آنالیز روند تغییر اقلیم با استفاده از شاخص های حدی داده های بلند مدت بارش و دما در جنوب شرق ایران ‎

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

سید حسن علوی نیا ¹ , مهدی زارعی ²

1 - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.
2 - استادیار مرکز پژوهشی علوم جغرافیایی و مطالعات اجتماعی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.

تاريخ الإرسال : 04 الإثنين , جمادى الأولى, 1441 تاريخ التأكيد : 07 الخميس , رمضان, 1441 تاريخ الإصدار : 19 الأحد , رجب, 1443

الکلمات المفتاحية: تغییر اقلیم, روند, جنوب شرق ایران, شاخص‌های اقلیمی, من-کندال,

ملخص المقالة :

کاربرد نمایه­های اقلیمی معرفی­­شده توسط تیم متخصصین شناسایی تغییر اقلیم و نمایه­ها یکی از پرکاربردترین شیوه­های تشخیص تغییر اقلیم می‌باشد. در این پژوهش به­منظور تشخیص وقوع یا عدم وقوع تغییر اقلیم از داده­های روزانه دما و بارش ایستگاههای سینوپتیک زابل، زاهدان و ایرانشهر طی دوره آماری 2015-1966 استفاده شد. بدین منظور 8 شاخص اقلیمی مرتبط با بارش و 2 شاخص مربوط به دما استفاده و آزمون من-کندال نیز برای تعیین روند و روش تخمین­گر شیب سن برای تعیین بزرگی روند بکار گرفته شد. نتایج تحقیق حاکی از روند افزایشی غیر معنی­دار در میزان بیشینه دمای بیشینه روزانه در ماه و میزان کمینه دمای کمینه روزانه در ماه می‌باشد. نمایه­های مربوط به بارش نیز در سرتاسر استان کاهشی و بدون روند می‌باشند. هم‌چنین، نمایه روزهای خشک متوالی در ایستگاه ایرانشهر کاهشی و بدون روند اما در دو ایستگاه دیگر افزایشی و بدون روند می‌باشد. افزون بر این نیز نمایه روزهای مرطوب متوالی در ایستگاه ایرانشهر دارای روند کاهشی معنی­دار و در زابل و زاهدان کاهشی غیر معنی­دار می‌باشد. نمایه­های بیشینه بارش یک روزه و پنج روزه نیز کاهشی می‌باشند که در مورد بیشینه بارش پنج روزه در ایستگاه زاهدان هیچ­گونه روندی مشاهده نمی‌شود. به­طورکلی می­توان بیان کرد که شاخص­های اقلیمی مربوط به دما و بارش در منطقه مطالعاتی به ترتیب رو به افزایش و کاهش می‌باشد. درمجموع با توجه به نبود روند معنی­دار در اکثریت قریب به اتفاق شاخص­ها می­توان نتیجه گرفت که تغییرات و نوسانات رخ­داده در منطقه مطالعاتی ارتباطی با پدیده تغییر اقلیم ندارد، هرچند که پی بردن به این تغییرات می­تواند کمک بسیار شایانی به تصمیم­گیری مدیران و برنامه­ریزان شهری و منطقه­ای، به خصوص در رابطه با امور مرتبط با توسعه کلان­شهرها و کشاورزی و غیره کند.

المصادر:

1-      Mahmoudi, P., Tavousi, T., Shabab moghadam, A.M, (2016). Evaluation of the trend of abundant changes in sultry days in the southern half of Iran, Regional Planning, Vol. 7, No. 26, Summer 2017, pp. 68-55.

2-      Ramazanipour, M. (2019). Predict the Impact of Climatic Change on the Agro-climatic Indexes and Rice Yield Case study: North of Iran. Regional Planning, 8(32), 70-80.

3-      Razie, T., Danesh kar arasteh, P., Saghafian, B, (2007). “Study of temporal and spatial pattern of meteorological droughts in Sistan and Baluchestan province, Agricultural Scientific Journal. Volume. 30 No. 1.

4-      Geographical Organization of the Armed Forces (2005). Atlas Guide of Iran's Provinces, Geographical Organization of the Armed Forces.

5-      Feizi, V., Farajzadeh, M., Nourozi, R, (2010). Study of Climate Change in Sistan and Baluchestan Province by Man-Kendall Method", Proceedings of the Fourth International Congress of Geographers of the Islamic World (ICIWG 2010), Zahedan, Iran.

6-      Ben-Gai, T., Bitan, A., Manes, A., & Alpert, P. (2001). Climatic variations in the moisture and instability patterns of the atmospheric boundary layer on the East Mediterranean coastal plain of Israel. Boundary-layer meteorology, 100(2), 363-371.

7-      Brooks, C. E. P., & Carruthers, N. (1953). Handbook of statistical methods in meteorology. Handbook of statistical methods in meteorology.

8-      Gan, T. Y. (1998). Hydroclimatic trends and possible climatic warming in the Canadian Prairies. Water resources research, 34(11), 3009-3015.

9-      Kendall, M. G. (1975). Rank correlation measures. Charles Griffin, London, 202, 15.

10-  Pasquini, A. I., Lecomte, K. L., Piovano, E. L., & Depetris, P. J. (2006). Recent rainfall and runoff variability in central Argentina. Quaternary International, 158(1), 127-139.

11-  Peterson, T. C. (2005). Climate change indices. WMO bulletin, 54(2), 83-86.

12-  Peterson, T., Folland, C., Gruza, G., Hogg, W., Mokssit, A., & Plummer, N. (2001). Report on the activities of the working group on climate change detection and related rapporteurs. Geneva: World Meteorological Organization.

13-  Serrano, A., García, J., Mateos, V. L., Cancillo, M. L., & Garrido, J. (1999). Monthly modes of variation of precipitation over the Iberian Peninsula. Journal of Climate, 12(9), 2894-2919.

14-  Shahid, S., & Hazarika, M. K. (2010). Groundwater drought in the northwestern districts of Bangladesh. Water resources management, 24(10), 1989-2006.

15-  You, Q., Kang, S., Aguilar, E., Pepin, N., Flügel, W. A., Yan, Y., ... & Huang, J. (2011). Changes in daily climate extremes in China and their connection to the large scale atmospheric circulation during 1961–2003. Climate Dynamics, 36(11-12), 2399-2417.

16-  Xu, Z. X., Takeuchi, K., & Ishidaira, H. (2003). Monotonic trend and step changes in Japanese precipitation. Journal of hydrology, 279(1-4), 144-150.

17-  Zhang, X., Alexander, L., Hegerl, G. C., Jones, P., Tank, A. K., Peterson, T. C., ... & Zwiers, F. W. (2011). Indices for monitoring changes in extremes based on daily temperature and precipitation data. Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change, 2(6), 851-870.