• فهرس المقالات معماری

      • حرية الوصول المقاله

        1 - بررسی نقش بازدید بر دانشجویان معماری، ازنظر اساتید معماری (دروس تئوری-تاریخ، کارگاهی و تئوری فنی)
        نجابت پیران محمد پروا
        تغییر از شیوه سنتی استاد-شاگردی به تحصیل در دانشگاه‌ها به‌صورت آکادمیک لزوم خارج شدن از محیط آتلیه و فضای کلاس را سبب شده است که در این امر بازدید و حضور در فضای واقعی نیز همچون کلاس درس برای آموزش در نظر گرفته می‌شود تا با استفاده از بازدید و تجربه مستقیم، درک بصری بسی أکثر
        تغییر از شیوه سنتی استاد-شاگردی به تحصیل در دانشگاه‌ها به‌صورت آکادمیک لزوم خارج شدن از محیط آتلیه و فضای کلاس را سبب شده است که در این امر بازدید و حضور در فضای واقعی نیز همچون کلاس درس برای آموزش در نظر گرفته می‌شود تا با استفاده از بازدید و تجربه مستقیم، درک بصری بسیاری از مفاهیم آسان‌تر و به‌درستی برای دانشجویان ایجاد شود؛ اما با توجه به اینکه رشته معماری جز دروسی با شاخه‌های متفاوت می‌باشد لزوم تشخیص عوامل تأثیرگذار برای بازدید بهتر با توجه به هر درس از اهمیت زیادی برخوردار است؛ بنابراین در این مقاله سعی شده است تا با بررسی نقش بازدید برای دروس در سه‌شاخه تئوری-تاریخی، کارگاهی و تئوری فنی ازنظر اساتید به‌صورت پرسشنامه میزان اهمیت نقش بازدید علمی برای درک بهتر دانشجویان موردبررسی قرار گیرد. این مقاله که مطالعه‌ای تحلیلی و توصیفی می‌باشد. داده‌های تحقیق تحت عنوان پرسشنامه به تعداد 25 نفر در اختیار اساتید قرار گرفت و با استفاده از نرم‌افزار SPSS و تحلیل داده‌ها، اساس پژوهش قرار گرفت؛ که نتایج حاکی از اهمیت بازدید ازنظر اساتید برای دروس کارگاهی بیش از بقیه دروس می‌باشد. همچنین بازدید در دروس کارگاهی اهمیت کنترل کلاس بیشتری را لازم داشته و برای اساتید و دانشجویان نیز جذابیت بیشتری را دارا می‌باشد و درنهایت سبب تعامل دانشجویان و علاقه آن‌ها می‌گردد. میزان خستگی ناشی از بازدید به‌عنوان مؤلفه‌ای منفی در دروس تئوری-فنی از بقیه دروس بیشتر می‌باشد لذا اساتید باید هنگام بازدید در این شاخه به این امر توجه داشته باشند تا بازدید مؤثرتر و مفیدتر واقع شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        2 - نقش روان‌شناسی محیط در معماری فضاهای آموزشی بر عزت نفس نوجوانان (مدارس دخترانه متوسطه دوم شيراز)
        کیمیا السادات  طبیب زاده هادی کشمیری حمید سقاپور
        توجه به علم روان‌شناسي محيط در طراحي فضاهاي آموزشي علاوه بر ارتقاء كيفيت فضا، مي‌تواند سبب تأثيرات ذهني مثبت كاربر از محيط شود. از آنجايي‌كه دختران داراي خصوصيات رشدي و بلوغ متفاوتي نسبت به پسران هستند و در آينده نقش مادران خانواده را نیز ايفاء مي‌کنند، توجه به ویژگی‌ها أکثر
        توجه به علم روان‌شناسي محيط در طراحي فضاهاي آموزشي علاوه بر ارتقاء كيفيت فضا، مي‌تواند سبب تأثيرات ذهني مثبت كاربر از محيط شود. از آنجايي‌كه دختران داراي خصوصيات رشدي و بلوغ متفاوتي نسبت به پسران هستند و در آينده نقش مادران خانواده را نیز ايفاء مي‌کنند، توجه به ویژگی‌های روحی و روانی آنها بسیار حائز اهمیت است. پژوهش حاضر با هدف مشخص نمودن نقش روان‌شناسي محيط فضاهاي آموزشي در عزت‌ نفس دختران نوجوان و همچنین مشخص نمودن ويژگي‌هاي تأثيرگذارتر روان‌شناسی محیط در عزت نفس اين قشر از جامعه انجام شده است. متغیرهای مستقل تحقیق، روان‌شناسی محیط مدارس و مؤلفه‌های آن و متغیر وابسته تحقیق، عزت نفس دانش‌آموزان بوده است. روش تحقيق به‌كار رفته، همبستگی از نوع رابطه‌ای بوده كه با مطالعات كتابخانه‌اي و روش پيمايشي انجام شده است. كتاب‌ها، مقالات و مداراك موجود، مشاهده فردي، مصاحبه، پرسش‌نامه عزت نفس روزنبرگ و پرسش‌نامه محقق ساخته روان‌شناسي محيط، از ابزار تحقيق بوده‌اند. پس از مطالعات صورت‌گرفته، پرسش‌نامه روان‌شناسي محيط محقق ساخته، تنظيم و مطابق با فرمول كوكران توسط 382 دانش‌آموز از مدارس دخترانه متوسطه دوم شهر شيراز كه با روش نمونه‌گيري غيراحتمالي هدفمند انتخاب شده بودند، به‌صورت تصادفي تکمیل شد. اطلاعات به‌دست آمده از پرسش‌نامه‌ها با نرم‌افزار SPSS مورد تحليل قرار گرفت تا اهداف تحقیق محقق شود. یافته‌ها حاكي از آن بوده است که معماري مدارس به‌واسطه علم روان‌شناسي محيط مي‌تواند ميزان عزت نفس دانش‌آموزان دختر نوجوان را تحت تأثير قرار دهد و میزان ضریب همبستگی بین مؤلفه کالبدی و فضایی روان‌شناسی محیط با عزت نفس نوجوانان بیشتر از میزان ضریب همبستگی بین مؤلفه عملکردی روان‌شناسی محیط با عزت نفس نوجوانان است. بنابراین راهکارهای طراحی فضاهای آموزشی که می‌تواند به ارتقاء هرچه بیشتر عزت‌نفس دانش‌آموزان کمک نماید، بدین شرح است: امنیت روانی (مقاوم بودن ساختمان مدرسه در برابر حوادث غیرمترقبه، ایمنی پله‌ها و غیره. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        3 - واکاوی عوامل فرهنگی وهویتی در شهرسازی و معماری دوره پهلوی (مطالعه موردی:شهر اهواز)
        دکتراحمد رضا کابلی
        فرهنگ یک مرزو بوم بر روی شهرسازی و معماری آن بسیار تاثیرگذار بوده و با محفوظ داشتن عوامل بنیادی، فرهنگي و هنری در بناها یک اثربخشی ویژه‌ای به جا می‌گذارد. غرب‌گرایی در شهرسازی و معماری دوره پهلوی مشهود است تاجایی‌که تحولات زیادی در فرم پلان‌ها دراین‌دوره شاهدهستیم. روش أکثر
        فرهنگ یک مرزو بوم بر روی شهرسازی و معماری آن بسیار تاثیرگذار بوده و با محفوظ داشتن عوامل بنیادی، فرهنگي و هنری در بناها یک اثربخشی ویژه‌ای به جا می‌گذارد. غرب‌گرایی در شهرسازی و معماری دوره پهلوی مشهود است تاجایی‌که تحولات زیادی در فرم پلان‌ها دراین‌دوره شاهدهستیم. روش اين پژوهش، از نظر هدف کاربردي و بر اساس روش تحقیق پیمایشی با تاکید بر پرسشنامه می باشد. هدف اصلی تحقیق ارزیابی ارتباط عوامل فرهنگی (نما و پلان) در شهرسازی و معماری در شهر اهواز و به طور متمرکز بر روی سه بنا از بناهای مهم ساخته شده دوره پهلوی از جمله بنای دانشکده سه گوش، ساختمان سیلو و هتل قو با معماری عصر مدرنسیم اروپایی می باشد. داده های تحقیق براساس پرسشنامه گردآوری و برای ارزیابی پایایی ابزار پژوهش، از روش کرونباخ استفاده شده است. تعداد و نوع نمونه گیری از طریق روش گلوله برفی(41 نفر از کارشناسان خبره) بوده است. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS وآزمون های کلموگروف – اسمیرنوف(KS) و علامت(Sing Test) انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد، بر اساس آزمون (KS) مقدار سطح معناداری آزمون در تمامی موارد کمتر از 05/0 شده است. بنابراین فرض نرمال بودن داده‌ها رد شده است. همچنین براساس آزمون علامت میزان ارتباط شاخص نما با مقدار 739/1 و سطح معناداری 082/0 وشاخص پلان با مقدار 562/1 و سطح معناداری 118/0 در سه بنای مورد مطالعه معنادار نبوده و استفاده از هر دو شاخص (نما و پلان) در معماری دوره پهلوی نسبت به معماری مدرنیسم اروپایی یک اندازه بوده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        4 - بررسی سبک‌های یادگیری دانشجویان معماری آموزشکده فنی و حرفه ای دختران شیراز
        فرخنده   رفیعی
        سبک یادگیری به تفاوت های افراد در ترجیح روش های دریافت، سازمان دهی و پردازش اطلاعات در یادگیری مفاهیم تازه اشاره می‌کند، شناخت دانشجویان یکی از عوامل مهم و موثر برآموزش در رشته معماری است. دانشگاه فنی و حرفه ای با آموزش های مهارت محور سعی در پرورش نیروهای ماهر جهت اشتغا أکثر
        سبک یادگیری به تفاوت های افراد در ترجیح روش های دریافت، سازمان دهی و پردازش اطلاعات در یادگیری مفاهیم تازه اشاره می‌کند، شناخت دانشجویان یکی از عوامل مهم و موثر برآموزش در رشته معماری است. دانشگاه فنی و حرفه ای با آموزش های مهارت محور سعی در پرورش نیروهای ماهر جهت اشتغال پس از فراغت از تحصیل دارد، بهمین رو آگاهی از سبک یادگیری دانشجویان جهت نحوه تدریس و هدایت آنان مهم می باشد. این نوشتار سعی دارد بر اساس سبک یادگیری دیوید کلب که شامل چهار سبک یادگیری واگرا، همگرا، انطباق یابنده و جذب کننده است سبک غالب یادگیری دانشجویان معماری را مشخص کند. پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است که بصورت مقطعی در سال 1398 در مورد دانشجویان رشته معماری آموزشکده فنی و حرفه ای دختران شیراز انجام شده است که حداقل یک ترم تحصیلی را گذرانده اند. نتایج تحقیق نشان می‌دهدکه سبک غالب یادگیری دانشجویان به ترتیب سبک‌های واگرا42درصد ، انطباق دهنده 34درصد، جذب کننده 16درصد و همگرا12درصد است. با توجه به اینکه رشته معماری یک رشته چندوجهی است اساتید باید تلاش کنند که ضعف دانشجویان را شناسایی و در جهت رفع ان تلاش کنند و در شیوه تدریس سبک یادگیری حاصل شده را مد نظر داشته باشند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        5 - بررسی معماری پایدار در توسعه فناوری ساخت دوره زندیه
        مریم حق پناه آذر زینلی خراجی
        یکی از بهترین دوره های تاریخ شیراز حکومت زندیه می باشد . در این بازه زمانی 46 ساله کریم خان زند بناهایی را در شیراز و دیگر شهر ها بنا کرد که معماری زندیه نامیده می شود . با توجه به ماهیت تاریخی بناهای زندیه ، این تحقیق به روش توصیفی -تحلیلی پس از شناسایی فن آوری سا أکثر
        یکی از بهترین دوره های تاریخ شیراز حکومت زندیه می باشد . در این بازه زمانی 46 ساله کریم خان زند بناهایی را در شیراز و دیگر شهر ها بنا کرد که معماری زندیه نامیده می شود . با توجه به ماهیت تاریخی بناهای زندیه ، این تحقیق به روش توصیفی -تحلیلی پس از شناسایی فن آوری ساخت دراین دوره عوامل تعاملی موثر بر پایداری این بناها مورد تحلیل قرار می دهد . سعی شده است که شیوه های ساخت منحصر به این دوره در مقایسه با دوره های قبل و بعد مورد مداقه قرار گیرد روش کار بر این اساس است که پس از معرفی چهار بنای شاخص دوره زندیه (ارگ کریم خان – مسجد وکیل – حمام وکیل وبازار وکیل ) فن آوری ساخت در این بنا ها در کانون توجه قرار گیرد . روش مطالعه در این تحقیق ،کتابخانه ای همراه با بازدیدهای میدانی می باشد . نتایج تحقیق بیانگر این مطلب می باشد که لمبه کوبی ارگ کریم خان ،شیر سرها ونوعی کاربندی در حمام وکیل مختص بناهای زندیه می باشد همچنین مصالح عمده به کار رفته در بناهای زندیه آجر و سنگ است . سنگ ها ی مورد استفاده در بناها از معادن استان فارس استخراج گردیده و آ جرها در شهرستان لار استان فارس ساخته و استفاده شده اند. ابعاد آجرهای استفاده شده در معماری زندیه 24*24*5 سانتیمتر می باشد. از طرفی شایان ذکر است که فن آوری ساخت بناهای زندیه ادامه شیوه معماری دوره صفویه است اما مشاهده می شود برخی از شیوه های اجرا منحصر به دوره زندیه است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        6 - بررسی و تحلیل شکل گیری مکتب شیراز در نگارگری و تاثیرات این مکتب در معماری شهر شیراز
        محمد  وارسته الهام دهقانی
        مکتب نگارگری شیراز، نوعی نگارگری و کتاب آرایی است که در دوره آل اینجو با حمایت هنرپروران صاحب قدرت و ثروت ظهور کرد و در دوران تیموریان به اوج خود رسید. از آنجا که معماری همواره در هر دوره از تاریخ انعکاسی از فرهنگ و هنر آن دوره محسوب می شود و دگرگونی هایی که در سایر عرص أکثر
        مکتب نگارگری شیراز، نوعی نگارگری و کتاب آرایی است که در دوره آل اینجو با حمایت هنرپروران صاحب قدرت و ثروت ظهور کرد و در دوران تیموریان به اوج خود رسید. از آنجا که معماری همواره در هر دوره از تاریخ انعکاسی از فرهنگ و هنر آن دوره محسوب می شود و دگرگونی هایی که در سایر عرصه های زندگی و هنر به وقوع می پیوست متناسب با آن بود، لذا پرداختن به پیشینه تاریخی و هنری شهر در شرایطی که در پی ارتقای کیفی معماری معاصر هستیم، ضروری به نظر می رسد. از ویژگی های مهم مکتب شیراز می توان به صحنه آرایی، ایجاد تناسب بین متن و تصویر، کتاب آرایی، و بهره گیری از تذهیب های ریز نقش نام برد. هنرمندان این مکتب کلیه عناصر فکر و عقیده ایرانی را در متن و زمینه کلی فکری و فرهنگی جامعه اسلامی دوران خود نمایاندند. در همین راستا، محقق در این پژوهش سعی در شناخت هرچه بیشتر اصول و ارزش های زیبایی شناسی هنر نگارگری شیراز داشته و چگونگی تاثیر آن در معماری شهر شیراز را بررسی می نماید. این پژوهش از نوع توصیفی ـ تحلیلی می باشد که با تحلیل محتوا به بررسی نگارگری شیراز و رابطه آن با معماری شهر شیراز می پردازد و در جمع آوری مطالب آن از روش های کتابخانه ای و میدانی استفاده شده و با مطالعه مستندات، کتب تاریخی، متون ادبی و مشاهده بهره گیری شده است. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از وجود آثار و شواهد مکتب شیراز در معماری بناهای قدیمی این شهر همچون باغ نارنجستان قوام و مسجد عتیق دارد، شواهدی که بیان می کند سه متن معماری، ادبی و نگاره ها در پیوند با یکدیگرند و معنای یکدیگر را تکمیل می کنند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        7 - ارزیابی تاثیرات مولفه های قرارگاه رفتاری در افزایش خلاقیت دانشجویان دانشکده های معماری شیراز، مورد پژوهی (دانشگاه آزاد شیراز، موسسه غیرانتفاعی هنر شیراز، موسسه غیرانتفاعی ارم شیراز)
        سارا جوکار معصومه سازنده
        در فضاهای دانشکده های معماری به عنوان فضای آموزشی، دانشجویان و اساتید معماری برای انجام فعالیت، آموزش و طراحی در کنار هم قرار می گیرند. فضاهای مختلف از جمله آتلیه ها محل مناسبی برای برقراری تعاملات، ارتباط و آموزش طراحی می باشند. از سوی دیگر خلاقیت برای دانشجویان رشته م أکثر
        در فضاهای دانشکده های معماری به عنوان فضای آموزشی، دانشجویان و اساتید معماری برای انجام فعالیت، آموزش و طراحی در کنار هم قرار می گیرند. فضاهای مختلف از جمله آتلیه ها محل مناسبی برای برقراری تعاملات، ارتباط و آموزش طراحی می باشند. از سوی دیگر خلاقیت برای دانشجویان رشته معماری امری حیاتی و ضروری می باشد. با توجه به مولفه های قرارگاه رفتاری، میتواند باعث افزایش یا کاهش خلاقیت در دانشجویان معماری شود. در این پژوهش که با هدف بررسی تاثیر قرارگاه های رفتاری در افزایش خلاقیت دانشجویان رشته معماری انجام گرفته است، سه دانشکده معماری شهر شیراز به عنوان نمونه موردی انتخاب شده است. از جمله نمونه های موردی دانشگاه آزاد واحد شیراز، موسسه غیر انتفایی ارم شیراز و موسسه غیرانتفایی هنر شیراز می باشد. در پژوهش حاضر با تکیه بر مطالعات اسنادی و کتابخانه ای به جمع آوری اطلاعات پرداخته شده است. سپس مولفه های استخراج شده از این مطالعات مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه آماری این پژوهش دانشجویان رشته معماری این دانشکده ها می باشد و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعداد 120 دانشجو می باشد. نتایج پرسشنامه با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد مولفه برگزاری کلاس ها در فضای باز از نظر دانشجویان بیشترین تاثیر را در افزایش خلاقیت دارد. پس از آن مولفه ابعاد و اندازه و ارتفاع دومین مولفه موثر می باشد و در انتها نیز مولفه ارتباط مستقیم و غیرمستقیم با فضای باز کمترین تاثیر را در افزایش خلاقیت دانشجویان رشته معماری دارا می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        8 - تجلی روح خلوت بر خانه های برونگرای ایرانی(نمونه موردی:خانه کلبادی استان مازندران)
        امیرحسین  شیردل جمال الدین مهدی نژاد روشنک ناصری اکبر
        خلوت به عنوان یک نیاز مهم، نتیجه تنظیم تعامل بین انسان در محیط است. تأثیر پارادایم های جاری فعالیت و مسائل فرهنگی، اجتماعی و عقیدتی، خلوت مطلوب را به همراه دارد. ایجاد فضای مناسب برای خلوت در خانه های ایران، یک ویژگی بنیادین در معماری ایران است که از ابتدا تأثیر قابل تو أکثر
        خلوت به عنوان یک نیاز مهم، نتیجه تنظیم تعامل بین انسان در محیط است. تأثیر پارادایم های جاری فعالیت و مسائل فرهنگی، اجتماعی و عقیدتی، خلوت مطلوب را به همراه دارد. ایجاد فضای مناسب برای خلوت در خانه های ایران، یک ویژگی بنیادین در معماری ایران است که از ابتدا تأثیر قابل توجهی در ساختار خانه ها داشته است. در این راستا این سوال پیش می آید که آیا شهرهای حاشیه دریای خزر با معماری برونگرا، تحت تأثیر الگوهای خلوت قرار می گیرند؟ بررسی راهکارهایی معمارانه برای برطرف کردن خلوت در این نوع خانه ها، به طور کافی توجه پژوهشگران را به خود جلب نکرده است. لذا با هدف شناسایی الگوهای رایج در خانه‌های برونگرا، این پژوهش به روش کتابخانه‌ای و مشاهدات میدانی به جمع‌آوری مطالب پرداخته است. مقاله حاضر در قالب یک پژوهش تفسیری-تاریخی تنظیم شده است که از اطلاعات جمع آوری شده به صورت توصیفی-تحلیلی برای تجزیه و تحلیل استفاده گشته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که بسیاری از خانه‌های برونگرا در ایران در محوطه‌های بزرگ ساخته شده‌اند و کاشت درختان در داخل حیاط به طور قابل توجّهی دید به داخل فضای زندگی را محدود می‌کند. همین عامل نقش بسزائی در تعریف مرز و حدود ساختمان دارد. ورودی نقشی اساسی در پیوند فضای عرصه خصوصی و عمومی در تأمین خلوت ایفا می‌کند. همچنین با ایجاد شکستگی‌ها و زوایا و وجود اختلاف ارتفاع و قرارگیری اتاق‌ها در طبقات بالای خانه، دید مستقیم محدود شده و حریم بصری و خلوت را برطرف می‌کند. نتایج حاصل از بررسی سازوکارهای مؤثر خلوت در خانه‌ برونگرای عمارت خانه کلبادی نشان می‌دهد در عین وجود رابطه بین داخل و خارج بنا، نظم و سازوکارهایی برای حفظ و ایجاد حالت محرمانگی، خلوت و محدودیت اعمال می‌شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        9 - کنکاشی بر تعاملات اجتماعی در خانه ایرانی معاصر
        نگار قراگوزلو حصاری حسین کلانتری خلیل آباد
        انسان ها به عنوان موجودات اجتماعی ، سطوح مختلف کیفی و کمی تعاملات اجتماعی دارند.در حالی که بسیاری از ساختمان های موجود تنها با پاسخگویی به نیازهای عملکردی و عدم ارائه توجه متمرکز به عوامل انسانی اند،مسکن در این میان نقش مهمی را ایفا می کند. این تحقیق در پی پاسخ گویی به أکثر
        انسان ها به عنوان موجودات اجتماعی ، سطوح مختلف کیفی و کمی تعاملات اجتماعی دارند.در حالی که بسیاری از ساختمان های موجود تنها با پاسخگویی به نیازهای عملکردی و عدم ارائه توجه متمرکز به عوامل انسانی اند،مسکن در این میان نقش مهمی را ایفا می کند. این تحقیق در پی پاسخ گویی به سوالات:معیارها و اصول کالبدی طراحی در راستای تعاملات اجتماعی برای این فضا چیست؟و چگونه و با چه اصولی می توان مسکنی با کارکرد مناسب و کیفیت فضایی مطلوب با در نظر گرفتن مولفه های کالبدی آن در راستای پاسخ گویی به نیازهای کاربران را شکل داد؟شکل گرفته است.پژوهش حاضر یک تحقیق توصیفی- تحلیلی و به روش پیمایشی است و از نظر عینی،یک تحقیق کمی مبتنی بر داده های تحقیق و یک مطالعه میدانی مبتنی بر رویه آن،کاربردی است. برخی از متغیرهای انسانی و محیطی که بر تعاملات اجتماعی تأثیر می گذارد،از اسناد و مطالعات کتابخانه ای استخراج شده اند. از بین آنها،چهارده عامل مهم به عنوان اساس این تحقیق براساس اولویت بندی معماران و جامعه شناسان در بین اعضای هیئت علمی برخی از دانشگاه های معتبر ایران انتخاب شد.بنابراین،با مشخص کردن جامعه،نمونه و ابزار تحقیق،نقش هایی که توسط متغیرهای منتخب در ارتباط با تأیید و رد فرضیه های تحقیق انجام شد،مورد آزمایش قرار گرفتند.سپس با استفاده از نرم افزارSPSS،متغیرهای منتخب به شرح ذیل در اولویت قرار گرفتند:معیار های موثر در شکل گیری تعاملات مانند (نفوذپذیری..)و مولفه های کالبدی در درجه دوم مانند(وضوح فضایی...)را در نظر گرفت،فرآیند حاصل از این تحقیق به این نتیجه دست یافته است در نهایت،مقاله به نتیجه‌گیری می‌رسد که توجه به تعاملات اجتماعی و عوامل کالبدی موثر در طراحی مسکن معاصر ایران می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی ساکنان و افزایش ارتباطات اجتماعی در این محیط کمک کند.همچنین،پیشنهاداتی برای طراحان مسکن معرفی می‌شود تا به بهبود تعاملات اجتماعی در مسکن معاصر ایرانیان کمک کند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        10 - مطالعه مردم‌شناختی دانش بومی معماری سنتی مردم اردبیل با تأکید بر بوم‌گردی (مطالعه موردی خانه ایکی اتاق بیر دهلیز روستای آللی)
        عمار احمدی وحید رشیدوش یعقوب شربتیان محمدهادی منصور لکورج
        هدف اساسی این مقاله پژوهشی شناخت دانش بومی معماری سنتی با گرایش بوم‌گردی در بین مردم روستای آللی مشکین‌‌شهر می‌باشد. روش تحقیق این پژوهش کاربردی با محوریت تحقیق میدانی متکی بر تحلیل میدانی ژرف می‌باشد که از نظریه فراخودکارگرایی در مکتب معماری و نظریه نیازها در مکتب کارک أکثر
        هدف اساسی این مقاله پژوهشی شناخت دانش بومی معماری سنتی با گرایش بوم‌گردی در بین مردم روستای آللی مشکین‌‌شهر می‌باشد. روش تحقیق این پژوهش کاربردی با محوریت تحقیق میدانی متکی بر تحلیل میدانی ژرف می‌باشد که از نظریه فراخودکارگرایی در مکتب معماری و نظریه نیازها در مکتب کارکردگرایی و همچنین مکتب ساختارگرایی در تحلیل و تفسیر مردم‌شناختی مسئله استفاده شده است. ابتکار و نوآوری این مقاله پژوهشی در کمیاب بودن این گروه از مقالات است به عبارتی جای خالی این پژوهش در حوزه دانش بومی خصوصاً دانش بومی صنعت معماری سنتی در مناطق روستایی کشور خاصه مناطق روستایی استان اردبیل کاملاً احساس می‌شد. نتیجه این پژوهش شناساندن و حفظ و نگهداری خانه‌های سنتی روستاهای مناطق مختلف اردبیل و فرهنگ متعلق به ساخت و استفاده از آن و همچنین توسعه صنعت معماری سنتی در ساختار دانش بومی آن برای کمک به مسئله بوم‌گردی و جذب توریسم به مناطق روستایی خصوصاً روستای آللی مشکین‌شهر می‌باشد. کارکرد آشکار این دانش بومی خودش را در زندگی روزمره مردم روستای آللی به عنوان معماری سنتی خاص این منطقه در کسب درآمد و رونق اقتصادی خانواده‌های این روستا و کارکرد پنهان این دانش بومی که همان جذب توریسم برای رونق بوم‌گردی در این روستا و در نهایت سبب توسعه فرهنگی است، خودش را بیش از پیش نشان می‌دهد. رسیدن به آرامش روحی با هنر خاص این معماری و نیز رسیدن به سود اقتصادی و رفاه اجتماعی خانواده‌های روستایی با صنعت بوم‌گردی مسئله مهم دیگری است که می‌تواند تأثیرش را در زندگی اجتماعی مردم روستا نشان دهد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        11 - پدیدارشناسی سُویه‌های مکانی در بوطیقای فضای معماری‌داخلی؛ (موردپژوهی: مجموعۀ بازار تاریخی تبریز)
        محمد دبدبه آرش ثقفی اصل مهرداد محمدیان رعنا  کوره‌پز حسنعلی‌زاده
        در تشریح بن‌مایۀ پدیدارشناسی یک پدیده، بایستی به تفکیک بنیان‌های متعددی پرداخت. ازجمله؛ بوطیقای فضای معماری‌داخلی، پویایی‌شناسی روح‌مکانی با آثار حس‌مکانی به‌وضوح مشخصۀ دگردیسی این پدیداری است. به‌طورخاص، دراین پژوهش ابعاد هنری و ساختار سُویه‌های مکانی به‌شیوه‌ای گسترده أکثر
        در تشریح بن‌مایۀ پدیدارشناسی یک پدیده، بایستی به تفکیک بنیان‌های متعددی پرداخت. ازجمله؛ بوطیقای فضای معماری‌داخلی، پویایی‌شناسی روح‌مکانی با آثار حس‌مکانی به‌وضوح مشخصۀ دگردیسی این پدیداری است. به‌طورخاص، دراین پژوهش ابعاد هنری و ساختار سُویه‌های مکانی به‌شیوه‌ای گسترده و چندلایه موردواکاوی قرار می‌گیرد. این نوع از کُنش، به جزئیات زوایا‌ی مختلفِ پدیدار نمود می‌نهد. بدین‌سان، از موارد متعددی همچون تأثیرات جلوه‌های هنری و ارتباط‌با سایر جنبه‌های محیطی مستفیض تا حداکثر افشای ارتباطاتِ پدیداری ممکن‌را فراهم سازد. پژوهش موردتبیین؛ دراین‌راستا موردواکاوی ژرف قرارگرفته و در پاسخ به سؤال-که آیا پدیدارشناسی سُویه‌های مکانی در بوطیقای فضای معماری‌داخلی مجموعۀ بازار تاریخی تبریز، به‌عنوان یک جنبۀ کلیدی از میراث‌فرهنگی‌تاریخی، می‌تواند نقش مؤثری در حفظ پایداری این فضا باتأکیدبر هویت‌واحد در رویکرد معاصر ایفاء کند؟ بافرض ‌اینکه پدیدارشناسی سُویه‌های مکانی در بوطیقای فضای معماری‌داخلی مجموعۀ بازار تاریخی تبریز، باتمرکزبر جوانب بسترمکانی و ارتباط‌با میراث‌فرهنگی، یک چارچوب مفهومی ارائه و در حفظ پایداری این فضا در معاصریت ایفای‌نقش کند. این فرضیه، تجربیات گذشته و تحلیل تأثیرات بسترمکانی بر تجربۀ افراد موردتجزیه‌وتحلیل باتأکیدبر هنر، معماری-معماری‌داخلی و مفهموم زیبایی‌ است. روش‌تحقیق پژوهش حاضر کمی-کیفی است؛ راهبرد پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است. شیوۀ گردآوری اطلاعات به‌صورت مطالعات از مستندات مکتوب کتابخانه‌ای و میدانی از روش پرسش‌نامه موردواکاوی قرار گرفته شده است. یافته‌ها حاکی ازآن است‌که بن‌مایۀ پدیدارشناسی سُویه‌های مکانی در بوطیقای فضای معماری‌داخلی مجموعۀ بازار تاریخی تبریز، به‌عنوان میراث‌فرهنگی‌تاریخی موردتأکید و عاملی برای پایداری جهانی موردتوجه است. درنتیجه، نتایج بررسی نشان می‌دهد شناخت بستر مجموعۀ بازار تاریخی تبریز می‌تواند این کهن الگوی معماری ایرانی را با راهبردی پایدار تابه‌امروز درجهت حفظ زنده‌بازار با هویت‌واحد در عصر حاضر (معاصر)، به‌تنهایی به تماشای جهانیان پدیدار گشته است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        12 - تجلی مضامین عرفانی در نقش‌مایه های هندسی در مکتب تبریز: گنبد سلطانیه
        رعنا کوره پز لیدا بلیلان
        10.30495/jhcin.2023.21787
        معماری آذربایجان در سده هفتم هجری نمود شکوه هنر اسلامی در ایران بوده که با وقوع تحولات سیاسی و مذهبی در دوره‌ ایلخانی و تغییر در اسلوب‌های پیشین به‌ویژه در آرایه‌پردازی و تزئینات ابنیه، با زیبایی و غنای بیشتری بروز یافته‌است. این مقاله در پی شناخت این تغییرات و مفاهیم ن أکثر
        معماری آذربایجان در سده هفتم هجری نمود شکوه هنر اسلامی در ایران بوده که با وقوع تحولات سیاسی و مذهبی در دوره‌ ایلخانی و تغییر در اسلوب‌های پیشین به‌ویژه در آرایه‌پردازی و تزئینات ابنیه، با زیبایی و غنای بیشتری بروز یافته‌است. این مقاله در پی شناخت این تغییرات و مفاهیم نهفته در آن است که با مطالعه آرایه‌های هندسی، به عنوان تزئینات غالب در ابنیه این دوره، در یکی از بناهای شاخص مکتب‌ تبریز، یعنی گنبد سلطانیه صورت ‌پذیرفته‌است. بررسی مضامین عرفانی نهفته در آرایه‌های هندسی، نشان‌دهنده‌ تأثیرپذیری آرایه‌های هندسی گنبد‌سلطانیه از عرفان است. افزون بر مفاهیم نمادین متجلی در نقوش‌ هندسی، همراهی این نقوش با اسماء الهی و نام انبیاء و اولیا و مضامین قرآنی، گواه دیگری بر تأیید نقش عرفان در آرایه‌پردازی‌های این اثر معماری است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        13 - شناسایی ابعاد مدل معماری منابع انسانی مثبت گرا
        مجید ایروانی سید مهدی الوانی ناصر حمیدی
        زمینه: مدل معماری منابع انسانی فرآیند تعیین و ترکیب مناسبى از عناصر مدیریت منابع انسانى به منظور ارائه تصویری است که در آن هماهنگى میان رفتار و فعالیت‌هاى نیروی انسانى، مأموریت‌ها و اهداف سازمان، قابل مشاهده است. رفتار سازمانی مثبت‌گرا مطالعه و استفاده از نقاط قوت منابع أکثر
        زمینه: مدل معماری منابع انسانی فرآیند تعیین و ترکیب مناسبى از عناصر مدیریت منابع انسانى به منظور ارائه تصویری است که در آن هماهنگى میان رفتار و فعالیت‌هاى نیروی انسانى، مأموریت‌ها و اهداف سازمان، قابل مشاهده است. رفتار سازمانی مثبت‌گرا مطالعه و استفاده از نقاط قوت منابع انسانی و ظرفیت‌های روانشناختی است که می‌تواند اندازه‌گیری و پرورش یافته تا به طور موثر برای بهبود عملکرد استفاده شود.هدف پژوهش شناسایی ابعاد مدل معماری منابع انسانی مثبت‌گراست که تلفیقی از شاخص‌های ارزش استراتژیک، ارزش یکتایی و افزودن بعد مثبت‌گرایی است. این پزوهش از نظر نوع هدف توسعه‌ای و از نظر نوع داده‌ها و روش تحلیل کمی است. روش: 16 نفر از خبرگان حوزه منابع‌انسانی و روانشناسی با روش نمونه‌گیری قضاوتی انتخاب شدند. داده‌ها با پرسشنامه محقق‌ساخته جمع‌آوری و با روش دلفی فازی تجزیه و تحلیل شد. روایی و پایایی پرسشنامه با روش‌های صوری، محتوایی و آلفای کرونباخ ارزیابی و تایید شد.یافته‌ها: این تحقیق ضمن تایید بعد یکتایی و بعد استراتژیک به تایید بعد مثبت‌گرایی در مدل معماری منابع ‌انسانی مثبت‌گرا دست یافت. نتیجه‌گیری: مدل معماری منابع انسانی مثبت‌گرا با هشت گروه شغلی بر اساس سه بعد اصلی شناسایی و معرفی شد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        14 - ارزیابی عناصر ساختاری معماری در انتقال پیام های مذهبی به مخاطب
        ماندانا صنیعی علی دلاور
        مذهب به عنوان عامل ارتباط انسان با مبدا آفرینش و فرهنگ تبلور یافته، عامل ارتباط انسان با انسان و انسان با خویشتن می باشد .همزیستی این دو عامل به نحوی در شهرهای سنتی دیده می شود و این نکته اثبات می شود که خویشتن انسان همواره ارتباطی مستمر باجامعه و خدا دارد.از آنجا که مخ أکثر
        مذهب به عنوان عامل ارتباط انسان با مبدا آفرینش و فرهنگ تبلور یافته، عامل ارتباط انسان با انسان و انسان با خویشتن می باشد .همزیستی این دو عامل به نحوی در شهرهای سنتی دیده می شود و این نکته اثبات می شود که خویشتن انسان همواره ارتباطی مستمر باجامعه و خدا دارد.از آنجا که مخاطب هنر معماری همچون هنرهای دیگر انسان است، سازنده و مجری آنها نیز انسان، پژوهشی در این زمینه هرچند بهاجمال برای شناخت انسان و در مرحله بعد دریافت و نوع پیامهایی که این نوع معماری به انسان منتقل می کند، ضروری می نمود.حال این سوال مطرح می شود که معماری با تمام ویژگی هایی که از آن یاد شد در انتقال پیام های مذهبی به مخاطب یا مخاطبان خودچه نقشی دارد؟در این پژوهش از روش پیمایشی و جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه به عنوان ابزاری برای سنجش نظرات نمونه مورد بررسیاستفاده شد. جامعه آماری پژوهش کلیه بازدیدکنندگان و صاحب نظران بناهای مذهبی (دانشگاهی و غیردانشگاهی) که با نوع معماریمورد پژوهش آشنا بودند در نظر گرفته شد.اگر مخاطب بتواند پیامهای مذهبی را بیان کند به معنی آن است که این پیامها توانسته اند در مخاطب نفوذ پیدا کند و اگر باعث انج امکار و اعمال دینی شود به معنی آن است که پیامهای توانسته اند در مخاطب تغییر بوجود آورند و اگر نفوذ و تغییر با هم انجام شود بهمعنی انتقال پیامهای مذهبی در مخاطب است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        15 - ارزیابی کیفیت آموزش معماری از منظر مدرسان (مطالعه موردی: دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن)
        رضا نقدبیشی حامد نجف پور الهام نقدبیشی
        هدف این پژوهش بررسی اولویتها و راهکارهای کیفی سازی در دانشکده هنر و معماری است. با توجه به رشد و توسعه کمّی در دانشکده، نیاز به توجه به کیفیت آموزش به عنوان ضرورت مطرح گردید. لذا اقدام به یافتن شناسه های سنجش کیفیت آموزش معماری و بررسی میزان تاثیر آن‌ها برای شناسایی اول أکثر
        هدف این پژوهش بررسی اولویتها و راهکارهای کیفی سازی در دانشکده هنر و معماری است. با توجه به رشد و توسعه کمّی در دانشکده، نیاز به توجه به کیفیت آموزش به عنوان ضرورت مطرح گردید. لذا اقدام به یافتن شناسه های سنجش کیفیت آموزش معماری و بررسی میزان تاثیر آن‌ها برای شناسایی اولویتها و راهکارها گردید تا بتوان به وضعیت موجود از لحاظ کیفی پرداخت. متغیرهای تحقیق بر پایه بررسی پژوهشهای متعدد شکل گرفت که نتیجه آن طراحی پرسشنامه ای بود که توسط اساتید دانشکده مورد مشارکت قرار گرفت. پایایی و روایی پرسشنامه در آزمونهای متعدد از قبیل ضریب روایی واگرا، روایی همگرا و پایایی ترکیبی مورد بررسی قرار گرفت و حدنصاب را بدست اورد. نتایج پژوهش نشانگر آن است که از میان 26 متغیر که مفروض بر تاثیر بر کیفیت آموزش بودند، 19 متغیر مورد قبول واقع شدند. نهایتاً، ده اولویت اساسی مورد شناسایی و راهکارهای لازم ارائه گردید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        16 - گفتمان معماری سرآمد: الگویی برای نقد آثار معماری معاصر
        محمدجواد مهدوی نژاد
        نقد و انتقاد علمی را می توان زیربنای رشد صحیح و شکوفایی معماری معاصر ایران تلقی کرد. پیش فرض های پژوهش نشان می دهد که معماری فاخر حاصل موفقیت معماری معاصر در ارتباط مناسب با بستر طرح است. از سوی دیگر اگر معماری فاخر بتواند به میراثی برای آینده تبدیل شود، آنگاه می توان آ أکثر
        نقد و انتقاد علمی را می توان زیربنای رشد صحیح و شکوفایی معماری معاصر ایران تلقی کرد. پیش فرض های پژوهش نشان می دهد که معماری فاخر حاصل موفقیت معماری معاصر در ارتباط مناسب با بستر طرح است. از سوی دیگر اگر معماری فاخر بتواند به میراثی برای آینده تبدیل شود، آنگاه می توان آن را یک معماری سرآمد نامید. بر اساس چارچوب نظری پژوهش، نقد آثار معماری معاصر بر اساس مدل های نظری متفاوتی صورت می پذیرد که یکی از آن ها روش تحلیل انتقادی گفتمان است. اساس این روش بر پایه نقد و داوری رابطه معماری و بستر، به مثابه رابطه «متن» با «زمینه» است. دستاوردهای پژوهش نشان دهنده آن است که بازترسیم نقد معماری به مثابه یک گفتمان انتقادی، پنج راهبرد را برای نقد علمی در اختیار قرار می دهد: 1- تعامل با زمینه، 2- فرآیندمبنا، 3- اقبال عمومی، 4- نقدِ نقد و 5- بازآفرینی گفتمان نوین. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        17 - مدل مفهومی برای طراحی فضای میادین مرکزی شهر،با رویکرد هویت بخشی(نمونه موردی:میدان طالقانی قائم شهر)
        صدیقه آل رضا امیری فرح حبیب
        مرکز شهرها، بخشی از سرمایه های فرهنگی کشور هستندکه در گذشته از شخصیت و هویت ویژه ای برخوردار بوده اند؛ با این وجود، امروزه تصویر ذهنی مردم از مراکز شهری، مجموعه ای شلوغ و پر ترافیک با معماری های یکنواخت و نا هماهنگ است در نتیجه ، تعلق خاطر به این فضاها به مرور کمتر شده أکثر
        مرکز شهرها، بخشی از سرمایه های فرهنگی کشور هستندکه در گذشته از شخصیت و هویت ویژه ای برخوردار بوده اند؛ با این وجود، امروزه تصویر ذهنی مردم از مراکز شهری، مجموعه ای شلوغ و پر ترافیک با معماری های یکنواخت و نا هماهنگ است در نتیجه ، تعلق خاطر به این فضاها به مرور کمتر شده است. در پژوهش حاضر به بررسی مبانی نظری مرتبط با سه موضوع مرکز شهر، میدان مرکزی و هویت پرداخته شده است. در این راستا اصول طراحی مراکز شهر، اصول طراحی میادین مرکزی و مولفه های موثر بر ارتقا هویت فضاهای شهری تدوین و تدقیق شده اند. پس از بررسی و تحلیل چند نمونه داخلی و خارجی، در نهایت یک مدل مفهومی جهت طراحی میادین مرکزی با رویکرد هویت بخشی ارائه شده است که با استفاده از مدل به دست آمده راهکارهایی برای طراحی مرکز شهر قائم شهر، به عنوان نمونه موردی پیشنهاد گردیده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        18 - سلوک شهروند در شهر صدمیدان خواجه عبدالله انصاری
        محمد نقی زاده مریم نجفی
        بایسته است شهرسازی و معماری هر جامعهای در پس ظاهر خود دارای معانی برگرفته از جهان بینی و فرهنگ مردم همان جامعه باشد. شناسایی و تدوین معانی، اصول و ارزش‌های بی‌زمان و بی‌مکان برای شهرسازی و معماری ایران، ازمکتب فکری حاکم برآن که در متون اصیل اسلامی آمده است، نخستین گام ب أکثر
        بایسته است شهرسازی و معماری هر جامعهای در پس ظاهر خود دارای معانی برگرفته از جهان بینی و فرهنگ مردم همان جامعه باشد. شناسایی و تدوین معانی، اصول و ارزش‌های بی‌زمان و بی‌مکان برای شهرسازی و معماری ایران، ازمکتب فکری حاکم برآن که در متون اصیل اسلامی آمده است، نخستین گام برای ساخت شهرسازی ومعماری اصیل ایرانی- اسلامی است. گام بعدی که تبدیل این اصول وارزشها به وجه ظاهری برای درک و بهره گیری عموم میباشد، بر عهده هنرمند طراح است. هدف ازاین نوشتار توجه دادن هنرمندان شهرساز ومعمار به متون ارزشمند اسلامی- ایرانی در تولیدعلم دررشته شهرسازی و معماری است. این نوشتار باانتخاب کتاب«صد میدان»، از خواجه عبدالله انصاری(418- 396 ه.ق)، که یکی ازکتابهای ایرانی درحوزه عرفان اسلامی است، سعی کرده تاگام نخست راکه خواجه برداشته، معرفی نماید وسپس به عنوان یک هنرمند، درحدبضاعت، گام دوم رابرای تبدیل آن اصول به وجه ظاهری در حوزه شهرسازی و معماری بردارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        19 - معماری معاصر ایران و مسئله هویت (بازنمایی رئالیستی از خوانش انتقادی پست مدرنیسم در معماری)
        امیرداود مصلحت جو مریم قاسمی سیچانی وحید قبادیان بیژن عبدالکریمی
        پست‌مدرنیسم، وجه غالب باور فرهنگی زمانه‌ای است که تمامی کنش‌ها را ـ دوباره ـ قالب‌ریزی می‌کند؛ تا آن‌جا که قدرت متمرکز، جای خود را به کثرت گسسته داده، جلوه‌ای از معاصریت هویت را آشکار می‌کند. این پژوهش کیفی داده‌بنیاد، با هدف تأویل هویت معماری معاصر ایران بر مبنای پست‌م أکثر
        پست‌مدرنیسم، وجه غالب باور فرهنگی زمانه‌ای است که تمامی کنش‌ها را ـ دوباره ـ قالب‌ریزی می‌کند؛ تا آن‌جا که قدرت متمرکز، جای خود را به کثرت گسسته داده، جلوه‌ای از معاصریت هویت را آشکار می‌کند. این پژوهش کیفی داده‌بنیاد، با هدف تأویل هویت معماری معاصر ایران بر مبنای پست‌مدرنیته و اندیشه انتقادی، به دنبال پاسخ این پرسش است که هویت چگونه می‌تواند به مثابه رویکردی انتقادی، بر بازشناسی معماری پست‌مدرن، به ویژه در دوره ایران معاصر، تأثیر داشته باشد؟ یافته‌ها نشان می‌دهند پیامد جمع‌بندی متغیرهای علّی پژوهش در شرایط میانجی وضعیت موجود، رویدادی را رقم می‌زند که در نگرشی بنیادی میان حقیقت (خودشیفتگی تا خودباختگی) و ماهیت (خودباوری) ایرانی، و در گفتمانی تاریخی میان بازخوانی آن‌چه هست و بازنمایی از آن‌چه باید باشد، به صورت سلبی (و نه ایجابی)، در خوانشی از یک رئالیسم انتقادی، در حال شدن است و در ارزیابی خودانعکاسی از تفسیری بازخوردی، نحوه بودن را بازمی‌آفریند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        20 - نقش اجتماع‌پذیری محیط‌های آموزش معماری بر یادگیری دانشجویان: تحلیل مدل سازی معادلات ساختاری
        الهام جعفری حمزه غلامعلی زاده محمود مدیری
        در این پژوهش تصور بر آن است که یادگیری دانشجویان معماری در محیط آموزشی آنان، صرفنظر از سایر عوامل با اجتماع‌پذیری قرارگاه‌های موجود در محیط کالبدی آموزش ارتباط دارد. لذا ضمن آزمون اثربخشی اجتماع‌پذیری بر یادگیری دانشجویان، به تعیین عوامل موثر در ایجاد و افزایش اجتماع‌پذ أکثر
        در این پژوهش تصور بر آن است که یادگیری دانشجویان معماری در محیط آموزشی آنان، صرفنظر از سایر عوامل با اجتماع‌پذیری قرارگاه‌های موجود در محیط کالبدی آموزش ارتباط دارد. لذا ضمن آزمون اثربخشی اجتماع‌پذیری بر یادگیری دانشجویان، به تعیین عوامل موثر در ایجاد و افزایش اجتماع‌پذیری پرداخته شده است. در این ارتباط، به کمک روش تحقیق توصیفی-تحلیلی پس از شناخت متغیرها و جمع‌آوری نظرات محققان پیشین، عوامل مذکور شناخته شد و سپس از طریق روش دلفی-فازی و به کمک نظرات خبرگان(اساتید معماری) صحت تاثیرگذاری این عوامل مورد سنجش قرار گرفت. نتایج این مرحله عوامل موثر بر اجتماع‌پذیری را به شش عامل (عناصرفیزیکی، فضایی-معماری، معانی زیباشناختی، احساس امنیت، معنایی-ادراکی، عملکردی-فعالیتی) و 22 زیرعامل تقسیم کرد. در مرحله دوم نیز، فرضیه تحقیق مورد آزمون قرار گرفت، رنتایج تحقیق ضمن تایید نتایج مرحله قبلی، رابطه معنادار بین اجتماع‌پذیری محیط آموزش معماری را بر یادگیری دانشجویان معماری نشان داد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        21 - بررسی نقش مولفه های بصری فرم بر ادراک و تاثیر آن بر ایجاد انگیزش در افراد
        میترا فرجی فاطمه ابراهیم زاده نوایی
        ادراک متفاوت از محرک های مشابه می توان نتیجه ی در آمیختن عوامل متعددی باشد.در ادراک یک بنای معماری عناصر تشکیل دهنده ی فرم بنا در زمره ی عوامل محیطی تاثیرگذار است به گونه ای که میتوان تاثیر این عناصر بر کاربران را پیش بینی و سبب افزایش ویا کاهش کاربران یک بنا شد.در این أکثر
        ادراک متفاوت از محرک های مشابه می توان نتیجه ی در آمیختن عوامل متعددی باشد.در ادراک یک بنای معماری عناصر تشکیل دهنده ی فرم بنا در زمره ی عوامل محیطی تاثیرگذار است به گونه ای که میتوان تاثیر این عناصر بر کاربران را پیش بینی و سبب افزایش ویا کاهش کاربران یک بنا شد.در این پژوهش عوامل موثر بر ادراک بصری افراد نسبت به کاربرد فرم در طراحی معماری امروز با تکیه بر نظرات آرنهایم، اداندیس و گروتر دسته بندی شده و محرک های بصری فرمی با توجه به نظرات دونیس اداندیس در چهار جدول باعناوین تنش،ویژگی های کالبدی،وزن و پویایی آورده که زیرمجموعه ی هر یک از عوامل شناسایی و به روش ahp توسط بیست خبره در زمینه ی طراحی معماری مقایسه گردید که ویژگی های کالبدی نسبت به دیگر عوامل مهم تر تشخیص داده شد و عواملی چون پویایی تنش و وزن در جایگاه بعدی اهمیت قرار گرفتند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        22 - بررسی تحلیلی تأثیر کاربرد نرم افزارهای دیجیتال بر ارتقاء خلاقیت در آموزش طراحی معماری
        مازیار آصفی الناز ایمانی
        فناوریهای دیجیتال اطلاعات و نفوذ نرم افزارها به حوزه معماری، ابزار طراحی معماری را متحول کرده و شرایط بحث برانگیزی را نسبت به ابزار دستی درمحیطهایی جدید با قابلیتهای متنوع پدید آورده اند.در این شرایط خلاقیت از حوزه هایی است که در فرایند طراحی،به نحوی دچار چالش میشود. هد أکثر
        فناوریهای دیجیتال اطلاعات و نفوذ نرم افزارها به حوزه معماری، ابزار طراحی معماری را متحول کرده و شرایط بحث برانگیزی را نسبت به ابزار دستی درمحیطهایی جدید با قابلیتهای متنوع پدید آورده اند.در این شرایط خلاقیت از حوزه هایی است که در فرایند طراحی،به نحوی دچار چالش میشود. هدف تحقیق بررسی نسبت بین ابزارهای طراحی، فرایند طراحی معماری، خلاقیت و میزان موفقیت ابزارهای مذکور در ارتقاء این نسبت است.در پژوهش پیشرو با رویکردی تحلیلی- تطبیقی،به دو روش کیفی و کمی و با مطالعه میدانی در جامعه های آماری تعریف شده،جایگاه،کاربرد و توانایی ابزارهای طراحی در فرایند طراحی و در ارتقاء خلاقیت در حل مسئله معماری ارزیابی شده است.سازماندهی بهره گیری صحیح از نرم افزارهای دیجیتال در فرایند طراحی معماری با روش توسعه سیستمها از نوع مدل فازبندی و برنامه ریزی راهبردی حرکت به سمت ساختارهای پویا و هدفمند میتوانند در جهت ارتقاء خلاقیت در آموزش طراحی معماری مفید واقع گردند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        23 - طراحی سازه های پیش ساخته و پایدار با رسوب نمک با الهام از الگوی بهینه سازی مصرف مصالح در استخوان ترابکولار انسان
        آذین جلالی محمود گلابچی
        معماری بیونیک، رویکرد نوینی در جهان معاصر است که از راه حل های پایدار طبیعت برای پاسخگویی به مشکلات انسان بهره میبرد. برای حل مشکل استخراج بیش از حد مصالح از محیط زیست که یکی از عوامل ایجاد کننده ناپایداری در صنعت ساخت و ساز و معماری است، به کشف و بازخوانی راه حل بهینه أکثر
        معماری بیونیک، رویکرد نوینی در جهان معاصر است که از راه حل های پایدار طبیعت برای پاسخگویی به مشکلات انسان بهره میبرد. برای حل مشکل استخراج بیش از حد مصالح از محیط زیست که یکی از عوامل ایجاد کننده ناپایداری در صنعت ساخت و ساز و معماری است، به کشف و بازخوانی راه حل بهینه سازی مصرف مصالح در طبیعت پرداخته میشود. سازه های طبیعی، مانند استخوان انسان، بتدریج مصالح خود را از محیط استخراج میکنند. چگونگی شبیه سازی ساختار پیش ساخته هوشمند که توانایی تخریب و ترمیم خود را دارد و به مرور زمان با جذب مصالح از محیط اطراف خود، رشد می یابند ارائه می شود. آبهای خلیج فارس و دریاچه ارومیه با بحران شورشدگی بیش از حد مواجه اند. استخراج نمک، به عنوان مصالح تکمیل کننده، از آب شور و برگرداندن آب با غلظت کمتر ، پایداری زیست محیطی این روش ساخت و ساز را تامین میکند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        24 - رابطه باورهای فراشناختی و نمرات دروس طراحی دوره کارشناسی معماری(مطالعه موردی: دانشجویان طراحی معماری 5)
        هوبه تحویلداری وحید قبادیان رضا افهمی
        با هدف سنجش امکان تدوین راهبردهای فراشناختی در تدریس طراحی‌معماری، پژوهش حاضر در صدد سنجش رابطه باورهای فراشناختی و نمرات دانشجویان در دروس مقدمات و طراحی‌معماری و اسکیس برآمده‌است. پیمایش مزبور توسط پرسشنامه‌ از 208 دانشجوی طراحی‌معماری پنج، باورهای فراشناختی، دانش شنا أکثر
        با هدف سنجش امکان تدوین راهبردهای فراشناختی در تدریس طراحی‌معماری، پژوهش حاضر در صدد سنجش رابطه باورهای فراشناختی و نمرات دانشجویان در دروس مقدمات و طراحی‌معماری و اسکیس برآمده‌است. پیمایش مزبور توسط پرسشنامه‌ از 208 دانشجوی طراحی‌معماری پنج، باورهای فراشناختی، دانش شناختی، تجربه و نمرات دروس مقدمات، طراحی‌معماری و یک اسکیس خلاقه را مورد پرسش قرار داده‌ است. تحلیل همبستگی و رگرسیون داده‌ها نشانگر رابطه مثبت و معنادار زیر مقیاس‌های باورهای مثبت درباره نگرانی، وقوف شناختی و کنترل افکار در نمرات مقدمات و این مقیاس‌ها به همراه اطمینان شناختی در دروس طراحی‌معماری و نمره وقوف شناختی در اسکیس است. نتایج نشانگر نقش توانایی‌های فراشناختی یعنی توان نظم‌بخشی و کنترل فرآیندهای شناختی در پیشبرد موفقیت‌آمیز پروژه‌های طراحی‌معماری ولی نقش محدود آن در توسعه و پرورش کنش خلاقانه افراد در طراحی است. نتیجه حاضر می‌تواند مقدمه تدوین راهبردهای فراشناختی آموزش طراحی‌معماری، به عنوان یک روش آموزشی کارآمد درتدریس و موفقیت دانشجویان باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        25 - مدل کاربرد نقد جهت بهره‌گیری از پیشینه‌ها در آموزش و طراحی معماری
        الهام مهردوست احمد امین پور حمید ندیمی
        یکی از فعالیت‌هایی که در فرایند طراحی توسط طراحان و دانشجویان انجام می‌پذیرد، رجوع به پیشینه‌ها و طرح‌های مشابه است. استفادۀ صحیح از پیشینه‌ها می‌تواند سبب ارتقاء خلاقیت دانشجویان گردد، اما خطر برداشت سطحی نیز وجود دارد؛ بنابراین جستجوی ابزارهایی که بتواند در استفادۀ رو أکثر
        یکی از فعالیت‌هایی که در فرایند طراحی توسط طراحان و دانشجویان انجام می‌پذیرد، رجوع به پیشینه‌ها و طرح‌های مشابه است. استفادۀ صحیح از پیشینه‌ها می‌تواند سبب ارتقاء خلاقیت دانشجویان گردد، اما خطر برداشت سطحی نیز وجود دارد؛ بنابراین جستجوی ابزارهایی که بتواند در استفادۀ روشمند از پیشینه‌ها و تمرکز بر ویژگی‌های بنیادین آن مؤثر باشد بااهمیت است. یکی از این ابزارها، نقد معماری است. ازآنجایی‌که هدف از نقد معماری عمدتاً دستیابی به شناخت و فهم اثر است، کاربرد آن می‌تواند در درک مفاهیم پیشینه‌های طراحی، مفید واقع شود. هدف پژوهش حاضر این است که به دنبال رویکردی در نقد باشد که بتواند در مدلی جهت دستیابی به فهم پیشینه‌ها، به کار رود. این پژوهش با تکیه بر راهبرد استدلال منطقی انجام پذیرفته است. مدل پیشنهادی این پژوهش شامل مراتب سه‌گانه زیر است: تشخیص کیفیات خاص پیشینه، کشف عوامل ایجاد آن کیفیات و درنهایت دستیابی به الگوهای تعمیم‌پذیر. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        26 - طراحی مدل تجویزی استمرار خلاقیت و آزمون آن در طراحی معماری
        جمال الدین سهیلی منوچهر تمیزی حسین ذبیحی
        توجه به موضوع آموزش طراحی معماری می باید همواره در اولویت کاری برنامه ریزان نظام آموزش معماری قرار گیرد. هدف از این مطالعه، طراحی و آزمون مدل تجویزی استمرار خلاقیت در طراحی معماری بوده است. مدل تجویزی بر پایه دلالت ‌های تحلیلی ساختاری از مدل های عینی موجود بدست آمد. جهت أکثر
        توجه به موضوع آموزش طراحی معماری می باید همواره در اولویت کاری برنامه ریزان نظام آموزش معماری قرار گیرد. هدف از این مطالعه، طراحی و آزمون مدل تجویزی استمرار خلاقیت در طراحی معماری بوده است. مدل تجویزی بر پایه دلالت ‌های تحلیلی ساختاری از مدل های عینی موجود بدست آمد. جهت آزمون مدل از روش نیمه ‌تجربی استفاده شد. از طریق نمونه گیری در دسترس،30 نفر از دانشجویان کارشناسی معماری دانشگاه آزاد ماهشهر به صورت تصادفی در دو گروه کنترل (15 نفر) و آزمون (15 نفر) قرار گرفتند. آموزش فرایند خلاق در مدل طراحی شده شامل مراحل «تولید ایده‌ی راه‌حل، طرح و معرفی ایده، ارزیابی ایده، بازنگری و انتخاب نهایی می باشد. فراگیران آموزش دیده براساس مدل تجویزی رضایت بیشتری نسبت به دوره مبتنی بر شیوه های رایج داشتند. مدل تجویزی استمرار خلاقیت می تواند در رسیدن به هدف ارتقاء خلاقیت دانشجویان نقش مؤثرتری از شیوه‌های آموزش سنتی داشته باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        27 - بازخوانی اندیشه تشبیهی و تنزیهی در کالبد معماری مساجد مکتب اصفهان (مطالعه موردی؛ مسجد امام اصفهان)
        حسین مرادی نسب محمدرضا بمانیان ایرج اعتصام
        باور و اعتقاد چه در شکل دهی به زندگی و چه نقشی که در جنبه معنوی زندگی انسان ها ایفا می کند عاملی اساسی در صورت بخشی به معماری به شمار می رود. بدین ترتیب معماری مکان کالبدی اندیشه و باور اعتقادی انسان متعلق به آن می گردد. در دوره صفویه که امتزاج تفکر شیعی با اندیشه عرفان أکثر
        باور و اعتقاد چه در شکل دهی به زندگی و چه نقشی که در جنبه معنوی زندگی انسان ها ایفا می کند عاملی اساسی در صورت بخشی به معماری به شمار می رود. بدین ترتیب معماری مکان کالبدی اندیشه و باور اعتقادی انسان متعلق به آن می گردد. در دوره صفویه که امتزاج تفکر شیعی با اندیشه عرفانی به همراه اندیشه فلسفی است مکتب اصفهان را به‌وجود می آورد که نقش مهمی در آفرینش هنری این دوره داشته‌است. ازآنجایی‌که مساجد (خصوصاً جامع) بیشترین تأثیرپذیری را از عقاید و باورهای زمان خود دارند، برای بازخوانی اندیشه تشبیهی و اندیشه تنزیهی در نظر گرفته‌شد. به همین منظور با تبیین این اندیشه ها و استخراج معیارهای کیفی و کمی صُور تشبیهی و صُور تنزیهی در معماری چهارچوب اصلی پژوهش مشخص شد سپس اندام‌های کالبدی مسجد امام با این معیارها برای تشخیص نوع تشبیهی و تنزیهی سنجیده شد که ماحصل پژوهش تعادل تشبیهی-تنزیهی در بخش گنبدخانه مسجد امام بود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        28 - تاملی بر نشانه‌شناسی فضاهای ورودی خانه‌های دوره قاجار شهر قزوین از دیدگاه فردینان‌دو سوسور، چارلز سندرس پیرس و امبرتو اکو
        نوشین سخاوت دوست فریبا البرزی
        نشانه‌شناسی رویکردی علمی برای مطالعه و تفسیر نشانه‌ها است. پژوهش از دیدگاه علم نشانه‌شناسی و با کاربست نظریات‌ فردینان‌دو سوسور، چارلز سندرس پیرس و امبرتو اکو به بررسی مفهوم عناصر به‌کاررفته در فضای ورودی خانه‌های قاجار قزوین می‌پردازد. فرض ‌است که در بررسی هر جز از فضا أکثر
        نشانه‌شناسی رویکردی علمی برای مطالعه و تفسیر نشانه‌ها است. پژوهش از دیدگاه علم نشانه‌شناسی و با کاربست نظریات‌ فردینان‌دو سوسور، چارلز سندرس پیرس و امبرتو اکو به بررسی مفهوم عناصر به‌کاررفته در فضای ورودی خانه‌های قاجار قزوین می‌پردازد. فرض ‌است که در بررسی هر جز از فضای ورودی خانه، آنچه تبدیل به نشانه گشته حاصل ساختارهای ذهن انسان و متأثر از ساختارهای اجتماعی و فرهنگی بوده‌است. بدین ترتیب لزوم تفسیر معنا و تحلیل‌های اجتماعی به‌عنوان شالوده اصلی ایفای‌‌ نقش‌ کرده و با تکیه‌بر این موارد روش تحقیق از نوع کیفی، به روش توصیفی تحلیلی انتخاب شده‌است. نتیجه پژوهش ضمن بررسی علل عملکردی و مفهومی عناصر فضای ورودی از منظر نشانه شناسانه، تأثیرگذارترین عامل در بررسی نشانه‌ها را در ارجاع به مؤلفه‌های ذهنی و مفهومی دانسته که در قالب ساختارهای فرهنگی، اجتماعی مذهبی و رفتاری با در نظر داشتن ویژگی‌های کالبدی درنهایت به ایجاد فرمی معنادار منجر شده‌است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        29 - تبیین ارتباط حضور آسمان در فضای معماری و نگارگری دوره صفوی از منظر ساحت‌های حیات انسان
        سیدغلامرضا اسلامی زهراالسادات حسینی
        10.30495/hoviatshahr.2021.17454
        انسان معاصر به دلیل احاطه شدن در دنیای مدرن، تحت تأثیر فضای معماری خودساخته‌ای است که به دلیل حذف مظاهر طبیعی ازجمله آسمان، انواع بیماری‌های جسمی و روانی را متحمل می‌گردد. از طرفی طبق نظریه اندیشمندان، نیازهای انسان در پاسخ به ساحت‌های مادی، روانی و معنوی او دسته‌بندی گ أکثر
        انسان معاصر به دلیل احاطه شدن در دنیای مدرن، تحت تأثیر فضای معماری خودساخته‌ای است که به دلیل حذف مظاهر طبیعی ازجمله آسمان، انواع بیماری‌های جسمی و روانی را متحمل می‌گردد. از طرفی طبق نظریه اندیشمندان، نیازهای انسان در پاسخ به ساحت‌های مادی، روانی و معنوی او دسته‌بندی گردیده و فعالیت‌های او را در تمام دوران زندگی‌اش تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. پژوهش نظری حاضر با رویکردی کیفی، به شیوه توصیفی تحلیلی و استدلال منطقی با شواهدی از منابع کتابخانه‌ای و آثار گرافیکی منتشرشده (شاهنامه شاه‌تهماسبی و خمسه نظامی)، با پاسخ به این سؤال که حضور آسمان در نگاره‌های بارز دوره صفوی به چه میزان ظاهر گردیده و به کدام‌یک از ساحت‌های انسانی توجه بیشتری داشته، تدوین‌شده است. نتایج، نشان می‌دهد که وسعت آسمان در نگارگری‌های مکتب اصفهان، با سهم عمده در ایجاد انگیزه در انسان جهت برقراری ارتباط با عالم بالا، باعث تأمین نیازهای معنوی انسان‌ها در عصر صفوی و شکوفایی هنر معنوی این دوره شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        30 - مطالعه تطبیقی سه نسل آموزش دانشگاهی معماری از سه منظر روند، دانش و اندیشه طراحی
        منصوره کیان‌ارثی فرهنگ مظفر وحید خسروی
        شکل‌گیری شخصیت طراح و فراگیری مهارت‌های طراحی وابسته به آموزش از حساسیت فراوانی برخوردار بوده، از این‌رو، توجه به روند آموزش معماری در مدارس‌معماری دارای اهمیت است. در این مقاله سیر آموزش دانشگاهی معماری در سه‌دوره قبل از دهه 60میلادی، حدفاصل 1960 تا 1996 و درنهایت از 1 أکثر
        شکل‌گیری شخصیت طراح و فراگیری مهارت‌های طراحی وابسته به آموزش از حساسیت فراوانی برخوردار بوده، از این‌رو، توجه به روند آموزش معماری در مدارس‌معماری دارای اهمیت است. در این مقاله سیر آموزش دانشگاهی معماری در سه‌دوره قبل از دهه 60میلادی، حدفاصل 1960 تا 1996 و درنهایت از 1996 تاکنون، بانظر به اهمیت سه مؤلفه مهارت، دانش و تفکرطراحی، مورد تحلیل قرارمی‌گیرد. دانش‌طراحی به‌عنوان زیرشاخه دانش، اندیشه طراحی، عامل تاثیر گذار در هر سه مؤلفه و روندطراحی به‌عنوان شاخص‌ترین محور تعلیمات آموزش معماری، مورد نظر است. در پژوهش‌های صورت گرفته تاکنون از این منظر به تحلیل هم‌زمان سه نسل آموزش دانشگاهی پرداخته نشده‌است. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و از نوع نظری با روش مطالعه تطبیقی است. محوریت اصلی نتایج ارائه شده در حوزه پرورش تفکر طراحی دانشجویان است. چگونگی سرمایه‌گذاری و توجهات شیوه‌های آموزشی بر پرورش تفکر طراحی، برای کنشگران حوزه آموزش از جمله، پژوهشگران، برنامه‌ریزان و مدرسین، راه‌گشا است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        31 - تبیین میزان اثربخشی آموزش های پایه معماری به مخاطب عام نوجوان (موردپژوهی: خوانش نماهای معماری)
        مسعود ناری قمی سجاد دامیار سپیده ملایری
        در این مطالعه با توجه به گسست میان جامعه و معماران در کنار عدم موفقیت رویکردهای پست مدرن در مردمی کردن معماری و ضرورت پرداختن مجدد به آموزش معماری به عموم، یک تجربه برای برآورد تأثیر آموزش معماری به نوجوانان در تعمیق نگرش آنان به معماری اجراشده است. در این تحقیق انواع أکثر
        در این مطالعه با توجه به گسست میان جامعه و معماران در کنار عدم موفقیت رویکردهای پست مدرن در مردمی کردن معماری و ضرورت پرداختن مجدد به آموزش معماری به عموم، یک تجربه برای برآورد تأثیر آموزش معماری به نوجوانان در تعمیق نگرش آنان به معماری اجراشده است. در این تحقیق انواع فهم از نما با تحلیل تصویری مشارکتی و افتراق معنایی، میزان درک مردم در مورد سه کاربری مسکونی، اداری و مذهبی سنجش شده است؛ با توجه به نوع سنجش از تحلیل تصویری مشارکتی استفاده‌شده است.54 تصویر در دودسته (نماهای محلی دامغان، نماهای پراکنده از کل ایران) در نظر گرفته شد و گروه آزمون پس از یک آموزش هدایت‌شده کوتاه‌مدت در شهر ایلام سنجش شد. نتایج بررسی میدانی حاکی از آن است که هر نوع از چهار گونه آموزش ارائه‌شده در این پژوهش، در تغییر دیدگاه ها و نزدیک شدن به مقاصد معماری در توجه دادن عموم مؤثر است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        32 - بررسی سبک های یادگیری دانشجویان رشته معماری
        سیده سمیه میرمرادی
        سبک یادگیری به تفاوت‌های افراد در ترجیح روش‌های دریافت، سازمان‌دهی و پردازش اطلاعات در یادگیری مفاهیم تازه اشاره می‌کند. مطالعه حاضر باهدف تعیین سبک‌های یادگیری دانشجویان معماری مقطع کارشناسی بر اساس تئوری یادگیری تجربی کلب انجام‌شده است. پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است ک أکثر
        سبک یادگیری به تفاوت‌های افراد در ترجیح روش‌های دریافت، سازمان‌دهی و پردازش اطلاعات در یادگیری مفاهیم تازه اشاره می‌کند. مطالعه حاضر باهدف تعیین سبک‌های یادگیری دانشجویان معماری مقطع کارشناسی بر اساس تئوری یادگیری تجربی کلب انجام‌شده است. پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است که به‌صورت مقطعی در سال 1396 در مورد کلیه دانشجویان رشته معماری دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل در مقطع کارشناسی سال اول تا آخر انجام‌شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که پراکنش دانشجویان معماری به ترتیب سبک‌های یادگیری واگرا 5/60% و انطباق‌دهنده 25% است. یادگیرنده موفق در رشته چندوجهی معماری باید بتواند توانایی حرکت در کل چرخه یادگیری کلب و استفاده از سبک‌های مختلف یادگیری در مراحل مختلف امر طراحی را در خود تقویت نماید. لازم است تا اساتید با انتخاب راهکارهایی که پیشنهادشده است تلاش کنند تا نقاط ضعف دانشجویان با سبک‌های مقابل هم پوشش داده شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        33 - راهکارهای آموزشی طرح‌واره در فرایند معماری بر اساس نظریه میزانسن (نمونه موردی: مقدمات طراحی معماری (2) پردیس دانشگاهی شمس گنبد)
        محمد حسین عابدی ایرج اعتصام سید مصطفی مختاباد امرئی ازاده شاهچراغی
        این مقاله به بررسی چگونگی آموزش طرح‌واره1 در کارگاه معماری پرداخته است. ایده و طرح‌واره می‌تواند مبنای طراحی باشد و اهمیت آن در ارائه راه‌حل‌های نوآورانه توسط معمار قابل‌توجه است. این تحقیق با روش پیشنهادی خود، به دنبال ارتقای کیفیت آموزش طراحی معماری بوده است. ازاین‌رو أکثر
        این مقاله به بررسی چگونگی آموزش طرح‌واره1 در کارگاه معماری پرداخته است. ایده و طرح‌واره می‌تواند مبنای طراحی باشد و اهمیت آن در ارائه راه‌حل‌های نوآورانه توسط معمار قابل‌توجه است. این تحقیق با روش پیشنهادی خود، به دنبال ارتقای کیفیت آموزش طراحی معماری بوده است. ازاین‌رو طرح‌واره در دو سطح کلان و خُرد طبقه‌بندی‌شده و پس از مشخص شدن نیازهای آموزشی و مهارتی لازم برای هرکدام از سطوح طرح‌واره، راهکارهای آموزشی بر اساس نظریه میزانسن پیشنهادشده است. برای سنجش مطلوبیت راهکارهای آموزشی پیشنهادی از نمونه موردی در دو ترم متوالی استفاده شد. این تحقیق به‌صورت کیفی انجام‌شده و داده‌ها به روش تحلیلی و توصیفی موردبررسی و مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان‌دهنده آن است که روش طراحی پیشنهادی در توانمندسازی دانشجویان جهت خلق ایده، بیان و ارائه طرح‌واره‌های ذهنی در سطح کلان و خُرد مؤثر بوده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        34 - سنجش امکان توجه به مؤلفه‌های فرهنگی در آموزش دورۀ پایۀ طراحی معماری
        افرا غریب پور
        حرفۀ معماری و به تبع آن آموزش معماری فرایندی است که به‌شدت متأثر از عوامل فرهنگی هر سرزمین است. از آنجا که دورۀ پایۀ طراحی معماری بخش مهمی از دورۀ آموزش را در بر می‌گیرد نقش مهمی در شکل‌گیری شخصیت دانشجویان و رویکرد ایشان در رابطه با معماری و موضوعات مرتبط با آن از جمله أکثر
        حرفۀ معماری و به تبع آن آموزش معماری فرایندی است که به‌شدت متأثر از عوامل فرهنگی هر سرزمین است. از آنجا که دورۀ پایۀ طراحی معماری بخش مهمی از دورۀ آموزش را در بر می‌گیرد نقش مهمی در شکل‌گیری شخصیت دانشجویان و رویکرد ایشان در رابطه با معماری و موضوعات مرتبط با آن از جمله فرهنگ دارد. در این مقاله از یک‌ سو با مقایسه‌ برنامه‌های دوره پایه طراحی در سه دانشگاه اصلی کشور سرفصل‌های آموزش پایه جمع‌بندی شده است و از سوی دیگر به روش دلفی مؤلفه‌های فرهنگ و موضوعات تاثیرگذار بر معماری در حوزه مؤلفه‌های فرهنگی تدوین شده است. در مرحله نهایی به روش دلفی و استنتاج منطقی، امکان توجه به مؤلفه‌های فرهنگی در سرفصل‌های مختلف دوره پایه ارزیابی شده است. این بررسی نشان می‌دهد در چارچوب آموزش فعلی نیز با لحاظ موضوعات فرهنگی مرتبط با معماری در سرفصل‌های آموزش پایه امکان توجه به مؤلفه‌های فرهنگی وجود دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        35 - مدل پیشنهادی مشارکت کاربر در فرآیند برنامه‏‌د‏هی مدرسۀاجتماعی (مطالعه موردی: دبستان ام‌‏البنین در محله ملاصدرای اصفهان)
        لیلا افروزه محمدرضا ثقفی
        یکی از علل نارضایتی اغلب کاربران از معماری مدرسه، اختلاف نظر بین کاربران مدرسه و برنامه ریزان است؛ بنابراین ضروری است که برنامه دهی مدرسه با مشارکت اعضایی حاصل شود که متعلق به همسایگی مدرسه اند. هدفِ این تحقیق دستیابی به برنامه دهی مشارکتی مدرسه اجتماعی و نمایش فرایند أکثر
        یکی از علل نارضایتی اغلب کاربران از معماری مدرسه، اختلاف نظر بین کاربران مدرسه و برنامه ریزان است؛ بنابراین ضروری است که برنامه دهی مدرسه با مشارکت اعضایی حاصل شود که متعلق به همسایگی مدرسه اند. هدفِ این تحقیق دستیابی به برنامه دهی مشارکتی مدرسه اجتماعی و نمایش فرایند مشارکت کاربر می باشد؛ در این راستا از نظرات کاربران دبستان ام البنین و اهالی محله ملاصدرای اصفهان توسط ابزارهای مشارکتی همچون کارگروه های مشارکتی (شامل والدین، معلمان و دانش آموزان)، مصاحبه و ‌‌پرسش‌نامه (شامل 13 ‌‌پرسش‌نامه توسط معلمان و ۸۷ ‌‌پرسش‌نامه توسط والدین و اهالی محله) استفاده شد. این پژوهش کیفی از روش توصیفی-تحلیلی برای تحلیل داده‌ها، روش کتابخانه ای، همچنین ابزار مصاحبه و ‌‌پرسش‌نامه در پیمایش میدانی برای گردآوری داده ها بهره برداری می‌کند. جمع بندی یافته‌ها به تنظیم جدول برنامه دهی معماری طبق شاخصه های دریافتی از سوی کاربران می انجامد؛ نتیجۀ پژوهش ارائه مدل پیشنهادیِ مشارکت کاربر در فرایند برنامه دهی مدرسه اجتماعی می‌باشد که می تواند در شناخت نیازهای کاربران و افزایش رضایت کاربر از طراحی مدرسه مؤثر باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        36 - تبیین الگوی فرایند طراحی فردمحور و مدل آموزش طراحی معماری بر مبنای تفاوت‌های شناختی یادگیرندگان
        الهه السادات حسینی محمد منصور فلامکی عیسی حجت
        10.30495/hoviatshahr.2021.16357
        بخشی از خطاهای آموزش طراحی معماری ناشی از نادیده‌گرفتن قابلیت‌های دانشجو و انجام برنامه‌های آموزشی هماهنگ است. این پژوهش به دنبال ارائه مدل فرایند طراحی و مدل آموزش دروس طراحی معماری بر مبنای تفاوت‌های فردی است. از طریق نظریه زمینه‌ای و با استفاده از یک پرسش‌نامه چند‌وج أکثر
        بخشی از خطاهای آموزش طراحی معماری ناشی از نادیده‌گرفتن قابلیت‌های دانشجو و انجام برنامه‌های آموزشی هماهنگ است. این پژوهش به دنبال ارائه مدل فرایند طراحی و مدل آموزش دروس طراحی معماری بر مبنای تفاوت‌های فردی است. از طریق نظریه زمینه‌ای و با استفاده از یک پرسش‌نامه چند‌وجهی در میان مدرسان جوان دروس طراحی معماری، با کدگذاری باز از میان 472 مفهوم اولیه مستخرج از مبانی نظری و مطالعات میدانی، 83 مقوله محوری و در پی آن 9 مقوله عمده تولید گردید و در مدل پارادایمی، مقوله هسته با عنوان فرایند فرد محور طراحی حاصل شد. با استفاده از مفاهیم سازنده نظریه و پارادایم مارپیچ گونه فرایند طراحی، مدل فرایند فرد‌محور طراحی که کنشی است میان ویژگی‌های فردی تدوین گردید. رسالت یاد دهندگان شناخت این ویژگی‌ها و ارتقای آن در راستای اهداف طراحانه است. در انتها راهکارهای آموزشی در قالب مدل آموزش طراحی معماری بر مبنای این تفاوت‌ها ارائه شد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        37 - تبیین جایگاه تکنیک‌های استعاره و قیاس در فرایند طراحی معماری: از فهم تا حل مسئله
        مریم نوری شادی عزیزی محمدیاسر موسی پور
        10.30495/hoviatshahr.2021.16034
        در حوزه طراحی پژوهی، از مسئله طراحی سخن بسیار گفته‌شده است. همچنین بخش عمده مطالعات این حوزه، معطوف به یافتن تأثیر دو تکنیک مؤثر بر فهم و یا حل مسئله طراحی بوده است. پرسش اصلی پژوهش این است که تکنیک‌های استعاره و قیاس در کدام قسمت از فرایند طراحی معماری نقش مفیدتری را ا أکثر
        در حوزه طراحی پژوهی، از مسئله طراحی سخن بسیار گفته‌شده است. همچنین بخش عمده مطالعات این حوزه، معطوف به یافتن تأثیر دو تکنیک مؤثر بر فهم و یا حل مسئله طراحی بوده است. پرسش اصلی پژوهش این است که تکنیک‌های استعاره و قیاس در کدام قسمت از فرایند طراحی معماری نقش مفیدتری را ایفا می‌کنند و آیا کارایی این تکنیک‌ها در تمام فعالیت‌های فرایند طراحی به یک اندازه است؟ هدف از ارائه این مقاله، بررسی پژوهش‌های مرتبط با قیاس و استعاره از یک‌سو و پژوهش‌های مرتبط با فرایند طراحی از سوی دیگر در جهت تبیین جایگاه هرکدام از این دو تکنیک در فرایند طراحی معماری می‌باشد. مهم‌ترین نتیجه این پژوهش این است که استعاره در مراحل تحلیل تا ترکیب (فهم مسئله طراحی و تولید کانسپت) و قیاس در مراحل ترکیب تا ارزیابی (پیشبرد مسئله یا توسعه کانسپت، حل مسئله و بازتعریف مجدد مسئله) از مدل فرایند طراحی معماری کارآمدتر و مؤثرتر است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        38 - تبیین الگوی پایداری اجتماعی مکان، باهدف ارتقا کیفیت مکان در فضاهای آموزشی (نمونه موردی: دانشکده معماری دانشگاه هنر اسلامی تبریز)
        نسیبه بدری بنام میر سعید موسوی شبنم اکبری نامدار سلیمان ایرانزاده
        10.30495/hoviatshahr.2020.15019
        در عصر کنونی، پایداری، به‌عنوان یکی از فرآیندهای علی و معلولی صنعتی شدن، مطرح‌شده است و ضرورت‌های مکان پایدار، ارزیابی ها پیرامون مکان را موردتوجه قرار داده و پایداری اجتماعی مکان به معنای توانمندی مکان برای غلبه بر چالش‌ها و مسائل و واکنش بهینه به تغییرات محیط در بستر أکثر
        در عصر کنونی، پایداری، به‌عنوان یکی از فرآیندهای علی و معلولی صنعتی شدن، مطرح‌شده است و ضرورت‌های مکان پایدار، ارزیابی ها پیرامون مکان را موردتوجه قرار داده و پایداری اجتماعی مکان به معنای توانمندی مکان برای غلبه بر چالش‌ها و مسائل و واکنش بهینه به تغییرات محیط در بستر افزایش توجهات جهانی قرارگرفته است. این مطالعه، باهدف تبیین الگوی شاخصه های پایداری اجتماعی مکان در فضاهای آموزش معماری، به جهت ارتباط بین کیفیت آموزش و تعامل انسان-محیط، در قالب تحقیقی توسعه ای-کاربردی، با روش تحلیل عاملی، به‌صورت کتابخانه ای و میدانی، در دو فاز مطالعه کیفی و کمی صورت گرفته است. محدوده تحقیق به دانشکده معماری دانشگاه هنراسلامی تبریز تحدید شده و نمونه گیری با روش‌های ترکیبی بنیادی به دو صورت هدفمند و تصادفی بوده است. نتایج، نشان از تأثیر شش عامل، تناسبات عملکردی فضا، هویت مندی مکان و تعاملات اجتماعی، خوانایی و تناسبات زمینه ای، سرزندگی و زیبایی شناسی بصری، آسایش محیطی و تأمین شرایط رفاهی بر پایداری اجتماعی مکان را دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        39 - ارزیابی تأثیر کاربرد طراحی پژوهی بر فرایند کارگاه‌های طراحی معماری (مطالعه موردی: دانشجویان طرح یک معماری، مقطع کارشناسی ارشد)
        سیما رضائی آشتیانی جمال الدین مهدی نژاد
        10.30495/hoviatshahr.2020.14214
        طراحی پژوهی، رویکردی ضروری برای طراحی معماری در حال و آینده است. این مقاله به رابطه بین پژوهش و فرآیند طراحی معماری می‌پردازد. هدف از این تحقیق، استفاده از پژوهش به‌صورت کاربردی و بهینه‌سازی فرایند آموزش است. بدین منظور مدلی برای استفاده از طراحی پژوهی در کارگاه های طرا أکثر
        طراحی پژوهی، رویکردی ضروری برای طراحی معماری در حال و آینده است. این مقاله به رابطه بین پژوهش و فرآیند طراحی معماری می‌پردازد. هدف از این تحقیق، استفاده از پژوهش به‌صورت کاربردی و بهینه‌سازی فرایند آموزش است. بدین منظور مدلی برای استفاده از طراحی پژوهی در کارگاه های طراحی معماری ارائه شد. آزمون کاربست این مدل با استفاده از یک طرح تحقیق شبه آزمایشی پیش آزمون_پس آزمون با گروه گواه انجام شد نمونه‌های این تحقیق، 48 نفر از دانشجویان طرح یک معماری مقطع کارشناسی ارشد بود که در دو نیم سال مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند؛ با آزمون این مدل در کارگاه های معماری، این راهکار به نتایج عملی پیوند داده شد. نمرات ارزیابی دانشجویان به روش آزمون تحلیل واریانس یک طرفه، تجزیه‌وتحلیل شد. یافته‌های این تحقیق نشان دهنده تأثیر مثبت پژوهش بر بالا رفتن کیفیت طراحی و توسعه دانش است. تحلیل ارزیابی داده های تحقیق، نشان‌دهنده برتری مطالعات ترکیبی در طبقه بندی پژوهش بود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        40 - تحلیل عوامل موثر بر ارتقاء کیفیت محیط مجتمع های مسکونی (مطالعه موردی: مجموعه وحدت بتن شهر صدرا)
        سودابه محمدزاده علیرضا عینی فر حمید ماجدی
        10.30495/hoviatshahr.2023.17042
        کیفیت محیط های مسکونی ماهیتی چند بعدی دارد. هدف این مقاله شناخت عوامل تأثیرگذار بر ارتقاء کیفیت محیط و ایجاد الگویی جهت سنجش کیفیت در مجتمع های مسکونی برای شکل گیری مطلوب محیط های مسکونی است. برای رسیدن به این هدف، پرسش اساسی این است که چه عواملی بر ارتقاء کیفیت محیط مس أکثر
        کیفیت محیط های مسکونی ماهیتی چند بعدی دارد. هدف این مقاله شناخت عوامل تأثیرگذار بر ارتقاء کیفیت محیط و ایجاد الگویی جهت سنجش کیفیت در مجتمع های مسکونی برای شکل گیری مطلوب محیط های مسکونی است. برای رسیدن به این هدف، پرسش اساسی این است که چه عواملی بر ارتقاء کیفیت محیط مسکونی تأثیرگذار است؛ و چگونه این عوامل سنجش کیفیت فضا را در گونه هایی از مسکن میسر می سازد؟ برای پاسخ به پرسش ها عوامل 1)مشخصات فردی ساکنان، 2)قابلیت فضاهای بینابینی و 3)کیفیت طراحی معماری در نظر گرفته شد. به منظور ارزیابی عوامل از آزمون های t، همبستگی و تحلیل عاملی استفاده گردید. نتایج نشان می دهد که مدت سکونت، سطح تحصیلات، سن و نوع تملیک (در بخش مشخصات فردی)، قابلیت های فضاهای بینابینی و کیفیت طراحی معماری در کیفیت بخشی به محیط موثر هستند. نتایج حاصل از سنجش نشان داد که بیشترین میزان نارضایتی ساکنان از محیط مسکونی و مهم‌ترین شاخص جهت ارتفاء کیفیت بنا مربوط به دسترسی پذیری در سطح مجتمع مسکونی می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        41 - بررسی کارایی روشهای بهینه سازی تکاملی در دستیابی به اهداف معماری و ساخت
        مریم صادقیان اکرم حسینی
        10.30495/hoviatshahr.2021.15714
        با افزایش محبوبیت روش های بهینه سازی در علوم مختلف، معماران نیز با اهداف گوناگون به استفاده از این روش ها در طراحیو اجرای ساختمان پرداخت هاند. نحوه ی کارکرد و ویژگی های ه رکدام، با توجه به جدید بودن آ نها در معماری، ناشناخته است.در این تحقیق، ضمن تدوین مبانی روش های بهی أکثر
        با افزایش محبوبیت روش های بهینه سازی در علوم مختلف، معماران نیز با اهداف گوناگون به استفاده از این روش ها در طراحیو اجرای ساختمان پرداخت هاند. نحوه ی کارکرد و ویژگی های ه رکدام، با توجه به جدید بودن آ نها در معماری، ناشناخته است.در این تحقیق، ضمن تدوین مبانی روش های بهینه سازی تکاملی، با مرور 77 مطالعه پیشین که در حوزه ی ساختمان، ازالگوریتم های بهینه سازی استفاده کرده اند؛ به بررسی میزان کارایی رو شها در دستیابی به اهداف معماری و ساخت، ب ه روشتحلیل محتوای متن اقدام م یگردد. الگوریتم های بهینه سازی با شش هدف مختلف در معماری پیاده سازی شد هاند؛ از این اهداف،بیشترین کاربرد مربوط به بهینه سازی نظام فضایی در کاربری مسکونی و بهینه سازی انرژی در ساختمان های اداری است. دربررس ی انجام شده، الگوریتم ژنتیک پرکاربردترین الگوریتم تکاملی و بهینه سازی انبوه ذرات، رایج ترین روش در تحقیقات مبتنیبر هوش جمعی است. با توجه به برخورد عمدتاً نظری پژوهشگران با این موضوع، طراحان نیازمند تعاملات بین رشته ای بیش تر باسایر محققین ب هویژه متخصصین کامپیوتر جهت پیاده سازی و عملیاتی شدن کاربرد الگوریتم ها می باشند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        42 - سبک‌های یادگیری دانشجویان معماری: مقایسة بین مقطع کارشناسی پیوسته و کارشناسی ناپیوسته دانشگاه‌های استان همدان
        شیرین گوران منوچهر فروتن امید دژدار
        10.30495/hoviatshahr.2021.15939
        شناخت سبک‌های یادگیری آموزش‌گیرندگان عاملی مهم در افزایش یادگیری و جلوگیری از هدررفتن استعداد‌ها و امکانات است. پژوهش حاضر باهدف شناخت و مقایسة سبک‌های یادگیری دو گروه کارشناسی پیوسته و کارشناسی نا‌پیوسته معماری دانشگاه‌های مختلف استان همدان، کارکرد تحصیلی و ارتباط آن ب أکثر
        شناخت سبک‌های یادگیری آموزش‌گیرندگان عاملی مهم در افزایش یادگیری و جلوگیری از هدررفتن استعداد‌ها و امکانات است. پژوهش حاضر باهدف شناخت و مقایسة سبک‌های یادگیری دو گروه کارشناسی پیوسته و کارشناسی نا‌پیوسته معماری دانشگاه‌های مختلف استان همدان، کارکرد تحصیلی و ارتباط آن با جنسیت دانشجویان انجام‌گرفته است. پژوهش از کلیة دانشجویان معماری استان همدان که در سال تحصیلی 97-1396 مشغول به تحصیل بودند انجام‌شده است. روش پژوهش پیمایشی و به لحاظ نتایج، توصیفی - تحلیلی است و معدل دروس تخصصی دانشجویان به‌عنوان شاخص کارکرد تحصیلی در نظر گرفته‌شده است. در گردآوری داده‌های پژوهش از پرسش‌نامة کلب و جهت تحلیل داده‌های پژوهش از آزمون مجذور کای‌دو بهره گرفته‌شده است. نتایج نشان می‌دهد بین سبک‌‌های یادگیری دانشجویان کارشناسی پیوسته و ناپیوسته و همین‌طور بین سبک‌های یادگیری دانشگاه‌های مختلف تفاوت معنا‌داری وجود دارد. در خصوص پاسخ به پرسش‌های دیگر پژوهش تفاوت معناداری بین دانشجویان با جنسیت متفاوت و میانگین نمرات دروس تخصصی دیده نشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        43 - تحلیل و ارزیابی عملکرد روش‌های فرهنگ‌سازی اصول پایه‌ای معماری در جامعه‌ی ایران
        مژگان صالح آهنگر سعید تیزقلم زنوزی مهرداد جاویدی نژاد
        10.30495/hoviatshahr.2022.17340
        تبیین روش‌های فرهنگ‌سازی و بررسی نقاط ضعف و قدرت آن‌ها قدم اول در آموزش اصول پایه‌ای معماری به عامه مردم، قطب مهم کنترل و نظارت بر ساختمان‌سازی صحیح، هست. هدف از انجام این پژوهش معرفی و ارزیابی عملکرد فعلی روش‌های فرهنگ‌سازی اصول پایه‌ای معماری در جامعه ایران است. این م أکثر
        تبیین روش‌های فرهنگ‌سازی و بررسی نقاط ضعف و قدرت آن‌ها قدم اول در آموزش اصول پایه‌ای معماری به عامه مردم، قطب مهم کنترل و نظارت بر ساختمان‌سازی صحیح، هست. هدف از انجام این پژوهش معرفی و ارزیابی عملکرد فعلی روش‌های فرهنگ‌سازی اصول پایه‌ای معماری در جامعه ایران است. این مقاله به لحاظ هدف از نوع کاربردی هست و رویکرد روش‌شناسی آن آمیخته (کمی-کیفی) است. ابتدا با مطالعات کتابخانه‌ای اصول معماری و روش‌های شاخص فرهنگ‌سازی تبیین و سپس عملکرد فعلی این روش‌ها با شواهد کمیت‌پذیر، با زبان آمار و ارقام، بیان‌شده‌اند. جامعه‌ی آماری این تحقیق با توجه به تنوع فرهنگی از شهر تهران انتخاب‌شده است. نتایج تحقیق حاکی از توجه و علاقه زیاد مردم به آگاهی یافتن از اصول معماری است و درعین‌حال عملکرد فعلی نهادهای فرهنگ‌ساز در این زمینه ضعیف است. مشارکت مردمی روشی با اثربخشی بالا است. رسانه‌های دیداری و فضای مجازی از روش‌های کم‌هزینه و با سرعت بالا محسوب می شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        44 - بررسی جریان های سرمایه اجتماعی در بازارهای تاریخی برحسب مشاغل و فضاهای معماری مطالعه موردی: بازار تاریخی تبریز
        علی مجنونی توتاخانه حسین اسمعیلی سنگری
        10.30495/hoviatshahr.2021.19369
        هدف پژوهش بررسی سرمایه اجتماعی بازار تاریخی تبریز بر حسب عوامل انسانی و معماری است. جامعه آماری تحقیق، شهروندان مراجعه کننده به بازار است. با استفاده از روش نمونه‌گیری با جامعه آماری نامعلوم، 383 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید. پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونب أکثر
        هدف پژوهش بررسی سرمایه اجتماعی بازار تاریخی تبریز بر حسب عوامل انسانی و معماری است. جامعه آماری تحقیق، شهروندان مراجعه کننده به بازار است. با استفاده از روش نمونه‌گیری با جامعه آماری نامعلوم، 383 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید. پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ، 896/0 به دست آمد. یافته‌های پژوهش با استفاده از تحلیل عاملی منجر به کاهش 82 شغل در 15 گروه شغلی شده که سه گروه شامل مشاغل فرهنگی- مذهبی، جواهرسازی و صنایع‌دستی از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. همچنین برحسب یافته‌ها، بیشترین ارتباط بین مشاغل با بعد ارتباطی سرمایه اجتماعی است. همچنین از نظر ارتباط بین فضاهای معماری با سرمایه اجتماعی، میزان سرمایه اجتماعی در راسته‌ها، مساجد و حسینیه به ترتیب با 452/0، 421/0 و 387/0، بیشتر از سایر فضاهاست. در نهایت، سه متغیر سن شهروندان، سن مغازه‌دار و تعداد دفعات خرید به ترتیب با دارای بیشترین همبستگی مثبت و معنادار با سرمایه اجتماعی هستند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        45 - شناسایی موانع اجتماعی، فردی و آموزشی پیش‌روی فارغ‌التحصیلان معماری جهت ایفای نقش مؤثر در جامعه
        آرش آبی نما محسن کاملی سیروس باور
        10.30495/hoviatshahr.2022.18025
        دانشگاه به عنوان مرجع تولید علم می‌تواند نقش مهمی در توسعه جامعه در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی داشته باشد. اگر دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی در این امر موفق عمل نکنند، باعث به وجود آمدن شکاف بین آموخته‌های دانشجویان و نیازهای محیط کار و فضای حرفه‌ای می‌شوند. دان أکثر
        دانشگاه به عنوان مرجع تولید علم می‌تواند نقش مهمی در توسعه جامعه در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی داشته باشد. اگر دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی در این امر موفق عمل نکنند، باعث به وجود آمدن شکاف بین آموخته‌های دانشجویان و نیازهای محیط کار و فضای حرفه‌ای می‌شوند. دانش‌آموختگان معماری دیدگاه مناسبی از آینده حرفه‌ای خود نداشته و با وجود دانش تئوریک با موانع متعددی در جامعه روبرو هستند. این مقاله سعی در شناخت آن موانع و زیر عوامل مهم مربوط به آن‌ها دارد. لذا با استفاده از روش تحقیق تحلیلی- اکتشافی، به این موضوع می‌پردازد. در ابتدا با استفاده از روش دلفی و تحلیل کیفی توسط MAXQDA پرسشنامه‌ای جهت نظرسنجی از فارغ‌التحصیلان و متخصصان تهیه گردید، سپس پاسخ‌ها‌ به روش کمی با استفاده از تحلیل عاملی و تحلیل موازی بررسی شد. یافته‌ها مشخص می‌کند که موانع آموزشی، فردی، اجتماعی و زیر عوامل مربوط به آن‌ها از موانع پیش‌روی هستند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        46 - تبیین ادراک از محیط یادگیری سازنده‌گرا در کارگاه‌های طراحی بر‌اساس توانایی شناختی
        فرهاد کاروان
        10.30495/hoviatshahr.2022.68350.12237
        در طراحی محیط‌های یادگیری کلاسی براساس اصول و فرض‌های سازنده‌گرایی باید به فرایندهای شناختی مرتبط با دانشجو توجه کرد. هدف پژوهش، تبیین ادراک از محیط یادگیری سازنده‌گرا بر‌اساس توانایی شناختی دانشجویان معماری در آموزش کارگاه‌های طراحی بود. روش این پژوهش توصیفی-همبستگی بو أکثر
        در طراحی محیط‌های یادگیری کلاسی براساس اصول و فرض‌های سازنده‌گرایی باید به فرایندهای شناختی مرتبط با دانشجو توجه کرد. هدف پژوهش، تبیین ادراک از محیط یادگیری سازنده‌گرا بر‌اساس توانایی شناختی دانشجویان معماری در آموزش کارگاه‌های طراحی بود. روش این پژوهش توصیفی-همبستگی بود. جامعه‌ی آماری پژوهش دانشجویان معماری دانشگاه فنی و حرفه‌ای دختران همدان به تعداد 600 نفر بود. نمونه‌ با حجم 120 نفر با استفاده از نرم‌افزار محاسبه حجم نمونه بصورت در دسترس انتخاب شدند. جهت جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامه‌های ادراک از محیط یادگیری سازنده‌گرا و توانایی‌های شناختی استفاده شد. آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه جهت تحلیل داده‌ها محاسبه شد. نتایج رگرسیون به روش همزمان نشان داد که توانایی شناخت اجتماعی و توانایی شناخت غیراجتماعی نقش مثبت و معناداری در پیش‌بینی ادراک از محیط یادگیری داشتند. از ابعاد توانایی شناخت غیراجتماعی فقط تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی، توجه پایدار و انعطاف‌پذیری شناختی نقش مثبت و معناداری در پیش‌بینی ادراک از محیط یادگیری داشتند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        47 - بررسی خوانش دلبستگی مکانی بر مبنای عناصر هویتی معماری مسکونی (مطالعه موردی: معماری مسکونی دوره پهلوی دوم بین شهروندان تهرانی)
        معصومه قیمتی ایرج اعتصام علی علایی
        10.30495/hoviatshahr.2020.51760.11727
        دوره پهلوی دوم سرآغاز فراگیر شدن جنبش مدرن و تغییر شکل در سبک¬های معماری و ارائه الگوهای نوین در آن بوده است. این امر سبب شده است که بناهای معماری شاخص و برجسته¬ای خصوصا در معماری مسکونی طراحی و اجرا شوند که پس از گذشت چند دهه از اجرای آن¬ها، هنوز دارای جذابیت¬های کالبد أکثر
        دوره پهلوی دوم سرآغاز فراگیر شدن جنبش مدرن و تغییر شکل در سبک¬های معماری و ارائه الگوهای نوین در آن بوده است. این امر سبب شده است که بناهای معماری شاخص و برجسته¬ای خصوصا در معماری مسکونی طراحی و اجرا شوند که پس از گذشت چند دهه از اجرای آن¬ها، هنوز دارای جذابیت¬های کالبدی، معنایی و عملکردی باشند. در همین راستا، این پژوهش در پی بررسی خوانش ادراکات شهروندان تهرانی از این بناها با در نظر گرفتن عوامل دلبستگی مکانی و بر مبنای عناصر هویتی توسط شهروندان با استفاده از روش پیمایش پرسشنامه¬ای و مدلسازی معادلات ساختاری بوده است. خوانش ادراکات شهروندان تهرانی از سه مجتمع مسکونی اکباتان، بهجت آباد و اسکان نشان دادند که که مرحله اول خوانش این بناها، ویژگی¬های عملکردی آنان است که این امر موجب اثرگذاری بر عامل وابستگی مکانی در تصورات ذهنی افراد شده و در درجات بعدی به شکل¬ گیری هویت و دلبستگی مکانی منجر شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        48 - تحلیل آرامش درونی در تجربة واقعیت مجازی بر اساس پدیدارشناسی ادراک بدن‌مند فضا (نمونه موردی: طراحی مجتمع مسکونی در جزیره کیش)
        مینا حسنی جمال الدین سهیلی علی اکبری حمید نجات
        10.30495/hoviatshahr.2024.74187.12365
        مسئلة نزدیک کردن طراحی فضای سکونت به استانداردهای کیفیت فضا ازجمله چالش‌های طراحی فضاهای مسکونی است. با توجه به حجم بالای ساخت مسکن، مطلوبیت فضاها مسکونی، اهمیت و ضرورت بیشتری دارد. هدف از مطالعة حاضر آزمون کیفیت فضا بر اساس شبه‌تجربة ادراکی حین طراحی و پیش از ساخت، است أکثر
        مسئلة نزدیک کردن طراحی فضای سکونت به استانداردهای کیفیت فضا ازجمله چالش‌های طراحی فضاهای مسکونی است. با توجه به حجم بالای ساخت مسکن، مطلوبیت فضاها مسکونی، اهمیت و ضرورت بیشتری دارد. هدف از مطالعة حاضر آزمون کیفیت فضا بر اساس شبه‌تجربة ادراکی حین طراحی و پیش از ساخت، است که به‌عنوان یکی از سازوکارهای نیل به تحقق معماری مطلوب، امروزه به کمک فناوری واقعیت مجازی، امکان‌پذیر شده است. در چارچوب نظری پدیدارشناسی ادراک، به روش تحقیق کمی و با آزمون مقیاس افتراق معنایی، نخست هشت مؤلفه‌ احساس آرامش درونی اعم از خوشایندی، جذابیت، زیبایی، عادی‌بودن، آرامش، وسعت ادراکی، گشودگی و برخورداری از روشنایی روز، احصا و سپس با طراحی آزمایش ادراک تجربی از طریق آزمودنی‌ها در هشت گروه تجربی، مورد ارزیابی واقع شد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که ضمن رابطة معنادار میان متغیرها، خوشایندی، جذابیت و زیبایی فضا بیشترین تأثیر را بر احساس آرامش درونی کاربران داشته است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        49 - تحلیل دست نگاره‌ها‌ی مفهومی دانشجویان معماری بر اساس تفکر سیستمی و سبک‌های پردازش اطلاعات در فرایند طراحی
        فرهاد کاروان
        10.30495/hoviatshahr.2024.72823.12338
        دست¬نگاره¬ها مهم¬ترين ابزار بيان ايده، بازنماي ايده¬هاي ذهني و تفکر طراحان معماري است. ارتقای دست¬نگاره¬ها، همواره موردتوجه متخصصان آموزش معماری هست. دست¬نگاره به قدرت شناختی طراح معماری در تفکر و پردازش شناختی وابسته است، لذا هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه دست¬نگاره¬ها¬ أکثر
        دست¬نگاره¬ها مهم¬ترين ابزار بيان ايده، بازنماي ايده¬هاي ذهني و تفکر طراحان معماري است. ارتقای دست¬نگاره¬ها، همواره موردتوجه متخصصان آموزش معماری هست. دست¬نگاره به قدرت شناختی طراح معماری در تفکر و پردازش شناختی وابسته است، لذا هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه دست¬نگاره¬ها¬ی مفهومی دانشجویان معماری بر¬اساس تفکر سیستمی و سبک¬های پردازش اطلاعات در فرایند طراحی بود. روش پژوهش ترکیبی کمی (توصيفي – همبستگي) و کیفی (تحلیل نمونه دست¬نگاره¬های دانشجویان) است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشکده هنر و معماری دانشگاه¬¬های همدان بود. 162 دانشجو به¬عنوان نمونه به شیوه‌ی در دسترس و هدفمند انتخاب شدند و به پرسش‌نامه‌های تفکر سیستمی و سبک¬های پردازش اطلاعات پاسخ دادند. دست¬نگاره¬های مفهومی نیز توسط دو داور ارزیابی شدند. داده¬ها با روش آمار توصیفی و همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر تحلیل شدند. نتایج نشان داد سبک پردازش تجربی توان پیش¬بینی دست¬نگاره¬های مفهومی را ندارد، ولی سبک پردازش عقلانی و تفکر سیستمی توان پیش¬بینی دست¬نگاره¬های مفهومی را دارند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        50 - ارزیابی مولفه‌های کالبدی مساکن حاشیه‌شهر منطبق با سبک‌زندگی مهاجرین
        فرزانه خوش سیما وحید احمدی هیرو فرکیش تکتم حنایی
        کالبد معماری بیانگر هویت ساکنین می‌باشد. از ‌این‌روی، عامل شکل‌دهنده به مساکن در حاشیه‌شهر، بازتاب مولفه‌های هویتی مهاجران است که سازنده سبک‌زندگی آنهاست. این درحالیست که الگوی مسکن در حاشیه‌شهر، اغلب براساس سبک‌زندگی غالب در جامعه‌شهری است و با نیازهای واقعی مهاجران مط أکثر
        کالبد معماری بیانگر هویت ساکنین می‌باشد. از ‌این‌روی، عامل شکل‌دهنده به مساکن در حاشیه‌شهر، بازتاب مولفه‌های هویتی مهاجران است که سازنده سبک‌زندگی آنهاست. این درحالیست که الگوی مسکن در حاشیه‌شهر، اغلب براساس سبک‌زندگی غالب در جامعه‌شهری است و با نیازهای واقعی مهاجران مطابقت ندارد. بنابراین ارائه مولفه‌های کالبدی مسکن پاسخ مناسبی به انطباق این الگوها با سبک‌زندگی مهاجران است. هدف این پژوهش شناسایی و بررسی میزان ارتباط مولفه‌های کالبدی‌ مسکن با سبک‌زندگی مهاجرین می‌باشد؛ لذا ابتدا ریزمولفه‌های این دو مبحث با روش تحلیلی-توصیفی استخراج گردید. سپس باروش کیفی و بهره‌گیری از مصاحبه با 11 نفر از متخصصین ارتباط ریزمولفه‌های کالبدمسکن با سبک‌زندگی شناسایی گردید. تحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزار MAXQDA انجام شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد در بعداجتماعی تاثیر ساختارخانواده و شغل بر سازماندهی‌فضایی و الگوی‌مسکن در بالاترین اولویت می‌باشد. درحالی‌که در بعدفرهنگی تاثیر باورهای مهاجران بر سازماندهی‌فضایی و همچنین تاثیر قومیت بر سازماندهی‌فضایی و موقعیت مسکن بالاترین اولویت را دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        51 - هستی شناسیِ معنا در آثار معماری
        محمدمنان رئیسی عبدالحمید نقره کار
        از مباحث مطرح در قلمرو فلسفه هنر، هستی شناسیِ آثار هنری است که از مهم‌ترین اینهست‌ها در دانش معماری، معنای آثار معماری است. مسئله ای که در این مقاله مورد ژرفکاوی قرار می‌گیرد عبارت است از چیستی معنای آثار معماری؛ براین اساس، طی این پژوهش به این پرسش اصلی پرداخته می‌شود أکثر
        از مباحث مطرح در قلمرو فلسفه هنر، هستی شناسیِ آثار هنری است که از مهم‌ترین اینهست‌ها در دانش معماری، معنای آثار معماری است. مسئله ای که در این مقاله مورد ژرفکاوی قرار می‌گیرد عبارت است از چیستی معنای آثار معماری؛ براین اساس، طی این پژوهش به این پرسش اصلی پرداخته می‌شود که خاستگاه معنای یک اثر معماری چیست و بر اساس این خاستگاه، آیا می‌توان به تعیّن معنا در آثار معماری معتقد بود یا خیر؟ به این منظور، ضمن مقایسه تطبیقی نظریات مختلف، با بهره گیری از روش تحلیل محتوای کیفی و با استناد به آموزه‌های اسلامی، مشخص می‌گردد که مهم‌ترین خاستگاه معنای اثر، ایده‌ها و ایده آل‌های معمارِ اثر است و گرچه اعتباریاتی نظیر پیش دانسته‌های مخاطب نیز بر تکوین معنا مؤثر است، لیکن برپایه برآیند کلیه عوامل مؤثر بر تکوین معنا، دامنه معناییِ اثرِ معماری، متعیّن و نسبتاً بسته است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        52 - آموزش اسکیس؛ از نظر تا عمل
        حسن رضائی ایرج اعتصام
        دیرزمانی است که نشر معماری با مشق معمار عجین شده و موضوع کاربردی و کثیرالرّوایت اسکیس همواره همچونطراحی مورد توجه بوده است. فراگیر معماری معمولاً در روندی آموزشی-تربیتی فاصله تصوّر، صورت و تصویر را با توسعۀمهارت های خود در ترسیم مشق می نماید و با اسکیس کردن است که به أکثر
        دیرزمانی است که نشر معماری با مشق معمار عجین شده و موضوع کاربردی و کثیرالرّوایت اسکیس همواره همچونطراحی مورد توجه بوده است. فراگیر معماری معمولاً در روندی آموزشی-تربیتی فاصله تصوّر، صورت و تصویر را با توسعۀمهارت های خود در ترسیم مشق می نماید و با اسکیس کردن است که به نشراندیشه و خیال پردازی می پردازد. اینچرخه در فرایند آموزش، سلسله مراتب اسکی سهای حصولی، حضوری وخلّق است که در ادبیات رایج آموزشی با واژگانکروکی، طرح شماتیک و اسکیس شناخته م یشوند. درک این سلسله مراتب به طور ضمنی با میزان فهم ما از تصوّر و طرح وارهو به طور صریح با میزان مهار تهای ما مرتبط است. در این پژوهش سعی شده با ارائه چرخه اسکیس از نظر تا عمل، ماهیتاین آداب با توجه آمیخته به کلیات و جزئیاتِ آموزش طراحی مدلسازی شود و از این رو وضعیت آموزش اسکیس به عنوان نمونهدرآزمون معماری دانشگاه آزاد اسلامی بررسی شده اس تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        53 - معاصرسازی الگوی مسکن بومی تهران با کاربرد روش‎های مقداری
        محمدجواد مهدوی‎نژاد شقایق شهری
        بهره گیری هوشمندانه از الگوهای معماری سنتی ایرانی و منقطع شدن روند طراحی بر اساس تجربیات گذشته، در کنار بهره گیری از فناوری های نوین و روزآمد معماری، از مباحث کلیدی معماری معاصر ایران و جهان به شمار می رود. روش مقداری یا پارامتریک، به عنوان یکی از روش‎های نوآورانه، أکثر
        بهره گیری هوشمندانه از الگوهای معماری سنتی ایرانی و منقطع شدن روند طراحی بر اساس تجربیات گذشته، در کنار بهره گیری از فناوری های نوین و روزآمد معماری، از مباحث کلیدی معماری معاصر ایران و جهان به شمار می رود. روش مقداری یا پارامتریک، به عنوان یکی از روش‎های نوآورانه، امروز بیش از هر زمان دیگر به عنوان راه حلی برای دستیابی به معماری آینده، همراه با توجه به معماری گذشته، مطرح شده‌اند. این پژوهش بر آن است تا با تلفیق روش‎های مقداری، پارامتریک، الگوریتمیک و عددی‎سازی، الگویی روزآمد از مسکن بومی تهرانِ دوره‎ی قاجار استخراج نماید. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی در راهبرد استدلال منطقی است که با تکنیک مدل‌سازی و شبیه سازی تکمیل شده‌است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات تلفیق از تدبّر موضوعی و مطالعات کتابخانه‌ای و مشاهدات میدانی است. نتایج حاکی از آن است که نمونه‎های مساکن بومی تهران قابلیت عددی‎سازی شدن و بیان با منطق ریاضی را دارند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        54 - مقایسه تطبیقی فرایند شناخت و آفرینش- با تبیین جایگاه «حقیقت» و «ایده»- در هنر و معماری غربی و اسلامی
        نسیم اشرافی محمد نقی زاده
        نوع شناخت و معرفت در هر جهان بینی، میزان ماندگاری اندیشه در آن جهان‌بینی را مشخص می‌سازد که در بازشناسی هنر و معماری اسلامی، غایت شناخت، کشف حقیقت و غایت خلق، حصول ماندگاری اثر است. هنرمند مسلمان، با تجلی معرفت1 حضوری درنفس، حقیقت را به‌واسطه هندسه صورت بخشی می‌کند. اما أکثر
        نوع شناخت و معرفت در هر جهان بینی، میزان ماندگاری اندیشه در آن جهان‌بینی را مشخص می‌سازد که در بازشناسی هنر و معماری اسلامی، غایت شناخت، کشف حقیقت و غایت خلق، حصول ماندگاری اثر است. هنرمند مسلمان، با تجلی معرفت1 حضوری درنفس، حقیقت را به‌واسطه هندسه صورت بخشی می‌کند. اما هنرمند غربی در گذشته، حواس را ابزار کافی برای شناخت دانسته و اعراض ادراک شده در نفس را، به جایحقیقت، صورت داده است و در معاصر، با جایگزینی واژه ایده2 به جایحقیقت، شناخت را نه در حواس بلکه در ذهن جستجو می‌کند. پژوهش حاضر با شناخت شناخت‌شناسی غربی و اسلامی، جایگاه مفاهیم حقیقت وایده را در دو فرایند شناخت و خلق آثار نشان می‌دهد؛ تا علت ماندگاری آثار هنر اسلامی را در بستر زمان‌های مختلف و ناپایداری سبک‌های ایجاد شده در معماری معاصر غرب را در نحوه جهان‌بینی حاصله از شناخت‌شناسی هر یک تبیین نماید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        55 - تحلیل محتوای نقدهای معماری نشریات معماری ایران از 1325 تا 1380 خورشیدی
        ایمان رئیسی سیدعبدالهادی دانشپور
        موضوع پژوهش، تبیین تاثیر نقد بر ادبیات معماری معاصر ایران است. پژوهش با سئوال "تاثیر نقد در ادبیات معماری معاصر ایران چیست؟" آغاز گردید. فرضیه ی پژوهش عبارت است از " نقد تاثیر کمی در ادبیات معماری معاصر ایران داشته است". پژوهش با رویکرد تفسیری، به صورت بنیادی، با استدلا أکثر
        موضوع پژوهش، تبیین تاثیر نقد بر ادبیات معماری معاصر ایران است. پژوهش با سئوال "تاثیر نقد در ادبیات معماری معاصر ایران چیست؟" آغاز گردید. فرضیه ی پژوهش عبارت است از " نقد تاثیر کمی در ادبیات معماری معاصر ایران داشته است". پژوهش با رویکرد تفسیری، به صورت بنیادی، با استدلال استنتاجی مبتنی بر اجرای تجربی، با محوریت نظریه پیش از پژوهش، با آزمون نظریه متغیرهای کیفی، با روش تحلیلی، با رویه ی پژوهش اسنادی و تحلیل محتوا در مقطعی از زمان انجام گرفته است. متغیر ها در این پژوهش ناشناخته و قابل اندازه گیری کیفی است و به صورت پژوهش تجربی انجام می شود. داده ها از بررسی متون منتشر شده بین سال های 1325 تا 1380 به دست آمده و با توجه به آمار و نتایج استخراج شده از نشریات تخصصی معماری معاصر ایران، تحلیل فرضیه نشان می دهد نقد تاثیر کمی در جهت دهی معماری معاصر ایران داشته است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        56 - نگرشی جامعه شناسانه بر معماری خانه‌های تاریخی کاشان
        مهرداد نوابخش محمد شیرازی قربانعلی آقااحمدی
        هدف از مطالعه حاضر، بررسی ویژگی‌های فرهنگی، هنری، اقلیمی، زیبایی شناختی و معماری خانه‌های تاریخی در منطقه کاشان می‌باشد. درضمن وضعیت خاص تاریخی و توصیف مختصر از سبک معماری این خانه‌ها، قواعد حاکم بر ساخت و ساز این بناهای مسکونی از زاویه‌ای بررسی شود که تازگی دارد. در ای أکثر
        هدف از مطالعه حاضر، بررسی ویژگی‌های فرهنگی، هنری، اقلیمی، زیبایی شناختی و معماری خانه‌های تاریخی در منطقه کاشان می‌باشد. درضمن وضعیت خاص تاریخی و توصیف مختصر از سبک معماری این خانه‌ها، قواعد حاکم بر ساخت و ساز این بناهای مسکونی از زاویه‌ای بررسی شود که تازگی دارد. در این پژوهش، از مطالعه میدانی مبتنی بر مشاهده مستقیم و تحلیل تاریخی خانه‌ها با استفاده از نظریه حاکمیت گفتمان با توجه به نظریات میشل فوکو و نظریه کارکردگرایانه یا تأکید بر (AGIL) پارسونزی، استفاده شده است. نتایج حاصل از مطالعه حاضر، پاسخ طبیعی انسان را به جغرافیای کاشان با زیست اقلیم خشک و حاکمیت گفتمان در هر دوره به موازات هم، را نشان می‌دهد. در واقع تلفیقی از ارزش‌های گفتمان حاکم با شرایط طبیعی و خلاقیت در ترکیب هنرمندانه، به منظور ایجاد کارکرد مناسب، بستری مناسب برای به وجود آمدن خانه‌هایی را باعث گردیده اند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        57 - بروز مدرنیسم در معماری ترکیه و تقابل با جنبشهای ملی معماری
        حمید ماجدی جمال الدین سهیلی
        بروز مدرنیسم و تقابل با ملی گرایی در معماری ترکیه نتیجه جریانات فکری این کشور در عرصه های اجتماعی و سیاسی بوده است،به گونه ای که نفوذ مدرنیسم در ترکیه از اواخر امپراطوری عثمانی با مطرح نمودن برنامه تنظیمات که با هدف نوسازی و روزآمد شدن جنبه های حکومتی بود،آغاز شد. با تغ أکثر
        بروز مدرنیسم و تقابل با ملی گرایی در معماری ترکیه نتیجه جریانات فکری این کشور در عرصه های اجتماعی و سیاسی بوده است،به گونه ای که نفوذ مدرنیسم در ترکیه از اواخر امپراطوری عثمانی با مطرح نمودن برنامه تنظیمات که با هدف نوسازی و روزآمد شدن جنبه های حکومتی بود،آغاز شد. با تغییر نهادهای حکومتی عثمانی و جایگزینی حکومت جمهوری به رهبری آتاتورک ضمن انجام اصلاحاتی بنیادین در امور سیاسی ،اجتماعی کشور ترکیه ،توجه به اقتدار تاریخی امپراطوری عثمانی مورد توجه قرار داشت. این مقاله در صدد است در ابتدا زمینه های بحران هویت ملی و تقابل با مدرنیسم غربی در شرایط اجتماعی و سیاسی ترکیه را مورد مطالعه قرار داده تا زمینه های نفوذ تفکرات مدرنیسم غرب در امپراطوری عثمانی قابل بررسی شود. سپس جریانهای فکری معماری معاصر ترکیه از 1920تا1950 مورد بررسی قرار میگیرد و چگونگی تقابلات بین بروز مدرنیسم با ظهور جنبشهای ملی معماری در ترکیه نتیجه گیری خواهد شد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        58 - گفتمان معماری سرآمد: الگویی برای نقد آثار معماری معاصر
        محمدجواد مهدوی‌نژاد
        نقد و انتقاد علمی را می‌توان زیربنای رشد صحیح و شکوفایی معماری معاصر ایران تلقی کرد. پیش فرض‌های پژوهش نشان می‌دهد که معماری فاخر حاصل موفقیت معماری معاصر در ارتباط مناسب با بستر طرح است. از سوی دیگر اگر معماری فاخر بتواند به میراثی برای آینده تبدیل شود، آنگاه می‌توان آ أکثر
        نقد و انتقاد علمی را می‌توان زیربنای رشد صحیح و شکوفایی معماری معاصر ایران تلقی کرد. پیش فرض‌های پژوهش نشان می‌دهد که معماری فاخر حاصل موفقیت معماری معاصر در ارتباط مناسب با بستر طرح است. از سوی دیگر اگر معماری فاخر بتواند به میراثی برای آینده تبدیل شود، آنگاه می‌توان آن را یک معماری سرآمد نامید. بر اساس چارچوب نظری پژوهش، نقد آثار معماری معاصر بر اساس مدل های نظری متفاوتی صورت می‌پذیرد که یکی از آنها روش تحلیل انتقادی گفتمان است. اساس این روش بر پایه نقد و داوری رابطه معماری و بستر، به مثابه رابطه متن با زمینه است. دستاوردهای پژوهش نشان دهنده آن است که بازترسیم نقد معماری به مثابه یک گفتمان انتقادی، پنج راهبرد را برای نقد علمی در اختیار قرار می‌دهد: 1) تعامل با زمینه؛ 2) فرایندمبنا؛ 3) اقبال عمومی؛ 4) نقدِ نقد و 5) بازآفرینی گفتمان نوین. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        59 - کاهش آسیب پذیری در برابر زلزله در عرصه طراحی معماری با رویکرد طراحی لرزه ای مبتنی بر کارایی
        حمیدرضا موسوی
        تمرکز بر مهندسی سازه برای پایداری بنا، به کاهش تلفات جانی انجامیده است اما به واسطه افزایش هزینهها نتوانستهرضایت گروه های ذینفع را فراهم آورد.طرحریزی ساختمان از سیاستگذاریهای کلان آغاز و در قالب برنامههای فرادست چارچوب طرح و ایستایی بنا راپایهریزی مینماید. در این فرآیند أکثر
        تمرکز بر مهندسی سازه برای پایداری بنا، به کاهش تلفات جانی انجامیده است اما به واسطه افزایش هزینهها نتوانستهرضایت گروه های ذینفع را فراهم آورد.طرحریزی ساختمان از سیاستگذاریهای کلان آغاز و در قالب برنامههای فرادست چارچوب طرح و ایستایی بنا راپایهریزی مینماید. در این فرآیند معمار پیکربندی بنا که مهمترین تأثیر را بر روی عملکرد لرزهای آن دارد، مشخصمیکند.آسیبشناسی صنعت ساختمان در طراحی معماری نشان میدهد که اسناد نظام فنی و اجرایی کشور واجد مشکلاتزیر است:1ـ فقدان اسناد جامع و کارآمد در حوزه طراحی معماری2ـ تکیه بر اسناد تجویزی متضاد با ماهیت خلاقانه معماریماهیت روش طراحی لرزهای مبتنی بر کارایی (PBSD (بیشترین انطباق را با طراحی معماری و پاسخگویی به مسائلگروههای ذینفع دارد. در این راستا مقاله به شناسایی مؤلفههای مشترک روش طراحی لرزهای مبتنی بر کارایی و طراحیمعماری و روشهای دستیابی به اسناد و تبیین نقش معماران میپردازد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        60 - نقش فضای بینابین در هویت بخشی به گستره ی فضایی بافتهای تاریخی ایران
        لیدا بلیلان اصل ایرج اعتصام سید غلامرضا اسلامی
        در بافتهای تاریخی شهرهای کهن ایرانی فضاهای رابطی با شکل، کارکرد ومعانی متعدد میان عناصر مختلف وجود داشته است که عامل مهم پیوند فضائی عناصر معماری و شهری به یکدیگر با هویتی واحد محسوب می شده است. در این رابطه هدف از ارائۀ این مقاله شناسایی و تعیین نقشِ فضاهای بینابین در أکثر
        در بافتهای تاریخی شهرهای کهن ایرانی فضاهای رابطی با شکل، کارکرد ومعانی متعدد میان عناصر مختلف وجود داشته است که عامل مهم پیوند فضائی عناصر معماری و شهری به یکدیگر با هویتی واحد محسوب می شده است. در این رابطه هدف از ارائۀ این مقاله شناسایی و تعیین نقشِ فضاهای بینابین در هویت بخشی به گسترۀ فضائی بافت های تاریخی ایران است. بر اساس تحقیقات انجام شده، فضای بینابین نقش سازماندهی اجزاء و عناصر را در هر بنا و فضای شهری بر عهده داشته و ظرفی برای عملکردهای مختلف محسوب می شده است.لذا چنین فضاهایی به واسطه اهداف سازنده اش ماهیت دو وجهی یافته، هم فرآیند و هم محصولِ فرآیند می باشد. فضای بینابین هم زمان با فرایند شکل دادن، به درجه بندی و جهت گیری مفاهیم متمایز نیز کمک می نماید و از این طریق در نهایت کلی واحد ظهور می نماید تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        61 - تأویل معماری پسامدرن از منظر نشانه شناسی
        سید مصطفی مختاباد امرئی امیر مسعود دباغ
        معماری در بازآمدهای زیباشناختی جهان امروز، محصولات متفاوتی را از خود به ارمغان نهاده و زمینه ساز قرائتهایی نوین شده است. خوانشهای پسین متن معماری، واگشای اندیشه های متغیر پسامدرن بوده است. در این بسامد معماری، همواره با دو عنصر فرم و محتوا معنا می یابد. از دیرباز، هموار أکثر
        معماری در بازآمدهای زیباشناختی جهان امروز، محصولات متفاوتی را از خود به ارمغان نهاده و زمینه ساز قرائتهایی نوین شده است. خوانشهای پسین متن معماری، واگشای اندیشه های متغیر پسامدرن بوده است. در این بسامد معماری، همواره با دو عنصر فرم و محتوا معنا می یابد. از دیرباز، همواره تفکیــک این دو، سهــل و ممتنع می نمود ولی باتوجه به خوانش های مطرح شده دراندیشــۀ معاصر می توان به نشانه شناسی به عنوان ابزاری مهم در دسته بندی برداشت های به دست آمده و معناسازی از لایه های درونی معماری، استناد نمود. نشانه شناسی با دریافت رمزگان زیباشناختی، اجتماعی و فرهنگی هر طرح، مفاهیم مستتر در آن را بازشناخته و ایده های برآمده از رمزگان معماری را هدایت کرده و لایه های درونی و پنهان طرح را تأویل و مکشوف می گرداند. لذا با روش تحلیلی-توصیفی و از منظر نشانه شناختی معماری پسامدرن مورد تأویل قرار گرفت. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        62 - جایگاه اقلیم در ترکیب بندی بناهای معاصر (مطالعه موردی: خانه‌های دوران قاجار در شهر دزفول)
        محمدجواد مهدوی نژاد مجید منصورپور مصطفی مسعودی نژاد
        خانه‌‌‌‌های دوران قاجار در شهر دزفول، نمونه‌ای ارزشمند از معماری معاصر ایران به شمار می آیند که به خوبی توانسته‌اند با شرایط خاص اقلیمی خوزستان هماهنگ شوند. هدف از این پژوهش شناسایی الگوی مسکن قاجاری دزفول و چگونگی تاثیرپذیری آن از اقلیم، به عنوان عنصر هدایت کننده فراین أکثر
        خانه‌‌‌‌های دوران قاجار در شهر دزفول، نمونه‌ای ارزشمند از معماری معاصر ایران به شمار می آیند که به خوبی توانسته‌اند با شرایط خاص اقلیمی خوزستان هماهنگ شوند. هدف از این پژوهش شناسایی الگوی مسکن قاجاری دزفول و چگونگی تاثیرپذیری آن از اقلیم، به عنوان عنصر هدایت کننده فرایند طراحی معماری است. از این رو با بررسی یازده نمونه از خانه های دورة قاجاریه دزفول و همچنین استفاده از تحلیل داده های حاصل از پرسش‌نامه های جمع آوری شده از متخصصان آشنا با معماری منطقه، مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن است که بسیاری از ویژگی‌های خانه های دزفول به نحوی با متغییرهای فرهنگی، اعتقادی، زیباشناختی، اقتصادی و اجتماعی هماهنگ بوده‌اند؛ و تمامی آنها بر نقش ممتاز اقلیم در جهت دهی و شکل گیری معماری تأکید می‌نماید؛ و نشان می‌دهد که اقلیم چگونه به عنوان بخشی از فرایند طراحی معماری سبب ارتقاء کیفیت مسکن معاصر دزفول شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        63 - خودشناسی؛ رهاورد تجربه سکنی‌گزینی در کلاس طراحی معماری
        معصومه یعقوبی سنقرچی سید غلامرضا اسلامی
        طبق آموزه‌های دین مبین اسلام، بالاترین وظیفه انسان شناخت خویشتن است. درسایه چنین شناختی انسان قادر است به شناخت پروردگار خویش نیز نائل آید. با این نگاه، والاترین هنر، هنری است که انسان را در راه شناخت خویش یاری رساند. آموزش و خلق اثر معماری به عنوان یک هنر می‌بایست در ر أکثر
        طبق آموزه‌های دین مبین اسلام، بالاترین وظیفه انسان شناخت خویشتن است. درسایه چنین شناختی انسان قادر است به شناخت پروردگار خویش نیز نائل آید. با این نگاه، والاترین هنر، هنری است که انسان را در راه شناخت خویش یاری رساند. آموزش و خلق اثر معماری به عنوان یک هنر می‌بایست در راستای این هدف باشد. با این وجود خلاء راهکارهایی مبتنی بر این هدف در آموزش و طراحی معماری کاملا احساس می‌شود. در این مقاله برای یافتن راهکار طراحی، ابتدا، به روش استدلال استقرائی و با تحلیل یافته‌های حوزه‌های مختلف علوم، به ارائه‌ راهکار طراحی معماری پرداخته شد. در مرحله دوم به تجربه عملی راهکار نظری اقدام گردید. تجربة عملی و تحلیل پدیدارشناسانة آن، در بردارندۀ نتایج ارزشمندی است که مؤید بخش نظری تحقیق است. نتایج نشان دهندة این حقیقت هستند که شناخت خویشتن یک جریان ناخودآگاه است و با ساختن سکنی گزینانه رابطه‌ای مستقیم دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        64 - طراحی مدل تجویزی استمرار خلاقیت و آزمون آن در طراحی معماری
        منوچهر تمیزی جمال‌الدین سهیلی حسین ذبیحی
        توجه به موضوع آموزش طراحی معماری می‌باید همواره در اولویت کاری برنامه ریزان نظام آموزش معماری قرار گیرد. هدف از این مطالعه، طراحی و آزمون مدل تجویزی استمرار خلاقیت در طراحی معماری بوده است.مدل تجویزی بر پایه دلالت‌های تحلیلی ساختاری از مدل‌های عینی موجود به دست آمد. جهت أکثر
        توجه به موضوع آموزش طراحی معماری می‌باید همواره در اولویت کاری برنامه ریزان نظام آموزش معماری قرار گیرد. هدف از این مطالعه، طراحی و آزمون مدل تجویزی استمرار خلاقیت در طراحی معماری بوده است.مدل تجویزی بر پایه دلالت‌های تحلیلی ساختاری از مدل‌های عینی موجود به دست آمد. جهت آزمون مدل از روش نیمه تجربی استفاده شد. از طریق نمونه‌گیری در دسترس،30 نفر از دانشجویان کارشناسی معماری دانشگاه آزاد ماهشهر به‌صورت تصادفی در دو گروه کنترل (15 نفر) و آزمون (15 نفر) قرار گرفتند. آموزش فرایند خلاق در مدل طراحی‌شده شامل مراحل تولید ایده ی راه حل، طرح و معرفی ایده، ارزیابی ایده، بازنگری و انتخاب نهایی است. فراگیران آموزش‌دیده بر اساس مدل تجویزی رضایت بیشتری نسبت به دوره مبتنی بر شیوه‌های رایج داشتند. مدل تجویزی استمرار خلاقیت می‌تواند در رسیدن به هدف ارتقاء خلاقیت دانشجویان نقش مؤثرتری از شیوه های آموزش سنتی داشته باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        65 - الگوی آموزش معماری بر اساس نظریۀ‌ قابلیت‌های محیطی گیبسون
        رضا نقدبیشی شهیندخت برق جلوه سید غلامرضا اسلامی حامد کامل نیا
        در این نوشتار، چالش مورد کاوش، یافتن ساختارهایی نظری، منتج از انگاره‌های علوم رفتاری به‌منظور بهبود روش آموزشِ فرایند طراحی معماری و ساخت چارچوبی نظری عملی به منظور تغییر در رویکردها و تقابل با عدم تحول و سکون در نظریه‌پردازی حوزۀ‌ روشِ آموزشِ معماری است. افزون‌براین، أکثر
        در این نوشتار، چالش مورد کاوش، یافتن ساختارهایی نظری، منتج از انگاره‌های علوم رفتاری به‌منظور بهبود روش آموزشِ فرایند طراحی معماری و ساخت چارچوبی نظری عملی به منظور تغییر در رویکردها و تقابل با عدم تحول و سکون در نظریه‌پردازی حوزۀ‌ روشِ آموزشِ معماری است. افزون‌براین، هدفِ پژوهش، تعریف و شناسایی شاخصه‌های منتج از نظریه قابلیت‌های محیطی گیبسون (افردنس) برای کاربرد در راستای مسئلۀ‌ یادشده است که با بازبینی نظریه‌ها و رویکردهای مرتبط با آن به حدود مطلوب و نامطلوب، همراه با شناسایی وجه‌های پنهان و آشکار قابلیت‌ها، پرداخته‌شده است. بر این پایه، ویژگی‌های به‌کاررفته از نظریۀ‌ مذکور، دربرگیرندۀ‌ محدودیت‌های شناختی، فرهنگی، منطقی، معنایی، ادراکی، کالبدی، طبیعی و انسانی است. روش در این پژوهش به‌کارگیری ره‌آوردهای برآمده از بررسی‌های توصیفی- استنتاجی به منظور دسترسی به نوعی تحلیل استنتاجی مدل‌سازی سازمان‌دهی شده است و سرانجام به ارائۀ الگویی (مدل) فراگیر برای آموزشِ فرایند طراحی در کارگاه معماری پرداخته شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        66 - بررسی تحلیلی تأثیر کاربرد نرم افزارهای دیجیتال بر ارتقاء خلاقیت در آموزش طراحی معماری
        مازیار آصفی الناز ایمانی
        فناور یهای دیجیتال اطلاعات و نفوذ نرم افزارها به حوزه معماری، ابزار طراحی معماری را متحول کرده و شرایط بحث برانگیزیرا نسبت به ابزاردستی در محی طهایی جدید باقابلی تهای متنوع پدید آورد هاند. در این شرایط خلاقیت از حوزه هایی است که درفرایند طراحی، به نحوی دچار چالش م یشود. أکثر
        فناور یهای دیجیتال اطلاعات و نفوذ نرم افزارها به حوزه معماری، ابزار طراحی معماری را متحول کرده و شرایط بحث برانگیزیرا نسبت به ابزاردستی در محی طهایی جدید باقابلی تهای متنوع پدید آورد هاند. در این شرایط خلاقیت از حوزه هایی است که درفرایند طراحی، به نحوی دچار چالش م یشود. هدف تحقیق بررسی نسبت بین ابزارهای طراحی، فرایند طراحی معماری، خلاقیتو میزان موفقیت ابزارهای مذکور در ارتقاء این نسبت است. در پژوهش پیشرو با رویکردی تحلیلی- تطبیقی، به دو روش کیفیو کمّی و با مطالعه میدانی در جامع ههای آماری تعریف شده، جایگاه، کاربرد و توانایی ابزا رهای طراحی در فرایند طراحی و درارتقاء خلاقیت در حل مسئله معماری ارزیابی شده است. سازما ندهی بهر هگیری صحیح از نرم افزارهای دیجیتال در فرایند طراحیمعماری با روش توسعه سیستم ها از نوع مدل فازبندی و برنامه ریزی راهبردی حرکت به سمت ساختارهای پویا و هدفمند م یتواننددر جهت ارتقاء خلاقیت در آموزش طراحی معماری مفید واقع گردند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        67 - نقش پژوهش در فــرآیند آموزش طراحی معمــاری
        محمد شریف شهیدی محمدرضا بمانیان مهزاد یالپانیان
        مقاله حاضر به نقش پژوهش در فرآیند آموزش طراحی معماری پرداخته است. با نگاهی به پیشینه تحقیق، ابتدا پنج مدل مختلف طرحمایه- آزمون، تجزیه و ترکیب، تجربی، منطقی و تداعی گرا که نشانگر رابطه بین پژوهش و طراحی است مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه به بررسی مدلهای کارآمدتر در آمو أکثر
        مقاله حاضر به نقش پژوهش در فرآیند آموزش طراحی معماری پرداخته است. با نگاهی به پیشینه تحقیق، ابتدا پنج مدل مختلف طرحمایه- آزمون، تجزیه و ترکیب، تجربی، منطقی و تداعی گرا که نشانگر رابطه بین پژوهش و طراحی است مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه به بررسی مدلهای کارآمدتر در آموزش طراحی بر اساس مولفه های پژوهش پرداخته خواهد شد. در این مدلها، تاثیر پژوهش در سه مرحله پیش از طراحی، حین طراحی و بعد از طراحی مورد ارزیابی قرار می گیرد. انجام این مراحل می تواند بینشی جدید نسبت به فرآیند طراحی معماری و ارتباط آن با تدریس معماری ایجاد نماید. نتایج حاصل از این پژوهش می تواند با تاکید بر نقش پژوهش در آموزش معماری به کارآمد سازی آموزش طراحی معماری پرداخته و پس از تطبیق با شرایط و ویژگیهای حاکم بر نظام آموزش فعلی ایران، بعنوان الگویی مناسب برای ارتقاء سطح کیفی آموزش طراحی معماری قلمداد شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        68 - گونه‌شناسی خانه دوره قاجار در اصفهان
        مریم قاسمی سیچانی غلامحسین معماریان
        امروزه در شهر اصفهان چند صد خانه شاخص تاریخی وجود دارد، بررسیها نشان میدهد تاکنون با وجودنقش، تنوع و ویژگیهای خاص، مطالعات کاملی درباره آنها صورت نگرفته است، اما به واسطه وجود نمونه های باارزش از دورههای مختلف تاریخی، در معرض تخریب قرارگرفتن آنها به واسطه تغییر شیوه زند أکثر
        امروزه در شهر اصفهان چند صد خانه شاخص تاریخی وجود دارد، بررسیها نشان میدهد تاکنون با وجودنقش، تنوع و ویژگیهای خاص، مطالعات کاملی درباره آنها صورت نگرفته است، اما به واسطه وجود نمونه های باارزش از دورههای مختلف تاریخی، در معرض تخریب قرارگرفتن آنها به واسطه تغییر شیوه زندگی، تعدد مالکین،مهاجرت و به طور کلی از دست دادن جذابیتها برای زندگی امروز، بررسی این خانهها ضروری است. به دلیلآنکه بیشترین تعداد خانههای تاریخی موجود اصفهان، قاجاری می باشند در این مقاله به گونه شناسی خانههایدوره قاجار اصفهان پرداخته شد. روش تحقیق مورد استفاده ترکیبی بود. نتایج حاصل از مطالعه نشان دادندخانههای اصفهان با مشخصات معماری اقلیم نیمه گرم و خشک، عمدتاً درونگرا ساخته شدهاند و آنها را براساسویژگیهای فضای معماری، سازه و تزیینات میتوان به سه گونه دوره اول، دوم و سوم تقسیم کرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        69 - بررسی چگونگی بهره گیری از زمین در ساختمان‌های بومی بر اساس پارامترهای اقلیمی (نمونه موردی: روستاهای کندوان، دستکند میمند و بیه پیش)
        زهرا برزگر محمد علی نعمتی محمد رضا بذرگر
        یکی از دلایل تغییرات اقلیمی و افزایش مصرف انرژی، تأمین آسایش حرارتی در ساختمان‌ها است. از اقدامات اصولی کاهش مصرف انرژی این بخش، اصلاح بدنه ساختمان و تدوین مقررات می‌باشد. ایران کشوری است با اقلیم‌های متفاوت و متنوع، به‌طوری‌که دو منطقه هم‌جوار از شرایط آب و هوایی و در أکثر
        یکی از دلایل تغییرات اقلیمی و افزایش مصرف انرژی، تأمین آسایش حرارتی در ساختمان‌ها است. از اقدامات اصولی کاهش مصرف انرژی این بخش، اصلاح بدنه ساختمان و تدوین مقررات می‌باشد. ایران کشوری است با اقلیم‌های متفاوت و متنوع، به‌طوری‌که دو منطقه هم‌جوار از شرایط آب و هوایی و در نتیجه معماری بومی یکسانی برخوردار نیستند. در این پژوهش با توجه به بررسی نمونه‌های معماری بومی به ضرورت بازبینی و بومی سازی مقررات ساختمانی تأکید شده است. یکی از شاخصه‌های اصلی معماری بومی نحوه برخورد ساختمان با زمین است که در مقاله حاضر نحوه فرورفتن ساختمان در زمین و یا ارتفاع از آن در سه اقلیم معتدل- مرطوب، گرم- خشک و سردکوهستانی کشور بررسی گردید. با مقایسه نمونه‌ها، ارتباط اقلیم هر منطقه با روش‌های مورد نظر تعیین شد. نتیجه گیری این بحث در قالب الگوی بومی نحوه استفاده از زمین جهت سرمایش و گرمایش ارائه گردید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        70 - شفاف سازی کنش بین اندیشه(ذهن) و اثر(عین) در معماری دوره ساسانیان
        نسیم اشرافی محمد نقی زاده
        در حرکت اندیشه به اثر (آفرینش) و بالعکس از اثر به اندیشه (شناخت)، چرخه‌ای ایجاد می‌شود که تمدن ظهور می‌کند. در طول تاریخ ایران، اندیشه دینی اسطوره‌ای به عنوان اندیشه کل با راهبری سایر اندیشه‌ها یعنی اندیشه فلسفی، عرفانی و سیاسی، خلق صورت‌های یک تمدن را سبب می‌شده است. أکثر
        در حرکت اندیشه به اثر (آفرینش) و بالعکس از اثر به اندیشه (شناخت)، چرخه‌ای ایجاد می‌شود که تمدن ظهور می‌کند. در طول تاریخ ایران، اندیشه دینی اسطوره‌ای به عنوان اندیشه کل با راهبری سایر اندیشه‌ها یعنی اندیشه فلسفی، عرفانی و سیاسی، خلق صورت‌های یک تمدن را سبب می‌شده است. پژوهش حاضر سعی بر این دارد با تکیه بر رویکرد تحلیلی- توصیفی دوره ساسانیان، روح زمان دوره را بر اساس کنش بین اندیشه های مذکور مشخص نماید و نقش هر اندیشه را در صورت دهی به معماری نظم‌گرا و قطب محور مورد تبیین قرار دهد به طوری‌که روح زمان در جامعه ساسانی را احیاء تفکر ایران‌شهری و صورت تاریخی آن را بازگشت به هویت ایرانی بیان کرده و آنچه که بیش از هر چیز از اهمیت بالایی در این دوره برخوردار است تقدم اندیشه بر اثر است که منجر به خلق نوآوری معماری گشته است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        71 - هویت معماری؛ تبیین معنای هویت در دوره‌های پیشامدرن، مدرن و فرامدرن
        محمدجواد محمدجواد مهدوی نژاد محمدرضا بمانیان ندا خاکسار
        هویت از موضوعات بحث برانگیز معماری معاصر ایران است. ضرورت دستیابی به معماری باهویت ایرانی،موضوعی است که ضمن تاکید شدن در برنامه های سوم و چهارم توسعه کشور به خواست ملی نیز تبدیل شده است. برایدستیابی به این مهم، ابتدا باید سیر تحول معنایی واژگانی آن تدقیق شود.لذا ضمن برر أکثر
        هویت از موضوعات بحث برانگیز معماری معاصر ایران است. ضرورت دستیابی به معماری باهویت ایرانی،موضوعی است که ضمن تاکید شدن در برنامه های سوم و چهارم توسعه کشور به خواست ملی نیز تبدیل شده است. برایدستیابی به این مهم، ابتدا باید سیر تحول معنایی واژگانی آن تدقیق شود.لذا ضمن بررسی تغییر مفهوم هویت در دوران معاصر، به روش تفسیری ـ تاریخی با استفاده از تدابیر تحلیلی ـمقایسه ای به تحلیل جایگاه این مفهوم در متون تخصصی معماری، طی دوره های پیشامدرن، مدرن و فرامدرن پرداختهشد. از این رو ابتدا نظریات اندیشمندان تاثیرگذار جهان معماری در رابطه با هویت بررسی میشود. سپس نحوه تجلیاین اندیشهها در ساحت معماری، طی سه دوره مورد تحلیل قرار میگیرد. در انتها بر مبنای چارچوب نظری، معنایهویت در ساحت معماری، طی دوره ها تدقیق میشود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        72 - زبان معمارانه نگاره‌های ایرانی
        منوچهر فروتن
        اسناد تاریخ معماری اسلامی ایران به ویژه اسناد تصویری کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. نقشه‌های ترسیمی بناها از این دوران اندک‌اند، در عوض نگاره‌های بسیاری از دوران اسلامی به‌ویژه از ایلخانی تا اوایل صفوی باقی مانده است که می‌تواند به عنوان اسناد معماری مورد بررسی قرار گیر أکثر
        اسناد تاریخ معماری اسلامی ایران به ویژه اسناد تصویری کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. نقشه‌های ترسیمی بناها از این دوران اندک‌اند، در عوض نگاره‌های بسیاری از دوران اسلامی به‌ویژه از ایلخانی تا اوایل صفوی باقی مانده است که می‌تواند به عنوان اسناد معماری مورد بررسی قرار گیرد. سؤالات پژوهش این بود که نگاره‌ها چگونه همچون اسناد تاریخی می‌توانند برای شناخت معماری اسلامی ایران مورد استفاده قرار گیرند و با به‌کاربستن چه روش‌هایی، چه نوع داده‌های تاریخی را می‌توان دریافت و اعتبار آن‌ها را چگونه باید ارزیابی نمود. برای پاسخ دادن به این پرسش‌ها‌ به بررسی شیوه‌های بیانی نگارگری در تبیین معماری، بررسی تاریخ تصویر بناهای معماری، مقایسه نگاره‌ها با نمونه‌های معماری اسلامی ایران و نگاره‌های دیگر فرهنگ‌های اسلامی پرداخته شده است. در نهایت ویژگی‌های بیانی نگارگری اسلامی ایران در تبیین معماری ایرانی ارائه شده است. به علاوه معانی اجتماعی معماری با روش معنا‌شناسی تطبقی و بازخوانی بناهای معماری آمده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        73 - تطبیق سیستم طبقه بندی اقلیمی بر معماری شهرهای استان خراسان رضوی
        سعید کامیابی
        طراحی اقلیمی معماری با داشتن داده های اقلیمی و نیازهای حرارتی مکان مورد ساخت امکان پذیر می‌باشد. هدف این مقاله شناخت و بررسی میزان طبقه بندی اقلیمی و مطابقت آن با اصول معماری بومی شهرهای استان خراسان رضوی که اغلب معماری درونگرا دارند.بدین منظور ابتدا با استخراج عناصر اق أکثر
        طراحی اقلیمی معماری با داشتن داده های اقلیمی و نیازهای حرارتی مکان مورد ساخت امکان پذیر می‌باشد. هدف این مقاله شناخت و بررسی میزان طبقه بندی اقلیمی و مطابقت آن با اصول معماری بومی شهرهای استان خراسان رضوی که اغلب معماری درونگرا دارند.بدین منظور ابتدا با استخراج عناصر اقلیمی مورد نیاز در چهار سیستم طبقه بندی اقلیمی(کوپن،ایوانف،آمبرژه و دمارتن)، درطی یک بازه زمانی برای اغلب شهرهای استان خراسان رضوی صورت گرفت. این تحقیق بیشتر ازنوع تصمیم گرا و روش کار به صورت تحلیلی، توصیفی وبا نگاه تلفیقی که به همراه عملیات میدانی و پیمایش از نوع روش طولی (تداومی)انجام شده است که دادها در طول زمان گرداوری می شود تا تغییرات بر حسب زمان بررسی شود. دادهای هواشناسی با مراجعه حضوری به مرکز تحقیقات هواشناسی،سازمان هواشناسی استان خراسان رضوی، و همچنین سایت سازمان هواشناسی و نتایج تحقیقات در زمینه اقلیم خراسان رضوی کل کشور میسر شدو سپس با استفاده از روش های بررسی طبقه بندی اقلیمی شرایط معماری همساز با اقلیم و اصول معماری بومی برای شهرهای استان خراسان رضوی در قالب جدول و نقشه تهیه گردید و پیشنهاداتی نیز ارئه گردید تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        74 - واکاوی مولفه های اجتماعی تاثیرگذار در نحوه چیدمان فضایی معماری خانه های بومی روستاهای شهرستان سراب
        محمد گل محمدی محمد عدالت خواه اکبر عبداله زاده طرف
        مطالعه حاضر طبق روش تحقیق توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی-توسعه ای نوشته شده است. پس از تجزیه و تحلیل آماری و کمی برای شناسایی استراتژی ها ، از روش کیفی مطابق با روش زنجیره - ترکیبی استفاده شد. مطالعات میدانی با مصاحبه های هدفمند ، تهیه برنامه ها و تصویربرداری انجام شد. پ أکثر
        مطالعه حاضر طبق روش تحقیق توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی-توسعه ای نوشته شده است. پس از تجزیه و تحلیل آماری و کمی برای شناسایی استراتژی ها ، از روش کیفی مطابق با روش زنجیره - ترکیبی استفاده شد. مطالعات میدانی با مصاحبه های هدفمند ، تهیه برنامه ها و تصویربرداری انجام شد. پرسشنامه محقق ساخته در دو مرحله به جامعه آماری ارسال شد. پس از جمع آوری پرسشنامه ها ، با استفاده از تکنیک دلفی فازی ، در دو مرحله تأیید شد. سپس با مدلسازی معادلات ساختاری در نرم افزار SmartPLS ، اهمیت معیارها تأیید شد. سپس با استفاده از مدل BWM ، معیارها در نرم افزار SPSS و Matlab رتبه بندی شدند. در نتیجه ، ضریب امنیتی با نمره 0.436 رتبه اول ، ضریب حفظ حریم فضایی با نمره 0.321 رتبه دوم و وجود امکانات لازم برای تعاملات اجتماعی با امتیاز 0.243 در رتبه سوم قرار گرفت. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        75 - مبانی طراحی اقلیمی واحدهای مسکونی شهر یزد ( مبانی حرارتی و نورگیری )
        سعید جهانبخش نجما اسمعیل پور
        در این تحقیق برای دستیابی به برخی از اصول طراحی اقلیمی در مناطق گرم و خشک، شهر یزد به عنوان نمونه انتخاب شده است. ابتدا شرایط بیوکلیمای انسانی این شهر بر اساس مدل ترجونگ تعیین گردیده و سپس اقلیم فیزیولوژیک برای هر ماه مشخص شده است. نتایج این قسمت از مطالعه نشان می دهد ک أکثر
        در این تحقیق برای دستیابی به برخی از اصول طراحی اقلیمی در مناطق گرم و خشک، شهر یزد به عنوان نمونه انتخاب شده است. ابتدا شرایط بیوکلیمای انسانی این شهر بر اساس مدل ترجونگ تعیین گردیده و سپس اقلیم فیزیولوژیک برای هر ماه مشخص شده است. نتایج این قسمت از مطالعه نشان می دهد که در شهر یزد تنها در ماه های اکتبر و آوریل، شرایط آسایش حرارتی شبانه روزی برقرار بوده و در شب های ماه های مه و سپتامبر نیز شرایط حرارتی تا حدّی فراهم بوده است. در ماه های ژوئن، ژوئیه و اوت، شرایط بیوکلیمایی بسیار سخت حاصل از گرمای هوا حاکم بوده است و همچنین در ماه های دسامبر، ژانویه و فوریه شرایط سخت بیوکلیمایی حاصل از برودت هوا وجود داشته است. در مرحله بعدی این مطالعه،اصول حاکم بر طراحی اقلیمی کالبد ساختمان (بر اساس مدل ماهانی) و احکام معماری ساختمان به منظور ایجاد شرایط آسایش در داخل بنا ( بر اساس نمودار زیست اقلیم ساختمانی گیونی ) استخراج گردیده است. در مرحله نهایی با استفاده از دیاگرام مسیر عبور خورشید اقدام به تعیین نور مطلوب و نامطلوب گردیده و بر این اساس شرایط نورگیری ساختمان برای شهر یزد ارائه شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        76 - بررسی رابطه بین هویت مذهبی و چالش‌های معماری شهر تهران
        علی رحیمی فاطمه فراهانی
        مقدمه و هدف پژوهش: همگان در هر شهر و برزنی علاقمند هستند تا بناهایی که در شهرهای خود می‌سازند از زیبایی و جذابیت خاصی برخوردار بوده و گویای فرهنگ آن منطقه به حساب آید. در این مطالعه ضمن شناسایی چالش‌های فرهنگی، تأثیر برخی مؤلفه‌های مذهبی بر هویت معماری شهر تهران مورد آز أکثر
        مقدمه و هدف پژوهش: همگان در هر شهر و برزنی علاقمند هستند تا بناهایی که در شهرهای خود می‌سازند از زیبایی و جذابیت خاصی برخوردار بوده و گویای فرهنگ آن منطقه به حساب آید. در این مطالعه ضمن شناسایی چالش‌های فرهنگی، تأثیر برخی مؤلفه‌های مذهبی بر هویت معماری شهر تهران مورد آزمون قرار گرفته است روش پژوهش: به منظور جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات از روش پیمایشی استفاده شده است وبه منظور جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات 450 پرسشنامه بسته در میان مناطق 2، 5، 11، 22 شهرداری تهران توزیع شده است. جهت آزمون فرضیه‌ها، از آمار توصیفی و ضریب همبستگی استفاده شده است یافته‌ها:. متغیرهای هویت مذهبی، وضعیت تاریخی، خصوصیات ظاهری ساختمان‌ها از جمله متغیر‌های مورد بررسی است. نتایج به دست ‌آمده نشان می‌دهد که میان خصوصیات مرفولوژیکی ساختمان و نمای ظاهری بنا رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد نتیجه‌گیری: رابطه مثبت و معنی‌داری میان متغیر دسترسی به مراکز اداری و فرهنگی و هویت مذهبی تأیید شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        77 - تحلیل کیفیت محیط فضاهای داخلی دانشکده معماری با تاکید بر آسایش حرارتی و عملکرد شناختی دانشجویان (مورد پژوهی: دانشکده معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام)
        حامد احمدی مجتبی نوراللهی محمدرضا سلیمانی احسان بی طرف
        10.30495/ums.2023.22988
        مقدمه و هدف پژوهش: امروزه طراحی و ساخت دانشکده های معماری به منظور ارتقاء کیفیت آموزشی و همچنین افزایش خلاقیت در دانشجویان از اهمیت زیادی برخوردار می باشد اهمیتی که در ارتباط مستقیم با آسایش حرارتی در فضاهای داخلی می باشد آسایشی که می تواند در عملکرد شناختی دانشجویان اث أکثر
        مقدمه و هدف پژوهش: امروزه طراحی و ساخت دانشکده های معماری به منظور ارتقاء کیفیت آموزشی و همچنین افزایش خلاقیت در دانشجویان از اهمیت زیادی برخوردار می باشد اهمیتی که در ارتباط مستقیم با آسایش حرارتی در فضاهای داخلی می باشد آسایشی که می تواند در عملکرد شناختی دانشجویان اثر گذار باشد. به همین دلیل به عنوان یکی از مهمترین دغدغه های انسان در نیم قرن گذشته محسوب می شود و بسیار مورد توجه پژوهشگران بوده است. در این پژوهش به بررسی و مقایسه عملکرد شناختی افراد در محدوده واقعی در کلاس های درس پرداخته شد. برای بررسی عملکرد آنان در محدوده های مختلف دمایی، 220 نفر از دانشجویان رشته معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام با روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند. وضعیت آسایش حرارتی و عملکردهای شناختی افراد پس از اندازه‌گیری عوامل محیطی از طریق پرسشنامه و نرم افزارهای استاندارد عملکرد شناختی مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: نتایج این پژوهش این طور نشان می‌دهد که وضعیت آسایش حرارتی دانشکده معماری در محدوده استانداردهای بین المللی نمی باشد، و بازه های مختلف دمایی به ثبت رسیده است. همچنین طبق آمار به دست آمده دانشجویان حس تعلق خوبی را به دانشکده دارند، و این حس بالای تعلق باعث پیشرفت در عملکرد شناختی دانشجویان شده است. نتیجه گیری: عملکرد شناختی دانشجویان در این پژوهش آمار قابول قبولی داشته اند که در این باره می توان اینگونه گفت که اختلاف نتایج میدانی و پیش بینی های استاندارهای معتبری مانند اشری ممکن است ناشی از عادت کردن و خو گرفتن به شرایط محیطی باشد که آزمون در آن برگزار شده است و در مطالعات دیگر نیز به آن اشاره شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        78 - بررسی جایگاه و تاثیر ارزش‌های بومی در طراحی معماری (نمونه موردی: درس طرح معماری 3 مقطع کارشناسی دانشگاه تبریز)
        فرهاد ولیاری خیاوی اسلام کرمی لیلا رحیمی علی جوان فروزنده
        10.30495/ums.2023.22338
        مقدمه و هدف پژوهش: چالش های موجود در حرفه معماری و طراحی های صورت گرفته، خبر از نقصان و ناکارآمدی طراحی معماری در هماهنگی و همسویه گی با جامعه را می دهد. طراحی معماری از طرفی باید منطبق بر نیازهای روز و هماهنگ با تکنولوژی نوین معماری بوده و از طرفی دیگر با بهره گیری از أکثر
        مقدمه و هدف پژوهش: چالش های موجود در حرفه معماری و طراحی های صورت گرفته، خبر از نقصان و ناکارآمدی طراحی معماری در هماهنگی و همسویه گی با جامعه را می دهد. طراحی معماری از طرفی باید منطبق بر نیازهای روز و هماهنگ با تکنولوژی نوین معماری بوده و از طرفی دیگر با بهره گیری از ویژگی ها و ارزش‌های بومی در جهت رفع نیازهای انسانی در محیط گام بردارد لذا هدف اصلی در این پ‍ژوهش شناخت و باززنده سازی ارزش‌های بومی و زیرمولفه های آنها در طراحی های معماری با توجه به نیازهای امروز می باشد. روش پژوهش: روش تحقیق در این پ‍ژوهش تجربی با رویکرد تحلیلی ـ توصیفی و تحلیل محتوای کیفی بوده که برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و اسنادی و روش میدانی استفاده شده است و جامعه آماری 80 نفر از دانشجویان طرح 3 معماری دانشگاه تبریز است که از روش کوکران برای تعیین حجم نمونه استقاده شده که حجم نمونه در حدود 62 نفر می باشد یافته‌ها: یافته های تحقیق نشانگر آن است که ارزش‌های بومی تاثیر گذار بر طرح معماری به ترتیب: ارزش‌های فرهنگی ـ اجتماعی، ارزش‌های زیست محیطی، ارزش‌های کالبدی ـ عملکردی و ارزش‌های اقتصادی هستند و زیرمولفه های رعایت همجواری و همسایگی و زیرمولفه توجه به آداب و رسوم تاثیرگذارترین زیرمولفه هستند. نتیجه گیری: با توجه به راهکارهای ارائه شده، در صورت ارج نهادن به ارزش‌های بومی و زیرمولفه های آنها در طرح های معماری، شاهد خلق فضاهای معماری سازگار با ارزش‌های حاکم جامعه و احیای هویت ملی و منطقه ای خواهیم بود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        79 - بررسی کمی و کیفی مجلات الکترونیکی رایگان انگلیسی زبان کشاورزی، فنی و مهندسی و هنر و معماری
        فرشید دانش علیرضا اسفندیاری مقدم ابوالفضل طاهری مرضیه سعیدی‏زاده
        هدف: هدف این مقاله تعیین معتبرترین مجلات انگلیسی زبان الکترونیکی رایگان حوزه های کشاورزی، فنی و مهندسی و هنر معماری در سال 2013 موجود در پایگاه دوج می باشد. روش: پس از شناسایی مجلات الکترونیکی انگلیسی زبان رایگان در حوزه های کشاورزی، فنی و مهندسی و هنر معماری از پایگاه أکثر
        هدف: هدف این مقاله تعیین معتبرترین مجلات انگلیسی زبان الکترونیکی رایگان حوزه های کشاورزی، فنی و مهندسی و هنر معماری در سال 2013 موجود در پایگاه دوج می باشد. روش: پس از شناسایی مجلات الکترونیکی انگلیسی زبان رایگان در حوزه های کشاورزی، فنی و مهندسی و هنر معماری از پایگاه راهنمای مجلات الکترونیکی دوج، با استفاده از سیاهه وارسی و با رویکرد کیفی تمامی 1141 مجله این حوزه مورد بررسی قرار گرفت. در بخش دیگر با استفاده از روش وب سنجی و با رویکردکمی، نشانی های اینترنتی 819 مجله منتخب به منظور تعیین پیوندهای دریافتی از طریق سایت "Majestic SEO" بررسی گردید و عامل تأثیرگذار تجدید‌نظرشده وبی آنها محاسبه شد. با توجه به تعداد بالای مجلات الکترونیکی رایگان انگلیسی زبان، تنها 10 مجله بر تر در هر حوزه معرفی می گردند. یافته‌ها: برخی از یافته های پژوهش گویای این امر است که 77/71 درصد از مجلات الکترونیکی در حوزه های کشاورزی، فنی و مهندسی و هنر معماری از دیدگاه معیار های کیفی از وضعیت مطلوبی برخوردارند. پرپیوندترین مجله در حوزه کشاورزی عبارت است از: "Nutrition Journal"، در حوزه فنی و مهندسی: "The International Arab Journal of Information Technology"، همچنین، در حوزه هنر و معماری عبارت است از: "International Journal of Design". رتبه‌بندی مجلات بر اساس عامل تأثیرگذار تجدیدنظرشده وبی نیز نشان داد که مجله "EFSA Journal " در حوزه کشاورزی؛ مجله "International Journal of Communications, Network and System Sciences" در حوزه فنی و مهندسی؛ و مجله"The Irish Journal of Gothic and Horror Studies" در حوزه هنر و معماری؛ برترین مجلات می باشند. همچنین، نتایج نشان داد که بین میزان پیوندهای دریافتی و عامل تأثیرگذار تجدید‌نظرشده وبی رابطه مثبت ومعنی داری وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش می‌تواند پژوهشگران و مسئولان پژوهشی دانشگاه‌های کشور را در راستای شناسایی مجلات معتبر الکترونیکی رایگان حوزه های کشاورزی، فنی و مهندسی و هنر معماری یاری نماید. همچنین، کتابخانه ها با مدیریت مجلات الکترونیکی رایگان می توانند در وقت و هزینه کاربران صرفه جویی نمایند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        80 - پرستشگاه‌های عیلامی بر اساس کتیبه‌های شیلهک-اینشوشینک
        میلاد جهانگیرفر فرزانه گشتاسب
        با آنکه منابع دست‌اول در ارتباط با دین عیلام باستان بسیار اندک است، ولی می توان از آثار معماری باقی مانده و در نوشته های عیلامی، و نیز نوشته های بین ‌النهرینی دربارۀ عیلامیان، اطلاعات جالبی به دست آورد. یکی از بزرگ ترین گروه نوشته های برجای مانده، متعلق به شیلهک-اینشوشی أکثر
        با آنکه منابع دست‌اول در ارتباط با دین عیلام باستان بسیار اندک است، ولی می توان از آثار معماری باقی مانده و در نوشته های عیلامی، و نیز نوشته های بین ‌النهرینی دربارۀ عیلامیان، اطلاعات جالبی به دست آورد. یکی از بزرگ ترین گروه نوشته های برجای مانده، متعلق به شیلهک-اینشوشینک (1120-1150 پ.م.) از شاهان عیلامی میانه و سومین پادشاه سلسلۀ شوتروکی، است. این پادشاه در کتیبه های خود به خدایان گوناگون و پرستشگاه های متعدد اشاره می کند. بیشترین پرستشگاه های مذکور در کتیبه های وی، توسط شاهان پیشین ساخته شده بودند و چون در حال تخریب بودند وی آنها را بازسازی کرده است. آنچه در این نوشتار بررسی می شود، پرستشگاه های عیلامی بر اساس کتیبه های شیلهک-اینشوشینک است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        81 - بررسی چگونگی تأثیرپذیری روند انتخاب جایزه جهانی معماری پایدار مبتنی بر شاخص های اصلی پایداری
        مریم فرهادیان سینا رزاقی اصل کاوه شکوهی
        10.22034/jest.2018.23081.3219
        زمینه و هدف:جایزه جهانی معماری پایدار بزرگ‌ترین جایزه موردقبول جامعه جهانی درزمینه ی پایداری در معماری است که هرساله به پنج معمار مطرح در این زمینه داده می‌شود و نشان از ایده‌های فکری برتر در این عرصه می‌باشد. ازآنجایی‌که آشنایی با شاخصه های بین المللی پایداری در معماری أکثر
        زمینه و هدف:جایزه جهانی معماری پایدار بزرگ‌ترین جایزه موردقبول جامعه جهانی درزمینه ی پایداری در معماری است که هرساله به پنج معمار مطرح در این زمینه داده می‌شود و نشان از ایده‌های فکری برتر در این عرصه می‌باشد. ازآنجایی‌که آشنایی با شاخصه های بین المللی پایداری در معماری و روند تحول آن‌ها در آثار معماری می‌تواند جهت گیری های اصلی درزمینهمعماری پایدار را آشکار کنددر پژوهش حاضر باهدف شناخت این موضوع، سه مشخصه معماری پایدار به‌عنوان اهداف اصلی معماری پایدار درروند اهدای بزرگ‌ترین جایزه جهانی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. روش بررسی: در این مقاله ابتدا با روش تحلیل زمینه‌ای، وجود و عدم وجود هر سه مشخصه موردقبول معماری پایدار در روند اهدای جوایز از سال 2007 تا سال 2016 بررسی شده است و در ادامه رویکرد جهانی نسبت به هر یک از سه مشخصه تحلیل شدند. نهایتا با بررسی نمودار رگرسیون ، روند جهت‌گیری‌های در آینده به‌صورت تقریبی پیش‌بینی شده است. بحث و نتایج:نتایج حاصل از وجود هر سه مشخصه در انتخاب جوایز برتر در این زمینه، تغییر جهت به سمت انتخاب پروژه هایی با هر سه ویژگی معماری پایدار را از سال 2011 تا اکنون نشان داده است و همچنین در تحلیل نمودار رگرسیون پراکندگی، از یک سو روند رو به افزایش توجه به‌ چرخه حیات و صرفه جویی در مصرف منابع در انتخاب پروژه های برتر شناسایی شد و از سویی دیگر روند رو به کاهش توجه به طراحی بر اساس نیازهای انسانی مشخص شد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        82 - بررسی اصول طراحی ساختمان های مسکونی در اقلیم معتدل و مرطوب با رویکرد تهویه طبیعی (نمونه موردی: تحلیل بازشو شبیه سازی شده در بنای مسکونی در شهر آمل)
        رضا رهسپار منفرد سعید کاردار ایرج شهروز تهرانی
        10.22034/jest.2021.40167.4482
        زمینه و هدف: عدم توجه به ویژگی های اقلیمی مناطق مختلف و نبود شناخت کافی از اصول طراحی مناسب جهت استفاده بهینه از پتانسیل محیط طبیعی، منجر به هدر رفت انرژی و ایجاد هزینه های بالا در زمینه های مختلف می شود. بر همین اساس به دلیل رطوبت زیاد در آمل و هزینه زیاد جهت تهویه و ک أکثر
        زمینه و هدف: عدم توجه به ویژگی های اقلیمی مناطق مختلف و نبود شناخت کافی از اصول طراحی مناسب جهت استفاده بهینه از پتانسیل محیط طبیعی، منجر به هدر رفت انرژی و ایجاد هزینه های بالا در زمینه های مختلف می شود. بر همین اساس به دلیل رطوبت زیاد در آمل و هزینه زیاد جهت تهویه و کاهش رطوبت در فصل تابستان ، هدف اصلی این پژوهش ، بررسی و تحلیل بازشوی شبیه سازی شده در بنای مسکونی با رویکرد بهره گیری از تهویه طبیعی می باشد. روش بررسی: درگام نخست با مرور متون موضوع به شناخت مفاهیم و اصول طراحی بنای مسکونی در حوزه انرژی پرداخته شد و سپس با تهیه فایل اطلاعات اقلیمی آمل از سایت سازمان هواشناسی برای نرم افزارClimate Consultant ، مولفه های طراحی ارائه گردید. در ادامه مولفه ها به وسیلهExpert choice بر مبنای تکنیک AHP مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و با محاسبه وزن مولفه ها به تصمیم گیری نهایی در انتخاب مهم ترین مولفه منجر گردید. در نهایت با شبیه سازی ساختمان در نرم افزار Flow Design به بررسی تاثیر تهویه طبیعی در ساختمان های مسکونی با سقف شیبدار پرداخته شد. یافته ها: 7 مولفه به عنوان اصول طراحی و جداول تفسیر اقلیم از نرم افزار Climate Consultant استخراج شد. با روش تحلیل سلسله مراتبی AHP مولفه تهویه طبیعی با وزن 399/0 به عنوان اصلی ترین مولفه سامانه خورشیدی ایستا در این پژوهش به دست آمد. بحث و نتیجه گیری: یک الگوی ایجاد تهویه طبیعی در ساختمانی با ابعاد مشخص و دارای سقف شیبدار در اقلیم آمل طراحی شد. با تغییر جانمایی دو بازشویی به ابعاد 1 متر مربع بر روی دو دیواری با ارتفاع 7/2 متری روبروی هم در دو ارتفاع 1 و 7/1 متری از کف ساختمان 4 حالت گردش هوا با در نظر گرفتن سرعت باد منطقه در نرم افزارFlow Design شبیه سازی شد . در این شبیه سازی با قرار گیری در تونل باد عمود به دو دیوار ، می توان بیان کرد که بهترین راندمان تهویه طبیعی از بین 4 حالت ارائه شده، دو بازشوی زیر سقف سازه ای در ارتفاع 7/1 متری با بیشترین ضریب مکش باد به میزان 19/1 می باشد که باعث گردش طبیعی هوا به صورت معقول در بنای مسکونی شبیه سازی شده می گردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        83 - مطالعه‌ی تطبیقی معماری مساجد معاصر تبریز، بر پایه‌ معیارهای طراحیِ منتج از مفاهیم دینی
        بهناز منتظر جمال الدین سهیلی
        10.22034/jest.2021.44912.4706
        زمینه و هدف: در طی تاریخ، مساجد همواره ابعاد مختلفی از کالبد، کارکرد و معنا را به خود اختصاص داده‌اند. این 3 پارامتر، همچون لایه‌هایی بر روی یکدیگر قرارگرفته‌اند که فقدان هریک، می‌تواند بر کاراییِ مساجد معاصر، نسبت به کاراییِ الگوهای کهن، لطمه واردکند. در این راستا، پژو أکثر
        زمینه و هدف: در طی تاریخ، مساجد همواره ابعاد مختلفی از کالبد، کارکرد و معنا را به خود اختصاص داده‌اند. این 3 پارامتر، همچون لایه‌هایی بر روی یکدیگر قرارگرفته‌اند که فقدان هریک، می‌تواند بر کاراییِ مساجد معاصر، نسبت به کاراییِ الگوهای کهن، لطمه واردکند. در این راستا، پژوهش حاضر به بررسی و ارزیابی تطبیقی نمونه‌های معاصر، در راستای مدل مفهومی پژوهش، مبنی بر معیارهای تأثیرگذار بر الگوهای طراحی معماری به‌واسطه‌ی مفاهیم دینی در مساجد پرداخته است. روش بررسی: به منظور استخراج مولفه های معماری منتج از مفاهیم دینی، از روش گردآوری اطلاعات به صورت مطالعات کتابخانه ای و اسنادی با روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بهره گرفته شده است؛ تا بدین ترتیب، ارتباط مفاهیم دینی با پارامترهای معماریِ مؤثر در هر 3 بُعد مشخص گردد. در گام دوم، پس از تدوین مدل مفهومی پژوهش، به ارزیابی میدانی (سال 97) و امتیازبندیِ مؤلفه‌های معماری در جامعه نمونه (مساجد منتخب معاصر تبریز) که به کمک نمونه گیری هدف دار توسط متخصصان و خبرگان این حوزه انتخاب شده ، پرداخته شده است. یافته ها: مولفه های طراحی معماری مساجد در راستای مفاهیم دینی را می توان در 3 حیطه ی مولفه های کارکردی (ورودی شاخص، همجواری، مکان یابی و طراحی فضاهای مختلف)، مولفه های معنایی (خوانایی، تعلق به مکان و سلسله مراتب) و مولفه های کالبدی (جهت، توجه به نور و طراحی مناسب محراب، گنبد، مناره و صحن) طبقه بندی نمود. بحث و نتیجه گیری: با ارزیابی میزان تاثیرپذیری مساجد معاصر تبریز در هر یک از سه بُعد، می توان دریافت که به زیرمولفه وجودِ "فضاهای مختلف" در بُعد کارکردی، زیرمولفه "تعلق به مکان" در بُعد معنایی و زیرمولفه "نور" در بُعد کالبدی بیشترین توجه شده است. همچنین نتایج نشان می‌دهد که معماری مساجد معاصر تبریز، از بُعد معناییِ الگوها، نسبت به 2 بُعد دیگر، بیشترین تبعیت را داشته‌اند. همچنین مسجد امام رضا(ع) دارای بیشترین تطابق با الگوها از منظر الگوهای طراحی معماریِ مبتنی بر مفاهیم دینی می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        84 - تکتونیک در معماری: بررسی ماهیت دوگانه روابط تکتونیک در آثاری از معماری معاصر ایران
        پریا پورمحمدی فرشاد مفاخر اصغر ساعد سمیعی مهرداد متین
        10.30495/jest.2021.46645.4786
        زمینه و هدف: نمایان کردن مفهوم یگانگی از سوی هنرمند به سایرین، نیاز به فراهم آوردن تعریفی برای معماری دارد که شاخص های کالبدی و ساختاری و ابزارمندی های زیبایی شناسانه آن را در چارچوبی معنوی بیاورد. این نوع نگرش منطبق بر مفهوم تکتونیک است. تکتونیک در معماری دو تفسیر اصلی أکثر
        زمینه و هدف: نمایان کردن مفهوم یگانگی از سوی هنرمند به سایرین، نیاز به فراهم آوردن تعریفی برای معماری دارد که شاخص های کالبدی و ساختاری و ابزارمندی های زیبایی شناسانه آن را در چارچوبی معنوی بیاورد. این نوع نگرش منطبق بر مفهوم تکتونیک است. تکتونیک در معماری دو تفسیر اصلی دارد: نظریه ساختار داخلی اثر هنری و تشکیل و پیوند عناصر فرم، برای دستیابی به یک هارمونی. در این مقاله دو هدف مدنظر می‌باشد؛ اصول و معیارهای وحدت و یگانگی اثر معماری در جهت بررسی انطباق فرم هسته‌ای و هنری و دوم، ارزیابی چهار نمونه از آثار فاخر معماری معاصرکشور بر اساس این معیارها در جهت مشخص شدن میزان انطباق فرم هسته‌ای و هنری آن‌ها.روش بررسی:راهبرد اصلی تحقیق بر اساس هدف از نوع کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی تحلیلی است. از تکنیک تحلیل سلسه‌مراتبی AHP جهت ارزیابی انطباق فرم هسته ای و فرم هنریِ نمونه ها بر اساس معیارها و هدف استفاده گردید.یافته ها: نتایج نشان داد انطباق فرم هنری و فرم هسته ای در بنای مجلس سنا (مجلس شورای اسلامی) نسبت به سه اثر دیگر (بنای آزادی،موزه هنرهای معاصر و تئاتر شهر) بیشتر و در نتیجه بنای یاد شده در انطباق جنبه های فنی-تکنیکی و جلوه های مفهومی-معنایی موفق تر است.بحث و نتیجه گیری: نتیجه گیری این تحقیق، مباحثات معماری را به این سو تشویق می کند که به دنبال آن باشند که از بیان تکتونیک به عنوان ابزاری برای همسازی و یکپارچگی موضوعات زیبایی شناسانه و فن آورانه، در فرایند طراحی آثار معاصر استفاده کنند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        85 - واکاوی تحلیلی-قیاسی آثار معماری ارگانیک در ایران (دورة پهلوی دوم)
        آلاله سامیر مریم چشمه قصابانی حسین کریم آبادی
        زمینه و هدف: سبک ارگانیک، به تأثیر از جنبش‌های آزادی‌خواهانة برگرفته از مدرنیسم، شکل گرفت که برای بیان آزادی‌خواهی در شخصیت معمارانة خویش، ویژگی‌ها و اصولی مانند طبیعت به عنوان الگو، فردگرایی و ملی‌گرایی را تعریف نمود. با وجود مطرح بودن این سبک تا به امروز، هنوز شناخت ج أکثر
        زمینه و هدف: سبک ارگانیک، به تأثیر از جنبش‌های آزادی‌خواهانة برگرفته از مدرنیسم، شکل گرفت که برای بیان آزادی‌خواهی در شخصیت معمارانة خویش، ویژگی‌ها و اصولی مانند طبیعت به عنوان الگو، فردگرایی و ملی‌گرایی را تعریف نمود. با وجود مطرح بودن این سبک تا به امروز، هنوز شناخت جامعی از آن در معماری معاصر ایران صورت نگرفته، لذا، در این پژوهش به تحلیل آثار معماری این سبک، در دورة -پهلوی دوم- پرداخته می‌شود تا بدینوسیله، ویژگی‌های مشترک آ‌ن‌ها تبیین گردند. روش بررسی: پژوهش تاریخی حاضر، با رویکردی تحلیلی-تطبیقی، از استدلال استنتاجی و قیاسی بهره گرفته است. ابتدا، اصول معماری سبک ارگانیک، که از مطالعة تطبیقی شواهد مکتوب و اسناد موجود، به دست آمدند، به‌عنوان معیار سنجش تبیین شدند. سپس، فهرستی از آثار معماری ارگانیک در ایران تهیه گردید تا به شیوة نمونه‌گیری هدفمند، نمونه‌هایی جهت تحلیل انتخاب شوند. درنهایت نیز نمونه‌موردی‌های تحلیل‌شده، با اصول معماری ارگانیک، مورد قیاس قرار گرفتند. یافته‌ها: معماری ارگانیک در ایران، جهت طراحی بنا و منظر، با اهداف مختلفی به‌کار گرفته شده که در این میان، حفظ پتانسیل‌های محیط طبیعی و استفادة دوباره از آن با حداقل دخالت انسانی در راستای موضوع طراحی، مشترک هستند. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌دهند آثار معماری ارگانیک در ایران در دورۀ پهلوی دوم، هرکدام به تبع سبک ارگانیک، توانسته‌اند در عین تفاوت با یکدیگر به لحاظ معماران و نحوۀ طراحی، دارای مفاهیمی مشترک همچون تلفیق محیط مصنوع با محیط طبیعی باشند که از سبک ارگانیک سرچشمه‌گرفته‌ و در آثار مزبور ظهور یافته‌اند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        86 - سیستم های مناسب بازیافت آب جهت استفاده در معماری مسکونی ایران
        سحرالسادات لوح موسوی هوتن ایروانی محمد کوشافر
        10.30495/jest.2023.67400.5682
        زمینه و هدف : در این پژوهش به تفسیر و بررسی آب های خاکستری و تهیه اطلاعات از طریق کتابخانه ای پرداخته ایم. با توجه به شرایط بحرانی منابع آبی با مطالعه و بررسی انواع سیستم های تصفیه آب خاکستری با چهار متغیر: عوامل (اقتصادی،محیط زیست،کاربری مسکونی و میزان فضای مورد استفاد أکثر
        زمینه و هدف : در این پژوهش به تفسیر و بررسی آب های خاکستری و تهیه اطلاعات از طریق کتابخانه ای پرداخته ایم. با توجه به شرایط بحرانی منابع آبی با مطالعه و بررسی انواع سیستم های تصفیه آب خاکستری با چهار متغیر: عوامل (اقتصادی،محیط زیست،کاربری مسکونی و میزان فضای مورد استفاده) با روش آنتروپی و تاپسیس مورد سنجش قرار می گیرد. روش بررسی : روش تحقیق در این پژوهش از نوع پیمایشی بوده، داده ها از طریق کتابخانه ای ومیدانی جمع آوری شده باتحلیل آماری این نتیجه حاصل شد که بر اساس اولویت تصفیه اولیه فیزیکی با عدد 881/0رتبه اول،تصفیه بیولوژیک باعدد 483/0رتبه دوم و تصفیه ساده با عدد 305/0رتبه سوم راکسب کرده‌اند. یافته ها : برای تصفیه پساب خاکستری سه روش فیزیکی،شیمیایی و بیولوژیکی مورد بررسی قرار گرفته که از این میان ﺣﺪود 62 درﺻﺪآن مربوط به پساب خاکستری خانگی ﻣﯽ باشد. در این پژوهش تصفیه پساب خاکستری مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت با مطالعه مقایسه ای و تطبیق پذیری با معماری مسکونی در ایران بهترین گزینه کاربردی تعیین می گردد. بحث و نتیجه گیری : در این پژوهش با توجه به تحقیقات صورت گرفته و جمع آوری مطالب در خصوص تصفیه آب و بررسی انواع سیستم های تصفیه آب خاکستری با روش تحلیل آماری آنتروپی و تاپسیس نتایج حاصل گردید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        87 - آموزه هایی از طبیعت در طراحی معماری
        علی شرقی عبدالحمید قنبران
        امروزه علوم نظری بر شیوه های تحلیل علوم تجربی استوار است. در حقیقت، علوم برخاسته از قوانین طبیعت، همچون فیزیک، زیست شناسی و ... مبنای علوم و هنرهایی مانند معماری شده اند. بسیاری از معماران جدید، بخصوص پیروان دیدگاه هایی همچون آشوب و فراکتال، از علوم تجربی و طبیعی استنتا أکثر
        امروزه علوم نظری بر شیوه های تحلیل علوم تجربی استوار است. در حقیقت، علوم برخاسته از قوانین طبیعت، همچون فیزیک، زیست شناسی و ... مبنای علوم و هنرهایی مانند معماری شده اند. بسیاری از معماران جدید، بخصوص پیروان دیدگاه هایی همچون آشوب و فراکتال، از علوم تجربی و طبیعی استنتاج معماری می کنند، لذا باید واسطه هایی پیدا کرد تا جزئیات علوم تجربی را کلی کنند و کلیات را در جزئیات معماری بیاورند. برای یافتن این واسطه ها باید سیر از جزء به کل و ازکلیات به جزئیات در معماری انجام شود. نتایج طبیعت نباید مستقیما در معماری طرح شود، بلکه در معماری باید به برداشت هایی کلی از علوم و قوانین طبیعت ارجاع کرد. فرایند از جزء به کل و از کل به جزء در خلق معماری، اگر با اصول بر گرفته از آموزه های طبیعت توام باشد، نتایج پایداری را در محصولات معماری به وجود خواهد آورد که در این مقاله به پژوهش در باب آن ها پرداخته شده است. شناخت دیدگاه های دینی، عرفانی، فلسفی و کاربردی نسبت به طبیعت مبتدای تحقیق در این مقاله است و با جستجوی رازها و اصول ماندگاری پدیده های طبیعت، سعی در عرضه ی اصول ماندگار آن که منجر به پایداری در تولیدات معماری می گردد، شده است تا این مهم حتی الامکان به آموزش پایدار در معماری منتج گردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        88 - جایگاه فضای بینابین در سازماندهی فضایی عناصر معماری و شهری در ایران مطالعه موردی: شهر تبریز در دورۀ قاجار
        لیدا بلیلان اصل داریوش ستارزاده
        مقدمه: مطالعه سازماندهی فضایی عناصر معماری و شهریِ بافت های تاریخی اغلب شهرهای قدیمی حکایت از نظم بسیار دقیق و حساب شده ای می نماید. نظمی که در طی سالیان و بر اساس تجارب در زمینه های مختلف حاصل شده و نشان دهنده این مطلب است که بافت تاریخی در ذات خود از هماهنگی برخوردار أکثر
        مقدمه: مطالعه سازماندهی فضایی عناصر معماری و شهریِ بافت های تاریخی اغلب شهرهای قدیمی حکایت از نظم بسیار دقیق و حساب شده ای می نماید. نظمی که در طی سالیان و بر اساس تجارب در زمینه های مختلف حاصل شده و نشان دهنده این مطلب است که بافت تاریخی در ذات خود از هماهنگی برخوردار بوده و عناصر تشکیل دهنده آن هم پیوند و مکمل یکدیگر می باشند. روش کار: نیل به هدف از طریق تحلیل محتوی متون با رویکردی پدیدارشناسانه و روش تحلیل تاریخی صورت پذیرفته است. بحث و نتیجه گیری: بنا بر ادعای این مقاله در محدوده های تاریخی شهرهای سنتی ایران بین عناصر مختلف، فضاهای رابطی وجود داشته اند که از جمله عوامل مهم تأثیر گذار بر سازماندهی فضایی مجموعه های معماری و شهری در گذشته، و به عبارتی عامل مهم پیوند فضایی عناصر به یکدیگر با هویتی واحد محسوب می شده اند. بنابراین هدف این مقاله شناسایی و تعیین نقش فضاهای رابط و به عبارت دیگر فضاهای بینابین، در سازماندهی و پیوند فضایی عناصر معماری و شهریِ شهر تبریز می باشد. بر اساس تحقیقات انجام شده، فضای بینابین دربافت تاریخی تبریز به دلیل ویژگی پویایی و انعطاف پذیری بالای خود همچون غشاء سلول وظیفه دریافت، تفسیر، تغییر، تبدیل و تحول داده ها را داشته است. در حرکتی چرخشی، فضای بینابین با بهره گیری از مبانی و اصولِ حاکم بر روابط فضایی، بر چگونگی سازماندهی فضایی مجموعه ها در تبریزِ قاجاری مؤثر بوده و در ادامه مجموعه های سازماندهی شده از طریق ویژگی های فضایی شان، در توسعه و تکامل فضاهای بینابینی تأثیر گذار شده اند. این نتیجه بر جامعیت مفهوم فضای بینابین در مقیاس های متعدد شهری و معماری تبریزِ قاجاری بطور همزمان کمک نموده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        89 - ارزیابی معماری ایرانی و تعاملات اجتماعی در فضاهای فرهنگی
        سپیده  کمائی دکتر احمد رضا کابلی
        میزان موفقیت فضاهای فرهنگی همواره در گرو حضور انسان و بهره گیری از همچنین فضاهایی بوده است. وجود فضاهای فرهنگی علاوه بر احیای فرهنگ و هنر، در پی افزایش تعاملات اجتماعی و همبستگی انسانی بوده است. یکی از اصلی ترین دیدگاه های معماری ایرانی توجه به بعد اجتماعی انسان و نیاز أکثر
        میزان موفقیت فضاهای فرهنگی همواره در گرو حضور انسان و بهره گیری از همچنین فضاهایی بوده است. وجود فضاهای فرهنگی علاوه بر احیای فرهنگ و هنر، در پی افزایش تعاملات اجتماعی و همبستگی انسانی بوده است. یکی از اصلی ترین دیدگاه های معماری ایرانی توجه به بعد اجتماعی انسان و نیاز او به حضور در اجتماع است. در این مقاله سعی شده است بر اساس مطالعات کتابخانه¬ای و میدانی و تحلیل محتوایی پیرامون مبانی نظری پژوهش، به بررسی و ارزیابی تاثیر شاخص های معماری ایرانی و ویژگی های منحصر به فرد آن بر روی تعاملات اجتماعی انسانها در فضاهای فرهنگی پرداخته شود و فرض شده است فضاهای فرهنگی بستری متشکل از فعالیتها و روابط اجتماعی و انسانی است و در پایان پس از تحلیل های صورت گرفته مشخص گردید هویت معماری ایرانی و عناصر تشکیل دهنده آن منطبق با نیازهای هویتی انسان و هویت اجتماعی اوست و همواره توجه به این شاخص ها و عناصر موجب دعوت او به برقراری ارتباط و تمایل به مشارکت در تعاملات اجتماعی است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        90 - اثر معماری بیوفیلیک در ارتقا کیفیت محیطی مجتمع های مسکونی ( مطالعه موردی: مجتمع مسکونی آسمان تبریز)
        احمد میرزامحمدی یاسمن دوزدوزانی
        هدف و زمینه: وجود طبیعت و گیاهان عاملی موثر در سلامت جسمی و روانی انسان است که با از بین بردن آنها، کاهش مشکلات امروزی انسان دشوار خواهد بود. تلاش های معماری آن برای بهبود کیفیت زندگی انسان در فضاهای مسکونی در حال انجام است. رابطه انسان با محیط خود تابعی از سیستم های حس أکثر
        هدف و زمینه: وجود طبیعت و گیاهان عاملی موثر در سلامت جسمی و روانی انسان است که با از بین بردن آنها، کاهش مشکلات امروزی انسان دشوار خواهد بود. تلاش های معماری آن برای بهبود کیفیت زندگی انسان در فضاهای مسکونی در حال انجام است. رابطه انسان با محیط خود تابعی از سیستم های حسی متعدد وی است و امروزه تصویر ناخودآگاه فرد از خود با واکنش های اجزا و قسمت های حواس در یک محیط بزرگ ساخته شده شکل می گیرد. هدف از این مطالعه دستیابی به فضای معماری مطلوب و ارائه راه حل با بررسی عوامل کیفیت زندگی انسان در فضای مسکونی است. علاقه به شرایط اقلیمی یکی از زیر گروه های اصلی معماری زیستی است. روش بررسی: روش تحقیق حاضر توصیفی و تحلیلی و از نظر هدف کاربردی می باشد. جامعه آماری تحقیق ساکنان برج آسمان تبریز و حجم نمونه با فرمول کوکران برابر 355 نفر بدست آمد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده از نرم افزار SPSS استفاده شده است. در راستای بررسی میزان تأثیر اصول معماری بیوفیلیک بر طراحی مسکن در برج آسمان تبریز از ضریب همبستگی رگرسیون استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان داد که بیشترین اثرگذاری معماری بیوفیلیک بر ارتقا کیفیت محیطی مجتمع های مسکونی بصورت مستقیم و غیر مستقیم مربوط به شاخص چشم انداز با اثر مستقیم 732/0 و اثر غیر مستقیم 413/0 می باشد. کمترین اثرگذاری به‌صورت مستقیم و غیر مستقیم مربوط به شاخص جاذبه با اثر مستقیم 333/0 و اثر غیر مستقیم 026/0 می‌باشد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصله از این تحقیق نتیجه گرفته می شود که معماری بیوفیلیک در ارتقا کیفیت محیطی مجتمع های مسکونی اثر گذار و موثر می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        91 - سنجش رضایت ساکنان از کیفیت معماری مسکن مهر شهر جدید سهند با توجه به شاخص های معماری پایدار
        حامد پویافر حسن ستاری ساربانقلی حسن ابراهیمی اصل شبنم اکبری نامدار
        زمینه و هدف: سنجش رضایتمندی سکونتی به عنوان یکی از شاخصهای کیفیت محیط سکونتی و از مباحث اصلی و مورد توجه پژوهشگران در مطالعات معماری و شهرسازی است است. هدف این تحقیق بررسی و ارزیابی رضایت ساکنان مسکن مهر از لحاظ کیفیت معماری با توجه به شاخص های معماری پایدار که منجر به أکثر
        زمینه و هدف: سنجش رضایتمندی سکونتی به عنوان یکی از شاخصهای کیفیت محیط سکونتی و از مباحث اصلی و مورد توجه پژوهشگران در مطالعات معماری و شهرسازی است است. هدف این تحقیق بررسی و ارزیابی رضایت ساکنان مسکن مهر از لحاظ کیفیت معماری با توجه به شاخص های معماری پایدار که منجر به پایداری و رضایت ساکنان مسکن مهر می شود. روش کار: روش تحقیق حاضر بصورت توصیفی- تحلیلی و گردآوری داده ها بصورت مطالعات پیمایشی و کتابخانه ای انجام شد. جامعه آماری تحقیق نیز شامل ساکنان مسکن مهر سهند که برابر 25394 هستند که با روش نمونه گیری کوکران 378 نفر به عنوان نمونه جهت توزیع پرسشنامه انتخاب شدند. برای روایی سوالات از روایی صوری و برای پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شد. برای تحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری با نرم افزار Spss و Amos استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بر اساس تحلیل عاملی مرتبۀ دوم بارهای عاملی تمام عوامل کیفیت معماری پایدار بر روی میزان رضایت ساکنین مسکن مهر بزرگتر از 4/0 بوده و در سطح احتمال 99% باهم معنی دار هستند. نتایج تحقیق نشان داد بیشترین تأثیرات مربوط به عوامل کالبدی-عملکردی بوده با بار عاملی (75/0) و بعد آن به ترتیب عوامل اجتماعی-معنایی با بار عاملی(69/0) کیفیت ساختاری-فضایی با بار عاملی(61/0) و کیفیت محیطی با بار عاملی (55/0) قرار دارند. بحث و نتیجه گیری: در نهایت نتیجه گرفته می‌شود که در میزان رضایت ساکنان از مسکن مهر شهر سهند چهار عامل کیفیت معماری به لحاظ شاخص های معماری پایدار اثرگذار بوده‌اند و رابطه مستقیم و معنی داری باهم دارند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        92 - ارائه مدل عوامل كليدي موفقيت در استقرار مديريت زنجيره تأمين سبز منطبق با محیط زیست در صنعت ساخت و ساز ايران
        سعید عظمتی کیمیا جمشیدزاده
        زمینه و هدف: بهره¬برداری از نور طبیعی در روز به عنوان وسیله¬ای مناسب برای کاهش نورپردازی مصنوعی در ساختمان¬های غیرمسکونی شناخته شده است. معماری سنتی ایرانی، یکی از سمبل¬های معماری پایدار است که به بهینه سازی مصرف انرژی، هم از لحاظ پایین بودن قیمت اولیه و هم به لحاظ پایی أکثر
        زمینه و هدف: بهره¬برداری از نور طبیعی در روز به عنوان وسیله¬ای مناسب برای کاهش نورپردازی مصنوعی در ساختمان¬های غیرمسکونی شناخته شده است. معماری سنتی ایرانی، یکی از سمبل¬های معماری پایدار است که به بهینه سازی مصرف انرژی، هم از لحاظ پایین بودن قیمت اولیه و هم به لحاظ پایین بودن قیمت جاری و کارکردی بنا، پاسخگو بوده است. ﺷﺮاﻳﻂ آب و ﻫﻮاﻳﻰ و ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ در ﻃﺮاﺣﻰ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫاﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﻓﻀﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي راﺣﺘﻰ اﻧﺴﺎن اراﺋﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ. در این پژوهش هدف اصلی تأثیر عمق ایوان، ابعاد بازشوها و تاثیر سلول فتوولتاییک در میزان روشنایی طبیعی در کلاس درس است. روش بررسی: در ابتدا برای بررسی میزان تابش سالیانه شهر رشت از نرم افزار Climate Consultant استفاده شد. با کمک این نرم افزار و بااستفاده از داده های آب و هوایی شهر رشت، نمودار تابش سالیانه این شهر بررسی و در ادامه بر پایه مشخصات ساختمان شامل؛ ساختار فیزیکی، کاربران و همچنین داد¬ه¬های آب وهوایی سالانه ساعت به ساعت، محل استقرار ساختمان با در نظر گرفتن تمام شرایط، به¬ویژه صحت و اعتبار نتایج حاصل از الگوریتم های محاسباتی، دو نرم افزار Builder Design و DIALux برای شبیه¬سازی انتخاب شد. یافته ها: طبق بررسی ها دامنه حداکثری نور مورد نیاز در کلاس های درس بین ٢١٥٠-١٦١٤ لوکس است در حالی که نور دریافتی ساختمان مورد بررسی بیشتر از بازه حداکثری می باشد. بحث و نتیجه گیری: خروجی های نرم¬افزار نشان می¬دهد حضور یک ایوان با عمقی کم می¬تواند در ایجاد فیلتری برای جلوگیری از ورود شدت زیاد نور و ایجاد خیرگی در فضا بسیار موثر باشد. درصورتی که کلاس¬های کنونی به میزان قابل توجهی منبع نور مصنوعی نیاز دارند. همچنین آنالیزها نشان میدهد در طبقه اول باتوجه به استفاده از سلول¬های فتوولتاییک، نور رسانی بیشتری را شاهد هستیم. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        93 - مطالعه تطبیقی رابطه انسان و معماری از منظر زیبایی‌شناسی در دوره‌های کلاسیک، مدرن و پست‌مدرن
        سمیه موسویان
        زمینه و هدف: ارتباط جدایی ناپذیر انسان و معماری در طول دوره‌های مختلف، چه به صورت ترسیم شباهت نسبی یا قیاس تشبیهی بین ساختار بدن انسان و معماری، چه به دلایل زیباشناسی و چه به دلایل نمادین، همواره مورد توجه بوده است. تلاش نگارنده بر آن است تا نوع ارتباط انسان و معماری را أکثر
        زمینه و هدف: ارتباط جدایی ناپذیر انسان و معماری در طول دوره‌های مختلف، چه به صورت ترسیم شباهت نسبی یا قیاس تشبیهی بین ساختار بدن انسان و معماری، چه به دلایل زیباشناسی و چه به دلایل نمادین، همواره مورد توجه بوده است. تلاش نگارنده بر آن است تا نوع ارتباط انسان و معماری را در دوره‌های کلاسیک، مدرن و پست‌مدرن بر مبنای شباهت ها و تفاوت های آن بررسی نماید. هدفی که دنبال می شود، مطالعه تطبیقی این ارتباط در دوره‌های مذکور، جهت رسیدن به شناخت شناسی رابطه انسان و معماری از منظر زیبایی‌شناسی است. پرسش اصلی این پژوهش بر آن است که معماری غرب با انسان به عنوان موضوعی زیبایی‌شناسانه در طول دوره‌های مختلف چگونه برخورد کرده است؟روش بررسی: این پژوهش از نوع کیفی به صورت توصیفی-تحلیلی است و جهت شناخت جایگاه انسان در زیبایی شناسی معماری دوره‌های مختلف با بهره گیری از ادبیات موضوعی، به روش تطبیقی، دیدگاهی تفسیری را در پیش می گیرد.یافته ها: یافته ها بیانگر آن است از شروع دوران کلاسیک تا مدرن، معنای ضمنی و نمادین زیبایی‌شناسی که برگرفته از کالبد انسانی بود به تدریج محو شده است.بحث و نتیجه گیری: رابطه معماری و انسان از منظر زیبایی‌شناسانه در دوره کلاسیک با تأکید بر بعد نمادین و دوره مدرن با تأکید بر بعد پراگماتیک، رویکردی کالبدانگارانه از طریق منطق ریاضیاتی بوده است؛ اما در دوره پست‌مدرن به رویکردی کالبد-ذهن انگارانه مبدل شده است؛ بدین معنی که در پست مدرنیسم بر حضور انسان از طریق فضای معماری تأکید گردیده و الگوی کالبد انسان به عنوان موضوعی زیبایی‌شناسانه (فرم و مضمون) در دوره های قبل، اکنون به بحث تجربه انسان از مکان مبدل شده است که از طریق ادراک کالبدی معماری امکانپذیر می باشد، که رویکردی زیبایی شناسانه را در خود حمل می کند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        94 - تبیین الگوهای بهینه معماری ساختمان های مسکونی از نقطه نظر انرژی (مطالعه موردی: منطقه 12 تهران)
        زهره عباس زاده مسعود حق لسان حسن ابراهیمی اصل
        زمینه و هدف: با توجه به افزایش روز افزون قیمت حامل‌های انرژی، میزان مصرف انرژی به یکی از چالش‌های اساسی تبدیل شده است. در این میان ساختمان‌ها مسکونی سهم قابل توجهی در مصرف انرژی دارند. در ایران، بخش ساختمان حدود 40 درصد از کل مصرف انرژی را به خود اختصاص می¬دهد یکی از پر أکثر
        زمینه و هدف: با توجه به افزایش روز افزون قیمت حامل‌های انرژی، میزان مصرف انرژی به یکی از چالش‌های اساسی تبدیل شده است. در این میان ساختمان‌ها مسکونی سهم قابل توجهی در مصرف انرژی دارند. در ایران، بخش ساختمان حدود 40 درصد از کل مصرف انرژی را به خود اختصاص می¬دهد یکی از پرمصرف¬ترین بخش¬های تقاضای انرژی بخش مسکونی است. لذا هدف این پژوهش تبیین الگوهای بهینه معماری ساختمان‌های مسکونی از نقطه نظر انرژی است. روش بررسی: روش تحقیق حاضر بصورت توصیفی ـ تحلیلی و پیمایشی است. با بررسی نمونه¬های طراحی ساختمان¬های متداول در منطقه 12 تهران و مدل‌سازی آنها به کمک نرم¬افزار "دیزاین¬بیلدر" میزان انرژی مورد نیاز برای گرمایش و سرمایش ساختمان و تأثیر فاکتورهای مختلف در مصرف انرژی ساختمان محاسبه گردید. یافته‌ها: نتایج بدست آمده بیانگر این است که با روش¬های ساده طراحی معماری داخلی و خارجی ساختمان‌های مسکونی می¬توان مصرف انرژی در مناطق مورد مطالعه را تا حدود 40 درصد کاهش داد و همچنین با تدوین معیارها و ضوابط معماری برای مناطق مختلف شهر تهران و نیز بکارگیری این ضوابط در طراحی آنها می¬توان به کاهش عمده¬ای در مصرف انرژی ساختمان¬ها و بهره¬وری انرژی دست یافت. بحث و نتیجه‌گیری: در نتیجه کاهش مصرف انرژی ساختمان¬ها با طراحی معماری سبب می¬شود که این شیوه از بهره¬وری انرژی در ساختمان¬ها، تناسب زیادی با شرایط اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی ساکنین این مناطق داشته باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        95 - بررسی سرانه و عوامل تاثیرگذاردردست یابی به فضای سبزمطلوب درشهرهای کوچک (مطالعه ‌موردی ‌شهر زیارتعلی)
        امید حیدری بهروز نارویی اسماعیل صالحی لعبت زبردست
        فضای سبز نقش مهمی درپایداری یک شهر دارد که درصورت توجه به استاندارد های زیست محیطی وپراکنش مناسب آن در ارتباط با فاکتور های مختلفی چون جمعیت، تراکم و مساحت، می تواند نقش مثبتی را بر بهبود کیفیت زندگی ایفا کند. از همین رو بررسی و تحلیل کاربری فضای سبز و تعیین سرانه آن با أکثر
        فضای سبز نقش مهمی درپایداری یک شهر دارد که درصورت توجه به استاندارد های زیست محیطی وپراکنش مناسب آن در ارتباط با فاکتور های مختلفی چون جمعیت، تراکم و مساحت، می تواند نقش مثبتی را بر بهبود کیفیت زندگی ایفا کند. از همین رو بررسی و تحلیل کاربری فضای سبز و تعیین سرانه آن با استفاده ازمدل معماری بهرام سلطانی و تخمین حجم نمونه با استفاده از مدل کوکران در یکی از گرم و خشک ترین شهرهای ایران و ارایه پیشنهاد های ایده آلی در راستای ایجاد تعادل درساختار کالبدی- اجتماعی شهر مورد مطالعه، به عنوان موضوع پژوهش حاضر می تواند حایز اهمیت باشد. این پژوهش از نوع کاربردی و براساس شیوه توصیفی _ تحلیلی نگاشته شده، که اقدام به جمع آوری اطلاعات اسنادی (کتابخانه ای) ومیدانی کرده که ابتدا با ایجاد مدل شاخص مشکلات فضای سبز شهری درقالب پنج شاخص وسپس شکستن این شاخص ها به چهارده مولفه، و امتیاز بندی این مولفه ها از 10-0 که نهایتا با استفاده ازتحلیل سلسله مراتبی، میزان درجه اهمیت هرکدام ازمولفه ها مشخص شد. همچنین 340پرسش نامه به طور تصادفی بین این تعداد شهروند توزیع شد. نتایج پژوهش روشن ساخت که وضعیت موجود فضای سبز، پراکنش و توزیع آن در منطقه از استاندارد های معمول در شهرهای کوچک به دور بوده و ساکنین آن را با مشکلاتی رو به رو کرده است. بیش ترین مشکل موجود درفضاهای سبزشهری کاستی درتجربه های متنوع بوده که میانگین 23/4 را به خود اختصاص داده و ازسویی محاسبات انجام شده نیزگویای کمبود مقدار فضای سبزی در حد 3/64977 متر مربع است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        96 - بررسی و مقایسه تجرید در شعر و معماری ایرانی اسلامی و عربی اسلامی (با تاکید بر دیدگاه سنت‌گرایان در باب هنر اسلامی)
        فروغ الهی نیما اتحادی
        10.30495/clq.2023.1959937.2431
        فلاسفه سنت‌گرا هنر اسلامی را هنری انتزاعی، رمزگونه و معنا‌دار معرفی کرده‌اند. بر این اساس، تجرید خالص به عنوان یکی از شاخصه‌های مهم هنرهای اسلامی که برگرفته از اولین منبع زیباشناختی تجرید در اسلام یعنی کتاب مقدس قرآن کریم و مبتنی بر رمز و معناگرایی است، جایگاه ویژه‌ای د أکثر
        فلاسفه سنت‌گرا هنر اسلامی را هنری انتزاعی، رمزگونه و معنا‌دار معرفی کرده‌اند. بر این اساس، تجرید خالص به عنوان یکی از شاخصه‌های مهم هنرهای اسلامی که برگرفته از اولین منبع زیباشناختی تجرید در اسلام یعنی کتاب مقدس قرآن کریم و مبتنی بر رمز و معناگرایی است، جایگاه ویژه‌ای در هنر معماری اسلامی ایران و جهان عرب دارد. اما این عنصر و شاخص مهم، در هنر شعر فارسی و عربی، که یکی از برجسته‌ترین و گسترده‌ترین هنرهایی است که در دوره اسلامی به هدف تجسیم و تجسید مفاهیم انتزاعی و ماورائی و مبتنی بر عقاید توحیدی و عرفانی این دو ملت، سروده‌ شده‌است، کمتر مورد توجه قرار گرفته‌است. بر این اساس در پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به تبیین ، بررسی و مقایسه عنصر تجرید در شعر و معماری عربی – اسلامی و ایرانی اسلامی با تاکید بر دیدگاه سنت‌گرایان پرداخته شده‌است. بررسی‌های صورت‌گرفته نشان می‌دهد که ظهور تصوف و عرفان در شعر و معماری این دو ملت نقطه اوج گرایش به تجرید خالص در این هنرها بوده‌است. در این راستا مفاهیمی همچون، وحدت وجود، تجلی، عشق، فنا و بقا در قالب اشکال هندسی، خطوط، رنگها و کلمات و عبارات و بواسطه ابزارهای هنری مشترکی همچون ایقاع، توازن، تکرار، رمز، تشبیه و .... در شعر و معماری عربی- اسلامی و ایرانی اسلامی انعکاس یافته، بطوریکه تقریبا هرآنچه در عالم عرفان اتفاق افتاده ،با زبانی تجریدی به عرصه این دو هنر ایرانی و عربی اسلامی راه یافته است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        97 - ارائه مدل معماری منابع انسانی با استفاده از رویکرد کیفی
        سید سعید میرپور
        هدف از پژوهش حاضر، ارائه مدل معماری منابع انسانی یود. پژوهش حاضر در دسته بندی پژوهش‌های کیفی قرار دارد. جامعه آماری، خبرگان حوزه منابع انسانی دانشگاهی و مدیران و معاونین و کارشناسان حوزه منابع انسانی بودند. نمونه گیری به صورت هدفمند نظری بود که تا اشباع نظری ادامه یافت. أکثر
        هدف از پژوهش حاضر، ارائه مدل معماری منابع انسانی یود. پژوهش حاضر در دسته بندی پژوهش‌های کیفی قرار دارد. جامعه آماری، خبرگان حوزه منابع انسانی دانشگاهی و مدیران و معاونین و کارشناسان حوزه منابع انسانی بودند. نمونه گیری به صورت هدفمند نظری بود که تا اشباع نظری ادامه یافت. حجم نمونه 19 نفر و ابزار مورد استفاده، مصاحبه به صورت نیمه ساختار یافته فردی و کانونی انجام شد. تجزیه و تحلیل مصاحبه‌ها بر اساس روش تحلیل محتوای کیفی انجام گرفت. جهت روایی و پایایی داده‌ها از روش سه سویه نگری استفاده شد. به استناد تجمیع آراء نظرات خبرگان دانشگاهی و مدیران و کارشناسان منابع انسانی و پس از پیاده سازی متن مصابه ها و تم گذاری و کدگذاری مربوطه، در مرحله اول، 27 کد اولیه باز و در مرحله بعدی کدهای محوری در 6 بعد معماری منابع انسانی به شرح عناصر پایه منابع انسانی، ویژگی‌های منابع انسانی، سیستم منابع انسانی، دستاوردهای منابع انسانی، فعالیت‌های عملکردی پیشرفته و فعالیت‌های نگهداشت منابع انسانی استخراج شد که بر اساس آن مدل معماری منابع انسانی طراحی گردید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        98 - ارزیابی بناهای بلندمرتبه مسکونی ایرانی از منظرمعماری الگوگرا در معماری و شهرسازی ایرانی – اسلامی
        فرهام مقدم راد منصور سپهری مقدم
        معماری ایرانی با ورود اسلام باورهای اعتقادی و اصولی را به ظهور رسانید که معماری ایرانی – اسلامی را در زمره معماری‌های الگوگرا جای داد. الگوهایی که در سیر تاریخی این معماری تکامل پیدا کردند و تبدیل به ویژگی‌های شاخص و بعضاً منحصر به فرد معماری ایرانی – اسلامی أکثر
        معماری ایرانی با ورود اسلام باورهای اعتقادی و اصولی را به ظهور رسانید که معماری ایرانی – اسلامی را در زمره معماری‌های الگوگرا جای داد. الگوهایی که در سیر تاریخی این معماری تکامل پیدا کردند و تبدیل به ویژگی‌های شاخص و بعضاً منحصر به فرد معماری ایرانی – اسلامی گشتند. معماری الگوگرای ایرانی – اسلامی در دهه‌های اخیر و در برخورد با معماری غربی مورد غفلت قرار گرفته و ارزش‌های برگرفته از هویت و فرهنگ ایرانی – اسلامی آن نادیده انگاشته شده‌اند. پارادایم پژوهش حاضر آزاد پژوهی و ترکیبی از شیوه‌های تحلیلی، استفاده از پرسشنامه، دلفی و آزمون همبستگی می‌باشد، به این منظور 40 نمونه ساختمان بلندمرتبه مسکونی ایرانی در معرض سنجش و ارزیابی‌(کمی با استفاده از طبق لیکرت) خبرگان از شاخص‌های برگزیده معماری ایرانی - اسلامی قرار می‌گیرند و نتایج به دست آمده توسط نرم‌افزار SPSS به منظور بررسی میزان همبستگی شاخص‌ها مورد تحلیل قرار می-گیرند. یافته‌های تحلیل همبستگی پیرسون نشان دهنده ارتباط معنادار مستقیم و رو به بالای معماری الگوگرا با معیارهای بینش نمادین، معماری مفهومی، سلسله مراتب فضایی، انطباق محیطی، انطباق فرهنگی، خوانایی، نشانه گرایی، مقبولیت عمومی و معماری ایرانی – اسلامی می‌باشد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می‌دهد که برای بازگشت به الگوهای ایرانی - اسلامی در طراحی ساختمان‌های بلندمرتبه مسکونی امروزی 2 گروه از شاخص‌ها که در قالب بحث اخلاق مداری‌(شاخص‌های ذهنی) و انسان محوری (شاخص‌های کالبدی) مطرح می‌شوند، بیش از سایر عوامل و شاخص‌ها بر مبنای الگوهای معماری ایرانی - اسلامی تأثیرگذار و مطلوب نظر هستند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        99 - بررسی تأثیر عناصر اقلیمی در معماری شهری: مطالعه موردی شهر جلفا
        مریم ادراکی رضا برنا ابراهیم فتاحی مسعود مهدوی
        هماهنگی ساختمان ها با شرایط اقلیمی از اهداف طراحی اقلیمی به شمار می رود. مساکن که از انسان در برابر سرما و گرما محافظت می‌نماید، پیوندبا اقلیم دارد. این پژوهش به بررسی تأثیر عناصر اقلیمی در معماری شهر جلفا پرداخته است. ، به منظور دستیابی به الگوی ساخت و ساز با هدف آسایش أکثر
        هماهنگی ساختمان ها با شرایط اقلیمی از اهداف طراحی اقلیمی به شمار می رود. مساکن که از انسان در برابر سرما و گرما محافظت می‌نماید، پیوندبا اقلیم دارد. این پژوهش به بررسی تأثیر عناصر اقلیمی در معماری شهر جلفا پرداخته است. ، به منظور دستیابی به الگوی ساخت و ساز با هدف آسایش حرارتی، به طراحی اقلیمی منطقه و اقلیم‌های مشابه و بررسی آسایش حرارتی فضای داخلی مساکن پرداخته شده است. این کار از طریق جمع‌آوری اطلاعات ازایستگاه‌های هواشناسی صورت گرفته است. پس از تعیین نوع اقلیم وضعیت زیست اقلیمی شهر جلفا بر اساس معیارهای دمای مؤثر، گیونی محاسبه شده است.جلفا به دلیل واقع شدن در یک موقعیت جغرافیایی خاص، از اقلیم نسبتاً سرد وخشکی برخوردار است. به طوری که دمای هوا در سردترین ماهبه 20- درجه می رسد و در گرم‌ترین ماه از 44 درجه فراتر می رود. لذا لزوم بررسی شرایط اقلیمی در رابطه با طراحی جهت استقرار ساختمان‌ها در فصول سرد سال با استفاده از داده های هواشناسی وضعیت زیست اقلیمی مورد بررسی قرار گرفت. داده‌ها بر پایه روش هایی تجربی نظیر ماهان، گیونی، پن واردن، الگی و تقویم نیاز اقلیمی مورد تحلیل قرار گرفته‌اند که از نتایج آن، ارائه راهکارهایی بر اساس بررسی وضعیت اقلیمی ماه‌های سال و چگونگی آسایش انسان با توجه به این شاخص ها بوده است که از جمله آن استقرار ساختمانها در جهت جنوب و جنوب غرب و جنوب شرق می باشد. نتایج نمودار آمبروترومیک و میزان دما و بارش نشان داد که جلفا در اقلیم سرد و خشک قرار گرفته است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        100 - تبیین ارتباط میان برداشت معمارانه و مؤلفه‌های فردی کاربر در کالبد فضاهای عمومی (مورد مطالعه: خیابان زند شیراز)
        مهشید معتمد مهرداد متین هادی کشمیری
        معماری فضاهای همگانی، جایگاهی برای یکپارچگی تنوع فرهنگی و حضور جریان‌های متفاوت اجتماعی است. در این فضاهای جمعی، امکان نوآوری و تکثر آراء هنری وجود دارد و از همین روی، فضاهای جمعی به نشانه‌ای از سلیقه‌ی رایج معماری در بستر خود بدل شده‌اند. این پژوهش درصدد آن است تا با د أکثر
        معماری فضاهای همگانی، جایگاهی برای یکپارچگی تنوع فرهنگی و حضور جریان‌های متفاوت اجتماعی است. در این فضاهای جمعی، امکان نوآوری و تکثر آراء هنری وجود دارد و از همین روی، فضاهای جمعی به نشانه‌ای از سلیقه‌ی رایج معماری در بستر خود بدل شده‌اند. این پژوهش درصدد آن است تا با دریافت داده‌های میدانی و تحلیل جامعه‌شناختی، روندی تکمیلی برای طراحی فضاهای خدمات همگانی تولید کرده و نگرش عمومی به حوزه‌ی تخصصی معماری را پایش نماید. در غالب پژوهش‌ها به نقش معماری بر رفتارهای انسانی پرداخته شده که از آن با نام روان‌شناسی محیط یاد می‌شود؛ اما نگرش به معماری به‌عنوان عادت‌واره و محصولی، که پس از گذشت زمان و حضور کاربر، دچار دگرگونی می‌شود و می‌تواند برآمده از رفتارهای جمعی دچار تغییر ماهیت (ادراکی/عینی) شود، موضوعی است که کمتر مورد بحث قرار گرفته است. حال این سؤال مطرح می‌شود که برداشت و ادراک معمارانه و مؤلفه‌های مؤثر در فهم فضای عمومی از دیدگاه کاربران از چه الگویی پیروی می‌کند؟ تدوین الگوی برداشت و ادراک عمومی از معماری، می‌تواند در زمان طراحی و در تولید روش‌های طراحی مبتنی بر حضور فعال کاربران، مؤثر واقع گردد. با توجه به مطالعه‌ی این پژوهش بر روی جامعه‌ی آماری ۱۲۰۰ نفری و پایش برداشت‌های افراد از موضوع معماری فضاهای همگانی، می‌توان گفت هویت‌های اجتماعی، در فضای ادراکی متفاوتی از موضوع معماری به سر می‌برند. شاخص‌های فردی و گروهی، خوانش‌های مختلفی از مسئله‌ی معماری دارند که گونه‌بندی آن‌ها، از منظر پارامترهای موجود در ساختمان، به الگویی برای طراحی فضاهای عمومی تبدیل می‌گردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        101 - تبیین تاثیر طراحی ساختمان بر کاهش انرژی نهفته در موقعیت جغرافیایی و اقلیمی بندرعباس
        آذر زینلی خراجی نیلوفر نیک قدم سید مجید مفیدی شمیرانی
        ساختمان‌های مسکونی مسئول بخش قابل توجهی از مصرف انرژی در سراسر جهان هستند. ساخت هر مصالح و کاربرد آن در اجرای ساختمان انرژی مصرف می‌کند. این انرژی مصرف شده همان انرژی نهفته است که در کشور ما کمتر به آن پرداخته می‌شود. هدف این تحقیق کاهش مصرف انرژی نهان در ساختمان در راس أکثر
        ساختمان‌های مسکونی مسئول بخش قابل توجهی از مصرف انرژی در سراسر جهان هستند. ساخت هر مصالح و کاربرد آن در اجرای ساختمان انرژی مصرف می‌کند. این انرژی مصرف شده همان انرژی نهفته است که در کشور ما کمتر به آن پرداخته می‌شود. هدف این تحقیق کاهش مصرف انرژی نهان در ساختمان در راستای حفظ محیط زیست وتغییرات اقلیمی می باشد. در این مقاله با استناد به پیشینه تحقیق به کاهش انرژی نهفته با راهکارهای طراحی معماری پرداخته خواهد شد. ابتدا با توجه به مبانی نظری تحقیق متغیرهای مستقل تاثیر گذار تبیین می شوند. سپس انرژی نهفته یک ساختمان دراقلیم گرم ومرطوب شهر بندر عباس پس از مدل سازی مولفه های تاثیر گذار در قالب متغیرهای مستقل، متناسب با نوع ساختمان وخروجی های مقدار مصالح در نرم افزار اکسل محاسبه می‌گردد. نتایج در این مقاله شامل دو بخش نتایج نظری که محصول بررسی متون است و نتایج تجربی که از محاسبات حاصل شده و تحلیل گردیده است. دستاوردهای این پژوهش نشان می‌دهد که انرژی نهفته هر متر مربع ساختمان نمونه در موقعیت جغرافیایی و اقلیمی بندرعباس در بخش معماری 1.9 مگا ژول در هر متر مربع است که با تغییر متغیرهای طراحی تا 18.5 مگا ژول در هر متر مربع قابل تغییر می‌باشد؛ همچنین بیشترین درصد انرژی نهفته مربوط به دیوارها و کف‌ها است. نتایج این تحقیق الزام محاسبات و توجه به راهکارهای کاهش انرژی نهفته را در اقلیم گرم و مرطوب (بندرعباس) که نیاز به مصرف انرژی بیشتر دارند را برای دست اندرکاران ساختمان تاکید می‌کند . تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        102 - جستاری تحلیلی در طیف سنجی و بررسی تطبیقی وجوه متفاوت برنامه ریزی معماری
        بابک فدوی انبیائی حسین ذبیحی حمید ماجدی
        مقاله حاضر ارائه بخشی از مطالعات و پژوهش تفصلیلی انجام شده ناظر بر شناسایی وجوه مختلف و متفاوت برنامه ریزی معماری، سیر تحول آن در دوره پس از مدرن و نیز تحلیل ویژگی های هر وجه از برنامه ریزی معماری و انجام دسته بندی بر اساس ویژگی های احصاء شده در قالب طیف سنجی وجوه متفاو أکثر
        مقاله حاضر ارائه بخشی از مطالعات و پژوهش تفصلیلی انجام شده ناظر بر شناسایی وجوه مختلف و متفاوت برنامه ریزی معماری، سیر تحول آن در دوره پس از مدرن و نیز تحلیل ویژگی های هر وجه از برنامه ریزی معماری و انجام دسته بندی بر اساس ویژگی های احصاء شده در قالب طیف سنجی وجوه متفاوت برنامه ریزی و در نهایت مقایسه تطبیقی طیف های مختلف احصاء شده است. در این پژوهش مفهوم جدید طیف سنجی در ارتباط با برنامه ریزی معماری مورد شناسایی, تبیین و تدقیق قرارگرفته است و با ابزار مقایسه تطبیقی در خصوص طیف های مختلف برنامه نسبت برنامه ریزی بر اساس شاخص ها و معیار هایی مشخص با مقولاتی مانند تعریف برنامه ریزی , ارتباط ماهوی با معماری , شکل مدل برنامه ریزی , نحوه انجام برنامه ریزی , ارتباط با طراحی, آفرینش فرم و خلق فضا , محصول و نتیجه برنامه و نقش معمار در ارتباط با برنامه و فرایند طراحی در هریک از طیف های برنامه ریزی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. لذا هدف پژوهش بازشناسی و تحلیل وجوه مختلف برنامه ریزی معماری و ارائه دسته بندی جدیداز آنها براساس ویژگیهای مبتنی بر تحلیل های انجام گرفته در قالب طیف سنجی برنامه ریزی معماری می باشد که بر نقش برنامه ریزی معماری درفرآروند طراحی دلالت دارد. روش تحقیق مورد استفاده دراین مقاله , روش تحقیق کیفی با بهره گیری از ابزار تحلیل محتوا می باشد و روش جمع آوری اطلاعات و داده های پایه بر اساس روش کتابخانه ای بوده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        103 - تعیین کاربری‌های بهینۀ کارخانۀ ریسباف اصفهان بر اساس مدل «برنامه‌ریزی سلسله‌مراتبی»
        لیلا پهلوان‌زاده رضا ابویی فرهنگ مظفر
        چکیده امروزه استفادۀ مجدد از مواریث صنعتی به‌ویژه کارخانه‌های صنعتی یکی از مباحث چالش‌برانگیز حوزۀ میراث صنعتی محسوب می‌شود. ابعاد وسیع این بناها و به‌تبع آن، هزینه‌های زیاد مرمت و نگهداری و یا تمایل مالکان به تخریب این بناها و احداث ساختمان‌هایی با بازده اقتصادی فراوا أکثر
        چکیده امروزه استفادۀ مجدد از مواریث صنعتی به‌ویژه کارخانه‌های صنعتی یکی از مباحث چالش‌برانگیز حوزۀ میراث صنعتی محسوب می‌شود. ابعاد وسیع این بناها و به‌تبع آن، هزینه‌های زیاد مرمت و نگهداری و یا تمایل مالکان به تخریب این بناها و احداث ساختمان‌هایی با بازده اقتصادی فراوان از این چالش‌هاست. برای حل این مشکل، اندیشیدن کاربری مناسب برای این بناها از موارد مهمی است که باید بدان توجه کرد. موضوع این پژوهش حفاظت از کارخانة ریسباف اصفهان به‌عنوان یکی از مواریث مهم معماری صنعتی ایران است که لازمة آن تعیین مناسب‌ترین کاربری‌ها برای این اثر بر اساس مجموعه‌ای از معیارهاست. در این پژوهش تلاش می‌شود به کمک مدل برنامه‌ریزی سلسله‌مراتبی و نرم‌افزار Expert Choice، مناسب‌ترین کاربری‌های این اثر صنعتی تعیین شود. بررسی ۵ معیار کلی این پژوهش نشان می‌دهد در اولویت نخست شایسته است که کاربری کارخانه (تداوم وضعیت موجود) و پس‌ازآن کاربری فرهنگی با توجه ویژه به فرهنگ صنعتی ملاک تصمیم‌گیری برای حفاظت از کارخانة ریسباف قرار داده شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        104 - ارزیابی تأثیر اصول معماری بیوفیلیک در کیفیت طراحی مسکن در اقلیم شمال ایران (مطالعه موردی: شهر گرگان)
        محمد رضا قربانی پارام سیروس باور هادی محمودی نژاد
        چکیده گسست از طبیعت و نظام‌های طبیعی در جریان زیست روزمره‌ی انسان شهرنشین یکی از دغدغه‌های مهم دوران معاصر تلقی می‌شود. یکی از فضاهای حائز اهمیت معماری مسکن می‌باشد. مسکن به عنوان یکی از پدیده‌های واقعی نخستین مسائلی است که بشر همواره با آن دست به گریبان بوده و در تلاش أکثر
        چکیده گسست از طبیعت و نظام‌های طبیعی در جریان زیست روزمره‌ی انسان شهرنشین یکی از دغدغه‌های مهم دوران معاصر تلقی می‌شود. یکی از فضاهای حائز اهمیت معماری مسکن می‌باشد. مسکن به عنوان یکی از پدیده‌های واقعی نخستین مسائلی است که بشر همواره با آن دست به گریبان بوده و در تلاش برای یافتن پاسخی مناسب و معقول برای آن بوده است و مسکن به عنوان نیاز اساسی مطرح است، لذا توجه به مسکن به عنوان یک سرپناه، باید بتواند شرایط لازم را برای رشد فردی هر یک از افراد خانواده فراهم آورد و همچنین نیازهای روحی و روانی آنان را مرتفع سازد، حائز اهمیت است. طراحی بیوفیلیک به عنوان ابزاری توسط معماران استفاده می‌شود تا افراد داخل ساختمان‌ها را به طبیعت خارج از آن از طریق الگوهای و پارامترهای طراحی مربوطه به هم پیوند دهد. این الگوها در هر دو محیط داخلی و خارجی کاربردهای گسترده‌ای دارند و مزایای فیزیولوژیکی، شناختی و روانی به همراه دارند. لذا هدف این مقاله ارزیابی تأثیر اصول معماری بیوفیلیک در کیفیت طراحی مسکن در اقلیم شمال ایران است. پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی _ تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات نیز به صورت اسنادی و میدانی می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که توجه به اصول و شاخص‌های معماری بیوفیلیک در حین طراحی و اجرای مجتمع‌های مسکونی در نواحی شمال ایران در ارتقای کیفیت آن‌ها و به تبع آن افزایش میزان رضایتمندی ساکنان آن‌ها، تأثیر عمده‌ای دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        105 - ارائه نگرشی نوین بربازخوانی مفهوم خاطره و جایگاه آن در ارزیابی کیفی عملکرد فضاهای جمعی (مورد مطالعه: دانشکده هنر و معماری یزد)
        اکرم السادات خیرالسادات ابوالفضل داودی رکن آبادی دکتر مرضیه پیراوی ونک
        چکیده: در این مقاله معرفی عوامل خاطره ساز نهفته و آشکار در بستر و زمینه معماری از منظر "نظریه داده بنیاد" مدنظر قرار گرفت؛ در واقع روش تحقیق این پژوهش از نوع تحلیلی- توصیفی در نظر گرفته شد و به منظور نمایش کارایی این روش با اتکاء به نظریه داده بنیاد، دانشکده معماری یزد أکثر
        چکیده: در این مقاله معرفی عوامل خاطره ساز نهفته و آشکار در بستر و زمینه معماری از منظر "نظریه داده بنیاد" مدنظر قرار گرفت؛ در واقع روش تحقیق این پژوهش از نوع تحلیلی- توصیفی در نظر گرفته شد و به منظور نمایش کارایی این روش با اتکاء به نظریه داده بنیاد، دانشکده معماری یزد به عنوان مطالعه موردی انتخاب شد تا شرح گام به گام مراحل اجرای این پژوهش را تبیین نماید. شرکت کنندگان در این پژوهش با استناد به روش "گلوله برفی" و نمونه گیری نظری انتخاب شدند وتجزیه تحلیل اطلاعات براساس سه روش کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی (گزینشی) انجام شد. یافته های حاصل از این پژوهش در مرحله نهایی به 28 کد باز، 16 کد محوری و 6 کدانتخابی رسید و الگوی پارادایمی به شرح زیر سازماندهی شد: 1. متغیرهای علی 2. متغیرهای زمینه ای 3. متغیرهای مداخله گر 4.پدیده یا مقوله محوری 5. راهبردها 6. پیامدها و نتایج . نتایج این پژوهش نشان داد که ارتباطات درون مجموعه ای و وجود نظام و الگوی پیوسته از شاخص ترین متغیرهای زمینه ای یا نهفته در بستر حاکم قلمداد می شوند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        106 - تبیین اجتماع‌پذیری و جذب مخاطب در فرآیند طراحی داخلی غرفه‌های نمایشگاهی با تحلیل مولفه‌های ادراک مکان
        آزاد بهمنش مهدی خاک زند حدیثه کامران کسمایی
        فضای نمایشگاهی به عنوان بخشی از فضاهای عمومی، افراد را در درون سازمان‌های فضایی گوناگون به صورت اختیاری و برای انجام فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی و غیره گرد هم می‌آورند. چگونگی بهره‌گیری از دانش معماری در تبیین ساختار کالبدی با هدف ایجاد تعاملات اجتماعی و نمود أکثر
        فضای نمایشگاهی به عنوان بخشی از فضاهای عمومی، افراد را در درون سازمان‌های فضایی گوناگون به صورت اختیاری و برای انجام فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی و غیره گرد هم می‌آورند. چگونگی بهره‌گیری از دانش معماری در تبیین ساختار کالبدی با هدف ایجاد تعاملات اجتماعی و نمود اجتماع‌پذیری از موارد مهم و مشترک در حوزه بین رشته‌ای جامعه‌شناختی، روانشناسی محیط و علوم رفتاری است که در ارتباط با برنامه‌ریزی فضاست. این تحقیق بر آن است تا نقش معماری داخلی و ادراک فضای نمایشگاهی را بر نحوه اجتماع‌پذیری مورد تحلیل قرار دهد و در نهایت به ارایه الگویی بهینه دست یابد. نحوه ادراک فضاهای کالبدی به مثابه متغیری مستقل بر کیفیت اجتماع‌پذیری (جذب مخاطب) مؤثر واقع می‌شود. تحلیل محیط کالبدی غرفه‌های نمایشگاهی به عنوان واحد مطالعه در مفهوم مکانی جمعی– رفتاری، سامانه‌ای جمعی– فضایی را تشکیل می‌دهد که عامل‌های اصلی با روش کیفی و کمّی جهت تبیین نتایج، مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. بعد از غربال فاکتورهای اثرگذار تحلیل محتوای متون توسط پیمایشِ دلفی، ارزیابی کمّی با توجه به حرکت تعاملی کاربر در فضا توسط شبیه‌سازی و محاسبات با نرم‌افزار Mic Mac انجام گرفته و نتایج حاصله در Scenario Wizard برای سناریوی بهینه مورد سنجش قرار گرفته که موارد مهم با تأکید بر عوامل کالبدی و بصری، عوامل: شکل، ابعاد، رنگ، نور، حرکت، خوانایی و نفوذپذیری است: بیانگر شکل‌های منتظم در فرم کلی غرفه‌ها با تأکید بر نورپردازی مصنوعی، ابعاد در مقیاس داخلی با میانگین 60 تا 100 مترمربع، راهروهایی به صورت شطرنجی در حداقل عرض 8 متر با نور ملایم. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        107 - ...کیفیت سنجی تربیت زیبایی شناسانه دانشجویان معماری در مراکز آموزش عالی (نمونه موردی: مراکز آموزش عالی استان گیلان)
        محدثه صیحانی حسین صفری امیررضا کریمی آذری سیده مامک صلواتیان
        10.30486/jsre.2021.1939860.1982
        پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کیفیت تربیت زیبایی شناسانه دانشجویان معماری در مراکز آموزش عالی استان گیلان و تبیین اهمیت آن در شکل گیری گرایشات و سلیقه زیبایی شناختی آن ها، در سال تحصیلی ۹۸-۹۹ صورت پذیرفت. روش پژوهش با توجه به ماهیت آن در شمار تحقیقات توصیفی- تحلیلی و در طیف أکثر
        پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کیفیت تربیت زیبایی شناسانه دانشجویان معماری در مراکز آموزش عالی استان گیلان و تبیین اهمیت آن در شکل گیری گرایشات و سلیقه زیبایی شناختی آن ها، در سال تحصیلی ۹۸-۹۹ صورت پذیرفت. روش پژوهش با توجه به ماهیت آن در شمار تحقیقات توصیفی- تحلیلی و در طیف مطالعات ارزشیابی قرار می گیرد. برای جمع آوری داده ها، از دو نوع پرسشنامۀ تدوین شده مبتنی بر الگوی استخراج شده از بخش کیفی پژوهش، در طیف لیکرت و پرسشنامۀ تصویری بهره گرفته شد. برای آزمون روایی پرسشنامه از روش روایی محتوا استفاده شد. برای سنجش پایایی پرسشنامه، از ضریب آلفای کرونباخ و برای محاسبۀ آن از نسخه ۲۱ نرم افزار SPSS، در دو مرحله بهره گرفته شد که به ترتیب معادل ۸۹/۰ و ۹۲/۰ به دست آمد. نتایج پژوهش نشان داد، دانشجویان هر دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در جریان آموزش، از دانش زیبایی شناسانه بالاتری نسبت به بینش و توانش زیبایی شناسانه برخوردار شده اند؛ به گونه‌ای‌که در دورۀ کارشناسی، نمرات کسب شده در حوزۀ دانش ۳۹/۳، در حوزۀ بینش ۱۲/۳ و در حوزۀ توانش ۸۶/۲ برآورد شد. در دورۀ کارشناسی ارشد نیز، نمرات کسب شده در حوزه‌های مذکور به ترتیب معادل ۵۷/۳، ۱۸/۳ و ۹۸/۲ به دست آمد. این امر در گرایش محسوس سلیقۀ زیبایی شناختی دانشجویان به زیبایی فرمال نیز نمود یافت؛ به عبارت دیگر بر اساس یافته ها، گرایش یک‌جانبۀ جریان آموزشی به سمت بنیان آموزش در این عرصه، در حال تربیت معمارانی تک‌قطبی در دیدگاه زیبایی شناسانه است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        108 - واکاوی مفهوم هویت مطلق معماری از منظر هستی شناسی و معرفت شناسی
        سجاد دامیار مسعود ناری قمی
        این مقاله با هدف واکاوی مفهوم هویت معماری به عنوان یک پدیدار ذهنی، برای مخاطب و معمار، تدوین شده است. این پرسش که تداعیات مفهوم هویت معماری چیست و براساس این تداعیات چه نوع تعریفی از آن برای مقاصد معماری لازم است، در سه بخش، پیگیری شده است. در بخش نخست، مفهوم هویت در سه أکثر
        این مقاله با هدف واکاوی مفهوم هویت معماری به عنوان یک پدیدار ذهنی، برای مخاطب و معمار، تدوین شده است. این پرسش که تداعیات مفهوم هویت معماری چیست و براساس این تداعیات چه نوع تعریفی از آن برای مقاصد معماری لازم است، در سه بخش، پیگیری شده است. در بخش نخست، مفهوم هویت در سه حوزة فرامعماری (فلسفه، روانشناسی و جامعه شناسی) که استفادة زیادی از این مفهوم می کنند، بررسی شده و با توجه به عدم تطابق کلّی تعاریف در این حوزه ها با مقاصد معماری در بخش دوم جهت دستیابی به تعریفی متناسب با آن، یک دسته بندی منسجم از تعاریف صورت گرفت که منتج به تحلیلی منطقی برای حصول هدف اصلی پژوهش گردید؛ در بخش سوم ویژگی های هستی شناسانه و معرفت شناسانة هویت مطلق معماری از منظر ذاتگرایانه در یک بررسی تحلیلی و به روش استدلال منطقی، ارائه گردید. نتایج پژوهش، حاکی از «اکتشافی» بودن هویتمندی معماری در پارادایم ذات گراست و نشان می دهد که ابداعی و اختراعی بودن، از هویتمندی معماری می کاهد؛ همچنین به دلیل عدم پوشش تمام وجوهِ هویت مکان، توسط معماری با توجه به ماهیت کارکردی آن و «تقلیل» تعمدی در مفهوم هویت معماری به «وحدت انتظار ذهنی و ادراک کالبدی»، باعث کارایی بیشتر در مطالعات و طراحی معماری می شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        109 - بازخوانی الگوهای هندسی به کار رفته در بناها و قالی‌های دورۀ تیموری-ترکمانی
        رقیه مرادی لیدا بلیلان اصل
        10.30486/pia.2023.1987354.1038
        دوران حکومت ترکمانان و تیموریان یکی از درخشان‌ترین ادوار تمدن اسلامی و دوران اعتلای هنر و معماری است. یکی از ویژگی‌های معماری تیموری-ترکمانی بهره‌گیری از هندسه می‌باشد که نمود آن در شکوه و عمودیت بناهای عصر تیموری-ترکمانی مشخص است؛ همچنین در این دوره استفاده از الگوهای أکثر
        دوران حکومت ترکمانان و تیموریان یکی از درخشان‌ترین ادوار تمدن اسلامی و دوران اعتلای هنر و معماری است. یکی از ویژگی‌های معماری تیموری-ترکمانی بهره‌گیری از هندسه می‌باشد که نمود آن در شکوه و عمودیت بناهای عصر تیموری-ترکمانی مشخص است؛ همچنین در این دوره استفاده از الگوهای هندسی به رشد قابل‌توجهی دست می‌یابد این علم در معماری و هنر جنبۀ کاربردی پیدا می‌کند و به‌عنوان الگویی در ساخت بناها و صناعـات وابسـته، از جمله قالی‌بافی استفاده می‌شود. دورۀ تیموری-ترکمانی را با احتیاط می‌توان آخرین دوره‌ای دانست که در آن گره قوی، پُرکار و الگوهای هندسی استفاده شده است. در دوره‌های بعدی حضور الگوهای هندسی در تزئینات وابسته به معماری کمرنگ می‌شود. لذا با این پیش‌فرض پژوهش حاضر قصد دارد با روش تاریخی-تحلیلی-توصیفی و با بهره‌گیری از منابع تاریخی و کتابخانه‌ای حضور هندسه و مشابهت‌های الگویی آن با طرح‌های قالی‌های دورۀ تیموری-ترکمانی را تحلیل کند. هدف این مقاله بازخوانی الگوهای هندسی به‌کار رفته در بناها و قالی‌های دورۀ تیموری-ترکمانی است. مدعای اصلی مقاله این است که تا نشان دهد معماری و صناعات دورۀ تیموری-ترکمانی برآمده از هندسه و الگوهای هندسی است و رابطۀ مستقیم با این فرض اساسی دارد که نه تنها قالی‌های دورۀ تیموری-ترکمانی، بلکه سایر انواع طرح‌ها را هم در نوشته‌های مصور کارگاه دربار تیموری-ترکمانی می‌توان یافت که از تاریخ‌های مختلف در طول قرن می‌باشند و دارای طرح‌های هندسی هستند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        110 - رهیافت مؤلفه‌های زیبایی‌شناسی هنر معماری در فضای آموزشی همکاری‌محور ازمنظر کودکان پیش‌دبستانی
        آناهیتا اسکندری فهیمه معتضدیان احمد میرزا کوچک خوشنویس
        10.30486/pia.2023.1999949.1055
        استفاده‌از فضاهای آموزشی خلاق و پویا برای پرورش استعدادها و خلاقیت کودکان ضروری است و طراحی یک فضای مناسب برای آموزش، یکی از مسائل پر‌اهمیت در آموزش کودکان می‌باشد. کودکانی که توانایی بیان خواسته‌های خودرا در محیط آموزشی به‌دست می‌آورند، به‌راحتی می‌توانند در فرایند طرا أکثر
        استفاده‌از فضاهای آموزشی خلاق و پویا برای پرورش استعدادها و خلاقیت کودکان ضروری است و طراحی یک فضای مناسب برای آموزش، یکی از مسائل پر‌اهمیت در آموزش کودکان می‌باشد. کودکانی که توانایی بیان خواسته‌های خودرا در محیط آموزشی به‌دست می‌آورند، به‌راحتی می‌توانند در فرایند طراحی فضای آموزشی به معمار کمک کنند و فضای آموزشی مناسبی را ایجاد کنند. این مقاله به‌بررسی و رهیافت مؤلفه‌های معماری در فضای آموزشی همکاری‌محور ازمنظر کودکان پیش‌دبستانی می‌پردازد؛ ازاین‌رو، 212کودک که به‌‌روش تصادفی از سراسرکشور انتخاب شده‌اند، تحت‌تأثیر برنامۀ آموزشی آنا پی ‌تیلور، که مبتنی‌بر رویکرد همکاری‌محور برای کودکان پیش‌دبستانی قرار گرفتند. سرانجام مؤلفه‌های معماری که برای ایجاد فضای آموزشی همکاری‌محور مناسب برای کودکان پیش‌دبستانی لازم هستند؛ مانند کیفیت و چگونگی فضا، نور، رنگ، صدا و موادومصالح، بااستفاده‌از تحلیل محتوا و پرسش‌نامه و مصاحبه با دانش‌آموزان و کاردستی و نقاشی، شناسایی و بررسی شده‌اند. نتایج نشان داد که رنگ، بافت، جنس مصالح، شکل هندسی احجام و نحوۀ طراحی، بر دیدگاه کودکان بسیار مهم بوده‌است که در دو دستۀ مؤلفه‌های معماری‌داخلی و خارجی فضای آموزشی دسته‌بندی شده‌اند و این یافته‌ها به طراحان فضاهای آموزشی کمک خواهد ‌کرد تا بااستفاده‌از دیدگا‌ههای مبتنی‌بر نیاز کودکان در طراحی فضاهای آموزشی، بهبود فرایند آموزشی را تسهیل کنند و فضاهای خواناتر و کاراتری برای کودکان خلق کنند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        111 - تبیین نقش جامعۀ نمایشی در شکل‌گیری معماری ساختمان‌های مسکونی معاصر منطقۀ (1)؛ شهر تهران (از سال 1387 تا سال 1397)
        مهدیه شاه‌پروری بهروز منصوری ایرج  اعتصام
        مصرف‌گرایی افراطی موجب نمایشی‌شدن یک اثر معمارانه می‌شود که گاهاً گمراه‌کننده است و باعث فراموشی اهمیت ساختارها و زمینه‌های تحقق یک اثر یا رونق جریان فرهنگی و هنری یک جامعه می‌شود. ازاین‌رو هدف اصلی پژوهش حاضر تبیین نقش جامعۀ نمایشی در شکل‌گیری معماری ساختمان‌های مسکونی أکثر
        مصرف‌گرایی افراطی موجب نمایشی‌شدن یک اثر معمارانه می‌شود که گاهاً گمراه‌کننده است و باعث فراموشی اهمیت ساختارها و زمینه‌های تحقق یک اثر یا رونق جریان فرهنگی و هنری یک جامعه می‌شود. ازاین‌رو هدف اصلی پژوهش حاضر تبیین نقش جامعۀ نمایشی در شکل‌گیری معماری ساختمان‌های مسکونی منطقۀ (1)، شهر تهران (از سال ۱۳8۷ تا سال ۱۳۹۷)، است. روش‌تحقیق پژوهش حاضر کیفی-کمی است. راهبرد پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است. شیوۀ گردآوری اطلاعات به‌صورت مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی موردواکاوی قرار گرفته شده است. نمایشی‌شدن معماری که ازطریق عناصر، نوع طراحی، سیمای بنا، تزئینات و به‌طورکلی ازطریق کالبد بنا نمود پیدا می‌کند؛ در بناهای مسکونی منطقۀ (1)، شهر تهران نیز ازطریق الحاقات تزئینی برروی نما، پنجره‌های بزرگ و یکسره، نوع نورپردازی‌ها و ترکیبات رنگی به‌کاررفته همراه با فرم‌های منحنی و مهمترازهمه بلندمرتبه‌سازی تجلی یافته است. چراکه این عوامل درکنار یکدیگر در ساختمان‌های مسکونی منطقۀ (1)، شهر تهران، این مناطق را به‌یکی از مرفه‌ترین مناطق تبدیل کرده‌اند و ارزش ملک دراین منطقه به‌شدت بالا رفته است. نتایج پژوهش نشان داد که ساختمان‌های مسکونی در منطقۀ (1)، شهر تهران، در دوران معاصر بالاخص طی سال‌های 1390 تا به‌امروز، جلوۀ تجمل‌گرایانه یافته‌اند و بی‌آنکه با هویت و فرهنگ ایرانی هم‌خوانی داشته باشند، بااستفاده ازعواملی همچون تزئینات، فرم‌های مدرن و غیره، هویتی دگرگون به این مناطق بخشیده‌اند و به‌شدت مصرف‌گرا هستند، اصلی که تنها با سلایق کارفرما و معمار هم‌خوانی دارد و ازاین‌رو ساختمان‌های مسکونی این منطقه به‌شدت مصرف‌گرا هستند و به‌نوعی تنها به‌دلیل مصرف‌گرایی شکل‌گرفته‌اند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        112 - زنده‌واری، چهارچوبی بومی‌شده از پیشرفت برای محیط انسان ساخت در ایران
        هوتن ایروانی
        در ایران مقبول‌ترین چهارچوب پیشرفت جهانی و پایداری، موردپذیرش کامل واقع‌نشده و لازم است الگویی بومی برای توسعه ارائه شود. پژوهش‌حاضردر این راستا در ارائه‌ی یک چهارچوب بومی پیشنهادی به نام زنده‌واری گام برداشته‌است. در این پژوهش برای بومی‌سازیِ نظریة توسعه پایدار و دستیا أکثر
        در ایران مقبول‌ترین چهارچوب پیشرفت جهانی و پایداری، موردپذیرش کامل واقع‌نشده و لازم است الگویی بومی برای توسعه ارائه شود. پژوهش‌حاضردر این راستا در ارائه‌ی یک چهارچوب بومی پیشنهادی به نام زنده‌واری گام برداشته‌است. در این پژوهش برای بومی‌سازیِ نظریة توسعه پایدار و دستیابی به چهارچوب زنده‌واری، از روش ترکیبی دومرحله‌ای(استدلال منطقی و موردی) استفاده‌شده است: در مرحلة اول با جایگزینی مبانی پایداری با مبانی هم‌ارز و مشترک در تفکر و فلسفة ایرانی، تفکر سیستمی، فلسفه کاسمونومیک و نظریه ودینگتن از طریق روشی ترکیبی و حکمی اجتهادی، در ابتدا مفروضات و مبانی پارادایم توسعه پایدار بر اساس پارادایم‌های فوق تغییر داده‌شده و در جهت ایجاد یک مدل ذهنی جدید، پس از بررسی واگرای مفروضات به ترکیب مفاهیم به شکل هم‌گرا و مفروضات نوینی در ارائة نظریة بومی از زنده‌واری پرداخته می‌شود؛ درمرحله دوم، چهارچوب زنده‌واری باکاربست ومقایسه در نمونه‌های موردی، مورد سنجشِ بازساخت پذیریِ روراست ونظریه‌ای قرارگرفته تا روند توسعه معماری در لایه های سیاسی، فرهنگی و زیباشناختی توجیه شود و ساختار نظریه تاییدشده در انتها، با روش پیمایشی از طریق تحلیل دلفی کلیت چهارچوب زنده‌واری سنجیده واز هفت متغیر مورد بررسی، قابلیت زنده‌واری در مقام یک نظریه بومی با اولویت نخست نیز تایید شد تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        113 - رابطه ی معماری با تخیّل هنری از منظر حکمت ایرانی
        مرجان امجد فلورا بیابانی
        10.30486/pia.2023.1993630.1047
        حکمت ایرانی، همواره در آسمان فکری متفکران و اندیشمندان این سرزمین جای داشته و سرزمین ایران به گواهی تاریخ، بستر بسیاری از باشکوه‎ترین معماری‎ها و نیز فاخرترین پاسخ‎های معمارانه به مسائل اقلیمی، فرهنگی و محیطی است؛ اما اکنون در زمانه‎ای هستیم که معماری در أکثر
        حکمت ایرانی، همواره در آسمان فکری متفکران و اندیشمندان این سرزمین جای داشته و سرزمین ایران به گواهی تاریخ، بستر بسیاری از باشکوه‎ترین معماری‎ها و نیز فاخرترین پاسخ‎های معمارانه به مسائل اقلیمی، فرهنگی و محیطی است؛ اما اکنون در زمانه‎ای هستیم که معماری در این سرزمین دیگر به لحاظ دوراندیشی، استواری و نیز زیبایی، پیراستگی و مردم‎واری ، شباهتی به آنچه معماران این سرزمین قبلا بدان اهتمام داشته‎اند، ندارد. پژوهش این مقاله، کیفی و به روش تحلیلی- تفسیر تاریخی، با طرح ساختار مفهومی موضوعات تخصصی در حوزه تحقیقاتی مرتبط با آن، در قالب تفسیری منسجم برای احیاء فرهنگ‎های بومی و علوم ایرانی به‎طور بنیادین، تفکرات حکمی حکمای ایرانی را مورد بازخوانی قرارداده و با توجه به مفهوم خلّاقیّت، برای درک آن از نظر حکمای ایرانی درباره مفهوم تخیّل بهره‌گرفته تا به مفهوم خلّاقیّت هنری به عنوان نوعی از تخیّل ناب و ارتباط آن با معماری دست یابد. نتایج پژوهش نشان داد که با توجه به اینکه هنر با هر دو ساحت خیال منفصل و خیال متصل در پیوندی عمیق است و هنر حکمی بدون این دو بی‌معناست، رشد و قدرت ادراک خیالی، به هنرمند کمک می‎کند تا همواره صورت‎ها و حقیقت‎هایی را از عالم مثال دریافت کند و آن را به زبان هنر و حکمت بیان دارد. مسیر آفرینش اثر معماری که از سنخ صناعات لطیفه است، به عنوان هنر و یکی از ابعاد مهم وجودی انسان از این مسیر جدا نیست. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        114 - سنجش‌پذیرش اجتماعی معماری خاک مبنا و حکمت آن در اقلیم‌ شهر یزد
        امیررضا صادقیان رکسانا عبدالهی علی اکبری مهرداد جاویدی نژاد
        معماری خاک مبنا، یکی از فنون ساخت‌وساز کهن و بخشی از اصالت‌های ارزشمند معماری و مبانی حکمی آن است که تجارب استفاده از آن در طول زمان دستخوش تحولات مختلفی گردیده است. این پژوهش به شناخت میزان‌ پذیرشِ عمومیِ کنونی و استفاده از معماری خاک مبنا در بستر شهر یزد و شناخت مجموع أکثر
        معماری خاک مبنا، یکی از فنون ساخت‌وساز کهن و بخشی از اصالت‌های ارزشمند معماری و مبانی حکمی آن است که تجارب استفاده از آن در طول زمان دستخوش تحولات مختلفی گردیده است. این پژوهش به شناخت میزان‌ پذیرشِ عمومیِ کنونی و استفاده از معماری خاک مبنا در بستر شهر یزد و شناخت مجموعه عوامل مختلف مؤثر بر آن می‌پردازد. رویکرد پژوهش ،کمّی و ماهیت آن کاربردی و با استفاده از منطق استدلال قیاسی و مدل‌های متداول سنجش‌پذیرش اجتماعی، همانند «مدل یوتات» و «نظریه رفتار برنامه‌ریزی ‌شده»، مدون شده و روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها به شکل کمّی و شامل مجموعه‌ای از آزمون‌های آماری توصیفی و استنباطی همانند آزمون تفاوت میانگین و رگرسیون خطی است. ابزار جمع‌آوری داده‌های پژوهش، یک پرسش‌نامه¬ی محقق ساخته با جامعه آماری 400 نفری و به روش نمونه‌گیری تصادفی است. بر اساس یافته‌های توصیفی؛ متغیر آگاهی‌ دارای پایین‌ترین امتیاز (75/1) و متغیر سودمندی ادراکی محیط زیستی (90/3) بالاترین امتیاز و همچنین، متغیر رفتاری میزان استفاده از معماری خاک در شهر یزد، دارای میانگین امتیازی (71/2) پایین‌تر از حد میانی طیف لیکرت است؛ به‌علاوه، شانزده متغیر مستقل با متغیر وابسته رفتار، دارای ضریب همبستگی و شش متغیر مستقل نیز دارای ضریب تأثیر معنادار (625/0) بر متغیر وابسته می‌باشند. سهولت درک شده، ویژگی‌های فردی، نگرش‌های رفتاری، تجربه و سودمندی درک شده در بُعد سازه‌ای بیشترین ضریب تأثیر را در این مجموعه متغیرها داشته‌اند. درمجموع، شناخت میزان پذیرش عمومی معماری خاک مبنا¬ در شهر یزد فراهم ‌شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        115 - تبیین مؤلفه‌های هویت معماری ایرانی در آرامگاه‌های ایران در عصر متاورس (نمونه موردی: آرامگاه حافظ)
        مژگان  رضاپناه وحید قبادیان فرشته حبیب
        امروزه در آرامگاه‌های معاصر، مدنظر دادن مؤلفه‌های هویت‌ساز معماری ایرانی اسلامی، به دست فراموشی سپرده‌شده است؛ به‌گونه‌ای که آرامگاه‌های دوران معاصر ایران به مکان‌های بی‌هویت و بی‌معنا تبدیل شده‌اند؛ ازاین‌رو هدف پژوهش تبیین مؤلفه‌های هویت معماری ایرانی در آرامگاه‌های ح أکثر
        امروزه در آرامگاه‌های معاصر، مدنظر دادن مؤلفه‌های هویت‌ساز معماری ایرانی اسلامی، به دست فراموشی سپرده‌شده است؛ به‌گونه‌ای که آرامگاه‌های دوران معاصر ایران به مکان‌های بی‌هویت و بی‌معنا تبدیل شده‌اند؛ ازاین‌رو هدف پژوهش تبیین مؤلفه‌های هویت معماری ایرانی در آرامگاه‌های حافظ در عصر متاورس است و سؤال پژوهش این است که چگونه می‌توان در عصر متاورس در آرامگاه‌های ایران، مؤلفه‌های هویت معماری ایرانی را احصا و فهم نمود؟ حال در این راستا از روش تحقیق استدلال استقرائی استفاده‌شده¬است. شیوه گردآوری اطلاعات به‌صورت مطالعات کتابخانه‌ای است. نتایج نشان داد که در عصر متاورس که مبتنی بر واقعیت‌های مجازی و دنیای مجازی است، مؤلفه‌هایی همچون احساس حضور واقعی، تعامل، پایداری، فرازمانی و هزینه کم می‌تواند موجب باز¬زنده‌سازی مؤلفه‌های هویت‌ساز معماری ایرانی در آرامگاه‌های امروزی گردد. با توجه به آنکه عصر متاورس عصری مبتنی بر تجلی مدرنیته در دنیای مجازی است، تلفیق عناصر کالبدی سنتی و مدرن در فرم، مصالح و هندسه هنگام شبیه‌سازی می‌تواند مناسب باشد؛ همچنین به‌کارگیری الگوهای زیست‌محیطی و اقلیمی همچون الگوی باغ و کوشک، عناصر پنج‌گانه طبیعت و توجه به اقلیم منطقه می‌تواند ضمن حفظ پایداری، صرفه اقتصادی را نیز به دنبال داشته باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        116 - بررسی تاثیراستراتژی‌های معماری چند عملکردی بر اعطای کاربری جدید در میراث معماری صنعتی شهر تهران
        حمید اسدی حامد عابدینی
        10.30495/juepd.2023.1983361.1173
        توسعه کالبدی فضایی شهر تهران در سده اخیر موجب گردیده تا بناهای صنعتی از محدوده هایی حاشیه ای به عرصه هایی محصور در بافت های فشرده شهری بدل گردند. این مسئله تعطیلی و رها شدن میراث معماری صنعتی را باوجود عمر مفید سازه و ارزش های معماری آن ها در پی داشته است. با واکنش نهاد أکثر
        توسعه کالبدی فضایی شهر تهران در سده اخیر موجب گردیده تا بناهای صنعتی از محدوده هایی حاشیه ای به عرصه هایی محصور در بافت های فشرده شهری بدل گردند. این مسئله تعطیلی و رها شدن میراث معماری صنعتی را باوجود عمر مفید سازه و ارزش های معماری آن ها در پی داشته است. با واکنش نهادهای مختلف و در راستای ارتقای پایداری اقتصادی و اجتماعی، امکان اعطای کاربری جدید و احیا این ابنیه فراهم‌شده و مصادیقی از تجربه تطبیق پذیری در ایران شکل می گیرد که زمینه اصلی مطالعه در این تحقیق هستند. ازاین‌رو هدف از این پژوهش بررسی تجارب موفق معماری چند عملکردی و تطبیق پذیر جهانی و قیاس میان نمونه استراتژی های آن‌ها با تجارب مشابه در میراث صنعتی شهر تهران است. در این پژوهش مطالعات حوزه تطبیق‌پذیری بر روی نمونه های جهانی، به‌عنوان مبنای استخراج استراتژی های معماری چند عملکردی قرارگرفته است. استراتژی ها شامل سه لایه کالبدی سازه، تأسیسات و نما بوده که با روش دلفی بر روی میراث معماری صنعتی شهر تهران به عنوان جامعه آماری ارزیابی شده‌اند. تحلیل داده‌ها از طریق آزمون کوکران و آزمون فریدمن صورت گرفته و روش نمونه‌گیری برای هر دو جامعه آماری (میراث معماری صنعتی تهران) و (متخصصین مربوطه) نظریه‌ای می‌باشد. میراث معماری صنعتی شهر تهران شامل: کارخانه آرگو (موزه گالری آرگو)، پادگان ایرانشهر (خانه هنرمندان)، کارخانه جوراب‌بافی بریانک (موزه آثار طبیعی و حیات‌وحش هفت چنار) و زندان قصر (باغ‌موزه قصر) می‌باشند که با محاسبه میانگین رنک آزمون برای هر استراتژی در هر لایه، ابنیه منتخب رتبه‌دهی شده‌اند. با توجه به اجماع نظر متخصصین، وجود استراتژی‌های دو لایه سازه و نما در ابنیه موردبررسی، تائید و براساس نتایج آنالیز داده ها در لایه سازه، کارخانه آرگو بالاترین میزان از آزادی فضا را دارا بوده و در لایه نما خانه هنرمندان با بیشترین میانگین رنک آزمون بالاترین انطباق نما و سازه را داشته اند. اما در لایه تاسیسات، انطباق تأسیسات و سازه در نمونه‌های موردبررسی توسط متخصصین مشاهده و تایید نشده است. مطابق با نتایج این پژوهش، تمرکز سازه در کمترین نقاط و فضای آزاد بیشتر و همچنین انطباق نما با سازه دو مشخصه در بناهای صنعتی می‌باشند که می‌توانند تأثیر کارآمدی در فرایند تطبیق پذیری و اعطای کاربری جدید به میراث معماری صنعتی داشته باشند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        117 - ارزیابی سیاستگذاری های شورای اسلامی شهرها در توسعه کالبدی- فضایی محیطهای شهری (نمونه موردی: شهر شیراز)
        عبدالجلیل شریفی محمد علی شهریاری نفیسه واعظ
        10.30495/juepd.2023.1983407.1186
        شوراها به عنوان نهادی که مشروعیت و مقبولیت خود را از مردم می‌گیرند، می‌توانند نقش مهمی را بر اثر بخشی سیاست‌گذاری‌های شهری داشته باشند. بخشی از این سیاستگذاری در حوزه کالبد شهر به ویژه حوزه شهرسازی و معماری است. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی سیاستگذاری های شهری شورای اسلامی أکثر
        شوراها به عنوان نهادی که مشروعیت و مقبولیت خود را از مردم می‌گیرند، می‌توانند نقش مهمی را بر اثر بخشی سیاست‌گذاری‌های شهری داشته باشند. بخشی از این سیاستگذاری در حوزه کالبد شهر به ویژه حوزه شهرسازی و معماری است. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی سیاستگذاری های شهری شورای اسلامی شهر شیراز در حوزه شهرسازی و معماری از منظر توسعه پایدار انجام شده است. روش تحقیق توصیفی- پیمایشی با استفاده از ابزار پرسشنامه است. جامعه‌ی آماری این پژوهش مدیران و سرپرستان بخش‌های مختلف شهرداری شیراز (خبرگان اجرایی) و اساتید دانشگاهی آشنا به موضوع تحقیق (خبرگان دانشگاهی) بوده است. حجم نمونه از طریق جدول مورگان 113 نفر محاسبه شد. روایی و پایایی بازار پرسش نامه تایید شد. یافته های تحقیق نشان داد که برای ارزیابی سیاستگذاری های شهری شورای اسلامی، می توان از الگوی مراحل هاگوود و گان (1984) مشتمل بر 5 بعد تشخیص مسایل،تدوین سیاست،تصمیم گیری،اجرای سیاست و ارزشیابی سیاست بهره گرفت که برای سنجش ابعاد مزبور از 19 مولفه بنا به نظر خبرگان دانشگاهی و اجرایی حوزه شهری استفاده گردید. نتایج نشان داد در سطح کمتر از 05/0، ابعاد و مولفه های مرتبط با سیاستگذاری شهری معنادار بوده اند. جهت معناداری نشان داد که وضعیت ابعاد و مولفه های سیاستگذاری شورای اسلامی، متوسط ارزیابی می شود. نتیجه آزمون فریدمن جهت رتبه بندی ابعاد و مولفه های سیاستگذاری نشان داد که در میان ابعاد، بعد تشخیص مسائل و در میان مولفه ها نیز میزان تفویض قدرت و منابع به اعضای شورای اسلامی شهر، بیشترین رتبه را کسب نموده اند. همچنین نتیجه آزمون تی تک نمونه از عملکرد شورای اسلامی ازنظر سیاستگذاری های حوزه شهرسازی و معماری در سطح کمتر از 05/0 اشاره دارد. در حوزه شهرسازی بهترین عملکرد شورای اسلامی مربوط به شاخص مشورت و اعمال نظارت قانونی بر معاونت شهرسازی و واحدهای وابسته به آن با مقدار 803/0 و در حوزه معماری نیز شاخص مشورت و تصویب مقررات و مصوبات حوزه معماری با مقدار 705/3 بوده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        118 - ارزیابی تأثیر توسعۀ معماری میان‌افزا بر مشارکت اجتماعی شهروندان در بافت‌های تاریخی (مطالعۀ موردی: گذر تاریخی محمدیۀ شهر قزوین
        عباس ده باشی پور جمال الدین سهیلی
        توسعۀ معماری میان افزا با پرداختن به توسعه در درون و بازتوسعۀ محدوده، بااستفاده از پتانسیل های آن (مانند تاریخی بودن) سعی در بهره برداری از زمین های بلااستفاده و فرسوده در بافت شهری، از طریق خلق و یا بازسازی فضا، جهت جلوگیری از خزش شهری و بهبود شرایط بافت داشته و در شهر أکثر
        توسعۀ معماری میان افزا با پرداختن به توسعه در درون و بازتوسعۀ محدوده، بااستفاده از پتانسیل های آن (مانند تاریخی بودن) سعی در بهره برداری از زمین های بلااستفاده و فرسوده در بافت شهری، از طریق خلق و یا بازسازی فضا، جهت جلوگیری از خزش شهری و بهبود شرایط بافت داشته و در شهرهایی نظیر قزوین که دائما در حال افزایش جمعیت بوده و موانع طبیعی و مصنوعی سبب محدودیت جهات گسترش آن شده، مهم تر می نماید. چون توسعۀ معماری میان افزا، میان بافت و در ارتباط مستقیم با جامعه شکل می گیرد، مشارکت اجتماعی به معنای فعالیت های ارادی افراد جهت ارتقاء حیات اجتماعی خود، به عنوان پتانسیلی در تمامی مراحل توسعه مدنظر قرار می گیرد. هدف اصلی این پژوهش پرداختن به بیان چگونگی رابطۀ میان دو متغیر فوق بااستفاده از روش تحقیق همبستگی می باشد. پس از مطالعات کتابخانه ای و تحقیقات میدانی، شاخص ها، مؤلفه ها و گویه هایی برای متغیرها تبیین، مدلی مفهومی جهت توجیه همبستگی آن ها ارائه و مطابق آن پرسشنامه ای تدوین و توزیع شد که با استفاده ازضریب آلفای کرونباخ، میزان پایایی آن تعیین و با استفاده از روش SPSS، ضریب پیرسون معادل 0.830 (نشان از همبستگی بالا و مثبت متغیرها) و ضریب معناداری معادل 0.000 (نشان از رابطه ای معنادار میان متغیرها)، محاسبه شد. نتیجۀ این پژوهش بیان می دارد که مفهوم توسعۀ معماری میان افزا با هدف تأمین نیازهای همه جانبۀ کاربران و با توجه به پتانسیل های موجود در محل، سبب ایجاد اعتماد و ارتقاء حس رضایت در افراد و نتیجتا منجر به گسترش همکاری و استفاده از توانایی های بالقوۀ آنان شده و افزایش مشارکت اجتماعی را در تمامی مراحل سبب می شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        119 - شناسایی و معرفی قوانین معماری سبز در ایران به منظور کاهش مصرف انرژی نمونه موردی: ساختمان سبز بوشهر
        محمد بهزادپور بهناز کاشانی زاده
        10.30495/juepd.2022.690527
        مصرف بالای انرژی و نتایج سوء آن یکی از بزرگترین دغدغه های عصر حاضر است. یکی از راه‌های رسیدن به تعادل مصرف انرژی مبحث پایداری وبخش بسیار مهم در آن ساختمان می‌باشد چرا که مطابق با آمار انرژی سالیانه کشور بیش از یک سوم انرژی کشور در بخش ساختمان مصرف می‌گردد . امروزه معمار أکثر
        مصرف بالای انرژی و نتایج سوء آن یکی از بزرگترین دغدغه های عصر حاضر است. یکی از راه‌های رسیدن به تعادل مصرف انرژی مبحث پایداری وبخش بسیار مهم در آن ساختمان می‌باشد چرا که مطابق با آمار انرژی سالیانه کشور بیش از یک سوم انرژی کشور در بخش ساختمان مصرف می‌گردد . امروزه معماری پایدار، با هدف کاهش مصرف منابع، حفظ محیط‌زیست و ارتقای سلامت انسان یکی از مهمترین رویکردهای معماری بشمار می‌اید که لازم است در ایران بر جنبه عملی آن تأکید بیشتری شود به همین سبب در این تحقیق برآنیم تا اصول معماری پایدار را تبیین و با بررسی نمونه ساخته شده‌ای در بوشهر به اصول پایداری عملی که در ایران اجرا می‌شود برسیم و میزان موفقیت پروژه ساخته شده را دریابیم چرا که بسیاری از این اصول در نقاط مختلف دنیا مورد بررسی و تعریف شده‌است اما هریک برای اقلیم خاصی می‌باشد که نمی توان از آنها به عنوان اصولی تدوین شده و کاملا مختص ایران با این اقلیم استفاده کرد و تنها راه میزان موفقیت آنها بررسی با کمک نرم‌افزارها و گذر زمان خواهد بود. در این تحقیق ابتدا با کمک مطالعه در باب معماری پایدار و تعریف حقیقیاصول پایداری مفهوم و هدف از معماری پایدار تبیین می‌نماییم و پس از آن با کمک نرم‌افزار دیزاین بیلدر ساختمانی که با عنوان بنای پایدار در بوشهر معرفی شده‌است شبیه سازی ومورد تحیل قرار می‌دهیم. نتایج حاصل از این قرار است که در پروژه مذکور با میزان مصرف انرژی 2kwh/m 235.85 نیازمندیم که بیشترین مصرف را برای سرمایش در نظر بگیریم و برای کاهش مصرف انرژی و نزیکی هرچه بیشتر پروژه به اصول پایداری باید از اصولی همچون تعریف مناسبی برای ابعاد بازشوها مانند بازشوهایی با ابعاد متوسط (چرا که ابعاد بزرگ برای اقلیم گرم و مرطوب مناسب نیست) و سایبان ها مانند سایبان های عمودی در ساخت اینچنین ساختمانی کمک گرفت. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        120 - طراحی مدل هوشمند آموزش معماری بومی با رویکرد ساخت گرایی (تمرکز: یادگیری مبتنی بر واقعیت مجازی)
        مصطفی ازقندی مهدی یعقوبی الهام فریبرزی
        پژوهش حاضر از طریق مدل‌سازی سه‌بعدی معماری بومی ایرانی-اسلامی در بستر واقعیت مجازی و افزوده، اقدام به آموزش اصول پایداری به دانش‌آموزان مقاطع متوسطه نموده است. پس از شناسایی و تبیین مولفه‌های معماری بومی و تعیین عوامل موثر در فرآیند آموزش آن از طریق مرور نظامند ادبیات أکثر
        پژوهش حاضر از طریق مدل‌سازی سه‌بعدی معماری بومی ایرانی-اسلامی در بستر واقعیت مجازی و افزوده، اقدام به آموزش اصول پایداری به دانش‌آموزان مقاطع متوسطه نموده است. پس از شناسایی و تبیین مولفه‌های معماری بومی و تعیین عوامل موثر در فرآیند آموزش آن از طریق مرور نظامند ادبیات تحقیق و انجام مصاحبه با طیف وسیعی از خبرگان حوزه پژوهش، در گام بعدی و با استفاده از یک مدل آموزشی مبتنی بر رویکرد ساخت‌گرایی، ﺗﺎرﯾﺦ ﭘﺎﯾﺪاری معماری‌ بومی ایرانی-اسلامی ﺑﺎ دانش‌آموزان ﺑﻪ اﺷﺘﺮاک گذاشته شده است. این برنامه آموزشی از یک مدل سه مرحله‌ای (معرفی، تمرین، تولید) و با بهره‌گیری از ﺳﻪ‌ﺑﻌﺪی‌ﺳﺎزی نوآورترین معماری‌های بومی تاریخ کشور عزیزمان، یک ﺗﺠﺮﺑﻪ نوین و جذاب دﯾﺠﯿﺘﺎل در زمینه یادگیری برای توسعه پایدار را در طول سال تحصیلی برای دانش‌آموزان فراهم نموده است. درنهایت و در گام آخر پژوهش، به منظور تعیین میزان بهبود درک دانش‌آموزان از مفاهیم مرتبط با اصول پایداری و معماری بومی، از ابزار پرسشنامه با تعیین روایی و پایایی مطلوب استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مدل‌سازی سه‌بعدی بر افزایش آشنایی داﻧﺶ‌آﻣﻮزان از ویژگی‌های معماری بومی ایرانی-اسلامی و میزان ﺗﻐﯿﯿﺮات داﻧﺶ، رﻓﺘﺎر و آﮔﺎﻫﯽ آنان از ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ مرتبط با ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار و اصول ﭘﺎﯾﺪاری موثر بوده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        121 - بازشناسی الگوی طراحی معماری از منظر احکام و قواعد فقه اسلامی
        اصغر مولائی
        الگوی طراحی معماری نقش مهمی در سبک زندگی انسانها داشته و می‌تواند محل تحقق احکام اسلامی و قواعد فقه شیعه در معماری اسلامی باشد. قاعده فقهی حرمت الگوی بیگانه بر بستن راههای تسلط بیگانگان بر مسلمانان تاکید می-نماید. به عبارت دیگر، الگوگیری از بیگانگان در ابعاد مختلف زندگی أکثر
        الگوی طراحی معماری نقش مهمی در سبک زندگی انسانها داشته و می‌تواند محل تحقق احکام اسلامی و قواعد فقه شیعه در معماری اسلامی باشد. قاعده فقهی حرمت الگوی بیگانه بر بستن راههای تسلط بیگانگان بر مسلمانان تاکید می-نماید. به عبارت دیگر، الگوگیری از بیگانگان در ابعاد مختلف زندگی مسلمانان ممنوع بوده و جایز نیست. الگوگیری و سلطه بیگانگان در معماری و شهرسازی می‌تواند در ابعاد اجتماعی، فرهنگی، فضایی_کالبدی، منظر و عملکردی بررسی شود. بازارها که از مهمترین مراکز اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی شهرهای مسلمانان محسوب می‌شود در گذشته با الگویی درون‌گرا، برخوردار از مساجد، آیینها و سنتهای برگرفته از فرهنگی اسلامی از جمله احکام کسب و کار بوده است. اما در دوره معاصر گسترش پاساژها و مراکز خرید به عنوان الگویی غیربومی و بدون بستر فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی مهیا برای احکام و اخلاق اسلامی است. از این رو هدف این مقاله بازشناسی جایگاه قاعده حرمت الگوی بیگانه در معماری اسلامی و الگوی بازارهاست که با روش تحقیق تحلیل محتوای متن و استدلال منطقی با رویکردی مطالعه بین‌رشته‌ای و با استفاده از شیوه‌های کتابخانه‌ای و اسنادی انجام می‌شود. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که قواعد فقهی و از جمله قاعده نفی سبیل باید در معماری اسلامی بکار گرفته شود. چنانچه مطابق قاعده حرمت الگوی بیگانه، در معماری اسلامی باید زمینه عمل به احکام الهی فراهم شود و برنامه‌ها و طرحها و اقدامات نباید سلطه بیگانگان را فراهم نمایند. بنابراین معماری اسلامی حامل قاعده حرمت الگوی بیگانه بوده و الگوهای معماری باید برگرفته از شرایط بومی و با محوریت احکام و اخلاق اسلامی و نه با الگوگیری از طرحها و تجارب خارجی اجرا شوند. این اصل می‌تواند در طراحی بازارها استفاده شده و نیز در مقررات و طرحها و برنامه‌ها از گسترش مراکز خرید و پاساژها جلوگیری شود. قاعده نفی سبیل از قوانین اسلامی است و بدنبال سد راه نفوذ اجانب و بیگانگان در زنگی مسلمانان است. این موضوع در آیات متعدد قرآن کریم در "ممنوعیت نفوذ و ورود بیگانگان به جامعه مسلمانان" تاکید شده است. امری که در ایات و روایات متعدد نیز بر آن تاکید شده است. این امر در معماری و شهرسازی اسلامی قابل ملاحظه است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        122 - اندیشه‌ی ضداقتدارگرایی از منظر پس‌ازمدرن در آموزش معماری
        آرزو زندی محب حسین اردلانی کیمیا مظهری فاطمه رفعتی
        با توجه به اینکه دوره مدرن و پیش از آن به‌دنبال یافت حقیقت و روش ثابت در بحث آموزش است، موجب اقتدار و ثبات اندیشه می‌شود. با مطالعات انجام شده مخالفت اندیشمندان پست‌مدرن با فراروایت‌ها و اقتدارگرایی در مکتوبات مشهود است. در مقابل آن روش‌های دیالکتیکی و گفتمانی، ارزش ‌گذ أکثر
        با توجه به اینکه دوره مدرن و پیش از آن به‌دنبال یافت حقیقت و روش ثابت در بحث آموزش است، موجب اقتدار و ثبات اندیشه می‌شود. با مطالعات انجام شده مخالفت اندیشمندان پست‌مدرن با فراروایت‌ها و اقتدارگرایی در مکتوبات مشهود است. در مقابل آن روش‌های دیالکتیکی و گفتمانی، ارزش ‌گذاری به نظر فراگیر و ضداقتدارگرایانه مورد تایید اندیشمندان پست‌مدرن قرار گرفت. هدف تحقیق کشف، فهم و توصیف روشی ضداقتدارگرایی برای ارتقاء کیفیت آموزش معماری با بهره‌گیری از روش‌های آموزشی پست‌مدرن در معماری است. چه راه‌کارهایی را می‌توان از اندیشه‌های تعلیم و تربیت پست‌مدرن در برنامه ریزی درسی معماری استفاده کرد؟ پرسش تحقیق می‌باشد.روش تحقیق توصیفی_تحلیلی است ابتدا توصیف روش ‌آموزش و برنامه‌درسی پست‌مدرن مطرح شد،سپس به تحلیل و تبیین روش‌هایی برای ارتقاء کیفیت آموزش معماری پرداخته شد، گردآوری اطلاعات با تکیه بر اسناد، مکتوبات و مطالعات کتابخانه‌ای ‌است.چارچوب نظری بر اساس نظریه آموزش ضداقتدارگرایی و روشهای آموزش و برنامه ریزی پست‌مدرن تدوین گردید و سپس آموزش معماری، بطورخاص، در دوره پست‌مدرن بررسی می‌شود در نهایت راه‌کارهایی جهت ارتقاء این امر بیان ‌شد.با توجه به مطالعات،مخالفت با فراروایت‌ها و ساختارهای آموزشی نمایان می‌شود، مطالعات مقاله درجهت تعریف ساختار کلی در آموزش نیست بلکه با تعریف ساختارهای متعدد در آموزش معماری برای افزایش انعطاف‌پذیری و افزایش کیفیت آموزش معماری، خرده‌ساختارهای آموزشی جهت بهبود آموزش معماری مطرح می‌شود. پیشنهاد می‌شود،برای گسترش دیالوگ دانشجو و استاد و شناخت محیط و مصرف‌کننده‌ها با استفاده از مرکزیت‌زدایی قوانین و تغییرسرفصل‌های آموزشی در استان‌‌ها و اقلیم‌های متفاوت وبراساس شیوه‌های ساختمان‌سازی‌، برنامه ریزی در جهت آموزش بهتر معماری انجام می‌‌شود. خودآفرینی از اهداف اصلی طراحی معماری و روش آموزش پست مدرن را می‌توان با تمرکز کمتر بر قدرت استاد و تمرکز بیشتر بر روی توانایی فردی دانشجویان در آتلیه‌های آن‌را اتقاء داد.آموزش مشارکتی و گروهی، براساس نظریه مسئولیت مشترک، انتقال دانش توسط اساتید و خود انشجویان انجام شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        123 - بررسی سیاستگذاری مولفه های معماری با رویکرد بالا بردن کیفیت فضای آموزشی
        طرلان زرنشانی اصل
        خلق فضا، همواره مقصود معماری بوده است. فضای آموزشی نیز، بی شک یکی از راهبردهای رسیدن به این مقصود میباشد و دو هدف تربیت و تعلیم دانش آموختگان را دنبال میکند . نوع و ماهیت فضا در آموزش رشته هایی چون معماری و هنر که احساس و تجسم از ارکان اصلی و ابزار مهم پیشرفته محسوب میش أکثر
        خلق فضا، همواره مقصود معماری بوده است. فضای آموزشی نیز، بی شک یکی از راهبردهای رسیدن به این مقصود میباشد و دو هدف تربیت و تعلیم دانش آموختگان را دنبال میکند . نوع و ماهیت فضا در آموزش رشته هایی چون معماری و هنر که احساس و تجسم از ارکان اصلی و ابزار مهم پیشرفته محسوب میشوند نقش مضاعفی داشته است. امروزه اصل مهم در فضاهای آموزشی خصوصاً در دانشکده ها که در برگیرنده مجموعه ای از مفاهیم و ارزش ها است، به ندرت احساس می شود و همین امر سبب کاهش احساس تعلق خاطر به فضا می گردد. این در حالی است که برقراری ارتباط با فضا های آموزشی هنری و نیز ارتباطات بین افراد در آن، نقش عمده ای در ارتقاء سطح آموزش دارد. بررسی ها نشان می دهد که ملاک اصلی سنجش کیفیت فضایی در مدارس و دانشکده ها، به میزان رضایتمندی کاربران آن می باشد که این امر نیز وابسته به تطابق محیط کالبدی با مجموعه نیازها و توقعات انسانی می باشد. این اصل مهم از طریق طراحی فضاهای انعطاف پذیر با قابلیت های تطبیق پذیری، تغییر پذیری و تنوع پذیری، تامین شده و امکان گرد همایی و تعاملات دانش آموختگان را قوت می بخشند. هدف از این پژوهش بررسی عوامل مؤثر کیفی بر ارتقاء کیفیت فضا در مدارس و دانشکده های معماری از طریق بسط مفهوم کیفیت فضایی است. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی اصول طراحی دانشکده های معماری را بر اساس ارتقاء کیفی فضا و افزایش تمرکز، آرامش و آسایش تبیین می نماید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        124 - نقش دانش روانشناسی محیط در طراحی پایانه مسافربری فرودگاه‌ها
        آرزو زندی محب
        در این تحقیق به بررسی تاثیر محیط ساخته شده بر افراد و ادراک آنها از این فضا، با استفاده از دانش روانشناسی محیط پرداخته می‌شود.در پایانه فرودگاه‌ها، برای تامین نیاز استفاده‌کنندگان و گروه‌های ذینفع صنعت حمل‌ونقل هوایی، استفاده از راه‌کارهای دانش روان‌شناسی محیط برای طراح أکثر
        در این تحقیق به بررسی تاثیر محیط ساخته شده بر افراد و ادراک آنها از این فضا، با استفاده از دانش روانشناسی محیط پرداخته می‌شود.در پایانه فرودگاه‌ها، برای تامین نیاز استفاده‌کنندگان و گروه‌های ذینفع صنعت حمل‌ونقل هوایی، استفاده از راه‌کارهای دانش روان‌شناسی محیط برای طراحی معماری ضروری است. هدف تحلیل عوامل و مولفه‌های کالبدی موثر بر رفتار فضایی و ارائه راه‌کارهای مناسب، جهت بهبود کیفیت ساختار فضای معماری پایانه‌های مسافربری فرودگاهی با استفاده از دانش روانشناسی محیط است. روش ازنظر هدف کاربردی، ازنظر راهبرد کیفی و با روش تحلیل محتوا است.گردآوری داده‌ها اسنادی است. مراحل کلی شامل مشخص کردن مساله،یافت سوال و هدف، تعریف مبحث‌ها، کدگذاری و مقوله‌بندی، تحلیل و یافت نتایج و در نهایت تهیه گزارش است. در پایانه فرودگاه کیفیت و چگونگی خدمات‌رسانی، ویژگی مسافر و استفاده‌کننده باعث عملکردها و فضاهای متفاوت شده است، به‌همین دلیل، برای ایجاد حس تعلق به پایانه، جهت‌یابی، شناسایی محیط و پیش‌بینی فضا در زمان ناآشنایی محیط برای مسافر مهم است. حق انتخاب وتامین استقلال فردی با هدایت و مسیریابی انجام می‌شود. پیکره‌بندی معماری در هدایت انسان‌ها دارای اهمیت است و برای تاثیرگذاری بر رفتارها می‌توان با تغییر روشنایی، نوع بافت، مصالح و کالبدپیرامونی، قرارگاه‌ها و مکان رفتاری متفاوت را طراحی وخلق کرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        125 - تحلیل اثرات سیاست‌گذاری بر شهرسازی و معماری موردمطالعه دوره ۱۳۲۰ تا ۱۳۰۴
        علی ذبیحی رضا میرزایی
        معماری و شهرسازی ایران در گذشته از روند مشخصی پیروی نموده، که برگرفته از معماری و شهرسازی دوران قبل بوده است. اما در دوران معاصر این روند دچار تحول و دگرگونی هایی شده است. این مطالعه سعی بر این دارد که عوامل تاثیر گذار بر معماری و شهرسازی در دوران پهلوی اول را بررسی نما أکثر
        معماری و شهرسازی ایران در گذشته از روند مشخصی پیروی نموده، که برگرفته از معماری و شهرسازی دوران قبل بوده است. اما در دوران معاصر این روند دچار تحول و دگرگونی هایی شده است. این مطالعه سعی بر این دارد که عوامل تاثیر گذار بر معماری و شهرسازی در دوران پهلوی اول را بررسی نماید و همچنین به تحلیل عواملی که زمینه ساز این دگرگونی ها بر سیاستگذاری معماری و شهرسازی شده بپردازد. در پژوهش حاضر از روش کیفی و کمی استفاده شده، که به منظور جمع آوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای، مقالات و جهت رهیافت به داده های کمی، از روش تحلیل شبکه ای (ANP) و از نرم افزار Super Decisions استفاده شده است. نتایج این پژوهش حاکی از این است که عواملی چون باستان شناسی، آموزش معماران، کنگره های هنري و انجمن آثار ملی، نظامی گرایی و مدرن گرایی بر معماری و شهرسازی در این دوره تاثیر بسیاری داشته، که میزان تاثیر پذیری معماری و شهرسازی از این تحولات برابر بوده است. بیشترین عوامل تاثیر گذار بر تحولات معماری در آن دوران، مدرن گرایی و باستان گرایی و در شهرسازی عواملی چون آموزش معماری، کنگره های علمی و نظامی گرایی تأثیر گذار بوده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        126 - سیاستگذاری معماری پارامتریک با رویکرد زمینه گرایی فرهنگی
        مهلقا شاهد حسن ستاری ساربانقلی ارسلان  طهماسبی
        رویکرد پارامتریک بنابر قابلیت ها و بواسطه ی بهره گیری از فرایندها و ابزارهای جدید در تحقق نیازها مورد توجه طراحان شهری و معماری قرار گرفته است. با توجه به این که اثر معماری برای پاسخ گویی مطلوب به نیازهای انسان باید در همخوانی با بستر فرهنگی خود شکل گرفته و نیز با در نظ أکثر
        رویکرد پارامتریک بنابر قابلیت ها و بواسطه ی بهره گیری از فرایندها و ابزارهای جدید در تحقق نیازها مورد توجه طراحان شهری و معماری قرار گرفته است. با توجه به این که اثر معماری برای پاسخ گویی مطلوب به نیازهای انسان باید در همخوانی با بستر فرهنگی خود شکل گرفته و نیز با در نظر گرفتن قابلیت های معماری پارامتریک، پیشنهاد سیاست هایی در حیطه معماری پارامتریک با رویکرد زمینه گرایی فرهنگی دارای اهمیت می باشد. این تحقیق با هدف سیاستگذاری معماری پارامتریک با رویکرد زمینه گرایی فرهنگی انجام گرفته است. رویکرد تحقیق در وهله اول به صورت مطالعات کتابخانه ای و تبیین توصیفی– تحلیلی بوده و در ادامه با هدف غربالگری معیارها، از روش دلفی فازی استفاده شد. یافته ها نشان می دهد که همه معیارها از دیدگاه خبرگان دارای اهمیت و معیار تغییرات و بازتولید الگوهای بومی- محلی به کمک تعریف قواعد جدید طراحی دارای بیشترین اهمیت نسبت به سایر معیارها می باشد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که نمایش مفاهیم فرهنگی به وسیله ی الگوسازی از طریق اقتباس از فرم های برگرفته از عناصر بومی– محلی توسط تعریف اصول جدید دارای نقش مهمی در سیاستگذاری معماری پارامتریک مبتنی بر زمینه فرهنگی بوده و نیازمند تعامل نزدیک طراحان و اندیشمندان حیطه فرهنگ و معماری می باشد. هم چنین تلاش در جهت دستیابی به نرم افزارها و برنامه های کاربردی در این حوزه حائز اهمیت می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        127 - فراتحلیل روانشناختی رابطه فرم و عملکرد در فرآیند طراحی معماری از منظر خلاقیت
        حسین رضایی غزال کرامتی مزین دهباشی شریف
        زمینه: معماری یکی از حوزه‌‌های تأتیرگذار انسانی است که ماهیت آن در هر صورت به طراحی و فرآیند طراحی باز می‌‌گردد و بنابراین نقش خلاقیت در ایعاد مختلف آن انکارناپذیر می‌‌باشد. طراحی نیز در مفهوم عام آن یک تلاش انگیزشی برای رفع نیازهای انسانی بوده که در مقیاس معماری و به ص أکثر
        زمینه: معماری یکی از حوزه‌‌های تأتیرگذار انسانی است که ماهیت آن در هر صورت به طراحی و فرآیند طراحی باز می‌‌گردد و بنابراین نقش خلاقیت در ایعاد مختلف آن انکارناپذیر می‌‌باشد. طراحی نیز در مفهوم عام آن یک تلاش انگیزشی برای رفع نیازهای انسانی بوده که در مقیاس معماری و به صورت کلان با دو رکن اساسی فرم و عملکرد سر و کار داشته و چگونگی و چرایی رابطه این ارکان بنا به ماهیت معماری از دیرباز مطرح بوده است. لذا توجه به نقش بارز خلاقیت معمارانه در بازشناسی و بازتعریف این رابطه اساسی، حائز اهمیت می‌‌باشد. هدف: هدف اصلی این تحقیق، واکاوی چیستی رابطه فرم و عملکرد از یک سو و تبیین مولفه‌‌های موثر بر آن از سوی دیگر با بهره‌‌گیری از نگرشی مبتنی بر شناخت ابعاد و مراتب وجودی انسان به عنوان کاربر آثار معماری و تعیین نقش خلاقیت در این رابطه است. روش: تحقیق کیفی حاضر با استفاده از یک روش توصیفی و متعاقباً تحلیل محتوای کیفی تحت رویکردی تطبیقی - تفسیری به شناسایی متغیرهای اساسی موجود در نظریات مطرح در باره نسبت فرم و عملکرد معماری پرداخته و با استدلال منطقی و تفکر انتقادی، سعی بر تدقیق و بازتعریف روابط بین آنها داشته است. از آنجایی که نتایج این تحقیق با اتکا به فرآیندهای تحلیلی رهیافته به نظریات محققین و نظریه‌‌پردازان پیشین استوار می‌‌گردد، لذا می‌‌توان آن را یک فراتحلیل کیفی دانست که عطف به وجوه مورد تمرکز پژوهش، دارای ابعاد انسانشناختی است. نتیجه‌‌گیری: با توجه به قرابت محتوایی در مفاهیم طراحی و خلاقیت بویژه در حوزه‌‌های هنری از جمله معماری، به نظر می‌‌رسد که بتوان در تبیین جامع رابطه فرم و عملکرد از مفهوم خلاقیت بهره گرفته و نهایتا بر این مبنا، مدل مفهومی و متعاقباً نظریه‌‌ای ارائه نمود که نسبت به موارد پیشین دارای جامعیت بوده و کاستی‌‌‌‌های موجود در آنها را مرتفع سازد. با این مضمون که فرم بر مبنای خواهش‌‌های متعدد انسان خلق می‌‌شود و به واسطه تأمین عملکردها و فراعملکردها متناسب با ابعاد مختلف خلاقیت به کار رفته در حصول آن، ارضاء نیازهای اولیه و ثانویه بشر را در مراتب مختلف ممکن می‌‌نماید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        128 - کاربست رکن ایده آلیِ نوآوری نظام یافته (تریز) در طراحی معماری
        مهسا جبل عاملی فرهنگ مظفر محمود کریمی وحید قاسمی
        هدف: پژوهش حاضر باهدف بررسی تأثیر استفاده از رکن ایده‌آلی نوآوری نظام‌یافته (تریز) بر عملکرد طراحی معماری دانشجویان انجام‌شده است. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر از نوع نیمه‌آزمایشی با گروه گواه و آزمون و با استفاده از طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون است. جامعه آماری شامل دانشجویان أکثر
        هدف: پژوهش حاضر باهدف بررسی تأثیر استفاده از رکن ایده‌آلی نوآوری نظام‌یافته (تریز) بر عملکرد طراحی معماری دانشجویان انجام‌شده است. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر از نوع نیمه‌آزمایشی با گروه گواه و آزمون و با استفاده از طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون است. جامعه آماری شامل دانشجویان سال سوم رشته معماری دانشگاه نجف‌آباد بود. گروه گواه و آزمون به صورت تصادفی انتخاب شدند و به ترتیب شامل 24 و 23 نفر بودند. در گروه گواه طراحی به صورت معمول انجام گرفت و در گروه آزمون از رکن ایده‌آلی تریز در طی طراحی استفاده شد. در انتهای ترم طراحی‌های انجام‌شده با استفاده از روش ارزیابی عملکردی توسط 3 استاد ارزیابی و داده‌های به دست آمده با استفاده از نرم‌افزار SPSS23 و با آزمون تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که آموزش و استفاده از رکن ایده‌آلی تریز باعث بهبود عملکرد طراحی دانشجویان می‌شود و نمرات ارزیابی آن‌ها به شکل معناداری بیشتر از نمرات ارزیابی گروه گواه است. نتیجه‌گیری: استفاده از تکنیک‌های خلاقیت به ویژه تئوری تریز که مشوق هر دو نوع تفکر همگرا و واگرا است، در فرایند طراحی معماری ضروری است و آموزش آن در طی دوران تحصیل دانشجویان توصیه می‌شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        129 - خوراب، دامین و شهر سوخته: نگاهی به ساختار معماری قبور و شیوه‌های تدفین
        مهدی کیخایی
        10.30495/peb.2008.707800
        شهر سوخته در طول هزاره سوم پ.م بین مسیرهای تجاری قرار داشته و رابطی مابین تمدنها و محوطه های باستانی شرقی نظیر بلوچستان، پاکستان شهداد در غرب محوطه های باستانی آسیای میانه در شمال و محوطه های باستانی جنوبی‌تر نظیر خوراب دامین و بمپور بوده است. در این بین مهاجرت به شهر س أکثر
        شهر سوخته در طول هزاره سوم پ.م بین مسیرهای تجاری قرار داشته و رابطی مابین تمدنها و محوطه های باستانی شرقی نظیر بلوچستان، پاکستان شهداد در غرب محوطه های باستانی آسیای میانه در شمال و محوطه های باستانی جنوبی‌تر نظیر خوراب دامین و بمپور بوده است. در این بین مهاجرت به شهر سوخته به دلیل موقعیت خاص استراتژیکی جغرافیایی- تجاری و شرایط زیست‌محیطی موجب ایجاد طبقات مختلف اجتماعی گردیده است و با وجودی‌که در زیر لوای حکومت مرکزی بودند، دارای اعتقادات خاص منطقه‌ای نیز بودند. این چند عامل باعث به وجود آمدن یکسری نقاط مشترک بین این محوطه‌ها شده است که در این جستار نقاط اشتراک چند محوطه یاد شده را از نقطه نظر ساختار معماری گورها و شیوه‌های تدفین برخواهیم شمرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        130 - هویت و بحران آن در معماری و شهرسازی ایران-نمونه موردی شهرهای جدید
        امیر حسین حجازی زین العابدین افلاطونیان
        مسئله اصلی موجود در بحث فرایندهای معماری و شهرسازی امروز چرایی نگرش تقلیدانه وکورکورانه ازمبانیهای بکارگرفته شده ازسیاستهای غربی نظام معماری و شهرسازیمیباشد.دراین راستا توجه به هویت و بحران آن در کشوری اسلامی و به تبع آن شهرهای جدیدی که در آنطراحیمیشود، گستردگی این موضو أکثر
        مسئله اصلی موجود در بحث فرایندهای معماری و شهرسازی امروز چرایی نگرش تقلیدانه وکورکورانه ازمبانیهای بکارگرفته شده ازسیاستهای غربی نظام معماری و شهرسازیمیباشد.دراین راستا توجه به هویت و بحران آن در کشوری اسلامی و به تبع آن شهرهای جدیدی که در آنطراحیمیشود، گستردگی این موضوع را به نحو آشکاری نشانمیدهد.شهرهای جدیدی که بههیچ یک ازاندیشههای موقوف در مبانی تفکرات اسلامی-ایرانی فکنده نشدند.دراینتحقیقبااستفادهازروشهایکمیوکیفیمطالعاتموجودسعیبرآناستتابهبررسی بارزه های مفهومهویت در شهرهای سنتی ایران و مدرن غرب وگسستهویتیدرمعماریوشهرسازیمعاصردرکشورمانبه خصوصدر شهر جدید هشتگردپرداختهشودولزومبازبینیچگونگیتعاملفضاهایمعماریوشهریامروزدرجامعهمعاصرموردبررسیفرارمیگیرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        131 - تأملی بر مفهوم خاطره‌انگیزی و عوامل سازنده آن در دانشکده های آموزش معماری
        اکرم السادات خیرالسادات سید محمدحسین آیت اللهی سیده مرضیه طباییان مرضیه پیراوی ونک مریم قاسمی سیچانی
        توان‌مندی و پتانسیل نهفته و آشکار در فرم و کالبد معماری دغدغه اصلی این پژوهش است؛ این پدیده که قادر است با حس-ارتباط مخاطب پیوند عمیقی کند، در ارتباطات متقابل با بستر موجود و ارائه مفاهیم نهفته درآن به‌شدت عجین است. در این مقاله در نظر است معرفی عوامل مذکور از زاویه‌ای أکثر
        توان‌مندی و پتانسیل نهفته و آشکار در فرم و کالبد معماری دغدغه اصلی این پژوهش است؛ این پدیده که قادر است با حس-ارتباط مخاطب پیوند عمیقی کند، در ارتباطات متقابل با بستر موجود و ارائه مفاهیم نهفته درآن به‌شدت عجین است. در این مقاله در نظر است معرفی عوامل مذکور از زاویه‌ای جدید مورد تبیین قرار گیرد، بنابراین از "نظریه داده‌بنیاد" که یکی از روش-های پژوهش کیفی است، استفاده شده است. برای اثبات کارایی این روش نیز دانشکده معماری یزد به‌عنوان مطالعه موردی انتخاب شد تا شرح گام به گام مراحل اجرای این پژوهش را تبیین نماید. شرکت‌کنندگان در این پژوهش متشکل از 20 نفر از معماران فارغ‌التحصیل از دانشکده معماری یزد بود که با استناد به روش گلوله برفی"، نمونه‌گیری نظری و انتخاب شدند. تجزیه تحلیل اطلاعات بر اساس سه روش کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی (گزینشی) انجام شد.. یافته‌های حاصل از این پژوهش در مرحله نهایی در الگوی پارادایمی به شرح زیر سازماندهی شد: 1. متغیرهای علی 2. متغیرهای زمینه‌ای 3. متغیرهای مداخله‌گر 4.پدیده یا مقوله محوری 5. راهبردها 6. پیامدها و نتایج . نتایج این پژوهش حاکی از این است که با نزدیک کردن اهداف آموزش آکادمیک به معماری اجرایی از یک‌سو و بازشناسی ارزش‌های هویت‌ساز درنگاه ارزیابانه به مکان از سوی دیگر می‌توان به تلفیق درست قابلیت‌های پیدا و پنهان کالبد آموزشی در راستای تربیت معمار سرزمینی به‌عنوان مهم‌ترین پیامد این پژوهش نائل گشت. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        132 - طراحی مدل زمینه‌ای معماری سازمانی بر پایه حاکمیت فناوری اطلاعات
        روح اله داداش‌نیا کاسمانی جلال حقیقت منفرد سید غلامحسن طباطبائی
        معماری سازمانی با توصیفی کل‌نگر و جامع از کارکردهای فناوری اطلاعات در سازمان سعی در کاهش پیچیدگی استفاده از این فناوری و افزایش بازدهی در راستای پاسخگویی به نیازمندی‌ها و نیل به اهداف سازمانی دارد. از سویی دیگر، حاکمیت فناوری اطلاعات نیز کلیه تلاش‌های مؤثر برای هدایت و أکثر
        معماری سازمانی با توصیفی کل‌نگر و جامع از کارکردهای فناوری اطلاعات در سازمان سعی در کاهش پیچیدگی استفاده از این فناوری و افزایش بازدهی در راستای پاسخگویی به نیازمندی‌ها و نیل به اهداف سازمانی دارد. از سویی دیگر، حاکمیت فناوری اطلاعات نیز کلیه تلاش‌های مؤثر برای هدایت و کنترل استفاده از فناوری اطلاعات در سازمان را در بر می‌گیرد. وجود چارچوب‌های مختلف معماری سازمانی، استانداردها و الگوهایی با رویکردهای متفاوت در حوزه‌های معماری سازمانی و حاکمیت فناوری اطلاعات، محقق را بر آن داشته است تا با رویکردی جامع و سازگار با سازمان اتکا، مدل زمینه‌ای معماری سازمانی بر پایه حاکمیت فناوری اطلاعات را با روش‌ نظریه‌پردازی داده‌بنیاد ارائه نماید. گردآوری اطلاعات با استفاده از شیوه‌های مشاهده و سندکاوی و همچنین مصاحبه‌های باز و عمیق از طریق 14 نفر از خبرگان و صاحب نظران حوزه مدیریت و حاکمیت فناوری اطلاعات انجام شده است. تجزیه و تحلیل داده‌ها در مراحل سه‌گانه کدگذاری به روش استراوس و کوربین، با استفاده از نرم‌افزار MAXQDA منجر به ظهور780 مفهوم و 48 مقوله فرعی گردید و در پایان با انتخاب مقوله اصلی و ارتباط منظم آن با سایر مقوله‌ها در محورهای؛ شرایط علّی، شرایط زمینه‌‌ای، شرایط مداخله‌گر، راهبردها و پیامدها، مدل زمینه‌ای پژوهش ارائه گردید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        133 - جستاری در وجوه مفهوم ضرب‌آهنگ و چگونگی تجلی آن‌ها در معماری (نمونه موردی: مجتمع آموزشی دخترانه تزکیه (2))
        زهرا اعظمی حمید ندیمی شادی عزیزی
        ضرب‌ آهنگ معنای پویایی دارد و در طول تاریخ معانی و کاربردهای متعددی یافته است که نشان از چند‌وجهی بودن این مفهوم دارد. ولی پژوهش هایی که یک مفهوم چند‌وجهی از ضرب‌آهنگ را در چارچوب نظری خود داشته باشند که توامان وجوه مختلف ضرب‌ آهنگ را در فضای معماری دربر گیرند، اندک هس أکثر
        ضرب‌ آهنگ معنای پویایی دارد و در طول تاریخ معانی و کاربردهای متعددی یافته است که نشان از چند‌وجهی بودن این مفهوم دارد. ولی پژوهش هایی که یک مفهوم چند‌وجهی از ضرب‌آهنگ را در چارچوب نظری خود داشته باشند که توامان وجوه مختلف ضرب‌ آهنگ را در فضای معماری دربر گیرند، اندک هستند. هدف این پژوهش ارائه چارچوبی برای مطالعه وجوه مفهوم ضرب‌ آهنگ و نحوه تجلی آن ها در معماری است. پژوهش حاضر با روش کیفی و با تکیه بر راهبرد استدلال منطقی انجام پذیرفته است. نخست، وجوه ضرب‌‌ آهنگ از خلال آرای صاحب‌نظران استخراج و صورت‌بندی گردید، کاوش وجوه ضرب‌‌‌آهنگ در نمونه مورد بررسی، از مشاهده و مصاحبه های نیمه‌ساختاریافته و روش تحلیل محتوای کیفی متن در نرم‌افزار مکس کیودا نسخه 2020 صورت پذیرفت. این پژوهش نشان داد ویژگی ذاتی ضرب‌ آهنگ حرکت مارپیچی است که به‌صورت عینی و ذهنی در قالب وجوه توالی، تداوم، سرعت، برجستگی زمانی و همگام سازی در فضای معماری تجلی می یابد. در مدرسه تزکیه، وجه حرکت از طریق پلکان مختلف و تغییر زاویه دید کاربران با عبور از میان آن ها و ورود و گردش در هر طبقه درک می شود. نمود توالی با تغییر موقعیت خورشید در طول روز بیانگر حرکت عینی است. اما بهره گیری از نور طبیعی و هندسه زمان‌مند آن در فضاهای داخلی، به‌‌دلیل به‌کارگیری پرده های ضخیم برای حل مسئله اشرافیت، تاثیر چندانی ندارد. توالی در رابطه با فرسایش سطوح در هر بنایی، یک تغییر تدریجی، متناوب و بیانگر حرکت است. تجربه های فضایی کاربران از فعالیت های روزمره و رویدادها بیانگر بعد فرهنگی-اجتماعی تداوم می‌باشند. نمود کالبدی این وجه تداوم در عناصر معماری همچون تزئینات، نماد ها، نشانه ها و انتخاب سبک معماری مدرسه آشکار شده است. مصداق مکان با سرعت های متفاوت در مدرسه و با‌توجه نوع فعالیت، می تواند سریع و یا کند درک شود. تجربه ها و خاطرات کاربران مدرسه از فعالیت ها، رویدادها و مکان های وقوع آن ها در مدرسه بیانگر برجستگی زمانی هستند. آموزش قوانین، رفتارها و تکرار آن ها توسط دانش آموزان نمونه بارز همگام سازی می‌باشند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        134 - تبیین جایگاه دوره انحراف توجه و سنجش اثربخشی آن در فرآیند حل خلاقانه مسئله معماری
        سید احسان موسوی مهرداد جاویدی نژاد سید غلامرضا اسلامی
        امروزه خلاقیت جزء جدانشدنی و لازمه فرآیند طراحی معماری محسوب می‌شود و مستتر در آن است. در فرآیند طراحی معماری علاوه بر مسئله‌یابی، چگونگی مسئله گشایی و یافتن راه‌حل مناسب به‌منظور نیل به وضعیت مطلوب از اهمیت بالایی برخوردار ‌است. در این‌خصوص یکی از راهبردهایی که اندیشم أکثر
        امروزه خلاقیت جزء جدانشدنی و لازمه فرآیند طراحی معماری محسوب می‌شود و مستتر در آن است. در فرآیند طراحی معماری علاوه بر مسئله‌یابی، چگونگی مسئله گشایی و یافتن راه‌حل مناسب به‌منظور نیل به وضعیت مطلوب از اهمیت بالایی برخوردار ‌است. در این‌خصوص یکی از راهبردهایی که اندیشمندان در جهت حل خلاقانه مسئله به آن تاکید دارند ایجاد وضعیتی است که طراحان بتوانند، جهت اندیشیدن خود را تغییر دهند. ازاین‌رو بررسی ماهیت و اثربخشی دوره انحراف توجه، نقش و جایگاه آن در فرآیند حل خلاقانه مسئله معماری، هدف اصلی این پژوهش می‌باشد. ماهیت پژوهش از حیث هدف، کاربردی و روش تحقیق در این پژوهش به‌شیوه مداخله نیمه تجربی، از نوع طرح پیش‌آزمون-‌پس‌آزمون با گروه کنترل است که از طریق آن‌، میان گروه‌هایی که در معرض متغیر مستقل (دوره انحراف توجه) قرار گرفته‌اند و گروهی که متغیر مستقل بر آن اعمال نشده است، مقایسه صورت می‌گیرد. ابزار مورد‌ استفاده در این پژوهش به‌منظور دستیابی به فاکتورهای ارزیابی فرآورده طراحی، پرسش‌نامه‌ای محقق‌ساخت است که در نهایت داده ها از طریق آزمون های آماری تحلیل کواریانس و آزمون تعقیبی بونفرونی و با استفاده از نرم‌افزار SPSS 25 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحلیل کواریانس داده‌ها بین دو گروه آزمایش و کنترل بیانگر تاثیر معنا‌دار و مثبت دوره انحراف توجه در فرآیند حل خلاقانه مسئله معماری می‌باشد (205/28=F و 0/0001=P). همچنین نتایج آزمون بونفرونی برای بررسی اختلاف دو‌به‌دو گروه‌ها نشان می‌دهند؛ از میان راهبردهای مداخله، راهبرد استعاره، در مقایسه با راهبرد قیاس نتایج موثرتری دارد (0/0001=p و اختلاف میانگین=9/61). مبتنی بر یافته‌های پژوهش مبنی بر اثربخشی مثبت دوره انحراف‌توجه؛ به‌نظر می‌رسد می‌توان از این شیوه مداخله و راهبردهای آن به‌منظور ارائه پاسخ‌های خلاقانه در مواجهه با مسائل پیچیده و مبهم حال حاضر معماری در حوزه آموزش و نیز حرفه معماری بهره برد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        135 - تبیین مدل مفهومی فرآیند آفرینش معماری با الهام از طبیعت
        شرمین علیا فرح حبیب آزاده شاهچراغی
        10.22094/lsj.2023.699498
        استفاده از راهبردهای طبیعت در آفرینش معماری به طراحان کمک می‌کنند تا با بهره‌گیری از اطلاعات بیولوژیک، میان محیط مصنوع و طبیعت، تعادل و همساختی ایجاد نمایند و به سمت دنیای پایدار گام بردارند؛ این راهبردها تاثیر سازنده ای در حل پایدار مشکلات انسان دارند، اما به دلیل پیچی أکثر
        استفاده از راهبردهای طبیعت در آفرینش معماری به طراحان کمک می‌کنند تا با بهره‌گیری از اطلاعات بیولوژیک، میان محیط مصنوع و طبیعت، تعادل و همساختی ایجاد نمایند و به سمت دنیای پایدار گام بردارند؛ این راهبردها تاثیر سازنده ای در حل پایدار مشکلات انسان دارند، اما به دلیل پیچیدگی‌هایشان و ماهیت بین رشته‌ای آن‌ها شناخت فرآیند آفرینش معماری با قاببندی الهام از طبیعت مورد نیاز است؛ همچنین نیاز به تغییر رفتار و پرورش تفکر پایدار، به عنوان یک دستگاه فکری است. این مهم با بهره‌گیری از منبع غنی دانش یعنی طبیعت امکانپذیر می‌شود. در این راستا با توجه گستردگی مقیاس اطلاعات بیولوژیک و عدم سهولت شناخت و بکارگیری آن‌ها و با توجه به فرآیندهای شناخت، مدلی برای بکارگیری مناسب استراتژی‌های بیولوژیک مورد نیاز می‌باشد. سوال اصلی پژوهش در راستای دستیابی به هدف پژوهش چنین مطرح شد:"چگونه می‌توان با الهام از طبیعت در فرآیند آفرینش معماری در جهت توسعه‌ی فضاهای سازگار با محیط زیست استفاده نمود؟ ". پژوهش حاضر با ماهیتی کیفی و به روش توصیفی- تحلیلی با بهره‌گیری از راهبردهای ترکیبی انجام شده است. در راستای آزمون فرضیات، مطالعات میدانی با برگزاری آزمون و همچنین بهره‌گیری از راهبرد موردکاوی در مرتبه آموزش طراحی با الهام از طبیعت انجام شده است. موردکاوی و مطالعات میدانی که در دو مرحله‌ی پیش‌آزمون و آزمون در دو سال تحصیلی پی‌در‌پی و سه نیمسال تحصیلی بر روی دانشجویان مقطع کارشناسی پیوسته دانشگاه آزاد اسلامی بر روی 132 دانشجو انجام پذیرفته. یافته‌های پژوهش موید این است که قاببندی بیولوژیک فرآیند آفرینش معماری بر اساس نوع نگرش حل مسئله طراحی آغاز می‌گردد. دانش و اطلاعات بیولوژیک موجب تغییر در فرآیند آفرینش معماری می‌گردد، مهم‌ترین تاثیر آن تغییر نوع نگرش در طراحی به منظور دستیابی به همساختی و ایجاد تعادل میان محیط انسان‌ساخت و طبیعت و در نتیجه افزایش بهره‌وری و دستیابی به پایداری و نه کاهش میزان ناپایداری می‌باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        136 - ارزیابی مولفه های تاثیرگذار فرهنگ معماری غرب در دوران مدرن بر ساختار کالبدی و تزئینی عمارت باغ های دوره قاجار شهر شیراز
        فاطمه نکویی مهر حسین سلطان زاده شروین میرشاهزاده
        10.22094/lsj.2024.1986447.1097
        در دوره قاجاریه به دلیل ارتباط ایران با سایر کشورها و تحولاتی که در زمینه‌های فرهنگی و سیاسی رخ داد، تفاوت‌هایی نیز در تفکرات، گرایش و شیوه‌های هنر و معماری ایران ایجاد شد. این تأثیرات که بیشتر در بناهای مسکونی اشراف نمود پیدا کرده بود، در تمامی اجزای بنا از کالبد تا تز أکثر
        در دوره قاجاریه به دلیل ارتباط ایران با سایر کشورها و تحولاتی که در زمینه‌های فرهنگی و سیاسی رخ داد، تفاوت‌هایی نیز در تفکرات، گرایش و شیوه‌های هنر و معماری ایران ایجاد شد. این تأثیرات که بیشتر در بناهای مسکونی اشراف نمود پیدا کرده بود، در تمامی اجزای بنا از کالبد تا تزئینات رخ داده است. این تأثیرپذیری تا به حدی بوده ‌است که در اواخر دوره ناصری سبک معماری بناها تلفیقی از معماری سنتی ایران و غرب بود. لذا این پرسش مطرح می‌شود که چه مؤلفه‌هایی از فرهنگ و معماری غرب بر ساختار کالبدی و تزئینی عمارت باغ‌های دوره قاجار در شیراز تأثیرگذار بوده است؟ بنابراین در پژوهش انجام‌شده سعی بر آن است تا با بررسی ویژگی‌های کالبدی و تزئینی عمارت باغ‌های دوران قاجار موجود در شهر شیراز تأثیر هنر و فرهنگ معماری غرب را بر آن‌ها بررسی شود نماید. طرح پژوهشی ترکیبی مورداستفاده در این پژوهش از نوع طرح همسوسازی و مدل همگرا است. در بخش کیفی مطالعه موردی چهارباغ عمارت مربوط به عصر قاجار در شهر شیراز (عمارت باغ ارم، عمارت باغ عفیف‌آباد، عمارت باغ نارنجستان قوام و عمارت باغ منشی باشی) صورت گرفته است. داده‌های مربوطه از طریق مراجعه پژوهشگر و مشاهده سازه‌ها و ثبت ویژگی‌های کالبدی و تزیینی متناسب با سؤال پژوهش گردآوری گردیدند. تحلیل یافته‌ها نشان داد در مؤلفه تزئینات نتایج یافته‌های کیفی و کمّی مؤید یکدیگر هستند و نشان می‌ دهند عناصر معماری غربی در اجزای تزئینی این عمارت‌ها به شکل گسترده‌ ای مورد استفاده قرار گرفته است. درعین‌حال، در مورد مؤلفه کالبدی هرچند یافته‌های کیفی نشان از حضور قابل‌ ملاحظه عناصر غربی در معماری کالبدی این عمارت‌ها دارد، بااین‌حال به‌زعم پاسخگویان عناصر معماری غربی تا حدودی در ترکیب حجمی و عناصر این عمارت‌ ها مشاهده گردید اما حضور پررنگی در کالبد عمارت‌ها نسبت به مؤلفه‌های تزئینات ندارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        137 - شناسایی و اولویت بندی مولفه‌های اتمسفر فضای زیست در معماری با رویکرد داده بنیاد
        اسماء جامی رضا میرزایی سید مسلم سیدالحسینی احمد حیدری
        فضای زیست انسان را مجموعه‌ای از عوامل فیزیکی و غیرفیزیکی دربرمی‌گیرد. علی‌رغم پیچیدگیهای زندگی امروزه، تجربه حسی مطلوب بناها و برقراری ارتباط عاطفی و معنایی با آن که همان اتمسفر بناست، در بسیاری از فضاهای انسان‌ساخت معاصر مورد بی‌توجهی قرارگرفته‌است. معماری دررابطه بنا أکثر
        فضای زیست انسان را مجموعه‌ای از عوامل فیزیکی و غیرفیزیکی دربرمی‌گیرد. علی‌رغم پیچیدگیهای زندگی امروزه، تجربه حسی مطلوب بناها و برقراری ارتباط عاطفی و معنایی با آن که همان اتمسفر بناست، در بسیاری از فضاهای انسان‌ساخت معاصر مورد بی‌توجهی قرارگرفته‌است. معماری دررابطه بنا و کاربرانش شکل‌می‌گیرد و اتمسفر با ایجاد زبانی مشترک و فهمی دو طرفه میان آن‌دو، تقویت‌کننده این ارتباط است. اغلب مطالعات موجود در این خصوص با دیدگاهی پدیدارشناسانه، بیشتر بعد معنایی و ذهنی کاربران پرداخته‌اند. اما این تحقیق با نگاهی ساختارشناسانه در جستجوی معیارها و ابزارهایی برای معماران است تا با استفاده در روند طراحی معماری، بتوانند بناهایی دارای حیات و روح بیافرینند. در این مسیر با توجه به اینکه اتمسفر معماری ناشی از کلیتی یکپارچه است، روش تقویت ساختار الکساندر میتواند در روند تامین الگوی اتمسفری راهبر باشد. جهت تبیین مساله پژوهش، از روش نظریه پردازی داده‌بنیاد متنی استفاده‌شده‌است. از نظر هدف کاربردی و توسعه‌ای می‌باشد. به‌روش مطالعات اسنادی, پس از بررسی منابع مرتبط، دسته‌بندی و تدقیق نظریات با شورای خبرگان, نظریات 25 اندیشمند با رویکرد ساختاری انتخاب‌شدند. داده‌ها به‌صورت کدگذاری باز شامل 93 مشخصه و در کدگذاری محوری 9 کد و در کدگذاری انتخابی 7 مقوله دسته‌بندی‌شدند. در نرم افزار10 MAXQDAداده‌ها کدگذاری شده و باتوجه به اشتراک و میزان تکرار کدها انتخاب‌‌شدند. نتیجۀ مطالعات نشان‌داد اتمسفرها در بنای معماری با مجموعه عوامل ساختاری، کالبدی و مجموعه مفاهیم نامرئی بسیار موثر یا همان شبه‌چیزها ایجادمی‌شوند که در تاثیر و تاثراتی که باهم و بر هم در فضای معماری می‌گذارند، مخاطب را بسته به دریچه‌ها و توانایی های حسی و ادراکی‌اش تحت‌تاثیر قرار‌می‌دهند. معیارهای کالبدی بیشتر از عملکردیها در تحقیقات اتمسفری موجود پرتکرار بوده اما در بین شاخصه‌ها، مهمترین و پرتکرارترین، کلیت یکپارچه عنوان‌شده‌است. معماری اتمسفری کلیتی هم افزاست که اثرات بهینه‌ای بر رفاه، سلامت و سرزندگی داشته ومی‌تواند منجر به افزایش کیفیت زندگی شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        138 - تاثیر آموزش طراحی معماری مبتنی بر مشارکت محوری در افزایش خلاقیت دانشجویان کارشناسی معماری
        مهدی احد زاده احمدرضا کشتکار قلاتی غلامحسین ناصری ودیعه ملاصالحی
        خلاقیت واژه‌ای محوری در آموزش طراحی و انجام آن است که در بستر محیط‌های آموزشی و پرورشی رشد و تکامل می‌یابد. مؤسسات آموزش عالی و دانشگاهی در هر کشور سازمان‌هایی هستند که به‌عنوان مراکز پرورش‌دهنده خلاقیت می‌باشند. معماری به علت گستردگی و نیاز به شناخت حوزه‌های مختلف جهت أکثر
        خلاقیت واژه‌ای محوری در آموزش طراحی و انجام آن است که در بستر محیط‌های آموزشی و پرورشی رشد و تکامل می‌یابد. مؤسسات آموزش عالی و دانشگاهی در هر کشور سازمان‌هایی هستند که به‌عنوان مراکز پرورش‌دهنده خلاقیت می‌باشند. معماری به علت گستردگی و نیاز به شناخت حوزه‌های مختلف جهت تأمین فضای حامی فعالیت‌های گوناگون نیاز است که اشرافیتی به دیگر حوزه‌ها داشته باشد. همین امر تأکیدی بر مشارکت محوری این رشته را دارد که به نظر می‌رسد راهکاری پاسخ‌ده برای تقویت و ارتقای خلاقیت در نزد دانشجویان معماری است. این پژوهش با هدف بررسی مشارکت محوری در طرح‌های آموزش و میزان سهم آن در افزایش خلاقیت صورت پذیرفته است. فرضیه تحقیق این است که می‌توان با بهره‌گیری از تکنیک یادگیری مشارکتی می‌توان به‌طور یکسان میزان خلاقیت را در دانشجویان رشته معماری دانشگاه سمنان افزایش داد. روش تحقیق، پژوهش عمل‌گرا و اقدام پژوهی است. برای افزایش دقت از طرح B-A استفاده شد. نتایج به‌وسیله آماره‌های استنباطی معناداری در نرم‌افزار JMP مورد تحلیل قرار گرفت. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان تحصیلی سال آخر رشته معماری دانشگاه سمنان است که بالغ‌بر ۳۰۰ نفرند که در سال تحصیلی ۱40۰-۱40۱، مشغول تحصیل بودند که از میان آنان 50 نفر انتخاب شدند. نتایج نشان می‌دهد که میانگین سهم عاملی در گروه شاهد (677/0) و در گروه آزمون (763/0) است که به میزان 6% افزایش خلاقیت صورت یافته است در گروه شاهد بیشترین ضریب تعیین مربوط به اصالت با مقدار (741/0) و کمترین مربوط به متغیر سیالی با مقدار (548/0) است در گروه آزمون کمترین متغیر سیالی با مقدار (589/0) و بیشترین مربوط به متغیر انعطاف‌پذیری با مقدار (000/1) است. بر اساس این مطالعه، می‌توان با آموزش اساتید و فراهم کردن شرایط اجرا و به‌کارگیری روش یادگیری مشارکتی که خصوصیت بارز آن پرورش ذهن افراد است، انعطاف‌پذیری و اصالت ذهنی را در افکار و اعمال دانشجویان پرورش داد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        139 - فراتحلیل مطالعات ابعاد و شاخص‌های گوناگون الگوهای معماری بومی
        ساره اسمعیل بیگی کرمانی رضا میرزائی احمد حیدری
        10.22094/lsj.2024.1987358.1100
        معماری بومی ایران، سابقه‌ای کهن دارد. در هر گوشه از آن، بناهایی با معماری‌های متفاوت به چشم می‌خورد که درعین‌حال اشتراکاتی باهم دارند، این ویژگی، آن‌ها را نیازمند بررسی کرده است. معماری امروز حاصل غفلت ما از شرایط فیزیکی ساکنین و تجربیات گذشته و وارد کردن معماری غربی بد أکثر
        معماری بومی ایران، سابقه‌ای کهن دارد. در هر گوشه از آن، بناهایی با معماری‌های متفاوت به چشم می‌خورد که درعین‌حال اشتراکاتی باهم دارند، این ویژگی، آن‌ها را نیازمند بررسی کرده است. معماری امروز حاصل غفلت ما از شرایط فیزیکی ساکنین و تجربیات گذشته و وارد کردن معماری غربی بدون بومی‌سازی است. استمرار این جریان اولویت زیبایی‌شناسی بر آسایش را تشدید کرده و به مرور استفاده از انرژی‌های فسیلی را افزایش و هویت ما را از بین خواهد برد. ازاین‌رو مقاله حاضر در نظر دارد تا با واکاوی حوزه‌ نظری پژوهش‌های انجام‌شده در حوزه الگوهای معماری بومی، به فراتحلیل مطالعات انجام شده در این خصوص بپردازد. با توجه به اینکه معماری بومی در جوامع مختلف می‌تواند معانی و نوع عوامل و الگوهای متفاوتی داشته باشد، ازاین‌رو در این مقاله سعی شده که جمع‌بندی نظری در حوزه عوامل در تحلیل‌ها صورت گیرد. جامعه آماری 61 مقاله (31 مقاله داخلی و 30 مقاله خارجی) در بازه زمانی 1390 تا 1402 است. گردآوری داده‌ها از مقالات بر اساس پروتکل پریسما بوده که با نظر متخصصین مورد انطباق قرار گرفته است. پس از مرور نظام‌مند مقالات، جهت تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها از روش فرا‌تحلیل و نرم‌افزار CMA2 استفاده شد. همچنین پس از تحلیل استنباطی داده‌ها از طریق نمودار قیفی، روش رگرسیون خطی اگر، خطای انتشار و آزمون Q ناهمگونی، با استفاده از روش رگرسیون خطی و رگرسیون چند متغیره، ابتدا میزان ارتباط بین یکایک متغیرهای مستقل و سپس کلیه متغیرهای مستقل در ابعاد مختلف با متغیر وابسته یعنی الگوهای معماری بومی مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌های تحقیق نشان می دهد، در مطالعات صورت گرفته، از میان کل متغیرها، نخست متغیر وابستگی شکل ساختمان به اقلیم مؤثرترین متغیر بر الگوی معماری بومی است و سپس به ترتیب متغیرهای انعطاف‌پذیری فضا به‌منظور کارکرد چندگانه در تمامی فصول استفاده از مصالح بومی و میزان تابش و دما بیشترین تأثیر را بر الگوی معماری بومی دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        140 - خوانش پدیدارشناسی یوهانی پالاسما در پاویون مه اثر دیلر اسکوفیدو (اکسپو 2002)
        یحیی باقری مهرداد متین
        می‌توان به پدیدارشناسی به‌عنوان یکی از مکاتب اصلی قرن بیستم اشاره کرد. پدیدارشناسی به مطالعه و بررسی ماهیت یک چیز می‌پردازد. یوهانی پالاسما ازجمله تاثیرگذارترین پدیدارشناسان معماری است. یوهانی پالاسما از منظر فلسفی متاثر از فلسفه موریس مرلوپونتی بوده، همچنین به تفکرات أکثر
        می‌توان به پدیدارشناسی به‌عنوان یکی از مکاتب اصلی قرن بیستم اشاره کرد. پدیدارشناسی به مطالعه و بررسی ماهیت یک چیز می‌پردازد. یوهانی پالاسما ازجمله تاثیرگذارترین پدیدارشناسان معماری است. یوهانی پالاسما از منظر فلسفی متاثر از فلسفه موریس مرلوپونتی بوده، همچنین به تفکرات پدیدارشناسانی چون هوسرل و هایدگر نیز نیم‌نگاهی داشته‌ است. از نظر پالاسما علم و عقل سبب ذهنیات محدودی متکی بر ادراک بینایی می‌شوند که پیامدهای تاسف‌باری را در معماری معاصر داشته‌اند. پدیدارشناسی از نظر پالاسما نگرش عمیق است که انسان را به گوهر چیزها نزدیک می‌کند و آن ها را نزدیک انسان نگاه می‌دارد نگرش او با توجه به مشارکت حواس در فرآیند دریافت و ادراک و قراردادن کالبد و تن انسانی به‌عنوان مرکزیت ادراک و مشارکت حواس پنجگانه در باب کیفیات حسی، مصالح، نور، رنگ، قدمت و تاریخچه حضور می‌یابد. پاویون مه اثر دیلر اسکوفیدو در اکسپو 2002، با خلق فضایی ابر مانند درصدد است تا مخاطب را از دیدن و ادراک بصری به لمس‌کردن، در فضا بودن و ادراک حسی برساند. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی و جمع آوری اطلاعات اسنادی است. هدف از انجام این پژوهش، پاسخ به این پرسش است که ویژگی‌های پاویون مه (اکسپوی 2002) از نظرگاه تحلیل پدیدارشناسی یوهانی پالاسما چیست و ویژگی های شاخص آن چه می‌باشند. برای این منظور ابتدا با شناخت نظریات پالاسما و سپس بررسی پاویون مه به تحلیل موضوع پرداخته شده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهند علاوه بر دیدن و دیده شدن که ناشی از ادراک ذهنی و بصری است معماری می‌تواند با به بازی گرفتن سایر حواس انسانی تجسمی متفاوت از فضا و مفهوم آن و نیز حس مکان متاثر از حضور در فضا را منجر گردد و مخاطب را به‌گونه‌ای متفاوت در معرض ادراک حسی از محیط قرار دهد. مولفه‌های ادراک چند حسی، در پاویون مه جلوه عملی به‌خود گرفته‌اند و مخاطب را در تجربه متفاوت از فضا یاری می‌کنند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        141 - بررسی مفاهیم اجتماعیِ سازمان فضایی معماری بناهای عمومی دوره‌ی پهلوی اول در شهر تبریز بر اساس تئوری قدرت میشل فوکو
        نوشین قربانی سحر طوفان حبیب شاه حسینی نیما ولی زاده حسن ستاری ساربانقلی
        10.30495/jss.2021.1913502.1258
        تغییر در سازماندهیِ فضایی بناها در دوره‌ی پهلوی اول، در بناهای عمومیِ تبریز، ایران، مشهود است. در این دوره با توجه به تحولات حکومتی- سیاسی شکل گرفته در ساختار کشور، بناهایی با عملکردهای نوین سربرآوردند. سوال مطرح شده این است که آیا می‌توان از منظر مبادی جامعه‌شناسانه و أکثر
        تغییر در سازماندهیِ فضایی بناها در دوره‌ی پهلوی اول، در بناهای عمومیِ تبریز، ایران، مشهود است. در این دوره با توجه به تحولات حکومتی- سیاسی شکل گرفته در ساختار کشور، بناهایی با عملکردهای نوین سربرآوردند. سوال مطرح شده این است که آیا می‌توان از منظر مبادی جامعه‌شناسانه و مفاهیم اجتماعی الگوی پنهان حاکم بر ساختارهای نوین معماری را بررسی کرده و به عنوان الگوی ثابت در معماری به کار برده و افراد حاضر در بنا را از لحاظ رفتاری کنترل نمود؟ در این رابطه میشل فوکو، اندیشمند فرانسوی، تکنیک‌های انضباطی را معرفی می‌نماید که منجر به کنترل افراد حاضر در مکان می‌گردد. هدف از این پژوهش تطبیق تکنیکهای انضباطی مورد نظر فوکو از جمله عملکردی بودن فضا، شبکهبندی، تفکیک فضایی و رویتپذیری در سه کاربری آموزشی(دانشسرای پسران)، اداری (عمارت شهرداری) و خدماتی (کارخانهی چرمسازی خسروی) تبریز در دورهی پهلوی اول است. این تحقیق از نوع کیفی و با تحلیل محتوای نمونه‌های مورد پژوهش انجام گرفته و یافته‌‌های آن برآمده از منابع کتابخانه‌ای و مشاهدات میدانی است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که آیتمهایی همچون سازماندهیِ سلولی فضاها، اختصاصی کردن مکان، حذف گردش پراکنده، سیرکولاسیون مشخص و محدود، طراحی عملکردی فضا در نمونههای مورد پژوهش رعایت شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        142 - The Importance of Materials Design in ESP and EST
        ویدا فتحی بنابی
        University students in Iran need English to reinforce their specialist knowledge in order to meet their academic needs and not to be isolated from technological advances. The architecture students at the university level in Iran are no exception. Bearing this in mind, t أکثر
        University students in Iran need English to reinforce their specialist knowledge in order to meet their academic needs and not to be isolated from technological advances. The architecture students at the university level in Iran are no exception. Bearing this in mind, the present research intends to address itself to the following questions: 1) what are the problems in materials design in ESP courses in general and architecture students in particular? And 2) what are possible solutions to the problems identified? In an effort to pave the road for preparing a textbook for architecture students in Iran, we have analyzed the textbook presently used by architecture students at Islamic Azad University, Tabriz branch. To do this, we prepared two questionnaires to be answered by both the students and teachers about the content of the textbook under discussion. On the basis of their responses and also the researchers' comments on the issue, we have tried to discuss the shortcomings therein, and to give possible solutions. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        143 - سنجش و ارزیابی میزان استفاده از شاخصه‌های فرهنگ ایرانی-اسلامی در طراحی تمرین‌های دروس مقدمات طراحی معماری (نمونه موردی: دانشگاه تهران)
        الهام کاظمی حسن ستاری ساربانقلی رحمت محمدزاده افرا غریب پور
        10.30495/jinev.2020.1901877.2204
        هدف این پژوهش، سنجش و ارزیابی میزان استفاده از شاخصه‌های فرهنگ ایرانی-اسلامی در طراحی تمرین‌های دروس مقدمات طراحی معماری پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران است. شیوه پژوهش، توصیفی- تحلیلی و پیمایشی به صورت عکاسی از روند برگزاری کلاس‌های دروس مذکور در آتلیه 5 و 6 و از نظر ن أکثر
        هدف این پژوهش، سنجش و ارزیابی میزان استفاده از شاخصه‌های فرهنگ ایرانی-اسلامی در طراحی تمرین‌های دروس مقدمات طراحی معماری پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران است. شیوه پژوهش، توصیفی- تحلیلی و پیمایشی به صورت عکاسی از روند برگزاری کلاس‌های دروس مذکور در آتلیه 5 و 6 و از نظر نتایج یک تحقیق کاربردی است. جامعه آماری 44 نفر از اساتید معماری دانشگاه‌های شهرهای تهران و تبریز می‌باشند که به روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شده‌اند. سوالات پرسشنامه به سه مؤلفه مفهوم هندسی، مفهوم خلاقیت و مفهوم فرم و فضا تقسیم شده و هر کدام از این مؤلفه‌ها دارای زیرمؤلفه‌هایی هستند که همان شاخصه‌های معماری ایرانی-اسلامی است. برای بررسی روایی محتوایی پرسشنامه از شاخص لاوشه بین 10 متخصص استفاده شده و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ 0.88 محاسبه شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده، از روش‌های آمار توصیفی و آمار استنباطی در نرم افزار SPSS استفاده گردید. نتایج به دست‌امده نشان می‌دهد که شاخصه‌های فرهنگ ایرانی-اسلامی 4.54% ضعیف، 86.36% متوسط و 9.1% خوب رتبه‌بندی گردید. به تفکیک، شاخصه‌های معماری ایرانی–اسلامی در طراحی تمرین‌های مقدمات طراحی معماری3، با میانگین 64.94 بیشتر از دو درس مقدمات طراحی معماری2 با میانگین 49.05 و مقدمات طراحی معماری1 با میانگین 39.26 رعایت شده است. در نهایت می‌توان با اندکی تغییر در طراحی تمرینات ارائه شده توسط اساتید و گنجاندن شاخصه‌های با امتیاز کم مرتبط با هر کدام از سه درس مذکور، تمریناتی متناسب با شاخصه‌های فرهنگ ایرانی-اسلامی ارائه نمود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        144 - بررسی تأثیر آموزش کارت‌های شناخت معماری مبتنی بر نظریه گشتالت بر فراشناخت و انگاره‌های ذهنی دانشجویان
        فرهاد کاروان
        10.30495/jinev.2023.1985183.2862
        تغییر و تحول، بازسازی و بهبود سیستم های آموزشی در آموزش معماری، برای درک فرایند یادگیری همواره مورد توجه متخصصان آموزش معماری بوده است. هدف از این پژوهش، بررسی میزان تأثیر آموزش کارت‌های شناخت معماری مبتنی بر نظریه گشتالت برفراشناخت و انگاره های ذهنی در فرایند طراحی دان أکثر
        تغییر و تحول، بازسازی و بهبود سیستم های آموزشی در آموزش معماری، برای درک فرایند یادگیری همواره مورد توجه متخصصان آموزش معماری بوده است. هدف از این پژوهش، بررسی میزان تأثیر آموزش کارت‌های شناخت معماری مبتنی بر نظریه گشتالت برفراشناخت و انگاره های ذهنی در فرایند طراحی دانشجویان بود. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون_ پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه های همدان بود. نمونه ای به حجم 40 نفر به شیوه ی در دسترس انتخاب شد. دانشجویان به‌طور تصادفی به دو گروه آزمایشی و کنترل (هر گروه 20 نفر) تقسیم شدند. گروه آزمایشی به‌مدت 8 جلسه مورد آموزش کارت‌های شناخت معماری مبتنی بر نظریه گشتالت قرار گرفت. ابزارهای اصلی جهت جمع‌آوری اطلاعات در این پژوهش شامل پرسشنامه ی فراشناخت حالتی و مقیاس سنجش انگاره های ذهنی بود.جهت تحلیل داده‌ها از آزمون کلموگراف اسمیرونف و آزمون لون برای رعایت پیش‌فرض‌ها و آزمون کوواریانس چند متغیره و دو متغیره مانکوا به منظور بررسی فرضیه‌ها محاسبه شد. نتایج نشان داد که آموزش کارت‌های شناخت معماری مبتنی بر نظریه گشتالت بر فراشناخت دانشجویان مؤثر بوده و نیز بر پردازش انگاره ذهنی در فرایند طراحی دانشجویان تأثیر گذاشته است. بر اساس نتایج به دست آمده، استفاده از کارت‌های شناخت معماری می تواند به ارتقای سطح کیفی دانشجویان معماری در طراحی کمک ‌کند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        145 - ارزیابی مؤلفه‌های ارزشی معماری مسکن مطلوب بر اساس نظام معرفتی اسلام (نمونه موردی: خانه‌های معاصر ارومیه)
        ابراهیم ثمین شریفی میاوقی معصومه یعقوبی سنقرچی مسعود حق‌لسان
        10.30495/jinev.2020.672760
        با توجه به نیازِ به مسکن در دهه های اخیر به عنوان یکی از ابتدایی ترین و اساسی ترین نیازهای انسان و از طرفی در راستای سیاست های کلان کشور و با توجه به اهمیت خانه در دین مبین اسلام؛ بدین روی، تأکید بر اصول طراحی معماری مسکن طبق نظام معرفتی اسلام یک امر مهم و ضروری برای دس أکثر
        با توجه به نیازِ به مسکن در دهه های اخیر به عنوان یکی از ابتدایی ترین و اساسی ترین نیازهای انسان و از طرفی در راستای سیاست های کلان کشور و با توجه به اهمیت خانه در دین مبین اسلام؛ بدین روی، تأکید بر اصول طراحی معماری مسکن طبق نظام معرفتی اسلام یک امر مهم و ضروری برای دست‌یابی به کیفیت مطلوب سکونت به نظر می رسد. از این‌رو، هدف از پژوهش حاضر، دستیابی به اصول طراحی معماری مسکن مطلوب در راستای مؤلفه های ارزشی لازمان و لامکان اسلامی می‌باشد. بنابراین این پژوهش با روش تحقیق ترکیبی و در دو گام اصلی صورت خواهد گرفت. در گام اول با روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و با جمع آوری اطلاعات به صورت مطالعات کتابخانه ای و اسنادی به کمک منابع درجه اول دینی (قرآن مجید)، به استخراج مفاهیم دینی و سپس تخصصی کردن مفاهیم، مطابق با مبانی نظری پژوهش خواهد پرداخت. در گام دوم به ارزشیابی و اولویت بندی شاخص های ارائه شده در مدل تحلیلی از نظر خبرگان و ارزشیابی همان شاخص ها در نمونه های موردی با تکنیک سلسله مراتب فازی (AHP) خواهد پرداخت. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که الگوهای معماری منتج شده از مفاهیم و آموزه های قرآنی را می توان در دو حیطه مؤلفه های معماری عملکردی و کالبدی در مسکن اسلامی طبقه بندی کرد. که از نظر خبرگان، زیرمؤلفه "مکان یابی" و "هندسه" با وزن‌های 217/0 و 275/0 به ترتیب در مؤلفه عملکردی و کالبدی دارای بیشترین ضریب اهمیت می باشند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        146 - میراث معماری و باستان‌شناسی نجات‌بخشی (مطالعه موردی کاوش نجات‌بخشی محوطه گردی گوران پیرانشهر)
        فرزاد مافی بهنام قنبری حامید نورسی
        10.30495/jisaud.2022.694847
        بخش قابل‌توجهی از یافته‌ها و نتایج حاصل از کاوش‌های باستان‌شناختی را آثار و شواهد معماری تشکیل می‌دهد. ساختارهای به دست آمده از کاوش‌های باستان‌شناسی در کنار سایر بناها، بافت‌های تاریخی و سنت‌های معماری برجا مانده از ادوار گذشته، میراث معماری یک سرزمین را شکل می‌دهند. ت أکثر
        بخش قابل‌توجهی از یافته‌ها و نتایج حاصل از کاوش‌های باستان‌شناختی را آثار و شواهد معماری تشکیل می‌دهد. ساختارهای به دست آمده از کاوش‌های باستان‌شناسی در کنار سایر بناها، بافت‌های تاریخی و سنت‌های معماری برجا مانده از ادوار گذشته، میراث معماری یک سرزمین را شکل می‌دهند. توجه به میراث معماری یک ضرورت انکارناپذیر در کاوش‌ها و مطالعات باستان‌شناختی است؛ اما زمانی که بحث کاوش‌های نجات‌بخشی مطرح می‌شود؛ با توجه به سرعت عمل و محدودیت‌های زمانی و مالی در این نوع از کاوش‌ها، احتمال از بین رفتن شواهد معماری اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. با توجه به اهمیت آثار و شواهد معماری در کاوش‌های باستان‌شناختی، در این نوشتار سعی بر آن است تا با استناد بر نتایج کاوش نجات‌بخشی محوطه گردی گوران پیرانشهر، چگونگی تعامل باستان‌شناسان با میراث معماری به‌ویژه در کاوش‌های نجات‌بخشی مورد ارزیابی قرار گرفته و در نتیجه، با در نظر گرفتن پیش‌فرض‌های تأثیرگذار، از جمله عدم اولویت مطالعات معماری، کم‌توجهی به الزامات کاوش نجات‌بخشی، عدم استفاده از تخصص معماران در تیم‌های باستان‌شناسی، کم‌توجهی به رویکردهای باستان‌شناسی فضایی، عدم تناسب سطح کاوش با نیازهای پژوهشی، عدم بهره‌وری دقیق از فناوری‌های نوین و سایر موارد مؤثر را مورد راستی آزمایی قرار داده و در پایان نیز پیشنهادهای مشخصی را در جهت بهبود روش‌ها به‌منظور مطالعه، مستندنگاری و معرفی دقیق‌تر میراث معماری در کاوش‌های نجات‌بخشی ارائه گردیده است. روش تحقیق پژوهش حاضر به‌صورت تاریخی، تطبیقی-تحلیلی است و گردآوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای و با استفاده از گزارش‌ها و رویکردهای باستان‌شناسانه انجام گرفته است.کلید واژگان: میراث معماری، باستان‌شناسی نجات‌بخشی، گردی گوران پیرانشهر، باستان‌شناسی فضایی تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        147 - آموزش معماری، توسعۀ مهارت‌های فکری و شناختی کودکان پیش‌دبستانی
        آناهیتا اسکندری فهیمه معتضدیان احمد میرزا کوچک خوشنویس
        10.30495/jisaud.2024.1999953.1108
        یادگیری، بخش مرکزی زندگی هر فرد است. در دنیای مدرن آموزش و معماری، مفهوم آموزش معماری به کودکان نقشی بسیار حیاتی ایفاء می‌کند. آموزش معماری در دورۀ پیش‌دبستانی نه‌تنها به انتقال مفاهیم و دانش‌های پایه به کودکان می‌پردازد، بلکه می‌تواند به‌عنوان یک راهکار مؤثر برای تقویت أکثر
        یادگیری، بخش مرکزی زندگی هر فرد است. در دنیای مدرن آموزش و معماری، مفهوم آموزش معماری به کودکان نقشی بسیار حیاتی ایفاء می‌کند. آموزش معماری در دورۀ پیش‌دبستانی نه‌تنها به انتقال مفاهیم و دانش‌های پایه به کودکان می‌پردازد، بلکه می‌تواند به‌عنوان یک راهکار مؤثر برای تقویت مهارت‌های فکری و شناختی آن‌ها عمل کند. هدف این مقاله، بررسی تأثیر آموزش معماری بر توسعۀ مهارت‌های فکری و شناختی کودکان پیش‌دبستانی است. روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و گروه شاهد بوده ‌است. از بین 30‌هزار مرکز پیش‌دبستانی در سراسرکشور، به‌صورت کاملاً تصادفی تعدادی پیش‌دبستانی فعال انتخاب شدند، با روش‌های متفاوت مورگان و کرسی و کوکران، حجم نمونه با ضریب خطای استاندارد 0.05درصد و بافرض‌اینکه هر کلاس پیش‌دبستانی به‌طور متوسط با 10دانش‌آموز برگزار می‌شود، جامعۀ آماری با 384نمونه انتخاب و به 2گروه شاهد و آزمون تقسیم شدند. پیش‌از آموزش، هر 2گروه تحت‌آزمون قرارگرفتند و سپس گروه آزمون تحت‌آموزش غیر‌مستقیم معماری (برنامۀ درسی آنا پی‌تیلور)، قرار‌گرفت. پس‌از فرایند آموزش، مورد مصاحبۀ حضوری از روش موزائیک (به‌دلیل واکنش‌های مختلف کودکان به روش‌های مختلف یادگیری و پاسخ‌دهی)، قرار‎گرفتند و نتایج حاصل از آن با بهره‌گیری از روش آنالیز محتوایی بررسی شد. نتایج نشان‌داد که آموزش معماری به کودکان بر توسعۀ مهارت‌های فکری و شناختی آن‌ها مؤثر است. این تأثیر در شناخت و درک مکان (P Value= 0.0325, F= 6.14)، تصویرسازی و تجسم فضایی (P Value= 0.0269, F= 6.3)، بازسازی و تداعی تصاویر فضایی (P Value= 0.0017, F= 21.307)، و جهت‌یابی (P Value= 0.00001, F=51.822)، ارتقای دانش و درک محیطی (P Value= 0.004, F= 14.77)، افزایش توانایی حل‌مسئله (P Value= 0.039, F= 5.17)، قابل‌درک است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        148 - مطالعه تطبیقی الگوهای معماری بومی در فضاهای باز حیاط در دو اقلیم گرم و خشک و گرم و مرطوب(نمونه موردی:شهر یزد و بوشهر)
        مقدی خدابخشیان مرجان سعیدنیا
        10.30495/jisaud.2023.1970801.1022
        یکی از عناصر بنیادی معماری بومی، فضاهای باز یا حیاط می باشدکه در اقلیم های گوناگون با شکل های مختلف قابل مشاهده است. در این مقاله به بررسی الگوهای بومی فضاهای باز حیاط در دو اقلیم گرم و مرطوب و گرم وخشک در دو شهر یزد و بوشهر پرداخته شده است. روش تحقیق اتخاذ شده در این ن أکثر
        یکی از عناصر بنیادی معماری بومی، فضاهای باز یا حیاط می باشدکه در اقلیم های گوناگون با شکل های مختلف قابل مشاهده است. در این مقاله به بررسی الگوهای بومی فضاهای باز حیاط در دو اقلیم گرم و مرطوب و گرم وخشک در دو شهر یزد و بوشهر پرداخته شده است. روش تحقیق اتخاذ شده در این نوشتار، روش تحقیق کیفی تطبیقی است که با بررسی مستندات کتابخانه ای مربوط به اصول اقلیمی هر منطقه به تطبیق اطلاعات به دست آمده از طریق مشاهدات میدانی مربوط به 4 نمونه ی خانه ی دوره قاجار در هرکدام از شهرها پرداخته شده است. پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به این پرسش است که" عملکرد اقلیمی حیاط در دو اقلیم گرم و خشک و گرم و مرطوب چگونه است؟". جهت رسیدن به پاسخ؛ شکل ، تناسبات ،هندسه و خصوصیات کالبدی بدنه های مرتبط با حیاط در نمونه های مورد مطالعه مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها نشان داد که در تناسبات حیاط های خانه های بوشهر، مولفه ارتفاعی دارای بیشترین مقدار، نسبت به مولفه های افقی طول و عرض کف حیاط بوده است و حیاط به حالت مکعب مستطیل ایستاده می باشد در حالی که در خانه های یزد مولفه ارتفاعی نسبت به مولفه های افقی طول و عرض کف حیاط دارای میران کمتری است و حیاط در این شهر حالت مکعب مستطیل خوابیده دارد. فرم مکعب مستطیل ایستاده در بوشهر جهت ایجاد تهویه عمودی و به جریان درآوردن رطوبت منطقه به صورت دودکشی عمل می نماید در حالی که در یزد فرم خوابیده حیاط امکان ایجاد تهویه عرضی را مهیا نموده و افزایش رطوبت از طریق استفاده از حوض و پوشش گیاهی در سطح وسیع ترنسبت به شهر بوشهر را امکان پذیر نموده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        149 - تحلیل هندسی و تناسبات عددی در تزئینات و ترکیب بندی کالبدی بقعه پیربکران
        سجاد علیزاده کافشانی سیده مرضیه طبائیان
        آرامگاه محمد‌ابن‌بکران (از عارفان و مشایخ صوفیه) یکی از شاهکارهای معماری ایلخانی است که طاق بلند آن، پیوندی میان پیر عرفان و آسمان است. در ساختار کالبدی و تزئیناتی آن از گچ‌بری با نقوش گیاهی متنوع، تزئینات کاشی، مقرنس‌کاری و نقاشی دیواری بهره گرفته شده است. این تزئینات أکثر
        آرامگاه محمد‌ابن‌بکران (از عارفان و مشایخ صوفیه) یکی از شاهکارهای معماری ایلخانی است که طاق بلند آن، پیوندی میان پیر عرفان و آسمان است. در ساختار کالبدی و تزئیناتی آن از گچ‌بری با نقوش گیاهی متنوع، تزئینات کاشی، مقرنس‌کاری و نقاشی دیواری بهره گرفته شده است. این تزئینات برای شکل‌دهی انواع نقش‌مایه‌های گیاهی، هندسی، نوشتاری و تلفیقی استفاده شده‌اند. هدف از این پژوهش بررسی حکمت پیدایش هندسه و تزئینات موجود در بقعه پیربکران براساس تحلیلی از دیدگاه قرآن‌ و روایات، نمادشناسی اشکال هندسی و حکمت اعداد به کار رفته در بقعه براساس علم حروف می‌باشد. پژوهش حاضر سعی در پاسخ‌دهی به این سوالات را دارد: 1- تزئینات و هندسه معناگرایانه در کدام قسمت‌های بنا و به چه شکلی ظهور پیدا کرده‌اند؟ 2- تزئینات و اشکال هندسی موجود در قسمت‌های مختلف بقعه پیربکران حامل چه پیام‌هایی است؟ روش تحقیق از نوع کیفی و توصیفی-تحلیلی بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای، اسنادی و بررسی‌های میدانی از کتیبه‌های مقبره پیربکران است. نتایج پژوهش بیانگر این نکته است که مفاهیم و معانی در نوع هندسه (مثل تبدیل مربع به دایره)، فرم‌های مذهبی در غالب کاشی‌های شمسه و چلیپایِ آبی رنگ ، تزئینات خطی و استفاده از آیات الهی و گچ‌بری‌های گیاهی، مرتبط با کاربریِ هر بخشِ بنا ظهور پیدا کرده‌اند. استفاده از اعداد مقدس (4 ،9 و 11)، تمثیل‌ها و گونه‌های مذهبی در ایجاد فضاها و شکلِ بنا باعثِ پیوستگی معنوی میان عالم خاکی (مادی) و نور (معنوی) شده است و معماری بقعه سعی دارد رسیدن انسان خاکی به ذات مقدس پروردگار که غایت اصلی درویشان است را به نمایش گذارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        150 - خوانش معماری کوچ‌نشینان از منظر نشانه شناسی بر پایه اصالت معنا (مورد پژوهشی: سکونت گاه های موقت عشایر ایل قشقایی)
        مهسا رزاقی مینو لفافچی
        10.30495/jisaud.2023.1994428.1095
        پژوهش حاضر به خوانش معماری کوچ نشینان با رویکرد نشانه شناسی بر پایه اصالت معنا پرداخته است. معماری به مثابه معنا، بازتابنده اندیشه ها و ارزش هایی است که برای درک و دریافت معانی آن باید از علم نشانه ها مدد جست و چون این علم نشات گرفته از فلسفه می باشد، پس باید آن را از د أکثر
        پژوهش حاضر به خوانش معماری کوچ نشینان با رویکرد نشانه شناسی بر پایه اصالت معنا پرداخته است. معماری به مثابه معنا، بازتابنده اندیشه ها و ارزش هایی است که برای درک و دریافت معانی آن باید از علم نشانه ها مدد جست و چون این علم نشات گرفته از فلسفه می باشد، پس باید آن را از دیدگاه های فلسفی مورد خوانش قرار داد تا رمزگشایی گردد. به نظر می رسد هنر معماری عشایری در طراحی چادرها و ایجاد مجموعه سکونت گاهی موقت؛ با اصول نشانه شناسی، بخصوص بر پایه اصالت معنا شکل گرفته است. لذا هدف از این پژوهش اثبات وجود نشانه ها در مجموعه سکونتی ایلات عشایری بر پایه اصالت معنا در معماری عشایری می باشد. سوالاتی مطرح می شود که ضرورت خوانش سکونت گاه های عشایری به چه دلیل بوده و بر چه اساسی از منظر نشانه شناسی تحلیل می شوند. روش تحقیق این پژوهش از نوع نظری است که در مرحله جمع آوری اطلاعات از روش توصیفی- تحلیلی و تاریخی با متغیر کیفی و استدلال منطقی و فلسفی بهره برده است. برای مدون کردن تحلیل ها؛ کلیات و ساختارهای مجموعه مورد مطالعه در پنج نظام بستر خلق متن، صورت گرفته است و با تجزیه و تحلیل آنها به مفاهیم و نشانه های بکار رفته در آنها دست یافته و سپس با کدگذاری و دسته بندی اولیه، مفاهیم در سه سطح معنایی صریح، ضمنی و نمادین؛ استخراج شده است. لذا از آنجا که موضوع مورد بحث خوانش طراحی سکونت گاه های موقت ایلات عشایری در ایران می باشد، ایل عشایری قشقایی به دلیل داشتن شرایط مناسب جهت کدگذاری، انتخاب گردیده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که سکونتگاه های موقت عشایری علاوه بر توجه به جنبه های کارکردی مطلوب در طراحی، سعی در انعکاس مفاهیم معنوی و زیبایی شناختی در قالب معماری سکونت گاهی داشته است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        151 - برنامه های توسعه ملی ایران و بازتاب مولفه های آن در صنعتی سازی ساختمان (1368-1396)
        علیرضا خضریان محمد جواد ثقفی
        تحقق اهداف جامعه و دولت ها جهت نیل به توسعه مستلزم برنامه ریزی است. به گونه ای که حتی برای رسیدن به اهداف جزئی و زودگذر نیز باید برنامه ریزی داشت. طبیعتاً به منظور حصول توسعه فراگرد، برنامه ریزی ضرورت پیدا می کند و از آنجا که این فراگرد ماهیتی پویا دارد و متغیر های موجو أکثر
        تحقق اهداف جامعه و دولت ها جهت نیل به توسعه مستلزم برنامه ریزی است. به گونه ای که حتی برای رسیدن به اهداف جزئی و زودگذر نیز باید برنامه ریزی داشت. طبیعتاً به منظور حصول توسعه فراگرد، برنامه ریزی ضرورت پیدا می کند و از آنجا که این فراگرد ماهیتی پویا دارد و متغیر های موجود در جامعه زیاد و دارای تنوع وتغییر و تحول می باشد به صورت مداوم در برنامه ها تجدید نظرمی شود و این تغییر مستمر برنامه ها موجب پویایی وانعطاف پذیری فراگرد برنامه ریزی می شود که بالطبع پویایی کل توسعه را نبز در بر می گیرد. ارزیابی های صورت گرفته مشخص می کند با وجود آن که چندین دهه از برنامه های توسعه ی ملی و به تبع آن شکل گیری صنعتی سازی در ایران می گذرد، برنامه های تدوین شده هم سویی و هم گرایی بخش های مرتبط با حوزه ی معماری و ساختمان را میسر ننموده و در بسط مکانیزم های صنعتی سازی و ارتقای خوانش کیفی ساخت نیز انگیزش های لازم را ایجاد نکرده است. جغرافیای گسترده، نبود برنامه ی جامع مبتنی بر معیارهای سازمانی، هم نگر نبودن معماران و کمی نگری، پرچالش ترین آسیب های ارتقای صنعتی سازی معماری در ایران است. هدف اصلی این پژوهش، ارزیابی و آسیب شناسی اسناد توسعه ی ملی ایران و واکاوی مولفه های اثر گذار در فرآیند برنامه ریزی ساختمان ایران است. این پژوهش روند خود را با تمرکز بر مولفه های سیاست و اندیشه های معماری پی می گیرد و برای اجتناب از پراکنده شدن بحث از ورود به مولفه های دیگر خودداری می نماید. پژوهش مورد مطالعه به لحاظ روش تحقیق، از نوع تفسیری- تحلیلی است؛ این روش از نظر اعتبار روایی، متکی به موضع کالینگوود در روایت تاریخی است، که اعتبار خاصی برای فهم و تخیل روایت گر قائل شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        152 - تأثیر عناصر کالبد-فضایی( معماری) بر دلبستگی به مکان شهروندان در مجموعه بازار تبریز
        عاطفه فتح بقالی حمید صنیعی پور
        یکی از مهم ترین عناصر شهری درون شهری، بازار است. این مجموعه در طول تاریخ نقش های متفاوتی غیر از کارکرد اقتصادی ایفا کرده است. نقش های مهمی چون نقش اجتماعی، سیاسی و فرهنگی از جمله این تأثیرات مهم هستند. اهمیت این مقاله به بررسی تأثیر این عنصر ارزشمند شهری و ارتباط آن با أکثر
        یکی از مهم ترین عناصر شهری درون شهری، بازار است. این مجموعه در طول تاریخ نقش های متفاوتی غیر از کارکرد اقتصادی ایفا کرده است. نقش های مهمی چون نقش اجتماعی، سیاسی و فرهنگی از جمله این تأثیرات مهم هستند. اهمیت این مقاله به بررسی تأثیر این عنصر ارزشمند شهری و ارتباط آن با دلبستگی به مکان شهروندان پرداخته است. برای شناسایی دارایی ها و ارزش های فرهنگی که نمود میراث تاریخی فرهنگی کشورمان هستند، می توان با برنامه ریزی در ابعاد مختلف اجتماعی آن گام های مؤثری در جهت احیاء و ارتقای کارکردهای آن مجموعه برداشت. سؤال های اصلی این مقاله عبارتند از؛ 1) عناصر کالبد فضایی معماری در ساختار مجموعه بازار همچون بازار تبریز متشکل از چه اصول نظام دهنده ای است؟ 2) چه رابطه‌ای بین عناصر کالبدی فضایی مجموعه بازار تبریز و دلبستگی به مکان شهروندان وجود دارد؟ که با تحلیل عاملی اکتشافی به شناسایی این عناصر پرداخته و با تحلیل عامل تأییدی به بررسی و ارتباط عامل ها می‌پردازد. در این تحقیق از اصول نظام دهنده معماری در مجموعه بازار تبریز، هندسه، سلسله مراتب و تقارن برای نخستین بار به عنوان عوامل تأثیرگذار بر دلبستگی به مکان عامه مردم و شهروندان شناسایی شدند. از یافته های مهم این تحقیق می توان به نتایج تحلیل عاملی تأییدی و شاخص‌های نیکویی برازش منتج از مدل‌های اندازه گیری در تحقیق حاضر که مدل اندازه گیری طرح شده به خوبی با داده های مشاهده شده برازش داشته و چهار بعد ذکر شده شاخص های دقیقی برای سنجش سازه دلبستگی به مکان محسوب می شوند. این موضوع فرضیه اول تحقیق حاضر را تأیید می کند و تحلیل عاملی تأییدی صورت گرفته در مورد عناصر کالبدی نیز بیانگر اعتبار مناسب عناصر مطرح شده در سنجش متغیر کالبدی-فضایی می باشد. نتایج این تحقیق می‌تواند در برنامه‌ریزی حوزه معماری و شهرسازی ایران مورد مداقه قرار گرفته و راهگشای پژوهش‌های آتی باشد. پیشنهادهایی نیز برای تحقیقات آتی و پر کردن خلاء‌های نیازمند تحقیق در این زمینه ارائه شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        153 - ارزیابی بناهای بلندمرتبه مسکونی ایرانی از منظرمعماری الگوگرا در معماری و شهرسازی ایرانی – اسلامی
        فرهام مقدم راد منصور سپهری مقدم
        معماری ایرانی با ورود اسلام باورهای اعتقادی و اصولی را به ظهور رسانید که معماری ایرانی – اسلامی را در زمره معماری‌های الگوگرا جای داد. الگوهایی که در سیر تاریخی این معماری تکامل پیدا کردند و تبدیل به ویژگی‌های شاخص و بعضاً منحصر به فرد معماری ایرانی – اسلامی أکثر
        معماری ایرانی با ورود اسلام باورهای اعتقادی و اصولی را به ظهور رسانید که معماری ایرانی – اسلامی را در زمره معماری‌های الگوگرا جای داد. الگوهایی که در سیر تاریخی این معماری تکامل پیدا کردند و تبدیل به ویژگی‌های شاخص و بعضاً منحصر به فرد معماری ایرانی – اسلامی گشتند. معماری الگوگرای ایرانی – اسلامی در دهه‌های اخیر و در برخورد با معماری غربی مورد غفلت قرار گرفته و ارزش‌های برگرفته از هویت و فرهنگ ایرانی – اسلامی آن نادیده انگاشته شده‌اند. پارادایم پژوهش حاضر آزاد پژوهی و ترکیبی از شیوه‌های تحلیلی، استفاده از پرسشنامه، دلفی و آزمون همبستگی می‌باشد، به این منظور 40 نمونه ساختمان بلندمرتبه مسکونی ایرانی در معرض سنجش و ارزیابی‌(کمی با استفاده از طبق لیکرت) خبرگان از شاخص‌های برگزیده معماری ایرانی - اسلامی قرار می‌گیرند و نتایج به دست آمده توسط نرم‌افزار SPSS به منظور بررسی میزان همبستگی شاخص‌ها مورد تحلیل قرار می-گیرند. یافته‌های تحلیل همبستگی پیرسون نشان دهنده ارتباط معنادار مستقیم و رو به بالای معماری الگوگرا با معیارهای بینش نمادین، معماری مفهومی، سلسله مراتب فضایی، انطباق محیطی، انطباق فرهنگی، خوانایی، نشانه گرایی، مقبولیت عمومی و معماری ایرانی – اسلامی می‌باشد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می‌دهد که برای بازگشت به الگوهای ایرانی - اسلامی در طراحی ساختمان‌های بلندمرتبه مسکونی امروزی 2 گروه از شاخص‌ها که در قالب بحث اخلاق مداری‌(شاخص‌های ذهنی) و انسان محوری (شاخص‌های کالبدی) مطرح می‌شوند، بیش از سایر عوامل و شاخص‌ها بر مبنای الگوهای معماری ایرانی - اسلامی تأثیرگذار و مطلوب نظر هستند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        154 - بررسی تأثیر عناصر اقلیمی در معماری شهری: مطالعه موردی شهر جلفا
        مریم ادراکی رضا برنا ابراهیم فتاحی مسعود مهدوی
        هماهنگی ساختمان ها با شرایط اقلیمی از اهداف طراحی اقلیمی به شمار می رود. مساکن که از انسان در برابر سرما و گرما محافظت می‌نماید، پیوندبا اقلیم دارد. این پژوهش به بررسی تأثیر عناصر اقلیمی در معماری شهر جلفا پرداخته است. ، به منظور دستیابی به الگوی ساخت و ساز با هدف آسایش أکثر
        هماهنگی ساختمان ها با شرایط اقلیمی از اهداف طراحی اقلیمی به شمار می رود. مساکن که از انسان در برابر سرما و گرما محافظت می‌نماید، پیوندبا اقلیم دارد. این پژوهش به بررسی تأثیر عناصر اقلیمی در معماری شهر جلفا پرداخته است. ، به منظور دستیابی به الگوی ساخت و ساز با هدف آسایش حرارتی، به طراحی اقلیمی منطقه و اقلیم‌های مشابه و بررسی آسایش حرارتی فضای داخلی مساکن پرداخته شده است. این کار از طریق جمع‌آوری اطلاعات ازایستگاه‌های هواشناسی صورت گرفته است. پس از تعیین نوع اقلیم وضعیت زیست اقلیمی شهر جلفا بر اساس معیارهای دمای مؤثر، گیونی محاسبه شده است.جلفا به دلیل واقع شدن در یک موقعیت جغرافیایی خاص، از اقلیم نسبتاً سرد وخشکی برخوردار است. به طوری که دمای هوا در سردترین ماهبه 20- درجه می رسد و در گرم‌ترین ماه از 44 درجه فراتر می رود. لذا لزوم بررسی شرایط اقلیمی در رابطه با طراحی جهت استقرار ساختمان‌ها در فصول سرد سال با استفاده از داده های هواشناسی وضعیت زیست اقلیمی مورد بررسی قرار گرفت. داده‌ها بر پایه روش هایی تجربی نظیر ماهان، گیونی، پن واردن، الگی و تقویم نیاز اقلیمی مورد تحلیل قرار گرفته‌اند که از نتایج آن، ارائه راهکارهایی بر اساس بررسی وضعیت اقلیمی ماه‌های سال و چگونگی آسایش انسان با توجه به این شاخص ها بوده است که از جمله آن استقرار ساختمانها در جهت جنوب و جنوب غرب و جنوب شرق می باشد. نتایج نمودار آمبروترومیک و میزان دما و بارش نشان داد که جلفا در اقلیم سرد و خشک قرار گرفته است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        155 - تبیین ارتباط میان برداشت معمارانه و مؤلفه‌های فردی کاربر در کالبد فضاهای عمومی (مورد مطالعه: خیابان زند شیراز)
        مهشید معتمد مهرداد متین هادی کشمیری
        معماری فضاهای همگانی، جایگاهی برای یکپارچگی تنوع فرهنگی و حضور جریان‌های متفاوت اجتماعی است. در این فضاهای جمعی، امکان نوآوری و تکثر آراء هنری وجود دارد و از همین روی، فضاهای جمعی به نشانه‌ای از سلیقه‌ی رایج معماری در بستر خود بدل شده‌اند. این پژوهش درصدد آن است تا با د أکثر
        معماری فضاهای همگانی، جایگاهی برای یکپارچگی تنوع فرهنگی و حضور جریان‌های متفاوت اجتماعی است. در این فضاهای جمعی، امکان نوآوری و تکثر آراء هنری وجود دارد و از همین روی، فضاهای جمعی به نشانه‌ای از سلیقه‌ی رایج معماری در بستر خود بدل شده‌اند. این پژوهش درصدد آن است تا با دریافت داده‌های میدانی و تحلیل جامعه‌شناختی، روندی تکمیلی برای طراحی فضاهای خدمات همگانی تولید کرده و نگرش عمومی به حوزه‌ی تخصصی معماری را پایش نماید. در غالب پژوهش‌ها به نقش معماری بر رفتارهای انسانی پرداخته شده که از آن با نام روان‌شناسی محیط یاد می‌شود؛ اما نگرش به معماری به‌عنوان عادت‌واره و محصولی، که پس از گذشت زمان و حضور کاربر، دچار دگرگونی می‌شود و می‌تواند برآمده از رفتارهای جمعی دچار تغییر ماهیت (ادراکی/عینی) شود، موضوعی است که کمتر مورد بحث قرار گرفته است. حال این سؤال مطرح می‌شود که برداشت و ادراک معمارانه و مؤلفه‌های مؤثر در فهم فضای عمومی از دیدگاه کاربران از چه الگویی پیروی می‌کند؟ تدوین الگوی برداشت و ادراک عمومی از معماری، می‌تواند در زمان طراحی و در تولید روش‌های طراحی مبتنی بر حضور فعال کاربران، مؤثر واقع گردد. با توجه به مطالعه‌ی این پژوهش بر روی جامعه‌ی آماری ۱۲۰۰ نفری و پایش برداشت‌های افراد از موضوع معماری فضاهای همگانی، می‌توان گفت هویت‌های اجتماعی، در فضای ادراکی متفاوتی از موضوع معماری به سر می‌برند. شاخص‌های فردی و گروهی، خوانش‌های مختلفی از مسئله‌ی معماری دارند که گونه‌بندی آن‌ها، از منظر پارامترهای موجود در ساختمان، به الگویی برای طراحی فضاهای عمومی تبدیل می‌گردد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        156 - تبیین تاثیر طراحی ساختمان بر کاهش انرژی نهفته در موقعیت جغرافیایی و اقلیمی بندرعباس
        آذر زینلی خراجی نیلوفر نیک قدم سید مجید مفیدی شمیرانی
        ساختمان‌های مسکونی مسئول بخش قابل توجهی از مصرف انرژی در سراسر جهان هستند. ساخت هر مصالح و کاربرد آن در اجرای ساختمان انرژی مصرف می‌کند. این انرژی مصرف شده همان انرژی نهفته است که در کشور ما کمتر به آن پرداخته می‌شود. هدف این تحقیق کاهش مصرف انرژی نهان در ساختمان در راس أکثر
        ساختمان‌های مسکونی مسئول بخش قابل توجهی از مصرف انرژی در سراسر جهان هستند. ساخت هر مصالح و کاربرد آن در اجرای ساختمان انرژی مصرف می‌کند. این انرژی مصرف شده همان انرژی نهفته است که در کشور ما کمتر به آن پرداخته می‌شود. هدف این تحقیق کاهش مصرف انرژی نهان در ساختمان در راستای حفظ محیط زیست وتغییرات اقلیمی می باشد. در این مقاله با استناد به پیشینه تحقیق به کاهش انرژی نهفته با راهکارهای طراحی معماری پرداخته خواهد شد. ابتدا با توجه به مبانی نظری تحقیق متغیرهای مستقل تاثیر گذار تبیین می شوند. سپس انرژی نهفته یک ساختمان دراقلیم گرم ومرطوب شهر بندر عباس پس از مدل سازی مولفه های تاثیر گذار در قالب متغیرهای مستقل، متناسب با نوع ساختمان وخروجی های مقدار مصالح در نرم افزار اکسل محاسبه می‌گردد. نتایج در این مقاله شامل دو بخش نتایج نظری که محصول بررسی متون است و نتایج تجربی که از محاسبات حاصل شده و تحلیل گردیده است. دستاوردهای این پژوهش نشان می‌دهد که انرژی نهفته هر متر مربع ساختمان نمونه در موقعیت جغرافیایی و اقلیمی بندرعباس در بخش معماری 1.9 مگا ژول در هر متر مربع است که با تغییر متغیرهای طراحی تا 18.5 مگا ژول در هر متر مربع قابل تغییر می‌باشد؛ همچنین بیشترین درصد انرژی نهفته مربوط به دیوارها و کف‌ها است. نتایج این تحقیق الزام محاسبات و توجه به راهکارهای کاهش انرژی نهفته را در اقلیم گرم و مرطوب (بندرعباس) که نیاز به مصرف انرژی بیشتر دارند را برای دست اندرکاران ساختمان تاکید می‌کند . تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        157 - جستاری تحلیلی در طیف سنجی و بررسی تطبیقی وجوه متفاوت برنامه ریزی معماری
        بابک فدوی انبیائی حسین ذبیحی حمید ماجدی
        مقاله حاضر ارائه بخشی از مطالعات و پژوهش تفصلیلی انجام شده ناظر بر شناسایی وجوه مختلف و متفاوت برنامه ریزی معماری، سیر تحول آن در دوره پس از مدرن و نیز تحلیل ویژگی های هر وجه از برنامه ریزی معماری و انجام دسته بندی بر اساس ویژگی های احصاء شده در قالب طیف سنجی وجوه متفاو أکثر
        مقاله حاضر ارائه بخشی از مطالعات و پژوهش تفصلیلی انجام شده ناظر بر شناسایی وجوه مختلف و متفاوت برنامه ریزی معماری، سیر تحول آن در دوره پس از مدرن و نیز تحلیل ویژگی های هر وجه از برنامه ریزی معماری و انجام دسته بندی بر اساس ویژگی های احصاء شده در قالب طیف سنجی وجوه متفاوت برنامه ریزی و در نهایت مقایسه تطبیقی طیف های مختلف احصاء شده است. در این پژوهش مفهوم جدید طیف سنجی در ارتباط با برنامه ریزی معماری مورد شناسایی, تبیین و تدقیق قرارگرفته است و با ابزار مقایسه تطبیقی در خصوص طیف های مختلف برنامه نسبت برنامه ریزی بر اساس شاخص ها و معیار هایی مشخص با مقولاتی مانند تعریف برنامه ریزی , ارتباط ماهوی با معماری , شکل مدل برنامه ریزی , نحوه انجام برنامه ریزی , ارتباط با طراحی, آفرینش فرم و خلق فضا , محصول و نتیجه برنامه و نقش معمار در ارتباط با برنامه و فرایند طراحی در هریک از طیف های برنامه ریزی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. لذا هدف پژوهش بازشناسی و تحلیل وجوه مختلف برنامه ریزی معماری و ارائه دسته بندی جدیداز آنها براساس ویژگیهای مبتنی بر تحلیل های انجام گرفته در قالب طیف سنجی برنامه ریزی معماری می باشد که بر نقش برنامه ریزی معماری درفرآروند طراحی دلالت دارد. روش تحقیق مورد استفاده دراین مقاله , روش تحقیق کیفی با بهره گیری از ابزار تحلیل محتوا می باشد و روش جمع آوری اطلاعات و داده های پایه بر اساس روش کتابخانه ای بوده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        158 - تعیین کاربری‌های بهینۀ کارخانۀ ریسباف اصفهان بر اساس مدل «برنامه‌ریزی سلسله‌مراتبی»
        لیلا پهلوان‌زاده رضا ابویی فرهنگ مظفر
        چکیده امروزه استفادۀ مجدد از مواریث صنعتی به‌ویژه کارخانه‌های صنعتی یکی از مباحث چالش‌برانگیز حوزۀ میراث صنعتی محسوب می‌شود. ابعاد وسیع این بناها و به‌تبع آن، هزینه‌های زیاد مرمت و نگهداری و یا تمایل مالکان به تخریب این بناها و احداث ساختمان‌هایی با بازده اقتصادی فراوا أکثر
        چکیده امروزه استفادۀ مجدد از مواریث صنعتی به‌ویژه کارخانه‌های صنعتی یکی از مباحث چالش‌برانگیز حوزۀ میراث صنعتی محسوب می‌شود. ابعاد وسیع این بناها و به‌تبع آن، هزینه‌های زیاد مرمت و نگهداری و یا تمایل مالکان به تخریب این بناها و احداث ساختمان‌هایی با بازده اقتصادی فراوان از این چالش‌هاست. برای حل این مشکل، اندیشیدن کاربری مناسب برای این بناها از موارد مهمی است که باید بدان توجه کرد. موضوع این پژوهش حفاظت از کارخانة ریسباف اصفهان به‌عنوان یکی از مواریث مهم معماری صنعتی ایران است که لازمة آن تعیین مناسب‌ترین کاربری‌ها برای این اثر بر اساس مجموعه‌ای از معیارهاست. در این پژوهش تلاش می‌شود به کمک مدل برنامه‌ریزی سلسله‌مراتبی و نرم‌افزار Expert Choice، مناسب‌ترین کاربری‌های این اثر صنعتی تعیین شود. بررسی ۵ معیار کلی این پژوهش نشان می‌دهد در اولویت نخست شایسته است که کاربری کارخانه (تداوم وضعیت موجود) و پس‌ازآن کاربری فرهنگی با توجه ویژه به فرهنگ صنعتی ملاک تصمیم‌گیری برای حفاظت از کارخانة ریسباف قرار داده شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        159 - ارزیابی تأثیر اصول معماری بیوفیلیک در کیفیت طراحی مسکن در اقلیم شمال ایران (مطالعه موردی: شهر گرگان)
        محمد رضا قربانی پارام سیروس باور هادی محمودی نژاد
        چکیده گسست از طبیعت و نظام‌های طبیعی در جریان زیست روزمره‌ی انسان شهرنشین یکی از دغدغه‌های مهم دوران معاصر تلقی می‌شود. یکی از فضاهای حائز اهمیت معماری مسکن می‌باشد. مسکن به عنوان یکی از پدیده‌های واقعی نخستین مسائلی است که بشر همواره با آن دست به گریبان بوده و در تلاش أکثر
        چکیده گسست از طبیعت و نظام‌های طبیعی در جریان زیست روزمره‌ی انسان شهرنشین یکی از دغدغه‌های مهم دوران معاصر تلقی می‌شود. یکی از فضاهای حائز اهمیت معماری مسکن می‌باشد. مسکن به عنوان یکی از پدیده‌های واقعی نخستین مسائلی است که بشر همواره با آن دست به گریبان بوده و در تلاش برای یافتن پاسخی مناسب و معقول برای آن بوده است و مسکن به عنوان نیاز اساسی مطرح است، لذا توجه به مسکن به عنوان یک سرپناه، باید بتواند شرایط لازم را برای رشد فردی هر یک از افراد خانواده فراهم آورد و همچنین نیازهای روحی و روانی آنان را مرتفع سازد، حائز اهمیت است. طراحی بیوفیلیک به عنوان ابزاری توسط معماران استفاده می‌شود تا افراد داخل ساختمان‌ها را به طبیعت خارج از آن از طریق الگوهای و پارامترهای طراحی مربوطه به هم پیوند دهد. این الگوها در هر دو محیط داخلی و خارجی کاربردهای گسترده‌ای دارند و مزایای فیزیولوژیکی، شناختی و روانی به همراه دارند. لذا هدف این مقاله ارزیابی تأثیر اصول معماری بیوفیلیک در کیفیت طراحی مسکن در اقلیم شمال ایران است. پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی _ تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات نیز به صورت اسنادی و میدانی می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که توجه به اصول و شاخص‌های معماری بیوفیلیک در حین طراحی و اجرای مجتمع‌های مسکونی در نواحی شمال ایران در ارتقای کیفیت آن‌ها و به تبع آن افزایش میزان رضایتمندی ساکنان آن‌ها، تأثیر عمده‌ای دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        160 - ارائه نگرشی نوین بربازخوانی مفهوم خاطره و جایگاه آن در ارزیابی کیفی عملکرد فضاهای جمعی (مورد مطالعه: دانشکده هنر و معماری یزد)
        اکرم السادات خیرالسادات ابوالفضل داودی رکن آبادی دکتر مرضیه پیراوی ونک
        چکیده: در این مقاله معرفی عوامل خاطره ساز نهفته و آشکار در بستر و زمینه معماری از منظر "نظریه داده بنیاد" مدنظر قرار گرفت؛ در واقع روش تحقیق این پژوهش از نوع تحلیلی- توصیفی در نظر گرفته شد و به منظور نمایش کارایی این روش با اتکاء به نظریه داده بنیاد، دانشکده معماری یزد أکثر
        چکیده: در این مقاله معرفی عوامل خاطره ساز نهفته و آشکار در بستر و زمینه معماری از منظر "نظریه داده بنیاد" مدنظر قرار گرفت؛ در واقع روش تحقیق این پژوهش از نوع تحلیلی- توصیفی در نظر گرفته شد و به منظور نمایش کارایی این روش با اتکاء به نظریه داده بنیاد، دانشکده معماری یزد به عنوان مطالعه موردی انتخاب شد تا شرح گام به گام مراحل اجرای این پژوهش را تبیین نماید. شرکت کنندگان در این پژوهش با استناد به روش "گلوله برفی" و نمونه گیری نظری انتخاب شدند وتجزیه تحلیل اطلاعات براساس سه روش کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی (گزینشی) انجام شد. یافته های حاصل از این پژوهش در مرحله نهایی به 28 کد باز، 16 کد محوری و 6 کدانتخابی رسید و الگوی پارادایمی به شرح زیر سازماندهی شد: 1. متغیرهای علی 2. متغیرهای زمینه ای 3. متغیرهای مداخله گر 4.پدیده یا مقوله محوری 5. راهبردها 6. پیامدها و نتایج . نتایج این پژوهش نشان داد که ارتباطات درون مجموعه ای و وجود نظام و الگوی پیوسته از شاخص ترین متغیرهای زمینه ای یا نهفته در بستر حاکم قلمداد می شوند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        161 - مفهوم هویت و هویتِ کالبدی در آثار معماری (با واکاوی در معماری تاریخیِ ایران)
        مازیار سرداری لیلا زارع آویده طلایی وحید قبادیان
        10.30495/uf.2023.1991341.1137
        کالبد شهر نمایشی از تمدن و فرهنگ بشر است. معماری که تبلور آن است بایست دارای ارزشهایی باشد که جامعه را به سوی هویت اصیل خود سوق دهد. ارزشهایی که امروزه در اغلب شهرهای معاصر فعلی کمرنگ شده‌اند و کلانشهرها در اذهان عمومی چیزی جز ساختمان‌های بلند مرتبه، پارک‌ها و ادارات نی أکثر
        کالبد شهر نمایشی از تمدن و فرهنگ بشر است. معماری که تبلور آن است بایست دارای ارزشهایی باشد که جامعه را به سوی هویت اصیل خود سوق دهد. ارزشهایی که امروزه در اغلب شهرهای معاصر فعلی کمرنگ شده‌اند و کلانشهرها در اذهان عمومی چیزی جز ساختمان‌های بلند مرتبه، پارک‌ها و ادارات نیستند. به عبارت دیگر حس درک فضا و گفتمان متقابل صورت نمی‌پذیرد و هرچه می‌گذرد این بحران گسترده‌تر و عمیق‌تر می‌‌گردد. جهان رو به جلو و تکنولوژی محور امروز، سیمای شهرها را به سرعت دستخوش تغییر کرده و کالبد آنها رنگ و بوی غریبی به خود گرفته است. کالبد شهر که اولین وجه از معماری است که در تماس بصری با مخاطب قرار می‌گیرد، در معماری امروز غالبا در ارتباط با مخاطب نیست و نقش کمتری ایفا می‌کند. در این پژوهش سعی بر این است تا با روشی کیفی و رویکردی توصیفی-تحلیلی، به همراه مطالعه کتابخانه‌ای به مفهوم هویت و سپس معماری هویتگرا دست یافت و در ادامه با مشاهدات میدانی از کالبد آثار معماری گذشته و ارجاع به اسناد و متون تاریخی، شاخصه های هویتگرای کالبدی شناسایی و معرفی شوند. نتایج نشان دهنده این است که هویت و هویتِ معماریِ این خاک در تاریخ، تمدن و فرهنگ غنیِ این مرز و بوم ریشه دوانیده و شناخت عناصر کالبدی سبکهای معماری تاریخی ایران، واجد اهمیت است. در ادامه دو مکتب مهم و جامع از معماری ایران، معرفی و شاخصه های کالبدی آنها استخراج و معرفی خواهند شد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        162 - تاثیر سبک معماری خانه‌های دوم بر توسعه کالبدی سکونتگاه های روستایی
        علی اکبر عنابستانی تیمور آمار سمیرا کاویانی
        ساخت خانه های دوم به عنوان یکی از نمودهای توجه گردشگران به روستاها می باشد، که غالباً با هدف گذران اوقات فراغت در نواحی روستایی بنا می شوند. و بر فضای روستایی در ابعاد مختلف، به ویژه کالبدی فیزیکی، تأثیرات مثبت و منفی زیادی دارند که به موازات توسعه ی گردشگری دارای ابع أکثر
        ساخت خانه های دوم به عنوان یکی از نمودهای توجه گردشگران به روستاها می باشد، که غالباً با هدف گذران اوقات فراغت در نواحی روستایی بنا می شوند. و بر فضای روستایی در ابعاد مختلف، به ویژه کالبدی فیزیکی، تأثیرات مثبت و منفی زیادی دارند که به موازات توسعه ی گردشگری دارای ابعاد پیچیده تری می شود و هر روزه نیاز به تحلیل و تبیین این اثرات، بیش از پیش احساس می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان تأثیر سبک معماری خانه های دوم بر توسعه کالبدی سکونتگاه های روستایی در شهرستان کلاردشت انجام شده است.این پژوهش، از حیث هدف کاربردی و به لحاظ روش و ماهیت توصیفی - تحلیلی است. برای جمع‌آوری اطلاعات از روش‌های‌ اسنادی و میدانی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، 9 سکونتگاه روستایی شهرستان کلاردشت که در آن ها ساخت خانه های دوم چشم‌گیر بوده است می‌باشد. در سطح روستاها، حجم نمونه خانوارهای مورد پرسش گری بر اساس فرمول کوکران 200خانوار بوده است، که به صورت تصادفی ساده از بین روستاییان و مالکان خانه‌های دوم انتخاب شده‌اند.با مطالعه ابعاد و شاخص های متغیرهای تحقیق می توان پی به این برد که بیشترین مقدار رضایت از سبک معماری خانه های دوم در روستای تلوچال (4.06) و کمترین مقدار آن در روستای پی قلعه (3.42) می باشد و در مورد متغیر توسعه کالبدی سکونتگاه های روستایی، بیشترین مقدار این متغیر در روستا طایب کلا (3.09) است. همچنین شدت تأثیر متغیر سبک معماری خانه‌های دوم بر توسعه کالبدی سکونتگاه‌های روستایی حدود 24 درصد برآورد شده است که بیانگر تأثیر پایین سبک معماری خانه های دوم در توسعه کالبدی سکونتگاه های روستایی منطقه می‌باشد. سبک معماری خانه های دوم، فقط در بعد بهبود خدمات زیربنایی باعث توسعه سکونتگاه های روستایی شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        163 - نقش محیط و معیشت در شکل گیری خانه های بومی منطقه تالش
        محمد محمدزاده دوگاهه حسین سلطان زاده جواد شکاری نیری تیمور آمار
        مقدمه: بررسی نقش محیط و بوم در شکل گیری خانه های بومی منطقه تالش موضوع این تحقیق می باشد، اهمیت این موضوع به این سبب است که به نظر می رسد هنوز تحقیق کافی در مورد معماری این منطقه صورت نگرفته است. هدف: هدف این پژوهش شناخت چگونگی تاثیر محیط و معیشت در معماری خانه ها است أکثر
        مقدمه: بررسی نقش محیط و بوم در شکل گیری خانه های بومی منطقه تالش موضوع این تحقیق می باشد، اهمیت این موضوع به این سبب است که به نظر می رسد هنوز تحقیق کافی در مورد معماری این منطقه صورت نگرفته است. هدف: هدف این پژوهش شناخت چگونگی تاثیر محیط و معیشت در معماری خانه ها است. پرسش اصلی این تحقیق این است که نقش عوامل محیطی و نوع معیشت در شکل گیری خانه های این منطقه چه بوده است؟ روش شناسی تحقیق: از روش تحقیق توصیفی و تحلیلی استفاده شده است و گردآوری داده ها به صورت میدانی و اسنادی بوده است. متغیر مستقلِ پژوهش، محیط و شیوه های معیشت و متغییر وابسته آن معماری خانه های بومی تالش می باشد. جامعه آماری تحقیق منطقه تالش و روش نمونه برداری سهمیه ایی است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: منطقه شامل شهرستان های آستارا، تالش، ماسال، رضوانشهر و بخش هایی از شهرهای شفت، فومن و صومعه سرا در غرب استان گیلان مانند ماسوله، ماکلوان، گشت، امام زاده ابراهیم،... و بخش هایی از شهر های نمین و خلخال در استان اردبیل و شهرهای آستارا، لنکران، ماساللی، جلیل آباد، لریک، یاردیملی و سالیان در جمهوری آذربایجان است یافته ها و بحث: نتایج تحقیق نشان می دهد که تنوع فضاها، ایوان، تلار باز و فضاهای متخلخل لایه بیرونی برای نفوذ هوا به داخل، از ویژگی های خانه های جلگه است امّا در کوهپایه و کوهستان چنین نیست. تعداد فضاهای خدماتی بیرونِ بنای اصلی در حوزه کوهپایه به ترتیب بیشتر از جلگه و کوهستان ولی گستردگی و مساحت آن ها در محوطه خانه های جلگه بیشتر از کوهپایه و کوهستان است. میانگین مساحت طبقه همکف به کل در خانه های جلگه به ترتیب بیشتر از کوهستان و کوهپایه ولی میانگین مساحت ایوان در همکف و فضاهای طبقه اول در جلگه به ترتیب بیشتر از کوهپایه و کوهستان و میانگین مساحت فضاهای دامی و انبار در کوهستان به ترتیب از جلگه و کوهپایه بیشتر است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        164 - واکاوی چالش‌های تدوین پایان‌نامه های کارشناسی ارشد رشته معماری و شهرسازی
        حمزه زراعتی محسن قاسمی منصور نیک پور
        هدف : هدف از این مطالعه، شناخت چالش‌های تدوین پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد رشته مهندسی معماری و شهرسازی است.روش پژوهش: روش پژوهش حاضر تحلیلی و پیمایشی بوده که از روش تحلیل داده بنیاد و مصاحبه نیمه ساختاریافته برای پاسخ به سؤال پژوهش استفاده شد. در این پژوهش با استفاده ا أکثر
        هدف : هدف از این مطالعه، شناخت چالش‌های تدوین پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد رشته مهندسی معماری و شهرسازی است.روش پژوهش: روش پژوهش حاضر تحلیلی و پیمایشی بوده که از روش تحلیل داده بنیاد و مصاحبه نیمه ساختاریافته برای پاسخ به سؤال پژوهش استفاده شد. در این پژوهش با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند 24 نفر از اساتید گروه معماری و شهرسازی دانشگاه‌های تهران مورد پرسشگری قرار گرفتند، همچنین از روش نمونه‌گیری نظری که رایج‌ترین روش در روش تحلیل داده بنیاد است، استفاده شد و نمونه‌گیری تا رسیدن به اشباع نظری صورت گرفت، جهت کدگذاری و استخراج مقوله‌ها از نرم افزار ATLAS TI استفاده شد.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد که مهمترین چالش‌های دانشجویان رشته مهندسی معماری و شهرسازی شرایط و زمینه‌های بیرونی رشته معماری، محدودیت شغلی و مالی دانشجویان ارشد معماری، کمیت‌گرایی، محدودیت‌های مربوط به راهنمایی و مشاوره و ارزشیابی پایان‌نامه‌های ارشد، آشتفتگی اولویت‌های موضوعی و پژوهشی، عدم انطباق زمینه‌های پژوهشی با شرایط جامعه و واقعیت‌های بیرونی، ضعف پایه‌های آموزشی و پژوهشی دانشجویان، ضعف دروس پایه آموزشی و پژوهشی گروه آموزشی معماری، آشتفگی تفکر نظری مورد شناسایی قرار گرفتند.نتیجه‌گیری: دانشجویان رشته مهندسی معماری در فرآیند تدوین پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد به عنوان سند علمی و هویت حرفه‌ای خود با چالش‌های انگیزشی و آشفتگی تفکرات نظری و مدرک گرایی و ... مواجه هستند که باعث کاهش کارایی و کیفیت طرح‌های و پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد دانشجویان شده و نمی‌تواند سند و مدرکی برای تضمین و معرفی آنها به جامعه شغلی باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        165 - تحلیل استنادی و تعیین منابع اثرگذار در پایان نامه های کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان در سالهای 1379-1386
        ریحانه ایزدی
        هدف: از جمله روشهای علمی که می توان به بررسی مآخذ منابع گوناگون پرداخت و از راه شمارش تعداد استفاده از آن منبع به پرمراجعه ترین منابع دست یافت، روش تحلیل استنادی است زیرا در آن نوعی رابطه محتوایی بین سند و متن وجود دارد از سوی دیگر پایان نامه ها هم منابعی هستند که در نت أکثر
        هدف: از جمله روشهای علمی که می توان به بررسی مآخذ منابع گوناگون پرداخت و از راه شمارش تعداد استفاده از آن منبع به پرمراجعه ترین منابع دست یافت، روش تحلیل استنادی است زیرا در آن نوعی رابطه محتوایی بین سند و متن وجود دارد از سوی دیگر پایان نامه ها هم منابعی هستند که در نتیجه همکاری بین دانشجویان و اساتید و با پشتیبانی مؤسسات آموزش عالی پدید می آیند. لذا تحلیل استنادی پایان نامه ها می تواند در یافتن اهدافی از جمله تعیین میانگین میزان استنادها، تعییین پربسامدترین منابع، توزیع فراوانی استناد به زبانهای مختلف، میزان روزآمدی منابع، میزان اثرگذاری منابع، تعیین مجلات هسته و...مؤثر واقع شود.همچنین اهدافی از جمله شناسایی نیازهای اطلاعاتی دانشجویان و اساتید، آگاهی مدیران و مسئوولان کتابخانه ها جهت تهیّه منابع اطلاعاتی بهینه و به کارگیری اصولی بودجه در راستای تهیّه مجموعه ای غنی را در بر گیرد. روش پژوهش: در این پژوهش با استفاده از فن تحلیل استنادی به بررسی الگوهای استنادی فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی همدان درفاصله سالهای 1379-1386پرداخته شده است وجامعه آماری شامـل 302 عنوان پایان نامه با 8672 استناد است. یافته ها: نشان می دهد که کتب فارسی با 1/47 % بالاترین استناد و نشریات لاتین با 7/3 % کمترین استناد را داشته اند و متوسط میزان استناد برای هر پایان نامه 7/28 استناد است. توزیع زبانی بالا بودن میزان استناد به زبان فارسی را با 2/87 % نشان می دهد. نیم عمر منابع به کتب لاتین با 62/11 سال و پایان نامه ها با 87/3 سال بیشترین و کمترین میانگین را نشان می دهد.همچنین پوشش زمانی منابع مربوط به سالهای 1371-1380 با 61/62 % از کل استنادها می باشد و کتب فارسی با 95/5 % و نشریات لاتین با 66/0 % به ترتیب بیشترین و کمترین میزان اثرگذاری را دارند. میزان استناد به منابع روزآمد در سال 1380، 5/2 منبع و در سال 1384، 92/0 منبع می باشد نتیجه گیری: مجلات از قانون برادفورد تبعیت می کنند و مجلات هسته فارسی شامل نشریه معماری و شهرسازی و نشریه معمار و مجلات لاتین شامل Review و A+U است و نیز پربسامدترین کتاب فارسی، اقلیم و معماری و کتاب لاتین Typesfor buildingSaverTime می باشد و همچنین از بین کل استنادات صورت گرفته ،4/55 % به کتب فارسی و لاتین و 1/24% به نشریات و2/87 % به منابع فارسی و 8/12% به منابع لاتین و 5/84 % به منابع چاپی و 5/15% به منابع غیر چاپی تعلق گرفته است که فرضیات آزمون را مورد پذیرش قرار می دهد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        166 - مطالعه و سنجش میزان آگاهی دانشجویان رشته معماری دانشگاه آزاد اسلامی مشهد از شیوه‌های گوناگون مطالعه
        محسن طبسی
        هدف : مطالعه مؤثر را باید یکی از عوامل و ابزارهای توسعه علمی کشور به شمار آورد. و در این بین، نقش دانشجویان در پیشرفت و توسعه کشور نقشی بی‌بدیل تلقی تواند شد. در پژوهش حاضر میزان آگاهی دانشجویان رشته معماری از شیوه‌های گوناگون مطالعه (شامل خواندن اجمالی، تندخوانی، عبارت أکثر
        هدف : مطالعه مؤثر را باید یکی از عوامل و ابزارهای توسعه علمی کشور به شمار آورد. و در این بین، نقش دانشجویان در پیشرفت و توسعه کشور نقشی بی‌بدیل تلقی تواند شد. در پژوهش حاضر میزان آگاهی دانشجویان رشته معماری از شیوه‌های گوناگون مطالعه (شامل خواندن اجمالی، تندخوانی، عبارت‌خوانی، دقیق خواندن، خواندن تجسّسی، و خواندن انتقادی) مورد بررسی قرار گرفته و بر حسب جنسیت و مقطع تحصیلی ایشان ارزیابی شده است. روش پژوهش: شیوه پژوهش از نوع توصیفی پیمایشی، و جامعه آماری آن شامل تمامی 1657 نفر دانشجوی رشته معماری دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد می‌باشد که در نیمسال اول سال تحصیلی 90- 89 در چهار مقطع کارشناسی ارشد، کارشناسی پیوسته، کارشناسی ناپیوسته، و کاردانی مشغول تحصیل هستند. یافته‌های پژوهش: یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که دانشجویان تحصیلات تکمیلی بیش از سایر دانشجویان از شیوه‌های مطالعه آگاهی دارند و شیوه‌های جدید را به کار می‌گیرند. همچنین در اغلب شیوه‌های مطالعه میان میزان آگاهی دانشجویان بر حسب جنسیت تفاوت معناداری وجود ندارد. نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌دهد که متأسفانه میزان آگاهی دانشجویان از شیوه‌های مطالعه بسیار ناچیز است و این قلّت آگاهی می‌تواند یکی از عوامل مؤثر در افت کیفی یادگیری ایشان به شمار آید. لذا توجه به آموزش راهبردهای مطالعه مؤثر در برنامه‌های درسی دانشجویان می‌تواند کمک مؤثری به بهبود شرایط موجود نماید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        167 - الگوی خط مشی گذاری در‎ ‎زمینه آموزش معماری با رویکردی تحلیلی به تیم‌وُرک ‏(مورد مطالعه:‏‎ ‎دانشجویان دانشگاه‎ ‎آنهالت‎ ‎آلمان)
        حسین امین پور پیرجل فرح حبیب زهرا سادات سعیده زرآبادی وحدانه فولادی
        هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی خط مشی‌گذاری در آموزش معماری با تحلیلی از تیم‌وُرک (TW) در ساخت ماکت دانشجویان معماری است. مطالعه و بررسی تیم‌وُرک در آموزش معماری و یافتن روش های متناسب آموزش مبتنی بر آن است. این تحقیق به عنوان زیربنای تحقیقات آتی در نظر گرفته می‌شود. پیشنها أکثر
        هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی خط مشی‌گذاری در آموزش معماری با تحلیلی از تیم‌وُرک (TW) در ساخت ماکت دانشجویان معماری است. مطالعه و بررسی تیم‌وُرک در آموزش معماری و یافتن روش های متناسب آموزش مبتنی بر آن است. این تحقیق به عنوان زیربنای تحقیقات آتی در نظر گرفته می‌شود. پیشنهاد برگزاری کارگاه‌های مورد نیاز قابلیت بررسی عملی اهداف امکان پذیر است. روش پژوهش بر حسب هدف کاربردی است و بر اساس نحوه گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع بررسی موردی می‌باشد. ابتدا پیشینه تحقیق در زمینه‌های خط‌مشی‌گذاری در آموزش عالی، تیم‌وُرک و آموزش معماری بررسی و موارد تأثیرگذار بر هر یک ارزیابی گردید و سپس با بررسی جامعه آماری دانشجویان کارگاه آموزشی و استودیو طراحی معماری دانشگاه آنهالت در شهر دسائو آلمان وابسته به موسسه باهاوس نسبت به تحلیل یافته‌ها اقدام گردید. این پژوهش نشان می‌دهد که تیم‌وُرک و کار عملی مناسب‌ترین روش آموزش معماری به حساب می‌آیند و بر اساس مدل رضایت‌بخش بایستی در آموزش عالی خط مشی‌گذاری شود. یادگیری از این طریق در ارتقاء عملکرد معماران آینده تاثیر به‌سزایی دارد. به نظر می‌رسد نیاز واضحی به ادغام یادگیری عملی و این مهارت‌ها در برنامه‌های درسی طراحی وجود دارد و پیشنهاد می‌شود مدل سنجش ارزیابی آموزش مهارت‌‌های تیم‌وُرک تهیه شود. نیاز به استراتژی‌های ارزیابی، توضیح ارزش تیم‌وُرک و کار گروهی، آموزش دانش نظری مهارت‌های اساسی تیم‌وُرک، ارایه تفاوت تیم و گروه و ویژگی‌های یک تیم موثر وجود دارد. همچنین استفاده از ابزارهای به‌روز ارتباطی و نرم‌افزارهای تخصصی در بالابردن سرعت دستیابی به اهداف آموزشی تاثیر به سزایی دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        168 - درک معماری در تطبیق روش شناسی تفسیر و مراتب وجود
        سیامک پناهی رویا صدیقی منوچهر فروتن سید موسی دیباج
        این پژوهش به شناخت معماری در تطبیق روش شناسی تفسیر و مراتب وجود برگرفته از حکمت صدرایی پرداخته است. با اندیشیدن در قالب پارادایم انسانی که در آن بشر به پهنای بشریت و روش به پهنای روشمندی و ارزش‌ها به گستردگی ذات انسان در قلمروی سراسری او بدون نیاز به مرزهای قراردادی معر أکثر
        این پژوهش به شناخت معماری در تطبیق روش شناسی تفسیر و مراتب وجود برگرفته از حکمت صدرایی پرداخته است. با اندیشیدن در قالب پارادایم انسانی که در آن بشر به پهنای بشریت و روش به پهنای روشمندی و ارزش‌ها به گستردگی ذات انسان در قلمروی سراسری او بدون نیاز به مرزهای قراردادی معرفت تعریف می‌شود. روش تحقیق، استدلال منطقی در پارادایم تفسیرگرا با رویکرد کیفی و شیوه گردآوری داده‌ها، اسنادی-کتابخانه‌ای است. با فرض این که درک معماری متکی بر تجربه‌های موجود و نظام معانی برساخت‌های اجتماعی، از تفسیر دستوری تا بازسازی فرآیندهای ذهنی و روان‌شناسی درون‌‌نگرانه، و از تأمل‌های جامعه‌شناسانه به سوی تفسیر محصول‌های فرهنگی متناظر با سطح معرفت مخاطب قابل شناسایی است؛ نشان می‌دهد معرفت تشکیکی در انسان که بنا به آموزه‌های حکمت صدرا ناشی از مرتبه وجودی اوست روش‌های متفاوتی را در شناخت معماری ایجاب می‌کند. همه راهبردها به طور غیرمستقیم ناگزیر در مراحل و سطوحی از بررسی پدیده مشاهده پذیر یا مشاهده ناپذیر دارای ارتباطی نسبی با هم هستند که سبب تداخل مرزهای پارادایمی می‌شوند. بنابراین بسته به آن‌چه که در فهم معماری جستجو می‌کنیم به روش‌های متناسب با هدف تعیین شده تمسک جسته و معماری را معنا می‌کنیم. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        169 - وجودشناسی نور در فلسفه‎ی اشراق و نسبت آن با معماری ایرانی- اسلامی
        زینب عرب
        در میان عارفان و فیلسوفان اسلامی، شیخ اشراق از جایگاهی یگانه برخوردار است. او بنیان‌گذار فلسفه اشراق است. میراث فلسفی مشترک میان ایران، اسلام و یونان در حکمت و فلسفه‌ی او هویدا است. ساحت اندیشه این فیلسوف، بر وجودشناسی نور استوار است. او از نور رمزگشایی کرده و برای آن م أکثر
        در میان عارفان و فیلسوفان اسلامی، شیخ اشراق از جایگاهی یگانه برخوردار است. او بنیان‌گذار فلسفه اشراق است. میراث فلسفی مشترک میان ایران، اسلام و یونان در حکمت و فلسفه‌ی او هویدا است. ساحت اندیشه این فیلسوف، بر وجودشناسی نور استوار است. او از نور رمزگشایی کرده و برای آن مراتبی را تعین نموده است. این مرتبه از نورالانوار که علت وجود تمام موجودات است آغاز می‌شود و با ظلمت و و عدم نور به پایان می‌رسد. پرتو افشانی نور در اندیشه‌ی شیخ اشراق تاثیر بسیار بر معماران ایرانی- اسلامی داشته است. چرا که معماری به عنوان کالبد زمان از فلسفه همچون روح زمان تاثیر می‌پذیرد. از این‌رو این پژوهش در پی بررسی نظریه نورالانوار سهرودی است تا از این طریق بتواند تطبیقی بین فلسفه‌ی اشراق و معماری ایرانی- اسلامی ایجاد کند. این پژوهش از نوع کیفی است و روش تحقیق در آن به روش توصیفی و تحلیلی است. بر اساس نتایج به دست آمده می‌توان گفت که نور در معماری ایرانی- اسلامی همچون حکمت اشراقی، تجلی از وحدت الهی است. سسلسه مراتب نوری در معماری ایرانی- اسلامی متاثر از طبقات نوری در فلسفه‌ی اشراقی است که بر درجات نور و ظلمت استوار است. معماران ایرانی- اسلامی با تاثیر گرفتن از فیضان نورالانوار با استفاده از نور و بازی‌های نوری در عناصر و بخش‌های مختلف معماری یک سلسله مراتب نوری را در فضاهای معماری داخلی و خارجی بنا‌ها و بخش‌های مختلف آن ایجاد کردند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        170 - نقش تعامل طراحان جمعی بر تفکر و یادگیری کنش‌گران طراحی
        فاطمه زارع کاوه بذرافکن هما ایرانی بهبهانی بهروز منصوری
        طراحی امری چندلایه است که در جهت پاسخ به نیازهای امروزه تغییر یافته است. طراحی جمعی با نقد رویکرد فردی، بر مبنای هم‌بازی میان کنش‌گران طراحی تکامل می‌یابد. اساس این روند بر گفت‌وگوی کنش‌گران تمرکز دارد و در آن، امر یادگیری درون تیمی قابل توجه است. در این راستا پژوهش حاض أکثر
        طراحی امری چندلایه است که در جهت پاسخ به نیازهای امروزه تغییر یافته است. طراحی جمعی با نقد رویکرد فردی، بر مبنای هم‌بازی میان کنش‌گران طراحی تکامل می‌یابد. اساس این روند بر گفت‌وگوی کنش‌گران تمرکز دارد و در آن، امر یادگیری درون تیمی قابل توجه است. در این راستا پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به پرسش گفت‌وگومندی در طراحی جمعی چه تاثیری بر تفکر و یادگیری کنش‌گران دارد؟ گام بر می‌دارد. پژوهش حاضر، در دسته پژوهش‌های طراحی، به صورت کیفی صورت گرفته و ماهیتی کاربردی دارد. داده‌ها در این پژوهش از مطالعات کتابخانه‌ای و مشاهده اقدام عملی طراحی جمعی جمع‌آوری شده و پس از کدگذاری، با راهبرد استدلال منطقی تحلیل شده‌اند. تعامل در روند طراحی، ماهیت طراحی را از امری شهودی و فردی به رویدادی جمعی دگردیس می‌کند. یافته‌ها نشان می‌دهد چهار مدل چیدمانی باز، بسته، سلسله‌‌مراتبی و شبکه‌ای در طراحی جمعی قابل حصول است که در جهت دستیابی به نتایج مختلف از ادغام این چیدمان‌ها می‌توان بهره برد. همه این مدل‌ها، گفت‌وگومحور هستند. مشاهدات تجربه عملی طراحی جمعی نشان می‌دهد کیفیت گفت‌و‌گوها بیشتر انتقادی بوده و نقش تفکر انتقادی در آن قابل توجه است. همچنین، با توجه به سه سطح یادگیری فعال، تجربی و مشارکتی که بر تعامل جمعی تاکید دارند؛ چرخه گفت‌وگوها، بر یادگیری کنش‌گران تاثیر داشته و موجب تحول فکری می‌شود. این یادگیری منطبق بر مدل یادگیری اجتماعی است و به دنبال ارائه راه‌کارهای موازی به مثابه ماشین ایده‌زایی عمل می‌کند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        171 - ارتقاء فرآیند آموزش در زمینه طراحی معماری با بهره‌گیری از معیارهای ارزیابی سطح سواد اطلاعاتی: مورد مطالعه - اکانر و رادکلیف
        سینا قاضی زاده محمد هادی کابلی سعید صالحی
        سیستم آموزش کنونی مقاطع تحصیلات کارشناسی دانشگاه های کشور، یکی از دلایل عدم توفیق فارغ التحصیلان رشته معماری (که جامعه بزرگی از فارغ التحصیلان کشور را تشکیل می دهند) در زمان رویارویی با مسائل طراحی و چالش های مربوط به آن است؛ از این رو بررسی علل و برطرف سازی مولفه های ع أکثر
        سیستم آموزش کنونی مقاطع تحصیلات کارشناسی دانشگاه های کشور، یکی از دلایل عدم توفیق فارغ التحصیلان رشته معماری (که جامعه بزرگی از فارغ التحصیلان کشور را تشکیل می دهند) در زمان رویارویی با مسائل طراحی و چالش های مربوط به آن است؛ از این رو بررسی علل و برطرف سازی مولفه های عدم توفیق جهت ارتقا فرآیند آموزش طراحی معماری ضروری می نماید. مبحث سواد اطلاعاتی و نحوه ارزیابی آن در رشته های دیگر از توفیق بالایی برخوردار بوده است و می توان از آن در این راستا بهره گرفت. روش تحقیق مورد نظر در این پژوهش، روش همبستگی و در بخش کمی رویکرد پیمایشی است. در این پژوهش مولفه های سنجش سواد اطلاعاتی که شامل 6 گروه است مورد مطالعه قرار گرفت. پژوهش حاضر در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب به روش نمونه گیری غیراحتمالی ساده انجام و جهت جمع آوری اطلاعات از جامعه نمونه از پرسشنامه تنظیم شده برای این منظور استفاده شده است. تعداد اعضای جامعه نمونه براساس جدول مورگان 341 نفر تعیین شده است. با توجه‌ به نتایج برازش رگرسیون خطی چندمتغیره به ترتیب راهبرد جست وجو اطلاعات، ارزیابی، مکان‌یابی اطلاعات، توصیف مسئله و ترکیب جدبد اطلاعات بیشترین تأثیر را در ارتقا سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان این رشته و مقطع دارند حال آنکه عامل کیفیت استفاده از اطلاعات هیچ تأثیری در ارتقا کیفیت آموزش ندارد. بنابراین با تکیه بر این روش می توان دانشجویان را در بدو ورود ارزیابی و گروه بندی کرد و رویکرد مناسب آموزشی را نسبت به آنان اعمال نمود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        172 - بررسی ارتباط بین نقشه های شناختی در حضورپذیری و ادراک سالمندان از فضای معماری (نمونه موردی: آسایشگاه سالمندان کهریزک)
        فرناز چراغی فر حسین سلطان زاده هادی قدوسی فر
        با بالا رفتن سن قدرت و توانایی سالمندان در شناخت فضاهای معماری و محوطه‌های داخلی یا بیرونی مربوط به آن کاهش می‌یابد و این نکته از یک سو وابستگی آنان را به سایرین بیشتر می‌کند و اعتمادبه‌نفس آنان را کاهش می‌دهد و در مراحل بعدی ممکن است آنان قدرت راه‌یابی و مسیریابی را از أکثر
        با بالا رفتن سن قدرت و توانایی سالمندان در شناخت فضاهای معماری و محوطه‌های داخلی یا بیرونی مربوط به آن کاهش می‌یابد و این نکته از یک سو وابستگی آنان را به سایرین بیشتر می‌کند و اعتمادبه‌نفس آنان را کاهش می‌دهد و در مراحل بعدی ممکن است آنان قدرت راه‌یابی و مسیریابی را از دست بدهند. هدف از انجام این تحقیق این است که عوامل موثر در ادراک سالمندان از طریق بررسی‌ نقشه‌های شناختی بررسی‌ شود. این مقاله با استفاده از روش چیدمان فضا در چارچوب مطالعات رفتار محیطی، پاسخ‌های رفتاری و شناختی سالمندان در آسایشگاه سالمندان کهریزک موردبررسی قرار می‌دهد. این مطالعه پاسخ‌های رفتاری سازگار و ناسازگار را نسبت به پیکربندی‌های فضایی در رابطه با سالمندان و محیط مسکونی‌شان را نشان می‌دهد. جامعه آماری شامل چهل و پنج سالمند مقیم آسایشگاه کهریزک می‌باشد که دارای توانایی شناختی و حرکتی هستند. در پژوهش حاضر، تطبیق نقش پیکره‌بندی فضایی محیط و نقشه‌های شناختی حاصل از آن بر رفتارهای اجتماع‌پذیر سالمندان سنجیده شد. در این پژوهش از دو نوع تحلیل VGA و ISOVIST در چیدمان فضا استفاده شد . نتایج بیانگر آن بود که ارتباط معناداری میان نتایج حاصل از چیدمان فضایی و نقشه‌های شناختی حاصل از ادراک فضای سالمندان وجود دارد، لذا می‌توان توجه به برخی فضاهای خاص و یا نادیده گرفتن برخی فضاها در نقشه‌های شناختی به دلیل ویژگی‌ها و ساختار کالبدی معماری مجموعه می‌باشد. بر این اساس پیشنهاد‌هایی جهت ادراک‌پذیری فضا توسط سالمندان ارائه شد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        173 - کاربرد هوش مصنوعی در ایده پردازی فرمی فضای معماری تعلق‌پذیر با رویکرد روانشناسی محیط (نمونه موردی: مرکز شهر آینده ی ایرانی- اسلامی)
        علی پردل ندا ضیاء بخش
        هوش مصنوعی یک فناوری درحال تحول است که مزایای اقتصادی و اجتماعی بسیار بزرگی برای آینده ترسیم کرده است. این فناوری ظرفیت آن را دارد که در نحوه زندگی، کار، یادگیری و اکتشاف و تعامل ما، انقلابی ایجاد کند. اما کاربرد آن در معماری کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف این پژوهش أکثر
        هوش مصنوعی یک فناوری درحال تحول است که مزایای اقتصادی و اجتماعی بسیار بزرگی برای آینده ترسیم کرده است. این فناوری ظرفیت آن را دارد که در نحوه زندگی، کار، یادگیری و اکتشاف و تعامل ما، انقلابی ایجاد کند. اما کاربرد آن در معماری کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف این پژوهش این است که با بررسی مبانی نظری روانشناسی محیط، شاخصه‌های فضای معماری تعلق پذیر شناسایی و سپس با بررسی نمونه موردی، تأثیر استفاده از هوش مصنوعی در خلق فضای معماری تعلق پذیر از جنبه فرمی مورد بررسی قرار گیرد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی – تحلیلی و از نوع کیفی است که با مطالعه منابع کتابخانه ای و سپس تحلیل داده ها به شیوه منطقی صورت گرفته است. ابزار پژوهش در این تحقیق هوش مصنوعی میدجرنی است که چند وقتی است در حوزه خلق تصاویر هنری از واژگان ورودی به آن، معرفی شده و مورد توجه هنرمندان و معمارن مختلفی قرار گرفته است. در نهایت می‌توان نتیجه گرفته، درست است که با طرح‌های مفهومی روبه‌رو هستیم که در آینده نزدیک به واقعیت تبدیل نمی‌شوند، اما می‌توانند روی خلاقیت معماران تأثیرگذاری مثبتی داشته باشند و آینده‌ای را بسازد که امروزه به ذهن اکثر افراد نخواهد رسید. کاربرد این تصاویر در خلق فضاهای تعلق پذیر تنها نمونه ای از کاربرد هوش مصنوعی در فرایند طراحی معماری می‌باشد و می‌تواند برای پژوهشگران معماری در حوزه های مختلف، الهام بخش باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        174 - ارزیابی تحلیلی مسابقات ملی معماری ایران و تبیین مولفه‌های موثر آن بر ارتقای معماری معاصر کشور
        سید محمد سقراطی حیدر جهان بخش حسین صفری
        این پژوهش در شرایطی که توجه به مفهوم کیفیت و بازگشت به هویت خود در کانون توجه مسئولان کشور است، انجام شده است. بررسی روند برگزاری مسابقات ملی معماری ایران به عنوان بستری جهت بیان گرایشات فکری و مقایسه زبان نخبگان معماری معاصر می تواند نقش بسزایی در هویت یابی شهرها و معم أکثر
        این پژوهش در شرایطی که توجه به مفهوم کیفیت و بازگشت به هویت خود در کانون توجه مسئولان کشور است، انجام شده است. بررسی روند برگزاری مسابقات ملی معماری ایران به عنوان بستری جهت بیان گرایشات فکری و مقایسه زبان نخبگان معماری معاصر می تواند نقش بسزایی در هویت یابی شهرها و معماری معاصر کشور داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه های مؤثر مسابقات ملی معماری ایران در ارتقای معماری معاصر کشور در دهه 1390 انجام شده است و در گروه تحقیقات کمی-کیفی کاربردی قرار دارد که با روشی آمیخته ابتدا داده های کیفی و سپس داده های کمی را با کمک یک طرح اکتشافی گردآوری می کند. داده های آن از طریق مصاحبه عمیق با 30 نفر از کارشناسان و صاحب نظران به دست آمده و پس از رسیدن به حد اشباع نظری، فرآیند گردآوری داده های کیفی تکمیل گردید. بخش کمی پژوهش حاضر با توجه به شاخص های حاصله به صورت پیمایشی انجام گرفت و سپس پرسشنامه اولیه طراحی شد. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، پاسخ ها در دو بخش توصیفی و استنباطی، تجزیه و تحلیل گردید. مدل‌سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزار Amos Graphic برای تحلیل استنباطی پژوهش انجام شد و مهم‌ترین عوامل از تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم به‌دست آمدند. در این تحقیق مولفه های دخیل در برگزاری مسابقات ملی معماری ایران که می تواند در رشد و ارتقای معماری معاصر کشور موثر باشد، شناسایی و تبیین شد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        175 - بهره‌گیری از روش شبیه‌سازی انرژی در راستای ارتقاء آموزش معماری پایدار در ایران
        زهرا علیجو حامد عابدینی
        در جهان معاصر مفهوم پایداری بدل به یک پارادایم فراگیر در زمینه‌های دانش شده است. در معماری نیز به‌واسطه ارتباط چندوجهی با محیط‌زیست، فرهنگ، اقتصاد و اجتماع، پایداری یکی از گفتمان‌های مهم این حوزه بوده است. در سال‌های اخیر فرآیندِ اثرپذیری معماری از مباحث پایداری، به‌گون أکثر
        در جهان معاصر مفهوم پایداری بدل به یک پارادایم فراگیر در زمینه‌های دانش شده است. در معماری نیز به‌واسطه ارتباط چندوجهی با محیط‌زیست، فرهنگ، اقتصاد و اجتماع، پایداری یکی از گفتمان‌های مهم این حوزه بوده است. در سال‌های اخیر فرآیندِ اثرپذیری معماری از مباحث پایداری، به‌گونه‌ای مهم و اساسی بوده که وارد حوزه آموزش معماری نیز گردیده است. یکی از مهم‌ترین نگرش‌ها در فرایند آموزش معماری پایدار در ایران، مبحث انرژی و شبیه‌سازی ساختمانپ‌ها می‌باشد که باوجود جنبه‌های متنوع آن، هنوز الگوی مناسبی در جهت آموزش این بخش ارائه نشده است. این پژوهش در نظر دارد تا بر مبنای مطالعات صورت گرفته در زمینه آموزش شبیه‌سازی انرژی و بررسی تجربه‌های جهانی، الگویی کارآمد جهت بهره‌گیری از شبیه‌سازی انرژی در راستای ارتقای فرآیند آموزش معماری پایدار در ایران ارائه دهد. روش تحقیق در این پژوهش تحلیلی-توصیفی بوده که با عنایت به پژوهش‌های صورت گرفته به دنبال ارائه الگو موردنظر است. یافته‌های این پژوهش در درجه اول بیانگر دسته‌بندی از مسائل و موانع آموزش معماری پایدار بوده و به دنبال آن پارامترهای مؤثر در آموزش شبیه‌سازی انرژی در فرآیند آموزش معماری پایدار استخراج گردیده است. درنهایت این پژوهش با بررسی تجربه بهره‌گیری از یک نمونه ابزار شبیه‌سازی، الگوی آموزشی خود را مبتنی بر بخش‌های مختلف تحقیق، جهت ارتقای آموزش معماری پایدار در ایران ارائه می‌دهد. اصولی که مدل آموزشی این پژوهش بر آن مبتنی است شامل: توجه به آموزش معماری پایدار به‌مثابه یک پارادایم، آموزش تعاملی، آموزش صحیح نرم‌افزار، تخصص‌گرایی و پیوستگی وجوه مختلف خروجی‌ها به علت چندوجهی بودن مقوله پایداری است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        176 - شناخت معماری در تطبیق روش شناسی تفسیر و مراتب وجود
        سیامک پناهی رویا صدیقی سید موسی دیباج منوچهر فروتن
        این پژوهش به درک معماری در تطبیق روش شناسی تفسیر و مراتب وجود برگرفته از حکمت صدرایی پرداخته است. با اندیشیدن در قالبپارادایم انسانی که در آن بشر به پهنای بشریت و روش به پهنای روشمندی و ارزشها به گستردگی ذات انسان در قلمروی سراسری او بدوننیاز به مرزهای قراردادی معرفت تع أکثر
        این پژوهش به درک معماری در تطبیق روش شناسی تفسیر و مراتب وجود برگرفته از حکمت صدرایی پرداخته است. با اندیشیدن در قالبپارادایم انسانی که در آن بشر به پهنای بشریت و روش به پهنای روشمندی و ارزشها به گستردگی ذات انسان در قلمروی سراسری او بدوننیاز به مرزهای قراردادی معرفت تعریف میشود. روش تحقیق، استدلال منطقی در پارادایم تفسیرگرا با رویکرد کیفی و شیوه گردآوری دادهها،اسنادی کتابخانهای است. -با فرض این که درک معماری متکی بر تجربههای موجود و نظام معانی برساختهای اجتماعی، از تفسیر دستوری تا بازسازی فرآیندهایذهنی و روانشناسی دروننگرانه، و از تأملهای جامعهشناسانه به سوی تفسیر محصولهای فرهنگی متناظر با سطح معرفت مخاطب قابلشناسایی است؛ نشان میدهد معرفت تشکیکی در انسان که بنا به آموزههای حکمت صدرا ناشی از مرتبه وجودی اوست روشهای متفاوتی را درشناخت معماری ایجاب میکند. همه راهبردها به طور غیرمستقیم ناگزیر در مراحل و سطوحی از بررسی پدیده مشاهده پذیر یا مشاهده ناپذیردارای ارتباطی نسبی با هم هستند که سبب تداخل مرزهای پارادایمی میشوند. بنابراین بسته به آنچه که در فهم معماری جستجو میکنیم بهروشهای متناسب با هدف تعیین شده تمسک جسته و معماری را معنا میکنیم. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        177 - ارزیابی تحلیلی مسابقات ملی معماری ایران و تبیین مولفه‌های موثر آن بر ارتقای معماری معاصر کشور
        سید محمد سقراطی حیدر جهان بخش حسین صفری
        این پژوهش در شرایطی که توجه به مفهوم کیفیت و بازگشت به هویت خود در کانون توجه مسئولان کشور است، انجام شده است. بررسی روند برگزاری مسابقات ملی معماری ایران به عنوان بستری جهت بیان گرایشات فکری و مقایسه زبان نخبگان معماری معاصر می تواند نقش بسزایی در هویت یابی شهرها و معم أکثر
        این پژوهش در شرایطی که توجه به مفهوم کیفیت و بازگشت به هویت خود در کانون توجه مسئولان کشور است، انجام شده است. بررسی روند برگزاری مسابقات ملی معماری ایران به عنوان بستری جهت بیان گرایشات فکری و مقایسه زبان نخبگان معماری معاصر می تواند نقش بسزایی در هویت یابی شهرها و معماری معاصر کشور داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه های مؤثر مسابقات ملی معماری ایران در ارتقای معماری معاصر کشور در دهه 1390 انجام شده است و در گروه تحقیقات کمی-کیفی کاربردی قرار دارد که با روشی آمیخته ابتدا داده های کیفی و سپس داده های کمی را با کمک یک طرح اکتشافی گردآوری می کند. داده های آن از طریق مصاحبه عمیق با 30 نفر از کارشناسان و صاحب نظران به دست آمده و پس از رسیدن به حد اشباع نظری، فرآیند گردآوری داده های کیفی تکمیل گردید. بخش کمی پژوهش حاضر با توجه به شاخص های حاصله به صورت پیمایشی انجام گرفت و سپس پرسشنامه اولیه طراحی شد. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، پاسخ ها در دو بخش توصیفی و استنباطی، تجزیه و تحلیل گردید. مدل‌سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزار Amos Graphic برای تحلیل استنباطی پژوهش انجام شد و مهم‌ترین عوامل از تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم به‌دست آمدند. در این تحقیق مولفه های دخیل در برگزاری مسابقات ملی معماری ایران که می تواند در رشد و ارتقای معماری معاصر کشور موثر باشد، شناسایی و تبیین شد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        178 - کاربرد هوش مصنوعی در ایده پردازی فرمی فضای معماری تعلق‌پذیر با رویکرد روانشناسی محیط(نمونه موردی: مرکز شهر آینده ی ایرانی- اسلامی)
        علی پردل ندا ضیاء بخش
        هوش مصنوعی یک فناوری درحال تحول است که مزایای اقتصادی و اجتماعی بسیار بزرگی برای آینده ترسیم کرده است. این فناوری ظرفیت آن را دارد که در نحوه زندگی، کار، یادگیری و اکتشاف و تعامل ما، انقلابی ایجاد کند. اما کاربرد آن در معماری کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف این پژوهش أکثر
        هوش مصنوعی یک فناوری درحال تحول است که مزایای اقتصادی و اجتماعی بسیار بزرگی برای آینده ترسیم کرده است. این فناوری ظرفیت آن را دارد که در نحوه زندگی، کار، یادگیری و اکتشاف و تعامل ما، انقلابی ایجاد کند. اما کاربرد آن در معماری کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف این پژوهش این است که با بررسی مبانی نظری روانشناسی محیط، شاخصه‌های فضای معماری تعلق پذیر شناسایی و سپس با بررسی نمونه موردی، تأثیر استفاده از هوش مصنوعی در خلق فضای معماری تعلق پذیر از جنبه فرمی مورد بررسی قرار گیرد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی – تحلیلی و از نوع کیفی است که با مطالعه منابع کتابخانه ای و سپس تحلیل داده ها به شیوه منطقی صورت گرفته است. ابزار پژوهش در این تحقیق هوش مصنوعی میدجرنی است که چند وقتی است در حوزه خلق تصاویر هنری از واژگان ورودی به آن، معرفی شده و مورد توجه هنرمندان و معمارن مختلفی قرار گرفته است. در نهایت می‌توان نتیجه گرفته، درست است که با طرح‌های مفهومی روبه‌رو هستیم که در آینده نزدیک به واقعیت تبدیل نمی‌شوند، اما می‌توانند روی خلاقیت معماران تأثیرگذاری مثبتی داشته باشند و آینده‌ای را بسازد که امروزه به ذهن اکثر افراد نخواهد رسید. کاربرد این تصاویر در خلق فضاهای تعلق پذیر تنها نمونه ای از کاربرد هوش مصنوعی در فرایند طراحی معماری می‌باشد و می‌تواند برای پژوهشگران معماری در حوزه های مختلف، الهام بخش باشد تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        179 - ارزیابی کارآمدی روش مشارکتی در آموزش طراحی معماری (نمونه مورد مطالعه: درس طراحی معماری سه دانشگاه آزاد اردبیل) مینا زارع جعفر1، مسعود یوسفی تذکر علی2، محمد رنجبر کرمانی3، معصومه یعقوبی4
        مینا زارع جعفر مسعود یوسفی تذکر علی محمد رنجبر کرمانی معصومه یعقوبی
        کارآمدبودن در حرفه معماری، مهارت در همکاری جمعی و در کار گروهی از مهارت‌های مورد نیاز دانشجویان معماری ، به ویژه برای هنگامی است که وارد حرفه معماری می شوند. لیک امروزه در نظام آموزش معماری در دانشکده ها این مهم چندان جایگاهی نیافته، و همگان کمابیش از این کاستی آشکار در أکثر
        کارآمدبودن در حرفه معماری، مهارت در همکاری جمعی و در کار گروهی از مهارت‌های مورد نیاز دانشجویان معماری ، به ویژه برای هنگامی است که وارد حرفه معماری می شوند. لیک امروزه در نظام آموزش معماری در دانشکده ها این مهم چندان جایگاهی نیافته، و همگان کمابیش از این کاستی آشکار در میان دانشجویان دانش آموخته ای که وارد حرفه می شوند رنج می برند. این پژوهش به بررسی پیامدهای یک تجربه مشارکتی در آموزش درس طراحی معماری می پردازد؛ و تلاش می کند روشن کند این تجربه چگونه و تا چه اندازه می تواند این کاستی مهم را بهبود بخشد؛ و زمینه ساز مهارت های لازم در کار گروهی و مشارکت جمعی در فرایند طراحی بشود. روش آموزش مشارکتی طراحی چگونه مهارت‌های همکاری و کار گروهی را در دانشجویان می افزاید؟ هدف از این مقاله ارزیابی کارآمدی روش آموزش مشارکتی در درس طراحی معماری، و روشن کردن کاستی ها و توانایی های این روش می باشد. در این پژوهش، چگونگی، پیامدها و میزان کارآمدی روش آموزش مشارکتی در درس طراحی معماری ارزیابی می شود. برای نیل به این هدف، سراغ جامعه آماری دانشجویان درس طراحی معماری سه در دانشگاه آزاد اردبیل، در نیمسال دوم 1397 می رود؛ و دو روش متفاوت آموزش طراحی را، یکی روش رایج آموزش طراحی معماری در دانشکده ها و دیگری روش آموزش مشارکتی، در دو گروه دانشجویی، یک گروه با شرکت در دوره ده روزه آموزش اصول مشارکت و گروه دیگر بدون شرکت در دوره ده روزه آموزش مشارکت، تجربه می کند؛ سپس نتایج این دو تجربه در هر دوگروه با هم مقایسه می شوند. بدین گونه و برپایه هفت راهبرد کلی لیندا گروت در روشهای پژوهش ، راهبرد علی- مقایسه‌ای مناسب ترین روش پژوهش تشخیص داده شده است. گام گردآوری اطلاعات، با گروه‌بندی دانشجویان، و کار روی یک موضوع طراحی، و ارزیابی گروهی، و نیز بکارگیری ابزارهایی مانند برنامه زمان‌بندی وظایف، مقاله بازخوردی و ارزیابی همتایان پیموده می شود. پیامدهای تجربه آموزش مشارکتی، با پاسخگیری پرسشنامه از دانشجویان و اساتید داور ارزیابی می شود. در گام داوری و با روش استقرائی، پاسخها تحلیل و ارزیابی خواهندشد. یافته‌های پژوهش روشن می کند که پیامد روش آموزش مشارکتی، افزایش تعامل دانشجویان و سهیم شدن آن‌ها در روند طراحی، افزایش ظرفیت یادگیری، و انگیزه و مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی و نیز آماده شدن برای رویارویی با چالش‌های آینده حرفه معماری بوده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        180 - اثرسنجی شاخص‌های ارزش‌های پنهان کالبدی معماری پل‌های تاریخی از دیدگاه طراحان و کاربران فضایی (نمونه‌های مطالعاتی: پل‌ها در مسیر زاینده‌رود از سرچشمه تا تالاب)
        شیدا کرجانی شبنم اکبری نامدار مریم سینگری حسن ستاری ساربانقلی
        گذشت زمان، عواملی مانند عدم توجه به استفاده از تکنیک ساخت، همچنین مواد و مصالح مشابه استفاده‌شده در آن‌ها، عدم وجود برنامه مرمت جامع و عدم تخصیص اعتبارات لازم از سوی سازمان‌های متولی به این آثار، موجب مخدوش شدن ارزش های پنهان کالبدی پل های تاریخی گردید. این امر موجب از أکثر
        گذشت زمان، عواملی مانند عدم توجه به استفاده از تکنیک ساخت، همچنین مواد و مصالح مشابه استفاده‌شده در آن‌ها، عدم وجود برنامه مرمت جامع و عدم تخصیص اعتبارات لازم از سوی سازمان‌های متولی به این آثار، موجب مخدوش شدن ارزش های پنهان کالبدی پل های تاریخی گردید. این امر موجب از بین رفتن هویت و اصالت در بافت تاریخی خواهد شد. بنابراین این پژوهش با هدف استخراج ارزش‌های معماری در پل های تاریخی و اثر سنجی مؤلفه‌ها در دو گروه طراحان و کاربران فضایی صورت گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش ترکیبی و از نوع تودرتوی کیفی در کمی است. در بخش کیفی از شیوه مصاحبه نیمه ساختاریافته به گردآوری داده‌ها می‌پردازد و در نرم‌افزار Atlasti به استخراج ارزش‌های پنهان کالبدی بر اساس کدگذاری باز و محوری پرداخته می‌شود. مصاحبه‌ها با افراد متخصص صورت می‌گیرد و تا اشباع نظری و برطبق نمونه‌گیری گلوله برفی ادامه می‌یابد. در مرحله کمی بر اساس ارزش‌های استخراج‌شده پرسشنامه با طیف لیکرت تدوین و در اختیار کاربران فضایی در پل‌های تاریخی قرار می‌گیرد. سپس به طراحان همین پرسشنامه ارائه می‌شود و نتایج در نرم‌افزار GRAPHER مورد تحلیل داده‌ای با آماره‌های استنباطی قرار می‌گیرد. نمونه‌گیری در این مرحله تصادفی و بر اساس حد بالای جدول مورگان است. نتایج نشان می‌دهد که بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از رگرسیون چند متغیره مشخص گردید که توجه به عملکردهای چندگانه با مقدار (000/1) بیشترین سهم عاملی را در بین ارزش‌های پنهان کالبدی را در پل‌ها دارند و کمترین مربوط به ایجاد حریم و مفصل‌بندی مناسب با مقدار (285/0) است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        181 - الگوی خط مشیگذاری در زمینه آموزش معماری با رویکردی تحلیلی به تیموُرک (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه آنهالت آلمان)
        حسین امین پور پیرجل فرح حبیب زهرا سادات زر آبادی وحدانه فولادی
        هدف: هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی خط مشیگذاری در آموزش معماری با تحلیلی از تیموُرک ) TW ( در ساخت ماکت دانشجویان معماری است. همچنین مطالعهو بررسی تیموُرک در آموزش معماری و یافتن روش های متناسب آموزش مبتنی بر آن است. این تحقیق به عنوان زیربنای تحقیقات آتی در نظر گرفته میشو أکثر
        هدف: هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی خط مشیگذاری در آموزش معماری با تحلیلی از تیموُرک ) TW ( در ساخت ماکت دانشجویان معماری است. همچنین مطالعهو بررسی تیموُرک در آموزش معماری و یافتن روش های متناسب آموزش مبتنی بر آن است. این تحقیق به عنوان زیربنای تحقیقات آتی در نظر گرفته میشود. دراین رابطه با ارائه پیشنهاد برگزاری کارگاههای مورد نیاز مانند کارگاه نماهای شهری قابلیت بررسی عملی اهداف این پژوهش و تعمیم آن به سایر موضوعات دیگر درحوزه آموزش معماری نیز امکان پذیر است. با توجه به افزایش ساخت و ساز در کشور، رشد فزاینده جمعیت و نیاز به توسعه و گسترش شهرها، نیاز به حوزه تخصصیمعماری بیشتر محسوس میگردد، اما آمارها نشان از مشکل عدم اشتغال و نرخ بالای بیکاری در این حوزه را دارد. نیاز به بالا رفتن مهارتها وکه تیموُرک و کار عملی مناسبترین روش آموزش معماری به حساب میآیند و بر اساس مدل رضایتبخش بایستی در آموزش عالی خط مشیگذاری کاربردیکردنآموزشها بسیار مشهود میباشد که این امر با خط مشیگذاری در آموزش عالی میسر میباشد . در این پژوهش مشکل از زاویه تیموُرک در آموزش معماری به صورتعام و ساخت ماکت معماری به صورت خاص به عنوان یکی از علل مهم این بیکاریها مورد بررسی قرار گرفت.روش تحقیق: روش پژوهش بر حسب هدف کاربردی است و بر اساس نحوه گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع بررسی موردی میباشد. ابتدا پیشینه تحقیق درزمینههای خطمشیگذاری در آموزش عالی، تیموُرک و آموزش معماری بررسی و موارد تأثیرگذار بر هر یک ارزیابی گردید و سپس با بررسی جامعه آماری دانشجویانکارگاه آموزشی و استودیو طراحی معماری دانشگاه آنهالت در شهر دسائو آلمان وابسته به موسسه باهاوس نسبت به تحلیل یافتهها اقدام گردید.یافتهها و نتیجهگیری: این پژوهش نشان میدهد شود. یادگیری از این طریق در ارتقاء عملکرد و کارایی معماران آینده تاثیر بهسزایی دارد . به نظر میرسد نیازواضحی به ادغام یادگیری عملی و این مهارتها در برنامههای درسی طراحی وجود دارد و پیشنهاد میشود مدل سنجش ارزیابی آموزش مهارتهای تیموُرک تهیهشود. نیاز به استراتژیهای ارزیابی، توضیح ارزش تیموُرک و کار گروهی، آموزش دانش نظری مهارتهای اساسی تیموُرک، ارایه تفاوت تیم و گروه و ویژگیهای یکتیم موثر وجود دارد. همچنین استفاده از ابزارهای بهروز ارتباطی و نرمافزارهای تخصصی در بالابردن سرعت دستیابی به اهداف آموزشی تاثیر به سزایی دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        182 - بازشناسی تعامل سازه و معماری با الهام از معماری دوره سلجوقی
        اسماعیل اسکندری محسن وفا مهر علی خاکی
        چکیده:امروزه، تعامل ساازه و معماری، از مساایلی مهمی اسا ک مورد توج بسایاری از طراحان می باشد. در معماری سنتی ایران، روند تعامل سازه ومعماری ب طور پیوسات و در کما یکپارچگی بود. اما تغییرات حاصل از عصر صنع و تکنولوژی، تعامل سازه و معماری را در عصر حاضر تحتاثیر قرار داده ا أکثر
        چکیده:امروزه، تعامل ساازه و معماری، از مساایلی مهمی اسا ک مورد توج بسایاری از طراحان می باشد. در معماری سنتی ایران، روند تعامل سازه ومعماری ب طور پیوسات و در کما یکپارچگی بود. اما تغییرات حاصل از عصر صنع و تکنولوژی، تعامل سازه و معماری را در عصر حاضر تحتاثیر قرار داده اسا . هدف از پژوهش حاضار بازشاناسای تعامل سازه و معماری با الهاا از دوره سلقوقیان اس . روش تحقیق، تحلیل محتوایکیفی و تقزی و تحلیل ها نیز از طریق مطالعات کتابخان ای صااورت گرف . نتایج نشااان می دهد ک رابط ی سااازه و معماری در بناهایمعاصار غالبا جنب ی تأمین ایساتایی آن مورد نظر قرار می گیرد . اما در معماری دوران سالقوقیان کاربرد تقارن و هندسا در شاکل گیری فرامطابق با عملکرد ساازه آن ها در تأمین ایساتایی و پایداری اسا . همچنین در تعامل ساازه و معماری، بحث مشاارک فرا در تحقق نیازهایساخ سازه است تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        183 - بهره‌گیری از روش شبیه‌سازی انرژی در راستای ارتقاء آموزش معماری پایدار در ایران
        زهرا علیجو حامد عابدینی
        در جهان معاصر مفهوم پایداری بدل به یک پارادایم فراگیر در زمینه های مختلف دانش بشری شده است. در معماری نیز به‌واسطه ارتباط چندوجهی با محیط زیست، فرهنگ، اقتصاد و اجتماع، پایداری یکی از گفتمان های مهم معاصر این حوزه بوده است. در سال های اخیر فرآیندِ اثرپذیری معماری از مباح أکثر
        در جهان معاصر مفهوم پایداری بدل به یک پارادایم فراگیر در زمینه های مختلف دانش بشری شده است. در معماری نیز به‌واسطه ارتباط چندوجهی با محیط زیست، فرهنگ، اقتصاد و اجتماع، پایداری یکی از گفتمان های مهم معاصر این حوزه بوده است. در سال های اخیر فرآیندِ اثرپذیری معماری از مباحث پایداری، به‌گونه‌ای مهم و اساسی بوده که وارد حوزه آموزش معماری نیز گردیده و سرفصل های درسی و رویکردهای آموزشی این رشته را دچار تغییراتی کرده است. یکی از مهم ترین نگرش ها در فرایند آموزش معماری پایدار در ایران، مبحث انرژی و شبیه سازی ساختمان ها می باشد که باوجود جنبه های متنوع و پیچیده آن، هنوز الگوی مناسبی در جهت آموزش این بخش ارائه نشده است. از همین رو این پژوهش در نظر دارد تا بر مبنای مطالعات صورت گرفته در زمینه آموزش شبیه سازی انرژی و بررسی تجربه‌های جهانی، الگویی کارآمد جهت بهره‌گیری از شبیه‌سازی انرژی در راستای ارتقای فرآیند آموزش معماری پایدار در ایران ارائه دهد. روش تحقیق در این پژوهش تحلیلی-توصیفی بوده که با عنایت به پژوهش‌های صورت گرفته با نگرشی رو به آینده به دنبال ارائه الگو موردنظر است. یافته‌های این پژوهش در درجه اول بیانگر دسته‌بندی از مسائل و موانع آموزش معماری پایدار در ایران و جهان بوده و به دنبال آن پارامترهای مؤثر در آموزش شبیه‌سازی انرژی در فرآیند آموزش معماری پایدار استخراج گردیده است. درنهایت این پژوهش با بررسی تجربه بهره گیری از یک نمونه ابزار شبیه‌سازی، الگوی آموزشی خود را مبتنی بر بخش های مختلف تحقیق، جهت ارتقای جایگاه آموزش معماری پایدار در ایران ارائه می‌دهد. اصولی که مدل آموزشی این پژوهش بر آن مبتنی است شامل: توجه به آموزش معماری پایدار به‌مثابه یک پارادایم، آموزش تعاملی، آموزش صحیح نرم‌افزار، تخصص گرایی و پیوستگی وجوه مختلف خروجی‌ها به علت چندوجهی بودن مقوله پایداری است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        184 - بررسی ارتباط بین نقشه های شناختی در حضورپذیری و ادراک سالمندان از فضای معماری (نمونه موردی: آسایشگاه سالمندان کهریزک)
        حسین سلطان زاده فرناز چراغی فر هادی قدوسی فر
        با بالا رفتن سن قدرت و توانایی سالمندان در شناخت فضاهای معماری و محوطههای داخلی یا بیرونی مربوط به آن کاهش مییابد و این نکته ازیک سو وابستگی آنان را به سایرین بیشتر میکند و اعتمادبهنفس آنان را کاهش میدهد و در مراحل بعدی ممکن است آنان قدرت راهیابی ومسیریابی را از دست بده أکثر
        با بالا رفتن سن قدرت و توانایی سالمندان در شناخت فضاهای معماری و محوطههای داخلی یا بیرونی مربوط به آن کاهش مییابد و این نکته ازیک سو وابستگی آنان را به سایرین بیشتر میکند و اعتمادبهنفس آنان را کاهش میدهد و در مراحل بعدی ممکن است آنان قدرت راهیابی ومسیریابی را از دست بدهند. هدف از انجام این تحقیق این است که عوامل موثر در ادراک سالمندان از طریق بررسی نقشههای شناختی بررسیدر چارچوب مطالعات رفتار محیطی، پاسخهای رفتاری و شناختی سالمندان در آسایشگاه روش چیدمان فضا شود. این مقاله با استفاده ازسالمندان کهریزک موردبررسی قرار میدهد. این مطالعه پاسخهای رفتاری سازگار و ناسازگار را نسبت به پیکربندیهای فضایی در رابطه باسالمندان و محیط مسکونیشان را نشان میدهد. جامعه آماری شامل چهل و پنج سالمند مقیم آسایشگاه کهریزک میباشد که دارای تواناییشناختی و حرکتی هستند. در پژوهش حاضر، تطبیق نقش پیکرهبندی فضایی محیط و نقشههای شناختی حاصل از آن بر رفتارهای اجتماعپذیرسالمندان سنجیده شد. در این پژوهش از دو نوع تحلیل VGA و ISOVIST در چیدمان فضا استفاده شد . نتایج بیانگر آن بود که ارتباطمعناداری میان نتایج حاصل از چیدمان فضایی و نقشههای شناختی حاصل از ادراک فضای سالمندان وجود دارد، لذا میتوان توجه به برخیفضاهای خاص و یا نادیده گرفتن برخی فضاها در نقشههای شناختی به دلیل ویژگیها و ساختار کالبدی معماری مجموعه میباشد. بر این اساسپیشنهادهایی جهت ادراکپذیری فضا توسط سالمندان ارائه شد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        185 - عوامل فرهنگی مؤثر بر توسعه معماری و شهرسازی در کلان شهر تهران
        سحر شتابان
        این تحقیق در راستای بررسی عوامل فرهنگی مؤثر در توسعه معماری و شهرسازی در کلان شهر تهران انجام شده است. روش تحقیق به کار گرفته شده در این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع داده‌ها کمی و از نظر نحوه گردآوری داده‌ها، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری در این پژوهش أکثر
        این تحقیق در راستای بررسی عوامل فرهنگی مؤثر در توسعه معماری و شهرسازی در کلان شهر تهران انجام شده است. روش تحقیق به کار گرفته شده در این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع داده‌ها کمی و از نظر نحوه گردآوری داده‌ها، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری در این پژوهش کلیه مهندسان ساکن در شهر تهران می‌باشند. که حدوداً 5000 نفر می‌باشند. از جامعه آماری مذکور با توجه به ضوابط نمونه‌گیری (بر اساس شیوة نمونه‌گیری مندرج در جدول مورگان) تعداد 384 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شده و سپس با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته در سه بعد و 24 گویه تنظیم براساس مقیاس پنج گزینه‌ای لیکرت، و گویه های مستخرجه در نمونه آماری تحقیق مورد پرسش قرار گرفته است. در بخش آمار توصیفی نیز، توصیف داده‌ها در دو بخش متغیرهای زمینه‌ای و متغیرهای اصلی ارائه گردیده و در بخش آمار استنباطی، جهت بررسی فرضیه‌ها از آزمون ناپارامتری همبستگی اسپیرمن استفاده شده است. با توجه به داده‌های تحقیق می‌توان گفت، عوامل فرهنگی در توسعه معماری و شهرسازی در کلان شهر تهران اثر مثبت و معنی داری دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        186 - اصول و معیارهای تأثیر گذار بر هویت کالبدی معماری معاصر ایران (مطالعه موردی دوره ی پهلوی دوم)
        حمید ماجدی سیده سارا ابن الرضا فرح حبیب
        https://doi.org/10.30495/dpau.2024.708853
        معماری پهلوی دوم در قلمرو مثلث تأثیر فرهنگ و تمدن غرب، میراث تاریخی ایران با نقش پررنگ معماری قبل و بعد از اسلام و برآمدن معماری از بطن این دوره، قابل تعریف است در این دوره که عصر طلایی معماری مدرن در ایران است، معمارانی چون لویی کان و حسن فتحی، ارزش و تجربیات تاریخی در أکثر
        معماری پهلوی دوم در قلمرو مثلث تأثیر فرهنگ و تمدن غرب، میراث تاریخی ایران با نقش پررنگ معماری قبل و بعد از اسلام و برآمدن معماری از بطن این دوره، قابل تعریف است در این دوره که عصر طلایی معماری مدرن در ایران است، معمارانی چون لویی کان و حسن فتحی، ارزش و تجربیات تاریخی در معماری گذشته را مطرح کردند و بدین ترتیب معمارانی با دید نوستالژیک نسبت به معماری سنتی به باز زنده سازی این معماری از نظر طرح و اجرا پرداختند. در بسیاری از ساختمان‌های معاصر در شهر تهران و نه همه آن‌ها، تقلید شکلی از معماری گذشته ایران و با معماری معاصر غرب صورت گرفته است. در این پژوهش به بررسی هویت کالبدی بناهای عمومی در دوران پهلوی دوم پرداخته خواهد شد. ابتدا از روش کتابخانه‌ای به بررسی عوامل موثر در شکل‌گیری هویت کالبدی در دوره پهلوی دوم بررسی سپس یه نکات بدست آمده از تحلیل کتابخانه‌ای به وسیله پرسشنامه مورد پرسش از کارشناسان و اساتید معماری قرار گرفته است. جامعه آماری150 نفر از اساتید معماری بوده است. از جمله نتایج این تحقیق می‌توان به مهمترین تحولاتی که در عصر پهلوی دوم انجام شد، تحول در برنامه‌های عمرانی و شکل‌گیری واحدها و شهرک‌های مسکونی اشاره کرد. معماری پهلوی دوره گذر از معماری سنتی به معماری مدرن است معماری مدرن شکل گرفته در دوره پهلوی دوم عمدتا از مجرای معماران اندیشه‌های جریان ساز اروپا از جمله سبک بین الملل مدرسه باهاوس، کارهای لوکوربوزیه، فرانک لوید رایت و سایرین حمایت می‌شد و ماحصل آن صورت ایرانی معماری مدرن بود که به عنوان معماری شبه مدرنیستی نام‌گذاری گردید. با توجه به اینکه رویکرد منطقه‌گرایی پس از ظهور مدرنیسم دربرگیرنده چالش‌های فراوان در خصوص تعامل تقابل معماری مدرن هویت‌های فرهنگی- منطقه‌ای است پرسش‌های اصلی مقاله چنین مطرح می‌گردد که، توجه به چه شاخصه‌ها مفاهیمی در طراحی برخی از آثار این دوره درنظر گرفته شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        187 - از زبان شکل تا طراحی تبیین الگوی معماری یادمانی معاصر ایران با استفاده از دستور زبان شکل
        کیانوش حسنی
        بافت‌های معماری یادمانی درخلاء و در عدم خلق نشده‌اند بلکه محصول زنجیره‌ای از علّت‌‌ها و سلسله‌ای از دلیل‌های مرئی و نامرئی بسیار هستند. این‌ها همه‌وقتی با دقّت و مراقبت ردیابی شوند و در درون بسترها یا بافت‌های مشخص نهاده شوند و مناسبت میان هرکدام رمزگشایی بشود، می‌توان أکثر
        بافت‌های معماری یادمانی درخلاء و در عدم خلق نشده‌اند بلکه محصول زنجیره‌ای از علّت‌‌ها و سلسله‌ای از دلیل‌های مرئی و نامرئی بسیار هستند. این‌ها همه‌وقتی با دقّت و مراقبت ردیابی شوند و در درون بسترها یا بافت‌های مشخص نهاده شوند و مناسبت میان هرکدام رمزگشایی بشود، می‌توان امید به جاودانگی‌شان داشت. این پژوهش در پی آن است که با پاسخ‌گویی به سؤال چگونگی درک معماری یادمانی معاصر ایران به‌وسیله دستور زبان شکل و چگونگی ایجاد و خلق طرح‌های نو با استفاده از دستور زبان شکل در معماری یادمانی معاصر، قدمی در راستای استمرار این پدیده‌های فرهنگی بردارد. این مقاله با استفاده از زمینه‌های نظری معماری یادمانی و روش دستور زبان شکل، از طرفی ساختاری مناسب برای تداوم این معماری فراهم و نیز چارچوبی برای ارزیابی نظام‌مند آن‌ها به وجود میاورد. هدف از انجام این پژوهش؛ ادراک معماری یادمانی معاصر ایران به کمک استخراج اشکال پایه در دستور زبان شکل؛ - خلق طراحی‌های نو با حفظ جوهره‌ی بناهای یادمانی معاصر ایران است. پژوهش حاضر ازنظر ماهیت از نوع تحقیقات کاربردی و ازلحاظ روش تحقیق از نوع روش‌های اسنادی-تحلیلی است. در گرداوری داده‌ها از روش‌های کتابخانه‌ای و میدانی استفاده‌شده است. در این پژوهش پس از شناخت دستور زبان شکل که درواقع سامانه‌های تولیدی هستند که اشکال پایه را با کمک مجموعه قوانین به طرح‌های نوین می‌رسانند؛ و چگونگی طراحی با آن روش، به تحلیل و بررسی نمونه‌های تحقیق (شش بنای یادمانی معاصر ایران) پرداخته و اشکال پایه را استخراج کرده و پس از ارائه و شناخت مجموعه قوانین، طرح‌های نو با جوهره‌ی نمونه‌های منتخب خلق می‌شود. با استفاده از فن دستور زبان شکل در شش بنای یادمانی معاصر و ایجاد الگوریتم، با تعداد مجموعه متناهی شکل پایه و دستورالعمل، به تعداد نامتناهی راه‌حل طراحی رسیده می‌شود. هر طرح نو، زمینه تداوم اصول شاخص معماری یادمانی را فراهم می‌کند تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        188 - خلاقیت و رگه‌های شخصیت در دانشجویان
        حسین زارع مژگان آگاه هریس مریم بیات
        بـا هدف تبیین خلاقیت براساس رگه‌های شخصیتی، 289 دانشجو (121 دختر و 168 پسر) با مِیانگین سنی 24 سال از سه دانشکده هنر (98 نفر)، تربیت بدنی (93 نفر) و فنی ـ مهندسی (98 نفر)، با روش نمونه‌برداری تصادفی چندمرحله¬ای انتخاب شدند و به پرسشنامه‌‌های خلاقیت تورنس (1966) و رگ أکثر
        بـا هدف تبیین خلاقیت براساس رگه‌های شخصیتی، 289 دانشجو (121 دختر و 168 پسر) با مِیانگین سنی 24 سال از سه دانشکده هنر (98 نفر)، تربیت بدنی (93 نفر) و فنی ـ مهندسی (98 نفر)، با روش نمونه‌برداری تصادفی چندمرحله¬ای انتخاب شدند و به پرسشنامه‌‌های خلاقیت تورنس (1966) و رگه‌های پنجگانه شخصیتی (کاستا و مک¬کری، 1992) پاسخ دادند. نتایج نشان دادند در هر سه گروه خلاقیت با نورزگرایی همبستگی منفی و با رگه‌های گشودگی، برونگردی و وظیفه‌شناسی همبستگی مثبت داشت. رابطه مثبت رگه مقبولیت و خلاقیت نیز تنها در گروه تربیت بدنی، معنادار به دست آمد. مقایسه همبستگیهـا در هر سه گروه با استفاده از آزمون Z انتقال فیشر تنها بین خلاقیت و مقبولیت در دو گروه تربیت بدنی و هنر معنادار بود. نتایج رگرسیون گـام به گام نیز نشان داد که در گروه هنر، رگه‌های وظیفه‌شناسی، برونگردی و گشودگی 34 درصد در گروه تربیت بدنی مقبولیت، وظیفه‌شناسـی و برونگردی 38 درصد و در گروه فنی ـ مهندسی، وظیفه‌شناسی و برونگردی 28 درصد واریانس نمره¬های خلاقیت را پیش‌بینی می‌کنند. به نظر می‌رسد با توجه به رشته‌های تحصیلی مختلف، رگه‌های شخصیتی قادر به پیش¬بینی سطوح متفاوتی از خلاقیت در دانشجویان هستند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        189 - نسبت میان پرسش و آموزش معماری
        ویدا نوروز برازجانی
        آموزش معماری در همه حال و در حال حاضر - اگرچه به¬نحوی نارَس- تلاشی در جهت برآوردن نیاز اصیل انسانی؛ یعنی حضور داشتن در عالم ¬زیست است, که به¬میزان زیادی متأثر از شناخت بنیادی از پسندیده¬ترین نحوه¬ی شکل زندگی انسانی است. آگاهی معماران از این مسئولیت ک أکثر
        آموزش معماری در همه حال و در حال حاضر - اگرچه به¬نحوی نارَس- تلاشی در جهت برآوردن نیاز اصیل انسانی؛ یعنی حضور داشتن در عالم ¬زیست است, که به¬میزان زیادی متأثر از شناخت بنیادی از پسندیده¬ترین نحوه¬ی شکل زندگی انسانی است. آگاهی معماران از این مسئولیت که چگونگی اندیشیدن آن¬ها به زندگی و فهم از آن, میزان بهره¬مندی¬ و لبریزی¬شان از زندگی و اندازه¬ی گرایش و تمایل آن¬ها به زندگی مطلوب و پسندیده, می¬تواند به¬گـونه¬ای مستقیم در چگونـگی زندگی کردن و بودن دیگران به¬میانجی اثری که خلق می¬کنند تأثیرگذار باشد, وظیفه¬ی خطیر مدارس معماری است. امروزه فرض بر آن است که نیّت مدارس معماری بر چنین تعلیم و تربیتی استوار است و معماران دانش¬آموخته این مطلوب¬ترین شکل زندگی را می¬شناسند و در مقام مُدرس آن را به دانشجویان خود منتقل می¬کنند و بدین روش, هستـی آموزش و آموختن جریان می¬یابد. پس اکنون می¬توان چنین پُرسش کرد که چگونه چنین امری ممکن می-شود؟ چگونگی هر عملی در فرآیند انجام آن عمل شکل بیرونی می¬یابد. هر فرآیند اصیل مسیر خود را از میان پرسشی باز¬می¬جوید. در نگاه همگانی, پرسش گونه¬ای تمایل برای شناختن در رویارویی با ناشناخته¬ها معنا یافته است. اما, این حقیقت بنیادی به-فراموشی سپرده شده است که مورد پرسش چندان که در نظر می¬آید نا- شناخته و نا- آشنا نیست بلکه, ازآن رو که در جایگاه دل سپردن قرار گرفته, آشنا و شناسا شده به¬گونه¬ای که همان¬سان که انسان به پدیده¬ی مورد پرسش می¬پردازد مورد پروا نیز قرار می¬گیرد. لذا پرسش, جستجویی در مسیر دریافت پیوند انسان و سایر موجودات عالم با سرچشمه¬ی آن¬هاست و در این راه توجه به این امر بایسته است که ما تنها از آن چیزی پرسش می¬کنیم که خواهان پرسش¬گری است, چراکه پدیده¬ها آمادگی و توان آن را دارند که با پنهان کردن خود مورد پرسش قرار نگیرند. لذا دست یافتن به پرسش اصیل, بنیادی¬ترین مرحله¬ی هر روند آموزشی است و ناگفته پیداست که نهادینه کردن پرسش و پاسخ آن, در طول زمان دست یافتنی می¬شود و بدین¬شکل پایگاه و ارزش آموختن را معین می¬سازد. فرض این گفتار بر این استوار است که مسیر آموزش معماری با طرح پرسش آغاز می¬شود و بنا دارد تا نشان دهد که این پرسش, پرسشی است که سه رویکرد هم¬زمانِ چگونگی, چیستی و چرایی را مد نظر دارد. پاسخی که در منزل¬گاه نخست بر پایه¬ی این سه-گانه فراهم می¬آید بُن¬مایه¬ای است که در قلمروی غیرقابل اندازه گیری ها جای می گیرد و سپس دست-مایه ی سنجش اثر را در طول فرآیند طراح فراهـم می آورد. معماری تنها موضوع حل مسئله نیست بلکه, در مرحله ی نخست یک پرسش است؛ یافتن آنچه خودِ مساله به¬راستی هست, و این شیوه¬ی اندیشیدن است که باید آن را آموخت. این مقاله در دو بخش تدوین شده است. بخش نخست آن که در این شماره فصل¬نامه به نظر شما خواهد رسید شامل سه گفتار است. گفتار اول دیباچه¬ای است که در آن به بایستگی و ناگزیری پرسش مجدد از روند آموزش کنونی در مدارس معماری پرداخته شده است. گفتار دوم به مشاهده ای از شیوه ی آغاز آموزش معماری در کارگاه های طراحی اختصاص دارد و گفتار سوم چیستی پرسش را مد نظر قرار داده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        190 - نقش آموزش طراحی لرزه‌ای در رشته‌ی معماری در کاهش آسیب‌پذیری ساختمان‌ها در برابر زلزله
        حمیدرضا موسوی
        اغلب نقاط ایران در پهنه های با خطر نسبی زیاد و بسیار زیاد زلزله قرار دارد. تجارب کشورهای توسعه یافته نشان می دهد که ارتقاء معماران در زمینه طراحی سازگار با زلزله و راهبری گروههای تخصصی در فرآیند طراحی و اجرای بناها به کاهش آسیب پذیری آنها در برابر زلزله انجامیده است. م أکثر
        اغلب نقاط ایران در پهنه های با خطر نسبی زیاد و بسیار زیاد زلزله قرار دارد. تجارب کشورهای توسعه یافته نشان می دهد که ارتقاء معماران در زمینه طراحی سازگار با زلزله و راهبری گروههای تخصصی در فرآیند طراحی و اجرای بناها به کاهش آسیب پذیری آنها در برابر زلزله انجامیده است. مهمترین روشها و حوزه های ارتقاء مهارتهای طراحی لرزه ای معماران به آموزش معماری در دو حوزه‌ی مدارس معماری و آموزشهای حرفه ای می توان اشاره کرد. موضوع وارد کردن دروس طراحی سازگار با زلزله به دروس معماری بواسطه تصمیم‌های نادرست اتخاذ شده در حوزة طراحی معماری و به تبع آن تخریب ساختمانها در زلزله 1985 مکزیکوسیتی و بدنبال عکس العمل‌های منتقدانه از طرف جامعه‌ی حرفه ای معماری آغاز شد. سیاستگذاری آموزشی در کشورهای پیشرفته‌ی زلزله خیز مبتنی بر توجه خاص به مقوله‌ی طراحی سازگار با زلزله است در مقابل سطح آگاهی فارغ التحصیلان رشته‌ی معماری ایران درباره‌ی طراحی لرزه ای حاکی از ضعف سیستم آموزشی در این زمینه است. بررسی تطبیقی آموزشی طراحی لرزه ای در دانشگاهها و مدارس معماری ایران و نیوزلند نشانگر عدم اختصاص ساعات و تعداد دروس مرتبط، عدم بکارگیری روشهای نوین آموزشی، فقر ابزارها و منابع درسی و دانش کم اساتید است. همچنین مقایسه‌ی آموزشهای مستمر معماران در جوامع تخصصی آمریکا و ایران حاکی از عدم استمرار آموزشهای دانشگاهی معماران در محیطهای حرفه ای و نقش آن دو آسیب پذیری شهرها و ساختمانهای کشور در برابر زلزله است. بازنگری سیاست های آموزش معماری، ارتقاء اعضای هیأت علمی، افزایش امکانات متنوع آموزشی و تدارک کارگاه‌ها، سمینارها و سمپوزیوم‌های مشترک بین جوامع دانشگاهی و حرفه ای از جمله روشهای برون رفت از مشکلات کنونی است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        191 - شناسایی مولفه‌های معماری سازمانی (مورد مطالعه: سازمان امور مالیاتی کشور)
        جابر کریمی جشنی امیرحسین محمدداودی لطف اله عباسی سروک
        چکیده معماری سازمانی یکی از فاکتورهای مهم در سنجش میزان موفقیت سازمان‌ها است و آن‌را راهکارى جامع برای یکپارچگی درونی و در عین حال سازگاری سازمان‌های جدید با تغییرات محیطی دانسته‌اند. این پژوهش به شناسایی مولفه‌های معماری سازمانی در سازمان امور مالیاتی کشور می‌پردازد. م أکثر
        چکیده معماری سازمانی یکی از فاکتورهای مهم در سنجش میزان موفقیت سازمان‌ها است و آن‌را راهکارى جامع برای یکپارچگی درونی و در عین حال سازگاری سازمان‌های جدید با تغییرات محیطی دانسته‌اند. این پژوهش به شناسایی مولفه‌های معماری سازمانی در سازمان امور مالیاتی کشور می‌پردازد. مدیران و کارکنان ستاد سازمان امور مالیاتی کشور، جامعه آماری را تشکیل دادند. برای نمونه‌گیری از روش طبقه‌ای برحسب جنسیت استفاده شد، حجم نمونه مطابق فرمول کوکران 278نفر بود. ابزار پژوهش پرسشنامه در مقیاس پنج درجه‌ای لیکرت بود، روایی (همگرا و واگرا) تایید شد و پایایی از طریق آلفای‌کرونباخ 83/0 به‌دست آمد. تحلیل داده‌ها با آزمون‌های تحلیل‌عاملی اکتشافی و تاییدی صورت گرفت. نتایج نشان داد مولفه‌های معماری سازمانی در سازمان فوق عبارتند از: قوانین و مقررات. استراتژی سرمایه‌گذاری. نیروی انسانی دانش‌محور. روحیه هماهنگی و همکاری سازمانی. مدیریت مخاطرات و فعالیت‌های مستمر فناوری اطلاعات. قابلیت استفاده مجدد. تشکیل تیم مدیریت معماری سازمانی. متعهد به آموزش مستمر منابع انسانی.واژگان کلیدی: معماری سازمانی، سازمان امور مالیاتی کشور. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        192 - خوانش معماری فنلاند درگذر از سنّت و مدرنیسم
        محمد محمدزاده دوگاهه
        10.30495/jsps.2023.1976141.1025
        بررسی معماری فنلاند از دوره اولیه تا معاصر موضوع این تحقیق می باشد، اهمیت این موضوع به این سبب است که چگونگی ایجاد پیوند با معماری گذشته فنلاند که دارای سابقه کهن از معماری سنتی می‌باشد، همواره به عنوان یکی از چالش‌های معماری معاصر آن مطرح بوده است و هدف از این پژوهش شن أکثر
        بررسی معماری فنلاند از دوره اولیه تا معاصر موضوع این تحقیق می باشد، اهمیت این موضوع به این سبب است که چگونگی ایجاد پیوند با معماری گذشته فنلاند که دارای سابقه کهن از معماری سنتی می‌باشد، همواره به عنوان یکی از چالش‌های معماری معاصر آن مطرح بوده است و هدف از این پژوهش شناخت چگونگی تاثیر مولفه‌هایی مانند، مواد، مصالح بومی و جنبه‌های فرهنگی در شکل‌گیری دوره‌های تاریخی این منطقه است. پرسش اصلی تحقیق این است که نقش این عوامل در شکل‌گیری این دوره‌ها چگونه بوده است؟ از روش‌های تحقیق توصیفی – تحلیلی و تاریخی- تفسیری با نمونه‌گیری هدفمند از آثار معماران شاخص هر دوره و تجزیه و تحلیل آن‌ها استفاده شده است. گردآوری داده‌ها به صورت اسنادی و کتابخانه‌ای بوده است. متغیر مستقلِ پژوهش، طبیعت و مصالح بومی، جریان‌های فرهنگی، سنّت‌ها و جنبش‌های ملی گرایانه بوده و متغیر وابسته آن معماری فنلاند است. جامعه آماری و روش نمونه برداری، سهمیه‌ای است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که دوره‌های تاریخی معماری فنلاند تا قبل از استقلال تحت تاثیر معماری سوئد و روسیه و سبک‌های نئوکلاسیسیم، نئوگوتیک، التقاطی، ملّی و هنر نو و پس از استقلال، سبک نوردیک و جنبش‌های مدرنیسمی و در دوره بازسازی پس از جنگ جهانی دوم، سیاست‌های دولت بوده است. در دوره معماری معاصر نیز سه نوع جریان، تحت تاثیر آثار آلوار آلتو، پائولی بلومشتت و ریما پیه تیله شکل گرفت که در آن‌ها علاوه بر عوامل تاریخی و جغرافیایی، طبیعت پیرامونی و فرهنگ بومی نیز نقش بسیار مهمی در تداوم سنّت در آثار عصر حاضر داشته‌اند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        193 - ارزیابی تأثیر استفاده مجدد از خانه های تاریخی به عنوان مدارس معماری بر دانشجویان و مردم زیسته در بافت (نمونه مطالعاتی: خانه‌های تاریخی اردبیل)
        مهسا جوادی نوده آزاده شاهچراغی
        10.30495/jsps.2022.1967698.1009
        استفاده از خانه های تاریخی به عنوان مدارس معماری دارای مفاهیم چند بعدی پایداری است. در واقع استفاده مجدد می تواند علاوه بر کیفیت زیستی افراد ساکن در بافت های تاریخی بر کاربران فضا نیز تأثیرگذار باشد. چون محیط های آموزشی درخور هم در آموزش و هم در پرورش دانشجویان معماری م أکثر
        استفاده از خانه های تاریخی به عنوان مدارس معماری دارای مفاهیم چند بعدی پایداری است. در واقع استفاده مجدد می تواند علاوه بر کیفیت زیستی افراد ساکن در بافت های تاریخی بر کاربران فضا نیز تأثیرگذار باشد. چون محیط های آموزشی درخور هم در آموزش و هم در پرورش دانشجویان معماری مؤثر هستند. با این حال تاکنون بهره برداران در فرآیندهای مرتبط حضور نداشتند و ابعاد مؤثر در تغییر کاربری از منظر نیازهایشان مشخص نشده است. از این رو در پژوهش حاضر معیارهای مؤثر در استفاده مجدد از خانه های تاریخی به عنوان مدارس معماری از منظر مردم زیسته در بافت تاریخی و دانشجویان ارزیابی می گردد تا رابطه معیارها با آموزش دانشجویان و کیفیت زیستی ساکنین بافت مشخص گردد. در این رابطه خانه های تاریخی محله اوچ دکان اردبیل از سوی پژوهشگران مطرح شده اند و با تلفیق روش های کمی و کیفی به ارزیابی الگوی عملیاتی تحقیق از طریق پرسشنامه با اعتبارسنجی آلفای کرونباخ در آنها پرداخته شده است. همچنین با توجه به توزیع نرمال متغیرهای اصلی، نتایج در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی با آزمون ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه بین اهداف بهره برداران با متغیرها در دو گروه متمایز دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی و ساکنان محله اوچ دکان صورت گرفته است. بر این مبنا مشخص گردیده است که توجه به ابعاد ادراکی (زیبایی شناسی، تعلق و...) از منظر دانشجویان بر آموزش آنان- بیش از هر بعد دیگر در استفاده مجدد از بناهای تاریخی- تأثیرگذار است. از منظر ساکنین بافت هم ابعاد عملکردی (فعالیت های اجتماعی، فرهنگی و...) دارای همبستگی با کیفیت زیستی و سرزندگی در محدوده مورد نظر است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        194 - تأثیر اندیشه‌های عرفانی در تزئینات معماری بناهای دوره ایلخانی نمونه مطالعاتی: مسجد جامع ورامین
        لیدا بلیلان اصل حنانه فیاض مقدم رقیه غفاری حافظ
        10.30495/jsps.2022.1972700.1021
        طی دوران های مختلف تاریخی تحولات سیاسی، اجتماعی و مذهبی به بهترین شکل در هنر و معماری ظاهر شده به گونه ای که آثار معماری هر دوره، نشان‌دهنده باورها و اندیشه‌های غالب آن جامعه است؛ بر جامعه ایلخانی نیز اندیشه‌های عرفانی و تصوف حاکم بوده است. در این دوره آموزه‌های عرفانی أکثر
        طی دوران های مختلف تاریخی تحولات سیاسی، اجتماعی و مذهبی به بهترین شکل در هنر و معماری ظاهر شده به گونه ای که آثار معماری هر دوره، نشان‌دهنده باورها و اندیشه‌های غالب آن جامعه است؛ بر جامعه ایلخانی نیز اندیشه‌های عرفانی و تصوف حاکم بوده است. در این دوره آموزه‌های عرفانی در تمامی بخش‌های جامعه، به خصوص معماری و تزئینات معماری، گسترش یافت؛ به طوری که در اکثر بناهای این دوره این تأثیرات مشهود است. موضوع مقاله حاضر، بررسی تأثیر اندیشه‌های عرفانی در تزئینات معماری دوره ایلخانی و تزئینات مسجد جامع ورامین، به عنوان یکی از بناهای مهم این دوره است. به عبارتی این پژوهش به بررسی نمود عرفان در آثار و تزئینات معماری دوره‌ی ایلخانان مغول می‌پردازد. روش تحقیق مقاله، بررسی و تحلیل های تفسیری-تاریخی متون و آثار معماری دوره ایلخانی است. از یافته های پژوهش این شواهد حاصل می شود که تصوف و اندیشه‌های عرفانی، حکومت و معماران ایلخانی را تحت تأثیر قرار داده و این تأثیرات در تزئینات معماری بناهای این دوره به ویژه در تزئینات مساجد نمایان است. در مسجد جامع ورامین از هر سه نوع تزئینات (هندسی، گیاهی و کتیبه‌ای) استفاده شده است که این طرح‌ ها به طور عمده هندسی و یا کتیبه‌ای هستند. با این وجود نقوش گیاهی نیز، هرچند اندک ولی در بنا وجود دارند. این کتیبه‌ها دارای مضامین دینی و یا تاریخی هستند که کتیبه‌های تاریخی جهت توضیح چگونگی و زمان آغاز بنا به کار می‌روند. همچنین در طرح‌های هندسی که بیشترین حجم تزئینات را به خود اختصاص داده و با اسلوب بسیار مؤثری نیز به کار رفته‌اند از مفاهیم نمادین اعداد و اشکال به وفور استفاده شده که به مضامین عرفانی اشاره دارند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        195 - رهیافتی بر ارتقا کیفیت فضایی دانشکده معماری با رویکرد پایداری اجتماعی مکان
        منصوره فرخی راضیه لبیب زاده حسین ذبیحی
        10.30495/jsps.2023.1993735.1061
        بیان مساله: پایداری اجتماعی در معماری بر ویژگی‌های کیفی فضا و روابط متقابل نیازهای انسان و فضای زندگی متمرکز می‌شود و می‌تواند برکنش ها و روابط اجتماعی افراد تاثیرگذار باشد، از این دیدگاه دانشکده های معماری نیازمند توجه خاص از لحاظ ویژگی‌های کیفی فضایی هستند تا ضمن فراه أکثر
        بیان مساله: پایداری اجتماعی در معماری بر ویژگی‌های کیفی فضا و روابط متقابل نیازهای انسان و فضای زندگی متمرکز می‌شود و می‌تواند برکنش ها و روابط اجتماعی افراد تاثیرگذار باشد، از این دیدگاه دانشکده های معماری نیازمند توجه خاص از لحاظ ویژگی‌های کیفی فضایی هستند تا ضمن فراهم نمودن رضایتمندی دانشجویان، به لحاظ اجتماعی پایدار باشند.سوال پژوهش: بررسی این موضوع که مولفه‌های پایداری اجتماعی کدامند و چگونه می‌توان از این ویژگی‌ها در جهت افزایش مطلوبیت فضایی دانشکده‌های معماری بهره برد، سوالات اصلی این مقاله می‌باشند.هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر آن است که به ارزیابی مولفه‌های پایداری اجتماعی در ارتقا کیفیت و مطلوبیت فضایی دانشکده معماری بپردازد.روش پژوهش: در پژوهش حاضر که به روش کیفی و تحلیل محتوا ارائه گردیده، ضمن بیان نظریات مختلف در حوزه پایداری اجتماعی بر مبنای مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی، چالش‌های فضاهای آکادمیک معماری تشریح و در نهایت در جهت ارتقا کیفی فضای آموزشی دانشکده‌های معماری با رویکرد پایداری اجتماعی مکان مدلی ارائه می‌گردد.نتیجه گیری: یافته‌ها و تحلیل محتوای پژوهش نشان می دهد افزایش سطح کیفی فضاها با ایده‌های معمارانه همچون : فرم و هندسه فضایی، دسترسی‌های مناسب و خوانا، ابعاد مناسب و تناسبات فضایی، کیفیت مناسب مصالح، تهویه مناسب، نورپردازی صحیح و پیش بینی فضاهای مشارکتی، در افزایش تعاملات اجتماعی، حس دلبستگی و تعلق به مکان، همبستگی و هویت موثر خواهند بود و به عبارتی فضای آموزشی را از لحاظ اجتماعی به سمت پایداری سوق می دهند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        196 - تحلیل کارآیی فضاهای نیمه‌باز در ارتقا کیفیت زندگی ساکنان مجتمع های مسکونی مهر از منظر سلامت (مجتمع مسکن مهر مُکریان مهاباد)
        شاهرخ حسامی عباس صداقتی سولماز بابازاده اسکوئی اسداله شفیع زاده
        یکی از فضاهای مهم در رابطه با ارزش‌های معمارانه بنای مجتمع‌های مسکونی، فضاهای نیمه‌باز هستند که به ‌نظر می‌رسد در ایجاد آسایش روانی فرد حائز اهمیت باشند. دلیل انتخاب مجتمع مسکونی مکریان مهاباد به عنوان مطالعه موردی؛ گلایه ساکنین از کیفیت نامطلوب معماری و شهرسازی، همچنین أکثر
        یکی از فضاهای مهم در رابطه با ارزش‌های معمارانه بنای مجتمع‌های مسکونی، فضاهای نیمه‌باز هستند که به ‌نظر می‌رسد در ایجاد آسایش روانی فرد حائز اهمیت باشند. دلیل انتخاب مجتمع مسکونی مکریان مهاباد به عنوان مطالعه موردی؛ گلایه ساکنین از کیفیت نامطلوب معماری و شهرسازی، همچنین مشاهده برخی ناهنجاری‌های اجتماعی و روانی و مشاهده افسردگی بین ساکنین است که به ‌نظر می‌رسد نوعی ارتباط بین طراحی فضاهای باز و نیمه ‌باز این مجتمع با این نوع ناهنجاری‌ها وجود داشته باشد. از این رو هدف پژوهش حاضر تحلیل کارآیی فضاهای نیمه ‌باز در ارتقا کیفیت زندگی ساکنان مجتمع های مسکونی مهر از منظر سلامت می باشد. روش تحقیق حاضر توصیفی-تحلیل و پیمایشی، از نظر هدف کاربردی می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل ساکنان مسکن مهر مُکریان مهاباد که برابر 1512 نفر می باشد و حجم نمونه هم برابر 306 نفر از طریق فرمول کوکران بدست آمد. برای تحلیل یافته ها از معادلات ساختاری با نرم افزار SPSS و AMOS استفاده شد. نتایج نشان داد که بیشترین تاثیرگذاری بر کارایی فضای نیمه باز کیفیت محیطی داشته و کمترینش مربوط به کیفیت ساختاری بوده است. در نتیجه بین کارایی فضاهای نیمه باز در مجتمع های مسکونی برای ارتقا کیفیت زندگی ساکنان از منظر سلامت رابطه معناداری وجود دارد و وابسته بهم هستند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        197 - بررسی ابعاد اصالت تزیینات به‌کار رفته درخانه‌های قاجاری و بررسی تأثیر آن بر ارزش فرهنگی این مکان‌ها (نمونه موردی:خانه‌های امام‌جمعه، وثوق‌الدوله و مستوفی‌الممالک شهر تهران)
        امیرحسین ذاکرزاده انیسه قربانی نیا
        مکان ها آشکارا دارای ارزش هایی هستند که یکی از آن ها ارزش های فرهنگی است. اصالت یکی ازمؤلفه های سازنده ارزش های فرهنگی مکان است که می توان در مکان های تاریخی به ویژه مکان های میراثی جستجو کرد. شیوه های تزییناتی معماری خانه های قاجاری، دارای ارزش های کالبد ساخ أکثر
        مکان ها آشکارا دارای ارزش هایی هستند که یکی از آن ها ارزش های فرهنگی است. اصالت یکی ازمؤلفه های سازنده ارزش های فرهنگی مکان است که می توان در مکان های تاریخی به ویژه مکان های میراثی جستجو کرد. شیوه های تزییناتی معماری خانه های قاجاری، دارای ارزش های کالبد ساختاری ناب، با محتوای واقع گرایانه درزمان خود بوده است. علیرغم ارزشمندی بسیار خانه های دوره قاجار، مطالعه کافی در زمینه عوامل مؤثر درایجاد ارزش فرهنگی این مکان ها صورت نگرفته است. هدف این پژوهش بررسی ابعاد اصالت تزیینات خانه های دوره قاجار و نقش آن درارزش های فرهنگی این میراث ارزشمند، بوده است. مطالعه حاضر، به روش توصیفی-تحلیلی، از نوع پیمایشی انجام گرفته است. حوزه پژوهش امام جمعه، وثوق الدوله و مستوفی الممالک در شهر تهران بوده است. جامعه آماری پژوهش؛ بازدیدکنندگان از خانه های منتخب و حجم نمونه (384 نفر) بود. داده ها به روش کتابخانه ای ومیدانی(پرسشنامه محقق ساخته) جمع آوری و با استفاده از روش های تحلیل عاملی ورگرسیون تحلیل شد. نتایج نشان داد؛ که ویژگی های شاخص تزیینات معماری خانه های مورد مطالعه؛ حجاری، کاشی کاری، گچبری، نقاشی، آجرکاری، قطاربندی، مقرنس، آینه کاری، لمبه کوبی، اُرسی و گره چینی ارسی وآلت چینی های چوبی بوده است. ابعاد اصالت تزیینات به کار رفته دراین خانه ها؛ اصالت بدیع، استثنایی، ارجاعی و دارای نفوذ، شناسایی شد. اصالت دارای نفوذ با ضریب 466/0، مهمترین بعد اصالت و اصالت های ارجاعی، استثنائی و بدیع به ترتیب دراولویت های بعدی قرارگرفته اند. تأیید فرضیه پژوهش نیز نشان از تأثیر مثبت و معنی دار اصالت تزیینات خانه های دوره قاجار، بر ارزش های فرهنگی این مکان ها، دارد. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که ارزش های فرهنگی خانه های قاجاری تهران، تحت تأثیر ویژگی های شاخص و اصالت تزیینات به کار رفته در این مکان ها بوده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        198 - تاثیرپذیری و تاثیرگذاری معماری و شهرسازی از فرهنگ مصرفی معاصر
        علی عسگری راضیه فتحی
        تولید و مصرف علاوه بر موضوعیت در علوم اقتصادی، بر فرهنگ و اجتماع نیز تاثیرگذار و با توجه به وابستگی زندگی به مکان و مکان بر زندگی، بر بستر معماری و شهرسازی نیز تعمیم می یابد. این موضوع در مقیاسهای کلان تا خرد در گام نخست به عنوان فضایی برای بروز و ظهور فرهنگ مصرف نقش ای أکثر
        تولید و مصرف علاوه بر موضوعیت در علوم اقتصادی، بر فرهنگ و اجتماع نیز تاثیرگذار و با توجه به وابستگی زندگی به مکان و مکان بر زندگی، بر بستر معماری و شهرسازی نیز تعمیم می یابد. این موضوع در مقیاسهای کلان تا خرد در گام نخست به عنوان فضایی برای بروز و ظهور فرهنگ مصرف نقش ایفا نموده و در صورت عدم بررسی و عیان سازی رویکرد طراحانه خود، می تواند همسو با ایدئولوژی جدید، لطمه های عمیق تری بر پیکره نظام اجتماعی وارد نماید.بدین منظور این پژوهش با پارادایم تفسیر گرایی و رویکرد زمینه گرایی با بهره گیری از روش های ترکیبی میدانی و وامداری از ادبیات معاصر پژوهش در حوزه های علوم اجتماعی، روانشناسی و اقتصاد، اقدام به کدگذاری زمینه های بروز موضوع در کالبد و برنامه معماری نموده است. این موضوع به واسطه اهمیت بیشتر فضاهای مصرفی تاکید بیشتر بر فضاهای تجاری و تفریحی-گردشگری داشته که خواستگاه مشهود مصادیق نظری پژوهش خواهند بود.در عین حال که این پژوهش گام های ابتدایی برای ورود به ابعاد فضایی موضوع مورد بحث به شمار می رود، می توان چنین استنباط نمود که، معماری و شهرسازی، امکان تحقق فضاهای تهی از ماهیت اجتماعی به عنوان بسترهایی برای مصرف سطحی در اختیار فرهنگ مصرف قرار داده که نظام دهنده ی مکانی بی زمان، سطحی، غیر واقعی و فاقد هویت اجتماعی است که از جنبه تاثیرگذاری و تأثیرپذیری روز افزون خود، می تواند در روندی تصاعدی موجبات اختلالات عمیق تری در بستر فرهنگی و اجتماعی پدید آورد که این مهم در حوزه برخی از شهرهای کشور نیز قابل رویت و تامل است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        199 - تزئینات خانه های دوره قاجاریه و تأثیر آن درایجاد حس مکان (نمونه موردی خانه های مشیرالدوله، مؤتمن الاطباء و اعلم السلطنه)
        امیرحسین ذاکرزاده انیسه قربانی نیا
        خانه های تاریخی دوره قاجار را می توان بخشی از گنجینه های ارزشمند تاریخ هنرومعماری ایران دانست. در معماری ایرانی، تزئینات همانند روحی است که کالبد سازه ها را به تمامی در برگرفته است؛ با به میان آمدن بحث معماری سنتی خانه های ایرانی، ناخودآگاه معانی دلبستگی به فضای مع أکثر
        خانه های تاریخی دوره قاجار را می توان بخشی از گنجینه های ارزشمند تاریخ هنرومعماری ایران دانست. در معماری ایرانی، تزئینات همانند روحی است که کالبد سازه ها را به تمامی در برگرفته است؛ با به میان آمدن بحث معماری سنتی خانه های ایرانی، ناخودآگاه معانی دلبستگی به فضای معماری به ذهن خطور می کند. شکوه وزیبایى معمارى ایرانى به تزیینات آن بستگى داشته که درایجاد حس مکان بی تأثیر نیست. برای ارتقای حس مکان، شناسایی عوامل تأثیرگذار برآن امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. به همین منظور این پژوهش با هدف شناسایی و تبیین تزئینات به کار رفته درخانه های دوره قاجاریه و تأثیر آن درایجاد حس مکان دراین خانه ها، به روش توصیفی-تحلیلی، ازنوع پیمایشی در خانه های دوره قاجارواقع درمناطق 12و11 شهرتهران انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را بازدیدکنندگان از خانه های نمونه، تشکیل داده ونمونه پژوهش(384 نفر)، به روش نمونه گیری تصادفی هدفمند انتخاب شده اند. ابزارگردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود. داده های گردآوری شده با روش تحلیل عاملی تأییدی و رگرسیون تحلیل شد. نتایج نشان داد، تزئینات معماری این خانه ها؛ گچبری، آجر کاری، کاشی کاری، آلت چینی چوبی، ارسی وگره چینی ارسی، تزیینات فلزی، موزاییک کاری و لمبه کوبی بوده است. این تزیینات با اثر مثبت و معنی دار بر هویت مکان با ضریب (544/0)، تعلق به مکان با ضریب (497/0) و وابستگی به مکان با ضریب (286/0)، در ایجاد حس مکان دراین خانه ها تأثیرگذار بوده است(01/0 p<). بنابراین می توان نتیجه گرفت که، تزیینات به کار رفته دراین خانه ها، با تأثیرگذاری بر هویت، تعلق و وابستگی به مکان در مخاطب، برایجاد حس مکان در این خانه ها نقش به سزایی داشته است. شناخت این عوامل درفضاهای میراثی درحفاظت معماری راه گشا است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        200 - بررسی خلاقیت در آموزش نشانه شناسی برپایه طبیعت دانشجویان کارشناسی معماری
        محسن  محمدپور توتونسیز سیروس باور سعید پیری ندا ضیابخش
        فرایند طراحی درواقع مجموعه مراحلی است که یک طراح به‌صورت خودآگاه و ناخودآگاه برای دست یافتن به راه‌حل مسئله طراحی طی می‌کند. در حقیقت آنچه مهم‌تر از خود طراحی است فرآیند انجام طراحی است. طبیعت سرشار از جلوه نشانه شناختی است که قابلیت کاربرد در آموزش را داردو هرکدام از ا أکثر
        فرایند طراحی درواقع مجموعه مراحلی است که یک طراح به‌صورت خودآگاه و ناخودآگاه برای دست یافتن به راه‌حل مسئله طراحی طی می‌کند. در حقیقت آنچه مهم‌تر از خود طراحی است فرآیند انجام طراحی است. طبیعت سرشار از جلوه نشانه شناختی است که قابلیت کاربرد در آموزش را داردو هرکدام از این نشانه ها علاوه بر جلوه های بصری که دارند دارای یک معنا در خود می باشند که می تواند در ایجاد طرح واره ذهنی در افراد نقش تعیین کننده ای داشته باشد. این پژوهش با طرح شبه آزمایشی بدنبال بررسی میزان اثر گذاری مولفه های خلاقیت تورنس پس از آموزش بر پایه نشانه شناسی است. روش تحقیق علی- مقایسه ای با رویکرد کمی و راهبرد قیاس است. جامعه آمارای دانشجویان سال چهارم دانشگاه آزاد شهر سمنان است که در دو گروه شاهد(24نفر) و آزمون(22 نفر) قرار می گیرند نتایج تحلیلی بر پایه آماره های استنباطی و توصیفی خواهد بود. برای سهولت در این تحقیق و ارائه خروجیهای عددی و گرافیکی از نرم افزار JMPSAS17 بهره گرفته می شود. نتایج نشان می دهد که بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از مدل رگرسیونی مشخص می‌شود که میانگین سهم عاملی در گروه شاهد (677/0) و در گروه آزمون(763/0) است که به میزان 6% افزایش خلاقیت صورت یافته است در گروه شاهد بیشترین ضریب تعیین مربوط به اصالت با مقدار(746/0) و کمترین مربوط به متغیر سیالی با مقدار(548/0) است در گروه آزمون کمترین متغیر سیالی با مقدار(589/0) و بیشترین مربوط به متغیر انعطاف‌پذیری با مقدار(000/1) است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        201 - شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر انتخاب نوع معماری و سطح بندی براساس شرایط اقلیم با روش ANP (مورد مطالعه: کلان شهر اهواز)
        سجاد  نوروزی دکتر فریده  اسدیان دکتر سیدجمال الدین  دریا باری دکتر رضا  برنا
        هدف تحقیق حاضر شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر انتخاب نوع معماری و سطح بندی مراکز آموزشی براساس شرایط اقلیم با روش ANP بود. جهت گرداوری داده ها از روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شد. ابزار گرداوری داده ها بانک های اطلاعاتی مربوط به اقلیم شناسی در کلان شهر اهواز می با أکثر
        هدف تحقیق حاضر شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر انتخاب نوع معماری و سطح بندی مراکز آموزشی براساس شرایط اقلیم با روش ANP بود. جهت گرداوری داده ها از روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شد. ابزار گرداوری داده ها بانک های اطلاعاتی مربوط به اقلیم شناسی در کلان شهر اهواز می باشد. جهت تعیین وزن هر یک از عوامل با توجه به نظرات خبرگان و ANP استفاده شد و با توجه به وزن هر یک نیز رتبه بندی عوامل صورت گرفت. یافته ها نشان داد در بین اوزان بدست آمده جلوگیری از نفوذ آلودگی با وزن (0.099)، ساعات آفتابی با وزن (0.097) و دسترسی با وزن نسبی (0.096) دارای بیشترین اوزان در بین زیر شاخص های بدست امده است که در رتبه های اول تا سوم قرار گرفتند. سایر اوزان با توجه به وزن های بدست آمده در سایر رتبه ها واقع شدند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        202 - بافتارِ زمان درگفتمان¬های حکمی-فلسفی معماری و شهرسازی دوران معاصر مبتنی بر نظریۀ تولید فضا
        مژده   جمشیدی
        زمان و فضا در هر گفتمان حکمی-فلسفی به عنوان موضوع محوری، همواره مورد چالش بوده است. هر نظام فلسفی در هر دوره، مبتنی بر نیروهای مسلط گفتمانی، دیدگاه های متفاوتی را برای زمان و فضا ارائه داده اند. خوانش مولفه های اندیشه ای پیرامون این دو، چشم انداز روشن تری را از آیندۀ زی أکثر
        زمان و فضا در هر گفتمان حکمی-فلسفی به عنوان موضوع محوری، همواره مورد چالش بوده است. هر نظام فلسفی در هر دوره، مبتنی بر نیروهای مسلط گفتمانی، دیدگاه های متفاوتی را برای زمان و فضا ارائه داده اند. خوانش مولفه های اندیشه ای پیرامون این دو، چشم انداز روشن تری را از آیندۀ زیستگاه های انسان، نشان می دهد. خوانش مولفه های فضا و زمان در گفتمان-های معماری و شهرسازی در هر دورۀ تاریخی؛ در عینی ترین سطح در انواع عناصر عینی، شامل نشانه ها، نمادها، عناصر کالبدی-غیرکالبدی، ملموس-غیرملموس و در سطوح پنهان در اشکال الگوها و طرح واره های ذهنی موثر در تجلی مکان؛ نقش مهمی در تجسد، تجسم و معناداری محیط زیست انسان دارد. این پژوهش، در راستای شناسایی بافتار زمانی در تولید فضا، با تأکید بر مولفه های شکل دهندۀ ساختار تفکر در گفتمان های فلسفی-حکمی و عقلانیت حاکم بر دوران معاصر معماری و شهرسازی ایران می باشد؛ که به واسطۀ جریانات اجتماعی-سیاسی-اقتصادی در زندگی روزمرۀ مردم ایران تجلی یافته است. در این راستا با محدودکردن عوامل دخیل؛ به دو عامل متفکران و جریانات برنامه ریزی در سطح جهانی؛ به شناسایی نشانه های بافتار زمان در ساخت فضا پرداخته می شود. روش این پژوهش کیفی و از نوع پژوهش های تفسیرگرایی است و با تاکید بر تحلیل های استقرایی با محوریت اندیشه ها و آثار متفکران معاصر از یکسو و تحلیل جریانات و جنبش های اجتماعی از سویی دیگر می باشد. نتایج، حاکی از آن است که بنیان های زمان در تولید فضا در ایران معاصر، ناشی از دو حوزۀ روان شناسی و جامعه شناسی و هنوز در آغاز اندیشه ورزی برای تبدیل به یک عنصر و متغییر کلیدی در شکل دهی به نظریات مسلط بر تولید فضا می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        203 - توصیف معماری توزیع شده برای پردازش داده های شبکه های اجتماعی جریانی
        علی رضایی بی نظیر گنجی سحر آدابی علی موقر
        برای تجزیه و تحلیل کلان داده ها از جمله داده های شبکه های اجتماعی جریانی، به سیستم های بلادرنگ و توزیع‌شده برای دریافت، پردازش و نمایش نتایج تجزیه و تحلیل جریان داده با سرعت و کارایی بالا، ضمن حفظ توالی داده های ورودی نیاز داریم. در این مقاله، یک معماری توزیع شده برای ج أکثر
        برای تجزیه و تحلیل کلان داده ها از جمله داده های شبکه های اجتماعی جریانی، به سیستم های بلادرنگ و توزیع‌شده برای دریافت، پردازش و نمایش نتایج تجزیه و تحلیل جریان داده با سرعت و کارایی بالا، ضمن حفظ توالی داده های ورودی نیاز داریم. در این مقاله، یک معماری توزیع شده برای جمع‌آوری، جذب، پردازش، ذخیره و نمایش نتایج حاصل از پردازش داده‌های شبکه اجتماعی جریانی برپایه معماری کاپا، پیشنهاد شده است. باتوجه به اینکه داده های ناهنجار، برکیفیت و دقت نتایج حاصل از پردازش داده ها، تاثیر منفی می گذارند، لذا در معماری پیشنهادی، مولفه تشخیص داده های ناهنجار نیز در نظر گرفته شده است. ما لایه‌های مختلف معماری، اجزا و تعاملات آنها را با استفاده از مدل نمای معماری 1+4 و نمودارهای UML مربوط به هر نما، توصیف می کنیم. براساس مستندات حاصل، جنبه های مختلف این معماری بررسی و مهم ترین آنها استخراج می شود. یک ساختار واضح از معماری ارائه شده که به سازماندهی اطلاعات کمک می کند، دید لازم از معماری، به ذینفعان داده می شود و آنها این فرصت را دارند که روی دیدگاهی که بیشترین ارتباط را با آنها دارد، تمرکز کنند و نیازهای عملکردی و غیر عملکردی سیستم، مشخص می شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        204 - مدلی نوین بمنظور انتخاب چارچوب معماری سازمانی مناسب برای سازمان تأمین اجتماعی
        آتنا قربانی آمنه خدیور سمانه رحیمیان
        امروزه به علت تحولات موجود در فناوری‌‌های نوظهور و تغییر نقش سیستم‌های اطلاعاتي و ارتباطي و در نتیجه پيچيدگي روزافزون سازمان‌ها، نياز به معماري سازماني روزبه‌روز پررنگ‌تر شده است. رويكرد معماري سازماني، به‌عنوان الگوي مسلط در حوزه برنامه‌ریزی فناوري اطلاعات، هرروز بیش ‌ أکثر
        امروزه به علت تحولات موجود در فناوری‌‌های نوظهور و تغییر نقش سیستم‌های اطلاعاتي و ارتباطي و در نتیجه پيچيدگي روزافزون سازمان‌ها، نياز به معماري سازماني روزبه‌روز پررنگ‌تر شده است. رويكرد معماري سازماني، به‌عنوان الگوي مسلط در حوزه برنامه‌ریزی فناوري اطلاعات، هرروز بیش ‌از پیش در سازمان‌های دولتي و خصوصي كشور، مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر معماری سازمانی در سازمانی به اشتباه انتخاب و پیاده‌سازی شود تمام لایه¬های معماری سازمانی نیز دچار اشتباه خواهند شد؛ سیستم¬های اطلاعاتی نادرست انتخاب می¬شوند؛ نرم¬افزارهای سازمانی که تناسبی با سازمان ندارند، خریداری خواهند شد؛ داده¬ها به اشتباه ذخیره‌سازی می-شوند؛ بانک اطلاعاتی کاملی در دسترس نخواهد بود و با اهداف سازمان مطابقت نخواهند داشت. در نتیجه سازمان متحمل ضررهای مالی هنگفت خواهد شد. پژوهش حاضر با هدف ارائه مدلی برای انتخاب چارچوب معماری سازمانی مناسب انجام شده است. از این رو روش تحقیق این مطالعه شامل سه بخش می‌باشد: در بخش اول از روش کتابخانه‌ای، بخش دوم از روش کمی توصیفی و بخش سوم از روش‌های تصمیم‌گیری چند متغیره استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد هشت معیار متداول‌ برای ارزیابی چارچوب‌های معماری سازمانی شامل توجه به قوانین و مقررات، توجه به محیط کسب‌وکار، قابلیت اجرای مجدد، مستندسازی تصمیمات، توجه به جهت‌گیری‌های استراتژیک، انعطاف‌پذیری، سطح بلوغ و توجه به تعاملات اجزای سازمان هستند. علاوه بر این، می‌توان گفت چارچوب توگف، دودف، فدرال و زکمن به‌عنوان چارچوب‌های معماری متداول مورد استفاده قرار می‌گیرند. ازنظر خبرگان چارچوب توگف مناسب‌ترین چارچوب معماری سازمانی جهت استفاده در سازمان تأمین اجتماعی می‌باشد و چارچوب‌های زکمن، فدرال و دودف به ترتیب در رتبه دوم تا چهارم قرار گرفتند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        205 - بررسی تطبیقی روش آموزش سنتی با جز به کل برای ارتقا خلاقیت و کیفیت آموزش طراحی معماری
        ایوب حسین زاده شهناز فرمانی حسن ابراهیمی اصل
        آموزش طراحی معماری به دلیل ساختار متفاوت این رشته، از روش و فرآیند ویژه ای برخوردار است. اصلاح و ارتقا وضع موجود آموزش طراحی معماری، نیازمند نگرشی جامع با رویکردی سامان بند به موضوع است. هدف تحقیق حاضر بررسی تطبیقی روش آموزش سنتی با جز به کل برای ارتقا خلاقیت و کیفیت آ أکثر
        آموزش طراحی معماری به دلیل ساختار متفاوت این رشته، از روش و فرآیند ویژه ای برخوردار است. اصلاح و ارتقا وضع موجود آموزش طراحی معماری، نیازمند نگرشی جامع با رویکردی سامان بند به موضوع است. هدف تحقیق حاضر بررسی تطبیقی روش آموزش سنتی با جز به کل برای ارتقا خلاقیت و کیفیت آموزش طراحی معماری می باشد. روش تحقیق، بصورت تطبیقی است که داده های قابل مقایسه در دو جامعه با دو روش آموزشی سنتی و جز به کل، را مورد بررسی و تحلیل قرار داد. در راستا برای سنجش اثرات متغیرهای مستقل آموزش سنتی و جز به کل آنها بر متغیر وابسته خلاقیت و تطبیق آنها با یکدیگر از پرسشنامه استاندارد تدریس خلاق استفاده شده است، که بر اساس مدل اکوال (1996) طراحی شده است. این پرسشنامه در انتهای دوره بصورت ورکشاپ برگزار شد که یک گروه با تاکید بر روند آموزشی از جز به کل و گروه دیگر با همان روال عادی آموزش خود را در این ورکشاپ به پایان رساندند پر شده است. با توجه به یافته های پژوهش حاصل از نتایج کمی پژوهش، چنین نتیجه¬گیری می¬شود که میزان خلاقیت با توجه به معیارهای امتیاز دهی برای پرسشنامه، در روش آموزش سنتی با کسب امتیاز از 154 از 275در رده بین متوسط تا بالا در روش آموزشی از جز به کل با کسب امتیاز239 از 275 امتیاز در رده نزدیک به بالا قرار می گیرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        206 - بررسی تمایز میان تعریف بومی و تعریف سنتی سازه در گفتمان معماری و شهرسازی
        سیامند پناهی مسعود یوسفی تذکر معصومه یعقوبی
        بوم یک واژه عام و همه گیر در علوم انسانی به شمار می‌رود. البته بیشتر از بوم، صفت آن در قالب ترکیب استفاده می‌شود. برای مثال، درختان بومی، مصالح بومی، علوم انسانی بومی و غیره. پژوهش حاضر سعی در ارائه تعریفی جامع از واژه بوم و بومی دارد تا بر مبنای آن بتوان به ارزیابی مؤل أکثر
        بوم یک واژه عام و همه گیر در علوم انسانی به شمار می‌رود. البته بیشتر از بوم، صفت آن در قالب ترکیب استفاده می‌شود. برای مثال، درختان بومی، مصالح بومی، علوم انسانی بومی و غیره. پژوهش حاضر سعی در ارائه تعریفی جامع از واژه بوم و بومی دارد تا بر مبنای آن بتوان به ارزیابی مؤلفه‌ها و میزان اثرگذاری آن‌ها بر علوم انسانی در حالت عام و معماری و شهرسازی به‌صورت خاص دست یافت. بعد از بررسی تعاریف و گفتارهای صاحب‌نظران با استفاده از روش گرند تئوری با نرم افزار مکس¬کیودی¬ای این نتیجه حاصل شد که بیشتر تعاریف در سایه ویژگی‌های کلمه سنت قرار دارند. لذا در قدم اول سنت باز تعریف و حدود و مرزهای آن شناسایی خواهد شد و در ادامه بوم و بومی خالص از دل واژگان و تعاریف و مصادیق بیرون کشیده می‌شود. در نهایت مؤلفه‌های اثرگذار بر آن مورد بررسی و تفسیر قرار خواهد گرفت. ابتدا مؤلفه‌های تأثیرگذار بر سنت شناسایی و مورد ارزیابی قرار گرفت و بدون تقدم و تأخر یا وزن هرکدام صرفاً حضورشان در شکل‌گیری تعریف سنت عیان شود، سپس مشخص شد که دو ویژگی می‌تواند بوم یا بومی را تعریف کند. با سنجش مؤلفه‌های بوم تعریف ارائه شده برای بوم مورد ارزیابی کلی قرار داده شد. هر اتفاقی که در یک محدوده فیزیکی و جغرافیایی رخ می‌دهد می‌تواند یک اتفاق بومی باشد به شرط اینکه توسط عوامل محیطی و محلی آن جغرافیا ابداع و ایجاد شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        207 - بومی سازی مدل معماری سازمانی برای دانشگاه آزاد اسلامی
        معصومه سرایی امید علی حسین زاده اسداله خدیوی
        افزایش مزیت رقابتی در دانشگاه ها نیازمند یکپارچگی و انسجام فرایندها و استفاده بهینه از تمامی منابع و دارایی های پنهان و نهایتا کاربست رویکردی جامع همانند معماری سازمانی است. این پژوهش با هدف بومی سازی مدل معماری سازمانی برای دانشگاه با استفاده ازچارچوب توگف به روش توصیف أکثر
        افزایش مزیت رقابتی در دانشگاه ها نیازمند یکپارچگی و انسجام فرایندها و استفاده بهینه از تمامی منابع و دارایی های پنهان و نهایتا کاربست رویکردی جامع همانند معماری سازمانی است. این پژوهش با هدف بومی سازی مدل معماری سازمانی برای دانشگاه با استفاده ازچارچوب توگف به روش توصیفی پیمایشی، و جمع آوردی داده ها به سبک آمیخته (کیفی و کمی) با استفاده از روش دلفی حجم نمونه 30نفر و نمونه گیری گلوله برفی و به روش نظریه زمینه ای و دلفی با استفاده از ابزارمحقق ساخته (آلفای کرونباخ ،913/0) اطلاعات جمع آوری شده و برای تحلیل داده ها از روش سنتژپژوهی و کدگزاری باز و جهت تحلیل آماری از مدلسازی معادلات ساختاری ، نرم افزارهای اس پی اس اس 26، اسمارت پی ال اس3.2 استفاده شد.نتایج نشان می دهد معماری سازمانی بومی شده برای دانشگاه دارای سه متغیر کلیدی معماری کسب و کار، معماری تکنولوژی و معماری سیستم های اطلاعاتی بوده و شاخص برازش نیکویی کلی مدل(اس آر ام آر) با مقدار 023/0 کمتر از 08/0 نشان ازمناسب بودن مدل می باشد. تفاصيل المقالة

سند

Sanad is a platform for managing Azad University publications

الروابط

المراكز ذات الصلة

دعامة

الصفحات الرسمية

حقوق هذا الموقع الإلكتروني مملوكة لنظام SANAD Press Management. © 1442-1445

الصفحة الرئيسية| دخول| معلومات عنا| اتصل بنا|
[English] [فارسی] [en] [fa]