بررسی تاثیراستراتژی‌های معماری چند عملکردی بر اعطای کاربری جدید در میراث معماری صنعتی شهر تهران

الموضوعات :

حمید اسدی ¹ (دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.)
حامد عابدینی ² (گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه خاتم، تهران، ایران.)

تاريخ الإرسال : 14 الأربعاء , رمضان, 1444 تاريخ التأكيد : 11 السبت , محرم, 1445 تاريخ الإصدار : 08 الإثنين , ربيع الثاني, 1445

الکلمات المفتاحية: تطبیق‌پذیری, معماری چندعملکردی, میراث معماری صنعتی, تکنیک دلفی, اعطای کاربری جدید,

ملخص المقالة :

توسعه کالبدی فضایی شهر تهران در سده اخیر موجب گردیده تا بناهای صنعتی از محدوده هایی حاشیه ای به عرصه هایی محصور در بافت های فشرده شهری بدل گردند. این مسئله تعطیلی و رها شدن میراث معماری صنعتی را باوجود عمر مفید سازه و ارزش های معماری آن ها در پی داشته است. با واکنش نهادهای مختلف و در راستای ارتقای پایداری اقتصادی و اجتماعی، امکان اعطای کاربری جدید و احیا این ابنیه فراهم‌شده و مصادیقی از تجربه تطبیق پذیری در ایران شکل می گیرد که زمینه اصلی مطالعه در این تحقیق هستند. ازاین‌رو هدف از این پژوهش بررسی تجارب موفق معماری چند عملکردی و تطبیق پذیر جهانی و قیاس میان نمونه استراتژی های آن‌ها با تجارب مشابه در میراث صنعتی شهر تهران است. در این پژوهش مطالعات حوزه تطبیق‌پذیری بر روی نمونه های جهانی، به‌عنوان مبنای استخراج استراتژی های معماری چند عملکردی قرارگرفته است. استراتژی ها شامل سه لایه کالبدی سازه، تأسیسات و نما بوده که با روش دلفی بر روی میراث معماری صنعتی شهر تهران به عنوان جامعه آماری ارزیابی شده‌اند. تحلیل داده‌ها از طریق آزمون کوکران و آزمون فریدمن صورت گرفته و روش نمونه‌گیری برای هر دو جامعه آماری (میراث معماری صنعتی تهران) و (متخصصین مربوطه) نظریه‌ای می‌باشد. میراث معماری صنعتی شهر تهران شامل: کارخانه آرگو (موزه گالری آرگو)، پادگان ایرانشهر (خانه هنرمندان)، کارخانه جوراب‌بافی بریانک (موزه آثار طبیعی و حیات‌وحش هفت چنار) و زندان قصر (باغ‌موزه قصر) می‌باشند که با محاسبه میانگین رنک آزمون برای هر استراتژی در هر لایه، ابنیه منتخب رتبه‌دهی شده‌اند. با توجه به اجماع نظر متخصصین، وجود استراتژی‌های دو لایه سازه و نما در ابنیه موردبررسی، تائید و براساس نتایج آنالیز داده ها در لایه سازه، کارخانه آرگو بالاترین میزان از آزادی فضا را دارا بوده و در لایه نما خانه هنرمندان با بیشترین میانگین رنک آزمون بالاترین انطباق نما و سازه را داشته اند. اما در لایه تاسیسات، انطباق تأسیسات و سازه در نمونه‌های موردبررسی توسط متخصصین مشاهده و تایید نشده است. مطابق با نتایج این پژوهش، تمرکز سازه در کمترین نقاط و فضای آزاد بیشتر و همچنین انطباق نما با سازه دو مشخصه در بناهای صنعتی می‌باشند که می‌توانند تأثیر کارآمدی در فرایند تطبیق پذیری و اعطای کاربری جدید به میراث معماری صنعتی داشته باشند.

المصادر:

• Aghaei, S., Ghafourian, M., & Akhound, N. (2021). An Assessment of Extensibility and Divisibility in the Flexibility of Apartments’ Interiors and Adjoining Units (the Case of Tehran District 2). Soffeh, 31(1), 33-51. doi: 10.29252/soffeh.31.1.33


• Ahmadi, F., Nasiriani, KH., & Abazari, P. (2008). Delphi Method: a Tool in Research. Iranian Journal of Medical Education, 8(1), 175-185. http://ijme.mui.ac.ir/article-1-790-fa.html


• Alexander, C. (1977). A pattern language: towns, buildings, construction. Oxford: Oxford university press. https://www.amazon.com/Pattern-Language-Buildings-Construction-Environmental/dp/0195019199


• Arbab, P., & Alborzi, G. (2022). Toward developing a sustainable regeneration framework for urban industrial heritage. Journal of Cultural Heritage Management and Sustainable Development, 12(3), 263-274. https://doi.org/10.1108/JCHMSD-04-2020-0059


• Asadi, H., Hashemi Toghroljerdi, S. M., Ghafourian, M., & Abedini, H. (2023). Evaluation of the Flexible Elements Components in Housing Design to Determine their Priority according to Delphi Design Method. International Journal of Architecture and Urban Development, 13(1), 37-50. doi: 10.30495/ijaud.2022.63471.1564


• Bani Masoud, A. (2015). Contemporary architecture of Iran, Honar-e Memari, Tehran. https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=2425009&pageStatus


• Brady, SR. (2015). Utilizing and adapting the Delphi method for use in qualitative research, International Journal of Qualitative Methods, 14(5), 1-6. https://doi.org/10.1177%2F1609406915621381


• Cellucci, C., & M. Di Sivo. (2015). The Flexible Housing: Criteria and Strategies for Implementation of the Flexibility. Journal of Civil Engineering and Architecture, 9, 845-852. http://dx.doi.org/10.17265/1934-7359/2015.07.011


• Corbusier, L. (2013). Towards a new architecture, Courier Corporation, Massachusetts. https://www.amazon.com/Towards-New-Architecture-Corbusier/dp/1614276056


• De Paris, S., & Lopes, C.N.L. (2018). Housing flexibility problem: review of recent limitations and solutions. Frontiers of Architectural Research, 7(1), 80-91. https://doi.org/10.1016/j.foar.2017.11.004


• Deilmann, H., Pfeifer, H., & Krause, K. J. (1970). Die anpassungsfähige wohnung. Bauen Und Wohnen, 1970(3), 77–85.


• Esmaeili Jelodar, ME., & Avvali Pooryan, A. (2018). An Archaeological View on the Industrialization of Tehran and Transformation of its Manufacturing Structures in the Late Qajar and Early Pahlavi Periods. Journal of Archaeological Studies, 10(1), 1-20. doi: 10.22059/jarcs.2018.214183.142323


• Femenias, P. & Geromel, F. (2019). Adaptable housing? A quantitative study of contemporary apartment layouts that have been rearranged by end-users. Journal of Housing and the Built Environment, 35(2), 481-505. https://doi.org/10.1007/s10901-019-09693-9


• Ghafourian, M., & Aghaei, S. (2016). Flexibility Criteria for Design of Apartment Housing in Iran. Soffeh, 26(3), 41-64. https://dorl.net/dor/20.1001.1.1683870.1395.26.3.3.0


• Ghafourian, M., Asadi, H., & Sharifi M. (2021). Multi-functional Architecture: Design Strategies and Principles, Jahad_e Daneshgahi, Qazvin. https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=8434438&pageStatus


• Ghanbari, AA. (2018). Industrial Heritage in Historical Urban Landscapes; the Role of Sugar Factory in Urban Landscape of Varamin. MANZAR, the Scientific Journal of landscape, 10(43), 2826-33. doi:10.22034/manzar.2018.68623


• Gopinath, V., & Ramadoss, R. (2021). Review on structural health monitoring for restoration of heritage buildings. Materials Today: Proceedings, 43, 1534-1538. https://doi.org/10.1016/j.matpr.2020.09.318


• Habraken, JN. (2003). Open Building as a condition for industrial construction. 20th International Symposium on Automation and Robotics in Construction, sep 21-24, Eindhoven, Netherlands. 37-42. https://doi.org/10.22260/ISARC2003%2F0004


• Habraken, J.N. (1998). The structure of the Ordinary: Form and Control in the Built Environment. Massachuset: The MIT Press. https://mitpress.mit.edu/books/structure-ordinary


• Habraken, J.N. (2008). Design for flexibility. Building Research & Information, 36(3), 290-296. https://doi.org/10.1080/09613210801995882


• Hanachi, P., Fadaei Nezhad Bahramjerdi , S., & Taymourtash ,S. (2019). Reviewing the implementation experiences of adaptability and reuse of industrial heritage in Iran, Tehran University Press, Tehran. https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=5822764&pageStatus


• Heidari, S., Hanachi, P., Teymoortash, S. (2019). The Adaptive Reuse of Industrial Heritage, an Approach Based on Energy Recycle. Naqshejahan, 9 (1), 45-53. http://bsnt.modares.ac.ir/article-2-27539-fa.html


• Henz, A., & Henz, H. (1995). Anpassbare wohnungen (Hefte zum wohnen Nr. 3). ETH Wohnforum.


• Hertzberger H. (2005). Lessons for students in architecture. Rotterdam: NAi010 Publishers. https://www.amazon.com/Lessons-Students-Architecture-Herman-Hertzberger/dp/9462083193


• Higuchi, Y., Gotou, T., Konishi, H, Katsuragawa, Y., & Suzuki, K. (2005). Development of Element Technolofies Supporting Skeleton/Support INFILL House(Demonstrateive Experiment for Next Generation Structural Housing). The 2005 World Sustainable Building Conference, Sep 27-29, Tokyo, Japan, 2833-2840. https://www.semanticscholar.org/paper/c6c74d1cc81cdcd1571bed2dedb75574efb64cc3


• Hosseini, A., & Yolyeh San Vansan, N. (2023). Measuring of residents' satisfaction with the quality of housing in urban neighborhoods with the approach of spatial justice: The case study on District 2 of Tehran. Urban Environmental Planning and Development, 3(10), 69-86. doi: 10.30495/juepd.2023.1982743.1167


• Izadi, MS., & Amiri, N. (2016). Internal development, concordant, balanced and stable pattern to develop and promote the urban quality, planning for redevelopment of urban military land. Bagh-e Nazar, 13(41), 35-46. http://www.bagh-sj.com/article_32947.html?lang=fa


• Khazaei, Y. (2018). An Analysis of the Pre-modern and Modern Prison Structure Case Study: Tehran’s Anbar and Qasr Prisons. Historical Researches, 10(2), 13-30. doi:10.22108/jhr.2018.76386.0


• Leupen, B.(2006). The polyvalent dwelling. International Conference On Adaptable Building Structures, July 03-05, Eindhoven, Netherland. http://arkitekturforskning.net/na/article/view/156


• Loch, S. (2011). Das adaptive habitat. Typologie und bedeutungswandel fexibler wohnmodelle. Stuttgart: Institut Wohnen und Entwerfen der Universität Stuttgart. https://books.google.com/books/about/Das_adaptive_Habitat.html?id=lxEyswEACAAJ


• Mahdiun, S., & Fadaei nezhad, S. (2019). Principles of Retooling for the Adaptive Reuse of the Industrial Architectural Heritage. Naqshejahan, 9 (1), 23-31 http://bsnt.modares.ac.ir/article-2-31858-fa.html


• Malakouti, M., Faizi, M., Hosseini, SB., & Norouzian-Maleki, S. (2019). Evaluation of flexibility components for improving housing quality using fuzzy TOPSIS method. Journal of Building Engineering. 22, 154-160 https://doi.org/10.1016/j.jobe.2018.11.019


• Maleki K. (2009). Méthodes quantitatives de consultation d'experts: Delphi, Delphi public, Abaque de Régnier et impacts croisés, Editions Publibook, Paris. https://www.amazon.de/-/en/Khosro-Maleki/dp/2748346653


• Masoud, S., Eshrati, P., Faizi, M., & Einifar, A. (2019). Developing Theoretical Framework of Value in Interior Architecture Design of Heritage Buildings Case Study: Garden Museum of the Qasr Prison. Honar-Ha-Ye-Ziba: Memary Va Shahrsazi, 24(3), 97-110. doi: 10.22059/jfaup.2019.272539.672192


• Nagy, G., & Ashraf, F. (2021). HBIM platform & smart sensing as a tool for monitoring and visualizing energy performance of heritage buildings. Developments in the Built Environment, 8, 100056. https://doi.org/10.1016/j.dibe.2021.100056


• Nasr, T., Salahi, S., & Piran, N. (2022). Explaining the Semantic Components of the Islamic City in Line with Urban Sustainable Development. Urban Environmental Planning and Development, 2(6), 95-112. doi:10.30495/juepd.2022.690748


• Nili R, Diba D, Mahdavinejad M, Shahcherghi A. (2018). An Evaluation of Quality Revitalization of Contemporary Iranian Industrial Heritage Using Analytical Hierarchy Process (AHP) (CASE STUDY: LINEN WAREHOUSE OF TEHRAN), 4, 41-12 https://jest.srbiau.ac.ir/article_11680.html


• Nilsson, R., Thorén, E., & Åhlund, O. (1971). Anpassbara bostäder. Etapp 1. Institutionen för byggnadsfunktionslära, Tekniska högskolan i Lund, Lund. http://hdl.handle.net/2077/46256


• Parkinson, M., & Bianchini, F. (1993). Cultural policy and urban regeneration: the West European experience, Manchester University Press, Manchester. https://books.google.com/books/about/Cultural_Policy_and_Urban_Regeneration.html?id=N327AAAAIAAJ


• Pascal, G., & Sylvie T. (2014). Guide Pratique de Recherche en Réadaptation, De Boeck Superieur, Ottignies-Louvain-la-Neuve. https://www.amazon.fr/Guide-pratique-recherche-en-r%C3%A9adaptation/dp/2353272673


• Pereira, D. Afonso, A. (2015). Overview of Friedman’s test and post-hoc analysis. Communications in Statistics-Simulation and Computation, 44(10), 2636-2653. https://doi.org/10.1080/03610918.2014.931971


• pourzargar, M., & Abedini, H. (2020). Reading the Hidden Geometry in the Historic City and the Impact of Modern Evolution on It; Case Study: Sabzeh-Meydan, Tehran. Naqshejahan, 10 (3), 231-238. http://bsnt.modares.ac.ir/article-2-43327-fa.html


• Priemus, H. (1969). Wonen, kreativiteit en aanpassing. Onderzoek naar voorwaarden voor optimale aanpassingsmogelijkheden in de woningbouw, Mouton, . Den Haag. https://lib.ugent.be/nl/catalog/rug01:000747768


• Priemus, H. (1993). Flexible Housing Fundamentals and Background. Open House International. 18(4), 19–26.


• Rabeneck, A., Sheppard, D., & Town, P. (1973). Housing fexibility?. Architectural Design, 11, 698–727. https://www.academia.edu/48065549/Housing_Flexibility


• Rezaei Ghahroodii, S., & Mahdavinejad, M. Reviewing and Implementing International Valuation Criteria for Industrial Architectural Heritage. Mmi, 9 (17), 21-38. http://mmi.aui.ac.ir/article-1-526-fa.html


• Samadzadehyazdi, S., Ansari, M., & Bemanian, M. (2019). Environment Sustainability through Adaptive Reuse (Case Study: Industrial Heritage of Iran). Naqshejahan, 9 (1), 67-77. http://bsnt.modares.ac.ir/article-2-26403-en.html


• Samadzadehyazdi, S., Ansari, M., Mahdavinejad, M. & Bemanian, M. (2020). Significance of authenticity: learning from best practice of adaptive reuse in the industrial heritage of Iran. International Journal of Architectural Heritage, 14(3), 1-13. https://doi.org/10.1080/15583058.2018.1542466


• Schneider, T. & Till, T. (2005). Flexible housing: opportunities and limits. ARQ: Architectural Research Quarterly, 9(2), 156-166. https://doi.org/10.1017/S1359135505000199


• Schneider, T. and Till, J. (2007). Flexible housing. New York: Architectural Press. https://www.amazon.com/Flexible-Housing-Jeremy-Till/dp/0750682027


• Shaohua, J. Meng, W. Ling, M. (2023). Gaps and requirements for applying automatic architectural design to building renovation. Automation in Construction. 147. https://doi.org/10.1016/j.autcon.2023.104742 .


• Sotodeh, SH., & Ghobadian, V. (2022). Explaining Contemporization and Systematic Adaptation of Alborz Industrial Heritage based on Sustainable Architecture, Naqshejahan, 26, 12(1): 59-83. http://bsnt.modares.ac.ir/article-2-58419-en.html


• Tarpio, J. (2015). patial Logics of a Flexible Apartment: On the Spatial Starting Points and Design Principles of an Apartment that Can Adapt to Different Uses. Tampere: Tampereen teknillinen yliopisto. http://urn.fi/URN:ISBN:978-952-15-3510-9


• Tarpio, J., & Huuhka, S. (2022). Residents’ views on adaptable housing: a virtual reality-based study. Buildings and Cities, 3(1), 93–110. https://urn.fi/URN:NBN:fi:tuni-202203182601


• Tarpio, J., Huuhka, S., & Vestergaard, I. (2021). Barriers to implementing adaptable housing: architects’ perceptions in Finland and Denmark. Journal of Housing and the Built Environment, 36(3), 1-23 https://doi.org/10.1007/s10901-021-09913-1


• Till, J. & Schneider, T. (2005). Flexible housing: the means to the end. ARQ: architectural research quarterly, 9(4), 287-296. https://doi.org/10.1017/S1359135505000345


• Venturi, R., & Brownlee, DB. (1977). Complexity and Contradiction in Architecture. New York: The Museum of Modern Art. https://www.amazon.com/Complexity-Contradiction-Architecture-Robert-Venturi/dp/0870702823


• Živković, M., Keković, A., & Slavisa, K. (2014). The Motives for Application of the Flexible Elements in the Housing Interior. Facta Universitatis, Series: Architecture and Civil Engineering, 12(1), 41-51. https://doi.org/10.2298/FUACE1401041Z