بازخورد اقلیم و ژئومورفولوژی در برنامه ریزی توسعه شهری (مطالعه موردی: کلانشهر شیراز)
الموضوعات :
فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
عبدالعلی کمانه
1
,
حیدر قادری
2
,
شهیده دهقان
3
1 - استادیار جغرافیا و ژئومورفولوژی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
2 - استادیار جغرافیا و اقلیم‌شناسی، واحد لارستان، دانشگاه آزاد اسلامی، لارستان، ایران
3 - کارشناس ارشد جغرافیا و اقلیم‌شناسی، واحد لارستان، دانشگاه آزاد اسلامی، لارستان، ایران
تاريخ الإرسال : 02 الأحد , رمضان, 1435
تاريخ التأكيد : 16 الثلاثاء , ذو الحجة, 1436
تاريخ الإصدار : 10 الأربعاء , ذو الحجة, 1436
الکلمات المفتاحية:
شیراز,
توسعه فیزیکی,
فراکتال,
تغییرات اقلیمی,
حوضهی ژئومورفیک,
کیاس,
ملخص المقالة :
هدف مدیران و برنامهریزان از توسعه شهری چینش منطقی کاربریهای انسانی و طبیعی در یک مجموعه سیسمتی است. تعامل بین زیرسیستمها به مطلوبترین شکل میتواند سبب بالاترین حد آنتروپی مثبت و در نتیجه توسعه مدرن شهری گردد. در این پژوهش مسئله این است که آیا دینامیک توسعه فیزیکی شهر شیراز از ضوابط آشوبی یا برخالی تبعیت مینماید؟ مهمترین ابزار تحلیلی در این برآورد در مرحله اول اعمال نگرش سیستمی در پژوهش میباشد. در مرحله دوم هر یک از زیرسیستمها (زیرسیستم کلیماتیک، ژئومورفولوژیک، انسانی) به صورت کمی تعریف گردیده است. به این منظور اطلاعات مورد نیاز از خروجیهای سی ساله اقلیمی سازمان هواشناسی استان به صورت قیاسی استخراج و از بطن آن به صورت استقرائی اطلاعات مورد نیاز حوضهی شیراز در مطالعات اقلیمی از طریق واسطه یابی درونی مورد مطالعه قرار گرفته است. همچنین با استخراج پیکسلهای دو بعدی مسطحاتی و سه بعدی (توپوگرافیکی و ژئومورفیکی) اطلاعات مکانی برداشت شده است. دیتاهای دو بعدی توسعه فیزیکی شهر شیراز به عنوان سیستم انسانی نیز به صورت قیاسی در کل استان و شهرستان شیراز و سپس به صورت واسطه یابی درونی به صورت کمی برداشت شده است. با توجه به آرایش فضائی هندسی اطلاعات عددی و تجزیه و تحلیل جبری زیرسیستمها میتوان به بازخورد سیستماتیک آنها که ناشی از ساختار کیاسی، فراکتال یافازی است پی برد و با آگاهی از عملکرد متقابل عناصر دو زیرسیستم حوضه طبیعی و زیرسیستم انسانی محدوده شهری شیراز طوری به مدیریت توسعه شهری شیراز پرداخت که کل سیستم دارای کمترین حد آنتروپی منفی در سایر زمینههای جریان ماده و انرژی و بالاترین حد بازخورد منفی سیستمی باشد. نتیجه این تحلیل سیستمی از طرفی سبب پیشبینی بروز عدم تعادل در زیرسیستمهای پویای ژئومورفولوژی شهری و کنترل آنها خواهد شد و از طرف دیگر میتواند سبب کنترل سیستم به سمت ناتعادلی و سپس تعادل گردد.
المصادر:
آذرانفر و ابریشمچی و تجریشی (1385): «ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر بارش و دما در حوضه آبریز زاینده رود با استفاده از خروجی مدل های چرخش عمومی»، دومین همایش ملی منابع آب ایران، اصفهان.
الهی گل، زهرا و مریم حجام (1385): «بررسی اثرات تغییر دما و بارش بر روی رواناب حوضه آبریز امامه (استان تهران)»، دومین همایش ملی منابع آب ایران، اصفهان.
باباییان، نجفی نیک، حبیبی نوخندان و زابل عباسی (1386): «مدلسازی اقلیم ایران در دوره 2039-2010 با استفاده از ریز مقیاس نمایی آماری خروجی مدل ECHO-G » ، کارگاه فنی اثرات تغییر اقلیم در مدیریت منابع آب، کمیته ملی آبیاری و زهکشی، تهران.
جهادی طرقی (1378): «تعیین روند تغییرات و دما و بارش شهر مشهد طی دوره 1994-1951»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 54 و 55، مشهد، صص 89-75.
حسینی، عبدالمجید (1382): مبانی هنرهای تجسمی (قسمت اول)، شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران، چاپ اول، تهران.
رامشت، محمد حسین (1381): «مفهوم تعادل در دیدگاه های ژئومرفولوژی»، فصلنامه تحقیقات جغرافیائی، شماره 65-66، مشهد، صص 84- 68.
رامشت، محمد حسین (1378): «کاربرد منطق فازی در جغرافیا و سیستم های طبیعی»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال چهاردهم، شماره (پیاپی 52 و 53)، مشهد.
زمردیان، محمدجعفر (1391): «تحلیل لندفرم های هیدروژئومورفولوژیک حوضه آبریز دریاچه مهارلو بر مبنای روابط تعاملی فرایندهای مورفوتکتونیک، مورفوکلیماتیک و هیدرومورفیک»، مجلّه جغرافیا و توسعه ناحیه ای، شماره 19، مشهد، صص 126-111.
سادات آشفته و مساح بوانی (1386): «تأثیر تغییر اقلیم بر شدت و فراوانی سیلاب در دوره های آتی مطالعه موردی حوضه آیدوغموش آذربایجانشرقی»، کارگاه فنی اثرات تغییر اقلیم در مدیریت منابع آب، کمیته ملی آبیاری و زهکشی، تهران.
طالبـی حمیـدرضـا (1381): «بررسی آثـار یخچالی در زفره اصفهان»، پـایـان نـامه کارشناسی ارشد جغرافیا و اقلیم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد.
عساکره حسین و حسینعلی غیور (1382): «تغییرات دمایی کرۀ زمین طی سدۀ گذشته»، سومین کنفرانس منطقه ای و اولین کنفرانس ملی تغییر اقلیم، اصفهان.
منتظری، مجید و عباس فهمی (1382): «اثرات تغییر اقلیم بر منابع آب کشور»، سومین کنفرانس منطقه ای و اولین کنفرانس ملی تغییر اقلیم، اصفهان.
نگارش، حسین (1382): «کاربرد ژئومورفولوژی در مکان گزینی شهرها و پیامدهای آن»، مجله جغرافیا و توسعه، سال اول، شماره 2، زاهدان، صص 133-150
هاشمی، مریم السادات (1389): «شواهد ژئومورفولوژیکی تغییرات اقلیمی کواتر نر در شهرستان فسا»، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و اقلیم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لارستان.
هاشمی، مریم السادات (1390 ): «بررسی اثرات نواسانات و تغییرات پالئوکلیماتیک کواتر نر بر حوضهی ژئومورفیک فسا»، فصلنامه جغرافیای طبیعی، شماره 13، لارستان صص 47-35.
Arabacioglu, B, C, (2010): Using fuzzy inference system for architectural space analysis . Applied Soft Computing 10 (3) , 926–937, doi:10.1016/j.asoc.2009.10.011
Briggs, John, (1992): Fractals:The Patterns of Chaos. London, UK, Thames and Hudson. P: 148. ISBN 0-500-27693-5, 0500276935
Biacino, L and G .Gerla, (2002): Fuzzy logic continuity and effectiveness , Archive for Mathematical Logic 41 (7) , 643–667. doi:10.1007/s001530100128, ISSN 0933-5846.
Falconer, Kenneth (2003): Fractal Geometry: Mathematical Foundations and Applications,.ISBN 0-470-84862-6.
Karl Weierstrass(1872): Über continuirliche Functionen eines reellen Arguments, die für keinen Werth des letzeren einen bestimmten Differentialquotienten besitzen Classics on Fractals, Addison-Wesley Publishing Company.
Kellert, Stephen H, (1993): In the Wake of Chaos: Unpredictable Order in Dynamical Systems , University of Chicago Press, p. 32.ISBN 0-226-42976
Mandelbrot, B, (2004): Fractals and Chaos. Berlin: Springer. p. 38, ISBN 978-0-387-20158-0.
Sokal, RR and CD, Michener, (1958): A statistical method for evaluating systematic relationships , Scientific Bulletins , 38(22): pp, 1409–38.
Vellekoop, Michel, Berglund, Raoul (1994): On Intervals, Transitivity & Chaos , The American Mathematical Monthly , 101 (4), 353–5, doi ,10.2307/ 2975629, JSTOR 2975629.
