بررسی شاخصه‌های طراحی مسکن چند واحدی معاصر (پلکس) در ارتباط با الگوهای معماری بومی اقلیم گرم و خشک مورد پژوهی؛ مسکن بومی شهر کرمان
الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهریرضا سروش نیا 1 , سید مجید مفیدی شمیرانی 2 , ایرج اعتصام 3
1 - دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی (واحد علوم و تحقیقات)، تهران، ایران.
2 - استادیار معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.
3 - استاد تمام، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: گونه شناسی مسکن, مسکن بومی, مسکن پلکس, اقلیم گرم و خشک, مسکن چندواحدی,
ملخص المقالة :
چکیده مقدمه: هدف از این پژوهش دست‌یابی به شاخصه‌های طراحی مسکن در اقلیم گرم و خشک و میزان انطباق‌پذیری مسکن پلکس به‌عنوان نوعی مسکن جدید با الگوهای گذشته معماری در ابعاد کالبدی و اقلیمی و هم‌چنین، دست‌یابی به معیارهایی که به احیاء معماری بومی گذشته و شناخت اصولی آن منجر می‌شود. روش: روش پژوهش مطالعه حاضر، ترکیبی از روش‌های توصیفی-تحلیلی و تطبیقی و با ماهیت کاربردی است. بعد از شناخت شاخصه‌های معماری بومی اقلیم گرم و خشک و شناخت مسکن پلکس از راه مطالعات میدانی (مشاهده و مصاحبه) ومروربرخی اسناد کتابخانه ای شاخصه‌های موردنظر در نمونه‌های مطالعاتی با سیستم امتیازدهی ارزیابی‌شده و از زاه مقایسه کمی (امتیازات کسب‌شده در نمونه‌های مسکن بومی و مسکن پلکس) و مقایسه کیفی (بررسی معیارهای به‌دست‌آمده از مطالعات انجام گرفته) به انطباق‌پذیری و استنتاج شاخصه‌های معماری هر یک از این دو نوع مسکن پرداخته‌شده است. یافتهها: نتایج مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای و روش تطبیقی از طریق ویژگی‌های مفهومی و کالبدی مسکن بومی و مسکن پلکس در قالب شاخصه کالبدی ، اجتماعی و اقلیمی و تحلیل و سنجش شاخصه‌های موردنظر پس از طبقه‌بندی در قالب مؤلفه و معیارهای مربوطه ، هم پیوندی ، ارتباط و میزان انطباق شاخصه‌های طراحی در معماری مسکن بومی و مسکن پلکس به‌عنوان یک الگوی معاصر در طراحی مسکن جدید را نشان می دهد. مسکن بومی متأثر از مؤلفه‌های اقلیمی، فرهنگی و معیشتی است، اما مسکن پلکس حاصل شیوه‌ها و نگرش‌های جدید زیستی و اجتماعی است، ولی باوجود ریشه‌های متفاوت مسکن بومی وپلکس، میتوان ویژگی‌های مشترکی در آن‌ها یافت. این معیارها نشان می‌دهد که مباحث مربوط به اصول پایداری اقلیمی جزء مباحث مهم و اساسی درزمینه طراحی معماری بومی می‌باشند که در مسکن پلکس تحقق‌یافته است. نتیجهگیری: باتوجه به یافتههای این پژوهش میتوان نتیجه گرفت که تعامل نزدیکی بین معیارهای طراحی مسکن پلکس با مسکن بومی اقلیم گرم و خشک ,وجود دارد و این نوع مسکن می‌تواند به‌عنوان شکل جدیدی از مسکن معماری در ارتباط با اقلیم و ایجاد هم پیوندی با معماری گذشته در پاسخ‌گویی به محیط و ایجاد مسکن پایدار مفید، احیاء معماری مسکن بومی در معماری معاصر را در پی داشته باشد.
1- Ahmadi, F. (2005). City-House, Central Courtyard. Soffeh Publication, No. 41, Shahid Beheshti University, Tehran.
2- Asadi, M R., & Amiryi, M. (2012). Culture and Life in Residential Complexes. Shahr Publishing Institute, 1st edition, Tehran.
3- Asgari Nezhad, A. (2004). Compatible Architecture with the Climate Memarie Hamsaz ba Eghlim Paper Presented at the Third Conference on Optimization of Fuel Consumption in Buildings, Tehran.
4- Dehghan Manshadi, M. (2006). Sustainable Development in the Bright Shadow of the City, Mafakher Publications, Tehran.
5- Diba, D. (1999). Inspiration and taking advantage of the fundamental concepts of Iranian architecture. Journal of Architecture and Culture, No. 1, Tehran, pp. 97-111.
6- Doc, Mark, B., & Jay, Z. (2007). Sun, Wind and Light, Climatic Design (Design Strategies in Architecture). Translated by Saeed Aghaei, Ganj Honar Publications, Tehran.
7- Ediqi, M. (2009). Application of polarization method in hot and dry climate, master's thesis, supervisor: Mofidi Shemirani, Seyed Majid, Islamic Azad University, Science and Research Unit, pp. 146-56.
8- El Pagonolo., Adriano., & et al. (2005). Vernacular Architecture. Translation by Mohammad Sadat Afsari. Space Publishing. Italian Cultural Association, Tehran.
9- Eysenck, H. J. (1998). Reality and Fantasy in Psychology. Translation of Mohammad Taghi Berahni and Nissan Ghoddian. Roshd Publications, Tehran.
10- Farrokhyar, H. (2011). 100 Houses, 100 Plans (Architectural Features of Old Houses in Hot and Dry Climate). Islamic Azad University Press, Kashan, Kashan.
11- Ghobadian, V. (1999). Climatic Study of Traditional Buildings of Iran, University of Tehran Press, 5th Edition, Tehran, pp. 126.
12- Ghobadian, V. (Translator) and Feiz Mahdavi, M. (Translator). (2013). Climatic Design, Theoretical and Executive Principles of Energy Use in Buildings. University of Tehran Press, 15th Edition, Tehran, pp. 120.
13- Givoni, B. (1976). Man Climate and Nature, Applied Science Publishers Ltd, 2nd Edition, London.
14- Goodarzi, Sh. Mofidi Shemirani, S. M., Ziabakhsh, N., & Sardari Mamghani, N. (2013). Investigating the role of mass housing polarization in energy saving, restoring sense of neighborhood and increasing social interactions in cold climate. International Meeting on Civil Engineering, Architecture and Urban Sustainable Development, Payam Publications, 6th Edition, Tehran, Islamic Azad University, Tabriz, Tabriz.
15- Haeri, M.R. (2009). The Role of Space in Iranian Architecture. Seven Discourses on Language and Architectural Power. Cultural Research Office, Tehran.
16- Hosseini Souk, N. M., Khosravi, F., & Saghafi, H. (2001). Ecology and Public Culture. Reflective Andisheh University Press, Tehran.
17- Hough, M. (1993). City From and Natural Process, Routledge Newyork.
18- Iran Manesh, G., Nosratpour, D., Mirshak Daghian, M., & Hadi, M. (2014). Presenting local housing design indicators with emphasis on climatic urban design components. (Case Study: Kerman City). Journal of Urban Management, pp. 118-119.
19- Kak Nielsen, Halger. (2010). Climate-compatible architecture. Climatic Design Principles in Arid Regions, Translated by Farzaneh Saflai, Center for Urban and Architectural Studies and Research, Ministry of Housing and Urban Development, 1st edition, Tehran.
20- Kasmai, M. (2003). Climate and Architecture. First Edition, Soil Publications.
21- Manzoy, Sh. (2012). Sustainable Residential Complex Design in Bandar Anzali. MSc Thesis in Architectural Engineering, Islamic Azad University, Science and Research Unit, Tehran, pp. 174
22- Masa'eh, S. (2009). Home Understanding Workshop, Architectural Events Center, Academy of Arts.
23- Memarian, Gh. (2008). Iranian Architecture, Ganjin-e Chap, First Edition, Tehran.
24- Mehdizadeh Seraj, F. & Tabatabaei, T. (2008). Identity-creating factors of iranian indigenous city, seven cities, No. 25 and 26, autumn 2008, pp. 69.
25- Mofidi Shemirani, S. M. (2009). Today's multiplex and yesterday's house according to the sustainable approach, Construction Industry Monthly, No. 82, pp. 30-25.
26- Mofidi Shemirani, S. M. & Mozetarzadeh, H. (2014). Compiling the Criteria for Sustainable Urban Neighborhoods Structure, Journal of Bagh-e-Zazar, No. 29, Tehran.
27- Nokarizi, N., & Farbod, S. (2014). A Study of the Concept of Social. Interactions and Privacy in Residential Complexes International Congress on Sustainability in Architecture and Urban Development - Masdar City, United Arab Emirates - Dubai and Abu Dhabi, Kanun Across Iranian Architects Associations, Islamic Azad University, UAE Unit.
28- Parhizakar, Gh. (2003). Article on Culture and Architecture. Hadith-e-Yal-Dhan magazine, No. 11.
29- Pirnia, M. K. (2008). Introduction to Islamic Architecture of Iran. Editing by Gholamreza Memarian. Soroush Danesh Publications, 13th edition, Tehran.
30- Rabobi, M. (2005). Vernacular architecture and its application yesterday's recognition for today and tomorrow architecture. Space Scientific and Cultural Institute, Tehran.
31- Raz Joozan, M. (2009). Comfort by climate-compatible architecture. Shahid Beheshti University Press.
32- Taheranpour, P. (2015). Designing residential neighborhood units (multiplex) with the approach of using renewable energies Master's thesis. Supervisor: Mofidi Shemirani, Iran University of Science and Technology, Tehran.
33- Tavasoli, M. (2002). Construction of the city and architecture in hot and dry climate, Payam Publications, 6th edition, Tehran.
34- Tavasoli, M. (1975). Hot and dry climate architecture. Payam Publications, 2nd edition, Tehran.
35- Tavosi, T., Ataee, H., & Kazemi, A. (2005). Climate and Architecture of Newly Built Schools in Isfahan City, Geography and Development Iranian Journal, 11, PP:97-113.
_||_