ارزیابی قابلیت‌ها و چالشهای توسعه کالبدی – فضایی شهر مذهبی (مطالعه موردی: شهر کربلا در دوره معاصر)
الموضوعات : فصلنامه آینده پژوهی شهری
سهیلا فتحعلی
1
(گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
مسعود علیمردانی
2
(گروه شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.)
علیرضا استعلاجی
3
(گروه جغرافیا، واحد یادگار امام(ره)، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
سعید پیری
4
(گروه معماری، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
الکلمات المفتاحية: اقلیم, توسعه فضایی, ابنیه مذهبی, شهرکربلا,
ملخص المقالة :
شهر از نظر کالبدی _فضایی با هدف ایجاد محیطی با هویت زیبا، مانوس و خوانا رشد می کند. در شهرهای مذهبی علاوه بر این اهداف، با رویکرد ارائه خدمات به زائرین و گردشگران مذهبی، در رشد اقتصادی شهر مؤثر است و می‍تواند در ایجاد رونق اقتصادی، اشتغال و امکانات نیز برای ساکنین تأثیرگذار باشد، به نحوی که در هماهنگی کامل با تقدس شهر و ابنیه موجود شهرهای مذهبی، مطابقت داشته باشد. تطابق اقتصادی در نظام سلسله مراتبی فضایی در شهر باید همسو با بافت شهری باشد، تا بتواند بین مذهب، مسکن و اقتصاد تعادل برقرار نماید. پیدایش و شکل گیری شهر کربلا نشان می دهد، در سال‍های اخیر برنامه‍ریزی و طرح های شهری برای همسویی رشد شهر متناسب با وجود عنصر و شاخص اصلی به نام بارگاه و حرم امام حسین(ع) انجام نشده است. استفاده از طرح جامع مصوب شهر کربلا توانسته است تا حدودی به برخی از ابعاد و شاخص های شهر توجه نماید و با تأکید بر این عوامل روند توسعه شهر متناسب با اقلیم و شرایط موجود را پیشنهاد و طراحی نماید. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش و ماهیت توصیفی– تحلیلی– تاریخی است و با بهره‍گیری از منابع کتابخانه‍ای، اسنادی و طرح‍های بالادست و استفاده از سیستم‍های جغرافیایی (GIS)، سنجش از دور و تفسیر نقشه‍های هوایی و ماهواره‍‍ای و با روش تجزیه و تحلیلSWOT به تحلیل قابلیت ها و چالش‍های توسعه کالبدی فضایی شهر پرداخته شده است و با رعایت سلسله مراتب فضایی، معابر و شناخت گره های شهری، چالش ها با استفاده از روش تجزیه و تحلیلSWOT شناسایی شود. نتایج به دست آمده نشان می‍دهد، اصلی‍ترین راهبرد توسعه شهر کربلا، بایستی مبتنی بر به کارگیری برنامه‍های توسعه اقتصادی و اجتماعی در بخش‍های مختلف شهر باشد و از این طریق بتوان، به توسعه کالبدی– فضایی مناسب که حاصل توسعه اقتصادی و اجتماعی شهر است، دست یافت و بهترین مسیر ارتباطی بین هسته مرکزی با سایر نقاط شهر برقرار ساخت.
_||_
