بررسی اثرات تغییر اقلیم و خشکسالی هواشناسی بر روی خشکسالی آب زیرزمینی در مناطق مرطوب و نیمه‌مرطوب (مطالعه موردی: دشت تالش)

الموضوعات :

رضا سراج ابراهیمی ¹ , سعید اسلامیان ² , محمد جواد زارعیان ³

1 - گروه مهندسی عمران، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.
2 - گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران.
3 - پژوهشکده مطالعات و تحقیقات منابع آب، موسسه تحقیقات آب، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 23 الثلاثاء , محرم, 1443 تاريخ التأكيد : 23 السبت , شوال, 1444 تاريخ الإصدار : 01 الجمعة , شوال, 1444

الکلمات المفتاحية: خشکسالی هواشناسی, تغییر اقلیم, خشکسالی آب زیرزمینی, سناریوهای RCP, دشت تالش,

ملخص المقالة :

چکیده
مقدمه: به دلیل گرمایش جهانی، آب‌و‌هوا از لحاظ متوسط دما و بارندگی تغییر خواهد نمود و از جمله پارامترهای متاثر از این پدیده آب زیر‌زمینی می‌باشد. لذا به بررسی روند پارامترهای اقلیمی دما و بارش و تاثیر آن بر خشکسالی آب زیرزمینی در دشت تالش پرداخته شد.
روش: ابتدا مقادیر تغییر اقلیم با استفاده از مدل Lars-WG بدست آمد. سپس مقادیر شاخص‌های خشکسالی هواشناسی و آب زیرزمینی و بررسی روند این شاخص‌ها با استفاده از آزمون من-کندال و همبستگی پیرسون این دو شاخص محاسبه شد.
یافته‌ها: نتایج بررسی تغییرات سالانه بارندگی و دما طی دوره آتی (1419-1399) نشان داد که به ترتیب تحت سناریوهای RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 بارش به میزان 9، 75/1 و 75/0 درصد و دما به میزان 05/1، 32/1 و 81/1 درجه سانتی‌گراد افزایش یافته است. همچنین در دوره پایه متوسط افت آبخوان در این دوره 15 ساله 86/0 متر بوده است. از طرفی نتایج اثرات تغییر اقلیم بر افت آب زیرزمینی طی دوره آتی نسبت به دوره پایه به ترتیب تحت سناریوهای RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 نشان داد که آبخوان به میزان 07/2، 21/2 و 34/2 متر می‌باشد که نشان می‌دهد که هر چند بارندگی در سطح منطقه افزایش یافته است اما همچنان برداشت بی‌رویه از سطح آبخوان منجر به افت آب زیرزمینی گردیده است. همچنین یافته حاکی از آن است که خشکسالی هواشناسی در دوره پایه به میزان 66/49، 35/50 و 73/41 درصد به ترتیب در مقیاس های 12، 24 و 48 ماهه رخ داده است.
نتبجه‌گیری: بنابراین به منظور کاهش خسارات خشکسالی و به‌منظور جلوگیری از افت بیش از حد سفره­های آب زیرزمینی در این دشت، تمهیدات لازم را به منظور کاهش مصرف آب از سوی مدیران منابع آب و دستگاه­های اجرایی در شرایط پیشرو را در برمی‌گیرد.

المصادر:

1.       Ahmadaali, K., Damaneh, H. E., Ababaei, B., & Damaneh, H. E. (2021). Impacts of droughts on rainfall use efficiency in different climatic zones and land uses in Iran. Arabian Journal of Geosciences, 14(2), 1-15.

2.       Al-Sheikh, A., Hamrah, M., Helali, M., Fatehi, A. (2004). Application of GIS in Groundwater Resources Balance of Talesh Plain, Applied Research in Geographical Sciences (Geographical Sciences), 3 (3-4), pp. 119-99.

3.       Azadi S, Memarain H, Pourreza M, Abedinpour M, Akbari M. (2020). Evaluation of temporal-spatial changes of groundwater resources in Kashmar plain based on time series analysis of precipitation and drought data. Journal of Rainwater Catchment Systems, 8 (1) :55-69.

4.       Babaei Fini, A., Qasemi., A., Fatahi, A. (2014). Investigating the Impact of Climate Change on the Trend of Iran Earth's Limit Rainfall Profiles. Journal of Spatial Analysis of Environmental Hazards, Vol. 1, No. 3, pp. 103-85.

5.       Eskandari Damaneh, H., Zehtabian, G., Khosravi, H., Azarnivan, H., & Barati, A. (2020). Investigating the Influence of Drought on Trend of Vegetation Changes in Arid and Semiarid Regions, Using Remote Sensing Technique: A Case Study of Hormozgan province. Desert Ecosystem Engineering Journal, 9(28), 13-28.

6.       Eskandari Damaneh, Hamed; Zehtabian, Gholamreza; Khosravi, Hassan; Azarnivand, Hussein; Barati, Ali Akbar. (2020). Simulation and forecasting of climatic components of temperature and precipitation in arid regions (Case study: Minab plain), 18 (66), 110-127.

7.       Eskandari Damaneh, Hamed; Zehtabian, Gholamreza; Khosravi, Hassan; Azra, Ali. (2016). Investigation and analysis of temporal and spatial relationship between meteorological and hydrological drought in Tehran province. Scientific-Research Quarterly of Geographical Information "Sepehr", 24 (96), 113-120.

8.       Eskandari Domaneh, Hadi; Eskandari Damaneh, Hamed; Khosravi, Hassan, Gholami, Hamid. (2019). Drought analysis and monitoring using NDVI vegetation index (Case study: West Basin of Jazmourian Wetland). Rangeland Journal, 13 (3), pp. 461-475.

9.       European Environment Agency. (2008). European Environment Agency. European Environment Agency.

10.   Faryabi, Mohammad and Jafar. Mozaffarizadeh. (2017). the effect of drought on the quantity and quality of groundwater resources in Bushkan plain. 14th National Conference on Irrigation and Evaporation Reduction. Kerman.

11.   Ghorbani, M., Eskandari-Damaneh, H., Cotton, M., Ghoochani, O. M., & Borji, M. (2021). Harnessing indigenous knowledge for climate change-resilient water management–lessons from an ethnographic case study in Iran. Climate and Development, 1-14.

12.   IPCC- TGCIA. (2007): Guidelines on the Use of Scenario Data for Climate impact and Adaption Assessment. Version 2. Prepared by Carter, T. R. Hulme, M. and Lal, M. Intergovermental Panel on Climate change, Task Group on Scenarios for Climate Impact Assessment, 66 PP.

13.   IPCC, 2013. Summary for policymakers. In: Stocker, T.F., Qin, D., Plattner, G.-K., Tignor, M., Allen, S.K., Boschung, J., Nauels, A., Xia, Y., Bex, V., Midgley, P.M.  (2013). Climate Change:  The Physical Science Basis, Contribution of Working Group I to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA.

14.   Jafary Godeneh, M., Salajegheh, A., Haghighi, P. (2020). "Comparative prediction of precipitation and temperature in Kerman city using models." LARS-WG6 Journal of Echo Hydrology 7 (2), pp. 538-529.

15.   Jafary Godeneh, M., Salajegheh, A., Malekian, A. (2021). Investigating the Impact of Different Climate Change Scenarios on Groundwater Fluctuations in Arid and Semi-Arid Regions (Case Study: Kerman Plain), Irrigation & Water Engineering, 11(44), 252-275.

16.   Karimi, M., Nabizadeh, A. (2018). Evaluation of Climate Change Impacts on Climate Parameters of Lake Urmia Watershed during 2040-2011 Using LARS-WG Model. Journal of Geography and Planning, Vol. 22, No. 65, pp. 285-267.

17.   Kazmi, D. H., Rasul, G., Li, J., & Cheema, S. B. (2014). Comparative study for ECHAM5 and SDSM in downscaling temperature for a geo-climatically diversified region, Pakistan. Applied Mathematics, 5(1), 137.

18.   Kendall, M.G. (1975). Rank Correlation Methods, 4th edition, Charles Griffin, London.

19.   Khoshhal, Javadagh Ghayyur, Hassan Ali; Moradi, Massoud (2012), The effect of drought on groundwater in the Dehgolan-Kurdistan watershed, Journal of Geographical Research, 79, 19-36.

20.   Khosravi, H., Eskandari Dameneh, H., Eskandari Dameneh, H., Borji, M., & Nakhaee Nejadfard, S. (2018). Drought Trend Assessment in Riverheads of Karkheh and Dez Basins based on Streamflow Drought Index (SDI). Desert Ecosystem Engineering Journal, 1(2), 45-54.

21.   Khosravi, H., Eskandari Dameneh, H., Eskandari Dameneh, H., Borji, M., & Nakhaee Nejadfard, S. (2018). Drought Trend Assessment in Riverheads of Karkheh and Dez Basins based on Streamflow Drought Index (SDI). Desert Ecosystem Engineering Journal, 1(2), 45-54.

22.   M. A. Jamali zadeh, O. Bazrafshan, R. Mahdavi, A. Azareh, E. rafiei, (2020). The effect of Meteorological Drought on Groundwater Fluctuations in Rafsanjan Plain, Journal of Extension and Development of Watershed Managment, 8(30), 57.

23.   Mahmoudpour, H., Janat Rostami, S., Ashrafzadeh, A. (2021). Qualitative assessment of the coastal aquifer of Talesh plain using the modified DRASTIC vulnerability model, Journal of Soil and Water Sciences (Agricultural Science and Technology and Natural Resources), 24 (3), pp. 118-97.

24.   Maraun, D., Wetterhall, F., Ireson, A. M., Chandler, R. E., Kendon, E. J., Widmann, M., ... & Thiele‐Eich, I. (2010). Precipitation downscaling under climate change: Recent developments to bridge the gap between dynamical models and the end user. Reviews of geophysics, 48(3).

25.   McKee TB, Doesken NJ, Kleist J (1993) The relationship of drought frequency and duration to time scales. In: Proceedings of the 8th conference on applied climatology, American Meteorological Society, Boston, MA 17(22):179–183.

26.   Mendicino, G., A. Senatore and P. Versace, 2008. A Groundwater Resource Index (GRI) for drought monitoring and forecasting in a Mediterranean climate. Hydrology Journal, 357: 282-302.

27.   Mohammadloo, M., Tahmasebipour, N. (2018). Assessing the Impacts of Climate Change on Climate Classifications in Parts of Northwestern Iran. Rainwater Surface Systems, Volume 5, Volume 17, pp. 46-35.

28.   Mollai Papkiadeh, Mustafa; Khosrojerdi, Amir, Sedghi, Hossein; Babazadeh, Hossein, (2019), Monitoring the characteristics of meteorological-hydrological droughts in Hashtgerd region and the study of meteorological drought defects on groundwater level, Journal of Earth Science Research, 10 (40), pp. 35-53.

29.   Noor, M., Ismail, T. (2018). DOWNSCALING OF DAILY AVERAGE RAINFALL OF KOTA BHARU KELANTAN, MALAYSIA. Malaysian Journal of Civil Engineering 30(1):13-22.

30.   Ranjpisheh, M., Zehtabian, G.R. and Khosravi, H., 2018. Assessment of drought and landuse changes: Impacts on groundwater quality in Shabestar basin, North of Lake Urmia. Desert, 23(1), 9-19.

31.   Savari, M., Eskandari Damaneh, H., & Damaneh, H. E. (2020). Factors influencing farmers’ management behaviors toward coping with drought: evidence from Iran. Journal of Environmental Planning and Management, 1-49.

32.   Wilby, R. L., Dawson, C. W., 2013. The statistical downscaling model: insights from one decade of application. International Journal of Climatology. (7)33,1719-1707 41.

33.   Wilby, R. L., Dawson, C. W., Barrow, E. M., 2002. SDSM—a decision support tool for the assessment of regional climate change impacts. Environmental Modelling & Software.17 (2). 157-145.

34.   Zandifar, Samira, Fijani, Elham, Naimi, Maryam, Khosroshahi, Mohammad. (2019). Temporal and spatial changes of groundwater drought index, case study: Venus catchment - surgery. Hydrogeology, 4 (2), 108-130.