی جلگه ای گیلان، دارای ساختار یک لایه و از عمق کمی برخوردار است. ایوان و تالار در معماری خانه‌های روستایی اقلیم معتدل و مرطوب، فضاهایی اجتماع‌پذیر بوده بیشترین ارتباط بین خانه و فضای بیرون از طریق ایوان و دسترسی به سایر فضاها نیز از طریق ایوان و سپس تالار انجام می‌شود. ایوان کم‌عمق و هم‌پیوند‌ترین عنصر فضایی است که وظیفه ارتباطی بین فضای بیرونی و سایر فضاها را داشته و تالار در مرتبه بعدی قرار می‌گیرد. تالار با قرار گیری در عمق میانه و ارتباط کمتر با دیگر فضاها، فضایی نیمه‌خصوصی و مناسب جهت مناسبات و تعاملات اجتماعی را فراهم می‌آورد. Abstract Population growth, plurality of social and cultural diversity and as a result, abandoning canvas patterns in the design of housing, has done the need for research on the relationship between social interactions and the type of housing design is twofold. The Caspian margin architecture is one of the most effective examples of native architecture in the moderate and humid climate of Iran which interacts and closely interacts with natural and human environmental factors like geography, climate, economics, culture, and social conditions, it has responded well to all the climatic, cultural and social needs of indigenous inhabitants. The main question of the present article is that rural housing in a moderate and humid climate in the plain space of Gilan how has the region affected the formation of social interactions? The hypothesis we are testing to answer the main question of the article is that the architecture of the moderate and humid climate of Iran seems to be due to its interaction with natural and human factors, a particular type of interactions Social has also shaped. The research method used in the article is descriptive-analytical and for the explanation of the findings of the article, specialized software and space layout techniques have been used. The samples were randomly selected and using space layout technique, a graph of justification was drawn for each sample, and then by software methods, the components of social interaction in three macro, middle and macro scales were investigated. The results show that the rural housing model of Gilan plain has a single-layer structure with a small depth. Porch and Hall in the architecture of rural houses in a moderate and humid climate, Spaces are social the greatest connection between the home and the outside through the porch and access to other spaces is also done through the porch and then the hall. The porch is the diminutive and interconnected element of space which has a duty to communicate between outer space and other spaces and the hall is next. The hall is located in the middle depth and less connected with other spaces, provides a semi-private space suitable for social relationships and interactions. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        434 - ارزیابی تأثیر اصول معماری بیوفیلیک در کیفیت طراحی مسکن در اقلیم شمال ایران (مطالعه موردی: شهر گرگان)
        محمد رضا قربانی پارام سیروس باور هادی محمودی نژاد
        چکیده گسست از طبیعت و نظام‌های طبیعی در جریان زیست روزمره‌ی انسان شهرنشین یکی از دغدغه‌های مهم دوران معاصر تلقی می‌شود. یکی از فضاهای حائز اهمیت معماری مسکن می‌باشد. مسکن به عنوان یکی از پدیده‌های واقعی نخستین مسائلی است که بشر همواره با آن دست به گریبان بوده و در تلاش أکثر
        چکیده گسست از طبیعت و نظام‌های طبیعی در جریان زیست روزمره‌ی انسان شهرنشین یکی از دغدغه‌های مهم دوران معاصر تلقی می‌شود. یکی از فضاهای حائز اهمیت معماری مسکن می‌باشد. مسکن به عنوان یکی از پدیده‌های واقعی نخستین مسائلی است که بشر همواره با آن دست به گریبان بوده و در تلاش برای یافتن پاسخی مناسب و معقول برای آن بوده است و مسکن به عنوان نیاز اساسی مطرح است، لذا توجه به مسکن به عنوان یک سرپناه، باید بتواند شرایط لازم را برای رشد فردی هر یک از افراد خانواده فراهم آورد و همچنین نیازهای روحی و روانی آنان را مرتفع سازد، حائز اهمیت است. طراحی بیوفیلیک به عنوان ابزاری توسط معماران استفاده می‌شود تا افراد داخل ساختمان‌ها را به طبیعت خارج از آن از طریق الگوهای و پارامترهای طراحی مربوطه به هم پیوند دهد. این الگوها در هر دو محیط داخلی و خارجی کاربردهای گسترده‌ای دارند و مزایای فیزیولوژیکی، شناختی و روانی به همراه دارند. لذا هدف این مقاله ارزیابی تأثیر اصول معماری بیوفیلیک در کیفیت طراحی مسکن در اقلیم شمال ایران است. پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی _ تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات نیز به صورت اسنادی و میدانی می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که توجه به اصول و شاخص‌های معماری بیوفیلیک در حین طراحی و اجرای مجتمع‌های مسکونی در نواحی شمال ایران در ارتقای کیفیت آن‌ها و به تبع آن افزایش میزان رضایتمندی ساکنان آن‌ها، تأثیر عمده‌ای دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        435 - سنجش عوامل مؤثر بر تاب‌آوری اقلیمی (نمونه موردی: شهر تبریز)
        ساناز منافلویان زهرا سادات سعیده زرآبادی مصطفی بهزادفر
        چکیده یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های قرن حاضر، پدیده تغییر اقلیم می‌باشد. افزایش تعداد و شدت بروز بلایای طبیعی تحت تأثیر این تغییرات، منجر به پیامدهای ناگوار در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی در شهرها شده است. از طرفی دیگر، در دهه‌های اخیر، تلاش‌های جهانی و دید أکثر
        چکیده یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های قرن حاضر، پدیده تغییر اقلیم می‌باشد. افزایش تعداد و شدت بروز بلایای طبیعی تحت تأثیر این تغییرات، منجر به پیامدهای ناگوار در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی در شهرها شده است. از طرفی دیگر، در دهه‌های اخیر، تلاش‌های جهانی و دیدگاه‌های مختلفی برای کاهش عواقب مخرب تغییرات اقلیمی ارائه شده است. یکی از مهم‌ترین راهکارها در مقابله با این مسائل، رویکرد تاب‌آوری شهری در پاسخ به تغییرات اقلیمی است که تحت عنوان تاب‌آوری اقلیمی مطرح می‌باشد. مطالعات محققان شهری نشان‌دهنده آن است که تاب‌آوری اقلیمی در چهار بعد بوم شناسانه، اجتماعی، کالبدی و نهادی می‌تواند به این چالش‌ها پاسخ دهد. شهرهای ایرانی نیز در سال‌های اخیر تحت تأثیر این تغییرات قرار گرفته‌اند، از جمله شهر تبریز که با افزایش شدید دما و تشدید رویدادهای آب‌وهوایی نظیر سیل مواجه شده است و این امر ضرورت پاسخ به این تغییرات را افزایش داده است. ازاین‌رو، هدف تحقیق حاضر تعیین مهم‌ترین عوامل تاب‌آوری در پاسخ به تغییرات اقلیمی (به ویژه رویدادهای آب‌وهوایی) در تبریز می‌باشد. روش این تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی، به صورت کیفی و مبتنی بر مطالعات اسنادی است و از آنجا که به دنبال شناخت و حل مشکل می‌باشد، در حوزه پژوهش‌های کاربردی قرار می‌گیرد. همچنین برای تحلیل عوامل، از روش تاپسیس استفاده می‌شود. نتایج بیانگر آن است که مهم‌ترین عوامل تاب‌آوری اقلیمی در شهر تبریز عبارت‌اند از: بهره‌مندی از نیروی متخصص و ماهر در مدیریت بلایا، حفاظت از زیرساخت آبی، استفاده از حمل‌ونقل عمومی و همچنین تأمین امنیت غذایی. از این‌رو عوامل مؤثر بر تاب‌آوری اقلیمی در شهر تبریز، حائز هر دو ویژگی انطباقی و کاهشی هستند و باید جهت تاب‌آوری ساختن تبریز در برابر مخاطرات طبیعی ناشی از تغییرات اقلیمی، مورد استفاده قرار گیرند تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        436 - اسطوره دریا در داستان‌های بوشهر
        ثریا آقایی برزآباد مهدی فاموری محمدرضا معصومی
        فرهنگ‌ها و باورهای هر منطقه برخاسته از شرایط اقلیمی و جغرافیایی خاص آن منطقه است. دریا از اساطیر مهم در باورهای مردم جنوب، ازجمله بوشهر است. در آثار داستان‌نویسان بوشهر، دریا به‌عنوان شخصیت محوری، نقش عمده‌ای در شکل‌گیری برخی داستان‌ها داشته است. در این مقاله کوشیده ایم أکثر
        فرهنگ‌ها و باورهای هر منطقه برخاسته از شرایط اقلیمی و جغرافیایی خاص آن منطقه است. دریا از اساطیر مهم در باورهای مردم جنوب، ازجمله بوشهر است. در آثار داستان‌نویسان بوشهر، دریا به‌عنوان شخصیت محوری، نقش عمده‌ای در شکل‌گیری برخی داستان‌ها داشته است. در این مقاله کوشیده ایم نقش و کارکردهای اسطوره ای دریا را در برخی آثار داستانی منطقه بوشهر، با هدفِ ردیابی حضور و ظهور تاریخی اسطوره دریا و تطور آن در ذهن و زبان مردم بوشهر، به روش تحلیلی و توصیفی بررسی کنیم. نتایج نشان می دهد در قصه های بوشهر، انسان وارگی دریا با همۀ صفات مثبت و منفی، اصلی ترین فرم نمود است. کینه توزی، مهربانی، عاشق پیشگی، خودبینی و... از صفات این اسطوره در این داستان هاست. در این داستان‌ها، شواهدی نزدیک به کارکردهای انسان‌واره دریا از متون اساطیری نیز حاصل و ذکر گردیده است. توجه به اسطوره‌ها و بازآفرینی و هماهنگ کردن آن‌ها با فرهنگ و نیازهای امروز علاوه بر تقویت نظام بنیادین فرهنگی، پاسخگوی ارزش‌ها و خواسته‌های معنوی ما نیز خواهد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        437 - تحلیل رمان «تنگسیر» و «فارس‌‌آغا» از منظر ادبیات اقلیمی
        مهدی فرجی لپری امیرحسین همتی کامران قدوسی
        ادبیات اقلیمی که به شاخصه‌های جغرافیای طبیعی و انسانی منطقه خاص نویسنده یا شاعر تکیه می‌کند، در ادبیات فارسی و عربی، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. آثار صادق چوبک در حوزه‌ مکتب جنوب و مارون عبود نیز در لبنان، از دیدگاه ادبیات اقلیمی شایان ‌بررسی هستند. در این پژوهش، ضم أکثر
        ادبیات اقلیمی که به شاخصه‌های جغرافیای طبیعی و انسانی منطقه خاص نویسنده یا شاعر تکیه می‌کند، در ادبیات فارسی و عربی، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. آثار صادق چوبک در حوزه‌ مکتب جنوب و مارون عبود نیز در لبنان، از دیدگاه ادبیات اقلیمی شایان ‌بررسی هستند. در این پژوهش، ضمن ارائه تعریفی اجمالی از ادبیات اقلیمی و پرداختن به پیشینه و جایگاه آن در دو ادب فارسی و عربی، با تکیه‌بر روش تحلیل محتوای کیفی، شاخصه‌های ادبیات اقلیمی در رمان تنگسیر و فارس‌‌آغا را بررسی و تحلیل می‌کنیم. پس از بررسی و تحلیل دو اثر مذکور، درنهایت به این نتیجه رسیدیم که هم‌زیستی دو نویسنده با مردم منطقه خاص و تأسی از محیط زندگی آنان، در ارائه تصویری معتنابه از عناصر طبیعی و انسانی منطقه مذکور مؤثر بوده است. هر دو نویسنده در ورای عناصر اقلیمی، به دنبال دفاع از طبقه ستم‌کش، نقد سیاست‌‌های اقتصادی حاکم بر جامعه و تکیه‌بر آداب‌ورسوم اصیل و بومی است که در تقابل با دنیای جدید در معرض انقراض هستند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        438 - بررسی تغییرات بارندگی و دمای هوا تحت تاثیر سناریوهای مختلف تغییر اقلیم (مطالعه موردی: شهرکرد)
        زهره ایزدی علی حیدر نصرالهی بیژن حقیقتی بروجنی
        در این پژوهش داده‌‌های خروجی مدل گردش عمومی HadCM3 تحت سه سناریوی تغییراقلیمA2 ، A1B و B1 به‌‌وسیله مدل آماری LARS-WG در ایستگاه‌‌ سینوپتیک شهرکرد ریزمقیاس‌نمایی شد و نتایج حاصل از آن در دوره پایه (۱۹95-1971) و دوره‌های آتی ۲۰30-۲۰11 و 2065-2046 برای پارامترهای هواشناسی أکثر
        در این پژوهش داده‌‌های خروجی مدل گردش عمومی HadCM3 تحت سه سناریوی تغییراقلیمA2 ، A1B و B1 به‌‌وسیله مدل آماری LARS-WG در ایستگاه‌‌ سینوپتیک شهرکرد ریزمقیاس‌نمایی شد و نتایج حاصل از آن در دوره پایه (۱۹95-1971) و دوره‌های آتی ۲۰30-۲۰11 و 2065-2046 برای پارامترهای هواشناسی دما و بارش مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از پیش‌‌بینی مدل در دوره‌های آتی نشان از افزایش دمای بیشینه و کمینه برای تمام ماه‌ها و سناریوها در منطقه مطالعاتی نسبت به دوره پایه دارد، بر این اساس حـداکثر افـزایش دمـای بیشینه و کمینه ماهانه به ترتیب به مقدار ۳٫۶۲ و 55/3 درجه سانتی‌گراد بود که در دوره‌ 2065-2046 تحت سناریو A1B1 مشاهده شد. اما نتایج مدل برای بارندگی بسیار نوسانی بود و نظم خاصی در آن مشاهده نشد با این وجود کاهش بارندگی در فصول رویشی گیاهان بویژه در فصل بهار و ماه‌های ادیبهشت و خرداد قابل مشاهده بود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        439 - تحلیل روند تولید ریزگرد در استان خوزستان با تکیه بر عوامل بیابان زایی در کانون جنوب شرق اهواز
        مژده کرامت زاده هادی معاضد احمد فتحی
        بحران ریزگرد های خوزستان، یک بحران زیست محیطی است که در حال حاضر، یکی از کانون های اصلی این ریزگرد ها مناطق بیابانی شده ی جنوب اهواز و بخش های نابود شده ی تالاب شادگان است. نابودی پوشش گیاهی درمناطق خشک به معنای بیابان زایی می‌باشد که بزرگترین عامل شرایط تولید ریزگرد هس أکثر
        بحران ریزگرد های خوزستان، یک بحران زیست محیطی است که در حال حاضر، یکی از کانون های اصلی این ریزگرد ها مناطق بیابانی شده ی جنوب اهواز و بخش های نابود شده ی تالاب شادگان است. نابودی پوشش گیاهی درمناطق خشک به معنای بیابان زایی می‌باشد که بزرگترین عامل شرایط تولید ریزگرد هستند. در این تحقیق برای بررسی معیارها و شاخص های مؤثر در بیابان زایی منطقه ، با کمک مدل(IMDPA) که شامل 9 معیار می باشد که 2 معیار انتخابی اقلیم و پوشش گیاهی که هر کدام 3 زیر معیار مشخص دارد انتخاب شده است. مقدار عددی هر معیار از ضرب هندسی زیر معیار های آن و نهایتا بیابان زایی کلی منطقه از ضرب هندسی دو معیار به دست آمده است. نهایتا شدت بیابان زایی منطقه براساس معیارهای انتخابی 99/1 محاسبه شد که مطابق جدول امتیازدهی مدل در کلاس بیابان زایی متوسط قرار گرفت. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        440 - کاربردتئوری آنتروپی شانون در پیش بینی تبخیر و تعرق پتانسیل (مطالعه موردی: ایستگاه سینوپتیک ارومیه)
        علیرضا پرویشی
        تبخیر و تعرق از مهمترین اجزای چرخه هیدرولوژی بوده و برآورد دقیق آن در مطالعات زیادی مانند بیلان آب، مدیریت منابع آب و برنامه‎ریزی آبیاری کاربرد دارد. استفاده از مدل‎های هوشمند می‎تواند ابزارهای مناسبی برای تخمین متغیرهای غیرخطی همچون تبخیر و تعرق باشد. مطالع أکثر
        تبخیر و تعرق از مهمترین اجزای چرخه هیدرولوژی بوده و برآورد دقیق آن در مطالعات زیادی مانند بیلان آب، مدیریت منابع آب و برنامه‎ریزی آبیاری کاربرد دارد. استفاده از مدل‎های هوشمند می‎تواند ابزارهای مناسبی برای تخمین متغیرهای غیرخطی همچون تبخیر و تعرق باشد. مطالعه حاضر از روش‎های برنامه‎ریزی بیان ژن GEP و سیستم استنتاج عصبی فازی- تطبیقی ANFIS برای پیش بینی تبخیر و تعرق مرجع ماهانه استفاده گردید. بدین منظور دو حالت مختلف مدل‎سازی توسعه داده شد. حالت اول الگوهای اقلیم پایه و حالت دوم نقش حافظه در پیش‎بینی تبخیر و تعرق مرجع ماهانه، از روش آنتروپی شانون برای انتخاب بهینه‎ترین ورودی‎ها استفاده شد. مطابق نتایج مدل GEP در الگوی CBM8با مقادیر 91/0KGE=، 87/0WI= و 495/0 RMSE=بهترین عملکرد را در پیش‎بینی تبخیر و تعرق مرجع ماهانه ایستگاه سینوپتیک داشت. نتایج حاصل از اجرای مدل‎ها با الگوهای تاخیر پایه نیز روش آنتوپی شانون توانست تاخیر بهینه را به درستی شناسایی نماید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        441 - بررسی مقایسه ای مولفه های معماری همساز با اقلیم در وضعیت ساخت و سازهای بافت جدید و قدیم شهر یزد
        سایه امیدواری سمیه امیدواری
        10.30495/uf.2022.1954365.1027
        هدف از این پژوهش بررسی مقایسه ای مولفه های معماری همساز با اقلیم در وضعیت ساخت و سازهای بافت قدیم و جدید شهر یزد است. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی و جامعه آماری آن 50 نفر از کارشناسان و خبرگان برنامه ریزی و مدیریت شهری است که تمام جامعه به عنوان حجم نمونه انتخاب شده است أکثر
        هدف از این پژوهش بررسی مقایسه ای مولفه های معماری همساز با اقلیم در وضعیت ساخت و سازهای بافت قدیم و جدید شهر یزد است. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی و جامعه آماری آن 50 نفر از کارشناسان و خبرگان برنامه ریزی و مدیریت شهری است که تمام جامعه به عنوان حجم نمونه انتخاب شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از ضرایب رگرسیون و برای تدوین راهبردها از روش SWOT استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد فضاهای شهری در بافت قدیمی شهر یزد منطبق بر اصول عملی طراحی اقلیمی است. اصول کلی طراحی در بافت قدیمی شهر یزد تاثیر زیادی در تعدیل شرایط سخت اقلیمی در بافت قدیمی این شهر داشته است. برابر بررسی های صورت گرفته ضعف ها و قوت ها در رابطه با معماری همساز با اقلیم در شهر یزد با ضرایب 9/05 و 7/63 بیشترین مقدار و نقاط فرصت ها و تهدیدات با ضرایب 7/01 و 6/074 کمترین مقدار را به خود اختصاص داده اند. در نتیجه وضعیت سازگاری ساخت و سازها در بافت جدید شهر یزد با وضعیت اقلیمی این شهر با نقاط ضعف بی شماری روبرو است. بر این اساس این مطالعه اقدام به تدوین راهبردهایی در این خصوص کرده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        442 - ارزیابی قابلیت‌ها و چالش‌های توسعه کالبدی – فضایی شهر مذهبی (مطالعه موردی: شهر کربلا در دوره معاصر)
        سهیلا فتحعلی مسعود علیمردانی علیرضا استعلاجی سعید پیری
        10.30495/uf.2021.685738
        شهر از نظر کالبدی _فضایی با هدف ایجاد محیطی با هویت زیبا، مانوس و خوانا رشد می کند. در شهرهای مذهبی علاوه بر این اهداف، با رویکرد ارائه خدمات به زائرین و گردشگران مذهبی، در رشد اقتصادی شهر مؤثر است و می‍تواند در ایجاد رونق اقتصادی، اشتغال و امکانات نیز برای ساکنین ت أکثر
        شهر از نظر کالبدی _فضایی با هدف ایجاد محیطی با هویت زیبا، مانوس و خوانا رشد می کند. در شهرهای مذهبی علاوه بر این اهداف، با رویکرد ارائه خدمات به زائرین و گردشگران مذهبی، در رشد اقتصادی شهر مؤثر است و می‍تواند در ایجاد رونق اقتصادی، اشتغال و امکانات نیز برای ساکنین تأثیرگذار باشد، به نحوی که در هماهنگی کامل با تقدس شهر و ابنیه موجود شهرهای مذهبی، مطابقت داشته باشد. تطابق اقتصادی در نظام سلسله مراتبی فضایی در شهر باید همسو با بافت شهری باشد، تا بتواند بین مذهب، مسکن و اقتصاد تعادل برقرار نماید. پیدایش و شکل گیری شهر کربلا نشان می دهد، در سال‍های اخیر برنامه‍ریزی و طرح های شهری برای همسویی رشد شهر متناسب با وجود عنصر و شاخص اصلی به نام بارگاه و حرم امام حسین(ع) انجام نشده است. استفاده از طرح جامع مصوب شهر کربلا توانسته است تا حدودی به برخی از ابعاد و شاخص های شهر توجه نماید و با تأکید بر این عوامل روند توسعه شهر متناسب با اقلیم و شرایط موجود را پیشنهاد و طراحی نماید. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش و ماهیت توصیفی– تحلیلی– تاریخی است و با بهره‍گیری از منابع کتابخانه‍ای، اسنادی و طرح‍های بالادست و استفاده از سیستم‍های جغرافیایی (GIS)، سنجش از دور و تفسیر نقشه‍های هوایی و ماهواره‍‍ای و با روش تجزیه و تحلیلSWOT به تحلیل قابلیت ها و چالش‍های توسعه کالبدی فضایی شهر پرداخته شده است و با رعایت سلسله مراتب فضایی، معابر و شناخت گره های شهری، چالش ها با استفاده از روش تجزیه و تحلیلSWOT شناسایی شود. نتایج به دست آمده نشان می‍دهد، اصلی‍ترین راهبرد توسعه شهر کربلا، بایستی مبتنی بر به کارگیری برنامه‍های توسعه اقتصادی و اجتماعی در بخش‍های مختلف شهر باشد و از این طریق بتوان، به توسعه کالبدی– فضایی مناسب که حاصل توسعه اقتصادی و اجتماعی شهر است، دست یافت و بهترین مسیر ارتباطی بین هسته مرکزی با سایر نقاط شهر برقرار ساخت. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        443 - سنجش عوامل موثر بر تاب‌آوری اقلیمی در شهر زابل
        حسنیه سعیدی ملیحه ذاکریان
        10.30495/uf.2022.1949691.1021
        شهر زابل در شمال استان سیستان و بلوچستان از کانون های پرخطر از نظر تغییرات اقلیمی در ایران است. این مسئله، ضرورت پژوهش راجع به تاب آوری اقلیمی را در این شهر مهم و دوچندان نموده است. پژوهش از نوع مطالعات کاربردی بوده و به روش توصیفی-تحلیلی انجام گرفته است. بنابراین، مبتن أکثر
        شهر زابل در شمال استان سیستان و بلوچستان از کانون های پرخطر از نظر تغییرات اقلیمی در ایران است. این مسئله، ضرورت پژوهش راجع به تاب آوری اقلیمی را در این شهر مهم و دوچندان نموده است. پژوهش از نوع مطالعات کاربردی بوده و به روش توصیفی-تحلیلی انجام گرفته است. بنابراین، مبتنی بر مطالعات اسنادی و بررسی های میدانی است. پرسشنامه، متناسب با موضوع و بر مبنای طیف پنج گزینه ای لیکرت، برای شهروندان شهر زابل با تعداد 314 نفر تنظیم و توزیع شد. از روش های آماری مثل تی تک نمونه ای و مدلسازی معادلات ساختاریAmos استفاده شده است. براساس نتایج به دست آمده مشخص شد که وضعیت شاخص های اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و نهادی در وضعیتی پایین تر از سطح نرمال یا نامطلوب و شاخص محیطی در وضعیت نسبتاً نامطلوب قرار دارد. شاخص کالبدی (10/18-)، اقتصادی (8/53-)، اجتماعی (6/54-) و نهادی (11/17-) و مقدار شاخص محیطی برابر 1/56- به دست آمد. همچنین، بر اساس نتایج عامل محیطی دارای بیشترین تأثیر بر تاب آوری اقلیمی در شهر زابل با ضریب بتا 0/46 در سطح معناداری 0/007 بود. پس از آن، عامل نهادی (0/049 =P، 0/37=β) و عامل اجتماعی با ضریب بتا 0/34 و سطح معناداری 0/005 دارای تاثیر مستقیم و معنادار بر تاب آوری اقلیمی در شهر زابل بودند. هم چنین عامل های کالبدی (0/205 =P، 0/20=β) و اقتصادی (0/461 =P، 0/09=β) فاقد اثر معنادار بودند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        444 - بررسی شاخص های طراحی بر مصرف انرژی در خانه های سنتی ایرانی ( نمونه موردی : خانه های شهر شیراز )
        تارا حیدری ارجلو افشین قربانی پارام فرامرز حسن پور
        10.30495/uf.2023.1973381.1060
        امروزه با گسترش شهرها و رشد جمعیت و به تبع آن ساخت وساز، نیاز و بحران مصرف انرژی، آلودگی زیست محیطی و هزینه های اقتصادی باالی آن، بهره گیری از راهکارهای اقلیمی و انرژی خورشید جهت کاهش مصرف انرژی به اهمیت جداییناپذیر از مبحث انرژی تبدیل شده است . پژوهش حاضر باهدف بررسی ش أکثر
        امروزه با گسترش شهرها و رشد جمعیت و به تبع آن ساخت وساز، نیاز و بحران مصرف انرژی، آلودگی زیست محیطی و هزینه های اقتصادی باالی آن، بهره گیری از راهکارهای اقلیمی و انرژی خورشید جهت کاهش مصرف انرژی به اهمیت جداییناپذیر از مبحث انرژی تبدیل شده است . پژوهش حاضر باهدف بررسی شاخص های طراحی بر مصرف انرژی در خانه های سنتی انجام شدخ است. این پژوهش ازلحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و ازنظر هدف کاربردی است؛ و گردآوری اطالعات از دو روش کتابخانه ای و میدانی تحقق یافت. جامعه آماری پژوهش را 17089 نفر از اعضای گروه معماری سازمان نظام مهندسی استان فارس ساکن شهر شیراز تشکیل دادهاند. که از این تعداد با استفاده از جدول مورگان تعداد 384 نفر انتخاب شد. اطالعات با استفاده از پرسش نامه گردآوری شد. تمامی تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار Spss استفاده شد. پس از بررسی شاخص های معماری خانه های سنتی)استفاده از آب، بهره گیر حداکثری باد، استفاده از نور، تأمین خنکی با سایه، استفاده از فضای سبز ، تناسبات و ترکیب بندی عناصر معماری ، مصالح ، طراح ی معماری پایدار فضاها، جهت گیری بنا و سازمان ده ی فضاها ( و راهکارهای معماری اقلیمی و انرژی فعال) جهت گیری و فرم بهینه، ظرفیت هدایت حرارتی جدارها، سایه بان و جدارهای نور گذر و... نتایج حاکی از آن است که میتوان با الگو برداری از شاخص های خانه های سنتی ، مسکن همساز با اقلیم را طراحی نمود که بتواند، حداکثر آسایش حرارتی را برای ساکنان فراهم نماید و مصرف انرژی را کاهش دهد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        445 - شناسایی و اولویت بندی ویژگی های خانه های سنتی شیراز با روش ( ای اچ پی )
        تارا حیدری ارجلو افشین قربانی پارام فرامرز حسن پور
        10.30495/uf.2023.2002665.1161
        پژوهش حاضر باهدف ارائه الگوی مناسب طراحی مسکن در راستای استفاده از انرژی خورشیدی و عناصر اقلیمی و فضایی معماری سنتی خانه‌های شیراز انجام شد. این پژوهش ازلحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و ازنظر هدف کاربردی است؛ و گردآوری اطلاعات از دو روش کتابخانه‌ای و میدانی تحقق یافت. در این أکثر
        پژوهش حاضر باهدف ارائه الگوی مناسب طراحی مسکن در راستای استفاده از انرژی خورشیدی و عناصر اقلیمی و فضایی معماری سنتی خانه‌های شیراز انجام شد. این پژوهش ازلحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و ازنظر هدف کاربردی است؛ و گردآوری اطلاعات از دو روش کتابخانه‌ای و میدانی تحقق یافت. در این خصوص پس از مطالعات کتابخانه ای با 5 نفر از افراد متخصص حوزه معماری مصاحبه و پس از استخراج شاخص ها الگوهایی جهت مسکن معاصر ارائه شد.پس از بررسی شاخص‌های معماری خانه‌های سنتی(استفاده از آب، بهره گیر حداکثری باد، استفاده از نور، تأمین خنکی با سایه، استفاده از فضای سبز ، تناسبات و ترکیب‌بندی عناصر معماری ، مصالح ، طراحی معماری پایدار فضاها، جهت‌گیری بنا و سازمان‌دهی فضاها )و راهکارهای معماری اقلیمی و انرژی فعال (جهت‌گیری و فرم بهینه، ظرفیت هدایت حرارتی جدارها، سایه‌بان و جدارهای نور گذر و...) ، محاسبات انرژی و معاصر سازی این شاخص‌ها(استفاده از حیاط مرکزی(اتریوم)، ایجاد بازشو بالای سرپله ، سایه‌بان‌های متحرک، سایه‌بان‌های ثابت و متخلخل، شیشه 3 جداره با گاز میانی آرگون، استفاده از بلوک لیکا و ....) نتایج حاکی از آن است که می‌توان با الگوهای بهینه ارائه‌شده، مسکن همساز با اقلیم را طراحی نمود که بتواند، حداکثر آسایش حرارتی را برای ساکنان فراهم نماید و مصرف انرژی را کاهش دهد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        446 - شناسایی مناطق گردشگری اقلیمی در غرب ایران
        مهرداد رمضانی پور
        اطلاعات اقلیمی به ویژه قبل و در طول دوره گردشگری برای گردشگران حائز اهمیت می‎ باشد. در این راستا، برای ارزیابی شرایط مکانی و زمانی مناطق گردشگری اقلیمی غرب ایران (استان های کردستان، همدان، کرمانشاه و لرستان) از شاخص اقلیمی گردشگری و متغیرهای اقلیمی؛ میانگین دما، میا أکثر
        اطلاعات اقلیمی به ویژه قبل و در طول دوره گردشگری برای گردشگران حائز اهمیت می‎ باشد. در این راستا، برای ارزیابی شرایط مکانی و زمانی مناطق گردشگری اقلیمی غرب ایران (استان های کردستان، همدان، کرمانشاه و لرستان) از شاخص اقلیمی گردشگری و متغیرهای اقلیمی؛ میانگین دما، میانگین حداکثر دما، مجموع بارش ماهانه، میانگین رطوبت نسبی، میانگین حداقل رطوبت نسبی، میانگین ساعات آفتابی و میانگین سرعت باد به کیلومتر در ساعت در بازه زمانی 1369 تا1384استفاده شد. پس از تحلیل، نتایج نشان داد در اکثر ایستگاه ها، ماه های مِی، ژوئن، ژولای، سپتامبر، اکتبر، و نوامبر، شرایط ایده آل تا خوب را برای گردشگری دارند. در طول سال، ایستگاه سرپل ذهاب نسبت به سایر ایستگاه ها از شرایط مناسب کمتری برخوردار است. سپس با کمک سامانه های اطلاعات جغرافیایی نقشه پهنه بندی ماه های مختلف تهیه گردید. پهنه های ضرایب شاخص اقلیمی گردشگری نشان داد که در فصول سرد سال به استثنای بخش کوچکی از جنوب استان لرستان که در ماه های فوریه و مارس، شرایط خوبی برای گردشگری اقلیمی دارد در کل منطقه، ماه های دسامبر و ژانویه شرایط مناسبی برای گردشگری از لحاظ اقلیمی ندارد. در فصول گرم، در ماه مِی بخش مرکزی استان لرستان و بخش های کوچکی در شرق و جنوب استان کرمانشاه و در ژوئن، مناطق شمالی استان کردستان و جنوب شرق استان لرستان شرایط ایده آل حاکم می شود. در ماه سپتامبر مناطق شمالی استان کردستان و همدان بیشترین مساحت با رتبه ایده آل را نسبت به سایر مناطق دربر گرفته و در ماه اکتبر نیز فقط در بخش مرکزی استان لرستان شرایط ایده آل برای گردشگری فراهم است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        447 - برآورد اقلیمی نیاز به سرمایش و گرمایش وتحلیل آن با هزینه مصرف گاز (مطالعه موردی: شهر انزلی)
        مژده پورمحمد بهمن رمضانی لیلا کوکبیان
        امروزه، با اعمال روشهای نوین، میتوان درصد بالایی از سوخت برای تأمین گرمایش و یا سرمایش مناسب ساختمان روستایی و شهری را کاهش داد. این روشها هنوز هم تحت مطالعهاند و باید با بررسی دقیق آن ها و اعمال شیوههای نوین از مصرف بیرویه انرژی را در ساختمانهای شهری و روستایی کاهش داد أکثر
        امروزه، با اعمال روشهای نوین، میتوان درصد بالایی از سوخت برای تأمین گرمایش و یا سرمایش مناسب ساختمان روستایی و شهری را کاهش داد. این روشها هنوز هم تحت مطالعهاند و باید با بررسی دقیق آن ها و اعمال شیوههای نوین از مصرف بیرویه انرژی را در ساختمانهای شهری و روستایی کاهش داد می توان با محاسبات دقیق این میزان تا 50 درصد تغییر داد. هدف مقاله براورد میزان روزهای سرمایش و گرمایش سالانه (HDD وCDD ) مقایسه میزان نیاز مصرف گاز شهر انزلی با هزینه براوردی آن است.روش تحقیق استفاده از محاسبه درجه روز های سرد و گرم ابداعی فرمول دکتر خلیلی است که با استفاده از محاسبه میزان سرمایش و گرمایش ممکن میگردد ابزار آن داده های هواشناسی و فرمول پیشنهادی آن در یک دوره زمانی 34 ساله ( 92 - 1358 ) درجه حرارت ایستگاه انزلی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد نیاز به درجه - روز گرمایش به میزان 1546.42 درجه-روز و درجه – روزه ای سرمایش به اندازه ی 94.55 درجه می باشد و نیاز به انرژی گرمایش برای یک ساختمان مسکونی با 100 متر مربع و با ارتفاع 2.7 متر به 15657300 ریال و در فصل گرم به 957.3 ریال دارد. نتایج این تحقیق می تواند کمک به برنامه ریزان منطقه ای و محلی در رابطه با قیمت واقعی هزینه مصرف گاز و پهنه بندی ضریب آن نماید . تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        448 - واکاوی تغییرات اقلیم آسایش گردشگری سکونتگاههای انسانی استان گیلان با استفاده از شاخص (PET)
        سعیده مرادمند امیر گندم کار احمد خادم الحسینی علیرضا عباسی
        با توجه به اهمیت صنعت گردشگری و وابستگی این صنعت به اقلیم به عنوان یک فاکتور تعیین کننده جهت برنامه ریزی گردشگران , لزوم شناخت شرایط آب و هوایی مطلوب و نا مطلوب برای گردشگران داخلی و خارجی امری ضروری است تا متقاضی بتواند متناسب با آن , برنامه ریزی خود را از نظر زمان حرک أکثر
        با توجه به اهمیت صنعت گردشگری و وابستگی این صنعت به اقلیم به عنوان یک فاکتور تعیین کننده جهت برنامه ریزی گردشگران , لزوم شناخت شرایط آب و هوایی مطلوب و نا مطلوب برای گردشگران داخلی و خارجی امری ضروری است تا متقاضی بتواند متناسب با آن , برنامه ریزی خود را از نظر زمان حرکت ، نوع لباس و تجهیزات مورد نیاز انجام دهد. استان گیلان با توجه به شرایط جغرافیایی و برخورداری از عوامل طبیعی نظیر نواحی ساحلی، جلگه ای و کوهستانی به عنوان یکی از گردشگرپذیرترین مناطق کشور نیازمند تقویم مکانی و زمانی گردشگری میباشد و با تهیه این تقویم جامع می تواند گامی مهم در زیربنای آب و هوای زیستی گردشگری برداشت. هدف از این پژوهش بررسی اقلیم آسایش حرارتی استان گیلان بر اساس آمار آب و هوائی ایستگاههای سینوپتیک در فاصله زمانی(1980 - 2016) و با استفاده از مدل PET)) و تحلیل آن بر اساس نقشه های بدست آمده از نرم افزارGIS می باشد تا به کمک آن بتوان برنامه ریزیهای لازم را جهت توسعه گردشگری این استان و مکان یابی و زمان یابی مناسب ارائه داد.نتایج بدست آمده نشان میدهد در 37 سال اخیر در ماه جولای که مصادف با تاریخ شمسی 10 تیر تا 10 مرداد ماه می باشد مقدار شاخص PET روند کاهشی دارد و شرایط اقلیم آسایش در این ماه بهتر شده و از تنش گرمای شدید کاسته شده است .همچنین ماههای اکتبر و می (اردیبهشت و مهر) از جمله مناسبترین ایام برای گردشگری از لحاظ اقلیم آسایش می باشد تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        449 - تبیین اقلیم گردشگری شرق استان گیلان و طبقه بندی مکانی آن به روش آماری چند متغیره
        ناصر خوشدل پرویز رضائی صدرالدین متولی غلامرضا جانباز قبادی
        در این پژوهش، اقلیم گردشگری شرق استان گیلان در طی دوره آماری 1996 تا 2015 (20 سال) به دو روش PET و TCI مورد بررسی و به روش کریجینگ میانیابی شد. همچنین با استفاده از تحلیل عاملی به روش مولفه مبنا (PCA) و تحلیل خوشه ای اقدام به گروهبندی مقادیر آنها از بعد مکانی گردید. تحل أکثر
        در این پژوهش، اقلیم گردشگری شرق استان گیلان در طی دوره آماری 1996 تا 2015 (20 سال) به دو روش PET و TCI مورد بررسی و به روش کریجینگ میانیابی شد. همچنین با استفاده از تحلیل عاملی به روش مولفه مبنا (PCA) و تحلیل خوشه ای اقدام به گروهبندی مقادیر آنها از بعد مکانی گردید. تحلیل عاملی مقادیر PET از بعد مکانی نشان داد که مقدار PET این ناحیه به دو گروه طبقه بندی و به ترتیب 49/52 و 87/46 درصد واریانس داده‌ها را در حالت دورانی تبیین می‌کنند، بطوریکه مولفه اول ایستگاه‌های رودسر، کیاشهر، لاهیجان، رامسر، ماسوله، انزلی و رشت و مولفه دوم ایستگاه‌های منجیل، دیلمان، جیرنده و معلم کلایه را در بر می‌گیرد. همچنین تحلیل خوشه‌ای مقدار PET، ایستگاه‌های شرق گیلان را در 2 گروه تقسیم کرد، که ایستگاه‌های کیاشهر، رودسر، لاهیجان، رامسر، رشت و انزلی در گروه اول و ایستگاه‌های ماسوله، منجیل، دیلمان، معلم‌کلایه و جیرنده در گروه دوم قرار می‌گیرند. در همین راستا تعداد عاملهای شناسایی شده مقدار TCI از بعد مکانی نشان داد دو مولفه به ترتیب 50/56 و 54/37 درصد واریانس داده‌ها را در حالت دورانی تبیین می‌کنند که مولفه اول ایستگاه‌های رامسر، انزلی، رشت، کیاشهر، لاهیجان، رودسر و منجیل و مولفه دوم ایستگاه‌های ماسوله، دیلمان، جیرنده و معلم‌کلایه را شامل می‌شود. همچنین با استفاده از تحلیل خوشه‌ای(CL) دو گروه مستقل براساس میزان شباهت مقادیر TCI شناسایی گردید، گروه اول ایستگاه‌های جیرنده، دیلمان، معلم کلایه، ماسوله و منجیل و گروه دوم شامل ایستگاه‌های کیاشهر، رامسر، انزلی، لاهیجان، رشت و رودسر را در بر می‌گیرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        450 - ارزیابی آسایش حرارتی در فضاهای مسکونی شهر رشت
        سید سعید موسوی پرویز رضائی بهمن رمضانی
        مقدمه: اهمیت اقلیم و تأثیر آن در زندگی انسان بر کسی پوشیده نیست. گسترش شهرنشینی و توسعه شهرها همراه با رشد شتابان جمعیت و توسعه فعالیت های صنعتی به شدت از آسایش حرارتی در فضاهای مسکونی کاسته است که عواقب آن در کوتاه مدت به صورت امراض و بیماری ها متوجه ساکنان شهرها أکثر
        مقدمه: اهمیت اقلیم و تأثیر آن در زندگی انسان بر کسی پوشیده نیست. گسترش شهرنشینی و توسعه شهرها همراه با رشد شتابان جمعیت و توسعه فعالیت های صنعتی به شدت از آسایش حرارتی در فضاهای مسکونی کاسته است که عواقب آن در کوتاه مدت به صورت امراض و بیماری ها متوجه ساکنان شهرها می شود و در درازمدت به عنوان عاملی در تشدید نوسانات اقلیمی و تأثیرات زیست محیطی آن از جمله تغییر ماه های مطلوب از نظر اقلیم آسایشی نقش ایفا می کند. در این میان هزینه های بالای برقراری آسایش در فضاهای مسکونی توسط وسایل مکانیکی و به خصوص تعمیر و نگهداری آن ها و نیز تبعات ناشی از آن در تخریب محیط زیست، روز به روز بر اهمیّت پژوهش های اقلیم شهری افزوده است. از این رو دیدگاه این پژوهش، بررسی اثر اقلیم بر شرایط آسایش و راحتی فیزیولوژیک انسان در فضاهای بسته تحت تأثیر دو عنصر دما و رطوبت است.هدف: هدف این پژوهش، تحلیل و ارزیابی اثر اقلیم بر شرایط آسایش و راحتی فیزیولوژیک انسان در فضاهای بسته تحت تأثیر دو عنصر دما و رطوبت است.روش‌شناسی تحقیق: پژوهش از نوع کاربردی است که با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. داده های مورد استفاده شامل متوسط حداقل، حداکثر و روزانه دما، رطوبت نسبی، فشار بخار و دمای نقطه شبنم در دوره آماری40 ساله (2019-1979) است. جهت تحلیل داده ها از شاخص های عدم آسایش، دما-رطوبت، شدت شرجی و نیز استاندارد AIA استفاده شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه در این تحقیق شهر رشت در استان گیلان است.یافته ها: عدم آسایش گرمایی در دو ماه جولای و آگوست به بیشترین مقدار خود می رسد. ماه آگوست دارای شدیدترین مقدار شرجی است. ارزش اقلیمی جهات جغرافیایی، ابعاد و محل بازشو ها و سایه سازها از عوامل مهم برقراری آسایش است.نتایج: نتایج تحقیق بیانگر اثر بیشتر عنصر دما در برقراری آسایش حرارتی بوده چرا که با وجود پایین بودن رطوبت نسبی هوا در چهار ماه ژوئن، جولای، آگوست و سپتامبر نسبت به سایر ماه ها، میزان شرجی بودن و عدم برقراری آسایش حرارتی در این ماه ها به حداکثر خود می رسد که علاوه بر ایجاد سایه به تهویه طبیعی هوا نیز جهت برقراری آسایش حرارتی نیازمند است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        451 - تحلیلی بر نقش فضاهای نیمه باز در معماری بومی مسکونی شهر رشت جهت بهره-گیری از تهویه طبیعی
        شادی ضیائی مهناز محمودی زرندی
        مقدمه: در این تحقیق بخشی از ساختار بومی معماری مسکن بومی شهر رشت از منظر نحوه ی استفاده از تهویه ی طبیعی برای مقابله با رطوبت بالای هوا و نوع برخورد با شرایط سخت و دشوار محیطی مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجا که این شهر در اکثر روزهای سال دارای رطوبت بالاتر از حد آسای أکثر
        مقدمه: در این تحقیق بخشی از ساختار بومی معماری مسکن بومی شهر رشت از منظر نحوه ی استفاده از تهویه ی طبیعی برای مقابله با رطوبت بالای هوا و نوع برخورد با شرایط سخت و دشوار محیطی مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجا که این شهر در اکثر روزهای سال دارای رطوبت بالاتر از حد آسایش می باشد، راهکارهای مواجهه با این رطوبت بسیار حائز اهمیت هستند. فضاهای نیمه باز در این اقلیم، نقش موثری در ایجاد تهویه و کاهش رطوبت دارند؛ هدف پژوهش: از همین رو شناخت الگوی بهینه ی این فضاها برای ایجاد بیشترین میزان تهویه، هدف این تحقیق می باشد. روش شناسی تحقیق: روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی-تحلیلی می باشد و اطلاعات و داده ها با استفاده از مطالعات اسنادی، میدانی و نرم_افزارهای Climate، Weathertool و Meteonorm گردآوری شده و توسط نرم افزار Fluent تحلیل می گردند. قلمرو جغرافیایی پژوهش: در این راستا ابتدا شرایط آب و هوایی در ماه های مختلف سال در شهر رشت، مورد بررسی قرار می گیرد. یافته ها و بحث: پس از بررسی ویژگی های مسکن بومی این شهر و تعریف یک دسته بندی از نظامات توده و فضا و فضاهای نیمه باز، به تحلیل نقش فضاهای نیمه باز در ایجاد تهویه ی طبیعی پرداخته می شود. بدین صورت که الگوی جریان باد و تهویه ی طبیعی در دو گونه ی غالب فضاهای نیمه باز مسکن بومی شهر رشت توسط نرم افزار Fluent تحلیل گشته و الگوی بهینه معرفی می شود. نتایج: نتایج بررسی چندین خانه ی مسکونی در بافت بومی شهر نشان می دهد که نظام توده و فضا و ایوان ها به عنوان فضاهای نیمه باز، نقش مهمی در پایداری اقلیمی معماری و مقابله با رطوبت هوا دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        452 - نگرش روستاییان نسبت به تغییر پذیری اقلیم و و راهکارهای سازگاری با آن (مورد: روستائیان هیرمند)
        حبیب الله سارانی محسن حمیدیان پور سیدهادی طیب نیا
        مقدمه: دانش و درک صحیح کشاورزان و بومیان یک منطقه از تغییر اقلیم و پیامدهای آن کمک شایانی به اتخاذ رویکردها و استراتژی‌های سازگاری با تغییر اقلیم خواهد نمود.هدف پژوهش: هدف تحقیق حاضر ارزیابی میزان آگاهی کشاورزان نسبت به تغییرپذیری اقلیم و پیامدها و راهکارهای سازگاری با أکثر
        مقدمه: دانش و درک صحیح کشاورزان و بومیان یک منطقه از تغییر اقلیم و پیامدهای آن کمک شایانی به اتخاذ رویکردها و استراتژی‌های سازگاری با تغییر اقلیم خواهد نمود.هدف پژوهش: هدف تحقیق حاضر ارزیابی میزان آگاهی کشاورزان نسبت به تغییرپذیری اقلیم و پیامدها و راهکارهای سازگاری با آن در شهرستان هیرمند است.روش‌شناسی تحقیق: این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی انجام‌شده است. جامعه آماری تحقیق، شامل16 روستای بالای 20 بهره‌بردار کشاورزی (1034 خانوار) است که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 363 خانوار کشاورز به‌عنوان نمونه انتخاب شد و طیف گسترده‌ای از شاخص ها با ابعاد آگاهی از تغییرپذیری اقلیم، اثرات منفی تغییرپذیری اقلیم و استراتژی های سازگار با تغییرات اقلیمی موردبررسی قرار گرفت. برای تجزیه‌وتحلیل داده ها از ضریب همبستگی اسپیرمن و T تک نمونه ای در نرم‌افزار SPSS استفاده گردیده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: منطقه موردمطالعه شامل نواحی روستایی شهرستان هیرمند در شمال استان سیستان و بلوچستان و از توابع منطقه سیستان است.یافته‌ها و بحث: متن یافته‌های پژوهش مؤید آن است که، کشاورزان منطقه نسبت به تغییرپذیری اقلیم آگاه بوده و بارها اثرات منفی آن را تجربه کرده اند. از دیدگاه پاسخ دهندگان گرایش یافتن ساکنین منطقه به شغل های کاذب از پیامدهای منفی اثرات تغییر اقلیم است که نسبت به آن کشاورزان هم نظر بودند. برخلاف آگاهی آن‌ها نسبت به راهکارهای سازگار با تغییر اقلیم؛ ولی معیشت ساکنین این مناطق هنوز وابسته به کشاورزی آبی است و به‌هیچ‌عنوان از کشت‌ مبنی بر سازگاری با محیط فراخشک و سازگار با شوری و کم‌آبی بهره نمی‌برند. لذا به دلیل نرخ وابستگی بالای آن‌ها به کشاورزی و همچنین نرخ بالای رشد جمعیت نشان می‌دهد که از آسیب پذیری بالای برخوردار می باشند. نتایج حاصل از آزمون اسپیرمن نشان داد بین متغیر میزان درآمد ماهیانه کشاورزان و شناخت آن‌ها نسبت به متغیرها افزایش سازگاری با برابر تغییر اقلیم با ضریب همبستگی 663/0 رابطه معناداری وجود داردنتایج: ساکنین منطقه هیرمند از آگاهی مناسبی نسبت به راهکارهای سازگار با تغییر اقلیم برخوردار می‌باشند اما بر اساس مشاهدات صورت گرفته به‌هیچ‌عنوان از کشت‌های مقاوم به کم‌آب و خشکی و شوری بهره نمی‌گیرند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        453 - تحلیل شرایط اقلیمی در جهت توسعه پایدار گردشگری شهری (مطالعه موردی: شهر بندر چابهار، ایران)
        آزاده اربابی سبزواری
        این پژوهش با هدف ارزیابی و سنجش شرایط و عوامل اقلیمی در فرایندهای گردشگری با تاکید بر رضایتمندی گردشگران، در کنار داده های اقلیمی و شاخص های اقلیم گردشگری، تدوین شده است تا ارزیابی نتایج این شاخص ها، به دلیل وجود تفاوتهای طبیعی و انسانی بین مقاصد گردشگری و ویژگی های خاص أکثر
        این پژوهش با هدف ارزیابی و سنجش شرایط و عوامل اقلیمی در فرایندهای گردشگری با تاکید بر رضایتمندی گردشگران، در کنار داده های اقلیمی و شاخص های اقلیم گردشگری، تدوین شده است تا ارزیابی نتایج این شاخص ها، به دلیل وجود تفاوتهای طبیعی و انسانی بین مقاصد گردشگری و ویژگی های خاص گردشگران، تغییراتی را در روند ارزیابی شرایط اقلیمی برای گردشگران، اعمال و نتایج جدیدی را ارائه نماید. برای این منظور، شهر بندرچابهار در کشور ایران به عنوان مطالعه موردی جهت این ارزیابی، انتخاب شد. بندرچابهار به دلیل موقعیت مهم سیاسی، اقتصادی و گردشگری و شرایط خاص اقلیمی، مورد توجه گردشگران داخلی و بین المللی است. برای نیل به این هدف، شاخص های اقلیم آسایش یا اقلیم گردشگری TCI، PMV و CIT جهت ارزیابی ترکیبی در بازه زمانی 30 ساله (1985-2014) انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان دهنده این مسئله بود که بر اساس شاخص CIT، کلیه ماه ها و مقاطع زمانی در یک شبانه روز بندرچابهار، برای گردشگران، مطلوب یا قابل قبول است که این مسئله کمی با واقعیت موجود فاصله داشت.در ارزیابی شرایط اقلیمی، این پژوهش، با اعمال تغییراتی جزئی در شاخص CIT و ترکیب نتایج شاخص PMV با میزان رضایتمندی گردشگران از شرایط احساس حرارتی مختلف، به نتایج متفاوتی دست یافت که نشان از تاثیرگذاری بیشتر داده های میدانی در نظرات کارشناسانه بود. با توجه به روحیات متفاوت گردشگران نسبت به ساکنان مقاصد و تمایل آنها به کسب تجربه های خاص گردشگری، مطلوبیت اقلیم برای گردشگران ممکن است الزاما با نتایج علمی و کارشناسانه سازگاری نداشته باشد تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        454 - تبیین مدل طراحی ساختمانهای مسکونی در اقلیم سرد کوهستانی از بعد کالبدی- هویتی (مورد مطالعه: کلانشهر تبریز)
        رقیه مهمانی جلال نخعی مهرداد جلال نژاد
        در طراحی و ساخت بناهای سنتی و بومی، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر همچون جریان هوا، نور و حرارت آفتاب در ساخت و سازها مدنظر سازندگان بوده است. همچنین سعی شده است تا ساخت بنا کم‌ترین تأثیر منفی را بر محیط زیست داشته باشد. سوال اصلی تحقیق اینکه مبانی طراحی ساختمانهای مسکو أکثر
        در طراحی و ساخت بناهای سنتی و بومی، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر همچون جریان هوا، نور و حرارت آفتاب در ساخت و سازها مدنظر سازندگان بوده است. همچنین سعی شده است تا ساخت بنا کم‌ترین تأثیر منفی را بر محیط زیست داشته باشد. سوال اصلی تحقیق اینکه مبانی طراحی ساختمانهای مسکونی همساز با اقلیم سرد و کوهستانی در کلانشهر تبریز از بعد کالبدی-هویتی چیست؟ در این مطالعه از شیوه‌های توصیفی- تحلیلی و میدانی استفاده شده است، از ابزار و تکنیک دلفی در پیمایش‌ها جهت پاسخ به سؤالات تحقیق و برای نتیجه گیری‌های آماری و ارائه مستندات برمبنای هدف از نرم افزار SPSS استفاده گردیده، حجم نمونه آماری پژوهش حاضر مشتمل بر ٥٠ نفر در قالب 22 نفر دانشجویان دکترای معماری، 6 نفر اساتید معماری، 22 نفر از ساکنان مجتمع های مسکونی خواهد بود که بر اساس روشهای آماری نتایج استخراج و ارایه شده است. برای پایایی سوالات از آلفای کرونباخ استفاده شده است. هدف از تحقیق حاضر آن است که علاوه بر بررسی‌های لازم در حوزه همسازی با اقلیم جهت تبیین مدل‌ها و الگوهای این سازگاری در محدوده‌های سرد و کوهستانی ایران، مؤلفه‌های کالبدی-هویتی را نیز با همپوشان نمودن شاخص‌های آن مدل مورد مطالعه قرار دهد. نتایج حاصل از یافته های پژوهش حاکی از آن است که بین زیر شاخص تسلسل فضایی (ارتباطات و مفاصل) با بعد کالبدی و همچنین بعد هویتی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. بین زیر شاخص‌ها فضای باز، تسلسل کالبدی و تباین و تمایز با بعد کالبد رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        455 - تبیین تأثیر عوامل کالبدی آتریوم بر عملکرد حرارتی و تهویه ساختمان های بلند در اقلیم شهر رشت
        فرزانه اسدی ملکجهان بابک پاداشت سیده مامک صلواتیان
        چکیدهمقدمه: باوجود تأثیرات قابل‌توجه آتریوم‌ها بر تهویه طبیعی و شرایط حرارتی داخل ساختمان، دانش کافی در مورد تأثیر پارامترهای مختلف طراحی بر عملکرد انرژی و تهویه آتریوم‌ها وجود ندارد. این پژوهش، به بررسی تأثیر عوامل کالبدی آتریوم بر عملکرد حرارتی و تهویه ساختمان‌های بلن أکثر
        چکیدهمقدمه: باوجود تأثیرات قابل‌توجه آتریوم‌ها بر تهویه طبیعی و شرایط حرارتی داخل ساختمان، دانش کافی در مورد تأثیر پارامترهای مختلف طراحی بر عملکرد انرژی و تهویه آتریوم‌ها وجود ندارد. این پژوهش، به بررسی تأثیر عوامل کالبدی آتریوم بر عملکرد حرارتی و تهویه ساختمان‌های بلند در اقلیم شهر رشت می‌پردازد.هدف: هدف این پژوهش، به بررسی تأثیر عوامل کالبدی آتریوم بر عملکرد حرارتی و تهویه ساختمان‌های بلند است.روش‌شناسی تحقیق: رویکرد اصلی روش تحقیق این مطالعه کمی بوده و از روش شبیه‌سازی استفاده می‌کند. ساختمان مرجع شبیه‌سازی، ساختمانی بلندمرتبه با ده طبقه و پلان مربع با طرح باز، دارای یک آتریوم مستطیل در مرکز ساختمان، تعریف‌شده است. شاخص‌های عملکرد حرارتی و عملکرد تهویه به‌عنوان متغیرهای وابسته و ابعاد و جهت‌گیری آتریوم به‌عنوان متغیر مستقل موردبررسی قرارگرفته است. نتایج به‌دست‌آمده از شبیه‌سازی علاوه بر بررسی در قالب آمار توصیفی، مورد آزمون‌های همبستگی و رگرسیون قرار می‌گیرد.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، ساختمان های بلند شهر رشت می‌باشد.یافته‌ها: یافته نشان می‌دهد که متغیرهای طول و عرض آتریوم، محیط و مساحت آتریوم در مدل مرجع در اقلیم شهر رشت، رابطه معنادار و مستقیم با نیاز انرژی و حجم تهویه ساختمان دارد. اگرچه افزایش ابعاد آتریوم باعث کاهش نیاز روشنایی و افزایش توان تهویه ساختمان می‌شود، اما تا حد قابل‌توجهی باعث افزایش نیاز حرارتی و به تبع آن، نیاز انرژی کل ساختمان می‌شود.نتایج: بر اساس یافته‌ها، نتیجه‌گیری می‌شود که در یک مساحت مساوی استفاده از آتریوم مربع شکل به‌طورکلی نتایج بهتری را رقم می‌زند. همچنین آتریوم‌های مستطیل شکل با کشیدگی در محور شمالی-جنوبی، پاسخ بهتری ازنظر عملکرد انرژی نسبت به سایر جهت‌گیری‌ها در شهر رشت دارا است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        456 - واکاوی و اقلیم بندی مجموع میانگین نیاز(گرمایش و سرمایش) در قلمرو گیلان با تأکید بر مصرف گاز طبیعی خانوار
        بهمن رمضانی زهرا کاظم نژاد
        یکی از فراسنج های اصلی تعیین کننده اقلیم هر ناحیه، دماست که برآورد نیاز آن توسط گاز طبیعی (شرکت گاز) در فصل سرد تأمین می شود که نیاز به گرمایش و سرمایش و تغییرات سالانه و ماهانه آن برای خانوار و از طرفی اقلیم بندی آن برای محاسبه میزان مصرف گاز طبیعی بسیار مهم است. در ای أکثر
        یکی از فراسنج های اصلی تعیین کننده اقلیم هر ناحیه، دماست که برآورد نیاز آن توسط گاز طبیعی (شرکت گاز) در فصل سرد تأمین می شود که نیاز به گرمایش و سرمایش و تغییرات سالانه و ماهانه آن برای خانوار و از طرفی اقلیم بندی آن برای محاسبه میزان مصرف گاز طبیعی بسیار مهم است. در این پژوهش، میانگین مجموع درجه / روز گرمایش و سرمایش ماهانه، فصلی و سالانه استان گیلان با استفاده از روش مطالعاتی درجه/ روز با توجه به آستانه دمایی بین ٣ / ١٨ الی ٩ / ٢٣ (طبق استاندارد مؤسسه استاندارد آمریکا) محاسبه، ترسیم و مورد واکاوی قرار گرفت. پایگاه داده ها شامل میانگین روزانه دما و رطوبت ایستگاه های منتخب استان طی دوره آماری موجود می باشد. ابتدا از مجموع میانگین فصلی، نقشه های جمع انرژی مورد نیاز فصلی، و از مجموع میانگین سالانه این فراسنج ها، نقشه جمع انرژی سالانه بدست آمد، سپس منطقه از دیدگاه گرمایش، سرمایش و عامل رطوبت طبقه بندی شد و در نهایت محاسبه هزینه ریالی اقلیم بندی گرمایش و سرمایش با توجه به نیاز واحد گاز طبیعی انجام شد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        457 - بررسی رویش راش در سطوح مختلف ارتفاعی با روند تغییرات اقلیمی (مطالعه موردی:حوضه اسالم)
        علیرضا اسلامی علی محمدی ترکاشوند محمود روشنی بیت الله امان زاده
        راش بعنوان یک گونه جنگلی تحت تاثیر شرایط متغیر آب وهوایی بوده و تغییرات عناصر اقلیمی در رشد و میزان گسترش آن تاثیر مستقیم دارد. در همین راستا این پژوهش در جنگلهای گیلان (منطقه اسالم) با برداشت 180نمونه دیسک بروش انتخابی در سه سطح ارتفاعی در ارتباط با داده های اقلیمی به أکثر
        راش بعنوان یک گونه جنگلی تحت تاثیر شرایط متغیر آب وهوایی بوده و تغییرات عناصر اقلیمی در رشد و میزان گسترش آن تاثیر مستقیم دارد. در همین راستا این پژوهش در جنگلهای گیلان (منطقه اسالم) با برداشت 180نمونه دیسک بروش انتخابی در سه سطح ارتفاعی در ارتباط با داده های اقلیمی به مدت 38(1345تا1383 ) سال انجام شد. نتایج نشان می دهد که روند رشد با دوره های 7 تا 10 ساله در طبقات مختلف قطری یکسان نیست. روند شاخص رویش شعاعی با دما و بارش در فصول پاییز و زمستان هماهنگی نداشته ولی با شاخص دما در طبقات قطری پایین و شاخص بارش در طبقات قطری بالا در فصول بهار و تابستان و همچنین سالیانه همخوانی دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        458 - شناخت پتانسیل‌های اکوتوریستی آسایش زیست اقلیمی (بیوکلیماتیک) دهستان چوبرشفت با استفاده از شاخص بیکر و دمای مؤثر
        عباس ناصر ثانی سالار امیدی چناری
        شناخت توان آسایش زیست اقلیمی یا بیوکلیماتیک در مناطق مختلف جغرافیایی، می تواند به برنامه ریزی اکوتوریستی جاذبه های طبیعی کمک نماید تا مناطق جاذب محیطی در برابر آلودگی زیست محیطی ناشی از هجوم و تجاوز انسانی مصون و برای استفاده گذران اوقات فراغت و... حفظ شود. دهستان چوبر أکثر
        شناخت توان آسایش زیست اقلیمی یا بیوکلیماتیک در مناطق مختلف جغرافیایی، می تواند به برنامه ریزی اکوتوریستی جاذبه های طبیعی کمک نماید تا مناطق جاذب محیطی در برابر آلودگی زیست محیطی ناشی از هجوم و تجاوز انسانی مصون و برای استفاده گذران اوقات فراغت و... حفظ شود. دهستان چوبر یکی از دهستان های شهرستان شفت می باشد که در جذب گردشگر و افزایش در آمد اقتصادی مردم محلی دارای اهمیت و توان بالایی است. هدف این تحقیق، شناخت توان آسایش زیست اقلیمی، ‌جهت استفاده از طبیعت در طول ماه های سال است که با هدف افزایش جذب گردشگر انجام شده است. در این تحقیق از روش بیکر و نیز روش دمای مؤثر در یک دوره آماری 15 ساله (1386-1371) برای شناخت ماه های آسایش زیست اقلیمی در طول ماه های سال(هم روز و هم شب) انجام شده است. نتیجه تحقیق نشان داد که در نواحی مرتفع این دهستان با شاخص بیکر در روز: ماه های فروردین، اردیبهشت، خرداد، تیر، شهریور، مهر و آبان و در شب: ماه های خرداد، تیر، مرداد و شهریور در محدوده آسایش زیست اقلیمی قرار دارند. با شاخص دمای مؤثر، در روز: ماه های خرداد، تیر، مرداد و شهریور دارای آسایش می باشند. اما در نواحی پست کم ارتفاع این دهستان، با شاخص بیکر در روز: ماه های فروردین، اردیبهشت، آبان و آذر و در شب : ماه های اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد، شهریور و مهر ماه دارای شرایط آسایشی می باشند. همچنین با شاخص دمای مؤثر در روز: ماه های اردیبهشت و آبان و در شب: ماه های تیر، مرداد و شهریور در محدوده مطلوب زیست اقلیمی قرار دارند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        459 - تحلیل کنش های فضای طبیعی ایران در جغرافیای سیاسی آن
        علی بلادپس غلامحسین بی باک قربانعلی ذکی
        جغرافیای سیاسی ایران از نقش آفرینی های عوامل محیط طبیعی(پایدار) تأثیرات زیادی پذیرفته است. فرآیند یکپارچه سازی و وحدت ملی و نیز عقب ماندگی اقتصادی، سیاسی و اجتماعی تحت کنش های درازمدت فضای طبیعی ایران به طور عام و مولفه هایی مانند اقلیم، ناهمواری و وسعت و شکل ایران به ط أکثر
        جغرافیای سیاسی ایران از نقش آفرینی های عوامل محیط طبیعی(پایدار) تأثیرات زیادی پذیرفته است. فرآیند یکپارچه سازی و وحدت ملی و نیز عقب ماندگی اقتصادی، سیاسی و اجتماعی تحت کنش های درازمدت فضای طبیعی ایران به طور عام و مولفه هایی مانند اقلیم، ناهمواری و وسعت و شکل ایران به طور خاص بوده است. کارکرد این عوامل هم مثبت و سازنده و هم منفی و تخریبی بوده ولی در مجموع نقش تخریبی آن ها بر پیکره جغرافیای سیاسی بیشتر بوده است. تمرکز قدرت در دست حکومت های استبدادی و با منشاء قبیلگی، بی ثباتی اجتماعی و عدم رشد سرمایه داری، تقویت نابرابری ها و عدم تعادل بین نواحی، ناحیه گرایی سیاسی منفی و... مثال هایی از عوامل مخرب محیطی به شماره می آیند. هدف این مقاله شناساندن کارکردهای مثبت و منفی فضای طبیعی ایران برمکان سیاسی ایران با رهیافتی تاریخی تا به امروز است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        460 - پهنه بندی اکوتوریسم با تأکید بر اقلیم (مطالعه موردی: حوضه پلرود استان گیلان)
        پرویز رضایی محمد تیرانداز
        اکوتوریسم بر منابع و جاذبه هایی استوار است که محیط طبیعی دراختیار گردشگر قرار می دهد. بهره گیری از این جاذبه ها نیازمند امکانات و شرایط مناسب و هم مستلزم حفاظت از منابع طبیعی است. این امر از طریق ارزیابی توان و ظرفیت محیط زیست طبیعی برای پذیرایی از گردشگران قابل تحقق اس أکثر
        اکوتوریسم بر منابع و جاذبه هایی استوار است که محیط طبیعی دراختیار گردشگر قرار می دهد. بهره گیری از این جاذبه ها نیازمند امکانات و شرایط مناسب و هم مستلزم حفاظت از منابع طبیعی است. این امر از طریق ارزیابی توان و ظرفیت محیط زیست طبیعی برای پذیرایی از گردشگران قابل تحقق است. شناخت پتانسیل های طبیعی منطقه و تأثیر گردشگری بر رشد و توسعه آن و همچنین شناخت قابلیت های طبیعت گردی وجذابیت های آن از دید گردشگران از اهداف انجام تحقیق است. مطالعه و شناسایی محدودیت‌ها وجاذبه‌ها و پتانسیل‌های‌ نهفته در ویژگی‌های اقلیمی و جغرافیایی در فصول مختلف سال به منظور ملحوظ داشتن آنها در برنامه‌ریزی‌های‌ گردشگری به خصوص گردشگری طبیعی، از اهمیت بالایی برخوردار است. محدوده مورد بررسی در این تحقیق حوضه پلرود در شرق استان گیلان است. داده های مورد استفاده در این تحقیق دو عنصر دما و رطوبت است که از ده ایستگاه هواشناسی و کلیماتولوژی مستقر در سطح منطقه در یک دوره آماری 10 ساله (1388-1379) بدست آمده است. برای بررسی شرایط بیوکلیمای انسانی از روش دمای مؤثر استفاده شده است و برای پهنه بندی شرایط زیست اقلیمی از تکنیک درونیابی کریگینگ در محیط نرم افزار GIS کمک گرفته شده است. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان می دهد که از نظر زمانی فصل بهار در شرایط روزانه و فصل تابستان در شرایط شبانه وضعیت مطلوب و مناسب آسایش محیطی را داراست. از نظر مکانی نیز محدوده های کم ارتفاع شرایط مناسب تری را ازنظر بیوکلیمای انسانی دارا بوده و محدودیت اقلیمی در این مناطق در طول سال کمتر است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        461 - بررسی معیارهای شهر سبز و انطباق آن با شهر بروجرد
        مجید شمس نسرین نوروز طجری
        مصرف سوخت و انرژی امروز یکی از مهم‌ترین قضایایی است که ذهن بشر را به خود مشغول کرده است محدودیت منابع سوختی از یک‌سو و استفاده بیش از حد متعارف سوخت‌های فسیلی که باعث تغییراتی در محیط زیست شده از جمله گرم شدن هوا و آب شدن یخ‌های قطبی و بروز مشکلات عدیده برای ساکنین کره أکثر
        مصرف سوخت و انرژی امروز یکی از مهم‌ترین قضایایی است که ذهن بشر را به خود مشغول کرده است محدودیت منابع سوختی از یک‌سو و استفاده بیش از حد متعارف سوخت‌های فسیلی که باعث تغییراتی در محیط زیست شده از جمله گرم شدن هوا و آب شدن یخ‌های قطبی و بروز مشکلات عدیده برای ساکنین کره زمین از دیگر سو اهمیت پرداختن به این موضوع را بیش از پیش نموده است. بسیاری از ممالک به‌ویژه کشورهای پیشرفته صنعتی به دنبال بهره‌گیری از انرژی طبیعی خورشید و باد هستند یعنی انطباق معماری با شرایط اقلیمی حاکم بر منطقه، گرچه در کشور ما از دیرباز این مسئله مورد توجه بوده و وجود بادگیرها و سایه‌بان‌ها و بهارخواب در ساختمان‌های قدیمی گویای این مطلب است اما متأسفانه در چند دهه اخیر به دلیل تقلید از معماری‌های غربی و استفاده از مصالح ساختمانی بدون درنظرگرفتن سازگاری یا عدم سازگاری آن با محیط موجب فراموشی این میراث گرانبها شده و در اغلب شهرها شاهد عدم انطباق معماری و مصالح ساختمانی با شرایط اقلیمی هستیم که این امر موجب هدر رفت میزان زیادی انرژی و به تبع آن آلودگی‌های زیست محیطی نیز گردیده است. باشد تا با مطالعه و ارائه راه حل‌های علمی و منطقی با بهره‌گیری از انرژی طبیعی در ایجاد شهری سبز بکوشیم. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        462 - پهنه بندی نواحی مناسب آسایش بیوکلیماتیک انسانی در کوهستان‎های گیلان
        بهمن رمضانی
        اکوتوریسم کوهستانی یکی از جنبه های مهم گردشگری طبیعت‎گرا است که می‎تواند نقش حفاظت از محیط طبیعی و هم چنین تفریح، تفرج و گذراندن اوقات فراغت را داشته باشد. شناخت نواحی مطلوب آسایش زیست اقلیمی از نظر مکانی و زمانی می تواند در برنامه‎ریزی مطلوب و به حداقل رسان أکثر
        اکوتوریسم کوهستانی یکی از جنبه های مهم گردشگری طبیعت‎گرا است که می‎تواند نقش حفاظت از محیط طبیعی و هم چنین تفریح، تفرج و گذراندن اوقات فراغت را داشته باشد. شناخت نواحی مطلوب آسایش زیست اقلیمی از نظر مکانی و زمانی می تواند در برنامه‎ریزی مطلوب و به حداقل رساندن آلودگی محیطی، نقش فراوانی داشته باشد. جهت شناخت نواحی مطلوب آسایش زیست اقلیمی؛ پارامترهایی نظیر درجه حرارت، رطوبت نسبی، ساعات و تعداد روزهای آفتابی، شیب زمین و میزان آب موجود در نظر گرفته می شود. روش کار در این تحقیق ترکیبی و به صورت تحلیلی- کاربردی به همراه عملیات میدانی و استفاده از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی است و هدف آن شناخت و ارائه نقشه محدوده های مطلوب آسایش زیست اقلیمی (مکانی و زمانی) در نواحی کوهستانی استان گیلان است. نتایج تحقیق و نقشه‎های ارائه شده نشان داد که با توجه به مورفولوژی کوهستانی، فروردین ماه دارای بیشترین محدوده آسایش و ماه مرداد و شهریور دارای کمترین محدوده آسایش می باشد. نواحی تالش در دره ناورود(الماس)، آستاراچای(حیران)، حوالی درفک (رودبار) و غرب سماموس (رودسر ) دارای حداکثر مساحت آسایش زیست اقلیمی انسانی اکوتوریسم کوهستانی می باشد. با توجه به اینکه این تحقیق از دیدگاه اکوتوریسم آسایش زیست اقلیمی تهیه شده، نتایج این تحقیق می‎تواند مقدمه‎ای بر مدیریت مطلوب نواحی کوهستانی باشد و همچنین می‎تواند با تحقیقات مشابه دیگر به برنامه‎ریزی مدیریت یکپارچه مناطق کوهستانی کمک کند تا بدینوسیله از هزینه‎های تکراری نیز جلوگیری گردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        463 - اثرات تغییرات بارندگی بر روی جریانات آبهای سطحی و دائمی استان تهران (مطالعه موردی رودخانه جاجرود)
        علیرضا شکیبا بتول باهک زری منوریان
        یکی از اثرات احتمالی تغییرات اقلیمی، بررسی میزان تاثیر تغییرات بارندگی بر مقادیر رواناب های سطحی در یک منطقه مطالعاتی می باشد. بر این اساس در این تحقیق جهت مطالعه تاثیر این دو پارامتر، حوضه آبخیز جاجرود انتخاب گردید. ابتدا داده های مربوط به باران و رواناب از طریق روشهای أکثر
        یکی از اثرات احتمالی تغییرات اقلیمی، بررسی میزان تاثیر تغییرات بارندگی بر مقادیر رواناب های سطحی در یک منطقه مطالعاتی می باشد. بر این اساس در این تحقیق جهت مطالعه تاثیر این دو پارامتر، حوضه آبخیز جاجرود انتخاب گردید. ابتدا داده های مربوط به باران و رواناب از طریق روشهای آماری متداول مورد آزمون همگنی قرار گرفته، سپس دوره آماری مشترک مشخص گردید. جهت بررسی پراکندگی داده ها، متغیرهای آماری متعددی چون واریانس، ‌انحراف معیار و... محاسبه گردید. همچنین از طریق محاسبه میانگین متحرک، دوره های کم آبی و پرآبی و به تبع از آن میزان رواناب های حاصله در دو دوره مذکور، مورد بررسی قرار گرفت و نهایتا به واسطه برازش توزیع های مختلف مقادیر دبی و بارندگی در دوره های بازگشت مختلف محاسبه گردیده است. در بررسی میزان و شکل ارتباط بین دو متغیر بارندگی و دبی از معادله همبستگی مشترک رگرسیون استفاده گردید. نتایج این تحقیق وجود دوره های کم آبی و پر آبی را در منطقه مطالعاتی نشان داد، با این تفاوت که فاصله زمانی حاکمیت دوره های کم آبی نسبت به دوره های پر آبی بیشتر بوده است. همچنین در نتایج این تحقیق ارتباط معنی داری بین بارندگی و دبی در منطقه مطالعاتی مشاهده گردید. ضریب همبستگی و میزان برای حوضه رودخانه جاجرود به ترتیب 0.797 و 0.636می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        464 - امکان سنجی اقلیمی کشت زیتون در استان کرمانشاه
        سید حسین میرموسوی حمید اکبری
        این مطالعه با هدف بررسی و تطبیق شرایط آب و هوایی ایستگاههای منتخب استان کرمانشاه ( ایستگاههای کرمانشاه، کنگاور، اسلام آباد غرب، سر پل ذهاب و روانسر ) با حجم آماری حداقل 18 سال، با نیازهای بیوکلیماتیک درخت زیتون به منظور امکان سنجی کشت آن انجام شده است. بدین منظور با توج أکثر
        این مطالعه با هدف بررسی و تطبیق شرایط آب و هوایی ایستگاههای منتخب استان کرمانشاه ( ایستگاههای کرمانشاه، کنگاور، اسلام آباد غرب، سر پل ذهاب و روانسر ) با حجم آماری حداقل 18 سال، با نیازهای بیوکلیماتیک درخت زیتون به منظور امکان سنجی کشت آن انجام شده است. بدین منظور با توجه به شرایط فنولوژیکی زیتون و تطبیق آن با شرایط اقلیمی مورد نیاز به بررسی شاخص های موثر در کشت محصول پرداخته شده است . با استفاده از روش فائو- پنمن – مانتیث نیاز آبی و مقادیر نیاز آبیاری محاسبه و در ادامه درجه حرارت ترا کمی و نیاز سرمایی محصول نیز محاسبه شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد در بین عناصر اقلیمی دما یک عامل محدود کننده محسوب می شود. همچنین برآورد نیاز آبی و نیاز آبیاری نشان داد که ایستگاههای منتخب به لحاظ بارش برای تامین نیاز آبی و آبیاری برای تولید محصول با کیفیت با کمبود مواجه است ولی یک عامل محدود کننده به شمار نمی آید. با مقایسه عناصر اقلیمی استان کرمانشاه با نیازهای اقلیمی زیتون مشخص شدکه عناصر حداقل دمای سردترین ماه ، حداکثر دمای گرم ترین ماه ، ساعات آفتابی سازگاری کامل با شرایط فیزیولوژیکی زیتون را دارند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        465 - فرایندها و پیامدهای بیابانزایی
        تقی طاوسی
        آبرویل (1949) مفهوم بیابانزاییرا برای توصیف تغییر زمین حاصلخیز به بیابان بکار برد که از فعالیت انسانی در ناحیه جنگل استوایی آفریقا ناشی شده بود. خشکسالی های پیاپی اواخر دهه 1960این معضل زیست محیطی را به یک فاجعه انسانی و جهانی تبدیل کرد.کنفرانس بیابانزایی سازما أکثر
        آبرویل (1949) مفهوم بیابانزاییرا برای توصیف تغییر زمین حاصلخیز به بیابان بکار برد که از فعالیت انسانی در ناحیه جنگل استوایی آفریقا ناشی شده بود. خشکسالی های پیاپی اواخر دهه 1960این معضل زیست محیطی را به یک فاجعه انسانی و جهانی تبدیل کرد.کنفرانس بیابانزایی سازمان ملل متحددر نایروبی(1977)، شروع موضوع بیابانزایی درعرصه سیاسی و مباحث جالب علمی بود. براساس تعریف کنوانسیون سازمان ملل متحد برای بیابان زدایی(1994): بیابانزایی به معنی تخریب سرزمین در مناطق خشک ، نیمه خشک وخشک نیمه مرطوب ناشی ازعوامل مختلف از جمله تغییرات آب وهوایی وفعالیت های انسانی می باشد. مبارزه با بیابانزایی مستلزم ارتباط متقابل و مشارکت بین کاربران زمین و سازمان های طرفدار محیط زیست است تا کارکردهای بیابان زدایی در مقیاس وسیع را پدید آورد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        466 - نقش شاخص های طراحی اقلیمی (سرد و کوهستانی) بر افزایش تعاملات اجتماعی
        رقیه مهمانی
        می توان گفت طراحی پایدار نوعی از معماری است که از حداکثر استعدادهای محیطی برای آسایش مصرف کنندگان سود می جوید و ابزارها و راهکارهای هوشمندانه ای در این راه به کار می گیرد درحالی که شرایط نامطلوب حاصل از ساخت وساز را به حداقل سوق می دهد. این مهم در بسیاری از بنا های سنتی أکثر
        می توان گفت طراحی پایدار نوعی از معماری است که از حداکثر استعدادهای محیطی برای آسایش مصرف کنندگان سود می جوید و ابزارها و راهکارهای هوشمندانه ای در این راه به کار می گیرد درحالی که شرایط نامطلوب حاصل از ساخت وساز را به حداقل سوق می دهد. این مهم در بسیاری از بنا های سنتی دیده می شود. بوم گرایی این بنا ها شاکله های فرهنگی و بایسته های اجتماعی را در خود داشته و با توجه به یکی از ارکان توسعه پایدار که بحث" اجتماعی" با توجه به بستر فرهنگی و تاریخی اثر می باشد. هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر طراحی اقلیمی با توجه به شاخص های توسعه پایدار بر میزان و کیفیت تعاملات اجتماعی ست. لازم به ذکر ست که بستر پژوهش آذربایجان شرقی می باشد و مقاله حاضر برگرفته از تز دکتری نگارنده می باشد. و روش پژوهش تلفیقی از کتابخانه و میدانی می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        467 - بررسی فرصتها و موانع پیش روی توسعه در مناطق مرزی کشور ایران با استفاده از مدل SWOT مطالعه موردی: مرز ایران با اقلیم کردستان عراق
        علی محسنی رضا فکری بارکوسرایی
        چکیدهمنطقه ی مرزی کشور ایران و عراق تا قبل از سقوط رژیم بعثی، یک منطقه ی کم رونق و با کارکرد صرف امنیتی بود. در این دوره وضعیت اقتصادی مناطق مرزی دو کشور از توسعه ی مناسبی برخوردار نبود. اما از سال 2003 میلادی و پس از سقوط رژیم بعثی و حاکمیت دموکراسی در عراق، مرزهای مشت أکثر
        چکیدهمنطقه ی مرزی کشور ایران و عراق تا قبل از سقوط رژیم بعثی، یک منطقه ی کم رونق و با کارکرد صرف امنیتی بود. در این دوره وضعیت اقتصادی مناطق مرزی دو کشور از توسعه ی مناسبی برخوردار نبود. اما از سال 2003 میلادی و پس از سقوط رژیم بعثی و حاکمیت دموکراسی در عراق، مرزهای مشترک دو کشور از حالت صرف امنیتی خارج شدند و وارد برهه ی جدیدی شدند این امر سبب ارتباط مستقیم و مستقل این اقلیم خودمختار با کشورهای همجوار و بویژه ایران شد. این امر سبب رشد و توسعه ی سریع برخی از شهرهای مرزی ایران از جمله بانه، سردشت، پیرانشهر، مریوان، جوانرود و غیره در این منطقه شد. این توسعه ی نوین در منطقه ی مرزی مذکور ناشی از خاصیت و پتانسیل های این منطقه ی مرزی است. اما موانع و چالش هایی نیز پیش روی توسعه ی این منطقه وجود دارد. از این رو در این مقاله تلاش بر این است تا با بهره گیری از مدل راهبردی SWOT به بررسی فرصت ها و موانع پیش روی توسعه در این منطقه پرداخته شود و راهبردهایی نیز برای تقویت توسعه در این منطقه ارئه گردد. در این راستا سوالات اصلی مقاله بدین شکل طرح شده است که: ضعف ها، قوت ها، تهدیدها و فرصت های پیش روی توسعه در منطقه ی مرزی ایران با اقلیم کردستان عراق کدامند؟ چه راهبردهایی جهت بهبود وضعیت توسعه در این مناطق قابل ارائه است؟ شایان ذکر است که این پژوهش به شیوه ای تحلیلی- توصیفی نگاشته شده است. داده های این مقاله نیز به شیوه ای کتابخانه ای و پیمایش و پرسشنامه بدست آمده اند و روش تجزیه و تحلیل نیز از طریق مدل SWOT صورت پذیرفته است.واژگان کلیدی: توسعه، منطقه ی مرزی، ایران، اقلیم کردستان عراق، مدل راهبردی SWOT. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        468 - Modeling the Impact of Climate Change on Peanut Production on the Basis of Increasing 2oC Temperature in Future Environmental Conditions of Guilan Province, Iran
        Seyyed Ali Noorhosseini Afshin Soltani Hossein Ajamnoroozi
        To evaluate the effect of climate change on peanut production in Northern Iran on the basis of 2oC rise in temperature, a study was conducted using the SSM-Peanut. The simulation was done based on the long-term data obtained from synoptic stations in Guilan including An أکثر
        To evaluate the effect of climate change on peanut production in Northern Iran on the basis of 2oC rise in temperature, a study was conducted using the SSM-Peanut. The simulation was done based on the long-term data obtained from synoptic stations in Guilan including Anzali, Astara, Kiashahr (Astaneh Ashrafieh), Lahijan, Rasht (Agriculture station), Rasht (Airport station), Roudsar and Talesh. When model was run for each year and each scenario, the following parameters were recorded in the outputs: days to beginning bloom, days to beginning pod, days to beginning seed, days to harvest maturity, maximum leaf area index, accumulated crop dry matter, seed yield, and pod yield. Data analysis: data analysis was done using SPSS 18. Furthermore, from ArcGIS was used for zoning of Guilan in terms of peanut production in the current condition and after the climate change. To compare the difference between peanut growth and yield in the current condition and when the climate change happens, t-test and discriminant analysis were used. The results showed that there is a statistically significant difference in terms of all parameters between the current condition and after climate change 2oC rise in temperature) in Guilan Province. With the rise temperature, average peanut growth period in Guilan decreased from 142 days to 123 days. Generally, the average peanut yield changes in Guilan with 2-degree rise in temperature is 8.73 percent more than that in the current condition. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        469 - Modeling of Climate Change Effects on Groundwater Resources: The Application of Dynamic Systems Approach
        مصطفی تیموری سیدمهدی میردامادی Seyed Jamal Farajollah Hosseini
        The purpose of the present study was the simulation of climate change effects on groundwater resources in Iran by using the dynamic systems approach. The approach was performed through system dynamics modeling process including problem explanation, system description, m أکثر
        The purpose of the present study was the simulation of climate change effects on groundwater resources in Iran by using the dynamic systems approach. The approach was performed through system dynamics modeling process including problem explanation, system description, model development, model testing, and the use of the model for policy analysis. The impact of the application of various exogenous scenarios including drought scenarios, management of water supply and population growth was assessed and the behavior of variables of water resources volume and per capita volume of renewable water of the Southern Khorasan province was simulated by Vensim software for the 2013-2041 period. Data were collected by referring to relevant organizations like South Khorasan Regional Water Organization, South Khorasan Agricultural Organization, and Statistical Center of Iran and the input data of the model were fed into the model in an Excel worksheet. The results showed that the water resource exploitation management scenario had a significant positive effect on the balance of aquifers of South Khorasan Province so that the balance of the province aquifers in the scenario of controlling water resources exploitation has been significantly different from the scenario of the lack of control of different drought in all the studied years. In addition, the results of examination of the province's renewable water showed that droughts have had a negative impact on the volume of renewable water of the province and droughts together with population growth have reduced the province per capita renewable water. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        470 - Livelihood Resilience to Climate Change in Family Farming System (Case Study: Wheat Farmers’ Mahidasht in Kermanshah)
        روناک کاکه آذر حسین اگهی شهپر گراوندی
        Over 90 percent of the agrarian system in the west of Iran is based on family farming. Thus, rural people in this region are dependent on agricultural resources, pastoral systems, and nonfarm activities for their livelihood, which has heightened their vulnerability to c أکثر
        Over 90 percent of the agrarian system in the west of Iran is based on family farming. Thus, rural people in this region are dependent on agricultural resources, pastoral systems, and nonfarm activities for their livelihood, which has heightened their vulnerability to climate change. Therefore, this study aims to measure the livelihood resilience of family farming to climate change in Mahidasht. For this purpose, a cross-sectional descriptive study was conducted in 2018. A total of 338 wheat farmers were selected for interview on the basis of a systematic random sampling method. The instrument developed by the Speranza module was translated into the Persian language. The reliability of the questionnaire was confirmed by Cronbach's alpha and Cohen's Kappa coefficient. Results revealed that the capacity for learning was improved compared to the other components of livelihood resilience. However, less than half of all participants (44.51) did not have adequate self-organization. Based on the results, the framework proposed for measuring livelihood resilience has a holistic view and can measure all aspects of resilience. It is, thus, recommended to use this framework in the research related to this field. Moreover, livelihood resilience to climate change was found to be influenced by gender, marital status, age, and level of education. Hence, it is recommended to local planners and relevant authorities to consider these differences when developing livelihood resilience plans in the region and design their plans based on these differences. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        471 - Farmers’ Decision-Making Process under Climate Change: Developing a Conceptual Framework
        طاهر عزیزی‌خالخیلی توماس آئنیس میثم منتی زاده غلامحسین زمانی
        In recent decades, climate change and frequent droughts have had great impacts on farming systems and have led farmers to become accustomed to these conditions, which are causing problems, especially, for smallholder farmers. With the severe weather events and their adv أکثر
        In recent decades, climate change and frequent droughts have had great impacts on farming systems and have led farmers to become accustomed to these conditions, which are causing problems, especially, for smallholder farmers. With the severe weather events and their adverse effects, especially in arid regions, farmers' adaptation to these changes is an indisputable and critical strategy. Thus, farmers need to make complex decisions about mitigating the adverse effects of climate change to take advantage of newer opportunities as possible. The understanding of the process by which farmers decide to stand facing climate changes and probing into the determinants of the process provide research evidence for policymakers to assist farmers to adapt to climate change effects. This article would establish a conceptual framework, inclusive of factors influencing farmers’ decision-making to adapt to climate change, and would clarify causal relations among these factors. According to the results, household characteristics, economic factors, knowledge, motives and goals, perceived outcomes of adaptation, social, personal norms, perception of climate change, perceived risk and obstacles, attitude towards climate change, prospective perception of climate change, the evaluation of climate change, and adaptation initiatives could influence farmers’ decisions to adapt to climate change. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        472 - Factors Affecting Farmers’ Adaptation to Climate Change: A case of Wheat Farmers in Gachsaran, Iran
        محسن موسایی
        Climate change is one of the most important challenges that affect different parts of human life on the earth. Due to its very close relationship with natural resources and climatic conditions, the agricultural sector is the most affected by this change. Thus, this stud أکثر
        Climate change is one of the most important challenges that affect different parts of human life on the earth. Due to its very close relationship with natural resources and climatic conditions, the agricultural sector is the most affected by this change. Thus, this study aimed to identify the factors affecting the capacity of wheat farmers to adapt their careers to climate change in Gachsaran County, Iran. The research was an applied study in which field data were used in a descriptive-correlational and causal-correlation design to analyse the relationships of the variables. The research population was composed of 1845 wheat farmers working in Gachsaran. Using Cochran’s formula, 318 farmers were selected for the study through simple randomization. A questionnaire, which included personal and professional features, the factors affecting the farmers’ adaptation capacity, and the farmers’ perceptions of climate change, was developed by the researcher. An expert panel was used to address the validity of the developed questionnaire. Using Cronbach’s alpha, the reliability of the questionnaire was measured to be at the acceptable level of 0.72. The results of the multivariate regression showed that social capital, quality of life, the number of people aging over 60 in the family, the number of family members contributing to agriculture, income from agriculture, access to educational services, age, academic degree, total agricultural land, level of experience, and wheat yield per hectare accounted for the bulk of variance in the dependent variables (39.77%). تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        473 - The Effects of Climate Change on Sugar Beet Yield with an Emphasis on Crop Production Risk in Iran
        علی سردار شهرکی ندا علی احمدی نسیم صفری
        Climate change and the resulting changes in climatic parameters influence all agricultural activities. The present study aimed to explore the effect of climatic variables on sugar beet crop yield in two climates – cold climate and hot and arid climate – usin أکثر
        Climate change and the resulting changes in climatic parameters influence all agricultural activities. The present study aimed to explore the effect of climatic variables on sugar beet crop yield in two climates – cold climate and hot and arid climate – using the Just and Pope stochastic function. First, the most effective climatic variables on sugar beet yield were identified by the Feiveson algorithm and the Just and Pope function. Data stationarity test was applied to assess the stationarity of the included variables. The interrelationship of the dependent and independent variables was analyzed by the co-integration test. Finally, the coefficients of the Just and Pope function for sugar beet crop in two studied climates for the time period of 1998-2017 were estimated. The results of sugar beet yield function in cold regions show that sugar beet yield in cold regions was significantly influenced by acreage and maximum temperature at p<0.10 level and by minimum temperature deviation, production lag, and trend at p<0.01 level, but the variable of precipitation was significant in none of the levels. The estimation of the Just and Pope function for sugar beet crop in hot and arid regions indicates that the effects of maximum temperature, production lag, and trend are significant on sugar beet yield at p<0.05 level, but the effects of acreage, precipitation deviation, and minimum temperature deviation were insignificant. Given temperature variations and unexpected precipitation, it is recommended to encourage sugar beet farmers to use crop insurance in order to mitigate local farmers’ risk and alleviate the damages of climate change. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        474 - مطالعات پالئولیمنولوژی و علل کاهش ناگهانی تراز آب دریاچه ارومیه
        راضیه لک جواد درویشی خاتونی علی محمدی
        دریاچه ارومیه به عنوان یکی از بزرگ ترین دریاچه های فوق اشباع از نمک جهان واقع در شمال غرب ایران، امروزه در خطر خشک شدگی قرار گرفته است. بحران اخیر زیست محیطی و خشک شدن دریاچه ارومیه هم اکنون یکی از بزرگترین مخاطرات زمین شناختی کشور محسوب می گردد . بررسی تاریخچه تکاملی د أکثر
        دریاچه ارومیه به عنوان یکی از بزرگ ترین دریاچه های فوق اشباع از نمک جهان واقع در شمال غرب ایران، امروزه در خطر خشک شدگی قرار گرفته است. بحران اخیر زیست محیطی و خشک شدن دریاچه ارومیه هم اکنون یکی از بزرگترین مخاطرات زمین شناختی کشور محسوب می گردد . بررسی تاریخچه تکاملی دوره هولوسن و شناخت علل کاهش ناگهانی تراز آب دریاچه ارومیه، موضوع پژوهش حاضر می باشد. در این پژوهش ضمن انجام بررسی های دورسنجی در بازه زمانی 35 ساله، پردازش داد ههای اقلیمی 55 ساله و رابطه آن با تغییرات تراز آب دریاچه، مغزه های رسوبی دست نخورده رسوبات بستر دریاچه در بخش غربی به روش مغزه گیری Auger تهیه گردید. تعداد 16 مغزه با بیشینه ژرفای 9 متر و مجموعا بیش از 98 متر از رسوبات زیر بستر دریاچه مورد بررسی قرار گرفت. رخساره های رسوبی بر اساس رنگ، اندازه دانه، ویژگی های کانی شناسی، ساخت رسوبی و نوع کانی های تبخیری تفکیک گردید. با توجه به تغییر رخساره های رسوبی از سطح به عمق، جغرافیا، اقلیم و تغییرات تراز آب دریاچه از سطح به عمق بازسازی گردید. نتایج حاکی از وجود 17 رخساره رسوبی قابل تفکیک در مغزه ها می باشد. رخساره ها متعلق به محی طهای رسوبی دریاچ ه ای، باتلاقی، پلایایی، رودخانه ای و خشکی می باشد. مغزه گیری و بررسی رخساره های رسوبات زیر بستر دریاچه، نشان م یدهد اگر چه در نواحی کران ه ای دریاچه آثار خشک شدگی به تناوب دیده می شود اما بخش اصلی دریاچه در حداقل 13000 سال گذشته (5/6 متری رسوبات بستر) محیط دریاچه ای بوده است رسوبگذاری پیوسته دیده می شود. داده های لرزه ای موجود نیز مؤید این نکته می باشد. لذا تغییر اقلیم و به ویژه افزایش تبخیر در سال های اخیر اگر چه خود عاملی در کاهش تراز آب دریاچه محسوب م یگردد، اما علت اصلی خشکسالی دریاچه ارومیه نیست. از حال تا حدود 13000 سال گذشته،کشور ایران دستخوش خشکسالی های وسیعی بوده است و دریاچه های کم عمق از قبیل دریاچه مهارلو، میرآباد، زریوار به کرات خشک شده اند اما دریاچه ارومیه در آن بحرانهای خشکسالی بجز در نواحی کرانه ای، هرگز خشک نگردیده است. فاز عمده خشکی دریاچه ارومیه از حدود 13000 سال قبل آغاز شده است که آنرا می توان به خشکسالی عمده آخرین عصر یخچالی که با کاهش رطوبت و پایین رفتن تراز آب دریاچه های شمال افریقا و جنوب آسیا تؤام بوده است، نسبت داد. بنابراین عامل مهم در کاهش تراز آب امروزی دریاچه ارومیه عوامل آنتروپوژنیک (انسانی) می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        475 - بررسی ساختار تشریحی و مواد موثره کلم بروکلی در دو اقلیم مختلف
        زهره جعفری مریم دهقان زهرا کرانی
        با افزایش روز افزون مصرف گیاهان دارویی در درمان طبیعی این شاخه از طب مکمل جایگاه ویژه ایی در درمان بیماری ها پیدا کرده است . اثرات ضد میکروبی و ضد قارچی و ضد سرطانی گیاهان در ایران منشاء بسیاری از تحقیقات بوده است. از جمله این گیاهان می توان به کلم بروکلی اشاره نمود .کل أکثر
        با افزایش روز افزون مصرف گیاهان دارویی در درمان طبیعی این شاخه از طب مکمل جایگاه ویژه ایی در درمان بیماری ها پیدا کرده است . اثرات ضد میکروبی و ضد قارچی و ضد سرطانی گیاهان در ایران منشاء بسیاری از تحقیقات بوده است. از جمله این گیاهان می توان به کلم بروکلی اشاره نمود .کلم بروکلی Broccoli با نام علمی. Brassica oleracea L یکی از اعضای خانواده کلم Brassicaceaeاست. نکته مهم بررسی ثاثیر شرایط اقلیمی بر خواص این گیاه بوده و اثرات آن بر ساختار تشریحی و مواد موثره آن ، که هدف این پژوهش به شمار می رود. در این مطالعه،نمونه های دو اقلیم متفاوت اراک و تهران تهیه شده و از اندامهای رویشی و زایشی گیاه بروکلی برش گیری و در تثبیت کننده در الکل اتانول 90 درصد تثبیت شدند.سپس از نمونه ها برش گیری شده و بعد مراحل آماده سازی از جمله رنگبری و شستشو ، رنگ آمیزی شده و بکمک فوتومیکروسکوپ بررسی شدند.تهیه اسانس بکمک دستگاه کلونجر انجام شده و ترکیبات موجود در دو نمونه بکمک کروماتوگرافی گازی بررسی شدند. در این گیاه تغییرات اقلیم تاثیرات اندکی بر بافتهای مقاوم بر کلم بروکلی داشته و تنها میزان پارانشیم برگ ، تعداد آوندها در اندامهای دمبرگ، برگ،ساقه و بساک موثر بودند. مقایسه ترکیبات اسانس نیز تفاوتی با هم نداشتند.در نهایت می توان نتیجه گرفت که با توجه به مقاوم بودن این گیاه و وجود ساختارهای کرانس، می توان در اقلیم های مختلف بدون نگرانی از تغییر خواص آن به مصرف این گیاه برای مصارف دارویی پرداخت. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        476 - مطالعه تطبیقی خانه سنتی صالحی شیراز با خانه صفر انرژی بیتنا (خانه ما) در قطر از منظر بهینه‌سازی مصرف انرژی در اقلیم‌های گرم
        مرجان دعایی محبوب خاکسارحقانی مهسا اسمعیلی مریم کبیریان دهکردی
        بیان مساله: خانه سنتی بخشی از تاریخ و فرهنگ ما ایرانیان محسوب می شود. از جمله ویژگی های خانه سنتی، سقف بلند، پنجره های رنگی، حیاط، حوض، ایوان و... میتوان اشاره کرد. در معماری سنتی همواره از مصالح با ظرفیت حرارتی بالا برای جبران اختلاف دمای شب و روز استفاده می‌شده است. د أکثر
        بیان مساله: خانه سنتی بخشی از تاریخ و فرهنگ ما ایرانیان محسوب می شود. از جمله ویژگی های خانه سنتی، سقف بلند، پنجره های رنگی، حیاط، حوض، ایوان و... میتوان اشاره کرد. در معماری سنتی همواره از مصالح با ظرفیت حرارتی بالا برای جبران اختلاف دمای شب و روز استفاده می‌شده است. در معماری سنتی همواره با استفاده از ایجاد کوران هوا توسط عناصری مانند بادگیر و بازشوها در بالاترین ارتفاع تهویه هوا به شکل طبیعی صورت می‌گرفته است. تغییرات آب و هوایی جهانی به‌عنوان علائم هشدار دهنده‌ای است که روز به روز توجه بیشتری را به خود جلب می‌کند. تاکنون اقدامات اثرگذار زیادی توسط دولت‌ها و سازمان‌ها برای حفظ کره زمین انجام شده است و همچنان ادامه دارد. ساخت خانه انرژی صفر به استراتژی‌های زیادی نیاز دارد. این استراتژی‌ها می‌تواند در خانه‌های اقلیم گرم مورد استفاده قرار گیرند. استخراج راهکارهای اقلیمی اتخاذ شده در ساختمان‌های صفر انرژی در اقلیم گرم از اهمیت تحقیق است. هدف تحقیق: نکته اصلی دستیابی به یک خانه با انرژی صفر در اقلیم گرم، تأمین سایه و رطوبت لازم و کاهش اختلاف درجه حرارت روز و شب در ساختمان است. روش تحقیق: در این مقاله از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است و اطلاعات به صورت مطالعات کتابخانه‌ای و از طریق مقالات و مطالعات میدانی جمع‌آوری ‌شده‌اند و استراتژی‌های بکار رفته در خانه‌ای انرژی صفر در قطر مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته است. مهم‌ترین یافته‌ها تحقیق: به‌طورکلی، این پژوهش نشان داده است که کدام استراتژی‌ها یک خانه تک‌خانواری در مناطق گرم را به خانه انرژی صفر تبدیل می‌کند. مطالعات تجربی بسیار کمی برای آب‌وهوای گرم منتشر شده است. از این رو، این مطالعه با هدف پر کردن شکاف در دانش عملکرد انرژی در خانه‌های انرژی صفر واقع در اقلیم گرم انجام شده است و شرح و بررسی مفصل تمام این عوامل می‌تواند موضوع مطالعات آینده باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        477 - روند تغییرات رطوبت ( ویژه و نسبی) در ایستگاه های سینوپتیک ایران طی دوره آماری (2005 - 1976)
        پری سیما کتیرایی بروجردی فروزان ارکیان رقیه رضائی فرکوش
        در دهه های اخیر تغییر اقلیم در نتیجه گرمایش جهانی از بحث های اساسی بین دانشمندان بوده است. رطوبت جو به علت نقش بسزایی که در ترازمندی انرژی سیاره زمین دارد، در تبیین تغییرات اقلیمی موثر می باشد. در این مطالعه مقادیر متوسط ماهانه فشار هوای ایستگاه (QFE)، فشار بخار و رطوبت أکثر
        در دهه های اخیر تغییر اقلیم در نتیجه گرمایش جهانی از بحث های اساسی بین دانشمندان بوده است. رطوبت جو به علت نقش بسزایی که در ترازمندی انرژی سیاره زمین دارد، در تبیین تغییرات اقلیمی موثر می باشد. در این مطالعه مقادیر متوسط ماهانه فشار هوای ایستگاه (QFE)، فشار بخار و رطوبت نسبی و دمای نقطه شبنم 46 ایستگاه سینوپتیک ایران طی دوره آماری (2005-1976) جمع آوری گردید. و رطوبت ویژه نیز طی دوره آماری (2005-1976 ) محاسبه شده است. روند تغییرات رطوبت نسبی و ویژه، با روش حداقل مربعات محاسبه شد. از آزمون من- کندال برای تعیین معنی داری روند استفاده شد. نتایج نشان داد که در شمال (80% 14~"> ) و شمال غرب ایران میانگین رطوبت نسبی سالانه بیش تر از سایر مناطق است و میانگین رطوبت نسبی فصل زمستان بیش تر از سایر فصول است. همچنین میانگین رطوبت ویژه سالانه در کرانه های خلیج فارس و دریای عمان و حاشیه دریای خزر بیش تر از سایر نقاط است و مقدار رطوبت ویژه در فصل تابستان در کل کشور بیش تر از فصول دیگر است (g/kg 4 14~"> ). روند رطوبت نسبی سالانه در اکثر ایستگاه ها غیر از کرانه دریای خزر و خلیج فارس و پاره ای از ایستگاه های غربی منفی است. روند رطوبت ویژه سالانه تنها در ایستگاه های کرانه دریای خزر و خلیج فارس مثبت و در سایر ایستگاه ها منفی است. بیش تر ایستگاه های ایران در فصل زمستان روند منفی معنی دار در رطوبت نسبی دارند (28%). روند رطوبت ویژه فصل بهار در اکثر ایستگاه ها کاهشی و تنها در چند ایستگاه کرانه دریای خزر و خلیج فارس افزایشی است. در مجموع می توان بیان داشت که روند کاهشی متغیرهای مورد بررسی بیش تر از افزایشی آن ها است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        478 - بررسی تغییرات فصل پذیری و ناهنجاری های بارش فصلی در ایران طی دوره 1977 الی 2006
        شیرین زرین کمر مجد پری سیما کتیرایی بروجردی
        تغییر اقلیم و پیامدهای آن از مهم ترین موضوعات زندگی بشر در دهه های اخیر است. تغییر در توزیع درون سالانه بارش و فصل پذیری می تواند نمودی از تغییر اقلیم باشد. علاوه بر آن تغییر در فصل پذیری و تاخیر یا تقدم بارش های فصلی برای تصمیم گیری های کلان در زمینه های کشاورزی و هیدر أکثر
        تغییر اقلیم و پیامدهای آن از مهم ترین موضوعات زندگی بشر در دهه های اخیر است. تغییر در توزیع درون سالانه بارش و فصل پذیری می تواند نمودی از تغییر اقلیم باشد. علاوه بر آن تغییر در فصل پذیری و تاخیر یا تقدم بارش های فصلی برای تصمیم گیری های کلان در زمینه های کشاورزی و هیدرولوژی تاثیرزیادی دارد. در پژوهش حاضر برای بررسی چگونگی توزیع درون سالانه بارش به صورت کمی، ابتدا شاخص فصل پذیری و همچنین ناهنجاری های نرمال شده بارش فصلی در 33 ایستگاه سینوپتیک در سراسر ایران محاسبه و چگونگی توزیع مکانی و فصل پذیری ایستگاه ها در ایران مطالعه و سپس روند تغییرات آن طی دوره 1977 الی 2006 با استفاده از آزمون من-کندال بررسی شده است.نتایج نشان می دهد که ایستگاه گرگان در جنوب شرق دریای خزر کوچکترین و ایستگاه بندرعباس در جنوب و کنار خلیج فارس بزرگترین فصل پذیری را دارند. طی دوره آماری مورد بررسی در اغلب ایستگاه ها تمایل به تمرکز بارش در بعضی ماه های خاص وجود دارد (روند افزایشی تنها در سه ایستگاه معنی دار است). از طرفی بیشینه فصل پذیری در اغلب ایستگاه ها پس از دهه 1990 در ایران مشاهده شده است. روند ناهنجاری های بارش فصلی در هر چهار فصل در مناطق شمال غربی منفی است اما در مناطق مرکزی و غربی روند تغییرات ناهنجاری ها در اکثر ایستگاه ها مثبت است. بیشترین تعداد روند معنی دار مربوط به فصل زمستان است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        479 - تغییرات آب و هوایی و تاثیر آن بر زیستگاههای سخت میکروبی و شیوع بیماریها
        سپیده میدانی نیکجه پریسا محمدی افسانه خان باباخانی
        10.30495/jmw.2021.690435
        امروزه تغییرات اقلیمی یکی از موضوعاتی است که مورد توجه بسیار قرار گرفته و مشکلات زیادی را در حوزه سلامت و اقتصاد جهانی به همراه آورده است. بررسیها نشان دادهاند که در تغییرات اقلیمی، میکروارگانیسمها نیز دچار تغییرات عمدهای میشوند که در پی آن جوامع انسانی را با مشکلا أکثر
        امروزه تغییرات اقلیمی یکی از موضوعاتی است که مورد توجه بسیار قرار گرفته و مشکلات زیادی را در حوزه سلامت و اقتصاد جهانی به همراه آورده است. بررسیها نشان دادهاند که در تغییرات اقلیمی، میکروارگانیسمها نیز دچار تغییرات عمدهای میشوند که در پی آن جوامع انسانی را با مشکلات متعددی از جمله بروز دوباره برخی عفونتها و یا انتشار بیماریهای عفونی نوپدیدی مانند پاندمی کووید-19 و مقاومتهای جدید آنتی بیوتیکی رو به رو نموده است. تغییرات اقلیمی منجر به قحطی، خشکسالی، سیل و گرم شدن کره زمین شده است که جان بسیاری از مردم را با خطر جدی مواجه میکند. کاهش گازهای گلخانهای به خصوص استفاده کمتر از سوختهای فسیلی در صنعت میتواند تا حدی پیشگیری کننده باشد. بنابراین، داشتن برنامه برای رویارویی با پیامدهای محیطی تغییرات اقلیمی از اهمیت به سزایی برخوردار است. در این مقاله مروری، 71 مقاله در بازه زمانی سالهای 1992 تا 2020 از پایگاههای اطلاعاتی با استفاده از کلمات کلیدی اشاره شده جستجو و مورد بررسی قرار گرفت. از آنجاییکه تغییر در الگوهای اقلیمی میتواند تنوع جمعیت میکروارگانیسمها را تغییر دهد، در این مقاله به محیطهای خاص که سرشار از متابولیتهای ثانویه و میکروارگانیسمهای با ارزش کره زمین هستند و نسبت به تغییرات اقلیمی بسیار آسیب پذیر هستند، توجه شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        480 - بررسی ارتباط عناصر جوی و آلاینده CO برمرگ ومیر ناشی از بیماری های تنفسی در افراد زیر 12 سال شهر تهران
        حسین محمدی حسین اویسی راد
        توسعه‌ی شهرها و گسترش شهرنشینی به همراه رشد شتابان جمعیت و افزایش فعالیت‌های صنعتی و به دنبال آن مصرف بی رویه سوخت ‌های فسیلی موجب آلودگی هوا شده است مراتب این آلودگی‌ها همه ساله به صورت امراض و بیماریهای تنفسی ، قلبی، عروقی و شیوع بیماری‌های روحی و روانی و در پی آن خسا أکثر
        توسعه‌ی شهرها و گسترش شهرنشینی به همراه رشد شتابان جمعیت و افزایش فعالیت‌های صنعتی و به دنبال آن مصرف بی رویه سوخت ‌های فسیلی موجب آلودگی هوا شده است مراتب این آلودگی‌ها همه ساله به صورت امراض و بیماریهای تنفسی ، قلبی، عروقی و شیوع بیماری‌های روحی و روانی و در پی آن خسارات مالی فراوان خود را نشان می‌دهد. در این مقاله ارتباط بین عناصراقلیمی چون دما، فشار، باد و بارش و آلاینده‌ی CO با مرگ و میر ناشی از بیماریهای تنفسی افراد زیر 12 سال شهر تهران طی دوره‌یآماری 1387-1378 بررسی گردید. و با استفاده از روش‌های آماری توصیفی و رگرسیون و روابط همبستگی به تحلیل میانگین روزانه و ماهانه‌ی متغیرها با فوت شدگان بیماریهای تنفسی در ماههای سرد سال پرداخته شد. نتایج نشان می‌دهد بین عناصر اقلیمی همچون دما، فشار ، باد و بارش با فوت شدگان ناشی از بیماری‌های تنفسی زیر 12 سال رابطه‌ی همبستگی معنی‌دار و قوی وجود دارد. بدین معنی که در ماههای سرد سال با کاهش دما و متعاقب آن افزایش فشار میزان فوت‌شدگان بیماری‌های تنفسی نیز افزایش داشته است. همچنین میان باد و بارش روزانه و میزان مرگ و میر کودکان بیمار تنفسی همبستگی معنی‌داری وجود دارد و نشان می‌دهد هر قدرسرعت باد و میزان بارش بیشتر باشد میزان آلاینده یcoوبه تبع آن مرگ و میر کودکان نیز کمتر خواهد بود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        481 - مطالعه تغییرات دمایی ایران در گذشته و پیش بینی روند آتی آن
        مهری اکبری معصومه مقبل
        تغییرات دمایی ثبت شده در سده های اخیر یکی از نمایه های تغییرات اقلیمی است که در اثر افزایش انتشار گازهای گلخانه ای توسط انسان رخ داده است به طوریکه، صنعتی شدن، شهرگرایی، تغییر کاربری اراضی، استفاده از سوختهای فسیلی و غیره از مهمترین عوامل افزایش انتشار گازهای گلخانه ای أکثر
        تغییرات دمایی ثبت شده در سده های اخیر یکی از نمایه های تغییرات اقلیمی است که در اثر افزایش انتشار گازهای گلخانه ای توسط انسان رخ داده است به طوریکه، صنعتی شدن، شهرگرایی، تغییر کاربری اراضی، استفاده از سوختهای فسیلی و غیره از مهمترین عوامل افزایش انتشار گازهای گلخانه ای و نهایتاً افزایش متوسط دمای کره زمین در سالهای گذشته بوده که امروزه به عنوان یکی از چالش برانگیزترین مباحث علمی در جامعه جهانی مطرح است. از اینرو، در پژوهش حاضر روند تغییرات دمایی در سالهای گذشته در 31 ایستگاه سینوپتیک کشور با استفاده از آزمون آماری من-کندال مورد بررسی قرار گرفت. سپس، با استفاده از مدل MAGICC SCENGEN روند آتی این تغییرات بر اساس سناریوهای مختلف پیشنهادی IPCC در طولها و عرضهای مختلف جغرافیایی کشور تا سال 2100 پیش بینی شد و مناطقی از کشور که بیشترین تغییرات احتمالی دما را در پی خواهند داشت، مشخص شدند. نتایج به دست آمده از آزمون من-کندال حاکی از آن است که در بیشتر ایستگاههای مورد مطالعه، پارامتر دما از روند افزایشی طی سالهای گذشته برخوردار بوده است. همچنین نتایج حاصل از مدل نشان داد که روند تغییرات دمایی در دهه های آتی بر اساس سناریوهای تعریف شده، در نواحی جنوبی و مرکزی کشور بیشترین و در استانهای شمالی کمترین مقدار را خواهد داشت. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        482 - بررسی و ارزیابی تاثیرات تغییر اقلیم بر توریسم شهر یزد با استفاده از مدل‌های برآورد آسایش اقلیمی
        حسین محمدی سعید نگهبان جبار سلیم منش ابوالقاسم محمودی
        صنعت گردشگری امروزه در چارچوب طرح های آمایشی اعم از ملی ، منطقه ای ، و محلی به عنوان یکی از ابزارها و مؤلفه های مهم توسعه و محرومیت زدایی به شمار می رود . گردشگری که از مهم ترین عوامل عمران ناحیه ای است ، فعالیتی است که موجب توسعه اقتصادی و اجتماعی در سطح منطقه و توزیع أکثر
        صنعت گردشگری امروزه در چارچوب طرح های آمایشی اعم از ملی ، منطقه ای ، و محلی به عنوان یکی از ابزارها و مؤلفه های مهم توسعه و محرومیت زدایی به شمار می رود . گردشگری که از مهم ترین عوامل عمران ناحیه ای است ، فعالیتی است که موجب توسعه اقتصادی و اجتماعی در سطح منطقه و توزیع عادلانه درآمد شده و همچنین بالا رفتن سطح اشتغال رابه همراه دارد. امروزه یکی از پدیده‌های که تاثیرات بسیار زیادی بر توریسم و بر نامه‌ریزی توریسم گذاشته و خواهد گذاشت، پدیده تغییرات اقلیمی است. این مقاله سعی دارد که به بررسی تاثیرپذیری توریسم شهر یزد از اقلیم و تغییرات اقلیمی، با استفاده از مدل‌های آسایش اقلیمی بپردازد. روش تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی مبتنی بر روشهای میدانی و کتابخانه‌ای است، بدین صورت که از داده های آب و هوایی 50 ساله(2006-1957) دما و رطوبت نسبی شهر یزد و نیز بهره گیری از مدل های اقلیم آسایش اوانز[1] و ماهانی[2]، ماههای مطلوب برای آسایش فیزیولوژی انسان در 5 دوره ده ساله تعیین و روند خطی آنها، تحت تاثیر تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی، برای ده سال بعد که مقارن با سال 2016 می باشد پیش بینی گردیده است. نتایج نشان می‌دهد که ماههای آسایش اقلیمی شهر یزد بیشتر در فصول معتدل مانند پاییز و بهار قرار دارند، اما به دلیل اینکه روند دمایی در شهر یزد در حال افزایش بوده، و اکثر ماهها روند گرمایش دارند، انتظار می رود در آینده نزدیک، ماههای سرد شرایط مساعدتری جهت آسایش و راحتی فیزیولوژی برای انسان داشته باشند و در تمرکز جمعیت توریسم در این شهر نیز به سمت ماههای فصل سرد پیش خواهد رفت. Evanz .[1] [2]. Mahani تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        483 - آمریکا، چالش‌‌های هویتی و دولت ورشکسته در عراق (2020-2003)
        بهنام سرخیل
        قدرت‌های بزرگ همچون ایالات‌متحده آمریکا تلاش دارند تا با تاثیرگذاری بر مولفه‌های سازنده قدرت، سیاست‌های خود را در منطقه و به ویژه کشورهای تعیین‌کننده‌ای نظیر عراق پیش برند. این درحالی است که اوضاع سیاسی پس از شکل‌گیری عراق جدید(2003-2020) بگونه‌ای پیش‌رفته که جریان‌های أکثر
        قدرت‌های بزرگ همچون ایالات‌متحده آمریکا تلاش دارند تا با تاثیرگذاری بر مولفه‌های سازنده قدرت، سیاست‌های خود را در منطقه و به ویژه کشورهای تعیین‌کننده‌ای نظیر عراق پیش برند. این درحالی است که اوضاع سیاسی پس از شکل‌گیری عراق جدید(2003-2020) بگونه‌ای پیش‌رفته که جریان‌های هویتی از نقش‌های روبه رشدی برخوردار شده و رقابت‌های هویتی در قالب‌های مختلفی نظیر مقوم دولت‌ها، پیشران‌های اجتماعی و یا حتی برهم‌زننده ثبات سیاسی عمل نموده و معادلات قدرت را تحت‌الشعاع قرار داده‌اند. با این وصف شناخت نقش و جایگاه جریان‌های هویتی و چگونگی نقش‌یابی آن‌ها در شرایطی که عملا چشم‌انداز روشنی برای حضور آمریکا در منطقه وجود ندارد، اهمیت مضاعفی ‌یافته و امکان تجزیه و تحلیل اقدامات و برنامه‌های واشنگتن در قبال بغداد را فراهم می‌سازد.مقاله حاضر با شیوه توصیفی-تحلیلی و در چارچوب نظریه آشوب روزنا به بررسی نقش جریان‌های هویتی درعراق پرداخته و به این پرسش پاسخ می‌دهد که آمریکا با توجه به متغیر میانی جریان‌های هویتی چه راهبردی را پیرامون دولت-ملت در عراق در اولویت داشته است؟ فرضیه: آمریکا با درک نقش‌یابی روزافزون جریان‌های هویتی درصدد بوده تا از طریق شکل‌دهی به مجموعه‌ای از چالش‌های هویتی و ایجاد بی‌نظمی‌های سیاسی-اجتماعی، زمینه را برای تحقق الگوی دولت‌ ورشکسته و فراهم ساختن شرایط استمرار مداخلات در عراق فراهم آورد. یافته پژوهش: بهره‌گیری از قدرت نرم نظیر ابزارهای رسانه‌ای و مجازی با هدف ایجاد بی‌ساختارسازی‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی(مانند آشوب‌سازی و اعتراضات خیابانی)، بخشی از راهبرد دولت ورشکسته آمریکا در عراق است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        484 - جایگاه مفهوم امنیت زیست محیطی در امنیت بین المللی و جهانی
        سید امین حبیبی دیدخت صادقی حقیقی کیهان برزگر
        بحران تغییرات‌اقلیمی، تهدید نوین پیش‌روی بشریت و جامعه‌جهانی می‌باشد، که منجر به پدید‌آمدن مفهوم امنیت‌زیست‌محیطی گردیده است. تحولات تاریخی، تکنولوژیک، روند جهانی‌شدن، همچنین ظهور بازیگران فرادولتی به پیدایش مفهوم امنیت‌جهانی در مقابل امنیت‌بین‌الملل، منجر گشته است. هر أکثر
        بحران تغییرات‌اقلیمی، تهدید نوین پیش‌روی بشریت و جامعه‌جهانی می‌باشد، که منجر به پدید‌آمدن مفهوم امنیت‌زیست‌محیطی گردیده است. تحولات تاریخی، تکنولوژیک، روند جهانی‌شدن، همچنین ظهور بازیگران فرادولتی به پیدایش مفهوم امنیت‌جهانی در مقابل امنیت‌بین‌الملل، منجر گشته است. هر یک از دو مفهوم امنیت‌بین‌الملل و جهانی، نگرش متفاوتی نسبت به موضوع محیط‌زیست و مسائل پیرامونی آن داشته، که از هستی‌شناسی متمایز هر یک نشات می‌گیرد. تمایز در شناسایی نوع مسائل امنیتی، تنوع در عناصر امنیتی، تفاوت در نگرش نسبت به عوامل تهدید و تهدید‌زدا، از این جمله‌اند. می‌توان چرایی و چگونگی این تمایزات را در امنیت‌بین‌المللی با کمک رهیافت خرد‌گرا و نظریات لیبرالیسم، همچنین در امنیت‌جهانی با کمک رهیافت هنجاری و نظریه سازه‌انگاری، بهتر و کاربردی‌تر تبیین نمود. تنوع و گستردگی‌ در تصمیم‌سازی‌ و اتخاذ استراتژی‌ در سیاست‌جهانی نسبت به محیط‌زیست و تغییرات‌اقلیمی، ناشی از تمایز در جایگاه مفهوم امنیت-زیست‌محیطی در هر یک از دو رویکرد کلان امنیتی در روابط‌بین‌الملل است. این تحقیق بر آن است تا حدود معنایی امنیت‌بین‌الملل و جهانی را با امنیت‌زیست‌محیطی، تبیین نماید، تا به تعریفی کاربردی از هر یک از این مفاهیم دست یافته، و با بررسی هستی‌شناسانه هر یک از مفاهیم امنیت‌بین‌المللی و جهانی، به صورت-بندی مفهوم امنیت‌زیست‌محیطی در آنها، بپردازد؛ از این رو بتواند به سوال اصلی خود یعنی: امنیت‌زیست-محیطی در امنیت‌بین‌المللی و جهانی از چه جایگاهی برخوردار است؟ پاسخ داده، و به اثبات فرضیه خود مبنی بر هم‌پیوندی هستی‌شناختی امنیت‌جهانی با امنیت‌زیست‌محیطی و اولویت‌دهی به مسائل زیست-محیطی در امنیت‌جهانی، و حاشیه‌ای بودن امنیت‌زیست‌محیطی در مسائل امنیتی در امنیت‌بین‌المللی، بپردازد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        485 - پیامدهای امنیتی استقلال اقلیم کردستان عراق بر مناطق مرزی غرب کشور
        حنانه درشتی علیرضا نجفی
        امنیت ملی هرکشوری تابعی از مجموعه تحولات داخلی و تحرکات حادث محیط امنیتی آن کشور است. مسئله کردها و وقایع مربوط به آنها یکی از مسائل مهم سیاسی خاورمیانه است. مساله اساسی محقق در این تحقیق آن است که اثرگذارترین سناریوهای پیامدهای امنیتی اقلیم کردستان عراق بر مناطق مرزی غ أکثر
        امنیت ملی هرکشوری تابعی از مجموعه تحولات داخلی و تحرکات حادث محیط امنیتی آن کشور است. مسئله کردها و وقایع مربوط به آنها یکی از مسائل مهم سیاسی خاورمیانه است. مساله اساسی محقق در این تحقیق آن است که اثرگذارترین سناریوهای پیامدهای امنیتی اقلیم کردستان عراق بر مناطق مرزی غرب کشور را برای بازه زمانی 5 ساله چه سناریویی می باشد بر همین اساس هدف اصلی این پژوهش طراحی سناریوهای پیامدهای استقلال امنیتی اقلیم کردستان عراق بر مناطق مرزی غرب کشور می‌باشد. در این پژوهش از روش تحلیل مجدد مجموعه داده‌ها حاصل از مصاحبه با نخبگان بهره‌برداری شده است.که ضمن مشخص شدن بازیگران تحت کنترل، خارج از کنترل و نیروهای پیشران و عدم قطعیت‌ها در رابطه با موضوع، تعداد 8 سناریو با توجه به مشخصه‌هایی مانند ارتباطات همگرا یا واگرایی درون گروهی کردهای منطقه، همسو بودن یا نبودن رویکرد چهار کشور دارای اقلیت کرد و شناخته شدن یا نشدن استقلال ایشان از سوی قدرت‌های جهان طراحی شده‌اند.نتیجه ارزیابی هشت سناریوی طراحی شده نشان می‌دهد سناریویی که شناخته شدن استقلال کردستان از سوی قدرت‌های جهانی، تنش میان کشورهای دارای اقلیت کرد و همگرایی بین اقلیت کرد در کشورهای همسایه را مطرح می کند، بهترین موقعیت برای اعلام و اجرای استقلال اقلیم کردستان عراق و برای امنیت غرب کشور خطرناک می‌باشد و سناریویی که در نقطه مقابل این سناریو قرار دارد(عدم شناسایی از سوی قدرت‌های جهان، همسویی کشورهای دارای اقلیت کرد و واگرایی بین کردهای منطقه) بهترین سناریو است که بیانگر عدم استقلال کردها می‌‌باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        486 - شناسایی عوامل موثر بر بازاریابی سبز با استفاده از تئوری داده بنیاد در صنعت هتل داری
        مجید علی زاده سینا نعمتی زاده حسن اسماعیل پور
        بازاریابی سبز به‌دلیل افزایش نگرانی‌های زیست محیطی و فشار ذی‌نفعان به یک راهبرد جذاب، مورد توجه سازمان‌ها قرار گرفته است. هدف این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر بازاریابی سبز در صنعت هتل‌داری می‌باشد. روش پژوهش کیفی بوده و از نظر هدف بنیادی است. جامعه آماری پژوهش، ۱۰ نفر أکثر
        بازاریابی سبز به‌دلیل افزایش نگرانی‌های زیست محیطی و فشار ذی‌نفعان به یک راهبرد جذاب، مورد توجه سازمان‌ها قرار گرفته است. هدف این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر بازاریابی سبز در صنعت هتل‌داری می‌باشد. روش پژوهش کیفی بوده و از نظر هدف بنیادی است. جامعه آماری پژوهش، ۱۰ نفر از خبرگان دانشگاهی و هتل بودند که بصورت هدفمند انتخاب شدند. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های عمیق نیمه‌ساختاریافته و بررسی متون، گردآوری شدند. تحلیل داده‌ها بر اساس روش داده‌بنیاد انجام شد که شامل کد‌گذاری باز، محوری و انتخابی می‌باشد. روایی پرسشنامه توسط خبرگان و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ سنجیده و تأیید گردید. روایی همگراAVE برای تمامی سازه‌های پژوهش در حد مناسب می‌باشد. در نهایت با برقراری ارتباط بین مقوله‌ها، مدل پارادایمی پژوهش، مشتمل بر ۱۸عامل مؤثر بر بازاریابی سبز و ۶۹ مفهوم ارائه شد. مقدار ضریب کاپا برابر با ۶۹۶/۰ است که بیانگر معتبر بودن سطح توافق مدل می‌باشد. عامل محصول سبز (هتل سبز) به‌عنوان پدیده اصلی تعیین گردید. نتایج پژوهش بیانگر تأثیر محصول سبز، پاسخ رفتاری مشتریان، سواد اکولوژیکی، اعتماد و آمیخته بازاریابی سبز بر تصویر شرکتی، انگیزه و بهبود عملکرد هتل‌ها می‌باشد.همچنین مقوله اعتماد، به‌عنوان یک عامل مداخله‌گر و مهم‌ترین عامل مؤثر بر بازاریابی سبز شناسایی گردید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        487 - تفاوت پدیده بلوغ دختران و پسران در مناطق سردسیر ، گرمسیر و معتدل آب و هوایی بر اساس یافته های پزشکی و داده های میدانی
        سید محمد کیکاوسی
        مطابق معیار و ضابطه قرآنی در آیه ششم سوره مبارکه نسا، بلوغ پدیده ای است طبیعی با به فعلیت رسیدن استعداد جنسی و قوای تولید مثل که در مبانی فقهی و حقوقی، رسیدن دختران به سنّ 9 سال و پسران به 15 سالگی به منزله آن و آغاز تکلیف به تعهدات و مسئولیت های دینی، مدنی و کیفری در ن أکثر
        مطابق معیار و ضابطه قرآنی در آیه ششم سوره مبارکه نسا، بلوغ پدیده ای است طبیعی با به فعلیت رسیدن استعداد جنسی و قوای تولید مثل که در مبانی فقهی و حقوقی، رسیدن دختران به سنّ 9 سال و پسران به 15 سالگی به منزله آن و آغاز تکلیف به تعهدات و مسئولیت های دینی، مدنی و کیفری در نظر گرفته شده است. با این حال، آمادگی پذیرش مسئولیت و محدودیت های ناشی از بلوغ برای آحاد دختران و پسران در نژاد های متفاوت ، اقلیم آب و هوایی متنوع محل زندگی و هم چنین متاثر از اختلاف در فرهنگ جوامع و وضعیت سلامت اجتماعی و دیگر عوامل، یکسان نیست و تعیین یک معیار ثابت برای همه ایشان ناصواب به نظر می رسد. از این رو، پژوهش گر با هدف بازخوانی در مبانی فقهی و حقوقی در مقوله معیار بلوغ، ضمن توجه به مخاطب شناسی احادیث در نقد استناد فقهی به روایات بلوغ، میزان متغیر بلوغ در اقلیم های ناهمگون آب و هوایی را مطابق یافته پژوهش های میدانی و مولفه های پزشکی اندازه گیری و بررسی نموده است. بر اساس برآیند پژوهش پیش رو، دختران و پسران ساکن در اقلیم و شرایط آب و هوایی سردسیر به مراتب با تاخیر قابل ملاحظه از هم نوعان خود در مناطق گرم سیری به مرحله بلوغ رسیده و در سنین بالاتر درک صحیحی نسبت به مسئولیت ها و وظایف اجتماعی خود پیدا می کنند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        488 - راهبرد قاعده انصاف در تغییرات اقلیمی و تضمین امنیت انسانی پایدار با تاکید بر اصل مسئولیت مشترک اما متفاوت
        هادی مسعودی فر علیرضا ارش پور مسعود راعی دهقی
        در میان اصول کلی حقوقی و قوائد علمی مترقیانه، قاعده انصاف از ارزش و جایگاه برجسته ای برخوردار می باشد و از انجایی که این قاعده از انعطاف پذیری قابل توجهی برخوردار است، قابلیت اعمال در برخورد با موضوعات و چالش های نوین حقوق بین الملل عمومی را دارا است. از این رو، ضروری ا أکثر
        در میان اصول کلی حقوقی و قوائد علمی مترقیانه، قاعده انصاف از ارزش و جایگاه برجسته ای برخوردار می باشد و از انجایی که این قاعده از انعطاف پذیری قابل توجهی برخوردار است، قابلیت اعمال در برخورد با موضوعات و چالش های نوین حقوق بین الملل عمومی را دارا است. از این رو، ضروری است تا ضمن تعریف قاعده انصاف، جایگاه این قاعده در اجرای توافقات بین المللی مرتبط با حوزه حقوق بین الملل محیط زیست ارزیابی گردد و ضمن ان ضرورت محافظت از محیط زیست مبتنی بر مقتضای جهات عامه در فقه مورد تحلیل قرار بگیرد. بر این اساس در این پژوهش که به روش استقرایی و بهره مندی از مطالعات کتابخانه ای صورت پذیرفته است، ضمن ارزیابی اِعمال قاعده انصاف در تضمین امنیت انسانی، مشخص شد که قاعده انصاف از طریق اصل مسولیت مشترک اما متفاوت در کنفرانس تغیرات اقلیمی پاریس مورد بهره برداری قرار گرفته است. از طرف دیگر نمایان گردید که قاعده انصاف در حقوق بین الملل محیط زیست منجر به معرفی اصطلاح عدالت اقلیمی گردیده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        489 - بررسی تاثیر تغییر اقلیم بر طول دوره رشد و مراحل فنولوژیک رشد گندم در منطقه زابل
        حمید محمدی محمود رمرودی محمد بنایان محمد رضا اصغری پور حمیدرضا فنایی
        تغییر اقلیم می‌تواند با تغییر در طول دوره رشد و عملکرد محصولات کشاورزی، همچنین میزان تبخیر و تعرق گیاهان و تقاضای آب در کشاورزی را تحت تأثیر قرار دهد. در این مطالعه تعدادی از مدل‌های گردش عمومی انتخاب و پیش بینی میانگین دمای سالانه زابل مورد آزمون صحت سنجی قرار گرفت. ار أکثر
        تغییر اقلیم می‌تواند با تغییر در طول دوره رشد و عملکرد محصولات کشاورزی، همچنین میزان تبخیر و تعرق گیاهان و تقاضای آب در کشاورزی را تحت تأثیر قرار دهد. در این مطالعه تعدادی از مدل‌های گردش عمومی انتخاب و پیش بینی میانگین دمای سالانه زابل مورد آزمون صحت سنجی قرار گرفت. ارزیابی نتایج مدل‌های اقلیمی، تا اواخر قرن حاضر افزایش میانگین دمای 2 تا 5 درجه سانتی گراد در زابل را پیش بینی می‌کنند. به همین منظور سه سناریوی دمایی (صفر، 2+ و 5+) به ترتیب به عنوان سناریو عدم تغییر دما، حداقل افزایش و حداکثر افزایش تعریف شده و به داده دمایی روزانه دیده بانی شده اضافه شد. تاثیر تغییر اقلیم بر طول دوره رشد و مراحل فنولوژیک گندم (Triticum aestivum) و همچنین تبخیر وتعرق در منطقه زابل براساس تاریخ و میانگین رقم‌های مورد کشت رایج مورد بررسی قرار گرفتند. برای محاسبه مراحل فنولوزیک از روش GDD استفاده شد. برای اندازه‌گیری اثر سناریوهای تغییر اقلیم بر تبخیر وتعرق مدل هارگریوز -سامانی استفاده شد. نتایج نشان داد نسبت به سناریوی عدم افزایش در اثر افزایش 2 درجه سانتی گراد میانگین دمای روزانه تا اواخر قرن طول دوره رشد گندم 14 روز کاهش می‌یابد. همچنین تبخیر و تعرق در مرحله آغازین رشد 20 درصد افزایش خواهد یافت. افزایش 5 درجه سانتی گراد دما باعث کاهش 32 روزه طول دوره رشد گندم و افزایش 46 درصدی تبخیر و تعرق در مرحله آغازین رشد گندم در منطقه خواهد شد. تغییر اقلیم نظام تولید گندم را در منطقه تحت تاثیر قرار خواهد داد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        490 - پهنه‌بندی اگرواکولوژیکی کشت زیره سبز (Cuminum cyminum) در استان آذربایجان شرقی با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی
        بهزاد شوکتی محمد رضا اصغری پور بختیار فیضی زاده
        این مطالعه با هدف پهنه‌بندی اگرواکولوژیکی گیاه زیره سبز در راستای شناسایی مناطق مستعد کشت این گیاه در استان آذربایجان‌شرقی با استفاده از تکنیک آنالیز مکانی GIS انجام گرفت. در این خصوص، داده‌های مورد نیاز در قالب معیارهای مربوط به شرایط خاک، توپوگرافی، شاخص‌های اقلیمی جه أکثر
        این مطالعه با هدف پهنه‌بندی اگرواکولوژیکی گیاه زیره سبز در راستای شناسایی مناطق مستعد کشت این گیاه در استان آذربایجان‌شرقی با استفاده از تکنیک آنالیز مکانی GIS انجام گرفت. در این خصوص، داده‌های مورد نیاز در قالب معیارهای مربوط به شرایط خاک، توپوگرافی، شاخص‌های اقلیمی جهت فرآیند مدل سازی بکار گرفته شدند. معیارهای مذکور در قالب لایه‌های اطلاعاتی آماده‌سازی شد و پس از استانداردسازی برای تلفیق مورد استفاده قرار گرفتند. با توجه به اینکه روش مطالعه در این پژوهش مبنی بر آنالیز مکانی GIS بود، در ابتدا پارامتر‌ها استانداردسازی شدند و بر اساس سیستم تحلیل سلسله مراتبی (AHP) وزن‌های معیار استخراج شدند. سپس سیستم تحلیل تصمیم‌گیری چند معیاره (MCDA) جهت تلفیق لایه‌های اطلاعاتی و استخراج نتایج بکار گرفته شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که استان آذربایجان‌شرقی جهت کشت زیره سبز از پتانسیل بالایی برخوردار است و امکان کشت آن در شهرستان‌های مرند، شبستر، ورزقان، سراب، میانه، کلیبر، بستان‌آباد، سهند و مراغه با سطح عملکرد بالا در واحد سطح وجود دارد. نتایج همچنین نشان داد که 2561151 هکتار از اراضی این استان دارای پتانسیل کشت بالا و 2017916 هکتار دارای پتانسیل کشت متوسط هستند. با توجه به عدم توجه کافی به امکان‌سنجی کشت این گیاه در استان آذربایجان‌شرقی، نتایج حاصل از این پژوهش می‌تواند زمینه‌ساز آگاهی بیشتر کشاورزان و متخصصین کشاورزی از امکان کشت و کار این گیاه و بهرهبرداری مطلوب‌تر از منابع طبیعی شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        491 - براورد نیاز آبی چند گونه درختچه ای در فضای سبز شهر شیراز با استفاده از ضریب منظر
        مجید عباسی زاده محمد رسول شکر اله زاده
        امروزه اهمیت آب در حفظ حیات بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک بر کسی پوشیده نیست . در امر مدیریت فضای سبز شهری، شناخت گونه ی گیاهی و میکرو افلیمی که گونه در آن قرار دارد جهت تعیین میزان تعرق گیاه و براورد آب مصرفی مهم است. تکنیک های مختلفی جهت تعیین تبخیر و تعرق وجود دارد ک أکثر
        امروزه اهمیت آب در حفظ حیات بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک بر کسی پوشیده نیست . در امر مدیریت فضای سبز شهری، شناخت گونه ی گیاهی و میکرو افلیمی که گونه در آن قرار دارد جهت تعیین میزان تعرق گیاه و براورد آب مصرفی مهم است. تکنیک های مختلفی جهت تعیین تبخیر و تعرق وجود دارد که شامل استفاده از فرمولهای تجربی، لایسیمتر ها، سنجش از دور و روشهای ماهوارهای، ‌فن آوری های خرد اقلیمی و روش های استفاده از ضریب تعریق گیاهی است. این تحقیق در فروردین ماه 1394 آغاز و تا اواسط شهریور ماه سال 1394 انجام و پایان پذیرفت. مطالعات بر روی سه گونه ی برگ بو، رزماری، و خرزهره واقع در پارکها و بلوارهای هر 9 منطقه شهرداری شیراز انجام شد. با استفاده از داده های ایستگاه سینوپتیک شیراز و روش استاندارد پنمن- مانتیس- فائو، میزان تبخیر و تعرق گیاه مرجع محاسبه شد و سپس ضریب منظربراساس روش کالیفرنیا برای محاسبه میزان تبخیر و تعرق گیاه مورد نظر تعیین شد. این ضریب عامل کلیدی در تخمین نیاز آبی فضای سبز است. بیشترین میزان تبخیر و تعرق مرجع به ترتیب مربوط به ماههای مرداد و تیر بوده و کمترین آن مربوط به ماههای بهمن و دی می باشد. بیشترین بیشترین نیاز آبی بین خرداد تا مهرماه وجود دارد. جهت مرتفع شدن بخش اعظمی از کمبود منابع آبی ذکرشده روش هایی نظیر استفاده مجدد از آبهای برگشتی، استفاده از منابع آب نامتعارف (فاضلاب، گنداب، ) و آبهای سطحی به عنوان راهکار پیشنهاد می شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        492 - مطالعه اثر تغییر تاریخ کشت بر مراحل فنولوژیکی و عملکرد سه لگوم گرمسیری در جنوب کرمان
        محمد حاتمی حسین حیدری شریف آباد حمید مدنی عنایت اله توحیدی نژاد غلام رضا افشارمنش
        به‌منظور مطالعه تغییر تاریخ کشت از بهار به زمستان بر طول مراحل فنولوژیکی و عملکرد سه نوع لگوم گرمسیری لوبیا محلی جیرفت، لوبیا چشم بلبلی و ماش، به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل با سه تکرار، در سال‌های زراعی 98-1397 و 99-1398 در مزرعه مرکز تحقیقات جهاد کش أکثر
        به‌منظور مطالعه تغییر تاریخ کشت از بهار به زمستان بر طول مراحل فنولوژیکی و عملکرد سه نوع لگوم گرمسیری لوبیا محلی جیرفت، لوبیا چشم بلبلی و ماش، به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل با سه تکرار، در سال‌های زراعی 98-1397 و 99-1398 در مزرعه مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی شهرستان جیرفت اجرا شد. تیمار‌های آزمایشی شامل سه تاریخ کشت 10، 20 و 30 بهمن و سه لگوم بود. نتایج حکایت از این داشت که لگوم‌ها با توجه به دمای پایه 15 درجه سانتی‌گراد برای مراحل تکاملی خود 1200 درجه-روز رشد دما نیاز دارند. بیشترین درجه-روز رشد از کاشت تا جوانه-زنی، سبز شدن و از مرحله یک تا پنج برگی در هر سه تاریخ کشت متعلق به ماش بود. در الگوی کشت دیر‌هنگام، تأثیر دما‌های پائین منجر به عدم تأمین دمای تجمعی و شاخص درجه-روز رشد از کاشت تا گلدهی و رسیدگی گردید. ثبات عملکرد تولید دانه در ماش در هر سه تاریخ کشت با میانگین 7/0 تن در هکتار نشان داد که این گیاه توانایی انطباق بیشتری با دما نسبت به تغییر تاریخ کاشت دارد. عملکرد دانه در لوبیا محلی و چشم بلبلی با میانگین به‌ترتیب 3/2 و 6/4 تن در هکتار در کشت در 10 بهمن، از بیشترین مقدار برخوردار بود. کشت زود‌هنگام لگوم‌ها در زمستان، با توجه به تأمین دمای تجمعی در جنوب کرمان قابل توصیه بوده و می‌تواند به کاهش اثر منفی برخورد مراحل رشد و نمو با گرمای شدید و تبخیر و تعرق زیاد نسبت به الگوی کشت بهاره منطقه برتری داشته باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        493 - اثر افزایش غلظت دی اکسید کربن در شرایط وجود خشکی بر توانایی رقابتی علف های هرز با ذرت
        حمید رضا میری
        به منظور بررسی اثرات افزایش غلظت CO2 به همراه تغییر میزان رطوبت خاک بر رشد و توانایی رقابتی ذرت در برابر گیاهان زراعی و علف های هرز سه کربنه و چهارکربنه، آزمایش گلخانه ای در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان در سال 1391 انجام شد. آزمایش شامل بررسی اثر دو تیمار غلظت معمول أکثر
        به منظور بررسی اثرات افزایش غلظت CO2 به همراه تغییر میزان رطوبت خاک بر رشد و توانایی رقابتی ذرت در برابر گیاهان زراعی و علف های هرز سه کربنه و چهارکربنه، آزمایش گلخانه ای در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان در سال 1391 انجام شد. آزمایش شامل بررسی اثر دو تیمار غلظت معمولی (ppm 400) و افزایش یافته (ppm 800) CO2 و دو تیمار آبیاری معمولی و تنش خشکی بر گیاهان ذرت، گندم، آفتابگردان، ارزن و علف های هرز تاج خروس، سلمه تره، قیاق و یولاف وحشی بصورت کشت تکی و کشت مخلوط با ذرت بود. صفات سطح برگ، وزن خشک ساقه، برگ، ریشه و شاخص توانایی رقابتی (PRY) برای هر گیاه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت CO2 رشد اندام های هوایی، سطح برگ و ریشه در گیاهان گندم، آفتابگردان، سلمه تره و یولاف وحشی افزایش یافت، در حالیکه در ذرت، ارزن، تاج خروس و قیاق تغییر معنی داری نشان نداد. تنش خشکی وزن خشک، گندم، آفتابگردان، ذرت و ارزن را به ترتیب 2/25، 3/30، 30 و 32 درصد کاهش داد، اما در شرایط CO2 بالا این مقادیر به ترتیب 0، 3/10، 0 و 7/19 درصد بود. در واقع در شرایط افزایش CO2 اثرات تنش خشکی بر گیاهان سه کربنه و چهارکربنه کاهش یافته و بخشی از اثرات تنش خشکی با افزایش CO2 از بین رفت. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش CO2 توانایی رقابتی علف های هرز سه کربنه در برابر ذرت افزایش می یابد. این امر سبب تغییر برهمکنش رقابتی گیاهان سه کربنه و چهارکربنه با علف های هرز در شرایط تنش خشکی و افزایش CO2 تغییر می‌شود. بطوریکه رقابت علف های هرز سه کربنه در برابر گیاهان زراعی چهارکربنه افزایش یافته و خسارت ناشی از این گیاهان بیشتر شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        494 - بررسی تغییرات جوامعگیاهی حاشیه‌ی جنوب شرقی دریاچه‌ی ارومیه
        عسکر اله قلی یونس عصری
        اکوسیستم‌های شور ایران به خاطر فعالیت‌های تخریبی انسان و دام در معرض تخریب قرار گرفته‌اند و پروژه‌های حفاظت، نگهداری و استقرار مجدد این اکوسیستم‌ها بدون بررسی جوامع گیاهی و عوامل محیطی امکان‌پذیر نخواهد بود. شوره‌زارهای جنوب ‌شرقی دریاچه‌‌ی ارومیه با وسعتی بیش از 85000 أکثر
        اکوسیستم‌های شور ایران به خاطر فعالیت‌های تخریبی انسان و دام در معرض تخریب قرار گرفته‌اند و پروژه‌های حفاظت، نگهداری و استقرار مجدد این اکوسیستم‌ها بدون بررسی جوامع گیاهی و عوامل محیطی امکان‌پذیر نخواهد بود. شوره‌زارهای جنوب ‌شرقی دریاچه‌‌ی ارومیه با وسعتی بیش از 85000 هکتار در عرض شمالی 37 درجه الی 37 درجه و 37 دقیقه و طول شرقی 45 درجه و 35 دقیقه الی 46 درجه و 2 دقیقه با ارتفاع متوسط 1284 متر بالاتر از سطح دریا قرار دارد. پوشش گیاهی شوره‌زارهای جنوب‌ شرقی دریاچه‌‌ی ارومیه به روش براون-بلانکه یا زیگماتیست (Braun-Blanquet or Zygmatistes) مورد بررسی قرار گرفت. میانگین بارندگی سالانه و درجه حرارت سالانه برای ارزیابی انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده‌های جامعه شناختی گیاهی به روش گونو انجام و تعداد 9 جامعه‌ی ‌گیاهی در این منطقه مشخص گردید. خصوصیات خاک جوامع‌گیاهی نظیر هدایت الکتریکی، اسیدیته، آهک، نسبت جذب سدیم، کربن آلی خاک، آنیون‌ها و کاتیون‌ها مشخص و داده‌ها به روش PCA آنالیز گردید. به نظر می‌رسد شوری، بافت خاک و سطح ایستابی از عوامل مهم کنترل کننده الگوی رویشی و پراکنش جوامع گیاهی باشند. همچنین نتایج نشان می‌دهد که علاوه بر عوامل اقلیمی مهمترین خصوصیات در پراکنش گیاهان هدایت الکتریکی، اسیدیته، بافت، آهک و نسبت جذب سدیم بوده، همچنین پر واضح است که چگونگی آرایش جوامع گیاهی در این ناحیه به شدت تحت تاثیر نوار بندی شوری می‌باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        495 - رشد و توانایی رقابتی گندم در برابر گیاهان سه کربنه و چهارکربنه در شرایط افزایش غلظت CO2 و تنش خشکی
        فرحناز ممتازی حمیدرضا میری
        پیش بینی‌های حاکی از آن است که غلظت CO2 اتمسفر در حال افزایش است و این افزایش CO2 اثرات قابل توجهی بر گیاهان زراعی و رشد و برهمکنش آنها دارد. علاوه بر افزایش CO2 تغییرات رطوبتی نیز همزمان رشد گیاهان را تحت تأثیر قرار خواهد داد. به منظور بررسی اثرات همزمان افزایش غلظت CO أکثر
        پیش بینی‌های حاکی از آن است که غلظت CO2 اتمسفر در حال افزایش است و این افزایش CO2 اثرات قابل توجهی بر گیاهان زراعی و رشد و برهمکنش آنها دارد. علاوه بر افزایش CO2 تغییرات رطوبتی نیز همزمان رشد گیاهان را تحت تأثیر قرار خواهد داد. به منظور بررسی اثرات همزمان افزایش غلظت CO2 و تنش خشکی بر گندم در شرایط رقابت با گیاهان C4 و C3 آزمایشی گلخانه ای با دو غلظت معمولی (ppm400) و افزایش یافته CO2 (ppm700) و شرایط تنش و بدون تنش در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان در سال 1391 انجام شد. گیاهان زراعی گندم، آفتابگردان و علف های هرز سلمه تره و یولاف وحشی به عنوان گونه های سه کربنه و گیاهان زراعی ذرت، ارزن و علف های هرز تاج خروس و قیاق به عنوان گونه های چهارکربنه بصورت کشت تکی و کشت مخلوط مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت CO2 رشد اندام های هوایی، سطح برگ و ریشه در گندم یافت، در حالیکه در ذرت، ارزن، تاج خروس و قیاق تغییر معنی داری نشان نداد. با افزایش غلظت CO2 وزن خشک گندم 7/30 درصد افزایش یافت. تنش خشکی وزن خشک گندم را 2/25 درصد کاهش داد، اما در شرایط CO2 بالا هیچ کاهشی در وزن خشک گندم مشاهده نشد. در واقع در شرایط افزایش CO2 اثرات تنش خشکی بر گیاهان سه کربنه و چهارکربنه کاهش یافته و بخشی از اثرات تنش خشکی با افزایش CO2 از بین رفت. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش CO2 توانایی رقابتی گندم در برابر گیاهان چهارکربنه افزایش می یابد. این امر سبب تغییر برهمکنش رقابتی گیاهان سه کربنه و چهارکربنه با علف های هرز در شرایط تنش خشکی و افزایش CO2 تغییر می شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        496 - Changing the cultivation pattern and providing the growing degree-day for the phenological stages of three types of tropical legumes in the south of Kerman and its relationship with grain yield
        محمد حاتمی حسین حیدری شریف آباد حمید مدنی عنایت الله توحیدی نژاد غلامرضا افشارمنش
        https://zenodo.org/records/10437773
        In order to study the effect of changing the cultivation pattern in providing growth and development temperature in different phenological stages of three types of tropical legumes in the south of Kerman and to investigate the relationship between temperature and seed y أکثر
        In order to study the effect of changing the cultivation pattern in providing growth and development temperature in different phenological stages of three types of tropical legumes in the south of Kerman and to investigate the relationship between temperature and seed yield, a factorial experiment was conducted in the form of a randomized complete block design with three replications. It was implemented in Jiroft Agriculture and Natural Resources Research Center in 2019-2020. The experimental treatments included three planting dates, 30 Jan, 9 and 19 Feb, and three types of tropical legumes, including tepari or local Jiroft beans, cowpeas, and green mung beans. The results showed that the highest requirement for growth degree-days from planting to germination, from planting to greening and one to five leaf stages in all three planting dates was related to green mung bean. After mung beans, the highest need for growing degree-days in the above stages was observed in Tepari or Jiroft local beans and nightly beans, respectively. In the stages of flowering, pod formation and filling and ripening, the difference between mung beans and two types of beans in the number of degree-days of growth decreased. Although, the delay in planting in all three plants led to a decrease in the supply of growth degree-days from flowering to full maturity, but all three plants had more seed yield in the dates of cultivation than the common planting dates. So that mung bean had the same grain yield on all three planting dates with an average of 770 kg/ha. Tepari beans produced the highest yield in early cultivation, i.e. on 30 Jan, with an average of 2.3 tons per hectare. This legume was associated with a 39% decrease in seed yield on 9 and 19 Feb cultivation dates compared to the first cultivation date. Among the three tropical legumes, cowpea has the highest seed yield with an average of 4.6 tons per hectare and on 30 Jan and 19 Feb there was no difference in production and on the planting date of 9 Feb 26% decrease in seed yield was observed. In general, in the Jiroft region, the date of early winter crops, considering the provision of temperature and humidity necessary to complete the growth and development process and complete the phenological stages for tropical legumes, considering the negative effect of drought on the growth cycle of plants and also Their performance was completely superior to spring cultivation and this finding can be effective in managing the use of air temperature to reduce water consumption in the region. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        497 - پیش­بینی اثر تغییرات اقلیمی بر سوسمار دم تیغی بین­النهرین (Saara loricata) با استفاده از مدل حداکثر بینظمی (MAXENT) و بایوکلایمBIOCLIM
        انوشه کفاش محمد کابلی گونتا کهلر
        تغییر اقلیم به­واسطه تاثیر بر پراکنش بسیاری از گونه­های جانوری به یک نگرانی عمده برای مدیریت و حفاظت از تنوع زیستی تبدیل شده است.در سال­های اخیر شواهد متعددی از اثرات تغییراقلیم بر جنبه­های مختلف زیستی گونه­های گیاهی و جانوری ارائه شده استاما دانش اندکی در ارتباط با تاث أکثر
        تغییر اقلیم به­واسطه تاثیر بر پراکنش بسیاری از گونه­های جانوری به یک نگرانی عمده برای مدیریت و حفاظت از تنوع زیستی تبدیل شده است.در سال­های اخیر شواهد متعددی از اثرات تغییراقلیم بر جنبه­های مختلف زیستی گونه­های گیاهی و جانوری ارائه شده استاما دانش اندکی در ارتباط با تاثیر تغییر اقلیم آینده بر گونه­های جانوری در ایران وجود دارددر این مطالعه مدل مطلوبیت زیستگاه سوسمار دم تیغی بین­النهرین به عنوان یک گونه ساکن مناطق بیابانی ایران در شرایط کنونی و تحت سناریوهای تغییر اقلیم آینده (سال­2080) با استفاده از 19 پارامتر اقلیمی به طور جداگانه با استفاده از روش حداکثر آنتروپی (Maxent) و با استفاده از مدل Bioclimتهیه گردید. به منظور ارزیابی عملکرد مدل، از سطح زیر نمودار (AUC) بدست آمده از منحنی ROCاستفاده شد. سپس وسعت زیستگاه مطلوب گونه در فضایArcGIS 9.3  برای اقلیم حاضر و اقلیم آینده به طور جداگانه محاسبه گردید. مقایسه وسعت مناطق مطلوب در شرایط کنونی (82/2 درصد کل ایران) و  تحت سناریوی تغیر اقلیم آینده (15/3 درصد کل ایران) حاصل از مدل حداکثر آنتروپی نشان داد که وسعت مناطق مطلوب برای زیست گونه مورد مطالعه افزایش خواهد یافت. نتایج حاصل از مدل Bioclimنشان داد سطح مناطق مطلوب برای زیست­گونه نسبت به سطح کشور برای زیست­گونه تحت شرایط تغییر اقلیمی کاهش خواهد یافت. به عبارت دیگر وسعت زیستگاه­های مطلوب گونه  از 55/1 به 35/1 درصد از سطح کشور کاهش خواهد یافت. نتایج حاصل از مدل حداکثر بی­نظمی نشان می­دهد زیستگاه­های مطلوب گونه تحت تاثیر تغییر اقلیم افزایش خواهد یافت و مدل بایوکلایم نشان می­دهد مناطق مطلوب کاهش خواهد یافت بنابراین این نتایج متفاوت بر این واقعیت تاکید دارد که در مطالعات بررسی اثرات تغییر اقلیم بر گونه­های جانوری جهت اطمینان از نتایج و استفاده از آن در مدیریت و حفاظت حیات وحش از چندین روش استفاده شده و به نتایج یک مدل اکتفا نگردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        498 - اقلیم‌گرایی و طبیعت و جایگاه آن در تصویرپردازی شاعرانة شفیعی کدکنی
        یعقوب نوروزی عسگر بابازاده اقدم
        چکیده طبیعت در همة دوره‌های ادب فارسی منبع الهام برای شاعران ایرانی بوده است؛ در دورة معاصر با ترغیب نیما به انعکاس دید نو و نگاه فردی در شعر، شاعران تلاش کرده‌اند تصاویری بدیع و زیبا از طبیعت و محیط طبیعی اطراف خود ارائه دهند که این عامل، سبب ظهور تصاویر اقلیمی شده ا أکثر
        چکیده طبیعت در همة دوره‌های ادب فارسی منبع الهام برای شاعران ایرانی بوده است؛ در دورة معاصر با ترغیب نیما به انعکاس دید نو و نگاه فردی در شعر، شاعران تلاش کرده‌اند تصاویری بدیع و زیبا از طبیعت و محیط طبیعی اطراف خود ارائه دهند که این عامل، سبب ظهور تصاویر اقلیمی شده است. در کنار انعکاس نگاه فردی و تجارب شخصی و تصویرسازی با الهام از طبیعت، شعر جامعه مدار معاصر نیز سعی کرده تا با رجوع به طبیعت و الهام از آن، مفاهیم سیاسی و اجتماعی را در قالب تصاویر و نمادهایی ملهم از طبیعت، ارائه دهد. شفیعی کدکنی از شاعران معاصر، در تصویرپردازی گرایش به طبیعت دارد. نوگرایی، عینیّت گرایی و اقلیم گرایی، ویژگی بارز تصویرپردازی این شاعر است. بخش عظیمی از نوگرایی او در تصویرپردازی، مرهون الهام از طبیعت در این زمینه است. ویژگی دیگری که در تصویرپردازی شعری او جلب توجّه می کند، حمل مفاهیم سیاسی و اجتماعی به تصاویر برگرفته از طبیعت است که در این مقاله به بررسی این ویژگی‌های تصویرپردازی او خواهیم پرداخت. بحث و بررسی در تصویرپردازی شفیعی ، روشن می‌کند که شاعر در زمینه تصویرپردازی هم نوجو و نوآور است و هم تفکّرات سیاسی-اجتماعی خود را در قالب این تصاویر، زیبا و هنرمندانه بیان داشته است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        499 - تحلیل و ارزیابی عوامل اثر‌گذار در مدیریت پایدار منابع آب در بخش کشاورزی
        علی اصغر ثقفی نسیم عینی معصومه عیسی زاده
        آبگرانبها ترین ثروتی است که دراختیار بشرقرارگرفته،به خصوص درایران،که سطح وسیعی ازآنرامناطق خشک وکویریدربرگرفته است.باتوجه به اقلیم خشک وشکننده کشوروبادرنظرگرفتن خشکسالی های اخیراهمیت آب به عنوان یک نهاده حیاتی بیش ازپیش مشخص می شود. امروزه بشر در جریان شتابان توسعه برای أکثر
        آبگرانبها ترین ثروتی است که دراختیار بشرقرارگرفته،به خصوص درایران،که سطح وسیعی ازآنرامناطق خشک وکویریدربرگرفته است.باتوجه به اقلیم خشک وشکننده کشوروبادرنظرگرفتن خشکسالی های اخیراهمیت آب به عنوان یک نهاده حیاتی بیش ازپیش مشخص می شود. امروزه بشر در جریان شتابان توسعه برای تامین آب با مشکلات زیادی روبرو است. این وضعیت در اقلیم های خشک کم بارش که اکوسیستم های دخیل در تامـین آب شکننده تر است با وقوع خـشکسالی ها و برداشت بی رویه از ذخایر آب، برنامه ریزان را با شرایط بحرانی تر روبرو ساخته است. محدودیت منابع آبی، رشد سریع جمعیت و نیاز به تولید بیشتر، سبب شده است که بخش کشاورزی نسبت به سایر بخش های مصرف کننده آب، تقاضای بیشتری برای مصرف داشته باشد. بنابراین، مهم ترین چالـش بخش کشاورزی این مناطق در شرایط کنونی چگونگی تولید بیشتر غذا از آب کمتر است.نتایج نشان می دهد که بخش آب یکی از بخش های زیر بنایی و اساسی کشور می باشد که می تواند به عنوان موتور رشد در اقتصاد عمل کند و باعث رشـد سایر بخش ها به خصوص بخـش کشاورزی و فعالیت های وابـسته به آن گردد و همچنین نتایج نشان داد که رابطه معنی داری بین ویژگی های فردی کشاورزان و تمایل به مدیرت پایدار منابع آبی وجود دارد. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات کاربردی و به روش توصیفی و همبستگی بودو از تکنیک تحلیل عاملی استفاده نمود. این تحقیق به شیوه اسنادی و میدانی و با استفاده از پرسشنامه برای تعیین عوامل موثر بر مدیریت پایدار منابع آب زراعی در زمین های کشاورزی اطراف تهران انجام شد. جامعه آماری در این تحقیق تمامی مدیران، کارشناسان و صاحبنظران بخش کشاورزی اطراف شهر تهران بود. پس از مطالعه کتابخانه ای و میدانی، اطلاعات جمع آوری و سپس اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        500 - راهکارهای کاهش مصرف انرژی و طراحی همساز با اقلیم در شهر همدان با الگوگیری از معماری خانه-های سنتی دوره قاجار
        علیرضا نوریان سارا زهری
        امروزه بحران انرژی و آلودگی محیط زیست به یکی از چالش¬های اساسی در جهان مبدل شده است. یکی از راهکارهای کاهش آلودگی¬های زیست¬محیطی الگوبرداری از معماری سنتی و راهکارهای آن در تطابق با اقلیم است. در مقالۀ حاضر به آشنایی با نظام کالبدی مسکن بومی در بستر اقلیمی و نحوه تاثیرگ أکثر
        امروزه بحران انرژی و آلودگی محیط زیست به یکی از چالش¬های اساسی در جهان مبدل شده است. یکی از راهکارهای کاهش آلودگی¬های زیست¬محیطی الگوبرداری از معماری سنتی و راهکارهای آن در تطابق با اقلیم است. در مقالۀ حاضر به آشنایی با نظام کالبدی مسکن بومی در بستر اقلیمی و نحوه تاثیرگزاری اقلیم خاص این منطقه بر کالبد بیرونی و طرح¬ریزی سازمان فضایی مسکن پرداخته می¬شود. هدف از این پژوهش دستیابی به راهکارهای اقلیمی به¬کار رفته در این خانه¬ها و تبیین آن¬ها در قالب مولفه¬های طراحی اقلیمی در شهر همدان است. بدین منظور این پرسش مطرح می¬شود که شاکلۀ خانه¬های سنتی همدان تا چه حد بر بهره¬گیری از انرژی¬های تجدیدپذیر موثر است؟ روش تحقیق پژوهش به صورت تحلیلی- توصیفی همراه با بررسی نمونه¬های موردی و شبیه سازی است. بررسی سی نمونه از خانه¬های بومی همدان نشانگر آنست که الگوهای مشابهی در اکثر آن¬ها وجود دارد. ابتدا این الگوها تبیین شده و سپس در راستای بررسی میزان تطابق این عناصر و روش¬ها با اقلیم منطقه، سه نمونه از خانه¬های سنتی شهر همدان که شامل یک نمونه از هر گونه است انتخاب شده و توسط نرم¬افزار دیزاین بیلدر از نظر کالبدی و میزان پاسخگویی به اقلیم مورد تحلیل قرار می¬گیرند. بررسی مولفه¬های تهویه، نور، اتلاف انرژی و نیاز به سرمایش و گرمایش بیانگر آن است که معماری خانه¬های سنتی همدان از نظر فرم، جهت¬گیری، سطح بازشوها، تناسبات حیاط و بسیاری از موارد دیگر تاحد زیادی با اقلیم منطقه مطابقت دارد. در ادامه الگوهای اقلیمی موجود در کالبد خانه¬ها استخراج و دستورالعمل-های طراحی ارائه می¬گردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        501 - شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر انتخاب نوع معماری و سطح بندی براساس شرایط اقلیم با روش ANP (مورد مطالعه: کلان شهر اهواز)
        سجاد  نوروزی دکتر فریده  اسدیان دکتر سیدجمال الدین  دریا باری دکتر رضا  برنا
        هدف تحقیق حاضر شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر انتخاب نوع معماری و سطح بندی مراکز آموزشی براساس شرایط اقلیم با روش ANP بود. جهت گرداوری داده ها از روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شد. ابزار گرداوری داده ها بانک های اطلاعاتی مربوط به اقلیم شناسی در کلان شهر اهواز می با أکثر
        هدف تحقیق حاضر شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر انتخاب نوع معماری و سطح بندی مراکز آموزشی براساس شرایط اقلیم با روش ANP بود. جهت گرداوری داده ها از روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شد. ابزار گرداوری داده ها بانک های اطلاعاتی مربوط به اقلیم شناسی در کلان شهر اهواز می باشد. جهت تعیین وزن هر یک از عوامل با توجه به نظرات خبرگان و ANP استفاده شد و با توجه به وزن هر یک نیز رتبه بندی عوامل صورت گرفت. یافته ها نشان داد در بین اوزان بدست آمده جلوگیری از نفوذ آلودگی با وزن (0.099)، ساعات آفتابی با وزن (0.097) و دسترسی با وزن نسبی (0.096) دارای بیشترین اوزان در بین زیر شاخص های بدست امده است که در رتبه های اول تا سوم قرار گرفتند. سایر اوزان با توجه به وزن های بدست آمده در سایر رتبه ها واقع شدند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        502 - تأثیرپذیری شاعران معاصر از شعر کهن از دید تصویرسازی
        علی سرور یعقوبی
        تصویرسازی و تخیل از بن مایه های بنیادین شعر بشمار می آید؛ به گونه ای که می توان آن ها را عامل جداکنندة شعر از نثر انگاشت. به سخن دیگر، تخیّل، جان مایة شعر است. در این مقاله نگارنده کوشیده است تا پیوندهای آشکار شعر کهن فارسی و شعر معاصر را از دیدگاه های شاعرانه بررسی کند أکثر
        تصویرسازی و تخیل از بن مایه های بنیادین شعر بشمار می آید؛ به گونه ای که می توان آن ها را عامل جداکنندة شعر از نثر انگاشت. به سخن دیگر، تخیّل، جان مایة شعر است. در این مقاله نگارنده کوشیده است تا پیوندهای آشکار شعر کهن فارسی و شعر معاصر را از دیدگاه های شاعرانه بررسی کند. شاید کسانی باشند که این دو شیوة شاعری را یک سره از هم گسسته معرفی کنند، اما به یاری سنجش هایی از این دست می توان داوری کرد که آیا پیوندی میان این دو سبک وجود دارد یا یک سره از هم بیگانه است. یکی از زمینه هایی که در بررسی سنجش بکار می آید، همانندی هایی است که در تصویرسازی دیده می شود یا کارکرد عناصری است که در تخیل دخالت دارد. این عناصر یا از طبیعت گرفته شده است که در همة زمان ها و مکان ها وجود دارد و پای دار است، اما از دید اقلیمی و جغرافیایی متفاوت است، یا پدیده های پیرامونی و محیطی است که با گذر زمان و دگرگونی در شیوة زندگی تحول می یابد. از این رو بیش ترین پیوند در میان این دو سبک می تواند برپایة عناصر طبیعت و کارکرد آن ها در تصویرسازی پدید آمده باشد تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        503 - نقش پهنه‏ بندی اقلیم در تعیین نیاز خالص آبیاری محصولات باغی استان کردستان
        عطا امینی رنگین حیدری همایون فقیه
        این تحقیق به منظور برآورد نیاز آبی گیاهان باغی بر مبنای اقلیم های موجود در استان کردستان و نیز مقایسه آن با برآورد نیاز آبی همین محصولات بر مبنای شهرستان های استان انجام شد. اطلاعات پایه ی استان و داده های لازم از جمله داده های هواشناسی و اطلاعات گیاهی، از گزارش ها و أکثر
        این تحقیق به منظور برآورد نیاز آبی گیاهان باغی بر مبنای اقلیم های موجود در استان کردستان و نیز مقایسه آن با برآورد نیاز آبی همین محصولات بر مبنای شهرستان های استان انجام شد. اطلاعات پایه ی استان و داده های لازم از جمله داده های هواشناسی و اطلاعات گیاهی، از گزارش ها و نقشه های موجود استخراج گردید. اقلیم استان به روش دومارتن تعیین و به منظور تعیین نیاز آبی در هر اقلیم از مدل CROPWAT8.0 استفاده شد. در سطح شهرستان، نیاز آبی محصولات باغی پنج شهرستان که دارای ایستگاه سینوپتیک بودند با استفاده از این مدل محاسبه شد. شناسایی چند اقلیم متفاوت در سطح یک شهرستان مؤید برتری مبنای پهنه بندی اقلیم نسبت به تقسیم بندی بر مبنای محدوده ی شهرستان های یک استان در تعیین نیاز آبی است، به طوری که نیاز آبی محاسبه شده در روشی که مرز شهرستان ها به عنوان مبنای کار قرار می گیرد در صورتی قابل اطمینان است که کل مساحت شهرستان در یک اقلیم قرار داشته باشد. نتایج این تحقیق نشان داد که تفاوت بارزی در مقدار نیاز خالص آبیاری در سطح شهرستان در مقایسه با اقلیم های موجود در آن شهرستان، وجود دارد. بیشترین میزان تفاوت محاسبه نیاز خالص آبیاری بر مبنای اقلیم، افزایش 22 درصدی آن در میوه های گروه یک در اقلیم نیمه خشک در شهرستان سنندج نسبت به مقدار محاسبه شده بر مبنای مرز شهرستان بود. همچنین افزایش 9/0 درصدی نیاز خالص آبیاری میوه های گروه دو در اقلیم مرطوب شهرستان سنندج نیز کمترین میزان تفاوت به علت تغییر مبنای محاسبات از پهنه ی اقلیم به شهرستان می باشد. نتایج این تحقیق می تواند مورد توجه محققین و دست اندرکاران بخش کشاورزی و مدیریت منابع آب از طریق اختصاص منابع محدود آب بر مبنای شرایط اقلیمی منطقه قرار گیرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        504 - ارزیابی توان محیطی کشت کلزا با مدل فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و تاپسیس در استان مازندران
        بهروز سبحانی برومند صلاحی محمد روشنعلی
        10.22034/aej.2017.535128
        کشت کلزا جهت تأمین روغن های خوراکی در مناطق معتدل کشور رو به افزایش است. در این مطالعه، توان محیطی استان مازندران برای کشت کلزا ارزیابی شد. برای این منظور داده های اقلیمی ایستگاه های سینوپتیکی و کلیماتولوژی استان از قبیل درجه حرارت، بارش، درجه روز-رشد، ساعات آفتابی، أکثر
        کشت کلزا جهت تأمین روغن های خوراکی در مناطق معتدل کشور رو به افزایش است. در این مطالعه، توان محیطی استان مازندران برای کشت کلزا ارزیابی شد. برای این منظور داده های اقلیمی ایستگاه های سینوپتیکی و کلیماتولوژی استان از قبیل درجه حرارت، بارش، درجه روز-رشد، ساعات آفتابی، تعداد روزهای یخبندان و رطوبت نسبی از سال 1380 تا 1395 مربوط به هر یک از مراحل فنولوژیکی کلزا و داده های قابلیت محیطی از قبیل قابلیت و کاربری اراضی، عمق خاک، ارتفاع، شیب و جهت شیب جمع آوری شد. به منظور اولویت بندی و ارزیابی معیارها در ارتباط با کشت کلزا ار روش تحلیل فرایند سلسله مراتبی استفاده شد. سپس با وزن دهی به لایه های تهیه شده بر اساس معیارها و مدل مورد نظر، تحلیل فضایی اطلاعات با استفاده از مدل تاپسیس در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی صورت گرفته و لایۀ نهایی ارزیابی تناسب اراضی برای کشت کلزا تهیه شد. در نهایت، استان مازندران از لحاظ کشت کلزا به چهار پهنۀ بدون محدودیت، دارای محدودیت کم، محدودیت متوسط و محدودیت زیاد تقسیم شد. نتایج نشان داد که بخش اعظمی از استان مازندران توان بوم شناختی و پتانسیل مناسب برای کشت کلزا را دارا می باشد. تفاصيل المقالة

سند

Sanad is a platform for managing Azad University publications

الروابط

المراكز ذات الصلة

دعامة

الصفحات الرسمية

حقوق هذا الموقع الإلكتروني مملوكة لنظام SANAD Press Management. © 1442-1445

الصفحة الرئيسية| دخول| معلومات عنا| اتصل بنا|
[English] [فارسی] [en] [fa]