بررسی روند تغییرات فراسنج های آب و هوایی در اقلیم نیمه‌خشک ایران

الموضوعات :

هادی دهقان ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد)
علی اکبر عرب سلغار ² (دانشجوی کارشناسی ارشد)
فریدون کاوه ³ (دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی)

تاريخ الإرسال : 30 الأحد , ربيع الأول, 1437 تاريخ التأكيد : 30 الأحد , ربيع الأول, 1437 تاريخ الإصدار : 05 الثلاثاء , محرم, 1431

الکلمات المفتاحية: ایران, دما, بارندگی, تبخیر-تعرق, اقلیم نیمه‌خشک, روند زمانی,

ملخص المقالة :

در مناطق خشک و نیمه‌خشک مانند کشور ما، عمده‌ترین عامل مصرف منابع آب تبخیر-تعرق می‌باشد. لذا، آگاهی از تغییرات آن و سایر فراسنج های اقلیمی نقشی موثر در برنامه ریزی، توسعه و مدیریت منابع آب ایفا می‌کند. در این پژوهش، روند تغییرات درازمدت تبخیر- تعرق گیاه مرجع، میانگین دما و بارندگی در مقیاس ماهانه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، ابتدا کلیه ی ایستگاههای سینوپتیک ایران با استفاده از روش اقلیم دومارتن اقلیم‌بندی شدند. این پژوهش در اقلیم نیمه‌خشک ایران انجام گرفته است که در آن 14 ایستگاه سینوپتیک با دوره ی آماربرداری دست کم 30 ساله با کاربرد سه روش کم ترین مربعات خطا، من-کندال و والد-ولفویتز مورد بررسی قرار گرفته اند. تبخیر و تعرق گیاه مرجع با کاربرد روش فائو- پنمن- مونتیث محاسبه شده است. نتایج بررسی در کل دوره ی آماری نشان دادند که به طور میانگین برای فراسنج تبخیر- تعرق 24 درصد ایستگاهها روند مثبت، 29 درصد منفی و 47 درصد بدون روند می‌باشند. به‌ گونه ی مشابه، برای فراسنج دما 22 درصد ایستگاهها روند مثبت، 14 درصد روند منفی و64 درصد فاقد روند هستند. نتایج روند بارندگی نشان داد که بارندگی در بیش تر ایستگاهها فاقد روندی معنی‌دار است. نتایج کاربرد روش من-کندال با روش کم ترین مربعات خطا، بیش تر مطابقت دارد. با توجه به نتایج بدست آمده می توان اذعان کرد که برخی مناطق در سال‌های آینده با افزایش دما و تبخیر-تعرق روبه رو خواهند شد.