بررسی قابلیت شاخص های مبتنی بر داده های ماهواره ای در طبقه بندی اقلیمی به روش دومارتن

الموضوعات :

آسیه طیبی ¹ , محمد حسین مختاری ²

1 - کارشناسی ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه یزد
2 - دانشیار دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی/گروه‌ مدیریت مناطق خشک و بیابانی/دانشگاه یزد

تاريخ الإرسال : 25 الجمعة , ذو القعدة, 1443 تاريخ التأكيد : 08 السبت , محرم, 1444 تاريخ الإصدار : 26 الأحد , ربيع الأول, 1446

الکلمات المفتاحية: اقلیم, مودیس, بارش, دومارتن.,

ملخص المقالة :

شناخت ویژگی­های طبیعی هر منطقه به­خصوص شناسایی طبقه­بندی اقلیمی، در امر برنامه‌ریزی و بهره­برداری بهینه از منابع نقش مهمی دارد و تغییرات در آن منجر به افزایش یا کاهش وسعت اقلیمی می­شود. در تعیین اقلیم می­توان از داده­هایی مانند دما و بارش برای ناحیه اقلیم­ها استفاده کرد؛ اما به دلیل اینکه برخی مناطق، فاقد ایستگاه سینوپتیک زمینی هستند و همچنین به علت بعد مسافت و هزینه، اقدام به استفاده از داده­های ماهواره­ای می­شود که در هر زمان، مکان و بدون هزینه دریافت خواهند شد. هدف از این پژوهش بررسی طبقه­بندی اقلیمی ایران با داده­های ماهواره­ای است که در تطابق با اقلیم نمای دومارتن و در طی سال‌های 1395 تا 1398 بررسی شد. در اين بررسي از دو محصول ماهواره­ای سنجنده مودیس شامل تصاوير شاخص تفاضلي نرمال شده گیاهی و دماي سطح زمين  و از تصاوير بارش جهاني حاصل از الگوریتم IMERG استفاده‌شده است. از ترکیب ­دو شاخص ذکرشده، شاخص دما_ پوشش گیاهی محاسبه شد. پارامترهای مورداستفاده در اقلیم نمای دومارتن شامل متوسط دما و بارش سالانه است که با توجه به ارتباط نزدیکی که با داد­ه­های ماهواره­ای مورداستفاده نشان دادند، به‌عنوان ورودی­های دومارتن ماهواره­ای به کار گرفته شدند. در بررسی همبستگی پیرسون میان متوسط پارامترها، مقادیر بارش ایستگاهی  با داده­های ماهواره ای و دمای ایستگاهی با دمای سطحی به ترتیب 52/0 و 89/0 قرار داشتند. نقشه پهنه­بندی حاصل از داده های زمینی نیز در مقایسه با داده های ماهواره ای حداکثر کاپا = 90/0 را نشان داد؛ که بیشترین سطح اقلیمی در هردو طبقه­بندی متعلق به اقلیم خشک در حدود 70% و کمترین سطح، اقلیم مدیترانه­ای با کمتر از 5% است.