آشکارسازی تغییرات دمای هوا و بارش در استان کهگیلویه و بویر احمد تحت شرایط تغییر اقلیم با استفاده از مدل MIROC5

الموضوعات :

احمد فاخر نسب ¹ , بهلول علیجانی ² , فریده اسدیان ³

1 - دانشجوی دکتری اقلیم‌شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استاد اقلیم‌شناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
3 - استادیار گروه جغرافیا، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 22 الخميس , جمادى الثانية, 1442 تاريخ التأكيد : 22 الخميس , جمادى الثانية, 1442 تاريخ الإصدار : 06 الإثنين , جمادى الأولى, 1442

الکلمات المفتاحية: تغییر اقلیم, بارش, کهگیلویه و بویراحمد, دمای هوا, RCP,

ملخص المقالة :

نابهنجاری‌ها و رخداد مخاطرات اقلیمی، اهمیت پدیده تغییر اقلیم بیش از پیش آشکار می‌شود. تغییرات دمای هوا و بارش در آشکارسازی اثرات تغییر اقلیم نقش بارزی ایفا می‌کنند. در پژوهش حاضر با رویکرد آماری به ارزیابی چشم‌انداز تغییرات دمای هوا و بارش در استان کهگیلویه و بویراحمد پرداخته شد. در این راستا از آمار ایستگاه‌های هواشناسی در دوره (2015- 1986) به‌عنوان دوره پایه و مبنا استفاده شد. برای دوره آینده از خروجی مدل شبیه‌سازی کننده گردش کلی جو MIROC5در قالب سناریوهای RCP8.5و RCP4.5 به‌صورت داده ریزمقیاس شده بهره‌گیری شد. بررسی نتایج پیش‌نگری و شبیه‌سازی دوره آینده در قالب سناریوهای واداشتی حد بالا و حد وسط نشان از افزایش کمینه و بیشینه دمای هوای در منطقه پژوهش در دوره آینده نسبت به دوره مبنا است. این انحراف افزایشی در دهه‌های دورتر از زمان حاضر و مبنا بیشتر است. از نظر مکانی تا افق زمانی 2061؛ بر پهنه‌های با دمای خنک و گرم‌تر در سطح استان افزوده خواهد شد. از نیمه کم ارتفاع و جنوبی استان به‌تدریج با گذر به دهه‌های آینده دورتر، بر محدوده دماهای ملایم و گرم‌تر نسبت به دوره مبنا افزوده خواهد شد. فرا سنج بارش نیز در دوره آینده در مقایسه با دوره مبنا با کاهش شدید و قابل ملاحظه‌ای بخصوص در ماه‌های مرطوب سال مواجه خواهد شد. این منطقه پربارش از زاگرس مرتفع در دوره آینده با کاهش چشمگیری در مقدار بارش مواجه می‌گردد.

المصادر:

1- آقاخانی افشار، امیرحسین.، حسن‌زاده، یوسف، بسالت پور، علی‌اصغر، پور رضا بیلندی، محسن. (1395): ارزیابی سالیانه مؤلفه‌های اقلیمی حوضه آبخیز کشف رود در دوره‌های آتی با استفاده از گزارش پنجم هیئت بین‌الدول تغییر اقلیم، نشریه پژوهش‌های حفاظت آب‌وخاک، 23(6): صص 233-217.

2- احمدی، حمزه، فلاح قالهری، غلام عباس، باعقیده، محمد، امیری، محمد اسماعیل. (1397): بررسی اثرات تغییر اقلیم بر الگوی انباشت گرمایی مناطق کشت درخت سیب در ایران در دوره آینده. نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 5 (2): صص 54-35.

3- احمدی، محمد، عزیزی، قاسم، کردوانی، پرویز. (1398): پیش‌نگری اثرات تغییر اقلیم بر درجه روزهای نیاز گرمایشی و سرمایشی در ایستگاه‌های منتخب استان ایلام. پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، 51 (2): صص 300- 283.

4- احمدی، محمود، احمدی، حمزه، داداشی رودباری، عباسعلی. (1397): واکاوی روند تغییرات و الگوی فضایی ابرناکی سالانه و فصلی در ایران. مجله مخاطرات محیط طبیعی 7(15): صص 254-237.

5- ایمانی پور، حسین، کاشکی، عبدالرضا، کرمی، مختار. (1397): واکاوی تغییرات نیازهای درجه روز گرمایشی تحت شرایط تغییر اقلیم در استان خراسان جنوبی. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 18 (51): صص 216-199.

6- بابائیان، ایمان. (1398): تغییر اقلیم در ایران: از آثار و تهدیدها تا فرصت‌ها. ششمین کنفرانس بین‌المللی – منطقه‌ای تغییر اقلیم. 27 و 28 آبان ماه 1398، تهران، سازمان هواشناسی کشور. کتابخانه ملی ایران.

7- بابائیان، ایمان، کریمیان، مریم، مدیریان، راحله، میرزایی، ابراهیم. (1398): پیش‌نگری فرا سنج‌های اقلیمی کشور با به‌کارگیری مدل‌های گردش کلی سری CMIP5: دوره 2100- 2020. مجله علمی – ترویجی نیوار، شماره (105-104): صص 70-61.

8- بابائیان، ایمان، کوهی، منصوره (1391): ارزیابی شاخص‌های اقلیم کشاورزی تحت سناریوهای تغییر اقلیم در ایستگاه‌های منتخب خراسان رضوی. نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، 26(4): صص 967-953.

9- باعقیده، محمد، احمدی، حمزه، صفرزادیی، نعمت اله. (1395): ارزیابی مخاطرات دمایی منطقه جنوب شرق ایران. فصلنامه علمی – پژوهشی امداد و نجات، 5: صص 16-1.

10- پارسایی، اسماعیل. (1384): امکان‌سنجی نواحی مستعد توسعه اکو توریسم در استان کهگیلویه و بویراحمد با استفاده از GIS. دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.

11- حافظ پرست، مریم، پورخیراله، زهره. (1396): پایش خشک‌سالی هواشناسی به‌منظور حفظ پایداری در سناریوهای واداشت تابشی منطقه مطالعاتی (حوضه آبریز سد دویرج)، اکو هیدرولوژی، 4 (4)،  صص 1239-1227.

12- دسترنج، علی، شهبازی، علی، محسنی ساروی، محسن، صالح نسب، ابوطالب، جعفری، شیر کو. (1395): مدل‌سازی اقلیم و مقایسه تغییرات پارامترهای اقلیمی در جبهه شمالی و جنوبی البرز با استفاده از مدل SDSM. نشریه علمی – پژوهشی علوم و مهندسی آبخیزداری، 10 (32): صص 26-11.

13- دلقندی، مهدی، مؤذن‌زاده، روزبه. (1395): بررسی تغییرات مکانی – زمانی بارش و دمای ایران تحت شرایط تغییر اقلیم با در نظر گرفتن عدم قطعیت مدل‌های AOGCM و سناریوهای انتشار، اکو هیدرولوژی، 3 (3)، صص 331-321.

14- دولابیان، شهاب. (1396): بررسی اثر تغییر اقلیم بر بارش و دمای مناطق مختلف کشور ایران بر اساس سناریوهای RCP. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مهندسی و مدیریت منابع آب، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی شاهرود.

15- ذوالفقاری، حسن، رحیمی، حمید، اوجی، روح اله. 1396. ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر درجه روزهای گرمایشی و سرمایشی ایران. جغرافیا و پایداری محیط، 22: 20-1.

16- رضا پور، ذوالفقار، صالحی، حسن، کاکاوند، رضا. (1398): بررسی تغییرات سری زمانی دما و بارش جهت ارزیابی تغییر اقلیم در استان کهگیلویه و بویراحمد طی سه دهه منتهی به 2018. ششمین کنفرانس بین‌المللی – منطقه‌ای تغییر اقلیم. 27 و 28 آبان ماه 1398، تهران، سازمان هواشناسی کشور. کتابخانه ملی ایران.

17- روشن، غلامرضا، قانقرمه، عظیم. (1395): رویکردی متفاوت در ریزمقیاس نمایی و پیش‌یابی اقلیمی مؤلفه دما (مطالعه موردی استان گلستان). فیزیک زمین و فضا، 11: 212-197.

18- علیجانی، بهلول، روشنی، احمد، پرک، فاطمه، حیدری، روح اله. (1391): روند تغییر پذیری فرین‌های دما با استفاده از شاخص‌های تغییر اقلیم در ایران. جغرافیا و مخاطرات محیطی، شماره 2: 28 -17.

19- محمدی، الهام، یزدان پناه، حجت اله، محمدی، فریبا. (1393): بررسی رخداد تغییر اقلیم و تأثیر آن بر زمان کاشت و طول دوره رشد گندم دوروم (دیم) مطالعه موردی: ایستگاه سرا رود کرمانشاه. پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، 46 (2): صص 246-231.

20- مسعودیان، سید ابوالفضل، دارند، محمد، ناظمی فرد، گلاله. (1398): واکاوی فصول دمایی ایران زمین و وردایی آن طی دهه‌های اخیر. جغرافیا و توسعه، 55: صص 62 – 45.

21- طباطبایی، سید علی، حسینی، مهرداد. (1382): بررسی تغییر اقلیم در شهر سمنان بر اساس پارامترهای بارش ماهیانه و متوسط دمای ماهیانه، سومین کنفرانس منطقه‌ای و اولین کنفرانس ملی تغییر اقلیم اصفهان. صص 8.

 

22- Ahmadi, H. Azizzadeh, J. (2020): The Impacts Of Climate Change Based On Regional And Global Climate Models (Rcms And Gcms) Projections (Case Study: Ilam Province). Modeling Earth Systems And Environment, 6:Pp. 685–696.

23- Adeniyi, Mo. (2016): The Consequences Of The Ipcc Ar5 Rcps 4.5 And 8.5 Climate Change Scenarios On Precipitation In West Africa. Climatic Change: 139: Pp. 245–263.

24- Corbeels, M. Berre, D. Rusin Amhodzi, L. Lopez- Ridaura, S. (2019): Can We Use Crop Modelling For Identifying Climate Change Adaptation Options? Agricultural And Forest Meteorology 256–257: Pp. 46–52.

25- Gebrechorkos Sh, Bernhofer C, Hulsmann S (2019): Impact Of Projected Change In Climate On Water Balance In Basins Of East Africa. Science Of The Total Environment, 682: Pp. 160-170. Doi.Org/10.1016/J.Scitotenv.2019.05.053

26- Karmalkar Av, Bradley, Rs. (2017): Consequences Of Global Warming Of 1.5 Êc And 2 Êc For Regional Temperature And Precipitationchanges In The Contiguous United States. Plos One 12(1): E0168697. Doi:10.1371/Journal.

27- Masaki, Y. (2020): Future Risk Of Frost On Apple Trees In Japan. Climatic Change 159: Pp. 407–422.

28- Mathu Kumalli, S. R. Dammu, M. Sengottaiyan, V. Ongolu, S. Biradar, A. K. Kondru, V. R. Cheru Kumalli, S. R. (2016): Prediction Of Heli Cover Paarmigera Hubner On Pigeon Pea During Future Climate Change Periods Using Marksim Multi Model Data. Agricultural And Forest Meteorology, 228, Pp. 130-138.

29- Ouma, P. Odera, P.A. Mukundi, J.B. (2016): Spatial Modelling Of Feather Variables For Plant Disease Applications In Mwea Region Journal Of Geoscience And Environment Protection, 2016, 4, 127-136.